Skip to main content

Full text of "Sancti Aurelii Augustini Hipponensis episcopi Opera omnia : post Lovaniensium theologorum recensionem castigata denuo ad manuscriptos codices Gallicanos, Vaticanos, Belgicos etc. necnon ad editiones antiquiores et castigatiores"

See other formats 


Google 


This  is  a  digital  copy  of  a  book  that  was  prcscrvod  for  gcncrations  on  library  shclvcs  bcforc  it  was  carcfully  scanncd  by  Googlc  as  part  of  a  projcct 

to  make  the  world's  books  discoverablc  onlinc. 

It  has  survived  long  enough  for  the  copyright  to  cxpirc  and  thc  book  to  cntcr  thc  public  domain.  A  public  domain  book  is  one  that  was  never  subjcct 

to  copyright  or  whose  legal  copyright  term  has  expircd.  Whcthcr  a  book  is  in  thc  public  domain  may  vary  country  to  country.  Public  domain  books 

are  our  gateways  to  the  past,  representing  a  wealth  of  history,  cultuie  and  knowledge  that's  often  difficult  to  discovcr. 

Marks,  notations  and  other  maiginalia  present  in  the  original  volume  will  appear  in  this  flle  -  a  reminder  of  this  book's  long  journcy  from  thc 

publishcr  to  a  library  and  fmally  to  you. 

Usage  guidelines 

Googlc  is  proud  to  partncr  with  libraries  to  digitize  public  domain  materials  and  make  them  widely  accessible.  Public  domain  books  belong  to  thc 
public  and  wc  arc  mcrcly  thcir  custodians.  Nevertheless,  this  work  is  expensive,  so  in  order  to  keep  providing  tliis  resource,  we  liave  taken  stcps  to 
prcvcnt  abusc  by  commcrcial  partics,  including  placing  lcchnical  rcstrictions  on  automatcd  qucrying. 
Wc  also  ask  that  you: 

+  Make  non-commercial  use  ofthefiles  Wc  dcsigncd  Googlc  Book  Scarch  for  usc  by  individuals,  and  wc  rcqucst  that  you  usc  thcsc  filcs  for 
personal,  non-commercial  purposes. 

+  Refrainfivm  automated  querying  Do  nol  send  aulomatcd  qucrics  of  any  sort  to  Googlc's  systcm:  If  you  arc  conducting  rcscarch  on  machinc 
translation,  optical  character  recognition  or  other  areas  where  access  to  a  laige  amount  of  tcxt  is  hclpful,  plcasc  contact  us.  Wc  cncouragc  thc 
use  of  public  domain  materials  for  these  purposes  and  may  be  able  to  help. 

+  Maintain  attributionTht  GoogXt  "watermark"  you  see  on  each  flle  is essential  for  informingpcoplcabout  thisprojcct  and  hclping  thcm  lind 
additional  materials  through  Google  Book  Search.  Please  do  not  remove  it. 

+  Keep  it  legal  Whatcvcr  your  usc,  rcmember  that  you  are  lesponsible  for  ensuring  that  what  you  are  doing  is  legal.  Do  not  assume  that  just 
bccausc  wc  bclicvc  a  book  is  in  thc  public  domain  for  users  in  the  United  States,  that  the  work  is  also  in  the  public  domain  for  users  in  other 
countrics.  Whcthcr  a  book  is  still  in  copyright  varies  from  country  to  country,  and  wc  can'l  offer  guidance  on  whether  any  speciflc  usc  of 
any  speciflc  book  is  allowed.  Please  do  not  assume  that  a  book's  appearancc  in  Googlc  Book  Scarch  mcans  it  can  bc  uscd  in  any  manncr 
anywhere  in  the  world.  Copyright  infringement  liabili^  can  be  quite  severe. 

About  Google  Book  Search 

Googlc's  mission  is  to  organizc  thc  world's  information  and  to  makc  it  univcrsally  acccssiblc  and  uscful.   Googlc  Book  Scarch  hclps  rcadcrs 
discovcr  thc  world's  books  whilc  hclping  authors  and  publishcrs  rcach  ncw  audicnccs.  You  can  scarch  through  thc  full  icxi  of  ihis  book  on  thc  wcb 

at|http://books.qooqle.com/| 


ri« 


-7'(if]ivc-,  JOrn.1 


CURSUS  COMPLETUS, 

SEU  BIBLIOTHEGA  UNIVERSALIS,  INTEGRa,  UNIFORMIS,  COMMODA,  QECONOMICA» 

OMNIl»  SS.  PATRll.  DOGTORll  SCRIPTORHQIjE  FXCLESimiGORlM. 

81YB  LATlNOIinM,  SIVB  GRACORCM, 

QV!  AB  MTO  APOSTOLICO  AD  MTAtKM  INNOCENTH  lll    {ANN.  tS16 )  PRO  LATINIS^ 
ET  ADCONCILII  FLORENTINI  TEMPORA  iANN.  1439)  PRO  GRMCIS  FLORUEHUNT  : 

RECUSIO    CHRONOLOGICA 

OMNIUM  OU^  EXSTITEKE  MONUMENTOUUM  CATIIOLICit:  TKADITIOMS  V¥A\  QUINOPXIM  PIUOKA 

IXCLESLf:  SiECULA, 

IU\T%  BDITIONKft  Ar.CUHATIBftlMftS,  INTER  8E  CUMQUB  NONNULI.IS  COMCIbrS  MANrSCHirTiS  COLLATAS,  PKRQU.\M  DILICKR* 

TEUCA8T164TA;  l»l88ERTiTlONlllU&.  <:OMMKNTaHIIS¥ARIISQUE  I.ECTIONIBUS  CONTIMKNTEU  II.LHSTRATA  ;  OUNIkUS 

OrKRiBUS  rOST  ANI*LISSiyAS  EblTlONKS  QUiB  TRIBUS  NOVIS8IMI8   SiBCULlS   DEUENTUR  AUSOLUiAS,  DETKCTIS 

AUCTA;  INDIMUIIS  ORDINARIIS  VGL  ETIAM  ANALVTICI8,    SINGOLOS    SlVl    TOMOS«  8IVK    Al.CTORKS  ALICUJUS 

McMKNTl  SUBSKQUKNTIBUS,  DONATA  ;  CAFITULIS  INTRA  IP8UH  TKITUM  RITE  DISPOSITIS,  NECNON  ET  TITULIS 

SIN6III.AUUM  PAGINAHUN  MARGINRM  SUPKRIOREM  DlSTINGlTENTIbUS  SUBJECTAMQUE  MATKHIaM    SIGNItl- 

CANTIUU8,   ADORNATA;  OPKRIBUS  CUM   DUBIIS,  TUH    APOCRTPIIIS,    ALIQUA    VEUO    AlCTOUITATE    IN 

ORUINK  AD   TRADITIONKM  ECCLESlASllCAN  POLLENTIBUS,  AHH.IFICaTa", 

DILKNTIS    ET    QUADRAGI.NTA    INUICIBUS   SIB    OHNI    RESrECTU,  SCILir.ET,  ALPHABKTICO,    CHRONOLOCICO,  ANAl.TTirO» 

ANALOi.lCO,    hTATlSTICO,  SVNTIIKTICO  ,    ETC,    WKS   ET  AUCTOKES  EXIllRKNTinUS,   IT.\  IT  NON  SOLUU  STU- 

DIOSO  ,     8F.D   NEGOTIIS    IMPLICATO  ,  ET    81    FOKTE   SINT  ,   PIGRIS    ETIAH    RT    IHPLRITIS  PATEANT   OMNES 

6S.  PA1RES«   LOCLPLETATA  ;   SED  rU.ESERTIM  DUODUS   IMMENSIS   ET  GENKRALIBLS   INDICIRUS,    aLTKHO 

SCILICET  KEKUM,  QUO  CONSULTO,  QUIDQUID  NON  SOLUM  TALIS  TALISVK  PATKR,  VEUUM    ETIAM 

UNi;SQUI8QUK    PATRUM,  ABSQUE  ULLA  EXCEPTIONK,  IN  QllOUI.lBET  TIIEHA   SCRIPSERIT,    UNO 

INTUITU   CONSPICIAIUH;    ALTF.RO    SCKIPTl-KJ)   SACKiE  ,  EX  QUO    LECTORl   COH- 

PEHIRE    SIT    OBVIUM    QUINAH    PATRKS     KT     IN     QlilBtJS  OPKUUM     SUOUUM     LOCIS 

SINGULOS  BINGULOHUH  LIBHOHUH    SCUIPTUU.«  VKUSUS.    A  PRIMO    GKNESEOS 

USQUE  AD  NOVISSIMUH   AP0CALVHSI8,   COHHKNTATI   SINT  .* 

8D1TI0  ACCURATISSIMA,  CJlTERlSQUE  OMNIBUS    FACILE  ANTKiM)NKNDA,  81    PEUrENDANlUR    CIIARaCTERHM   NlTlDlTAS» 

CHART/C    QUALITAS,    INTEGRITAS   TEXTUS,    CORRECTIONIS  PKUFECTIO,   01'KRUH    RECUSOUUH    TUH    VaUIETAS 

TI;M  NUHERUS,  FORHA  VOLUHINUH  PLRQUAM  COHMODA  SlblQUE  IN  TOTO  PATKOLOGI.e  UKGUUSUCONSTANTKR 

SIMILI8.  PRKTII  EXIGUITAS,  PRiESBHTIHQUB  ISTA  COLLKCTIO  UNA,  HKTIIOniCA  Et  CIIR0N0L06IC&, 

SKXCKNTOHUH  rRAGHKNTORUM  0I'USCUL0HUHQ|:K  IIACTENU8  IIIC  ILLIC  SPARSOUItM,  VKL  ETIAH 

INEDITORUH,   rRIHUM  AUTEH  IN  NOSTUA    BIBI.IOTIIECA,  EX  OPKRIBUS   ET  HSS.   AD  0HNE8 

iETATES,    LOCOS.    LIN6UA8    FOHHASQUK    PKRTINKNTIHUS  .    COAUUNATORUM, 

ET  BX  INNUMERIS  OPERIBLS  TRADITIONEH   CATHOLICaH    CONFLANTIBUS,  OPUS  UNICUH  HlRABlLITER   EFFlCIKZmDM. 

SEUIES   LAlTINA, 

IN  OUA  PRObKiJNT  TATRES.   DOGTORKS  srRIPTOKjfSCU^KCCLK^iLE  LATiN.f:   .•     .     . 

4  TKRTULLIANO  AD  INNOCE^TIUM  ilL 

ACCURANTE  J,-P.    MIG1S;E, 

BlbllothcM  clerl  uhifVeMi^       -  '   ' 

SIVE  CURSUUM  CUMPLBTORUM  IN  SINGULOS  SCIENTLfi  ECCLBSUSTICJS  IIAMOS  BDITORB. 


rATROLOGIA^AD  IR8TAR  IPSIUS  ECCLBSIA,  IN  DUAS  PAHTE8  DIVIDITUR,  ALIAM  NEHI'B  LATINAM.  ALIAH  GU.«C0-LATINAM; 
AMB.C  PARTES  PENE  JAM  INTEGRE  EXARATiE  SLNT.  LATiNA,  DUCENTIS  ET  VIGiNTI  Dl.oBUS  ^OLUHIMUUS  MOLE  SUA 
6TANS,  DECEH  ET  CENTUH  SUPRA  HILl.K  FRANCIS  VtNIT  :  IJH.tXA  UUTLICl  KDITIONK  TVPIS  MANDATA  KST.  PUIOR 
GBACLM  TEXTUM  UNA  CUH  VERSIONE  LATINA  LATERALI  COHI  LKCTITUR,  NOVKNQUK  KT  CKSTl.M  VOI  rMlNA,  PllO  PRlMA 
.SERiK  GRiCCA,  NON  EXCEDIT.  POSTERiOR  AUIKH  VKHSIONKM  LATiNAH  TAMDH  K\IIIUKT«  IUK(VQ|:K  INTHA  QIINQUE  ET 
QUINQUAGINTA  VOLUHINA  RETINETUR.  SECUNDA  SERIES  GU.f.CO-LAllNA  SKXAGINTA  VOLIHINA  l-KOUADiLllBR 
NON  SUPERABIT  *,  DUM  HUJUS  VBRSIO  MEKE  LATINA  lUIGlNTA  XOLLHINIDUS  ABSOLVKTIU.  tNtMULOUQLK  VOLUHKN 
GUiBCO-LATINUH  OCTO,  LNUHQUODQUB  NKRE  LATINUU  QIII.NQr.K  FHANCIS  SOI.UMHOUO  KMIItU:  tTUOblQtK  VEHO, 
UT  PRETII  nUJUS  BENEFICIO  FRUATUR  EHPTOR,  COLLKCTIONKH  INTKGUAH,  SIVE  LATINAM,  SIVE  GU^CAH  COH- 
PARET  NECESSE  ERIT;  SBCUS  ENIM  CUiUSQUE  VOLUMIMS  AMI'LITUIMNKM  NKCNOM  LT  DirFICtl.TATKS  VAUIA  PRKTIA 
^EQUABUNT.  ATTAHEN ,  Sl  QU18  EHAT  I.NTEGRE  ET  SEOUSIM  COLLtCTIO.NKSI  GU.tCO-IATlNAH,  VEL  LAMDKH  EX 
GRiCCO  LATINE  VERSAH,  TUH  QUODQtK  VOLUMKN  PRO  NOVKM  VI  L  PUO  SKX  1  RANCIS  SOLUH  OUTINKUIT.  IST;C  CON- 
DITIONCS  FUTURIS  PATROLOGliC  SERIEUUS  APPLICANTUR,  Sl  TKMrUS  KAS  TYIMS  HANDANDI  NOUIS  MuN  DEEsT. 


PATliOLOGlM  LATjyjE  IVMUS  CIL 


S.MARAGDUS  ABBAS;  S.  LEO  III,  STEIMIANUS  IV,  PASCIIALIS  I.   PONTIFICES  KOMAM  i 

MAGNUS  SENONEXSIS,  KEMIGIUS  CUKIENSIS. 


BXCUDRBATUK  KT  VENIT  APUD  J.-P.  MK.NE,  KDITOKEM, 

IN  VI A  DICTA  7HIBAVD,  OLIM  irAMIiOISK,  PKOPE  POKTAM  MJTETI.*:  PAUISIOKLM  VULGO 

llfciVMA  NOMIKATAM,  SEU  PLT/T-JtfOiVr/iOfyGfc,  NUNC  VEKO  INTKA  MUENIA  PAKISliY^. 

iSGo 


^« 


M4' 


AVIS   IMPORTANT. 

D'apros  uiie  deslois  pro\iileiitirilcs  qni  r^gisKonL  lo  monde»  rarement  les  ocuvres  au-.le<yiiis  cl«  Tonlinaire  selbnt 

cachet 
I  .  /^ou  quM 

*"     /  UoC<l***i<^"'  .  -        _  .  -  .  ^ 

k  '  Tium:iinc  ne  sanrait  prevoir  ni  emp^cher,  res  Aleliersne  se  fermeronl  que  quand  la  Bibiiolhkque  du  Clergi  sora 
terminue  en  scs  i.OOO  volumes  in-C.  Le  p.isse  paraii  un  flrAr  gar.int  dc  {'avcnir,  poar  ce  quMI  j  a  Si  esp^Veroii  a 
craiiidro.  r.ependanl,  p.irmi  les  ralomnies  auxqnelles  ils  sc  sont  trouv^s  en  buUe,  il  en  est  deux  qni  ont  M  cnnii- 
nuellemiMit  rvp^li^os,  parce  qu'('>t.ini  pliiscapitales,  leur  efTet  eDlrainait  plus  de  cons^quences.  De  pelitset  ignarrs 
concurreiits  se  soiit  doiic  acliariii^s.  par  leur  correspondance  ou  leurs  voyageurs,  2i  r^pdicr  partout  que  nos  Kditinns 


qu 

II  esl  lrt's-viai  que,  dans  le  print  ipo,  uii  sucecs  inoui  dans  lcs  faslcs  de  la  Typopraphie  a.vanl  forc6  rEdileur  dc 
rccoiirir  aux  nieciniqiMS,  alin  de  marihcr  plus  rapidoment  etde  donner  les  ouvrages  .H  nioindre  prix,  quaire  voluirios 
du  (loublc  Cour%  d*Kcrilure  saitiie  el  de  Tli^o(o(fie  luroni  liresavec  la  correciiou  insufrisanle  donniio  dans  les  impri- 
merios  a  prcsquo  tmit  co  qiii  s'edile;  il  esl  vrai  aussi  nii*un  coriain  nnmbre  d'aulres  voliimes.  apparlenant  h  divorscs 
l*ublic.ilions,  lurent  imprim<^s  ou  trop  noir  ou  trop  olanc.  Mais ,  depuis  ces  temps  eloignos,  les  in^caniqucs  ont 
cwle  le  iravail  aux  prossos  k  bras,  ol  rimpression  qui  eu  sort,  sans  Olie  dii  luxe,  attendu  quo  lc  luxe  jurorait  daiis 
des  onvragos  (rune  telle  naiurc,  est  fiarraitement  eonvi'n.ible  sous  tous  les  rapporls.  Quant  a  la  correctinn,  il  ost 
dc  fait  qircllc  ii*a  j.imais  H6  poriee  si  loin  dans  aiicune  ^dition  ancienneou  coutemporaine.  Etcommeni  on  seraii-il 
aiitromcni ,  anros  lontos  les  peiues  el  toulcs  les  d^penscs  qiie  nous  subissoiis  pour  arrivcr  ii  purger  nos  (^prouvi  s  (ie 
loutos  fauios?  Lhabilude,  on  I.Ypographie,  mAme  dans  les  nioiileures  maisons,  estde  ne  corrigerque  deux  (:preuves 
et  d*on  conrtrer  une  iroisiC-me  avec  la  scconde,  saus  avoir  prepar6  en  rien  le  maouscritde  1  aulcur. 

Dans  les  .ilWfiTs  Calholiques  la  diireronce  (*sl  presque  incommensurablc.  Au  moyen  dc  correcleurs  blanchis  sous 
li>  Iianiais  ct  dnni  le  coup  d'a-il  lypographique  est  saiis  pilie  pour  les  fautos,  on  commonce  par  proparer  la  cn[)io  d*un 
boul  U  Tautro  saus  en  oxcepter  un  seul  mot.  On  Ht  ensuite  en  premi^re  6preuvc  avec  la  copie  ainsi  pr(!'par6e.  On  lit 
en  sct-onde  do  la  mome  maiiiere,  mais  on  col.ationnanl  avcc  la  prcmi^re.  On  fuit  la  mr-me  chose  en  lierce,  en  colla- 
lionnanl  avcc  la  socondo.  On  inii  de  mr^me  cu  quartc,  cn  collationnant  avec  la  tierce.  On  ronouvclle  la  m^me  opi'- 
ratiou  en  quiule,  en  colIalionu.int  avec  la  quarto.  fes  coHalionnemenls  ont  poor  but  dc  voir  si  aucuiie  des  fauu>s 
signaliies  au  biiroau  par  MM.  los  corroclouis,  sur  la  marge  des  ^preuves,  n  a  ^chappd  ii  MM.  les  corrigeurs  sur  le 
marbre  el  le  m^tal.  Apr(>s  cos  cinq  lociuros  eniicVes  contriiiiios   l*une  par  Tautre,  et  on  dohors  de  la  pn-paralit» 


ci-dessus  meniiouu^e,  vient  une  reviMon,  ei  souvont  il  eu  vicnt  deux  ou  trois;  puis  Ton  cliche.  I.e  clichage  opf^n^  ( a 
cons(.'queul  la  puret^  du  lexte  sc  trouvaut  iminobilis(;e,  on  fai',  avec  la  copic,  une  nouvelle  lecture  d*un  boiit  de  Vo- 
preuvft  bi  raiiire,  on  se  livre  h  niie  nouvolle  r(''vision,  ct  lc  tirage  n*arrive  qu*apre»  ccs  innombrables  pr^caulions. 

»si  y  a  t  il  h  Monlrouge  des  corrocteurs  de  loutiis  les  iiations  et  eu  plus  gr.ind  nonibre  que  dans  vingl-cii'q 
nieries  dc  l'aris  r<^unies  1  Aussi  eucore.  la  correclion  y  coOtc-t-elle  aulanl  quo  la  composiiion,  tandisqu*aii]LMirs 
le  coiUc  que  le  dixi^inc  !  Aus^i  oulin,  bion  que  Passerlion  puisse  paraitre  temiTnire,  roxactitude  obienue  par 


Aussi 
im[irimeri 
€llc  ne  C(i        , 

lant  dc  frais  ol  dc  soiiis,  fait-ollo  que  la  piuparl  d(!s  Kilitions  des  Ateliers  Cathotiques  laissent  bien  loin  derriere  efles 
ceiles  uK^^.me  iles  ciM^bres  I{L'n(Mi(.-tiiis  Mabillon  oi  Moniraucon  et  d^^s  coU^^bres  J(>8uitcs  Pelaii  et  .Sirmond.  Que  Ton 
comparo,  eu  olfot.  n'iniporie  quellob  foiiilics  de  lours  (^dilions  avoc  cellcs  d^s  nrVircs  qui  leur  correspondcnt,  en  grec 
comine  en  lalin,  on  se  convaincra  qiie  Pinvraisomblable  cst  une  r<ialit(!*.   t^ 

D  ail.oiir?,  ces  savants  (.^minent'^,  plus  prfeoccupi^s  du  sciis  des  tcxtes  que  de  la  partie  typographique  ct  n\'tant 
point  correctcurs  de  professiou,  li^aienl,  non  ce  qiie  pori;iicnt  les  ('preuves,  mais  cc  qui  do^ail  s'y  trouvor,  lour 
liaule  iiileliiKence  supploanl  aux  fautos  de  r('>dilion.  De  plos  les  RAncdiclins,  conime  los  J6s'iiies,  op^raiont  prrsque 
loujours  sur  des  manuscrils,  cause  porp('}tuelIe  de  la  hiullipticit6  des  fautos,  pehJant  que  les  Ateliers  Catholtqucs, 


iplels, 
iruiio  corrocli''>n  pjrraile  pourqu'un  ouvrngc  soil  vcriiablonieni  iilile  ot  cslimablo,  se  livro  depuls  pliis  d'un  an,  ct 
est  r(l'suiu  de  se  livrcr  jusqu^ii  la  lin  k  une  op('>r.ttiou  longue,  p<'Miible  ot  coOtcuso.  savoir.  ia  r^visinn  eniit^ro  ct 
universclle  do  sos  innomtirables  cli(  bcs.  Aiiisi  chaci:!i  de  scs  voluiues,  aii  fur  el  ii  mesurc  qu'il  los  romet  sous  prosso, 
est  currigi*  mot  pour  moi  dun  boui  ii  rautre.  Quaranlc  lionimcs  y  sont  ou  y  seronl  oc(]up(}s  pondanl  10  ans,  cl  uiie 
sommo  qui  ne  saurait  ^tre  moiudre  d'un  deini  miilion  de  francs  est  consairee  h  cet  imporianl  con:rolc.  l)c  colte 
maniere,  lcs  l*ublications  des  Ateliers  CathotiqueSt  qui  d(^ja  se  distinguaiont  cntrc  toulcs  par  la  superioril^  de  lcur 
correction,  n'auronl  de  rivalos,  snus  cc  rappori,  dans  aucun  tcmps  ni  dans  aucun  pays;  car  qucl  est  redileiir  qui 
pourrjiil  et  voudrait  so  livrcr  APUKS  t:OLl*  h  dos  travaui  si  gigantesques  ol  d'un  prlx  si  cxorbllantt  II  taut 
certes  <^iro  bion  pen/'tr«i  d'iine  vt-xaiion  divine  h  cei  oirel,  pnur  nc  roculer  ni  devant  la  peine  ni  dovant  la  dcpouso, 
suriout  lorsque  PKurope  savante  proclame  qiie  jamais  vuiuines  n'ont  ('>t^  edites  avec  taui  d'exactiliide  que  ceux  de 
la  BibtiotUeque  wiiversette  du  Ctergi^.  Le  prescut  vilumc  esl  du  nombro  de  ceux  r<^viscs,  ct  tous  ceux  qui  le  sorout 
k  raveiiir  porleront  cctte  nolo.  Kii  consiMiuonce,  |>oiir  juger  ics  productions  des  Ateliers  Cathotiques  sous  le  rapport 
de  la  corroction,  il  ne  laudra  prendrc  qiic  ceux  qiii  porleront  cn  i^ic  Taxis  ici  trac^.  Nous  no  reronnai.ssons  que  cetie 
«^dition  et  celles  qiii  suivroni  sur  iios  plncchos  de  iii(.'MaI  aiusi  corniieos.  On  croyail  auircfois  que  la  st/Tirol^pic 
iininotiiIi<:ait  lcs  faules,  altoiidii  qii'un  cli(-h6  de  mi'-tal  n'ost  point  ^iastiiiuc;  pasdu  tout,  il  introduit  la  ocrfection, 
car  on  a  trouviS  le  nioyen  de  le  corri|(er  j  isprk  extinciion  de  fautes.  l/lL^brcu  a  <»t<5  revn  par  M.  Drach,  le  Grec 
par  dos  lirocs,  le  Latin  ei  le  1'raucais  par  los  premi^-rs  coriectours  de  ia  capiiale  on  cos  langues. 
Nous  avons  la  con^olaiion  d(?  pouvoir  liuir  (cl  avis  par  lcs  ri'flexioiis  suivani(.'s  :  Enfin,  iiotro  cxemple  a  fini  par 


orainlc  de  se  no>er  dans  ros  abiuios  sans  fond  rt  ^an^  rives;  iflais  on  a  fini  pnr  so  risquor  a  uous  iiuiior.  r»i»'U  piii*», 
^«Mis  ni-irc  in»piil.-ion,  (rauln-s  K-liloins  se  prrpareiil  au  BuUaire  uiii\crsel,  ;iu\  /).'iJS?o//,s  dc  loiites  lcs  <'o:igr<^;.'atioiis, 
;i  uno  liiniiriiphic  oi  a  une  //i.s/oirt' «:6ii«'ralc,  (•lo.,  (.ir  Malhoureuscnicnl,  !a  plnparl  des  <5(lili(»ns  (i(*ja  laiics  ou  qui  se 
f(»;t,  sonl  sans  «lulorili!',  parrc  iprelios  soui  sans  ex.icliliide ;  la  correclu.n  S(  iiiblo  en  avoir  6l6  faile  jvar  (ios  avcugU--, 
«•»'t  qu*on  n'en  ail  pas  scnli  la  graxiu'*,  soit  qii'on  aii  rccul6  «le^anl  les  frjis;  niais  patienccl  une  roproduciiun 
ii'rro(ic  s'ir}:lra  bionirit.  nc  ful-c»'  (tu'a  la  l!:nncro  dos  ('colos  (pii  so  muil  failesou  ipii  se  fcroot  entoro. 


r 


TnADITIO  CATII0L1CA. 

SjECVLUM  IX.  ANNVS  820. 

SMARAGDI 


ABBATISMONASTERH  SANCTI  MICHAELIS  VIRDUNENSIS 


OPERA  OMNIA 


EX  VARIIS  EDITIONIBUS  NUNC  PRIMDM  IN  UNDM  GOLLECTA. 

ACCBDDNT 

SANCTI  LEONIS  III,  STEPHANI  IV,  PASCHALIS  I, 

IH)NTlFlGUlf  ROMANORUlf , 

MAGKi   SENONENSIS,  REMIGII  CURIENSIS 

SCRIPTA  QDiE  SDPERSUNT  DNIVERSA, 
JUXTA  D.  AIANSI  ET  ARTZHEIMII  CONCILIORUM  COLLECTIONES. 

ACCURANTE  J.-P.  MIGNE , 

BlBLIOTHEOa     CLEai     I)N1VBII4«,     '  :    ' 

W«  

•    •  •  •  r  >  r    • 

CCBSUUH  COMPLBTORUII  IN  8IN6UL0S  fClBNTlA  SCClM/Sl^G&  "kifMOS    BD«rO£K« 


TOMUS  UNICUS. 


VRNIT  6  FRANGIS   GALLICIS. 


EXCUDEHATUR  ET  VENIT  APUI)  J.-P.  MIGNK  KDrrOllEM, 

IN   VI A  DICTA  TniRAUD.   OIJM    D^AMBOISE.    PKOPE  POUTAM  LUTKTIiE   PAIUSIOKIJM  VIII.GO 
WhSFKh  NOillNATAU,  SEU  PETIT-MONTROUGE.  '''"^''  viriio  INTUA  MOEiNiA  PAUISINA. 

18C5 


TRADITIO   CATHOLICA. 

SMCVLVM  IX,  ANNUS  820. 

ELENGHUS 

AOCTOaup  BT  OPBaUli  QUI  Dl  HOC  TOMO  CII  CONTUfEllTUa. 


SMARAGDUS  ABBAS  S.  MICHAEUS  IN  DKECESI  VIRDUNENSI. 

Gollectiones  *  in  Epistolas  et  Evangelia  qu»  pcr  circiiitum  anni  leguntur  coK       9 

Summarium  in  Epistolas  et  Evangelia  Smaragdo  additum.  553 

Diadema  monachorum.  593 

Commentarius  iQ  Regulam  S.  Beaedicti.  ^       689 

^ia Regia  ad  Ludovicum  Pium.  '               931 

Acta  Cotlationis  Romanse  inter  Leouem  III  Papam  et  legatos  Caroli  imp.  de  sjmbolo 

fidei.  971 

Appendix  ad  Smaragdi  Opvra. 

Privilegia  Lt^dovici  Pii  et  Lotharii  filii  ejus  pro  monasterio  5.  Michaelis.  975 

Epistola  Caroli  Magni  ad  Leonem  Papam  de  processione  Spiritus  sancti^  quam  edidit 
y  Smaragdus  abbas.  979 

MAGNUS  SBNONENSIS  ARCblEPISCOPDS. 

Libellus  de  mysterio  baptismatis,  jussu  Caroli  Hagni  editus.  981 

Explicatio  notarum  apud  jureconsultos  obviarum.  983 

S.  LEO  III,  PONTIFEX  ROMANUS. 

Epistolie  S.  Leonis  et  variorum  ad  ipsum.  '  1023 

S.  Leonis  privilegia.  1067 

^TEP-HANBS  IV,  PONTIPEX  ROMANUS. 

•  ••    ••••^•*  ,v     •••••• 

.  ....BA8Ca|AW&l,  PONTIFEXROMANUS. 

:jS5i^lw;';V:    V::l:liV:-.J  1085 

•••  '••  '• REMIGIUS  CURIENSIS  IN  BHETIA  EPISCOPUS. 

Canones  pro  sua  dioecesi.  1093 

Notm  in  Commentarium  Smaragdi^  auctore  Jl.  P.  D.  PITRA,  O.  S.  B.^  sanctce 
Ecclesiw  Romana  Cardinali.  1111 


^*  Solam  qnam  noveriiniis  hujuscc  expositionis  ediiionem  Argentinensem  deniio  in  lucem  profuKmus, 
cui  uicuiiquc  croendanilae  suppetias  dabit  codei  Uononiensis  descriptns  a  Rmo  Canlin.ili  Pitra,  qui  et 
ooias  in  Commcntariuui  Smaragdi  ad  calccm  voluminls  subjcctas  benij;ne  iiobis  supprditavii. 


Parisiis.  —  Ex  Typis  i.-P.  MIGNE. 


ANNO  DOIUNI   DGCCXl 


SMARAGDUS  ABBAS. 


NOTITIA   HISTORICA. 

(Ez  P^ie.  Bibl.  med.  et  inf.  Lit.) 


Smaragilus  abbas  S.  Michaelis  ad  Moiam  io  dice-  A 
cesi  Virdunensi,  ord.  S.  Benedicti,  el  antea  quoqne 
prxccptor,  qui  fratres  monaslerii  ^rammaticam  do- 
cuit.  Anno  810  Rom»  fuit  in  coHatione  inter  papam 
et  legatos  Caroli  Magni  de  j^rooeasione  Spiritus  san- 
cti ;  anno  8i4  una  cum  Frothario  episcopo  Tulleosi 
judex  datus  est  a  Ludovico  Pio  imp.  in  controversia 
inter  Ismunduro  abbatem  Mediolanensem  et  mona- 
chos  ejus.  Reliquit  haec  ingenii  sui  monumenta  : 

4 .  Commeiuarius  in  Evangelia  et  Efn$tola$  in  diwni» 
olliciis  per  anni  circulum  leyenda,  Argent.  1556  fol. 
Trithemius  Po$tiUam  vocat.  Hos  sennones  a  Casp. 
Ileiiione  Germ.  versos  esse  ait  Possevinus  tom.  II 
Apparatus,  p.  418,  et  Wion  in  Ligno  viUe,  H,  77. 

i,  Diadema  monachorum  vel  de  eccle$iasticorum 
et  monachorum  maxime  virtutibu$t  ex  sententiis  Pa- 
tnim,  coniextum.  Paris.,  1552,  in-8*;  1640,  in-i2; 
Antuerp.,  1540,  in-8%  et  in  Bibl.  PP.  maxima,  tom. 
XVI,  n.  1505. 

5.  CiOmmentarius  in  regulam  S.  Benedicti,  Colon.  ^ 
1575,  fol.  Editus  est  post  synodum  Aquisgranen- 
sem  anno  817  habiiam,  quia  quaedam  ejussiatuta  re- 
petit  Maie  vero  editus  est  inter  Opera  Rhal>ani 
Mauri,  quia  in  hoc  commentario  varia  occurrunt 
qnsb  ex  Diademate  monachorum  et  Via  Regia  re- 
DetiiL  Versus  huic  commentario  praefixos  edidit 
Joan.  a  Bosco  in  Bibl.  Fioriaoensi,  tomo  I,  pag.  890. 

4.  Via  Regia,  ejusdem  indolis  ac  Diadema  mona^ 
chorumy  exstat  apud  Dacherium,  Spicil.  tom.  V,  p. 
1 ,  ed.  prior. ,  et  tom.  l,  p.  258,  edit.  post. , 

5.  Acta  Collationi$  Romance^  an.  810,  apud  Sir- 
niuudum  Concil.  Galliae  tom.  U,  p.  256,  et  Lab-  C 


beom,  tom.  VII,  p.  1194 ;  Hardoinum,  V,  pag.  969.  In 
Bibl.  Heilsbrunnensi  Codex  est  membranaceus,  in  ti- 
tulo  exhibens  CoUationum  Ubrum  u,  capitula  xvi  com- 
pUxum ;  quod  an  huc  referendum  sit,  an  vero  opus 
singulare  sit,  non  dixerim.  Vide  Catalogum  HociLcri, 
pag.  11. 

o.  Epistola  CaroU  Magni  ad  JLeonem  pontificem  de 
jfrqcesiione  Spiritus  sancli  eliam  nostro  tribuitur, 
ibid.,  p.  1199,  Harduinus,  pag.  975. 

7.  tpistola  ad  Ludovicum  Augustum  communi  no- 
mine  Frotarii  episcopi  Tullensis  et  Smaragdi  abbatis 
scripta  habetur  inter  cpistolas  Frotarii  loco  tertio ; 
apud  Andr.  Duchesne  Script.  Rerum  Fraoc.  tom. 
U,  p.  71. 

8.  Grammatica  major  seu  Commentarius  in  Do- 
natum.  Mabillonius  exemplar  ms.  ia  monasterio 
Corbeiensi  vidit  ex  (^uo  praefationem  et  qusedam  libri 
ftpecimina  protuiit  m  Aoalectis,  p.  558.  Opus  divi- 
sum  est  in  libros  xiv,  quilHis  in  aiio  codice  decimns 
quintus  de  Orthographia  subjicitur.  In  illo  exempja 
potius  ex  sacris  quam  profanis  scriptoribus  protulit, 
et  nonuunquam  etymoio^ias  verl)orum  Gothicorum 
et  Francicorum  immiscuit. 

9.  Commentarius  in  prophetas  et 

10.  Historia  monasterii  S.  MichaeUs  sunt  incdita. 
Varia  de  hoc  Smaragdo  legas  in  Chronico  monasterii 
S.  Michaelis,  quod  exhibent  Anaiecta  Mabilionii,  p. 
550  seqq.,  et  in  adnotatione  Mabillonii,  p.  557;  Hts- 
toire  Uttiraire  de  ia  France^  tom.  IV,  p.  459 ;  Buiaoi 
Hist.  Univers.  Paris.,  tom.  I,  paa.  641 ;  Leyseri  Hi- 
storia  poetarum  medii  »vi,  p.  281. 


"  SBUUKAGDI  ABBATI8 

VIRI   SANGTIMONIA  ET  DOCTRINA   CLARISSIMI   ( QCI   YIXIT  ANNO  DOMINI   DCGCGLXX) 

IN  EVANGELIA  ET  EPISTOLAS  QUiE  PER  CIBCUITUM  ANNI  m  TEMPUS  LEGUNTUR  CUM 

PRIMIS  DOCTA  ET  PIA  EXPLICATIO  , 

Ex  principibus  EccUsim  doctoribuSy  Origme^  Hieronymoj  Chrysostomo,  Ambrosio^  Augu- 
stinoj  Cypriano^  CyrillOj  GregoriOj  Victore^  FulgentiOj  Casstodoro^  EucheriOj  Tychonio, 
Figuloj  iedaj  PrimasiOy  elc,  mira.  sed  clara  brevitate  congesta  omnibus  EcclesicB  mini" 
stris,  quibus  ad  singulos  emendo  tenuitas  obstat^  utilissima  juxta  ac  necessaria.  Jam  re- 
cens  inventa^  revisa  et  in  Ecclesice  Christiance  profectum  edita,     ^ 


TYPOGRAPHUS  PIO  LECTORI  8ALUTEM. 

Qaod  Piinins  in  Naturali  Historia  de  geromis  scri-  D  possim,  qui  quidquid  halienl  catholicl  Patres,  Orige- 
l)it,  natnrae  majestatem  in  iis  in  arctura  coactam,  nes,  Hilarius,  Hieronymus,  Augiistinus,  CyprtaDus, 
nec  uila  sui  parte  mirabiliorem  esse,  hoc  equidem  Cvriilus,  Gregorius,  Victor ,  Fulgentius,  Joannes 
de  Smaragdo  libri  istius  auctore  dicere  non  injuria      Cfirysostomus,  Cassiodorus,  Eucherius,  Tychonius, 

a  Recudtmos  juxta  editionem  rarissimam  Georgii 
Ulricb,  Andlani  {Andlaw)  impressoris,  datam  Argen- 
toraU  anno  1536,  mense  Martio,  quam  nobis  bene- 
Tole  suppeditavit  vir  emditissimus  D.  Jung,  biblio- 
thecae  Argentoratensis  pnepositus.  Notam  chronoio- 
gicaro  quam  exhibet  titulus  falsam  esse  ex  multis 

Patbol.  CII. 


roonuroentis  constat.  Fabricius  in  Bibliotheca,  Da- 
cherius  in  Spicilegio ,  auclores  Hist.  litt.  Galli» 
Smaragduro  hostnim  annis  150  jnniorem  et  ad  tem- 
pora  Ludovici  Pii  revocandum  censent ;  quos  sequi- 
mur.  E^DiT. 


ui^U- 


'«! 


SMARAGDUS  ABBAS. 


i^ 


IsiJorus,  Figuhis,  Bcib,  hoc  ille  inslar  gcmin9R,  A  l^gcndisacra,  et  Torsandi  nocluma  diiirnaci^uc  mauu. 
mira,  sed  clara  brcviialc  in  his  GoUeclionilms  com-  Posthac  succedcnte  hienie  el  refrigesccnlc  lectione, 
plexus  esl.  Iilt  quoniam  ejusdem  artis  est,  ut  aucto-  •»•-•. 


res  dicemh  habent,  rcm  posse  fusissime  dicere  ct 
paucis  referre,  satis  declaravit  hoc  suo  labore  Sma- 
ragdus,  quantum  ctiam  diccndi  facultate  valeat, 
quanquam  sit  appositus  abbrcviator  ct  dcrivator,  sic 
enim  seipsum  vocat  in  prscfatione  sua  Gollectionum  * 
derivoior,  qtii  ceu  e.\  magnis  fluminibus  pelagique 
gurgitibus  niodicos  rivos  derivavit ;  breviator,  qui 
quod  alii  multis  scripscrunt,  ipsc  in  arctum  cocgit  ct 
epitomen.  Non  aulem  me  fugit  prodigiosam  quani- 
dam  librorum  depravationem  Latinorum  pariter  et 
Gnecorum  contigisse  ex  epiiorois.  Hinc  enim  interi- 
ium  Livii,  Floro,  Theopompi  Trogo,  juris  Ga;sarei 
lastiniano,  theologiac  magistro  sentcntiarum  ascri- 
bunt.  Dt  interim  sileam  quot  oplimonim  auctorum 
apud  Gnccos  jacluram  dcltcamus  islis  abbreviatori- 
Ims.  Quid  enim  aliud  habemus  vel  Stephani  de  Ur- 


accidit  nt  I  bros  mullos  habcnnt,  et  nenio  legit,  et 
gravatim  admiltuDtur  alii,  ut  legant,  pcrinde  Uwun- 
tes,  ut  quod  dici  solet  canis  io  prxsopi  cubans.  Mo- 
nastcria  et  collegia  scholas  fuissc  apertius  est,  quam 
ut  (]uis  negare  possit,  non  sohim  Smaragdi  aut  su- 
penori  sxculo,  vcrumetiam  ipsis  apostolorum  et 
apostolicorum  virorum  lemporibus,  ut  ex  Plilione 
viderc  licet  in  libro,  ittf^i  ^ivj  Oto^pnTiytov  cxctwv.  Ipse 
Grjcca  vocc  nominat  asfjL^tia^  hoc  esl  looa  honesto- 
rum,  in  quae  secedentes,  honest:e  el  caslic  vila;  my- 
steria  cetebrabant,  legis  lihros  et  volunnna  Prophe- 
tarum,  hymnos  quoqne  in  Deum  ct  c;elera  his 
similia  evolvehant,  in  quorum  disciplinis  atquc 
exercitiis  instituti  ad  perfectam  beatamque  vitam 
studiis  jugibus  coalcscebant.  Ab  ortu  diei  us(|ue  ad 
vesperam ,  omne  eis  spatium  sliidioruni  exerciiiis 
dUcebalur,  quibus  ad  divinam  philosophiam  per  sa- 


Mbus,  vel  llesichii,  pra^tcr  utrius(iue  routilam  epi-  p  crasIitterasimbuerentur,Patruro  legesin  allc^oricam 
tomen?  At4|ui  cum  ea  aetatenon  dabatur  cuilibet  di-  inteHigcntiam  deducentes,  etc.  Et  Joannes  cvange- 
▼es  librorum  supcUex  (nec  vero  exceUens  illud  Dci      lista  (<iuem  tamctsi  Amelicus  Platonicus  barbarum 


4)enefieium,  multiplicandi  artc  typographica  libros 
t>rbi  Ghristiano  innotuerat,  <iuod  inenarrabili  Dei 
4ieneficentia  Germaniae  annis  ab  hinc  lxxx  contigil), 
voluerunt  plerique  boni  et  Ghrisliani  viri,  qurc  sunt 
«liorain  per  Spiritum  sanctum  cum  charitate  fratema 
curantes,  hac  compendiaria  via  et  epitomis  publica^ 
alilitati  Kccicsiararo  consulere.  Inter  hos  itaque  croi- 
net  Sroaragdus  noster,  ut  non  dubitariro  si  ipsi  sancti 
Patres  viverent,  Origenes,  Ghrysostorous,  Augustinus 
el  alii,  haudquaquaro  iroprobaturos,  suos  sanctissi- 
mo6  laborcs,  hac  illius  Gollectione,  vel  per  partes  in 
ficdesianiro  uiiUtatero  dispensari.Alexander  Magnus 
in  Smaragdo  scalpi  voluit,  sed  non  ab  alio  quam  Pyr- 
gotele,  sine  dubio  in  ea  arte  clarissimo,  nimirum  ab 
fioc  nostro  Smaragdo  insculpi  et  ceu  in  arctum  cogi. 


vocat,  taroen  ea  loquitur  quae  doclus  Plalo  nescivil, 
et  Deroosthenes  elo<|uei)S  ignoravit),  quai^lo  occiso 
Doroitiano  et  permittenle  Ncrvn  (le  exsilio  rcdiit 
Ephesiim,  tan(|uam  ad  scholam  propriam  dicitur 
rediisse.  Prxficiebantur  islis  schohs  oplinii  et  eru- 
ditissimi  quique,  quales  fuere,  Pantenus,  Origenes, 
Glemens,  Demetrius,  Dionysius,  Ileraclas,  et  alii. 
Ex  his  scholis  assumebantur  in  presbytcros  et  epi- 
scopos,  (|ui  eo  usque  profccisscnt.  Et  quid  erant 
Hieronymi  teropore  ccenobia  nisi  scholie  in  quibus 
essent  cullores  et  cultrices  Dei,  qui  omne  viUe  tem- 
pus,  dis(«ndis  et  edisserendis  divinis  volumjnibus , 
aot  sanctis  psalmis  et  precibus  dabaiit.  Successu 
teroporis,  ut  nihil  est  in  rebus  humanis  (irmuro,  et 
suuro  cuique  rei  seniuni,  res  collegioruro  et  cceno' 
biorum  in  dies  pejorcs  facta;,  et  laus  priscorum  tem- 


TMitribus  inoiesturo  roinime  fuerit.  Quod  eniro  apis 

An  rooduro  sedul»  ex  his  optirois  auctoribus  undiquc  ^  poniro  profligala,  ut  scite  Ganticum  h(>c  apud  veteres 
-decerpsitfnuodlucemaflcrretlectionibusEpistoIaruro  ^  usurpatuin  (Republica  et  li!  ertate  populi  Romaiii 
-lA  Evangeliorum,  qiio  niiniruro  ille  majorero  Eccle-      pereuutibus)  in  ca  tempora  dici  possct : 


-siis  sedilicationero  adferret,  liaudqiiaquaro  eo  fecit, 
nt  quisquaro  hac  opera  sua  contentus,  divina  iUa  Pa- 
Iruro  monimenta,ex  quibus  sua  desuropsit,  evolverct 
negligentius,  neduro  rejiccret  pcnitus.  Yeruro  id  ista 
soa  (ferivatione  quaesivit,  et  indubie  assecutus  est, 
ut  quaro  plurimi,  liis  rivuUs  degustatis  ad  hauriendos 
.Tonles  rcdderciilur  avidiores,  et  ut  proverbiuiu  ha- 
bet,  hos  amnes  diiccs  admare  sequerentur.  Nam  ejus- 
jnodi  s>int  qu£  cx  sanclis  Patribus  noster  hic  dcri- 
vator  degustanda  cxhibet,  ut  non  possint  non  exci- 
tarc  sui  sitiro  amplioreni.  Qui  aulem  ad  marc  islud 
tain  vastum  sanclissiroarum  lucubrationuro ,  quas 
divi  Patres  Ecclesiis  rcliquerunt  pervcnire  non  va- 
lereiit,  ii  vcl  ex  iis  rivulis  aqua  iUa  C(£lesti  frueren- 
•  tur,  quam  Dominus  seu  per  canales  opera  cUvinorum 
Patrum  uobis  impertiit,  iie  imperitiores,  quibus  ipsis 
depromere  ex  Scripturis  meliora  non  est  daturo,  de 


i£tas  parenlum,  pejor  avis, 
Tulil  nos  nequiores,  mox  (Jbturos 
Progeniem  viiiosiorem. 

Sed  dcplorandi  ca  locus  in  pncsentiaruro  non  cst. 
Utinaiu  pleraquc  coenobia  esscnt  hodie  quod  fueruiit 
ante  annos  sexcentos,  si  iion  darctur  irc  ullra  (quan- 
qoaro  ad  Gynosuram  apostolicam  dirccta  ac  reior- 
niata,  optimus  quisque  desidcrat)  ut  si  non  Scripiu^ 
ram  sanctam  divinitus  i:  spiratam,  qux  utilis  est  ad 
doctrinam,  ctc,  et  auctores  ipsos  sincerioris  theo- 
logiie  inlerprctcs  vclient  legere,  saltcm  collcctio- 
nibus  istis  utercntur,  et  spartara  haiic  suam  or- 
narciit.  Et  quoniain  hoc  s:eculo  refloiescunt  ouinia, 
pietas ,  cruditio ,  discipliiiai  honestai ,  sludia  lin- 
giiarum,  mulli  ex  provcniibus  coeiiobiorum  educa- 
rentur  in  hoc,  ut  aliquando  salutares  essent  et  friigi 
rcipublicic  Gliristianai.  Non  ininori  curx  erat  Gice- 


jRUis  vel  aliorum  bcunis,  ovibus  Ghristi  ofl^undcrent,  ^  roni  h(miini  profano,  qualis  respubUca  post  morlem 


quod  si  non  totum  noxium  esset,  contaminaret  ta- 
roen  roinusque  et  jucunda*  ct  sahitares  redderet 
.aquas  saluUs  manantes  fonte  Scripluraruin.  Estqui- 
■dem  ipse  sermo  Dei  lucerna  pcdibus  et  lumeu  seiui- 
1  is  nostris.  Et  sermo  Ghristi  veritas  et  veritatis  sim- 
plex  oralio,  atqiie  optimus  enarrator  oroiiium  Ghri- 
«tus  uiiigenitus  ilie,  qqi  est  in  sinu  Patris,  qui  et 
eSv/iio-otTo,  hoc  cst,  nobis  enarravit  placita  Patris 
oinuia, Joan.  cap.  primo.  Veriimtamen  cum  sancti  Pa- 
tres  Ghristi  spiritus  purticipcs,  de  ci\jus  plcnitudine 
acccpcrunt,  rcliqucrintnobissuas  sanclas  cogitatio- 
jieset  Scripturarum  interpretationcs,  casque  iioii  vc- 
Jint  alitcr  legi,  quam  ut  sint  ccu  iiediscqua;  coUakc  ad 
reginam  Scripturam  sanctam,  qux  Dci  dona  asper- 
.liari,  profecto  fuerit  ingrati  pectoris,  sicuti  nulla 
regina  lam  exiinia,  qua;  pedisequarum  rccusct  ofli 
•riuro.  Habebat  oliro  unuin  cceiiobium  fortc  unum 
iH^rumf  rt  oiniies  legebant.  Hic  :rslus  crat,  ct  ardor 


siiam  futura  esset,  quain  qualis  tum  erat.  Loiiee  ma- 
jor  solliciludo  incuinbit  spiritalibiis,  et  quious  in 
hoc  tam  UberaUtcr  provisutn  cst,  ut  se  impendant, 
ut  multi  habeaiitur  oUm  aplissimi  ad  docendum. 
IDquidcm,  ut  testiinonium  supcrioris  diligenti;e  et 
vit;£  xotvoSEcov  fcrreni,  cum  hic  Smaragdus  antehac 
quod  ego  viderim  iiou  excusus  ad  ine  perferretur  in 
exemplari  quideiu  iiec  iniegro  ncc  probescripto, 
et  tamen  arrideret  abbas  in  divinis  Ulloris  crudilus, 
so^cularium  Utterarum  non  ignarus,  ingenio  acutus« 
scrroone  coinpositus,  viU»  sanctiinonia  conspiruus, 
sic  eniro  de  eo  Joannes  Spanhcimensis  scribit,  cceui 
cogitarc  apud  me,  si  fortassis  alicubi  inlcr  frugi  li- 
bros  nostraruin  bibliothecarum  aliquid  Smaragdi  in- 
venirem,  uiide  sordes  hujus  exemplaris,  ciuoS  alla- 
tuin  fuei*at,  ai>stergi,  hiantia  coromitti,  confusa  digeri 
et  lacuna!  rcsarciri  p()ssent.  Ut  eniui  natura  gem- 
m:'.s  aUissimc  recondidit,  viUa  passim  obvia  sunt, 


•  *  •  M 


15 


COLLECTIONES  IN  EPIST.  ET  EVANG.  —  TYPOGRAPIIUS  LECTORI. 


fi 


lu  ct  liic  Smaragdus  paucissimis  hactenus  notus  A  ic.  CcrtchicauclorqualisqualisjudiceluroxKlcxleri- 


fuit,  ut  nec  de  nomine  constilerit  quidquam.  Et  ecce 
^;ro  ftnx^^^  Q"^^'  dicitur,  incidi  in  duo  Smaragdina 
voiumina  antiquis  cliaracieribus  affabre  in  mem- 
hrana  descripta,  quilnis  adjutus,  maxirae  vero  «uro- 
ypa^oic^  et  ut  sic  dicam  origiDaiibus '  catholicorum 
Palrum  sane  non  mediocri  cura,  laborc  et  diligentia, 
hunc  pwBsentem  auclorem,  ut  restituerelur,  et  ceu 
gemma  diu  abscondita  e  tencbris  eriieretur  curavi. 
Graeca  et  Uebnea,  qu;c  aliquoties  citat  \\r  eroditus 
(unde  co^jecturamnobisprxbetlinguarum  cognitione 
minime  caruisse)  sic  erant  mulila  et  depravata,  ut 
vix  cineres  et  umbras  liUcrarum  videre  quis  potue- 
rit,  utut  lynceus.  Ad  haee  c^rmina  quae  ex  Christianis 
poetis,  Sedulio,  Prudentio  et  aliis  citat,  quibus  or»- 
lionem  suaminterdum  ceu  stellulis  luccre,  et  sen- 
a^niiarum  gemmulis  nitere  facil,  hxc,  dedi  operam 
ut  inoffensius  legi  possint  et  planius.  Hanc  ergo  qua- 
lemcunqueoperam  meamhuic  Smaragdorestitueudo, 
exspoliendoque collocatam, optime  lcctor,  boni consu-  B 


tale  islum  commentarium  ex  probalissimis  Ecclesias 
Palribus,  Origenc,  Augustino,  Chr)'soslomo  et  aliis 
concinnavit,  ui  qui  cuiii  sitienle  veri  animo  legerit, 
oiitnino  id  experturus  sit,  quod  tribuunt  gcmmis, 
quod  non  oblcctent  modo,  sed  ccrtis  otiam  remediis 
juvent,  non  soium  eruditione  pixque  lecliunis  oble- 
ctatione,  verum  ellicacia  rcmedia ,  contra  cunclos 
aiiimorum  niorbos,  non  ipsi  percipient  tanlum,  sed 
et  aliis  subministrare  valebunt,  ct  ad  id  instruentur, 
ut  Ecclesi;e  Christi  uunc  nunc,  proh  dolor!  dissi- 
pat%,  et  cum  doctrinse  tum  y\\x  periculis  non  paucis 
gravitcr  afiliclx,  fl  .'elem  opf^rnm  im|veiidanl,  qua 
electi  Christi  ubique  in  lide  pura  Christi,  iii  agnitione 
veritatis,  quse  est  ad  pietatem,  in  spem  vil<T.  ictemac, 
in  dies  magis  ac  magis  jungamur,  proficiamus  et 
ffrandescanuts,  ut  pcr  muftos  gloria  I)ei,  publica  uti- 
ritas  et  publica  honestas  promoveatiir,  qiiod  faxit 
Christus.  Amen. 


VITA  SMARAGDI 


AUCTORE   TRITHBMIO  ABBATE    SPANHEMEKSl. 


Smaragdus  abbas  monasterii  sancti  Blichaelis  in 
Saxonia,  ordinis  divi  Patris  Benedicti,  vir  in  divinis 
Scripturis  valde  eruditus,  et  sxcularium  titteraram 
non  ignarus,  ingenio  aculus,  sermone  compositus, 
viia  et  conversatiooe  devotns,  etregularis  discipUnx 
inoderator  celeberrimus ,  in  exponendis  Scriptmris 
sanctis ,  nomen  suum  longe  lateque  innotuit,  et 
maffnam  cniditionis  famam  obtinuiu' Scripsit  enim 
rauUa  praeclara  volnmina,  de  quibus  exstant  sub- 
jecta.  In  regulam  sanctissimi  Patris  uostri  Benedicti 


lib.  unum.  In  psalterium  lotum  lih.  unum.  In  epislo- 
las  et  Evangelia  per  circulum  aiini  libros  undecini. 
Sermones  ad  fratres  el  alios  lihrum  unum.  Opus 
quoque  insigne  de  virtiitibus,  quod  pmr^notavit  Dia- 
dema  monachorum.  Aiia  quoque  nuilia  tam  in  diVl- 
nis  quam  in  «sceularibus  Scripturis  vuluinina  scri- 
psisse  dicitur,  qux  ad  manus  nostras  non  vencrunt. 
Claruit  lemporibus  Otthonum  primi  el  sccundi  claris- 
simorum  imperalonim  ■. 


•  Anachronismum  certe,  ut  jam  superius  diximus.  Edit. 


D.  SMARAGDI 


IN  COLLECTIONES  EPISTOLARUM  ET  EVANGELIORUM  DE  TEMPORE  ET  DE 

SANCTIS,  PRiEFATIO. 


Cernens  in  Ecclesia  plurimos  divinarum  ScripCn-  C 
rarum  mysticos  sagaciter  perquirere  sensus,  earam- 
que  typicos  mavclle  decerpere  fructus,  hunc  ex  mul- 
lis  unum,  allegorianim  floribus  plenum  curavi  colli- 
gere  librum,  et  de  magnorum  traetalibus  prolatisque 
sermonibus  Patram,  id  estHilarii,  Hieronymi,  Am- 
brosii,  Augustini,  Cypriani,  Cyrilli,  Gregorii,  Victo- 
ris,  Fulgentii,  Joannis  Chrysostomi,  Cassiodori,  Eu- 
cherii,  Tycbonii,  Isidori,  Flguli,  Rcdye,  Primasii  et 
de  caule  legendis,  Pelagii  et  Origenis,  quasi  de  ma- 
gnis  fluminibus  pelagique  gurgitibus  in  modicos  ri- 
vulos,  pariter  derivator,  parilerque  exsliti  breviator. 
Ut  si  quis  nativa  ita  vivit  pressus  ignavia,  ut  in  sa- 
cris  litteris  proprio  nequeat  sudore  quxrere  multa, 
b3dc  a  nobis  excerpta,  unaque  compacta  saltim  ru- 
minare  non  desinet  modica.  Quia  lectionis  sacrx  D 
cognitio,  imbeciilis  baculum,  ncrvosis  arroa  mini- 
strat.  Hostium  subdolas  fortiter  premit  insidias,  et 
▼ictoribos  aeteraas  feliciler  promittit  coronas.  Ideo 

\  Observa  hunc  librum  Smaragdi,  Comitis  libram 
dki,  sed  qua  de  causa  facile  pronuntiari  non  potest. 
SuDl  qni  putent,  ciim  ordo  divi  Renedicli  multos  il- 
lustri  prosapia  nalos  habuerit,  ut  Ulrichum,  Conra- 
dani,  elc,  aut  Smaragdum,  comitem  fuisse,  aut  co- 


veluti  ferculom  variis  deliciis  plenum,  hunc  nos  dfli- 
genti  lectori  modicum  apponimus  librum,  ut  cum 
hoc  ambrosium  palalo  mentis  prohavcrit  gustum,  in 
divinaram  Scripturarum  se  exercens  lalissimo  campo, 
sagaciter  plurimum  Domini  perquirat  eloquium,  et 
velut  deificum  viviflcumque  ampleclatur  animae  ci- 
bum.  Cujus  confortatu  sedulo,  et  instanti  pradentior, 
et  in  futuro  s;eculo  vivat  felicior.  El  hoc  animadver- 
lendum,  quia  sicut  temporibus  et  diebus  convenien- 
les,  ita  verbis  vel  actionibus,  in  hoc  Comitis  libro  ", 
apostolorum  vel  prophetarum  cum  Evangeliorara 
concordanles  ulililer  posilae  sunl  Iectioi)cs.  Quaram 
concordias,  opitulante  divina  gratia,  in  expositionis 
evangelicse  calce,  ubi  opportune  videro  oeclore,  ne- 
ctam.  Ut  quomoJo  sibi  invicem  concordi  voce  lectio- 
nes  respondeant,  temporibus,  diebus,  actionibiisqbe 
convenianl,  diligenler  nttendens,  sine  mora  solers 
lector  inveniat. 


miii  mscripsisse  has  suas  Collectioncs.  Aui  forUssis» 
quia  ceu  enchiridion  est  Iwc  farrago  catholicoram 
doctoram,  ut  insUr  indivulsi  comitis,  serooer  adsit 
ad  manum.  Atqui  prsesente  urso  non  est  opus  qusB- 
rere  vestigia.  Vide  Sigebertum  in  Chroi.icis. 


ff» 


SMARAGOI  ABBATIS 


IG 


VERSUS  SMARAGDI 


ABBATIS   M0?rA8TEIiII    S.   MIGHAELIS  ARCHAS^BU. 


Quisquis  amas  t]rpicos  lcgts  cognoscere  sensus 
Yitalcsqiie  ciipis  docloram  caipere  fructos, 
Islius  cgregii  calamum  perqoire  lil^clli^ 
Discule  paginulas  solers  et  mente  sagici 
Quid  leiicat  typicum  sublato  tegmine  dlsce. 
Pabula  fert  animse  vcrbo  condila  salutis, 
Pollet  et  in  sacris  nimium  typicisquc  Hguris, 
Scnsibus  elucet,  Iselb  sermoBe  niiescit 
Argenli  nitidos  distincto  limite  campos, 
Et  niroiom  gravidos  divino  munere  cnnctos 
Ordine  muUidico  consperso  semine  vatum 
Continct  in  grcmio  digestos  iste  libeUus. 
Aurea  de  quorum  proprio  sudore  recisa 
Bure,  favente  Deo,  Patres  traxcrc  metalla, 
A  quibns  eximios,  nitilo  sermoue  rcpletos. 


A 


B 


Suffl  proprio  nisus  modulo  componere  libros. 
Ex  ^ibns  hmic  modicum  sacro  ckarismale  plennm , 
Inspirante  Deo,  volui  conjungcre  librum. 
Qui  milii  perspicue  dimorans  Dindyma  iegis 
Qu»  tenet  in  sacris  monsirel  nudau  figuris, 
Abdita  qni  reseret,  nec  non  qui  mystica  pandat. 
Profcrt  in  medium  sacro  cum  dogmate  cuncta 
Que  latuere  diu  eaeco  sub  tegMine  dausa. 
Qui  nitihis  nocuas  pellat  de  mente  latebras, 
Vincuia  disrumpat,  cordis  eliminet  ombras 
Inradietqae  sacro  mentis  spiramine  fibras, 
Ut  valeat  vobis  divino  semine  jacio 
Rore  poli  madidus,  doctorum  vomere  cnltiis, 
Cordis  opimus  ager,  centenos  reddere  frnctus. 


imm  it^i^^pyw 


INCiPIUNT    COLLECTIONES. 


•mm 


IN  T1GILIA  NATAUS  DOMINI. 

CriBTOLA  BF.ATI   PAIILI    APOSTOLI   AD   ROMANOS,   CAP.  1. 

c  Paulns  servns  Jesu  Ghristi ,  vocatus  apostolus, 
f  segregatus  in  Evangelium  Dei ,  quod  ante  promi- 
€  serat  pcr  prophetas  suos,  in  Scripluris  sanctis,  p 
4  de  Filio  suo,  qiii  factus  est  ei  ex  semioe  David, 
c  secundum  carneju.  Qui  pncdestinatus  cst  Filius 
c  Dei,  iu  virtute,  secundum  spiritum  sanciiAcationis, 
c  ex  resurrectione  mortuorum  Jesu  Ghristi  Domini 
4  noslri,  por  quem  aocepiaius  gratiam  et  apostola- 
c  tiim ,  ad  obedicndum  fidci  in  omnibus  geotibus, 
c  pro  nomine  £jus,  in  quibus  esiis  el  m>s  vocati  Jesu 
c  Ghristi  Domini  uostri.  i 

£pislola  Graecum  vocabulum  est,  diciturque  «ro 
rov  iiri?rc>Xttv,  quod  esl  mittere,  quia  ad  absentes 
mittitur.  Ideo  enkn  invent^e  suut  epistols,  iit  abson- 
tes  ceniores  facere  possimus ,  si  quid  sit  quod  eos 
scire  oporieat,  etiam  «Tro  t«v  ^iotAXciv,  quod,  ut 
dlsi,  significat  mittere,  dicuutur  apostoU. 

Paulu$,  Yictor  episcqius  Gapu»  ail :  ,c  Qui  ante  j) 
persecutor  dicebatur  Saulus,  audita  voce  do  coelo, 
a  fersecutionis  intentione  cessavit,  et  ab  hoc  voci- 
iatus«st  Paulos,  iari  xif  itavXnc,  quod  est  acessa- 
tione.«  (Ex  Origene.)  Prima  nobis  quaesUo  de  no- 
udne  ipiuus  Pauli  videtur  exsurgere,  cur  is  qui  Sau- 
Iu8  dictus  est  in  Actibus  apostoloriun,  nunc  Paulus 
dlcator.  Invenimus  in  Scripturis  divinis  quibusdam 
commutata  vocabula,  ut  ex  Abram  Abraham,  ex  Sa- 
Tai  Sara ,  ex  Jacob  Israd ,  ex  Simone  Pctrus ,  ali- 
quos  ^ro  binis  usos  esse  nomintbus ,  ut  Salomonem 
«umdemque  Idida»  Sedechiam  eumdomque  Joachim, 
Oxiam  eumdemoiie  Azariam.  Nam  Matthasus  idero 


est  et  Levi ,  et  qnem  Maiihms  L^blieum,  Mar^us 
TatibcHm  scril>it.  Scetindum  hmic  ergo  coosueiudi- 
nem  videiur  nobis  et  Paulus  dtiplici  iisus  esse  vora- 
bulo,  ct  doncc  quidem  gcnti  propriae  ministrabat, 
Saiilus  cssc  vocilatus,  quod  ct  magis  appcllationi 
patriae  A^riiaculum  videbatur.  Puulus  autom  appclla- 
tus  esr,  cum  Gra^cis  ct  gentibus  lcgcs  ac  prseccpla 
conscribit.  Nam  ct  hoc  ipsom  quod  Scriptura  dicit : 
Saulus  auiem  qui  et  Paulus  (Act,  xiii),  evidcntcr  non 
d  Ijnc  primum  Pauli  nomenoslendit  impositum,  scd 
veteris  appcllationis  id  fuisse  designat. 

ServusJesuChriui.  (Ex  Origeoe.)  Rcqulramus  cur 
is  qui  alibi  scribil :  Non  enim  accepistis  spiriium 
servitutis  iterum  in  timore,  sed  accepistis  spiritum 
adoplionis  filiorum ,  iu  quo  clamamus :  Abba  patcr 
(Rom>  viii),  ipse  se  hic  servum  profilcatur.  Sed  sive 
id  secundum  Ulam  humiUtatem  dictum  putemus, 
quam  Dominus  docuii,  dicens:  Discite  a  me,  quia 
mitis  sum  et  humilis  corde  (Matth.  xi),  sive  quasi 
iinitator  ejus,  qui  semetipsum  exinanlvii,  formam 
servi  aceipiens  (Philip.  ii),  non  erravimus.  Onini 
enim  liberiaie  nobilior  esi  servitos  Ghrisii«  Quid  est 
autem  servum  esse  Ghrisii,  nisi  servum  esse  verin 
Dei,  sapieniiae,  jusiiiiae,  veriiaiis  ei  omnium  virtu- 
iom,  quae  esi  Christus. 

Vocatus  aposlolus,  segregatus.  Nomen  hoc,  id  est, 
vocaiuSf  quia  ad  omnes  pertinei,  qui  in  Ghristo  cro- 
dunty  generale  potest  videri,  quia  unusquisque  se- 
cundum  id  quod  in  eo  praevidet  et  eligii  Deus,  aut 
aposiolus  vocatur,  aut  propheta,  ant  magister  (Ephes. 
iv).  In  Paulo  autcm  noo  sok  generaiis  vocaiio  ad 
apostolaium  designainr,  led  eteleciio,  aecundum 


17  COLLECTIONES  W  EPISTOLAS  ET  EYANGEUA.  iS 

Oei  prassciciHiam ,  «ibsccnta  (Rom.   ii ) .  per  boc  A  quod  pncbcl  omnibua  MBcaialcm,  sicut  ci  alibi  do 
quod  segregams  dieilor  iu  Evangdinin  Del,  sicot  et  "^  '  '"'        ' 


alibi  ipsc  de  se  dicil :  Cwm  autem  jHacuH  D«*,  qui 
nu  tegregavit  de  utero  matris  mem^  ul  revelwet  fUium 
suum  in  me  {GaL  i).  Et  in  Actibos  apostolorum  Spi- 
ritus  sanctus  dicil :  Segregate  mihi  Sauium  et  Baru^ 
bum  in  opus  ad  quod  elegi  eot  {Act.  ini).  Praevidit 
ille,  quem  non  lutet  mens,  quod  abundamtios,  qoim 
catcri  omncs ,  laboratnrus  esscl  in  ETangeHo,  quod 
in  fame  et  siti,  el  in  frigorc  et  nnditate  et  is  csteris 
periculis  pnedicaturus  esset  Evangelium  Christi,  et 
idco  de  ventre  roatris  scgregavit  enni. 

In  Evangelium  Dei.  Evangeliimi ,  Evctyjfkttot  ^ 
bona  annontiatio  dicitur,  nativitatis  scilicet  Christi, 
passioois  et  resurrectfonis  et  in  coelum  ascensionis. 


00  scriptum  est :  Qui  factus  est  nobis  sapientin  m 
Deo  et  sancti^alio  (1  Cor.  i). 

Ex  resurrectiane  mvrtuorum  Jesu  Christi  Damini 
nostri.  Non  omniom  resurgenttum,  sed  ad  Christum 
pertineiuium.  In  ipso  Christo  resurrectionis  forroa 
pnetenditur,  ut  prior  omnibus  viam  rcsurrectionis, 
Dci  Filius ,  filiis  aperiret.  Dc  qiiibus  ipse  dixit  : 
Qwa  /i/ti  Dei  sunt^  cum  sint  fiUi  resurrectionis  {Luc. 

XX). 

Per  quem  accepimus  graiiam  et  apostolatum.  Per 
Chfistnm  accepisse  se  dicit  gratiara  et  aposiolatiim, 
ut  pote  mediatorem  Dei  ei  bominum.  Gratia  ad  la- 
bomm  palieotiam  refereada  est»  ut  ipse  ail :  Plus 
omnibtts  iaboravi,  noo  ego,  sed  gratia  Dei  mecum 


1n  aliis  locls  Evangelium  Chri-ii    diciliir.  Marcus  ^  (/  Cor.  xt);  aposiolatus  ad  praedicalionis  auclori- 


eniro  ait  :  tnitium  EvangeUi  Jesu  Christi.  Vcrnm, 
quia  Cbrislus  Verbum  cst,  et  in  principio  erat  apud 
Deum,  et  Deus  erai  Verbnm  {Joan.  i),  unum  atque 
idem  dicitur  Evangeliura  Dei,  et  Evangelium  Chri* 
sti.  Ipse  enim  Dominus  dicit :  Ego  et  Pater  unum 
sumus  (Joan.  x),  et  Pater  loquiior  dfCMs  :  Omnia 
mea  lua  suiii,  et  tua  mea  ( Joan.  xvii ),  et  ideo 
Evangelium  Patris,  Evangelium  Fiiii  est. 

Quod  ante  promisit  per  Prophetas  suos,  in  SeriptU' 
ris  sanctis.  Qu»  de  Christo  praedicta  sunt  per  pro- 
pheus,  h«c  etiam  de  Evangelio  praedicU  etse,  sen- 
iicndum  est,  ut  illud :  Dominus  dabit  verbum  EvangO' 
iitantibuSf  virtute  multa  {PsaL  lxvii),  ct  :  Quam 
spedosi  pedes  evangelizantium  bona  {Isa.  lii),  et  alia 
plorima ,  simul  et  ostendit  sc  non  alium  prsdicare  ^ 
Christum,  quam  cujus  Evangelium  propheUe  proml- 
serant  esse  yenturum.  Ipsos  asserit  Dei  propheUs 
esse,  ut  illas  Scripturas  sanctas,  qux  de  Chrisio  ante 
cecincrunt. 

De  fUio  suo.  MolU  Filii  gratia  hic  noutur,  cujus 
etiam  in  camc  nalivius  dissimilis  caeteris  inveuitur, 
eo  quod  ex  virgine  natus  est. 

Qui  faetus  est  ei  ex  semine  David  secnndmn  car' 
mm.  Factus  per  Spiritum.  Si  enlm  secundum  car- 
■em  factus  est,  secundum  Verbi  utique  subsUntiam 
factus  non  est. 

Qui  preedestinatus  est  Filius  Dei  in  virtute.  Ipsa 
cst  igitur  pnedestinatio  sanctorum ,  qu^e  in  Sancto 
sanctorum  maxime  claruit,  quam  ncgarc  quis  non 
^test ,  recte  intelligentium  eloquia  Veriutis.  Nam 
et  ipsum  gioriae  Dominum,  in  quantum  homo  factus 
est,  Dei  Filius,  pncdestinatum  esse  dicimus.  Cla- 
jnat  doctor  gentinm  in  capite  Epistolarum  suarum, 
de  Filio  Dei :  Qui  factus  esteiex  semineDavid  seeun' 
dum  camem.  Qui  prcedestinatus  est,  Filius  Dei  in 
virtute,  ueundum  Spiritum  sanetificationiSy  ex  resur' 
rectione  mortuorum.  Sicut  ergo  praedestinatus  est 
ille  uBus,  ut  caput  nostrum  esset,  iu  multi  praede- 
stinaii  sumus,  ut  membra  ejus  essemus.  Vocat  enim 
Deos  praedestiiiatos  multos  fiiios  suos,  ut  eos  faciat 
■lefflbra  pnedestinati  unici  Fiiii  sui. 

Secundum  spiritum  sanctificationis.  (Ex  Origene.) 
Sanctiflcationis  vero  spiriius  dicitur,  sccundum  boc, 


D 


tatem.  Sive,  gratiam,  in  baplisnio,  aposiolaiun, 
qnando  a  Spiritu  sancto  directus  est,  accepit. 

Ad  obediendum  fidci  in  omnibus  gtutibus,  pro  no- 
mine  ejus^  in  quibus  Citis  et  «0«,  vocati  Jesu  Ckrisii 
Domini  nostri.  OslcnditEvangelii  gratiam  obedien- 
tilius  praedicandam  :  in  omiiibus  genlibus  ctsiend  I 
se  apostolalum  accepisse,  ot  jam  non  legi,  sed  fidei 
obedircnt.  Pro  noinine  ejus,  id  est,  vicem  nominit 
ejus  fongimur,  ni  ipse  ait :  Sicut  niisii  wMPat»^  «I 
ego  mitto  vos  {Joun.  xi),  et  qui  vos  recipit,  me  rm- 
pit  {Matth.  x). 

In  quibus  esiis  ef  vot.  Hoc  est,  et  iii  vobis  RoflMH 
nis  apostolatum  praedicationb  accept. 

LECTIO  ISAIiB  PBOPBBTiE,  CAP.  LXII. 

c  H«c  dicit  Dominos :  Propter  Sion  non  Ucebo, 
c  et  propter  Hiemsalem  non  quiescam,  donec  egre- 
c  diatur,  ut  splendor,  justus  ejus,  et  salvator  ijas. 
c  ut  lampas  acoendatur.  Et  videbunt  gentes  justun 
c  tuum,  et  cuncli  rcges  inclytum  tuum.  £t  vocabitur 
c  tibi  nomen  novum,  quod  os  Doroini  nominavit.  Et 
c  eris  corona  gloriae  in  manu  Domini,  et  diadema 
c  regni  in  manu  Dei  tui.  Non  vocaberis  ultra  dereli- 
c  cu,  et  terra  tua  non  vocabitur  ampiius  dcsolaU, 
c  sed  vocaberis  vohinUs  mea  in  ea,  et  terra  tua  io- 
babiubitnr,  quia  complacuit  Domino  in  te.  i 

Propter  Sion  non  tacebo^  et  propter  Hierusalem 
nott  quiescam,  donec  egrediatur^  ui  spiendor^  justus 
ejus.  (Ex  Hieron.)  Hic  prophetae  introducitur  per- 
sona  dicentis  :  Propter  Sion  non  tacebo,  seJ  tam  diu 
clamabo,  et  prccibus  jungam  preces,  donec  veniat  qul 
promissus  est,  et  egrediatur,  ut  splendor,  juslos 
ejus,  ct  cunctum  orbem  suo  illuminet  splendore. 

Et  saivator  ejus,  ut  iampas  accendatur.  Ipse  qai 
dicebat  in  Evangelio :  Ego  sum  iux  mundi  {Joan. 
viii),  et  de  quo  Joannes  dicebat :  Erat  lux  veraf  qum 
iiiuminat  omnem  hominem,  etc  {Joan.  i). 

Et  videbunt  gentes  justum  tuum^  et  rel.  Hoc  ett, 
videbunt  justitiam ,  qoa  conctonim  creator  miMrtns  * 
est  gentibus. 

Et  voeabitur  tibi  nomcn  novum^  etc.  Id  est,  neqiUH 
quam  vocabitur  Uierusalem  et  Sion,  sed  nomeo  wh 
vum  accipiel,  id  esi,  Christianum. 

Et  eris  corona  giorice  in  manu  Dominiy  etc.  Erit 


19 


SIIARAGDl  ABBATiS 


20 


Eodcsia  qoasi  corana  deeoris  in  BUino  Domiui»  et  Aqui^naoA^^OBoraloordineposleaconvencmnt^quando 


qoaBi  diadema  regni  in  manu  Dei  sui,  quando  eam 
Goronaverit  turba  credentium,  et  diadema  imperii, 
qnando  cam  martyres  gcmmamm  snarum  varictate 
distinxerint,  et  Ecclesia,  quae  prius  ab  idolis  fuerat 
|io«aessa,  et  a  Deo  fuerat  dcseria,  habilabit  gaudens 
cnm  Ghristo ,  et  gaudebit  Ghristus  cum  ipsa,  sicut 
sponsus  gaudet  in  sponsa. 

EVANGELIUX  MATTH^I ,  CAP.  I. 

c  Ghristi  autem  generatio  sic  erat.  Gum  csset  de- 
c  qwnsata  mater  Jesu  Maria  Joseph ,  antequam  eon- 
c  Vienirent,  inventa  est  in  utero  habens  de  Spirito 
c  sancto.  Joseph  autem  vir  ejns  cum  esset  jusUis,  et 
«  nonet  eam  traducere ,  volnit  occulte  dimittere 
c  eam.  Ila^c  autem  eo  cogiunte,  ecce  angelus  Do- 


Joseph  adprxccptum  angoli  accepit  conjugem  suam, 
sed  non  concumbebant,  quia  scquitur  :  Et  non  co- 
gnMcebat  eam. 

Inventa  e$l  autem  in  utero  habent.  A  nullo  alio 
quam  a  Joseph,  qui  licentia  maritali  futune  uxoris 
pene  omnia  noverat.  Ideoque  tumcntcm  cjus  utcrum 
mox  curioso  deprchcndit  intuitu.  Et  alibi  invenimus 
seriptum :  In  utero,  inquit,  habens,  non,  in  utcmm 
accipienSt  quia  non  aliunde  acceptum  fuissc,  scd 
intcrius,  superveniente  Spiritu  sancto,  in  utero  vir- 
ginali  integritate  circumsepto,  habitum  declarat  con- 
ceptnm.  Sequitur. 

jQ$eph  autem  vir  eju$.  Gonsoetudo  Scriptoramm 
est,  ot  sponsas  uxores  et  sponsos  viros  eamm  ap- 


mlni  in  somnis  appamit  ei  dicens :  Joseph,  fili  Da-  B  pellent. 


«  vid,  noli  timere  accipere  Mariam  conjugem  toam. 

<  Quod  enim  in  ea  natum  est,  de  Spiritu  sancto  est. 

<  Pariet  aotem  flliom,  et  vocabis  nomcn  ejus  Jesum. 

<  Ipse  enim  salvom  faciet  populum  suum  a  pcccatis 
I  eorom.  > 

Christittutemgeneraliosie  erat.  (Ex  Hieron.)  Quare 
iion  Jeso  Ghristi,  sed  solummodo  Ghrisli,  hoc  cst, 
DOn  utmmque  nomen,  sed  alterum  posuit :  hoc,  ot 
a  majoribus  traditur,  futune  reservavit  historiae, 
qoa  mox  angelo  dicente  subinfertur :  Et  vocabis  no- 
men  Jesum  (Matth,  i),  et  rcl.  Qood  ergo ,  quaiiler 
TOCttom  sit,  mox  scril)endum  evangelisla  praevidit, 
anticipando  pncripcre  non  deboit.  Generatio  aulem, 
aot  ipso  Ghrislus  dicitur  in  carnc  geueratus,  ut 


Cum  esset  justus.  Justus  enim  justitiae  templum 
nequaquam  corrumperet,  quod  conceptum  habuit, 
antequam  coiivcnircnt;  merito  autem  cvangelisla 
Joseph  appellat  justum,  ut  idoneum  ejus  commcndet 
fuisse  testiinonium.  (Vulg.)  Justus  dicitur  Josiph, 
ut  ex  prxrogativa,  coliata  justitise,  doceatur  cum 
memisse  cognosccregratiam,  quae  fucrat  beaiic  Ma- 
rix  collata,  ct  idco  nec  accusare  eam  poterat.  Ncc 
dcrelinqoere  prxsumebat,  sed  novo  miraculi  stu- 
pore  sospensos,  non  temeritate  conceptus,  sed  novse 
reverentia  fecimditatis  sponsatam  dcrelinquere  cogi- 
tabat,  unde  et  ab  angelo,  ot  dubitans ,  commone- 
tur. 

Et  noUet  eam  traducere.  Hoc  cst,  iiifamare.  Tra- 


idem  sit  Ghristi  gcneratio,  ac  si  dicerelur  :  Gcncra-  ^  duclionis  eriim  verbum  sa^pe  in  malam  parteni  repe- 


tio  qoie  est  Ghristus,  aot,  sicut  a  quibusdam  legi- 
tiir«  ot  sit  iste  ordo  verlx>mm :  Sic  autem  erat  Ghi-i- 
stl  generatio,  hoc  est,  sic  ad  Ghristum  pertinet  haec 
genealogia.  Sequiiur. 

CiMi  esset  desponsata  nuaer  ejusMaria  Joseph.  (Ex 
Hieron.)  Quxritur  quare  non  de  simplici  virgine, 
sed  de  desponsata  Dominos  natus  sit  ?  Primo  ut  per 
geoerationem  Joseph ,  origo  Mari»  monstraretur, 
qola  oonsuetodo  divinamm  Scriptoramm  est ,  non 
per  feminas,  sed  per  viros  gencalogiam  texere.  Se- 
dindo,  ne  lapidaretur  a  Judaeis  ut  adultera.  Tertio, 
ut  In  A)gypto  fugiens,  halieret  maritale  solatium. 
Quartam  catisam  addidit  Ignatios,  ot  partus  celare- 
tnr  diabolo,  dom  com  potat  non  de  virgine,  sed  de 
nxore  generatum. 

AiUequam  convenirent.  Non  ab  alio  inventa  est, 
nisi  t  Joscph,  qui  pene  licentia  maritali  futune  uxo- 
rli  ottmia  noverat.  Quod  autem  dicitur  :  Antequam 
cmuenirentj  non  scquitur,  ut  postca  convencriut,  ut 
£dllloquus  vuli  Hclvidius,  sed  Scriptura,  quid  fa« 
ctom  non  sit,  ostendiL  Notandum  quod  ait :  Ante^ 
qumm  eonvenirent^  verbo  coiiveniendi  uon  ipsum 
eOMnlMtum,  sed  noptiarum,  qux  prxoedere  solenty 
lefflpos  insinuatum,  quando  ea,  qux  prius  dcspon- 
iiU  Aierat,  esse  coiyux  incipit.  (Ex  Beda.)  Ergo  an- 
layvcm  eonvefurent  dicit,  id  est ,  antequam  nuptia- 
ruBi  solemnia  rite  celebrarent. 

Inventa  est  in  utero  habens  de  Spiritu  sancio.  Si- 


ritur,  quod  ctiam  Gnccus  sermo  non  absurdc  signi- 
ficat,  irafceScr/fiaTco^at,  id  cst ,  propalarc ,  quod  cst, 
palam  faccre.  Omnibus  cnim  notum  sponsae  concc- 
ptum  ostcndcrc  noluit. 

Voluit  occulte  dimittere  eam.  Dimittcre,  ut  mulli 
volont,  positum  est  pro  eo  quod  est  uxorem  non 
ducere.  Vel  certe  dimittere  eam  voluit,  hoc  esl  a 
pcena  adulterii,   quasi  innocentem,  liberare.  Ne 
quasi  adulteram  traderet  ad  pcenam,  quam  scicbat 
ab  omni  contagionis  reatu  securam  :  occulte  autcm, 
ait,  ne  aut  dimissa  uxore  sua,  coitus  reatum  super 
eam  ijiduccret,  aut  libcrata,  seipsum  quasi  adulierii 
reum  conslituerct. 
Hcec  autem  eo  cogitante^  ecee  angelus  Domini  in 
^  somniSf  ctc.  Ilunc  angelum  Domini  multi  Gabriclen^ 
csse  consentiunt.  Bono  et  justo  viro,  bona  et  justa 
cogitante,  congme  l)onus  et  justus  apparait  nuntius. 
Saepe  etenim  in  Scripturis  sanctis  talia  inveniuutur, 
ut  de  Deo  solerter  cogitantibus ,  opportuna  adhibea- 
tur  consclatio,  ut  doobos  in  via  ambulantibus,  dum 
de  se  sermocinarcntur,  ostensus  est  Doininus  (Luc. 
xxiv).  Et  mrsus:  Undecimapostolisde  eo  colloquen- 
tibus,  clausis  licet  januis,  adfuit  (Joan.  xx).  (Ex 
Joan.  Ghrys.)  Gur  in  somnis  ei  non  potius  apcrtef 
quia  scilicet  erat  vir  prorsus  fidelis  et  manifestiore 
revelatione  non  indigens.   Pastores  quoque  tanto 
manifestius,  qiianto  magis  ab  hujusmodi  emditione 
pcr  agrcstem  crant  vilam  remoli.  Scquitur. 


COLLECTIONES  IN  EPISTOLAS  ET  EVANGELIA. 


2i 


Joapk  fin  Daffid.  Dicens :  Joieph  /i/t  David,  bUn-  A  morluis  ad  inferos  perrexcninL  Anima  cniin  qiuc 
Mitift  afferhi  alloanitnr.  ut  non  auafti  imotom  ex-     peccaTcrit  ipsa  morielur.  Umbm  autcm  morlis  eiH 


dientis  affectu  alloqnitur,  ut  non  quasi  ignotom  ex- 
terreret  eum ,  cum  et  nomine  et  genere  notus  exi- 
steret.  Familiaritatis  enim  indicium  est,  proprio  ali- 
qnem  voeare  nomine,  simnlque  notandum  qno:1 
Josepb  filius  essc  dicalur  David,  ut  Maria  de  David 
stirpe  monstrarctnr.  Sic  cnim  Dominus  Mosi  dicit : 
Nemo  nisi  de  tribu  sna  conjugio  copuletur  (Nnm. 
xxxYi).  ( Vnlg.)  Cur  non  Jacob  potius  filius  nomina- 
tur,  sed  David  refertur  esse  filius,  multis  procrealo- 
ribus  in  medio  derelictis,  nisi  ut  origo  regia  decla- 
raretur ,  de  qua  ventura  praBdicebatur  CLristi  naii- 
\ilas. 

Noti  timerg  accipere  Mariam  conjugem  tuam.  Ti- 
mebat  namque  spons»  illius  profileri  conjugfum. 


peccaTcrjt  ipsa  morietur.  Umbm  autcm  mortis 
rum,  qui  cum  pecccnt,  nccdum  dc  vita  egreati 
sunt ,  possunt  enim ,  sl  volunt ,  poenitcutiam  agere* 
Par9ulu$  enim  naiut  e$t  nobii ,  et  fitius  datu$  e$i 
nobi$.  Iste  igitur  puer  qui  nalus  est  de  virgine ,  ap- 
pellatur  Emmanucl,  id  est,  nobiscum  Deus,  et  ha- 
bet  principatum  super  humerum ,  vcl  quia  crueem 
suam  ipse  portavit ,  vel  quia  dc  ipso  scriptuni  est : 
Revelavit  Dominus  Dcus  brachium  sanctum  smim 
omnibus  gentibus.  £l  illud :  Et  brachium  Domitd  ati 
reveiatum  tst  (  Jsa.  liii)  ?  VocJibitur  crgo  post  duo 
noroina ,  scx  aliis  noniiuibus ,  admirabilis ,  coMi/ja- 
riu$ ,  Deus ,  fortis ,  Pater  futuri  $a:cuU ,  princep$  pa- 
cis.  Nonenim,  ut  plcriquc  putant,  una*  jungenda 


cujus  spiriulem    deprehenderat    csse  conceptum.  ^  ^""^  nomina  «  ut  legamus ,  admirabHis  consHiariu$ 


{Ex  Beda.)  Accipere  antcm  dixit,  non  ad  conjugii 
copulam,  sed  ad  spiritalis  consortii  inseparabilem 
societatem.  Mariam  qooque  et  ipsam  angelus  pro- 
prio  nuncupat  nomine,  ut  araboruro  nomina  desi- 
^net  in  coelis  esse  descripta,  qux  angelus  nominavit 
in  terra.  Seqnilur : 

*  Quod  enim  in  ea  natum  est,  de  Spiritu  $an€to  e$t. 
In  ea,  inquit,  natum,  non  extrinsecus  scniinaium. 

Pariet  auiem  fiHum  el  vocabi$  nomen  eju$  Je$um. 
Ipse  enim  $alvum  faciet  poputum  suum  a  peceatis 
eorum.  Sequitur  etymologia  nominis  Jcsu ,  cum  di- 
cit :  Saivum  faciet  poputum  $uum.  Verc  suus  popii- 
bis  est,  qui  per  iptiim  salvus  fit  a  peccatis. 

LECTIO  184li£  PROMIETie  ,  CAP.  IX. 


ct  rursuni ,  Deu$  fortis  ,  sed  admirabitis  le^cudam 
esl  scparalim,  quod  Hebraicc  dicilur  kSd,  ct  con- 
siliarius  seorsum^  qui  lingua  corum  appcllatar 
yr^f  et  I^tfs  separalim ,  qui  Ilebraice  Sm  dicitur, 
fortis  Hebraice  1*0:1  appellatur  :  palrem  autem  fu- 
turi  sacculi ,  quod  in  nostra  vocaiionc  completur  :  el 
principem  pacis ,  qui  locutus  est  ad  apostoios  :  P«- 
cem  meam  do  vobi$^  pacem  meam  retinquo  vobi$ 
(Joan.xi\).  Non  dubitabit,  qui  pacem  nostnun, 
juxta  Apostolum,  csse  legcrit  Dominum  salvatorem. 
Muttipticabuur  eju$  imperiumy  et  paci$  non  erit 
fim$,  Nec  dnbitare  poterit  de  multiplici  salvatoris 
imperio  et  pace  cjus  ,  quae  non  habeat  finem ,  qui 
in  Psalmis  legerit :  Po$tuta  a  me  et  dabo  tibi  gemte$ 


<  Populus  gentium  qui  ambulabat  in  tenebris ,  ^  htereditatem  tuam  et  po$u$$iouem  tuam  terminio$ 


<  vidit  lucem  magnam,  babitantibus  in  regione  um- 
c  brae  mortis  lux  orta  est  eis.  Parvulus  enim  natus 
i  est  nobis ,  et  filius  datus  est  nobis.  Et  ractns  est 
«  principatos  cjus  soper  bumerum  cjus.  Et  voea- 
«  bitur  nomen  ejus  admirabilis,  consiiiarius,  Deus, 
«  fortis,  Pater  futuri  saeculi,  princeps  pacis.  Multi- 
«  plicabitur  cjus  impcriiim ,  et  pacis  ejus  non  erit 
«  flnis.  Siiper  solium  David  el  super  regnum  ejus 
«  scdebit ,  ut  confinnot  iilud  et  corrol)oret  in  jodi- 
«  cio  ct  justitia,  amodo  ct  usque  in  sempitcmum. 
c  Zelus  domini  faciet  boc.  » 

Populu$  gentium  qui  ambutabat  in  tenebri$  vidit 
lucem  magnam.  ( £x  Hicron. )  liic  locus  ila  ex- 
plaiiatus ,  advenientc  Christo  et  praedicalionc  illius 


cmvscante,  primo  terra  Zabulon  et  Nephthalim  *^  "®"  ^^^^  8®"*  (  Rom.  x  ) 


terrte  ( P$at.  11 ).  Et  rursum  :  Et  multitudo  pacis , 
donec  auferatur  luna  (  P$at.  lxxi  ),  id  est»  viqiie 
ad  consommationem  sseculi. 

Super  $otium  David  et  $Mper  regnum  eJM,  ut  coii- 
firmet  ittud  et  eorroboret^  etc.  Principatus  aulem 
illius  et  imperinm  erit  super  solium  et  regnum  Da- 
vid ,  quod  post  captiviutem  Babylonicam  fuerat  dis- 
sipatum ,  ut  confirmet  iilud  et  roboret  et  doceat  esso 
pcrpetuum.  Ne  cassa  repromissio  D^i  judicctur  ab 
incarnationis  tempore  usque  iu  semiiiternum. 

Zetu$  Domim  exercituum  faciet  hoc.  Zclus,  id  est , 
aunulatio  Domini  fecit  hoc,  quia  ipsi  eum  ad  aemu- 
lationem  provocaverunt  in  his  qui  iion  erant  dii,  et 
ille  eos  provocavit  ad  smuiandum  in  genlem  qaafi 


Scribamm  et  Pbarisaeomm  erroribus  est  liberata,  ct 
gravissimum  traditionum  Judaicaram  jugum  excus- 
sit  de  ccrvicibus  suis,  poslca  pcr  Evangi.*liuin  Psiuli 
aposloli ,  qui  novlssimus  apostolorain  omnium  fiiit, 
ingravata  est,  id  est,  multiplicata  pracdicatio  ct  in 
tcrminos  gentium ,  et  viam  univcrsi  roaris  Christi 
Evangdium  splenduit.  Dcniquc  omnis  orbis,  qui 
ante  ambulabat,  vel  sedebat  in  tencbris,  et  idolola- 
trix  ac  mortis  vinculis  tcnebatur,  clararo  lumcn 
Evangclii  aspexit. 

Habitantibus  in  rcgione  umbrte  mortis^  tux  orta 
est  eis.  luler  morlcni  ct  umbrain  mortis  hoc  csse 
piito ,  quod  mors  coriiin  csl  ,  qui  cum  operibus 


EVANGRI.Itll  LUCJS,  6AP.   II. 

«  Factnm  est  autcm  in  dicbus  illis.  Exiit  edietiui 
«  a  Ciesarc  Awgusio,  ut  dcscribcrcUir  universiis 
«  orbis.  Hu^c  dcscriplio  prima  facla  cst  a  prjcside 
c  Syria  Cyrino.  Et  ibanl  oinnes  ut  profiterentar, 
«  singuli  in  -civitatem  suam.  Ascendit  autem  et  Jo- 
«  sepb  a  Galikea  de  civitale  Nazarelh  in  Judaeam , 
c  iii  civitatem  David,  qox  vocatur  Bcthieem,  co 
«  quod  essct  de  domo  et  familia  David ,  ut  profite- 
«  rctur  CHin  Marla  dcsponsata  sibi  uxorc  pnrgiiante. 
c  Factum  est  aulcm  cum  csscnt  ibi ,  iniplcti  sunl 
i  dics  ul  parercl.  Et  popcrit  filium  suuin  primogc- 
(  niluin,  ct  pannis  cuiu  involvil ,  cl  rcclinavit  in 


25  SHARAGDI  ABBATIS  U 

praMepio,  quia  non  erat  ei  locns  in  diversorio.  Et  A  prospera  mundi  simul  et  adversa  contemnere,  el 
p&stores  erant  in  regione  eadem  vigilantes  et  gu- 
stodientes  vigilias  noctis  siipra  gregem  suum.  Et 
eeoe  angelus  Domini  stetit  juxta  illos  el  daritas 


Dei  circorofolsit  illos.  Et  tirauerunt  timore  ma- 
gno»  ei  diiit  illis  angelos :  Nolile  timere.  Eece 
enim  evangclizo  vobis  gaudium  magnum,  quod 
eril  omni  populo ,  quia  natus  est  vobis  bodie  sal- 
valor,  qui  est  Christus  DominuSy  in  civitate  Da- 
vid.  Et  hoc  vobis  signum  :  Invenietis  infantem 
pannis  involutum  et  positum  in  pracsepio.  Et  su- 
bilo  facta  cst  cum  angelo  multitudo  militiae  coele- 
stis,  laudantium  Deum  et  dicentium :  Gloria  in 
altissimis  Deo.  Et  in  terra  pax  liomiuibus  bonae 
voluntatis.  » 


his  acquisitis ,  mundatos  iios  ab  omni  inquinameoto 
carniSy  et  spiritusy  preliosius  auro  Deo  munus 
oflerre.  Sequitur. 

Aieendii  auiem  et  Joseph  a  GalUa^a  de  civilate 
Nazareth » tn  Judwam  civitatem  David ,  qu(B  voeatur 
Bethleem »  et  reliqua,  ( Ex  Beda. )  Joseph ,  auctus , 
vd  augmentum  interprelatur.  Galiltca,  transmi- 
gratio,  volubiliUs,  roU,  vel  confessio  ;  Nazarelh, 
flos,  virgultum,  vel  munditia;  Judsea  confessio, 
sive  gloriflcans ;  Bethleem ,  domus  panis ;  David , 
fortis^manu,  vel  desiderabilis  interpretatur.  Nomcn 
quidem  inde  mutuans ,  quod  gigantem  fortiter  sira- 
veril ,  et  puicher  aspectu  decoraque  facie  fuerit.  II- 
lum  scilicet  de  sua  domo  ac  familia  nasciturum 


Exiit  edietum  a  CcBtare  Augusto ,  ut  deeeriberetur  B  praefigurans ,  qui  singulariter  mundi  priuci|>em  de- 


ui^riui  orbi$.  ( Ex  Beda. )  Non  solum  autem  haec 
nora  mundi  descriptio  iilius  summi  regis  adventni 
lesllmoninm  periiibebat ,  qui  congregatos ,  a  mundi 
plagis  omnibus,  electos  suos,  aetemai  beatitudinis 
albo  conscriberet ,  verumcliam  ejusdem  regni  du- 
oes ,  quicta  snl  moderaminis  pacc  juvabat.  Quia  ni- 
mlrom  compressis  a  praeliorum  torbine  gentibus 
universls ,  praedicatoros  orbi  Chrisii  discipnlos,  quo 
libel  propier  verbum  ire  vellent,  ab  ingruentium 
fervore  seditionum,  tremenda  id  temporis,  ut  ita 
dixerhn  ,  Komani  nominis  umbra  protegefoat.  Exiit 
ergo  edfctum  a  Caesare  Augusto ,  ut  censum  proA- 
leretor  onlversus  orbis,  quia  imminebat  ediclnm 
regls  Christi,  quo  salutem  consequeretur  nniversus 


bellarel  f  epeciotus  forma  prte  /i/tts  hominum  (  P$al, 
XLiv);  el  ipse  in  Beihleem  nalus  est,  ut  intellectua- 
lium  pastor  esset  ovium,  hoc  est,  simplicium  rector 
animamm. 

Faetum  ett  autem  cum  ettet  ibi ,  impleti  tunt  dies^ 
ut  pareret ,  et  peperit  filium  tuum  primogenitum.  Be- 
ue  y  non  solum  propter  indicium  regii  stemmatis  ,* 
sed  propter  nominis  sacramentum ,  Dominus  in  Be- 
thleem  nascitur.  ( Ex  Gregor. )  Bethleem  namqoe 
domus  panis  interpretatur,  ipse  namque  cst,  qui 
ait :  Ego  tum  panit  vivut ,  qui  de  ccdo  detcendi 
(/oan.  vi).  Locus  ergo,  in  quo  Dominus  nasce- 
retur,  domus  panis  ante  vocatus  est,  quia  fulu- 
rum  erat  ut  ille  per  materiam  carais  apparcret ,  qui 


--„ ,  ^ -j  ^-         -         -       _    ^^ 

orbls ,  qoi  vocabolum  Aogusti  perfectissime  com-  ^  electomm  mentes  interna  satieute  reficeret.  ( Ex 


plens  y  ut  pote  suos  el  augescere  desiderans ,  et  ipse 
aikger(S  sofflciens,  censoribus  suae  professionis  non 
ablatione  pecuniae  subjectos ,  sed  fidei  oblatione  si- 
gnare  praecepit :  Euntet,  inquiens,  in  mundum  fim- 
ffersiifti ,  prcedicate  Evangelium  omni  creaiuras :  qui 
crediderit  et  baptizatut  fuerit  talvut  erit  (Marc,  xvi). 
Htee  detcriptio  prima  facta  ett,  Significat  hanc 
deacriptionem  vel  prlmam  esse  eaniiii  quae  totum 
oriiem  ooncluserint ,  quia  pleraeqoe  jam  partes  tcr- 
ramm  saepe  leguntor  fuisse  descriptae,  vel  certe 
primo  lunc  coepisse ,  qoando  Cyrenius ,  vlr  unus  ex 
cufisensa  cnriae  Bomanae,  a  Caisare,  jos  dare  genti- 
bus,  Syriam  missus  est.  Quomodo  tunc,  imperanlc 


Beda. )  Sed  et  usque  hodie  et  usque  ad  consum- 
mationem  saeculi  Dominus  in  Nazareth  concipi  et 
in  Bethleem  nasci  non  desinit,  cum  quilibet  audien- 
tium,  verbi  flore  suscepto,  domum  se  aeterai  panis 
cfficit.  Quolidie  in  utero  virginali,  huc  est,  in 
animo  credentium  per  fidem  concipitur,  per  Ba- 
ptisina  gignitur.  Quotidie  genitrix  Dei  Ecclcsia, 
suum  comiuu  auctorem ,  de  rou  mundanse  conver- 
sationis,  quod  Galilaea  sonat,  in  civiutcm  Juda, 
confessionis  videlicet  et  laudis,  ascendens,  ccn- 
sum  suae  devotionis  aetenio  Begi  persolvit.  Quae 
in  exemplum  beatae  semper  virginis  Mariae  nupu 
simul  et  immaculau  concipit  nos  virgo  de  spiritii , 


Angoslo  el  Cyrenio  praesidente,  ibant  omnes  ut  cen-     parit  nos  virgo  sine  gemitu ,  et  quasi  alii  quidem 


8um  profiterentur,  singuli  in  saam  civiutem ,  iu  el 
nnnc  imperante  per  Ecclesiae  prsesides ,  id  est ,  do- 
clores,  imo  soadente  et  praemia  poUiceute  Chrisio , 
eamiis  omnes,  nuUus  excipiatur  a  censu  justitiae , 
veBiamus  ad  eum  qui  laboramus  et  oncrati  sumus , 
ot  ipse  reficiet  nos.  ToUamus  jugum  ejus  soper  nos, 
el  cKscamus  ab  eo  quia  mitis  est  ei  bumilis  corde, 
ct  inveuiemus  requiem  aniraabus  noslris.  Uaec  est 
enim  nosira  civitas  et  pairia,  requies  videllcet 
beaU  et  coelestis  animanun ,  ad  quam  nimirum  ci- 
TiUiem  pacis  et  qoietis  ire  et  dcvote  regi  nostro 
Ihetaumm  refcrre,  est  cresceutibus  quotidie  virtu- 
lis  ac  fidei  profectibus  supcrna;  lucis,  quae  sunt 
gaudia  aeteraa    speculari ,  et  pro  his  acquirendis  , 


desponsau ,  sed  ab  alio  fecundau ,  per  singulas  sui 
partes,  quae  unam  Caiholicam  faciunt,  praeposiio 
sibi  poutifici  visibiliter  jimgitur,  sed  invisibiti  Spi- 
rilus  sancti  virtute  cumulatur.  Unde  el  bene  Joseph 
auctus  interpreutur,  indicans  nimimm  boc  voca- 
bulo,  quod  insUntia  magislri  loquentis  nil  valet ,  si 
non  augmentum  superni  juvaminis ,  ul  audialur,  ac- 
ceperit.Quod  autem  filium  suum  primogcnitum  Ma- 
ria  peperisse  describitur,  non  juxU  llclvidianos  ac- 
cipiendura  est,  alios  qooque  filios  eam  procicassc, 
quasi  nequeat  primogcnitus  dici,  nisi  qui  babeat 
fraires,  sicut  non  unigenitus  nisi  qui  carot  fratri- 
bus,  solel  appellari.  Quia  et  teslimonium  Icgis,  ci 
manifcsia  ratio  dedarat ,  onnies  uiiigcnitos ,  ctiam 


f5  GOLLEGTIONES  IN  EPISTOLAS  ET  EVANGELIA.  26 

primogenilos,  non  autem  omnes  primogenitos  etiam  A  magnum ,  quod  erit  omni  populo.  ( Ex  Beda. )  Non 


anigeiTitos  posse  vocari,  hoc  est,  non  solum  esse 
primogenitum ,  post  quem  alii ,  sed  omnem  ante 
quem  nuilus  e  vulva  processerit.  Esl  ergo  Ghristus 
Jesus  unigenitus  in  substantia  Deitatis ,  primogeni- 
tus  in  susceptione  humanitatis;  primogcuitus  in 
gratia ,  unigenitus  in  natura. 

Ei  pannis  eum  involvit  et  reclinavit  in  prceiepio , 
quia  non  erat  ei  locus  in  diversorio,  ( Ex  Beda. ) 
Quid  relribuam  Domino  pro  omnibus  quae  retribuit 
mihi.  Qui  totura  mundum  vestit  ornalu  ,  pannis 
vilibus  involvitur,  ut  nos  slolam  primam  recipere 
valeamus.  Per  quem  omnia  facta  sunt,  manus  pe- 
desque  cunis  astringitur,  ut  nostrae  manus  ad  opus 
bonum  exerUe,  nostri  sint  pedes  in  viam  pacis  di- 


omni  i»opulo  Judxorum,  quorum  plurimi  rebelles 
exstitcre,  scd  omni  fldelium  populo,  de  cunctis  tri- 
bubus,  gentibus,  et  linguis,  in  unam  Ghristi  Eccle- 
siam  congregato ,  aeternum  gaudium  evangelizatur 
et  magnum. 

Quia  natut  est  nobis  hodie  Salvator^  qui  e$t  Chri- 
itus  Dominus ,  in  civitate  David,  Ubi  notandum  quod 
angelus  qui  in  noctis  ntique  vigiliis  pasloresafTatur, 
non  ail  :  Huc  nocte,  sed,  hodie  natus  est  vobis  Sal" 
vator,  Non  aliam  scilicet  ob  causam ,  nisi  quia  gau- 
dium  magnum  evangelizare  veniebat.  Nam  ubi  tri- 
stitia  significalur,  ibi  sappe  nox  adjuiigitur,  vei  no- 
minatur,  ul  illud :  Omnes  vo$  scandalum  patiemini  in 
me  in  ista  nocte  (  Matih,  xxvi ).  Neqiie  enim  frustra 


recti.  Cujus  coelum  sedcs  est,  duri  prxsepis  angu-  B  angelus  tanlo  luraine  cinctus  apparuit,  ut  clarius 

stia  continet,  ut  nos  per  coelesiis  regni  |[audia 

dilatet.  Qui  pauis  est  angelorum,  in  prxsepio  recli- 

natur,  ut  nos  quasi  sancta  animalia  carnis  su3e  fru- 

mento  reficiat.  Qui  ad  dextram  patris  sedet ,  in  di- 

versorio  loco  eget,  ut  nobis  in  domo  Patris  sui 

niultas  mansioncs  praepararet.  Qiiamvis  hoc,  quod 

uon  in  parentum  domo,  sed  in  diversorio  et  in  via 

nascitur,  per  signiOcationem  intelligi  altius  potest* 

Ipse  namque  ait :  Ego  sum  via^veritas  et  vita  (Joan. 

XIV ),  qui  ergo  per  divinitatis  essentiam  veritas  et 

vita   permanet,   pcr  incarnationis  mysterium  via 

factus  est,  qua  nos  ad  patriam,  ubi  veritate  et  vita 

frueremur,  adducerct. 


Dei  pastores  circumfulsisse,  hoc  est ,  ex  omni  parte 
illorum  radios  luniinis  aspersisse  dicatur,  quod  iiun- 
quam  in  tota  Testamcnti  Veteris  serie ,  tolies  ange- 
lis  apparentibus,  adjungitur.  Sed  raystice  pra^mo- 
nuit,  quod  aperlc  postea  roonuit  Apostolus,  dicens: 
Nox  prcecessit ,  dies  autem  appropinquavit,  Abjicia^ 
mus  ergo  opera  tenebrarum  et  induamur  arma  lucis , 
sicut  in  die  honeste  ambulemus. 

Et  hoc  vobis  signum :  Invenietis  infantem  pannis 
iiwolutum ,  etc.  ( Ex  Beda. )  Notandum  solertius 
quod  signum  nati  Salvatoris  datur,  infantem  non 
Tyrio  exceptum  ostro  ,  sed  pannis  squalentibus 
involutum  :  non  in  omatis  auro  stratoriis,  sed  in 


Et  pastores  erant  in  regione  eadem  vigilantes ,  ei  ^  pracsepibMS  invcniendum ,  hoc  est ,  non  lanlum  hu- 


custodientes  vigilias  noctis  super  gregem  suum,  Quod 
vigilant  itaque  nato  Domino  pastores  supra  gregem 
ovium  suarum ,  significant  eos ,  cum  dispensatione 
manifesta,  vigilaturos  in  Ecclesia  pastores  anima- 
rum  castarum ,  quibus  dicatur :  Pascite ,  qui  in  vo- 
bis  estf  gregem  Dei  (  /  Petr.  v ). 

Et  ecce  angelus  Domini  stetit  juxta  illos ,  el  cla- 
ritas  Dei  circumfuisit  iUos.  ( Ex  Greg. )  Bene  autem 
vigilantibus  pastoribus,  angelus  apparet,  eosque  Dei 
claritas  circumfulget ,  quia  illi  prae  caeteris  videre 
subiimia  merentur,  qui  fidelibus  grcgibus  praeesse 
sollicite  sciunt.  Dumque  ipsi  pie  super  gregem  vi- 
gilant,  divina  super  cos  gratia  largius  coruscat. 
( Ambr. )  Videte  Ecclesiae  surgentis  exordium ,  Ghri- 


militatis  cum  eft  mortalitatis ,  sed  et  paupertatis  ha- 
bitum  susccpisse  pro  nobis ,  quia  cum  dives  esset , 
paupcr  factus  est  pro  nobis ,  ut  nos  illius  inopia  di- 
taremur  (  //  Cor.  viii ).  Gum  esset  Dominus  ccelo- 
ruiu,  pauper  facLus  est  in  terris,  ut  terrigenas  do- 
ceret  paupertate  spiritus  regnum  acquircre  possc 
c(rlorum. 

Et  subito  facta  est  cum  angelo  muUttudo  militio! 
calestis  laudanlium  Deum  et  dicentium :  Gloria  in  ex- 
celsis  Deo  et  in  terra  pax  hominibus  bonce  voluntati$, 
Uno  evangelizaiite  nmitio ,  natum  in  came  Deum , 
mox  multitudo  militix  ccelestis  advolans  consono  in 
laude  creatoris  ore  prorumpit ,  ut  et  sui ,  sicut  sem- 
pcr,  obsequii  devotioncm  Gbristo  impendat,  et  nos 


stus  nascitur,  et  pastores  vigilare  coepemnt ,  et  bene  -^  suo  pariter  instruat  cxemplo ,  quoties  vel  aliquis 


pastores  vigilant  quos  bonus  pastor  informat.  Grex 
igitur,  populus.  Nox,  sieculum.  Pastores  siint  sa- 
ccrdoles ,  aut  fortasse  ille  sit  pastor,  cui  dicitur  : 
Esto  vigilans  et  confirma  caetcros,  quia  non  solum 
c^pscopos,  sed  etiam  angelos  dcstinavit.  Angelus 
Mariam,  angelus  Joseph ,  angelus  pastorcs  inslruit, 
et  concipiendum ,  et  conccptum ,  el  natum ,  cceli 
cives  Deum  testantur,  ut  et  mortales  suflicienter 
iml>uant ,  et  suum  auctori  ^rvitium  incessanter 
impendant.  Nani  et  in  sequcntibus  tentato ,  p.issu- 
ro,  surgenti,  atque  ad  coclos  asccndeuti,  seuiper 
adesse  perhibentur. 

Et  timuerunt  timore  magno,  et  dixit  illis  angeius : 
Noliie  timere,  ecce  enim  evangclizo  vobis  gaudium 


fratrum  sacrae  eruditionis  verbis  insonuerit ,  vel  ipsi 
lecla  sive  audita,  quae  pietatis  sunt,  ad  mentem 
reduxerimus,  Deo  statim  laudes,  ore,  corde  et 
opere  reddcndas.  Et  bcne  chorus  adveniens  aiigo» . 
lorum»  roilitiae  ccelestis  vocabulum  accipit,  qui  et 
duci  illo  potenti  in  prxlio,  qui  ad  debellandas  aereas 
potcstates  apparuit,  humiliter  obsecundat,  et  ipsd 
potestates  easdem  contrarias,  nc  mortalcs  tantum 
tentare  valeant,  quantum  volunt,  fortiter  armis  coe- 
lestibus  perturbat.  Quia  verus  Deus  est  et  homo 
nascitur,  jure  homipibus  pax  et  Domino  gloria  canif 
tur.  Glorificant  augeli  Deum  pro  nostra  redemptione 
incarnatum ,  quia  dum  nos  conspiciunt  recipi ,  suum 
gaudent  nuincnim  replcri :  optant  pacein  homiui- 


27  SMARAGDI  ABBATIS  ^g 

1ni8,  qiiia  qoos  infirmos  prius  abjectosqtie  dispexe-  A  sio.  Cum  ergo  dicit :  Quem  constUuit  hwredem  iim- 

veuorum^  subintclligitur,  totius  niundi. 
Per  quem  fecit,  inquit,  et  scecula,  Ubi  sunt  qui  di- 


mnt ,  nascente  in  carne  Domino,  jam  socios  vene- 
rantur.  Qui ,  cum  pacem  hominibus  poscunt ,  expo- 
nunt  et  quibus,  videlicet  bonae  voluntatis,  hoc  est, 
eis  qui  suscipiunl  natum  Christum ,  non  antem  He- 
rodi,  pontificibus  ct  Pharisaeis,  caeterisque  Anti« 
chrislis,  qui  ejus  nativitate  audita,  turbati  sunt» 
eumque,  quantum  valuere,  giadiis  insecuti  :  Non 
est  enim  pax  impiis ,  dicit  Dominus  ( Isa.  xlviu  ) , 
Pax  autem  muUa  diligenlibus  nomen  tuum ,  Domine^ 
et  non  est  illis  scandulum  (  Psal,  cxviii ). 

EPISTOLA  PAULI   AD  HEBRvEOS,   CAP.   I. 

f  Multifariani  multisque  raodis  olim  Deus  loqucns 
Patribus  in  prophetis.  Novissime  diebus  istis  locu- 
lus  est  nobis  in  Filio,  quem  conslituit  hxredem 


cunt :  Erat,  quando  non  erat  ?  Sicut  eoim  neminein 
judicat  Pater,  sed  dicitur  judicare  per  Filium,  quo- 
niam  judTtem  genuit,  sic  etiam  dicitur  opcrari  per 
Filium,  quia  eum  coiistat  opificem  genuisse  {Joan,  v). 
Qttf  est  splendor  gtorxa:  et  character  substantioi  ejus, 
Non  enim  ex  intellectu  proprio  hxc  loquebatur  Apo- 
stolus ,  nec  humano  hanc  dispensationem  rcperiebat 
iiigcnio,  sed  Spiritus  sancti  haec  illi  suggerebat  ad  • 
ministratio.  Hoc  cum  religiositate  debemus  accipere, 
quia  ex  ipso  impassibiliter  natus,  neque  diminutus, 
neque  in  aliquo  minoratus,  sed  Deus  venis,  de  Deo 
vero,  omnipotens  de  omnipotente,  lumen  de  lumiiie. 


universorum,  per  quem  fecit  et  saecula.  Qui  cum  ^  ^^  q^^o  omnia,  per  quem  omnia,  in  quo  omnia. 


sit  splendor  giorix  et  figura  substantiae  ejus ,  por- 
tansque  omuia  verbo  virtutis  suae ,  purgationem 
peccatorum  faciens.  Sedet  ad  dexteram  majeslatis 
in  excelsis.  Tanto  melior  angelis  eflectus ,  quanto 
differentius  pne  iliis  nomen  hxreditavit.  Cui  cnim 
dixit  aliquando  angelorum :  Filius  meus  es  tu ,  ego 
hodie  genui  te;  el  nirsum :  Ego  ero  illi  in  patrem, 
et  ipse  erit  mihi  in  filium?  Et  cuni  iterum  intro- 
ducit  primogenitum  in  orbem  terrae,  dicit :  Et 
adorent  eum  omnes  angeli  ejus.  Ad  aiigelos  qui- 
dem  dicit :  Qui  facit  angelos  suos  spiritus ,  et  mi- 
nistros  soos  flammam  ignis.  Ad  Filium  autem  : 
Thronus  tuus  Deus  in  sa^ulum  saeculi,  virga  aequi- 
tatis,  virga  regni  tui.  Dilexisti  jostitiam  et  odistl  uii- 


Portans  omnia  verbo  virtutis  sucb,  Solent  Ariani 
proponere  :  Quia  cum  dixisset  Deus :  Fiat  lux  {Gen, 
i),  Pater  praeceperit,  Filius  obedierit.  Sed  ecccoslcn- 
dimus  qnia  suo  verbo  cuiicta  perfccit :  Ferens  om- 
uia,  inquit,  hoc  est,  gubernans ,  siquidcm  cadentia 
et  ad  nihilum  tendentia  continet.  Non  enim  minus 
est,  continere  mundum  quam  fecissc.  Sed  si  oportet 
aliquid  audacius  dicere,  adhuc  amplius  est.  Naiu  in 
faciendo  quidcm  cx  nullis  eiistentibus  rerum  esscir 
tise  producl^e  sunt ;  in  contiiiendo  vero ,  qux  facta 
sunt,  ne  ad  nihilum  redeant,  continentur.  llic  ergo 
dum  reguntur ,  el  ad  invicem  sibi  repugiiantia 
coaptantur,  maguum  ct  valde  mirabile  pIurima;quo 
virtulis  indicium  declaratur. 


quitatem,  propterea  unxit  tc  Deus,  Deus  tuus,  oleo         Purgationem  peccatorum  faciens,  Postquam  enim 


exsultationis  prae  participibus  tuis.  Et  tu  in  princi- 
pio  Domiue  terram  fundasti,  et  opera  manuum 
tuanim  sunt  coeli.  Ipsi  peribunt,  tu  autem  per- 
manebis.  Et  omnes  ut  vestimentum  veterascent, 
et  velut  amiclum  mutabis  eos,  et  mutabuntur.  Ta 
autem  Idem  ipse  es,  et  anni  tui  non  deficient.  i 
Multifarie  et  multis  modis  olim  Deus  loquens  patri- 
bus  tft  prophetis,  (Ex  Joan.  Chrys.)  Dicendo  enim  : 
MuUifarie  et  mullis  modis  olim  Deus  locutus  est  pa- 
iribus  nosfris  in  prophetis ,  significat  quod  alibi  di- 
ctum  est :  Ego  cnim  visiones  multiplicavi,  et  in  ma- 
nibus  prophetarum  assimilatus  sum  {Osee  xii).  Quod 
autem  sequitur  :  In  novissimis  diebiis  locutus  cst 


dixit  superius  Uia  magna  valdequc  miranda,  dicit 
nunc  et  de  cura  ejus  et  purgatione  peccaiorum, 
quam  erga  nos  egit,  sic  et  Petrus  de  illo  ait :  Qui 
peccata  nostra  pertullt  in  corporesuo  superlignum, 
ut  peccatis  liberati,  cum  justitia  vivanius  (/  Petr, 
ii).  Et  Joannes  ait  :  Qui  dilexit  nos,  et  lavit  nos  a 
pcccatis  nostris,  in  sanguinesuo,  et  fecit  nos  rcgnuiny 
sacerdotes  Deo  et  Patri  suo. 

Sedet  ad  dexteram  majestatis  in  excelsis,  In  excclsis 
ergo  dicens,  non  eum  in  loco  concludit,  sed  oslendit 
omnibus  altiorem ,  quoniam  usque  ad  ipsum  suliuni 
paternac  claritatis.  Sicut  ergo  Pater  in  cxcclsis  cst, 
sic  et  Filius.  Consessus  enim  nihil  demonstrai  aliud, 


nobis  in  Filio  suo,  veluti  si  diccret :  Quid  magnum,  i^  nisi  honoris  aequalitatem. 


si  prophetas  misit  putribus  nostris?   nobis  cnim 
Ipsum  prbprium  Filium  unigcnitura  misit. 

Quem  constituit  hccredem  universorum,  Cum  dicit: 
Quem  constituit  haeredem  humanitatem  significat, 
cui  dictum  est :  Pete  a  me  et  dabo  tibi  gentes  hwre- 
ditatem  tuam  {Psal,  ii).  Ergo  non  jam  porlio  Doaiinl 
tantum  Jacob,  et  sors  ejus  Israel,  sed  omnes  natio- 
nes  et  gentes  toto  orbe  divisas ,  in  ha^reditatem  dis- 
tlnctim  sanguis  amplectitur  Christi.  {Ex  Cassiod.) 
itereditas  ab  hero  dicta  est,  id  esi,  domino,  quod 
b  ea  potcstate  libera  dominetur.  {Ex  Joan,  Chrys,) 
ilxredis  hic  utitur  nomine,  ut  duo  quaedam  pcr  hoc 
astruat  et  ostendat ,  hoc  est,  quod  proprius  sit  Fi- 
lius,  et  quod  dominationis  illi  iiuila  contingat  amis- 


Tanto  enim  melior  angeUs  e/fectus,  quanto  differen- 
tius  pra:  iUis  nomen  hareditavit,  In  boc  quod  aixU, 
factus,  pro  susceptus,  intcHige,  tanquani  si  diccret, 
melius  est  susceptus  ab  angclis. 

Ct£t  emm  angelorum  dixit  aUquando  :  FiUus  metr¥ 
es  tu  ?  (Ex  Cassiod.)  liitendainus  ergo  quod  posiiil : 
Dixit  ad  me,  FiUus  mcus  es  tu,  quod  etiam  ei  diclu- 
ruseratpost  baptisnuim  :  Hic  cst  fiUus  meus  dile- 
ctuSf  in  quo  mihi  bene  complacui,  Et  ut  Christuni 
unam  personam,  Id  est,  Yerbum  carnein  factum 
esse  sentires,  a^jecit :  Ego  hodie  genui  te,  Diccndo 
cnim,  hodie^  coaetcrnitatem  sux  majestatis  ostciidit, 
hodie  eniin,  apud  Dcum  nullo  inilio  iiicipit,  iiulio 
finc  concluditur.  Non  esl  cuiui  ibi ,  ftiil,  iRNpic,  cril, 


29  GOLLECTIONES  IN  EPISTOLAS  ET  EVANGELIA.  3J 

setl  scmper  perinanet ,  et  semper  esi,  et  quidqaid  A  nulla  pravitate  curvatar ,  ▼irga  ista  juslos  regit,  im- 


diseris  illi,  bodie  est.  Quod  ait :  Genui  te,  nativita- 
tem  illam  significat,  de  qua  Isaias  dicit :  Generati»- 
tum  eju$  qui$  emrrabil  (Isa.  lih)  ? 

Et  rursum  :  Ego  ero  illi  in  palrem  et  ip$e  erit  mihi 
tJi  fUium,  In  his  duobus  versibus,  absdute  debcllatur 
iniquitas  Judxorum ;  quid  enim  evidentius ,  quid 
planius ,  quam  ut  esse  credatur  filius ,  qui  invocat 
patrem  :  et  rursum  credalur  esse  pater,  qui  appel- 
bt  filkim. 

Et  cum  ilerum  introducit  primogenilum  in  orbem 
lerr«?,  (f . cil.  (Ex  Joan.  Cbrys.)  Introitum  ergo  assum- 

0 

ptionem  camis  appellat,  foris  enim  eramus  a  Deo, 
sicnt  qui  sunt  extra  regales  aulas  in  vinculis  colli- 
gali.  Sic  etiam  Cbristiis  effecit,  egrcssus  quippe  ad 


pios  percutit,  continet  veraciter  supplicantes ,  sed 
haoc  virga  non  de  cespite  arboris  cgrcditur,  sed  ab 
ipshis  d|yinitatis  justitia  procedit,  fortiiudo  invicta, 
aequilas  rectissima,  inflexibilis  disciplina. 

Dilexisti  justitiam  et  odi$ti  iniquitatem,  Ipsa  est 
virga  recta ,  amare  xquilatcra  et  odisse  nequiliam. 
Nemo  enim  perfecte  diUgit  justitiam ,  nisi  qui  et 
actus  pessimoscxsccratur,  quoniam  divcrsis  quali- 
tatibus,  eodcm  tcmpore  non  cst  in  uno  loco.  Nec  po- 
test  ipso  momenlo  ibi  nigrum  vidcri,  ubi  candor  in- 
scderit ,  quia  ct  pncscntia  lucis ,  noctis  absenlia 
est. 

Propterea  unxit  te  Deus,  Deus  tuus,  oleo  exsultatio' 
nis  prce  participibus  tuis.  (Ex  Hieron.)  Alii  rcges,  qui 


nos,  hoc  est,  camem  sumens  et  collocatus  nobiscuin,  B  lypum  illius  pnctulerunt ,  et  regnando  consorles  di- 


praecepta  Regis  innotuit,  et  sic  nos  a  peccatis  emun^ 
dans,  et  ad  Deum  convertens,  in  aulam  regalc  n,  vel- 
at  mediator  optimus ,  introduxit.  Propterea  ergo 
exitum  vocat  suae  incarnationis  adveiitum.  Tunc 
enim  tolum  orl)em  possedit »  cum  ab  universis  est 
agnitus ,  quomodo  si  quis  in  quamdam  domum  in- 
troducat  aViquem,  et  confestim  oranes  illius  domus 
priucipes  jubeat,  ut  illum  proni  simul  omnes  ado- 
rent.  Ita  et  Christum  secundum  camem  jussit  a  cun- 
ctis  angelis  adorari,  dicens  :  Et  adorent  eum  omnes 
angeli  Dei, 

Et  ad  angelos  quidem  dicit  :  Qui  facit  angetos  suos 
spiritus.  (Ex  Cassiod.)  Qui  facit  angelos  suos  spiritus. 
Spiritus  generale  nomen  est,  incorporalis  potcntis- 


cli  sunt,  oleo  corruptibili  sunt  inuncti.  llic  vcro  Fi- 
lius  Dci  a  Deo  Palrc,  oleo  cxsullalionis ,  boc  est, 
resurrectionis,  ascensiouis  dominationisque  est  deli- 
butus ,  quia  Christus  nalura  unclus,  nos  pcr  gra- 
tiam. 

Et  tu  in  principioy  Domine,  terram  fundasti  et  opera 
manuum  tuarum  sunt  cmliy  ipsi  peribunt ,  tu  autem 
permanebis.  (Ex  Cassiod.)  Cum  dicil :  Initio  terram 
tu  fundasti,  Domine,  ostcndit  quod  a  sanis  mcntibus 
non  potcst  abnegari,  quia  crcator  ante  creatiiras 
suas,  sinc  aliquo  iniiio  cognoscitur  exstilisse.  El  iii- 
tende,  quia  hic  opiniones  philosophorum  mirabili 
brevitale  destruxit,  quarum  prima  est :  Mundum  a 
nullo  esse  creatum.  Secunda  :  Sine  fine  mansurum. 


que  subsUntLe,  visibiliter,  sivc  invisibiliter,  operans  ^  Sed  cum  dicitur  :  Initio  lerram  tu  fundasti,  Doniine, 
qnod  ei  divinitus  inspiratur.  Angelorum  enim  nomen  ^  et  op^r^  manum  tuarum  sunt  cceli,  prima  illa  persua- 
Don  significat  naturam,  sed  obcdicntiam,  «77«^ ''"sitt  ijc^anda.conyinmur..  XJum  vqro  pronunlialur  : 
cnim  Gneca  iingna  dicitur,  qui  Latine  nunlius  in-  Ipsi  perifr^rim,fincm>vos^a1'ei:e  ilcelaravit,  ut  nullus 
lerpretatur.  Nam  quando  miltuntur,  angeli  fiur.t.  ia  s^cm^t^cntili  crrorc,  confideret,  cum  eas  imniu- 
com  tamen  natifhi  spiritas  esse  noscantur.  Adddlr*  *  •iahdas  ^sje  *6§fltir(  t.  QiiO(J  autera  ajt :  Tu  autem  per- 


f«o«,  ut  illos  ostenderet,  qui  rectamcnte  Domini  vo- 
luntatibus  obsecundant. 

Et  mimttros  suos  flammam  ignis.  (Ex  Hieronym.) 
Ignem  urentem  dicit,  ut  in  aliis  lumcn  veritatis  infun- 
dant,  in  aliis  peccata  consumant.  Ignis  iste  sanctos 
pnrgat,  peccatores  consumit.  Ignem  istum,  qui  san- 
ctus  est,  non  timeat ;  qui  peccator  est,  timeat.  Ego 
puto  istos  esse  ignes  angelos  ejus.  Isti  ergo  angcli. 


mtfn^»,'sicut  3eteriiil«t£;pipom,iiU  v)sli?ttdit,  duin  crea- 
ret  omnia,  sic,  post  coelos  mutalos,  ipsum  dicit  in 
majcstatis  sux  gloria  permanere. 

Et  omnia  ,  ut  vestimentum  veterascent.  Dicendo 
enim,  omntfl,  ut  arbitror,  non  angelos,  non  spiritales 
creaturas  designat ,  quae  in  sua  diguitate  mansunn 
sunt,  sed  illa,  qu»  comrautatione  probantur  obuoxia. 


Quod  autem  dicil :  Sicut  vestimetuum  veterascent^ 
quos  consumunt  ?  quiscunque  est  ligiium,  fenum,  |^  ^i^^  carnis  fragilitalem  videtur  aplandum ,  ipsum 
stiputo,  qui  autem  aurum  et  argentum  est,  et  lapi-  qqIqi  veterascit,  quod  more  vestis  morte  consumi- 
des  pretiosi,  mittetur  quidem  in  ignem,  sed  mun-     mp^ 

Et  velut  amictum  immutabis  eos,  et  mutabuntur, 
Amictum,  idest  opertorium,  coelos  forsitan  debemus 
advertere,  qui  ad  vicem  velaminis  terras  operiunt, 
qui  similiter,  ut  alia ,  commutabuntur.  Et  ut  facta 
Domini  ostenderet,  jam  sub  aeternitate  mansura  di- 
cit :  Mulabis  ea ,  et  mutabuntur ,  quia  nunquam 
erunl  ad  hoc  corruplibile  reditura.  Nam  si  corru- 
plioni  ulterius  subjaccrent,  non  dicerenlur  esse  mu- 
tata.  Sicut  Daniel  prophela  tcsUtur,  dicens  :  Quo- 
niam  sapientia  ct  virtus  cl  intcllectus  ipsius  sunt,  et 
ipse  muUt  tempora  ctsajcula  (Oan.  ii),  subjccit. 
Tu  autcm  idem  ipse  es,  ct  anni  tui  non  deficient. 


dior  invenietur. 

Ad  fUium  autem :  Thronus  tuus  Deu$  in  $a^culum 
$4tculi.  (ExJoan.  Cbrys.)  Ecce  nmgna  diflerentia, 
quia  iUi  quidem  creati  sunt,  hic  autem  increatus. 
Intueris  quomodo  dividit,  et  cum  quanta  claritate 
creaturas  a  creaUOre  discerait,  ministros  vocans,  et 
Dominum :  servos  et  haeredem.  Ad  proprium  Filium 
£cit:  Sedes  tua  Deus  in  saeculum  saeculi.  Ecce  ba- 
bes  regni  signaculum  :  Et  virga  xquitatis,  imfuit, 
virga  regni  tui.  Ecce  habes  et  aliud  signaculum. 
(£x  Cassiod.)  Yirga  vero  ista  regulam  divinae  signi- 
ficat  aeguitatis ,  quae  veracitcr  rccta*  dicitur,  quia 


1 


31 


SMARAfiDI  ABBATIS 


32 


Idem  posiuim  esi  contra  ilb  quae  dicUi  sunl,  qooBiam  A  lcm  el  invisibilem ,  per  ipsum  Deum  Pater  fecerit, 

doeet,  dicens  :  Omttia  per  tpfum  facta  sunt^  et  8ine 
ipuf  facium  eU  nihiL  Fuenint  hxrctici ,  qui  dice- 
rent :  Si  ergo  natus  est,  Ghristus  erat  qoando  noD 
erat ;  hos  in  inimo  sermone  redarguit  evangeUsta, 
cum  dicit :  /n  princifrio  erat  Verbum*  Fuerunt  alii 
qui  Ghristum  hominem  tantum ,  non  et  Deum  cre- 
derent ,  quos  conseqoenter  opprirait ,  cum  ail :  Et 
Deui  erat  Verbum. 

Omnia  per  ipsum  facta  tunt.  (Ei  Aug.)  Universa 
enim  creatura  per  ipsum  facta  est,  major»  minor, 
superna,  infema,  spirilalis,  corporalis,  uulla  cnim 
forma  ,  nulla  compages ,  nulla  concordia  partium, 
nulla  qualiscnnque  substanlia,  qux  polest  habere 
pondus,  numerum,  mensuram,  esse  potcst,  nisi  per 


dnm  illa  sint  commutabilia,  Domiuus  semper  immu- 
tabilis  perseverat :  ipu  omnipotentiam  cjus  designat, 
quia  revera  ipse  est,  cum  se  digna  semper  operalur, 
esse  naturam  ejus  subsequenter  dedarat,  quia  ipse 
solus  per  se  novit  esse,  qui,  ut  sit,  aiio  non  eget  ad- 
jutore  :  sic  isiis  tribus  versibus,  et  mutatio  creatu- 
mrum,  et  seternitas  Domini  mirabili  brevitate  de- 
scripta  sunt. 

EVANGELIUM  JOANNIS,  CAP.  I. 

«  In  principio  erat  Vcrbum,  et  Verbum  erat  apud 
I  Deum,  et  Deus  erat  Verbum.  Hoc  erat  in  principio 
I  npud  Deum.  Omnia  per  ipsum  facta  sunt,  et  sine 
<  ipso  factum  est  nihil,  quod  factum  est.  In  ipso  vita 
I  erat,  et  vita  erat  lux  hominum.  Et  lux  in  tenebris 


lucet,  et  tenebne  cam   non  comprehenderunt.  ^  illud  Verbum,  et  abiilo  Verbo  creatore,  cui  dictum 


Fuit  homo  missus  a  Deo,  cui  nomen  erat  Joannes. 
Ilic  venit  in  testimonium,  ut  testimonium  perhibe- 
ret  de  lumine,  ut  omnes  crederent  per  illum.  Non 
erat  ilie  lux,  sed  ut  tcstimonium  perhiberet  de  lu- 
4  raine.  Erat  iux  vera,  quae  illuniinat  omnem  homi- 

<  nem  venientem  in  hunc  mundum.  In  mundo  erat, 
c  et  mundus  per  ipsum .  factus  est ,  et  mundus  eum 
c  uon  cognovit.  In  propria  venit,  et  sui  eum  non  re- 
c  ceperunt.  Quotquot  autem  receperunt  eum ,  dedit 
c  (ris  potestatem  filios  Dei  fieri ,  his  qui  credunt  in 
c  iiomiuc  ejus,  qui  non  ex  sanguinibus,  neque  ex  vo- 

<  luntate  carnis,  neque  ex  voluntate  viri ,  sed  ex 

<  Deo  nati  sunt.  Et  Verbum  caro  factum  est,  et  ha- 


est :  Omnia  in  mentura^  in  numero  et  pondere  dispo- 
$uisti. 

Et  $ine  ip$o  factum  est  nUiiL  Peccatum  non  per 
ipsum  factum  est,  et  idolum  non  est  pcr  Verbum  fa- 
ctum. 

(Ex  Hieron.)  Per  hanc  enim  sententiam  ciclu- 
duntur  idola.  Propter  quod  ait  Apostolus :  Scimu* 
quia  nihil  e$t  idolum  (/  Cor,  viii). 

{Vulg.)  Omnia  creata  vel  facta  per  .Verbum 
bona  sunt,  et  modo  suo  subsistunt.  Omnia  igitur 
crcata  modo  suo  subsistunt ,  omne  quod  subsistit, 
naturam  habet ,  nihil  non  habet  naturam,  nihil  igi- 
tur  non  subsistit,  malum  sine  Verbo  factum  est,  sine 


<  bitavit  in  nol)is.  Et  vidimus  gloriam  ejus,  gloriam  p  Verbo  factum  cst  nihil,  malum  igitur  nihil  esl.  Nihil 

<  quasi  Unigeniti  a  Patre,  plenum  gratia  et  veri-     ^ero  non  subsistit,  malum  igitur  non  subsistit ;  nul- 
c  tate.  I  .«^"^  raalum  subsistit,  omnis  creatura  subsistit.  Nui- 

In  principio  erat  Verbun{^  ef..V<7^fflr.«ra^a^<*.;lara  igitur  malum  crealura  est,  quare  nihil  ueque 
Deum^  et  Deu$  erf^i  \ewbuv{,  eic:\(<Eii  iirtt§u$l,)  'lA    *bonum  aliquod  est ,  neque  ullo  modo  subsistit,  ne- 
principio  erat  vertfdmS-  ln*qiA)*principio  ?  Et  verbum^    ^quc^ulla  creatura  est,  et  omne  quod  modo  aliquo  est, 
erat  apud  Deum.  Et  Deu$  6nU.V£r^/im.*^Sfilife;o&m% /e^txftuim  est,  et  non  nisi  per  Verbiim  est. 
dicenda  nomina  /ecbbrutf^^  qdast*  vilucrudt  V^W.  *    *Quod  factum  e$t :  In  ip$o  vita  e$t.  (E\  Aug.)  Sic 


Ecce  verbum.dzcOy^citHl  cficb  Dcus,  quam  breve  est 
quod  dixi ,  quatuor  litteras  et  syllabas  duas.  Nun- 
quidnam  hoc  totum  est,  Deus,  quatuor  littene  et 
syllabae  du»?  an  quantum  hoc  vile  est,  tantum  ca- 
rum  est ,  quod  in  eis  intelligitur ,  quid  factum  est. 
In  corde  tuo,  cum  dicerem,  Deus,  magna  et  summa 
quaedam  substantia  cogitata  est,  viva,  perpetua,  om- 


distinguendum  est,  quod  facium  est,  hic  subdistin' 
gue,  et  deinde  infer :  In  ip$o  vita  e$t.  Facta  est  terra, 
sed  in  ipsa  non  est  vita.  Est  autcm  iu  ipsa  sapientia, 
specialiler  ratio  quaedam,  qua  terra  facta  est,  haec 
vita  cst,  terram  vides,  est  in  arte  tcrra.  Coelum  vi- 
des,  est  in  arte  coelum,  solem  et  lunam  vides,  sunt 
ista  iu  arte,  sed  foris  corpora  sunt»  in  arte  vita 


nipotens  .  infinita ,  ubique  praesens  ,  ubique  tota,  f^  sunt 


nusquam  exclusa,  quando  ista  cogitas,  hoc  cst,  ver- 
bum  de  Deo  in  cordc  tuo.  (Ex  Beda.)  Alii  evango- 
listae  Christum  ex  tempore  natum  descr|bunt,  Joan- 
nes  eumdem  in  principio  fuisse  testatur,  diccns: 
Jn  principio  erat  Verbum.  Alii  inter  homincs  eun 
subito  apiKiruisse  commemorant ,  ille  ipsom  apud 
Deum  semper  fuisse  declarat,  dicens  :  Et  Verbum 
erat  apud  Deum.  Alii  enm  verum  hominem,  ille 
ipsum  verum  confirmat  esse  Deum,  dicens :  Et  Deu$ 
eral  Verbum.  Alii  hominem  eum  apud  homines  tem- 
poraliter  conversatum,  ille  Deum,  apud  Deom  in 
irincipio  manentem  ostendit,  dicens  :  Hoe  erat  in 
principio  apud  Deum.  Alii  magnalia  quae  in  homine 
gcssit  perhibcnt  ille  quod  omncm  creatnram  vlsibi- 


Et  vita  erat  lux  hominum.  Ergo  illa  vita,  per  quam 
facta  sunt  omnia,  ipsa  vita,  lux  est,  et  non  quorum. 
cunque  animalium ,  sed  lux  hominum,  quia  ex  ipsa 
homines  iUuminantur ,  pecora  non  iiluminantur, 
homo  enim  factus  est  ad  imaginem  Dei ,  et  habet 
rationalem  mentem,  per  quam  possit  percipere  sa- 
pientiam. 

Et  lux  in  tenebri$  lucet,  et  tenebrx  eam  non  com* 
prehenderunt.  Homines  infideles ,  injusti,  iniqui,  ra- 
paces,  avari,  amatores  saeculi,  hi  sunt  tenebnc,  quae 
Dominum  non  comprehendunt,  id  est,  non  intelli- 
gunt.  Purga  de  oculo  tuo  quidquid  mali  est ,  et  vi- 
debis  sapientiam,  quae  Deus  est :  Beati  mundo  corde^ 
quoniam  ip$i  Deum  videbunt  (Matth.  v). 


S3 


COLLECTIONES  IN  EPISTOLAS  ET  EVANGELIA. 


U 


Fuil  komo  mi$$u$  a  Deo ,  cui  nomen  erat  Joanne$.  A     1^^  iui  eum  non  receperuni.  flomines  scilicet,  quos 


Quia  ergo  Dominos  Jesas  Chrisius  sic  erat  homo,  ut 
laterei  in  iHo  Deos,  missof  ante  illum  magnus  homo, 
per  cujos  tesUmonium  ioTeniretur  plusquam  homo. 
Et  quis  esl  hic  ?  fuit  homo :  et  qoomodo  possit  iste 
yerhom  de  l>eo  dicere  ?  Mi$$H$  a  Deo :  quid  vocaba- 
tnr  ?  cui  nomen  erat  Joanues !  qoare  yenit  ?  audi. 

l/tr  9emt  in  te$timomum,  nt  te$timonium  pefhibe- 
ret  de  lumine^  ut  omne$  crederent  per  Hlum.  Non  erat 
iUe  tuXy  «tc.  Oualis  iete,  qui  lestimoninm  perfaiberet 
de  himioet  Magnum  aliqoid  iste  Joannes,  ingens 
meriliim,  magna  gratia,  et  magna  celsitudo.  Quare 
igitur  venit  ?  Ut  te$timomum  perhiberet  de  lumine.  Ut 
qiiid  hoc?  Ut  omnes  crederent  per  illum.  Et  de  quo 
lumine  testimoniom  perhiberet.  Erat  lux  vera^  quare 


ipse  creavit,  Judaei  quos  peculiarem  sibi  elegeral  in 
plebem,  quibus  suae  cognitionis  revelaverat  arca- 
nom,  qoos  mirificis  patrum  glorificaverat  actis,  qui- 
bus  80«  legis  doctrinam  contulcrat.  Ex  qiiibus  se 
incamandum  promiserat,  et  iu  quibus  se  incama- 
tom,  ul  promiserat,  ostendit,  ipsi  eum  recipere 
magna  ex  parte  reciisarunt ;  mulli  cnim  eum  ex 
uiroqoe  popuU)  respuerunt,  multi  rccepemnt,  de 
quibus  Evaiigelista  consequenter  Insiniial,  dlc^ns  : 
Quotquot  autem  recepemnt  enm,  dedit  ei$  pote$ta^ 
tem  filio$  Dei  fieri,  etc.  (Ex  Augusl.)  Magna  bene- 
voleniia,  magna  misericordia,  unicus  natus  est,  el 
Bohiit  manere  unus,  sed  Dcns  unicum  eumdem  ip- 
som  quem  genuerat,  ct  per  quem  cuncta  creaverat, 


addiiom  est,  vera  ?  Quia  et  houio  illuminatus  dicilur  B  misit  in  hunc  mundum,  m  non  esset  unus,  sed  fra- 


lux,  sicul  Dominus  Jesds  discipulis  ait :  Vo$  e$ii$ 
iux  muniti,  et  Apostolus  inqoii :  Fui$ti$  aliquando 
tenebrtey  nune  autem  tux  in  Domino.  Nametoculi  no- 
siri  dicuntur  lumina,  sed  nisi  aui  per  nociem  lucerna 
aocendator,  aoi  per  diem  sol  exeat,  Inmina  illa  sine 
eausa  paieni,  sic  ei  loannes  erat  lux,  sed  non  vera, 
quia  illuminaiione  factus  est  lux. 

Erat  tnx  ttera ,  quof  ittuminat  omnem  hominem  ve- 
mentem  in  hunc  mundum.  (Ei  Beda.)  Omnem  viddi* 
cet,  qui  iUuminaior  sive  natoraii  ingenio,  seo  sa- 
pieniia  divina.  Sicut  enim  nemo  a  semctipso  esse, 
ita  etiam  nemo  a  semetipso  sapiens  esse  potest,  sed 
iUo  iUustrante,  de  quo  scripium  est :  Omni$  $apien- 
iia  a  Dommo  Deo  e$t,  cujus  otramque  naturam,  et 


tres  haberel  adoptaios.  Non  enim  nos  naii  sumus 
de  Deo  quomodo  iUe  unigeniius,  scd  adoptati  per 
graliam  ipsius.  Ergo  potestas,  ut  fllii  Dci  fiant,  qui 
creduut  in  eum,  cum  hoc  ipsum  datur  cis,utcrcdaiil 
in  eom.  Dominus  noster,  matrem  t^ntummodo  habel 
Boper  terram,  et  nos  patrem  tantummodo  habemos 
in  coelo.  Cum  enim  accepisset  mortalem  hominem 
Adam,  dedit  hominU^us  immortalem  suum  Patrem 
Deum. 

{Ex  Vulg.)  Ex  munere  divino ,  prius  potesiate 
adoptionis  aoeepla,  postea  coiisecuti  sunt,  ut  esse 
fiUi  Dei  mererentur. 

Qui  non  ex  $anguinibu$y  neque  ex  voluntate  ttn,  ne- 
que  ex  voluntate  €arni$,  $ed  ex  Deo  nati  $unt,  (Ex 


divinam  videlicei,  qua  semper  ubique  totus  manet,  ^  Augusi.)  Quod  dicit  :  Ex  $anguinibu$  ,  non  est  La- 


el  faomanam,  ex  qoa  in  tempore  natus,  loco  inclo- 
sus,  apparoit ;  consequenler  Evangelisia  describit, 
dicens: 

/n  mundo  erat.  (Ex  August.)  Non  ptites  quia  sic 
eral,  quomodo  in  mundo  esl  terra,  coelura,  luna, 
siell»,  arbores,  pecora,  ei  homines;  non  sicDeus 
in  raondo  erat,  sed  sicnt  artifex  rcgens  quod  fecit. 
Deos  autem  infusus  mundo  ubique  positus,  pnc- 
seniia  majesialis  fadl  el  gnbernai  quod  fecit. 

£t  mundui  per  ip$um  factu$  e$t,  et  mundu$  eum 
non  eognovit.  Qoid  esi,  Mundu$  per  ip$um  factu$  eet  ? 
€celum,  lerra,  mare,  et  omnia  quae  in  eis  suni,  mon- 
dtts  dieitur.  Nunqoid  eoeli  non  cognoveront,  qoi 


linum,  sed  Graece  posilum  esl  pluraliter  alfiAtt^ ; 
spud  Latinos  enim  semper  sangiiis  dicitur  singola- 
riter ,  sed  maluit  ille  qui  interpretabatur ,  quasi 
minus  Latine  lotiui,  secundnm  grammaticos,  ei  la- 
men  explicare  veritatcm  secundum  auditores  infir- 
mos.  Si  enim  diceret,  ex  $anguiney  singulariter,  non 
«xpticaret  quod  volebat.  Ex  sanguinibus  enim  maris 
ei  feminae  nascontur  homines.  Quid  aulem  subdii : 
Neque  ex  voluntate  carni$  ?  Caraem  pro  femina  po- 
suit,  quia  de  costa  cum  facta  esset,  dixK  Adamr 
Hoc  nunc  o$  ex  o$$ibu$  mei$f  et  earo  de  came  mea. 
£i  Aposlokis  :  Nemo  carnem  $uam  odio  habet,  id  esl, 
uxorem.  Caraalis  quippe  nostra  generatio  ex  san* 


stellam  miseniul  (Matth.  ii)?  Aut  angeli  non  cogno-  ^  «»i«ibus,  id  est,  ex  natora  maris  et  feralnre  ducit 
▼eranl,  q«i  aceesseroiU  el  «inlstrabani  ei  (Mattk.  ^  originem.  Ac  vcro  spiritualis  Spiritus  sancti  gratla 


it)  ?  Aol  ftidera  non  cogaoverunt  SaWaiorem  soom  ? 
omBia  «adiqve  teslimofiivm  perbibuevunt.  Qui  ergo 
non  oognovenintt  amatores  mondi,  qui,  amando 
mundam,  dicti  suol  mundus,  hoc  enim  meruerant 
appeilari,  quod  iUe,  ubi  habiiani.  Naoi  qui  non  dili*- 
gunl  mundimt,  carne  versantur  in  mundo,  sed  cord^ 

inhabilanl  coelam. 

in  prq^ria  penit,  (Ex  Beda.)  in  propria,  quia  io 
DMuido,  quem  per  diviallatem  fecit,  per  bumaoila- 
usm  natus  appaniii.  In  BBtttado  ergo  «rai,  per  Am- 
niuiem ;  in  muodom  v^it,  per  inearnaiionem.  Ye^ 
nire  quippe  vel  abire  homaniialis  est,  maaere  d 
esse,  divinitalis. 


ministratur,  quaro  a  caraaU  distinguens  Dominus, 
ait  :Ni$i  qui$  rtnatu$  fuerit  ex  aqua  et  ipiritu,  non 
pote$t  intrmre  iti  reguum  Dei.  Quo4  natum  e$t  es 
came,  caro  ett^  et  quod  natum  e$t  ex  $piritu,  ijnri- 
tu$  e$t. 

Et  verbum  caro  faclum  e$t  et  habilavit  in  nobis. 
iEx  HieroD^)Verbum  caro  facium  est,  ui  nos  de  carne 
Iransiremiis  in  Verbum,  occ  Verbiun  desiii  esse, 
quod  fuerat.  Nec  homo  perdidit  esse,  quod  naliis 
esi,  gloria  esl  auda,  non  naiura  mutata. 

{Ex  Augu$t.)  Medicus  ergo  iste  sic  vcnit,  ol  de 
carae  vilia  carnis  exsiinguerei,  ei  de  morte  occide- 
ret  mortem.  Ideo  Verbum  caro  factoro  esi,  ui  pos- 


35  SMARAGDl  ADRATIS  ZO 

•inuis  dicere  :  Vidimus  gloriam  cjus.  Qualem  glo-  A  <  ccdIos  aperlos,  el  Filium  homiiiis  stantem  a  dex- 


liam?  qualis  factus  esl  Filius  hominis. 

{Ex  Beda.)  Et  Verbum  caro  faclum  est.  Nihil  aliud 
debet  intelligi,  quam  si  dicerelur :  et  Deus  homo 
lactus  est,  carnem  videlicet  induendo  et  animam,  ut 
•icut  quisque  nostrum  unus  homo  ex  canio  con- 
•tat  et  anima,  ita  unus  ab  incarnationis  tempore 
Christus,  cx  divinitate,  carne  et  anima  constat. 

Et  vidimus  gloriam  ejuSj  gtoriam  quasi  umgeniU  a 
Patre.  Gloria  Ghrisli,  quam  ante  incarnationem  vi- 
dere  non  poterant  homines,  post  incarnationem  vi- 
denint,  aspicientes  humanitalcm  miracuiis  refiil- 
gentem,  et  inteiligentes  divinitatcm  intus  latitantem, 
illi  maxin\e,  qui  ejus  claritatem  ante  passionem 
transGgurati,  in  monte  sancto  contemplari  menie- 


c  tris  virtutis  Dci.  Exclamantes  autem  voce  magna, 
c  continuenint  aures  suas,  et  impetam  feccninl 
c  onanimiter  in  cum.  Et  ejicientes  eum  exlra  civila- 
<  tem,  lapidabant,  et  testes  deposuerunt  vesliiiienta 
c  sua  secus  pedes  adolescentis,  qui  vocabatur  Sau- 
c  lus.  Et  lapidabant  Stephanum,  invocantein  et  di- 
ccentem,  Domine  Jesu,  soscipe  spirilum  mcuni. 
c  Positis  autem  genibus,  damavit  voce  magna,  di- 
c  cens  :  Doraine ,  ne  statuaft  illis  hoc  pcccatum. 
c  Et  cuin  hoc  dixisset,  obdormivil  in  Domino.  • 

Slephanus  plenus  gratia  et  fortitudine  (Ex  Hieron). 
Stcphanus,  ixifOLvog  Graece,  Latine  coronatus  dici- 
tur,  qni  pulcherrima  ralione  quod  i»erceplurus  erat 
in  re,  quodam  praisagio  praK)ccuparct  in  nomine  : 


runt,  voce  delapsa  ad  eum  hujuscemodi  a  magniiica  B  l^pidaius  humihter,  sed  subliiniter  coronatus  ,  He- 


gloria  :  Hie  est  Filius  meus  dilectus^  in  quo  mihi 
eomplacui  (II  Petr,  i),  et  post  passionem,  resurre- 
ctionis,  ascensionisquc  ipsius  gloria  conspecta,  spi- 
ritus  ejus  sunt  dono  mirifice  refecti,  quibus  omnibus 
manifesle  cognovcrunt ,  quo<i  hujusmodi  gloria , 
non  ciiilibel  sanctorum,  sed  illi  soli  honiini,  qui 
esset  in  divinitate  unigenitus  a  Patre  conveniret. 

Pienum  gratia  et  veritate,  (Ex  Fulgentio.)  Quia  et 
in  divina  nalura,  quia  Dcus  vcritas  est,  plerius  est, 
et  in  humana,  in  qua  homo  venis,  gratia  factiis  est, 
plenus  cst :  in  illa  plenitudine  Deus  est  in  forma  Dei, 
aequalis  Deo ;  in  ista  plcnitudine,  servus  in  forma 
servi,  quia  in  similitudine  Imminum  factus,  et  ha- 
bitti  est  inventus  ut  bomo  (Philip,  ii). 


braice  autem  interpretatur  norma  vestra ,  quorum 
videlicet?  nisi  martyrum  sequentium,  quibus  priino 
patiendo,  forma  factus  est ,  moriendo  pro  Ghristo. 

Faciebat  signa  et  prodigia.  Prodigia  dicuntur, 
porro  dicentia,  id  est,  novum  aliquid  longe  fulurum 
prsedicentia.  Signa  dicuntur  indicia  aliqua,  ab  eo 
qiiod  aliquid  significcnt. 

Surrexerunt  autem  quidam  de  Sijnagoga,  qu(s  appel- 
lalur  Ubertinorumet  Cyreneiuium^et  Alexandrinorum, 
et  eorum  qui  erant  a  Cilicia  et  Asia  ,  dispulantes  cum 
Stephano.  Synagoga  Grsece,  Latine  congrcgatio  di- 
citur.  Libertiui,  qui  de  servitute  manumissi  cl  liber- 
tate  donati  sunt.  Gonstat  autein,  de  stirpe  scrvili 
fuisse,  qni  primo  fidei  Ghristi  restiterunl,  qui  ctsi 


(Ex  Beda.)  Gratia  pienus  erat,  et  est  homo  Ghri-  C  ab  hominibus  emancipati ,  tamen  ser^-i  erant  peccati. 


•tiis  Jesns,  cui  singulari  munere,  prae  caeteris  mor- 
talibus  datum  est,  ut  statim  ex  qiio  in  utero  virginis 
concipi  et  homo  ficri  inciperet«  verus  esset  et 
Dens. 

CONCORDIA. 

Istarum  duarum  in  plurimis  fit  concordia  lectio- 
num.  Evangelium  dicit :  /n  principio  erat  Verbum. 
£t  Apostolus  :  Tu  in  principio,  Domine^  terram  fun-- 
dasti.  Evangelium  dicit  :  Omnia  per  ipsum  facta 
timl,  et  mundus  per  ipsum  factus  est.  Aposiolus  di- 
cit :  Per  quem  fecit  et  seecula.  Notandum  quod  Do- 
Viinum  Jesum  Ghristum,  utrique  Deum  appellave- 
runt :  Evangelium  ubi  ait :  Et  Deus  erat  Verbum. 


Gilicia,  conlus,  liictus ,  vel  vomitus  interpretalur. 
Alexander,  aufercns  angustias  teuebrarum.  Asia , 
elevata  vel  elatio  interpretatur. 

Et  non  poterant  resistere  saptentias  et  spiritui ,  qni 
loquebalur.  Hoc  est  quod  Dominiis  ipsc  suis  marty- 
ribus  ait  :  Ego  enim  dabo  vobis  os  et  sapientiam, 
cui  non  poterunt  resistere  et  conlradicere  omnes  ad- 
versarii  vestri  (Luc,  xxi). 

Audientes  autem  hoc^  disucabantur  cordibussuis,  et 
stridebant  dentibus,  Gonscientia  cum  arguftur,  impa- 
tiens  est,  et  non  poterant  Gbristi  veriutem  sustinere. 
Aures  eorum  furorem  mentis  in  vultu  demonstra- 
Itant.  Stridebant  dentibus  in  eum ,  carnes  lacerare 


Apostolusubi  dicit:  Thronus,  tuus  Deus,  in  scpcuium      cupientes,  estendentes  se  esse  belluas.  Inde  enim 


Mculi  (  lUbr.  I  ). 

¥S  NATAU  SANGTI  STEPHANI 

LECTIO    ACTUUH    APOSTOLORUH,  CKP.  V. 

c  Stephanus  plenus  gratia  et  fortitudine,  faciebat 
€  prodigia  et  signa  magna  In  populo.  Surrcxemnt 
c  autem  qiiidam  de  Synagoga,  quae  appcUabatur  Li- 
c  bertinorum  ei  Gyrenensium  et  Alexandrinomm, 
c  ct  eorum  qui  erant  a  Gilicia  et  Asia,  disputantes 
c  cum  Stephano,  et  non  {loterant  resistere  sapientiae 
c  el  spiritui,  qui  loquebatvr.  Audientes  hxc,  disse- 
c  cabantur  cordibus  suis,  et  stridebant  dentibus  in 
c  eum.  Gum  autem  csset  Stephanus  plenus  Spiritu 
c  sancto,  intendens  in  ccelum  vidit  gloriam  Dci,  ct 
<  Jesum  fttantem  a  dextris  Dei.  Et  ait :  Ecce  video 


D 


minabantur,  unde  tantumroodo  ostendebantur  ei 
beiluae,  etimpletum  est  in  illis  :  Homo  cum  in  honore 
essei,  non  intellexit^  comparatus  est  jumentis  insi- 
pientibus,  el  simlis  factus  est  iilis  (Pjh/.xlviii). 

Cum  autem  esset  Stephanus  plenus  Spiritu  sancto , 
intendens  in  ccelum ,  vidit  gloriam  Dei.  Quia  pleniis 
erat  Spiritu  sancto,  propterea  intendebat  in  coeium. 
Pleniludo  enim  Spiritos  sancti,  non  eum  permittebat 
terrena  aspicere.  Nam  et  Moyses  vidisse  dicitur  glo- 
riam  Dei,  et  populus  in  consecratione  domus  Do- 
rohii,  vidisse  dicitur  gloriam  Dei  brael  (Exod.  xxxiv). 
Et  apostolns  Joannes  dicit  in  Evangelio  :  Et  vidimus 
gloriam  ejus,  ^oriam  quasiunigeniti  a  Patre(Joan,  i). 

Et  Jesum  stantem  a  dextris  Dei.  Stantcm  dixit, 


57 


COLLECTIOiNES  IN  EPISTOLAS  ET  EVANGEUA. 


5S 


BOD  sedeniein,  slabat  cum  marlyrc  suo,  el  pugnabal  A  surrcxisli  ut  me  ▼cnientem  suscipcres  et  amplexa- 


quasi  in  prjclio  consiitutus.  IHc  lapidabatur,  ct  Jesus 
•nscipiebat  plagas. 

Ecce  video  cosloi  aperlo$,  Jam  mibi  aperta  est  via ; 
adhuc  in  terra  sum ,  etiam  ad  coelorum  regna  aspi- 
cio ;  CQ&los  istos  aperuemnt  mihi  lapides  vestri,  per- 
secutione  veslra  aperuistis  mihi  ccelos,  usque  adbuc 
ccelos  apertos  non  videram,  sanguis  meus  ciavis  coe- 
lonim  est.  Ac  si  diceret :  Deponite  lapides,  conflte- 
minl  Jesum,  et  vos  videbitis  coelos  apertos,  ct  Filium 
liominis  stantem  a  dextris  Dei,  sed  illi  lapides  te- 
iientes,  persccutionis  vcritatem  audire  non  po:erant. 

Fa  FHium  hominis  stantem  a  dextrii  virtutis  Dei, 
Cum  Doroinus  Jesus  Cbristus  Dci  et  boniinis  pcr- 
fectiis  sit  Giius,  quid  esl,  quod  huuc  bcatus  martyr, 
hoiuinis  potius  quam  Dei  Fiiium  appellare  maluit ,  B  orarcl. 
cui  plus  utrique  glori»  videretur  allaturus,  si  cum 
Dei  potius  quam  hominis  Filium  appellare  voluisset, 
nisi  ut  boc  testimonio  JudaK)rum  confundcretur  in- 
(idelilas,  qui  se  bominem  cniciGxisse,  et  hunc  Deum 
credcre  noluissc  meminerunt?  Ad  confortandum  er- 
go  beati  martyris  sapientiam ,  coelestis  rcgni  janua 
pauditur,  et  oe  innoxios  bomo  lapidatus  titubet  in 
terra,  Deus  bomo  cruciflxus  apparet  coronatus  in 
ccelo.  Unde?  Qiiia,  stare,  pugnantis  vel  acyuvantis 
est,  recte  a  dexiris  Dei  stantem  vidit,  quem  inter 
liomines  persequentes  adjutorem  babuil. 

Ejclamantes  auiem  voce  magna,  continuerunt  aures 
suas.  (Ex  Hieron.)  0  pravos  animos,  claudunt  aures, 
ne  apcrtis  illis  ingrediatur  veritas.  Clauuunt  aures, 
quia  clausos  habebant  et  oculos,  et  coelos  apertos  ^ 
con  viderant. 

Et  impetum  fecerunt  unaninUter  in  eum.  Una  impie- 
tas,  unus  inipetus,  major  conscnsus  in  scelcre  quam 
in  rcligione. 

Et  ejicientes  eum  extra  civitatem  lapidabant.  (Ex 
Beda.)  Et  Dominus  extra  portam  passus  est,  qui  nos 
elegit  de  mundo  in  supenium  suum  regnum  et  glo- 
riam,  et  Steplianus,  quasi  advena  mundi ,  extra  ci- 
\itatem  lapidatur.  Non  enim  habuit  hic  maneiilem 
civitatein ,  sed  futuram  tota  niente  quxrebat.  Et 
juxta  remm  immutationem  martyr  mundi  cordis, 
ad  ccelos  intoitum  dirigit,  pcrsecutor  durseccrvicis 
manus  ad  lapides  mittit. 

Et  testes  deposuerunt  vestimenta  secus  pedes  ado- 


rcris,  fllius  invocat  patrem ,  marlyr  invocat  agoni* 
tbeten.  Dominc  Jesu ,  suscipc  spiritum  meum ,  qui 
expellitur  dccarne  mea,  propter  confessionem  tuam, 
fas  est  enim  ut  spiritiis,  qui  pro  le  funditur,  a  te 
suscipiatur. 

Positis  autem  gembus  clamavit  voce  magna  dicens  : 
Domine ,  ne  statuas  illis  hoc  peccatum ,  et  cum  hoc 
dixisset,  obdormivit,  (Ex  Bcda.)  Pro  se  quidem  stans 
oravit,  pro  inimicis  gcnu  flexit,  quia  ipsomm  ma- 
jorjniquitas,  majus  supplicandi  remedium  flagita- 
bat.  El  mira  beati  marlyris  virtus ,  qui  sic  zelo  fer- 
vebat,  ul  cis  a  quibus  tenebatur  palam  siiae  perti- 
diae  culpas  exprobraret ,  sic  dilcctione  ardebat,  ut 
in  morte  quoque  pro   cis  a  quibus    occidebatur, 


EVANGELIUM  MATTn/EI,  CAP.   XXIIl. 

c  Diccbat  Jcsus  turbis  Judaeorum  et  principibut 
c  sacerdotum  :  Ecce  ego  mitto  ad  vos  proplietas  ci 
c  sapientes  et  scribas,  et  ex  illis  occidetis  et  cmci- 
c  figetis,  et  ex  eis  flagellabitis  in  synagogis  vestris ; 
et  perscquiinini  de  civitate  in  civiiatcm,  ut  veniat 
super  vos  omnis  sanguis  justus,  qui  eff^usus  super 
terram  a  sanguine  Abel  justi  usque  ad  sanguinem 
Zachariae,  filii  Barachise,  quem  occidistis  iiiter  tem- 
plumet  altare.  Amen  dicovobis,  venient  bsec  omnia 
super  gencralionem  istam.  llierusalera  ,  Uieru* 
salein  ,  quae  occidis  prophetas ,  ct  lapidas  eos  qui 
ad  te  missi  sunt,  quolics  volui  congregare  filios 
tuos  ,  quemadmodum  galliiia  congregat  pullos 
suos  sub  alas,  ct  noluisti !  Ecce  relinquelur  vobii 
domus  vestra  deserta.  Dico  enim  vobis,  non  me 
videbitis  amodo,  donccdicatis  :  Benedictus  qui  vo* 
nitinnomineDomini.  i 

Dicebat  Jesus  turbis  Juda^orum  :  Ecceego  mitto  ad 
vos  prophetas  et  sapientes  et  scribas,  et  ex  Htis  occ^ 
detis  et  crucifigetis  et  flagellabitis  insynagogis  vestrls^ 
et  persequimini  de  civitate  in  civitatem ,  ut  impleatis 
mensuram  patrum  vestrorum,  (Ex  Hieron.)  Id  est, 
quod  illis  defuit,  vos  adimplete.  liii  enim  intcrfece- 
runt  servos,  vos  Dominum  crucifigile;  iili  prophetas, 
vos  eum  qui  per  prophetas  praedicatus  est.  Potest 
hoc  et  ad  discipulos  ejus  referri ,  de  qnibus  nunc 
dicit :  Ecce  cgo  milto  ad  vos  prophcias,  etc.  Simut^ 
que  observa  juxta  Apostolum  scribentem  ad  Corin- 


Uuenlis  qui  vocabatur  Sauius,  Quare  testes  falsi  pri-  ^  thios,  varia  dona  esse  discipulorum  Cbristi  (/  Cor. 


mum  lapidavemnt?  Quia  lex  pncceperat  ut  quicun- 
que  testimonium  diceret  conlra  aliquem  causa  nior- 
tis ,  ipse  primum  lapidem  mitterct  in  eum ,  quem 
primum  ore  occiderat  suo  {Deut.  xvii). 

Ex  Hieron.)  Deponunt  vestimenta,  qui  jaiu  Dci  auxi- 
liuin  projecerant.  Sauius  aut«m  tentatio,  sive  infer- 
mis  interpretatur.  Becte  igitur  qui  lapidabant  mar- 
tyrem ,  vestimenta  sua  juxta  infemum  reliquerant. 

Et  lapidabant  Stephanum  invocantem  et  dicentem : 
ihmine  Jcsu,  suscipe  spirilum  meum.  Videte  con- 
fessionem  :  bominem  videt  stantem,  et  taroen  Do- 
mmum  confltetur.  Ac  si  diccrct  :  Dominc  Jesu,  sJas 
qcidem  qnasi  Iiomo ,  sed  adjuvas  qtiasi  Drns.  Sl:'S, 


XI i) :  alios  propbetas,  qui  ventura  praedicant;  alios 
sapientcs,  qui  noverunt  quando  debeant  proferre 
sermoncm ;  alios  scribas  in  lege  doctissimos ,  qui 
describunt  in  labulis  cordis  sni,  ex  quibus  lapidatus 
est  Stepbanus,  Paulus  occisus,  cmcifixus  Petrus, 
flagellati  in  Aclibus  Apostoiorum  discipuli,  et  pcr- 
secuti  eos  sunt  de  civitate  in  civitatem,  expellentes 
de  Judsea,  ut  ad  genlium  populum  transmfgrarent. 
Vt  veniat  super  vos  omnis  sanguis  justus,  qui  effu- 
sus  est  super  terram.  (Ex  Beda.)  Quaeritur,  quomodo 
sanguis  omnium  prophetarum  atque  justoruin  ab 
una  Judccomm  gcncralionc  requiratur,  curo  ct  nmlti 
sanctomm,  sivc  antc  incarnationem,  seu  posi  inor 


89 


SMARAGDl  ABBATIS 


49 


tem,  resurrectionemque  Salvatoris  ab  aliis  sunt  na-  A  nobis  tribueretur  erroris  facultas.manifesteostendit. 


tionlbus  interempti,  et  ipse  Dominus,  Judaeis  licet 
acclamantibus,  a  Bomano  tamen  praeside,  Romanis- 
que  sit  militibus  cruciflius.  Sed  moris  est  Scriptu- 
rarum,  duas  sa>pe  generationes  hominum ,  bonorum 
scilicet  et  malorum,  computare,  hoc  est,  eorum  qui 
non  ex  $anguinibu$^  neque  ex  voluntate  camis,  neque 
ex  voluntate  rtn,  sed  ex  Deo  nati  sunt,  et  eorum  , 
quibiis  dicitur :  Vot  ex  paire  diabolo  esliSy  et  alibi : 
SerpenteSf  generaiio  viperarum. 

(Hieron.)  Dicamus  breviier ,  quare  sanguis  Abel 
]usti  usque  ad  Zachariam  filium  Barachix,  ab  illa 
generationc  quxratur,  cum  neulrum  eorum  occi- 
derit?  Regula  Scripturarum  est,  duas  generationcs, 
bonorum  vel  malorum  nosse.  Bonorum,  de  qua  scri- 


de  quo  dicit  hoc,  quod  additum  est :  Quem  occidistis 
inter  templum  et  altare,  illum  significare  Zachariam 
Tolens,  qui  occisus  est  a  Joas  rege  Judse ,  sicut  Re- 
gum  narrat  historia.  Sed  observandum  quod  ille 
Zacharias  non  sit  filius  Barachiae  ,  sed  filius  Joad% 
ftacerdotis,  unde  Scriptura  refert :  Non  fuit  recorda- 
tus  Joas  patris  ejus  Joadof ,  qute  sibi  fecisset  bona 
{II  Par,  xxiv).  Gum  ergo  Zachariam  teneamus  et 
occisioni  consentiat  locut,  quxrimus  quare  Barachiae 
dicitur  filius  et  non  Joadoe.  Barachias  in  lingua  no- 
stra  benedictus  Domini  dicilur,  et  Joa<ia  justitia  in- 
terpretatur,  et  ideo  vir  justilia  plcnus,  bcnedictus 
Domini  recte  appellatur. 

Hierusalem^  Hierusalem,  quos  occidis  propketas  et 


ptum  est :  Ila^c  est  generdtio  quwrentium  Dominum ,  ^  lapidas  eos  qui  ad  te  missi  sunt.  (Cx  Ilier.)  Hicrusa- 


qu(erentium  faciem  Dei  Jacob  (PsaL  xxiu),  et  in  aiio 
loco  de  oranibus  sanctis  :  Generatio  rectorum  bene- 
dicetur  (Psal.  cxi  ).  De  malis  vero  :  Generatio  vipera- 
rum,  et :  Requirentur  omnia  a  generatione  ista.  Ct 
illud  :  Ceneratio  prava  atque  perversa ,  hceccine  red- 


lem,  nun  saxa  et  acdificia  civitatis,  sed  habitatores 
yocat,  quam  patris  plaiigit  affectu  ,  sicut  et  in  alio 
loco  legirous,  quod  videns  eam,  fleverit  (Luc,  xix). 

Quoties  volui  congregare  filios  tuosyquemadmodum 
gallina  congregat  puUos  suos  sub  alas  suas^  et  nolui- 


dis  DominOf  popule  stulte  et  insipiens  (Deut.  xxx]i,5»6)?  sti.  In  eo  autem  quod  dicit  :  Quoties  volui  congre- 


et:  Gens  sine  consilioel  sine  [irudentia?  Crgo  isti,  qui 
similia  Gain  et  Joas  contra  Apostolos  gesserunt ,  de 
nna  generatione  esse  referuntur :  ct  omnes  sancti , 
qui  siiniles  in  virtutibus  sunt,  una  generatio  esse  vi- 
detur. 

A  sanguine  Abel  justi  usque  ad  'sanguinem  Zacha- 
fia  filii  Barachiai.  (Cx  Beda.)  Quaeritur  cur  duos  hos 
fipecialiter  posuit  Abel  et  Zachariam ,  quia  neuter 


gare  filios  tuos^  omnes  retro  prophetas  a  se  missos 
esse  testatur.  Avis  quoque  similitudinem  congregan- 
tis  sub  petinis  nidum  suum^  in  Ganiico  Deuterono- 
mii  legimus :  Sicut  aquila  protegit  nidum  suum  ,  ct 
super  puUos  suos  desideravit ,  expandens  alas  suas  , 
suseepit  eos  et  tulit  super  pennas  suas  (Deut.  xxxii). 
Et  pulchre,  qui  Herodem  de  sua  nece  tractantem  , 
vulpem  vocarat  (Luc.  xiii),  seipsum  avi   comparat. 


tonc  prsesens  fuit,  et  postea  mulli  ab  cis  sancti  oc  •  ^  Fraudalenta  enim  vulpes  semper  insidias  avibus  ten- 


cisi  suBt,  nimirum  pro  xqualitate  piaculi.  Gain  enim 
occidit  Abel  fratrem  suum  ,  nulla  causa  justa  exi- 
stentc.  Joas  quoque  rex  filium  sacerdotis  nutrientis 
86  et  eripientis  de  morte,  et  in  tcmplo  scptem  annis 
abscondentis  se,  cum  Athalia,  avia  ejus,  omne  se- 
men  regium,  desiderio  regni,  interfecisset,  maxime- 
que  collactaneum  suum  ;  horum,  inquam,  omnium 
oblitus,  interfeeit.  Item  quxritur :  Si  sanguis  ho- 
rum,  qui  post  hunc  occisi  sunt,  venit  supcr  eos,  ni- 
rairum  Zacharias  sanctos  in  fine  mnndi  passuros, 
significat,  quomm  omnixim  sanguis  veniet  supcr  ge- 
Bcrationem  malam ,  cujus  malitia  unita  est,  quare  a 
sangoine  Abel,  qui  primus  martyrium  passus  est , 


dere  noii  cessat.  Quod  dicit :  Qui  ad  te  missi  sunt^ 
hoc  est,qui  adprofeclum  tuum  missi  fuerant.  Quoties 
volui,  ac  si  diceret,  Indehita  reddis  mihi,  congregare 
de  iEgypto  et  Babylone  pullos  sub  alas.  Dus  al?e 
Doniini,  Moses  et  Aaron,  qui  eduxerunt  populum  de 
iEgypto,  sive  Zorobabel  et  EsdrasetNehemias,et  Jc- 
sus  filius  Joscdec  duces ,  qni  eduxerunt  populum 
Israel  de  Babylone.  Quaeritur  quomodo  dicit :  Quo- 
ties  po/fii,  cum  Propheta  dixerit :  Omnia  quce  voluit 
Dominus  fecit^  id  est,  volui  ex  me ,  sed  noluislis  ex 
vestra  parte. 

Ecce  rcHnquetur  domusvestra  deserta,  (CxHicron.) 
Hoc  ipsum  ex  pcrsona  Hieremiae  jam  ante  dixerat : 


minim  non  esC.  Sed  quare  usque  ad  sanguinem  Za-  r^  Reliqui  donium  meam,  dimisi  hcereditatem   meam  , 

cfaariae  qHserenduro  est,  cum  et  multi  post  eum  us- 

qae  ad  nativitaicm  Ghristi,  et  ipso  mox  nato  inno- 

eentes  in  Bethlecm  pneri  sint  ab  hac  generatione 

pererapti  (lfa«*.  ii)?Nisi  forte,  quia  Abcl  pastor 

ovmm,  Zacharias  sacerdos  fuit,  et  hic  in  campo,  ille 

in  atrio  templi  nccatus  est.  Utriusque  gradus  mar- 

tyres,  et  laici  scilicet  et  altaris  officio  mancipati,sub 

eorum  voluit  intimare  vocabula. 

Quem  occidistis  inter  templum  et  attare.  (Cx  Hie- 
ron.)  Inler  parietem  lempliet  aliare  incensi  inlerius, 
sive,  ut  alii  dicunt,  inter  ruinas  templi  et  altare  ho- 
stiarum  exterius.  Quaeritur  qni  sit  istc  Zacharias  , 
filius  Barachiae,  qui  occisus  est  inter  templum  et  al- 
tare,  quia  multos  legimus  Zacharias.  Sed,  ne  libert 


facta  est  mihi  hcereditas  mea  quasl  spelunca  hyosna 
(Hier.  xii).  Desertam  Judieorum  domum  idem  tem- 
plum  itlud,  quod  ante  fulgebat  augustius  oculis  com- 
probamus,  qui  habitatorem  Ghristum  perdidit ,  et 
iLjereditalem  ])rxripere  gestiens  ,  occidit  hxredem. 
Aliter :  Ecce  relinquetur  vobis  domus  vestra  deserta, 
hoc  cst,  nunc  vestra  est,  non  mea,  quae  dudum  do- 
mus  mea  vocabatur.  Deserta  in  vindicta  crucis,  sive 
templum  Judaeorum  a  Domino  habitatore  relinque- 
tur,  ibitque  ad  genlium  Ecclesiam. 

(Ex  Beda.)  Ipsam  cjvitatem  ,  quam  nidum  suum 
vocaverat,  nunc  domum  Judaeonim  appellat,  quae 
non  immerito  Domini  auxilio  nudata,  suae  ditioni  re- 
linqoitur,  quia  non  solum  avis  illius  omnipotentis » 


it  COLLECTIOIfES  IN  mSTOLAS  BT  EYANGEUA.  li 

qotm  Maulueiis  galUnam  miiicopal,  alis  prolegi  de-  A  <«  caieaibus  in  ChHHo.  (Ex  Hieroii.)  Quonodo  ••- 
ftpexitf  sed  eamdem  avem,  se  prolegere  volentem,  tuI- 


pOws  devorandam,  idem  Herodi  et  Pifato  cnicifigeii- 
dM  tradtdil  Christnm.  Nec  mors  vulpium  eamm- 
dem,  lioc  est,  regum  lerrae,  ei  ips»  rapinss  donalor ; 
oedso  enim  Domino  venef pnl  Romani,  et  ijnasi  ni- 
dom  Tacmim  dlripientes,  Inierunt  eorom  locum,  gen- 
tem  el  regnnm. 

{Ex  Hieron,)  Sciendum  quia  hyena,  nnde  superius 
in  teslimoBio  Hieremiae  mentio  facta  est,  iiestia  est 
qoae  nocto  cadaveribus  morluorom  viftt,  ei  de  sc- 
polcris  solel  eflbJere  corpora,  nibilque  est  immun- 
ditls,  quonon  vescalor;  talis  esl  Isracl ,  offendens 
Dominum  suum,  et  omnium  bestiaram  morsibus 
Iraditns,  nempe  quia  a  Domino  est  dereliclus.    . 


cundum  solistnotiam  Deus  bomn,  nos  communiono 
snl,  efficii  bonos,  ita  ipse  lienediclus «  nos  prftslal 
essebenediGlos.  Benedixil  aulem  nos,  non  in  nna 
l>enedictione  tantum,  sed  el  In  cunctis;  nonqnodoni- 
nes  omnia  consequamur,  sed  dnm  singnli,  vel  singn- 
las,  vd  plures  habemus,  ex  omnibus  omnes  singulas 
poesideamus,  et  non  in  lerreois  benedictionlbos,  sed 
spiritalibus.  Quaeritur,  quomodo  adhuc  in  lerra  nos 
positos  coclesti  benedictione  benedixerit.  Sive  igiiur 
quod  conversatio  noslra  in  coelis  est,  et  non  sunuis 
de  mundo  isto ,  sed  deposiia  imagine  tou  x*<^^^  > 
portamus  iniaginem  superccelcstis,  et  in  came  non 
?ivimus,  sed  in  spiritn ;  sive  quod  oranis  benedictio 
spiritaiis  in  Christo,  licet  in  terra  sit,  tamcn  de  coe- 


Dico  emm  vobi$  :  Non  me  videbUi$  amodo  donee  j^  leslibus  computetur :  Benedixii  no$,  inquit,  in  omtd 


dieaiii :  Benedielui  qui  venit  in  nomine  Domini,  (Ex 
Ang.)  Haec  quidem  turb»  dixerunl  Domino ,  ve- 
nienli  ad  Uieruialemt  sed  quia  Lucas  non  dicit,  quo 
Itinc  abseesseril  DonKnus »  ul  non  venirel ,  nisi  eo 
tempore  qno  jam  illud  dicereiur,  perseverai  quippe 
In  itinere  sno,  donec  venial  Hiemsalem,  eogil  pro- 
fecto  hoc  mystice  inteUigi,  de  illo  ejos  adventu,  quo 
in  dariiale  venlnrus  esl,  maxime  ciun  Matlhapus 
Doniiniim  pFaBdocaolalas  ei  a  turba  laodes  dixisse 
ieslatur. 

(Ex  Bieron.)  Idem  quod  didl :  Dome  dicalU :  Be- 
fiedjctiu  qiu  temt  in  momine  Domini^  hoc  vult  inld- 
li|^,  nisi  poenitenliam  egeritis,  et  confessi  fueritis , 
ipsnm  me  esse,  d^  quo  prophetsececinerunt,  filium 


benedictione  spjn/o/i,  id  cst,  in  sermone  Dd,  et  sa- 
pientia,  el  virtute,  caelerisque  virtutibus.  Dupliciter 
aulem  legendum  :  Benediclus  Deus,  el  Paier  Domini 
noslri  Josu  Cbristi,  ul  sit  benedictus  Dens,  tfui  uni* 
versorum  condiior  est,  et  hic  dislinclio,  deinceps  in- 
foralur,  qui  est,  etPaler  Domini  nostri  iesu  Christi. 
Yel  ita,  nt  Deus  el  Paler,  ad  Dominum  noslrum,  in 
commune  referatur  ,  benediclus  Deus ,  ejus  qni  as- 
sumptus  esl  hominis,  et  Paler  eju^«  qui  iu  prindpio 
apnd  Deum,  erat  Deus  Verbum.  Non  quo  aiios  as« 
sumptus  homo,  et  alius  sit  sermo,  qui  assumpserit, 
sed  quo  unus,  atque  idem,  pro  varietaie  causarum , 
nunc  subliniis,  nunc  humilis  praedicetur. 
Sicttt  elegit  nos  in  tpso,  ante  mundi  conslitutionem. 


omnipotenlis  Patris,  meam  faciem  non  videbitis.  Ha-  G  Yolens  iiaque  Paulus  ostendere  quod  Deus  nos  degil 


be&l  iudaei,  datum  sibi  tempus  poenitentite ,  conii- 
teantnr :  Benedictus  quivenit  in  nomine  Domini,  et 
Cbrista  ora  eonspicienl. 

CO^ICOnDIA. 

Istarnm  doarum  in  hoc  sit  concordia  lectionum , 
qnia  uiraque  de  bpidatione  justorum,  unam  faciunl 
menlionem.  Haec  estleclio  Actuum  Apostolorum,  de 
heali  Slephani,  persplcoe ,  et  proprie  jam  patrata. 
Evangdii  vero  lectio,  de  cujuslibel  propbet»  lapida- 
lione  absofaile  fadi,  non  prc^inrie,  mentionem. 

tN  NATALI  SANCTI JOANNIS  EYANGEUSTiE 

I.ECTI#  iraTOLJI  BEATI  PAULI  ATOOTOLI  AO  BMBSIOO, 

CAFiTS  mino. 


vt  essemus  sancti  et  iromaculati  coram  ipso,  hoc  est» 
Damino,  ante  fabricam  mundi,  in  praesenlia  Dd,  cui 
omnia  futura  jam  facta  sunt,  ct  anlequam  fiant  uni- 
versa,  sunt  nota,  hoc  usus  est  sermoiie  dicens :  Ante 
conMlitutionem  mundi.  Quod  autera  ait :  Ut  e$$emui 
$aneti  et  tmmarti/alt, inter  sar.ctum  et  immaculatiim, 
hoc  interesl,  quod  sanctus  et  immaculatus  Inteliigi 
potest.  Immaculatus  vero,  non  staiim  el  sanctus. 
Parvuli  vero  immaculati  sunt ,  qui  incegro  corpore 
Bon  fecere  peocatum,  et  tamen  non  sanctl ,  quia 
sanctitas  voluntate  et  studio  comparatur. 
.  /n  charitate  prttde$tinan$  no$  in  adoptionam  fUio^ 
nMi,  per  Jeoum  Ckritium^  eic  Dupliciter  legeBdiim, 
ttl  charius,  vd  superioribus,  vd  faiferiorilws  oopo- 
c  Benedidos  Deus  el  Pater  Domini  noslri  Jesu  ^  Idur.  Cum  superioribos  iu  ,  nl  essemus  sandl  H 


f  Chrisli,  qui  benedixit  nos  in  omni  benedictione 
f  spiriluali,in  adeslibus  in  Chrislo  :  Sicut  elegiinos 
t  in  ipsaantemundiconslilutiouem,ulessemussan- 
c  ctiel  immaciilati  ioconspectu  ejus  in  charitate.  Qui 
c  praedeslinavii  nos  in  adoplionera  filiorum  per  J&- 
c  som  Christnm,  in  ipsum ,  secundum  propositum 
c  voluntatis  vast^  in  Liudem  gloriae  gratiae  siue ,  in 
c  qoa  gratiflcavil  nos  in  dilectoFilio  suo,  in  quo  ha- 
c  bemus  redemptionem,  per  sanguinem  ejns  in  re- 
c  missionem  peccalorum«  secundum  divitias  gratiae 
c  e|us,  qnae  superabundavit  in  nobis.  » 

Bpnedietu$  Deu$  et  Pater  Domini  no$tri  Je$u  Chrh- 
$ii ,  ^tit  benedixit  no$  in  omni  benedictione  tpiriiuaH 

PATnOL.   CII. 


immacnlati  coram  ipso  in  diariute.  Cum  Inferiori- 
bus  ita,  m  charitate  pnaDdestinans  nos,  elc.  Nec  non 
etiam  hoc  inferendum,  quod  cum  praedestinet  nos  in 
adoptioncm  filiomm ,  per  Jesum  Christum  ,  tamen 
non  ante  filii  esse  possnmus ,  nisi  filii  ejus  Jeso 
Christi  fidem  et  intelligentiam  recipiamus  ,  et  illa 
quidem  nalura  filius  est ,  nos  vero  adoptlonc.  llle 
nunquam  filius  non  fuit,  nos  anteqnam  cssemtis  pne- 
deslinati  sumus,  etc  Spiritum  adoptionis  accepimus 
quando  credimus  in  Filiiim  Dei. 

Secundum  placitum  voiuntatie  ium.  (Ex  Hieron.) 
Verbum  cv^xtcv,  qnod  Lalinus  interprcUius  f si 
placiliim,  apn<I  Gnccos  compositum  sst  ex  duobus 

2 


43  SMARAGM  ABBATIS 

iiitegriSt  hn  tw  i v  met  t^v  ^•Kiniv  id  est ,  a  beoe  et  A 
plodlOi  ^iiod  ne»  posMiiBaft  dkere »  beneplaeituiii, 
qyut  Aon  Btatim  omiie  qood  plaeel,  et  benepkcere 
petett,  sed  hoe  beiieplaeitum  dieitar,  ubi  quod  pfaH 
cuSi  I  leeie  pkiettmn  eomprobatur. 

In  laudm  ghria  groiUB  $tuB^  in  qu€  §ratificavit 
NM  tn  dilecio.  Omnit  ergo  gratia  quara  oonteqiif mur, 
in  gloriam  et  iaudem  ejua»  qui  nos  graiificaTit  in  dile- 
cto»  lioc  est,  in  Domiao  Jesu  Cbristo  SaWatore  com* 
pletur,  quia  abaque  sapientia,  veritale,  justitia,  pace, 
redemplione ,  quibns  dmnibus  Ghristus  intelligitur, 
nutlum  bonum  esae  potest.  Nec  putandum  quod  in 
Latiniscodicibus,  habet  teriptun,  m  dileclo  Filio  soo, 
sed  timpliciter  et  abaohite,  in  dilecio.  Qood  ila  mihi 
intdligendum  Tidetur,  ui  subaudiator  ,  ab  onmibus. 


44 


EVANOEIJOIi  iimiNIS,  CAK   LXT^ 

•  Diiit  Jcsus  Petro :  Sequere  me,  Conversus  Pe- 
trus,  vidit  ilhim  discipuium,  quem  diligebat  JesoSy 
sequentemt  qui  et  recubuit  in  eQena  supra  pectaa 
ejus,  et  di&it :  Domiiie ,  quis  est  qui  te  tradetl 
Hunc  ergo  cum  vidisset  Petrus ,  dixit  Jesus  :  Do* 
mine,  hic  autem  qitid?  Didit  ei  iesus :  Si  eum  volo 
manere  donec  veniam,  quid  ad  tc  ?  tu  me  sequere» 
Exiit  ergo  sermo  iste  ulter  fratres,  quia  discipulus 
ille  non  morttur.  Et  noo  dlxit  ei  Jesns,  quia  non  mo- 
ritur,  8ed,Si  eum  volo  manefre  doncc  veniam,  quid 
ad  te?  Ilie  est  discipuhis  iste,  qui  testtmoniom 
perhil>et  de  his ,  et  scnpslt  haec ,  et  scimus  quia 
verum  est  testimonium  ^us.  i 
Dixit  Je$u$  Petro :  Sequere  me.  (£x  Deda.)  PosS 


Si  enim  Ghristus,  ut  ssepe  jam  diximus  t  sapientia  B  quam  enim  Domiaus  Jesus  significavit  Petro  qua 


est,  jusiilia,  pax,  gaadMnn,  etc.,  baK^  virtuinm  voca- 
bnla,  eliam  hi,qQi  sequi  nequeuntydiligunt^et  nullus 
tani  confessi  scderis  est,  ui  non  saplentiam  et  Jii- 
stitiam  araare  sc  dtcat,i8te  est  dileetus,  quem  a^slimo 
in  Isaia  signiiieari :  Cataaho  dllecto ,  et  Yinea  faeta 
ctt  dHecto(l$ai.y)tei  in  Psalmo:Etdileetus  quemad- 
tmdmn  flltus  uaiconihim  (Psol.  xxvm). 

/n  ^  i^a^eimis  tedemptionem,  ille  redimttur,  qni 
oaptiviis  cst,  et  in  hostium  veniens  poteststem,  Kber 
csse  desivit^  ita  ot  nos  quldam  dicunt  in  hoe  mundo 
CS66  captivos,  et  sob  principibus ,  et  potestatibus , 
jiigo  senritutis  teneri,  nec  anto  vinelas  calenis  ex- 
plicare  roanus ,  et  oculos  sursum  attoUcre,  nisi  Re- 
demptor  advenerit  Jesus  Ghristas  Fiiius  Dei ,  qui 


morte  clarificatums  esset  Deum,  protinus  ad|ungft : 
Sequere  me,  ac  si  aperte  dlcat :  (}uia  Ipse  prius  pro 
taa  rcdemptione, crocis soppicium  snbire  non  timui, 
qold  tu  pro  roei  confessione  nominis  crucem  pati 
formidas?  qai  eo  gloriosiore  martyrii  palma  glorift- 
eaberis,  quo  In  bae  promerenda  Biagistrl  iter  se- 
quens. 

Cofitvrfiff  vidit  Uhfm  dheiputumf  quem  diiige' 
bai  ieeuzj  $9fuetHem,  Uinc  etenim  patet ,  quia  cum 
dixisset  Jesus  Petro  :  Sequere  me,  surrexit  de  leco 
convivii,etcoepitabire.  Secatasestautemeum  Petrus, 
secutos  est  et  ille  discipuhis,  qoem  diligebat  Jesus, 
Joannes  videlicet,  ipse  qnl  hoc  scripsit  Evangelium. 
Diligebat  autem  eum  Jesus,  non  exceptis  cseleris  sin- 


ptoprium  sangninem  dedit,  et  nos  de  servitute  eri-  ^  gulariter  solum,  sed  prae  cdetens  familiarius  uniim , 


piens,  li!  erlate  donavit. 

Per  iaugmnem  iptius.  Duplicitcr  vero  sangnis 
Gbristi,  et  caro  intelligltur :  vel  spiritalis  iUa  atque 
divina»  de  qoa  ipse  dicit :  Caro  mea  vere  e$t  cibue^  et 
9aH§ui$  meu$  rere  eU  poiue  {Joan,  vi).  Et :  Ni$i  man- 
ducaveritis  camem  meam ,  et  $angmnem  meum  ^f- 
IferititfHonhabebitisvHam  anemam{ibid,  54).  Tel : 
Garo  et  sanguis  qna!  craciAxa  est»  tt  qal  mllitfsef- 
fusosestlancea. 

RemiM^tmem  peecaiorum.  Gonseqaenlev  aotem  post 
redem|»tioncm  sangittnis  Christi,  remissioocm  acce- 
pisse  seribanlur  peccaiorum,qoia  nisi  redempti  foe- 
rimos^  frustra  nobiapeccata  doDanHir»  nee  anie  v^ 
niam  acelpere  possomus  nisi  pretiom  pHk  nobls 
«racottts  quondam  victor  acceperit. 

Secnudum  diviiiat  groHie  ejut ,  quw  abmndami  hi 
wtbit.  Qui  intelligit  hoc  quod  dictum  est :  Cralia 
ettit  taloati  et  non  ex  openbut  {Ephet.  ii),  islo  scit, 
<|iiod  secundam  divitias  suas,  Dei  gratia  abuBdet  in 
nobls,  maxime  bi  Ecclesia  de  gentibus  eongregata. 
Annon  est  magnitudo  gratiarum  m  Paulo  et  ui  cn- 
lefis  sanctis?  de  quibus  dicitur :  Netcitit  quomam 
angelot  judicabimut  (/  Cor.  vi)?  Uas  divitias  gra- 
tiarum,  iUe  in  se  oon  facit  vacuas,  qai,quantam  va- 
iet  humana  fragilitas,  kiborat ,  oontendit ,  et  cam 
Paulo  dlcit :  Gratia  ejut  in  me  vacua  non  fuit  (/  Cor. 
XV) :  qui  vero  ad  deterioira  dehibilar,  in  isto,  dives 
f  ratia  Dei,  panpertale  tenuabitur. 


quem  specialis  prserogativa  castilatis  aropltori  dile* 
dione  feceratdignum.  Omnes  quippe  diligit,  qai  om- 
nibus  dicit :  Stcut  dilexit  me  Pater  et  ego  dilexi  vot ; 
manete  in  dilectione  mea  {Joan.  xv).  Sed  bunc  pr;c 
omoibus  diligit,  quj  virgo  electus  ab  ipsoi  virgo  in 
sevum  permansit.  Tradunt  namque  historix,  qitod 
eum  de  nuptiis,  voleutem  nubere,  vocavcrit,  et  pro- 
pterea,  quem  a  carnali  voluptaie  retraxerat»  potiore 
sui  amoris  dulcedine  donaviL 

Qui  recubuit  in  cmna  tuper  pectut  ejut.  Quod  au- 
tem  discipulus  ille  super  pectus  magistri  recubuit , 
non  praesebtis  sohimmodo  dA^ionls,  ^d  et  f\ituri 
sigiram  nysierii  flgarabatur :  oteiilm  lune  J.^.m  Evan- 
gelium,  quod  idem  discipuhis  erat  scriptunis^  ube- 
rios  atqiie  altius  Cietci^  sacras  Scripturae  paginis 
areana  divinae  majestatisessecoroprebensoram.Qiiia 
enim  in  pectore  Jesu  sont  omnes  thesauri  sapientiu; 
et  scientiae  abscomliti,  merito  soper  pectus  ejus  re- 
cubat  •  qaem  msjore  eaeierfs  sapierttix  et  scienti^ 
smgalaris  manere  donal.  Gftteros  quippe  Evangeli' 
stas  novimas,  pluni  de  miracolis  nostri  Salvatoris, 
pauciora  de  divinitaie  locolos.  Joannes  aatem ,  per- 
paaca  de  humanis  scribens  actrbus,  potius  se  expo- 
nendis  divin»  naturae  indldit  arcanis,  patenter  insi- 
naans  qoania  de  pectore  Jesa  fhienta  doctrinx  ccb*- 
lestis ,  qux  nobls  entetaret ,  hauserit.  Seqoitur : 
Hune  ergo  cum  vidisset  Petrus,  dicit  Jesus : 

Domine,  9uc  autem  quid?  Qnia  beatasPetrus  au- 


45  COLLECTIONES  IN  EPfStOLAS  Et  E^  /LNGELLi  M 

dierat  per  passkmeiii  erucis  m  darittcaturum  esse  A  <i^  noo  poHimu  fied  tMen  tuperioribiM  feriile 


Deum,  voluit  etiam  de  rratre  et  eondiscipulo  eogiHK 
scere»qua  csset  ipso  inorte  perpetuam  transiiurus  ad 
vitam. 

Dicit  ei  inuz  :  St  etm  voto  manere  donec  veniamf 
^id  md  tef  Tu  me  $equere.  Non,  inquit,  eum  per 
passionem  martyrii  toIo  consummari,  sed  absque  Tio- 
lentia  persecutoris ,  dicm  exspectare  norissimum, 
qnando  ipse  Teniens ,  eum  in  aeCemx  beatitudinis 
inansioncm  recipiam,  et  quid  hoc  ad  te?  Tu  tantum 
crucis  patilralom  subeundo,  mea  yestigia  scqui  de- 
bere  luemento.  Non  quia,  non  ct  ipse  multos  antea 
laborcs  pro  Domino,  pressurasque  malomm  tolera- 
ferit,  qui  et  in  Actibus  Apostolomra ,  com  c«teris 
apostolis  flagellalus  inTenilnr,  quando  t^ffn/  gaudem- 


dioendo  :  EUam  thmine,  tu  teh,  aatis  el  ipoe  deehK 
rarit,  aclentem  Dominmn  Inlerrogasee,  quod  inlei^ 
rogavit.  Sdebal  igitnr  Dominns  non  solum  quod  dlK- 
geret,  yeram  etiam  quod  plu»  illis  enm  dUlgereC  P^ 
trus.  Et  tamen  si  proponamos  qosrentes,  qnls  dno- 
ram  sit  mclior  utram,  qui  plos,  aut  qui  minus  diligll 
Cbristnm,  quis  dubilabii  respondere  enm  qol  plus 
dlligit,  essc  meliorem?  Item  si  proponamos  quis 
duoram  slt  meiior  utnim  quom  minus,  an  quem  plus 
diligit  Christus ,  eum ,  qui  plus  diligitor  a  Cbristo, 
meliorem  procul  dobio  respondebimus.  Aggrediar 
igitur  in  cjus  manilesta  miserieordia ,  ci^us  est  oc- 
culta  justitia ,  de  solvenda  qusstione  um  ingcntl , 
pro  vlribos  quas  ipse  donaverit  dlspntare  :  Si  earm. 


te$  a  conepectu  C4mdtii^  quoniam  di^ni  habiti  $unt  pro  B  inquil,  tolo  numerv,  id  est,  slc  eum  exspectare  flnem 


^Mmitiie  ietu  contumeliam  pati  (Act.  v),  et  a  Domi- 
tiano  C»sare,  in  ferventis  olei  dolium  missns,  in  ec- 
desiastica  narratnr  bistoria,  ex  quo  tamen  dlvina  se 
proCegente  gratia,  tam  intactus  exierit,  quam  fuerat 
a  eomiptione  ooncupiscentiae  caraalis  extraneos. 
Nec  multo  post,  ab  eodem  principe ,  propter  inso- 
perabilem  evangelizandi  constantiam ,  in  Paimos  In- 
solam  exsilio  rdegatur.  Ubl  humano  licet  destitulus 
solatio,  dlvjns  tamen  visionls  ct  allocotionis  memlt 
crd>ra  eonsulatione  relevari.  Denique  ibidem  Apo- 
caljpsiffl,  qoam  ei  Dominus  de  statu  Ecclesiae  prae- 
senti,  vel  fuluro  revelavit ,  manu  sua  eonseripsit. 
Unde  eonstai,  promissiooem  sie  manendi,  donec  v<^- 
Biret  Dominus,  non  eo  pertinere,  quod  sine  labore 


condltlonis,  propriae,  non  flnem  mnndi.  Qnod  autem 
snbdH :  Donee  veniam ,  non  solom  de  generali  illo, 
qno  rcsdvendus  esl  mundus,  sed  etium  de  boc,  qno 
qootidte  sanctos  suos  visitare  dignator  adventn ,  ac- 
dpi  potest.  Quod  vero  ait :  Diligi$  meplus  ki$^  potest 
iu  plu$  intelligi,  nt  Joannes  boe  loco,  qul  flpecialins 
dilectns  est,  a  caeteris  exclpiet.  At  vero,  juxta  mysti- 
cum  sensum,  In  Petro  actualis  vlta,  in  Joaane  con- 
templativa  signifleatur.  In  utroque  praesens  pariter 
et  futura.  Ecdesia  antcm ,  cujos  Pctras ,  proptcr 
primatum  apostolatus  gercbat  flgnram,  daves  rcgnl 
calonim  a  Christo  accepit.  In  petra,  hoc  cst,  poto- 
statcm  solvendi  ligandique  pcccata ,  quod  est  enini 
pcr  propriclatero  in  Christo  Ecdesla,  hoc  est,  per 


eertaminis  rictnras  in  mnndo ,  sed  iUo  potius  qnod  ^  significationem  Petras  in  petra,  qua  signiflcatione 


s'ne  delore  passionis  transituras  esset  e  mnndo.  Sic 
cnim  in  Patrnm  litteris  invenlmifs ,  cnm  longo  con- 
fccins  senio,sdret  immlnere  diem  recessussui,con- 
vocatis  ifisdpulis  snis,  post  monita  exhortationura 
ne  missamm  cdebrationem ,  ultlmum  eis  vale  fedt , 
deinde  descendens  in  defossom  sepultnrae  snae  lo- 
cmn,  fhcta  orattone  posltos  est  ad  patres  suos,  jam 
liber  a  dolore  mortis,  quim  a  corrapcione  camis  in- 
vetiitur  alienns. 

{Ex  Auguu.)  IBnd  eiiam  in  his  dnobns  apostolis , 
Pimio  etioanne,  qoem  non  moveat  ad  quserendum  ? 
Car  loanBcn  plns  dilexerit  Dominns ,  cum  ipsum 
Domlimm  plns  dilexerat  Petnis?  Ubicunque  enim  se 


inteUigitur  Cbristus  petra,  Petras  Ecdesla.  Hacc  igl- 
tur  Ecclcsia ,  quam  signiflcabat  Petras,  qnam  dln 
deget  in  malis,  amando  et  seqncndo  Christom,  Iibe- 
ratnr  a  malis.  Ifagis  antem  seqnitur  Christum  in 
eis ,  qni  certant  pro  veriiate  usque  ad  mortcm , 
quibus  idcm  Petras  ait  :  Chri$tu$  pro  nohh  pa$$u$ 
e$ty  relinqueia  nobie  exemp/tim,  ut  $equamur  ve$tigiu 
ejtt$  (/  Petr.  ii).  Ecce  propter  quod  ei  dictum  est : 
Sequere  me.  Est  alia  vita  imraortalis,  quae  non  cst  In 
malis,  nbi  facie  ad  fadem  vldebimus,  quod  hic  per 
speculum  et  In  aenlgmate  ridetur  (/  Cor,  xiii).  Duas 
itaqne  vitas,  sibi  divinitus  praedicatas  et  commenda- 
tas  novit  -Ecdesia.  Quaram  est  una  in  fide,  altera  in 


eonmemoral  loaimes,  ut  nomine  suo  taciio  ipse^specie.  Una  in  percgrinatione,  alterain  aeteroitatc; 


poesit  InteUigi,  boe  addit  qnod  enm  diligd>at  Jesus 
Forro  qnodapostolus  Petrus  plns  aliis  dilexerit  Chri- 
stam ,  possont  quldem  documenta  multa  proferri ; 
•ed  ut  longe  in  alia  non  eamus,  in  ipsius  tertiac  ma  • 
nifestationis  Domini ,  paulo  superiore  lectione,  quse 
istam  praecedity  satis  evidenter  apparet,  ubi  interro- 
gans  emn  dixit :  BUi§i$  me  plu$  hi$  f  quod  ntlqoe 
idebat,  et  tamen  Interrogabat,*  nt  etiam  nos ,  qni 
lefcimiis  Evangdhim,  amorem  Petri  erga  Dominum, 
H  in  iUo  interroganie,  et  in  illo  respondente,  nosce- 
remns.  Qnod  autem  in  eo ,  qood  respondit  Petras  : 
Atmo  /e,  non  addl(Kl,  phu  his^  hoc  respondit  qnod 
de  se  ipso  seiebat.  pion  enim  quantum  ab  alio  quo- 
libet  diliferetar  8civo]»oterat,  qui  cor  aherius  vi- 


D 


una  in  laborc,  altera  in  requie ;  una  in  via,  altera  in 
patria ;  una  cnm  hoste  pugnat,  altera  sine  boste  re- 
gnat.  Ergo  una  bona  est,  sed  adhuc  mlsera  :  altera 
mdiot  ct  beata.  Ista  significat^  est  per  apostolum 
Petram,  ilia  pcr  Joannero.  Idco  dlcitur  hnic :  Se- 
quere  me.  De  illo  autem  :  Si  eum  volo  manere  donee 
veniam.  Ac  si  dicat :  Tu  me  sequere,  per  imitationem 
perfcrendi  temporalia  mala.  lUe  mancat,  donec  sem- 
piterna  veoio  reddituras  bona.  Sic  eum  volo  manere, 
Id  est,  exspectare,  quqniam  quod  jper  eum  signifi- 
catur ,  non  utique  nunc,  sed  cum  venerit  Chrisbis, 
implebitur. 

Hic  e$t  di$eipulusj  qui  te$timonium  perltihet  de  hi$^ 
et  urip$it  hwc.  Hic  manifeste  bcatus  Joannes  suam 


47 


8MARAGDI  ABBAT13  48 

penooam  deilgiuit  ei  oflkio »  q«od  detigDm  Tilal  A  apo&iolica  apie  conYcnil»  vel  naiiiiie  ubi  ail :  Benc' 
ei  Toeabulo.  Perliibult  namque  teslimonium  Yerbo     dictu$  Deu$  qui  elegit  no$ ,  etc. 


M  pr»dicando,  perbibuit  acribendo ,  p^ibuit  de- 
nuo  doceodo,  perbibet  etiam  nunc  pandendo.  Siqui- 
dem  a  tempore  Dominicae  paasioois,  resurrectionis 
et  ascenuonis  in  ccebim ,  et  usque  ad  ultima  Donii- 
tiaui  principis  teropora,  per  annos  circiter  sexaginta 
quinque  absque  uilo  scribendi  adminiculo  verbum 
prasdicabat.  At  ubi  a  Domitiano ,  qui  secundus  post 
Neronero  Gbristianorum  perseculor  exstitit,  exsilio 
uiiisus  est,  irrumpeiites  in  Ecclesiam  bserctici,  quasi 
in  destiiuta  a  pastore  ovilia  kqHMarcion,  Gcrintbus 
et  Ebion,  cxteriqne  Antlcbristi»  qui  Cbristum  fuisse 
anle  Mariam  ncgabant,  simplicilalem  fidei  cvange- 
licae  pcrversa  maculavere  doctrina«  Sed  cura  ipse 
post  occisionem  Domitiani,  permiltente  pio  principe  B 
Nerva,  rediret  Epbesum,  compulsis  ab  omnibus  pcne 
tunc  Asix  episcopis,  et  multarum  Ecclesiarum  lega- 
tionibus,  de  coaetema  Patris  divinitate  et  Cbristi  al- 
Uus  facere  sermouem,  co  quod  in  trium  aiiorum 
evangelistarum  scripiis,  de  bumajiitatc  c^ius  sulll- 
eienter  sibi  vi<ierentur  babere  testimonia.  Quod  ilie 
se  uon  alitei  facturum  rcspondit,  nisi  iadicto^eiiunio, 
omnes  in  commune  Dominum  precarentur,  ul  illa 
digna  scribere  posseu  Et  boc  ita  patrato,  instruclus 
revelalionc,  a  sancti  Spiritus  gratia  incbriatus,  onv- 
nes  bxrcticorum  tenebras  patefccit,  et  subita  vcri- 
talis  luce  dispuUt :  In  priHcipiOf  inquicnSf  erat  Ver- 
^Ktfi,  et  Verbum  eral  apud  Deum^  et  Deui  crat  Ver- 
bum.  Similemque  iuitiis  totum  sui  scrioonis  cursum 


IN  NATAU  INNOCENTUM. 

LECTIO  L1BRI  APOCALYPSIS  JOANKIS  APOSTOLl ,  CAP.  XIV. 

I  Vidi  supra  monteni  Sion  agnum  stantcm,  el 
cum  eo  centum  quadraginta  quatuor  millia ,  ba- 
bentes  nomeu  cjus,  et  nomen  patris  ejus  scriptum 
iu  froutibus  suis,  et  audivi  vocem  de  cqbIo,  taii- 
quam  vocem  aquarum  multarum,  el  tanquam  vo- 
cem  loniirui  magni ,  et  voccm  quam  audivi,  sicut 
citbaroedorum  cilharizanlium  in  cilharis  suis. 
Et  caniabant  quasi  canticuro  novum  ante  sedem 
Dei,  et  ante  quatuor  animalia  et  scniores ;  et  nemo 
potcrat  dicere  canticuni ,  nisi  illa  centum  quadra- 
ginta  quatuor  miilia,  qui  enipti  sunt  de  lerra. 
Ui  sunt  qui  cum  mulieribus  non  sunt  coinquiuali^ 
virgines  enim  sunt.  Hi  sequuntur  agnum  quo- 
cunque  ierit.  Ili  empU  suut  ex  hominibus  primi- 
tiffi  Deo  et  agno,  et  in  ore  ipsorum  non  est  invcn- 
tum  Diendacium.  Sine  macula  sunt  ante  thronum 
Dei.  > 

Vidi  $upra  montem  Sion  agnum  $tantem.  Agnus 
Christus,  de  quo  Joannes  ail  :  Ecce  agnus  De%  qui 
tollil  peccata  mundi,  Mons  Sion,  qui  specuiatio  in- 
terprelatur,  hoc  loco  Ecclesia  inlelligitur,  supcr 
quem  Domiuus  Jesus  Christus  stare  perhibctur,  vir- 
tutis  et  protecLionis  ei  praeslans  adjutorium  et  mu- 
nimen.  Nota  qu»  bestia  superius  iu  areiia  maris, 
agnus  in  monte  Sion  stare  pcrhibetur,  et  cum  iUo 


faciens  Dominum  nostrum  Jesum  Christum,   sicut  ^  centum  quadraginta  quatuor  miUia.  Ilic  cst  numcrus 

populi  Dei,  hic  finitus  numerus  ponitur  pro  infinito, 
et  sacratus  secreti  significatione  mysterii.  Nam  ter- 
nario  numero  triplicato  fit  novenarius,  et  quaternario 
qoater  ducto  sedecim  faciunt.  Novies  autcm  decies 
sexies  centum,  quadraginta  quatuor  iinplcntur,  quo 
numero  virginei  examinis  mystice  iosiouata  est  ple- 
nitudo,  ut  cum  de  isiis  tam  copiosa  dicitur  muititu- 
do,  de  cxteris  Ecclesiae  membris  non  dubitetur. 

Habentc$  nomen  eju$,et  nomen  pafru,  etc.  Superius 
eoim  dixerat  de  bestia  ascendeute  de  terra,  quod 
faceret  omnes  pusiilos»  et  magoos  divilcfl,  et  paupe- 
res  libefesy  et  servos  habere  characlerem  io  dexteni 
manu,  et  in  frontibus  suis.  Ilic  autem  e  contrarfo 


verum  hominem,  vere  ex  honune  temporaliier  iactum, 
iia  ctiam  verum  Deum ,  vere  ex  Deo  Patre,  et  «'eter- 
nalitcr  natum«  vere  cum  Patre  et  Spirilu  sancto 
semper  existentem  clarissima  assertione  perdocuit. 
Imo  omnia  diviuae  veritatis  et  verx  divinitatis,  quan- 
tum  alteri  mortalium  nulli  licuit  arcana  reseravii. 
Et  hoc  virgmi  privilegium  recte  servabator ,  ut  ad 
scrutanda  Yerbi  incorruptibilis  sacramenta,  incor- 
rupto  ipse  non  sohim  corde ,  sed  et  corpore  proce- 
deret.  De  dyos  dictorum  veritate ,  quod  sit  nemini 
ambigeodum ,  ipse  qyoque  curavit  osteodere,  qui 
cum  dlxissel  :  Hic  e$t  diMcipulu$  qui  te$timonium 
perhibet  de  hi$ ,  et  $erip$it  kcec^  cootiouo  subjecit  et 


ait :  Et  $eimu$  quia  verum  e$t  te$timomumeju$,  Quia      ^  gervis  Dei,  ne  jam  vchcmenU  persecutionis  im- 

_  ^  •         A  J     l^L.  ■ ^^  -  -•         ^P 


ergo  cum  caeteris  fldeUbus  scimus,  verum  esse  testi- 
monium  cjus ,  curemus  per  omnia ,  ut  recta  fide  io- 
telligendo  ,  rccta  operatione  exercendo  quae  docuit, 
addona  perveniamus  sempitema,  qn£  promisitper 
Dominum  noslruro  Jesum  Ghristum,  qui  vivit  et  re- 
gnat  cum  Patre  in  unilate  Spiritus  sancti,  Deus  per 
omnia  sxcula  sseculorum.  Ainen« 

COSGOHBIA 

In  hoc  Istarom  doarom  fli  concordia  lectionum, 
quia  humano  de  Joannis  acto  et  nomine,  et  alia  tan- 
tom  de  ejus  actu  faciunt  rationabiHter  mentionem, 
qui  ab  oroni  contagiooe  immaculatum,  cum  Domi- 
ous  ab  infanlia  custodivit  eom  et  sanctum,  idco  illi 


petu,  vel  sttccubuinse  aliquem,  vei  perilsse,  inftrmus 
animus  aestimaret,  subdit :  Habente$  nmrneu  eju$^  et 
nomen  patri$  eju$  $criptum  iu  frontibu$  $ui$.  Qtiod 
didt,  nomeo,  ioteUigitur  agiri ,  et  oomen  patris  cjus, 
ioteUigitur  Dei  Patris. 

Et  audivi  vocem  de  cmlo.  Id  est,  Ecclesiam,  qusc 
coehim  saepius  io  diviois  nomlnatur  Scripiuris.  De 
Ecclesia  enim  scripturo  esl :  Coeluim  mihi  $ede$  e$$. 
Et  de  ejusdem  Ecdesi»  praedieatortb«s  scripium : 
CcbU  enarrant  gloriam  Dei.  Magna  vox  saoetorum, 
magna  esl  devotio  charitatis,  quam  se  de  eocVo  au- 
disse  refert,  cum  eos  qoi  voccm  ediderunt,  in  Sion 
monte  sUre  praDdiceret,  ut  ostendat  se  montcin 
Sion  noo  aUod  quam  Ecelesiam  dixisse,  qux  ad 


49  C0LLECT10NE9  LN  EPISTOLAS  ET  EYANGELIA.  90 

derinoenda  grayamin&  pressurarani ,  snbliini  oen-  A  g<nta  fpilnque  miUia,  qni  empti  sani  de  terra.  Slo*^ 


templatione  erecta  gandio,  regis  sni  oertamina 
laode  simol  et  imitatione  concelebrat.  Hoc  est  enim 
Teradter  agno  stanti  psallere. 

TffR^iiiiiii  voeem  aquanm  mHharnm,  et  tanquank 
vocem  tonitrni  magni,  Quid  per  Yocem  aqnaram 
mnftarnm;  nisi  tox  Intelligitur  praedicatomm?  Qald 
per  Yocem  tonitrui  magni,  nisi  yox  EvangelH  desl- 
gnatnr?  Unde  ct  quidam  apostoli  fiUi  tonitrui 
nominantur .  Tonitrua  enim  snnt  EYangelia ,  ubl 
romroinando  aiunt :  Omnit  arbdr^qnie  non  facit  fm- 
ctum  bonnm.  exciditur  et  in  ignem  mittitnr. 

Et  vocem  qnam  audivi^  $ieut  eithareedomm  ct/Aa- 
nMitftiimtfi  cHkaris  iuU.  Quid  per  Yocem  cithariKan* 
linm,  nlsi  yox  coosona  omniura  designatur  praedi- 


gulariter  cantlcookagno  cantaie,  eat  cora  eo  lo  per> 
pelaum  pr»  coocUs  fldelibos  etiam  de  earois  iooorw 
roptione  gaudere.  Quod  tamen  electi  ceteri  caoti- 
com  aodire  possont,  licet  dicere  neqoeont,  qui  per 
cbariutem  qoldem  ex  iUorum  celsitodine  Ixli  sonl, 
qoaniYis  ad  eorom  prsmia  non  assorguul. 

Virginei  enim  tunt^  ki  qui  sequunluragnum  quocmrh 
que  ierit,  Haec  poiclire  beatos  Aogustinos,  Yirginoa 
adroonendo,  exposoit :  iPergite,  ioqoiens,  sancti  Dei, 
poeri  et  puell»,  raares  ac  femio»,  c«ltbc8  el  in- 
nuptae,  pergite  perseYerando  in  finem.  Laodate  Do- 
tiinora  dulclos,  qoera  cogitatis  uberias.  Spente 
felicius,  cai  serYltis  instantlas.  Aniate  ardentios,  eul 
plaoeiis  allentios.  Lorobis  acciociis  et  lucemis  ar- 


calonMDy  el  ona  concordia  eonim,  qu»  in  mundis  B  deolibos  exspectate  Doraioam ,   qoaodo  Yeoial  a 

cordlbos,  caoticom  personat  cbarrilalis.  Concitha- 

ristae  Dei  oranes  sancti  sonl,  ^t  camem  iuam  crvcf- 

pqentet  cum  vtltis  ei  coneripiuentHs  {Gat.  y),  laudanl 

eom  in  psalteno  el  cilhara  :  quantum  amplius  illl, 

qoi  AngeUeae  priYilegio  caslitatls,  totos  se  faciuol 

Domino  boJocanstum  singulariter ,  abnegantes  se* 

metipsos,  toUenles  craoem  saaro,  seqonotar  agiioro 

quocmiqoe  ieriL 

Et  cantabant  quasi  eanticum  novum.  Quid  per 
caniicum  noYiim,  nisi  NoYum  Testamentum,  et  con- 
lessio  designalor  fideUom;  id  est,  credo  Deum  Pa- 
trem  oranipolentem,  el  in  iesum  Ghristum  Domi- 
fium  nostram  Filium  qus,  ct  in  Spirittim  sanciiim. 
Hoc  enim  caiiticom  noYum  cantat,  qui,  Yeteri  bo- 
niiue  dcposilo,  per  gratiam  baptismatis  innoYatar  Te-  C  virgines  enim  sunt.  Virgines  eniro  dicit  integriute 


nupilis  {Luc.  XII ).  Vos  affertis  ad  nopiias  agoi 
licom  noYom,  quod  cantabitis  in  cilharls  Yeslriiv 
otiqoe  tale,  quale  nemo  poterit  dicere,  nisi  yos.  Sic 
enhn  yos  Yidil  in  Apocalypsi  qiiidam,  pr»  cslariStf 
dllectos  agoo,  qui  discooibere  soperpecius  (fua 
solitos  erat.  Ipse  yos  Yidil  duodecies  doodena  mtlUa 
sandoram  citharosdornm ,  lllibatae  YirginiUlis  in 
eorpore,  InYiolatas  Yeriuiis  in  corde.  Seqniroini 
agnom,  qula  el  agni  caro  utique  Ylrgo.  Seqoimini 
eitm  Yirginiute  cordls  et  camis,  quoeonqoe  ierik 
Qnid  est  enim  sequl,  nisi  imiUrl,  qoia  Christus  pru 
nobis  passus  est,  relinquens  nobis  esemplum^  ut  se^ 
queremini  vestigia  ejus  \  (/  Petr,  ii). 
Hi  sunt^  qui  cum  muiieribus  non  sunt  eoinqmnati^ 


liciter.  Iste  cantos  qui  mentero  purissimam  consola- 
Itir,  qoi  medoIUtus  delectator,  hoc  noYus  homo  cao- 
lare  debei  canticom  noYum  non  Yetus,  qui  necdnm 
Ads  peccau  deposuit.  Noyqs  otique  canlus  est,  quia 
nimqoam  lal^  antea  mnndus  audlYit. 

Novum.  Qood  noOa  Yctnsute  sordescat,  sed  sem- 
per  Iti  soi  dlgnlutis  gratia  perseYcret. 

Ante  sedem.  Sedes  Ecdcsla  est  pcrfecu,  qust  me- 
roil  ccehim  esse,  eo  quod  sit  habiuculuro  Dei.  Sedes 
sonl  SalYaioris  Domini,  qoas  ilie  sua  majesUte  Jsm 
possidet,  sicot  legilor  :  Sedes  sapientia  anima  jusH 
€st  {Sap.  Yii). 

Et  anle  quatuor  animalia.  Qoaloor  enim  anima- 
lia  quatuor  desigoant  EYangella ,    quae  alio  looo 


fidei.  Sic  de  universali  Ecclesia  loquitur  Apostolui* 
dicens  :  Despondi  vos  uni  vtro,  virginem  castam  ex- 
hibere  Christo,  nani  et  hanc  Tisionem  Tbichonius, 
noo  de  virginibus  speciaUter  Untum,  sed  de  iou 
generaliter  interpreUtur  Ecclesia.  ili  empti  sunl 
ex  bominibus  primitiae  Deo  et  agno»  redempti  pre- 
lioso  sanguine  Christi,  ut  Aposlolus  ait :  Emptienim 
estis  pretio  magno,  glorificate  et  portate  Doimnum  t» 
corpore  veUro  (I  Cor.  yi).  Hae  primitix  de  iUo  san- 
clo  et  immaculato  Ecclesi^e  grege,  quasi  sanctlores, 
prioresque  hostise,  pro  voluoUtis  suae  meritis,  aSpi- 
ritu  sanclo  eliguntur. 

Et  j fi  ore  ipsomm  non  est  inventunk  mendacium^ 
Non  dixlt :  Non  fuit  in  ore  eorum  mendaeiuin,  sod 


,  ___^ ^ —  ,    ^ —  —  ,  — 

plena  ocolis  aole  el  retro  descrUHintur.  Ante,  quia      non  est  invenlum.   Sicut  Apostolus  dicit :  Et  hwa 


de  faloro  judicio  prsedicant. 

RHro.  Quia  de  Veteri  TesUmeoto  testimobiom 
«lonant.  Quod  autem  scquitur  : 

Et  semores,  lllos  signiftcat,  de  quibus  superius 
dixerot: 

Et  jo  df€uitu  sedts  saiUia^viginti  quatuor  millia^  ei 
emper  tkronat  viginti  quatuor  uniores,  sedentes  amf- 
€Si  «etitoMfJt  atbis.  Qiil  siveDecalogum  duplicaiom 
el  qooioor  sigoifleaoi  EYangelia,  sive  doodecim  apo- 
stoln,  el  doodeeim  patriarchas,  Id  est,  Noe,  Abra- 
ham,  Isaae,  lacob,  Moysen,  Aaron,  Joskc,  Isaiam, 
»  Execbielem,  Danielera  el  David.  El 
poieiol  dicere  canticam  niai  centum  quadsa^ 


quidem  fuistis,  sed  abluii  estis  {I  Cor.  vi).  Et :  /«ir 
quitas  injusti  non  noeebk  01,  ^tia  die  conversus  fne- 
rit  ab  iniquitate  sua,  et  poteril  esse  virgo,  et  doius 
in  ore  cjns  non.  inveniri.  Virgines  enim  castos  dicit 
et  pudicos.  Sine  macula  sunt  ante  tbFonum  Dei.. 
Sine  ouicula».  hoc  est,  sine  peccato^  Tunc  enim 
justi  immacutalr.  suni,  quando  induIireHtise  Riunera 
conseqoontur,.  sicut  PropheU  dicit :  Lavabis  me^  H 
super  mvem  dealbabor  (Psai.  l  )•  Beali  crgo  \vaa- 
maculati,  qui  io  Yium  aeteaiaoi.  mereniuc  io- 
Irare. 

EYAZIGILIUM  MATTHAt,  CAP»  H. 

c  Ecce  aiigelas  Domini  apporuit  in  soouiis  Josephi 


Sl  ftHARAGDI  ABDIATIS  5i 

dfoens :  Sarg6  a  aecipe  pnerani  et  Diatreiii  (jus,  A  miaic»  iiicaroalioniB»  et  Ecde&ias  socletatem»  per 
et  fiige  in  iEgyptam,  ei  esto  ibi  iisqiie  dam  dicam     doetores  sanctos  gentibus  commiili. 


tibi ;  fuUiruRi  est  enim»  ui  Herodes  queerat  pue- 
rum  ad  perdendum  eum.  Qut  consurgens  acoepit 
puenira  et  matrem  €jus  Boete,  el  secesi^it  in 
.Agypium ,  et  erst  ibi  usqne  ad  obitum  Herodis^ 
ul  adimplereior  quod  dictom  est  a  Domlno  per 
propbetam,  dicentem :  Ex  iEgyplo  yocavi  Alium 
meura.  Tunc  Heh>des  videns  qaod  illnsus  esset  a 
magiSy  iraias  esi  yakle.  Ei  mittens  occidit  omnes 
pneros,  fui  erant  in  Bethieemt  et  in  oranibas  flni  - 
bus  eb,  a  bimato  et  infra»  secundum  tempus% 
quod  exquisiierat  a  itiagis.  Tnnc  adiropletum  est 
quod  dictum  est  per  Hieremiam  prophelam  dioen- 
tem  :  Yox  In  Rama  aiidita  est,  ploratus  et  uluta- 


Qui  con$urgen$  aeceptt  puerum  et  matrem  nocts^  ef 
recessit  in  jEgyptum.  iEgyptus  tenehrae  et  moeror 
interpretatur.  Ergo  fugit  Joseph  cum  Maria  et  paero 
in  iEgyptum,  signiflcat  doctores  cum  lege  ex  noml-- 
nis  Christi  praedicatione,  ad  gentes,  qus  in  tenebria 
el  in  nocte  inftdelitatis  erant,  transiluros. 

Et  erat  Un  usqus  ad  obitum  Herodis.  Quod  dicit : 
Et  erat  ibi  usque  ad  obitum  Herodisv  quadriennio* 
ut  quidam  putant,  tempore  suppuuto,  sive,  ut  alii 
Yoluni,  duobus  tantum  annis,  indicai  figurate  Qdem 
Chrisii  in  geniibus  mansuram,  donec  plenitudo  ea- 
rum  introeat,  et  sic  omnis  Israel  salvus  flat  Obitns 
quippe    HeroiUs   terminura  intentionis  malitiosae» 


tmi  imiUos,  Rachel  i^rans  fliios  suos,  el  nokilt  B  qua  nunc  contra  Ecclesiam  Judaea  saevit,  insinual. 


Gonsolari,  qoia  tKMi  sunt.  Deftfncto  aulem  Herode: 
ecce  angeloa  Domitii  apparuil  in  soranis  Josepli 
in  ^lgyplo,  dicens :  Surge  et  accipe  pdenira  el 
matrera  cjus*  el  Vad^  in  terram  Israel.  Defuncti 
font  enim,  qui  quierebant  animam  pueri.  Qui 
eonsargeos,  accepil  pnerum  el  nialrem  ejus,  et 
venit  in  lehrara  Tsrael.  Andiens  aulem,  quod  Ar* 
ehelaos  regnaret  in  Jodaea  pro  Herode  palre  soo» 
tiBMiil  illo  ire.  El  admonitos  in  somnis,  secesail 
in  parlea  Galilieae.  Et  veniens  habitavit  in  civitate 
quffi  vocator  Nazareth,  ot  adhnpleretur  qood  di^ 
ctum  esl  per  Propbelas :  qnoniam  Nazaraeus  voca* 
bitur.  I 


Ut  adimpleretur  ^uod  dictum  e$t  a  Oonuiio,  per 
Prophetamdiceatem :  Uoc  dicimus  in  Osea  propheta 
esse  scripium  {0$e.  xi).  Possumos  autem  loco  islo 
teslimonium  proferre  ex  Numeris,  dioente  Balaam  : 
Deus  ex  iEgypto  vocavit  eum.  Gloria  egus  sicut  mu- 
cornis  (iViim.  xxiii). 

Ex  jEgypto  vocavi  filium  meum.  Quod  lierum  Je- 
sus  vocaiur  ex  iEgypio,  signincat  Judxos  in  flne 
inundicredituros,juxta  iilud  :  Cum  iniraverit  pleni- 
tudo  gentium^  tum  omni$  hrael  $alm$fiet  {Rom,  xi). 
Potest  tamen  el  secundum  allegoriam  intelligi.  Qui 
postea  quam  venit  ad  iEgypium  mundi  hujus,  dedu- 


xiteum  Pater  et  adsumpsit  ad  semetipsum,  ut  viam 
Ecee  angelu$  Domini  appamft  in  $dmni$  Jo$eph  ^  facerel  his  qui  de  iEgypto  mundi  higus  ascensuri 
dicen$  :  Surge  et  accipe  puerum  et  matrem  eju$.     arant  ad  Dominum. 


Non  dicil  luum  poerom,  neqoe  mulierls,  sed  spe- 
jciali  privilegio  sofius  puerl  nomen  ponitur.  Se- 
qultor  : 

Et  matrem  eju$.  Non  enim  dicil,  accipe  uxorem, 
bive  coijngem  tuam,  sed  ifiafrem  efnf ,  verus  enim 
Paler  ejus  in  coelis  est.  Quia  Babylon  atqoe  iEgy- 
ptns  pr»  omnibtts  lerris  principiis  osle^it,  qoia 
hlramqoe  emendaianis  essel,  H  igne  polius  fldel 
saecensoras,  addiscitur  qtioque  ,  qood  ab  ipsis 
vlke  iniUis,  ad  tenlationes  delieas  at^  insidias 
prttparari.  Nam  slalim  ol  ortos  esl  eonlra  eani  ly- 
rannus  furit,  et  in  ^gyptum  fogit,  el  maier  fn 
noxiara  liarbaroram  regionem  fugatur,  nara  non 


Tunc  Herode$  viden$  quod  illu$u$  e$$et  a  Magit , 
iratu$  valde  e$t.  Quod  dicil  :  Tune  Herode$^  eoi^* 
Jungitur,  ubi  dicit  quod  Magi  per  aiiam  viam  $wH 
fever$i,  lratu$  eii,  manente  scHioel  pnedlcta  turba- 
lione.  Additur  valde^  eo  quod  a  Magis  iUusus  sit. 

Et  mittene  occidit  omne$  puefo$,  In  inorte  iunocen- 
tum,  preiiosa  omnium  Christi  martyram  est  mors 
designata.  Quod  enim  parvuli  occisi  sunt,  slgniflcat 
per  humilltatis  raeritom,  ad  martyrii  perveniendum 
gloriam.  Et  quia  nisi  oonversus  fuerit  quis,  et  effectus 
sil  ut  parvulus,  non  potest  aniinam  dare  pro  Chri- 
sto.  Qui  erant  in  Bethleem,  el  in  omnibus  flnibus 
ejus.  Quod  autem  in  Belhleem  el  omnibus  flnibus 


dlcitur :  Accipe  coi^ugem  tuam,    sed  matrem  ejn^^  j)  ejus  ocdsi  sunt,  ostendit  non  solum  in  Judaea,  unde 


qula  absolulo  per  slgniim  parlo,  omnis  explosa  su- 
spicio  est. 

Et  fuge  in  JSggptum^  et  e$to  ibi  u$que  dum  dicam 
tih;  futwrum  e$t  enim  ut  Herode$  gumtat  puerum  ad 
perdendum  eum.  Possomus  quoque  odium  Herodis, 
qoo  perdere  volait  Jesum,  super  pereecationifoas  quae 
apostolororo  sont  temporibus  fadee  in  Jodaea,  ape- 
eialiler  aedpere ;  quando  Invalescente  invldla,piTedi* 
catoreasont  verbi  peneomnesexpa)sideprovincia,el 
in  gentibuspraedicaluri,  sont  longe  laieqoe  dispersL 
Skque  faelnra  esl,  ot  gentilitas,  qoae  per  iEgyptara 
figorabator,  peccatis  ante  tenebrosa,  lumen  verbi 
acciperet.  Hoe  eal  enim  puenira  Jeaum  et  malrem 
efiif  per  loieph  in  iEgyplum  Iransferrit  fidem  Do- 


Ecclesiae  topit  origo,  sed  el  in  omnibos  cjusdein 
Ecclesix,  quacunque  per  orbem  diffusa  est,  perse- 
cttlionera  saevitnram  perfldorom,  el  piorom  patlen- 
tiam  coronandam. 

A  bimatu  et  infra  $ecundum  tempH$  quod  exqui^ie" 
rat  a  Magis,  Id  est,  a  puero  duoram  annorani  nsqui» 
ad  poeram  onius  noctU.  Secondum  anagogen,  qui 
occisi  sunt,  doclrina  et  operalione  perfectos  Indicat. 
Qui  vero  infra  simplices  vel  idlotas,  fidei  lamen  non 
fictae  conslantia  iorles  aeqoe  denonliail.  Qood  illi 
qoidem  oocisi  Bonl,  sed  Chrislus,  qnl  quaerebalur, 
vivens  evasit,  Insinoat  corpora  qoidem  martyram 
ab  impiis  posseperimi,  sed  Ghriitonit  pro  quo  per  \ 
secolio  toUBm^it»  mdlalenaseis  vel  ViveDtibus,  vcl 


S5 


COLLEGTIONeS  IN  EPISTOLAS  ET  EYAISGELLX. 


U 


eceisfs  posse  auCerri,  wd  eos  Tertdter  conlestari»:  A     Defumeio  maem  Berode.  Obilus  quippe  Heradls, 


Qaia  she  mvhmu,  Domino  vivimu»^  ihe  morimur^ 
Ikmmo  morimur  ( ffom.  xi?). 

Tune  adimpletmm  est  quod  dietum  ewl  per  Hiere- 
miam  propketam  ,  dieeiHem»  Hic  Hieremiss  Teteris 
recordatus  historise,  cttm  propter  uxorem  Leritis 
fomicstioni  coactain,  ac  per  hoc  mertuam,  et  a  ma-* 
rilo  in  dnodedm  partes»  doodecim  tribus  dirisara, 
omnis  brael  consurgens,  totam  trihnm  deleverit, 
trecentum  tantum  Tiris  remanentibus,  ploratus  et 
nlnlatns,  remahentiuro  scilicet  et  irfterfectorum. 

fox  In  Ramu  audita  ett^  etc.  Quod  autem  dicitur 
in  Rama,  non  potemus  nomim  loci  esse,  qui  est 
Jnxta  Gabaa,  sed  Rama  excelsimi  interpretatur,  nt 
sit  sensos,  Vox  in  excelso  audita  est,  id  est,  longe 


terminum  inlentionis  maUtiose,  qua  nunc  ooMra 
Ecciesiam  ludsea  teyit,  Insinuat. 

Ecee  apparuit  angetui  Domini  in  tomiHs  Joepk^  in 
^§ypto  dieens  :  Surge  et  acdpe  puerum  et  mairem 
ejus,  et  vade  in  terram  IsraeL  In  somnis,  boc  semper 
significat,  quia  mortuis  mundo  angeli  sunt  prxsen- 
les.  Quod  auiem  defuncto  Herode,  redit  in  lerram 
Israel  Jesus,  finem  saBColi  denuntiat,  qnando  Euoch 
et  Heiia  praedkantibiis,  JudaeJ  sopita  modem»  iovi- 
diae  flaroma,  iidem  veritatis  accipienl.  £t  bene,  cubi 
lodscam  deaorit,  fugere  ec  hoc  in  nocte  dicitur ; 
com  vero  reverfiuir,  nutta  aon  sohiiii  fogie«  sed  oe^ 
nactls  fii  mentio,  qula  Biminiiq»  quos  aiU  peccat«r 
rum  tenebris  oiim  perseculores  reiiquilf  ipsos  ^ 


lateque    dispersa.   Quid    enim  Rama  pertinel  ad  ^  luccm  fidei  taadem  se  qwerentes  re^isit. 

Racbd?  Rachel  mater  fuit  Benjamin,  quam  dcAin- 

ctam  sepeViere  in  bippodromo,  qui  est  juxta  Betiid. 

Qnia  igitor  et  sepnlcrum  vicinum  erat ,  et  campos 

ipsi  Benjamin  sorie  contingerat,   Rama  quoque  ad 

eamdem  pertinelttt  tribum,  et  a  principibus,  et  ab 

ipso  interfedionis  loco,  consequenter  eos,  qui  occisi 

tunC,  ilios  ejus  vocavit.  Spiritaliler  vox  in  Rama, 

Id  est  in  excelso,  el  ploratus  et  ululatus   mnltus, 

manifeste  denuntiat  luctum  sanctae  Ecdesiae,  qood 

de  injusta  membromm  suomra  nece  gemit,  non,  ot 

hostes  garriunt,  in  vacuum  cedere,  sed  usque  ad 

tolium  supemi  ascendere  jodicis,  el  sicut  prolomar- 

tyris  AbeU  ita  etiam  sangulnem  caeleroram  martj- 

mm  damare  ad  Dominum. 


Defuncti  enim  sunt,  qui  quwrebant  animam  pueri, 
(Ex  Uieron.)  Ex  hocloco  inielligimns,  non  solum  He- 
rodera,  sed  et  sacerdotes,  et  scribas,  eo  tempote 
necem  Domini  fuisse  mediiatos. 

Qui  surgens^  aceepit  puenm  el  matrem  ^ftca,  elc. 
NoD  dixit ;  Accepit  lilium  suum  cl  uiorem  suam, 
sed  puerum  ei  matrem  ejust  quasi  nutritius,  noa 
maritus. 

Audiem  «ufm,  quod  Ardielaus  regaaret  in  Judcea , 
pro  Uerode  patre  <«o,  timuii  illuc  ire.  ArchelauSt 
agnoscens  leo  inlerpi-etatur,  Uerodes  pdUcius  sive 
peliis  gloria  (Josepk.  lib.  Antiquit.  jyu,  cap.  10), 
Uerodcs  ilie,  qui  cum  Pilalo  poslea  amlcitiam  [ecit« 
bujus  Herodis  fiiius ,  est  frater  Archelai,  qiiem  et 


Raekel  plorans  fiUos  suos,  De  Radiel  natos  est  ^  ipsum  Tiberius  Gaesar  Lugduaum,  quas  Gallifimro  est 


Beo}amin,  in  c^jus  tribu  nunc  est  Bethleem.  Qu»ri- 
tor  ergo  qoooKKlo  Rachd  filios  Judae,  id  est,Betfaleem 
qnasi  soos  pioret.  Bespondebimus  breviter,  quia 
aepolta  sit  Joxta  Bethleem  in  Ephrata«  et  ex  fieterao 
corposoaH  hospitlo  matris  nomen  acceperit.  Sive 
4|ooBiam  JodK  et  Benjamiji  duae  tribus  junctae  erant, 
et  Herodes  praeceperat,  non  solum  in  Betbleem  in- 
terfid  poeros,  sed  el  in  omnibus  drca  finibus  ejus, 
per  occasionem  Bethieem.  inleiiigimus  mullos  etiam 
de  Benjamin  foisse  eaesos.  Figuraliter  autem  Rachd 
4|0£  ovia,  aml  videns  Domini  dicilur,  Ecdesiam  de- 
aMnstffat,  co|os  tola  inlentio,  ut  videre  Dominum 
mereator,  invigilat,  et  ipsa  est  ovis  ceutesima,  qnam 


ehritas,  relegavit,  fralremque  cjus  Herodem,  succes>- 
sorem  regni  fedt. 

{Ex  Beda.)  Quod  dum  nato  flerode,  Joseph  timore 
Archelai  in  Judaeam  ire  formidaos,  angelo  monente, 
in  Nazareth  Galilaeas  secessit,  uitima  praesenliis  Ee- 
desiae  tempora  designat,  quando  pro  ea,  qu«  mMC 
esl  mentis  illii|s  caedtate,  Ghristianos  in  qnanlum 
vaiet  persequi  non  desistit,  sed  acrior  in  eis  Anti- 
christi  persecutio  consurgit.  Pars  igitur  Judme  io 
qua  regnabat  Archdaus,  qui  interprelatur  agn^ 
scens  leo,  de  quo  Apostohis  ait :  Adversarius  vesier 
circuit  qumrens  quem  devoretf  perfidos  Anliduriali 
sequaces  ostendit. 


pastfir  Ikmios,  rdiclis  in  codlo  nonaginla  oovem  ovi-  ^     £t  admonitus  in  somnit  secessii  in  partes  Gdilaer 


bos,  augelicaram  virtutom,  abiit  quaerere  in  terra, 
inveotaraqoe  sois  imposoit  humeris,  et  sic  repor- 
lavitad  gregem. 

Et  noluit  eonsaiarif  quia  uon  sunt.  Piorat  aulem 
fiiios  suos,  et  000  recepit  consolationem.  Secondom 
4oleiiigenliam  doplioea^  sive  quod  eos  io  ttteraum 
mortooa  esttfoaret,  ^iye  quod  coosolari  se  noiiel  de 
his,  quos  seirel  esse  victuros.  Spiritaliter  Eachd 
tignifieat  Eodesiam  que  ploral  sanctorum  de  hoc 
tsecoio  aiiiationem,  aed  noo  ita  vdie  consolari,  ol 
i|oi  tBoohim  morte  vicerant,  rursus  ad  saeciiii  cer- 
lamiiiaaocum  loleranda  redeant.  Quia  nimurum  non 
oltia  revocandi  io  moodom,  de  cujus  aarufflnis, 
enaeraot  coronandi  ad  Ghristum* 


et  veniens  habitavit  in  civitate  qsue  vocaiur  NuMreth. 
Naaareth  Galilaeae,  quo  Dominus  traosfertur,  parlem 
gentis  ejusdem,  quae  tunc  temporis  fidem  Cbristi  est 
aosoeptora  designaL  Unde  iteiie  <UUi£a  transnii- 
gratio  lacta.  NazareUi  vero,  flos  aut  virgullum  cjut 
inlerpretalor.  Quia  nimiram  sancta  Ecdesia,  qiio 
ardentiore  desiderio,  ab  his  qui  in  ierris  vidit  ad 
ccelestia  promerenda  trsmamjgrat»  eo  majore  spiri- 
tualium  aimndat  flore  ac  germipe  virtutoQi' 

Vi  adimpUrtiur  qnod  difiitm  est  per  propketas : 
Quoniam  Pfatarmutvocabiiur.  (£x  Hieroa.)  Si  fixom 
de  Scripturis  posuisset  exen^um,  oooquam  dicerei 
per  propketaSf  sed  simpliciier,  per  propkeiam.  Nuuc 
autem  pluraliter  prophetj»  vocaos,  oslendii  ae  uoo 


U  SMARAGDI  ABBATiS  f  <• 

T«rlM  de  tcripluris  sumfttisse,  sed  seDSunn.  Naza-  A     El  iacularia  de$ideria.  Saecubre  est,  omne  dosi- 

derium  carnale,  etomnis  ambilio  sxGularis.  Desi- 
deria  turpia,  Toluntas  vel  cupiditas  corporis,  omoia 
desideria  sunt  camalia,  a  quibus  nos  oouiibus  abs- 
iinere  Petrus  obsecrat,  diceos:  Obsecro  vos  Um^ 
quam  advenat  et  peregrinos^  abuinere  vo$  a  eama- 
iibus  desideriiB  ,  tfuw  militant  advereui  animam 
{I  Petr.  ii).  Ac  si  diceret :  Camalia  desideria  nolite 
desiderare,  sed  coelesiia,  et  aetema  concupiscite« 
quia  carais  desideria  adversns  conversationem  san- 
ctam,  ei  contra  suammetipsam  militani  animam 

Sobrie.  Sobrie  dicit,  boc  esi,  caniet  sopienter, 

ooDsiderate,  ei  iemperale,  ponenft  ante  oculos  illod 

qood  Dominus  aii:   Aitendite  m  fraveniwr  e^rda 

veUra  in  crapula^  et  ebrietate^  et  curiM  hujui  ««rtH 

B  U  (LuccB  xxi). 

Et  ju$u.  Jusie,  id  esi,  recte  ei  aequanimitcr,  bine 
enim  Joannes  aii :  Scitie^  quia  Deu$  ju$tu$  eU^  et 
Ofluiti  qui  [acU  ju^iitiam^  ex  ip$o  natu$  e$t  (/  Joan. 
m).  Dicia  auiem  jusiiiia,  quasi  juris  staius,  cujuo 
paries  sunt,  iimere  Deum,  venerare  religionem,  ba- 
bere  bumaniiatem  ei  pietatem,  unde  sequiiur  : 

Et  pie  vivamue  in  hoc  ecsculo.  Juslilra  enim  ne  iiv- 

iemperata  sii,  pietas  adjungenda  esi.  Pieias  enim 

•pars  esi  justitiae,  quae  proprie,  ui  ait  Augusiinus, 

Dei  culius  intelligitur.  Justiiia  enim  est,  sequitas  vd 

reciitudo,  quae  unicuique  sua  tribuit. 

Ex$pectantibu$  beatam  spem.  (Ex  Cass.)  Spes  esi 
bonorum  eispeciaiio  futuromm,  quae  expriinit  bu- 
A^amil  gralia  Dei  Salvatori$  no$tri  omnibu$  ho^  ^  roilitatis  affectum,  et  seckilae  serviluiis  obsequium. 
^mbue.  Bic  graiiam  Evangelii  dicii,  de  qua  in  Za-      Spes  autem  Gncce  dicitur  ikmcf  el  est  opinio  fuin- 

rorom.  Ei  conirarium  desperaiio»  quando  extra 
omBem  ^tem  bomo  esi,  coi  nuUa  esi  progredieodi 
facultas,  quia  dum  quisque  peccatum  amai,  fuiu- 
ram  gloriam  non  sperai.  lile  enim  iiducialiter  ex- 
speciai,  qui  ejus  mandata  fideliier  acrvai.  Beaia 
enim  recie  dicitur  spes,  vti  filii  Dei  mercbimur 
esse,  et  bxredes,  baered^s  quidem  Dei,  cotiaercdeo 
auiem  Ctu*isti.  Ubi  cum  apparaerit,  similes  eieriiiius, 
quoniam  viddbimus  eum  sicuii  esl.  Ubi  peccaia  no- 
bis  donaniur,  ei  viia  aeterna  praesiabiiur.  |}bi  splen- 
dorem  solis  ei  consoriium  obiinebimus  angeiorum. 

Et  adventum  giorim  magni  Dei.  Notandum  quod 
in  bac  brevi  Epistola  Dominum  Jesnm  bis  Dominum 


enim  sancius  iuierpretaiur.  Sanctum  autem 
Dominum  Hiiurum  omnis  Scripiura  commemorai. 
Possumns  ei  aliier  dicere,  quod  eliam  eisdem  vcr- 
bis»  juxia  Hebraicam  veriiatem,  ei  juxta  linguae  il- 
lius  «9uifMe,  in  Isaia  scriptum  esi :  nZT^  TnSQ  "nan  KP*! 
mD>  VcriTO  "Tarai.  Exiet  virga  de  radice  Jesse,  et 
Naiaraeus  de  radice  ejus  conscepdci  sive  crescct 

C0!«C0RDU 

Isiaram  duaram  fii  in  hoc  gratissima  lectionum, 
qaia  Joannes  vidii  in  coelo  primiiias  ierne  com 
aglio.  De  quibus  aii :  Quod  sine  mendaeio,  el  sine 
nacala  el  virgines  sunt.  Nam  el  ponmii  qui  pro 
Domino  occisi  sunit  ei  primiiiae  ierrae  suni,  qoia  pro 
Domino  primi  meraerani  palmas  martyrii,  ei  vir- 
giiies,  et  sine  raendacio  ei  sine  macula  sunt. 

IN  OCTAVA  NATIVITATIS  DOMINI. 

LMTIO   EPISTOLil  BEATI    PACLl   APOSTOU,    AD   TITUM, 

CAP.  II. 

c  Appaniil  gratia  Dei  el  Salvaioris  nostri  onmi- 
f  bas  hominibus,  cradiens  nos,  ul  abneganies  impie- 
c  lalem  el  ssecularia  desideria,  sobrie,  jusie  et  pie 

<  vivamus  in  boc  sacculo,  exspcclantcs  beatam  spem 
«  et  advenlnm  gtoriae  magni  Dei  et  Salvatoris  noslri 

<  Jesu  Chrtsti,  qui  dedii  semeiipsum  pro  nobis,  ui 
f  nos  rediroeret  ab  oipni  iniquitale,  et  mundarci 
i  sibi  popahim  acceptabilem,  sectatorem  bonoram 
t  operam.  Haec  loquere  ei  exhoriare. » 


fharia  legimus :  Extequavit  gratiam  gratue(Zach.  iv): 
Et  Joannes  aii :  No$  omne$  de  plenitudine  eju$  ac- 
tepimue^  graliam  pro  graiia  (Joan.  i),  id  esi,  pro  gra- 
tio  legis,  graliam  Evangelii :  omnibus  bominibus,  id 
esl,  quibas  apparail.  Ipse  enim  esi  lux  vera,  quse 
lllaminal  omnem  ftiominem  venieuiem  in  Iranc  mun- 
dom,  hoc  esi,  qui  iiluminatur.  Ipse.esi,  qui  orones 
bomiiies  vult  salvos  fteri,  et  ad  agniUonem  veritatis 
pervenire.  Ipse  esl,  qui  Aposiolis  suis  ait :  Ite,  docete 
onuwt  gentee^  baptiianies  eo$  :  qui  crediderit  et  ba- 
ptiiatue  fuerit^  $alvu$  erit.  Ecce  qiiomodo  graiia 
salvatoris  Dei  omnibus  apparuil  hominibus. 
Emdien$  nos.  (Ex  Cass.)   Eradire  enim  docere 


esly  nam  ei  ipsum  nomen  significai  apprehensam  ^  appcliet.  Nam  ei  in  Epistola  ad  Hebraeos  idem  Apo- 


scieniiam.  Rudis  enim  diciiur  novus.  Elruditus , 
qoasi  a  rare  suMains,  hoc  esi,  ab  ignoranlia  divi- 
sus,  ei  in  docirinae  finibus  collocatus. 

(Ex  ilieron.)  Nam  el  ad  Hierasalem,  per  Hiere- 
miam  Dominus  sic  dicil :  Ermdire  Hiermealem^  ne 
fone  recedta  anima  meaa  te  (Hier.  yi).  Eradiiur 
Hierosalem,  ul  oorrigaiar,  el  non  reoedatanima  Dei 
ab  ea,  el  redigatur  in  M)litadinem,  sed  poiios  era- 
dila  babeal  semper  Domiaum  habiialorem. 

Vt  abnegantee  inqpietatem.  Hic  impielatera  iilam 
dlcii,  qoam  Zacharias  super  amphoram  vel  massara 
«edere  vidil  plambeam,  qoam  alio  nomine  idolola- 
triara  posaannM  appellare  el  negaiionem  Christi, 
GrsGci  Yocanl  vhv  Avi€ft«v. 


sloius  ait :  Ad  filium  auiem  :  Thronue  tuu$  Deu$  in 
eeeculum  $a:cuii.  Ei,  unxit  te  Deu$  Deu$  tuu$  oleo 
exsultationis  (Hebr.  i).  Ei  Joannes  ait :  Jn  principio 
erat  Verbum^  et  Verbum  erat  apud  Devm,  et  Deu$ 
erat  Verbum  (Joan.  i),  el  aiia  piurima  de  hoc  san- 
dissimo  nomine  invenies  tesliroonia.  Cigus  et  ad- 
ventum  gloriae  exspeciamus,  secundom  pramissio- 
nem  angeiicam,  diceniis  ad  discipulos :  Viri  Galilan^ 
quid  hic  $tati$  a$piaente$  in  eceium^  tk  enim  vemet^ 
quemadmodum  vidistie  eum  emuem  in  ealum  (Act.  i). 
(Ex  Orig.)  Sed  in  ilb  gloria  exspectaiur,  de  qoa 
ipse  Salvator  ail :  Cum  venerU  Filiue  hmnim$  m 
gloria  Patri$  ct  vanctorum  angelorum  (Matth.  xxv). 
Non  quod  Dei  et  angtloram  unam  gloriam  osse  dicat » 


57  COLLECTIOIfES  IH  EIMSTOLAS  BT  EVANGELIA.  88 

fiCil  qoia  tanta  erll  ilHc  gloria  Paint,  tn  qua  Filius  A  <  nomcn  Simeon.  Et  homo  iste  jnstus  et  tlmoratits» 


lioBiinis  ad  jodidimi  Yenturus  cst,  qu»  a  solis  an- 
gelis  capi  possit,  Tei  ab  Hlis  sanctis,  de  quibus  dicl- 
tur:  Quia  enua  ticut  angeti  Dei.  De  hoc  adventa 
glon«  Dei  et  Petrus  apostohis  ait :  Iweniatur  in  lau^ 
dem  etgioriamei  revetaiionem  Jetu  Chri$ti  (/  Petr,  t). 
In  laude,  quando  dicturus  eat :  Veniie^  benedicti  Po- 
trit  mei^  perdpte  regnum,  In  gloria,  quia  tnnc  justi 
fulgebunt  ut  sol  in  rcTelatioiie  Jesn  Christi,  hoc  est, 
in  futuro  judicto. 

El  Satvatorit  nottri  Jetu  Chritii.  iesus  nomen 
impriom  esl  Filil  Dei,  secundum  camem,  ot  Ga* 
brid  angelos  beat»  Mariae  alt :  Ei  vocabit  nmnem 
afmt  Jetum  (Imc.  i),  qood  Latlne  Sahator  didtor» 
«0   qood  salTQm  fadt  popolom  soom  a  peccatls 


t  exspectans  consolalionem  Isracl,  et  Spirilas  san^ 
«  ctus  erat  in  eo.  Et  responsum  acceperat  a  Spirito 
c  sancto,  non  Yisurum  se  mortem,  nisi  prios  yideret 
«  Chrislum  Domini,  et  yenit  in  spirito  In  lemplom. 
c  Et  cum  inducerent  puerum  lesum  parentes  cjufly 
c  ut  facerent  seeundum  consuetudlnem  legh  pro  eo; 
c  Et  ipse  accepit  eom  in  oinas  suas,  et  benediill 
c  eum,  et  dixit  :  Nunc  dimitlis  senrum  tuum,  Do- 
c  mine,  secundum  verbum  luum  in  pace.  Quia  vl- 
c  derunt  oculi  roei  salutare  tuum.  (|uod  parasli 
c  ante  faciem  omnium  populorum.  Lomen  ad 
c  revdalioimi  geoiiam ,  ei  gloriam  plebts  toae  !•- 
f  rael.> 
Pottquam  eontummati  tunt  diet  oeto^  ut  dreumd' 


eorom.  Christosabonctionenomenaccepit,  cbrisma  B  derefnr   pii^.  (Ex  Ambros.)  Circumdditur  itaqoa 


enim  ondio.  Christus  onctus  dicitur.  Sed  spiri- 
tualiter,  coi  Psalmista  :  PropUrea  unxii  ie  Deut^ 
Jhut  iuut^  oteo  extutiationit  {Ptal.  xliv). 

Qui  dedit  temetiptum  pro  nobit.  Sicut  et  alibi 
idem  Apostolos  dicit :  Ambutaie  tn  dileciione,  tieut 
ei  Chrittut  dilexit  not^  et  iradidit  temeiiptum  pro 
nolnt  (Epket.  v). 

iJi  not  redimerei  ab  omm  iniquitaU,  ei  mundarety 
etc.  (Ex  Caas.)  Redemit  nos  et  liberavit  ab  omnl 
viuculo  iniquiutis,  quo  captivi  tcnebamur,  et  infi- 
ilelitatis,  et  mundavit  per  baptismum,  ubi  sic  omnia 
orjginalia  delicta,  el  perpclrala  commissa  roundan- 
tor,  quatenus  ui  nobis  nihil  remanere  possit  im- 
mundum. 

Stctatorem  bonorum  operum,  Ad  quam  sectatio- 
nem  bonomm  operum,  idem  nos  Apostolus  admo- 
nel,  dicens  :  Exkortmnur^  ne  in  vaeuum  graiiam  Dei 
reeipiaiit^  ui  non  vitupereiur  minitUrium  nosirum , 
ted  in  owmibut  exhibeamut  not  ticui  Dei  minittrot^ 
in  multa  patientia,  in  iribulaiionibut,  in  necettitatir 
but^  in  anguttiit,  in  plagit,  in  earceribut,  in  tediiio- 
nibut^  fff  iaboribut^  in  vigiiiit,  in  jejuniit,  in  eutii' 
tate,  in  tdeniia^  in  tonganimitate,  in  suavilate,  inSpf- 
ritu  taneto,  in  eharitate  non  ficia^  in  verbo  veriiaiitt 
M  virtute  Dei,  per  arma  juttitiof,  a  dextrit  et  a  tin^ 
ttrit  (//  Cor.  vi),  el  caslera  simUia  unde  el  apte 
sequitur : 

Htee  ioguere  et  exhoriare.  Ac  si  diceret :  Omnis 


puer.  Quis  esl  iile  puer,  nisi  ille  de  qno  dictum  est : 
Puer  naiut  eti  nobit,  filtut  daiut  ett  nobit  {Ittdte  ix)? 
Factu$  ett  enim  tub  lege^  ui  eot^  qni  tub  tege  erantf 
lucrifacerei  (Gal.  iv).  Yides  omnem  legis  veteris  se- 
riem  fuisse  typum  futurse.  Non  utique  fmstra  octavi 
die  jussus  cst  infans  circumcidi ,  nisi  quia  pelra, 
qua  drcumddimur,  Cbristus  erat.  Cnlteilis  enim 
petrinis  circumcisus  est  populus,  peira  autem  eral 
Christus.  Quarc  autem  oclavo  die?  quia  in  hebdomt* 
dibus  idcm  primus,  qui  et  octavus.  Completis  enim 
scplem  dicbns  reditur  ad  primum,  finitus  septimus, 
Dominus  sepuitus.  Reditus  ad  primum  Dominus  re- 
suscitatus,  Domini  resurreclio  promisit  nobls  setcr- 
num  dicm,  ei  consecravii  nobis  Domintcum  dicm, 
qui  vocatur  Dominicns,  ipse  vldelur  proprie  ad 
Dominum  pertinere,  qoia  eo  die  Dominus  resur* 
rexit. 

(Ex  Beda.)  Suscepit  igitur  drcumcisionem  lege 
decretam  iii  came,  qui  absque  omni  pronras  labe 
pollutionis  apparait  in  carne,  et  qol  m  simililudine 
carnis  peccati,  non  autem  in  carae  peccati  advenil, 
remedium  quo  caro  peccati  consueverat  mundari , 
non  respuit,  sicut  etiam  unda  baptismatis,  qua  novaa 
graiire  populos  a  peccatoram  sorde  lavari  voluil. 
Ipse  non  necessitatis,  sed  exempli  caosa  sobiit;  sdre 
etenim  debct  vestra  frateraitas ,  quia  idem  salutl- 
ferx  curationis  auxiiium  circumdsis  in  lege,  conlra 
originalis  peccati  vulnus  agebat,  quod  nunc  baptl 


persevereL 


EVANGELIUII  LUCiE,  CAP.  II 


loos  sermo,  in  hac  exhorlatiooe  consistat  atqoe  ])  mus  agere  revelatse  gratise  temporo  consuevit.  Ex- 

cepto  quod  regni  coelestis  januam  necdum  intrare 
poterant,  donec  adveniens  benedictionem  daret  qol 
legem  dedit,  ut  videri  posset  Deus  deoram  in  Sion. 
Tantum  in  sinn  Abrahae,  post  mortcm,  beata  reqnle 
consolati,  superoae  pada  ingressum,  spe  felices,  ex- 
spcctabanL  Qui  enim  nnnc  per  Evangelium  suum 
terribiliter  ac  salubriter  damat  :  Niti  quit  renatut 
fuerii  ex  aqua  H  Spiriiu  taneto,  non  poteti  introire 
in  regnum  Dei  (Joan.  iii),  ipse  tum  per  legem  soam 
damabat :  Matculut  eujut  prteputH  earo  circumcita 
non  fueritj  peribit  anima  itta  de  populo  tuOy  quia  po» 
cium  meum  irritum  fecii  (Exod.  xiii ;  LevU.  xti) ,  kl 
est,  quia  paclom  vilae,  in  paradiso  hominibus  a  me 
datum,  Adam  pramricante^transgrestomesl»  Inqoo 


<  Postqoam  consuramali  sum  dies  octo  ul  dr- 
ciuDcidereior  poer,  vocatum  est  nomen  cjus  Jesos, 
qood  vocalom  esl  ab  angelo  priusqoam  in  utero 
coDdperelor.  £l  poslqoam  impleli  sonl  dies  pur- 
galioota  Mari»  secoodom  legem  Moysl ,  loleranl  Je- 
tom  in  Hierosalem,  ol  sialereal  eom  Domino,  sicot 
scripioa  esi  iu  lege  Doroini :  Quia  omne  masculum 
adaperiena  vulvam ,  saoctom  Domino  vocabitor : 
El  ot  darent  faoslian»  secundum  quod  dictum  est 
in  lege  Domini,  por  luriuram,  aut  diios  puUos  co- 
iiHitbonim.  Et  ecce  honio  erat  in  Hierasalem,  coi 


59 


SMARAGOl  ABBATIS 


60 


oiiiiics  peccavcruat,  pcriUil  de  ccelu  saDCtonim ,  si  A  tur.  Quod  dicit,  Omne  masctUum  ad4»perieM  tulvam^ 


iMHi  ei  fuerit  remedio  salutari  subvcnUini. 

YoctUum  gst  mmen  ejus,  Je$u$,  etc.  (Ex  Beda.) 
In  lioc,  quod  ia  die  circumcisioiiis  su»  nomen  ut 
Jesus  Yocarelur,  accepit»  ad  imitationem  prisconiro 
fecii,  siout  Abraham  patnarcha,  qui  primus  circum- 
cisioois  sacramentum  et  promissionis  testimonium 
acoepit,  et  eodem  die  amplificationem  nominis  simul 
cum  sua  coojuge  promeruit,  ut  qui  eatenus  Abram, 
id  est,  pater  exceisus,  dcinde  Abraham,  id  est«  pater 
nullarum  genlium  ?ocar>tur. 

(Es  Uieron.)  Sed  et  Sarai  UKor  tua ,  inquit  Do- 
minus  ad  Abraham,  non  vocabitur  Sarai,  sod  Sara, 
Errant  qui  putant  primum  Saram  per  unuin  R  scri- 
ptiim  foisse,  et  postea  altorum  R  addilum «  Sarai 


et  hominis  et  pecoris  primogenitum  significat,  quo4 
utrumque  sanclum  Domino  voeari,  atque  ideo  sa« 
cerdotis  esse,  praeceptiim  est.  Ita  duntaxal ,  ut  pro 
bominis  primogeoiU)  pretium  acdperet,  et  omno 
animai  immundum  redimi  faceret,  cujus,  iiiquit, 
redemptio  erit  post  unum  mensem ,  siclis  argenti 
quinque;  ubi  salvo  subtiiiore  tractatu  breviter  inti* 
roandum,  quod  illa  omnia  primogenita,  vel  figura 
foerint  ejus,  qui  cum  unigenitus  esset  Dei  Fiiius 
primogenitus  fleri  dignatus  est  omnis  creatur»,  et 
vcre  et  singulariter  sanctus  Domino,  quia  peccatua 
non  fecit ,  nec  ttiveutus  est  ooliis  in  ore  gus,  vd 
certe  nostnB  fuerlt  devo.ionis  indicium,  qui  >raiiia 
boo;e  actionis  initia,  quas  quasi  oorde  gignimus,  Do* 


primum  vocata  est  per  )  n  tT.  Sublaio  ergo  %  id  esi  ^  mini  grali»  dcputare,  maie  autem  gesta  redimere 


t  demento,  addita  est  n  iittera,  quae  per  A  legilur,et 
vocata  est  nit9,  Saraa.  Gausa  autem  ita  nominis 
immutati,  liaQC  est,  quod  antea  dicebatur  princepe 
mea^  unius  sciiicet  tantummodo  domas  materfami- 
lias,  postea  vero  dicitur  afosoiute  princeps^  iJ  est,  ap- 

Et  po$tquam  intpleti  $unt  die$  purgationis  ejus^  m- 
cundum  tegem  Moy$i  tulerunt  illum  in  Hieru$alem, 
ut  $i$terent  illum  Domino,  (Ex  IMa.)  Decretum  qui- 
dem  legis  erat  parvuium  post  tricesimum  tertium 
circumcisionis  diem  ad  templum  Domini  deferri,  da- 
rique  bostiam  pro  eo :  primogenitum  aulem  mascu- 
ium  sanctum  Domino  fieri ,  mystice,  sicut  diximust 


Insinuans,  neminem  iiisi  circumcisum  vitiis,  Domi- 


nicis  dignum  esse  conspectibus ;  neminem,  nisi 
mortaiitatis  oexibiis  absolutum,  supernae  civitatis 
gaudia  perfecte  posse  subire.  Verum  si  legis  ipsius 
verlia  diiigentius  inspexeris,  profecto  reperies,  quia 
HOQ  solum  Domiuus  incamatus,  quantum  a  peccali 
contagione,  iantum  a  conditione  legis  fuerit  iiber, 
qoam  ob  hoc  raagis  suscipere  dignatus  est ,  nt  eam 
sanctam,  justam,  ac  ^onam  esse  probaret,  et  nos 
ab  cjus  servitute  ac  timore  fidei  gratia  liberaret, 
sed  etiam  ipsa  Dei  genitrix,  sicoi  ab  admixtione  vi- 
rili,  sic  et  a  icgali  sit  jure  immunis.  Dicit  enim  Moy- 
ses  :  Mulier  si  $u$cepto  eemine  pepererit  ma$culum^ 
unmunda  erit  eepUm  diehu$f  juxta  die$  $eparationi$ 
menUruce,  et  die  octavo  cireumcidetur  infauiulue,  lp$a 


.C 


debeamus,  dignos  videiicet  paeuitentide  fnictus,  pro 
singulis  quimiue  corporis  vel  aninue  sensibus  oDK^ 
rcnles.  Ilaque  quod  ait  :  Adaperiene  vulvam^  con^ 
suetae  nativitatis  more  loquitur,  aon  quod  Dominus 
noster  sacri  veotris  hospitium,  quod  ingressus  saii- 
clificarit,  egressus  devirginasse  credendus  sit,  juxta 
haereticos,  qui  dicunt  beatam  Mariam  virginem  us- 
quc  ad  panum,  non  virginem  esse  post  partum,  sed 
iuxta  fidem  catholicam,  ciauso  virginis  utero,  quasi 
sponsus  suo  processit  de  thalamo,  de  quo  pulchre 
Propheta  :  Et  convertit  me,  inquit,  ad  viam  porta 
$anctuarii  exUrioris,  qua  reepiciebat  ad  orientem »  et 
erat  clau$a ,  et  dixit  Dominue  ad  me  :  Porta  htec 
elau$a  erit^  non  aperietur,  et  rir  non  tranuat  per 
eam,  Quoniam  Dominus  Deu$  I$rael  ingreuu$  est  per 
eam ,  eritque  ctausa ;  principum  princep$  in  ea  <e- 
debitf  ut  comedat  panem  coram  Domino  {Ezech. 
XLiv).  Quamvis  possit  etiam  mystice  designari, 
nullum  praeter  Dominum  Ecdesiae  virginis  uierum 
per  aquam  et  Spiritum  sanctum  ad  regenerandoB 
Deo  fllios  posse  reserare,  ideoque  hunc  mascu- 
lum ,  incoraparabili  dignitate  Domino  sanctum  vo- 
cari. 

Et  ui  dareni  ko9liam^  ucundum  qued  dictmn  e$t 
in  tege  Domini,  par  turturum,  aut  duo»  pullo$  cotum- 
barum.  (Ex  Bcda.)  Dictum  est  in  lege,  nt  pro  in- 
fante,  si  masculus  sit,  ut  pnedixi,  quadragesimo,  si 
femina  oclogesimo  die  nativiiatis,  agnus  agniculus 


vero  triginta  tribu$  diebu$  manebit  tn  $anguine  pu-  j)  immaculatus  in  liolocausUim,  et  toriur,  sivc  pniius 


rificationi*  $u(b  {Levil.  xii).  Mota  ergo,  quod  non 
omnis  mulier  pariens,  sed  ea  qu:e  suscepio  semine 
pepererit ,  designatur  immunda ,  rituque  iegis  do- 
cetur  esse  mundanda,  ad  distinctionem  videiicei 
iliiusy  qu»  virgo  concepit,  et  peperit  fiiium.  £t  vo- 
oavii  nomen  ejus  SmISH?»  quod  est  interpretatum 
nobiscum  Dens.  Non  ergo  filius  qui  cum  homine 
Deni  est,  dob  mater,  quae  Spiritn  sancto  operante 
peperit,  victirais  hostiaTum«  quibus  piirgareUir,  in- 
digebat,  sed  ut  nos  a  legis  vincttlo  solveremur,  sictti 
Domiotts  Ghristus,  ita  ei  lieata  semper  virgo  Maria 
logi  esi  sponte  sulijecta. 

5tcia  acf^pdMi  «H  ui  iege  Domim :  Quia  omne  ma- 
scuium  ^adaperianM  vtUvamt  eamckun  Domino  vocabi' 


columbinus  offerretur  pro  pcccato :  Si  autem  non 
invenerit,  inquit.  manus  eju$y  nec  potuerit  offerre 
agnum,$umet  duo$  turture$,vet  duo$  pullo$  columba^ 
mnum  in  hoiocau$tum^  et  alterum  pro  peccato,  Domi- 
Dus  ergo  Jesot  Ghriaius  oum  dives  esset,  pauper  la- 
ctus  pro  nobis,  pauperem  pno  se  liofitiarm  voiuit 
dari,  ut  videlicei,  una  sua  pauperiate  nos  diviies  in 
fide  ei  illic  faeerei  haeredes  regni,  quod  repromisit 
Deus  diiigentibtts  se.  Moraliler  auten,  sive  fortia 
qois  opera,  seu  creaverit  inirma,  qus  masculi  ac 
feminc  vocabulo  distinguuniur,  ui  haec  legitime  Do- 
mino  vaiftani  coosecrari,  ovem  necesse  esi  inno-- 
oeatis,  ei  iurturem  pariter,  sive  coiumbam  compun- 
ctionis  oflerat,  quia  enim  voiucres  h»  pro  caniu 


61  COLLECTIONES  Vi  £PIST0LAS  ET  EYANGELLL  G9 

gemitas  bttieiit,  iidii  tmmarito  lacrfim»  iMfniliiini  A  eum  (n  utimi  $uai,  Tropica  accipit  Simeon  Cbristum, 


iknitnnit  Et  bmt  duos,  unmn  pro  peccato,  et  al- 
tanim  la  holocAiiatiim.  Holocauttum  namcfiie  totum 
Inoeuftam  dicitur.  Quia  niininim  duo  «nnt  genera 
compiinclioais,  Deum  oamque  siiient  aniina,  prios 
tiiBore  compungitury  post  amore.  Qoi  ergo  prios 
flendo,  ne  dnceretnr  ad  auppiiciura,  tnrtarem  pro 
peccato  ofleiebat,  de  altero  facit  boiocausliim,  cum 
posUnodnm  flere  amarissime  incipit,  qnia  diflertur 
a  regno.  Boc  sane  inter  turtures  et  cohimbas  distat, 
qnod  columlui  qu»  gregatira  oontersari ,  Toiare  et 
gemere  oonsueverit,  activae  vitse  frequenUam  de- 
moBstrat»  de  qna  dicitar  :  Jfit/ftiicdtms  autan  cr^ 
dtaiium  erai  eor  uimm  eC  omina  «mi  {Aet.  Vf) ;  tur- 
Utr  vero^  qui  siogolaritate  gaudeiadeo,  ut  sl  eonjo- 


veiereiHis  Infantem,  ut  doceat  nos  emere  Teterem 
bominem,  qui  corrnmpitur  cum  actibus  ejus,  et  re« 
novatos  spiritu  meniis  nostrse,  induere  eum  qni  se- 
cmidum  Domimim  creatus  est  in  jiistKia  et  sancli- 
tate  et  veritate.  Accipit  senior  infantem  Ghristum, 
ut  insinnet,  boc  s»caium,  quasi  senio  jam  et  lon- 
gaeva  xtaie  defessum,  ad  innocentiam,  et,  vt  iia 
diierim,  infantiam  Cbristiana  conversationis  reditu- 
rom ,  et  sicnt  aqutlae  juventutem  iHrns  cssc  reno- 
Tandam. 

Ei  beneiixit  Dmninum^  et  dixit :  Nune  dimitti€  ter- 
fum  iuum^  ihmine,  teeundum  verbum  lnttm  ift  paee. 
Impletiim  est  deslderinm  senis,  mimdi  ipslns  sene- 
ctnte  Tergente,  ipse  ad  senem  bominem  venit ,  qnl 


gem  castt  perdidecit»  solns  exinde  permaneaty  spe-  B  mundum  veierem  invenit.  Andiat  imifidas  :  Cantate 


Gulativae  viise  culmina  denuntiat ,  quia  et  paucoram 
est  ista  virliis,  et  bis  singulariler  atlrifouta.  item  cum 
intrans  cabloalam,  dauso  ostio,  oro  Patrem  in  abs* 
condito,  tarturem  oflero.  At  cum  cjosdem  operis 
comparee  qaserOy.canendo  cum  Propbeta  :  V$mte, 
mdaremue  et  praddamui  ante  ikum,  ploremui  eo- 
nm  DominOt  fni  feeii  oof ,  columbas  ad  altare  de- 
perto. 

Et  ecce  hemo  in  Hieruialem,  cui  nomen  Simeon, 
lion  solom  ab  angelis  et  propbetis,  scd  etiam  a  se- 
nioribus,  et  reiiquis  justis,  generatio  Domini  accepit 
testimonium.  Omnis  aetas  et  utcrque  sexus  evento- 
rum  miracuia  fldera  aslruunt,  virgo  generat,  sterilis 
parit,  mulns  loquitar,  Elizabeih  propbetat,  magns 


Domino  canticiim  uovnm,  cantalc  Domino  omnis 
ttrra.  Destituatur  vetns,  novitas  surgat. 

Qma  viderunt  oeuli  mei  ialutare  tuum,  qnod  pa- 
rasti  ante  faciem  omnium  popuiorum.  Beati  oculi  qul 
vident  qnae  Simeon  yidit ;  beati  qul  non  videmnt  et 
orediderunt.  Ktud  ipsom,  ioquit,  qnod  onmibus  pro- 
pemodnm  gentibus  popolis  ei  linguis  menle  ac  fide 
conspiciendura  parasti,  spe  ac  dilectione  qngeren- 
dnm  praevidisii,  ipse  din  desideraturo,  nonc  et  camis 
et  cordis  oculls  tuum  salutare  contemplor. 

Lumen  ad  revelationem  gentium  et  gioriam  plefdi  tum 
lirael.  Lumen  quidera  utrique  popolo  salotare  di- 
cit,  id  est,  Gbristus  a  Deo  Patre  paratur,  qui  tamen 
gloriara  magis  Israel,  cui  diu  speratnr,  et  t%  qno 


adorat,  utero  clauso  cisultat,  vidua  confiietur,  justus  ^  pnenuntiatur,  advenit.  Gentinm  vero  dicitnr  esse 

revelatio,  quamm  mentis  oculos  profunda  jam  cae- 
dtate  dimersos,  neqne  ulla  spe  advenlus  Dominicl 
erectos,  ipse  yisitare  pariter,  reveiare  atqne  illu- 
strare  dignatns  est.  Et  bene  revelatio  gentium  Israe- 
lis  gloriae  praefertnr,  quia  cum  plenitudo  gentinm 
introterit,  nunc  onmis  Israel  salvus  fiet. 


exspectat. 

Et  komo  iite  juetui  ei  timoratui  exspectam  como^ 
^iomem  Isrmel «  ef  Spiritui  eanctui  erat  in  eo,  (Ex 
Deda.)  fieae  justas  et  timoratus  dicitur,  qaia  difiicile 
iostitia  sine  tiinore  cnstoditur.  Bene  juslus,  quia  non 
suam,  sed  populi  graliaro  requirebai ,  cupiens  ipse 
corpore  vincnlis  fnigilitatis  absolvi ,  sed  exspe- 
ctans  videre  proiiiissum.  Sciebai  enira ,  quia  beatl 
ocali,  qnt  vlderenty  sed  donec  venlret  llle  nole- 
bet  ire. 

£l  rcipongmm  aceeperat  a  Sphitu  ioncto  non  viiUr' 
rum  u  mortem  mii  priuo  tidertt  Chriitvm  Domini, 
Iflde  locutiones  Scriptnrarum.  Mortem  videre  dixit; 
qaomodo  Tideat,  qaibusve  ocalis,  qoae  veniendo  ip- 
M  ocnlee  clandit?  sed  vklere  mortem,  experiri  si-  ^ 
fBtfieaL  Nam  et  nos  conversationem  babendo  in  coe- 
lesli  Hiemsalem,  tempb  Domini  limina  frequen- 
tsmdo,  boc  est,  pia  sanctoram,  In  quibus  iiibabitat, 
exempla  sectando ,  merebiraar  -verbnm  Domini  in 
mmiibas  aceipere,  et  fldei  cbariutisqae  bradiiis  am- 
plecti. 

Et  wenk  tn  spffil»  in  templum.  Quod  antem  ait : 
Vaait  bt  sptrtin,  significat  eam,  eadem  gratia  Spiri'^ 
lua  qoa  oiim  ventnmm  praecognoverat,  et  jam  nunc 
lenioBlerav  jaraqoe  a  se  videndnm  cogno^isse  Sal- 


Et  cum  mdueereta  puertsm  Jetum  parentei  efm^  ut 
f^uaram  eaewHdum  eonmeetm^nem  ^fi<,€«  ipHoecepit 


CONCORDIA. 

In  boc  isiarum  duamm  fii  concordia  lectionum, 
qnia  ambac  de  appariiione  Domini,  qux  primum  facta 
est  loquitur  in  templo. 

DOMINIGA  P05T  NATALEM  DOMINI. 

fi^istOLik  nkOLi  k%  OALArAS,  CAP.  rr. 

€  Quanto  tempore  bDferes  parvulus  est,  nibil  differt 
a  servo  suo,  com  sit  dominns  omnium,  sed  sub 
tuioribns  et  acloribas  esi ,  usque  ad  prxflnitum 
tempus  a  patre.  Ita  et  nos  cum  essemus  parvuli,^ 
snb  elemeniis  mundi  eramus  serviontes.  At  tibi 
Tcnit  plenitudo  temporis,  misii  Dens  Filiuin  suum 
naimn  ex  mnliere,  facium  sub  lege,  ut  cos  qui  snb 
fege  crant  redhnerct,  ut  adoptionem  filioram 
Dei  reciperemns.  Qnoniam  antem  estis  fiiii  Dei « 
raisit  Deus  Spiritnm  Filli  suiin  corda  vestra  cla« 
mantem  :  Abba,  paier.  liaque  jara  non  estserms, 
sed  filins,  quod  si  fllias  ci  hseres  per  Denm.  > 
Quanto  tempore  hcerei  panmtm  e«l,  nihil  difert  a 
iervo^  eum  sit  dominm  ontmtim,  ted  iub  tnloribm  et 
actoribui  eit,  mifue  ad  frtefinitum  fempm  n  patre* 


€3 


SUARAGDl  ABBATIS 


64 


Secundum  acccpUm  comparationem  dispoUUonig  A  AaUis»  sed  faclas.  SecnDda,  de  lalere  Tiri.  Tertfa, 


producit  doquium.  Hic  scnrum  voca(  Judaicum  po* 
pulum,  qui  iegis  litters  sub  carnali  observantia  ser- 
viebal,  in  fide  parvulus,  et  a  sensu  doctrinae  spiri- 
Uialis  alienus,  cum  Dominus  divinae  agnitionis  ibe- 
•auros  atque  diviiias  gentibus,  servituti  daemonuro 
subjacentibtts,  contulisset.  Gentiles  euim,  qui  nsH 
tura  substantiam  infideliuiis  consuropserant,  egeni 
ei  pauperes  erant.  Hic  autem  principes  et  sacer- 
doles,  tutores  et  actores  appellat ,  qui  super  plebem 
exercere  videbantur  dominatum.  Quod  autem  dicit : 
Vtque  ad  prm/imtum  tempm  a  patre.  Illud  tompus 
iDteUige,  quo  pater  viu  excedens,  filium  tutorilMis 
61  adoribtts  provida  ordinatioDe  cominittit.  JuiU 
^aro  eomparatiooam  ttoigeniti  Pater  legi  tempas  ua- 
(|«e  ad  adventom  Filii  praefinivit. 


ex  viro  et  femina.  Quaru,  Dei  el  hominis  sine  viro 
de  femina.  iam  erat  una,  sine  viro  et  femina.  Al- 
tera  de  viro  sine  femina.  Tertia,  de  viro  et  femiiia. 
ResUbat  quarU  sine  viro  de  femina.  Sed  isU  quaru 
liberavit  tres,  factum  sub  lege,  ut  eos  qui  sub  lege 
erant,  redimeret.  Ipse  enim  sub  lege  Um  diu  fttit, 
donec  i)aplizatus  Novi  Tcstamenti  inciperet  Evan- 
gelinm  prxdicare :  Qui  si  sub  iege  factos  non  esset, 
non  faciie  Judaeos  ad  obedientiam  provocare  potnis- 
set.  Prompiiiis  autem  su»  legis  et  sui  genens  vidc- 
baniur  audire  posse  doctorem,  siciii  de  se  Aposto- 
liis  dicit :  Factus  sum  Judctis  tanquam  JudceuSf  ut 
Judmos  lucrarer.  His  qui  sub  le^  eraiif ,  tanquam  es- 
sem  sub  ie§e,  ui  eos  qui  sub  le^  erant  iuerifacerem. 
B  Gentes  aulom  poierat  aiienas  a  lege  salvare,  etiam 


Ita  et  nos  cum  essemus  parvuii,  sub  elementis  mun- 
iN  eramus  servientes.  Id  est,  observationes  dierum 
ei  temporum,  quas  sub  hac  causa,  ne  per  otium  ad 
Idola  evagaremur,  accepimus.  Si  «nim  et  Judxi  erani 
elemeniis  servientes,  quid  difierebaiii  a  paganis?Pa- 
ganos  elemenU  coiere,  omnibus  notum  esi,  Jodseos 
autem  non  eiementis,  sed  sub  eiementis  Domino 
fiorvisse,  propter  neomjaenias,  ei  sabbata,  et  circum- 
cisiones,  et  cxtera  Ulia.  Haec  enim  camalia  sunt. 
Quidquid  enim  visibile  cst,  carnale  est,  et  de  cle- 
nieuiis  est.  £x  ea  igitur  parle,  quam  supra  diximus, 
sub  elementis  servicbant  Judsci.  £x  aiia  parte  legem 
bal>ebani  spiriulem,  quae  et  peccare  probibet,  et 
exhorutur  ad  dilectionem  Domini  Dei,  qui  venturus 
cis  fuerat  promissus,  ad  remiltenda  peccau. 

At  ubi  vemt  pienitudo  temporis^  misit  DominusFi' 
iium  suum.  Id  est,  quando  jam  per  consuetudinem 
iransgressionum,  legem  vix  pauci  poteraoi  custO' 
dire.  Yel  cerle  pleniiudo  temporum  inteiiigenda  est, 
quando  florente  popuiis  mundo,  opportunum  ac  sa- 
iubre  Domino  visum  esi,  remedia  salulis  geoiibus 
exiiii)ere,  quae  jam  competenter  possit  sexti  saeculi 
acUs  naiura  suscipere.  Pienitudo  ergo  temporis,  xUs 
mundi  senescentis  ex  venia  intelligi  potest,  in  qua 
ei  iia  commissa  et  crediu  est  veritatis  agnitio,  sicui 
profecU)  annis  filio,  recte  profundarum  rerum  cre- 
diuur  insiiiuiio,  ei  sane  pneterlu  saecuU,  quae  in 
primo  parenie  nosiro  rea  sub  iniemaii  ergastulo  te- 
nelMmtur,  longa  indigebant  diiaiione,  ut  jam  muiiis 


si  sub  lege  non  fuisset  posiuis. 

Ut  adoptionem  fUiorum  reciperemus.  Id  est,  non 
facilc  nos  natura  Judaei  vocationem  illius  recepia* 
semus,  sl  factus  sub  lege  non  cssoi.  PromptiHS  fott, 
ut  ad  vitam  legis  fllios  inviUret  legis  assertor. 

Quoniam  autem  eslis  fUii  Ihi^  misit  Deus  FHium 
suum  in  corda  vestra,  Probat  nos  Pater  adoptioiiis 
sure  filios,  quando  super  nos  spiritum  Fiiii  sui  mise- 
ricorditer  infundii,  et  dignanier,  ut  ipsa  commiini- 
catio  Paracliii,  qui  ex  utroque  procedit,  haeredes 
nos  Patris  et  Filii  assereret  cohan-edes.  In  qua  sen- 
teniia  (riuiUlem  evideutcr  expiicuit. 

Ciamantem  Abba^  pater.  Id  est,  qui  cordibus  no- 
stris  Deum,  patrem  esse  nostrnm,  occuha  inspira- 
C  tione  claraaret. 

Itaque  jam  non  est  servuSj  scd  filius.  Id  esl,  cur 
vis  servus  fieri,  qui  accipiens  spiritumFilii,  filius  et 
kaercs  eflectus  es.  Ex  hoc  eniro  nos  probat  omnes  in 
uno  spiritu  unuro  esse  DeiFilium,  totos  cnim  Ghrt- 
stianus  populus,  in  nno  DeS  Filio  eredens,  ei  unum 
Ghrisii  corpns  efiiectus,  unus  riie  vocaiur  et  filios. 

Quod  si  fiiius,  et  hcBres  per  Deum.  Non  per  meri- 
Uim  nec  naturam,  sed  per  graiiae  spirituni,  de  qiio 
in  EpistoU  ad  Romanos  ait :  Ipse  erUm  Spiritus  testi^ 
monium  reddit  spiritui  nostro,  quod  sumus  fUii  Det^ 
si  autem  fUU  et  lueredes,  hceredes  quidem  Dei^  cohas^ 
redes  autem  Christi  (Rom.  viii). 

EVATIGELUJII  LVe&,  CAP.  II. 

€  Erat  Joseph  et  Maria  maier  Jesu  mirantes  soper 


iemporibus  expiatione  Ghrisii  iiberarentur  adventu.  ^  c  his,  quae  diceiMinUir  de  illo.  Ei  Itenedixit  iiiis  Sl- 


Factum  ex  muiiere.  Mulier,  non  corruplionem, 
sed  sexum  significat.  Denique  Eva  sutim  ut  facu 
hslf  mulier  appellaiur  (Gen.  ii ).  Ei  ipse  Dominus  ad 
m^VrtmiQuid  mihi  et  tibi^  inquil,  est  muiier{Joan. 
ii).  In  eo  autem  qood  dicii :  £x  mttiiere,  monsirai, 
DOD  more  solito  ex  conveniu  viri  ei  feminae,  sed 
per  Spiriiam  sancium  ex  maire  iantuin,  Ghristam 
incaroaiionem  Imminis  suscepisse.  Nam  idem  Apo- 
aioius  ad  GoriDthios  ait :  Sicut  muiier  ex  rtro,  iia  et 
vir  per  muiierem  (I  Cor.  xi).  Uode  sicut  io  princi- 
pio  generaiioDis,  mulier  ex  viro  sumpu  cst,  iu  et 
Ghrisius  secundiun  carnero  ex  maire  tantum  est. 
Prima  bouiiDis  condiiiOy  quia  primiis  bomo  uon  esi 


c  meon,  ei  dixii  ad  Mariam  matrem  ejus :  Ecce  po* 
€  situs  esl  hic  in  rtiinam  ei  in  resurreciionem  mul- 
€  ioram  in  Israei.  Et  in  signum  cui  coniradicetur, 
c  ei  iuam  ipsius  animam  pertransibit  giadias,  oi 
c  revelentur  ex  nraitis  cordibos  cogiuUones.  Et  erai 
c  Anna  pri)phetissa  filia  Phanoel,  de  tribu  Aser, 
c  haec  processerai  in  diebus  muliis,  et  vixerat  cum 
c  viro  stto  annis  septem  a  virginiute  sua.  Et  baec 
c  vidua  erai  usqtte  ad  annos  ocioginu  quatuor,  qa« 
c  non  discedebai  de  templo,  jejuniis  ei  obseeratio<* 
c  nibus  scrviens  die  ac  nocte.  Et  h«c  ipsa  hora  su- 
c  perveniens  confiiebatur  Domino,  ei  loquebatur  de 
c  iiioomnibttsqai  exspeoialMUii  redempUoDem  IsraeL 


C0LLECTI0NE8  IN  EPISTOLAS  ET  EVANGELIA. 


60 


f  Et  ut  perf^e^riiot  omnia  secuiidum  legem  Domini,  A  i^^^i^ni,  sed  corponim  est,  qnx  pcr  ultiimim  ]udi- 
t  reversi  sant  in  Galilaeam  in  civilatem  suam  Na-     cinm,  alios  mitti  in  secundam  mortem,  alfos  io  eamf 


f  zaretb.  Foer  aotem  crescebat,  et  confortabatur 
f  plenos  sai^entia,  et  gratia  Dci  erat  cum  illo. 

Eriil  Jo$eph  ei  Maria  mater  Jesu  mirantet  $uper 
kU  tpue  dieebaninr  de  illo.  (Ex  Beda.)  Ilic  Mariaa 
ligorom  syoagogae  tenet,  Joseph  aotem  figuram  legis. 
Pitrem  SalTatoris  appellat  Josepb,  uon  quod  fere, 
juxu  Fotinlanos,  pater  fuerit  ejus,  seJ  quod  ad  fa- 
noam  Mariae  conservandam,  paler  sit  abomnlbusa»ti- 
nnatos.  QuamTis  et  eo  modo  patcr  illius  valcat  dici, 
qoo  et  Tir  Maris  recte  Intelligitur,  sine  commixtione 
camls,  Ipsa  copulatlone  conjungit,  multo  yidellcet 
conjunctios,  qoam  sl  esset  alionde  adoplatus. 

Ei  dlxit  ad  Mariam  fnatrem  ejus  :  Eece  potttui  e$i 


vltam,  qn«  non  habet  mortem. 

Et  iif  ft^mit,  eui  contradieetur,  (Ei  Hieron.)  Scrl- 
hls  TldeUcet  et  Pbarisaeis,  haereticis  et  paganls. 
Signom  autem,  coi  contradioefor,  fidem  Domlnicse 
erocis  accipe,  de  qua  apostolo  Paulo  dicuot  Jodsi : 
Nmn  de  eecta  hac  notum  e$i  noifi$  quod  ubique  ei 
coniradicitur  (Acf.  xxviii).  Nos  qnippe  omoes  scimus, 
vera  esse  qiue  de  Saivatore  scripu  sunt,  sed  apud 
ineredulos  et  haereticos  nniversa,  qnae  de  eo  scripta 
sont,  signum  sunt,  col  contradicitur.  Virgo  mater, 
signum  est,  cui  contradicont  Marcionitae.  Uabuit 
corpus  bumanum,  et  hoc  signum  est,  cui  contradl- 
citur.  Resurrexit  a  mortuis,  et  boc  signum  est,  coi 


kic  in  ruinam.  Qoomodo  aotem  In  ruinaray  nisl  quia  B  contradicitur.  Et  quid  necesse  est  multa  persequi. 


et  bpis  oflensionis  est,  et  petra  scandali,  id  est, 
roioa  his,  qoi  ofienduiit  verbo,  nec  credunt,  de  qui- 
bo8  ipse  dicit :  Si  non  veniuem  ei  locutu$  ei$  (ui$^ 
I,  peccaium  non  kaberenl.  Nunc  autem  excu^atio- 

non  kabeni  de  peccaio  $uo.  Aliter. 
{Ex  Hieron.)  Aliqoid  io  me  quod  male  subat,  cadat, 
patiatur  roinam,  ut  sorgat  io  melius,  peccati  super- 
bia  se  erexerat,  cadat.  Antequam  credercm,  bonuu 
in  me  jacebat,  malum  stabat.  Postquam  ilic  veuit, 
quod  in  me  maium  fuit ,  corruit :  fornicalioiiis, 
immundiiiae,  luxuriae,  Idoloiatriae,  caeterarumquc 
pestium  utilis  mina  facta  cst.  Haec  est  ruina  ad 
quam  primum  venit  Jesiis  dcstruere,  ut  iila  desiru- 
cta  et  mortirtcata  consurgant  et  a^dificentur  in  me 


Omnia  quae  de  eo  scripia  sont,  signum  est,  cui  con- 
tradicitur  ab  increduUs  et  haereticis. 

Ei  tnam  ipiiu$  animam  pertr.in$iei  gladiue.  (Ex 
Ambr.)  Nec  littera,  nec  historia  docet  ex  hac  vita 
Mariam  corporalis  necis  passione  migrasse.  Non 
enim  anima,  sed  corpus  mater*ali  gladio  transver- 
berator.  £t  ideo  prudentiam  liaud  ignara  mjsterii 
coelestis  ostendit.  Vivum  est  euim  verbum  Dci  et 
vaiidum  et  acutum  et  omni  gladio  aculissimo,  pcne- 
trans  usque  ad  divisioiiem  aniraae  et  spirilus,  ar- 
tuuuKfuc  et  medullaruin ,  cogitalioiies  cordis  et  se- 
creta  scrutalur  animonim. 

Aliter.  {Ex  Augttst.)  Tribulationem  igitur  et  dolo- 
rem  Dominicae  passionis,  gladii  nomine  signalum 


omnia  bona.  Videndum  est  ilaque,  ne  forte  Salvator  C  esse,  credibile  est,  quo  materna  aninia  vulnerata 


ooster  alils  atque  aliis  in  ruinam  venerit,  et  in  rc- 
sorrectiooem,  sed  iisdem  et  in  ruinam  et  in  resur- 
rectiooem  veoerit.  Me  oportet  primum  cadere,  et 
com  ceddero,  postea  beoe  resorgere,  ne  Salvatar 
eMua  nihi  foerit  malae  roioae,  sed  propterea  cadere 
me  fedt,  ot  consorgam.  Et  molto  mihl  roioa  otilior 
ftKrit,  qoam  illod  tempos,  qoo  vldebar  stare,  sta- 
bam  enfan  peceato,  et  qola  peccato  stabam,  prima 
mihi  otilitas  fbit,  ot  caderem  et  peccato  morerer. 
Inlqaos  eni,  cadat  io  te  iniqous.  Diligebas  scoru 
prlmom,  in  te  sooruior  intereat.  Peccator  eras,  ca- 
dai  in  te  peccator,  ot  possis  debinc  resorgere  et 
dfeere  :  Si  commMui  $mwms^  ei^  conHvemue ;  ei  $i 


est  doloris  afiectu,  et  usqoe  hodie,  cl  usque  ad  con- 
summationem  saeculi,  praesentis  Ecclesiae  animam 
gladius  durissime  tribulationis  pertransire  non  ces- 
sat,  cum  signo  fidei,  ab  improbis  contradicU  cum 
audiio  Dei  verbo  multos  cum  Christo  resurgere,  sed 
plures  a  creduliuie  ruere,  gemebunda  pertracui. 

Et  revet^niur  ex  muUi$  cordtbu$  cogiiatione$.  (Ex 
August.)  Quod  dicit  :  Ut  dcnudentur  multorum 
cordium  jogiutiones,  hoc  inteUigendum  poto,  quia 
per  Domini  passionem  et  insidiae  Judaeonim  et  discl- 
pulorum  infirmitas  patuit. 

{Ex  Beda.)  Incertom  erat  qooodam,  qol  Judco- 
rom  graliam  Christl,  qoam  ventoram  utiqoe  nove- 


eamforme$  fatii  nimu$  monie^  conformet  ei  returre-  ^  rant,  recipere  mallenU  Hac  enlm  nativitate  audlUy 


cHwm  erimu$  {11  Tim.  ii ;  Aom.  vi). 

Ei  in  reenrrectionem  mtUtorum  in  hrael.  (Ex 
Reda.)  Bene  in  resurrectionem,  quia  lumen  est,  quia 
gloria  plebis  Israd,  quia  dicit :  Ego  $um  returrectio 
et  niiat  qui  eredii  in  m«,  etianui  mortutu  fueritfVi- 
wc  {Joan.  n). 

{Ex  Ambroi.)  Duae  resorrectiones,  una  prima, 
qast  mine  est  et  aidmarom  est,  qoae  venire  non  per- 
mittil  io  mortem.  Seconda,  de  qoa  Domlnos  ait : 
Featr  Aorv  et  nune  e$i,  quando  mortui  audieni  vo* 
etm  FUH  M,  ei  qui  audierim,  viveni  {Joan.  v).  Qoi 
mwiierlnl,  dlxlt,  qoi  obedierint,  qoi  crediderint,  et 
«sqoe  in  finem  perseveraveriut.  Alia  sccunda,  quae 
Donc  est,  sed  in  saeculi  fine  futura  est,  ncc  aiii- 


revebtis  mox  cordiom  cogiutionlbos,  Herodes  rex 
turbatus  est,  et  omnis  Hierosolyma  cnm  illo,  pasto> 
rcs  cum  timore  et  gaudio  Deo  laudem  resonant,  ho- 
minibus  pacis  nuntium  pandmit,  ejus  doctrina  el 
virtute  diffaraau,  alii  ad  eum  quasl  magistrum  veri- 
tatis  confluunt,  alii  ab  eo  quasi  seductore  refugiunt* 
EJus  signo  crucls  erecto,  hi  quasi  Juste  morti  datom 
bbispliemanles  irrident :  illi  quasi  vitae  aoctorem  mo- 
rl  acriler  dolent. 

Ei  erat  Anna  propketi$$a,  fHia  Pkanuel^  de  iribm 
Aur.  (Ex  Beda.)  Arridet  autem  Ecclesiae  mysleriis» 
qnod  Anna  ct  gralia  ejus  inlerpreutur,  et  filia  esi 
Phanuel,  qui  facies  Dei  dicitur.  Cum  Psalmographo 
decantans  :  Signatum  e$t  $upef  no$  lumen  vultu$  iuip 


67 


S)IARAGm  ikDBATIS 


tt 


Dmmne  {Pioi.  iv).  El  dc  Uibii  Ascr,  hoc  cst,  beali,  A     P^r  autem  crescibai,  et  eonfortMbatur  ^nu$  f a- 


desceBllit,  qui  inter  palmrchas  duikieciiii,  ordine 
nas^ndi,  est  octavus,  de  quo  numcro,  quia  Novo 
TesUmeolo  sit  saeer,  crebrius  est  inculcatum. 

(Ex  Ambros.)  Nam  Anna  gratia  csus  interpretatur» 
tenens  figuram  Proplietarum.  Sed  et  Pbanuei  pater 
^HSt  /^cies  Dei  interpretalur .  Aser  beatus.  Aser 
l^catus  erit  figuram  populi  credenlium  tenens,  sed 
vel  pioguedinem  paois  interpretatur,  qui  de  c(ek> 
descendit. 

Htee  proceuirat  tn  diebui  muUii,  ei  vixeral  cum 
viro  iuo  anmi  sepum  a  fnrginitale  sua.  Aunis  septem, 
id  est,  synagoga  cum  heptatico  vel  poatea  per  seplem 
doiia  Spiritus  saocti,  a  virginitate  sua,  quia  cum  viro 
suo  sepiem  annis  fuit. 


^nentia^  et  gratia  Dei  erat  cum  iUo.  Notanda  distinctio 
verborum,  quia  Dominus  Jesus  Christus  in  eo,  quod 
puer  erat,  id  est,  habitum  humanx  fragilitatis  indue- 
rat,  cresccre  et  coiiforlari  habebat.  In  eo  vero,  quod 
etiam  verbuin  Dei,  et  Deus  aeternus  erat,  nec  con* 
forlari  indigebat,  nec  habebat  augeri.  Unde  rectissi- 
mc,  picnus  sapientia  perhibetur  et  gratia  :  Sapientia 
quideni,  quia  in  ipso  habitat  omnis  pienitudo  divi- 
nitalis  corporaliter.  Gratia  autem,  quia  eidera  me- 
diatori  Dei  et  liooiinum,  homini  Jesu  Christo  magna 
gratia  donatum  esl,  ut  e\  quo  homo  fieri  ccepisset, 
perfectus  esset  et  Deus.  Hoc  hominum  natura  noii 
recipit,  ut  ante  duodecim  annos  sapienlia  com- 
pleatur,  quomodo  omnia  iii  illo  oiirabilia  fuerunt. 


Et  htec  vidua,  ueque  ad  annoi  octogtnta  quatuor.  B  ita  pueritia  mirabilis  fuit,  ut  Dei  sapienlia  comple- 
{Ex  Beda.)  Juxla  intellectum  vero  raysticum,  qiiia  retur. 
Ecclesiaro  significat,  qiuB  in  pnesenti  quasi  sponsi 
Domiuiqoe  sui  est  morte  viduata,  Numerus  etiam 
annorum  viduiutis  cjus,  tempus  Ecclesiae  designat, 
septies  quippe  duodeni  octoginta  quatuor  faciunt» 
et  soptem  quidem  ad  hujus  sseculi  cnrsum,  qui  die- 
bus  septera  volvitur,  duodecim  vero  ad  perfectio- 
ncm  doctrinx  apostolic»  perlinent,  ideoque,  sive 
uiiiversalis  Ecclesia,  seu  quailibet  anima  fidelis,  qus 
lotum  viUe  suae  tempus,  apostolicis  mancipare  curat 
inslilulis,  quasi  septem  per  12  mullipiicarc,  et  lypi« 
cis  ocloginta  quatuor  anuis  Domino  servire  bu- 
daiur.  Sicut  etiam  tempus  septem  annorum,  qiio 
cuin  viro   suo    manserat,  Domioicai  iocariiationis 


CONCOROIA. 

Harum  duarum,  et  in  malre,  et  in  lege  fit  concor- 
dia  leclionum.ln  matre,  quia  Apostolus  dicii:  Natum 
ex  muliere,  Evangeliura  dicit :  Dixit  ad  Mariam  ma- 
trem  ejui,  In  lege,  quia  Aposlolus  dicit :  Fuctum  iub 
tege.  Evangcliuin  dicit :  Et  «I  perfecerunt  omnia  ie- 
cundum  legem  Domini.  Legales  euim  l^aliter  pro 
illo  oblatac  suiit  cxremoniae, 

IN  DIE  THEOPHANLE. 

LECTIO  ISAIiE  PROPBETiS,    CAP.  LX. 

c  Surge,  iiluminare  Uiemsalem,  quia  venit  lumcn 
<  tuum,  et  gloria  Dominisuper  te  orU  est.  Quia  ecce 
€  tenebrae  operieot  terram,  et  caligo  populos,  siiper 


tcmpori  decentissime  congruit.  Septenarifi  namque,  ^  <  te  autem   orietur  Doraious,  et  gioria  ejus  in  to 


ut  dixi,  numero  perfectio  soiet  temporis  iudicari,  sed 
ibi  propter  Dominicae  privilegium  majesUtis,  quo  in 
carue  /ersalus,  docui  simplex.  Septem  annorum  est 
numerus  cxpressus,  hicobrApostoiicx  cuimen  digoi- 
Utis  seplem  anni  per  duodecim  mulliplicaiitur. 

Quw  tton  diicedebat  de  templo  jejuniii  et  obacra- 
tionibui  ieniem  uocle  ac  die  (Ex  Amb.).  4Iullomm 
enim  aniiorum  vidua  fuit,  et  talis  vidua,  qualcm  de- 
scribit  Apostolus  :  Non  in  deliciis  vivens,  ne  viva 
luoriaiur,  sed  persistensin  oratioudiHis  uocteet  die. 
Orando  ergo  et  multos  aiinos  suppiicando  humiiiter^ 
videre  meruit  humilem,  quem  adorab^t  exceisum. 

Et  hcec  ipiahora  iupervenienitconfitebatur  Domino^ 


< 
< 
< 
c 
< 
< 
< 
< 
< 
< 
< 
< 


videbitur.  Et  ambulabunt  gentes  in  lumine  tuo, 
et  reges  in  splendore  ortus  tui,  leva  in  circuitu 
oculos  tuos  et  vide,  omnes  isti  congregati  sunt, 
veoerunt  tibi.  Filii  tui  de  iongc  venient,  et  fiiia 
Uue  de  latere  surgent.  Tunc  videbis  et  afilues  et 
mirabitur  et  dilalabitur  cor  tuuoi,  quaodo  con- 
vcrsa  fuerit  ad  te  multiludo  maris,  fortiUido  geo- 
tiuio  veoerit  tibi.  louodatioCameiorum  operiet  le« 
Dromedarii  Madiao  et  Epha.  Omoes  de  Saba  ve- 
oieot,  aurum  et  thus  defereotes,  et  laudem  Domi- 
10  aoouotiaotes.  Omoe  peousCedav  congrcga- 
bitur  tibi,  arietes  Nabajolh  ministrabunt  tibi.  i 
Surge ,  ii/imitJiard  Hieruiaiem^  qtUa  tenit  lutnen 


et  loquebatur  de  illo  omnibui  qui  exipectabant  redemr      tuum.  (Ex  Hieron.)  Ecclesiae  dicitur,  quae  priinum 


ptionem  hrael.  Prophetavit  Simeon,  prophetaveral 
copulata  coojugio,  prophetaverat  virgo,  debuit  etiam 
vidua,  oe  qua  aut  professio  deesset,  aut  sexus,  ct 
ideo  Aooa,  et  stipendiis  viduitatis,  et  moribus  talis 
iuducitur,  ut  digoa  plaoe  fuisse  credatur,  qu»  rc- 
demptorem  omoium  veoisse  ouotiaret. 

Et  tu  perfecertuu  omnia  iecundum  legem  Dominif 
reveni  iunt  in  GtUilasam  civitatem  iuam  Nazareth. 
(Ex  Beda.)  Pnetermisit  hoc  loco  Lucas,  quae  a  Mat< 
ihaeo  satis  cxposita  ooverat,  Domioum  videlicct  post 
b;ec,  oe  ab  Uerode  oecaodus  ioveoiretur,  i£gypium 
a  pareotiiras  esse  debtum,  defunctoque  Uerode  sic 
demumGalilaBamreversumNazarctli,  civitatem  suam 
iuhabltare  ooepisse. 


de  Judaico  populo  congregata  est,  ei  lumeo,  quod 
super  eam  ortum  fuerat,  per  apostoios  traosmisit 
ad  geotes»  cui  dicitur  :  Surge^  Ultiminare^  ut  quae 
f ecidit  io  iocredulis,  surgat  io  fidelibus :  qu»  ceci- 
dit  io  syoagogis,  surgat  in  Ecclesiis.  Yenit  enim  lu- 
men  tuum,  quod  tibi  omnes  prophetae  poUicebantur, 
quodjugiter  exspectabas. 

Et  gloria  Domini  iuper  le  orta  eet,  Ideo  gloria 
Domini,  qijue  quondam  fuit  super  tal)ernaculum  et 
templum  gus,  super  te  orta  esL  De  qua  dictum  est : 
Gloriosa  diciasunt  de  lecivitas  Dei  {PiaL  txxxvi). 

Quia  ecce  teaebree  operient  terram,   Id  est,  qui  ter 
rena  sapiunt. 

Et  caligo  populoi.    Sive  4it  iu  Hebraico  lcgitur, 


rX)LLECTIONES  IN  EPfSTOUS  ET  EVANGELIA.  74 

traK^   frfbwt|iMd  proprie  Teferfar  adi  lndam.  A  Epbft  regloim  sanl  traai  AwMw»  ftrUhg  cwiBtn^ 

tSi^^te  maem  ortetur  DonHnui.  M  est,  sol  ^o- 
sUlix  ChristiM. 

Ei  gioria  ejmi  In  U  tidebitur.  De  qns  scriptum  esl : 
Ei  vidfmut  giofiam  ejus,  quatd  ftofiam  Vnigeniti  a 
Patre  plenum  graiUe  et  veritatii  (Joan.  i). 

Et  ambmlabnM  gentei  in  lumine  tuo.  Nos  omnes 
ambahimis  in  a|9ostotoram  luce,  qax  lacetinmundk), 
c^  tenebrss  eam  non  comprebenderant. 

Et  regei  in  iptendore  ortui  tui.  Quando  primnm 
in  Christo  nala  es,  qood  et  spiritaliier  impletar ,  et 
camaliter,  at  reges  qnorara  cor  in  manu  Domini 
esty  et  qaibus  pon  regnat  peccatum  in  mortali  cor- 
pore,  ambalent  in  ^lendore  nascentis  Ecdesiae,  sive 
in  eo  qai  ortals  est  !n  Ecclesia,  et  veri  Regis  Christi 

fidei  coiIasubmittant,qaod  quoiidievldemusimpleri,  ^  soas  eflundenles  Deo ,  operieni  Uierusalem  rounerir- 
quaiido  i(!olo1atriae  errore  sublato,  ad  ftdem  Chrisii 
Romani  principes  franscunt. 

Leva  in  drcuito  deuloi  tuo$  et  vide ,  omne$  iiti 
eongregati  iuni^  venerunt  tibi.  Hoc  dicitur  ad  Eccle- 
siam,  qux  primum  ad  apostolos  congrcgata  est  in 
Sion,  de  qnlbus  ei  in  aposlolorum  Actibus  legiraus, 
quod  de  universo  orbe  terrarum  viri  religiosi  fuerint 
in  Hlerusalem,  qui  susciperent  sermonem  Dei,  et 
rmgais  snarum  alienaromqiie  gentium  ,  vel  audi- 
reni  loquenies  alios,  vel  ipsi  loquereniur  ad  cx- 
teros. 

Ftitt  itit  de  tonge  venient.  Nos  autem  simus  filii, 
qui  de  longe  venimos  ad  Dominum,  peregrini  quon- 
dnm  a  Teslamento  Dei,  et  repromissionibus  ejus. 


nm»,  omaisqoe  proylnefai  appeBalnr  daKt.  UiMto 
fuit  et  Saba  regina,  q«  veml  snpienllam  andir» 
Saiomonis,  ei  ipsa  deferens  aorum  et  ihos. 

Onrne  pecui  Cedar  eongregabil  libi ,  arietei  iV«- 
bajoth  ministrabunt  tibi.  Cedar  autem  regio  Sarace* 
norum  est,  Nabajoth ,  unus  est  fiiiorum  Israafael ,  ex 
quorum  nominibns  soliiudo  appeilaUir,  qojs  fnigom 
ioops,  perorom  plena  esL  Per  familiaria  ergo  oomioa 
gentiom  barfoararum  qaas  vicinx  suot  Israali,  totios- 
mondi  conversio  praedtcaUir.  Madian  quippe  iu  hoc 
loeo  interpreiatur  iiiiquitas.  Epha  resoluias  sivo 
efiundens.  Saba  conversio  vel  capiivilas.  Cedar  leoe- 
brae  vd  moeror.  Nabajoib  propheitae«  Greges  igilur 
camelorum  iiiiqiiilaiis  viiiculis  resoluii,  ei  anima» 


bus,  etomncs  de  capiivitaie  venieni « ei  conversiooea 
viarum  iidei  deferenies,  eiibus  sacrificii,  ei  per  haec 
munera  nequaquam  propria  sahile  coiUenli,  profi- 
cienl,  ul  etiam  caeteris  praediceai  salutare  Dei ,  lia- 
bentes  in  muneribus  priocipalia,  aurum  sensum  {iic} 
ei  Ibus  odoris  oplimi  aique  diceaiis :  Dirigalur  oratio 
mea  sicut  incensum  ia  compectu  tuo  {Piol.  cxl), 
et  Chrisli  bonus  odor  surous  (//  Cor.  u),  in  oroni 
loco,  ariclesque  prophctarum.  De  quibus  in  vicesi- 
mo  ociavo  psalmo  caniiur  :  A/ferte  Domino^  filii  Dei^ 
afferte  Domino  filios  arietum,  venicnt  ei  ofTercni  se 
sacrificium  Domino,  ei  placabilcs  hostiae  fiant,  al 
Chrisii  giorificeiur  Ecclesia.  De  hujuscemodi  ovibns 
Salvator  discipulis  loquebalur  :  Ite  ad  oves  perdi- 


sed  quid  dicit  Apostolus  :  Yos  qui  eratis  aliquando  C  ias  domus  Israel  (Matth.  x).  Proprie  super  his  in- 


looge,  facti  estis  prope  {Ephee.  ii). 

Et  filite  tum  tac  sugent.  Quod  dtcit,  /!/i>  tuce  tae 
iugent^  significat,  quod  antmae  in  Chrisio  lactantes, 
et  in  baplismate  parvulorum  (de  quibns  et  Pctms 
laqoitur  :  Quasi  modo  parvuli,  raiionales,  et  abs- 
qiie  dok),  lae  desiderate  [/Pe/r.ii])  suguut  lac 
aposiolorum,  qotbu»  parvolis  atque  laclaniibus,  lo- 
quebaiur  et  Paulus  :  hHioli^  quos  iterum  partu- 
rio^  domec  ChriitUi  formetur  tn  vobii  {GaL  rr). 

Tune  videbii  et  affhiei^  et  mirabitur,  et  dilatabitur 
C9r  miit,  guando  conversa  fuerif  ad  te  muttitudo 
marii^  fortituio  finthhn  venerit  tibi.  Cnm  elevaveris 
ocqIob  400S,  filiosqae  prospexeris  venire,  tunc  gaa- 
delns  el  ia  modom  lcrviorttm  aqofs  sabHis  inanda- 
beris,  ei  mirabilnr  ac  stnpebH,  imo  dilatabitar  cor 
iuom.  Audientes  Aposiolum  :  Dilatamini  et  vos  {II 
r*r.  vi),  ne  angustia  pecioris,  non  possitis  habere 
habilatorera  Chrislnm,  qoi  dicii  in  Evangelio  :  Ego 
el  Pater  veniemas,  el  mansionem  apad  cum  facie- 
mm  (Joofi.  inr). 

Inmndatio  eametorum  operiette,  dromedarii  Madian 
et  Epha.  Omnei  de  Saba  vement^  aurum  et  thus  de- 
ferentH^  et  laudem  Domino  annuntiantes.  Post  divi- 
lias  maris  el  fortitadinem  gentium,  gregesqne  ca- 
melorom  el  dromedarii  Madian  el  Epha,  promiitun- 
fur  Hierasalem,  qnl  omnes  veniunt  de  Saba,  por- 
tantes  aoram  et  ihos,  et  qood  his  majus  est,  an- 
niinthmies  Domini  salutare  {Matth.    n).  Madian  et 


B 


telligUur,  qui  de  geiitibns  electi  in  saccrdotium  mi- 
nisiri  sunt  Salvaioris. 

EVANGELIUM  SECUNDLM  MATTIIiEUM,  CAP.  II. 

c  Cura  natus  esset  Jesus  in  Beihleem  Jadae  in 
diebus  Herodis  regis.  Ecce  Magi  ab  Orrente  ve- 
neruni  Hierosolymam,  dicentes  :  €l)i  est  qui  na- 
tus  cst  rex  Judaeorum  ?  Tidimus  stcllam  ejus  in 
oriente,  ei  vcniinus  adorare  eum.  Audicns  auiem 
Herodes  rex  tiirbatus  cst,  et  omnis  Hierosolyma 
cum  illo.  Et  coitgregans  onmes  priiicipes  sacer- 
dotum  et  scribas  populi  sciscitabatur  ab  eis,  ubi 
Chrisius  nasccretur.  At  itli  dixerunt  ei :  In  Bcih- 
leem  Judae.  Sic  cnim  scriplum  est  per  prophe- 
tam  :  Et  lu  Belhleem  terra  Juda,  nequaquam  mi- 
nima  es  in  priucipibus  Juda.  EIx  tc  enim  exicl 
dux  qui  regat  populum  meuro  IsraeL  Tunc  Hero- 
des  claro  vocaiis  Magis  diligenter  didicit  ab  eis 
tempus  stelbe  quse  apparuit  eis.  Et  mittens  illoa 
in  Bethleem,  dixit  :  Ite  et  interrogate  de  puero 
diligenier,  et  curo  inveneritis,  renuntiate  mibi, 
ut  et  ego  veniens  adorem  euro.  Qui  cum  audis- 
sent  regem,  abierunt.  Et  ecce  stclla  quam  vide- 
ranl  in  orienie,  aniccedebai  eos,  usque  duro  ve- 
niens  siarei  supra  ubi  erat  puer.  Videntes  autem 
stellaro,  gavisi  sunt  gandio  magno  valde.  Et  in- 
iranics  domnm,  invenerunt  pueram  cum  Maria 
matre  ejus.  Et  proctdentes.  adoraverunt  eum.  Et 
apcriis  thesauris  suis,  obtulerunt  ei  munera,  ao- 


Yi  SMARAGDi  km\m  ^^ 


c  mnnig  nereJireni  ad  Herodein.  per  aUam  viam 
c  ffeversi  vaiit  in  regionem  suam.  » 

C«m  naiui  uui  Jetfu  in  BeUUeem  Juda.  Pulcbre 
antem  Acitur  Belbleem  iud»  ad  dislindionem  ^us 
Beihleem  qu»  in  Galikea  sita  eat,  sicut  in  Jesu  toIo- 
mine  reperiri  potest  (Joiue  xix).  Esi  euim  Bethlcem 
ciTitas  David,  quae  mundi  genuit  salvatorem »  q«e 
prios  Ephrata  vocata  est,  cui  Jacob  postea,  quando 
Ibi  peeora  sna  pavit ,  Bethleem  nomen,  quodam  v»- 
tidnio  futuri  imposuit ,  quod  domus  panis  inter- 
pretatur  propter  eum  panem  qui  ibi  de  coelo  de- 
aeeadit. 

Jn  diebus  Herwiii  regii.  Hic  Herodes  Antipatris 


{Ex  AugusL)  Nos  quidem  sub  faio  stellarum  nui' 
lius  hominis  genesim  ponimus ,  quanto  minus  illius 
temporalem  generationem  sub  astrorum  conditione» 
credamus  factam,  qui  csl  artemus  universorum  crea- 
tor  ei  Domiims.  liaque  illa  siella  qnam  vlderani  Magi 
Christo  in  came  nato ,  non  ad  decretum  dominaba- 
tur,  sed  ad  testimonium  famulabaiur.  Nec  ejus  sub- 
jacebat  imperio,  sed  indicabatobsequio.Proindenou 
ex  illis  erat  baec  stellis  quae  ab  initio  creaturae  iter 
suum  ordinemque  sub  creatoris  lege  costodiunlt  sed 
novo  virginis  partu  novum  sidus  apparaii,  quod  my« 
stcrium  olllcii  sui ,  etiam  ipsis  Magis  quaerentibus 
Christum»  cum  ante  faciem  praeiret,  eihjbuit,  da- 
nec  eos  usque  ad  ipsum  locum  ubi  Dei  Yerbiun  in- 


Ascaloniiidis,  matris  vero  Cypridis  Arabicae  fllius  j  ^^^  ^^^^  praeeundo  perduceret. 


feit,  qni  morbo  interciiUs  aquae,  scatenlibus  toto 
eofpore  vermibus  tricesimo  sepilmo  regni  soi  anno 
morioos  esi.  Sob  hojus  filio  Herode,  Ghristus  pas- 
sus  est.  Nam  et  ideo  reges  ei  duces  Judae  islius  tem- 
poris  alienigenae  referantur,  quia  praedicium  fuerat : 
Non  deficiet  princeps  de  Juda,  nec  dux  4ft  femore 
cjus  donec  veniat,  cui  repromissum  est,  et  ipse  erii 
exspcctaiio  gentium  {Gen.  xlix). 

Ecce  Magi  ab  Oriente  venerunt.  Igilur  dum  oriens 
est,  qui  quaerilur,  ideo  enim  ab  oriente  indicator, 
quia  ipse  ad  seraetipsum  nos  ducit. 

Hieroiolymam  dicentes.  Ideo  Hierosolymam  ve- 
nerunt,  quia  de  Sion  exibit  lex  et  verbum  Domini  de 
Bierusalem  (ha.  ii).  Sive  ul  Judjei  ignoranles  Cbri 


{fulg.)  Magos  qui  ad  adorandum  Dominumper- 
rexerant,  quidam  ex  progenie  fuisse  Balaam  exi- 
stimant,  eruditos  in  asironomica  disciplina,  ei  stei- 
bm  iUain  non  ex  notis  fuisse  sideribus,  quippe  quia 
nec  eodem  coelesii  ordine  movebaiur  ut  caeterae. 
Haec  euim  ad  locum  in  quo  naius  erai  Domiuus,  de« 
monsirando  nutu  proprio  ferebatur. 

Alii  dicunt  nepoies  Balaam  esse  filii  Beor,  quia 
sectam  ejus  secuii  sunt.  Alii  dicunt  Persas  fuisse, 
ut  metro  Canorius  dicit : 

Tum  ]ubct  et  Perses  celerem  pert«  ndere  gressum. 

Hieronymus  dicit :  Cbaldaei  siellas  deos  esse  cou- 
firmabant,  unde  eorum  dcus  nuncupativus  veruni 
indicat  Dominum,  unde  Chaldaei  esse  exislimanlur. 


sti  nativitatem  sibi  proximam  a  Magis  de  longe  ve-  ^  quod  dicit .  Vidimus  steUam  ejus  in  oriente,  id  est, 


nienlibus,  culparentur.  Nam  et  proplerea,  ut  saccr- 
dotes  a  Magis  interrogali,  ubi  Christus  nasceretur, 
inexcusabiles  fierenl,  de  adventu  cjus.  Judsei  cniin 
asserunt  Sem  filium  Noe  quem  dicunt  Melchisedech, 
primum  post  diluvium  in  Syria  condidisse  urbein 
Salem,  in  qua  regnum  fuit  ejusdem  Melchisedech, 
hanc  postea  continuerant  Hiebusaei,  e  quibus  sortiu 
est  vocabulum  Hiebus,  sicque  duobus  nominibus 
copulatis,  Hicbus  et  Salem,  vocaU  est  Uierusalem, 
qu»  postea  a  Salomone  Hierosolyma,  quasi  Hiero- 
salomonia  dicta  est.  Haec  et  corrapte  a  poetis  olim 
noncopaU,  et  postmodom  ab  Hdio  Adriano  vocaU 


nos  in  oriente  posili,  sive  de  oriente  in  occidentein, 
stcllam  ortam  vidimus.  Fixis  hislori^  radicibus, 
spirilualia  intueamur.  Ikthleem  quae  inlcrprelaliir 
domus  panis,  significat  Ecclesiam,  sive  cor  hominis, 
iu  quo  Christus,  qui  dixii  :  Ego  ium  panis  tivus 
(Joan.  vi),  nascitur.  Herodes  qui  interprelatur  pelii- 
ceus  sive  pellis  gloria,  signiflcat  diabolum  regnan- 
tem  in  mundo. 

Trcs  Magi  genus  humanum  cum  physica,  ethica, 
logica,  signiflcanL  Physica.  Hoc  est,  naturalis. 
Ethica.  Id  esi,  moralis,  mores  enim  apud  Graecos 
ilku  appellantur.  Logica.  Hoe  eal^  rationalis,  philo-> 


est  Helia;  in  ipsa  est  et  Sioo,  qo»  Hebraice  inter-    .jophiae  enun  species  eai,  ratio  enim  Graece,  la^ 
preUtor  specolatlo,  eo  qood  in  sobtime  conatrocU     dicitur.  Magi  qoi  sacerdotes  mterrogantt  significanl 


esi,  et  de  longe  venlentia  eontempleior. 

Vbi  estf  qm  natus  est  rex  Judworum.  Id  est,  rex 
coufessionom,  rex  qui  natus  omnes  gentes  illumi- 
nare  venii.  De  quo  Isaias  ait :  Puer  natus  esi  nobis 
{Isa.  ix).  Reddunt  causam  inquireniibus  Quis  dixit 
vobis?  Respondeut : 

yidimus  sUliam  ejus  tn  ortente  ,  et  venimus  ado- 
rare  eum.  Domini  stellam  se  dicunt  vidisse,  vel  ex 
artis  scieniia,  vel  ex  valiciuio  Balaaro ,  dicentis  : 
Orietur  stelia  ex  Jacob,  et  consurget  virga  de  Israelf 
el  percutiet  duces  Moab  {Num.  xxiv).  Hanc  stellam 
tradunt,  ut  columbam,  nec  antea ,  nec  postea,  esse 
vlsam,  quia  nec  antea ,  nec  postea,  similis  illi  quem 
demonstravit   est  natiis.   Sicllam    cjus    vidimus. 


Eccleslam  gentiom,  sacerdotes  legem  vd  Syna- 
gogam. 

(Ex  Greg.)  Quaerendum  quid  sit,  qiiod  Redem- 
plore  nato  pastoribus  angelus  apparuit,  atque  ad 
adorandum  hunc  Magos  non  angelus,  sed  stella  per- 
duxit,  videlicet  Judaeis  ratione  utcntibus  ralionale 
animal,  id  est,  angelus  praedicare  debuit.  Gentiles, 
quia  uti  ralione  nesciebant,  ad  cognoscendum  Do- 
minum,  aon  pcr  vocem,  sed  per  signa  perducuiitur, 
illis  prophetia  tanquam  fidelibus,  istis  signa  Un- 
quam  infidelibus  dau  sunt. 

(Ex  Beda.)  ConsUt  quippe  Magos  Christum  ho- 
ininem  intellexisse,  propter  quod  dicunt :  Ubi  esl 
qui  nattts  est  f  et  re^ein,  qiiia  dicunt  :  Rex  Judao' 


75  COU.ECTIONES  4N  EPISTOLAS  ET  EVANGIXIA.  7* 

mm,  et  Dominum,  ^iiia  cliciint   :  Venimus  adorare  \  buuc,  si  invcnire  possi.t,  e^^stiuguat,  scd^uia  .fictc 
««m.  Qui  etlam  hoc  sublimissime  dc  illo  sonscrunt,      qua^sivit,  inycnirc  non  ineruil. 


quia  cum  esset  Rex  Judxorum,  ad  salvandas  ctiam 
geotes,  qnx  \n  ipsum  credere  atque  ad  iilum  venire 
Tellent,  esset  idoneus,  quod  suo  maxime  advcnlu 
probavenint  et  actu.  Sed  ct  de  stella  qu»  eis  nppa- 
ruit,  quidam  dicunt  ab  orienle  usquc  ad  vicinia 
Betbleem,  ducem  cis  itineris  oxslilisse,  quod  ncqua- 
qoam  ita  esse,  Ipsa  Evangelii  veritas  inquisita  dc- 
moustrat,  sed  potins  in  oricnte  tantum  eos  stellam 
vidisse,  statimqiie  intcllexisse ,  quia  hxc  ortum 
natl  in  Judsea  Regis  signaret,  ideo  vencrunt  Ju- 
daeam.  Cumque  teslimoniis  prophelicis,  in  Bctli- 
leem  illum  nalnm  cognovisscnt,  mox  illuc  iicr 
agentes,  steilam  quara  io  oriente  vidcranl,  ducem 
habere  merueront.  Qux  nou  in  summa  coeli  aliitu-  B 
dine  inter  oeteras  stcllas,  sed  in  vicinia  terrue 
\isa  est  illis. 

Audietu  nuiem  Herodei  rex,  turbatus  est^  ei  omnis 
Hierosohjma  cum  ilto,  (Ex  Grcg.)  Coeli  Regc  nalo 
rex  terrac  turbatus  est,  quia  niniirum  tcrrena  alli- 
tudo  confunditur,  cum  celsiludo  cociesiis  apcritur  ; 
et  ut  alii  Tolunt,  idco  Herodcs  rcgis  nomen  in  Cbri- 
sto  indignatur,  quia  Augustus  dccrevcrat  ne  quis 
rex,  vel  Dcus,  slne  suo  consilio  diccretur.  Omnem 
enim  ffierosolymam  cuin  illo  dicit  csse  turbatam, 
quia  torbatio  regis  turbatio  populi  cst. 

Ei  congregans  omnes  principes  sacerdotum,  ei  scri- 
bas  populi,  scisciiabaiur  ab  m,  ubi  Christus  nascere- 


Et  ecce  stella,  quatfi  viderant  in  Orienie^  antecc' 
dcbai  eos,  usque  dum  vrniens  starei  ubi  erat  puer, 
IJbi  cst  llcrodes,  stplla  nonvidetur;  ubi  estChristns 
videtur,  et  viam  pc.rgcnlibus  ad  Christum  ostendit, 
qnia  ipscsccundum  incarnationismystcrium,  etslol- 
la  ct  via  cst,  et  nos  per  se  ducit  ad  se, 

Videntes  atuem  sieiiam,  gavisi  snnt  gaudio  magno 
valdCf  ei  intrantes  domum  inveneruni  puerum  cum 
Maria  matre  ejus,  Gavisi  sunt  gaiidio  magno  valdo« 
quia  inajus  gaudiom  fit  de  inventis  qnam  de  posses- 
sis.  Puor  ille  invenitur  cum  matrc,  de  quo  Isahi!< 
ait :  Puer  natus  est  nobis,  filius  datus  est  nohs 
(Isa.  ix). 

Et  procidentes  adoraverunt  euniy  ei  apertis  ihcsav- 
ris  suiSj  obtulerunt  ei  munera,  atirum,  thus  ei  nif/r- 
rham.  Vctcrum  tradilio  fuit,  ut  nullus  ad  rcgeni. 
sivc  ad  Dominum  rogandnm  vacuus  intrarct.  (Ex 
Greg.)  Magi  vero  eum  quem  adorant,  niyslicis  mn- 
neribus  pra^dicant.  Auro  Regcm,  Tbure  Deuni,  Myr- 
rha  mortalem.  Sicut  hseretici  qui  hunc  Deum  crc- 
dunt,  sed  ubique  regnare  non  crcdunt,  hi  ei  thr.s 
oiTerunt  non  aurum.  Sunt  qui  hunc  regcm  cxisli- 
mant,  sed  Denm  negant ;  hi  ei  aurum  oflcmnt,  no.i 
thus.  Sunt  qui  hunc  et  Deum  ratenlur  et  Regem, 
scd  assumpsissc  camcm  morlalem  negant.  ITi  ei  aii- 
rum  et  thus  oflferunt,  non  myrrham.  Nos  ofleramns 


„    .  ,     ^  .  .w      j         aurum  ci,  ut  ubqnc  cum  rcgnare  crelamus.  OflV'- 

fitr.  Magi   Lintummodo  Regcm  nuntiant,   Herodes  .,  '    ,  j  .       •  i     « 

ri.*'.fii.T!L  w^M-.rW   w.i.n  Ur:i..»  ^»«0*««  A^  »m^  i^  C  famus  Ihus,  ul  crcdamus,  quod  is  qui  in  lempor;! 

apparuit  Deus   ante  tcmpora  exstiiit.  Ofl^eramus 


Cbristum  requirit.  Ipsum  igitur  Regem  de  quo  in- 
terrogat,  confitetur.  Deindc  ubi  nasceretur,  inqoi- 
ritur,  utique  praenontiatus,  ostenditur.  Neque  enira 
quxri  poteral,  qui  non  erat  nuntiatus.  Qoare  tamen 
voluit  Dens  hoc  a  Judacis  inquiri,  ut  dum  ostendunt, 
in  qucm  non  credunt,  ipsi  sua  dcmonstratione  dam- 
ncntur.  Nam  pcrrexerunt  Magi  et  adoravcrunt, 
reinaiiscnint  Judaei,  qui  dcnioustravcrunt. 

At  iUi  dixerunt :  In  Dethleem  Juda*,  sic  enim  scri- 
ptum  csi  per  propheiam  :  Et  tuBethleem  ierra  Juda 
uequaquam  nunima  es  in  principibus  Juda^  ex  te 
cnim  exiel  Dux  qui  regat  populum  menm  Israet 
(Mich.  V  ).  Ac  si  diceret,  una  cs  in  principihus  ur- 
liiim  principatum  tenentibus,  qiiia  a  te  duo  na- 
scvntur  priiicipes,  id  est  David  et  Cbristus. 

Tum  ilerodes  clam  vocaiis  MagiSj  diligcntcr  didi- 
cit  tcmpus  steUee  qua:  apparuit  eis.  Timcbal  cniin 
Mngos,  ad  sc  aliqua  causa  non  revcrsnros,  ul  cvc- 
nil,cl  ideo  tcmpiis  slclla;  clam  vocalis  Magis  (lidicil. 
liiidc  et  hrc  deficit  historia,  cum  sccretc  iiidic-int 
teiiipus  stdLc, 

Ei  miitens  iitos  in  Bethteem,  dixit  :  Ite  ci  interro- 
gate  diligenler  depuero^et  cum  invenertiis,  renuntiute 
tnihi,  ut  et  ego  venienSj  adorcm  eum;  qui  cum  audis- 
icnt  regem,  abierunt,  Nativitate  Regis  nostri  cognila, 
licmdcs  ad  callida  argumenta  couvcrtilur,  ne  terre- 
no  lY^giiO  privarelur.  Renunliari  sibi  ubi  puer  invc- 
niretur  postulat.  Adorarc  velle  se  siiuulat,  ut  uu:isi 
Patrol.  CII. 


myrrham,  ut  eum  quem  credlmus  in  sua  divinitaU; 
impassibilem,  credamus  eliam  in  nostra  fulssc  can:c 
mortalem.  Uuamvis  in  auro,  thure  ct  myrrha  inlcl- 
ligi  et  aliud  potest.  Aurum  namque  sapienliam  dr- 
signat,  Salomone  attestante,  qui  ait :  Thesaurus  dc- 
sidcrabilis  requiescit  in  ore  sapienlis  (Pror.  xxi). 
Thus  a;item,  quod  Deo  incenditur,  virtus  orationis 
exprimilur.  rsalmisla  atlcstantc  :  Dirigntur  oratij 
tnea,  sictit  incensum  in  cottspectu  tuo  (PsaLcXu). 
Pcr  niyrrhain  vcro  carnis  nostrx  mortificatio  dcsi- 
giialur.  llnJc  cl  sancta  Ecclesia  dicil :  Manus  mic. 
disiillavenint  tmjrrham  (Ciint.  v).  Nalo  ergo  Re,  i 
aiiruni  ofTcriiiius,  si  in  conspcctu  cjus  clarilalc  bn- 
D  pcriKC  sapicnli.c  resplendeiniis.  Tbus  olTcrinius,  si 
(Ogitalioiies  carnis  per  sancla  oralionuni  sludia  iii 
ara  cordis  inccndinnis.  Myrrbam  oflcrimus,  si  car- 
nis  viiia  por  abslincnliam  mortificamus. 

Et  responso  accepto  in  sotnnis,  tie  rediretU  ad  Ile- 
rodeiHj  otc.  Magnum  vero  nobis  aliquid  Magi  in- 
nuiint,  quod  in  rcgioiiem  suam  per  viam  aliam  re- 
vcrtnntur.  Rcgio  quippe  nostra  paradisus  est.  A  re- 
gioac  clciiiin  noslra  superbiendo,  inobedicndo,  visi- 
birriscqucndo,  cibum  vetitum  gustando,  discessimus, 
sod  aJ  eam  nccesse  csl,  ut  flendo,  obediendo,  visi- 
bilia  conlcnincndo,  atqiie  appetitum  c^irnis  icfro- 
nando  redeamus.  Per  aliam  viam  ad  rcgionem  ni»- 
slrani   regredimur,  qnoniani  qui  a  paradisi  gaudiu, 

3 


75  '  SMARACDl 

per  dilociaaMnu  uiscessimus,   ad  hoc  per  lamenia  A 
rcYocamur. 

CONCORDU. 

Istanim  duarum   perspicua  esl  cl  gratissima  con- 
'cordia  lcctiomim,  ambaeenim  de  vocatione  gentium 
•niiscricorditer,  el  ambx  de  oblatis  Doniino  mysticA 
concorditer  loquuntur  muneribus. 

DOMI^aCA  PRIMA  POST  THEOPIIANIA. 

l.ECSIO  EPI8T0L£  BEATI  PAULl   AP08T0L1  AD  ROHANOS, 

<:APITE  XII. 

f  Obsecro  per  misericordiam  Dci ,  ut  exbibeatis 
c  corpora  Ycstra  hostiam  yivenlem,  sanctam,  Deo 
4  placentem,  rationabile  obsequium  vcstrum.  Et  no- 
-€  lite  conformari  buic  saecule,  scd  reformamini  in 
4  novitate  sensus  irestri,  ut  probetis  quae  sit  Tolun- 
<  tas  Dei  bona,  et  bcneplaceiis  et  perfecta.  Dico  enim  B 
^  per  gratiam,  qua;  data  est  mihi,  omnibus  qui  sunt 
•€  inter  vos.  Non  plus  sapere  quam  oportet  sapcre, 
t  sed  saperc  ad  sobrietatem.  Et  unicuique  Deus  di- 
4  visit  iiiensuram  fidci.  Sicut  enim  in  uno  corpore 
c  multa  luembra  habcnius,  omnia  auicm  mcrabra 
c  non  euindcm  actum  habent :  ila  muhi  uiinm  cor- 
c  pus  sumus  in  ChrisUs  siuguli  autcm  aher  aileriua 
c  roembra*  t 

{Ex  On^ene.)  Cum  superins  doculssel  Apostolus 
quomodo  a  ludaeis  ad  gentes,  ab  observantia  carnali 
ad  observantiam  spiritalem,  religionis  suinma  trans- 
lata  sit.y  aggreditur  spiritalis  hujus  observantia; 
mores  et  instituta  sanctificare,  et  ait. 

Ob$ecfo  itaqme  vo$,  fratres^  per  misericordlam  Dei. 
Quia  onmes  conclusi  erant  sub  peccato,  nunc  jam  ^' 
iion  in  meritis,  sed  in  misericordia  Dei  salus  humana 
coHsistit.  Ideo  quasi  qoi  officium  susccpcrit  rcconci- 
Itandi  vos  Deo,  obsecro  vos  non  per  potentiam ,  scd 
per  miserieordiam  Dei.  Qiiid  vos  obsecro  ? 

Vt  exkiheatis  corpora  veitra ,  hostiam  viventem. 
YiTentem  dicit  hosiiam  qux  vitam,  hoc  cst  Christum, 
in  se  gerit,  et  dicit,  mortem  Jesu  in  corpore  circnm- 
ferimus,  tti  et  vila  Jesu  Christi  in  corporc  nostro 
inanifestetur. 

Sanclam.  Sanctam  dicit  in  qua  sanctus  Spiritus 
liahitat,  ut  illud  :  Ne$citi$  quia  lemplum  Dci  cslis  ct 
spiritus  Dei  habitat  in  vobis  (/  Cor.  iii). 

Deo  ptaeentem,  Placentem  Deo  dicit ,  ut  potc  a 
{>eccatis  et  vitiis  separatam ,  hi  emm  qui  mcnibra  j^ 
sia  mortificant,  ab  inccntivo  libidinis  et  furoris, 
ncius  corporis  sui  Domino  placitos  hal)ent ,  hostiam 
viventem,  sanctam,  Domino  placentem.  rationabiliter 
oiTerunt. 

Rationabile  obsequium.  Obsequium  hic  culliim  di- 
cit ,  qui  dodnm  in  pecudum  niutorum  corporibus 
consislebat.  Nune,  inqnit,  iii  corpore  rationabilis 
hominis  offeraltur,  et  corpora  magis  vestra  quam 
pecodum  ftant  sacrificium  Deo,  quia  dignum  cst  Do- 
mino,  tales  hostias  immolare,  arietes  autem  ct  hircos 
et  vilulos',  immortali  et  incorporeo  Domino  olferrc, 
nulla  ratio  recCa  et  honestasuscipit. 

Et  nolite  conformari  huic  $(eculo'.  Osl^ndit  esse 
quamdam  formam  htijus  saeculi,  et  aliam  futuri  sa;- 


ABBATTS  70 

culi,  ct  si  qui  sunt  qui  amant  praesens  sxculum  ct 
ea  qux  sxculi  sunt ,  secundum  formam  &'cculi  pr%- 
sentis  aptantur,  qui  vero  non  respiciunt  ca  qune 
vidcntur,  seJ  qux  non  videntur,  xterna  sunt,  et 
transformantur,  et  renovantur  ad  futuri  sa^culi  for- 
mam.  Yide  crgo  ne  fortc  cuni  vcnerit  ira  in  cor 
tuuni,  et  concupiscentia  mala  et  avaritia,  cxteraqiie 
quibus  saK^ulum  prxscns  dclectatur,  forniam  tit  i 
sseculi  pncsentis  imponant.  Si  vero  e  contrario,  luaji- 
suetudo,  patienlia,  Icnitas,  contincntia,  fides,  veri- 
tis,  cceterseque  virtutes  habilent  in  cordc  tuo,  coii- 
formem  te  futuri  sseculi  faciunt,  et  ita  pulchrani 
animam  iuam,  ut  dicatur  illi  a  verbo  Dci :  Tota  pul- 
chra  e«,  amica  mea^  et  macula  non  est  in  tc  (CanMr), 

Scd  reformamini  in  novilate  eensus  veslri,  Reno- 
vatur  autem  sensus  noster  per  exercitia  sapienti;c 
et  meditationcm  verbi  Dei ,  et  legis  ejus  intclligcn- 
iiam ,  et  quanto  quis  quotidie  ex  Scripturanira  pro- 
ficit  lcctione,  quanto  altius  intellectus  ejus  ascendil, 
tanto  scmper  novus  et  quotidic  novus  eflicitur.  Polcst 
ctiam  ct  sensus  rcnovari  ad  justitiam  et  contincnliani. 
et  ad  fidcm  et  patientiam,  etc. 

Ut  prebetis  qum  $\t  voluntas  Dei  bona  ct  benejpla- 
cen$  ct  perfecta.  In  multis  enim  pulatur  cssc  voUintas 
Dei ,  et  non  est ,  in  quo  is  utique  qiii  sonsnm  hnhct 
renovatum  errat  et  falliiur.  Est  autcm  non  cujus(iiic 
sensus,  scd  valde  rcnovati,  probarc  in  singulis  qiiilms 
agimus,  qua;  loquimur,  qu%  cogilamus,  si  sit  volun- 
tas  Dei ,  et  nihil  omnino  vel  agere,  vcl  dicere,  vcl 
cogilare,  quod  voluntati  Dei  non  senserit  convcnirc, 
qnia  voluntas  Dei  est,  quidquid  bonum  et  bencplaci- 
tum  et  pcrfectum  est. 

JMco  enim  per  gratiam  quce  data  e$t  mihi.  Pauhifs, 
sicnt  ct  in  aliis  dicit,non  in  suasoriis  sapicntitT 
carnalis  verbis,  sed  per  gratiam  quse  sibi  dala  cst 
(/.  Cor,  ii)Ioquitur.  Est  enim  mulla  dificrcnlia,  pcr 
gratiam  loquentis ,  et  pcr  humanam  sapienliam. 
Dcnique  iionnulli  eloquentcs  et  eriiditi  viri  cuni  mulia 
dixcrint  composite  et  erudite ,  tamcn  quia  non  pcr 
graliam,  ncniincm  auditorum,  aut  ad  fidcm ,  aiit  ad 
timorcm  Dci,  aut  ad  coinpunctioncm  cordis  potucnint 
incitare.  Alii  non  inagna  eioquentia,  sed  siniplieiter 
loquentcs,  multos  infidcHum  convertunt ,  ct  lioc  cst 
per  gratiam  loqui  qu.ne  data  est  Paulo. 

Omnibus  qui  $unl  inter  vos,  non  plus  sapcre  qmm 
oportet  saperc.  Quod  dicit  omnibus  qui  suut  intcr  vos 
simile  est  ac  si  diceret :  Omni  qui  iii  Dco  cst,  cjjus 
scmper  esse  cst.  Quod  dicit,  Non  plus  %aperc,  vi  !o- 
tur  ad  supcrbicntes  ramos  oicastri ,  ct  insullantcs 
ramis  qui  de  bona  oliva  fracti  sunt,  iHinc  aplaro 
sermonem,  et  dicere  cis,  non  dcbcre  plus  sopcrc 
quam  oporict,  hoc  est,  plus  sapere  quam  oporioi 
sapere  :  Ego  autem  dico  quod  haeretici  plus  sapiunt 
de  Christo  quain  oportet  sapere,  qui  ncgant  cum  Dei 
crealoris  csse  Fitium,  et  alia  multa  plus  dc  illo  qiiam 
oportet  fingcntcs. 

Sed  sapcre  ad  sobrietatcm.  (Ex  Crcg.)  Dum  ciiim 
pcr  stipcrnam  gratiam,  ad  alliora  intelligcnda  dc:!n- 
cimur,  qiianto  snbtilius  levamur,  lanlo  scnipcr  in 


i7  '  COLLECTIONES  IN  EPISTOLAS  ET  EVANT.ELIA.  78 

humililaleni  nosmeUpsos  in  iulelloclu  uoslro  prc-  A  <  NcsciehalU  quia  iu  liis,  qiuc  Patris   moi  suDt, 

inerc  debemus.  Ne  conemur  plus  sapcre  quam  opor- 

let  saperc,  scil  sapcre  ad  sobrielaleui.  Nc  dum  iiimis 

invisihilia  discutimus,  aberremus.  Quod  in  Grxc.) 

dicitur  a«>7poaiiyq ,  in  nostris  codicibus,  hoc  csl  in 

Scripturis  divinis,  sobrietas  a  majoribus  iiilerpreta- 

ium  est ,  ab  aliis  tamen  erudilis  viris  iempcrantia 

ponitur,  qux  temperantia,  una  ex  quatuor  gcnerali- 

bus  virtutibus  hahetur.  Ergo  sapere  ad  sobrietatem, 

tcmperanter  sapere  est,  hoc  est,  ut  in  omnibus  qu» 

aginius  vel  qu(c  loquimur  aut  sentimus  icmperantiam 

ieneamus. 

Et  unicuique  iicui  Deui  diviiii  menzuram  pdd. 
Iloc  esiy  ui  sciai  unusquisque  ci  intelligai  quse  io  eo 
sii  meiisura  gratise  Dei  qiiam  coiisequl  meruii  per 


f  oportet  iiie  esse.  Et  ipsi  non  intellcxcrunt  verbani 
c  quod  loculus  csl  ad  illos.  Et  descciidit  cum  eis,  ct 
<  vciiil  Nazareth,  et  crat  sulKlitus  illis.  £t  maicr 
c  ejus  conscrvabai  omnia  vcrba  bxc,  confcrens  iu 
t  corde  suo.  Et  Jcsus  proficicbat  sapientla,  atiaie  ci 
c  gralia  apud  Ocuin  et  homines.  > 

Ei  cum  faciui  eisetJesui  annorumduodeeim^aieen- 
deiUibui  illii  Uieroiolymam  iecundum  comueiudinem 
diei  feili^  comummatisque  diebui ,  ciiin  redirent^  rc" 
mamit  puer  JeiUi  in  Hierutalem,  (£x  Bcda.)  Qui  a 
nativiiatc,  iino  a  conccptione  humana,  mauifcstis 
miracuiorum,  quia  I>cus  sit,  cst  apprubaius  indiciis, 
ipse  etiam  mox  ubi  ierapus  aetaiis  congrucbat, 
uiramque  suam  rcvercnter  pandera  coepit,  alquc 


fidem,  loierdum  enim  accipii,  quis  a  Deo*  ut  sapiai  ^  aperire  substantiam,  el  quid  vidclicct  Patri,  juxia 


iii  opere  charilatis,  aui  erga  misericordias  paupe- 
rum ,  aui  circa  debilium  curam ,  aut  erga  vlduarum 
ei  pupiliorum  defensionem ,  aui  erga  hospitalilatis 
solliciiudinem,  hsec  ergo  singula  divisit  Deus  unicui- 
que  sccundum  mensuram  fidei,  sed  si  is  qui  accepit 
grntiain,  ui  dc  uno  aliquo  horum  saperct,  non  intel- 
ligat  mensuram  gratia;  sibi  datae,  sed  vclit  sapere  in 
quo  graiiani  non  acccpit ,  et  non  discere  vclit ,  sed 
doccre  qiiae  ncscit,  istc  cum  minus  sapiat  plus  vuli 
sapore  quam  oporlct,  verum  ui  evideutius  aJhuc  de 
his  Aposiolus  assignarct,iutroJurit  exeiuplum  et  dicii : 
Slcut  enim  in  uno  corpore  mulla  membra  habemm^ 
omnia  autem  membra  non  eumdem  actum  habent,  ita 
iiiN//f  unum  corpui  mmui  in  ChristOyiinguli  autem 


veritatem  diviuae  innjestalis,  ei  quid  juxta  assum- 
ptionis  humanuc  fragilitatem  debcat  matri  ,  nec 
absquc  provideutia,  duodeuis  prima  suae  fiilel  rudi- 
mcnta  rcvelabai ,  qxix  duodeciin  aposiolorum  niiui- 
sterio,  per  cunctum  erant  rcvcLanda  ct  elucidanda 
orbein.  Possumus  et  hoc  dicere,  quia  sicut  seplc- 
nnrio,  sic  et  duodciiario  nuinero,  qui  mulliplicalis 
iiiter  se  invicem  soplenario  partibus  coiistat ,  vel 
renim  vcl  teni|)oruui  univcrsitas  ac  perfectio  desi- 
gnatur :  atque  ideo  quo  omnia  loca  vel  teinpom  decct 
occupari ,  rccte  a  duodeciu:o  numero  jubar  sumii 
exordium. 

Et  non  cognoverunt  parentei  ejui ,  ei  ejciitimantc* 
autem  illum  eae  in  comitatu^  veneruni  iter  diei ,  vi 


alter  aherius  membra.  Ordinalissime  per  haec  com-  ^'  requirebant  eum  inter  cognatoji  el  notoi^  et  non  invi- 


ponens  omne  corpus  Ecclesia^,  iii  sicut  membra  cor- 
poris  siiigula  quxque  proprios  habcnt  aclus,  ct  ta- 
men  uno  consensu  mutuo  sibi  iiiviccm  ccdunt,  ita, 
iiiquit,  ei  in  Ecdesia,  qusc  est  corpus  Christi,  di- 
vcrsos  singuli  haberaus  actuSi  vcrbi  gratia  alius  per 
sapientiam  est  oculus,  alius  per  opera  est  inanus, 
alius  audiendo  esi  auris,  unum  tamcn  cst  ex  oinuibiis 
niembrls  corpus  in  Christo  Jesu  Doiiiino  nostro. 
Qtiomodo  autrm  corpus  islud  in  Chrislo  sil,  iJcni  cst 
iu  veritate,  ei  sapientia  et  jiistitia  ci  sanclificaiiotic, 
quae  omnia  Christus  est,  jain  sxpe  dixiiiiiis. 

EVANGELIUH  tUCiC,   CAP.   II. 

<  Et  cum  factns  essct  Jesus  anuoruin  duolccim, 
<  ascendcniibus  illis  Ilierosolymain  secund:nn  coii- 


nientciy  reversi  iunt  in  Hiermatem  rcquirentei  euiu, 
QiKrrit  nliquis  qiioinodo  Dei  Filius  tauLi  parcnium 
cura  nutrilus,  his  al;cuntibus  potuerii  oblivisecni'o 
relinqui.  Ciii  rcspoiidenJum  quia  fiiiis  Israel  nioii/i 
fucril,  ut  tcinporibiis  fesiis  vel  Hierosolymam  coi;- 
flnrn!cs,  vcl  nd  propria  rcdeunics,  scorsum  viri , 
scorsuiu  niileui  remiiix,  choros  duccntes  incedcrent. 
Inrnnlcs<tiie  vol  pucri,  cum  quolibct  parente  indiili'- 
loiUcr  irc  poUieruiil.  Idcoquc  bealam  Maiiaui  \c\ 
Joscph ,  vicissim  pulassc  puerum  Jcsum ,  quem  ^e 
coiuitari  iion  ceriiol)aiit ,  cuin  altero  paicnte  iv- 
versuin. 

Et  fdctnm  cst  post  triduum ,  inveucrunt  iUttm  ia 
tctitplo  scdeitutn  in  medio  doctorum ,  audicntcm  itivs 


t  sueludincm  dici   fcsli.    Consumnialisc;nc    diclxis      el  intcrroQuntctn.   Qunsi  fons  sapieiilix  i!octoriii:i 


<  cum  redirent,  remansit  puer  Jesns  iii  lliirosMlynia 

<  et  non  cognovcrunt  pareutjs  ejus.   LxisliniMdlos 
t  aiitcra  ilhim  esse  in  coniitatu,  vencrunt  iter  diei 

<  et  requirebant  eum  inter  cognatos  ct  notos,  ci  non 

<  inveuipntes  regrcssi  sunt  in  Iliemsalcni  requiivn- 
•  ics  eum.  ki  factuin  esi  post  iriduum,  inveneriini 

<  V\.\\\\  iii  leniplo  sedentem  in  medio  doctorum,  au- 

<  .llcniem  illos ,  et  interrogantcm  eos.    Stupebant 
4  n::tem  omncs  qui  cum  audiebant  super  prudeulia 

<  et  respoii^is  ejus.  Et  videntps  adniirali  sunt.  Ki 

<  dixit  inater  ejus  ad  illuni  :  Fili ,  qnid  fecisti  nobis 

<  sic?  Ecce  pater  iuus  et  ego  dolenlcs  qnoerclninus 

<  tc.  El  aii  ad  illos  :  QuiJ  est  quoJ  me  c]iijeiel);:tis? 


inediiis  seJct,  scd  qnasi  exeniplar  humilitatis,  audiu: 
prius,  et  inlerrogare  (ioclorcs,  quain  instiucre  qua' 
rit  iiidoctos.  Ne  cleniin  parvuli  a  scnioribus  eru- 
bescant  discere,  et  ipse  ob  atatii  humano'  congnier.- 
tiani  honiincs  nuscnltare  non  eruhcscil  Dcus.  Nc 
iufirnius  doccre  qiiis  auJeat,  et  illc  pucr  doceri  iu- 
lcrroj];;\ndo  voluil,  qui  pcr  divinitalis  polciitiam  vcr- 
bum  scicnii;e  ipsis  suis  flcctoribus  ministravit. 

Smpebant  outcm  omnes  qui  eutn  audiebiint^  iap.r 
doctrina  ct  responsis  ejus,  et  videtites  admirati  suut. 
Stupcbaul  qui  eum  audicbant  ct  videntes  admirnt! 
suiit.  El  co  nmplius  stupebant  siiper  prudenli.t 
re  po.^isionuin ,  q:.o  paucilatem  viJcntes  coniemiic- 


:79  SMARAGDI  ABBATIS  So 

^mt  annonnn.  Nos  anitem  scientcs  liiinc  csse  de  qno  A  mine  Salvaioris  mortalibus  pra^lct ,  et  x  qaomo^Io 


«rtim  prophela  gratulabnndus  exsultabat.  Parvutus 
natus  est  nobi$,  filius  datus  est  nobiSf  et  vocabitur 
nomen  ejus  Admirabilis,  ConsiliariuSy  Deus  fortis  (Isa, 
ix),  neqnaquam  miremur  eum,  qui  sic  par\ulus  fa- 
^tus  est  homo,  ut  nihilominus,  quod  erat  semper, 
iDeus  ac  fortis,  permaneret.  . 

Et  liixit  mater  ejus  ad  illum:  Fili,quid  fecisti  no- 
%is  sie?  Eece  pOter  tnus  et  ego^  dolentes^  quwrebamus 
te,  et  ait  ad  illos  :  Qurd  est  quod  me  qucerebatis  ? 
itescitbatis  quia  in  his  qu(e  Patris  mei  sunt,  oportet 
ine  esse.  Non  qnod  enm  quasi  filium  qu^runt  vitu- 
perat ,  sed  qoid  ei  potius  cui  seternus  est  Filius, 
debeat,  cogit  oculos  mentis  attollere,  qnia  enim  Deos 
fit  honio  est.  Nanc  excdsa  deitatis,  nunc  iniinila 


Decalogus  legis  debeat  impleri  sua;  nos  resurreclio- 
nis  Dominus  figiiris  institiierit  pariter  et  juverit ,  nt 
quomodo  ipse  resurrexil  a  mortuis,  ita  et  nos  illo 
adjuvaute  rcsurgere  valcamus,  et  in  c  qux  nos  iii 
futuro  sequatur  gloria  dcmonstrat.  Cenlenarius  iiani' 
qne  numerus  qui  de  la;va  transit  in  dextcram,  iHiiis 
temporis  felicitatem  pncfigurat,  de  quo  Dominns  ail : 
Iterum  videbo  vos  et  gaudebit  cor  vestrum(Jo(m.  \vi). 

CONCORDIA. 

Istarum  duarum  qiiamvis  non  in  verliis,  in  ncln 
tamen  flt  concordia  lectionum.  Ascendentes  cnim  in 
Hienisalem  cum  hostia  parentes,  Domini  ingrcssi 
sunt  templum  quod  nos  spiritaliter  agcre,  horiiitnr 
Apostolus  dicens  :  Obsecro  tos  per  misericordiani 


prassefert  hmnanae  fragnitatis,  quasi  homo  senlores  B  Dei  ut  exhibeatis  corpora  vestra  hosliam  viventem , 

sanctam,  Domino  placentem,  et  reliqua. 

DOMINICA  H  POST  THEOPHANIA. 

L^TIO  EPIST0l..<£  BEATI   PAULI  APOSTOLI   AD  ROIIANOS, 

CAPITE   XII. 

t  Habentes  donationes  secundum   gratiam  qiux^ 
€  data  est  nobis  difTerentes,  sive  propliciiam  secnn- 

<  duro  rationem  fldei,  sive  niinisterium  in  ministrnn- 
€  do,sive  qui  docet  in  doctrina.  Qui  exhortatur  in  ox- 
I  hortando,  qui  tribuil  in  simplicilalc.  Qni  pnecsl  in 

<  sollicltudinc,  qui  miscretur  in  hilarilatc.  Diieclio 

<  sine   simulatione  :  Odicnies  malum ,  adlKcrcnles 

<  bono.  Cliaritatem  fraternitalis  inviceni  diligcnlcs, 

<  honore  invicem  pncvcnicntes.  Sollicitudine  non 

<  pigri ,  spiritu  fen^entes,  Domino  servienles ,  spe 

<  gaudenles,  in  tribulatione  patientes.  Oralioni  in- 

<  stantes,  necessitatibus  sanctorum  communicantcs, 

<  hospilalilatcm  scctantcs.  Bcncdicite  perscquenli- 

<  bus  vos,  benedicitc  et  Iiolite  maledicerc.  Gaudcie 

<  cnm  gaudentibus,  flctc  cum  flentibus.  Idipsum  in- 

<  vicem  sentientes,  non  alla  sapientes,  sed  humili- 

<  bns  consentientes.  i 
Habentes  donationes  secundum  gratiam,  qua^  dntn 

est  nobis,  di/ferenles.  (Ex  Primas.)  Doiium  non  ex  no- 
stro,  sed  ex  donantis  pendet  arbilrio.  Omnibus  qui- 
dcm  credentibus  gloria  promittitur  in  futuro,  seil  qni 
tani  mundum  cor  habuerit,  ut  virtutum  gratiani  ac- 
cipere  mereatur  etiam  in  prxsenli. 

Sive  prophetice  secundum  rationem  fidei.  Fidei  di- 
xit,  non  legis,  sive  quia  fides  illa  meruit,  unusquis- 


intermgat,  quasi  Deus  qux  seniorcs  et  edocti  roi- 
reutur  respondei.  Quasi  Dei  Filius  templo  Dei  com- 
inoratur,  et  quasl  fllius  hominis  cum  parentibus  quo 
juhent  regreditur. 

Et  ipsl  non  intellexerunt  verbum  quod  locutus  est 
tAi  illos^  et  descendit  eum  ilRSf  et  venit  Nazareth,  et 
erat  subditus  iUis.  Quid  enim  magister  virtutis  nisi 
dfficium  pietatis  implcret?  quid  inter  nos  aliud,  quain 
qaod  a  ndbis  agi  vcllet  ageret?deferebat  patri,  defe- 
rebal  ancHlae.  Ipsa  enim  dicit :  Ecce  ancilla  Domini. 
Deferebat  stmulato  patri ,  deferehat  Domino  vero 
palri ,  et  utique  malre  natus,  virgincm  conservaral, 
ei  castam.  Utique  a  patre,  non  voluutate,  non  opere, 
non  tempore  aistal:n,ut  ejus  videlicet  exemplis  am- 
iiioniti,  quiil  parentibus  fleheamus,  qu!  tanta  pro  no- 
bis  patiuntnr^agnoscamns. 

Et  mater  ejus  conservabat  omnia  verba  hac  in  eorde 
suo.  Sive  qu»  intellexit,  seu  qusc  necdum  intelligere 
vert)a  Evangelii  potuit,  oronia  suo  pariter  in  corde, 
quasl  rumiiianda ,  et  diligentius  scrutanda  reconde- 
bal.  Discamos  ergo  In  omntbus  castitatem,  quae  non 
minus  ore  pndico,  qoam  corpore  argumenta  fidei 
conservabat  in  eorde.  Ei  si  illa  ante  prxcepta  apo« 
stolica  tacet,  cur  iu  posi  apostolica  prxcepta  magis 
cnpis  docere,  quam  discere. 

Et  Jesus  profieiebat  sapientia  et  (Btate,  etc.  Hic  lo- 
cns  Manich»os  pariter  et  Apollinaristas  expugnat. 
Ostendens  Dominum  veram  carnem  veram  habere 
ci  animam.  If am  slcut  carnis  est  aetate,  sic  est  animae  j.  que  enim  tantum  accipit  quantum  eredit 


sapientia  proflccre,  et  gratla,  quse  tamen  in  sapien- 
tia  nullatenus  proficeret,si  naturalcm  intelligeniiam 
qnse  hominibus  raiionis  causa  concessa  est,  non  ha- 
licrei.  De  cujus  nomine  hic  pauca  dicenda  sunt : 
Jesus  enlm  salvator  interpretatur.  Cujus  sacri  no- 
minis  non  solom  etymologia ,  sed  et  ipse  niimerus 
liticrarum  perpetuae  nostrae  salutis  mysteria  redolet. 
Sox  quippe  litteris  apud  Graecos  scribitur  'iijTouf, 
videlicet  c  et  n  et  a  et  o  et  u  et  a,  quorum  nuroeri 
sunt,  1  et  VIII  et  cc  et  lxx  et  cccc  et  cc  qui  flunt 
sinni^  DCCCLXxxviii ,  qui  numcrus  flguram  resurre- 
ciionis  adauget.  Nam  quod  viii  simpliciter  hoc  et  x 
ci  c  inuItipHcata  signiflcant.  Possimus  ct  ita  dicere, 
ipiod  viii  absolute  resurrectionis  exemplum  in  no- 


Sive  mtnisterium  in  ministrando.  (ExOrig.)  II.tc 
omnia  possumus  ad  illam  regulam  revocare,  qiuo 
superius  dicta  est,  hoc  est,  non  plus  sapere  quani 
oportet  sapere.  Verbi  causa,  non  debere  eum  qni 
ministrat,  in  ministrando  plus  sapere  quam  oportet 
sapere,  et  qui  docet  in  doctrina,  el  qui  exhortalnr 
in  exhorlalione,  non  plus  sapere.  Multi  accepio 
ministerio,  vcl  acccpta  doctrina,  plus  sapuernni 
quam  oporluit  sapere,  et  clati  in  arroganlia,  vel  in 
deliciis  resoluti,  prsecipites  corriierunt. 

(Ex  Primas.)  De  ininisterio  sacerdotali  vcl  diaco- 
natns  dicil. 

Sive  qui  docct  in  doctrina.  Qiii  docet  niajgr  csl 
eo  qui  cxhortatur. 


Sl  COLLtX/nONKS  IN  tnSTOLAS  KT  LVAiNGELlA.  82 

Qui  ejhortatur  in  exhorlando,  (Ex  Orlg.)  Kxlior-  X  rcl  Douiino  unus  spiriUis  esl,  iia  et  Itic  dicit-:  Atihsp- 


lalio  sptM^ics  docirinx'  csl  ot  verbi,  qiio  afllietiii  ani- 
itiae,  Scripturannn  divinarum  prudenter  aplatis  et 
i»  uuura  collectis  sermonibus  relevantur,  si  vero 
Si^rmo  babens  virtutem  gratiae  Dei,  fuerit  adliibitus 
niiinia^  desperatie,  tunc  cor  ejus  peneirat,  et  conso- 
Jationem  praebet,  ac  spem  revocat,  desperatiooe 
subinota. 

Qui  tribuii  \n  simplicitate.  OiMirtet,  inqnit,  in 
siinplicitate  cordis,  hoc  faciat,  hoc  est,  nc  videatur 
quttlein  bene  facere  indigentibus.  Cordc  vero  lau- 
iloin  quserat  ab  hominibus.  Non  est  simplicltas,  si 
aliud  agi  videatur  in  raanibus,  et  aliud  quaerat 
in  corde. 

Qui  prwest  ln  $oUicitudine.  Qui  vcro  pneest  fra- 


reamus  bono,  slne  dnbio,  ut  contingat  nobis  umim: 
csse  cuin  bono.    - 

Charitalem  fratermtati$  invicem  ditigente$.  Ac  si  - 
dicat,  ut  fratres,  et  quasi  ex  una  matne  generati, 
ita  vos  diligite,  faoc  mandatum  accepimus,  ot  dili-*- 
gamus  nos  invicera,  sicntetDeus  dHexit^nos. 

{Ex  Origene,)  Fratres  ergo  jubemur  diligerc,  nwi 
judicare,  si  eniin  putas  allquem  impiuni  esse,  et 
ideo  emn  non  judicas  diligendum?  Audi,  quia  Chri- 
sius  pro  impiis  mortuus  cst,  aut  si  quia  peccator 
cst  frater  tuus,.  ideo  cum  non  putes  diligcndum  ? 
Audi,  quia  Christus  Jesus  in  hunc  nnindum  vcnit 
peccatores  salvos  facere,  si  vero  justus  cst,  dilcctio- 
ne  multo  magis  dfgnus  icst.  Dominus  enim  diligii 


iribus,  vel  qui  prseest  Ecclesix,  in  solliciiudine  csse  B  justos. 


dcbet,  non  humanarum  causarum,  ncc  sxcularium 
rcnim,  haec  cnim  soUicitudo  nlicna  debet  esse  ab  his 
qiii  Ecclesine  prxsunt,  scd  talein  rccipiant  sollicitu- 
tlincin,  qualera  Apostolus  dicit.  Concursus  in  me 
qcotidiaiius,  $oUicitudo  omnium  Eccle$iarum.  Qui$ 
infirmaturf  el  ego  non  infirmor  ?  Qui$  $ca^idaliiatuT^ 
ct  ego  twn  uror  (II  Cor.  xi)  ? 

Qui  mi$eretur  in  hilariiate.  (Ex  Primas.)  Ilaxime 
circa  xgrolos  miscricordia  exhibcnda  cst,  niiscri- 
cordias  tiiuius  gcncralis  esi,  qui  circa  omnes  placido 
rxbibendus  est  aniiuo,  hilarem  daiorem  diligit  Dcus, 
ei  iristem  sine  dubio  odit  (//  Cor.  ix). 

(Ex  Orig,)  Qui  eniin  erogat  pecuniam  suam,  si  in- 
fidolis  sit,  et  recepiurum  se  desperet,  ncccssario 


Honore  invicem  pra^veniente$.  (Ex  Primas.)  IIoo 
si  scmper  servaremus,  et  charitatem,  et  patientianft? 
tenercmus,  si  nos  enim  omnibus  minores  judicare^ 
mus,  ncc  ullro  alicui  injuriam  facererous,  nec  illa- 
tam  nobis  graviter  doleremus. 

(Ex  Origene.)  lloc  est,  quod  et  Dominus  docuit 
cuin  notaret  scribas  et  pharisxos,  prima  sibi  locA 
in  conviviis  vindicantes,  et  docct  ut  cnm  vocatos 
fueris  tu  ad  coenam,  in  novissimo  loco  reeiini- 
bas  (Ltfc.  xiv). 

SoHiciludine  non  pigri.  (Ex  Priinas.)  Ne  pcr  sol- 
licitiidinem  sseculi  pigri  in  Dei  opere  efficiamiiii 
ineries.  Superius  eum  qui  prxest,  in  solliciludine 
dcbcrc  essc  commonuit,   nunc  vcro  oiniiibus  dat 


tanquam  qui  eam  perdiderit,  contristatur,  qui  vero  C  hociucommune  mandatum,  nequis  nostrum  audiat 
eiiinfideet  spe  hoc  agit,   in   hilaritate  et  hctiiia      a  Domino  scrve  male  et  pigcr. 


agit,  cerius  quoJ  pana  bxc  quae  pro  niandaio  Dci 
expcnJit,  iiigcntes  sibi  opes  ca^Iesiium  divitiarum, 
insuper  suitem  et  aeternam  conferaiit  vitam. 

Dilectio  une  umulatione,  Tota  puritas  delet  csse 
\\\  Cbrisiiano,  sic  Deus  pura  lux  Cit,  fingere  enim 
sorvoruin  est.  DUiganius  noii  Hngua  taiitum,  sed 
ofiere  et  veritate.  Ita  etiam  si  ncccsse  fuerit  pro  in- 
vicem  moriamur 

(Ex  Orig.)  Ego  puto  quod  omnis  dileciio  qux*  non 
esi  secundum  Deum  simulata  sit,  et  vera  non  sit, 
etcnim  creator  anlmx  Dcus,  idcirco  ei,  cum  actcris 
virtutibus,  etiaui  afiectum  dilectionis  inscrvit,  ut 
diligat  Deum  et  ea  quoe  vult  Deus.  Ei^o  quicun- 


Spiritu  fervente$.  Quia  frigidos  Dominus  non 
amai,  et  in  tcpidis  nauseatur,  tunc  plane  spirilu 
fervcmus,  si  s;ccuIo  frigidi  sumus. 

(Ex  Origene.)  Yult  enim  ut  nos  qui  sub  lege  spi- 
ritus  viviinus,  nihil  rcmissum,  nihil  tcpidum  hal)ea- 
nius  in  iiobis,  scd  cum  fervore  spiritus,  et  calore 
fidci  cuiicta  pcragamus. 

Domino  $crviente$.  llle  Domino  servit  qui  potcst 
dicerc  iiobis,  unus  Dominus  Jesus  Christus,  per 
qucm  oninia,  et  nos  per  ipsum,  nec  ultra  ei,  ant 
Ubido,  aut  avariiia,  aut  inanis  gloria  domlnabitur. 

Spe  gaudenie$.  Spe  gaudet,  qui  non  respicit  ea 
qux  vidcniur,  scd  ea  quac  non  vldentur  exspectat. 


qiic  aliud  dUexerit  quam  Deum,  et  qua:  Dco  placent,  *^  ct  qui  scit,  quoniam  non  $unt  condignw  pa$$ione$ 


dilectio  in  eo  ficia  et  simtilata  dicenda  esi,  sed  et 
si  quis  proximum  suum  erranicm  viderit,  et  non 
correxerit,  simulata  dilectio  diccuda  est.  Nihil  enim 
babcre  adulatorium,  nihii  fucatum  dileclio  debct. 

Odiente$  malum.  Mirum  fortasse  sit  quod  inter 
ciLiera  bona  virtuium,  assumiiur  eliam  odium,  et 
laiiquam  necessarium  ab  Apostolo  |H)nilur.  Unde 
icrtum  esi  inesse  animae  eUam  odii  aflectum.  Est 
eiiiin  laudabile  odisse  viUa,  odisse  pcccata,  nisi 
eiiini  quis  odio  babeat  viiia,  non  potesi  amare,  nec 
coiiser>'are  virtutes. 

Adharente$  bono,  Adhxreamus  bono,  observan- 
dum  ctiam  hoc,  quod  sicut  in  alus  dicii,  qui  adbu:- 


huju$  tcmpori$  ad  futuram  gloriamt  qum  revelabitur 
in  nobi$  (Rom.  viii). 

In  tribulatione  paliente$.  (Ex  Prlmas.)  Propter 
gaudium  spci  fuiurse  omnia  susUiiete,  sicut  scriptum 
est :  Omne  gaudium  exi^timate^  fratre^^  cum  in  va- 
ria$  tentatione$  incideriti$  (lacob.  i),  et  quia  tribu- 
latio  patientiam  operatur^  patientia  probationem,  pro- 
batio  $pem  (Rom.  v). 

Orationi  imtante$.  Instantia  enim  orationia  ikh 
bis  prxstat  auxilium  in  adversis,  in  que  enim  iion 
sufficit  huniana  fragiUias,  auxilium  Dei  orationit.us 
iinplorandum  est. 

ycce$$itatibu$  $anctorum  commumcaniet^  Hc  ^v^v 


W  SMAKAGDI 

<*at  ininislralc  eis.  qui  (iroplcr  Clirisliiin  siia  oninia  A 
('OQleniDcnlcs»  alicnis  ad  teropus  indigenl  minislra- 
tionibus. 

{Ex  Ori^ene.)  Ilonestc  et  deccnter,  non  quasi 
stipem  indigcntibus  sanctis  prscbere,  scd  ccnsum 
nostrum  quodainmodo  cum  ipsis  haljerc  comroiine, 
f  t  meminisse  sanctorum  sive  in  collcctis  solemni- 
hus,  siTC  pro  eo,  ut  ex  recordatione  eonim  profi- 
clamus. 

l/ospitaliiaiem  uetantet.  Quam  dignc  hospitalita- 
tis  inagninccntiain,  uno  scrmone  comprehendit!  Di- 
fcnscnim  sectandam  cssc  hospitalitatein,  non  so- 
him  ostcndit,  ut  venicnlem  ad  nos  hospitem  susci- 
piamus,  scd  ct  requirnmus,  et  solliciii  simus,  et 
ifCctcmnr  ac  perquiranius  ubique  hospites,  ncc  ubi 
foric  in  plateis  scdeant,  nec  cxtra  tectum  jaceant.  ^ 
Recordare  Loth,  ct  fnvcnics  quod  illum  non  hospi* 
tes,  sed  ipsc  qu.Tsierit  hospitcs  (Gen.  xix),  et  hoc 
ORit  hospitalitatcm  sectari. 

Bencdicite  penequcnlibns  vos.  Moralcm  locuin  la- 
tiiis  Apostolus  exscqucns  aetus,  mentem,  proposi- 
tum,  os  qiioque  ipsum,  discipulorum  linguamque 
eoroponit.  Non  vnlt  credcntcs  Christo  dc  ore  suo 
proferrc  roalcdictuni,  sed  bene  loqui,  benedicere, 
bcue  pncdicarc,  ut  cx  hoc,  ct  boni  Domiiii  servi, 
et  boni  magistri  eredanlur  cssc  discipuli.  Scienduni 
lamcn  cst,  quod  sermo  lenedictionis  in  Scripturis 
diverse  positus  invcnitur,  nain  ct  Dcus  bcnedicerc 
dicitur,  ct  homines,  vcl  cicicmc  creatnnc  Dcum  be 
uediccTC  jabcntur,  scd  Dci  Lenedictio  aliquid  mu- 
ueris  sempcr  his  qui  ab  co  bcncdicuntur  impcttit,  ^* 
homincs  vcro  Dcum  bcncdiccrc  pro  hoc  qiiod  cst 
laudarc  et  gratias  refcrrc  dicunlur. 

Benedicfte  el  nolite  malcdicere.  llortatur  nos  Apo- 
stolus  ut  cum  provocamur  ab  inimicis,  non  pro  ma- 
kHlietis  maledicta  reddamus,  scd  faciamus  quod  ipsc 
dc  semclipso  scribit,  ubi  dicit,  maledicimur  et  hene- 
dieimus  (/  Cor.  iv). 

Gaudete  cum  gnndentibus.  llabcn:!a  cst  etiam  in 
hoc  compctens  et  apla  disUnctio,  non  cnim  quibus- 
canquo  gaudii&,  Chrislianonim  gaudia  socianda 
sunt,  nequc  enim  si  vidcam  gaudcrc  aliqucm  super 
quxstu  pccuniae,  aut  ssecukiris  honoris  eminen- 
liae,  congralulari  debeo  talibus  qui  sciam,  quod  bu- 
jusmodi  gaiidia  luctus  sef|ualur  et  lacrym»,  sed  ^. 
qiiia  Dominuft  apostolis  ait :  Gaudete  quia  nomina 
veslni  scripta  sunl  in  coelo.  Et  uos,  si  vidcamus  ab 
aliquo  tale  opas  geri  quod  in  ccelo  scribi  dignum 
sll,  sive  |nslilue  opus,  sive  charitatis,  sivc  pacis, 
vel  misericordix,  el  ila  gestum,  ut  iii  libro  vitx  rc- 
fcrri  mcrcatur,  dcbcmus  gauderc  cum  talibus.  Scd 
ei  si  quidem  vidcamus  ab  crrore  conversiim,  ct  rc- 
lictia  ignoranlixlenebris,  ad  hicem  veriiatis  vonissc, 
rcinissionem  peecalorum  ct  gratiam  sancli  Spiritus 
uiemisse,  debemus  gauderc  cum  lalibus. 

Flete  cum  flentibus.  Non  cum  illis  qui  flcnt  inor- 
luos  suos,  jubcmur  flcre,  aut  qui  flcnt  damiia  scc- 
culana.  Scionics  quod  hujus  sxculi  Irislilia  mor- 
lcui  opcraiur.  Non  sunl  crgo  lacryuuc  jungcndic 


ABBATIS  8i 

ciim  tali!.us.  Scd  cum  iJlis  flcndum  cst,  dc  quilus 
dicit  Dominiis  :  Bcati  qui  flent,  quoniam  ipsi  cuiiso- 
labuntur.  Si  quis  flcl  pro  peccatis  suis,  si  qiiis  post 
dclicia  convertitur  ad  pGenitentiam,  et  errorem 
suum  lacryrois  lavat.  Si  quis  etiam  ingemiscit  iu 
habitaculo  isto  positus,  et  ad  Christum  redire  dcsi- 
derat,  et  per  sanctum  desiderium  lacrymarum  pro- 
fusionc  lavalur.  Jungamus  cum  talibus,  lacryroas 
noslras  et  gcroitus  sociemus.  Tristitia  enim  qua^ 
sccundum  Dcum  cst,  salutem  stabilem  per  poeni- 
tcntiam  opcratur. 

Id  ipsum  invicem  sentientes.  Semio  iste  non  na- 
tura  siii,  sed  intcrprclatione  obscurior  faclus  est, 
hoc  cst  enim  quod  dicit :  ul  ita  de  fratre  sentiarous 
ut  ct  dc  nobis  ipsis.  Et  ita  velirous  proximo,  sicul 
et  nobis  volumus,  ul  et  Dominus  in  Evangelio  dixit : 
Qu%  vultis  ut  faclant  vobis  homincs,  eadem  et  vos 
facite  illis. 

Non  aita  sapientes,  sed  humitibus  consentientes. 
Superbiam  per  omnia  fugicndam  docct,  hoc  cnim 
dicit  alla  scntirc  :  ct  merito  superbia  '  fugicnda 
cst,  cum  Scriptura  dicit  :  Quia  initium  disccdendi 
a  Domino,  supcrbia  est.  Bcne  autcm  uno  scrmone 
institulionem  bumilitatis  cxposuit,  consentirc  cuiin 
humilibus,  ct  amarc  humilcs,  atquc  inclinarc  sc  a:i 
cos,  hoc  est,  consucscere  imilari  eum  qui  cum  in 
forma  Dei  csset,  formaro  senri  susccpit,  ct  hundh^a- 
vit  se  usque  ad  mortem  {Philip.  ii). 

(Ex  Primas.)  Supcrbia  sapil  islc,  qui  siiam  por 
sc  ulcisci  cupit  injuriam,  ct  non  humiiibiis  rcbus,  id 
cst,  humilitati  consentit. 

EVANGELIUM    SECUNDUM    JOAN.NEM,  CAP.  II. 

<  Nuptiac  faclae  sunt  in  Cana  Calilaiai,  cterat  ma- 

i  ler  Jesu  ibi.   Yocatus  est  aulem   Jcsus  et  disri- 

«  pnli  ejus  ad  nuptias.  El  deficientc  vino,  dixit  ma- 

I  lor  Jesu  ad  cum  :  Yinum  non  habent.  Et  dicil  ci 

i  icsus  :  Quid  mihi  et  tibi  csl,  mulicr?  Nondum  vc- 

I  iiit  hora  mea.  Dicit  mater  ejus  ministris  :  Quod- 

<  cunquc  dixcrit  vobis  facite.  Erant  autem  ibi  ia- 
I  pidcoB  hydriae  se\  positaj,  secundum  purificationcm 

<  Judxorum,  capicntes  singuLc  mctrcias  binas  vel 

<  lemas;  dicit  cis  Jcsus  :  Implctc  hydrias  aqua.  Et 

<  implcverunt  eas  uscfuc  ad  summum.  El  dicit  cis 

<  Jcsus  :  Ilauritc  nunc,  el  ferte  architriclino.  El 

<  lulerunt.  Ul  autcm  gustavit  architriclinus  aqiiam 
«  viiium  faciam,  et  non  sciebal  unde  esset,  mini- 

<  ^>tri  autem  sciebant,  qui  hauserant  aquain.  Yo- 

<  cat   sponsum  architriclinus,   el  dicil  ei :  Omnis 

<  Iiomo  prirouro  bonum  vlnum  ponit,  cl  ciim  iuc- 

<  !)riatl  fucrint,  tunc  id  quod  dcterius  est.  Tu  au  - 

<  icm  sen'asli  bonam  vinuin  usquc  adhuc.   Hoc  fc- 

<  cil  initinm  slgnoruni   Jesus  in  Cana  Galihi\T,  ct 

<  manifestayit  gloriam  suam.  Et  crcdi.Icruni  iii  eum 

<  discipuli  ejus.  » 

Nuptio!  factas  sunt  in  Cana  Calila^a!^  et  erat  nintcr 
Jesu  ibi.  (Ex  Bcda.)  Ncc  vacat  mysterio,  quod  <!ie 
tcrtio  posl  iila,  qu;c  superiori  Evangelii  sprnmnc 
dcscripscrat.  Nuptia*  faclaj  rcfcninlur,  sod  toriio 
lemporc  sxculi  Dominum  ad  apUindam  si!.'i  Eccic- 


S5  COLLECTIOiNES  IN  EPISTOLAS  ET  EYAiNGELIA.  S5 

siaiit  voDissc,  ilebi|$iial.  Priiiium  quippe  s;Y:culi  lcm-  A  ti"iil  milii  el  libi  cst,  muiicr,  significal  se  diviiiiutc* 


pus,  antc  legem,  patriarclianim  cxemplis.  Secun- 
dum  sub  lege,  propbetarum  scripUs.  Tcrlium  sub 
gratta  pneconiis  Evangelistanim  quasi  lcrtia  iliei 
luce,  mundo  refulsit.  In  quo  Dominus  ct  Salvator 
iioster  pro  rcdemptione  generis  humani  incarnatus 
apparuit,  sed  et  hoc  quod  in  Cana  Galilaix,  id  est  in 
zelo  transmigratiouis  perpetratx  cadcm  nuptix  fa- 
cue  perhibentur,  typice  denuntiat  eos  maximc  gra- 
tia  Christi  dignos  existere,  qui  zelo  ac  rervore  pi;e 
dcvolionis,  et  xmulari  charismata  mcliora,  ac  de 
vitiis  ad  virtutes  bona  opefando,  de  tcrrenis  ad 
Ktcrna  norunt,  sperando  et  amando  transmigrarc. 

iVup/icP  factas  sunt  in  Cana  Galilaja:.  (Ex  liicron.) 
Doniinus  ad  nuptias  in  bunc   mundum  veuit,  qtiia 


qua  miraculum  erat  patrandum,  non  principium  se 
tomporaliter  acccpissc  de  roatre»  sed  xtcmilatem 
semper  babuisse  de  Patre. 

Nondum  venit  hora  mea.  Nondum  venit  hora,  11 1 
fragilitatcm   bumanitatis   ex  te  sumptx,  rooriendo 
demunstreni.  llora   ergo  nondum  venorat,   id.ci.t 
passionis,  quia  facicndae  crant  virtutes,  commen- 
danda  crat  divinitas  Domini,  commendanda  eral  Eu- 
manitas  Domiui,  in  ipsa  compassione  mortalitatis. 
V4*nit  aiitem  bora,  ut  qiiid  sibi  et  malri  comoMiiui: 
essct  oslciideret,  cum  cam  moritiirus  in  crucc,  di- 
scipiilo  virgiiii  virginem   commcndavit.  Iliyus  vero^ 
borx    Dominus  in  cruce  pendens  commemoraiis^ 
dixil  matri  :  Mulier,  ecce  filius  tuus;  quasi  dixissct». 


sanctam  Ecdesiam  sibi  copulavil.  De  qua  Aposto-  B  eccc,  boc  quod  dc  te  sumpsi  modo  ostenditur   mo- 


liis  ait :  Aptavi  vos  uni  viro  virgincm  castam  exhi- 
bere  Christo  (//  Cor,  xi),  babct  ergo  sponsam  Ec- 
desiaro,  quam  redemit  sanguinc  suo,  et  cui  pignus 
licilit  Spiritum  sanctum,  quam  sibi  conjunxit  iu 
utero  virginis.  Terbum  enim  sponsus  ,  sponsa  caro 
luimanay  et  utnimque  unus  Fiiius  Dei,  ct  idcm  (ilius 
honiiiiis,  factus  cst  caput  Ecclcsia;,  ct  processit  de 
ihalaiuOy  quasi  sponsus.  Thalaiuus  enim  ejus  uterus 
vlirgiQis  fuit :  Yenit  ad  nuptias  in  Cana  Galiisex,  cer- 
ti  Sacramenti,  Cana  namque  zelus  interpretatur, 
GaliLea  traosmigratio  facta. 

Ft  erat  mater  Jesu  ibi.  Mater  Jesu  in  nupliis 
osieiiditur  synagoga,  eo  quod  Christum  ad  miracu- 
luro  provocet. 


riendo,  quid  est,  qua)  tamen  natura  postmodunt 
clariricanda  erit  in  resurrectionis  gloria. 

Dicit  maler  ejus  ministris,  quodcunque  dixerit  vo- 
bis  facite.  Scicbat  mater  humanilatem  illii  sui,  licet 
hoc  modo  videretur  negando,  quod  poscebat,  maler 
tamen  sciebat  pietatcm  iilii  quod  negarc  noluit,  quod 
petebatur,  liducialiter  mandavit  mioistris,  ut  man- 
data  filii  jubcntis  implerent. 

Erant  autem  ibi  lapidete  hydriis  tex  positoi.  Ily- 
drix  vocaiitur  vasa  aquarum,  Gracce  u^u/>  aqua  di- 
citur.  Aqua  vero  Scrlpturx  sacrx  scicittiam  desi- 
gnat,  quos  suos  auditorcs  et  a  pcccatorum  sorde 
abluere,  et  divime  cognitionis  soiet  fonte  potare. 
Vasa  sex,  quibus  contincbatur,  corda   sunt  devota 


Vocatus  ett  autem  Jesus,  et  discipuii  ejus  ad  «11-  C  sanctonim,  quorum  perfcctio  vitx  ad  exemplum  re- 


ptias.  Qood  Dominus  venit  ad  nuptias,  exccpta  my- 
stica  signilicatione  oonfirmare  voluit,  quod  ipsc  fe- 
cit.  Sic  eoiro  ipse  alio  loco  ait :  quod  Dominus  con- 
junxitf  homo  non  s.paret  (Matth.  xix). 

(Ex  Beda.)  Primus  nuptiarum  locus  JudsM  exsti- 
tit,  in  qua  Filius  Dei  homo  ficri,  ct  Ecclcsiam  sui 
coqH>ri8  ac  sangoinis  participalione  coiisecrarc,  sui 
Spiritus  pignore  iu  fide  confirmarc  diguatus  est,  sed 
vocatis  ad  fidem  gentibus,  usque  ad  fincs  orbis  ter- 
nc,  earomdem  nupliarum  votiva  gaudia  pervene- 
vimt. 

Et  deficiente  vino.  Discumbento  autem  ad  nuptias 
Domino  vinnro  dcfccit,  ut  vino  meliore  per  ipsuro 
miratnli  ordioe  facto  raanifestaretur  gloria  latenti» 


D 


ctc  credcntibus  posita  est,  per  sex  sa^culi  aetatcs, 
usque  ad  advcntum  Domini,  et  bene  lapidea  sunt 
vasa,  quia  fortia  sunt  corda  justorum,  ut  pote  illius 
l.ipidis  dilcctionc  solidata.  De  quo  Petrus  Apostokis 
diccbat :  Ad  quem  accedentes  lapidem  vivum,  et  ipsL 
tanquam  lapides  vivi  superadificamim  (/  Peir.  11). 

Secundumpurificalionem  Judceorum»  Benc  autcm 
hydriiC  secunduin  purificationem  Judacoruro  posita.' 
erant,quia  Judseorum  tantum  populo,lexperMoysc*ii 
data  cst,  gratia  aulem  et  veritas  Evangeiii»  tam  Geii' 
libus,  quam  etiam  Judxis  credeotibus  per  Jcsuui 
Chrisium  facla  est  (Joan.  i). 

Capientes  singula:  metretas  binas  vel  temas:  (Ex 
August.)  Quid  est  ergo  :  Capiebaot  metretas  bioas 


in  lioraine  Dei,  et  credeotium  in  cum  aucta   fides     vel  ternas  ?  Mysterium  uobis  iiiaxime  ista  locutio 


proficcret.  Quod  si  mystcrium  quxrimus,  apparente 
Domioo  iji  cariie,  meraca  illa  lcgalis  scnsus  suavi- 
tas,  paulaiim  coeperat,  o!r  carnalcm  Pharisxoruin 
iiitcrpretationem  a  prisca  sua  virtutc  dcficere,  qui 
luox  ca  qux  carnalia  videbantur  mandata  ad  spiri- 
lualevi  coiivertk  doctrinam.  Cunctamquc  littcra;  le- 
galis  superficiem  in  Evangelicam  eurlcstis  gratiae 
\iriulein  mutavit,  qiiod  cst,  viiiura  fccissc  de  aqua. 
Dicit  mater  Jesuad  cum^  vinumnon  habetit,  el  di- 
cit  ei  Jcsusy  quid  mihi  et  tibi ««/,  mti/ier.^  (E\  Ang.) 
Kcque  ciiiui  matreni  suam  inhonorarct,  (|ui  nos  ju- 
t'ct  honorare  parentcs,  aut  sibi  e»sc  iiiatrciii  nega- 
rct,  qiii  dcea  carncm  susccpit,  scd  iii  co  quod  dicit : 


comroendat.  Metreta  enim  a  meusura  aceepit  Domeo, 
sicut  urna  velarophora  seuetaliie  mensurae.  Mir^ov^ 
eniro  mensuraiiidicunt  Grxci.  Non  eniro  dictum  est, 
capicntcs  mctrctas,  ali»  binas,  alix  tcmas«  scd  ips;is 
sex  hydrio!  capicbant  mctretas  binas  vel  ternas.  Si 
tcrnas  tautuin  diceret,  non  currerct  animus  nostcr, 
iiisi  ad  niyslcrium  trinitatis.  Cum  autem  nominatur 
Pater  ct  Filius,  tanquam  dux  mctretae.  Cuni  auicin 
ibi  iiitclligilur  Spiritus  saiictus,  tres  roetrcta;. 

Alilcr.  Binx  metretx,  circumcisio  et  prxpuiiuin, 
Iii  diiobus  istis  nominibus,  habcs  omiies  Gaites,  bi- 
iix  inctrcLc  sunt.  Uis  duobus  parietibus,  lapis  aii- 
guians  factus  est  Christus,  ostendaroiis  et  teruas 


«T  SMARAGDl  ABBATIS  KS 

nii^lrelas  in  ipsis  genlibus.    Tres  eranl  fiHi  Noc,  A  filio  immolatur  arics.  ipse  lamen  pro  obetlienlia  he- 


por  quos  i^paratum  est  genus  hominum.  Quibus 
Apostulns  aii :  Acecpimus  mensuram  periingendi  us- 
ijiio  ad  vos.  Cccc  babcs  cl  tres  mctretas  in  Gentibus. 

(Cx  Beda.)  Capientes  gingulo!  metretas  binas  vet 
ternasj  quia  Scriptunc  sanctse  auctorcs,  modo  de  Pa 
tre  tantum  loquimtur  et  Filio,  niodo  etiam  Spiritus 
bnncti  raciunt  mentioncro.  In  binis  vel  ternis,  tolani, 
qii.t;  unus  estDeus,  inteiiige  trinitatem.  Sed  quan- 
tiimiiiteraquam  et  vinum  distat,  tanium  distatin- 
tT  sensum  fllum,  quo  ScriptuRB  ante  advcntum 
Salvatoris  intelligebantur,  et  cttiivquem  vcniensipse 
revelaYiL  , 

Dieit  eis  Jesns  :  Implete  hydrias  aqua.  Quid  per 
ininistros  qul  haec  fecerunt,  nisi  Ghristi  significan- 


nedicitur.  Tu  audiens  hxc,  et  ipse  obediens  essc 
sntagis,  hydriam  aquse  invenisti  qua  inunderi:». 
Qnod  si  immolatione  filiiunici,  passionem  hitelligis 
Ghristi,  qui  humanitate  passus,  in  divinitate  iiupas- 
sibilis  mansit,  quia  niiusoflertur,  scd  arics  maclatur, 
sed  si  intelligis  benedictionem  Abrah«e  in  te,  qui  dc 
Gentibus  credis,  esse  complctam,  nimiruro  de  aqiia 
vinum  tibi  fecit,  qui  spiritalem  sensuin  tibi  dcdit.  In 
quarta  xtate ,  David  humilis,  innocens  et  miiis, 
Saulc  supcrbo  abjecto,  regnum  sortitur.  8i  hxc 
audiens,  humilitati  et  innocentiae  studere,  el  supcr- 
biam  cceperis  de  fuo  corde  repeilere,  haustum  aqu?e 
limpidissimxqoo  renciarisinvenisti,  inhydriaqiiartn, 
fonte  sahitari  rcpleta.    Nam  si  in  Saule  Judxos,  iii 


lur  discipuli,  qui  iinpleverunt  hydrias  aqna,  non  B  David  Christum ,'  et  Judaiorum   regnam  camaliler 


ifiiidem  ipsi  legalibus  ac  propheticis  scripturis,  im- 
plendo,  scd  ipsi  intelligcndo  pnidenter,  et  aperiendo 
ildcUter. 

Impteverunt  autcm  usque  ad  snmmum.  Quia  recte 
intellcxerunt  nullum  fuissc  tcmpus  sa^uli  a  sanctis 
alicnum  doctoribus,  qui  sive  vcrbis,  sive  exeuiplis, 
sive  ctiam  scriptis,  viam  vitse  mort;ilibas  aperfrent. 
£t  quidcm  potuii  Dcus  ^'acuas  implere  hydrias  vino, 
cfiii  in  exordio  mundi  cuncta  creavit  ex  nihilo,  sed 
nialait  de  aqua  facere  vinum,  quo  typice  doceret, 
noo  se  ad  solvendam  improbundamque,  sed  ad  im* 
pleodam  potlus  legem  Prophetasque  venisse.  Videa- 
inas  ergo  scx  hydrias  Scripturarnm  aqua  salutari 
repletas.  Vidcamus  et  caindcm  aquam  ih  suavissi- 


destnictum,  Christi  auteiu  regnum  Intellexeris  lem- 
per  mansurum,  vinuui  deaquafactum  sentis,  qiio 
potato  in  detcrnum  laeteris.  In  quinta  aetate,  populiis 
peccans  Babyloniam  transroigratur,  sed  post  septua' 
ginta  annos  poenitens,  et  correptus,  patriani  per 
Josuin  sacerdotcm  magnum  redudtur.  llxc  si  aii- 
diens,  peccati  metu  ad  pcenitentiie  remedium  coiifu- 
geris,  aqua  hydrix  quinUe  ablutus  es,  si  aulcni  in- 
tellexeris  Babylonem  esse  confusionem  peccatonini, 
Nabuchodonozor  diabolum,  Jesum  sacerdotem  poii- 
tificcm  essc,  Jesum  Christom,  septuaginta  aniios, 
honorDm  plenitudinem  operum »  quae  per  Spiritiis 
sancti  dona  largiuntur,  vinum  de  aqiia  facluin  ha- 
bes,  qiiia  ad  te  pertinere  qua;  scripta  sunt  inielligis. 


nium  tIuI  odorem  gustumqne  conversam.    In  prima  C  In  sexta  xtate  Doiniiius  apparens  in  camc,   ociavn 


retate  s.tculi,  Abel  jiistum  frater  occidit,  et  ob  hoc 
inartyrio  coronntns,  in  Evangeliis  ct  in  Epistotis  ju- 
stns  scribitur,  fratricida  impius  nominatnr.  Quis- 
quis  his  auditis,  metuit  cum  impiis  damnnri,  cupit 
1  cnedicl  cum  piis.  Et  ideo  omnem  odiomm  et  invi- 
dise  fomitem  abjicit,  ei  Deo  placere  per  sacrificium 
jtislltiae  eontendit,  vasqne  in  Scriptura  invenit,  unde 
salubriter  ablutus  potatusque  gauderet.  Sed  si  in- 
ttfllexerit,  perCain  homicidum,  Judaeorum  signifi- 
cari  perfidiam,  occisioneni  Abel,  passionem  signifi- 
eari  Dofflini  salvatoris,  terram  qtiae  suscepil  ejus 
8  inguinem,  Ecciesiam  esse,  quae  Ghristi  sanguinem 
Ih  mysteriuro  suae  renovationis  aocepit,  nimiram 
aqaam  In  viAum  nratalam  reperit,  quia  dicta  legis 


die  Nalivitalis,  circunicisus,  et  in  tricesiina  tenia  aJ 
teinpluin  est  delatus,  et  in  eo  muncra  suul  oLlata 
pro  illo.  il;cc  inlucntes  ad  litteram,  aperle  disci- 
mus  quanta  nobis  diligentia  sunt  fiddi  Evangclicae 
subeuiida  mysteria,  quando  ipse,  qui  bencdictionem 
adfcrens  gratia;,  veteram  primo  c;eremonias  imple- 
vit,  et  sic  nova  sacramenla  suscipere,  siroul  et  tra-* 
dere  curavit.  Eccehabeshydriam  sextamad  abluenda 
peccata,  ad  potanda  vitae  gaudia,  mundiorem  caete- 
teris  afferentero  undam.  Veram  et  si  in  circumci- 
sione  octavi  diei  baplisma  intelligis,  ct  in  inductione 
in  temphim,  ct  in  oblatione  hostiae  cognoscis  figii- 
rari  fidcles,  de  baptisterio  ad  altare  sanctum  ingredi, 
et  Dominici  corporis  et  sanguinis  comroiinione   de- 


sacratius  inteHexit.    In  scounda  astatc  s»cuii  pro  ^  bere  consecrari,   vino  quidero  de  aqua  facto  mcra- 


peccatis  hominura  mundus  ddetus  est,  aquis  diluvii, 
n  qoo  solus  Noe  propter  Justitiani  cunipaucis  roeruit 
lilierari.  Qnisquis  ergo  hac  auilita  vastatione  emen- 
datius  Tivere  coeperit,  liberari  desiderans  curo  pau- 
eis,  timensexterroinari  cara  plurimis,  hydriam  aqux, 
«lua  mundareturinvenit;  sed  si  in  arca  Ecclcsiam, 
iii  Noe  Ghristum,  in  aqua  baptismum,  in  columba 
iinctioDem  Spiritus  sancti,  quo  baptizati  imbuunlur , 
intcllexerit,  vinuro  profecto  de  aqiia  factuin  miraiur, 
qiiia  in  veteri  historia  suaro  abhilionein  prophetari 
cognoscit.  In  tertia  aetate  tcntavit  Dciis  Abraham, 
cfim  filium  ejus  in  holocaustum  oflcrri  prxcepit. 
Nou  diffcrt  Abraham  facore  quod  jubctur,  sed  pro 


eissimo  donatus  es.  Veram  si  adhuc  quod  majus  esiy 
circumcisionisdiem  adgeneralem  resurrecUonem  in- 
terpreteris,etcircurocisos  induci  in  teropluro  cuni  lio* 
stiis,  quando  sancti  jam  incorruptibiles  ad  couieiu  • 
plandain  speciem  divinae  majestatis,  ciiiit  bononiiii 
operum  inuncribus, intrabunt,  inieUexeris,  tnitnui 
profecio  vinum  de  aqua  fieri  Videbis,  ul  aduiirai.s, 
conditori  dicas  :  Et  poculum  tuum  iuebrians  quam 
prxclarum  estl 

Et  aicit  eis  Jems :  Haurite  nunct  et  ferte  aic/if/rt- 
clino,  et  tulerunt ;  ut  autem  gustavil  arcliilricliuus^ 
aquam  vinum  factam,  et  non  scicbat  unde  essel^  mi- 
nistri  autem  sciebant ,  qni  liauscraiU  aquuni.  ViMuia 


89 


COLLECTIONES  IN  EPISTOLAS  ET  EVANGELL4. 


90 


utiqae  architridino  de  aquafactum  propinalur,  in  A  in  gratiam,  fuditsanguinispoculum,  etfccitmoricndo 


doiDO  nuptianiin,  quod  esi  Ecclesia  Chrisli.  Tricli- 
num  ibi  esse  describitor,  quia  nimirnm  tres  sunt  in 
Ecclesia  ordines  fidelium,  conjugatorum ,  continen- 
tium  et  doctonim. 

Vocat  sponsum  archUriclinus,  et  dicit  ei :  Omms 
homo  primnm  bonum  vinum  ponit,  et  cum  inebriaii 
(uerinty  tunc  id  quod  deterius  est,  tu  autem  servasti 
honum  vtntfm  usque  adhuc.  Doctorum  est  enim  co- 
gnoscere  distantiam  legis  et  Eyangeliiyveritatis  ct 
nmbrx,  et  noTam  eTangelicae  fidei  gratiam,  et  per- 
petune  coelestis  patriae  dona  proferre. 

Hoc  fecit  initium  signorum  Jesus  in  Cana  Gali- 
lcei^,  et  manifestavit  gloriam  suam^  et  crediderunt  in 
ettm  discipuli  ejus.  Manifestavit  hoc  sigiio,  quod  ipse 


couviviuni.  Scx  illai  liydriae,  quaruin  aqua  in  vinuiu 
niutata  est,  sex  selatcs  mundi  figurabant.  In  islis  sex 
xiatilius,  quasi  in  sex  bydriis  propbetia  non  defuit. 
Sed  quando  Christus  in  illis  non  intelligebatur,  non 
ex  iliis  vinum,  scd  aqua  bil)ebatur.  Prima  ergo  hy- 
dria  iniplcla  est  in  Adam,  quando  de  iatere  ejus, 
illo  dormiente,  fabricata  cst  Eva.  Dormivit  in  crucc 
Christiis,  et  dc  latere  ejus  formalur  Ecdesia.  Scd 
quia  haec  in  Christo  Judaeorum  populus  implcre  non 
iiitelligel)at,  nonvinurosedaquamsapiebat.  Secunda 
hydria  inipleta  est  in  Noc,  sic  per  mysterium  arca;, 
aut  diluvii,  genus  bumanum  salvatur,  quomodo  pcr 
crucis  vcl  Baptismi  sacramentum  a  morte  totus 
mundus  eripitur.  Tcrlia  bydria  implcta  est  in  Abra- 


esset  rex  gloriae,  et  ideo  sponsus  Ecclesiae,  qiii  ut  B  bam.  Nam  quomodo  Isaac  ad  locuiu  holocausti    li- 


homo  commanis  veniret  ad  nnptias,  sed  quasi  Deiis^ 
coeli  et  terrae  elementa  prout  voluisset  converteret, 
Ergo  Dominusvinom  in  gaodia  nuptiarum  non  de  ni- 
hilo  faeere  voloit,  sed  hydrias  sex  impleri  aqua  prae- 
cipiens,  hanc  mirabiliter  convertit  in  vinum.  Quia 
sex  mundi  aetates  sapienliae  salutaris  largitate  do- 
navit,  quam  tameo  ipse  veniens  sublimioris  sensus 
virtute  fecandayit.  Namqae  Gamales  carnaliier  tau- 
tom  sapiebant,  ipse  ^ritalibos  spiritaiiter  sentienda 
reservayit. 

Dehioc  Aogostinos.  Et  iie  tertio  nupti<B  factat  sunt 
in  Cana  Galilos<e.  Splendescente  igitur  super  obscu- 
rum  ddictis  obfuscanlibos  mundum    trinitatis  die, 
Christos  venil  ad  noptias.    Qui  verus  botrus  con- 
tinebat  intra  se  vitae  vuiom,  sed  necdum  crucis  ac-  C 
cesserat  praeliom. 

Dicil  ei  mater  ejus :  Vinum  non  habent.  Paulisper, 
Virgo  florenlissima,  paulisper  pracparet  Judaeus  li- 
gnum,  Ct  tanc  exire  po)erit  vinum.  Quid  ante  lem- 
pnscnrris  ad  laeom,  cum  necdum  impresseritJudas 
super  OTam  calcaneom  !  Modo  meruisti  gemmaiam 
sobolem  procreare,  jam  botnim  tuum  conaris  ex- 
primcfe?  sed  qni  de  ligno  carpsil  supplicium ,  in 
ligfio  debet  exspectare  remedium.  Et  qui  ex  ar- 
bore  indyta  demessuit,  frugem  exspcctarcddi>el  ad 
crocem. 

Dicit  ei  Jesus :  Quid  mihi  et  tibi  esty  mulier?  Extu- 
lit  hic  Christus  super  Matrem  divinitatem  suam,  non 
negayit  matrem  soam.  Neque  se  natum  negavil  ex 
canie,  sed  majeslati  suas  suam  subdidit  gcuitri- 
ceni. 

Nondum  venit  hora  mea.  Hora  utique  non  facti, 
scd  voti,  nonnecessitatis,sed  voluntalis,  non  qua  co- 
geretur  mori,  scd  qua  pro  niundo  dignaretur  occidi.  • 
Literim  Christus  insipidos  haustus  mirificat,  fatuus 
latex  fundebatur  in  bydriamethauricbanturinebrian- 
iia  flumina,  nulla  exprimebalur  uva,  cl  fcrvcsccbant 
sine  palmite  vina.  Uoc  fccit  Christus  in  latice,  quod 
«%rto  lempore  facit  in  vite.  Transeunt  ad  Christum 
Dupliae,  el  Ecclesia  mutavit  sponsum.  Aliquando  ct 
Juduea  vinuin  non  habuit,  quia  munus  sacrali  saii- 
^uinis  iion  acccpit,  ct  duui  Lcgi  iiuberet,  iiou  iiivc- 
iiit  quo-l   lubcret.     Vcnil  Christus,  nuilavit    |.rj»nn 


D 


gnum  ipsc  portnvii,  itaet  Cbristus  ad  locum  passio- 
nis  ipse  sibi  crucispalibuhim  bajulavit.  Quarta  hy- 
dria  impleta  cst  in  David,  qui  et  in  humilitate  et  in 
multis  tribulationibus  Chrislum  Dominum  figuravit. 
Quinta  hydria  impleta  est  tempore  Daniclis,  vidit 
enim  praecisum  lapidem,  id  est  natum  Christum  de 
monte,  id  est,  de  regno  Judaeorum,  sinemanibuspra^ 
cisum,  quia  sine  oi^eranuptiali,  qui  gratia  sua  univcr- 
soni  mundum  implevit.  Sexta  hydria  impleta  csl  in 
Joanne  Baplista,  qui  Judaeis  praedicaos  ait :  Facitc 
fructus  dignos  poenitentiae,  potens  est  enim  Deus  de 
lapidibus  istis  suscitare  filios  Abrahae.  IsUe  ergo  sex 
seiatcs  mundi,  velut  sex  hydriac  impletac  sunt  a  mini- 
stris,  id  esta  patriarchis  et  prophclis. 

Capientes  metretas  binas  vel  ternas.  Qnare  tcnias? 
proplcr  mysteriiim  trinitatis.  Quarc  binas?  proptcr 
duo  praecepta,  dilectionis  Dei  clproximi.  EtinEvan- 
gelio  :  Ego  et  Pater  unum  sumus.  Ecce  binas.  Itc, 
baptizate  omnes  gentcs,  in  nomine  Patris,  ct  Filii, 
et  Spiritus  sancti.  Ecce  habes  ternas.  Gustavit  ar- 
chitriciinus,  id  est,  mundi  Dominus,  aquam  vinuni 
factam,  et  dicit :  Oinnis  homo  primum  bonum  vinum 
ponil,  etcum  incbriati  fuerinthomincs,  tunc  id  quod 
deteriusest.  Tu  autem  servasti  bonum  vinum  usqiic 
adhuc,  ct  lex  cnim  sancta,  et  mandatum  sanctum  ct 
justum  et  bonuin.  Sed  lex  etProphetac  usque  ad  Joau- 
ncm  proplictaverunl,  et  ideo  advenicnle  Domino, 
vina  Mosaica  defecerunt,  et  vina  sanguiiiis  profluxe- 
ruut.  lila  acceperuut  termiotun,ista  sumpserunt  iui- 
tium.  Dcniquc  hoc  cst  inilium  signorum,  quod  fecit 
Jesus,  quaiido  pavit  gcntcs  occisus,  ct  de  vino  sui 
sanguiuis  fecit  convivium,  vuberatus. 

CONCORDIA. 

In  difTercntia,  secundum  Apostolum,  donationum 
et  diffiercntia  hydriarum  istarum  fit  concordia  Icctio- 
num,  corda  cnim  sanctorum  hydriae  sunt,  fonte  re- 
plet;£  donorum.  Minislri  qui  hauseruut  aquain,  ct 
quibus  mater  dixit :  Quodcuiique  dixeril  vobis  fa- 
cite,  ministri  sunt  Chrisli,  quibus  sccundum  Apo- 
sloUim  (  /?om.  xii)  datur  ininislcrium  in  miiii- 
strando. 


91  SMARAGDl  ABBATIS  9^ 

DOMlNiCA  III  POST  TUEOPIUMA.  A  impcdirc  \ideretur,  moderauUssimHiii  dedil  prseee- 

EPIST.  BEATl    PAULl  APOST. 


AD   ROMANOS,      CAP.    \II. 

c  ^(olite  esse  prudcntes  opud  Tosmelipsos  ,  nuUi 
malum  pro  malo  rcddcnlcs.  Providentes  bona,  non 
tantum  corani  Deo,  sed  etiam  coram  omnibus  iio- 
minibus.  Si  fieri  potest,  quod  ex  vobis  est,  cum 
omnibus  hominibus  pacem  habentes.  Non  vosmet- 
ipsos  defcndentes,  charissimi,  sed  date  locum  ine. 
Scriptum  est  enim  :  Mihi  vindictam  ct  ego  retri- 
buam,  dicit  Dominus.  Sed  si  esurierit  inimicus 
tuus,  ciba  ilium.  Si  silit,  potum  da  illi.  Hoc 
cuim  faciens ,  carbones  ignis  congcrcs  supcr 
caput  ejus.  Noli  vinci  a  maio,  sed  vince  in  bono 
maium.  > 
Nolile  eise  prudentes  apud  vosmettpsot,   Qiii  sibi 


ptiim,  ul  tnterim  noster  animos,  semper  sit  para- 
tus  ad  pacera,  et  discordiae  culpa  non  penes  nos,.  sed 
penes  aiteruni  constet.  Idco  ergo  bcDe  addil :  Quod 
ex  vobis  est,  boc  est,  quod  proposito  vestro,  et  fidei 
vestr%  convenit. 

(Ex  Primas.)  Quodvestrum  est,  vos  cura  omnibos 
pacem  habetote,  et  dictte  :  Gum  bis  qui  oderuut  pa- 
cem  eram  pacificus. 

Non  vosmetipsos  defendentes^  ckarissimi^  sed  daie 
locum  irce,  (Ex  Orig.)  Hi  qui  seipsos  non  vindicanl, 
quomodo  irx  locum  dent,  dupliciter  mihi  videtur  kn- 
telligi.  Nam  el  hoc  ipso,  quod  (verbi  causa)  manuni 
nfanu  non  referunt,  aut  convicio  convicium  non  rcd- 
dunt,  iroc  iliius  qui  fecit  iqjuriam,  pertranseundi  et 


ipsi  prudcns  csse  vidctur,  hic  cum  arrogantia  slultus  ^  evanescendi  locum  dederunt*  Nemo  enim  ita  raU^L- 


est.  Nec  potest  veram  sapienliam  Dei  scire,  qui 
suam  sliiltltiani,  quasi  sapiciitiam,  colit.  Denique 
in  superioribus  linnc  fuissc  incredulilatis  causam 
Jiidicis,  ipsc  Paulus  cdocuit,  diccnS  de  eis :  Quia 
ignorafites  Dei  justiliam  el  suam  quxrcnlcsstatuere, 
jiislitiLe  Dci  non  sunt  subjccti.  Sic  crgo,  qui  apud 
scmetipsuiusapicnscst,  non  potest  esse  sapiens  apnd 
Dcura. 

{Ex  Primas,)  Nolilc  in  humana  sapicntia  gloriari, 
scd  slulti  estote  soeculo,  ut  sitis  Domino  sapientes, 
sicut  scriptum  est :  Beatus  homo  quem  tu  erudieris, 
Domine,  et  de  lege  tua  docueris  eum  (Psal,  xciii). 

Nutli  malum  pro  malo  reddentes.  Si  inalura  in- 
fcrrc  pcccare  esl,   reddcrc  malura  jusluin  non  est. 


dus  invenitur,  ut  si  vicem  non  recipiat  iterom  sx- 
viat,  sed  quasi  cffuso  ac  digesto  furore  roitescit.  Est 
autem  et  hoc  modo  irae  locum  dare.  Qui  enim  pec- 
cant,  thesaurizant  sibi  iram  in  die  irse,  quando  red- 
del  Deus  unicuiqne  secundum  opera  sua;  si  ergonos- 
metipsos  vindicemns,  noncst  magnum,verl)i  causa, 
si  aut  palmam  pro  palma,  aut  saxum  pro  saxo  rcd- 
damus.  Si  vero  reservemus  ea  vindict»  Dei,  iocuoi 
damus  iRC,  quia  Deus  in  jndicio  multo  graviores 
quam  nos  inferre  possumus  exiget  poenas. 

(Ex  Primas.)  Aut  fugiendo  damus  locum  irae,  aut 
permittendo  nocere. 

Scriptum  est  enim  :  Mihi  vindictam.  Ego  quasi 
roeam,  dicit  Dominus,  non  quasi  vestram  injurianv 


scd  simile  pcccatiim  csl,  aut,  nt  cgo  arbitror,  ctlam  C  ▼indicabo,  dicit  enim  propbeta  :  Qui  vos  tangit,  tan- 


gravius.  Nam  ille  qui  inalum  prior  intulil,  forsitan 
iion  scnsit  inalum  csscquod  facerct.  Qui  auteinred- 
dit  maluin,  eo  ipso,  qtio  ad  ulciscendum  motus  est, 
ionfcssus  est  sciisisse  malum  csse  quod  reddit,  el 
iilco  respiciendum  scmpcr  est  ad  eum  qui  dixit  : 
Mihi  vindicta  et  ego  retribuam  (Deut.  xxxii). 

(Ex  Primas,)  Ilumana  sapientia  cst,  si  quxramus 
vicem  rcddere  inimicis,  stullitia  cst  in  hoc  sacculo, 
si  perculicnti  ct  aliam  maxillain  pncbeamus.  Quod 
si  tantse  paticntiae  et  humilitatis  fuerimus,non  solum 
npud  Deum,  sed  etiam  apud  homines,  poterimus  pro- 
babilcs  apparerc. 

Providentes  bona,  non  tantum  coram  DeOy  sed  etiam 
coram  hominibus.  (Ex  Orig.)  Goram  oranibus  horai- 


qiiain  qui  tangit  pupillara  oculi  mei  (Zach.  ii). 

Ego  relribuam^  dicit  Dominus.  Facientibus  bona 
se  retribuere  promittit. 

Sed  si  esurieril  inunicus  tuus^  eiba  Ulum^  si  sitit, 
potum  da  iUifhoc  enim  faciem^carbones  igniscongeres 
super  caputejus.  Utcum  sibi  Intellexerit  carbones  per 
tuam  indebitam  misericordiam  congregari,  excutiat 
cos,  id  cst,  convertatur  et  diligat  te,  quem  habucrat 
aliquando  perosum.  Caeterum  non  esl  uiisericordia 
sed  crudelitaSy  si  ideo  hoc  facis  ut  illi  aliquid  pcjus 
eveniat,  pro  quo  te  Dominus  orare  praecepil  di- 
cens :  Orate  pro  persequentilNis  et  calumniantibus 
vos.  Gibando  enim  inimicum  et  potando  eum,^  ad 
pacem  reconciliamus  nobiscum.  Quod  si  ille  u  ma- 


iiihiis  providct  quis  bona,  non  ut  placeat  singuloniin  ^  ^ttia  perstiterit,  ipse  igncm  congerit  capiti  suo 


vcl  vitii$,vcl  iiioribus,  alioquin  contraniim  cril  qiiod 
idoin  dixit  Aposlolus  :  Ego  si  hominibus  placcre  vel- 
lemy  Chrisii  servus  non  essem  (Gal.  i),  sed  qui  vil;c 
siuc  moriMu  et  actuura  ila  tenet  libram,  ut  noii  pos- 
sit  ab  ullo  hominc  rcprchendi,  istc  bona  corani  om- 
nii)us  humiiiibus  providet.  Ncquc  cnim  dixil  Apaslo- 
liiSjUl  oiniiibusplacean)us,sc;l  ut  piovidcamus  boiia 
coraiii  omnibus,  hoc  cs!,  agnmus  nos  bona  coraiu 
oinnibus,  sivc  illis  placeaul  quai  bona  sunt,  sive  non 
placeaut. 

Si  fieripotest,  quod  ex  vobis  est,  cum  omnibus  ho- 
mnibus  pacem  habentcs.  Apostolus,  nc  nos  altcrius 
ai»i  uus,   bi  forlc  impacatus  cvcncril,   a  bono  pacis 


(Ex  Origcne.)  Videaraus  ne  forte  dignins  aliqnid 
mandati  hujus  contineat  intellectus.  Dicit  enim  Hie- 
rcmias  ad  peccatricem  filiam  Babylonis :  Habes  car- 
Loncs  ignis,  scde  super  eos,  hi  erunt  tibi  in  adjuto- 
rium.  Fortassis  crgo,  et  isli  carbones  ignisqui  coii- 
grc;;antur  siipcr  caput  iniraici,  ad  acyutorium  ipsius 
congregantur.  Potcsl  enim  fieri,  ut  amens,  fcnis,  ct 
barbarus  iniraicus,  si  scntial  bcneficiura  nostnim, 
si  humanitatcm,  si  afleclum,  si  pietatera  vidcat, 
compunctioneincordiscapiat,  commissi  poenitudincin 
gerat.  Et  ex  hoc,  ignis  in  eo  quidaiii  succendalur, 
qui  cumprocoinmissi  conscicnlia  torqitcat  ct  adu- 
rat.  El  isti  erunt  carboncs  ignis,  qui  sMper  caput 


l^ 


COLLECTIONES  IN  EI>ISTOLAS  ET  EVANGELIA. 


01 


cjus  cx  noslro  misericordue  ci  pietatis  opere  con-  A     Kt  confeslim  mundata  etl  lcpra  ejus.  (Ex  Qcda.)  " 


grcgaiitur.  Caput  vero,  principale  cordis  appellatur, 
et  merito  capnt  dicitur.  Cujus  inteliectu  et  pniden- 
lia  membra  reguntur  universa. 

iVo/t  riRct  a  malp,  sed  vince  in  bano  malum.  Vin- 
citnr  a  malo,  qni  malis  provocatus  reddit  malum. 
1n  bono  autem  vincii  malum,  qui  acceptis  malis,  re- 


Niliil  nieJium  est,  inter  opus  Dei  atqiie  pnieceptiim, 
quia  in  praecepto  est  opus.  Deniquc  dixit,  ct  facla 
sunt,  quia  volunias  Dei  potestas  est,  et  Lex  quidein 
langi  leprosos  prohibet,  sed  qui  Dominus  legis  cst, 
uon  obsequitur  legi,  sed  legem  facit.  Non  ergo  idoo 
tetigit,  quia  sine  tactu  mundare  non  poterat,  sod  ui 


siitoit  bona.  lUe  dicitur  vicisse  allerum,  qui  eum    '  probarel,  quia  legi  siibjectus  non  erat,  nec  coiita- 


a  I  suam  addoxerit  partem,  sicut  hoireticum  vel  pa- 
gmnm.  Si  ergo  le  feceril  sibi  vicem  reddere,  ille 
lc  vicit  sibi  similem  faciendo.  Si  autem  per  patien- 
li.im  tuam  feceris  eum  cessare  ab  injuria,  iu  vici- 
hii  eom. 

EVANGBLIITIf  11 ATTBJII ,    CAP.   VIII. 

f  Cum  desceadisset  Jesus  de  monte,  secutae  sunt 


gium  timcbat,  ui  hoinines,  sed  quia  contaminari  non 
poterat  qui  alios  liberabat. 

Et  ait  illi  JesuSj  Vide^  nemini  dixeris,  Quare  pne- 
cipiiur  fiemini  dixeris,  nisi  ut  doceret  non  vulgaiida 
nostrabeneficia,  sed  premenda,  ut  non  solum  a  mcr- 
cede  abstinearaus  pccunix,  sedetiam  gratiae. 

Sed  vade,  ostende  te  sacerdoti,  Oslendere  sc  saccr- 


€  cum  iarbse  moltaj.    Et  ecce    leprosus  veniens,  B  doii  jubetur,  ut  intcUigerei  eum  saccrdos,  non  legis 


«  ailorabat  eum  dioeus  :  Domine,  si  vis  poies  me 
«  mandare.  Ei  exlendens  Jesus  manum,  ietigii  eum 
f  (licens  :  Volo,  mundare.  Et  confesiim  mundaia  est 
«  lepra  ejus.  El  aii  iUi  Jesus :  Vide,  nemini  dixeris, 

<  sed  vade,  ostende  te  sacerdoti  et  ofier  inunus  quo J 
i  pnccepii  Moyses  in  tesiimonium  illis.  Cum  autcm 
« introisset  Caphamaum,  accessii  ad  euiu  ceiiturio 

<  rogans  eum  ei  dicens  :  Domine,  puer  meus  jacet  in 
«  <!omo  paralyticus  et  male  torquetur.  Ei  ait  illi  Je- 
«  siis  :  Ego  veniam,  ei  curabo  eum.  El  rcspondens 
f  centnrio-  ait :  Domine,  non  suro  dignus  ut  inlres 
f  s!!b  tecium  meum,  sed  tantum  dic  verbo  ei  sana« 
«  Uitur  puer  meus.  Nam  et  ego  homo  sum  sub  pote- 


ordine,  sed  gratia  Dei  supra  legcin  esse  curatum. 

(Ex  Hieron,)  Varias  ob  causas  mittit  eum  ad  sa- 
ccrdoles,  priiniiin  proptcr  huiuilitalem,  ui  sacenlo- 
tibus  deferrc  vidcalur.  Erat  enim  in  Icge  praiceptum, 
ut  qui  mundati  fuisscnt  a  Icpra,  oflerreni  miinera 
saccrdotibus.  Deinde  ut  mundatum  videuies  Icpro- 
suin ,  aut  credcrcnt ,  et  salvarentur,  aut  si  non 
credcrent,  incxcusabiles  fierent,  ei  simul  ne  quod 
in  eo  siepissiiiie  criminabantur,  legem  videretur  in- 
friugerc. 

(Ex  Beda.)  Et  offer  munus  quod  prarcepit  Moyscs 
in  testimonium  illis.  Ofierre  autein  sacrificium  jiibet, 
ui  ostiiiideret  eis  quia  non  solverel  lcgcm,  sed  im- 


f  staie  consiiiutos,  habens  sub  me  milites,  et  dico 

.  I.aie  Tade  et  Tadi».  el  alii  veni  el  yenit,  et  seno  C  plerei.  qui  secndum  lcgera  gradiens  supra  lcgcu.. 

.  H.CO  fac  boc  et  facit.  Andiens  antcm  Jesus  mira-     ?«"=""'  :."'•  ''"^  ^?'"***!"  '*^;*  """  ^»"»^»;-;"'-  « 

.^  ...      4  '..         ,.        bei«eadditur:lntestimoniumillis,  hucesi.si  Doiiiiiio 

f  iiis  est,  et  seqneniibns  se  dixit :  Amen  dico  vobis. 


f  non  inveoi  taniam  fidem  in  Israel,  dico  auicm  vo- 
f  bis,  quod  mulli  ab  oriente  et  occidente  venient, 
f  ci  recombent  cum  Abraham  ci  Isaac  et  Jacob  in 
c  ri^pio  coeloram.  Filii  autem  regni  ejicienlur  in  to- 
«  nebras  exteriores,  ibi  erii  fletus  et  siridor  dentiiim. 
f  Ei  dixit  Jesus  centurioni :  Vade,  et  sicui  crcdidisti 
c  fiai  iibi,  ei  sanaius  est  puer  in  illa  Iiora.  > 

Ciim  descendisset  Jesus  de  mante^secutai  sunt  eum 
tmriKe  multa.  Dc  monte  Domino  desccndcnt3,  id  cst, 
&e  coelis  in  mundum,  scculx  sunt  eum  turbai  inulta; 
generis  humani  per  fidem,  nisi  enini  ille  desceiiilis- 
■ei,  Demo  bominum  ad  coclos  ascendisset. 

Et  eeee  ieprosus  vemens  adorabat  eum  dicens  : 
Domine,  si  vis  potes  me  mundarc.  In  vohiiitalcin  Do- 
mini  iribuit  potcstatem,  dc  voliintate  aiilem  Domini 
Don  dubitavit,  sed  quasi  sibi  conscius  non  pnesum- 
|>sii.b'prosus  isie  populum  genliuin  significavil,  qui 
compunclus  ad  misericordiam  Domini  pcrvcnit. 

Et  extendit  Jesus  manum  suamy  tetigit  eum,  di- 
eens :  Volo^  mundare.  (Ex  Hieron.)  Considcra  quam 
humilis  responsio.  liie  dixerat  si  vis.  Dominus  re- 
spondtt :  Volo.  llle,  potes  me  mundarc.  Doininus  di- 
cit,  x8t9a/>«j«^Tt,  mundarc."  Noh  ergo  sicul  plcri(|uc 
Lalinorum  putant  jungcndum  est,  ctlcgcnduni  volo 
muiularc,  scd  separalim,  ut  primum  dical,  volo, 
diUiidc  impcrct,  mundarc. 


credaiit,  si  abimpieiatis  lepra  discedaut.  Quia  vero 
iypicc  vir  isle,  peccatis  languiduin  geiius  desigiKit 
humauuin,  recic  non  soluni  leprosus,  sed  el  pKMnis 
lepra  describitur.  Oinnes  eniin  peccaveruiit.  ct 
egenl  gloria  Dei.  Ilia  scilicct,  ul  exienta  luauu  Sal- 
valoris,  lioc  est,  inc:iriiato  Dii  Verbo  huniauaiii- 
quc  coiiliiigcnlc  untnrani,  abcrroris  pri.sci  varietale 
DUindenliir,  possinlque  cuni  aposlolis  audire  :  J:ini 
vos  inundi  cslis  propter  seniionem  qiiein  locuUis 
suiii  vtibis  {Joan.  xv),  et  qui  diulius  aboiuiuabiles  a 
populo  Dei  eranlcaslris  sccreii,  jainaliquando  tcin- 
plo  rcddi,  et  sacerdoti  queanl  oflcrri,  illi  nli(|iic 
.  ^  cui  diciiur:  Tu  es  sacerdos  in  aternum  {PsaL  cix).  Au- 
dienlcs  ab  Aposlolo  iTcinpluin  enim  Dei  .sanclum  rst, 
qiiod  cslis  vos,  oirerantqiie  pro  emundatione  siia, 
sicul  pnecepit  Moyscs.  Id  e^t,  exhibeant  corpora  sua 
hosliam  vivcntem,  sanctam,  Deo  plaeenlem  (Rom,  xii). 

Cuni  introissent  Capharnaum,  accessit  ad  cum  ccn- 
turiOf  rogans  eum  et  dicens.  Qua^ritur  quoiuodo  con- 
vcniat,  quod  Lucas  cenlurionem  nuntios  inisisso, 
Alat^iseus  autem  ipsum  accessisse  narral  ad  Donii- 
nuin.  Facile  palet,  quod  Matihxus  brevitatis  causa 
dixerit  ipsuin  acccssisse,  cujus  desideriiim  ct  vohin- 
las  ad  Doiuinum  vcracilcr  cst  prxlaia.  Myslice 
cliani  iiobis  commciidans,  boc  quod  scripluin  csl  : 
Acci-diti    (id  cum,   et    iUumwamini.   (Psnl.   xxxiii.) 


95  SMARACDl  ABBATIS  96 

l»()rro  Liicas  toluni  queiuadmodum  gesluin  sit  ape-  A  nio  sua,  fackm  eteetnosynai  muUas  plebi  et  deprecans 


riil. 

Domine,  puer  meus  jacet  in  domo  parahjticus^  et 
•nxale  torquetur,  et  ait  illi  Jesus  :  Ego  veniam  et  CU' 
rabo  eum,  Videns  centurionis  fidem,  humililatem  ct 
pntdcntiam,  slatim  se  iturum  et  sanaturum  essepro- 
iniltit.  Fidcm  in  co,  quodcxgcnlibuscrediditpuerum 
a  Salvatore  posse  salvari.  Ilumilitatem,  quodscjudi- 
cavil  indignum,  cujus  tcclum  intrarct  Dominus.  Pru- 
dciiliam,  quod  ullra  corporis  tegumen,  divinitalcin 
latcnteu)  vidcrit,sciensnon  idsibi  proruturuin,  qiiod 
cliaiu  ab  incrcdulis  vidcl)atur,  scd  id  quod  latebat 
iiitrinsccus.  Allcgorice  autcm  Capharnaum,  qiia;  in- 
torpretalur  ager  consolalionis,  vcl  villa  pnkheiri- 
nia,  Ecclcsiam  signiricat.  Centurio  propter  perfectio- 


Deum  semper  {Act,  i). 

Audiens  autem  Jesus  miratus  est,  Miratiw  est, 
quod  vidit  ccnturiouem  suam  intelligere  majeslateni. 
Sed  quis  in  illo  fccerat  ipsam  fidem  vcl  inteiligen- 
tiam,  nisi  ipsc  qui  cam  mirabaUir?Quod  si  et  atius 
eam  fccissct,  quid  mirarctur,  qui  prjcsciu6  erat.  No- 
tanduin  crgo  quia  quod  niiralur  Dominus  noLis  ini- 
randuni  esse  significsit,  quibus  adhuc  opns  esl  sic 
moncri,  onines  cnim  talcs  motus  cum  de  Deo  dicuii- 
tur  non  i^ci^urbali  animi  signa  sunt«  sed  duccntis 
niagistri.  * 

Et  conversus  sequcntibus  se  turbis  dixit :  Amcn 
dico  vobis,  non  inveni  tantam  fidem  in  IsrueL  Non 
de  onmibus  rctro  patriarchis  et  prophetis,  scd  ile 


nem   nunicri  nominis,  priniilias  siKinficat  gentium,  B  pi^senlis  »vi  loquitur  hominibus,  quibus  idcocen- 


ut  Cornclius  vcl  eunuchus  a  Philippo  bapti/atus 
(Ad.  viii,  x).Puerquiin  domo  jacet  paralyticus  ct 
uiale  lorquctur  a  da^monio,  popuhiin  significabat 
gcntium,  qui  in  domo,  id  cst,  in  lioc  nuindo  idola 
colcns  d;cinoiiibus4iue  scrvicns  infidcHs  jacebat. 

(Ex  Ik'da.)  Et  respondens  ail :  Domine,  non  sum 
dignus  ut  intres  sub  tectum  meum,  Propter  vitx  gen- 
lilis  conscicntiam,  gravari  se  magis  dignatione  pu- 
tavit  quam  juvari.  Ncc  posse  habere  hospitem- 
Christum,  ciijus  et  si  fide  prxditus,  nondum  tamen 
cral  sacramenlis  imbutus.  Sed  quia  qua;  nostra  in- 
rirniitas  non  presumit,  divina  gratia  dare  novit,  et 
alius  ccnturio,  qui  sicut  et  iste,  crcdentem  cx  gcn^ 


turionis  fides  antcfertur.  Quia  illi  leges  Prophcla- 
rumque  moiiitis  cdocti,  hic  autem,  neminc  doccuto, 
spontc  credidit. 

Dico  autem  vobis^  quod  multi  ab  oriente  et  occi' 
dente  venient,  et  recumbent  cum  Abraham  et  isatic 
et  Jacob  in  regno  coslorum,  Quia  Deus  Abraham, 
coeli  conditor  pater  Christi  est.  Idcirco  in  rcgno 
coelonim  esl,  et  Abraham,  cum  quo  accubiiui*;e 
sant  nationes^  qiise  crediderint  in  Christum  filiuni 
creatoris,  et  illc  pariter  sensus  impletur,  dc  qiio 
supra  diximus  in  centurionis  fide,  gentium  ficri 
pRBrogativam,  dum  ad  illius  credulitalem,  deoriente 
et  occidente  credituri  populi  comnieinorantur. 


^,  .        .      .  .  Ftht  autem  regnt  ejictenturtn  tenebras  extertores^ 

tibus  populum  praefigurat,  magnse  fidei  et  justiliae  /^  .. .     .,  ^  ,       .  ,    j     j    .•        t-.i.  •  ■    > 

..'•..  -j  •  .      .  L  tbt  ertt  netus  et  strtdor  dcntium.  Fxhos  rcem  iadxos 

incrito  Spiritus  sancti  donum  priusquam  baptizaretur       •     •«  \   .  .  ..  ix  ..... 

.         .  7  , .      '         ^ .  significat,  in  quos  ante  recnavit  Deus,  ejicicntur  in 

accppit,  ct  isle  nccdum  catechizatus,  ct  fidem  suam 

laudari  a  Domino  ct  famalum  salvari  promcruit. 

Sed  tantum  dic  verbo^  et  sanabitur  pucr  meus. 
^hv^mx  fidcs  cenlurionis,  quia  verbi  opus  in  Christo 
confitetur,  ct  nostne  sanationis,  ac  comnioda  inyste- 
liis,  qui  ct  si  novcramus  secundum  carncm  Chri- 
stnin,  scd  jain  non  novimus  (//  Cor,  v). 

Nam  et  ego  homo  sum  sub  potestate  constiltUus  ha- 
bens  sub  me  milites.  Ilomincm  sc  ct  potcstati,  vel  Iri- 
buni  V(  I  praisidis  subditum  dicit,  iinpcrare  tamen 
|)ossc  ininoribus,  ut  subaudialur  cuin  multo  inagis 
qui  Deus  sit,  ct  siiper  omnia  potcns  innumeram  vir- 
«nlis  angclicaj,  qua;  ad  impcrata  obteinpcrcl,  habcre 
miliiiam. 

Et  dico  huic  vade^  et  vadit,  et  alio  veni,  et  vcnity  et 
scrvo  meo  fac  hoc  et  facit.  Vult  ostenderc  Doiniiuim 
quoquc  non  pcr  advenluin  tantum  corpoiis,  scJ  per 
angclorum  ininistcria  possc  implcrc  quod  vellcl,  rc- 
))**l!endic  cniin  eraiit,  vcl  infirmitales  corporiiin  vel 
fortitudines  contraria»,  quibus  hoino  ad  dcbililatcm 
s;i*pe  conceditur,  cl  verbo  Domini,  et  minisleriis  an- 
geh)rum. 

Aliler.  Milites  et  scrvi,  qui  centurioni  oI>cdiunt, 
virtutes  sunt  naturalest  quarum  non  miiiimam  co- 
piain  multi  ad  Dominuni  venicntcs  sccum  dcferunt. 
De  ((uibus  in  Cornclii  ct  ccnturiouis  laude  dicitur, 
qula  crat  vir  justus,  et  timens  />cum,  cum  omni  do- 


tenebras  exteriores.  Tcnebrc  senipcir  interiorcs 
sunt,  non  cxtcriorcs,  sed  quODiam  qui  Doiuiuum  fo- 
ras  a  se  expeliit  luinen  relinquil ,  idcirco  exlcriorcs 
tcnebne  nominatx  sunt :  ibi  cril  fietus  et  stridor 
dcntium^  si  fletus  oculorum  est,  ci  stridor  deiitiiim 
ossa  dcmonstrat.  Yera  esl  crgo  corporum  et  eoruin- 
dem  membroruni  quse  cecidcrant  resurrcclio. 

Concordat  cnim  humilitas  ccnturiouis,  quia  dixit : 
Domine^  non  sum  dignus  ut  intres  sub  tectum  wteittu, 
cuin  vcrbo  Aposloli  ubi  ait :  Noliie  prudcnlcs  esu 
apud  vosmetipsos,  Sed  opera  misericordix,  qiue  erga 
leprosuin  ct  pueruin  centurionis  cxhibuit  Salvator, 
cuin  Apostoli  cxhortatione  qui  ait  :  ProvidcitU% 
D  bona  non  tantum  coram  DeOj  sed  omnibtu  homi- 
nibus, 

DOMINICA  QUARTA  POST  TIIEOPHANIA. 

LECTIO  EPISTOLiC     REATl  PAULI    AP08T0L1     AD    ROMA* 

NOS,    CAPITE  Xlll. 

c  Nemini  quidquam  dcbcatis,  nisi  ut  invicem  di^ 
c  ligatis.  Qiii  enim  diligit  proximum,  legcm  impl«^ 
c  vit.  Nam  non  adulterabis,  non  occides,  non  fura- 
c  beris,  non  falsum  testimoniuin  dices,  nonconcupi- 
c  sces  rem  proximi  tui.  Et  si  quod  cst  aliud  manda- 
c  tuni,  in  hoc  vcrbo  insLiuratur ;  Diliges  proximum 
c  tuum  sicut  teipsum.  Dilectio  proximi  malum  non 
i  opcratur.  Plcnitudo  ci-go  Icgis  esl  dilectio. 


i 


97  COLLECTIONES  IN  EPISTOLAS  ET  EVANGELIA.  98 

{Ex  OTiyen,)  Quod  dicil  Demini  quulqiiani  debca-  A  sum  leslimonium  dicil?  cum  scial  ipsum,  qiiem  dili- 


tis,  cGrlum  esl  ad  peccatum  referrc.  Debitum  cnim 
peccatum  esse,  in  muUis,  et  rreqncnter  oslendiimis. 
Vult  ergo  Paulus  peccati  quidcm  omne  dehitum  soN 
▼i  nec  remanere  omnino  apud  nos  dcbitum  peccali. 
Pemiancre  tamen  et  nunquam  cessare  a  nobis  dcbi- 
lain  eharitalis,  boc  enim,  et  quotidie  solvere,  et  sem- 
per  debere  expedit  nobis.  Deniqiie  quanlse  virtuiis 
sit  charitas,  in  conseqneniibus  exponit. 

Qm  entm,  inquit,  ditigit  ffroximum  legem  implevit, 
Nam  nonaduUerabis.  Non  occides,  Non  furtumfaeies. 
Ncn  falsum  testimonium  dices,  Non  concupisceSy  et  si 
quBd  e$t  aliud  mandatum  in  hoc  verbo  restauratur:  Di- 
ii§e$  proximum  tuum  tanquam  teipsum.  Et  ad  ultimain 
ralionera  tanti  hujus  boni,  breviter  coUigens  ait : 


gil,  f;ilso  tcslinionio  proditum.  Necessario  autem, 
qui  diligitChrisluin,  diligitet  proximum  suum.  Iloc 
enim  solo  imlicio  Chrisli  esse  discipulus  dcsigna- 
tur,  si  chariialem  cum  proximis  habeat,  ccrtum  est 
eniin  quod  qui  non  diligit  proximum,  nesciat  Chri- 
stum. 

EVANGELIUM  11  ATTHiEI ,    CAP.    VIII. 

i  Asccndcntc  Jesu  hi  naviculam,  secuti  sunt  eum 
c  discipuli  ojiis.  Et  ecce  molus  magnus  factus  cst  in 
€  mari,  ila  ut  navicula  operiretur  fluctibus.  Ipsc 
I  vero  dormiebat,  el  accessenint  et  suscilavorunt 
c  illum  diccnlcs  :  Domine,  salva  nos,  perimus.  Et  di- 
f  cit  eis  :  Quid  limidi  estis,  modicsc  fidci  ?  Tunc  sur- 


DUectio  proximi  malum  non  operatur,  Plenitudo  jj  ,  gcns  impcravit  venlis  et  mari,  et  facta  est  tran- 


ergo  legis  eH  dilectio,  Supra  dixerat ,  quia  qui  dili- 
git  proximum  legem  implevit,  el  quia  diflicile  vide- 
batur,  quomodo  possit  quis  omnem  lcgcm  in  uno 
eomplcre  sennone ,  plenissimam  reddit  rationcm 
dieens :  Dilectio  proximi  mahim  non  operatur,  et 
ideo  plenitudo  legis  est  dilectio.  Pone  enim  per 
singnla  mandata  legis  dilectionem,  et  viJe  quam  fa- 
dle  cuncta  complentur.  Nunquid  qui  diligil  proxi- 
mani  occidere  eoro  potest?  Ccrtum  est  qiiod  nemo 
qnem  diligit  interficiat.  Est  ergo  dilectio,  per  quam 
impleatur  mandatnm  quoi  praecipitur 

Non  occides,  Et  itenim.  Nunquid  qui  proximum 
suam  diligit  in  uxorem  ^us  adulterium  committit  ? 
Nonquam  profecto.  Si  ergo  diligis  proximum,  nec 


c  quillilas  mngna.  Porro  homincs  mirali  sunt  diccn- 
c  tes  :  Qnalis  cst  hic,  quia  venli  et  mare  obediunt 
c  ei.  » 

Asccndenle  Jesu  in  naviculam^  secnti  sunt  eum  fli- 
sciputi  ejus.  (Ex  Beda.)  In  hac  navigafione  Dominns 
utramquc  unius  ejusderaqiie  sua5  persoiin*  nalur»ni 
dignatur  ostcndorc,  dum  is  qui  ut  honio  dormit  in 
navi,  furorcm  maris,  ul  Deus,  verbo  cocrrcl.  Po»to 
juxla  allcgoriain,  mare  sivc  stngnum,  qiiod  ciim  S'.ii>; 
transirc  desidorat ,  lencbrosus  amarusque  sicculi 
prajscnlis  accipilur  a?slus.  Navicula  aulein  qnain 
asccndunl,  nulla  mdius  quam  Dominicx  passionis 
intelligitur  arbor,  ciijus  bencncio  quique  fidcles  ad- 
juti,  emcnsis  mundi  fluctibus,  habilationcm  patric 


adnlterinm  committis,  similiter,  et  qui  diligit  proxi-  ^  coelestis,  qnasi  stabililatcm  securi  littoris  oblinenl. 


raam,  qoae  cjoa  sont  non  furatur.  Et  qui  diligit  pro- 
ximora,  falsnm  adversus  eum  testimonium  non  di- 
cit,  similiter  et  caetera  mandata  legis,  si  sit  erga 
proxinrani  diiectio,  absque  aliquo  labore  scrvantur. 
Puto  taroen,  quod  in  hoc  voluit  Apostolus  aliquid 
compendiosius  dicere.  Nam  si  diligentius  requiras, 
qui  sit  proximus  noster,  disces  in  Evangelio  illum 
esse  proximum  nostmm,  qui  venit  et  jacentes  nos 
viiineratos  a  latronibus,  et  nudatos  a  dxmonibus, 
iuinento  corporis  sui  superposuit,  et  ad  stahulum 
r.ccle$ix  detulit,  et  stabulario  pro  cura  nostra,  et 
diligcntia,  vel  ipsi  Paulo,  vel  omni  qui  Ecclesia; 
praeest,  duos  denarios,  Novi  ac  Yeleris  Tesiamenti, 
ad  nostne  cone  concessit  expensas.  Ilunc  crgo  proxi- 


Quod  autcin  ipse  in  unam  naviculam  cum  discipulis 
Salvator  asccndit,  alibi  qiiid  significct  apcrit,  cuin 
praBuunciato  suae  p^ssionis  resurreciionisque  mysle- 
rio,  mox  diccbat  ad  omnes  :  Si  quis  vult  post  nic 
venire,  abneget  scmetipsum  ct  tollat  crucem  sua:u 
et  sequatnr  nic. 

Et  ecce  motns  magnus  factns  est  in  mnri,  ita  ut 
navicula  operintnr  puctibus,  Ncquc  cnim  quisquam 
poterat  hunc  munduin  enavigare  sincChrislo,  quauLO 
cos  quoque,  qiiibus  Doininus  ailest,  tenlalionum  s;c- 
cularium  sa»pc  procclla  perturhal,  et  or/ovoy.ia  scr- 
valur  in  aposlohs,  ut  advcrtas  sine  lentatioiic  iicini- 
nem  posse  ex  hocviu»  curriculo  demigrarc,  quia 
excrciliiiin  fidci    lcnlalio  est,sed  quasi  pcrvigilcs 


nium  si  diligamns,  omnem  legem  et  univcrsa  inan-  ^  nocle  gubcrnatorem  cxcitemus  verum  Deum. 


data  in  Ipsius  amore  complemus.  Finis  cnim  icgis 
Christus,  ad  justitiam  omni  credenli,  ncc  ficri  ullo 
pacto  potest,  ut  qui  ex  toto  corde  et  ex  tolis  viribus 
suis  diligit  Christum,  faciat  aliquid  quod  non  pla- 
ceal  Christo.  Illuin  enim  qui  diligit,  non  solum  non 
orci  lii,  quod  prohibet  lex,  sed  nec  irascilur  fralri 
suo,  quia  ita  delectatur  in  illo  quein  diligit,  et  non 
sohiin  non  facit  adultcrium,  se.l  nec  mulieivin  respi- 
cit  ad  concupiscentiam,  sed  dicit  ad  ipsum  magis, 
Concupiscit  aniina  roea  in  Deum  vivuin  (Ps?A.  \u  ). 
Qtii  diligit  ChVistum,  quando  de  furto  cogitct?  qui 
fliam  sua  omnia  quxcunque  halicl  reliquil,  ut  sc- 
qualur  Christum.  Qui  Christum  diligit,  qimn  ic  lal- 


Eral  (intcm  ittis  venfns  contrarius,  Ventus  con- 
trarius  diabolum  significat,  motus  et  floctus  blasplie- 
iniic  pcrscqiicntium,  diemoniacis  excitati  proccllis, 
quibns  non  ipsc  turbatur,  sed  discipulorum  imbccil- 
lilas  conculilur. 

Ipr.e  vero  dormiebat.  Discipulis  naviganlibus,  Ciiri- 
slus  ob'!orniivil,  quia  calcanlibussieculum  fidclibu^, 
fiiluriquc  rc.,'ni  qui*!leni  auimo  incdilantibus,  ct  vrl 
sccuudo  Spiritus  sancti  flatu,  vcl  proprii  rcniiLri  > 
conalMs,  iiiiiilos  nuindi  f;\sttis  ccrlatiin  post  terga  j:)- 
ctn!}libus,  lcinpns  suhito  Dominicaj  passionis  advc- 
nii.  IJrvJe  btMiir  Marcus  lioc  iiniuiucntc  noclis  leui- 
pyrc   g^osluiu  rtsisse  pcrhibcl,  ut  vcri  soiis  occabiluin 


99 


SMARAGDI  ABBATiS 


too 


noa  sola  Domini  dorniitio, sed el  ipsa  deccdcnlis  lucis  A  Irarius,  id  csl,  dial.olus.    Tiinc  Dtinunus  iiorniiehal, 


bora  siguiiicct. 

Ei  acce»$erunt  et  tuscUaverunt  eum,  dicenies  :  Do- 
mine,  $alva  not^  perimui.  Suscilant  Dominum  disci- 
puli,  ne  eo  dormienie  flucluuin  feritate  dispereant, 
quia  cujus  inortem  viderant,  maxiinis  votis  resurre- 
ctionera  quaerebant.  Ne  si  diutius  ipse  raorte  car- 
nis  sopiretur,  corum  mens  spiritali  in  perpetuum 
niorle  pcrirel. 

Et  dicU  eis :  Quid  timidiestiSt  modicasfidei,  (Ex  Hier.) 
Bene  arguuntur  qut  pnKsente  Cbristo  timebant,  cum 
utique  qui  ci  adhaercat  perire  non  possct.  Ergo  con- 
firmavit  fldem,  refudit  tranquiltitatem,  venlum  ces- 
sare  pr^epit,  non  Aquilonem,  non  Africuin,  sed 
illum    ulique  ventum ,   cui  dictum  est  ab  angelo 


quando  pcrsecutioncs  iicn  siiicbal,  qui  suscilatur 
illo  claniorc  EcclasiiC,  dc  qao  Psalmista  aU :  A  fini- 
))us  tci  r;i'.  ad  le  clamavi,  diiin  anxiaretur  cor  meum. 
Impcravil  vcntts  et  niari,  quando  pcrsecutiones  ho- 
ininuin  a  dial>oln  concitaias  inisericorditer  jus^it  se- 
dari.  Ei  fjcla  cst  trauquillitas  magua»  quando  pax 
est  universali  Ecclesioi  reddita. 

COIfCORDU. 

Ilortaturnos  Apostolus,  ut  neminiquidqtiain  debca- 
mus,  sed  ut  invicem  diligamus,  et  quia  liinor  noo  est 
in  charitate,  esi  tamen  in  debito,  iucrepat  Doiuinus 
limentes  Apostolos  dicens  :  Quid  timidi  cstis  moJi- 
cx  fidei,  ac  si  dicat :  lUi  timeant,  qui  debitore  dia- 
bolo  tenentur  obnoxii,   vos  qui  cum  Uberalore  cstis. 


Michaei  in  epistola    Judae  :    Increpet  te  Dominus  B  nan  cst  ultra  qu(Hi  tiiucatis. 


(Judfg  i). 

7tf}ic  surgenSf  imperavit  ventis  et  mari,  Ex  hoc  loco 
intcHigimus,  quod  oinnes  crcaturse  sentiant  creato- 
rem,  quibus  enim  increpatur  el  imperatur ,  sen- 
tiunt  imperantem  non  errore  bxreticorum,  qui  ora- 
nia  putant  animantia  insensibiiia  esse,  sed  mnjosinte 
conditoris,  quae  apud  nos  inscnsibilia,  illi  scusibilia 
sunt. 

Tiitic  surgenSf  tmpernvit  venlis  et  mari,  ct  facla  csl 
tratiquillitas  magna  in  mari.  Vcnlumquippc  surgens, 
incrcpavil,  qiiia  resurrcctionc  cclebrala,  diaboli  su- 
perbiam  siravit,  duiu  per  mortcm  dcstruxit  eum  qui 
banebat  morlis  imperium.  Tempestatem  aqua;,  sur- 
gcns  cessare  fecit,  quia  vesanam  Jud;^rum  rabiem, 
qu:e  caputquatiens  clamaverat:  Si  Filius  Dei  est,  de-  ^ 
scendat  nunc  de  cruce,  et  credcmus  ci,  de  scpulcro 
resurgendo  labefccit. 

Porro  homines  mirati  sunt,  dicentes :  Qualis  est 
hiCy  quia  venti  et  mare  obediunt  ei.  Non  discipuli,  se  1 
nauUe,  etca^teri  qui  in  navicula  crant,  iniraliaiitur, 
siii  anlem  quis  contentiose  voiucrit  eos  qni  mira- 
banturfuisse  discipulos,  rcspondcbimus  rcclcbomi- 
iics  appeliatos,  qui  necduin  polentiam  novcrant  Sal- 
vatoris. 

Moraiiler.  (Ex  Beda.)  Et  nos  qiioque  singiili  cum 
signo  Dominicse  crucis  imbuti  saiculum  relinqucre 
disponimus,  navem  profecto  cum  Jcsu  conscendimus, 
sUtgnum  transfretare  conamur,  sed  qui  non  dormita- 
vit  nequc  dormiet  custodiens  semper  Israel,  nobis 


I  co* 


DOMINICA  IN  8EPTUAGESIMA. 

LECTIO    EPISTOL^   BEATI   PAULI  APOSTOLI  , 

RINTH.    IX. 

c  Nescitis  qnod  'ii  qui  in  stadio  currunt,  omnes 
quidem  currunt,  sed  unus  accipit  bravinm.  Sic 
ciirrite  ut  comprcbcndatis.  Omnis  eniin  qiil  in 
agone  cojitendit,ab  omnibus  se  abstinct,etiili  qui- 
dem,  ut  corruptibilem  coronam  accipianl,  no>  au- 
teiu  incorruptam.  Ego  igitur  sic  curro,  noii  qiiasi  in 
incortum.  Sic  pugno,  non  quasi  aerem  vcrberans 
scd  cnstigo  corpus  meiim,  et  in  scrvitutcm  rtMligo, 
ne  fortecum  aliis  prsedicavcrim,  ipst^  repiobus  effi- 
ciar.  Nolo  cnim  vos  ignorarc,  fiatrcs,  quoniani 
patres  nostri  omiies  sub  nube  fuerunt,  ct  omnes 
mare  transicrunt,  etomnes  inMosc  bnpiizati  siiiit, 
in  nube  et  in  mari.  Et  omnes  camdem  escnm  spi- 
ritalem  maniucavcrunt,  ct  omne<i  ennidcm  potuin 
spiritalem  l^iberunt.  Biliel^ant  aiitcin  de  spiri(;di, 
conseqiicnlc  eos  petra.  Petra  aiitcmeralCbrstiis.ft 
Ncscitis  quod  ii  qui  in  stadio  curruiitj  omncsqui' 
dcm  currunt^  scd  ntms  accipil  brariuni.  Hic  sladii 
cursumjustitia!  vel  firici  compnavily  <|uia  qiKmiodo 
illlc  ciim  omncs  intra  stadium  cunant,  non  nisi  qiii 
i)enecucurrerit,'jignus  prxinio  judicalur,  iia  et  bie, 
quamvis  intra  fidei  mctascuncticrcJenles  coniinear.- 
tur,  soli  tnincn  qui  justc  viverint  pncmiiim  eadeste, 
quoJ  Grice^  dicilur  6&a€«ov,  pcrcipiunt,  et  qiiia  in- 
ter  eos,  qiii  in  stadio  cuiTuiit,  unum  accipientem 
pabnam  significal,  id  est,  il!e  qui  fidem  rectani  tc- 


tainen  S£pe  navigantibus,  quasi  inter  a^quoris  fie- ^  niierit,  ci  pnecepta  servavcri.',    hortatur  nos  boc 

mitus  obdormivit,  quando  crebresccnte  inler  medios 

virlulum  nisus,   vcl  immundorum  spiriluinti  vel  ho- 

minum  pravorum,  vel  ipse  noslrarum  c  •gilaiiounm 

impetu,    fidei  splendor  oblenebrescit,  spei  celsitudo 

contal>escit,  amoris  flamma  refrigescit,  veruin  inter 

hujusmodi  procellas  ad  illum  iiecesse  cst  gul)crna- 

torem  curraraus,  illum  seduli  excitcinus,  qui  nen  ser- 

viat,  sed  imperet  ventis,  mox  tempestalcs  conipc- 

scet,  etrefundet  tranquillitatem,  porluin  satu(isi!i- 

dulgebit. 

Allcgorice.  (Ex  llieron.)  Navicula  Ecclesia  caibo- 
lica  cst,  motus  in  mari  persecutio  Christianoruin, 
quae  primum  facta  est  inmundo,  cui  ventus  crat  con- 


movio  ciirrere,  iit  CGeleslia  prauuia  mcreamur  coin- 
preben  lerc. 

Omiiis  antem  qiii  in  ngonc  coniendit^  ab  omiiihus 
8c  abs.inet.  'Ayuv  Groecc,  Latine  ccrtamcn  dicitur. 
Krgo  omnis  ocyuvco-Tii;,  id  est,  cerlator,  qui  ad  ca- 
pien:ium  contenditbravium,  ab  omnibusse  abstinet, 
ia  <^l,  ab  omnibjs  escis,  qusc  cursum  ejus  iinpe;Ure 
coiisucvcruiit. 

Et  ilti  quidem  nt  corruptibileni  coronam  accipiant^ 
nos  antcm  incorniplam.  lilam  dc  qua  Psalmista  ait : 
Scuto  boHir  vohnitatis  tu(v  coroivisti  nos  {Psal.  \), 
eorona  cniin  vieloria  inlcrpielniur.  Gralias  ajija- 
nrjs  l)v'0, 1 1  depivremur  illiini,  ul  ia  bona  v.»l.:ntale 


fOf 


COLLECTIONES  IN  EPISTOLAS  ET  EVANGELIA- 


m 


&ua,  ipse  sit  scutmn,  el  corona,  et  bravium  victorioB  A  prxscnti  afnictionc  pcrpcssi  sunt,  illc  gravius  in 


nosirjc. 

Ego  igitur  $ic  curro  non  quasi  in  incertum^sic  pugno^ 
tion  quasi  aerem  verberans,  sed  castigo  corpus  meum 
€t  in  servitulemredigo,ne  forte  cumaliispra^dicaverim 
tpse  reprobus  efficiar,  etc.  Non  in  vacuum  curro,  aut 
in  incertum  acrem  verhero,  vel  fingo  cerlamen,  seil 
castigo  corpns  menm,  ct  in  serviiulem  redigo  per 
a!)Slinenliam  et  afnictioncm  atquc  labores ,  sicnt 
alibi  ait  :  In  jVjuniis  multis,  in  vigilirs,  in  fame  el 
si'!,  in  frigore  et  nudilatc,  in  laboribus,  in  carce- 
ribus,  etc.  (//  Cor.vi»  xi).  Nerortecumaliispraedica- 
veriin  ipsereprobus  efficiar,  non  faciendo  quod  dico. 

Aliter.  Ego  sic  corro,  non  quasi  in  incerluin.  In 
uiuudiali  cursu  si  nnus  prior  accesserit ,    incassum 


fuluro,  qui  majora  bcneficia  noglexcrit,  suslincbit. 
Quare  (iixil,  de  consequcnti  cos  pclra  bibere  aquam, 
qnia  Clirislus  qucm  bxc  figurabant,  postca  veiilu- 
rus  crai. 

EVANGtllJLM   SKCUNDUM   MATTH^Ulf,      CAP.  XX. 

«  Siinilc  esl  regnum  ccclorum  homini  palrifaini- 
lias,  qui  exiil  primo  manc  conducerc  opcrarios  in 
viiicam  suam.Conventione  auteni  facta  cuinopera- 
riis  ex  denario  diurno,  inisit  eos  in  vineara  suain. 
Et  egressus  circa  horam  lerliam  vidit  aliosslan- 
tes  iu  foro  otiosos,  et  dixil  illis  :  Itc  et  vos  in  vi- 
ncam  nieam,  cl  quod  justum  fuerit  dabo  vobis.  llli 
autem  abierunt.  Ilerum  autem  exiit  circa  scxtain 
etnonamhorani,  etfccitsiniiliter.  Circa  undecimam 


veniu^t  qui  sequuntur.  Caetenim  in  spiritali  cursu,  B  <  vcroexiit,  ctinvenitaliosstantes,etdixitillis:Quiil 
certi    somus ,  quod  omnes  accipiunt  qui  usque  in 
fineroy  collata  a  Deodonacustodiuht,  etqni  propter 
humaHum  favorem  praedicat,  certus  esse  dc  merccde 
Don  potest. 

Non  quasi  aerem  verberans^  etc.  Idcst,  non  studio 
vanltalis  aliquid  ago,  sed  Cbristo,  cordis  intentione 
ctcorporis  mortificalione  deservio. 

iVe  ipse  reprobus  egiciar,  Reprohus  cfiicitur,  qui 
tantuin  verbo  docet,  non  cxemplo,  qui  suam  rcpro- 
bam  facit  cssedoctrinam. 

Nolo  enim  tos  ignorare^  fratrcs,  quod  patres  nostri 
otnnes  sub  nube  fuerunl,  Snbnubcdicit,  illa  quo;  eos 
praccedebatcolumna,qiiae  figuraliter  Christuin  signi- 
licabat.  Nobis  cnini  Christus  coluinna  cst,  quia  rc- 
ctusct  firmus,  etfulcicns  infirinitatem  nostrain,  per  ^ 
iioctem  hicens,  pcr  diem  non  lucens,  ut  qui  non  viaent 
rideanty  et  qui  vident  ca'ci  fiant  (Joan.  ix). 

Et  omnes  in  mare  transierunt,  et  omnes  in  Bloyscn 
baptizoti  sunt^  in  nube  ct  in  mari,  Nubcs  in  mari  Ru- 
l^ro.  Dnplismus  utique  Chrisii  sanguinc  consccra- 
liii':  iiostes,  qui  sequeiilur  a  tergo,  inoriuntur,  pec- 
r:«ln  pnpterita  signantiir.  Moses  qui  de  iEgyplo  po- 
pniuin  Dei  iiberavit,  Christi  figuram  gercbat. 

Et  omnes  eamdemescam  spiritalem  manducavcrnnt. 
Escain  d.cit  spiritalein  inannnm,  (iiiam  populus  in 
i>eserto  inanducavit.  Maana  autcin  lypus  cst  csc^ne 
spiritalis,  qiix  in  resurrcclione  Domini  veriLis  facta 
est,  in  Eucharistix  niysterium.  Isle  cstet  paiiis  ange- 
Ifinim,  id  est,  Christus  quem  manducavil  hoino,  qiiia 
per  eum  et  angeii  vivunt  ct  hoiniiies. 

Et  omnes  eumdem  potum  spiritnalem  biberunt^  bi- 
bebant  autem  de  spiritali^  consequente  eo:  petrOy  pctra 
autem  erat  Cliristus.  Ostendit  Apostolus,  (|uoniam 
populuiu  Isracl,  qiiandiu  in  dcscrto  fiieruat,  seque- 
baiur  eos  pelra,  per  oinne  iter  eorom,  unde  populo 
et  omni  substantire  ejus  fiucnta  sunicercnt,  donec  ve- 
niciites  iii  terram  Moab,  puteum  sibi  fodcrent  nqua- 
rnm.  QuoJ  autem  in  sequcnli  dicit,  sed  non  in  pl.i- 
ribuseorum  beneplacitum  cst  Dco,  hunc  habel  sen- 
sum,  ne  quis  sibi  aut  in  baptismo  ccnrnJnl,  aiil  in 
esca  spiritali  vel  potu  spiritali.    Sedsi  qiiis  ant  ba- 


<  hicstatis  tota  dic  oliosi?  Dicunt  ei :  Quia  iieino 

<  nos  conduxit.    Dicit  illis  :  Ile  et  vos  in  vineam 

<  meain.  Cuui  sero  aulem  factum  esset,  dicit  Dominus 
I  vineaepr^uralori  suo:  Yoca  opcraiios,ct  rcdJe  il- 

<  lis  merccdcm ,  incipiens  a  novissimis  usque  ad 
i  primos.  Cum  venissent  ergo  qui  circa  undecimani 
(  horam  veneranl,  acceperunt  singiilos  denarios. 

<  Venientesautem  et  priini,  arbitrati  sunt  quod  plus 

<  essent  accepturi.  Accepcruiit  auteinet  ipsi  singu- 

<  los  denarios.  Et  accipicntcs  murmurabani  adver- 

<  sus  patrcinfamilias  diccntes  :   Ili  novissinii  una 

<  hora  feccrunt,   ct  pares   illos  nobis   fccisli,   qii 

<  portavimus  pondiis  diei  et  xstus.  At  ille  respon- 

<  dcns  iini  coruin  dixit  :  Aiiiice,  non  facio  tibi  injii  • 

<  riam.  Nonne  ex  dcnario  convenisti  roecum?  Tolle 
(  qiiod  tiium  csl ,  et  vade.  Volo  aulein  ct  hiiic 
«  novissimo  darc  sicut  et  libi.    Aut  non  licet  milii 

<  quod  volo  facere,  an  oculus  tuus  neqiiain  est,  quia 
«  ego  bonus  suin  ?  Sic  crunt  novissimi  priini,  et 
«  priini   novissimi.  Multi  enim  Sunl  vocati,  pauci 

<  vcro  elecli.  » 

Simile  csl  regnum  cmlorum  homini  patrlfamilias 
qui  exiit  primo  mane  conducere  opcrarios  in  vincam 
suam.  (Ex  Grcg.)  Quis  vero  palris  fainilias  siinili- 
tudiueni  leclius  tenet,  quam  conditor  nostcr,  qui  re- 
git  quos  condidit  et  eleclos  suos  sic  in  hoc  miiiido 
possidet,  qiiasi  subjeclos  dominus  in  doino,  qui  lin- 
bet  vineain  universalein,  scilicct  Ecclesiain,  qux*  nh 
Abel  justo,  usque  nd  ullimuin  clectum,  qui  iii  rmc 
^  mundi  nasciturusest,  sanctos  protulit,  quabi  tolp:)!- 
inilesmisit.  Ilic  itaquc  paterfainilias,  ad  exooicniuui 
vineam  siiani,  niane  hora  lertia,  scxta,  nor.a  cl  uu- 
decima,  (;perarios  conducil,  ({iiia  a  inundi  hiijus  ini- 
tio  us(|ue  in  nneni,  ad  eruilicndaiu  plchein  riildiutn, 
pr;riIicatores  congregarc  non  desistit.  Manc  elcii  lu 
mundi  fuil  abAdam  nsque  aJ  Noe,  hora  vero  tcriia 
a  Noe  usque  ad  Abrahain,  S(JXla  quoque  nb  Ahra- 
hani  usque  ad  Moysen,  nona  autein  a  Moyse  usquo 
ad  advenlum  Doinini,  undccinia  vero,  ab  advcutu 
Doiniui  usquo  ad  rinciu  inuudi,  iii  qua  praulicaloros 
sr.ncli  apostoli  niissi  suul,  qui  luercedein   plounui, 


ptismum    violavcrit ,  aut  post    pcrceplioncm    ci!»i  ..  ol  tarde  venientes  arcepcrunt.   Ad  erudi<"uiinui  crv;o 
cceleslis  male  vixcrit,  contriliones  quas  fiLi  liracl      Dj::.iuu3plebeni  suani,nul!o  lcnip.):o  descilil  luiliere 


m 


SMARACDI 


operarios,  quia  et  priu3  per  palres,  cl  postmoiiuin  \ 
per  legis  doclorcs  et  prophelas.  Ad  exlrcniuin  vero 
per  apostolos,  dum  plebi  suce  mores  cxcoluil,  quasi 
per  operarios  invineajculturae  opera  laboravil,  qiiani- 
vis  in  quolibet  modulo,  vcl  mcnsura,  quisqiiis  cum 
fide  recia  bonae  aclionis  cxstilit,  hujus  vincK  opera- 
rius  fuil.  Operator  ergo  raane  hora  tertia,  scxta  cl 
nona,  anliquus  illc  et  Hcbraicus  populus  dcsignatur, 
qui  in  electis  suis  ah  ipso  mundi  exordio,  dum  recte 
Deum  studuit  colere,  quasi  non  destitit  in  vinece  cul- 
tura  laborarc.  Ad  undecimam  vero  gentiles  vocan- 
tur,  quibus  et  dicitur :  Quidhic  statis  tota  die  oiiosi, 
qui  enira  transacto  tam  longo  mundi  tcinpore,  pro 
vita  sua  laborare  neglexcrant,  quasi  lota  dic  otiosi 
stabanl.  Pensate,  fratres,  quid  inquisiti  respondeant. 
Dicunt  enim,  quia  nemo  nos  conduxit,  nullus  quippe  B 
ad  cos  patriarcba,  nullus  prophcta  venerat.  Et  quid 
est  dicere  ad  laborem  nemo  nos  conduxit,  nisi  vitae 
nobis  vias  ncmo  praedicavit.  Quid  crgo  nos  a  bono 
opere  cessantes,  in  excusatione  noslradicluri  sunius, 
qui  pcnc  a  inatris  ulero  ad  fidem  venimus,  qui  vcrha 
vilae  ab  ipsis  cunabulis  audivimus,  qui  ab  ubcribus 
sancise  Ecciesiae,  polum  supernae  prsedicalioriis  suin- 
psimus  cum  lacte  carnis.  Possumus  vero  ct  cnsJom 
diversitales  horarum  etiam  ad  unumquemque  honii- 
nem,  pcr  setalum  momenta  flistinguere.  Mane  quippe 
iiileilectus  nostri  pueritia  cst,  hora  aulem  terlia 
a(!oicscentia  intelligi  polest.  Quia  quasi  jam  sol  in 
aitum  proficit  dum  calor  letatis  crescit.  Sextavcro 
juveiitus  est,  quia  vclut  in  centro  sol  figitur,  dum  in 
co  pleiiiludoroboris  soii  datur.  Nona  autein  senecliis  C 
intclligitur,  in  qua  velut  sol  ab  alto  axc  dcscendit, 
quia  a^tas  a  calore  juventutis  deficit.  Undccima 
vero  Iiora,  setas  est  quae  decrepita  vel  vclerana  di- 
citur  ;  unde  el  Graeci  valdc  scniores,  non  ys/jwvrac, 
scd  Trpsa^yjupovs  appellant,  ut  plusqiiain  senes  cssc 
insinuarent,  quos  profectiores  vocaiit.  Quia  ergo  ad 
vitam  bonam  alius  in  pueritia,  alius  in  adolescenlia, 
alius  in  juVentuto,  alius  in  senectule,  alius  in  dccrc- 
pita  xtate  perducitur,  quasidivcrsis  horis  operarii 
ad  vineam  vocantur. 

CONCORDIA. 

In  hoc  istarum  duarum  fil  concordia  leclionum, 
quia  sicut  Aposlolus  currenti  braviuin,  ita  Evan- 
gelium  tribuit  perseverantibus  in  labore  denariuin, 
et  quod  Evangelium  dicit,  multi  vocall.  Hoc  Apo- 
stoius  all :  Omnes  quidetn  currunt  ,  et  qiiod  iu 
Evangelio  pauci  elccti ,  hos  Apostolus  dicit,  proptcr 
unitatem  corporis  Christi  unus  accipit  braviiini. 

.     DOMINICA  IN  SEXAGESIMA. 

LECTIO  EPlSTOLiE   BEATl   PAULI   APOSTOLI   AD  CORIN- 

THIOS     II,   CAP.  XI. 

c  Libenter  suflertis  insipientes,  cum  sitis  ipsi  sa- 
I  pienies.  Sustinetis  enim  si  quis  vos  in  scrviiulem 
I  redigit,  si  quis  devorat,  si  quis  accipil,  si  quis  cx- 
t  lollitur,  si  quis  in  faciem  vos  caidit.    Secuiuiu:n 

<  ignobilitatem  dico,  quasi  nos  infirmi  fueriinus  in 

<  hac  parte,  in  quo  quis  audet.   In  Insipicnlia  dico, 
t  audeo  el  ego  :  Ilebraii  sunt,et  ego  :  Israclita*  sunl, 


D 


AHRATIS  m 

et  cgo  :  Seineu  Ahrahae  sunt,  et  ego :  Ministn 
Christi  sunt,  ct  ego ,  ut  minus  sapieus  dico,  plns 
cgo.  In  laljoriluis  plurimis,  in  carceribus  abun- 
dantius,  in  plagis  supra  modum,  in  morlibus  fre- 
qucntcr.  A  Ju.la^is  quinquios  qu  idragcnas,  una 
ininus  acccpi.  Tcr  virgis  c;psus  sum,  semcl  lapi- 
datus  suin,  ter  naufragium  feci,  noctc  ac  dic  in 
profundo  maris  fui,  In  ilincribus  sa^pe.  Poriculis 
fluminum,  periculis  latronum,  periculis  ex  goneie, 
pcriculis  ex  goniibus,  periculis  in  civitalo,  piM'i- 
cuiis  in  soliludlne,  periculis  In  marl,  poriculis  in 
falsis  fratribus.  In  laborc  et  cerumna,  In  vigiliis 
multis.  In  fame  ct  sili,  in  jcjunils  mullis,  in  fri- 
gore  et  nuditate.  Prcetcr  illa  quoc  cxtrinsccus  sunl, 
instantia  mca  quotidiana  solliciludo  omniuin  Ec- 
clesiarum.  Quis  infirmatur,  ct  ego  non  innrmor? 
Quls  scandalizatur,  etcgonon  uror?  Si  gloriaii 
oportet,  qu«  infirmitatis  meai  sunl ,  gIoria!:or. 
Dousct  pater  Domini  noslri  Jesu  Chrisli  scil,  qui 
estbenedictus  in  scccula,  quod  non  menlior.  Da- 
iiiasci  pncpositus  gcnlis  Arcla;  regis  cuslodie!  al 
civitatem  Damasccnorum,  ul  me  comprehendorcl, 
et  pcr  fcnestram  In  sporta  dimissus  sum  por  m  i- 
rum,et  sic  cfl*ugi  manus  cjus.  Et  si  gloriari  opor- 
tct,  non  expedh  quidem.  Veniain  nutcm  ad  visio- 
nes  ct  rovclaliones  Domini.  Scio  honiin^Mn  in 
Chiislo  ante  annos  quatuordccim  ,  slve  in  cor- 
pore,  sivecxlra  corpus  ncscio,  Dcus  scil,  raptiim 
hujusmodl  usque  ad  terlium  ca^Ium.  Et  scio  hu- 
jusmodi  hominem,  sive  in  corporo,  sivc  cxlracor. 
pus,  nesclo,  Deus  scit,  raptum  hujusmodi  in  para- 
disum,  et  audivlt  arcana  verba,  qwx  non  licet  ho- 
mini  loqui.  Pro  hujusmodi  glo.iabor,  pro  me  au- 
tem  nihil  gloriabor,  nisi  in  infirniitatibus  meis. 
Nam  cl  sl  voliicro  gloriari,  non  ero  insipicns.  Vc- 
rilalem  enim  dicam  :  parco  aulcm  ne  quis  mo 
cxistimet,  supra  Id  quod  videl  in  me,  aut  auiiil 
aliquid  ex  me.  El  ne  magnltudo  revelationum  cx- 
lollat  mc,.  datus  est  mihi  stimulus  carnis  mc.T, 
angclus  Sal:jn:ie  qui  me  colaphizct.  Proplcr  quod 
terDoinlnuin  rogavi,  ut  disccderct  a  me.  El  dixil 
mihl  :  Suflicit  tibl  gratia  inea.  Nam  virtus  in 
isifirmilatc  perficitur,  Libculer  igilur  gloriabor  in 
infirmilatibus  mcis ,  ut  InhaLitet  in  nie  virlus 
Cliristi.  > 

Libenter  enini  snffertxs  insipientesj  cnm  sitis  ij^si  su- 
pientes,  Hoc  cst  dicere,  iniror  cum  sapienlos  silis, 
lam  facilc  insipicutibus  consensisso,  ot  si  illos  pra\a 
prajdicanlcs  li  ;cnier  audislis,  mculilia  vobis  l(M|iioa- 
ie:n  inullo  inagis  audirc  dcbclis,  brcvi  ropiohonsio- 
nc  porslringit,  quomodo  imperilis  doctoribus  ac- 
quicscanl  diccndo. 

Snstineiites  enim^  si  qui$  vos  in  servuutem  udi(iit. 
Id  c^l  ,  illos  ruditis  ct  illis  praibolis  obcdiomiani, 
qui  vos  logis  vohint  subdere  serviluli,  vol  supori)i;c 
s:icor;ioluin,  (fui  in  populo  Jud;eorum  vhlobaiilur 
cxoroore  doininatiim. 

Si  qnis  devorat.  Id  ost,  si  qui  vcl  coiiviviis  sv\ 
muncrihus  vos  exhaiiriuut 


lon  COLLEGTIONES  IN  EPISTOLAS  £T  EYANGELIA.  106 

Si  qnis  accipit.  1d  est,  si  quis  dixeril  verbls  ado-  A    dequadragenarum  plagaruui  uumcnim  conipii*rct ; 


latioDis.  Accipere  enim  gralum  habere  est.  Accepta 
eiiiui  illa  dicimus,quxnobisgrata  esse  monstrantar. 
Aut  certe  a  vobis  accipit,  quod  cupiditas  ejus  popo- 
scjt,  sicut  superius  dictum  est :  Devorat  tos  in  con- 
viTits,  accipit  in  mnneribus,  vel  acciplt,  dlcit  rapit, 
unde  el  ilke  aves,  qux  rapiunt,  accipitres  vocantur. 

Si  qnii  extoliitmr,  Id  est,  superbia  Judaica  sustine- 
tis,  quis  vel  de  scientla  vel  de  generis  praesumptione 
iuilatur. 

Si  qu'8  in  faciem  vos  ca*dit,  FIoc  est,  si  quis  vos 
etiam  prxsentes  objnrgat. 

Secundum  ignohUilatem  dico,  Ac  si  diccret,  ignobi- 
lem  rem  (acio,  ut  aliquid  de  generis  nobiiitate  mihi 
vindiceni.  Magna  est  ignobilitas,  si  qui     fllius  Dei 


si  cnim  quateniis  fidibus  percuterct,  decies  |iorcu- 
liciis,  quadragenas  plagas  faceret,  si  vcro  lernis  ler 
decies  fcriens,  undequadraginta  plagas  implcrt-t. 

Ter  virgis  cwsu$  tum,  semel  lapidatu$  sum.  ctc. 
Potest  fieri  quoJ  a  geniibus  isla  porluieril,  seri  lixc 
i:i  Aclibus  apostolorum  non  omnia  repcriaatur, 
qiiia  ucc  in  Epistolis  omnia  coiitineuAur,  qilV.  iu 
eaiiera  btsloria  scripla  inveuiuulur. 

Quod  auiem  dicii :  Semei  lapidalus  sum,  sic  liAbes 
in  Actibus  Apostolorum^  supervenerunt  quidurii  ab 
Antiochia,  et  Jconio  Judcei^  et  persuasis  turbis.  iapi" 
dantesque  Paulum,  traxerunt  extra  civttatetHi  lesti- 
mantes  eum  mortuum  essg  ( Act,  xiv). 

Quod  auiem  dicit  se  esse  virgis  cxsum,  balies  ibi 


per  regenerationem  factus  est,  de  terrena  ci  carnall      '"  Aclibus  Apostolonim,  quia  cum  essent  iu  paria 

Maeedooiae,  in  civitate  Goionia,  pro  puella  quadam 
habenle  spiriium  Pylhonis,  quam  Puulus  ^uvit» 
concurrit  plebs  adversus  eos^  el  lusigistraluS;  ri  scis- 
sis  lunieis  eorum,  jusserunt  virgis  cxdi  (A:.i.is\). 
£i  cura  molias  plagas  ei  imposuisseni,  uil^^iiini 
eura  ad  carc^rera,  et  alibi,  jussit  eum  tribuiiiis  iih 
irodud  iu  castra,  ei  fiageUis  cxJi,  el  torqurji,  ei 
loris  adsiringi.  Pro  his  el  similibus  dicli :  In  r.nrce-' 
ribus  abundantius^ ia  plagis  suprapukdum  (II Lji, xi ). 
Ttr  naufragium  feci,  nocteetdie  in  profuudo  nti»- 
m  /hi,  in  itineribus  scepe,  periculis  fluminum^  vertcu^ 
lislatronum^periculis  cx  genere^  periculis  ex  getMui, 
DegeuereeigenteJudacorum  dkit,  quandofacu  esi 
P  eoiicursio  popnli  JudaBomm,  et  apprchendcutes  Pau* 
lum,  irahebani  eumextra  teinpIum,veIquando  pria- 
ceps  sacerdotnm  Ananias  praecepit  asianiibus  f>M  pcr- 

cutere  os  ejus  ( Act.  xun ).  Nam  ei  gens  eius  Judau  quaa- 
rcbanteum  occidere* 

Perieulis  in  imin.Quando  naviga:iies  peridilaban- 
tur  ei  impegeruni  navera  ad  lilln.' ,  quae  prora  lixA 
manebai  iramobilis,  puppis  vero  si.4vebaiur  a  vi  ma« 
ris,  ei  alii  natando,  alii  vero  in  labulis  fcnsbantiir 
ad  liltus  (Act.  xivii). 

Periculii  in  faUii  fratribus.  Uli  vero  dc  quibus  «libi 
dicit,  quia  sutiniroierunt  explorare  Ubertatcm  nostrum 
(Galat.  ii). 

In  labore  et  arumna ,  in  vigiliis  muUis,  iu  fame  ei 
siti,  injejuniis  multisyei  reliqua.  De  quibus  iinum  de 


nobilitate  se  jactet 

Quasinos  infirtni  fuerimus  in  hac  parte.  Idesi, 
qnasi  nos  in  hac  parte  ab  illis  minus  aliquid  habea- 
mus,  ei  non  magis  vobis  vera  et  fortia  praedicemus. 

In  quo  quis  audety  in  insipientia  dico^  audeo  et  ego. 
Hoc  possum  audere,  s1  volo.  Hic  se  apostoiis  comoa- 
rat  laloruin  suonim  eontemplatione. 

Hebra^  sunt  et  ego  :  Jsraelitce  sunt  et  ego  :  Semen 
Abrahof  sunt  et  ego.  IIoc  esi,  si  in  hoc  glorianiur,  quod 
Hebnei  sunt,  aut  IsraeliUe,  aut  semen  Abrahae,  et  ego 
jgloriari  possiim,  quia  hujus  sum  generis. 

Ministri  Christi  sunt,  etego,  Noiandam,  quia  si 
quis  saltem  de  Ghristi  minisierio  glorietur ,  non  tth* 
pienier  gloriatur. 

Ut  minus  sapicns  dico^  ptus  ego,  in  iaborsbui  pluH^ 
misy  in  carceribus  abundantius^  tn  piagis  supra  mth- 
dum,  etc.  (ExJoan.Ghrys.)Nondixitiantispraedicavi, 
sed  dimi(tens  oinnia  pneclara  facinora,  sua  mala  quae 
toleravit,  enumerat,  veiui  serlem  passionum  et  gio- 
riab  occasiones. 

A  Judoeis  quinquies  quadragenas  una  minus  accepi, 
Quinque  vicibus  tricenas  ei  novenas,  quasi  transgres- 
sor  legis  accepit. 

(Ex  Beda.)  Quod  dicit :  A  Judieis  quinquies  qua-r 
dragenas  una  minus  accepi^  signiricat,  se  a  Judaeisquin- 
quies  flagelUtum,  ita  iamcn,  ut  nuniiuam  quadragin- 
Ca,  sed  una  minus  ferirelur.  Pneceptom  namque  erat 
legis  (Dent,  xxv),  ui  qni  delinquenicm  verberaient. 


iia  modum  vindictae  iempcrarent,  ui  piagarum  modus  jD  ^tibus  aposiolorum  tesiimoniiun  demiis,  cl  cum 


quadrigenarium  numcnira  minime  transcenderei. 
Quod  ita  nb  aniiquis  intellcclum  testatnr  etiam  piciu- 
ra  ejusdcm  libri,  queni  revereiidlssiinus  ac  dociissi- 
rous  vir  (lu.iuinus,  Orientalium  Angloruro  antistes, 
venieus  a  Uoina,  sccum  Britanuiam  deiulit.  In  quo 
viilelicet  libro,  omnes  pene  ipsius  apostoli  passiones 
61  ve  labores,  per  loca  opportuna,  erani  depicia,  ubi 
hic  locns  ita  depictus  est,  quasl  denndaius  jacerei 
Aposiolus,  tacefalus  flagris,  tacrymisque  perfusus,  su- 
pcrasiaret  aulem  ei  iortor,  quadrilidum  habens 
flagellmu  in  manu,  sed  unam  e  fldibos  in  mann  sua 
reieniam,  trcs  vero  reliquas  solum  ad  feriendum  ka- 
[jens  exsertas.  Vbi  pictons  sensus  facillrme  patei, 
quod  ideo  temis  fidlbiis  eitin  fecii  verberari,  ui  un- 
Patrol.  Cll. 


mulla  jojnnalio  fuissct,  inquii,  et  lux  ituiperet  fieri^ 
rogabat  Paulus  omnes  sumere  cibum^  diceus  :  Quarta 
decima  hodie  dieexspectanles,  jejuiii  permaHelis,  nihil 
atcipienles^  proptcr  quod  rogo  vos  assumvre  cibum  pro 
saiute  vestra,  quia  nullius  vestri  capUlus  de  cupne 
pcribitj  et  cum  hcvc  dixisset,  sumens  pauem^  grutias 
egit  Deo ,  et  cum  fregisset ,  catpit  masiducare  (Aci. 
xxvii ). 

Pra^ter  illa  quw  extrinsecus  sunt ,  mst$.Htia  meii 
quotidiana^soliicitudo  omniumEcctesiaiHm.  Acsidi- 
cerci,  prjelcr  illa  quac  jam  usitata  snnt,  el  ipsa  coii- 
suetudioe  leviora  puiantur;  qux*  sii  iila  sollicitudo  in 
conscquentibus  ostendit,  dicens  :  Quis  iuflrmatur^  lA 
ego  non  ind  mor(JJ  Cor,  xi)? 


107  SVARAGDI  ABBATIS  108 

(fc'a?Joaif.  CAryt.)  Deinde  infertaUudfacinusprae- A  confusos,    sed  rationc  (|uadam    ordine   suo   dis* 
darum,  et  in  hoc  rnrsus  plus  passionis  ali(|aid  inve- 


fiimus,  quottiam  ipsius  fati  nagnifiGum  dtcens  : 
Concorsus  mei  quotfdtani «  easqde^tuperTeniret  fre- 
^uentes  "videlicet  conturbaiiones.  Sollicttudo  om- 
fitttfn  Eceleitamm*  Non  diiit,  correctio,  quia  plut 
habet  de  passione  qnam  de  Yirtute.  Quis  infirmatur, 
ct  non  ego?  Non  dixit  corrigo  ,  sed  tn/lrmor.  QuU 
scandaUzatnr ,  et  ego  non  urorf  id  est,  partioeps 
suni  masroris  effectus.  Si  itaque  passiones  ma- 
gnas  liabeni  mercedes ,  omnibus  in  passionibos 
pejus  et  pemiciosius  est  animi  defeclus  atque 
iristitia. 

Sigloriari  oportet,  StTolnntglorfari,  in  hisgk>rien- 
lor,  in  quifous  ego,  Hcet  eoactus ;  sed  quia  haec  oou 


tinctos. 

Ante  annos  quatuordecim.  Intuere  qoanta  nece»* 
sitas  ei  incumbat  loquendi ,  ut  quod  quatuordecim 
annos  celaverat,  postmodunl  prodere  cogeretur. 
Quod  iterum  repeiil :  Et  scio  ejusmodi  hominem , 
sive  extra  corpuSf  nescio,  Deus  scit,  quoniam  rapiui 
esl  in  paradisum,  ostendit  aherim  fuisse  visionem, 
qux  ellam  evidenter  apparuit ,  et  cum  corpore  se 
crederet  fuisse  translatum. 

Et  audivit  arcana  verba,  quce  non  licet  homini  to- 
qui,  Arcana,  id  esiabscondita,  qn;c  nulli  fas  est  dice- 
re,  sive  quae  impossibile  est,  humanam  cnarrarc  na- 
iuram. 

Pro  ejusmodi  gloriabor,  pro  me  autem  nihit  gtoria- 


iiabenf,  ideo  in  camaiibus  glorianiur. 


.^  bor  ^  nisi  in  infirmitatibus  meis.  Sive  pro  ejusmodl 


Qua  infirmitatis  mem  »unt  gloriabor,  Haec  qnae 
^uperius  dixit ,  infirmitatis  nomine  designavii , 
4|(iod  hmmmae  infirmitati  isia  pnevaleani. 

Bens »  et  pater  Domim  noitri  Jem  Christi  scit , 
•^^Rt  est  benedictus  in  scecula  ,  quod  non  mentior. 
Vtem  quasi  difilcilem  dicUin» ,  quod  Judaei  conira 
-eum  eiiam  geniium  principea  oonciiassent,  anle  Dei 
tesiimonium  implorai,  ne  verae  hoc  jacianiiae  puta- 
Tciur,  quod  adversuseum  regna  surrexerini,  ei  nihiJ 
fMHuerini  pitevalere.  Ideo  autem  numerai  haec, 
itl  osteiidal  tpM  inlersil  inter  veros  tl  falsos  apo- 
sIoIds. 

Ihmaid  pnnposius  gemii  Arttm  rep$  cu$$odi^ 


visione,  pro  me  auiem  nihil,  sive  pro  mea  virtute , 
quia  non  est  mea,  sed  Domini  revelatio,  et  ideo  non 
mibi,  sed  Deo  gloriam  dabo ,  in  Infirmitaiibus  meis, 
id  esi,  in  trlbuladonibus  quas  pro  Ghrisio  suslineo, 
ei  ideo  labor ,  qui  afilictionibus  plenus  esi,  ha- 
bcre  potest  consolationem ,  habere  non  poiest  va- 
nitatem. 

Nam  et  si  voluero  gloriari ,  non  ero  insipiens, 
Insipiens  reperitur,  qui  remota  cordis  bumililate, 
vel  de  fal&a ,  vel  etiam  de  vera  sibi  laude  blan- 
ditur. 

Veriiatem  emm  dicam ,  parcam  autem  ,  ne  quis  me 
aiilimet  supra  id  quod  videt  me,  Sunt  cl  occulla, 


httt  civHatem  Damascenorumf  ui  me  comprehenderet^      quae  possim  in  vcritate  proferre ,  sed  parco  ,  id  esi. 


«f  per  feniitram  in  sporta  demmus  sum  per  mtirtim, 
et  ne  efugi  manus  ejus^  Praepositos  genlis  illius 
eral ,  eiil  regnabai  Areia.  Nonquid  jaoi  dieesuis 
Paulum  moriem  iimuisse,  quam  se  pro  Jesii  amore 
lesiatur  appetere?  sed  cnm  lo  eodbra  loeo  miaorem 
sibi  frucium  adesse  oonspioerel,eignivem  Jaborem, 
ad  laborem  se  idibi  ciim  friictu  servavU ,  fortis  eu 
enim  pradiatorDei  leiieri  inlra  clausirim  itolnlt,cer- 
iaminis  campum  qusesivit. 

Et  n  gloriari  oporiet^  non  esepedit  quidem,  Nec 
mifai  qnidem  expedit  scGundem  bnmlliutem,  sed  ut 
aliqua  de  me  proferam,  supradicta  necessltaie  com- 
pellor. 

Veniam  autem  ad  vfftoH^i  et  revelatienes  Domim, 


uoa  facio,  sufiiciunt  manifesta ,  etiam  si  celentur 
jd>scondiia.  De  his  me  iantum  aestinict  unusquisque 
quae  videt  In  me,  aut  audivit  cx  nie. 

Et  ne  magn.tudo  revelationum  extotlat  me  ,  datus 
esH  mihi  stimutue  earnis  mece,  angelus  Salano',  Celo 
quidem  revelaliones ,  sed  ue  me  vel  in  secreio 
cordis  exiollaot,  necessariae  suni  milii  contriiiones, 
quae  me  hominem  esse  commemoreni. 

Ut  me  colapfiizaret,  Colaphizabat  cum  Satanas, 
Iribulaiioncs  el  pcricula  suscitando,  aut  incofflmoda 
corporis  inferendo.  Quidam  enim  dicuni  eum  dolore 
capiiis  laborasse. 

Propier  quod  ter  Dominum  rogavi ,  ut  discederet  a 
me^  €t  dixit  mihi .:  Sufieit  tibi  gratia  mea,  Advertimus 


Ac  si  dicerei,  infirmiiaies  meae  sont,  viiiones  autem  «^  etlam  sancios  Interdum  conirarium  aliquid  postu- 


non  sunl  meae,  sed  Domini. 

Scio  hominem  m  ChristOf  unteatmosquatuordeeim, 
tive  in  corpore^  neido,  Deu$  edt ,  roplaiii  hujusmodi 
usqne  ad  tertium  ccelum.  SifC  de  se  dicat,  ei  causa 
Iiamililails,  quasi  de  alio  loquatur,  sive  de  allo, 
iitramqoe  atare  potest. 

Saoeiiis  AmbrosiuB  in  libro  Exameron  sic  dicii  : 
Uirum  uuum  sii  cislum  an  plures ,  conientio  esi. 
D«o  aill  Biallos  esse  asaeranl ,  alii  auiem  praeler 
utinm^  allos  esae  negeni,  sed  io  Ecdesiasiicis  libris, 
esBli  coelannn  leguntor,  ei  Aposiolos  usque  ad  ier- 
liun  ecelQm  Aiisee  se  inlelligit  raplom ,  sed  de  oo- 
loero  eorom  nlhil  sibl  praesumat  humaoa  ieine- 
riiae,  tedi  autem   eos   Deus  non  informes  vel 


lasse.  Simul  discimus,  quia  importuna  petilio,  vel 
respoosum  mereatur,  si  non  soriilur  efiectum ,  et 
Domini  dlspensatio  hoc  ipsum ,  quod  aliquando  non 
praestai,  inleUigitur  praeslilisse.  Sufiicii  tibi  gralia 
mea ,  Id  esi ,  sl  quam  habes,  sive  quam  quolidiaiia 
largitate  iibi  suggero  ac  subministro. 

Num  virlue  iuinfirmitateperficitur.  Sicut  in  sancto 
Job,  vel  Eleazaro.  In  sustlDenda  Infirmitate  corporea, 
virius  aolml  demonsiraiiur,  quae  tentatum  probai ,  et 
eommeodat  probaium. 

Ubeuier  gloritibor  in  infimUtatibus  meis,  Libcnter 
utiqae  poslqoaro  prodesse  cognovit»quod  nocere 
credebal. 

Vt  inhabitet  in  me  virtus  Christi.  Quando  dc  anSir 


m  COLLECTIONES  IN  EPiSTOLAS  ET  EVANGELIA.  110 

cUoiuImis  sanctoruin  laborum  crcscil  cordis  humili-  A  arcfactuin,  ne  verbi  semcn  cxcip.  ret  ac  germinarc 


ias,  el  spes  fulunc  retribulioBisconforlataoimum,  et 
anim^m  Chrisli  virtus  inhabital. 

EVANGEMDM  LUCiC,  CAP.  Vlll. 

c  Cum  turba  plunma  conveniret,  et  de  civ itatibus 
properarent  ad  Jesum ,  dixit  per  similitudineai : 
Exiit  qui  seminat  seminare  semen  suum.  Et  dtiai 
seminat ,  aliud  cecidit  secus  viam ,  el  conculaH> 
tnm  est,  et  volucres  cceli  comedernnt  illod.  Et 
atiodcecidit  supra  petram,  et  natum  aruit,  quia 
noB  habebat  humorem.  Et  aliud  cecidit  intcr  spi- 
nas,  et  simul  exortx  spin»  suiTocaverunt  ilhid.  Et 
aliud  cecidit  io  terram  bonam,  et  orturo  fccit 
fructam  centaplum.  Haec  dicens  damabat :  Qui 
habet  aures  audiendi  aodiat.  Intcrrogabant  autem 


sufficiat.  Atque  ideo  quidquidboni  seminis  vicifia  talis 
vias  oontingit ,  pessirae  cogitationis  meato  concnlei* 
tum  a  daemonibtts  eripitur,  qui  volucres  cceli,  sivo 
quia  coelestis  spiritalisque  soiit  natarae,  seu  qoia  per 
aera  voiitant ,  appellanuir. 

Ei  aliud  cteidil  tupra  petram  el  natum  aruk ,  qni:i 
Mtt  habebai  kumarem,  Petram  dicit  durum  etindomi- 
tum  cor,  ac  nullo  verse  fidei  vomere  penetratum , 
liocest,  bQnor  adradicem  sominis,quodjoxta  aliam 
parabolam  oieum  ad  lampades  virginum  natriendas, 
td  est,  amor  et  perseveranlia  virtulis. 

Et  aliud  eecidil  in  terram  bonam,  et  ontfm,  fec  t 
fructum  ceniuplum.  Fniclum  cenluplum  dicit  fru- 
cium  perfectum,  nam  denarius  numerus  pro  per- 


eom  discipuli  ejus ,  qaae  esset  kec  parabola  7  ^  fectione  semper  accipitnr,  qoia  in  decem  praoceptis 

legis  castodia  continetor.  Activa  eoim  et  contem- 
plativa  vila  simul  in  decalogi  roandaiis  conjuncla 
est,  quia  in  eo  et  amor  Dei,  el  amor  servari  proxirai 
jabetar.  Amor  qiiippe  Dei  ad  contemplativam  vitam, 
amor  vero  proximi  pcrtinet  ad  activam.  Denariiis 
enim  Duinerus  per  semetipsum  moltipHcatus,  in  cen- 
tenariuin  surgit.  Unde  rccte  per  centenariiun  magna 
pcrfectio  designaiur,  sicut  de  illo  qui  suapro  Domtno 
lerrcna  reliqnit,  dicitur :  Centuplum  accipiet  et  vitam 
icternam  postidebit  {Matth,  xix)«  Quia  quisqiiis  pro 
Dci  nomine  teroporalia  atque  terreoa  contemnll,  ct 
bic  perfectioncro  roeniis  recipil,  ui  jom  ea  non  ap- 
petat  quae  contemnit ,  et  in  sequenii  sseculo  ad 
apternam  \hx  gloriam  pervenit.  Terra  ergo  bona 
fhicta  ccniuplo  fecandalur,  quando  cor  docile 
virtutam  spirilalium  perfeclioncdonatur. 

Hcec  dicens ,  ctamabat :  Qui  habet  aures  avdiendi 
audiat.  Quoties  haec  admoniliuncula  vel  in  Evangc- 
lio  ve!  in  Apocalypsi  Joannis  interponitur ,  mysti- 
cnm  esse  quoddicitur,  quaerendumque  a  nobis  intcn- 
tius  ostenditur. 

Interrogabant  autem  eum  discipuli  ejus,  qu(e  esset 
ha^c  parabota.  Nemo  putet  finita  moxparaboladisci- 
pnlos  haec  interrogasse  Salvalorero,  sed  ut  Marcus 
ait :  Ctim  esset  singutaris^  interrogaverunt  eum  ,  hi 
qui  cum  eo  erant  duodecim,  parabolamj  et  dicebat 
eis  :  Vobis  datum  est  nosse  mysterium  regni  Deiy  et 
cxtera  (Marc.  iv). 


Quibus  ipse  dixil :  Yobis  datum  est  nosse  mysie* 
rium  regni  Dd,  cacteris  autem  in  paraboUs,  iH 
videntes  non  videant,  et  aadieoies  non  intelligant. 
Est  autem  haee  paraboia :  Semen  est  verbum  Dei« 
Qyi  antem  secus  viam ,  bi  sunt  qui  audituit , 
deiode  venit  diabolus ,  el  toltit  verbom  de  carAt 
eorum,  ne  eredenles  salvi  fiant.  Nam  qni  supra 
petram,  qai  cam  audierint,  cum  gandio  susd- 
piuDt  verlmm,  e(  hi  radioes  non  hal>ent ,  quia  ad 
tempos  creduBt,  et  in  tempore  tentationis  rece- 
dunt.  Qaod  aatem  in  spinis  cecidit,  hi  sunt  qoi 
audierunt,  et  a  soUieitudinibtts  et  divitiis  ei  voia* 
ptatilNis  vitae  enntes  sufibcautur ,  ei  non  refe* 
runt  fmctum.  Quod  auteni  in  bonam  terramy 
hi  sunt  qui  in  corde  bono  et  optimo  audien- 
les  verlmm  retinent ,  et  fructum  afferunt  in  pa- 
tientia.  > 

Cum  turba  ptunma  couvemret^  ti  de  eivttatibus  prm- 
peraremt  ad  eum ,  dixit  simUitudinem  :  Exiit  qtu  m* 
mtfiol  seminars  semen  suum,  Ei  dum  seminai ,  atiud 
eecidit  secus  mam ,  et  coneulcatum  est ,  ei  votueres 
cM  comederunt  itlud,  Hanc  parabolam  Dominus  ideo 
per  seipsum  exponere  dignalus  est,  ut  figurate  se  lo- 
qoi  innotesceret ,  rerumque  significationes  In  his 
etiamt  qaae  per  scmetipsum  nohiit  explanare,  doce- 
ret  esse  qoaerendas.  Scd  quia  semen,  qaod  verbam 
Dei  sit ,  terramque  variam,  quod  diversum  cor  audi- 
iorom  significet,  ipse  Dominus  aperuit,  Salvatorem, 


quem  nobis  quaerendum   reliquit,  nullum   melius  j)     CaterisauteminparaboHsyUtvidentesnontideant, 


quam  Filium  Dei  inlelligere  possumus,  qui  exlit  se- 
minare  semen  suum ,  quia  de  sinu  Patris  quo  crea" 
lune  non  erat  accessus,  egrediens ,  ad  boc  venit  in 
mundiim ,  ut  testimonium  perhiiieret  verilati.  Unde 
l)ene  juxta  Evangelistas  aiios,  banc  parabolam  di- 
ciurus,  de  domo  exiisse,  mare  adiisse,  navem 
cousccBdisse  perbibetur,  ipsum  nimiram  situ  corpo^ 
ris,  quod  processu  sermonis  iosinuans.  Quae  Domi^» 
nu3  exposuil ,  pia  fide  suscipieuda  sunt,  qiue  autem 
taciue  nostrac  intcUigentrje  dcreliquit,  perstringeada 
suAt  breviter.  Scmon  qood  secus  viam  eecidit,  da«^ 
plici  Lesura  disperiit,  et  a  vianiibus  iscilicet  concol- 
cat.iin  et  a  volucriiws  raptum.  Yia  est  ergo  cor  se- 
dulo  inalarum  eogitattonum  transitn  attritnm  at<pie 


et  audientes  non  intettigant.  Marcus  ita  dicit  :  lllis 
autem  qul  foris  sunt  in  parabolis  omnia  fiunt.  Ideo- 
que  et  nos  cum  discipulis  Christi  intrcmus  in  san- 
ctuarium  Dei ,  ut  iiUclligainns  in  iiovissinia  myslc- 
rionim  regni  Dci.  Nani  qui  appropinquant  pedibus 
cjus ,  accipienl  dc  docti  ina  illius ,  dicenles  cum 
Psalmista  :  Reveta  oculos  nostros ,  el  considerabimus 
mirabitia  de  tcge  tua.  Rectc  quippe  in  ]»arabolis  au- 
diuni  y  et  in  aenigmatc,  qui  clausis  sensibus  cordisj 
neqoe  intrare  ncque  curant  cognosccre  veritatem, 
obliti  dommicx  prxccptionis  :  Qui  habet  aures  atc- 
diendi  audiat, 

Qui   autem  secus  vtam ,  fii  sunt ,  qui  nudiunl , 
deinde  renit  diabotus  ei  (o((\i  xcvbvvm  ^t  cQTCit  ^<i- 


Hl  SMAQAGDl  ABBATIS  flt 

rum  ,  ne  cr^ntei  salvi  fiani,  De  hoc  seminc  Mar-  A  scilicet,   nulla  sunt  bona  quae  agimuc,  si  non  aequa- 


cus  ila  scribit  :  Hi  auUm  sunt  qui  cirea  viam  , 
iiH  uminalur  verbum^  et  cum  audierint  con(e$tim  &i- 
tana$  aufert  {Marc.  iv).  Ma(lh.xus  ita  ait :  Omnis  qui 
uudit  verbum  regni ,  et  non  inteltigit ,  venit  nuilus,  et 
rapit  (Matth.  xiii),  ex  quomanifestedocetureos  circa 
viaro  seminalos,  qui  verbum,  quod  audiunt,  nnlla 
flde ,  nullo  inteliectu,  nulla  saltem  tenlante  utilila» 
tisoocasione  perciperc  dignantur.  Porro  super  petro- 
si  et  in  spinis,  ut  Dominus  exponit,  scminantur,  hi 
qui  auditum  quidem  verbi  el  utilitatem  probanl,  et 
desiderium  gustant ,  sed  ne  ad  id  quod  probant  per- 
veuiant ,  hujus  vitae  eos  vel  adversa  terrendo ,  vel 
prospera  blandiendo  retardant ,  contraque  utraque 
damna  semen  quod  acceperal  tutari  cural>at,  qui  ait : 


nimitcr  etiaro  proximorum  mala  tolererous.  Quanto 
eniro  quisque  altius  profecerit,  tanto  fn  hoc  mQudo 
invenit,  quod  dnrius  portet,  quia  dum  a  praesenli 
saeculo  menlis  nostrae  dilectio  deficit ,  ejusdem  sae- 
culi  adversitas  crescit,  hinc  est  enim,  quod  pleros- 
que  cemimus,  et  bona  agcre,  et  taroen  sub  gravitri- 
buktionum  fascedesudarc.  Sed  juxta  vocem  Domini, 
fructum  per  patientiam  reddunt,  quia  cum  bumiliter 
flagella  suscipiunt,  post  flagelia  ad  requiem  snblimr- 
ter  suscipiuntur.  Quod  vero  secundum  Matthsum 
dicitur,  et  fructum  aflcrt ,  et  facit  aliud  quidem 
centum,  aliud  autem  sexaginta,  porro  aliud  triginla, 
triginta  refenint  ad  nuptias.  Nam  et  ipsa  digitorum 
conjunctio,  et  quasi  moUi  osculo'  se  complectens  et 


Per  arma  jttstitia  a  dextris  et  a  sinistris,  per  gloriam  B  foederans  maritum  pingit  el  conjugcm ;  sexaginta  ad 


ei  iffnobilitatem  -,  per  infamiam  ,  et  bonam  fan^am  , 
tU  icdttctores  et  veraces  {II  Cor,  vi).  His  ergo  tribus 
terrae  generibus  scito  omnes  qui  verbum  auditum 
non  faciunt,  esse  designatos,  a  quibus  omnibus, 
qui  semen  acceptum  servat  terra  bona  est.  Exci- 
plantur  sane  Judsei  et  Gentiles,  qui  nec  audire  quidem 
merentur. 

Quod  autem  in  spinis  eeddit ,  hi  sunt  qui  audierunt 
et  a  soUidtudinibus,  et  divitiis  et  voluptalibus  vil<e 
euntes  suffocanturet  non  referunl  fructum.  Minim  quo- 
modo  Dominus  spinas  divitias  interpretatos  sit,  cum 
illae  pungant,  istae  dclectant. 

{ExGreg.)  Et  tamen  spinae  sunt,  quia  cogitatio- 
num  suarum  punctionibus  roenlem  lacerant ,  et  cum 
nsque  ad  peccatum  pertrahunt,  quasi  infliclo  vubiere  C 
cruentant ,  quas  bene  in  hoc  loco,  alio  Evangelista- 
testantc,  nequaquaro  Dominus  divitias ,  sed  fallaces 
divitias  appdlat.  Fallaces  enim  sunt,  quae  nobiscum 
diu  permanere  non   possunt  :  falbces  sunt ,  quae 
mentis  noslrae  inopiam  non  expellunt.  Solae  autem 
diTitiae  verx  sunt,  qnae  nos  divites  virtutibus  faciunt. 
Notanduin  verocst,  quod  exponens  Dominus  dicit : 
Quia  solKcltudiiies  etvoluptates  et  divitix  suffocant. 
Suffocant  enim.  quia  importunis  cogitalionibus  suis 
guttur  mentis  strangulant,  et  dum  bonumdesiderium 
fntrare  ad  cor  non  sinunt,  quasi  aditum  flatus  vitalis 
necant.  Notandum  etiam  quod  duo  sunt,  quae  diviliis 
jungit,  sollicitudines  vidclicet  ct  voluptates ,  quia 
profecto  et  per  curam  roentem  opprimunt ,  et  per      c 
aflluentiam  resolvunt.  Res  enim  coiitrariae  posses< 
sores   suos,  el   afllictos  et  lubricos  faciunt.  Scd 
quia  voluptas  convcnire  cum  afilictiooe   non  po- 
test ,  alio  quidcm  temporc  per  custodiae  suae  solli- 
citudinem  aCRiguiU,  alque  alio  per  abuudauliam  ad 
voluptatcs  emolliunt. 

Quod  autem  in  bonam  terram ,  hi  tunt  qui^  in 
cordc  bono  et  optimo  audientes  verbum ,  retinent^ 
et  fructum  a/ferunt  in  patienlia.  Bona  terra,  ut  pra&- 
diximus,  omnibus  tribus  terrae  nequaquam  varieta- 
dbus  contraria  facil,  ctlibenter  videlicetsemen  verbi 
fuscipiendo,  et  quod  suscipit  intcr  advcrsa  et  pro- 
spera  patienter  ad  fructus  usque  tempora  servando, 
tUtcr  bona  tcrra  fnictumperpaticntiam  reddit,  quia 


viduas ,  eo  quod  in  angustia  el  tribulatione  sint 
positae.  Unde  el  in  superiori  digito  deprimontur, 
quantoque  major  est  dilflcultas ,  ex  parie  quadara 
Tolttplatis  illecebris  abstinere,  lanto  roajus  et  prae- 
Diiam.  Porro  centesimum  numeruro  quaeso  diligenter, 
leclor,  atlende.  A  sinistra  transfeninlar  in  dextram, 
et  iisdom  quidero  digitis,  sed  non  eadem  mami,  qui- 
bas  in  lae^a  roana  nuptae  significantnr  et  vidux.cir- 
calnm  faciens,  exprimitvirginitatiscoronam.  Aliter, 
frucium  tricesimum  verbaro  profert,  quod  fidero  san- 
ctae  LrinUatis  aedificat.  Sexagesimoro,  quodoperisper- 
fectionem  docet,  qoia  sex  dies  sunt  in  quibus  oportet 
operari.  Gentesimom,  quod  ad  dexteram  regni  vilani 
pnedicM  aeternam. 

COlfCORDIA 

Verbum  veritatis  Gorinthii  ab  apostolis  accepe- 
rant,  sed  hoc  falsariis  consentiendo  perdiderant, 
qoos  Apostolus  increpansait :  Miror  cum  sapi^ntes 
sitis,  cur  Ubcnler  insipientlbus  consentitis.  Qnihus 
evangelica  bene  concordal  sententia,  ubi  ait  :  Venii 
diabolus  et  tollit  rerbum  de  eorde  eorum  {Luc,  vin). 

IN  QUINQUAGESIMA. 

EPISTOLA   DEATI   PAUI.1   APOSTOLI    AD   CORINTmOS, 

CAPITE   XIII. 

c  Si  Unguis  hominam  lo<|uar  et  angelorum,  cliari- 

tatero  aulero  non  habeam  ,  factus  sum  velut  sns 

8on»as,  aut  cymbalum  tinniens.  Et  si  hatHicro 

prophetiam  ,  et  iioverim  omnia  mysteria,  et  om- 

neni  scicntiam,  et  si  habuero  omnem  fi  Jem  ,  iia 

c  ut  roontes  transferam ,   cbaritatem  autcm   non 

c  babucro ,  nihil  sam.    Et  si  distribuero  in  cibos 

c  pauperum  omnes  facultates  meas,  et  si  tradidero 

c  corpus  meum  ,  ita  nt  ardeam ,  charitatem  anteni 

c  non  habucro,  nihU  roihi  prodest.  Gharitas  pntiens 

c  est,  benigna  est.  Gharitas  non  xmulatur ,  non 

c  agit  perperam  ,  non  infiatur ,  non  cst  ambitiosa, 

c  non  quaerit  quae  sua  sunl,  non  irrilatur,  non  cogi- 

c  tat  maluro ,  bod  gaadet  super  fniquitate ,  con- 

c  gaudet  autem  veritati.  Oronia  suffert,  omnia  cre- 

c  dit,  omnia  spcrat ,  oronia  sustinef,  charitasnun- 

c  quam  excidet.  Sive  proplietkc  evacuabuntnr,  sive 

c  Unguae  cessabunt,  sive  scientia  destriietur.  Ex 

c  parte  eniro  cognoscirous,  et  cx  pane  prophsla- 


i::^  COLLECTIONES  IN  EPiSTOLAS  £T  EYANGELIA.  114 

<  mus.  CiuD  aulem  vcnerit  quod  perfeclum  est ,  A  niembra,  et  species  charitatis.  Sicut  qui  diliguDi  fi- 


€ 
€ 
€ 
f 
C 
€ 
€ 
« 


evaeuabiUir  quod  ex  parte  est.  Cum  essem  par- 
▼ulos,  loquebar  ut  parvulus ,  sapiebam  ut  par- 
vulos,  co(^tabam  ut  panrulus.  Quando  autem 
factns  sum  vir,  evacuavi  qu»  eraat  parvuli.  Vide- 
mas  DUDC  per  speculum  Id  aeoigmate,  tuuc  aulem 
facie  ad  fadem.  Nudc  coguosco  ex  parte ,  tuuc 
aulem  ^sogooscam  sicut  etoognitus  sum.  Nunc  au- 
tem  maDeDt,  fides,  spes,  cbaritas,  tria  lisec,  o^jor 
autem  his  est  charitas.  i 
Si  linffMis  homnum  loquar  et  angelorum.  In  bis 
locis  lioc  stodet  Apostolus,  ut  quia  DonDulIi  magDO 
desiderio  requirebant  dona  linguarum,  iUis  beni- 
gnitatem  pneferat  charitatis,  qua  1d  proximi  chari- 
tate  proficerent,  quia  sigua  propter  iafiJeles  daotur, 
charitas  vero  augeios  imitatur. 

Factus  sum  velut  (ct  tonant,  Id  est,  quod  dod  per- 
tioet  ad  alic|oid  aoimae  commodum,  sed  solum  reddit 
siae  utililate  tiDDitumi. 

Et  ti  kabuero  propketiam  ,  et  noverim  mytteria 
omnia  et  omnem  tdentiam.  Prophetia  qiue  futura 
pronuDtial,  scioDtia  mysteriorum,  quae  occulta  ape- 
rit  Scriptnrarum ,  haec  magua  per  se  sunt ,.  sed 
charitati  comparata,  ita  et  meritis  post  ponontur, 
ut  sine  ea  dio  Dequeaot  possideri ,  ita  ergo  sioe  cha- 
ritate  parom  utiiia  iDTeDiuDtor.  Cbaritas  vero  iotra 
se  etiam  ista  complectitur ,  dod  mirum  est »  sl 
cliarismatum  parttbus  prseferatur,  quae  virtutum 
perfectio  et  legis  est  plenitudo ,  sicut  legimus  : 
Ptenitudo  legit     ett  dilectio  ,  et  iterum  :  Dilectie 


lios,  omnes  eorum  patienter  portant  injurias,  ita  qui 
vel  proximum  vel  Deum  diligit ,  nullius  superator 
iiguriis. 

Charitat  non  amulatur.  ^mulatlo  et  imitatio  et 
invidentia  intelligiUir.  Imitatio  ubi  ait :  iEroulamini 
charismata  meliora.  Hic  autem  pro  invldentia  dicit : 
Cbaritas  dod  aemulatur,  id  est,  uuili  iovidet.  Nemo 
CDim  illi,  quem  vere  diligit,  iovidit,  cujuscuoque  eom 
glorix  videat  vel  bonoris ,  sed  omnem  ejus  felicila- 
tem ,  quasi  suam  libenter  aniplectitur. 

Non  agit  perperam,  Perperam  dicuntur  non  recta, 
sed  perversa,  quod  cbaritas  non  agit,  quia  ouinia  se- 
cundum  ordiuem  facit,  et  omne  vitium  foras  penilus 
exdudit. 
B  Non  inflatur,  Id  est  iu  superblam,  quse  mater  est 
vitionim,  dod  extoUitur ,  quia  plenitudinem  studet 
possidere  virtutum. 

{Vulg,)  Modus  iste  locutionis  considerandus  est 
diUgenter.  Non  enim  per  se  ipsa  cbaritas,  aut  noo 
aemulari  poterit,  aut  dod  ioflari ,  sed  omDis  homo, 
qui  gnsdem  fit  particeps  charitatis,  doo  ioflatur 
oeque  xmulatur,  revera,  ut  ipsius  charitatis  doDO 
ditatus.  Eo  modo  locutioois  aUbi  utitur  Apostolus 
dicens  :  Eum ,  qui  noo  noverat  peccatum ,  pro  no- 
bis  peccatum  fecit,  ut  oos  efficeremur  justitia  Dei 
in  ipso,  dum  Don  justitia  credentes  efficiamur,  sed 
participes  justitiae,  boc  est,  justi  per  fidem  invenia- 
mor  io  Christo.  Peccatum  vero  dicit,  sacrificrumpro 
peccato,  ut  Isaias  ait  :  Peceata  poputtmei  comedent^ 


projrtifri  maUm  uon  operatur,  sine  hac  quaeiibet  fides  ^  id  est,  oblata  in  sacrificium  propeccato. 


habere  perseverantiam  dod  potest,  et  quia  fioem  bo- 
norum  io  se  dod  Iiabet,  io  fine  deficiet. 

Et  ti  kabuero  omnem  fidem,  ita  ut  montet  trantfe' 
ratfi,  charitatem  non  habuero^  nt/ii/  Jicm.  Ilic  io- 
lelUgitur  magoa  fides  esse,  quae  io  Evnogelio  graoo 
sioapis  comparatur ,  quod  dod  propter  modidta- 
tem ,  sed  propter  iotegritatem ,  vel  vigorem  ap- 
positom  est.  Notaodum  quod  ioter  caetera  etiam 
omnis  fides  ,  quae  montes  transferat,  sine  charitate 
ooD  prosit. 

Et  n  dittribuero  in  cibot  pauperum  omnet  facul- 
tatet  meat ,  et  ti  tradidero  corput  meum ,  ita  ut 
ardeam ,  charitatem  autem  non  habuero ,  nihil  mihi 


Non  ett  ambitiota.  Ambitiosus  dicitur  superbus,  eo 
quod  honores  ambiat,  quod  charitas  non  est,  quia  ma- 
jor  aUisesse  non  ambit,  quae  summum  gradum  in  hu- 
mUitate  constituit. 

Non  qucerit  quas  tua  tunt.  Id  est ,  non  cogitat 
tantum,  quod  sibi  utile  est,  sedquod  aliis  utilitcr 
serviendo  mioistret. 

Non  irrilatur,  Id  est,  aUeois  injuriis  provocata,  quia 
ab  eo  quem  diligit  provocari  non  potest,  nec  ad  ali- 
quam  passionem  moveri 

Non  cogitat  malum.  Nou  solum  non  facit,  scd  necor 
gitat  quidero.  Magna  virtus  est  charitas,  qux  malom 
etiam  a  senso  cogitatibnis  excludit.  - 


prodett.  Dlstributio  facultatum  ,  et  conteroptio  fa-  ^     Non  gaudei  tuper  iniguitate.      Id  est,  contrtsta- 


cultatum ,  et  conteroptus  pracsenlium  etiaro  penes 
geotiltom  Pbilosophos  invenitur ,  el  nonnuUi  paga- 
norum  corpus  ignibus  proptcr  bumanaro  gloriaro 
tradiderunt.  Si  ergo  ira  contra  proxirouro  vel  ma- 
Utia  in  corde  teneatur,  martyrii  gloria  adiri  potest, 
consnmmari  non  potest.  Sicutin  Evangelio  lcgirous : 
MuUi  dicent  mihi  in  ilta  die ,  Domine  ,  Domine. 
Nonne  in  nomine  tuo  propltetavimut ,  et  in  tuo  no- 
mine  virtutet  multat  fecimut ,  et  tunc  dicam  illit  : 
Ditee^te  a  me,  omnet  qni  operamini  iniquitatem 
(Matth,  vii).  Isli  ergo  laborcs  suos,  veldilectionc  ne- 
glecta,  vel  vanitate  suscepta,  vcl subsequcnle operum 
iniquitate,  pcrdiderant. 
Charitat  paticnt  ett.  Nodo  singiUatiro  describit  ipsa 


tur  si  aliquem  vel  fecisse  iniquitatem  vel  pertulisse 
conspexerit. 

Congaudet  autem  veritati,  Idest,  vel  de  bonis  optsri- 
bus,  vel  de  fideet  veritate  congaudet  cujus  bouum  vir 
det  a  proximo  possideri. 

Omnia  tu/fert,  otc.  Levero  eiiim  ducil  prQxlmi  sui 
culparo  duro  aut  eroendationem  ejus  exspectat  aut 
inercedero  sibi  de  longaniroitate  promittit. 

Charitat  nunquam  excidit,  Non  excidit  dicit,  id 
cst,  elapsa  non  est,  vel  non  excessit,  ipsa  eniro  sola 
permanet  iu  futurum,  vel  cerie,  quia  vera  est,  non 
mulabitur  vcl  finitur. 

Sivt  propheti(e  evacuabuntur,  et  rcl.  Isla  qux  ad 
boroines  perlincnt  consumroabuntur ,  illa   quue  a^ 


1 1%  SMARAGM  ABBATIS 

affcctufti  proxiiDi  et  ad  charitatem  Dei  proficit,  per-  A 
manebit. 

Ex  parte  enim  cognoscimut  et  ex  parteprophetamus. 
Nuoc  non  omnia  scimusi  nec  oronia  propheiamus,  et 
sic  ista  destruuntur,  ut  proficiant,  per  ista  enim  ad  illa 
tenlemaSf  ac  sic  evacuabuntur,  dum  umbramyeri.as 
et  spera  res  ipsa  submoyerit. 

Cum  autem  v^nerit  quod  perfectum  e%t^  evacuabltur 
dUod  ex  parte  est,  Ex  parte  est,  quod  in  sperulo  et  in 
SDnigmate  aflfectu  desiderantis  inquiritur*  Perfectum 
est,  quando  id  quod  in  cxspectationepromittiiur,  san- 
ctis  in  possessione  donatur. 

{Ex  Joan.  Chrys.)  Quod  certe  tetus  a  nova  lege 
perpessa  est ,  nec  tamen  continuo  adyersus  nov;c 
iegis  loquitur  dignitatem,  cum  tamen  nobis  cocto- 
rum  regno  potientibus^  iilam  quoque  cessaturam  B 
esse  dicamus,  sed  quamvis  majora  succedant ,  banc 
tauien  nibilominus  conntcmur,  ulii  quia  ampliora 
sunt  praemia  et  emlnentior  sancti  Spiritus  gra- 
tia ,  conseqiienter  requirentur  etiam  m^jora  cer- 
tamina^ 

Cum  essem  partutus ,  toquebar  ut  parvuius,  (Ex 
PrJmas^]  Exeroplo  camalls  increroenli,  spiritalis  vult 
tnonstrare  profectttm. 

(Ex  Ambrosio,)  Sic  ergo  bominum  mirabiliura  in 
hac  vita  prophetia  ita  comparanda  est  illi  viue  ^ 
qUasl  parvuli  ad  juvenem.  Vidit  lamen  Eliseus  acci- 
pientem  munera  servum  suum ,  nbi  ipse  non  erat. 
Ita  cum  veiierit  quod  perfectum  est,  nec  jam 
corpus  corruptibile  aggravaverit  animam ,  nibil 
iinpedient,  illis  sanctis  ad  ea  quse  vidcnda  sunt»  oculi  C     (Ex  Greg.)  Praevidcns  SaWator  ex  passione  sua 


ftG 

BVANGBLIilfl  L6C.C ,    CAf^.  XVItl. 

c  Assumpsit  Jesus  duodecira  diAcipukM  suog,  el 
ait  iilis  :  Ecee  ascendimus  Hierosolyroam,  et  con- 
summalHintur  oronia  qus  scripta  suni  per  prophe* 
tas  de  filio  btiminis  :  tradetur  eniro  geDiibus  ei  iW 
kidetur ,  et  flageltai>iiur ,  et  conspHetur.  Etpost* 
quam  flagellaveriBt,  occident  aum,  et  tenia  die 
resurget.  Et  ipsi  nibil  borum  mtdlexenmt,  el  eral 
verbum  istud  absconditam  ab  eis ,  et  non  intel* 
lexerunt  quae  dicebanlur.  Facturo  est  ttttem  com 
appropinquaret  Jericlio,  csccns  qiidam  sedebat 
aecus  viani  mendieans.  Et  enm  audiret  turbanl 
prxtereuntem,  interrogabat  quid  hoc  essel.  Dtxe- 
runt  autem  el,  quod  Jesns  Nazaraenus  transiret. 
Et  clamavit  dicens :  Jesu  flll  David,  miserere  mcL 
Et  qui  praeibant ,  increpabant  eum  ut  tacerel.  Ipst 
vero  multo  magis  clamabat :  Fili  DaTid,  miserere 
mei.  Stans  autem  Jesus,  jussit  iihim  adduci  ad  se* 
Et  cnm  appropinquasset  interrogaviteum,  dicens : 
Quid  tibi  vis  Diciara  ?  At  iHe  dixU  :  Domine,  ut 
videim.  Et  lesus  dixit  illi  :  Respice»  fldes  iaa  te 
Mlvnm  fecit.  Et  confestim  vidit,  et  seqnebatur  il- 
lum,  magnifieaas  Deuro.  Et  omnis  piebs,  ut  vidit, 
dedli  laudera  Deo.  % 

AswmpsH  autem  Jesus  duodecim  et  ait  itlis  :  Ecce 
aieendmusHierosolymamy  et  eonsummabunturomnia 
fum-9cripta  sunt  per  propketas  de  filio  komims,  Tra" 
detur  enim  gentibus ,  el  iltudetur  et  ftageltabitur^  ei 
compuitwr^  et  postquam  flageUaverint  occident  eum , 
et  die  terlia  resurget. 


corporei. 

Quando  factus  sum  vtr,  evacuavl  ea  qucs  erant 
parvuli,  (Ex  Primas.)  Ostendit  quontbdo  evacuaninr 
ilia  qux  superins  memoravit ,  quasi  parvuli  qui  non 
possimus  serenissimacordis  acie  perfectae  lumenper- 
spicere  veritalis. 

Videmus  nunc  per  speculuni.  Id  est,   In  flgura  ct 
pcr  speculum  fidei  et  pcr  intellcctum  Icgis  quasi 
imaginem  rerum  videmus. 

Jn  wnigmate.  (Ex  Amb.)  iEnignia  est  obscura  pa- 
fabola,  quxdiflicile  intclligitur,  sicut  nomine  spe- 
culi  iirtaginem  voluit  intclligi ,  ita  nomine  amigma- 
tis,  quamvis  siniilitudinem ,  taroen  obscuram ,  et 


discipnlorura  aniroos  pertorbandoe,  eis  longe  ante, 
et  ejusdem  passionis  poenam  ,  ei  resurreclionis 
snoe  gloriaro  praedicit,  iil  eum  morientem ,  sicut 
praedictum  erat  cemerent,  etiam  resurrectumm  non 
dnbitarent. 

{Ex  Beda.)  Pnevidens  etiaro  quosdara  bxreticos 
in  Ecclesia  futuros ,  qul  Christnro  dicerent  legi 
prophetisque  docuisse  contraHa,  aliumque  Yeteris 
ifestamenti  atque  aliuro  Novi  Deura  csse  credendum, 
ostendii  prophetaruro  praesagia  non  alio  magis  quaui 
ad  suae  dispensationis,  quam  pro  nobis  temporaric 
suscepit ,  intendisse  mysterium ,  adeo  ut  consnm- 
matio  sit  prophetiae  suse  passionis ,  et  posterioris 


ad  pcrspicieiidum    difficilem   voluit   intelligi.    No-  ^  gioriae  celebrala  perfectio.  Nec  non  et  pagaiiorum 


men  quippe  non  sonarct  scnigmatiS)  si  esset  facilitas 
visionis. 

Tunc  autem  facte  ad  faciem.  td  est,  cum  ante  ocu- 
los  praesentala  fuerint  quae  sperantur. 

Ticnc  autem  cognoscam  sicut  cognitus  sum.  Sicut 
me  perfecte  novit  Deus,  ita  tunc  ego ,  quae  sunt  Dei, 
tiientis  capadtate  cognoscami 

iVtffn:  autem  mamtnt ,  spes,  /idei,  charitas  ,  tria 
kasc.  Fides  in  spem  proficit.  Spes  vero  ad  charita- 
icm.  In  praesenti  vero  tria  sunt,  in  futuro,  sola  chari- 
tas  sanctorum  et  angelorum  ct  Dei,  quidquid  fldes 
M  spes  promiserat ,  consummaliit.  Majus  ergo  est, 
qiiod  semper  erit,  quam  quod  aliqunndo  ccssa- 
Vit. 


dementiaro,  quae  ejus  crucem  derident,  apertissimc 
confutat,  quando  proximse  suae  passlonis  ei  tempus, 
quasi  fuluromm  pra^us  ostendit,  et  locum  quasi 
roortis  intrepidns  adiit. 

Et  ipsi  nihit  horum  intettexerunt ,  et  erat  verbum 
istud  absconditum  ab  eis ,  et  non  intelligebant  qute 
dicebantur,  Legimus  in  Evangelio  secundum  Joan- 
ncro ,  dicente  Domino  :  Si  exattatus  fuero  a  terra^ 
ofRttia  traham  ad  me  ipsnm ,  respondisse  tnrbnm  at- 
que  dixisse  :  Nos  audivimus  ex  lcge  quta  Chmtus 
manet  in  cetemum ,  et  quomodo  tu  dicis  :  Oportet 
exaltari  fHium  hominis  (Joan,  xii)?  Quid  est  ergo 
quod  discipuli  toties  sibi  repUcatum  Dominicu)  pas- 
sionis  arcanum  tfilenigcrc  nequcunt ,  et  Judxi  ad 


117  GOLLECTIONES  IN  EPiSTOLAS  £T  EVANGELL4.  U^ 

uiMUtt  verbum,  el  lam  obscure  posiuim ,  ut  hoc  ex-  A  graviori  lumultu  coglutionum  caroalium  preiuimur, 
posiljone  dignum  evangelista  ducat«  koc  autem  di- 


€0t0^f  .iiiquit  t  si§tdfic4uu  ^ua  morU  eMdf  moriturut^ 
mox  quia  crucis  exaltalio  signifioetur  Inlelliguni  ? 
fUfti  Qui»  disGipi^i,  ciyus  vitam  maxime  videi^e  desi 
dendMmi ,  ^us  mortem  audire  non  poierani ,  qnem 
non  solum  hominem  innocentem ,  sed  et  Deum  ve- 
rum  sciehant,  bnpc  aullatenus  moiri  vel  posse  puu- 
baut,  et  quia  for  parabola«  eum  saepe  loqueotem 
audiK  coi»sttevefan| ,  quoties  aliquid  ie  sua  paa- 
6ionedi<^t ,  k^K  nm^»  ut  sopabai  i^tellige»- 
dum,  sri  amQre  dftciante ,  f4  «li«4  «uid  aUegorioe 
referendum  esse  credebant.  Judsei  vero,  Quia  ip 
cjus  neeem  «onapiravevant,  ^uidfuid  desuapait^lone 
vel  ciwce  loqiiebai^r ,  iotelligelmi.  i)^  imm  lo- 


tanio  orationi  insistere  ardentius  debemus. 

Stam  auUm  JeiiM,  jussit  Ulum  ad4uci  ad  ie.  Ecco 
slaiquiaotetransibaX,  quia  cnm  adhuctiurbaspbau- 
4asmaiuiin  in  ordiicine  patimur,  Jesum  aliq^ate^us 
transeui^em  sentimus.  Gum  yerp  oralioni  vehimieiaer 
insistj^us,  stat  Je&us,  et  lucem  reaiituit,  quia  De^s 
ia  corde  fi^tur,  et  hix  ami^  reparalur. 

JSi  cum  ofpropia/quauef,  inlerrogavil  %ll$m  dic£$i$: 
Quid  Ubi  m  faciafin?M'HUd^xi$  :  Domiivt,  ut  videam* 
Nunquid  qm  lumenmideffe  iwierat,  quid  veileic^s 
ignonibai?  sed  peii  vuU  boc,  quod  etnot  petete  e|  ^ 
ooncedere  praeoo^ii.  laporiuneJ^mque  ad  orationem 
nos  admo^eteiiamen  dicii :  Scit  namquep^ter  vestpr 
quid  opus  sii  vohis  anlcqu^m  petaUs  eum.  Ad  hocergo 


qudtetur,  quod  if^si  uimmopere,  ei  fieri  optabant ,  S  requirit,  ut  f^eiaiur.  Aidhoc  requiiii  ui  noe  ad  oratip- 


ei  perficere  saiagcbant,  sicq^e  miro  et  inusi- 
talo  medo  idem  0i4)coBd^  •criici^  sacr.amenipm , 
quttd  fiddibus  lainor  abscoodii,  infidelil^us  invidia 
pandit. 

Fufitum  eu  autm  ,  cum  appropinquarei  Je- 
richo  ,  cwcui  quidam  tedebAt  itecuf  piam  men4i' 
fifius ,  et  ^m  ou^rM  iurbam  frasAereuutem  ,  etc. 
^Ec  Gp^)  CpecBS  iste  per  allegoriam  geous  hu- 
^anum  «iinifioai ,  4[uod  i^  pacenie  primo  a  para- 
disi  gau4iis  ^pulsum  •  <darMaiem  aMpem»  iuqis 
4gnoraBS «  ^amnaiioois  wsb  ienebras  •paiiiur,  aed 
.eom  Jericlio  appropinquare  Jesiv»  dic^tur,  caecus  ilki- 
■liniattr.  ierioho  quippe  inierpreiatiir  JUma.  Luna 
aotem  io  sacro  eloquio  pro  defectu  poniiur  canis, 


uemexQil^unde/^t4»Beusprotiuusa4iungi^ :  Dominc, 
ul  videain.  Ecce  csecusa  Doniino  non  aururo,  sed  lucem 
quforit,  parvipendit  extra  Uicem  aliquidqu^erercquia 
^i  si  babersec9^s  quodUbetpoiest,  sine  iuce  oon  po- 
iesl  videre  quod  habei.  Inutemur  ergo  eum  qoeiu  ^t 
corpore  audivimus  ct  menle  salvatum,  non  falsas  di- 
viiias,  non  terrena  doua,  non  fugiiivos  honores  a  Do- 
iitiiio,  sed  iucem  quseramus.  Nec  lucem  qux  loco  con- 
duditur,  qua^  tempore  fmiuu*,  quae  noctiuminierrup- 
itioue  variatur,quxanobisx:ommuiiiiercuiL  pecoribus 
cerpiiur,  sed  lucem  quxramus,  quam  videre  cum  ao- 
lisangelispossumus,  quia  nec  ioiiiiuo  inchoat,  nec 
inis  angustat.  Ad  quamprofecio  iuoem  via  jldes  est. 
Unde  recte  etUluminandoca&copcoiino^respondetur : 


quia  dum  menstruis  momentis  decresqii,  defectnm^  Respice,  fidestuatesalvumfccit.  Si  ei^o,frainesch^ 


oostro  moriaiiiaiis  designal.  Duia  igitur  cop^iior 
noster  ^tpropiuquai  Jericbo,  caecos  ad  lumon  redii, 
quia  dum  diviniiaji  defeciom  oosir^  ^ms  suaoe- 
pit^  humaoiun  geous  Jumen  QuodMuserai  leeepii, 
qoi  «idelicet  «aectts  recl^  ci  JAii<ia  yiaw  sodercu  et 
mendicans  esse  describitnr.  Jpsaenifu  Teritas  d«xit : 
Egosumuia,  Ergo,  qui  aetewe  lucis  daritatem  ne- 
scit,  caecua  est.  Sed  si  jam  in  Redemptorom  credit, 
juxta  viam  sedei ,  &i  autem  jam  credit ,  sed  ot 
gsitemum  kicem  recipiat,  rogare  dissimulai,  aique  a 
precibus  ceasai,  caeous  quidem  juxta  viam  sedet,  aed 
.minime  mebdicat  Si  vere  credii,  ei  «Lorat,  et  jttxia 
viam,  aedet  caecus,  ot  mendicAt. 


^isamij  casciiaicmjam  oosirae  pecegrinaiioni^  agno- 
scHios ,  si  credeodo  inljledempt^ris  oosiri  mysterio, 
jiMUa  viam  sedemus,  ai  exorando  quotidie  ab  auctore 
Bostrolucem  peiimus,  sieamdem  lucem,  jamperintel- 
leclttm  vidcindo,  lUiiminati  post  caecilatem  sumus,  /Je- 
sum^uem  mente  cerninuis,  opere  sequamur,  et  cjiis 
vesiigia  imiiando  teneamus.  Jesum  enim  seauitur, 
qui  imitatur.  Ilic  namque.dicit :  Sequere  me,etdiimt- 
temoriuossepcliremariuos  &M03..S^cre  eoim  dieiiur, 
imiiare.  ^icrurttuadmonetjdiceiu :  Si  guis  mihi  mtjii- 
$tratmesequatur{  Joan.  xii).Siergoreiribuiioiiisgau* 
diumin  pervcnlioiieqiiairimus,  poeniienliieamariiudi- 
neminviateneamus.Sicguefii,utnoa  solum  nostra  ia. 


Etclamavit  dicent  :  Je$u,fili  B^md^  mtaure  mei.  ^  Deum  vita  proficiat,  sed  hacc  ipsa  nostra  conversa 


£l  que  ^.teikant ,  inar.epabant  emu ,  vt  tacerel,  ipse 
vero  jBMilAa  moffii  c^mabot ,  fili  Bavid^  maerert  mei. 
Quid  isli  desigoant,  qoi  Jesom  veoienlem  praeeedunt? 
uiiu  desideriomra  carnalium  iurbas,  iumokMiaque 
wiiiosom,  qui  priMsquam  Jesos  ad  eor  oo&trom  ve- 
Aiai,  lenlJtionibus  «lis,  cogHationem  nosiram 
dissipani ,  et  voccs  cordis  in  oralione  pertiubaui. 
^spe  JuuDque.dvm  converti  ad  Deum  posi  perpe- 
itffftta  uiiia  volomo)!,  dum  contraiiaec  eadeaii  exorare 
vitia ,  quse  perpetraYinMift,  conamur,  occurrunt  c<H*di 
-laDtaamato  peecatorom  ^u»  fecimos,  meotis  nosinc 
imiem^revmiiefaAt,  c^mfondunt  aoimum  et  vocem 
noslrae  deprecaiionis  preinuiii,sedqui4miurb9e  incre- 
fant  ut  taceat,  magis  ac  magisclamat.  Quia,  quanto 


tio  ad  4audem  Dei  et  alios  accendat.  Unde  jllic  sub- 
ditur  :  el  omms  plebs^ut  vidit^  dedit  iaudem  Dfo. 

CONCORDU. 

ki  hoc  i^t^inipi  duarum  fit  ^ocprdiA  ioctiQnom, 
quia  ambse  dc  iliuminaiiooeiaciuiU  mcoUooem,  ima 
de  carois  oculis  caeci,  ^'a  vc^  de^spiriia^bqs  oculi^ 
mentis,  dicens :  Nunc  wdemue  per  spefiul^m  t;^  ^n^ 
gmtite^  tunc  auUm  facie  ad  facienn. 

IN  INITIO  QUADRAGESlMif:. 

EPISTOLA  BEATI  PAI7LI  APOSTOLI  AD  CORlNTll.  II,  CAf.  VK 

f  HortanMir  vos  ne  in  vacuum  gratiam  Dei  reci- 
<  pialis.  Ait  enim  :  Teinpore  acccpto  exaudivi  tc,  ci 


ilO  SMARAGDI  AUBATIS  140 

t  lo  die  s4liiiis  adjuvi  te.  Ecce  nnnc  (empns  accep-  A  nefiota,  ita  nos  non  vkicamur  nialis,  set)  vineamiis 
c  tabile,  ccce  nnnc  dies  salutis.  Nemini  dantes  uHam     in  faiono  roalOs. 


i  ofrensioncm,  ut  non  Titiiperetur  ministerium  no- 
c  fttrum.Sed  in  omnibus  etliibeamus  nosmetipsos  si- 
c  cuf.  I>ei  roinisiros.  In  mcdta  patientia,  in  tribuic* 
c  tlonlbu^,  in  necessttatibus,  in  angustiis,  in  plagis, 
c  iti  carecribus,  in  seditiomibns,  in  laboribus,  in  vigi- 
c  liis,  iu  jcjnfiiis,  in  castltate,in  scientia,  in  longa- 
c  nimitatc,  in  snavitate,  in  Spiritu  sancto,  In  chari- 
c  tate  ndn  ficta,ifi  verbo  Terit2ttis,ln  virtute  I>ei.  Per 
i  arma  JnstilirB  a  dextris  et  a  sinistris^  Per  gloriam 
c  et  ignobnitatcro.  Per  infamiam  et  bonam  famam, 
c  nt  seductorcs  et  veraces.  Sicut  cfui  ignoti  et  cogni- 
c  ti,  quasi  morientes,  et  ecce  tivimus.  Ut  casiigati 
c  et  non  mortiflc^i.  Quasi  tristes,  semper  autem 


In  muUa  patientia.  ( Ei  Hieron.)  Nod  in  parva  nee 
in  modica,  sed  in  roulta. 

In  tribulationibus,  Omnis  besio  tribulatlo  dlcituf. 

In  nedessiiaiibuB,  Id  est,  omne  quod  necesse  est 
sic  feramifs,  ut  necesse  est. 

In  angustih,  Angtistia  est  omiils  egetftia 

In  plagis,  in  careeribus.  Hoc  nOs  horUt:ir  pali,  si 
neeesse  fuerii  pro  Christo,  quod  et  ille  passns  est, 
quando  concurrilpIebs,et  magistratus  adversus  eum» 
et  multis  virgaram  plagis  imposilis  mberunt  in  car- 
eerem. 

/n  seditionibus^  in  laboribus^  in  vigiliis.  Non  mo- 
dica  boc  loco  patientis  membra  describit,  iit  exerci- 


c  gaudentes,  sicut  egentes,  multos  aotem  locvple-  ^  tiis  enlm  labonim  non  minus  mentis  Tigilias  debent 
c  tantes.  Tsmquam  nibil  babentest  et  omnia  posstden-     esse,  qnam  ccrrporis. 


c  tes.  I 

Hortantur  vOs  ne  Ot  vdcuHm  gratianl  Dei  tecipialis. 
( Ex  Primas. )  In  vacuum  Dei  gratlam  recipit,  qul  vo- 
catus  in  Cbristo,  vetera  adfauc  legls  insiituta  secta- 
tut. 

Ail  enim,  tcmpori  acteplo  exaudivi  te,  et  in  die  sa- 
Iniis  adjuvi  te,  Tempus  acceptum^  et  dies  salutis  in 
bac  vita  est,  sicut  ail  Salvator  :  Ambulate  dum  lucem 
habeiiSy  ne  tenebrce  vos  comprehendant^  quia  in  illo 
sneculo  nulla  emendatio  esse  potest,  sicnt  legimus  : 
Quortiam  non  est  in  morte  quimemor  si  tui  ( Psal.  vi ). 

( Ex  nieton. )  Modo  soluin  possumus  invenire  sa- 
liftem,  quia  juxta  Prophetae  testimonium  :  in  inferno 
nemo  coufltebitur. 

Ecce  nune  tempus  aceeptabHeyeccenuncdiessaiulis. 
(Kx  Primas.)  Sicut  alibi:Ergo  dum  tempus  habe- 
mu8  opereraur  quod  bonum  est.  Dies  autem  dicitur 
hiee  vita,  quia  apta  est  ad  operandum,  et  concluditnr 
in  noctc  Judicii,  qnae  cst  tenebrae  In  qua  nemo  poterii 
«tpcrari.  Il:cc  vtta  et  sestas  dicltur,  In  cujns  compa- 
r.tlione,  formicae  ad  pncsens  laborare  dicuntur,  ct 
hiemem  spcrare  venturam. 

NemiHi  dantes  ullam  offensionem.  (Ex  Hieron.) 
Nemo  nostro  olTendatur  exemplo,  ne  non  tam  no- 
Stram  Tiiitim  putetor  esse  quam  legis. 

( Ex  Primas. )  td  est,  ne  forle  infideles  per  nos- 
t.^-am  negligcnliam  deslruamus,  et  in  quo  displicucri- 


/n;V>iimti.  (Ex  Ambfos.)  Necessaria  ammae  no- 
flitrae  sunt  jejunia,  sicut  vulneribus  medicina.  Mede- 
lam  enim  conferuut  vitic  perpetnx,  iui  tamen,  «t 
duarum  rernm  testimonio  eommendentnr,  Id  cst, 
oratione  et  misericordia. 

/n  Castitate.in seientia. (Ex  Hleron. ) Sicut  enfm  ne- 
cessaria  nobis  est  castitas  corporis,  Ita  et  mentfs. 
Uia  enim  est  vera  castitas,  quac  nec  mente  pollultor, 
nec  opere,  quae  etiam  nobis  scientiam  pneslat  pro 
merito  puritatis.  Et  notandum  quod  scieniia  species 
▼trttitis  sit,  si  ex  ea  quisque  erndiatur,  non  infietur. 

/n  longanimitaie.  Id  est,  in  sustinentia  longa,  Ioth 
ganimitas  autemdicitur,  in  sustinendisadversitatibos 
animi  fortitudo. 

/n  suavitate.  Suavitas  autem  est,  si  nulii  ex  verbis 
nostris  amaritudinem  generemus,  et  illud  ejusdem 
Apostoli  compleamns  :  Omnis  amaritudo,  et  ciamor^ 
et  blasphemia  toUatur  a  vobis  cum  omni  matitia ;  et 
dicaiims  illud  Sapientire  tesilmonium  :  Fauees  ejus 
duloedlnes,  et  totius  desiderii. 

/n  Spirilu  sancto.  Id  est  ut,  haec  halientes,  dignos 
nos  habitatione  ejus  cordis  sinceritate  faciamus. 

In  charitate  non  fieta.  Tunc  non  licta  est  charitas, 
Si  omnia  qns  nobisfierl  volumus,  aliis  faciamus.  Sic- 
nt  ait  apostolus  Joannes  :  Non  diligamus  verbo,  nec 
lingua,  sed  opere  et  veritate.  In  hoc  quoque  non  ficta 
est  charitas,  si  delicta  et  culpas  benigno  afiectu  in 


mus,  religionis  magis  ac  lcgis  nostrae  viiium  csse  di-  d  ^j'^^^]  castigcmus 


j«idiceiit,  et  hi  qui  aemuli  sunt  per  hominis  delictum, 
regulae  nostrae  sancluin  vituperent  institutum. 

Vt  non  viluperctur  ministerium  no<friffn.Idest,non 
displiceat  in  dliqu^ntis,  et  pslucorum  culpa  etiam 
honi  incnrrere  yldeantnr  offensam. 

Sed  in  omnibus  exhibeamus  nosmetipsos.  Qui  ad  vir- 
tmem  proTOcat  appetilnm  virtutis,  ipse  nohis  miseri- 
cordiler  ministrat,  quam  si  concupiscimus  ab  ipso, 
ipii  eam  excoli  praecipit  adljuvamur. 

Sicut  Dei  ministros.  Dei  ministri  Deo  debent  in 
omnibus  ministrare,  et  opere  cognosci  veri  Dei  csse 
ttultorcs,  et  sicut  ille  a  malis  patitur  blasphemari,  et 
In  prxscnti  vita,  eliam  ingratis  sua  non  dcnegat  be- 


{Ex  Ambr.)  Totam  magnitudinem  et  altitudinem 
dlvinortnn  eloquiorum  secura  possidet  charitas,  qna 
Dcum  proximumqne  diligimos,  baec  in  adversitatibus 
tolerat,  In  prosperitalibus  tempcrat,  in  duris  passio- 
nibus  fortis,  In  bonis  operibus  hilaris,  In  tentatione 
tutlssimai  inter  Tcros  fratres  latissima«  Inter  falsos 
patieniissima. 

In  verbo  veritatis*  Yerbam  et  Tcritas  Chrislns  est, 
quem  apte  ei  competenter  ex  legc»  in  cuius  mjsteriis 
absconditus  est,  proferre  deberous. 

/n  virtute  Deu  Id  est,  in  virtute  Christi,  adversus 
diabolum  dimicemus,  qui  per  arma  jastitiae  et  iegis 
diabolum  superavit. 

Per  arma  justilim  a  dextris  et  a  sinistris.  Omops 


121  COLLEGTION£S  L\  EPISTOLAS  £T  EYANGELIA.  m 

eiiiin(£jcCrf^.)quiadvit»adiluiutendiimis,eiexdex- Anoo  est  quasi.  Non  enim  dixit  Apostolus :  Qoasi 

gaudentes. 


tro  et  sinisiro  latere  haberc  arma  debemus.  A  dexiro 
ifitar  arma  babet,  quem  prospen  non  extoUonl.  Ad 
sinisiram,  quem  adversa  non  dejlciunt  Ex  ntraque 
enim  parte  poriabat  Paulus  arma,  cum  dicerei :  Per 
anna  jusiUicg  a  dextrii  et  a  liniilriz^  per  gloriam  et 
ignQbililatetn.  Non  hunc  adversa  frangebant,  non 
prospera  in  mentis  tumore  sublevabant.  A  dextris  ei 
a  sinistris  gesUbat  arma,  qui  et  in  adversitate  fortis, 
et  in  prosperitate  humilis  pernianebat.  Ut  ergo  a 
dexiris  et  a  sinistris  arma  gestcnlur,  semper  adesse 
Doslris  meniibus  debei,  el  in  adversis  fiducia,  et  in 
prosperis  iimor.  Ne  aut  adversa  in  desperalionem 
perirabani ,  aui  prospera  aoimum  in  sui  fiduciam 
extoUani. 

Per  gloriam et  ignobilitatem,  (Ex  Priroas.)  Id  est,  B 
per  gloriam  virtutum,  et  ignobiiiiatem  flageliorum« 
despeciionum  ei  carcerum. 

Per  infamiam  et  bonam  famam,  Omnia  hsec  per 
paiientiam  aequaliter  suscipiamus ,  nec  extollant  nos 
laudantes,  nec  d^*iciani  deirahentes.  Quia  necesse 
esi  non  nunquam  utrosque  ineniiri.  Nos  vero  ad 
conscieniiam  respicientes ,  non  debemus  piiis  aliis 
de  bonis  nostris  quam  nobis  ipsis  credere. 

Vt  seductores  et  veraces,  Quare  seductores?  Quia 
docent  bominem  despicere  quod  babet ,  et  sperare 
quod  non  habet :  quae  oculis  exposita  sunt,  aversis 
ct  exciausis  sensibus,  prceterire :  et  qux  ab  oculis 
reinota  suni,  inexplebilibus  desideriis  explicare.  Di- 
cendo  :  seduclores  ei  veraces  cxposuit  infaniiara 
et  bonam  famam,  quia  ab  aliis  seductores,  ab  aliis  ^ 
Tero,  non  solum  veraces,  sed  et  propter  virlutiim 
opera,  dii  vocabantur.  Non  ergo  minim ,  si  apostoli 
seJuctorcs  dicebnntur,  curo  dc  ipso  Domino  alii  di- 
celtani,  quia  bonus  est^  alii  Non^  sed  seducit  turbas 
(Joan,  vii). 

Sicut  qui  ignoti  ct  cognili.  Ignoti  quidcm  perfidis 
et  ingralis.  Gognili  autem  ndelibus  atque  justis. 

Quasi  morientes,  et  eece  vitimus,  IIoc  est,  nsqne 
ad  desperationem  yit»  pervcnienles,  sicut  quando 
lapidatu!>  pulubatur  niorluus,  ille  vero  surrexit  et 
doccbal  iu  Lyslris  {Act.  xiv). 

Ui  eastigatiet  nou  mortificati,  Siciil  legiinus:  Ca^ 
stigans  ca$tigavit  me  Dominus,  etmoni  nontradidit 
me  {Psul.  cxvi!).  Cast  gar**.  eniin,  el  verbis  et  ver- 


Sicut  egentes,  multos  autem  locupletantes.  In  hoe 
ipso  qnod  egcmus  nos,  in  aliis  abondamus,  dum  per 
nos  eleemosinx  fiunt.  Sive  terrenis  egentes,  aiios 
coeleslibus  facimus  locupletes  :  cpiasi  tristes  dicil 
el  sicut  egentes,  ut  ostenderet,  isia  vera  mala  non 
esse,  sed  quasi  umbras  et  imagines  passionum  ad 
comparationero  praeniii  sempiterni. 

Tanquam  nihil  habentes.  Sicut  dicit  Saloroon :  Eju$ 
qui  est  fidelis,  totus  mundus  divitiarum  est.  Ncino  plus 
habet,  quaro  qui  nuUo  indiget.  Ille  nullo  indiget,  qui 
prxter  necessaria  nihil  requirii. 

EVANGELIDM  HATTHiCI,  CAP.  lY. 

fl  Ductus  esl  Jesus  in  dcserturo  a  Spiritn,  ut  ien- 
taretur  a  diabolo.  Et  curo  jejunasset  qoadraginia 
diehus,  et  quadraginta  noctibus,  postea  esuriit.  El 
accedens  tcntator,  dixit  ei :  Si  Filius  Dei  es ,  dic 
ut  bpides  isli  panes  fiaiit.  Qui  respondens,  dixil : 
Scriptuin  est:  Non  in  solo  pane  vivit  boroo,  sed  in 
oinni  verbo  quod  procedit  de  ore  Dei.  Tunc  as- 
sumpsit  eum  diabolus  in  sanclam  civitatem,  et  sta- 
tuit  euro  supra  pinnaculuro  teropli,  ei  dixit  ei :  Si 
Filius  Dei  es,  roitte  te  deorsuro.  Scriptum  esi 
eniin  :  Quia  angelis  suis  mandavit  de  te,  et  in  ma- 
nibus  iollent  te ,  ne  forie  oflendas  ad  lapidem  pe- 
dem  iuuro.  Ait  illi  Jesus  :  Rursuro  scripturo  est : 
Non  tentabis  Dominuro  Deuro  luuro.  Iteruro  assum- 
psit  euro  diaboliis  in  roontero  excelsuro  valde,  et 
ostendit  ei  omnia  regna  mundi,  et  gloriam  eorum, 
et  dixit  iili :  Haec  omnia  tibi  dabo,  si  procidens 
adoraveris  me.  Tunc  dixit  ei  Jesus  :  Vade,  Saia- 
iias.  Scriptum  est  enim :  Doininum  Deum  iuum 
adorabis,  et  ilii  soli  servies.  Tunc  reliquit  eum 
diatolus ,  et  ecce  angeli  accesscrunt  et  ministra- 
bani  ei.  i 

Ductus  est  Jesus  in  desertum  a  Spiritu ,  ut  tenta- 
etur  a  diabolo.  (Ex  Gregor.)  Dubitari  a  qiiibusdam 
solet  a  quo  spiritii  sit  Jcsus  ductus  in  desertum,  pro- 
ptcr  boc  qiiod  subditur  :  Assumpsit  eum  diabolus  in 
anctam  civitatem,  ei  rursuro :  Assumpsit  eum  in  mon- 
tcm  excefsum.  Sed  vere  et  absque  ulla  quxstione 
convenienter  accipitur,  ut  a  sanclo  Spiritu  in  dcscr- 
tiiro  ductus  credatur,  ut  illic  euro  suus  Spiriius  du- 


beribus,  dicimus,sicuil*ilalusde  Dominouil:  Casti-  ^  ceret,  ubi  hunc  jid  tentanduro  spiritus  malignus  in- 


gatum  eum  dimiitam^  id  est,  verberibus  flagellatum. 

Qiiast  tristes^  semper  auiem  gaudentes,  Trisles  se- 
Teritate  vultus,  corde  vero  eiiam  in  tribulationibus 
pro  munerationis  exspectatione  gaudenies,  scriptum 
esi  enim  :  Tris  itia  vestra  com^ertetur  in  gaudium 
(Joan.  xvi). 

( Ex  Ambr. )  Q.iisquis  somniuro  indicat ,  addii  : 
Quasi.  Qiiasi  loquebar ,  quasi  eqniiabam .  tolum 
quasi,  qui  cum  vigilaverit  non  inveiiit  quod  videbat. 
Ilaqne  modo  qni  ad  Letitias  sxculares  oculos  ape- 
rinni,  transit  Qiiasi  ipsorom,  et  venit  vcniin  ipso- 
rum.  Quasi  ip^ruro  est  fclicitas  s:ecul',  vcruro  ipso- 
nim  poena  cst.  Nostrum  Qiinsi  trisliiia  esl,  gaudium 


vciiiret,  sed  ecce  cum  dicilur  :  Deus  homo  vel  in  ex- 
celsuin  moiitero ,  vcl  in  sanctaro  civiiatcro  a  diabolo 
assumptus,  mens  rcfugil  huroana ,  hoc  audire  aurcs 
cxpavoscunt.  Qui  tamcn  non  esse  incredibilia  ista 
agiioscimus,  si  in  illo  ct  alia  facta  pensamus.  Gerte 
iniqtiorum  omniuin  dial)oIus  est  caput,  ei  bujus  ca- 
pitis  inembra  sunt  omnes  iniqui.  An  non  dial>o1i 
mcinbrum  Pilatus  ?  an  non  diaboli  membra  Judxi 
persequcnios,  et  milites  cnicifigcntes  fuerunl  ?  Quid 
ergo  mirum,  si  se  ab  illo  pei*misit  in  montem  duci, 
qui  se  poilulit  ctiaro  a  roerobris  illluscrucifigi?  Non 
csl  ergo  indigniiro  Rcdcniplori  iioslro,  quod  tentari 
volnit,  qiii  vcncrat  occidi.  Justum  qnippc  crat,  ut 


123  SMAilA€W  A«BAT1S  *4* 

sic  tcnialioDCS  tioslras  suis  tenUtionibus  vinceret ,  A  siibdltuT :  Quia  recedenle  diabolo  awfeli  miaiitrabani 


sicut  et  morlem  nostram  venerat  sua  morte  saperare. 
Sed  sciendum  nobis  est,  quia  tribns  modis  tenlatio 
agUur,  suggesiione,  delectatione,  consensu,  et  nos 
cum  tentamur,  plerumque  in  dilectione,  aut  eliam  in 
consensu  labimur,  quia  de  camis  peccato  propagati 
in  nobis  ipsis  etiam  gerimus,  unde  certamina  tolera- 
mus.  Deus  vero,  qui  in  utero  virginis  incamatus,  in 
mundum  sioe  pcccato  venerat ,  nihil  contradictionis 
in  semelipsio  iolerabat,  tenlari  ergo  per  suggestionem 
potuit,  sed  ejus  mentem  peccati  ddectatio  non  mo- 
mordit.  Atque  ideo  omnis  diabolica  illa  tentatio  foris 
uon  inlus  fuit;  sed  si  ipsum  ordinem  tentationis  ejus 
aspicimus,  pensemus,  quanta  Biagnitudioe  nos  a  ten- 
tatlone  liberamur.  Antiquus  hostis  contra  primum 


et.  Ex  qua  requld  aliud ,  quam «dmis persone  ulra- 
que  natura  ostenditer.  Qula  et  boino  est ,  quem  dlt- 
bolus  lentat,  et  idem  Ipse  Dominufi  est,  eui  ab  an- 
gefis  mittistfatur.  Cognoscamus  igitur  fn  eo  Raduram^ 
nostram,  quia  ntsi  bunc  diobolus  bomlnem  eemeret, 
non  tentaret.  Veneremur  in  •iUo  diviniiaicm  suam, 
qula  nisi  super  omma  Deus  exlsloret,  ei  fiuHo  moda 
angeii  mkilstrarent. 

Ei  eum  jejunesiet  quadrapnia  diebui  tt  quadru" 
gima  noctibuB.  Sed  quia  hls  dlebus  quadrageslmae 
lectio  «engniii,  nam  quadraginta  dierafvi  absUnen- 
iiam  nostri  Redemptoris  audivimus ,  qul  quadrage- 
simae  tempus  incfaoamus ,  discutiendnm  nobis  est, 
cur  haec  ipsa  abstioentia  per  quadraginta  diemm 


hominem,  parenlem  noslmm,  in  tribus  se  tentatio-  B«umerumcustodiiuT.  Moyses  enim,utlegemacciperet 


oibus  erexit.  Quia  hunc  vidclicel  gula ,  vana  gloria , 
et  avaritia  tentavit,  sed  leutando  superavit,  quia  sibi 
eiim  per  consensum  subdidit.  Ex  gula  quippe  tenta- 
Tit,  cum  cibum  ligni  vetitum  ostendit ,  atque  ad  co- 
mcdendum  suasit.  £x  vana  antem  gloria  (entavit, 
cum  diceret :  Eritis  sicut  DU,  Et  ex  profectu  avaritise 
t^QtaviX,  cum  diceret:  Scientes  bonum  el  malum, 
Avaritia  enim  non  solum  pecuniae  est,  sed  eliam  alti- 
tudiuis.  Recte^nim  avaritia  dicltur,  cum  supra  mo- 
dum  sublimltas  ambitur.  Si  enim  non  ad  avariliam 
hODoris  rapioa  pertiDeret,  nequaquam  Paulus  de  uni- 
genitoFlUo  diceret,  non  rapinam  arbitratus  est  esse 
u  cpqualem  Deo.  In  hoc  ergo  diabolus  parenlem  no- 
strum  ad  superbiam  traxit ,  quod  eum  ad  avariiiam 


•seeundo,  diebos  quadraginta  jejunavit.  Helias  in  de^ 
serto  quadraginta  diebusabstinuK.  Ipse  auctorboroi- 
Bum,  ad  homines  veniens ,  quadraginta  diebus  nul- 
lim  omni  modo  cibum  «umpsit.  Nos  quoque  in  quan- 
tnm  possumus,  aniiuo  quadragesima;  tempore  carnem 
nostram  per  abstinentiam  affligere  conamur.  Cur  ergo 
In  abstinentia  quadragenarlus  numcms  custodilur? 
Nisi  quia  virtus  decalogi  per  libros  quatuor  sancti 
Evangelii  implelur.  Denarius  etenim  quater  duclus 
In  quadragenarium  surgit ,  qula  tnnc  decalogi  man- 
data  perficimus,  cum  profecto  quatuor  libros  sancti 
Evangelii  custodimus.  Ex  qua  re  sentiri  et  aliud  po- 
test.  In  hoc  enim  mortali  corpore  ex  qnatuor  ele- 
mentis  subsistimus,  et  per  voluptatcs  ejusdem  cor- 


sublimitatis  excilavit.  Sed  quibus  modis  primum  bo-  ^  poris  prxceptis  Dominicis  contraimus.  Pnecepta  au- 

tem  Dominica  per  decalogum  sunt  accepta.  Qui  ergo 
per  carnis  desideria ,  decalogi  mandata  contempsi- 
mus,  dignum  est  ut  eamdem  carnem  quaterdecies 
aflligamus.  Quamvis  de  hoc  quadragestroae  tempore, 
est  adhuc  aliud  quod.possit  intelligi.  A  pracsentl  et- 
enim  die,usque  ad  Pascbalis  solemnitatis  gaudia,sex 
Jiibdoniadas  veniupi.Quamoi  videlicet  dies  quadra- 
giDta  et  duo  fiunt.  Ex  quibus,  dum  scx  dies  Domi- 
:Qici  abstlnentia  abstrahuntur,  non  plus  in  abstincn> 
tia,  quam  triginta  et  sex  dies  remanent.  Dum  vero 
per  trecentos  et  scxaginta  dies  annus  ducitur,  nos 
autem  per  triginta  et  scx  afHigimuf,  quasi  anni  no- 
stri  decimas  Dco  damus.  Ut  qui  nobismetipsis  per 


minem  stravit,  eisdem  modis,  secundo  homini  tcn- 
lato,  succubuit.  Per  gulam  quippe  tentavit  eum,  qui 
dicit :  Dic  ut  lapides  isti  panes  fiant,  Pcr  vanam  glo- 
riam  tentavil,  cum  dicit:  Si  filius  Dei  es,  mitte  te 
deorsum.  Per  sublimitatis  avaritiam  tentavit,  cum 
regna  omnia  mundi  ostendit,  dicens :  Ha*c  omnia  ttbi 
dabo,  si  procidens  adoraveris  me,  Sed  eisdem  modis 
a  secundo  bomine  vincitur,  quibus  primum  homiDcm 
se  vicisse  gloriatur,  ut  a  nostris  cordibus  ipso  aditu 
captus  exeat,  quo  nos  aditu  intromissos  tenebat. 
Sed  est  aliud,  fratres  cbarissimi,  quod  in  hac  tenta- 
tione  Dominica  consiilerare  debeamus.  Quia  tenlatus 
a  diabolo  Dominus,  sacri  cloquii  pro^cepta  respondit. 


Et  qui  eo  verbo  quod  erat,  tentatorem  suum  mergere  ^  acceptum  annum  viximus,  auctori  nostro  nos  in  ejus 


In  abyssum  poterat,  virliitem  suae  potentiae  non  os- 
tendit.  Sola  divinse  Scripturae  praecepta  dedit,  quate- 
nus  sux  nobis  patienliae  prseberet  exemplum.  Ut 
quoties  a  pravis  bominibus  aliquid  patimur,  ad  do- 
ctrinam  excitemur,  potius  quam  ad  vindictam.  Pen- 
sate  quanta  est  patientia  Dei ,  quanta  impalicntia 
iiostra.  Nos  si  injuriis,  aut  aliqua  Ijcs-one  provoca- 
mur,  furore  permoti,  aut  quaQtum  possumus  nos- 
nielipsos  ulciscimur,  aut  quod  non  possumus  facerc, 
minamur.  Ecce  adversitatem  diaboli  Dominus  per- 
tiilit,  el  iiihil  ei  nisi  mansuctudinis  vqrbum  respon- 
dil.  Portat  quem  puniri  poterat,  ut  hoc  in  laude  ejus 
altius  cresceret,  si  hostem  suum  oon  extingucndo, 
8cd  interlm  paticndo  supcraret.  Notandum  vcro  quoJ 


decimis  per  abstinentiam  mortificemur.  Unde,  fra- 
tres  charissimi,  sicut  offerre  in  lege  jubemini  deci- 
mas  remm,  Ita  el  offerre  contcnditc  et  decimas  dic- 
rum.  Unusqulsque  in  quantum  virtus  suppetit ,  car- 
nem  maceret,  ejusque  desideria  affligat,  concupi- 
scentias  turpes  interficiat,  ut ,  juxta  Pauli  vocem, 
hostia  viva  fiat.  Hoslia  quippe  et  immolatur  ct  viva 
est,  quando  et  ab  hac  vita  homo  non  deficil,  et  ta- 
men  se  a  carnalibus  desideriis  occidit.  Caro  nos  Iseta 
traxit  ad  colpam,  afflicta  reducat  ad  veniam.  Auctor 
etenim  mortis  nostrse,  per  fmctum  ligni  vetiti  vitT 
prsecepta  transgressus  est.  Qui  crgo  a  paradisi  gnn- 
diis  pcr  cibum  cecidimus,  ad  h£c,  in  quantuin  pos- 
sumus,  pcr  abstincntiam  rcsurgamus. 


|£5  COLLECTIONES  IN  EPISTOLAS  ET  EVANGELIA.  m 

{Ex  Beda.)  Quadraginta  aQtem  dies  eC  noctes,  qai-  A  promissioue  reflcirotir,  hic  non  apponenles  cor,  illic 


bus  eom  lentai,  lotum  bujns  saRculi  tempos  insimiant, 
quthus  membra  ejns,  Tidelicet  sanctam  Ecclesiam 
teulare  nanquam  desistit.  Quia  niminmi  quadripar^ 
litns  est  muudus,  in  quo  Domino  famuiamnr.  Decem 
\ero  sunl  pnecepta,  per  quorum  obsenrantiam  in 
I  mBioo  (amnlantes,  contra  hostis  indefessi  militiam 
oertamits.  Dectm  autem  qualerductay  quadragiala 
faciuntf  ideoque  totnm  militiae  nostr»  lempus,  apte 
qnadrafenario  diemm  ac  noctinm  nmnero  compre- 
liendilar.  Baptizatus  ergo  Domtnus  expellitur  a  spi- 
«rita  in  deserlaro  el  lentatur  a  Saiana,  tttexemplnm 
yitm  sois  fidelibns  praebeat ,  qui  post  acceptam  in 
baptismo  remissioBero  peccatorum ,  nou  solum  ad 
(fYercenda  opera  Tirtntum,  verum  etiam  ad  toleran- 


pascentes  rursum  cor.  Item  Augustinus.  Sicut  unum 
et  duo  et  Ires  et  quatnor,  simul  decem  fiuBtt  sie 
unnm  et  duo  et  tres  et  qaataor»  quater  ducta  qiia- 
draginta  faciunt.  Sic  antem  quaternarius  numeros, 
recte  significat  corpus ,  propter  quatuor  notissiroas 
naturas,  quibus  constat,  siccam,  humidam,  frigidam« 
callidam.  Et  qiiia  progressio  fit  a  puncto  usque  ad 
longitudinera,  e(  a  longitudine  usque  ad  latitudinem* 
et  ab  altitudine  ad  soliditatem  corporis,  qus  rursus  qua- 
ternario  numero  continentur,  non  absurde  intelligilur 
quadragenarius  numenis  lemporalem  dispensationem 
significare,  quse  pro  salute  nostra  gesta  est,  cum  Do- 
minus  corpus  assumpsit,  et  irisibiliter  hominibus  ap- 
parere  dignatus  est.  Unuro  ergo  et  duo  et  tres  el 


('mm  propler  jusliliam  persecutionera  sunl  accio-  B  quatuor,  qux  significant  Creatorem  per  tria,  et  crea- 

turaro  per  septero,  numenim  hebdomadis,  per  quam 
motus  mundi  revolvitur,  quater  ducla ,  id  est,  per 
corpus  teraporaliter  demonstrata,  fiunt  quadraginla. 
Nam  inter  quatuor  et  quater  hoc  interesl,  quod  qoi» 
tuor  in  statu  sunt,  qualer  in  motu.  Ergo  sicut  qua* 
tuor  rcferuntur  ad  corpus,  ita  quater  referuntur  ad 
teinpus ,  insinuaturque  sacramentum  corporaliter 
gesluro,  propler  eos  qui  corporum  amore  implicail 
erant,  et  temporibus  subditi.  Quadmgenarius  ergo 
numerus,  ut  dictum  est,  temporalero  ipsam  dispen- 
satioiiem,  non  incongrue  significaro  credilur.  Et  for- 
tassc  hoc  est,  quia  quadraginta  dies  Dominus  jeju- 
navit,  sxculi  hiijus,  qnod  motu  corporura  et  tcmpo- 
ribi^  agitur,  ostendens  inopiam. 

Pastea  eturiit,  (Ex  Beda.)  Quod  autem  Domimis 
consummatis  jejunii  diebus,  esuriit,  cum  de  Moyse 
vel  Helia  jejunanlibus  nihii  tale  sit  scriptum,  ideo 
factum  est,  ne  ab  eo  tentando  pavens  hostis  aufuge- 
ret,quem  cum  tot  signls  coelestibus  pneconatum,  tnm 
otiaro  viris  excellentissimis,  in  abstinendo  vidercl 
ffiquatum.  Esurit  enim  humilis  Deus  homo,  ne  inl- 
mico  innotesca*t,  sublimis  bomo  Deus.  Sicut  enim  In 
quadraginta  dierum  jtjnnio  verus  esse  Deus  appa- 
ruit,  sic  in  csurie  verus  esse  credendus  est  homo. 

Et  accedem  tentator ,  dixit  ei :  Si  Fiiius  Dei  e$, 

Qiuerilur ,  qua  causa  aestimaverat  eum  Filium  Doi 

esse.  Nimirum  pennittonle  Dco,  audierat  Patrem  di- 

centcm  :  Hic  eti  Filim  meue  dilechis,  sive  ideo  quia 

ame  norlem  carais,  velut  clamal :  Abttinete  vosade*  ^  [u  prophetis  eum  prophetatum  noverat  {Ex  Vulg.) 


gendi.  SocedU  enim  in  desertnm,  nt  nos  doceat, 
lioUs  mandi  illeeebris  et  socielate  pravonmi,  divinis 
per  omnia  servire  mandatis.  Tentatur  solilarius  a 
diabolo,  nt  nobis  insinnet,  quia  omties ,  qui  volnnt 
pie  fivere  in  ipso,  persecuUonem  pationtur,  el  qula 
per  rootlas  iHbulatioaes  oportel  nos  intrare  in  re- 
fiium  Dei.  Tentainr  qnadraginta  diebus  el  qnadra- 
ginta  noctibus,  ut  indicet  quia,  quandiu  hlc  viveiites 
Domino  senrirous,  sive  prospera  blandiantar ,  qnod 
•d  dies  penioei,  seu  nos  adversa  feriant,  quod  noetls 
figurae  congmit,  semper  ambulantibus  in  lege  Do- 
inini  adstl  loto  oriie  adversarios,  qui  iter  noslmm 
teiilando  impedire  non  cessat. 

{Ex  Amkroa.)  Jejiuiavit  Domlnus,  cam  tontaretnr 
mite  roortero,  dbo  adhuc  indigens.  Manducavit  ao-  ^ 
iem  el  bibil,  cnm  glorificaretnr  post  resurrectionem, 
jam  eibo  non  indigens.  Hic  enim  ostendebal  in  m 
noslram  laborem,  illic  aotem  in  nobis  suam  consola- 
lioBem,  qoadragenis  diebus  utrumque  definiens.  Quo 
mimero  qnadragesirose  htijus  s»culi  signiticari  vido- 
tur  excursus  :  in  his  qui  vocantur  per  graliam  ad 
«amt  qnt  dod  ventl  legem  solverc,  sed  adiroplere. 
Deoem  aaroqne  pnecepta  sunt  legis.  Jam  gratiaCbrir 
Sli  dfffiisa  per  mundum,  el  quadripartitus  est  mun- 
ikitv  eS  decem  quadruplicata  quadraginta  faciunt 
Qnoiiiam  q»i  redempti  sunt  a  Doroiiio,  de  regionibos 
congregaTit  eos,  ab  Onente  et  Occidente,  ab  Aqiii- 
loBO  el  mari.  Jcjunans  itaque  quadraginta  dicbus 


Merlk  hujus  icecuii,  Mandncans  autem  el  bibens 
4faadrafinla  dieims  posl  resurrectionem  camis,  Telol 
damobat :  Ecee  e§o  vobUeum  ium  n$que  ad  connm" 
mmtionem  $eteuli  {Mattk,  ultimo),  Jejaninm  quippe 
csl  in  Irflmlatione  certaminis.  Quontam  qui  in  agone 
f^,  ab  omnibus  abstinens  est.  Cibus  autem  in  spe  pa- 
eis,  qux  perfecta  non  eril,  nisi  cum  corpns  nostrum, 
cujos  exspectaroas  redemptionem  inducrit  immortO'- 
litalem,  qudd  nondnm  adipiscendo  gioriamur,  sed 
sperando  jaro  pascimur,  ulmmque  Apostolus  simul 
tios  agere  ostondit,  dicens :  Spe  §audenles ,  in  tribu- 
IdHona  fatientee.  Tanquam  aliud  esset  in  cibo ,  faoc 
tii  jejonlo.  Simul  enim  cum  viam  Domini  carpimus, 
01  a  vanilate  prssentis  sxctili  jrjnnamus,  ct  fntuii 


Quaerit  tenlator  quod  non  merebatur  agnosct^.re.  Ejus 
namque  veneranda  nativitas,  vix  tunc  paucis  inno- 
tuit,  quibus  tamen  ipse  revelare  dignatus  est.  Prin- 
cipem  vero  hujus  sxculi  latuerunl  ista  tria  myiteria, 
id  cst  virginitas,  partus  et  passio.  (Ex  Beda.)  Anti- 
quus  hostis  Redemptorem  humani  generis  d^rballato- 
rem  suum  in  mundum  venisse  cognovit,  unde  el  per 
obscssum  hQminem  dixit :  Quid  nobis  et  tibi^  FHi  Dei^ 
venisti  huc  ,  anle  tcmpus  torquere  nos,  Qui  tamen 
prius,  cum  hunc  passibilem  cerneret,  cum  possc  moi^ 
taiia  pcrpeti  humanitasviderctur,omne  quod  de  gu3 
divinitate  suspicatus  cst ,  ei  fastu  suse  superbix  ip 
dubium  vcnit.  NihU  quippe  nisi  supcrbuni  sapiens, 
duni  essc  hunc  humilcro  conspiclt ,  Dcum  cssc  du- 


Ii7  SMARAGDI  ABBATIS  128 

bfUvii,  unde  et  ad  lcnUtionura  sc  argumenla  con-  A  Dotninum  Deumtuvm.  (Ex  Hier.)  Falsas  deScriptu- 


vcrtit. 

Dk  ut  lajrideS'  (Ex  Hicron.)  Esurienti  congme  di- 
cknr :  Die  ut  lafride$  itti  panes  fiant,  Sed  duobus  con- 
trariis  teneris,  diabole.  Si  ad  imperiuin  ejus  possunt 
lapidcs  panes  fieri ,  crgo  frnstra  tentas  eum ,  qui 
tantae  poteniisc  esi.  Sin  aulem  non  poiest  facere.  fru- 
8tra  Dei  filium  suspicaris. 

Qui  re$ponden$  ait :  Scriptum  e$t  :  Non  in  pane 
Mo(o  vivit  homo ,  sed  in  omni  verbo  quod  procedit  de 
ore  Dei,  Testiroonium  de  Deuteronomio  sumptum  est. 
I  iCO  aulem  s:c  respondit  Dominus,  quia  pncposiium 
el  erat  humilitate  diabolum  vincere  non  potentia , 
simulque  animadvcTlcndo,  quo.d  nisi  jejunare  coepis- 
sct  Dominus ,  tenlandi  occasio  non  fuisset  diabolo, 


ris  diaboii  sagittas,  vcris  Scripturarum  frangit  cly- 
peis.  El  notandnm  quod  necessaria  testimonia  Deu- 
teronomii  tantum  protulerit,  ut  secundae  legls  sacra- 
menta  monstraret. 

{Ex  Aug.)  Non  lentabis^  inquit,  Dominum  Deum 
tuum.  Suggerebatur  enim  tauquam  homlni,  ut  sigiio 
aliquo  exploraret,  ipse  quantus  esset,  id  esty  quam 
mulium  apnd  Deum  posset,  quod  vitiose  fit  cum  flt « 
pcrtinet  namquc  ad  sanam  doctriuam,  quando  habet 
qnod  faciathomo,  non  ientare  DominumDcum  saum. 

Iterum  assumpsit  eum  diabolus  in  montem  excel', 
sum  valde.  Excelsus  mons  didtur,  quia  in  eo  diabo- 
Itts  vincitur,  ei  ejus  ibi  calcata  ei  subjccia  supcrbia 
straiur.  Aliter,  excclsus  mons  supcrbiam  diaboli 


seciiDdum  illud:  Fm,accedem  ad  tervHutem  7)«j,  B  Mgniflcat.  Diabolus  ducere  eum  festinat  ad  montes 


proppara  animam  tuam  ad  tentationem.  Sed  et  ipsa 
responsio  Salvatoris  homincm  fuisse  indicat,  qui 
tentatus  cst.  Si  quis  crgo  non  vescitur  verbo  Dei,  iste 
non  vivit 

(Ex  Amb.)  Ita  enim  domilam  docuit  csse  oporte» 
rc  cupidiiatem  voluptatis,  ut  nec  fame  cedendum 
sit,  quamobrem  quisquis  intus  Dei  verbo  pascitur, 
non  quxrit  in  ista  eremo  voluptatcm. 

Tunc  assumpsit  eum  diabolus  in  sanctam  civitatemf 
et  statuit  eum  super  pinnaculum  templi^  et  dixit  ei : 
Si  Filius  Dei  es  mitte  te  deorsum.  Yox  diaboU  sem- 
pcr  omnes  deorsum  cadcre  vult. 

{Ex  Futg.)  In  sanctam  civitatem  Hierusalem  di- 


ui  |)er  quos  ipse  corruerat,  etiam  caBicn  corruani. 
Dominus  ad  humiiia  descendii,  ui  diabolum  humili- 
iate  supcraret. 

Et  ostendit  ei  omnia  regna  mundi,  etc.  Omnia  vi- 
delicet  desiderabilia,  quae  in  auro  ei  argento  lapidi- 
bus  eleclis,  ct  vcsiibus  preiiosis  coniinentnr,  sive 
simpliciter  accipiendum,  quod  toius  mundus  ab  ea 
in  momenio  visus  sii. 

Et  gloriam  eorum,  Gloria  mundi,  quae  cum  mun^ 
do  praeieritura  est,  in  monie  ei  in  superciMo  demon>- 
fttratur. 

Et  dixit  illi :  Hac  omnia  tibi  dabo,  si  cadens  ado^ 
raveris  me.  (Ex  Hier.)  Arrogans  ei  superbus  etiam 
boc  de  jaclantia  loquiiur,  non  quod  in  toio  mundo 


c\i.  Pinnaculum  ergo  lempti  sedcs  erat  doctorum  in  C  habeai  potestatem,  aui  ut  possit  omnia  regna  dare, 


medio  templi  tabulata,  ac  per  hoc  apparei,  quod 
ciiom  in  locis  sanctis  diabolus  insidielur.  Sed  quae- 
siio  oritur,  quomodo  in  deserio  tenlationes  factx 
dicuniur,  cum  ista  ei  iu  sancta  civitalc  ct  supra  pin- 
uaculum  templi  facta  tcsteiur.  Alii  cnim  dicuni, 
quodcxlerae  in  eremo,  isia  in  Hierusalcni  sit  facta, 
alii  dicunt  quod  ei  ista  in  eremo  fucvit  animo  taa 
ium  ostensa. 

Scriptum  est  enim,  quia  angelis  suis  mandavit  de 

te^  et  in  manibus  toUant  te.  (Ex  Hicr.)  Hcec  non  de 

Chrisio,  sed  dc  alio  viro  sancto,  propheiia  est.  Male 

ergo  inierprelatur  diaboIus5kripiuras,  ccrte  de  an- 

gelorum  auxilio,  quasi  ad  infirmum  loquitur,  de  sui 


sed  suadcndo  ei  arroganler  hxc  loquriur.  Et  hic 
osteoditur  quod  omnis  ambitiosus  cadens  diabo- 
Ivm  adorat.  Quaeritur  cur  in  ordine  tentaiionum 
llatthaeas  Lucasque  discordani?  Sinc  dubio  Mai- 
tbaeus  ordinem  tenialionis  Adae ,  Lucas  vero  liisio» 
riae  ordincm  secutus  esi. 

Tnne  dicit  et  Jesus :  VadCj  Satanas.  Non,  ut  pleri^ 
que  putant,  eadem  Saianas  ei  aposlolus  Petrus  scik 
teuiia  condemnantur.  Petro  enim  dicitur  :  Vade  re- 
tro,  Satana,  id  cst,  scquere  me,  qui  contrarius  cs 
voluniaii  meae,  hic  vero  audit,  vade,  Saiana,  et  non 
ei  dicitur  retro,  ut  subaudiainr  in  ignem  aeicmum. 

Scriptum  est  enim,  Donrinum  Deum  tuum  adorabis^ 


conculcatione,  quasi  lergiversator  tacet,  quia  de  se  ■)  ^'  *^'»  «<*'*  urvies.  Dicens  diabolus  Salvatori,  si  pro- 
scripium  esse  cognoscit :  Super  aspidem  et  basiliscum 
ambulabis^  et  conculcabis  leonem  ei  draconem. 

{Ex  Cass.)  Omnia  ista  nomina  diabolo  congruen- 
ier  apUnlur.  Aspis  est,  dum  occulU  pcrcutit.  Dasi- 
liscus,  com  palam  venena  disscminat.  Leo  dum  per- 
sequiior  innocenles.  Draco  cum  ncgligentes  impia 
ferocitale  deglulit.  Yerum  hxc  oninia  glorioso  ad- 
ventu  Domini  pedibos  ipsius  prostrata  jacuerunt. 

Ne  forte  offendas  ad  lapidem  pedem  tuum.  Id  esi 
ne  iu  legem,  quae  in  lapideis  tabulis  scripia  viJeba- 
tnr^  incurrcret,  cujus  venerat  plcniludinem  salutari 
integr]t.iie  firmari. 

Ait  illi  Jcsus :  Rursus  scriptum  est :  Non  tentabis 


cidens  adoraverit  me^  e  conirario  audit,  quod  ipse 
magis  adorare  eum  debcai  Dominum  et  Deum  soum. 
Quasrit  forte  aliquis  quomodo  conveniat,  quod  liic 
prxcipitur  Doniino  soli  servicndum,  Apostoli  verbo« 
qui  dicit,  Sed  per  charitatem  senrite  invieem.  Sed 
huic  facile  Graecae  lingux,  ex  qua  scripiurac  translata 
esi  origo  saiisfacii,  in  qua  serviius  duobus  modis 
ac  divcrsa  significalione  solct  appellaii.  Dicitur  enim 
XaxpUf  dicitur  ei  ^'ktim,  sed  dtvXcia  intelligiuir  scr- 
viius  communis,  hoc  est,  sive  Dco  sive  homini  sive 
cuilibet  rerum  natune  exhibila,  a  qua  eiiam  ct  ser- 
vus,  id  est,  ^ouXo;  Graecc  nomen  acx^pii :  >«r|Bt«  au- 
tem  vocatur  scrvitus  iila,  quae  soli  divinilatis  ciiiiui 
debita,  ncqiic  est  ulli  participanda  crcalurjc.   Liide 


If9  COLLEGTIONES  IN  EPISTOLAS  ET  EVANGELU.  m 

H  iddolatrae  nuncopaniur,  hi  qui  vitam,  preccs  et  A  namque,  et  turpiloquia  et  fleurrilitas  et  iudicra  €t 
sacrificia,  qux  uni  Deo  debuerant  idolis  iropendunt.      multa  stultiloquia  nascuntur. 


(Ex  Cauiod,)  Est  et  alia  fomicatio  pessima,  de 
qua  nos  omni  modo  convenit  abstinere.  llla  scilicet, 
de  qua  Psalmista  ait :  Perdidisti  omnes  qui  formetmf^ 
tur  ab$  te  (Piol,  Lxxii ).  Fornicari  a  Domino  est, 
quando  adulterinis  agitationifcus  ab  ojus  amore  ca- 
sto  deviamus,  et  luxuriam  sacculi  pnepouentes,  pra»- 
ceptorum  coelestium  non  recipimus  disciplinam,  et 
quidquid  postremo  contra  catbolicam  fidem  creditur 
pollulissensibus  fornicatur. 

Ut  uiat  unusquisque  suum  va»  possidere  in  sancti" 

ficalione  et  honore.  Yas,  id  est,  corpus  suum  umia- 

quisqiic  caslum  servando  Deo  sanctificet  et  bonoreU 

Qaia  sinc  castimonia  ncmo  videbit  Deum. 

pore  quadragesima!  congrua  et  per^icua,  manifesta  B      ^"onin  passione  deslderii^  sicut  et  gentes  quct  igno- 


Jubemur  ergo  per  cbaritatem  servire  invicero,  quod 
esl  Graece  9ou>cvccv.  Jubemur  uni  Deo  servire,  quod 
est  Graece  ^arpcufcy,  unde  dicitur  et  illi  soli  servies, 
quod  est  Graece  W/scvo-ccc.  Et  iterum  :  Nos  enim  $u- 
mu$  eireumciiiq  spiritu  Deo$ernente$  {Phil.  iiO,qQod 
est  in  Gracco  W/ocuovrcr* 

Tunc  reliquit  eum  diabolus,  et  ecce  Angeli  acce$$e- 
mnt  et  ministrabant  ei,  (Ex  Hier.)  Praecedit  tentaiio, 
nt  sequatur  Tictoria.  Angeli  ministrant,  ut  victoris 
dignltas  comprobetur. 

COXCORDIA. 


Istarom  duarum  et  in  actu  jejuitiorum,  et  in  tem- 
fre  quadragesimac  con| 
fit  concordia  lectionum. 

DOMINICA  PRIMA  MENSE  PRIMO. 

EPISTOLA   BEATl  PACLI  APOSTOLI  PRIMA  AD 
THESSALOMICENSES,  CAP.  IV. 

c  Rogamus  vos  et  obsecramus  in  Domino  Jesa  , 
i  ut  quemadmodura  accepistis  a  nobis  quomodo  vos 
c  oporteat  arobulare  et  placere  Dco,  sic  et  ambu- 
c  letis  ut  abundetis  roagis.  Scitis  euim  quae  prae* 
c  cepla  dederim  vobis  per  Dominum  Jesum.  Hxc  est 
c  enim  voluntas  Dei  sanctificalio  vestra,  ut  abstinealis 
c  Tos  a  fomicaliooe,  ut  sciat  unusquisqne  veslrum 
csuum  vas  possidere  in  sanctificatione  et  bonore, 
c  uoQ  in  passione  desiderii,  sicut  et  gentes  qnae  igno- 


rabant  Deum,  Ac  si  diceret :  Yidete  ne  et  vos  nimijs 
el  immoderata&  libidini  sfrvicnles,  similes  gentibus 
siiis,  quae  Deum  amatorem  castitatis  ignorant. 

Et  ne  quis  $upergrediatur,  neque  circumveniat  in 
negotio  fratrem  $uum,  Ac  si  dicat,  iie  quis  Testrum 
post  devolam  ex  consensu  continentiam  pari  suo« 
aliqua  circumventione  Tim  inferre  nitatur,  sItc  quo- 
libet  negotio,  qnis  alterum  fraudet. 

Quoniam  vindex  est  Dominu$  de  hi$  ommbu$,  sicut 
pradiximu$  et  testificati  sumu$,  Non  solum  de  forui- 
catione  et  publica  turpitudine,  sed  etiam  de  trans- 
gressione  omnis  boni  praepositi  Tindex  e^l  Deus.  Qiiia 
melius  est  non  TOTcre,  quam  post  Totum  promisaa 
non  reddere. 


€  rant  Deum.   £t  ne  quis  supergrediatur  oeque  cir-  ^     Non  enim  vocavit  no$  Deu$  in  immunditia,  $ed  im 


c  cumTeniat  in  negolio  fratrem  suum,  quouiam  Tin- 
i  dex  est  Dominus  de  his  omnibus,  sicut  praedixiinos 
i  Tobis,  et  testificati  suraus.  Nou  enim  Tocavit  uos 
«  Deus  in  immunditiam,  sed  in  sanctificationem.  i 

Rogamui  vo$  et  obsecramus  in  Domino  JesUf  ui 
quemadmodum  accepistis  a  nobis,  quomodo  vo$  opor- 
ieat  ambulare^  zic  et  ambuleti$,  (Ex  Primas.)  Post 
landem  et  consolationem  incipit  exhortatio,  ac  si  di- 
ceret ,  tos  quibus  Cbristus  Tia  est,  dignis  eum  am- 
bulautes  sequimini  gressibus,  id  est,  mansuetudinis, 
charitatis,  humilitatis,  obedieniiae  et  pacis  omnium- 
que  Tirtutmn. 

Ui  abumieiii  magi$,  Quia  com  actate  fidei  debet 


$anctificatione.  Etiam  nimia  incontinentia  potest  ira  ^ 
muiiditiae  imputari,  quae  corpus  Cbristi  audenter  ac- 
cipi  non  pcrmittit.  Quod  autem  dicit,  sed  in  sancti- 
ficatione  in  Cbrislo  Jesu ,  ac  si  dicat :  Sic  Tocati 
estis,  ut  exemplo  Cbristi  vivalis,  qui  enimbabet  hane 
spem  sanctificat  se,  sicut  et  iile  sanctus  est.  E$toi$ 
ergo  saneti,  quia  et  ego  $anctu$  $um,  dicit  Dominus. 

ETANGELIU1I   MATTHJSI,    CAP.  XT. 

f  Egressus  Jesus  secessit  io  partcs  Tyri  et  Sido- 
c  nis.  El  ecce  mulier  Chananaea  a  finibus  iilis  egressat 
f  clamavit,  dicens  ei :  Misercre  mei,  Domine,  fili  Da- 
f  vid,  niia  mea  male  a  damionio  vexatur.  Qui  non  re- 


angeri  profectos  Tirtuturo,  sicut  cum  aetate  carnis      <  spondit  ei  vcrbuni ,  et  accedenles  discipuli  ejus,  ro*- 


cibns  crescit  et  studinm. 

Sciiis  enim  qu4B  prepcepta  dederim  vobi$  per  Domi- 
nnm  Jetum,  Id  est,  exhortalus  sum  vos,  servire  Deo 
Tivo  et  Tero,  et  exspectare  filium  ^us  de  coelis, 
qoem  suscitaTit  ex  mortuis  Jesum,  qui  eripuit  nos 
ab  Ira  Tentora,  ete. 

ncpe  e$i  voiunta$  Dei  ianctificatio  ve^tra,  ut  ab${i- 
neaii$  vo$  a  forrdcaiione.  Sanctificatio  enim  ab  om- 
ni  ineontinentia  rcTOcat  Christianum.  Ineontinentia 
aolem  oon  expedit  sanetnm  Christi  corpus  adtingere, 
naxime  com  et  Mojses  Jadaeos  sanctificare  Tolens, 
populum  totum  ab  omni  femina  praeceperit  conti- 
nere.  Qui  enim  a  fornicatione  se  abstinet,  a  roultis 
se  Deo  adjuTante  Titiis  retrabit.  De  fomicatione 


€  gabant  eum,  diccntes  *  Dimitte  eam,  qdia  clamat 
€  post  nos.  Ipse  autem  respondens  ait.  Non  sum  mis- 
f  sus  nisi  ad  otcs  quae  perierunt  domus  Isracl.  At  illa 
f  Tcnit  et  adoravit  eum  dicens  :  Domine,  adjuva  me. 
f  Qui  respondens  ait :  Non  est  bonum  sumcre  panem 
f  filiorum  et  mittcre  canibus.  Al  illa  dixit :  Etiaro, 
f  Domine,  nam  et  caiclli  edunt  de  micis  qux  cadnnt 
fde  mensa  dominorum  suorum.  Tunc  rcspondena 
f  Jcsus  ait  ilii :  0  mulier!  magna  csl  fidcs  tua,  fiat  tibi 
f  sicut  vis,  et  sanata  est  filia  ejus  cx  illa  bora.  i 

Egre$su$  inde  Je$u$,  secessit  in  partes  Tyri  et  Si- 
donis.  (Ex  I-ier.)  Scribis  et  Pharis;ris  calumniatorl- 
bus  derelictis  transgreditur  in  partes  Tyri  et  Sidonis, 
ut  Tyrios  Sidoniosque  curarcL 


431  SMAIUGDl  ABBATIS  45« 

MuUer  auUm  ChauamBa  egreditur  de  fiuibus  pristi-  A  ronim  edunl  cateili,  quia  conversi  ad  /ideni  gentiles. 


nis  elamans^  ut  fili(t  unpetrel  eanitalem,  Observa 
quod  in  quiiito  decimo  loco,  filia  Chananaea  saoatur. 

Miutere  meiy  Dominef  fili  Bavid,  filia  mea  male 
a  diemonio  vexatur,  Inde  vero  novit  vocare  filium 
David,  quae  egressa  jam  fuerai  de  finibus  suis,  et  er- 
rjrem  Tyrorum  ac  Sidoniorum  loci  ac  fidei  commo- 
tatione  dimiserat.  Fiiia  mea  male  daemonio  vexatur. 
£go  fiUam  Ecciesiae  puto  animas  esse  credentium, 
qux  male  a  daemonio  vexabantur,  ignorantes  crea- 
torem,  et  adorantes  lapidem. 

Qui  non  respondit  ei  verbum.  Non  de  superbia 
Pbarisaica,  nec  de  Scribanim  superciiio,  sed  ne  ipse 
seutentiae  sux  videretur  contrarius,  per  quam  jusse- 


non  litienB  superficiem  io  Scripturis,  sed  spiritalium 
medullam  sensuum,  quam  bonis  actilws  proficere  vi- 
deant  inquirunt.  Et  hoc  sub  mensa  dominorum,  dum 
verbis  sacri  eloquii  humiliter  subdili  ad  impienda 
qux  prxcepta  sunt,  cuncta  sui  cordis  et  corporis 
officifl  suliponunt,  qnatenus  ad  speraoda  quae  a  Do- 
mino  promissa  sunt  pnemia  in  ccelis ,  roerito  se  de- 
bil;B  humilitatis  erigant. 

Tunc  respondem  Je$u8  ail  iUi:0  muiier!  mngna  est 
fides  lua,  fiat  tibi  $icut  vii,  et  sanata  eU  filia  Uliui  ex 
illa  hora.  Propler  magnara  raatris  fidem  filiam  do- 
seruit  dxmonium.  Ubi  dalur  exemplum  calechizan- 
di  infantes,  quia  videlicet  per  fidem  et  confessioncm 


rat :  in  viam  gentium,  ne  abieritis,  el  in  civilates  ^  P^f^"^"»  '»  baptismo,  liberantur  a  diabolo  parvoli, 

Safflaritanorum  ne  inlraveriti»  (Maith,  x\,    Nolehal  »  ^**'    "««^"«^  ^^  ^  ^^^^^^  ^«»  »"<l"id  ^«ere  boiii 

possunt  aut  mali. 

(Ex  Beda.)  Typice  autem  muiier  haBC  gcntilis,  sed 
cum  fide  ad  Dominum  venlens  Ecclesiara  disignat 
de  geniibus  collectam ;  quae  etChananaBa  vocatur,  quia 
xelo  fidei  commoia  ad  Dominum  veniens,  idola  dere- 
iiquit.  Chanaan  autem  zeius  interpretatur,  qua  pro 
filia  daemoniaca  Dominum  rogat,  curo  pro  populis 
suis,  necdum  credeniibus,  ut  ei  ipsi  a  diabolo  frau» 
dibus  absolvantur,  supema  pietali  suppticAt.  Quod 
vero  prius  non  respoadit  ei  Drainos,  significat  quod 
iilo  in  carne  praegente,  gentes  non  audierunl  verbnm 
cx  ore  ejus ;  quod  aute^  apostoU  dicunt  Doniino : 
Dimitte  eam,  id  est,  suscipe  preces  ejus,  quia  clamat 


Samaritanorum  ne  intraveritis  {Malth.  x).  Nolebat 
enim  occasionem  calumniatoribus  dare,  perfectam- 
que  salotem  gentium  passionis  et  resurrectionis  tem- 
pore  reservabat. 

Et  accedentes  discipuli  ejus,  rogabant  eum,  dicen" 
ies  :  Dimitie  eam^  quia  clamat  pott  nos.  Discipuli  illo 
adhuc  tempore  mysleria  Domini  nescientcs,  vel  mi- 
sericordia  commoti,  rogabant  proChananasa  muliere, 
quam  alter  EvangeUsta  Syrophcciiissam  appellat,  vel 
imporiunrtate  ejus  catere  ctipientes,  quia  non  ut  cle- 
roentem,  sed  at  durum  medicum  crebrhis  incla- 
maret. 

Ipse  autem  respondens  ait :  Non  sum  missus  ntit 
ad  oves  quof  perierunt  domus  Jsrael.  Non  quod  ct  ad 


gentes  non  missus  sit,  sed  priinum  ad  fsrael  missus  r  ^^  ^*^»  significat,  quod  post  resurrectionem  asceit- 


sit,  ut  illis  non  recipientibns  Evangeliam,  juste  fie- 
ret  ad  gentes  transmigratio. 

At  illa  venit  et  adoravit  eum  dicens  :  Domine,  adju^ 
va  me.  Mira  sub  persona  mulieris  Cbananitidis, 
Ecdesiae  fides,  patientia,  humilitas,  praedicatur.  Fi- 
des,  qua  crediderit  sanari  posse  filiam  suam  :  paticn- 
tia,  qua  toties  conteropta  in  precibus  perseverat : 
buroilitas,  qua  se  cHluIis  coroparat.  0  mira  reruro 
conversio,  Israel  quondam  filiiis,  nos  canes,  pro  di- 
yersitate  fidei  ordo  nominuro  cororoutalur.  De  illis 
postea  dicitur :  Circumdederunt  mecanes  multi  {PsaL 
xxi),  et  videte  canes,  videte  malos  operarios  {Philip. 
III).  De  nobls  autem,  ad  pietalis  gratiam  conversis, 
dlcil :  Et  alias  oves  habeo,  quoe  non  sunt  ex  lioc  ovili, 
et  Ulas  oportet  me  adducere^  et  vocem  meam  audient  ^ 
{Joan.  x).  Et  fiiiai :  Fidcs  tua  te  salvam  fecit. 

Qui  respondens  ait :  Non  est  bonum  sumere  paaem 
filiorum  et  mittere  canibus^  al  illa  dixit :  Etiam,  Do- 
mine,  nam  et  catelli  edant  de  micis  quw  caduht  de 
mensa  dominorum  suorumi  Nolanduro  sane  quod 
niystice  loquiiur  credens  ex  gentibus  muUer.  Qui 
catelli  sub  mensa  comcdunt  de  niicis  puerorum? 
Ueiisa  quippe  est  Scriplura  sancia,  quae  nobis  pa- 
nem  vilae  rainislrat,  hinc  eteuiin  dicil  Ecclesia  :  Pa- 
rasti  in  conspectu  meo  mensam  adversus  eos  qui  (rt- 
Mant  me  {Psal.  xxii).  Micx  puerorum  interna  suiii 
mysteriaS  Tipturarum,  quibus  humUium  solent  cor- 
da  refici.  Non  <^rp:o  crustas,  scd  micas  de  pane  pue- 


siooemque  Doinini  amUeos  prsedicaiionem  apostoio- 
fwn ,  «t  exaudiretur,  clamftbat.  Quod  vero  de  fini- 
bus  sois  egressara  eam  dicii  Malthxus,  hoc  signat, 
quod  iUi  soluro  AdeUter  ac  recte  properantibus  oranc, 
qui  priscas  suae  perfidiae  roanstones  reUnquunt,  alque 
in  domum  Domini,  videUcet  Ecclesiam,  pia  se  devo- 
tione  transCenint. 

DOMINICA  TRICESiMA 

LECTtO  EPI8T.  BEATI  PACLI  APOSTOLI AV  EPHESIOS, 

CAPITE   V. 

f  Estote  imitatores  Dei,  sicut  fiUi  charissimi.  Ei 
c  arobulale  in  dileciioue,  sicut  ei  Cbrisius  dUexit  nos, 
<  ei  iradidit  semetipsuiu  pro  nobis,  oblatiooem  et  bo- 
€  stiaro  Deo  in  odorero  suaviiatis.  Fomicatio  auiem  et 
f  omnis  iinmunditia,  aut  avarilia,  nec  nominetur  in 
f  vobis,  sicut  decet  sancios  Dei,  aut  turpitudo,  auf 
f  stultiloquiuro,  aui  scurriUtas  quae,  ad  rem  non  per- 
f  tinet,  sed  magis  graliarumaaio.  Hoc  autem  scitote, 
f  intelligentes  quod  omnis  fornicator,  aui  iiumundus, 
faui  avarus,  quod  est  idoiorum  servilus,  non  ha- 
fbel  haBredilatem  in  regno  Chrisii  ct  Dei.  Nemo 
f  vos  seducat  inanibus  vcrbis,  propter  baec  enira  ve- 
f  nit  ira  Dei  in  fiiios  difildeniiae.  Nolite  ergo  eflki 
f  participes  eorum.  Eraiis  aUquando  levebrae,  nunc 
f  auteiu  lux  iu  Doroino,  ui  filii  lucis  am)  ulatc.  Fru^ 
f  clus  eiiim  lucis  cst,  in  omni  bonitate  et  justiiia  ei 
f  veritaie.  * 


135  C0LLECT10NE5V  IN  EPISIOLAS  ET  EYANGELl^  154 

£$kfUimUaiore$IM,$iciufiHichMn$timi.{ZTir\e'\fi9ii9A  «[hmI  homines  appeHamiir.  Decel  eBim  Clirl- 


ron.)  NoD  enim  ffoto  qvod  bi  tantttH  quoqne ,  qns- 
eunqne  IXeas  fecerit ,  bomo  eom  posset  Imitari ,  sed 
▼erbi  eaiisa,  ut  quo  modo  itte  est  deroens ,  et  pluil 
saper  bonos  et  malos,  sic  eiiam  nos  bonitatem  no- 
stram  soper  omnes  bomines  efTondamus.  Quod  com 
fecerimus,  erimus  filii  dilecti,  sive  ipsius  Paiili ,  siye, 
quod  meiius  puto,  Dei. 

{Ex  Primai,)  Iroitatione  emm  non  natura  fllii  Dei 
sumos,  sicat  ait  Salvalor:  Vt  $itit  fUii  Pa!risve$tri, 
ifui  in  t(eii$  e$t  (Mattk.  t  ), 

Et  amhnlate  in  dilectione,  sicut  et  ChTi$iu$  dilexit 
no«,  et  tradidit  $emetipsum  pro  nobis,  obtalionem  et 
ho$tiam  Deo,  in  odorem  $uavitatis,  (Ex  Ilieron.)  Qui 


siisni  serroonem  sale  esse  condituro,  ut  gratiam  apwd. 
audientes  babeaU 

Hoc  autem  $citote  intelligente$^  quod  omni$  forrd" 
oator,  aut  immundu$f  aut  avaru$y  quod  e$l  idotomm 
9ervitu$f  non  kabet  kwredi$atem  in  regno  Ckriiti  e$ 
Dei,  Notandum  qnod  speK  vitiis  supra  probibiCM ,  fof- 
nicatiene,  immundilia,  avarHia,  tirrpitudine ,  stutU- 
loquio,  scurrilitate ,  nunc  tantum  tria  posnerit ,  fop- 
nicationem,  immundltiam ,  aTaritlaro,  qeibns  qui 
fuent  obnoxius,  boereditalem  in  refno  Cbristi  et  Dei 
babere  non  possil.  Si  em»  stultiloquus  et  sctinrt 
alieni  essent  a  regno  Dei,  quomodo  tres  qnos  spechi- 
lit^r  9fp.iramus,  Tideretur  sententia  esse  crudeKs, 


pro  afiorum  salute  usque  ad  sanguinera  contra  pec-  g  ^^  iguoscere  imbeciUiiali  fragiltlatfs  homana;,  com 


catucn  dimicat,  ita  ut  et  animam  suam  tradat  pro  eis, 
isie  ambulat  in.  charitate,  imitans  Christum,  qni  nos 
iu  Uutum  dilexit,  ut  crucem  pro  salute  bominum 
sustineret ,  quoroodo  enim  ille  tradidit  semetipsoro 
pro  nobis,  sic  et  ipse  pro  quibus  poiest  libenter  oc- 
cnmbens,  imitabiuir  eum,  qui  oblalionero  et  hosllam, 
in  odorem  suavitalis  se  Palri  iradidil,  fiet  eliam  ipse 
oblatio  et  bostia  Deoin  odorem  suaviutis. 

Fomicatio  autem^et  omni$  immunditid  aut  avaritia^ 
nec  nominetur  in  vobi$,  $icut  decet  $ancto$.  Nisi  pbi- 
losopborum  quidam  cynicus  exstitissct ,  qui  doceret 
omnem  titillationem  carnis  et  fiuxum  seminis  non 
Tiiandum,  nunquam  sanclus  Apostolus,  scribens  ad 
Ephesios,  ad  fomicalionem  eliam  omnem  immundi 


eliam  per  jocum  nos  dicta  damnarent.  Q«i  enim  bi 
sermone  non  tabitur,  perfectus  est  vir,  quamvis  enim 
aliquis  a  fomicalione,  immunditia  atque  lasclrft 
alienus  sit ,  lamen  si  stultiloquus  et  scnrra  fueril, 
non  tenebit  eura  locnm ,  quem  possessums  erat ,  sl 
baec  vitia  non  baberet.  Respondeat  quis,  esto ,  stul  • 
liloquium ,  scurrilitas  non  eumdem  habent  reatum, 
quem  fornicatio,  imrounditia  el  avarilia,  iiunquid 
n9n  et  turpiludinem  cum  tribns  debuit  nominare  ? 
Ad  quod  dicendnm,  lurpitudinem  hic  significare  abs- 
condita  cogitationum,  cum  inflammantur  sensus  no- 
stri  ad  libidinem,  et  carais  titillatione  anima  ignila 
snccenditur,  et  nihilominus  Dei  imiore  et  mentis  ju- 
dicio  refrenatur.  Denique  etiam  supra  absque  turpl- 
tudine  tria  pariter  appeliavit,  dicens:  Fornicatio 


Uam  copulasset,  et  ad  imraunditiam  junxisscl  avari-  C  ^^,^  ^^  ^^^.,  immunditia  et  avaritia,  nec  nominetur 


tiam.  Non  banc,  quod  pecimias  cupimus  congregare 
sed  illam,  de  qua  supra  diximus :  Ne  supergrediatur 
avarus  in  negotio  frntrem  SMum  (/  The$.  iv),  id  esi,  in 
adulterii  negotium,  quod  est  insatiabilis  per  om- 
nia  turpiludinum  lasciviaeque  discursus ,  quod  coo- 
gruenter  et  turpitudinis  generaliter  accipit  nomen. 

StuUiloquium  aut  $currilita$ ,  quee  ad  rem  non  par- 
Unera.  Stultiloquiam  esse  xstimo,  non  solum  eorufli 
qui  aliqua  narrant  turpia,  ut  risum  moveant ,  et  fa- 
tuitatc  sifflulata,  roagis  iUudant  eis,  quibus  placere 
desiderant,  sed  elbm  eoram  qui  sapientes  saecnti 
patantur,  et  de  rebus  pbysicis  disputantes,  diciint  se 
Brenas  litioram,  guttas  oceani,  coetoram  spatia,  ter- 


tit  vobi$^  et  deinceps  :  Turpitudo  cum  stultitoquio  et 
$€Hrrititate  numerata  e$t ,  et  qnoroodo  stultiloquiom 
et  scurrililas,  sic  et  ista  turpitudo  non  perdit,  nec  in 
perpetuum  excludit  a  regno.  Invenimus  in  locis  pla- 
rimis  prophelaram  idololatriam  fomicationem  appel- 
latam :  Fomicabantur,  inqnit,  po$t  idola  $ua^  et  tpi" 
ritu  fomicationit  seducti  $unt  (OsetB  it).  Potest  itaqne 
foratcatioet  super  idololatria  intelligi.  Si  Tcro  aTanis 
Ule  accipilur,  qui  pecuniam  utcunque  conquirens , 
nummos  per  fas  et  nefas  habere  desiderat ,  isle  ido- 
lolalra  in  eo  est ,  quia  sculpturam  ipsius  nammi 
colit,  et  idola  in  ea  caelata  Teneratur.  Ut  Toracinm 
deus  Tenter  est ,  ita  cupidorum  quoque  justissime 


raeqoe  punctam  liquiilo  comprebendisse.  Inter  stolti-     pecmiia  deus  dici  potest.  Maiime  cum  in  alio  loco 


loqttioffl  aotem  et  scurriliutem ,  hoc  interest,  qood 
stultiloquium  nihil  in  se  sapiens  babet,  scurrilitas 
vero  de  prudenti  mente  descendit ,  et  consulto  ap- 
petil  qu»dam,  tcI  urbana  Tcrba,  tcI  rustica ,  tcI  fa- 
ceU,  quae  nos  jocubiriutem  alio  Terbo  possumiis  ap- 
pdlare,  nl  risum  moTeat  audientibus.  Yenim  hsc  a 
sanclis  Tiris  penilus  propellenda,  quibus  magis  con- 
Teoit  bigere :  Beati  enim  qui  lugent^  quoniam  ip$i 
eomoluhuntur. 

Sed  magit  gratittmm  actio.  Quaerat  aliquis  et  dicat : 
qtiid  sibi  vult  posl  foroicationera  prohibiUm  et  hn- 
muuditiam,  oeteraque  Titia,  gratiaram  actio?  In  hoc 
loco  iiou  isU  esl  BomiaaU,  juxU  quam  gralias  agi- 
mus  Dco,  sed  jiixu  quam  gratiam,  sive  gratiosi  et 


Apostolus  cupidiutem  idololalridm  Tocct.  Ad  h«c 
Tidendiim  quid  sentire  voluerit  dicens  :  In  reguo 
Christi  et  Dei,  utramnaro  aliud  regnum  Christi  sit, 
aliud  Det,  an  idem  regnum  sit  Patris  et  Filii.  Et  si- 
quidem  dixisset :  in  regno  FiHi  et  Patris,  per  Fiiiuin 
Teniremns  ad  Patrem,  et  licet  esset  diversitas  per- 
sonaram,  Umen  csset  regnantium  u:.a  majesUs. 
Nvnc  vero  cum  dixerit :  In  regno  Chrisii  et  Del , 
Ipsum  Dominum  et  Chrisium  iutelTigamus ,  quia  et 
com  tradiderit  regnum  Deo  et  Patri,  non  erit  Pater 
omnia  in  omnibus,  sed  Deus  omnia  in  omnibus.  Ubi 
autcm  Deus  est,  Um  Pater  quam  Filius  intelligi  po- 
test.  Porro  quod  de  Patre  et  Filio  diclmus,  hoc  idem 
et  dc  sancto  Spiriiu  scntiamus. 


m 

Nemo  wi  decijriMt  inanibuM  veibi$,  Vcrba  quse  de-  A 
dpiant  alque  supplantant,  inania  sunl  et  Yacua,  quae 
Tero  aedificanl  audientes,  plena,  cumulata,  con- 
fertaque. 

Prapter  hac  emm  vemt  ira  Dei  in  filios  difidenliof. 
Diffidentix  filii  sic  dicuntur,  quomodo  filii  perdilionis 
et  fornicationis,  et  filii  roortis  et  filii  gehennae,  et  cx- 
tera  his  similia,  quae  in  variis  Scripturarum  locis  in- 
yenire  perfacile  est. 

Nolite  ergo  efflci  participes  eorum,  Particeps  sive 
comparticeps  fit  diflidentiae  filiorum,  qui  in  fornica- 
Ijone  et  immunditia  et  in  avariiia,  propter  quae  venit 
ira  Dei  super  filios  diffidentiae,  reperitur,et  parliceps 
qoidem  eorum  est ,  ab  eo  quod  participatur  el  com- 
mnuionem  habet  malorum  operum,  comparticeps 
vero  is  appellatur,  qui  cum  aliis  est  particeps.  ^ 

Eratis  enim  aliquando  tenebrce^  nunc  autem  lux  tn 
Domino.  Cum  propter  malitiam  tenebrae  vocarentur, 
ad  meliora  conversi,  nunc  \u\  appellantur  in  Domino. 
Onanis  enim  qui  operatur  malum,  odit  lucem,  de  ju« 
stis  dicitur :  Nunc  autem  lux  in  Domino.  Tenebrosus 
est  et  filius  noctis  atque  tenebrarum ,  qui  operatur 
malum,  qui  vero  operatur  veritatem  et  in  lucem  ve- 
nit  lux  esl  et  filius  lucis  et  diei. 

Ut  filii  luci$  ambulate.  Si  Deus  lux  est  et  tenebrae 
non  suot  in  eo,  filii  lucis  sunt,  nccnon,  si  Christus 
lux  vera  est,  filii  quoque  ^us,  ad  quos  loquitur,  di- 
cens  :  Filioli  met,  adhuc  modicum  vobiscum  $um 
{Joan.  VI  i),  filii  vero  lucis  sunt,  ex  quo  coUigitiir 
eosdem  tilios  esse  Dei  patris ,  qui  sunt  filii  Ghrisli 
Jcsu. 

Fructus  enim  e$t  luas^  et  caetera.  Siquidem  fnictus 
lucis  non  solum  est  in  bonitate ,  scd  in  justitia  et  in 
veritate,  ubi  itaque  bonitas  est,  ibi  et  justitia  :  ubi 
justitia,  ibi  consequeuter  et  veritas.  Apud  l»onum 
ergo  Christi  Patrem,  ut  ipsi  quoque  ratentur,et  boni- 
tas  est  ei  veritas :  ubi  autem  bonitas  et  veritas,  apud 
ipsum,  et  non  apud  alium,  ut  nunc  Apostolus  docet, 
justitia  est.  Intclligat  quoque  Marcion  ipsum  Chri- 
stum  bonitatem,  veritalem  et  justitiam  nuncupari. 
Bouitatem  in  eo,  quod  non  secuudum  opera,  sed  se- 
cundum  misericordiam  det  gratiam  credentibus  in  se ; 
juslilia  in  eu,  dum  unicuique  retribuit  quod  meretur; 
porro  veritas,  dum  ipse  solus  causas  creatura- 
rum  omnium  rerumque  cognoscit. 

EVANGfiLlUM   LUC^E,   CAP.   XI.  ^ 

fl  Erat  Jesus  ejiciens  daemonium,  ei  iliud  eral  mu- 
c  tum.  El  cimi  ejecisset  dxmonium,  locutus  est  mu- 
€  tus,  et  admiratae  suntturbae.  Quidam  autem  ex  eis 
fl  dixerunt :  lo  Beelzebub  principe  daemoiiiorum  eji- 
fl  cit  daemoiiia.  Et  alii  tentantes ,  signum  de  c€bIo 
€  quaerebanl  ab  eo.  Ipse  autem  ut  vidit  cogitationes 
c  eorum,  dixit  eis  :  Onme  regnum  in  se  ipsum  divi- 
fl  sum  desolabitur,  et  d<^us  supra  domum  cadel. 
c  Si  autem  ct  Satanas  in  seipsum  divisus  est,  quo- 
f  modo  slabil  regnum  cjus?  quia  dicitis  :  In  Beelze- 
fl  bub  cjicere  me  dxmoiiia.  Si  autein  ego  in  Bcelzcbub 
«  ejicio  daimonia,  fiJii  veslri  in  quo  cjiciunl  ?  Iilco 
c  ipsi  judices  veslrl  c.-unl.  Porro  si  in  digito  Dei  eji- 


SMARAGDI  ABBATIS  «56 

cio  daemonia,  profecto  penrenit  ad  vos  regnum  Dei. 

Cum  fortis  armatus  custodii  atriuni  suum,  in  pace 

sunt  omnia  quae  possidet.  Si  autem  fortior  eo  su- 

perveniens  vicerit  eum ,  univcrsa  arma  ejus  aofe- 

ret,  in  quibus  confidebat,  et  spolia  ejus  distribuet. 

Qui  non  esl  mecum,  adversum  me  est ,  et  qui  non 

colligit  mecum,  dispergit.  Cum  immundus  spiritus 

exierit  ab  liomine,  ambulat  per  loca  inaquosa, 

qoaerens  requiem,  et  non  inveniens ,  dicit :  Rever 

tar  in  domum  meam  unde  exivi.  Et  cum  venerit , 

inveniet  eam  scopis  mundataro.  Et  tunc  vadit  et 

assumit  septem  alios  spiritus  secum  nequiores  se. 

Et  ingressi  habitant  ibi.  Et  fiunt  novissima  homittis 

illius  pejora  prioribus.  Factiun  est  autem  cum  hxc 

diceret,  extollens  vocem  quaedam  mulicr  de  turba, 

dixit  iili :  Beatus  venter  qui  te  portavit ,  et  ubera 

quae  suxisti.  At  ille  dixit.  Quinimo ,  beati  qui  au- 

diunl  verbum  Dei  et  cuslodiunt  illud.  i 

Erat  Jesus  ejiciens  demonium,  et  illud  erat  mutum, 

et  cum  ejecisset  damonium^  loculus  est  mntus^et 

admirata  sunt  turbce,  (Ex  Beda.)  Da^moniacus  iste 

apud  Matthaeum,  non  solum  mutus,  scd  et  caecus 

fuisse  narratur.  Curatusque  dicitur  a  Domino,  ita  ut 

loqueretur  et  videret.  Tria  ergo  signa  simul  in  uno 

homine  perpetrala  sunt.  Caecus  videt,  mutus  ioquitur, 

possessus  a  daemonio  liberatur.  Quod  et  tunc  quidem 

catnaliter  fuctum  est,  sed  et  quotidie  complctur  in 

convcrsione  credentium,  ut  expulso  primum  daemone, 

fidei  lumen  aspiciant,  deinde  ad  laudes  Dei  tacentia 

prius  ora  laxentur. 

Quidam  autem  ex  his  dixerunt :  In  Beelzebub  prin- 
dpe  dmnoniorum  ejicit  da:monia.  (Ex  Hierou.)  Non 
haec  aliqui  de  turba,  scd  pharisxi  calumniabantur  et 
scribae ,  sicut  alii  Evangelistue  testantur.  Turbis 
quippe,  quie  minus  eruditae  videbanlur,  Dei  semper 
facta  mirantibus,  illi  conlra,  vel  negare  haec,  vel  qun: 
negare  ncquiverant,  sinistra  iulerpretatione  perver- 
tere  laborabant,  qnasi  non  hsec  divinitatis,  sed  im- 
mundi  spiritus  opera  fuissent.  Ideo  in  Beelzebub,  qui 
deus  erat  Accaron.  Nam  Beel  quidem  ipse  est  Banl. 
Zebnb  autem,  musca  vocatur.  Nec  juxta  qunedam 
itiendosa  exemplaria ,  /  littera  vel  d  in  fine  est  no- 
minis  legeuda,  sed  b.  Beelzebub  ergo  Baal  muscarum, 
id  est,  vir  mu^arum,  sive  habens  muscas,  interpre- 
talur.  Ob  sordes  videlicet  immolalitii  crnoris ,  ex 
cujos  spurcissimo  ritu  vel  nomine  principem  dacmo- 
uiorum  cognominabant. 

Et  alH  tentanteSf  signum  de  ccelo  quwrebant  ab  eo. 
(Ex  Beda.)  Yei  in  morcm  Heliae,  ignem  de  sublimi 
veuire  cupiebant,  vel  in  similitudincm  Samuelis  teni- 
pore  sestivo  mugire  tonilrua,  coruscare  fulgura,  im- 
bres  ruere,  quasi  non  possint  et  alia  calumniari  et 
dicere,  ex  occullis  et  variis  acris  passionihus  accl- 
disse.  At  tu  qui  calumniaris  ea  quae  ocults  vides, 
manu  tcncs,  utilitate  sentis,  quid  f;icis  de  his  quae 
de  coelo  venerint  ?  utiqne  respondebis,  et  roagos  in 
iEgypto  multa  signa  fecisse  dc  Q(B\o{Exod.  vii,  viii). 
Jpse  auiem  ut  vidit  cogitationes  eorum ,  dixit  eis  : 
Omne  regnum  in  seipsum  divisum  desoinbilur,  ct  do- 


\Ty1  COLI.ECTIONES  IN  EPISTOLAS  ET  EVANGELIA.  138 

mu$  supra  domum  cadet,  Non  ad  dicUi ,  sed  ad  cogi-  A  ^M^t  ^obit  regnum  Deiy  illud  sublimc  soliain ,  nndo 


tata  respondil,  ut  vel  sic  compellercntnr  credcre  po- 
tentiae  cjus ,  qui  cordis  Tidebat  occulta.  Si  autem 
omne  regnum  m  seipso  diyisum  desolabitur ,  ergo 
Patris  et  Filii  et  Spiritus  snncti  regnum  non  est  di- 
visam,  quod  sine  uila  contradictione ,  tion  aliqno 
impuhu  desohndum,  scd  xtema  est  stabilltate  man- 
sorum 

Si  auiem  et  Satanai  in  semetipio  divisus  etty  quo' 
modo  ttalnt  regnum  iptiut  ?  quia  dicitis  in  Beeizebub 
ejicere  me  dcemoma.  Hoc  dicens,  cx  eomm  confcs- 
sione  volebat  intelligi;  quod  in  eum  non  crcdendo,  in 
regno  diaboli  esse  elegissent,  quod  utiqne  adversnm 
se  divisom  stare  non  posset.  Eligant  ergo  Pharisxi 
qood  vohierinl,  si  Satanas  Satanan  non  potest  eji- 


Joanncs  aiebat:  Pccnitcnliam  agitCf  appropinqucdfH 
enim  regnum  ccetorum, 

Cum  fortit  armatut  cuttodit  atrium  tuum ,  in  pnce 
tunt  omnia  qua*  pottidet,  Fortcro  diabolum,  atrinm 

« 

vero  ilKus  mundum,  qui  in  maNgno  positus  est,  ap- 
pellat,  in  quo  usque  ad  Salvatoris  adventum  male 
pacato  potiebatur  impcrio,  quia  in  cordibus  infide- 
lium,  sine  nlla  contradictione  quiescebat,  unde  H 
alibi  princeps  mundi  vocatur,  diccnte  Domino :  Venit 
euim  princept  mundi,  et  in  me  nihil  inveniet  (Joan, 
xiv),  et  itemm:  Nuncprincept  mundi  ejicietur  forat^ 
dc  qua  bic  cjcctionc^ubjungitur. 

Si  autem  fortior  illo  tupervenient  vicerit  eum,  nni^ 
verta  arma  ejut  auferet^  in  quibut  confidebat  et  tpotia 


cere,  nihii  contra Dominum ,  qiiod  diccrcnt  invcnirc  B  ^i«*  dittribuet,  De  seipso  quippe  loquitur,  quol  non 


potuemnt,  si  aatem  potest,  mulio  magis  sibi  prQspi- 
ciant,  ct  recedant  de  regno  cjus,  quod  adrersum  se 
divisuro  stare  non  potcst.  In  qao  autem  Doniiuus 
Cbristus  ejiciat  dxmones,  ne  dxmoniomm  principem 
existiment,  altcndant  quod  scqnitur  : 

Si  aulem  ego  in  Beelzebub  ejicio  dcemonia ,  filii  ve- 
ttri  in  quo  ejiciunt  7  Ideo  ipti  judicet  vettri  erunt^ 
Dixit  boc  utique  de  discipulis  suis,  illius  populi  filils, 
qui  certe  discipuli  Domiiii  Jcsu  Chrisli  bcne  sibi 
conscii  fueraot,  nihil  se  malomm  artium  a  bono  Bla- 
gistro  didieisse,  ot  in  principe  daemoniomro  ejicercnt 
dsemones.  Ideo,  inquit,  ipti  judicet  erunt  vestri.  Ideo, 
inquit,  ipsi  ignobilla  et  contcmptibilia  hujusmundi, 
in  quibus  non  artificiosa  maligniUis,  scd  sancta  sim- 


concordi  fallax  operatione,  qiiemadmodum  calum- 
niabanlur,  scd  fortiori  potontia  viclor,  homincs  a 
doemonio  libcrarel.  Arma  in  quibus  male  fortis  illo 
confidebat,  qune  sunt?  neqiiiti»  spiritales.  Spolia 
vero  ejns  ipsi  homines  sunt  ab  eo  decepii,  qnx  vi^ 
ctor  Christus  distribuit,  quod  est  insigne  trinmphau^ 
tis,  quia  caplivnm  ducens  capliviiatem,  dedit  dona 
hominibns,  quosdam  quidem  apostolos ,  alios  evan- 
gelislas ,  hos  proplictas ,  illos  pastorcs  ordinans  el 
doctores. 

(Ex  Beda.)  Intrat  ergo  inxiomum  foriis,  id  esl,  iii 
hoc  sseculum  mortalium,  sab  potestate  diaboli, 
quantum  ad  ipsam  mortem  pertinet,  constitutum. 
De  ipso  quippe  scriptum  est :  quod  poteslalem  ha- 


pliciias  mea  apparet ,  ipsi  lestes  mci,  judiccs  vcslri  ^  *^^'  mortis.  Intral  crgo  domum  foriis,  id  est,  in  soo 


cmnt.  Aliter,  filios  JudaH>mm,  cxorcislas  gcnlis  illins 
ex  inore  sigiiificat,  qui  ad  invocationcm  cjicicbant 
do^moncs,  ct  coarctat  eos  intcrrogationc  prudenti,  ut 
confiteantur  Spiritus  sancti  csset  opns  ?  Qnoil  si  ex- 
puLsio,  inquit,  dxmonam  in  filiis  vcstris,  Dco  non 
diemonibas  dcputatur,  quarc  in  mc  idcm  opus  non 
camdem  habcat  cansam?  Ergo  ipsi  judices  vcstri 
erant,  non  potcstale,  scd  comparatiotic,  dum  illi  cx- 
piUsioncm  dacmonum  Dco  assignant,  vos  Bcelzcbub 
principi  dacmoniomm. 

Porro  t\  in  digito  Dci  ejicio  dccmonia,  profecto  per- 
renit  in  vot  regnum  Dei.  Istc  cst  digitus ,  qucm  con- 
litentar  ct  magi,  qui  contra  Moyscra  ct  Aaron  signa 
raciebanl,  diccntcs  :  Digitus  Dei  cst  iste  (Exod.  viii), 


dominatu  habcntis  genus  humanum ,  et  prius  alli* 
gat  cum,  id  cst,  cjus  cocrcct  et  cohibet  potestatem. 
Potestatis  suai^  fortioribiis  vinculis,  sic  eripit  vasa 
cjus,  qusccunque  prxdcsttnavit  crlpcre,  ab  cjns  li- 
l)erans  potestatc,  ut  illo  non  iinpcdicntc,  crcdant  in 
isium  libera  voluntalc. 

Qui  non  ett  mccum,  adtertnm  me  ett^  et  qui  non 
coUigit  mecum,  ditpergit,  (Ex  Hieron.)  Non  pntel 
quisquam  de  bserelicis  ct  sdiismaticis,  quanquam 
et  ita  cx  supcrfluo  possii  inielligl,  scd  ex  conse- 
qucniibus  textuquc  scrmonis,  ad  diabolum  refertnr. 
Et  qnod  non  possint  opcra  Salvatoris  Belzetub  ope- 
ribus  comparari  :  ille  cupit  aiiimas  hominum  tencre 
captivas,  Dominus  libcrare  :  ille  praedicat   idola. 


,  _  .^  — ^ ,,         .         .  ^  _    , 

qiio  et  tabulic  lapidccc  scriptx  sunt  in  mcnlc  Slna.      hic  unius  Dei  notiliam  :  ille  trahit  ad  vitia»  hic  ad 
Igitur  manns  ct  brachium,  Dci  Filius  cst,  ct  digitus     virtutcs  revocat. 


ojiis,  est  Spiritus  sanclus,  Patris  et  Filii  ct  Spirilns 
sancli  una  substaniia  cst.  Non  (c  scandalizct  mcm- 
brornm  inxqualitas,  cum  xdificet  nnitas  corporis. 
Alitcr,  digitus  Dci  vocatiir  Spiritus  sanctus,  propter 
pnrlitionem  donorum,  quse  in  eo  dantur  unicuiqiic 
propria ,  sive  hominum ,  sivc  angclorum ,  in  nullis 
cnim  membris  nostris  roagis  apparet  parlilio  quam 
in  digitis.  Quod  antcm  dixit,  pervenit  in  vos  rcgnuin 
Dei,  regnuro  Dei  nnnc  dicit,  quo  damnantiir  iropii , 
et  a  fideljbns,  de  pcccatis  snis  poenitcniiam  nunc 
agentibus,  secernuntur.  Aliter,  rcffnnm  Dci  Christus 
cst ,  de  qoo  alibi :  Regnum  Dei  tnlra  vot  ett ,  sive 
Patrol.  CH. 


Cum  immundut  tpiritut  exiret  de  homine,  ambufa" 
bat  per  loca  inaquota,  Quamvis  simplicilcr  intelligi 
possil,  Dominum  hoec  ad  distinctioncm  suomm  et 
Satan.x  opemm,  adjunxissc.  Quod  scilicet  ipse  sem- 
per  polluta  mundarc,  Satanas  vero  mundata  gravio- 
ribus  festinct  contaminare  sordibus,  tamen  et  de 
ho^relico  quolibet ,  vel  schismatico ,  vel  etiam  roalo 
catholico  potest  non  inconvenienler  accipi.  De  qno, 
tempore  baplismatis,  spiritus  immundus,  qui  prios 
in  eo  hahitaverat,  ad  confcssioncm  catbolicae  fidei, 
abrenunrutionem  conversationis,  ejicialur;  locaqne 
inaquosa  peragrct,  id  cst,  corda  fidelium,  qnx  a 

6 


i50  SMARAGDI  ABBATIS  440 

inoUilic  ^u\x  cogilalioiiis  cxpuigala  siiU,  callidus  A  iHius  populi  pojora  prioribus.  Mullo  eiiim  nunc  ma- 


insiilialor  exploret,  si  quos  ibi  forle  suos  nequiliae 
grcssus  figere  possit,  sed  bcne  dicilur: 

QucvreiiB  requiem^  et  non  inveniens,  Quia  castns 
mcntcs  cflrugieos,  in  solo  diabolus  corde  pravonim 
graiiam  sibi  potest  invenire  quietem.  Undc  dc  illo 
Dominus  :  Sub  umbraf  inquit,  dormit  in  seereto  ca- 
lamif  et  in  locii  humentibui  (Job.  xl);  in  umbra,  vi- 
•delicet  tcnebrosas  conscieutias :  in  calamo,  qui  roris 
•nilidus,  inlus  est  vacnus»  simulatrices  :  in  iocis  bu- 
Imentibus,  laseivas  mollcsque  mentes  insiuuans. 

Dicit :  Revertar  in  domum  meam  unde  exivi.  Ti- 
mendus  est  iste  versiculus,  nou  exponendus,  ne 
culpa  quam  in  nobis  exstinctam  credebamus,  per 
rocnriam  nos  vacantes  opprimat. 


jore  dicmonum  numero  possidentur,  blasphcmanlcs 
in  synagogis  suis  Cbristum  Jesum,  quam  in  iEgypio 
possessi  fueranl  anle  legis  notitiam.  Quia  aliud  est 
venlurum  non  credere,  aliud  eum  non  suscepisse 
qui  vcneriL  Septenarium  enim  numerum  adjunclum 
diabolo,  vel  propter  sabbatum  intellige,  vcl  proptcr 
numcrum  Spirilus  sancti,  ut  quomodo  in  Isaia  su- 
per  virgara  dc  radicc  Jcsse,  et  ilorem  qui  dc  radieo 
(jus  conscendit,  septcm  spiritus  Tirtuium  desceu- 
disse  narrantur,  ita  et  e  contrario  vitiorum  numc* 
rus  in  dial>olo  consecratiis  sit. 

Factum  est  autem  cum  hcec  diceret^  extoilens  voccm 
qucedam  mulier  de  turba  dixil  illi :  Beatus  ventcr  qui 
te  portavitf  et  ubera  quos  suxisti,  Magnx  devotionis 


Et  cum  venerit^  invenit  scopis  mundatam,  Hoc  est,  B  et  fidei  bacc  mulier  ostenditur,   qux  Scribis  ct  Pba- 


gratia  baptismatis  a  peccatoruro  labe  castigatam, 
kcd  nuUa  boni  operis  indostria  cumulalam.  Unde 
bcne  Mattbaeus  hanc  domum  vacantem,  scopis  mun- 
datam  atque  omaiam  dicit  inventam  :  mundatam 
yidelicet  a  viliis  pristinis  per  baptismum,  vacantem 
a  bouis  actibus  per  negligentiam,  ornaiam  simulaiis 
Tiriutibus  pcr  hypocrisim. 

Et  tunc  vadit  et  assnmil  septem  alios  spiritus  ne- 
quiores  m,  et  ingressi  habitant  ibi,  Per  septem  malos 
spiritus  unrversa  vitia  designat.  Quemcunque  enim 
post  iKiptisma  sive  pravitas  hscreiica^  scu  mundana 
cupiditas  arripoit,  mox  omnium  prosternei  in  ima 
viiiorum.  Unde  rccte,  ncquiorcA  tuQC  eo  spiritus 
dicunlur  ingressi,  quia  non  solum  hal>ebit  illa  se- 


risaeis  Dominum  tentantibus  simul  et  blasphcmanti-^ 
bus,  tanta  ejus  mcarnatioDem  prae  omnibos  sia- 
cerltate  cognoscit,  tanla  fiducia  confitetur,  ut  et 
prxsentium  procerum  calumniam,  et  fuiuroruin 
eonfundat  haereticorum  perfidiam.  Nam  sicut  luiic 
Judxi  sancti  Spiritus  opera  hlaspberoando,  veruiii 
consubstanlialcmque  Patris  Dci  Filiuni  negabant,  sic  ct 
hxretici  postea  negando,  Mariam  sempcr  virgiueiv, 
sancti  Spiritus  operante  virtute,  nascituro  ex  huina- 
nis  membris  unigenito  Dco,  camis  su-je  matcriam 
roinistrasse ,  verum  ,  consul)StaniiaIemque  mairis 
fikum  hominis,  fiiteri  non  deberc  dixerunt.  S^d  si 
caro  verbi  Dei  secundum  carncm  nascentis  a  caruc 
virginis  matris  pronuntiati/r  extranca,  sine  caiis;i 


piom  vitia,  qiise  scplem  spiritalibus  sunt  contraria  C  vcnler  qui  eam  portasset,  ubcra  qiix  laclasscnr. 


virtulibus,  sed  et  per  hypocrisim  ipsas  se  virlutcs 
habcre  simulabit. 

El  sunt  novissima  hominis  iUius  pejora  prioribus, 
Meliuft  quippe  erat  ei,  viam  veritalis  non  cogno- 
soerc,  quam  post  agnitionem  retrorsum  converti. 
QuoJ  in  Juda  traditore,  vel  Simone  Mago,  cxteris- 
que  talibus  specialiter  lcgimus  impletum.  Quo  au- 
tem  gcneralitcr  hxc  parabola  tendat,  ipse  secundum 
Blallbxum  Salvator  exposult,  ubi  ea  ierminata,  mox 
^bdlt,  dicens  :  Sic  erit  et  generationi  huic  pessim^e^ 
i4  est,  quod  dc  uno  quolibet  specialiter  geri  solct 
cnarravi,  hoc  in  iota  gcneraliter  hujus  populi  gente 
geri  non  desinit. 

Immundos  quippc  spiriius  cxivit  a  Judaeis,  quaudo 


l)ealificantur.  Qua  enim  consoquentia  cjus  lacls 
credatur  nutritus,  cujus  seminc  ncgalur  essc  coii- 
ccpius,  cum  ex  unius  ejusdcmque  fonlis  origino, 
secundum  physicos,  uterque  liquor  cnianarc  probc- 
tiir.  Nisi  for;e  putanda  est  virgo  semeiitivain  sua> 
earnis  materiam,  nutriendo  in  carne  Dei  Filio  s*;g- 
gerere  potuisse,  incarnando  aulem,  quasi  mnjori 
ei  inusitato  miraculo  minime  potuisse.  Scd  buic 
opinioni  oLstat  Apostolus,  diccns  :  Quia  nmil  Dcus 
Filium  suumy  factum  ex  muliere^  faclum  sub  tcge 
{Calat,  iv).  Nequc  enim  audiendi  suut,  qui  logcndum 
putant :  Natum  ex  muliere,  factum  su!)  legc,  scd 
factum  ex  muliere^  quia  conccptus  in  uicro  virginali, 
carncra  non  de  nihilo,  non  aliunde,  scd  materna 


acceperunt  legem ,  et  ambu[avit  per  loca  arida,  D  traxil  ex  carnc.  Alioquin,  ncc  vere  filius  hominis 


quxrens  sibi  requiem.  Expulsus  videlicet  a  Judoeis, 
ambulavit  per  gentiuin  soliludines;  quse  cum  poslca 
Domino  cicdidissent,  ille  non  invcnto  loco  in  natio- 
iiibuSv  dixit,  revertar  in  domum  meam  pristiuam  unde 
emi.  Habeo  Judaeos,  quos  anie  dimiseram.  £t  ve- 
uiens  invenit  vacantem  scopis  mundalam.  Vacabat 
enim  tpmplum  Judaeorum,  ei  Cbrislum  hospitem 
lon  habebat  diecntcm  :  Dimiitelur  vobis  domus  ve- 
stra  dcserta  (Uatth,  xxni)»Quia  igitur  Dei  ct  angelo- 
rum  prscsidia  non  habcbant,  ct  ornali  crant  supcr- 
fluis  obscrvationibus  Pbarisxorura ,  rcvcrtilur  ad 
eos  diabolus,  ci  scptenario  sibi  numero  dxmonum 
addlto,  liabilat  pnstiuam  domun^,  ci  fiunt  poslcriora 


dicerctur,  qui  origineni  non  baberet  ex  liominc. 
£t  nos  igitur  his  conlra  Euibioen  dictis,  extoliauius 
vocem  ciim  Ecclesia  caibolica,  cujus  hrcc  mulier 
typuni  gessit.  ExioIIainus  et  mentcm  de  medio  tur- 
barum,  dicamusquc  Salvalori :  Beatus  venter  qui  te 
portavitf  et  ubcra  qucc  suxisli,  Verc  enim  beata  pa> 
rens,  qua;,  sicui  quidam  ait  (Sedulius), 

Enixa  est  puerppra  rpgem. 
Numen  ct  st^rno  cuijriplecten.s  omura  gyro. 
Gaodia  matris  habcns,  cum  \irginilaiis  bonorc. 
Qui  ciiliiiii  lcrramquc  lenel  per  Si^ecula,  cujiis 
liiiperiutn  sine  (ine  inanel,  qu»  venire  beaio, 
Ncc  priroani  siniUem  visa  esl,  ntc  Uabcre  sequenlem. 

A^  ille  dixit :  Quinimo ,  beaJi  qui  audiunt  vcrbum 


ill  COLLECTIONES  IN  EPISTOLAS  ET  EVANCELIA,  1U 

Det,  et  euilodiunt  Wud.  Pulchre  Salvator  ntlcstationi  A  «  Ego  sum  qni  loqnor  tecnm.  El  continno  vencrmiC 


niulieris  annuit.  Non  eam  lanlummodo,  quocVerbum 
Dci  corporaliter  generarc  merueral,  sed  et  onines, 
quidera  Terbnm  spiritualiter  audita  fidei  conclpere, 
et  bonl  operis  castodia,  vd  in  suo,  vcl  in  proximo- 
nim  corde  parere,  et  qaasi  alerc  stndneriiit,  asse- 
Tcrans^  esse  beatos.  Quia  ei  eadem  Dei  genitrix, 
et  inde  ^uidem  beatn,  qniaVerbi  incamandi  mini- 
stra  csi  facta  tcmporalis,  sed  inde  mnlto  beatior, 
4|ttia  ^usdcm  semper  amandi  cvstos  nianebat 
a^terna.  Qua  scnteniia,  sapienlcs  Judaeorum  clam 
percQlii,  qui  verbum  Dei  non  audirc  et  custodire, 
scd  negare  et  blasphemare  qnaerebaDt. 

FERIA   SEXTA   IIEBDOMAD^    SECUNDjE    IN 

^JUADRACESIMA. 

EYANCELira  «OAN^ISt  CAP.  IV. 

f  JesQS  autem  fatigalus  ex  itinere,  sedebai  sic 
<  supra  foniem ,  bora  autcm  erat  qn:isi  sexta. 
Venit  mnlier  de  Samaria  Iiaurire  aquam.  Dicit 
ei  Jesus  :  Da  mibi  bibere.  DiscipuU  enim  ejus 
abieratii  in  civitalem,  ul  cibos  cmcrent.  Dicil 
crgo  ei  malicT  illa  Samaritana  :  Quomodo  iu , 
Judacas  cum  sis,  bibere  a  nie  poscis,  qn;e  sum 
moiier  Samaritana  ?  Non  enim  <XMiunlur  Judaei 
Samaritanis.  Ref^pondit  Jesus  ct  dix^t  ei  :  Si 
scires  doDvm  Dei,  ei  qws  esi  qvi  dicii  iibi,  da 
miiti  bit^ercr  in  forsitan  petisscs  ab  eo,  et  dedisset 
iibi  aqiiam  vivaro.  Dicit  «i  ninlier  :  DoaHne, 
neque  in  quo  baurias  habcs,  ct  putcus  aUus  est. 
IJnde  ergo  halies  aqunra  vivam?  Pvunqnid  iu 
major  es  paire  nestro  Jacob,  qui  dedii  nobis 
paleum,  ci  ipse  ex  co  bi!)it  ei  filii  ejus,  et  pecora 
ejus?  Resi>oniLii  Jcsus  ei  dixit  ei  :  Omnis  qui  iMbit 
ex  aqua  hac,  siliet  itcrura.  Qui  autcm  l)ibei*ii  ex 
aqui  qaani  cgo  dabo  ci,  non  sitici  in  seternum. 
Sed  aqua  quam  cgo  dabo  ci,  fiei  in  eo  fons  aqux 
saiieniisjn  vliam  «temnm.  Dicit  ad  eiim  mulier: 
Doroine,  da  mibi  hanc  aqoain,  ut  uon  siilam, 
iieque  tCBiam  huc  luiurirc.  Dicit  ei  Jcsus  :  Vadc, 
voca  yiram  inum,  ei  veni  Imic.  Rcspondii  muiier 
et  dixil  :  Non  liabco  viruiu.  Dixil  ci  Jcsus  :  Benc 
dixisii,  quia  non  habco  virum,  quinque  enim 
viros  habuisU,  ct  nunc  qucm  habes,  non  est  tutis 


c 
c 
c 
c 
c 
c 
c 
c 
< 
c 
c 
c 
c 
c 


t 

^ 

c 

c 

c 

c 

« 

« 

« 

« 

c 

« 

< 

t 

« 

■t 

t 


t 

t 

4 

« 

« 
« 
c 

« 


discipuli  ejiis  ct  mirabaninr,  qnia  com  muliere 
loqucbnlnr ,    ncmo  tamen  dixii  :  Qnid  qua^rist 
ant  qnid  loqiieris  cam  ca?  Reliquit  crgo  bydriain 
suam  mnlier  ei  abiii  in  civitalem,  et  dixit  illis 
faominibus  :  Venite  ei  videic  hemincm  qni  dixri 
mihi  omnia  quKcunque  fcci.    Nunquid  ipsc  csi 
Gbristus?  Exierunl  ergo  de  dvitalc,  et  vcnicbaBt 
ad  eum.  Intcrca  rogabant  eum  discipuli,  dicentes : 
Rabbi,  manduca.  lllc  antcm  dixit  cis  :  Ego  cihum 
habeo  manducare,  qncm  vos  ncscilis.  Dixerunt 
crgo  discipuli  ad  invicem  :  Nunqnid  «iliquis  atiulii 
ei  mandncare?  Dicit  eis  Jcsus  :  Mcus  cibus  cst, 
ni  faciam  vuluntaicm  cjus  qui  misit  mc,  ni  per- 
ficiam  opus  ejus.  Nonne  vos  dicitis,  quo:I  adhuc 
K  c  quatnor  mcnses  stint,  el  messis  vcnii  ?  Ecce  dico 
vobis :  Levaic  ocnlos  vcslros  et  vitlctc  rcgioncs, 
quia  alboc  suiA  jam  aJ  mcsscm.   Ci  qui  mctit, 
mercedcm  accipit,  et  congregai  fnicium  in  viinm 
a*temam.  Ut  ci  qui  seminat  simal  gaudcat,  ci 
qui  metit.  In  hoc  enim  esi  vcrlinm  Tcnini,  quia 
alius  est  qui  semrnat,  ct  alius  cst  qui  mciil. 
Ego  misi  vos  nictcre,  qnod  non  laborastis,  afii 
laboraverunt,  ct  vos  in  labores  eornm  introisiis. 
Ex  civitatc  autcm  ifln,  nnilli  crcdidcrunt  in  cum 
Samaritnnorum,  proplcr  vcrbum  mulicris,  lcsti- 
monium  pcrhibcnlis,  qnia  dixit  niilii  omnia  qux- 
cnnque  fcci.  Cum  venisscnt  ergo  nd  illuin  Snma- 
ritani  rognvcrunt  cum,  ut  ibi  mnncret,  et  mnnsii 
ibi  duos  dies.  Et  niullo  plnrcs  crcdidcnini  propter 
scrmoncs  ojus.   Et  mnlicri  dicebant  :  Quin  non 
proptcr  tuam  loquelam  crcdimus.  Ipsi  cnim  au- 
diviffliis  ct   scimus  quia   hic  est  verc  Sahaior 
mundi.  i 

Jesus  fatignlus  cx  itinere,  sedchat  iic  super  fontem^ 
hora  eral  quasi  sexta,  Jcsns  crgo  faligntus  cx  ilincrc?, 
quid  cst  aliiid,  qunni  fatigntus  in  cnrnc,  infirmus  in 
cnrnc  Jcsus?  Itcr  ipsius  csl  caro  nssninpta  pro  no- 
bis,  quia  non  ad  nosvenirct,  nisi  formnm  visibilis 
carnis  nssumerct.  Quia  crgo  vcnirc  ad  nos  co  modo 
dignalus  c-t,  ut  in  forma  scr\i,  assumpla  camc, 
apparcrct ,  ipsn  carnis  nssiimptio  csl  itcr  ipsius. 
Quare  ergo  hora  sexla,  quin  cctale  sccculi  scxta. 
Ad  putcum  fatigntus  vcnit,  qui;t  innrmam  carnem 


c 

c 

c 

c 

c 

c 

c 

c 

c 

c 

c 

c 

c 

< 

c 

c 

« 

c 


vir,  hoc  vere  dixisii.  Dicit  ei  'raulicr  :  Domine,  |^  porlavit.  Ad  pulciim,  qiiin  ad  profundilnlem  hi^us 


video  quia  propheta  cs  iu,  patres  nostri  in  montc 
boc  adoravcrunt,  «t  vos  dicitis :  quia  Ilierosolynris 
e»i  loct»  nbi  adorare  oportct.  Dicit  ei  Jesns: 
Nolier,  crede  mibi,  quia  venithora,quando  neqac 
in  monie  hoc,  neqiie  in  Hicrosolymis  adorabitis 
Patrem.  Vos  Bdoratis  quod  nescilis,  nos  adoramus 
quod  scimas.  Qula  salus  ex  Judrcis  est.  Scd  venit 
bora  ei  iranc  est,  qunndo  vcri  adomtorcs  adora- 
bnnt  Pntrem  in  spiritu  ct  vcritalc.  Nam  ct  Pater 
tales  quxrit,  qui  adorent  cum.  Spirilus  cst  Dcus, 
ei  cos  qui  adorant  cum,  in  spirilu  ct  vcrita!e 
c  oporlct  cum  adorarc.  Dicil  ci  mulicr  :  S<:io  quia 
f  Messias  vcnit,  qui  dicitur  Christus;  cum  crgo  ille 
4  venerii,  nobis  annunliabit  omuin.  Dicil  ci  Jesus: 


« 
fl 
« 
« 
< 
< 
< 
< 

4 
( 


habitntionis  nostnr,  unde  dicitur :  De  profnndis  cia- 
mavi  ad  te^  Domine  {Psat,  r.x«ix).Scdit,  quia  humilia- 
tus  cst. 

Et  venit  mulier  de  Samarin  haurire  aquam,  Isla 
mulier  lypum  gcrcbat  Ecclcsijc.  Vcnlura  cnim  crai 
Ecclesia  de  genlibus  alicnigcna  a  gcncrc  Judxoram. 
Audiamus  crgo  illnm  nos,  ct  in  illa  ngnoscnmus 
nos,  ct  in  illa  gratins  agnmtis  Dco  pro  nobis.  Illa 
clenim  aqua,  quam  dc  puleo  haiirirc  vencrnl,  volii- 
plas  sxculi  csl,  prorundilalc  tcnebrosa,  hic  c,iin 
hnurimU  homincs  hydria  arpidiUitis ,  nara  ct  hydria 
cupi  lilatcm  significat. 

Dicil  ei  Jcs:is  :  Da  mihi  bibere.  Il!c  aulom  qni  bi- 
bcre  qiLcrebat,  fidcni  ipsius  mvilicris  silicbat.  Poiit 


445  SMARAGDI 

4>ibcre  cl  promillit  bibcrc.  Eget  quasi  acccplurus,  A 
€t  aiHuil  lanquam  satiaturus. 

Si  scireSf  inquit  ei  Jesus,  donum  Dei,  et  quis     est 

4jui  dicit  tibi :  Da  mihi  bibere,  tu  forsitan  petisses  ab 

£0y  et  dedisset  tibi  aquam  vivam.  Donum  Dei  est  Spi- 

rilus  sanctus.  Aqua  vero  quam  Dominus  ei  promit- 

lebat  dari,  ul  non  siliret  in  aelemum,  illa  est,  de 

qnsk  dicluai  cst  :  Apud  te  est,  Domincy  fons  vit(g.  Et 

{itcrum  :  Satiabimur  in  bonis  domus  tua.',  Nam  quo- 

( modo  siticnt,  qui  inebriabuntur  ab  uberlale  domus 

luie  ?  Promittebant  ergo  saginam  quamdam  et  satie- 

,  tatem,  et  illa  nondum  intelligens,  dicit  ad  eum: 

DominCf  da  mihi  hanc  aquam,  ut  non  sitiam,  neqne 
veniam  huc  haurire,  Dicit  ei  Jesus  :  Vade,  voca  virum 
tuuni,  et  veni  huc.  Quid  est?  Yoca  virum  tuum,  id 
est,  adhibe  inlellcctum.  Videns -ergo  Jcsus,  quia  B 
mulicr  non  intclligebat,  ct  volcns  eam  intcUigerc: 
VocOj  inquit,  virum  tuum,  ideo  enim  nescis  quod 
dico,  quia  intellectus  luus  non  adest,  voca  virum 
tuum,  prxsenta  intcllectum  tuum,  per  qucm  docea- 
ris,  corrigaris.  Intclleclum  autcm  adbiLe,  lanquam 
virum,  ct  iutellige  quac  loquor,  quia  ncc  ad  volunla- 
icm  aurium  pcrtinet,  nec  ad  oculos,  nec  ad  olfa- 
ctum,  ncc  ad  guslum,  nec  ad  taclum,  sed  mente 
sola  capiunlur,  inleUcctu  solo  hauriuntur :  illa  vero 
nondum  advocato  viro ,   id  est,  non  adhibilo  intel- 

loctii^ 

Respondit  et  dixit :  Non  habco  virnm.  Dicit  ei  Jc- 
^us:  Iknc  dixisti,  quia  non  habco  virum,  quinque 
enim  viros  habnisli,  et  nunc  qucm  habes,  non  est  tuus 
tir,  hoc  vcre  dixisti.  Multi  quippe  inlcllcxcrunt  ^ 
quiaquc  vires  mulieris  hujus,  quinque  libros  Moysi. 
IJtebanlur  eis  Samaiilani,  ei  sub  cadcm  lcgc  erant. 
Nani  indc  illis  ct  circumcisio  incrat.  Alitcr  videlur 
mihi,  quinque  virosanimoe,  quinquc  sensus  corporis 
esse.  Quarc  autem  viri  dicti  sunt ,  quia  lcgitimi  a 
Deo  quippc  facti,  cl  a  Dco  donali  anim».  Infirma 
est  adhuc,  qux  istis  quinquc  sensibus  rcgilur,  ct 
mh  islis  quimiue  viris  agit,  ubi  vcro  inlcilectus, 
c;spienlia  imbutus,  regcre  cocperit  animam,  ct  di- 
scrctns  ccr.pcril  seccrncrc  justa  ei  injusla,  bona  ct 
mala,  uliUa  et  inulilia,  castilatem  ct  impudicitiam, 
hanc  u4  amet,  ct  illa  ut  vitcl,  charilalem  cl  odium 
in  hac  ut  sit,  in  iUo  ut  nou  sit,  hic  vir  quinque  iUis 
viris  in  ista  muliere  non  successerat.  Ubi  ergo  non 
succedil  inteUeclus,  error  dominatur.  De  islo  illi  ^ 
Dominus  dixil :  Hunc  qucm  habcs  non  est  tuus  vir. 
Error  autem  iste,  non  crat  legilimus  vir,  sed  adul- 
ler.  Yoca  itaquc,  non  adultcrum,  inquit  Dominus, 
sed  virum  tuum  inleUectum,  me  capias,  non  errorc 
dc  me  aliquid  scntias  falsum. 

Dicit  mutier  :  Domine,  video  quia  prophcla  es  tu. 
Tunc  cocpit  vcnire  vir,  nondumplene  venit.  Prophetam 
Dominum  putabat,  erat  quidem  et  propheta,  nam 
de  scipso  ait  :  Non  esl  propheta  sine  honore,  nisi 
in  patria  sua  (4farc.  vi) ;  ilem  deiUo  diclum  cslad 
Moysen  :  Prophctam  cis  susciiabo  de  fratribus  co- 
rum  similcm  lui  {Deut,  xviii).  Similcm  scilicel 
ad  foraiam  carnis ,  non  ad  emincntiam  majestatis. 


ABBATIS  U4 

Palres  noslri  in  monte  hoc  adoraverunl.  Dicil  ei 
Jesus  :  Mulicry  crede  mihi.  Jam  enim  est  in  to,  qui 
credat,  quia  praiscns  esl  vir  tuus,  coopisti  adesse 
inleUcctu,  quando  me  prophetam  appellabli.  Ergo 
mu/ter,  crede  mihi,  quia  venit  hora,  et  nunc  est.  Qux 
ergo  hora?  quando  vcri  adoratores  adorabunt^Pa- 
trem  in  spiritu  et  verilate.  Quia  spirilus  est  Deus, 
et  eos,  qui  adorant  eura,  in  spiritu  et  veritate  opor- 
tet  aJorare. 

Nos  adoramus  quod  scimus,  vos  adoratis  quod  ne- 
scitis,  quia  salus  cx  Judieis  est.  Multum  dcdit  cx 
Juda^is,  scd  noli  istos  reprobos  accipcrc.  Ex  persona 
quidcm  JudcXorum  dictum  est,  sed  non  omnium  Ju- 
dirorum,  non  reprbborum,  sed  de  qualibus  fuenint 
aposloli,  qualcs  fuemnt  prophelae,  quales  fucrunt 
illi  omnes  sancti,  qui  omnia  sua  vcndidcrunt,  ct 
prctia  rerum  suarum  ad  pedes  apostolorum  posue- 
runt.  Non  repulil  enim  Deus  plebem  suam,  quani 
prxscivit.  Audivit  boc  mulier  ista,  et  addidit : 

Scio  quid  3Iessias  venit,  qui  dicitur  Christus.  Cum 
crgo  venerit  iHe,  nobis  annuntiabit  omnia.  Jam  enim 
digna  erat,  cui  manifestaretur.  Mcssias  autcm  unclus 
cst.  Unctus  Grxce  xfto^^o?»  Hebraice  n^^^iTD. 

Dicit  ei  Christus  :  Ego  sum,  qui  loquor  tecuni,  et 
rel.  Reliquit  ergo  mulier  hydriam  suam  audito  :  Ego 
sum  qui  loquor  tecum,  el  receplo  in  corde  Chrislo 
Domino,  quid  Caceret,  nisi  jam  hydriam  dimiKcrct , 
el  cvangelizare  curreret?  Hydria  Graeco  noinine  ap- 
peUatur.  Grxce  enim  u5w|d  aqua  dicitur,  quasi  dica- 
tur  aquarium.  Significal  enim  in  hoc  loco  cupidita- 
tcra,  projecit  cupiditatem,  et  properavit  anmintiare 
vcritatcm.  Discant  qui  nolunt  evangclizarc,  proji- 
cianl  hydriam  ad  putcum,  et  sic  currant  annunliare 
Christum,  sicut  illa  onerc  abjecto,  currit  ad  civila- 
tem,  et  dicit  iUis  hominibus  :  Venite  et  videte  homi^ 
nem,  qui  viihi  dixit  omnia  qua^cunque  feci,  nunquid 
non  ipse  est  Christus  ?  etc. 

Nonne  vos  dicitis,  quod  adhuc  quatuor  menses  sunt, 
et  messis  venit,  etc.  Jam  ista  mulicr  fructus  raatunis 
erat,  ct  erant  alb«  incsses,  et  falccm  qua^robant. 
Quia  quod  antca  per  prophetas  seminalum  fueiat, 
inaturum  factum  erat,  fulcem  et  trituram  desidck*a- 
bal.  Mcssores  tantummodo  mittendi  erant,  unde  et 
Dominus  inquit  UUs  : 

Misi  vos  quoque  metere  quod  non  scminastis,  alii 
seminaverunt  et  vos  in  eorum  labores  introistis.  Qtii 
laboraverunl?  Ipsc  Abraham,  Isaac,  Jacob,  Moyscs 
et  cxleri  patriarchcc  ct  omnes  prophcLne.  Lcgite  la- 
borcs  eorum,  in  omnibus  coruni  laboribus,  prophoiia 
cstChrisli,  et  ideo  seininalorcs.  Ergo  jam  in  Jud;c.i 
mcssis  parata  erat.  Quid  inde  factum  esl?  De  ipsa 
mcssc  ejccta  sunt  pauca  grana  ,  ct  scminavcrunl 
orbcm  tcrrarum,  et  surgit  alia  incssis,  qux  in  finc 
saiculi  mclcnda  cst.  Ila  crgo  mcssis  crcscil  intcr  u- 
zaniam,  cujus  mcssores  non  apostoU,  scd  angcii 
sunt.  Videto  q-jid  ilictum  sil :  simul  gaudcat  qui  se- 
minat,  cl  qui  mclol.  Disparis  tcmporis  lalorcs  ha- 
bucruiit  aposloli  ct  prophclx,  sed  gaudio  paritcr 
pcrfrucntur,  merce^cm  simul  accepluri  sunt  vilam 


145 


60LLECTI0NES  IN  EPISTOLAS  ET  EVANGELIA. 


i;6 


xlcniam.  Rogaveninl  cum,  nlihi  manerct,  etraan-  A  carnis  proximus  hominum  factus  cst,  libenlius  esl 


sit  ibi  duos  dics  ct  reliqua.  Christus  nuntiatur  pcr 
ChristiaRos  amicos,  lanquam  muliere,  hoc  est,  Ec- 
clesia  anountiante ,  ad  Christum  veniunt,  qiii  foris 
sunt,  et  noodum  sunt  Christiani.  Credunl  per  istam 
f^mam.  Manet  apud  eos  biduo,  hoc  est,  dat  illis  duo 
praecepta  charitatis,  id  est,  dilectionem  Dei  et  pro- 
ximi,  et  multo  plures  et  (irmius  credunt,  quoniam 
ipse  est  yere  Salvalor  mundi. 

SAIJBATO   HEBDOMAD^   SECUNDiE   IN    QUA- 

DRAGESIMA. 

eva:«gei.ium  joannis,  cap.  viii. 

c  PerreYit  Xesus  in  montem  Oliveti,  et  diluculo 

c  iterum  venit  in  templum,  et  omnis  populus  venit 

ad  eum,  et  sedens  docebat  eos.  Adducunt  autem 


a  mullis  ejus  sermo  receptus,  namque  a  pluribus 
est  superba  impictate  contemptus,  audieruni  enim. 
mansueti  et  Isetati  sunt. 

Adducunt  autem  Scribce  et  Phari$(ei  mulierem  in 
adulterio  deprehensam,  et  statuerunt  eam  in  medio, 
et  dixerunt  ei :  McLgisterf  hac  mulier  modo  depre^ 
hensa  est  in  adulterio^  in  lege  autem  Moyses  manda- 
vit  nobis  hujusmodi  tapidare,  elc.  Ut,  si  ipse  hanc 
lapidandam  decernerct,  deriderenlcum,  quasimiscr 
ricordia»,  quam  semper  docebal,  oblilura.  Si  lapidarc 
velarei,  striderent  in  eum  dentibus  suis,  et  quasi 
fautorem  scelerum  legisque  contrarium,  velut  merilo, 
damnarent. 
Jesus  autem  inclinans  se  deorsum,  digito  scribeb/it 
Scribae  et  Pharisopi  mulierem  in  adulterio  depre-  "  in  terra.  Per  inclinationem  Jesu,  humililas,  per  di- 


hensam,  et  slatuerunt  eam  in  medio,  et  dixerunt 
ei :  Magister,  hxcmulier  modo  in  adulterio  depre- 
hensa  cst.  In  lege  autem  Moyses  mandavit  nobis 
hujusmodi  bpidare.  Tu  ergo  quid  dicis?  Hsee  au* 
tem  dicebant  tentantes  eum,  ut  possent  accusare 
eura.  Jesus  autera  inclinans  se  deorsum,  digito 
t  scribebat  in  terrara.  Cum  autem  perseverarent  iii- 

<  terrogantes  eum,  erexitse  etdixit  eis  :  Qui  sinc 
c  peccatoestvestnim,  primusin  illamlapidemmittat. 
f  Et  iterum  se  inclinans  scribebat  in  terram.  Audientes 

<  autem  haec,  unus  post  unum  exibant,  incipientes  a 
(  senioribus.  Et  remansit  Jesussolus,  et  mulierin  me- 
f  dio  stans.  Erigens  autem  se  Jesus  dixi  t  ei :  Mulier ,  ubi 
c  snntqui  teaccusabant?  Nemo  te  condemnavit?Quae 
c  dixit :  Nemo,  Domine.  Dixit  autem  ei  Jesus  :  Nec 
c  egote  condemnabo.  Yade,  etjam  amplius  noli  pec- 
c  care.  i 

Perrexit  Jesus  in  montem  Oiveti,  Mons  quippe 
Oliveti  sublimitatem  dominica;  pictalis  ct  miseri- 
cordix  designat,  quia  et  Graece  ekio;  xa2  iq^so; ,  luise- 
ricordia  dicitur,  Olivetum  vocatur  oleuni,  et  ipsa  un- 
ctioolei  fessis  solet  afTerre  levamen.  Sed  et  hoc 
quoque  olenm  et  virtute  ac  puritate  praeeminet,  el 
quemconqueei  liquorem  superfundere  volueris,  confc- 
slim  honc  transcendere,  eique  superfcrri  consuevit, 
gratiam  roisericordise  coelestis  non  inconvenienter 
insinuat  de  qua  scriptum  est  :  Suavis  Dominus 
universitf  et  miserationes  ejus  super  omnia  opera 
eju$  {Psal.  cxLiv). 

Et  dilucuto  venit  tterum  tn  templum.  Tcmpus  quo- 
que  diluculi,  exortum  ejusdem  gratiae,  qua  remota 
legis  umbra,  lux  evangelicae  veritatis  erat  revelanda, 
demonstrat.  Pergit  ergo  Jesus  in  montem  Oliveli, 
ut  arcem  misericordiae  in  se  constare  denuntiet. 
Venit  iterum  dilucnlo  in  templum,  ut  eamdem  misc- 
ricordiam,  cum  incipicnte  Novi  Teslamenti  lumine, 
iklelibus,  templo  videlicet  suo,  pandendam  praeben- 
damque  signiflcet. 

Et  amnis  poputus  venit  ad  eum^et  sedens  docebat 
eos,  Sessio  Domini  humilitatem  incarnationis  ejus , 
per  quam  nobis  misereri  dignatus  est,insinuat.  Bene 
nutem  dicilur  :  quiacum  sedcus  doccret  Jcsns,  omnis 
populus  venit  ad  cum,  qiiia  postquam  bumilil  «lc  su;c 


gitum,  qui  articulorum  computationc  flexibilis  est, 
subtilitas  discretionis  exprimitur.  Porro  pcr  terram, 
cor  humanum,  quod  vel  bonarum  actionuin  vel  ina- 
larum  solet  reddere  fructus,  ostenditur.  Postulatus 
ergo  Dominus  judicarc  de  peccatricc,  iion  slnlim 
dat  judicium,  sed  prius  se  inciinans  dcorsum,  digilo 
scribit  in  terra,  ac  tum  demum  cum  obni\e  rogatur 
judicat.  Nos  vidclicei  typice  insliluens,  ul  qiiando- 
cunque  proximorum  errata  conspicinius,  non  haec 
antea  reprehendcndo  judiccmus,  quara  ad  conscicn- 
tiam  nostram  humilitcr  reversi,  digilo  cam  discrc- 
tionis  solcrtcr  exculpcmus.  El  quid  in  ca  Condilori 
placeat,  quidvc  displiceat,  scdula  cxaminalione  di- 
rimamus,  juxta  Ulud  Apostoli :  Fratrcsy  et  si  pra^oc- 
cupatus  fuerit  homo  in  atiquo  delicto^  ros,  qui  spiri- 
tales  estiSy  instruite  hujusmodi  in  spiritu  mnnsnetn- 
diniSyConsiderans  teipsum^  ne  et  lu  tentcris  {Gal.  vi). 

Cum  autem  perseverarent  interrogantcs  eum,  erexit 
se^  et  dixit  eis  :  Qni  sine  peccato  est  vestrunif  primus 
in  ittam  tapidem  mittat.  Qiii  hinc  et  inde  Domino 
ScrilKe  ct  Pliarisxi  tcndcbant  laqucos  insidiaruni, 
putantcs  eum  vel  immisericordcra  futnrum  in  judi- 
candb,  vel  injuslum;  pracvidcns  ille  tlolos,  quasi 
frla  transit  aranea?,  judicium  jiistiti.c  per  omnia  cl 
mansuctudinem  piclalis  oslcndcns.  Eccc  leniperan- 
tia  miserandi :  Qui  sine  peccalo  cst  vcstrum.  Ecce  ile- 
rum  justitia  jndicandi  :  Primus  in  iltam  tapidem 
mittat.  Ac  si  dixissct  :  Si  Moyses  niandavit  vobis 
l^  muliercm  hujusmodi  lapidare ,  videtc  quia  non  hoc 
peccalorcs,  sed  juslos  faccre  prjeccpit,  primo  vos 
ipsi  justitiam  legis  implele,  ct  sic  innocentcs  niani- 
bus,et  mundo  corde  ad  lapidandam  reara  concurritc. 
Prirao  spiritalia  Icgis  edicla,  fidcni,  raisericordiam, 
et  charitatem  perficite,  et  sic  ad  carnalia  judicanda 
divcrlitc. 

Et  iterum  se  inctinanSf  scribebat  in  terra.  Et  qui- 
dem  jtixta  morera  consuetudinis  huraanx  potesl  iu- 
lelligi  quod  tdeo  Dorainus  corara  lentaloribus  im- 
probis,  inclinari  et  in  lerra  scriberc  volucrit,  ul  alio 
vultum  intcndcns,  liberum  eis  darel,  exire,  quos  sua 
responsione  perculsos,  cilius  exituros  ,  quam  plura 
inl'MTogaturos  esse  prxviderat. 

Audientes  autcm,  umis  posl  unum  exibantf  inci- 


147  SMAIUGDI  ABDATIS  UB 

jnerUesanenioribuSyetremansitsoUiSfCt  mutier  in  mc'  \s\   cuccum  illuiuinavit ,    scribebat  in  lerra.    Talia 


diostans.  Sed  figurale  nos  admonctin  eo,  quodet  anlc 
dalam  el  post  datam  senteniiam,  inclinans  scripsit 
in  terra,ut  etpriusquam peccantem  proximum  corri- 
piamus,  et  postquam  debiUe  castigationis  iTli  mini- 
sterium  reddiderimus,  nos  ipsos  digna  buniilitatis 
investigatione  perpcndamus,  ne  forte  aut  iisdem  qux 
in  ipsis  repreliendiinus,  aut  aliis  quibuslibet  simus  . 
facinoribus  irrelili.  Sicut  forle  fieri  poterit,  utipse, 
«luihomicidani  reum  morlis  csse  judicaverit,  ipse 
in  seipso ,  per  o'ium  fratcnue  morlis  reus  esse 
anle  oculos  Gondiloris  inveniatur.  Similitcr ,  qui 
fornicatioiiis  crimen  in  fralre  accusal,  in  seipso  su- 
'  perbix  facinus  non  videal.  Lleo  jubelur  judex  alieni 
tfr-iininis  digito  discretionis  in  corde  suo  describere, 
Ht!  forlc  in  seipso  reus  inveniatur.  Quid  igilur  nobis  " 
in  bujusiuodi  penculis  remedii,  quiJ  restat  salutis? 
iiisi  ut  cum  peecanlcm  conspicimus  alium,  max  in- 
diaemur  dcQrsum  ,  hoc  est,  quam  dejccti  ex  nostrx 
condilione  fragilrlatis  sumus »  si  non  nos  divina 
pictas  suslinet,  et  Imnuiitcr  inspicial.  Digilo  scriba- 
mus  in  lerra,  id  est,  discriminc  solerti  pensemus,  an 
eum  bcalo  Job  dix^ere  possiraus,  neque  CBim  repre- 
hendil  nos  cor  noslrum  in  onmi  vita  nostra.  Bene 
qui  inclinatus  scrlpsilin  terra,  efcclus  miscricordix 
verba  dopriinil.  Quia  quod  per  humanx  infirmitatis 
societiUem  promisit,  per  divinx  virtutem  potentije 
omnibus  donum  pietatis  impcndit. 

Erigens  autem  sc  Jesus,  dixit  ci  :  Mnlier,  ubi  sunt 
qui  te  accusabant,  nemo  te  condemnavit  ?  quo!  dixit : 
}iemo,  Domine :  dixit  autemei  Jesus  :  Ncc  ego  te  con- 
demnabo ;  vade  et  amplius  noli  peccare.  Ncmo  con- 
demnare  ausus  est  peccatricem,  quia  in  se  singuli  cer- 
nere  coeperant  quod  magis  damnandum  cognosce- 
rcnt.  Sed  qui  accusantiuni  turbas  prolalo  justitise 
pondere  fugavit,  videanaus  accusatam  quanlo  mise- 
ricordix  munere  sublevet.  Sequitur. 

Dixit  autcni  Jesus^  tiec  ego  te  condemnabOy  vade^ 
jam  amplius  noli  peccar^,  Quoniam  misericors  et 
)fius  prxterila  relax;)t.  Quoniam  justus  est,  ct  justi- 
kiam  diligit,  ne  amplius  pm  peccet  interdicit.  (£x 
August,)  Dicebant  apud  senietipsos  :  Aut  jubebil 
cam  bpidare,  et  amittet  mansueludinera,  undeplacet 
liominibus  :  aut  jubebit  eam  dimitti,  ct  tenebimus 


.omnia  signa  sunt  rorum  expressa  in  corporc,  signi- 
ilcata  in  animo.  Quod  enim  facere  volebat  in  animo, 
hoe  prajngurabat  in  corpore.  Neque  enim  Lazarus 
sic  revixit,  ut  non  moreretur,  aut  quando  sanavit 
oculos  cieci,  non  eos  moriens  clausit,  quid  crgo  pro- 
fuit,  quia  signa  faciebat,  hoc  est,  digito  scribebal  iu 
terra?  ut  corporalta  facta  dirigerent  admiralionem , 
admiratio  suspenderet  judicium,  ul  quxrcrent  ho- 
mines  vim  rerum  visibilium,  et  sanarentur  invisi- 
biliterad  invisibilia  contuenda. 

CONCOROIA. 

Quamvis  (jgurariter  plurimura  sibi  hx  dux  convc- 
niant  lectiones,  tamen  historialiter  in  ipso  montis 
nomiiie  istarum  duaruin  fit  concordia  lectionum. 

DOMINIGA  IN  Vtt^ESIMA 

IPISTOLA    BEATl    KIULl    AP08T61I     AI>    OaLATAS, 

€AP.  IV. 

I  Scriptum  est  :  quoniam  Abraham  duos  filios 
c  babuit,  unum  dc  ancilla  et  unum  de  libera.  SeJ 
c  qui  de  ancilla,  secundum  carnem  natus  est.  Qui  au- 
c  iem  de  libera,  per  repromissionera,  quoc  sunt  per 
c  allegoriam  dicta.  ILcc  enim  sunt  duo  Testamenta. 
c  Unum  quidem  in  monte  Sina,  in  servitutem  ge- 
c  nerans»  qnx  est  Agar  :  Sina  enim  mons  est  in 
c  Arabia,.  qui  coi  junctus  esl  ei,  quse  nunc  est  llie- 
c  rusalem,et  servitcum  liberissuis.  Uia  autera  quoe 
c  sursum  cst  Ilierusalem,  libera  est,  qno;  est  mater 
c  no&tia,  scriptum  est  enim  :  Lactare,  sterilis,  qu;e 
c  non  paris,  erumpeet  clama  quo:  non  parturis,  quia 
c  mixiti  filii  dcsertx  magi&quam  ejus  quie  habet  vi- 
c  lam.  Nos  aulem,  fratres,  secundum  Isaac  promis- 
c  sionis  niii  sumus.  Sed  quomodo  tunc  is,  qui  secuii- 
c  dacn  carnein  natus  fuerat,  persequebaiur  eum  qul 
c  secundumspiritum,itaetnunc.  SedquiddieitScri- 
c  ptura?  Ejlce  ancillam  et  filium  cjus.  Non  cnim 
c  erit  haercs  filius  ancillx  cum  filio  libera^.  Itaque» 
c  fratres,  non  sumus  ancillx  filii,  sed  Ilben£y  qua 
c  iibertate  Giiristus  nos  liberavit.  i 

Scriptum  est,  quoniam  Abraham  duos  filios  habuii^ 
unum  de  ancilla  et  unumde  libera,  (Ex  Aug.)l]lerque 
qiiidem  de  semiueAbrahae.  Sed  iUum  genusdemonslrat 
consuetudo  naturXf  istum  verodeditpromissio,  signi- 


prxYaricatorem  legis.  Quid  ergo  respondit  DomUHis?  ^  ficans  gratiam ,  ibi  humanus  usus  o&teudiUir,  hic 


jussit  lapidare  dicens  :  Qui  sine  peccato  est  vestrum, 
primus  in  illam  lapidcnimittut,  Taiescnim  ministros 
Irx  habere  voluit,  qni  prlores  vilarent  quod  in  aliis 
culpabsnt.  Quid  esl  :  Inciinavii  se  et  scribebat  in 
teira?  Descendit  ad  nos.maj^stas  seterna,  et  indutus 
came  mortali  descenvlit  ad  istam  habitationem  no- 
stram,  ubi  mortaliler  vivimus,.el  di^ito  scribebat  in 
lerra.  Scribere  enim  signum  facereest,  litteras^autem 
signa  suiit  vocum,.  quando  eniin  dico,  Deus,  isUc 
du»  syilake  et  qualuor  litterx  signa  sunt  niagnoi 
rei,  qu£  dicitur  Deus,  quam  audieiis  omnis  humana 
roiiscicnlia,  contrcniiscit*  Ergo  scribebat  ia  teura, 
lyiid  cst  aliud,  iiisi  signa  fadchal  in  lcrra.  Totiim 
%iudquid  hic  fccil  Donuiius,  si  moiln'un  susiiiavii, 


divinum  beBefteinm  commendatur. 

Sedguide  ancUla^  secundum  carnem  Holuscst^qui  au- 
tem  delibera,  per  repvamissiomm,  (Ex  Primas^  Ismael 
carnis  fiiius,.Isaac  fidei  fuit.  Ilhim  enim  Abraham  ex  an- 
ciUa  y  sccondum  carnakm  consuetiidinem  genuit ; 
istum  contra  aaturam^  repromissioai  credendo,  su- 
scepit. 

Quas  sunt  per  allegoriam  dicta,  Hoc  csl,  aliud  ex 
alo  figuratum.  Dcdit  reguhim  Apostolus,  quomodo 
ailegorizare  debeamus,  scilicet,  ut  manente  historix 
veritatc,  figuras  intelligamus.  Nam  cum  dixisset 
Abraham  vere  duas  uxorc»  habuissf>,  posLea  (|iud 
hs"  ipsx  prxfij^urarent  myslicu  ratioue  significavit , 
Ir  c  conlra  ilb^  Licit,  qui  lotum  sccunduin  liltcram 


U9 


COLLECTIONES  IN  EriSTOLAS  ET  EVANGELLL 


150' 


intelligi  volunt,  ct  scnsam  allegoricum  non  rcci-  A  Judaeis.  tJnde  duo  Aposlolonim  principcs  agmina 
P*"nt-  sibi  credcniium  in  Cliristo  circumcisionis  cl  gentium 

diTisenmt,  ut  cx  ulroque  populo  descrlam  prius,. 
atque  pauperculam  aedincarent  Hierusalem. 

Magi$  quam  ei  qui  habel  virum.  Hfc  Synagogam 
inlcllige,  qmc  vehit  jugo  viri,  ita  legis  onerc  pre- 
mebatur,  aut  cerle  referendum  est,  quae  antequam 
cjieerctjr,  vinim  se  habcre  credebat, 

Nos  autem,  fratres,  secundum  Isaac,  promissionii 
filii  sumus.  Id  est,  non  secundum  Ismael,  quomodo 
de  Isaac  promissum  est  Abrah»,  ita  dc  nobis,  quod  in 
eo  henedicerentur  omnes  genlcs. 

Sed  quomodo  tunc,  qui  secundum  carnem  natus 
fuerat.  Semper  hi  qui  carnalcs  sunl,  eos  qui  spiri- 
luales  8unt,  persequuntur.  Quare  admirare  non  dc- 


Ha^e  enim  sunt  duo  Testamenta,  mnum  quidem  in 
moKte  Sina.  Yetcris  et  Novi  Testamcnti  doctHna, 
qirasi  duse  matres  «unt,  sed  Vctus  in  nonte  Sina  per 
lloysen  datum  est. 

{Ex  Ambr.)  Nihii  enim  prodest  Testamentum 
Velus  de  monte  Sina  in  senritulem  generans,  nisi 
quia  testtroonium  perhibet  Testamento  Novo.  Alio- 
quin,  quamdin  legilur  Moyses,  velamen  super  corda 
corum  positum  est.Cum  autem  inde  quisqoam  trans- 
icrit  ad  Christiim,  aufcretur  velamen  transeuntlum, 
quippe  intenlio  ipsa  routatur,  de  Vetere  ad  Novum, 
ut  Novam  quisque  induat. 

In  servitutem  generans,  quae  est  Agar.  lu  servitn- 


tem  antem  gencrans  dixit,  quia  Judoei  metu  etiam  ^  bemus,  sed  ex  hoc  nos  spiritualcs  iRtelliqamus,  st 

lalcs  nos  insectentur,  quod  sub  mystcrio  alio  loco 
Apostohis  indicavit :  Caro  resistil  advcrsus  spiritum, 
et  spiritus  adversus  carnem. 

Qui  possunt  intelligant  magis  Ecclesiam  catholi- 
cam  persecutioncm  pati  superbia  et  impietate  car- 
nalium.  Nam  quidquid  facit  vera  el  legitima  mater 
Ecclcsia,  ctiam  si  asperum  amarumque  sentialur, 
non  maium  pro  malo  rcddit,  sed  bonum  disciplin» 
cxpellendo  mala  iniquitalis  oppouit. 

Perscquebatur  eum  qui  secundum  spiritum.  la  Gc- 
nesi  scriptum  esu  Quia  ludebat  Ismael  cuui  Isoac 
(Gen.  xxi).  Sed  hic  oslenditur,  non  simpliccin  lu- 
sum  fuisse,  quem  perseculionem  appcllal.  Uude  in- 
telligilur  quia  scurhicm  ct  ievcm ,  sicut  ipse  cral, 


prxsenti  ac  periculo,  ad  mandatorum  observantiam 
cogebantar  ut  scrvi.  Nam  ChrisUani  ad  jugum 
suave  et  onus  leve  pncmiis  invitaiitur,  ut  li!  cri, 
illi  qiiasi  servi,  propter  moralia  pnecepta,  ctiam 
diversis  operibus  occupantur.  Nobis  lanquam  (iliis, 
cimnia  servilia  onera,  adimpletis  moralibus,  aufe- 
runtur,  et  iili  sacerdotibus  ex  debito  sci-vientes, 
tributa  reddere  ctiam  cogebantur.  Nos  vcro  pneter 
eharitatem  nihil  debcntcs,  voluntarie  antistilcs  no- 
stros  hoooramus. 

Sina  tnons  est  in  Arabia,  qui  eonjunclus  e$t  et, 
qni  nunc  est  llierusaletn ,  et  servit  cum  fitiis  ejas, 
De  qualitaiibus  locorum  ostendit  diversilatem  te- 
stamentorum.  Agar  itaque  synagogam  vult  intelligi. 


et  terrenam  Hierusalem,  cui  mons  Sina ,  in  quo  est  ^  facere  cupiebat,  ne  ilU  posset  in  bxreditate  prxferri, 

ideo  Abraham  dcjiciendo  eum  vocem  Sarae  jubetur 
audire. 

Ita  et  nunc.  Id  est,  ila  vos  isti  similes  studont 
scrvos  legis  eilicere. 

Sed  quid  dicit  Scriptura  :  Ejice  anciUam  et  fiiium 
ejus.  Quanturavis  se  iiiiquitas  extollat  ancilia  est, 
et  subjicicnda  est  sanctis.  Sicut  et  Juda^i,  quamYis 
Abrahx  filios  csse  se  jactent,  quandiu  fiiii  ancillje 
fuerint,  ct  sub  jugo  legis  carnaliter  vixeriut,  nobis- 
cum  hxredilatem  habere  non  poterunt. 

Non  enini  hares  erit  filius  ancillce  cum  filio  liberw. 
Nunc  igitur  quxrcndum  cst  cur  antea  Sara  voluic 
marilum  de  ancilla  suscipere  filium,  aut  cur  iiunc 
cuiu  matre  jubet  expelli  domo,  quod  non'zelo  fedt 


lex  conscripta,  eonjunctus  est.  Hujus  ergo  filii  ser- 
viunt  oneribus  legalium  mandatorum. 

lUa  aulem  quoi  sursum  est  Hierusalemy  libcra  est, 
In  Sane  persona ,  vel  Ecclesiam  demonstrat ,  vel 
ccelestem  Uierusalem,  ideo  de  coelo  advenit  media- 
tor,  et  Poutilex  novi  Testamenti,  et  Evangelium 
noD  10  uno  Jadaeae  loco,  sed  in  toto  mundo  cst  pr»- 
dicatum. 

Qwg  e$i  maier  nostra.  De  Ecclesiae  ergo  filiis,  qu» 
libera  est,  sopema  construitur  Hierusalem,  et  ideo 
GalatB  Iil>enB  fiUi  servi  esse  non  debeiit. 

Scripliim  est  enim :  Lwtare  steriliSf  quai  non  paris, 
erumpe  et  clama  quce  non  parturis.  Probat  aliam  nos 
luatrem  babere,  meliorem  quam  Judaei  Uierusalem. 


Deserta  aotem  diu  fuit  a  sancto  Spiritu,  geniium  ^  accensa,  sed  mysterio  prophetise  compulsa.   Agar 


mater  Ecclesia.  Nec  habuit  duos  fdios  ante  gratiam 
regeneraUonis,  quse  postea  genles  et  populos,  Deo  in 
se  operante,  giSneravit. 

Quam  multi  filii  desertce.  1d  cst  Ecclesioe,  quam 
praefigurabat  Anna,  voce  prophelica»  dicens :  Quia 
sterilis  peperit  septem,  et  fecunda  in  filiis  inlirmata 
est,  id  est  Synagoga  pcr  prsevarieationem  infidelium 
fiUonim.  In  septera  vero,  septiformis  gratia  Spiritus 
indicatur.  Hoc  notandum,  quod  quando  dicil :  Plures 
fiUi  deserUe,  magis  quam  ejus  qiKC  habebat  virum, 
Don  penitus  Synagoga  cxcludatur  a  partu,  scd  mul- 
titiido  cl  geutium  pnxferalur.  £i  ipsa  enim  Ln  apo- 
stotis,  et  pcr  aposlolos  primmn  populuai  genuit  dc 


quippe,  secundum  quod  ait  Apostolus,  in  servitutem 
gcnuil  carnalem  popuium.  Sara  vero  liberum  popu- 
him  gcnuit,  qui  nou  secundum  carncm,  sed  in  U- 
bertate  vocalus  est,  qua  Ubertale  iiberavll  eiun 
Chrislus.  IIoc  igitur  mysterio  figurabalur,  priorem 
populum  in  servitulcm  peccatorum  gcneratum  in 
domo  Racbei,  id  est  Eccleside^non  manere  in  aster- 
num,  neque  csse  hseredcm  vel  consortem  cultoribas 
Christi,  nec  cum  fiUo  nobUi,  id  est,  fideU  populo, 
regiium  coclesiis  glorise  possessurum.  Quod  vero 
exicns  Agar  infantem  in  humeros  suos  imposuit, 
significal  quod  pcccator  populus  et  insipiens  Juda^o- 
ruin  ccrviccm  ma!ris  suoe  Synogog.v  giaviivit,  dum 


Ibl 


dicit :  Sangmi  ejus  iupcr  no$  el  super  filios  na$tros  A 
(Matth,  xxvii).  Quod  vero  crrat  Agar  in  solitudine 
cum  Glio  suo,  significat  Synagogam  cum  populo  suo 
expulsam  de  terra  sua,  sine  sacerdotio  ct  sacrificio 
in  toto  orbe  terrarum ,  et  viam ,  qux  est  Cliristus, 
penitus  ignorare. 

Itaquef  fratreSf  non  sumus  anciUte  filiiy  sed  libera^ 
qua  tibertate  Christus  nos  liberavit.  Non  ergo  debe- 
mus  dcrelicta  matre  nostra  ancillam  sequi.  Quia  li- 
cet  cjusdem  viri  fucrit  uxor,  tamen  ad  tcmpus,  quia 
nondum  poterat  Sara  gcnerare,  id  est,  noudum 
fucrat  Ecclcsia  maritante  Spiritu  fecundata. 

EVANGELIUII  JOANMS,  CiP.  TI. 

f  Abiit  Jesus  trans  roare  Galilic^,  quod  est  Tibe- 

<  riadis.  Et  sequebatur  eum  multiludo  magna,  quia 

f  videbant  signa  quae  faciebat  super  his  qui  infir-  '^ 
f  mabantur.  Subiit  ergo  in  montcm  Jesus,  et  ibi 
(  sedebat  cum  discipulis  suis :  Erat  autcm  proxi- 

<  inum  Pascba ,  dies  fcstus  Judxorum.  Cum  suble- 
(  vasset  ergo  oculos  Jesus,  et  vidisset  quia  multi- 
f  tudo  roaxima  venit  ad  eum,  dicit  ad  Philippum : 
i  Unde  ememus  panes,  ut  lujnducenthi?  Ilocau- 
«  tem  diccbat  tenlans  eum,  ipse  enim  scicbat  quid 
i  essct  facturus.  Respondit  ci  Pliilippus  :  Duccnto- 
<r  rum  denariorum  pancs  non  sufiiciuni  eis,  ut  unus- 
c  quisque  modicum  quid  aocipiat.  Dicit  ei  unus  «x 
f  discipulis  ejus  Andreas,  frater  Simonis  Petri :  Est 
4  puerunus  hic,quihaletquinque  panes  Iiordeaccos 
(  el  duos  pisces.  Sed  hxc  quid  sunt  inter  tantos? 

(  Dixit  ergo  Jesus  :  Facitc  bomincs  discumbere.  p 
(  Erat  autem  fenum  multum  in  ioco.  Discubuerunt 
«  crgo  viri  numero  quasi  quinque  millia.  Accepit 
(  crgoJcsus  pancs,  et  cum  gratias  egisset,  distri- 
(  buit  discunibentibus.  Simililer  et  ex  piscibus 
(  quanlum  volebant.  Ut  aulcm  impleti  sunt,  dixit 
c  discipulis  suLs :  Colligite  qux  superaverunt  frag- 
(  roenta,  ne  pereant.  Coliegerunt  ergo  et  iropleve- 
4  runt  duodecim  copbiuos  fragmentoruro,  ex  quin- 
(  que  panibus  hordeaccis  et  duobus  piscibus,  qusc 
«  superfuerunt  his  qui  manducaverant.  Illi  ergo 
(  homincs  cuni  vidissent  quod  fcccrat  signum  dicc- 
(  bant :  Quia  bic  est  verc  propheta  qiii  venturus 
(  est  in  mundum.  » 

AbiitJesus  trans  mare  Galil(ew ,  quod  est  Tiberia- 
diSj  et  sequebatur  eum  muUitudo  magna^  et  reliqua.  ]) 
CEx  Beda.)  Primo  dicendum,  juxta  historiam,  quia 
niare  Galilxae,  quod  multis,  pro  diversitate  circum- 
JAcenlium  regionum ,  vocabuiis  distinguitur ,  illis 
lantum  in  locis  marc  Tibcriadis  vocalur,  ubi  Tibe- 
riadem  civitatem ,  aquis ,  ut  aiunt,  calidis  salubrem 
habitationem  prscmonstrat.  Siquidem  interfluente 
Jordane,  duodeviginti  passuum  millibus  in  longum, 
et  quinque  cxtenditur  in  latum.  Mystice  aulem, 
mare  turbida  ac  Uimentia  sxculi  hujus  volumina 
significat,  in  quibus  pravi  quilibet,  injusle  delectati, 
quasi  profundi  dedili  pisces,  mentem  ad  superna 
gaudia  nnn  intendunt.  Unde  benc  idem  roarc  Ga- 
Itlaca;,  id  est,  lota  cognominatur.  Quia  niminnii 
mnor  labcnlis  sscculi,  quasi  in  vcrligiucm   corda 


SMARAGDi  ABBATiS  159 

mittit,  qux  ad  perennis  viUe  dcsideria  dod  pemiittit 


erigi,  de  qualibus  Psalmista  :  /n  cxrcuitu,  inquit, 
impii  ambulant  {Psal.  xi }.  Sed  abeuDtem  irans  mire 
Galiteae  Jesuro,*muItitudo  roaxima  sequcbatup,  qu» 
doctrinx,  sanationis  et  refcctionis  ab  eo  coelestis 
munera  summa  perciperet,  quia  priusquam  Dominus 
iD  carne  appareret,  sola  illum  gens  Judxa  scque- 
batur  credendo.  Postquam  vero  per  incarnatio- 
Dis  suae  dispeDsatiouem  fluctus  \itae  corruptibilis 
adiit,  calcavit,  iransiit,  maxima  mox  eum  multi^ 
tudo  credeDtium  secuta  est  nationum,  spiritualiter 
instrui,  sanari  ac  satiari  desiderans. 

Subiil  ergo  in  montem  Jesus,  ei  ibi  sedebat  cum 
discipulis  suis,  Quod  autem  subiens  iu  montero  Jc^ 
8us,  ibi  sedebat  cum  discipulis  suis,  sed  veniente 
ad  eum  rouUitudtnc  descendit,  atque  hanc  in  supe- 
rioribus  reficit,  qnam  in  inferioribus  paulo  ante  cu- 
raverat.  Ncquaquam  frustra  factum  credamus,  scd 
ad  significandum  mystice,  quia  doctrinam  et  cha- 
rismata  sua,  Dominus  juxta  percipientium  capaci- 
tatem  distribuit.  Infirmis  adhuc  quidem  mcntibus 
ac  parvulis  spiritu,  simpiiciora  monila  comroittens, 
et  apertiora  credens  sacraroenta,  celsioribus  auteni, 
quibusque  et  perfectioribus  sensu,  sccreiiora  suso 
majestatis  arcana  reserans,  alliora  dcvotx  conve> 
sationis  itinera  suggerens,  et  altiora  pra;mioruni 
coelestium  dona  promitlens. 

Erat  autem  proximum  Pascha,  dies  festus  Judao- 
rum.  Quod  vero  propinquanle  Pascba,  Doroinus  tur- 
bas  docet,  sanat  ct  reficit,  possumus  ita  mystice  in- 
terprctari.  Quia  Pascha  transitus  dicitur,  et  quosr 
cunquc  Dominus  interna  munerum  suorum  suavitato 
recupcrat,  ad  salubrem  profecto  transitum  praepa- 
rat,  ut  carnales  videlicet  concupiscentias  mentis 
sublimitate  transcendant  :  infirma  mundi  dcsideria, 
pariter  et  advcrsa  coaiesli  spe  et  amore  coiiculcent. 

Cum  sublevasset  ergo  oculos  Jesus,  et  tidisset  quia 
multitudo  maxima  venit  ad  eum,  dicit  ad  Philippum : 
Vnde  ememus  paneSj  ut  manduccnt  hi  ?  Quod  suble- 
vasse,  oculos  Jesus,  et  vcnientem  ad  se  mullitudi- 
nem  vidisse  perhibetur,  divinae  pietatis  indiciuin  , 
est,  quia  videlicct  cunctis  ad  se  vcnire  quxrenlibus, 
gratia  misericordiae  coelestis  occurrere  consuevit. 
Et  ne  qiixrendo  errare  possint,  lucem  sui  spiritus 
aperire  currentibiis  non  desinit.  Nam  quod  ocuii 
Jesu  dona  spiritus  cjiis  roystice  designent,  tcslatur 
in  Apocalypsi  Joannes,  qtii  figurate  loqueus  de  ilhi : 
Etvidif  Uiq\i\i,agnum  stautem  tanquam  occisttm,  ha- 
bentem  cornua  septem,  et  oculos  septeih^  qui  sunt  sc- 
ptcm  spiritus  Dei,  missi  in  omnem  terram  (Apoc,  v). 

Hoc  autem  dicebat  tentans  eum,  ipse  enim  scicbat 
quid  esset  facturus,  Respondit  ei  Philippus  :  Ducen- 
toruni  denariorum  panes  non  sufficiunt  eis,  ut  unus- 
quisque  modicum  quid  accipiat.  Quod  autem  tentans 
Philippum  Dominus  dixit  :  Unde,  inquit,  ememus 
panes  ut  manducent  hi?  Provida  utique  dispensatioiio 
facit.  Non  ut  ipse  qu.ne  non  novcrat,  discat,  sed  ut 
Philippus  tarditatcm  suae  fidei  ,  qnam  magislro 
ficionte,  ipse  ncscicbat,  tcnlalus  agnoscar  cl  roira- 


153 


COLLECTIONES  IN  EPISTOLAS  ET  EVANGELIA. 


151 


culo  faclo  casligel.  Neque  enim  dubitare  debuerat,  A  operanlc^ctsermonemconfirmaDlesequcnlibussignis. 

DixU  ergo  Jesuf,  facite  homincs  discumhere,  erat 
autem  fenum,  elc.  Fenum  in  quo  discumbens  turba 
rcGcitur,  concupiscentia  carnalis  intelligilur,  quam 
calcare  ac  premere  debet  omnis  qui  spiritalibus 
ftiimenlissatiari  desiderat.  Omnis  enim  caro  fenum,  ct 
omnisgloria  ejustanquam(losfem(Isa,\L),  Discumbat 
ergo  super  fenum,  florcm  feni  conterat,  hoc  est, 
castigcl  corpus  suum,  ct  serviluli  subjiciat,  volu- 
ptates  camis  cdomet,  luxurioc  fluxa  reslringat,  quis- 
quis  panis  vivi  cupit  suavilale  rcfici. 

Discubuerunt  ergo  viri  numero  quasi  quinque  mil- 
lia,  Quinquc  millia  virorum  qiii  manducaverunt, 
perfectioiic.n  vitae  corum  qui  verbo  reflciuntur  in- 
sinuant,  quil)us  Apostolus  ail :  Viriliier  agite  et  con- 


praesenle  rerum  creatore,  qui  educit  panem  de  terra, 
et  vino  Ixtificat  cor  hominis,  paucorum  denariorum 
panes  suflQcere  turbarum  millibus,  non  paucis,  ut 
onusquisque  suiBcienter  acciperet,  etiam  saluratus 
abiret. 

Dicit  ei  unus  ex  discipulis  ejus  Andreas,  frater  Si- 
moms  Petri  :  Est  puer  unus  hic  qui  habet  quinque 
panes  hordeaceos  et  duos  pisces.  Sed  hcec  quid  sunt 
inter  tantos?  Quinque  autcm  pancs,  quibus  multitu- 
dinem  populi  saturavit,  quinquc  sunt  libri  Moysi. 
Quibus  spirilali  intelleclu  palcfactis  et  abundantiore 
jam  sensu  multiplicatis,  auditorum  fidelium  quotidie 
eorda  reficit,  qui  benc  liordeacei  fuisse  referuntur, 
propter  nimirum  austeriora    Icgis  edicia  ct  tcgo- 


menta  litterae  grossiora,  quai  interiorem  spiritalis  B  fortamini   (I  Cor.  xvi).  Millenarius  auleni  numerus. 


sensus  quasi  medulam  celabant.  Duo  autem  pisces 
quos  addidit,  psalmistarum  non  incouvcnienlcr  et 
prophetarum  scripta  significat,  quorum  uni  canendo, 
aiteri  colloquendo,  suis  auditoribus  futura  Cbristi 
et  Ecclesiae  sacramenta  narrabant.  Et  bcne  per 
aquatilia  animantia  figurantur  illius  aevi  prxcones, 
in  quo  populus  fidelium  sine  aquis  baptismi.  vivere 
nuUatenus  po^t.  Sunt  qui  putant  duos  pisces  qui 
saporem  suavem  pani  dabant,  duas  illas  personas 
significare,  quibus  populus  ille  regebatur,  ut  per 
eas  consiliorum  moderamen  acciperct,  regiam  scili- 
cel  et  sacerdotalem.  Adquas  etiam  sacrosancta  iUa 
unctio  pertinebal,  quarum  oflicium  erat  procellis  ct 
fluctibus  popularibus    nunquam  frangi  atque  cor- 


ultra  quem  nulla  nostra  coniputatio  succrcscit , 
plenitudinem  rerum,  de  quibus  agitur,  indicare 
consuevit.  Quinario  vero,  quinquc  notissimi  corpo- 
ris  nostri  sensus  expriniuiitur,  visus  videlicct,  au- 
ditus,  gustus,  olfaclus  ct  actus.  In  quibus  singulis 
quicunque  viriliier  agcre  et  confortari  satagunt, 
sobrie  et  juste  et  pie  vivendo  et  coileslis  sapientia^ 
dulcedine  recreari ,  hi  nimirum  quinquc  millibus 
virorum,  quos  Dominus  mysticis  dapibus  satiavit, 
flgurantur. 

(Ex  Origene,)  Qui  bcnc  secundum  Marcum  qum- 
quageni  et  centeni  discubuerunt.  Quinquagesimus 
enim  poenitentiae  psalmus  cst,  significat  cos  qui  ad 
convivium  Dei,  adhuc  in  poenilcntia  commissorum 


rumpi,  et  violentes  turbarum  conlradictiones,  tan-  C  positi,  venientes  verbi  auditum  percipiunt.   Centeni 


qoam  adversantcs  undas  sacpe  disrumpere,  iutcr- 
dum  eiscustodita  sua  intcgritate  ccdere,  prorsus 
more  piscium,  taiiquam  in  proccUosa  maris,  sic  in 
turbulenta  populi  adminislralione  versari;  qiwe  la- 
men  duae  pcrsonx  prx'figui*abant,  ambas  enim  solus 
ille  sustinuit,  ct  non  figurate,  sed  proprie  solus  im- 
plevii. 

Est  puer  unus  hic,  et  reliqua.  Puer,  qui  quinque 
panes  et  duos  pisces  habuit,  ncc  tamen  hos  csu- 
rienlibus  turbis  distribuit,  sed  Domino  dislribuen- 
dos  obtulit,  populus  esl  Juda?orum  litlerali  sensu 
pucrilis,  sive  qui  Scripturarum  dicta  clan^a  secum 
tenuit,  qua6  tamen  Dominus  in  carne  apparcns  accc- 
pit,  et  quid  intus  haberent  utilitatis  ac  dulcedinis 
ostendit,  quam  mulliplici  spirilus  gratia,  quoe  pauca 
ac  despecta  videbantur  exuberarcnt,  patefecit,  et 
haec  per  apostolos  suos  apostolorumque  succcssores 
cnnctis  nationibus  ministranda  porrexit.  Unde  bcne 
?.lii  rcferunt  evangelistx,  quia  pancs  et  pisccs  Do- 
niinus  discipulis,  discipuli  autcm  ministraverunt 
turbis.  Cum  enim  mystcriuin  humanx  salutis  initio 
coppisset  enarrari  pcr  Dominum,  ab  cis  qui  audie- 
I  tint,  in  nos  conliriualuni  est.  Quiitque  siquidem  pa- 
iies  et  duos  pisccs  fregit  ct  disVribuit  discipulis, 
quando  apcruit  illis  scnsuni,  ut  inlcHigcrcnt  omnia 
qurc  scripta  essent  in  legc  Moysi  el  proplictis  ct 
psalniis  dc  ipso.  Discipuli  apposucrunt  turbis, 
quando  profecli  pncdicavcrunt  ubiquc,  Domiuo  co- 


D 


autem  hi  sunt,  qui  jam  praesumpta  venioe  spe,  de 
solo  vila;  seternoe  desiderio  suspirant.  Alitcr,  quin- 
quageni  illossignificant,  qui  a  malo  quicscunt  opcrc. 
Centeni,  qui  etiam  a  mala  quiescunt  cogilatione. 

Accepit  ergo  panes  Jesus^  et  cum  gratias  egisset 
distribuit  discumbentibus  ^  similiter  et  ex  piscibus 
luantum  vofebant.  Non  enim  Salvator  nova  creal 
cibaria,  sed  acceptis  his  quaj  habuerunt  discipuli 
benedicit,  qui  veniens  in  carne,  non  alia  quam  qua; 
dicta  sunt  pncdicabat.  Sed  Icgis  et  prophetaium 
scripla,  quam  sinl  mysteriis  graliae  gravida  demon- 
strat.  Gralias  egit,  ut  et  nos  de  perceptis  coelitus 
muncribus,  gratias  scmper  agere  docerel  ut  et  ipsc 
quantuin  de  nostris  profeclibus  gratulctur  intimarct. 
Fregit  cl  per  aposlolos,  distribuit  discumbeiilibus, 
quia  sacramenta  prophetiac  pcr  sanctos  doclores, 
qui  haec  tolo  orbc  praidicarenl,  distrihuit. 

Ut  autem  impleti  sunt,  dixit  discipulis  suh^coUigite 
fragmcnla^quce  superaverunt  ne  pereant.  Quod  turbis 
superest  a  discipulis  suslollilur,  quia  sacraliora  ctar- 
cana  divinorum  eloquiorum  niyslcria  ,  qux  a  rudi- 
bus  capi  nequeunt ,  non  ncgligenter  omitlenda  ,  scd 
suiit  inquirenda  pcrfcctis. 

CoUegcrunt  ergo ,  et  implcvcrunt  duodecim  co- 
phinos  fragmentorum  ,  ex  qmnqne  panibus  qu(C  «w- 
perfucruttL  Quia  duodeuario  numero  solct  perfcctio 
dcsiguari.  Uccte  pcr  duo  lccim  cophinos  duodecim 
aposloli  ,  cl  per  apos!olos  ,  otiinis  doclorum  fpirita- 


i55  SMARAGDI 

lium  chorQS  exprimitur,  foris  qmdem  hominibus  di»-  A 
peclus,   sed  inlus  salulari  cibo  repletus.  Goiistat 
enim  cophinis  opera   servilia  gcri  solere.  Sed  ipse 
t;ophinos  panum  fragmentis  impIeyU  ,  qui  infirma 
numdi,  ut  fortia  confimderet,  elegit. 

IIU  ergo  iwmines,  cum  vidissent  quod  fecerat  «'- 
(fnurn,  dicebant :  Quia  hic  est  vcre  propheta,  qui  vcntu- 

^rusest  in  mundum.  Recte  quidcm  diccbanl  Dominum 

j 

prophctam  magnum  ,  mogn^e  salutis  prxconem,  jam 
'mundo  futurum.  Nam  et  ipse  prophelam  sc  vocare 
dignalur,  ubi  ait :  Quia  non  capit  prophetam  perire 
extra  Hierusalem,  Scd  necdum  plena  fide  profi- 
cicbant ,  quia  hunc  eliam  Dcum  dicere  nesciebant. 
Nos  cerliore  agnitione  veritaiis  et  fidei  ,  videntes 
mundum,  quem  fecit  Jesus,  et  signa  quibus  illum  re- 
plevit.  Dicamus  :  Quia  hic  est  vere  mediator  Dei  cl  B 
bominum,  qui  implerct  mundum  divinilate,  et  mun- 
dus  per  ipsum  factus  est.  Quia  in  propria  vcnit  hu- 
manitate,  quxrere  et  salvarc  quod  perierat,  ac  re- 
crcare  mundnm  quem  fccerat. 

FERIA  SECUNDA  POST  VICESIMAM. 

EVANGELIUM  JOANNIS,  CAP.  H, 

c  Prope  erat  Pascha  Judxorum ,  et  asccndit  Jesus 
c  llierosolymam.  £l  invcnit  in  lemplovendentcs  oves 
c  et  koves  et  columbas  et  nummularios  scdcntes. 
c  Et  cum  fecisset  quasi*  flagcllum  de  funiculis,  omnes 
c  ejecit  dc  teroplo ,  oves  quoque  et  boves,elnummu- 
c  luriorum  efTudil  ses,  et  mensas  subverlit.  Et  bis 
c  qui  columbas  vcndebant  dixit :  Aufertc  ista  hinc, 
c  et  nolile  faccre  domum  patris  mei  domum  nego- 
c  liationis.  Recordati  vero  sunt  discipuli  ejus,  quia  C 
c  scriptum  est :  Zelus  domus  tnae  comedit  me.  Res- 
c  ponderunt  ergo  Judxi,  et  dixerunt  ei  :  Quod  si- 

<  ^num  ostendis  nobis,  quia  haec  facis  ?  Respondit 
M  ilesus,  et  dixil  eis  :  Solvile  templum  hoc  et  in  tri- 
4  hus  diebus  excitabo  illud.  Dixerunt  ergo  Judxi : 
•f  Quadraginta  ct  scx  annis  acdificatum  est  tcmplura 
-c  hoc  ,  et  tu  in  tribus  dicbus  excitabis  illud  ?  Ille 
4  autem  dicebat  de  templo  corporis  sui.  Cum  ergo 
c  rcsurrexisset  a  mortuis ,  recordati  sunt  discipuli 
■*  ejus,  quia  haec  dicebat.  Et  crediderunt  Scriptunc 
■*  ct  scrmoni  qucm  dixit  Jesus.  Cum  autem  esset 
-c  llierosolymis  in  Pascha,  in  die  feslo,  multi  credi- 
4  derunt  in  nomine  ejus,  vidcntes  signa  qua;  facic- 
4  bat.  Ipse  autem  Jcsus  non  credebat  seipsum  cis, 

<  eo  quod  ipse  nossct  omhes.  El  quia  opus  ei  non  ^ 
i  erat,  ut  quis  testimonium  perhiberetde  hominc. 

i  Ipse  enim  sciebat  quidesset  in  bomine.  i 

Prope  erat  Pascha  Judceorum^  et  ascendit  Iliero- 
iiohjmam  Jesus,  Quod  autem  appropinquante  Pascha 
Jesus  asccndit  Ilierosolymam  ,  nobis  profccto  dat 
cxemplum,  quanta  animl  vigilanlia  Dominicis  sub- 
jici  debeamus  imperiis,  cum  ipse  in  hominis  inik-' 
mitateapparens,eadem  quae  ex  Divinitatis  auctorila- 
le  statuit  decrela  custodiat.  Ne  cnim  putarent  scrvi, 
absque  crebris  orationum  Imnonimque  acluum  victi- 
inisy  vel  flagclla  evaderc,  vcl  praemia  sc  posse  percipc- 
rc,  ct  ipse  intcr  scnicntcs,  adorandum imraolandum- 
quc  Dci  Filius  asccndit.  Q;ii  vcnicns  Hicrosolymam, 


ABBATIS  156 

quid  ibi  gefentcs  invenerit,  quid  ibulcm  ipse  gesse- 
rit,  viJeamus 

Et  invenit  in  templo  ,  vendentes  boves  et^  oves  et 
columbas  ct  nummularios  sedentes.  Nummularii  ad 
hoc  scdebant  ad  rocnsas  ,  ut  inler  emptores  vendi- 
toresque  hosliarum^  prompta  esset  pecunioe  taxatio. 
Videbantur  ergo  licile  vendi  in  lemplo,  qux  ad  hoc 
eraebantur,  ut  in  eodem  templo  oflerrentur  Domino. 
Sed  nolcns  ipsoDoniinus  aliquid  indomo  sua  terrenx 
negotiationis ,  ne  ejus  quidem,  qux  honcsta  puta- 
rctur,  exbiberi,  dispulitnegotiatores  injuslos,  et  foras 
omnes  simul  cum  his  qux  negotiabaniur  cjccit.  Quid 
ergo,  fratres  mei ,  quid  putamus  facerel  Dominus,  si 
rixis  dissidcnles  ,  si  fabulis  vacantes,  vcl  alio  quo- 
libet  scclere  rcperiret  irretilos  ?  qui  hostias,  qux 
sibi  immolarentury  ementes  io  templo  vidit«  et  cli- 
minare  curavil? 

Et  cum  fecisset  quasi  flageUum  de  funiculiSf  omnes 
ejecit  de  templo  ,  oves  quoque  et  boves^et  nummula- 
riorum  effudit  (rs.  et  mensas  subvertitf  et  his  qui  co- 
lumbas  vendebant ,  dixit :  Auferte  ista  hinc  ,  et  nolile 
facere  domum  Patris  mei  domum  negoliationis.  Ti- 
mendum  salis  est ,  ne  nos  in  tcmplo  nummularios, 
ne  venditores  bovum  ,  ovium  ,  columbarumve  re- 
periens  damnet.  Boves,  quippe  doctrinam  vilue  cce- 
lestis.  Oves  opera  mundilix'  et  pictatis.  Columbai 
sancti  Spiritus  dona  designaiit.  Venduntautem  boves, 
qui  verbum  Evangelii ,  non  divino  amore  ,  sed  (er- 
reui  quseslus  intuitu  audienlibus  impendunt,  quulcs 
reprehendit  Apostolus,  quia  Christum  annuniiarent 
nonsincere.Vendunt  oves,  qui  bumanx  gratialuudis, 
opera  pietalis  cxerccnt,  de  quibus  Dorainusait :  Quia 
receperunt  mercedem  suam.  Vcndunt  columbas  ,  qui 
acceptam  Spiritus  gratiam  ,  non  gratis  ,  ut  pra;- 
c<^ptum  est,  sed  ad  prxmium  dant,  qui  impositionem 
inanus  ,  quaSpirilus  accipitur,  etsi  non  ad  qua*s- 
tum  pecunix,  ad  ^iilgi  tamen  favorem  Iribuunt :  qui 
sacros  ordincs  non  ad  viUB  meritum,  sedad  gratiam 
largiuntur.  Nummos  dant  mutuo  in  templo,  qui  iion 
simulaleccclestibus,  sed  aperle  lerrenisrcbus  in  Ecclc- 
sia  deserviunt,  sua  quxrcntes,  non  qux  Jesu  Clirisli. 

Recordati  vero  sunt  discipuli  ejus ,  quia  scriptum 
est  :  Zelus  domus  tuce  comedit  me.  (Ex  August.) 
Unumqucmque  Chrislianum  zelus  domus  Dei  co- 
medat.  In  qua  domo  Dei  membrum  es  ,  si  quid  forle 
perversum  videris ,  satage  corrigi ,  emendarc  non 
quicscas.  Verbi  gratia  ,  vides  fratrem  currcre  ad 
thealrum,  prohibe,  mone,  contesiare,  sizclus  domus 
Dei  comedit  te.  Videsalios  currcre,  et  inebriarcvelle, 
prohibe  quos  potcs,  tcne  quos  potes,  terreto  quos 
poles,  quiiius  poles  blandire ,  noli  tamen  quicscerc. 
Amicuscst,  admoneatur  leniter  :  Uxor  est,  scvcris- 
sime  icfrenctur  :  Ancilla  est,  ctiam  vcrijcribus  com- 
pescatur.  Fac  quidquid  potcs  pro  persona  qiiam  por- 
tas,  noli  quiesccre  lucrari  Christum  ,  quia  lucratus 
cs  a  Cbrislo,  et  perficis  in  tc  :  Zelus  domus  tua;  co- 
medil  me.  Si  autcm  fueris  frigidus,  niarcidus,  ad  te 
solum  cxspectans  ,  et  quasi  tihi  suflicicns  ct  diccns 
in  coj  !c  tuo  :  Qnid  mihi  curarc  csl  alicna  peccata, 


157 


COLLECTIONES  IN  EPISTOLAS  ET  EVANGELLL 


1:^8 


saffidt»iWaniiDamca,i|»aminlcgramserveraDeo,  Aficalionem$igBi^^  cnim  Salomon  lcm- 


eliam  dod  UIh  venil  in  menteni  servus  iUe,  qui  abs- 
coadit  taientumet  noluit  erogare  ?Notan(ium  autem, 
qiiia  non  solum  vcnditores  sunt  coltimbarum,  ct  do- 
miMB  Dei  fociunt  donNim  negotiutlonis ,  qui  sacros 
ordines,  largiendo  preliuro  pecimix  vel  iaudis,  vel  ct 
Jam  lionoris,  inquirunt.  Ycrum  hi  quoque  qui  gradum 
Td  gratiam  in  Ecclcsia  spiritalcm  ,  quam  Domino 
lari^ieBle  perceperc  ,  non  simplici  inientione  ,  sed 
ciquslibet  huraanx  causa  retributionis  cxercent,  coii- 
Ira  iliud  aposloli  Petri :  Qui  loquHury  quast  sermones 
Ikei  y  qui  minislrat  lamuam  ex  virtule  ,  quam  admi- 
nhirai  Deut ,  ul  in  omnibus  honori^celur  Deus  per 
Jesum  Christum (1  Petr.  iv).  Funculi  quiijus  flagei- 
hndo  impios  de  templo  expulit ,  crementa  sunt  ac- 


plum,  in  maxima  regni  sui  pacc,  dccentissimo  se- 
ptem  aniiornm  opere  perfccit ,  quod  destructum  a 
Chaldxis,  post  scpluaginta  annos  ad  jussionem  Cyri 
Pcrsx,  laxata  captivitatc ,  rcxdincari  coeptum  esl. 
Scd  fiiii  transmigrationis,  opus,  quod  Zorobabel  eh 
Jcsu  faciehant  propter  impugnationem  geotiuro  vi- 
cinarum,  ante  quadraginta  ct  scx  annos  iniplere  ne- 
quivcrunt,  qui  etiau  numcrus  annorum  pcrfectioni 
Domini  corporis  aptissiroc  congruit.  Tradunt  ctcnim 
naturalium  scriptorcs  reruro,  fonnani  coiporls  bu- 
roani  tot  dicrum  spatio  perfici.  Quia  viilciicct  pri- 
rois  sex  a  conceplionc  diebus  laclis  hakcat  siroili- 
tudincro.  Sequenlibus  novera  convcrtalur  ad  sangui- 
ncro.  Dciiulc  duoiicciro  soliilctur.  Rcliquis  decero  ct 


tioiHiui  mabrum  ,  de  qaibus  materia  damnandi  re-  ^  octo  rirnief.ir  usquc  ad  perrccla  liniamcnta  omnium 


prc^s  districto  judici  datur.  Ilinc  etenim  dicit 
Isaias:  VtequitrahilisiniquUatem  infunieulis  vanitalis 
(/m.  y).  Et  in Proverbiis  Salomon :  Iniquitates,  inquit, 
su4r  cofriunt  fiNpittPi,  et  funibus  peccatomm  suorum  con- 
strin§itur  {Prov.y).Qu\  cnim  peccata  peccatis,  pro  qui- 
bttsacriusdamneturaccuroulat,  quasi  funlcuJos,  qui- 
bnsligetarac  Qagelletttr,  paulatim  augomloprolongal. 
Nommulariorum  quoque  qnos  cxpulcrat  cfluilit  ;ps, 
el  mensas  subvcrtit,  quia  damnatis  in  flnc  roprobis, 
etiam  ipsanira  quas  dilcxere  rcruro  tollet  figuraro, 
jaita  hoG  quod  scriptum  cst :  Et  mundus  transibit  et 
cMcufrisc^niia  ejus.  E4,  cis  qui  colurobas  vendebant, 
disil  :  Auferte  ista  hinc,  et  nolite  facere  domum  Pa- 
tn$  mei  domum  negotiationis     (Joan.  ii).  Yenditio- 


merabroruro,  ct  hinc  jaro  reliquo  tcnipore  usque  ad 
tcropus  partus,  roagniludine  augeatur.  Sex  aulcm 
et  novcm  ,  ct  duodecim,  ct  dcccm  ct  octo ,  quatlra- 
ginta  quinquc  faciuiit.  Cuibus  si  unum  adjecerimus, 
id  est,  ipsum  dieni,  quo  discreta  pcr  roerobra  corpus 
crenientum  sunierc  incipit,  totniroiruro  dics  in  xdl- 
ficatione  corporis  Doroini ,  quot  in  fabrica  teropli 
annos  inveninins.  Et  qtiia  teropluni  illud  niaiiu  fa- 
ctum,  sacrosanctaro  Doniini  carncro,  quam  cx  vir- 
gine  sumpsit,  ut  e.\  hoc  loco  uisciinus,  iigurabat, 
quae  quia  ca  qiiod  corpus  .ejus,  quod  cst  Ecclcsia» 
quia  iiDusquisque  fiJcIium  corpus  aniroamquc  dcsi- 
gnabat.  Ut  in  plerisquc  S^ripturarum  locis  inveni- 
mus.  Adani  vero  priinus  post  peccatum  audivit 


ncni  columbarnm  de  lcmplo  auferri  prxcepit,  quia  ^  Terraes  et  in  tcrram  ibis  {Cen.  m).  Sccundus   vcro 


qui  gratiam  Spiritos  gratis  acccpit,  gralis  dcbctdarc. 
Unde  Simon  ilie  roagus  qui  hanc  cmerc  ticcunia 
ToIoit,tit  majorepretio  venderct,  audivit  :  Pecunia 
tma  tecum  sit  in  perdUione,  non  est  tibi  vars  ncquc 
tors  iusermonehoc  {Act.  viii). 

He$ponderunl  ergo  Judwt  et  dixeruut  ei :  Quod  si- 
gmtm  astendis  uobls  quia  ha'c  facis  ?  llespondens  Jc" 
SMs  ei  dixit  eis  :  Solvite  temptum  hoc^  et  in  tribus  die- 
Hsexciiaboillud.  De  quo  tcniplodiccrct,  evaiigelista 
posl  apeniit,  videlicct  dc  tcinplo  corporis  sui,  quod 
ab  illis  passionc  sohitum  ,  ipse  posl  Iriduum  excita- 
vii  de  morlc.  Quta  crgo  signuin  quo^rebant  a  Doini- 
QO»  quare  solila  commcrcia  projiccre  debucriut  de 
leni|iloTRespondit,  idco  se  rcctissinie  inipios  cxtor* 


D 


Adam  de  seipso  ail :  Solvite  templum  hoc,  et  in  tn- 
bus  diebus  excitabo  illud  {Joan.  ii).  Sparsus  vero 
fuit  priinus  Adam  per  univcrsoro  munduro,  qui  in 
secundo  coilcctus  est,  quod  significat  iK)rocn  Adain , 
quod  quatuor  lillei  is  scribitur,  «  S » itcruin  a  ct  p, 
qu»  quatuor  iittcrx  quatuor  partcs  orbis  dcsignanty 
in  quas  sparsus  esl  Adam  in  filiis  suis.  Ideo  in  prin- 
cipiis  nominum  partium  roundi,  hx  quatuor  Iittcra> 
lcguntur.  Nam  ypxto^,  quod  cst  scptcntrio,  ab  a  in- 
cipiU  Et  ^xKTig  quod  cst  occidens»  a  ^  iiicipit.  Et  dcva- 
To).)B,  quoii  cst  oricns,  ab  «  incipit,  ftiTu/xS/sia ,  quod 
esl  mendios,  ab  fx  incipit,  quoe  sunt  quatuor  partes> 
orbis.  Ab  his  qiiatuor  litteris  incipiens,  quse  hlterx» 
si  in  coinpulo  Grscco  consiJerentur,  ((uadraginta  S4!x 


minare  delemplo,  quia  ipsum  tcmplum  signincave-      faciunt,  nam  a  ununi,  o  quatuor,  ct  iterum  a  unum 


rii  lcmpkihi  corporis  siii,  in  quo  nulla  prorsus  csse 
poluit  altcujus  macula  pcccati.  Ncque  iroroerito  ty- 
picum  purgaverit  a  sceleribus  teropliim  ,  qui  vcruim 
Dei  tcmplum,  aU  hominibus  roorte  soluturo,  divinse 
polentia  majestatis  excitarc  possct  a  roortuis. 

Dixerunt  ergo  Judiei  :  QuadragiUa  et  sex  annis 
erdificatum  est  templum  hoc,  et  tu  in  tribus  diebus  cx- 
eiiabis  illud  ?  Quomodo  intcllexerunt,  ita  rcspon;Ie- 
innl.  Seil  ne  nos  quoqiic  spiritualero  Domini  scr- 
monem  carnaliter  scntircnius ,  evangeiista  subsc- 
qnentcr,  de  quo  tcroplo  siibscqiieretur  cxposuit. 
Quod  Aulcm  aiuut  de  tcniplo,  quadraginta  ct  sex  an- 
lis  xdificato,  non  piimasn,  scl  sccundani  iilius  ^rdi- 


fi  quadragnta,  quod  sunt  siroui  ducti  quadraginta 
scx,  myslicc  designans  qiiadraginta  scx  aniK)s  qui- 
bus  lcuiplum  corporis  Chrtsti  in  utero  virginali  a^tli- 
ficatum  cst,  sicut  supirius  dixiinus.  Caro  auleia 
Christi,  qua;  dc  Adam  sunipla  csl,  dcstructa  cst  a 
Judxis,  ct  a  scipso  iteruro  oidilicala,  sccunduro  Scri- 
pturas  prophctaruin.  Et  ideo  dicit  cvangclista  :  II oc 
enim  dicebat  de  templo  corporis  sui. 

Cum  ergo  resurrexisset  a  morluis,  rccovdali  sunt 
discipuli  ejus,  quia  hoc  dicebat ,  et  credidcrunt  Scri^ 
ptura^,  h\  cst  Prophclaruin,  qui  prxdixcrunl  Cliri- 
stum  tcrtia  dic  resurgere,  ct  scrmoni  qiicro  dixil 
Jcsns,iil  cst,  quol  ail  :  Sdviu  tcmplitm  lific,  el  i;* 


m  SMARAGDI 

tribus  diebus  excUabo  illud,  hoc  est,  tertia  die  resu-  A 
scitabo  quod  vos  solvetis  in  cnice. 

Cum  autem  esset  Hierosolymis  in  Pasclia  in  die  fe- 
«/0,  mutti  crediderunt  in  nomine  ejus ,  videntes  signa 
ejus  qu(B  faciebai,  ipse  autem  Jesus  non  credebat  se- 
metipsum  eis,  eo  quod  ipse  nossift  omnes,  et  quia  opu$ 
ei  non  erat^ul  quis  testimonium  perhiberet  de  homine^ 
ipse  enim  sciebat  quid  esset  in  homine,  Noii  enim  sic 

jcredebant  iir  eum  ut  digiii  essent  Cbristum  habitare 
in  eis,  quorum  fides  catechumcnis  coraparari  potest, 

1  ut  credant  in  Christum,  sed  Cbristiis  non  credit  se- 
ipsum  eis,  quia  nisi  quis  rcnatus  fuerit  ex  aqua  et 
spirilu,  non  potest  inlroire  in  regnum  Dei.  Nemini 
vero  se  credit  Christus,  nisi  qui  dignus  est  introire 
in  regnum  Dei,  nulUis  enim  dignus  est  introire  in 
regnum  Dei ,  nisi  qui  renatus  esl  ex  aqua  et  spiritu.  " 

FERIA  QUARTA  POST  yiCESBIAM. 

EVANGELIUM   JOANNIS,  CAP.  IX. 

f  Praeteriens  Jesus  vidit  homincm  cxcum  a  nati- 

«  vitatc,  et  interrogaverunl  eum  discipuli   ejus  : 

c  Rabki,  quis  peccavit,  hic  aut  parentes  ejus,  ut  cae- 

€  cus  nasceretur?  Respondit  Jesus  :  Neque  hic  pec- 

c  cavit  neque  parentes  cjus,  sed  ut  manifestentar 

i  opcra  Dei  in  illo.  Me  oportet  operari  opera  ejus 

<  qui  misit  me,  doncc  dies  est.  Venit  nox  quando 
c  nemo  potest  operari,  quandiu  ia  mundo  sum, 
c  lux  sum  mundi.  Hxccum  dixisset ,  expuit  in  ter- 

<  ram,  et  fecit  lutum  ex  sputo,  et  linivit  iutum  super 
I  oculos  ejus,  el  dixit  ei  :  Yade  et  lavare  in  natato- 

c  ria  Siloe,  quod  interprctaiur  missus.  Abiit  ergo  ^ 

<  et  lavit,  et  venit  videns.  Itaque  vicini  et  qui  vide- 

<  rant  eum  prius,  quia  mendicus  erat,  dicebant  : 
1  Nonne  hic  est  qui   seJcbat  et  mendicabat?  Alii 

<  dicebant,  quia  hic  esl.  Alii  autera,  nequaquam, 

<  scd  similis  est  ei.  Ille  vero  diccbat,  quia  ego  sura. 

<  Dicebant  ergo  ei  :  Quomodo  apcrti  sunt  tibi  oculi? 

<  Respondit :  IIIc  homo  qui  dicitur  Jesus,  lutum  fecit 

<  ct  unxit  oculos  meos,  et  dixit  mihi :  Vade  ad  na- 
«  tiitoriam   Siloe,  et  lava.  Et  abii  et  lavi  el  video. 

<  Et  dixerunt  ei  :  Ubi  est  llle?  ait :  nescio.  Addu- 
c  cunt  eum  ad  Pharisscos,  qui  caecus  fuerat.  Erat 

<  autem  Sabbatum  quando  lutum  fecit  Jesus,et  ape- 

<  ruit  oculos  ejus.  Iterum  ergo  interrogabant  eum 

<  Pharissei,  quomodo  vidisset.  Ille  aulem  dixit  eis  :  j^ 

<  Lutum  mihi  posuit  super  oculos,  et  lavi  et  video. 

<  Dicebant  ergo  ex  Pbarisscis  quidam  :  Non  est  hic 

<  homo  a  Deo  qui  Sablatum  non  custodit.  Alii  dioe- 

<  bant  :  Quomodo  potest  homo  peccator  hscc  signa 
c  facere?  Et  schisma  erat  intcr  eos.  Dicunt  ergo  obco 
c  ilcrum  :  Tu  quid  dicis  de  eo,  qui  aperuit  tibi  ocu- 

<  los  tuos?  llie  autem  dixil  :  (Juia  prophcta   est. 

<  Non  crediderunt  ergo  Judxi  de  illo,  quia  cxcus 

<  fuisset  et  vidisset,  donec  vocaverunt  parentes  ejus 
c  qui  videret,  et  iuterrogaverunt  eos  dicentes  :  Hic 
f  cst  filius  vester,quem  vos  dicitis,  quia  csecus  natas 
i  cst.  Quomodo  ergo  nunc  viJet?  Responderunt  eis 
'  parentcs  ejus  et  dixcrunt  :  Scimus  quia  hic  cst 
'.  ISIius  nostcr,  ct  quia  cxcus  natus  est,  quomodo 


ABBATIS  m 

<  autem  nunc  videat  nesctmus,aut  quis  aperoit  oot- 
c  los  ejus  nos  nescimus,  ipsum  interrogate,  aetateiB 
f  habet,  ipse  de  se  loquatur.  Haec  dicebant  parentes 
c  ejus,  quia  timebant  Judaeos.  Jam  enim  conspiravo- 
f  rant  Juiiiei,  ut  si  quis  eum  conGteretur  Chrislam, 
f  cxtra  synagogam  fleret.  Propterea  parentes  ejus 
f  dixerunt  :  quia  aelatem  habet,  ipsum  interrogate. 

<  Vocavernnt  ergo  rursum  hominem  qui  fuerat  cae* 
f  cus,  et  dixerunt  ei  :  Da  gloriam  Deo ,  nos  scimos 
c  quia  hic  homo  peccator  est.  Dixit  ergo  ille  :  Si 
c  peccator  esl  nescio;  unum  scio,  quia  caccus  cum 
c  cssem,  modo  video.  Dixerunt  ergo  illi  :  Quid  fecil 
f  tibi?  quoinodo  aperuittibi  oculos?  Responditeis: 
f  Dixr  vobis  jam  et  audistis,  quid  iterum  vultis  au- 
c  dire?  Nunquid  et  vos  vullis  discipuli  ejus  fleri? 
c  maledixeiunt  ei  et  dixerunt  :  Tu  discipulus  iilius 
c  sis ,  nos  aotem  Moysi  discipuli  sumus.  Nos  scimas 
c  quia  Moysi  locutusestDeus,huncautem  nescimus 
f  unde  sit.  Respondit  ille  homo,  et  dixit  eis  :  In  hoc 
c  cnim  mirabile  est,  quia  vos  nescilis  unde  sit,  ei 
c  apcruit  oculos  meos.  Scimus  autcm  quia  pecca- 
c  torcs  Deus  non  audit,  sed  si  quis  Dei  cullor  cst 

<  el  voluntatem  ejus  facit,  hunc  exaudit.  A   sxculo 

<  non  est  audilum,  quia   aperuit  quis  oculos  cxci 

<  nati?  nisi  essel  hic  a  Deo,  non  polcrat  facere  quid- 
</  quam.  Rt^spondcrunt  et  dixerunt  ci :  In  pcccatis 

<  natus  es  totus,  et  tu  doces  nos?  Et  cjecerunt  eom 

<  foras.  Audivit  Jesus  quia  ejecerunt  eum  foras,  et 
c  cum  invenisset  eum,  dixit  ei :  Tu  credis  in  fllium 
c  Dei?  Respondii  ille  et  dixit :  Quis  est,  Domine,  at 
c  credam  in  eum?  Et  dixit  ci  Jesus  :  Et  vidisli  eum, 
f  et  qui  loquitur  tecum  ipse  est.  At  ilie  ait :  Credo» 
f  Dominc,  et  procidens  adoravit  euin.  i 

Pra^teriens  Jesus  vidit  hominem  cwcum  a  nativi'- 
tatCf  etc.  Genus  humanum  significat  isle  caccus.  H;ec 
eiiim  caccitas  contigit  iii  primo  homine  per  peccatum, 
de  qoo  omnes  originem  duxiinus,  non  solom  roor- 
tis,  sed  etiam  iniquitatis.  Vcnit  Dominus,  spuit  in 
len-ara,  de  saliva  sua  lulum  fecit,  quia  vcrbum  caro 
factum  est,et  unxit  oculos,  ctmisil  illum  ad  piscinani 
Siloem ,  qui  interprotatur  missus.  Missus  vcro  est 
Dominus  JesusChristus;nisi  enim  ille  fuisset  raissns, 
nemo  nostrum  esset  ab  iniquilate  dimissus.  Lavit 
ergo  ocuios  in  ea  piscina,  baptizatus  esl  in  Christo, 
et  illuminatus  est.  Caecitas  eniin  infldelitas  est,  et  illu- 
roinatio  fldes.  Quaestionem  quippe  Domino  proposue- 
runt :  Quis  peccavity  hic  aut  parentes  ejus,  ut  ccecut 
nasceretur  .^Respondit  Jesus :  Nequehic  peccavit,neque 
parentes  ejusj  ut  ca^cus  nasceretur,  Habebant  enim 
peccatum  parentcs  ejus,  sed  non  ipso  pcccalo  factum 
csl,  ut  coecus  nascerelur,  sed  ut  manifestarentur 
opcra  Dei  in  lUo,  Quod  autem  dicit  :  Me  opcrtel  opt" 
rari  opera  ejus  qui  misit  me,  donec  dies  est,  scmet- 
ipsum  ulique  diem  in  hoc  loco  voluit  intelligi  ;  ipsc 
enim  ait :  Quandiu  sum  in  hoc  mundolux  sum  mundi, 
Quod  vero  ait  :  Venit  nox^  in  qua  nemo  potest  ope- 
rwn*,  de  nocte  illa  ajlcrna  tonehrosaque  (iicit,ubf 
roprobi  cruciaudi  sunt  sinc  fliie,  quibus  dicotui : 
Jtc  in  ifjticm  atcrnuntj  qui  yarr.tus  est  diabclo  ct  an- 


161  COLLECTIONES  IN  EPISTOLAS  ET  EVANGELIA.  iCi 

^eiU  ejus.  Tencbras  scilicct  exteriores  in  qnas  ser-  A  t  vissimo  die.  Dicil  ei  Jesus  :  Ego  snm  rcsurrectio 

c  ct  vita  :  qui  crcdil  in  me,  ctiamsi  morUius  fueril 
€  vivet.  Et  omnis  qui  vivit  ct  credit  in  mc,  non  mo- 


vns  nequam  ligatis  manibus  ct  pcdibus  projicietur. 
Ergo  dum  dics  nobis  cst,  illc  qui  dixit  :  Eccc  ego 
robiscum  sum  omnibus  dicbus  usque  ad  coufiumma' 
tioncm  saculi.  Operemur  bonuni  ad  omncs,  ut  iios 
illa  nox  non  comprehcndat,  ubi  nemo  possit  oi>erari, 
seJ  quod  operatus  est  recipere. 

{Exilieron.)  Siloa  fons  cst  ad  radices  montis 
Sion,  qui  non  jugibns  aquis,  scd  incertis  boris  ebul- 
litper  concava  tcrrarum,  ubi  ca?cus  lutolavatOyCah 
cilate  delersa,  clanmi  oculorum  lumcn  accepit,  quo 
indicatur,  non  aliter  csccitatem  Juda-orum  vel  omnes 
incredulos  possc  sanari,  nisi  doctrina  aquarum  Chri- 
sli,  quae  absquc  strepitu  et  clamorc  verborum  levi- 
ter  fluit,  iii  Isaia  enim  legimus,  aquas  Siloe,  qunc 
▼adant  cum  silentio. 

FERIA  SEXTA  POST  VICESIMAM. 

ETANGELIUM  JOAN.MS,  CAP.   XI. 

c  Erat  quidam  langucns  Lazanis  a  Bcthanin,  de 
c  castello  Marix  et  Marlhnc  sororis  ejiis.  Maria  au- 
«  tem  erat  qurc  unxit  Dominum  ungucnto  ct  cxtersit 
«  pedes  ejus  capillis  suis,  ciijiis  fratcr  Lazarus  in- 
«  firaiabatur.  Miserunt  ergo  sorores  ejus  ad  eum, 
c  diccntcs  :  Domine,  ecce   quem  amas  indrmalur. 


« 

« 
c 
f 
« 
« 
c 
« 

« 
« 


«  ricturin  aitcrnum.  Crcdis  hoc?  ait  illi :  Ulique, 
(  Doniinc,  ego  crcdidi,  qutn  tu  cs  ChristusFilius  Dei 
c  vivi,  qul  in  hunc  muntlum  vcnisti.  El  cum  ha^c 
c  dixisset,  abiit  et  vocavil  Mnriam   sororem   suam 
c  silcnlio,  diccns  :  Magislcr  adest,  et  vocat  lc.  Illa 
c  ut  audivit,  surrcxil  cito,  et  vcnitad  cum.  Nondum 
c  enim  veiierat  Jesus  in  castcllum ,  scd  crat  adhuc 
c  in  illo  loco  ubi  occurrcrat  ei  Mariha.  Judxi  crgo 
c  qui  crant  cum  ca  in  domo,  ct  consolaltanlur  cam, 
c  cum  vidisscnt  Mariain,  quia  cilo  surrcxit  et  exiil, 
<  seculi  sunt  cam  diccntes  :  Quia  vadit  ad  inonu- 
c  mentum,  ut  ploret  ibi.  Maria  ergo  cum  venisset 
''  c  ubi  erat  Jcsus,  videns  eum  cecidit  ad  pedcs  cjus, 
t  et  dixit  ei :  Domine,  si  fuisscs  hic,  non  csset  mor- 
(  tuus  frater  meus.  Jcsus  ergo  ut  vidit  cam  ploran- 
I  tem  ct  JiuLxos,  qui  vcnerant  cum  ca  plorantes, 
c  fremuit  spiritu,  ct  turbavit  seipsum,  et  dixit :  Ubi 
c  posuistiseum?  Dicnnt  ci  :  Dominc,  veni  ci  vidc* 
«  Et  lacrymatus  cst  Jesus.  Dixerunt  crgo  Judaii  : 
c  Ecce  quomodo  amabat  cum.  Quidam  autem  dixe- 
c  runt  ex  ipsis  :  Non  potcrat  hic,  qui  aperuit  oculos 
c  ca*ci  nati,  faccrc,  ut  cl  hic  non  morerctur?  Jcsijs 
f  ergo  rursum  frcmcns  in  scmctipso  vcnit  ad  monu- 
(  mentum.  Erat  autem  spelunca  ct  lapis  superposi- 
f  tus  crat  ei.  Ait  Jesus  :  Tollile  lapidem.   Dicit  ci 
c  Martha  soror  ejiis,  qui  mortuns  fuerat :  Dominc, 


Audiens  autem  Jesus  dixit  cis  :  Infirmitas  h.TC  non 

esl  ad  mortcm,  sed  pro  gloria  Dei,  ut  glorificctur 

Filius  Dei  pcr  cam.  Diligcbat  autem  Jesus  Martham 

ei  sororem  cjus  Mariam  ct  Lazanim.  Ut  ergo  audi- 

vit  quia  infirmabatur,  tunc  qiiidcm  mansit  duobus  ^  c  ]am  foetet,  quatridunnus  cnim  est.  Dicit  ei  Jesus  : 

diebns  in  eodcm  loco.  Dcindc  post  hxc  dicit  dis-         "^" ^»-?  .?i--   • • — ........... 

cipulis  suis  :  Eamus  in  Judxam  iterum.  Dicunt  ci 

discipuli :  Rabbi,  nuncquxrcbant  tc  Jud^i  lapidare 

ct  iterum  vadis  illuc?  Rcspondit  Jcsus  :  Nonnc 

diiodecira  honc  sunt  dici?  Si  quis  ambulavcril  in 

die  non  oflendil,  quia  luccm  hujus   mundi  vidct. 

Si  aulcm  ambulnvcrit  ih  noctc,  offendil,  quia  lux 
<  non  cst  in  eo.  Ihcc  ail.  Et  post  h.TC  dicit  cis  :  La- 
«  zarus  amicus  noslcr  dormit,  scd  vndo  ut  a  somno 
«  excilcm  cum.  Dixcnint  crgo  discipuli  cjus  :  Do- 
«  mine,  si  donnil,  salvus  erit.  Dixcrnt  aulcm  Jcsus 
«  i]e  mortc  cjns,  iili  nulcm  pulnvcrunt,  quia  de  dor- 
«  mitionc  somni  diccrct.  Tunc  crgo  dixit  cis  Jcsus 
«  maoifeste  :  Lazarus  mortuus  est,  ct  gnujlco  pro- 

plcr  vos,  ut  creJalis,  qnia  non  cram  ibi,  scd   ca-  -ry  de  castello  Maria^  ei  Marthn*  sororis  ejus,  etc.  Inlcr 


c  Nonne  dixi  tibi,  quoniam  si  credideris  videbis  glo- 
«  riam  Dci?  Tulcrunt  ergo  lapidcm.  Jesus  antcm 
f  elevatis  sursum  ociilis  dixit  :  Patcr,  grntias  ago 
«  tibi,  qiioninm  audisti  mc,  cgo  autcm  scicbam,  quia 
«  sempcr  me  audis.  Scd  proptcr  populnm  qiii  cir- 
f  cumslat  dixi,  ut  crcdnt  quia  tu  mc  misisti.  H.tc 
c  cum  dixissct,  voce  mngna  clnmnvit  :  Lazarc,  vcui 
c  foras.  Et  statim  prodiit,  qui  fucrat  mortiiu$,Tign- 
c  tus  manus  ct  pcdcs  institis.  Et  facies  illius  sudnrio 
c  crat  ligafa.  Dlxil  cisJesus  :  Solvite  enm,  ct  sinile 
c  abire.  MuUi  crgo  cx  Judjcis,  qui  vencmnt  ad 
c  Mariam  et  viderant  qua»  fecil,  credidenjnl  in 
c  eum.  • 
Erat  auiem  quidam  lanqnens  Lazarus  a  Belhania 


«  musadcum.  Dixitcrgo    Thomas  qui  diciturDy- 

<  dimus,  ad  condiscipulosiEamus  ct  nos  ct  moria- 
«  mur  cum  eo.  Vcnit  ilnquc  Jcsus  et  invcnit  cjm 

qnatnor  dicsjam  in  monumcnto  habcntcm.  Erat 
autcm  Detbnnin  jiixln  IIicroso1ymani,quasi  stadiis 
quindecim.  Multi  aiitem  ex  Judccis  venerant  ad 
Martham  et  ad  Mnriam ,  iit  consolarenlur  eas  de 
fratrc  sno.  Martha  crgo  ut  audivit  quia  Jcsus  venit, 
occurrit  illi.  Marin  autcm  donii  scdcbal.  Dixit  ergo 
«  Martha  ad  Jesum  :  Dominc,  si   fuisscs  hic,  fratcr 

<  meus  non  fuisset  mortuus.  Scd  niinc  scio,  quia 
«  qua?cunque  poposccris  a  Dco  dnbit  libi  Dcus.  Di- 
«  cit  illi  Jesiis  :  Resurgel  frator  tuus.  Dlcit  ci  Mnr- 
f  tha  :  Scio,  quia  rcsiirgct  in  rcsurrcclionc  in  no- 


omnin  miracida  quaj  fecit  Dominus  noster  Jcsus  Chri- 
stus,  Lazari  resiirrcctio  pnccipiie  pncdlcalur.  Trcs 
tamcn  mortuos  a  Domino  rcsuscitatos  in  Evangclio 
Icgimus.  Rcsuscitavit  filiam  archisynngogi  adhuc  in 
domo  jaccntem  :  rcsuscilnvit  juvcncm,  filium  vidnrc 
extra  portam  civitatis  elatum :  rcsuscitavit  Lazarum 
sepultum  qiiatriduanum.  Trcs  isli  mortui  trcs  signi- 
ficant  resurrectiones  animarum.  Intucalur  quisquc 
animam  siiam,  si  peccat,  moritiif ,  peccalum  mors 
animx  est.  Prima  mors,  consensio  cst  pcccati,  hanc 
mortem  significnbnt  puclla  illa,  qinc  nondum  crnt 
fbras  clnta,  scd  in  domo  mortua  jnccbnt,  ct  qiiasi 
pcccalum  inlcrius  lalcbat.  Sccunda  mors  est,  non 
solum  conscnlirc  peccnto,  sed  etiam  faccrc.  IIoc  si- 


I(J5  SMARAGDl  ABBATIS  *«4 

gniOcabal  juvenis,  qticm  Dominus  pocniienlcm  malri  A  lales  Dorainus  cxcilandos  non  dedignaUir  accedere. 
SU3R,  id  csl,  Ecclesiac  resuscitalum  rcddit.  Tcrtium  Dixit  ergo  Martha  ad  Jesum,  Domlne  si  fukses  htc^ 
genas  morlis  immanc  cst,  consuctudo  mala,  quod  frater  meus  non  fuisset  mortuus,  Dixit  ilH  Jesus  :  Re- 
significatur  per  Lazarum,  unde  et  l)cne  dc  illo  dici-  $urget  frater  tuus.  Quia  cgo  sum  rcsurreclio  el  vila, 
tur,  foetet.  Incipit  enim  habere  pessiraam  famam,  qui  credilin  me,  eljam  si  mortuus  fnerit  In  carne, 
ne  desperct  pcccator,  qnia  Domirius  omnes  miseri-  .  vivet  in  aninia  donec  resurgat,  et  caro  nnnquam 
corditer  rcsuscilavit.  Quod  autem  subditur  :  /w/ir-     postca  morilura.  El  omms  qui  vivit  in  carne,  ct  crc- 


milas  ha*c  non  est  ad  mortemy  consequenier  adjun- 
xit :  sed  pro  gloria  Dci,  ut  gtorificetur  Filius  Dei  per 
cam.  Sunt  hxretici,  qui  hoc  ncgant  qnod  Filius  Dei 
sit  Dens.  Ecce  audiant  :  Infirmitas  hcec  non  est  ad 
mortem^  sed  pro  gloria  Dei,  id  est,  Ftlii  Dei. 

Respondit  autem  Jesus,  nonne  duodecim  horie  sMnt 
diei?  etc.  Quid  sibi  vult  ista  responsio?  Sed  quantiim 


dit  in  me,  et  si  morielur  ad  tempus,  proptcr  mor- 
lem  camis,non  morielur  in  aetcrnum,  proptcr  vitam 
spiritus,  et  immonalitatem  resurreclionis.  Crcdis 
hoc?  Ait  illi :  Vtique,  Domine.cgo  credidi.quia  tu  es 
Chrisus  FiUus  Dei,  qni  in  hunc  mundwn  ffenisti. 
Quando  hoc  crcdidi,  cn^didi  quia  tn  cs  rcsunrcclio  et 
Tita ,  ct  qoi  in  lc  cre<1it,  ct  si  mortuus  fueril,  vivet. 


mibi  videtur  redarguere  voluit  Hlorura  dubilationcm         j^^^^  ^^^^^  ^,,  ^,.^.^  ^^^  ploraniem,  fremuit  spiritn, 
etinOdelitatem.Volucruntenimc^nsiliumdareDo-^^j^    ^j^.j   cst,quol  lurbat  scmelipsum  Chrislu^l 


mmo,  ne  nK)reretur,  qui  venerat  mori;  compuit  eos 
et  ait  :  Nonne  duodecim  horw  gunt  dici  ?  si  qui$ 
ambulnverit  in  die  non  offendit,  Diem  autera  seipsum 
ostcn  ;it  esse,  quia  ipse  spiritalfter  est  venis  dies, 
duodecitn  vcro  horse ,  duodecim  Apostoli  sunt :  Ut 
autem  diem  se  ostenderet,  duodcdm  discipulos  elo- 
git :  Si  ego  sum,  inquit,  dies,  el  vos  hora;,  me  seqni- 
miniy  quia  hora:  diem  seauuntur,  non  dies  horas,  6e- 
quantur  crgo  horse  diem,  pncdicent  borx  diem. 
Ilorse  illustrentur  a  die,  horx  iiluniincntur  :a  die,  et 
per  horanun  pTaedicaiionem  eredatiBUfidusin  diem. 
lloc  crgo  ail  de  cooipendio,  ine  sequimiBi ,  si  boh 
vultis  offerKkrc.  Q»od  auiem  dixii :  LaSfari^  emicus 
noster  dormit^  verum  dixii.  Sororibus  moriuas  erat, 
qnem  susritare  Tkon  poterant,  Domino  dormiebat,qui 
iania  fadiitate  eum  susciiavit  de  scpulero,  quanta 
iu  nunc  cxcitas  dormientem  de  lecto.  Dc  quatuor 
diebus  multa  quidom  dici  possunt ,  sic  nt  se  )iabeni 
obscura  ScripUirarum,  quse  pro  diversitate  iAielii- 
gentium  multos  seosus  parkinl.  Dicamus  ct  nos,  quid 
nobis  videalur  significare  mortuus  qualriduaBUS, 
quomodo  in  illo  caioo  ioiclligimus  quodammodo  ku- 
roanum  gcnus,  sic  (brtc,  et  in  isto  mortuo  mukos 
iRteilccturi  sumus.  Divcrsis  entm  modis  una  res  si- 
gniOcari  polest.  IIoiao  quando  nascitnr ,  jam  cum 
morte  nascitur,  qma  de  Adam  peccatum  trahit,  ecce 
habes  unum  diem  mortis,  quod  homo  trahii  de  mor- 


nisi  ut  signiOcet  tibi,  quonH)do  turbari  iu  debeas 
cum  tanla  molc  pcccali  gravaris  ct  prcmcris.  Atlen- 
disti  cnim  lc,  vilisli  le  reum,  compulas  libi;illud 
feci,  el  pepercit  Deus,  illud  commisi,  ct  distulit  me, 
Evangelium  audivi,  et  contcmpsi,  baptizatus  sum,  el 
ilerum  ad  cadem  rcvolulus  sum.  Quid  facio?  unde 
evado?  quando  isla  dicis,  jam  frcmcl  Christus  in 
corde  luo,  qaia  flilcs  frcmit.  Si  files  in  nobis,  Chri- 
slus  in  nobis,  crgo  fiilcs  lua  de  Cbrislo  Christus  cst 
in  cordc  tuo,  in  vocc  frcmcnlis  apparct  spes  rcsur- 
genlis.  Fremat  Chrislus,  incrcpet  so  homo.  Flcvfi 
Citristus,  fleai  borao.  Quarc  cni^n  flcvU  Chrisliis? 
nisi  quia  flcrc  hominem  docuit.  Fremcre  (pioJam- 
!  C  modo  debet  homo  in  accusationc  malonnn  operum, 
ut  violcnliac  poenitendi  cedat  consu^udo  pcccandi. 
Dixit  :  Vbi  posuistis  eum?  Scis  quia  morlnns  sit,  ct ' 
ncscis  ubi  sitsepuUus?  Et  isla  significatio  cst,  quia 
sic  pcrditum  hominera,  quasi  ncscit  Deus.  Tali?  est 
vox  Dci  in  Paradiso ,  postcaqiiam  homo  peccavit : 
Adam,  ubi  es  ?  Dicunt  ei :  Domine,  vcni  et  vide.  Quid 
cst ,  vide  ?  miserere,  vidct  enim  Dominus  quando 
miseretur. 

Dixerunt  ergo  Judai :  Ecce  quomodo  amabat  eum^ 
et  rcJ.  Quid  cst,  amabat  eum?  Non  vcni  vocare  juslos, 
sed  peccatores.  Mortuus  sub  lapide ,  rcus  sub  lege. 
Lc\  qux  data  est  Judxis,  in  lapide  scripla  csL  Om- 
nes  autem  rci  sub  lcge  sunt,  bcne  viventes  cum  lcge. 


tis  propaginc.  Deindc  crcscii,  incipit  accedere  ad  ra- 

iionales  annos,  ut  legem   sapiai  naturalem,  quam  j)  Q"itiestcrgoIapidem  reraovere?Gratiarapra5dicare. 

vis  aiii      Q"'^  quodvoce  raagna  clamavit :  Lazare,  veni  forasf 


omnes  habent  in  corde  iixara  :  Quod  tibi  non  v\ 
ne  feceriSf  ct  hanc  lcgem  iransgrediuniur  homineSy 
ccce  altera  dics  mortis  data  cst,  et  ettara  lcx  divina 
pcr  famulum  Dci  Moysen  dicit  illi  :  Non  ocMe^ 
non  mxchaberi^  non  falsum  testimonium  dices.  Uo^ 
nora  patrcm  tuum  ct  malrem  tuam ,  clc.  Eece  lcx 
iscripta  csi,  ci  ipsa  eoaicmniiur,  ecca  icrlius  dics 
mortis;  quid  reslai?  Yenii  Ev^ngeUum,  iJco  Illtera 
^iuc  gralia  reos  iacicbai,  quos  confilcaics  gratia 
libcrahai.  Prsciicatur  ubiquc  CUrisius,  minatur  gc- 
t.cnnani,  vitam  promiltit  aeiernam,  et  ipsa  contcm- 
iiilur,  transgrcdiuuiur  bomiiics  Evangclium,  ecce 
tiiiartus  dics  moriis,  merito  jaui  fa*iei.  Numquid  ci 
Ulibus  negaaia  esi  miscricor.lia  ?  absit^  et  jam  «d 


Quara  diflieile  surgit,  quera  raoles  malcc  consuctudinis 
preraiil  Scd  tamcn  surgit,  occulla  gralia  intus  vivi- 
Oc^lur  :  surgit  post  voccm  magnam,sedadbuc  liga- 
tis  tnanibus  et  pcdibus  :  Et  facies  illius  sudario  erat 
ligata,  tamcn  foras  jam  processii,  (piid  significai? 
quando  contemnis,mortnus  jaccs,  ct  si  tanla  contcm- 
nas,  quanta  di\i,  sepaltus  jaccs;  q:iando  confiteris 
procedis,  seJ  utconfitearis  Deus  f.icil,  humana  voce 
clamando,  id  est,  magna  graiia  vocanJo;  scd  ul  snl- 
verenlur  pcccala  ejus,  ministris  hoc  dixil  Domimis  : 
Solvite  illum  cl  sinite  abirCy  hoc  osl ,  qu;rcunque  sc^- 
vcriljs  in  tcrra,  soluta  erunl  et  in  cuelo. 


166  COLLECTIONES  IN  EPISTOLAS  ET  EYANGELIA.  |56 

DOMINICA  QUINTA  IN  QUADRAGESIMA.         A  aspersus  inquitKUos  Mnciificai  ad  emundationem  ear- 

Nfs,  quanto  magis  sanguis  Christi,  (Ex  Orig.)  Si  enim 


EPISTQLA  BEATI  PAULl   APOSTOLl  AD  HEBR.COS,  CAP.  IX. 

f  Chrtstus  ifisisteos  Pontifex  futurorum  bonorum, 
per  amplius  et  perfectius  tabemaculum  non  ma- 
nuTactiun,  id  est,  non  bujus  crealionis,  neque  per 
sanguinem  hirconim  aul  vitulorum,  sed  per  pro- 
priom  sanguinem  inlroivit  semel  in  sancta  aeterna» 
redempUoDe  iDvenla.  Si  enim  sanguis  bircorum, 
aut  tflurorum,  et  cinis  vitulx  aspersus  inquinatos 
saDCtificat  ad  emiindationem  caruis,  quanto  magis 
sanguis  Cbristi ,  qui  per  Spiritum  sanctum  obtulit 
semetipsum  immaculatum  Deo,  emundabit  con- 
scientiam  nostram  ab  operibus  mortuis  ad  ser- 
vienduro  Doo  vivenli,  et  ideo  Novi  TcsiameDti 
mediator  est,  ut  morte  intercedente,  in  redem- 


carnem,  inquit,  potest  mundarc  sanguis  taurorum  , 
multo  amplius  aninue  sordcm  delevit  sanguis  Cbrtsti, 
et  in  hac  ipsa  bostiarura  diversitate,  illis  umbra  data 
est.  Nobis  vero  perJesum  Cbrisium  veritas  reser- 
vata  cst,  pro  illis  auteni  boves  et  hirci  jugulabantnr^ 
et  aves, cl  simila  conspergcbatur,  pro  nobis  autem 
Dei  Filius  est  immolatus.  Nara  ct  bosliarura  diversi- 
tatum  typus  iraaginera  passionis  Christi  prajfcrebat. 
Nam  posiquam  ipse  oblatus  est,  omnes  illse  bostiac 
cessaverunt,quoe  in  lypo  vel  umbra  cjusdem  praeces- 
serant,  prxfigurantcs  illud  sacriHcium,  quod  unus  et 
verus  saccrdos  obtulit,  mediator  Dei  ct  bominum, 
cijus  sacrificii  promissivas  figuras  in  victimis  ani- 


piionem  earum  praevaricationum ,  qux  erant  sub  B  malium  celebrare  ante  oportebat ,  propter  munda- 

•  i^- —^. ._ ^ : 1^^^^    ^^^:^:^_«     ^..:        «:y«.«yv.«-.   r..«..-^^    ^^-^: «^ :_• 


priori  Testamento  repromissionem  accipiant,  qui 

vocati  snnt  aetern»  bsereditatis  in  Cbristo  Jesu 

Domino  nostro.  » 

Chriitws  assisten*  Pontifex.  (Ex  Ong.)  Est  quidem 
unus  pontifex  maguus  Dominusnostcr  Jestis  Cbristus, 
qui  non  solum  sacerdotum  est  pontifcx ,  sed  et  pon-. 
tificum  pontifex ,  nec  sacerdolum  princeps  tantum- 
modo,  sed  et  princeps  principum  sacerdotum  sicul 
ei  Kex  regum,et  dominus  Dominorum, qui  velamen 
(quod  Apostolus  interpretatus  est  coclum'  penetrans, 
assistit  nuDC  vultui  Dei  pro  nobis,  semper  vivens  ad 
intmpeUandom. 

Futurorum  konorum,  Sive  eorum  diversorura  clu- 
rismatuin,  qui  in  primo   adventu  credentibus,  pcr 


tionem  futuram  carnisetsanguinis,per  quam  iinara 
victimam  fieret  remissio  pcccatorura,  de  came  et 
sangiiine  contractorum,  quoc  rcgniiin  Dei  non  possi- 
debunt,  quse  eadem  substantia  corporalis  in  coele- 
stcm  coramutabitur  qualitatcra.  Ipsc  cnira  in  vilnlo, 
proptcr  virtutera  crucis  ofTcrebatur.  Ipse  in  agno 
proplcr  innocentiara.  Inariete,  propterprincipatum, 
in  birco  propter  sirailitudincm  carnis  pcccati,  ut  di3 
peccato  damnarct  peccatum.  In  turture  et  columba, 
propter  Deum  ct  horfiinem,  quia  mcdiator  Dei  ct 
hominis ,  in  duarum  subslantiarura  conjunctionc 
ostcndcbatur.  Porro  in  sirailaginis  cbnspersione , 
credentiura  pcr  aquam  baptismatis  collectnm  Ec- 
c1esiara,quse  corpus  Cbristi  pcrspicue  dcmonslrabat. 


Spirilum  sanctum  data  sunt  bominibus,  sive  omnium  C  Nos  autcm  moraliter  munus  Dco  vitulum  oficri 


futuromin  bonorum,  dc  quibus  Psalmista  confidcns 
aiebat :  Credo  videre  bona  Domini  in  terra  vivenlium 
{Psal,  XXVI ). 

Peramplius  et  perfectius  tabernaculum,  (Ex  Joan. 
Cbr]FS.)  Hic  carnem  Cbristi  appciiat  Apostolus  tabcr- 
naculuffi.  TabemacOlum  cnim  caro  dicitur  Cbiisti , 
habens  in  se  divinitatem,  in  illo  enim,ait  Apostolus, 
habitat  omnis  plcnitudo  divinitatis  corporaliter.  £t 
hcwe  amplius  et  perfccliiis  tabcrnaculum  Cbristi  car- 
nem  dixit,  siquidem  et  Dcus  verbum,  cl  cuncta  Spi- 
ritos  operatio  habitat  in  co. 

Nen  manu  factum.  lloc  cst,  non  virili  scmine  con- 


mibs, 
cum  camis  siiperbiara  vinciraus  :  agnum  cum  irra- 
tionabiles  motus,  ct  insipientes  corrigimus  :  bxdum, 
dnm  lasciviam  superamus  :  columbam,  dum  siinpli- 
citatcm  proferimus  mentis  :  turturem ,  dum  carnis 
servamus  castitatem  :  panes  azymosy  si  in  via  sin- 
ceritatis  et  veritatis  ambulemus. 

Qui  per  Spirilum  sunctum  semetipsum  obtulit  im- 
maculatum  Deo,  IIoc  est ,  sncrincium  imraaculatuni. 
Erat  mundura  a  pcccatis,hoc  enira  est,  pcr  Spiritum 
sanclum  non  per  igncm,  non  pcr  aliena  quxdam. 

Et  mundavit  comcicnliam  nostram  ab  opcribus 
mortnis,  ad  serviendum  Deo  viventi.  llic  inanifcstal, 


ere»uin,seddeSpiritusanctoes  Maria  virgine  na-  ^^^^^  ^^^^^^^  babentcs,  iJ  csl   pcccata.non 

Uim.  Ipsiiro  enim  iapidcm,  id  est,  Cbristum,  Damei  ^     ^^^^_^^  ^^^.^^  ^.^^^  ^^  ^,.^.^  ^^^    g.^^^^  ^^.^       . 


•"•"•  •»"^ —  ^ ~"»' '  .  ..      Ai  possunl  scrvirc  vcro  ci  vivo  dco.   mciu  cnim  qui 

dc  moute,  id  esl,  de  regno  Jud*orum  sine  manibus     ^^^.^^^^^  ^^^^^^^^  polbicbalur,  sic  ct  q.ii  peccatimi 

opcratur  magis  polhiitur.  Morlnum  quippe  langcre 
csl,  in  pcccalis  raortuum  qucnipiam  vcl  scqui  vcl 


viflit  praecisum  (Dan.  ii),  quia  siiie  ope re  nuptiali, 
qui  graiia  sua  universuin  nuindum  implcvit. 

Non  kujus  creationis.  Hoc  est,  non  sinc  Spiritu 
eam  construxit,  ncque  cx  bac  crealura  csl,  hoc  cst, 
BOQ  esl  ex  bis  creaturis,  sed  spiriialis  ex  Spiritu 

aancto. 

Neque  per  sangutnem  kircorum  aut  w/M/ortiin,  wa 

ffrojnio  sanguine  introivit  semel  in  sancta  aiterna^  ctc. 
Omnia  permutavit  Cbristus,  qui  non  alieno,  sed 
proprio  sangume  semel  introivit  in  sancta ,  hoc  est, 
in  coelum,  et  per  unum  ingressum,«iernara  redem- 
plionem  invenit. 
Sitwmtanguishireorumaut  taurormn  el  etnisviluice 


imitari. 

Et  ideo  Novi  Testamenti  mediator  est,  ut  mortc  iu- 
terccaente,  tn  redemptione  earum  pra^varicaliouunj^ 
quo!  erant  stib  priore  Tcstamento^  repromissionem  acci- 
pian!,qui  vocati  sunt.a-terna'  hceredilatit.  Ilic  nicdia- 
tor  filius  faclus  cslPatris  ct  noster  :  serniones  de- 
tulit,  ct  attulil  nohis  a  Patre  pcr  iransvcclorcs  :  mor- 
tuus  cst  pro  nobis,  ct  fecit  nos  Oignos  tcstamcnll» 
lioc  raodo  firnuim  factuin  cst  lestanirntum. 


167 


SNARAGDI  ABBATIS 


168 


ETANGF.LItlM  J0ANN1S,   CAPUT   VIII. 

c  Dicebal  Jesus  turbis  Judseorum  et  priocipibus 
«  saccrdotuin  :  Quis  ex  vobis  arguet  me  de  peccato? 


c  Si  verilatem  dico,  quare  vos  non  crcdilis  mihi? 
Qui  est  ex  Deo,  verba  Dei  audit,  propterea  vos  non 
auditis,  quia  ex  Deo  non  estis.  Responderunt  ergo 
Judaei  el  dixerunt  ei  :  Nonne.bene  dicimus  nos, 
quia  Samaritanus  es  Lu,  el  dacmonium  habes?  Rc- 
spondit  Jesus  :  £go  dxmonium  non  habeo,  scd 
honorinco  patrem  meum,  et  vos  inhonorastis  me, 
ego  aulem  gloriam  meam  non  quxro,  est  qui  quxr 
rat  et  judicet.  Amen  amen  dico  vobis,  si  quis  scr- 
monem  meum  servaverit,  mortem  non  videbit  in 
seternum.  Dixerunt  ergo  Judsci :  Nunccognovimus, 
quia  dxmonium  habes.  Abraham  niortuus  est  hi 


i 
c 
c 
c 
c 
c 
c 
c 
c 
c 
c 
c 
c 
c 
c 
c 
c 
c 


A  Ego  dcctnonium  non  habeo,  sed  honorifUo  pairem 
meum,  et  vos  inhonoraslis  me,  Quia  enim  Sama- 
ritanus  interprctatur  custos,  et  ipse  veraciter  cnstos 
cst,  de  quo  Psalmista  ait  :  Nisi  Dominus  cusiodierii 
civitatem,  in  vanum  vigilant,  gut  cnstodiunt  eam^  ct 
cui  per  Isaiam ,  Custos  quid  de  nocte ,  custos  quid  de 
nocte  {Isaios  xxi) :  respondere  noluit  Dominus,  Sa- 
maritanus  non  sum,  sed  ego  daemonium  non  habeo. 
Duo  quippe  ei  inlala  Tuerant,  anumnegavit,  et  alte* 
rum  tacendo  consensit.  Custos  namque  huroani  gc- 
neris  venerat,  et  si  Samarifanum  se  non  esse  dice- 
ret,  esse  custodem  negaret,  sed  lacuit  quod  recogno- 
vit,  et  patienter  repulit  quod  dictum  fallaciter  au- 
divit  dicens  :  Ego  dcemonium  non  habeo.  Hic  vero 
in  semelipso  nobis  Dominus  patientiai  pnBbuit  exem- 


prophetic,  et  tu  dicis  :  Si  quis  sermonem  meum  ®  P^"™*  Q"'  ^*  respondere  voluisset  Juda*is,  vos  dae- 

!.       A_i_?.     - •  -  mnniiim  K<klkAtio     vAmom    mi:^..^    j:„:«^«*       _._•.         •   . 


servaverit,  non  gustabit  mortem  in  aetemum. 
Nunquid  tu  major  es  patre  nostro  Abraham ,  qui 
mcrluus  est?  ct  prophet.!;  mortui  sunt,  Quem  te- 
ipsum  facis?  Rcspondit  Jesus  :  Si  cgo  glorifico 
meipsum,  gloria  mea  nihil  cst.  Estpater  meusqui 
gloriGcat  me,  quem  vos  dicitis,  quia  Dcus  vester 
c  est,  et  non  cognovistis  eum.  Ego  autcm  cognovi 
c  eum.  Et  si  dixero,  quia  non  novi  eum,  ero  similis 
c  vobis  mcndax.  Sed  scio  eum,  et  sermoncm  ejus 
c  servo.  Abraham  pater  veslcr  cxsultavit  ut  videret 
c  diem  meum,  et  vidil,  et  gavisusesl.  Dixenmt  crgo 
c  Judxi  ad  eum  :  Quinquaginta  annos  nondum  ha- 
c  bes  ct  Abraham  vidisti  ?  picit  eis  Jesus  :  Amen 


monium  babetis,  verum  ulique  dixissct ,  quia  nisi 
impleti  daemonio,  larn  pervei^se  de  Deo  loqui  non 
pos&cnt.  Sed  accepta  iiijuria,  et  jam  quod  verum  erat 
dicere  veritas  noluit,  ne  non  dixisse  veritatem,  scd 
provocatus  contumeliam  reddidisse  videretur.  Ex  qua 
re  quid  nobis  innuitur,  nisi  ut  eo  teinpore  quo  a 
proximis  ex  falsitate  coniumelias  accipimus,  corum 
etiam  vera  mala  taceamus,  nc  miniaterium  justa; 
correplionis  in  arma  vcrUimus  fnroris  ? 

Ego  autem  non  qua^ro  yloriam  meam,  est  qui  quw' 
rat  et  judicet.  Scriptum  cst  :  Quia  pater  omne  judi- 
cium  dedit  filio  [Joan.  v),  et  ecce  idem  filius  injurias 
tccipiens,  illatas  contumelias  t>atris  judicio  reservat, 


c  amen  dico  vobis,  antequam  Abraham  fierel,  ego  ^  "*  "^*^'^  profecto  insinuet,  quantum  nos  esse  patien- 
c  sum.  Tulerunt  ergo  lapides,  ut  jaccrent  in  eum.      ^^<Jebej»nius,  dum  adhuc  se  nlcisci  non  vult,  el  ipsc 


c  Jcsus  autem  abscondit  se,  et  exivit  de  templo.  i 

Dicebat  Jesus  turbis  Judceorum  et  principibus  sa- 
cerdotum :  Quis  ex  vobis  arguet  me  de  peccalo  ?  ( Ex 
Greg.)  Pensate  mansueludinem  Dei,  relaxare  peccata 
venerat  et  diccbat :  Quis  ex  vobis  arguet  me  de  pec- 
cato  ?  Non  dedignatur  ex  ratioiic  ostendere  se  pccca- 
lorcm  non  esse,  qui  ex  virtute  divinilatis  poteral 
peccatores  justificare. 

Si  veritatem  dico,quare  vos  non  crcdilis  mihi? 
Quarc,  nisi  quia  (ilii  diaboli  eslis,non  vcrilalis?  Filii 
non  nalura,  sed  imitaiionc.  Crcalura  namquc  Dei 
erant,  ipse  enim  est  crealor  carnis  et  aninue,  viiio 
imilalorcs  erant  diaboli. 

Qui  est  ex  Deo,  verba  Dei  audit.  Propterea  vos  non 
auditis,  quia  ex  Deo  non  estis.  Si  cnira  ipse  verba 
Dci  audit,  qui  ex  Deo  esl,  ei  audire  verba  ejus  non 
potcsl  quisquis  cx  illo  non  est ,  interroget  se  unus- 
quisque,  si  verba  Dei  in  aure  cordis  pcrcipit,  et  in- 
telligil  •jmlc  sil.  Coelcstcra  palriara  dcsidcrarc  veri- 
tasjubet,  carnis  dcsiJeria  contcrerc,  niundi  gloriam 
dcclinare,  alicna  jion  rapcrc,  propria  largiri.  Ponset 
crgo  apiid  sc  unusquisque  vcstrura,  si  lucc  vox  Dei 
in  cordis  ejus  aurc  convaluit,  ei  quia  jam  cx  Deo 
611  agnoscit. 

Dixerunt  ergoJudffi:Nonne  bene  dicimus  nos.quia 
Samaritanus  es  tu^et  da^monium  habes  ?  Accepla  aulem 
lanta  contumclia,  quid  Dominus  respondcat  audiara. 


D 


qui  judicat.  Quem  vult  intelligi  cura  dicit :  Est  qui 
qiijcrat  ct  judicet?nisi  palrem;  quid  est  judical?  di- 
sccrnit.  Quomodo  esl  qui  quaerat  ct  judicel ,  est  pa^ 
tcr  qui  gloriam  meam  a  vestra  gloria  discernat  e1 
separet,  nam  secundum  formam  servi,  multum  inier- 
csl,  inter  gloriam  Cbrisli  el  cajlerorum  hominum. 

Amen  amen  dico  vobis,  si  quis  semienem  meum 
servaverit,  etc.  De  raoric  secunda  dicit ,  de  mortc 
aterna,  de  morte  damnationis,  cuin  diabolo  ct  an- 
gelis  ejus,  ipsa  est  vera  raors.  Nara  ista  mors  cor- 
poris,  raigralioquaidam  esl  sanctis  ad  raeliorem  vi- 
Um.  Impiis  vero  ad  poenas  perpetuas.  Quam  mortsm 
hic  veritas  dcsignarc  voluit,  cum  dicit  :  Morlem  non 
videbit  in  astemum. 

Dixerunt  ergo  Judcri  :  Nunc  cognovimus  quia 
dmmonium  habes^  Abraham  morluus  est^  et  pro- 
pheta.  Et  tu  dicis ,  si  quis  sermonem  meum  ,  clc. 
Irasc^bantur  quia  jam  inorlui  erant  iila  mone  qua 
vitanda  erat.  Nam  illam  mortera  vitarc  non  pote- 
rani ,  qua  raortuus  est  Abraham  et  prophotx  , 
hoc  cst,  morlcra  carnis.  Nam  Abraham  et  propheUe 
in  spiritu  vivebant,  de  quibiis  ipsa  Veritas  ail :  iVo;i 
est    Deus  mortuorum  ,  sed   vivorum  ( itfa(//i.  xxii  ). 

Respondit  Jesus  :  Si  ego  gloripco  mclpsum  ,  glotia 
mea  nihil  est ,  est  pater  meus  qui  glonficat  me  ,  quem 
vos  dicitis  :  Quia  Deus  vester  cst ,  ct  non  cognovi' 
stis  euniy  ego  autem  novi  enm.  El  si  dixerOy  quia  non 
novi  eum^  ero  similis  vobis  mcndax ;  scd  scio  cutn^  e:  scr* 


i(» 


COLLECTIONES  IN  EPISTOLAS  ET  EVANCELL\. 


1:« 


mMtmijus  terwQ.  liefert  ergogloriam  Miam  adPatrem  A 
IHMninuftleMis  Ckrisius,  de  qno  e«t  qiiod  D^us  est.  Dicit 
l^itreoi  auum,  qoem  illi  dicelMmt  DeuiA  summ,  qiij^iii 
HoH  oOfBoVemat.  Si  enin  Patrem  oognovissenl,  i;|us 
Oliifm  recepiMent.  Sermonem  Patris  tanquam  fiiius 
s;ef  vans  loqueboiiur »  et  i|ise  erat  sermob  ei  vertam 
Pairis  ,  qiii  bominibus  loqueiialur.  Et  notandiim  * 
€|iiod  vidii  eoo  Domiaus  aperta  sibi  impugnatione 
resistere,  ei  tamen  eis  se  iteraia  boh  deaintl  voce 
pnedieare*  dieens : 

AbrMkmk  paUr  tetUT  $x$tduh)U ,  ui  vidiret  diem 
memm^  ndii  el  ga»i$m$  e$i,  Tunc  quippe  diem  DoAim 
AbralMm  vidilv  cum  in  ftgura  summsTriBitatis  U^ 
«iigelos  kospitio  recepit.  Qoibus  profecto  susceplis, 
sic  tribus  quasi  uno  locutus  esL  Quia  et  si  in  per- 
Mmis  numems  irinitatis  est ,  in  iiatura  UDitas  divi-  B 
Ditatis.  Sed  camale»  roenlea  audientium ,  oculos  a 
«uraj  non  sublevanl,  ineo  solim  carnis  aetaiempen- 
sant,  dicentes  : 

Quin^tutgtMtd  aHHO$  hondum  habe$^  el  Abrakam 
)ekii$ii  f  Qiios  benigne  redemptor  noster  acaraia  %um 
iiitiiiiu  subinovit ,  et  aJ  divinitaits  coniemplationem 
lnih't  diceiis  : 

Ameii,  iiM^K  dico  roMs,  anfeqaam  Abraham  (Urei 
€fo  $am,  Ante  eniiu  prateriti  tetnporis  est,  sum 
pnesentis.  Et  quia  praeieriiura  tempus  ei  Aiturom  divi- 
«liias  Don  babci ,  sed  semper  esse  kabet  iion  aK  : 
Aote  Abraham  ego  fui,  sed  anle  Abrahani  ego  snnK 
tnde  et  ad  Mosen  dicitur  :  Ego  $am  qui  sum  {£kod. 
fii).  £i  dices  (iliis  Israel :  Qmi  m  »  mi$it  me  ad  vo$. 
Anle  ergo  vel  post  Al)rahani  habuit,  qui  et  acc^ere  ^ 
^toit  per  exhibitiouem  pra^sentix  >  et  recedereper 
carsum  vitae.  Yeriias  vero  seinper  esse  habet,  quia 
\M  quidquam  nec  priori  tem|tore  iueipitur  ,  nec  sub 
Bequenii  termioatur.  Sed  sustinere  isla  a;teraila- 
cis  verba  menles  infideliam  non  valeutesv  ad  lapiJes 
curnMl.  Etquem  iAteliigere  noo  poterant,  lapidibus 
•braar^  quttrebant.  Quid  autem  coiitra  furorem  la- 
pidantium  Dominus  fecit ,  ostenditur  cum  prolimis 
subiurerlur. 

Je$ui  auum  ab$condit  $e  ei  exivit  de  tempto.  Uirum 
vaide  est,  fratros  cfaarissiini,  cur  persccutores  suos  - 
Domimis  sese  abscondeudo  decliiiaverit ,  qui  si  di- 
viniutis  saat  polouiiam  exercere  voluisset  ,  iaciio 
nutu  meulis  in  suis  eos  ictibus  Ugaret ,  aui  ki  poc- 
nam  roortis  subiue  obraerei.  <Sed  quia  pati  venerat» 
exercere  judicium  nolebai.  Cur  absoondil  se,  nisi 
quod  homo  inier  homines  facius  redemptor  nosler, 
aUa  nobis  verbo  loquiiur,  alia  exemplo?  Quid  autem 
«Kibis  lioc  exemplo  loquitur,  nisi  utetiam  cutn  re- 
sistere  posMinus,  Iram  superbientium  humiliter  dc- 
viinemus? 

INCIPIT  I^ASSfO  MliRNl  NOSTRl  JES13  CnRlSTI. 

{Matthwi  cap.  xxvi ;  Marci  xiv ;  Luca:  xxii.) 

c  Sdlis  qi^  poot  biduum  Pascha  fiet ,  ei  fiiius 
t  hominis  iradetur  ui  cruciiigatur.  Tunc  cougregati 
c  suni  principes  sacerdoluni  et  seniores  populi  in 
f  atrinm  principis  sacerdotum  ,  qui  dicdiatur  Cai* 

PlTROI..  Cli. 


D 


phas.  Et  consiiium  fecerunt  ut  Jesum  dolo  tenc- 
rent  ct  oecidereot.  Diccbant  autem  :  Non  in  dic 
feslo  ,  ne  forte  tiimulius  fierci  in  populo.  Cuui 
aulem  essct  Jesus  in  Bcihanii,  in  domo  Simonis 
leprosi ,  accessit  ad  eum  mulier   habens  alabas- 
farum  unguenti  prctiosi ,  et  effudit  super  capiil  l|i- 
siu^  rcteumbeniis.  Vidcnies  aulem  discipuli ,  iii- 
dignati  sunt,  dicentes  :  Mi  ^uid  )[>erdith>  hdlst  ?  ^  > 
iuii  euim  istud  venuudari  multo,  et  dari  pauperi- 
bus.  Sciens  autem  Jesus  ,  ait  illis  :  Quid  roolesti 
estis  buic  mulieri  ?  opus  cnim  Lonum  opcrata  est 
in  me,  nam  sempcr  paiiperes  habelis  v6biscuni, 
me  autem  noo  seiiiper  habebitis.  Hiliens  ^nim  hacc 
un|u(^tum  b^c  iu  toi^us  ni^m  ,  aA  scfieneudum 
me  fecit.  Amen  dico  vobis,  ubicunqne  praedicatom 
fuerit  hoc  evangclium  in  toio  muiido,  dicetur  qood 
boH:  fecit  iu  memoriam  ejus.  Tunc  abiit  unus  de 
duodecim,qui  diccbalur  )udasf iiuiriotllv  adprinci- 
pes  sacerdotum,  etait  illis :  Quid  vultismihidare,ci 
egovolAseumtrad^mt  At  iHiconstriuerunt  ei  trigin- 
U  argenteos.  Et  exiude  quaer^b^t  op^hiknitatem»  ui 
eum  traderet.  Prima  autem  die  azjm^rifem,  accesse- 
rant  discipuli  ad  lesuiH  dictotes  :  UM  visparenius 
trbicomedere  Pascba^At  Jesusdixit:ltein  dvita- 
tem  ad  quemdam,  el  dicite  ei :  Hagisicr  dicit,  tempiis 
meum  prope  est,  apud  te  laciorascha  cum  discipu- 
iis  meis.  Et  fccerant  discipuli  sicut  coustituit  illis 
lesus,  et  parav^ruiit  Pascha.  Vespere  auiem  facto, 
discumbcbat  cum  duodecim  discipiilis  suis.   Ei 
edentibus  illis  dixit  :  Ainen  dico  vobis ,  quia  unus 
vestrain  me  tradituras  est.  Et  coniiistati  valdc, 
caspcrani  singuli  dicere  :  Niiiiquidcgosum,  Donii- 
ne?  At  ipse  respondens  ait :  Qui  intingic  mecum 
manum  in  pai^opsidc,  hic  metradet.  Filius  quidcm 
homlnis  vadit  sfcut  scriptum  est  deiUo.  \x  autem 
huiuim  illi  per  quein  filius  liomiuis  tradctur.  Ro* 
num  erai  ei  si  natus  noo  fuisset  homo  iUc.  Res- 
pondens  autemludas  quitradldit  euindixit :  Niin- 
quid  ego  sum,RaI)bi?  Ait  illl :  Tu  dixisti.  Cocnanti- 
bus  auicni  illis  ,  accepit  Jesus  panem  ,  ct  beiie- 
dixil  ,  ac  frogil  ,  deJilqiie  discipulis  suis  ,  ci  ait : 
Accipile  et  coiiicditc  ,  Iioc  est  corpus  mciiAi.  Et 
accipiens  caliceingratias  egit,et  dedit  illisdicens : 
Bibilc  cx  hoc  oinncs.  Ilic  est  eiiiui  sangiiis  mcus 
Novi  Tcstaincnti,  qui  pro  multis  effundetur  iii  re- 
missionem  peccatorum.  Dico  autcm  vobis :  iioii 
bibam  ainoJo  de  hoc  genimiiie  vitis  u>que  iu 
diem  illum  ,  cnm  illud  bibam  vobtscum  novcin  in 
regiio  Patris  niei.  Et  hymno  dicto  ,  cxicrtint  in 
monteni   Olivcti.  Tunc  dixit  iOis  Jcsus  :   Omiios 
vos  scanJalum  patiemini   in  me  iu    IsU  nocte. 
Scriptum  cst  enim  :  Percuiiaui  pastorem  ,  et  di^- 
pergentur  oves  gregis.  Postqiiainautem  sun*cxon>, 
praxscdam  vos  in  Galil;eani.   Uespoiidens  aoteiii 
Petras  ait  illi  :  Et  si  omnes  scandalizati  Aicriui 
in  te,  (*go  ouiiquam  scandalizabor.  Ait  ilii  iesus : 
Amen  dico  iibi,  quia  in  hac  nocte  antcquam  galltts 
cnnlet ,  tcr  me  ncgabis.  Ait  ilii  Pctrtis  :  Eiiam   f^i 
oportuorit  nie  mori   tecum  ,  non  le  ncgatMi.  .Si- 

6 


rn  SMAKACDI 

mililcr  cl  omnes  disclpuli  dlxerunl.  Tunc  venil  A 

Jesus  cuni  illis  In  villam  qnu;  dicitnr  Gelhsemani, 

et  dixU  discipulis  suis  :  SeJete  hic,  donec  vadam 

illuc  et  orem.  Et  assumpto  Petro  et  duobus  (iliis 

Zebedxi,  coepil  contristai  i  ct  moestns  esse.  Tunc 

ait  illis :  TrisUs  est  anima  mea  usqne  ad  mor- 

tem.  Sustinete  hic  ei  Tigilate  mecum.  Et  pro- 

gressus  pusillom  procidit  in  faciem  suam  orans  et 

dicens  :  Mi  Pater  ,  si  possibile  est,  transeat  a  me 

callx  iste.  Verumtamen  non  sicut  ego  toIo  ,  sed 

sicut  tn.  Et  venit  ad  discipulos  suos  et  invenit  eos 

dofmientes.  Et  dicit  Petro  :  Slc  non  pMurstis  nna 

hora  vigilare  mecnm  ?  Yigilate  et  orate  ,  ut  non 

intretis  in  tentationem.  Spirilus  qnidem  promptus 

est ,  caro  auiem  inHrma.  Iterum  secnndo  ahiit , 

et  oravit    dlcens  :  Pater  mi ,  st  non  potest  hic  B 

catix  transire  nisi  bibam  illum  »  flat  volunlas  tua. 

£l  venlt  iterum,  et  invenlt  eos  donnientcs.  Erant 

autem  ocun  eorum  gravati.  Et  relictis  illis,  iterum 

abiit  et  oravit  tertio  eumdem  sermouem  dicens  : 

Tunc  venit  ad  discipulos  soos ,  et  dixit  illis :  Dor- 

mite  et  requiescite.  Ecce  appropinquavit  hora, 

ct  fllius  hominis  tradetur  in  maous  peccaiorum. 

Surgite  eamus,  eece  appropinquavit  qui  nic  tra- 

dct.  Adhuc  eo  loqueute,  ecce  Judas,  unus  de  duo- 

decim,  venit,  et  cum  eo  turha  mulla ,  cum  gladfis 

et  fusiibus,  missi  a  principibus  sacerdoium  et  se- 

nioribus  populi.  Qui  autem  traJidil  eum,  dedit 

iilis  signum,  dicens :  Quemcunque  osculatns  fuero, 

ipse  cst,  tenetc  cum.  Et  conreslim  accedeas  ad 

Jesum  ^  dlxit :  Ave,  Rabbi,  et  osculatus  est  eum,  C 

dixilqiie   iili    Jcsus  :  Amice,    ad  quid  venisii? 

Tunc  acccsserunt ,  et  inanus  injecerunt  in  Jesum 

et  ienuerunt  eum.  Ei  ccce  unus  ex  his  qiii  erani 

cum  Jesu ,  exten Jens  nsanum  esemit  gladium ,  ei 

percuiiens  servum  princii^ts.  saccrdotum ,  amputa- 

vit  auriculara  cxus.  Tunc  ait  illi  lesus :  Gonverte 

glaJium  luuin  in  locum  suum,  omnes  enim  qui 

acceperint  gjUdium  gladio  peribunt.  An  putas.quia 

non  possum  rogii^re  Palrem  meum,  ei  exliibebii 

mihi  moJo  phis  qnam  duodeeim  legiones  angelo- 

rum  ?  Quomodo  ergo  implebuntur  Scriptune?  quia 

sic  oportci  llcri.  l^  illa  hora  dixit  Jesus  inrbis  : 

Tanquam  ad  latronem  existis  cum  gladiis  et  fusti- 

biis  comprehendere  me,  quotidie  apud  vos  sede- 

bam  docens  in  tempio,  et  non  me  tenuistis.  lloc  ^ 

aulcm  totum  factuDL  est,  ut  implerentur  Scriptunc 

prophetarum.    Tunc   discipuU  omiies,  relicto  eo 

fugerunt.  Ai  illi  tenentes  Jesum ,  duxerunt  eum 

ad  Caipham ,  principem  saccrdotum,  ubi  scribie  et 

seniores  convencrant.  Petrns  autem  scquebatur 

cum  a  longe,  usque  in  atrium  principis  sacerdo- 

tum.  Et  ingressus  intro,  sedebat  cum  ininisiris  ut 

videret   Anein.    Principes  autem  sacerJotum   et 

oaine   conciliu^i  quxrebant  falsum  testimonium 

contra  Xesom,  ut  eum  roorti  tradereut.  Et  non  iii- 

vencrmit ,  ciun  inulti  falsi  lcstcs  acccssissent.  No- 

vissime  .tutom  vcncnini  duo  falsi  tcstes,  ct  dixc- 

Euiil :  llif  i!i\it  :  Possnn  ?!es!rucre  lomvrum  f)ci, 


ABBATIS  .  m 

et  post  tHiunm  nniullficarc  illud.  Et  siirgcns  prlii* 
ceps  sacerdotum ,  ait  illi  :  Nihil  respondes  ad  mi 
qo»  isti  tesuflcantur?  Jesus  autem  tacebar.  Fi 
princeps  sacerdoium  aii  illi  :  Adjuro  ie  per  Deum 
viTum,  ui  dicis  nohis,  si  in  es  Ghristus  Hlius  Dei. 
Dlxii  illi  Jesus :  Tu  dixisti.  Verumtamen  dico  vo- 
bis  :  Amodo  videbitis  filium  hominis  sedentem 
a  dextris  virtutis  Dei,  ei  Tenientem  ia  nubibus 
coeli.  Tunc  princeps  sacerdotnm  scldit  vestrmenta 
sua  dicens  :  Blaspliemavit ,  quid  adhue  egemus 
lestibus?  Bcce  nunc  audistis  blasphemiam.  Quid 
vobis  videtur?  Ai  illi  respondenies,  dixerunt?  Rcus 
est  mortis.  Tunc  expuemnt  in  faciem  ejus,  et  cola- 
phis  eum  cecidernnt,  alii  awlem  palmas  in  faciem 
ejus  dederunt,  dicenies  :  Propheliza  nohis,  Chri- 
sle^  qois  cst  qui  te  percussii?  Petrus  vcro  serfebat 
foris  in  atrio.  Et  accessii  ad  eum  una  ancilla,  cfi- 
cens  :  Et  tn  cnm  Galiheo  eras?  Ai  ille  negavit  co- 
ram  omnibus  dicens  :  Nescio  quid  dicis.  Exen/ilc 
aulem  iHo  jannam,  vidit  eum  alia  ancilla,  el  aii 
his  qui  erani  ibi :  El  hic  eral  cum  Jesu  Nazareno. 
Et  iterum  negavit  com  jurameiHo,  qnia  noa  novL 
hominem.  Et  post  pusillum,  accesseruni  qui  »1- 
stabaiit^  ei  dixenini  Peiro.  Verc,  cl  tu  ex  illis  es, 
uani  el  loqueia  tua  manifestnm  te  facit.  Tunc  ca- 
pit  detesiari  et  jurare  quia  non  novissei  bominem. 
Ei  continiio  cantavit  gallus.  Et  recordaius  est  Pe- 
irus  verbi  Jeso  quoJ  dixerat  :  Priosquam  gallus 
caiitet,^  ter  me  negabis.  Et  egressas  foras  fle^ii 
amare.  Mane  autem  facto,  consilium  inierunt  mn- 
nes  principes  sacerdoinm,  et  seniores  adversus 
Jesuin,  uteum  morti  iraderent.  El  vinctom  ad- 
duxeruni  eum,  ei  tradiderunl  Pontio  Pilato  prae- 
sidi.  Tunc  vilens  Judas,  qui  eum  tradidil,  quod 
damnatus  esset,  poenilentia  ductus,  reiuHt  Iriginta 
argcnlcos  principibus  sacerdoium  et  senioribos, 
dicens  :  Peccavi,  tradeos  sanguinem  justum.  Ai 
illi  dixerunt :  Quid  ad  nos?  To  videris.  Et  pro- 
jectis  argenteis  in  templo,  rccessii,  ei  abiens  la- 
queo  se  suspenilil.  Principcs  autcni  sacerdottim,  ac- 
cepiis  aigenteis,  dixerunt :  «ob  licet  mittere  eos  in 
eorbonam,  quia  pretium  8;mgninis  esi.  Consilia  au- 
iem  inilo,  emeruni  ex  illi8agrum  figuli,  in  sepul- 
iuram  peregrinornm.  Ppopter  hoc  vocatus  est  ager 
ille  Acheldemach,  hoc  esi,  ager  sanguinis  usqne  iii 
hodiernum  diemv  Tunc  impletum  est  quod  didom 
esi,  per  Hieremiam  propbeiam,  dicentem  :  Et  ac- 
ceperuni  triginla  argenieos,  pretium  appretiaii, 
quem  appreiiaverunt  a  filiis  Israel,  et  dederuni  eos. 
in  agmm  flguli,  sicut  constiioil  mihi-  Doroinos.  Je- 
8US  auiem  steiii  ante  praesidero.  Et  inlerrogavii 
euni  pnescs  (iicons  :  Tu  es  rex  Judxonim?  Dicii 
ei  Jesiis  ;  Tu  diiis.  Et  cuu  accusaretur  a  principi- 
bus  sacerdotuni  et  senioiibus,  nihil  respondit. 
Tunc  dicil  illi  Pifalus  :  Non  audfs  qiianta  adver- 
sum  te  dicuiit  testimonia?  Et  non  respondit  ei  ad 
nllum  vcrbuni,  iia  irl  miraiettir  piTcses  veliemcn- 
lcr.  Per  diem  Tiulem  solcinncm  consiicvcnit  pnr- 
scs  diral  tcfc  poptiio  uniun  vinclu:!',  qwrni  voJuLs- 


175  COLI.ECTIONES  IN  LPISTOLAS  KT  LVANr.KLlA.  i;i 

«  ieiil.  ll;ibebaiit  auleni  iunc  uuuni  vincluiii   insi-  A  <  prop(M:iliant  ei.  A  8C\U  autoni  lioru,  tcncliru.'  r:«t;e 
c  gNem,  qm  dicebalur  Bambbaii,  qui  propter  sediliu- 


c  nem  missns  fiierat  iii  caroerein.  Congregalia^  auteni 
•  iliis,  diiil  Pilaius  :  Quem  vultis  (Jiiniltani  vobis, 
«  fkiiabbaiii  aa  Jesum  qui  dicilur  Christus?  Scicb^a 
«  enim  quod  per  invidiam  tradidisseni  eum.  SeJente 
f  aulem  illo  pro  tribunali,  misit  ad  iUum  uxor  ^us^ 
c  direiis :  nihil  tibi  *et  jusie  ilti^  mulu  enim  passa 
c  sfim  bodie  per  visum  propter  eum.  Principes  au- 
c  te!n  sacenlotum  et  seniores  persuaserunt  populo, 
c  111  peierent  Barabbam,  Jesuin  vero  perderent.  Rc- 
c  spondens  auicm  pra^ses,  ait  illis  :  Quem  vullis  vo- 
c  bis  de  doobiis  dimitii?  Al  illi  dixerunt :  Barabbaiik 
<  Dicil  iliis  PilaUis  :  Quid  igitur  faciam  de  Jesu,  qui 
c  dicitvr  Chrislus?  Dicuiit  omties  :  Crucifigatur.  Ait 


«  sunt  buper  universain  tcrrani  usquc  ad  horani  no- 

<  nuin.  Lt  circii  hor.im  nonam,  clamavit  Jesns  voc* 
c  magna  dicens  :  llcii,  llcli,  laina  sabaththani,  lioc 
(  est,  Dcns  meus,  Deus  ineus,  ut  quid  dcrcliquis  i 
«  nic?  Quidam  autcm  iliic  stanteib  el  audicntes  din:- 
«  Lant :  lleliam  vocat  iste.  £l  conlinuo  currcus  unns 
•  ex  eis,  acceptam  spongiam  iinplevit  accto,  ct  iiu- 
«  posuit  aniiidini,  et  dabat  ei  Liibere.  Coiteri  vcio  di- 
ft  ccbant;  Sine,  videamiisan  vciii:U  IlcJias  libeians 
«  euin.  Jesus  aulem  ilcrum  dainans  voce  luagna , 
«  emisit  spirituin.  Et  eccc  velum  tcmpli  scissnm  Cot 

<  io  duas  partcs,  a  summo  usque  dcursum.  Lt  lcrra 
c  mota  est,  ct  peir»  scissx  suiit,  ct  mouumcnia 
«  aperta  sunt,  ct  muUa  corpora  sanclorum,  qui  d4u*- 


c  illis  pra^s  :  Quid  eiiiin  imiU  fecit?  At  illi  magis  B  <  mierant  re&urreiLcrunt.  £t  excuutes  dc  monu:ncn- 

«  lis  post  resurrcctiouem  ijus,  veiicruiit  iu  sanctaiu 
«  civitatem,  et  apparuerunirauUis.  Ceniurio  aiitcui, 
c  ct  qui  cum  co  eranl,  custodientcs  Jesuin ,  viso 
«  lerrae  moiu  ei  liis  qiue  fiebaut,  iimucruAl  vahlc 
c  dicenies  :  Vcre  fiUns  Dci  erai  isie.  Eraui  aulcm 

<  ibi  muliires  niultc  a  longc  ,  qux*  seciK»  erant  Je- 
c  si:m  a  Galila^a,  ministranieif  ei ,  iuter  quas  erai 

<  Maria  Magdalene  ci  Maria  Jacobi,  et  Joseph  ma* 

<  ter,  et  mater  iiliorura  Zebedaei.  Cum  aulcm  scro 
€  faciiim  esset,  venit  quiilam  home  dives  ab  Arima- 
c  tbia,nomine  Joseph,  qui  ettpsediscipiilus  cratJesu. 
c  llicaccessit  ad  Piiatum,etpeliit  coipus  Jesu.  Tiinc 
t  Pilatus  jussii  reddi  corpiis,  et  acceplo  corpore  Jo- 

<  scph  involvit  iUud  in  sindone  munda  ,   ei  posuii 


c  clamabant,  dicenles  :  Crucifigatur^  ViJens  autem 
c  Pilatus,  quia  nihil  proficerel,  sed  magis  tumiil  us 
c  fierei,  ac4!epta  aqua,  lavit  manus  coram  popnlo^ 
c  dicens  :  lanocens  ego  sum  o  saiiguine  jiisii  bujus, 
«  vos  Tidcritis.  £i  respondens  universus  populus 
c  di\il :  Sang:iis^iis  super  iios  et  super  filios  nostros. 
c  Tuiic  dimisit  illis  fiarjbbam,  Jesiim  autein  nagel- 
c  latum  tradidit  eis,  ut  crucifigeretur.  Tunc  milites 
c  pncsidis  suscipientrs  Jesiim  in  pnetorio ,  co:igrc- 
c  gaverunt  ad  eum  uuiversam  cohortem.  £t  exuenies 
«  eum,  chlamidem  eoccineam  circumdcderunt  ei.  £i 
c  plccicnies  coronam  de  spiuis  posuerunt  super  caput 
c  ejns,  et  arundinem  in  dextera  ejus,  ei  genu  flexo 
<  anie  eum  illudebant  ei  dicenies :  Ave  ,  rex  Judoio- 


c  rum.£teispueniesin  eum,acoeperuni  arundinem,  Ti  «  illudin  monumento  suonovo,  qiind  cxciderui  iu 


f  el  percutiebant  caput  ejus.  £t  posiquam  illuse- 
g  ruiii  ei,  exuerunt  eum  chlamide,  et  induerunt  eum 
c  veslimentis  c^us  et  duxerunt  eum  ut  crucifigerent. 
c  £xeuctes  autem  invcnerunt  bominem  Cyrcnxum 
c  veuieatem  obviam  sibi,  nomine  Simonem  ,  hunc 
c  aagariaverunt,  ut  tollerei  crucem  ejiis.  £i  vene- 

<  mnt  in  lociim  qui  dic.tur  Golgotha  ,  quod  est  Cal- 
c  vari;fe  locus.  £i  dederunt  ei  vinum  bibere  cuin  relle 
c  mislum.  £t  cum  gusuisset  noluit  bibcre.  Postquam 
i  aulem  crucifixcrunt  eiim  ,  divisertmt  vestimenla 
c  cjus,  soriem  miitcnies,  ut  impleretur  quod  dicium 

<  esi  per  Prophctam  dicentem  :  Divisenint  sibi  ve- 
«  slimenta  mea  ,  ei  super  vestem  meam  raisenuii 
c  sortcm.  £t  sedentes  servahanl  cuin,  et  imposue- 


c  peira.  £i  advolvit  saxum  inagnum  aJ  osiiuni  mo- 

<  numenii,  etabiiL  £rantautem  iluMaria  Magdalene, 
c  et  altera  Maria,  sedeutes  contra  sepulcrum.  Al- 
c  tera  autem  die  qua:  esi  Parasceven,  conveiierniu 
c  principes  sacerdotum  ei  Pharisasi  ad  Pilatum,  di- 
«  centes  :  Domine,  rccorilaii  suinus ,  quia  seductoi* 

<  ille  dixit  adhiic  viveus:  Poslires  dies  resurgam. 

<  Jube  ergo  custodiri  sepulcrum  usque  in  dicm  ter- 
c  iium.  ne  ferte  veniant  discipuli  cjus,  et  fureniiir 

<  eum,  et  dicani  plebi :  Surrexit  a  mortuis,  et  erii 

<  novissiiniis  error  pejor  priore :  Ait  illis  Pilatus : 

<  llabelis  cuslodiam,  ite  etcustodiie  sicui  scitis.  Ilii 
c  autem  abeunies, raunierunt  scpulcrum  ,  signanUs 

<  iapidem  cum  cusiodibus.  i 


<  mnt  super  capuicjus  causam  ipsius  scripUm  :  llic  ^     Scilii,  qtua  post  biduum  Patcka  /Sel,  ei  fUiut  /lomi- 


I  cst  Jesus  Naxaremis  rcx  JudxKirum.  Tunc  cruci- 
«  Qxi  sunt  cum  eo  diio  latrones,  uniis  a  dexlris,  ei 

<  UBus  a  sinistris.  Prxtercuntcs  aulcni  bla^liema- 

<  iKini  eum,  movenles  ciipita  siiA  ct  diccntes  *  Vah 

<  qui  destruis  templum  Dei,  et  in  iri Juo  illu  I  reueiii- 

<  ficas,  salva  iemelipsum.  Si  hlius  Dci  es,  descende 

<  de  cnioe.  Similiier  et  princi;;es  sacert-otum  i!lu- 

<  denies  cum  scribis  el  senioribus  diceliani:  Alios 
1  salvos  fccit ,  seipsum  non  potcst  salvum  facere  ? 
(  Si  rexlsrael  est,  dcscendai  uunc  de  cruce,  etcr.- 

<  diimis  ei.  Conftdit  in  Deo,  liberei  ergo  eum  nunc 
*  ti  vult.  Dixil  enim  ,  quia  filius  Dei  sum.  Idipsum 
I  aulem  ct  latrones,  q*ii  cnicifixi  eranl  cum  e<»,  im- 


nit  tradetur  ut  crucifyatur^  eic  Post  duos  dies  cla- 
rissimi  luminis,  Yeteris  ac  Novi  Testamcnii,  venau 
pro  muntk)  Pascha  celebralur.  Pascha  ,  qaod  ilc- 
braice  dicitur  nD2,  non  a  pas<iiono,  sed  a  trans* 
itu  nomiiiatur,  eo  quoJ  cxterminator  vidcns  sa:i- 
guinem  in  foribus  Israelitanmi  pcrtransierit ,  ncc 
percusscril  eos.  Moraliter  autcm  transitus  iioster,  ivl 
esi  PIiasc,ita  cclebratur,  si  terrena  et  i£gyptum  di- 
mittentcs,  ad  cculcstia  fcsliiieniiis.  Iloc  sane  jiixla 
veteris  insirumenti  Scripluram,  iutcr  Pascha  ct  axyma 
dislat,  quod  Pascha  ipse  solus  dies  appellabatar ,  iu 
quo  agnus  occidebaiur  ad  vesperam,  hoc  est,  quar- 
ta.!c<'ima  luna  pri.ni  mensis  ,  qiiinia  iecima  autem 


I7S 


SMARAGiJfl  ABHATK 


m 


kina,  cpuuKla  e^rcssus  esl  Je  ^Egyplo  ,  succeilebai  A  Domino  mrmsirantfci  fWem  ac  iMetat^m  dcstgnat  Ec- 


fesUvitas  azymoram,  qu»  ^pten»  diebus,  id  est,  ns 
qiie  ad  vicesimuito  primum  diem  ejusdera  niensis  ad 
tesperam  es(  sututa  solemnitas.  Verannr  evanigeiisuife 
indUferenier,  et  dlem  azymottkM  pro  Pa^ba,  et  pro 
diebus  aaymorum  Piascha  ponere  sotent. 

Tune  can^egatl  iUnt  pHneipet  iaterdotum  et  $6- 
nkfrei  pepulk  %$i atrium  pfimeifH  gaeerd6ium,quidi' 
eeboHtr  Caipha$ ,  et  comHitM  feceruntr  u(  Jesum  doio 
tmerent  et  oeeiSereM.  Dicebant  autem  :  lion  in  die 
fe$tOt  ne  forie  tumuitia  fUtet  in  pdpido.  Gcmgregan- 
tur,  ineuiices  coosiiium  ,  quomodo  occidant  Domi- 
nonr,  non  timentes  seditionem ,  ut  simplei  sermo 
#BmonstraC,  sed  caventes  ne  anliiio  popelt  de  sois 
manilMis  folleretnr» 


cfesise  sanc(:«,<tauc  loqnilur  iik  anSoriBcanticodieens  : 
Dtnn  e$$et  rex  in  accuMtu  ino,  nardm  mea  dedit  odo- 
rem  $uumr  qtue  cnm  polienSiara  diYlns  tirfotis  Gbr»- 
sii,  quae  ilii  ima  estcamFatre^digna  teVerentia  eo»- 
flletnr,  capui  profecto  iith»  iNigiieat<^  yreiios»  per- 
ftmidit.  Cum  vero  assmDpde  bamanilatls  mysteria 
digna  fererentia  suscipit ,  in  pedes  utique  Domiiii 
unguenlum  nardi  pislicaii» ,  id  esl,  fidele  ac  teruitt 
pro^ondit. 

Vidente$  autem  dhcipuR  tmdi^ti  $unt^  dieeniet, 
ut  (fuid  perditio  heee  ?  potuit  emm  i$tud  venemdart 
mukei  ei  dari  pauperiku$,  Hoc  Marcas  qooroodo  ei 
MiPttbfleas  syneedocliicos  ioqoitur,  ploraiem  videlicct 
nmnerom  pro  singubrl  ponens.  Nam  Joannes  dislin- 


CiiJiv  ttutem  e$$et  Jee»  htBetkamafhedotm  Stmo-  B  ethis  loqoens,  Judam  luec  locutum  fiiisse  testatur^ 


nif  ieproei,  Nou  qjUo  leptosos  eo  tempore  perma* 
neret,  sed  qui»  ante  teprosus  t  posiea  a  Saivatore 
Hiimdalus  est,  nomioe  prisiino  permanenSe.  Simon 
qjDoque  ipse  olediene  dieitur,  qoi  joata  alioiD  inteW 
ligentiain^  mundus  iolerpretari  potest,  in  ci^us  domo 
corata  est  Eedesia. 

Acce$eit  ad  eum  muHer  kahen$  alaba$trmn  unguenti 
pee^eeiret  iffudii  $wpef  etipwt  ipeku  r$eumbenti$. 
Molier  ista  Ifaria  erai  Ifagdaleiii,  sor<fr  l^oaH,  qncni 
susciuvit  Jeeus  a  inortois,  ol  Joannes  apertecomme^ 
inorat  (Joan.  xi).  Qul  etiam  boc  ISictmn  anie  sex  dles 
^ascke  tesutur,priosqoattasine  sedenscoin  patrais 
et  bode  torbamm  Hierosolyinar^  veniret.  Ij^  esl 
aolem  ilon  aMa,.  ^a»  qMondoan ,  ol  Locas^  scribit. 


et  boc  gratia  eoplditatts,  eo  qvod  for  fuissel,  et  lc^- 
eolos  babens,  ea  qaet  mittebantor  portaret  {Joatt, 
XII ).  Potest  etiam  intelUgi  qood  et  aHi  discipuli  atrf 
senserinl  hoc,aal  dixeriitt,  aol  eis  Joda  dioenie 
persoasum  i^i,  alqfue  onnlom  voluniatem  Mattbxit» 
et  Bforcus  etiam  verbis  expresserfint.  Sed  Jodas  pro- 
pter  ea  dixit,  qoia  fur  erat,  caeteri  vere  pt^terpau- 
perom  coram. 

9cien$  autem  Je$ue,  attiUi$:  Quid  maieeti  e$ti$  ftuk 
muiieri  fOpui  Itfmim  operattt  e$t  in  me,  itom  $emper 
puupere$  habelHth  vobiteum,  me  autem  non  iempA- 
hubebitit.  (Ex  Hieroft.)  Mibl  videior  itf  boe  foco  (fe* 
prassentia  dicere  corporall,  qood  neftosqtfinn  cifm 
eis  ita  foturus  sii  posl  re^urreetioneny,  ^aomodb^ 
feccatrir  adboc  veniens  pedes  Domini  hnerymis  po;-  C  nanc  in  <mmf  contfefo   e(  flmiliaritaie,  cujos  rei 


nitenti»  rigavit^  et  ongueiitopise  confessionis  linivit. 
El  qoia  raoltom  dileiit  multonim  veniani  peccatorom 
a  pio  judice  promeruit  (Litc.  vii^  Nunc  vero  jiisli* 
fleiu  ei  familiaris  elfecu  Deinlno  non  Untum  pedcs 
^s,  ol  idem  Joannes  narral  (^ean.  xir) ,.  verum 
etiau»€apolf  ot  Mattbffius  Mareosaoe-  perbibeiK, 
efteasaneto  perfodit.  Islaoieni  aiaibastnmi  getnis 
nuimH>ris>eandidi  varli»  ei^ibos  intertincti  r  q^ 
ad  vas»  ongnenuria  eovari  seiet,  eo>qiiod  eplime  ser- 
vare-ea  ineoiioptJdieoio».  lioseiiaf  eirea  Thebas 
iCgyptias>el  Bomoseonl  9yrioe  caUcris  candlJias, 
proiKrtissiiBwn  vero  loPiliMliar  Nordo»vero  est  frotex 
aronMHica,  gravirOl  aitnl^  et  erasso  radicer  sed 
brevi  acnigr»fragiUque,  qoamvis  pingttl  sitirredo«- 


memer  Aposfbfns  aff :  Et  $i  noveraiku$  Je$um  Chr^- 
mwm  $eeundum  earnem^  nuHe  Jum.non  nor9mu$eum' 
{irCor.  V). 

Mitten$  enim  htee  unguenium  hde  in  corpue  meum 
ad  eepeHen^m  me  fetit,  Qood  vos  polatis  perdittor- 
mlm  esse  uiigifebtt,^  offlciam  sepuTtnrae  est,  nec  mf- 
ntm,  sl  mibt  bonnm  otforera  fidel  su»  dederit,  cninr 
eg»  pro  ea  fosams  shtf  sanguinem  memnr. 

Amen  dico  tobie^  ubieunque  pra*dicatum  fuerrt  hoe 
tvangeiium  in  toto  mundb^  dieetur  et  guod  he^e  fecit 
fa  memotiam  eju$,  Ih  toO)  mando  non  tam  moKer 
i^,  qffatn  Ecclesia  prsedicalor^  quod  sepelierit  Sal^ 
vatereiev  tfaod  onxertt  capni  ejos. 

Tfciir  ab^t  ftnu$  dfe  duodedmi  ^^  dicixur  Juda$ 


Ibnte  cupressonM^sperosapore,folioparvo  denooque,  ''  Jeeharioth  ad  principe$  $neerdotum^  et  ait  ilH$  :  6«f«f 


eivus  cacoiniiMi  in  arisUs  se  sporgont..  ftleoqur  ge^ 
mana  dooti  pifpneoUrii  nardi  spicas  ac  fotia  celb'- 
braiit.  El  boc  eslr  quod  ail  Marcos  r  Vnguemi  nardi 
$picati  (Hera,  xiv) ,  pretiosi  videMeet,.  quia  unguen- 
mm  illud  quod  attulit  Haria  Domino^  non  sekim  de 
radice  confecium- nardif  verom  eliam,  quod  pretio- 
sius  esset,  sptcarum  qtioqoe  ei  foliorom  ejos  adje- 
clioiie,  odoris  ac  virtutis  iHius  erat  accumulata 
gratia.  Ferunt  autem  de  Uardo  phy^iologi,  quod 
frincipalis  sit  in  OHgiienliSrUnitc  merito^unctioni  ca- 
pitis  el  pediim  Domini  obhita  est.  Sttiil  multa  quidein 
-cyos  gcnera,  scd  orooia  licrbo!,  praeier  bidleum  qnod 
iftetiosiiis  e!>t.   MystiC«!  smirtn  dc^otio  hrrc  Maria^ 


fndti$  mihi  dare,  et  ege  veifie  eum  tradalk  f  etc^ 
Mblli  bodle  scelus  Jbdse,.  quia  Dbmitiairi  ac  Magi- 
strom'  Deomque  suum  pecunia  vendideril,  vel  ol  in>- 
mam^,  el  nefarium  ethorrenf,  nee  tamen  cavent  :* 
nanrcum  pro  rouneribus  farsiitn  contra  qucmlibev 
leStimonium  dicnnt,  profecto;  quia  veriUfem  peconin> 
neganr,Ik^um  pecunia  vendunt.  Ipseenim  dixit :  Ego 
$um  veritat  (Joan,  xiv).  Gbm  soeietatem  fhilemiUii!^ 
aKqua  discordiae  peste  commacolant,.  Dbminom  pio- 
duQt,  qnia  Deu$  charita$  e$t,  Qui  ergo  ebariutis  et 
veriutis  jnssa  spemont,  Deom  utiqoe,  qni  cst  cba- 
ritas  et  vcriUs,  prodmil.  Scribil  In  Evangelio  sitn 
Jbaniics  :  Quia  cum  itiiinxi$$ct  Dominu$  panem^  dedft 


171  GOLLECTIONLS  LN  EWSTOLAS  KT  t^ANGEUA.  M  { 

ini/te  SimonU  Iscamtk ;  et  pott  buccellam  tunc  ia-  A  slcria  dcdarnre,  qttatcniis  ct  amk|ui  k^aiiiiqiic  Pa- 


ttmtU  in  Utum  Salanas  (Joan,  xiii),  sed  doq  esl  con- 
irariuni  Lncae,  qui  eum  et  ante  bncceUam  a  Sauna 
iM^xasmft  jan  esse  commeiQorat  iLuc.  xxii),  quia 
^uem  n«DC  iiitravit,  ut  deciferet,  posimodum  intra- 
tU»  u|«ibi  jam  traditum  jpienus  possideret. 

Prim^  autetn  axymorum,  accesserunt  diseipuli  ad 
iesum^  dicentes :  Ubi  vis  paremus  tibi  comedere  Pa- 
scka  f  Primum  diem  azjrmorvm,  quarliimdecimutt 
l^riflii  mensi&  af(ieUat,  quando  fermento  abjeclo  im- 
malare,  id  est,  agnum  occidere  solebant  ad  vespe- 
mDi.  Qnod  exponens  Apostolus  ait :  Etenim  Pascha 
nosirum  immolatus  esi  Christus  (/  Cor.  v),  qul  liceC 
die  sequenti,  hoc  esl,  quintadecima  luna  sit  cruci- 
fixus,  bac  la99^n  nocte,  qua  agnus  immolabalur,  et 


scba&firob«tor  exutaL^^t  boc  ad  siuc  dispcnftatioiiis 
figuraiD  pertiiMUsse  dtcendo,  camaliter  ^iilra  vetet 
exhiberi^  jmo  umbra  transcunte»  veri  jara  Pascii:e 
lumen  advenisse  deoMwistreL 

FiUut  quidem  kominit  vadity  aicul  Mcriptum  est  dc 
ith.  Va  tuUem  komim  i//f,  per  qsum  ^ius  komiws 
tradetur,  (Ex  Hieron.)  Poenam  praediciu  ut  qucni 
pudor  Don  vicerat  corrigant  denoBLtiala  snfpUcia. 
Sed  et  bodie  quoque  et  ia  semfitemum  vae  boinioi 
Uli,  qui  ad  mensam  Domioi  maligims  accedit,  qui 
iusidiis  mente  iQquinatus,  qui  in  prasoordtis  alique 
scelere  poUutus,  mysterionim  Chriati  oblaiioDibas 
sacrosanctis  participare  «mi  nerai4. 

Bonum  erat  W,  »  iialiit  non  fuUset  komo  Ule. 


raniit  sanguinisqne  5ui$  discipgUs  tradidit  mysteria  B  (Cx  llierun.)  Non  ideo  puUndus  esl^  anle  fnisse 

qoam  nasceretur,  cum  nuIU  po^t  esse  besc,  nisi  ei 
qui  fherit,  sed  simpliciter  dictiun  osl,  muUo  melius 
esse  Don  subsistere^  quam  maiie  sulisisiere. 

Respondens  autem  Judas  dimi  i  Nun^uid  offo  sum' 
Babbi  ?  Ail  illi  Jesus  ^  Tu  dixisii,  Btandkoiis  junxit 
affectiim,  sive  increduUUtis  signum-  Cxteri  enim 
qui  DOD  erant  prodiluri  dicunt :  Nunqmd  e§o  atmi, 
Uomine  f  Iste  quippe  qui  proditurus  erat  000  Domi- 
num»  $ed  magisUM  ^^at»  q^asi  Cbcusationem  ba- 
beat,  si  Dkuuino  cfenegato,.  saltein  maf ifitram  firo- 
diderit. 

C^nautikus  autem  ets^  occepit  Jwmpanem  el  ke- 
nediait^  ac  fregit  deditque  discipulit.smtjit  aii :  Ac- 
cipite  et  comedxte^  koc  eU  eorpus  mejnm.  Postquaw 


celebranda,  et  a  ludxis  tenlua  et  ligatus,  ipsius  i 
^p^laitionis^  hoc  est,  passionis  suae  sacravit  exor- 
diam« 

AlL  Jesws,  dint  eis  V  tu  in  cmtatem  ad  quemdam^  ot 
^iciie  et :  Magistex  dicii:  Tempus  meum  prope  ett^ 
npmd  te  fado  Pauha  ^um.ditcipulis  meisy  ctc.  Marcus 
4licit :  Ite  in  civ  tatem,  et  occurret  vobis  homo  lage^ 
nam  aqum  bajulans  {Marc,  xiv).  Lagena  fragUita- 
4em  designat  apostolorum^  per  quos  eadem  erat 
fraiia  mundo  ministranda.  Unde  aiunt :  Hakemms 
mHfm,  themurum  isium  in  vasis  ficiilibus.  Lucas  vero 
ait :  Introeuntibus  votfis  in  dvitatem,  occurret  vobie 
iifimo  mnpkoram  aqme  portans^  etc.  Pulchre  autem 
^raturis  Pascha  discipulis  hoino  amphoram  aquae 


fortans  currit,  ut  ostendator  hujus  Paschae  mysle-  ^  typicum  Pascba  fuerat  impletum,  et  i^ni  carves 


num,  pro  ablutionc  perfecta  mundi  totkis  esse  cele- 
brandum.  Aqua  iftiiypc  lavacrura  gratiae,  amphora 
inefisuram  perfectam  signiflcat.  Paraiil  crgo  Pascha, 
nbi  aqux  infertur  aniphora,  quia  tcmpus  videlicet 
^dest  qno  veri  Paschx  cultoribus  typiciis  de  limine 
«ff«or  auferatur,  et  ad  tollenda  crimina  viviQci  fontis 
kiptlsaiia  consecreturx  in  alio  eTangelista  scriptum 
rst,,  quod  invMienmt  coenaculum  magnum  stratiim 
atque  mondatum,  et  ibi  paravcmnt  ei.  Coeiiaculum 
luagmim  lex  spirilaUs  est,  quae  de  angustiis  Mtterac 
€gredieiis«  in  subUml  loco  recipit  Salvatoi-em.  Nam 
qui  adbn^  Qceideiilem  litlteram  servaverit,  qtii  oou 
aliii4  in  agno  quam  pecns  iutetlexeril,  iste  niiniriun 
in  imis  Pascha  facit,  quia  spiritus  majestatem  coin-. 
preheadere  nieedum  didicit.  At  qui  aqnae  bajulum, 
lioc  est  gratiae  praeconem  iq  domum  Erclesiie  fuerit 
SAcutus,  hic  pcr  spiritum  viviftcaiilein  tectum  litterae 
traascentfendo,  in  alta  meiitb  diversorio  Chrislo 
Niansioneni  pneparat,  quia  cuncta,  vel  Paschx  sa- 
crainentum,  vel  cxlera  iegis  decreta  tie  hoe  scripta 
iotelfigii. 

Vespere  aulem  facio  discnmbebat  cum  duodecim  di- 
seiputii.  Et  edentWus  illis,  dixit :  Amen  dico  vobis^ 
quia  unus  restrnm  me  tradilurus  esl,  elc.  Lucas  in 
lioc  loco,  DoiniiHim  introducil  dicciitcm :  Desiderio 
desideravi  hoc  Pascha  manducare  vobiscum  anieqnam 
piliar,  Dcsiderat  primo  typicum  pascha  ciim  disci- 
puKs  manducare,  ct  sic  passionis  sutc  inundo  iny- 


D 


cum  apostoUs  comederat,  assumpsit  ^aaem,  qiii 
eonfortat  cor  homiois,  et  ad  verum  Pascbae  trans- 
greditur  sacramcutum.  Ut,quomeJo  io  pEacTigura- 
tione  e^s  Melchisedecb  summi  Dei  sacerdos  panem 
et  vinum  offerens  fecerat,  ipse  quoqoe  10  veritate 
sui  corporis  et  sanguiiiis  repraesentaoeL  Et  in  Luca 
legfmus  duos  calices,  quibus  disciputts  jpropinarit. 
Unum  prinii  meosis  et.alteram  secundi,  ut  qui  ioter 
sanctos  primo  mciise  agnum  comedere  oon  potiierit» 
secundo  mcnse  iutcr  poeuitentes.  basdum  comedat. 
Frangit.auteni  ipse  paneuv  ipiem  disdpulis  porrigit, 
ut  ostendat  corporis  sui  Iraetiooem  oon  absque  sua 
spoute  ac  procuratione  venturam„  sed,  sicut  aUbi 
dicit,  pot^^siatem  se  habere  pooendi  animam  suam, 
et  potestatem  se  balieee  ileram  sumendi  eam.  Quem 
vidclicet  panem  certi  qiioque  gratia  &acramenti 
priusquam  frangereU  beoedixit  ^  qpia  naturam  hu- 
matiam,  quam  passuras  assumpsit,  Ipse  una  cum 
Patre  et  Spiritu  sancte  gratia  divioac  vlrtutis  im- 
plevit .  Benedixit  panem  $i  fregil,  quia  boniineoi  as- 
sumptum,  Ita  morti  siibdere  dignatus  est,  ut  ci  divi- 
otc  immortalitaljs  veraciier  incssc  poteoliam  de- 
monstraret.  Ideoque  vclociuseum  a  mortc  resusci- 
tan.Ium  esse  doeerci. 

Et  accipiens  caliccm  gratiasegit,  etdedii  illis  di- 
cens  :  Bibite  ex  hoc  Qmtu:s,  hic  esl  eiiini  sanguis  meus 
i\ovi  Teslamenti^  cle.  Quia  paiiis  corpus  conllrmat, 
vinum  vcro  sangiiiiicni  opcraltir  iii  caruc,  bic  ad 


173 


SMAUAGDI  ABBATtS 


m 


coiiHis Chrisli  tiijrsticc,  illud  refertur ad sangulnem.  A  l^m,  scdagenlcspocnltctiUainnierentur, et sigiiaulcr 


Veruro  quia  et  nos  iu  Christo,  et  in  vobis  Cbrlstum 
mancrc  oportet,  vinum  Domtnici  calicis  aqua  misee- 
tur.  Aitestantc  cnini  Jonnne,  aqu£  populi  sunt 
{Apoc,  xvii),  ct  ncqnc  aqiiam  solam  ncque  solum  vi- 
num.  sicut  ncc  grnifnm  frunienll  solum  sine  aquuD 
tdmistione  et  (^onfcctionc  in  panc  cuitiuam  liccl  of- 
ferre,  ne  talis  vi.!cficct  oblutio,  quasl  caput  a  mem- 
bris  secemendnm  esse  signifiecl,  ct  vel  Christum 
'sine  iiostro;  redcmptionls  amore  pali  potuissi*,  vel 
nOs  sinc  illius  passionc  ^tvari,  nc  Pairi  offerri  posse, 
ronftiigat.  Qiiod  autcm  dlcit :  fHc  esl  sanguis  meus 
Nori  Testamenti,  ad  distinctioncm  resplcit  VetcVis 
Tcstamenti,  quod  hlrcorum  ct  vitulorum  est  san- 
goinc  dcdicatum  {Bxod.  xxiv). 


addidit  In  isla  nocte,  quia  qiiomo;!o  qiii  inebrianUir, 
nocte  inebriantiir,  sic  cl  qni  scandalum  patiuntur» 
In  noc.e  et  in  tcncbris  susiincnt.  Lucas  ait,  qiiod 
Simoiii  Domiuus  dixit :  Ecce  Sntanas  expetivit  vo«, 
ut  cnhraret  sicut  trilicum,  ego  autem  rogavi  pro  te^ 
ut  non  deftciat  fides  tua  {Luc,  xxii). 

Cum  vero  Sutanas  expctit  eos  tenlare,  et  veluli, 
qui  triticum  purgat,  ventilando  concutere,  docet  nul- 
lius  fldcm  a  (liuboto,  nisi  Deo  pennitientc,  tentari 
possc-  Satanje  quippe  ad  cribrandum  bonos  expetere 
cst,  ad  alDictionem  eorum  malilixxslibus  anhelarc. 
Qiio  enim  ciorum  lcntationem  invidcns  appetit,  eo 
iIlorum,quasi  probationem  dcprecans  pelit :  Et  tu 
atiquando    conversus ,  confirma  fratres  tuos,  Sicut 


Dico  autem  vobis:  Non  bibam  amodo  de  hoc  gem-  B  ipse  tuam,  inquil,  fiJem,  ue  Salana  tentanle  deficc- 


mine  vitis  nsque  in  diem  t7/iim,  cum  illud  bibum  vo- 
hiseum  novum  in  regno  ,Patris  mei.  Potcsl  quidem 
liic  vcrsicuhis,  cl  shnpliciter  accipi,  qiiod  ab  hnc 
*  hora  cocna;  usqnc  ad  tcmpiis  rcsun  ectionis,  qiio  in 
rcgno  Dci  erat  venturus,  vinum  bibitnrus  non  essct, 
poslca  namqne  illura  cibuin  potnnique  sumpsisse 
testalur  apostohis  Petrus  (iui  ait :  Qui  manducavi- 
mtu  et  biblmus  cum  f//o,  posteaqunm  resurrexit  a 
mortuis,  Sed  mufto  eonscqucntins,  ut  sicut  stipra 
tTpicum  agnl  csum,  sic  ctiam  potuin  Pascliae  typi- 
cum  ncget  sc  uhra  gustatunnn,  doiicc  oslcnsa  ct 
manifestata  rcsurrcctionls  sux  gloria,  icgni  Dei  fidcs 
liHin:!o  advcniat. 
Et  hijmno  dicto  exierunt  in  montem  Qliveti,  Hoc 


rct,  orando  protcxi,  il;i  et  tu  infirmiorcs  quosqiic  fra- 
tres  exemplo  tua;  poenitentiai,  ne  de  venia  forie 
despcrcnt,  erigcre  et  confortare  mcmento. 

Scripturn  est  enim :  l'ercutiani  pasiorem  et  auper- 
gentur  ovesgregis  {Zach.  xtii).  (Ex  Uierou  )  Percu- 
tiiur  auleiu  paslor  boiius,  ul  poiiat  aniHiaro  pro 
ovibus  8uis,  et  u(  muliis  gregibus  erroruin  flat 
unus  grex,  et  unus  pastor  (Joan,  x). 

Amen  dico  tibi^  quia  in  hac  necte  anteqnam  fjnHns 
cantctj  ter  me  negabis,  (Ex  Hierou.)  El  Polriis  de 
ardore  fidci  promittebat,  et  Salvator  qii;'si  Deus  fii- 
tura  noverat.  Et  nota  quod  Pctrus  iii  nocte  negcl 
terlio.  Postquam  aiitem  gallus  ccciiiil,  et  decresccn- 
tibus  ^cuebris  vicina  lux  nuntiata  est ,  convcrsus 


est,   qiiod  in   Psalino  legimus :   Edent  pauperes  et  C  flcvit   aniare  ,    ternx   ncgationis    sur.!cs   iacrymis 
^lurabun$ury  et  laudabunt  Dominumy  qui  requirunt      lavans. 


f^iim  {FsaL  xxi).  Potest  aulein  hjmnus  cliani  ille 
intclligi,  quem  Doininus  secunduni  Joannem  Patri 
gratias  agcns  dccantubat,  iii  qiio  el  pro  seipso,  ctpro 
discipulls,  ct  pro  cis,  qul  per  vcrbum  coruni  credi 
turi  crant,  clevalis  sursu.n  oculis,  prccabatiir.  Et 
pulclire  discipulos  sacramcnlo  sui  corporis  ac  sau- 
g^iiiiis  im!)utos.  ct  hymuo  pi;e  intcrcossionis  putri 
comnicndutos,  iu  monlcin  cducilOlivanini,  uttypicc 
desigtiet^  nos  pcr  acccptioiicm  sacranicnloruin  biio- 
nnn,  |)cr  qu:c  oiXMU  su;c  inlercessionis,  a:LuUioru 
.  virlutuni  (l()na  ct  charlsmatu  sancti  Spiritus,  (|iiibus 
in  cordc  pcrungamur,  consccndcrc  (]cl)cic.  Quotl  si 
(lueni  movcl,  cur  coenntis  Sulvalor  aposlolis  suuni 


Tunc  venit  Jesus  cum  illis  iu  villam,  qwr  dicitur 
Cethsemanif  clc.  MouslraUir  usqiic  hodic  iocusCctU- 
semani,  in  quo  Domiiius  oravit,  ad  radiccs  luoulis 
Oiiveti.  Niinc  dcsiipcr  occlcsia  uiiifical;i;  inlcrprc- 
tutnr  aulcm  Gcthscniani  vallis  pingniuni,  siveplu* 
giicdinum.  Quod  vcro  non  sulum  i  icla,  vcl  opcr;i 
nostri  Sulvuloris,  vcriim  ctiani  loca  cl  tenipora,  iii 
quibus  opciMinr  el  loipiitur,  myslicis,  ut  sj'pe  di- 
cluin  cst,  suntplenu  figuris^.cnm  in  n|;Milc  orat  Du- 
miniis,  quasi  lacitc  nos  athnouet  snblii\iiu  Uinlijni 
orando  inquiri,  et  pro  CQ^Iestibus  l)onis  supiplicuri 
dehcre.  At  cum  iii  valle  orut,  et  hoc  in  vu^lc  piii- 
guium  sivo  pingucdinis,  ipsiiis  a^quc  insinuat  nobis 


corpiis  ac  sunguiiicm  irudiJerit,  (jiiaro  nos  niiivcr-  D  humilitalem  scmpcr  oratiunibus,  cl  iutcrnce  piaguc- 

snlis  Eccleslcc  cons!ielu«!ine  jejiini  doccuniur  eudeiii 

sacrnmcnta  pcrcipcrc  ,  brcviter  aii.liul,  idco  lunc 

roenutos  communicassc  aposlolos,  qiila  uecessc  ci^^t 

Pascha  illud  typicum  autea  consumniari,  et  sic  ad 

vcri  Paschae  sacramenta  traiisirc.  Niinc  iii  honorc 

(anti  Umque  lcrribilis  sacrainenti  plucuissc  in;igi- 

stris  Ecclesiae,  primo  nos  poniinlc;c  pussi  uiis  pur- 

ticipalione  muiiiri,  priino  spirituulibus  cpiiiis  inlcrius 

cxleriiisquc  sacrari,  ac  dciiide  terreuis  dupibus,  cor- 

piis  cl  vilibiis  escis  rcfici. 

Tunc  dicit  eis  Jesus  :  Omnes  vos  scandalum  patie- 
mini  in  me  in  ista  nocte.  (Ex  llicron.)  Prasdicit  quod 
passiirl  sint,  ul  cum  jkissi  fncrint,  non  dcspcienl  s;il:!- 


dinein  dileciionis  csic  sciYunduin. 

Twic  ait  illis  Jcsus :  Trisis  e^t  anima  \nea  usque 
ad  mortemy  etc.  Non  proplcr  mortcm  tristis  est  l)o- 
II  iniis^  qiiia  cum  conditio  corporalis  affectus,  non 
formido  inortis  oflcndit.  Nam  qiii  corpus  susce^it, 
oniiiia  dcbuil  siibire  qn»  corporis  sunt,  ut  esnrirel 
ct  sitiret,  Uingei-etur,  contristaretur,  divijait^s  autcm 
commutari  pcr  Iios  nescit  afTcctus. 

El  progressus  pusiHum  procidit  in  faciem  suavi  orans. 
Lucas  antem  dicil :  Avulsus  est  ab  eu,  quantum  ja- 
ctus  est  lapidis^  tanqiiam  hoc  cos  typice  adnioniicrit, 
ul  in  cuni  dirigcrcnt  lupidcin,  id  csl,  usipic  a.l  ipsiiin 
pcnluccrcnt  inlcntionciii  lcgis  qu;c  scripta  cr.il  iti 


in 


COLLECTIONES  IN  EinSTOLXS  ET  EVANGELIA. 


m 


L(iide,  usque  ad  ittum  eoim  potesl  pcrvcnire  iJle  A     Sur^te,  eainuSy  ecce  appropinqunl  qui  me  tradci , 


laiHS,  quoDiam  fimi  le^  e$t  ChrUtu$  ad  juslitiam 
«nmt  eredenii  {Rom.  x). 

Et  dicem :  Mi  Paitr^  it  p^iUle  e$t,  tranzeat  a 
me  eaUs  iste^  elc.  -Quoi  aulem,  Palrem  iavocans»  du- 
plici  secnndwn  Marcun  Mfmiiie  dieii :  Abba  pater, 
uirinsque  populi  ilium,  et  ludaeis,  scilicei,  et  geo- 
libus  Deum  esse,  ac  Saivalorem  ostendit.  Idem  nam- 
qtie  Abba  quod  el  paler  signiOcat.  Sed  Mlt^  He- 
bncum^  irani^  Gnrcum  est  et  Laiiiium.  Ut  ergo 
■Lrumque  populnm  in  eum  crediturum,  et  ab  utroque 
•um  inTOcandum  esse  doceret,  utraque  liogua  eum 
primits  ipse  mvocat. 

Spiriim  quidem  prsmptmi  e$t^  caro  autem  infirma^ 
«lc.  Hoc  adYersus  temerarios,  qui,  quod  crediderint. 


etc.  Ac  si  diccret :  Non  nos  inveniant ,  quasi  ti* 
mentes  et  retractantes,  ultro  pergamus  ad  roorlem, 
ut  confidentiam  et  gaudium  passuri  vidcant. 

Acce$$it  Jttda$  ad  Je$um^  et  dixit :  Aee^  Rabbi,  ef 
ouulatus  e$t  eum,  Impudens  quidem  et  scetcTat;i 
confidentia,  magistrum  eum  vocare  »  et  osculuro  ri 
ingerere  quem  tradebat. 

Dicit  ilR  Je$u$:  Amice,  ad  quod  veni$ti?  Duobus 
modis  hoc  intelligendum  esL  Ad  qnod  renlsrl,  id  cst , 
ad  quod  scelus  delapsus  es ,  ut  discipulus  traderes 
magistrum,  et  dum  esses  apostolus,  eflfectus  es  tra- 
ditor?  Sive  ad  quod  venisti?  subaudlatur,  boc  age , 
relinque  osculum  et  imple  tradltoris  olDdum. 

Et  ecce  unuhexhi$  qui  erant  cum  Jeeu,  extendem 


putant  se  posse  consequi.  Itaqiie  quantum  de  ardore  B  manum  exemit  gladium  $uum  ,  et  percnmt  $ervum 


mentis  ooofidimus,  laolum  de  caruis  fragjiitate  li- 
meamas. 

Pater  mL,  m  uon  pote$l  hic  catix  tramire,  ni$t  bi- 
bamillun^  fiat  rolunta$  tun^  elc.  Non  inquit,  fiat  hoc 
^uod  iiumano  afleclu  loquor,  setl  propler  quod  ad 
terras  tua  volunlate  clescfndi :  Si  crgo,  inquit,  fieri 
pi>.est,  ut  sine  interitu  Jud^ruin  credat  gentium 
wiiljtudo,  passionem  rccuso.  Si  autcm  illi  excui- 
eaodi  sunt,ut  omncs  geotes  videaut,  non  mea,Paler, 
volantas,  sed  tua  fiat 

Jierum  abiit  ei  oravit^  tertio  eumdem  $ermoHem, 
f  tc  Lncas  autem.  ait  i  Apparuil  illi  angelu$  de  calo, 
€0nfertam  eunu  Alibl  legimus  :  Quia  angeli  acee^- 
umntf  et  mini$trabunt  ei  (Matth,  iv) :  In  documeolo 


«rgo  atriusqiie  oaturae  et  eiadgciosniinistrasse,  et  C  gnare  cuoi  Cbristo. 


principi$  $acerdotum  ,  et  amputavit  auricwtam  ejm. 
In  alio  Evangelio  scriptum  legimus,  quod  Petras  hoc 
fecerit  eodem  mentis  ardore,  quo  et  ca*tera.  Servus 
quoque  principis  sacerdotum,  qui  Slatchus  ,  id  cst 
rex»appellatur,  populus  Ju^TOtnini  est,  qui  pcr  iii< 
creduUiatem  servus  factus  est  impicfatis.  Qui  pcr- 
didit  anriculam  dextram,  ut  totam  Iitlerae  utilitateni 
audiat  in  sinislra.  Sed  Bominus  Jesus  In  hls  qui  cx 
Judoiis  credere  voluerunt,  redditaurem  dextram,  ei 
fecit  servum  gcnus  regale  et  sacerdotale.  Aliter  an- 
ris  pro  Domino  amputata  ct  a  Domino  sanata,  slgnt- 
flcat  audituro,  ablata  vetiistate  renovatum,  nt  sit  iii 
novitate  spiritus,  ct  non  in  vctustate  litlerae  ,  quod 
cui  pncsliium  fuerit  a  Christo  ,  prsstabitur  et  re- 


«um  aogelosconforiasse  deseribitur,  quoniani  qui 
Oeuf  ante  Bflccuia  exstitit,  homo  factiis  est  in  fine 
«culonun.  Et  addidit  Liicas  diccns  :  Factut  in  ayo- 
fmr  prolixim  orabat.  Agonia,  alacritas  vcl  confidcntia 
iiHelligitur.  Quod  autem  sequilur  secu».!um  cumdem 
evai  gelistam : 

Et  faetme$t  $udor  ejm  $icul  gutta  $anguini$,^i.n 
«uJorem  «ofiimitatis  dcputans,  quia  el  con  ra  nalu- 
r.i»  esi  sudape  sanguinem,  sed  potius  iutelligi  vuit, 
irrigatam,  sacratamqtie  cjiis  saiiguine  tcrrain  ,  non 
sibi,  qui  noverai,  sed  nobis  apertc  declaraliijn , 
quo  I  eflectum  jam  stiui  precii  obtiiicret,  ut  fidcin  vi- 
tielicai  discipulorum ,  quam  terreiia  ndliuc  fragili- 


Tttnc  ait  iUiJe$m:  Converte  gladium  tuum  in  loctm 
$umn,  ctc.  Quia  per  gladium  viiuficta  intdligitUT, 
sicul  Apostoliis  de  judice  ait  :  Noti  enim-tine  cau$a 
gladium  portat  {Rom,  xiii) ,  nxte  biC  per  gladhim 
vindicta  intclllgitur.  Reconde  gladium,  ac  si  diceret, 
qiiiescat  vindicta.  Aliter.  Convcrtc  gladiuro  in  focum 
suum.  id  est ,  verbum  praedicationis  convcrtc  nd 
gentes,  ubi  sccundum  Pauliim,  ostium  apcrtum  et 
ingcns  inveuiat.  Afiter.  Postquam  plenitndo  gentium 
iii^raveiil,  dici;Prlro,  p*T  quem  totus  pric.licatoruni 
sig:iatur  ordo  :  Converte  glhdlum  verbi  pnBJicatio- 
nis  ad  Israel.  Omne$  enim  qui  ^adium  acceperim^ 
gladio  peribunt  {Gen.  iii).  Quo  gladio?  illo  nempe  , 


las  argiiebai,  suo  saoguinepurgarct,  cl  quidquid  iila      qni  igneus  vertilur  ante  paradisum,  et  gladio  spiri- 
acamlali  de  ejus  roorte  pcrluiissct ,  hoc  ipse  tolum  ^  tus,  qui  iu  Dei  descrihitur  armalura  {Ephe$,  vi). 

An  putati$  quia  noa  po$$um  rogare  patrem  meum, 
et  exhibebit  mihi  modo  plu$quam  duodecim  legione$ 
angelorum  ?  Quomodo  ergo  impleluntur  scripttirje , 
quia  sic  oportet  fieri?  Non  indigeo  duodecim  aposto- 
lorum  auxilio,  etiam  si  omnes  mc  defcnderint,  qiii 
i)ossim  habere  duodecitn  legioiies  angelorum.  Una 
legio  apud  vcteres  sex  millibus  complebalur  homi- 
num.  Pro  brevltate  lemporis  numenun  non  occur- 
rimus  explicare,  typos  tantum  dixissc  sufliciat :  sc- 
ptuagintaduomillia  angelorum,  in  quot  gcntcs  homi- 
nuinque  liiigua  divisa  cst,  duodccim  lcgionibus  ficri. 
lloc  autem  totum  factum  e$t ,  ut  implerentur  Stri- 
piuroi  prophetarum,  clc.  Qiix  sunt  scnpturac  pro- 


moricndo  deleret.  Imo  uuiversum  late  terrarum  or- 
bem  peccalis  mortiium,sua  inorte  innoxia,  coclestem 
rcsuscitaret  ad  vilam. 

Tttiic  vemt  ad  di$eipulo$  $uo$,  et  dicit  Hli$ :  Dor- 
miu  jam  et  requie$cite ,  etc.  Cum  dixissct  dormitc 
jaai  et  requiescite,  ei  aiyimgerei,  suflicit,  ac  deindc 
inferret:  Fefitl  kora  ^  ecce  tradetur  filius  homims , 
uiiqtie  inteHigttur  post  iilud ,  quod  eis  dictum  est : 
Donmte  et  requieuite^  siluisse  Dominuro  aliquantum, 
ul  hoc  ficret  quod  promiserat,  et  tunc  intulissc  : 
Kcce  appropinquavit  hora^  sivc  venit  hora,  Idco  post 
illa  verba  positum  est,  suflicit,  id  est,  quod  rcquic- 
^  ::>tis  iam  suflicii. 


<83  SMAllAODI  ABRAYIS  15^ 

phelanim?  Fo^eriuU  manus   iiieas  ,   el  pedes   meos  \  Deum  Mmm,  ui  dHai' nokis,  $i  lu  es  ChiiBius  tUinA 


\PmL  xxi)  :  et  alibi  :  Sicul  ovis  ad  rictin^am  dnetus 
i$t  (l$a.  Liii).  Et  in  alio  loco :  Ab  iuiquitatibut  po- 
vti/i  mti  4u€tu9  $um  ad  ^fartenn. 

Tune  diMcijmliomnes  relietoeo  fugerunt,  Iiiterqaos, 
iit  Bfarcus  ait,  Adolescens  quidam  sequebatur  Domi' 
num  amictus  stndone  super  nudo^  id  est,  WT^>i^ 

Qut$  rejeeta  fiM^tfJi  profugit,  Joannem  hunc  fuisae 
adolescentem  jntelligimus,  quod  yero  nudus  proAigit 
ab  iinpiiSf  iUaruQi  ct  opus  designai  ct  animfiaf^  qioi, 
iit  sccuriores  ab  tncurs3>u^  hostiiiiQ  fiant,  qnilqi^ 
iii  boc  Biiintla  jipssvlere  YidcQlujr  abjlciont,  ac  tnidi 
p  »tiiis  Douiifio  £imulari ,  iquajn  adlvprendo  muiidi 
lobus  Qialeriam  tentandi,  aique  a  I>eo  revocandi 
adversariis  darc  didiccrunt,  }tata  exemplum  beati 


Dei.  Dicit  UH  Jtsu4  ;  Tii  dixiai.  Tunc  princeps  •m^' 
d4ttum  scidit  vestimenta  tua.  (Ex  Hieron.)  Queai  4^ 
soiio  sacerdotaK  furor  rixeusserat,  eumdem  rabiet  ad 
scindendas  veslesppoiri^eai.  Scidlt  auteni  TestioienM 
sna  ,  Qt  ostendai  Mvm  saccrdolii  fioriam  perdi-. 
disse,  et  vacuam  sedeHi  hs^fe  pon^cis.  Scd  e^ 
consue^idtvis  ludaicse  fst,  cu:a  aliqutd  blaspiieiiiam, 
et  quasi  conlra  I>euni  audlerinl,  sclQdere  vestimenta 
sua,  qno(d  PAulwn  qiv^qae  et  Barnabam ,   quando  in 
L5caooiadeonifl|i  ctthu  faeiiorabantur,  recisse  legi- 
mns  {Act.  xtv).  Herodes  autem,  qu|a  ma  dedit  lioii»- 
rciu  Deo,  sed  ut  quievU  immoderato  iivori  popoii » 
statim  ab  angclo  perciissas  est.  Altiori  auten  roy- 
9teno  factorai  est,  at  in  passiore  Domini  poiitifex 


Joscpb,  qui  relicta  io  inanibus  aduherae  pallio,  foras  B  Judacomm  sua  ipse  Ysestimenta  discindeffet,  curo  lo- 


n^sUivlt.  loalens  Deo  nudus  quam  indutiis  Qup^dltath 
Imis  mundi  meretrict  servire  {Gen*  xxxix). 

At  iUi  tenenUs  Jesum^  duxerunt  ad  Caipham  prm- 
I  ipem  tacerdolum  ,  elc  Referi  loscplius  (Anr.  /od , 
hb.  xviUf  cojp^  8)  ^stumC^pham  unius  tantum  anni 
pontificatum  ab  Uerode  pre^io  red^nxisse.  Mon  ^rgo 
mirum  4)s.t  s^  iniqoQ^  (K)ntifex  iniquejudicct. 

Peirut,  auten^  tequebatur  Jetum  a  tonge^  ctc.  He- 
rito  a  lo^ge  sequebatur ,'  quia  proximo  Qegatiiras 
<*rai«  neque  enim  negare  po^set,  si  Christo  proxinras 
a Jhxsisset.  Marpus  autein  dicil :  Sedebal  cum  mfm- 
strit^  et  calefaciekfli  te  ad  ignem.  Est  cnim  dilcctionis 
i.;nisj,  est  ei  cuj^diialis,  de  hoc  dic\tur  :  !gnem  veni 
miltere  in  terram^  et  quid  voto,  niti  ut  ardeai  {Fmc. 
xii),  de  ilio  :  Kcce  vot  omiut  accendenfet  ignem,  mc-^ 
clncti  fanvnjit  ambulate  in  tumine  ignjit  vettri^  et  ftam- 
marutm  quat.  t^c^ndittit;  isle  super  credentes  fai 
« OQnaculo  Sion  de  c(iplo  des^end^s  v^^riis  linKUis 
Deum  laudare  docuii,  illc  terren.T  matcrhe  Caiphae 
focus  in  atrio  flanimis  negandi  Deum  turb^s  ac^n- 
dit,  nam  ab  horuin  appstolus  Petrus  persecutomm 
pruiits  c^lei]|en  cupieliat^  quia  tcmporalis  commodi 
solatium.  (^rAdorutu  ^cietate  quxrebat ,  sed  noii 
iiiora,  respeclus  a  IV)iniiio,  ciim  ignciQ  eorum  cor-: 
p.ire,  iuiic  ei  iulideiiiatem  corde  reliquit. 

Nov^ssinu  culem,  venerunt  t^uo  fatti  testet  et  4h 
xerunt:  Mi^  digit^lK^ttum  dettruere  tet^tum  Dei,  et 
potl  triduum  reosdificare  ittud.  Quoinodo  falsi  tcstes 


nica  Domini  nec  ab  ip^,  qai  ^im  cru^x^  roillli-. 
hus  scindi  poluerit.  Figurabalur  cuim,  \)ti^  soeer- 
dotium  ludTorum  pro  sceleribus  ipsoruin  poi}lifietiii\ 
csset  sciBdendum.  Solidilas  vero  sancUe  niJversii- 
lis  Ecdesiae,  qu;e  veslts  sui  reilomptoris  solet  appel- 
lari,  nnn<^uaro  valeat  disrumpi,  quin  poitiaset  si  J«- 
dci  si  gentiles,  si  bscretici,  si  maK  caiholid,  bwnitl- 
tutem  Domini  salratoris  contemnaiit,  cjiis  lamen  ot- 
que  ad  consummationem  «pecuti  ^  in  \llis  qtioe  sor% 
elccliouis  iuvcncrit  inviolaia  sHpermansora  castita^, 

\erumtamen  dieo  vobit,  amodo  videbitit  ftiu^ 
hominit  tedentem  a  dextrk  virtutit  Dei^  et  vetdemmn^ 
in  niUbibut.  Si  ergo  llbi  in  Christo,  o  Jtidne,  pKgaae 
ct  lixretipe,  cc#itemp.tas,  inflirmitas,  et  cmx  eroitai- 
nielia  est,  vide  qood  per  hsecPllias  horoinis  ad  deK- 
Irani  Dei  Patris  sessams,  ex  partu  virginis  liomQ 
natus,  rn  sua,  in  coell  nubibus,estBii^iefliaieventanis^ 

Tiinc  exp^erunt  in  faciem  ejuty  ei  secuodiiro  lli^ 
cnm  :  Vetaverunt  faciem  ejut.  IJi  complereiiir  quod 
scripium  est :  Dedi  maxittat  meat  atapit^  et  faciem 
meam  non  averti  a  confutione  tputorum  {Tkren.  iii). 

Velaveraiit  autem  faciem  ejos,  non  ut  eoram  ilkt 
scelera  non  vitfeat,  sed  ut  a  seipsis,  sktit  quondan^ 
Mosi  fecerant ,  gratiam  eogiHtlonis  ejus  absoondant, 
Si  eniro  crederent  Mosi ,  crederent  forsiian  et  Do- 
mino  (Joan.  v).  Qu^d  velamentum  usqiie  hodie  ma- 
net  super  cor  eoram  wm  revelatum.  Nobis  autem  in 
Chrisium  crcdentibus  ablainm*  est.  Neque  enim  fra- 


suntt  h\  ea  dicunt  qtiae  Don^inuin  supra  dixisse  le- 1.  sira,  eo  iQoriente,  velum  templi  scissum  est  medinm. 


gliuus?  Sfid  fulsas  tesiis  est ,  qui  nq.i  ^odem  dicta 
seosu  jntelli^it,  qiiQ  dicun^r.Ilo^iiinu^  ;i\ulem  dixer^l 
de  ien^Io  corporis  ^ui*  sed  ct  in  ipsis  vcrbis  caltimr 
uiantur,  etpaucis  additis  ve)  mutatis ,  qaasijustam 
eahiQmiam  faciunt.  Sialvator  dixerat  :  ^tvite  tem- 
ptum  lioc  ,  isti  coinmutant  ei  aiunt :  Pottum  de- 
uruere  un^plum  Dei.  Yos  ,  inquit,  solvile^  noi^  ego , 
qiiia  ilUciium  est  ul  ips)  nobis  iuferamus  manus. 
Deinde  iili  vertuni,  ct  post  triduun^  aedificare  ithid, 
ut  proprie  de  teiuplQ  Judaico  dixisse  videatur.  Do- 
mintis  autem  ui  osleiidcrct  animale  el  spirans  tcni- 
|»luin,  dixerat,  ct  cgo  in  Iriduo  suscitabo  ittud.  Aliud 
tn>t  aRdificarc,  aliud  siisiitare. 

Vrinceps  aulem  taccrdotnm  ail  itti :  Adjnro  le  ficr 


sed  ei  ea  quae  to(o  legis  tempore  ^tuerant,  et  abs- 
^ondila  Garna(i  Israel  fuerant,  Novi  Testamenti  c«l- 
toribus  snni  patefacta  smcta  sanctoram  arcana. 

Et  accettit  ad  eum  una  ancilta  dicent  :  Et  f«  cmii 
Jetu  Gatita'o  erat.  Quid  sibi  valt ,  •quod  primo  eara 
prodit  ancilla,  cum  viri  atique  magi^  eam  polaemnl 
recognoscer^?  nisi  ui  isie  sexiis  peccasse  iu  nece 
Domini  videretar,  ei  iste  sexa«  redimenDtar  per  Dor 
niini  passionem?  et  ideo  roulier  fesarrectionis  priro^ 
accepii  roysieria,  et  roandaia  custodii,  ut  velerem 
pnvvaricatimris  atioleret  lerrorem. 

Kt  post  putitlum  accetterunt  qui  ttabant ,  el  dixe^ 
runt  Petro  :  Vere  et  tu  ex  ittit  et,  nam  et  toqueta  tua 
m^nnfestum  4e  facil,  Non  qiiod  alterius  sermoiiis  cssef 


lfl.S 


COLLECTIONCS  LN  EPISTOLJLS  ET  EYANr.ELlA, 


m 


|*;Mrus.  aiil  ^cnlis  exlraneiis,  oniDfts  quippe  HebnEi,  A  caas«  quaro  damnaret  iuvcuiL  Quod  vero priiuipi- 


pl  eraui  qui  arguebaul»  et  qui  arguebanlur,  sed  quod 
iiDaquxqiie  provincia  et  rcgio  habeat  proprietatcs 
^ita^,  ei  verjiactihun  Lmiuendi  sonum  vitare  non  pos- 
sti ,  node  ei  Epbralsei  Ui  Judicura  libro  non  potsunt 
tr-j-Anifm  dicere  iJud.  xii ). 

Kt  e^mtimtB  §aUu$  canlavit^  et  recordal%$  est  Petrut 
rvrbi  Domim^  vel  sccundum  Lucam  :  Respexit  Domi- 
M Mf  Petrum.  Respiciente  Donotno,  Petrus  ad  cor  re- 
versus,  macuLm  negationis  poeniteutije  iaciyniis 
lergiL  Qnia  Jion  solum  oum  agiiur  pGeuitcntia,  ve- 
nira  ctiam  ui  agaiurDei  misericordia  necessaria  est. 
Re^picejw  pamque  ejiis  nHsereri  est. 

Mane  autem  facto^  consilium  fecerunt  principet  m- 
eerdotum ,  et  vinctum  Je$um  tradiderunt  Pontio  Pi- 


bus  uoo  respondit,  dau  esi  de  agno  «iroiJtiudo,  ut 
in  suo  sihiotio  non  reus,  sed  inooceos  babereiur.  UU 
eniro  tacebat,  quasi  agnus  toto  pro  grege  iviroolan- 
dus  patientiaro  praestabai  ;  ubi  vero  respondebat, 
quaai  pastor  bonus,  pro  creditis  sibi  ovibus,  cooira 
luportim  latronutnque  insidias  pugnabaL 

Congregatis  ergo  illis,  dml  Pilatut,  quem  vuitis  di^ 
n^tam  vobis,  Barbiiam  an  Jetum ,  gui  diciiur  Chri' 
ttut  7  Latro  seditiosus  et  homicidiomm  auctor  di- 
Biissus  cst  popiilo  Jud»orum ,  id  est  diabolos,  qni 
jam  olim  palria  hioe  ob  culpam  superbiae  depulsus, 
ei  in  tenebraruro  ruerat  carcerem  missns.  Atque  ideo 
Judaci  pacom  babere  non  possimt»  qula  seditionum 
principem  quam  Dojninaffl  eligere  malueninL  Quia 


lato*  Noo  solum  aJ  Pilatum ,  sed  etiaro  ad  Uerodem  '^  vero  Bai«bbas  filius  palris,  vel  filiu^  magistri  eorum 


ducius  est,  4it  iiterque  Domino  iiluderct.  Et  ceme 
soliicitudinem  sacenlotiim.  In  malo  tota  nocte  vigi- 
laverunt,  ul  homicidiiiin  /acerent,  et  vinctnm  trade- 
renl  Pilato:  Hauebnnt  enim  bunc  morem ,  ui  qucm 
adjudicasseo*.  UM>fti,  ligatum  judici  tradereni. 

Tunc  vidLni  <tuans,  qui  mm  tradidit,  quod  damna- 
tut  ettet^  ptojectis  argeuteit  in  templo,  recetsit  el  la- 
queo  u  suspendtt,  Avaritix  magnitudinem  iinpietalis 
IKHidns  cxclusii.  Vklens  Judas  Dominum  acQudica- 
iiim  mojrti.  prctium  retiilit  sacerdotibus,  quasi  in  po- 
tcstilo  siia  rsset  persecutonim  mtUare  seoteDtiam. 
Iiaqne  ricct  miitaverit  voluntaiem  suam,  tamen  vo- 
lanratjs  prtmx  exitum  non  mutaviL  Nlhil  proDiii 


ioierprctatur,  potest  Aniichristi  typum  gercre,  qiiem 
illi  quibus  dicit :  vos  ex  paire  diabolo  esiis,  vei*o  Dei 
filio  siint  pnelaturi.  Filius  autem  diaboli  Aniicbri- 
sius,  non  ab  ipso  nasceiido,  sed  imitando  vocatur. 

Sedenie  autem  iUo  pro  tribunaii^  mitit  ad  iUum 
uxor  ejus  dicens  :  NihU  tibi  et  justo  iUi.  Multa  enim 
patsa  sum  hodie  per  vitum  propter  iUum,  Nota,  quod 
gcntilihus  &Tpe  a  Deo  sonuiia  pevelentur,  ei  quod  in 
Pikito  et  uxore  cjus,  justum  Domiouoi  confitcntibus, 
gcnlilis  populi  tesiiraoniuro  siL 

Dicit  iterum  ifJs  PUatuSy  quid  fadam  de  Jesn^  qni 
dicitur  Christut?  Dicunt  omnes,  crucifigalur.  Ut  im- 
plereLiir  quod  dictum  est  in  Psalmo  :  Circumdede- 


fgiste  pu^n^ieoiiam ,  per  quam  «celus  corrigere  oon  p  ""t^  »»<?  cane^  muUi  (PtaL  xxj),  ei  iUud  Hieremix  . 


pOl«lL 

Principes  aufem  tacerdotum  aeeeptit  argenteis,  di- 
xemni  :  Non  Ucet  miltere  eot  in  corbonam^  quia  pre- 
lium  tanguijiit  ett.  (Ex  Hieron.)  Ycrc  culiccin  li- 
quantes,  ^ei  camelum  gluticntcs.  Si  cnim ,  ideo  non 
iiiiltuni  pecuniam  in  corbonam,  hoc  esi  in  gazophy- 
bicium  et  ^ona  Dei ,  quin  pretium  «anguinis  est,  cur 
jpse  sanguis  efiiinduur? 

Consilio  autem  inito,  emerunt  ex  iUit  agrum  figuli 
\M  tepuUuram  peregrinorum.  UU  qiifdem  recenint  alia 
YolnDiale,  ut  aHemuro  ImpieMis  iiRe  reHoqncrent 
rx  agri  empUone  roonimenlum.  Cdeteriun  nos  qui 
pcregrini  eramus  a  lege  et  propheti«,  prava  coriim 


Facta  ett  mihi  ha^reditat  mea^  ticul  leo  in  silva,  de- 
deruni  tuper  me  vocem  tuam  (Hier.  xii). 

Vident  autem  Pilatus,  quia  nihil  proficerei^  accepta 
aqua  lavit  manus  coram  populOy  diaens  :  Innocens 
ego  sum  a  sangnine  hnjus  justi,  ctc.  Pilalus  aiitcm 
acccpii  aquam  juxla  illud  propheticnm  :  Lawbo  inter 
innocentes  manus  meas  (Psal.  xxv),  ut  io  lavacro 
oiaiuium  ejus,  gentilium  opera  purgarentiir,  et  ab 
impictate  Jiidxorum,  qui clamaverunt,  crucifigc  etim, 
nos  alicnos  facerct,  quodam  modo  lioc  contestans  ct 
dicens  :  Ego  quidem  innocentem  volui  liberare,  scd 
qiioniam  seditio  oriiur,  ei  per  id  rebellionis  mihi 
conira  ('«aesareiu  criuiro  iuipingitur  (Ji^an.  xix),^ 
hnocens  sum  a  sanguine  hujusjustL 


stttdla  suscepimus  in  salutem,  et  in  prctlo  sangninis 

cjus  reqoiescimus.  Figoli   autem  ager  appellatur,  lUspoadit' universus  populus  dicens  :  Sanguts  ejut 

quia  ficulns  nosler  esi  Christus.  Tiinc  implelum  esi "  ««P*»'  nos  et  super  filios  nostros.  Perseverat  usque  iii 


(|uod  diciuro  est  per  Hieremiam  '^  prophetaro  dicen- 
icm  :  Ei  accepemnt  triginta  argenteos,  pretiinn  ap- 
pr^ati ,  quocl  appreliaverunt  a  filiis  Israel ,  et  de- 
<'«ruHt  eos  io  agrum  ngu\i ,  sicui  coiistituit  mihi  Do- 

iiiinus. 

Et  cum  accutareiur  a  principibus  tacerdoium  niliil 
retpondU.  Hlnc  Lucas  ait  :  PMatum  ad  principet  <a- 
ferdotufnt  dixitse^  nihil  invenio  in  hoc  homine.  Tloc 
csi  quc(d  ipse  pridie  qiiam  paterctur  inler  alia  disci- 
pulis  ait :  \enjUmim  princeps  mundi  Itujns^  el  in  me 
non  habel  quidquam  (Joan.  xiv),  seil  qiiia  princops 
Oiundi,  ho(;  cst,  PiUtUS  cum  ahsolvit,  iu  (|iio  nilul 


prxscntem  diem  hxc  imprecatio  super  Juda^os ,  et 
sanguis  Domini  non  aufertur  ab  eis,  unde  per  Isaiam 
loquitur :  Si  levaveritis  ad  me  manus,  non  exaudiam 
wst  manus  vesirce  sanguine  plenee  sunt. 

Tunc  mUites  exuentes  Jesvm,  chlamidem  coccineam 
circumdederunt  ei.  Vel  ucundum  Marcnm ,  tndtcifRl 
eiim  purpura.  Pro  regia  enim  purpura  cblamis  illa 
coccinea  ab  iiludcntibus  adhibila  erat,  et  est  rubra 
qiiscdam  purpura  cocco  simillima.  Potest  eliani  ficri, 
ut  purpurara  etiam  Marcus  commcmoravcril ,  quaiu 
clilamis  liabcbat ,  quamvis  essct  coccinca.  Mybliir 
crgo  in  purpura  qua  indutus  est  Doiuiiius,  ipsa  rjiiji 


*  Hapc  i\\  Hiercnua  nQu  iuvoiiiiiutur,  tcsU.*  HitToiivmo. 


w 


SMARAGDl  ABBATIS 


1};8 


«aro  quam  passaonibtis  objecil  insinualur,  de  qua  A  hxres  inlerprclatur.  Ncc  prxlcrcundum  quod  idc:ii 


prsemiftsa  dixcrat  Propheta  :  Quare  ergo  rnbrum  est 
indumenlum  tuum,  et  vestimenta  tua^  quati  eatcan- 
tium  in  torculari.  In  corona  vcro  quam  portabat,  spi- 
nea  n«)slrorum  susceplio  peccalorum ,  pro  qua  mor- 
talis  fieri  dignatus  est  ostendilur,  juxta  quod  pne- 
cursor  ipsius  testimonium  ei  pcrhibens  ait  :  Ecce 
agnus  Deiy  ecce  qui  toUit  peccata  mundi  {Jonn.  i). 
Namque  spinas  rn  signiHcalione  peccaVorum  poni  so- 
lere  tcstntur  ipse  Dominus,  qui  protopiasto  in  pec- 
«atum  prolnpso  dicebat  :  Terra  tua  spinas  et  tribulos 
germinabit  ttbi  {Gen.  iii),  quod  est  aperte  dicere  : 
€onscientia  tua  punctiones  tibi,  et  aculeos  viliorum 
procreare  non  desistet.  Quod  yero  juxta  Evangelium 
Luc;e  Dominus  apud  Herodem  alt)a  \este  induilur, 


Simon  dc  villa  vcnisse  fertur ;  villa  enim  pagus  dicilur, 
avoccGnfca  nvyri,  qux  fontem  signincat,  undc  plu- 
rcssimul  domus  rusticx,  hoccst,  pIuresvilLne,  pagns 
Tocatur,  qnod  circa  fonies  condi  hujusmodi  vilUu 
consucverunt.  ilinc  pagani  dicti  quasi  villani.  Unde 
paganos  appellamus  eos ,  quos  a  civitate  Dei  alic- 
nos,  et  qnasi  urbanx  conversationis  esse  vidennij 
expertcs.  Sed  de  pago  Simon  cgrediens,  cruccm  por- 
tatposlJesum,cumpopulus  nationum  pagaiiis  ritibus 
derelictis ,  vesttgia  Dominicae  passionis  obedientcr 
complectitur.  Quod  autem  secundum  Lucam  in  hoc 
loco  sequcntibiis  se  Dominus  mutierlbus  dixit :  Filia: 
Hierusalemy  notite  fleresuper  me^  sed  snper  vot  et  su- 
per  plion  vestros,  ct  addit  :  Quia  si  in  viridi  ligno  htrc 


in  cxteris  vero  EvaDgelistis  a  mililibus  Pilali,  sub  B  faciunt,  in  arido  quid  fiet    {Luc.  xxiii)?  (Ex  Bed;;) 


coccineo  sive  purpureo  habitu  illusus  csse  perhibe- 
tur,  colbta  utraquc  narrationc,  in  uno  innocentia,  et 
castitas  assumptse  humanitatis,  in  altero  antPin  vfi- 
rilas  passionis,  per  quam  ad  gloriam  regni  immor- 
lalis  cssct  perventurus  exprimitnr.  Sicut  enim  pur- 
pura  colorcm  sanguinis,  qui  pro  nobis  eflusus  est, 
iin  talur,  ita  et  habitus  regnum,  quod  post  passio- 
ncm  intravit ,  iiobisque  inlrandum  patcfecit ,  insi- 
nuavit.  Verum  quia  dixit  Apostohis  :  Quotquot  enim 
in  Cliristo  baptizati  estis,  Christum  indwslis,  ct 
Isaias  Domino  de  electis  omnibus  :  His  vetut  orna- 
mento  vestieris  {Isa,  xlix).  Potest  in  hoc  otroque 
Domini  habilu,  omnis  electorum  ejns  multitudo, 
qiix  in  martyres  venerandos,  et  cxteram  Gdelium 
plebcm  dislinguifar,  aplissime  designari.  Alba  enim 
vcste  induitur,  cum  munda  justonim  confessione 
xrircumdatur.  Purpura  sive  cocco  vestilur,  cum  in 
triumpho  victoriosorum  martyrum  gloriatur. 

Et  ptectentcs  coronam  de  spinis ,  posuerunt  super 
4:aput  ejns^etarundinem  in  dexteraejus,eire\u\nsL.  h\ 
ihlamide  coccinea  opera  Gentium  crucnta  sustcnlat : 
in  corona  spinea  maledictuin  solvit  antiquum  :  in 
calamo  venenata  occidit  animalia,  sive  calamum  le- 
nebat  in  manu ,  ut  sacrilegium  scribcrct  Judscorum. 

Exeuntes  autemy  invenerunt  hominem  CyrenoBum, 
venientem  obviam  sibi,  sive  secundum  Marcum  :  Ye- 
nientem  de  villa,  nomine  Simonemf  hunc  angariave- 
runty  ut  totteret  crucemejus.  (Ex  Tlicron.)  Cavendum 
nc  viJcatur  coutrarium  quod  Joanncs  scribit,  ipsum  ^ 
Dominum  sibi  cruccin  portnsse.  Sed  hoc  intclligen- 
dum,  quod  egrediens  de  pnclorio  Jesus,  ipse  sibi 
secundum  Joanncin  portavit  crucem,  poslea  Simoni 
porlandnin  iuiposuerunt,  ct  hoc  congruo  satis  ordi- 
iic ,  quia  ipse  passus  est  pro  nobiSj  retinquens  nobis 
exemplum,  ut  sequamur  vesligia  ejus  { I  Petr,  ii). 
Li  quia  Simon  istc,  non  Hicrosolymita,  sed  Cyre- 
n;cus  esse  perhibetur.  Cyrcne  enini  Libyae  civitas 
esl ,  ut  in  Actibus  apostoloriim  legimus  {Act,  ii) , 
rcctepcr  eum  populi  gcnliuin  dcsignantur,qiii  qiion- 
(!ain  peregrini  et  hospitos  testamcntonim ,  uunc 
o!  e.licndo  cives  sunt  ct  doineslici  Dei.  Et  sicut  alihi 
diriliir  :  Ua^rcd^s  quidcm  Dei,  coha*rcdes  autem  Chri- 
i^ii  {Jlom.Mu).  rndc  cl  apJcS  monohcdicns,  Cyren?, 


Viridc  enim  lignuin  seipsum  soosque  elcotos,  ariduin 
vero  iinpios  et  peccatorcs  significat.  Si  ego  ipse, 
inquit,  qui  peccatum  non  feci,quiiignum  vitse  merilo 
appcllor,  fructus  gratix  duoJenos  per  ^ingulos  rocn- 
scs  affero,  sine  igne  passionis  a  mundo  tion  exeo, 
quid  putas  cos  manere  tormenti,  qui  fructibus  va^ 
cui,  insuper  vitae  lignum  flammis  dare  non  ib- 
inent? 

Et  veiierunt  in  locum  qui  dicitur  Gotgotha^  quodest 
Calvarice  locus.  Extra  urbem  Hierusalem  et  foris  por- 
tamlocaerant  in  quibus  truncabantur  capita  dr-mna- 
torum,etcaIvari9e,  idest  decollatorum  sumpsere  no- 
men.  Propterea  auiem  ibi  crocifixus  estDominus,  ut 
ubi  prins  erat  area  dnmnatorum,  ibi  erigerentorvexiI!a 
martyrii.  Et  quomodo  pro  nobis  maledictum  crucis  (a- 
ctusetflagellatus,etcruciflxus,  sic  pro  omnium  sa- 
lulequasi  noxiusinler  noxios  cruciflgitnr,  niubiabun' 
davit  peccatum^  superabundet  gratia  {Rom.  v;.  Qua- 
lilcr  sane  Dominus  in  cruce  positus,  quidve  cadem 
sacratissimi  corporis  posilio  regalis  in  se  lypo  con- 
tineat,  Sedulius  in  Paschali  carmine  polchrc  versi- 
bus  dixit  {Lib.  v). 

Protinus  iu  paiuli  siiftponsus  culmine  Ilgn', 
Helligione  pii  mulaas  discrimlnis  tram, 
Pax  cmcis  ipse  ftiU,  violeniiqiie  rolxtra  mombris 
Illustr:ins  propriis,  pfrn>m  vesiivii  i^onorf, 
Sappllciumqne  dedit  signum  ma;^is  e>sc  saliiiis, 
Iiuaque  sauctincans  in  s<>  tormenti  beavii. 
Neve  qub  ig.iorot  speciem  rrucis  esgo.  colcii(Uiii« 
Ou.T  Dominum  i  oriivitovans.  ra!ione  potpnii 
Ociliuor  iiide  plaisas  qnadr.iii  coiligit  orliis. 
Spleudidiis  aueioris  de  vertice  fuLel  Kous. 
O.^-iduo  sacrs;  lainlinniiir  sidere  planiae. 
Arctou  He\tra  tpuet,  mediiini  laeva  eriKitave:)», 
Cunctaque  de  membris  vivit  naiura  rrcanlis, 
£t  cruce  couii>texutn  Clirisius  regit  uiiJiqui^  inurh 

tilitm. 

Moralem  quoquc  sacrosanct?e  crucis  ngnram 
dcscribit  Apostolus,  ubi  ait  :  In  charitate  radieati 
et  fundati,  ut  possitis  comprehendere  cum  omnibus 
sanctiSt  qua  sit  latitudo  et  longitudo ,  altitudo  et  pro^ 
fundum  {Ephes,  iii).  Cognoscere  etiam  supereiui- 
nentem  scicntisc  charitatein  Chrisli.  In  htitudiue 
quippc  bona  opera  charitatis  significat.In  longitudinc 
pcrseverantiam  sancUc  convcrsationis  usqiic  iii 
rincni.  In  allitud!iic  spcm  cwlcslium  prxmioruin.  In 
prorundo  iiiscrutabilia  judicij  I>ci,  uiidc  isl.i  gr:i- 


I«0  COLLECTIOiNES  IN  EPISTOLAS  tT  EVANGEUA.  lOC 

tia  iu  homiues  veiUt.  Et  bxc  ita  coaplanlur  sacra-  A  quippe  in  udo  ad  omnes  pervcnil,  cuin  sors  6ibd;- 


fDenlo  cruciSyUtin  lalitudine  accipialur  iransversum 
lignum,  quo  extenduntur  manus,  propter  operum 
si^nificatioDem.  In  longiludine  ab  ipso  usque  in  ler- 
ram,  ubi  lotum  corpus  crucifixum  stare  videtur, 
quod  significat  persislere,  hoc  est,  longanimitcr  pcr- 
maDere.  In  latitudineab  ipsotransversolignosursum 
versus,  quod  ad  capul  eminet,  propter  exspeclatio- 
nem  supcrnorum,  ne  illa  opera  bona  atque  in  eis 
persevej^antia,  propter  bcneficia  Dei,  terrcna  ac  tem- 
poralia  facicnda  credantur,  sed  potius  propter  illud 
quol  desuper  sempilernum  sperat  fides,  quae  per 
diiectionem  operatur.  In  profundo  autem,  pars  illa 
Ifgni,  qux*  in  tcrra  ahdita  dcfixa  lat  't,  sed  inde  con- 
surgit  illud  omiie  qnod  eminct ,  sicut  ex  occulta  Dci 


bus  placuit,  quia  et  Dei  gratia  in  unitate  ad  omnes 
pervenit,  et  cum  sors  mittilur,  non  personcc  cu- 
jusque,  vel  ineritis,  sed  occulto  Dei  judicio  ceditur. 
Et  postierunl  super  caput  eju$  cau$am  ipsius  seri^ 
ptam  :  Hic  e$l  Jesus  rex  Jud(eorum,  Pulchre  titulus, 
qui  Christum  R(^ein  teslatur,  non  infra,  sed  supni 
crucem  ponilur,  quia  licet  in  cruce  pro  nohis  homi- 
nis  infirniitate  dolebat,  super  cnicem  tamen  regis 
majestate  fulgehat,  quia  apte  etiam,quia  rex  simulet 
sacerdos  est  cuin  eximiam  Palri  suoe  carnis  ho- 
sliam  in  altari  crucis  ofierret,  regis  quoque,  qnn 
pncdilus  erat  titulo,  dignitatem  prxtendit,  ut  cun- 
ctis  Icgcrc ,  hoc  est,  audire  et  credere  volenlibus 
innotescat,  quia  suum  per  crucem  non  pcrdiderit. 


Tolnntate  vocatur  homo  ad  participationem  tantx  "  sed  confirmarit  potius  et  corrohorarit  imperiuni. 


gratia*,  alius  sic,  alius  autcm  sic,  supereminenlem 
vero  soientiie  chnrilalem  Christi,  eam  profecto,  uhi 
pai  illa  esl,  qux  pracccllit  omnem  iiitellectum  (P/ii- 
tlp,  iv). 

Et  dabant  ei  bibere^  myrrhatum  rtU7m,  et  non  ac- 
eejnt.  (Ex  Hicron.)  Deus  loquitur  ad  llierusalem  : 
Ego  te  plantati  vlnenm  meam  veram,  quomodo  facta 
es  in  amariludinem  vitis  alience  (Jer,  ii)  ?  Amara  vilis 
araaram  vinum  facit,  qnod  propinat  Do.nino  Jcsu 
Christo,  nt  implealur  qiiod  scriptum  est :  Et  dede- 
rnnt  \n  dbnm  mcum  fel^  et  in  siti  mca  potaverunt 
meacelo  {Psal.  Lxviii).  Quod  autcm  dicitur  :  Et 
n^n  aecepit^  vel  secundum  Matthicum  :  Cum  gustas- 


Nam  quod  hoc  nomen,  Ilehraice,  Gra^ce  et  Latinc 
scriptum  eral,  D^Tirrn  TSr>-Tr:n  TttTiV»  'luv.oOf  0 
hmaCkvji  Tuv  *iovdaiuvi  Jcsus  Nazarenus  rex  Ju(!;no 
rum,  hoc  est,  quod  idem  Apostolus  suhsecutus  an 
neclit.  Et  omnis  lingua  confiteatur^  qnia  Dominus 
Jesus  Christus  in  gloria  est  Dei  Patris  (Phitipp.  ii). 
Quantum  vero  ad  litteram ,  hx  tres  lingu^e  ibi  pr.c 
caeteris  envinehant,  llehraea ,  propter  JudaH)s  in  Icge 
gloriantes,  Grxca ,  propter  gentium  sapientcs,  Lati  - 
ra ,  propter  Romanos,  multis  ac  pene  omnibus  jani 
tuiic  gentihus  imperantes.  Velint  nolint,  ergo  Ju- 
dx4,  omne  mundi  regnum ,  omnis  mundana  sapien- 
tia,  omnia  divinx  legis  sacramenta  lestantur,  quia 


tel,  nwfnit  bibere,  hoc  indical,  qno.l  guslavcrit  qui-     Jesus  rex  Judaeorum  est,  hoc  est,  imperator  creden- 
dempronohismortisamaritudinem,  Rcl  lerlia  *e  ^  li"m  et  confitentium  Dominum. 

Tunc  crucifixi  sunt  cum  eo  et  duo  latrones,  a  dex- 
tris^  clc.  Lalrones  qui  cum  Domino  sunt  hinc  inde 
crucifixi,  significant  cos  qui  suh  fide  et  confes- 
sioiie  Christi,  vel  agonem  martyrii,  vel  contiuen- 
tix  aiTtioris  instituta  suheunt.  Sed  quotquot  hxc. 
pro  asterna  solum  coeleslique  gloria  gerunt,  hi 
profecto  dextri  latronis  merito  ct  fide  dcsignantur. 
Al  qui,  vel  humanai  laudis  intuitu,  vel  qualibet  mi- 
Dus  digna  inlenlionc,  Sieculo  ahrenuiitiant,  nou  iin- 
nieriU)  blasphematoris  el  sinistri  lalronis  menlcm 
et  actus  imitantur.  De  qualibus  dicit  Aposlolus  : 
Si  tradidero  corpus  meum  ut  ardeam^  si  dedero  omnes 
facuUatesmeasin  cibospauperum.si  alia  muUa  fe- 


resurrexit.  Quod  autem  ait  Marcus  :  Non  acce^nt^ 
talelllgitur,  non  accepit  ut  hibere!.  Gustavit  autcm, 
sicttt  Mattbsus  testis  rst,  ut  quod  idem  Matthxus 
tit :  Natnit  bibere,  hoc  Marcus  dixit  :  Non  acce- 
frfl,  lacnerit  autem  quod  gnstaverit.  Sed  hoc  quod 
ait  Marcus,  myrrhalum  vinum  intelligendum  esf, 
Matllueum  dixisse  :  Cum  feUe  mistum,  Fel  qnippe 
pro  amariUidine  posuit,  et  myrrhalum  enim  vi- 
Dom  amarissimum  est,  quanqaam  fieri  possit,  iit 
ct  felle  et  myrrha  tum  vinum  amarissimum  red- 
derenL 

Postquam  autem  crucifixerunt  eum,   diviserunt 
veSimenta  ejus^  sortem  mittentes.  ITxc  evangelista 


Joannes  pleniusexposuil ,  quia  scilicel  mililes,  cav  ^  ^^^'  charitaUm  autem  non  habeam,  nihH  mihi  pro^ 


lera  in  quatuor  partos,  juxta  suum  numemm  divi- 
dentes,  de  tunica,  qu.T  iuconsutilis  erat,  dcsuper 
conlexta  per  lotum,  sortcin  miserunt.  {Ex  August,) 
Quadripartita  autem  veslis  Domini  quadripartitam 
ejus  figuravit  Ecciesiain,  toto  scilicet  qiii  quatuor 
partibus  constat  tcrrarum  orhe  difiusam,  ct  omnihus 
cjusdem  cisdem  partibus  xqualiter,  id  cst,  concor- 
diter  distribntam.  Tunica  vero  illa  sortita  omnium 
(tartium  significat  unitatem,  qut^e  chariLilis  vinculo 
Gonlinetar.  Si  enini  charitas,  juxta  Apostolum,  et 
supereminentiorcm  habcl  viam,  elsupcreininetscicn- 
lia^,  et  super  omnia  pKrcepta  esl,  mcrito  vcslis  qna 
signififatur  dtisuper  contexta,  pcrliibetur.  In  sortc 
lulcin  quid,  nisi  Dei  gralia  comniPnd:ila  c^l?  Sic 


dest  (/  Cor.  xiii).  At  vero  beati  qui  persecutionem 
patiuntur  propter  justitiamj  quoniam  ipsorum  est 
regnum  catlorum  (Matth.  v). 

Prcvtereunles  autem  blasphemabant  eum^  movcnles 
capita  swa,  etc.  Blaspheinabanl,  quia  prajlcrgre- 
dicbanlur  viam,  et  in  vero  itinere  Scriplurse  amhu- 
lare  nolebant,  movebant  capita,  quia  jam  ante  move- 
rant  pcdes  et  non  stabant  supra  petram. 

SimiHter  et  principes  sacerdolum  cum  scrtbis  dice- 
banl,  etc.  Etmm  nolentes  confilentur  scrilvr  et  pha- 
risxi,  quod  alios  salvos  fecerii;  ilaque  vos  vesira 
co:idcinnat  scivtentia.  Qni  cnim  alios  salvos  fecit,  s* 
vpllo!,  cl  scipsum  salvare  polcral. 

Dcsccudit  mric  dc  crucc,  cl  ccdimm  ci.  {Kx  Hic 


«Oi 


SMARAGDl  ABBATtS 


m 


011.)  FraiitiulenU  proiuissio,  quid  cst  plus,  de  cru-  A  Iii  rcsurrectioiie  vcro  Donuiii,  nulla  n.lclibus  tcrio- 


ce  descendere,  an  de  sepulcro  moriuam  surgere? 
Resurrexit  et  non  crediiis  ei^  etiam  si  de  crucede- 
ftcenderei,  simlliler  non  credereiis,  Sed  mihi  vide*- 
iur  hoc  daemones  Iromiltere,  staiiin  enim  ui  cnici- 
fiius  est  Doroinus,  senfteruni  viriitiera  crucis,  e| 
ioielleierunt  fractas  esse  vires  9nas,  ei  hoc  agunt, 
bi  de  crace  descendat,  sed  Dominus  sciens  adver- 
«iriorum  insidias,  perroanet  in  paiibnlo»  Qt  diabo^ 
lum  destraai. 

Et  latrones  qui  erucifixi  erant  cum  eo,  et  impro- 
perabant  ei.  Hic  per  tropum  qui  appellaiur  tv^h^cc 
pro  ano  lairone  uterque  diciiur  blasphemasse. 
Lucas  vero  asseriu  quod  allero  blaspbemante,  alior 
increpavii  blasphemantem,  ei  confcssus  est,  dicens : 


rum  signa,  sed  indicia  cuncta  betilise  visuniur.  An- 
geli  aibis  vesiibus  coniscanies,  cnrriiiur  cum  gaodio 
ad  sepulcnim,  ulii  non  moriuus  Invenirelor,  sed 
ubi  inors  agnosccretur  evieia,  appellantiir  mnlieres 
voce  paciilca,  et  qiiid  ampllus  dicam,  oninia  saluiis 
sciemx  mysieria  revelantnr.  Ei  nolandum  qnod 
Doniinus  hora  sexia  sit  cniclflxus,hocesf,  recessuro 
a  centro  niundi  sole,  qnando  et  laironl  aii :  Ilodie 
mecnm  eri$  in  paradiso.  Naro  de  Adam  peccante 
scriptum  est,  quod  audierlt  vocem  Domini  Dei  posi 
rocridiem  (Gen.w),  Ratlonis  Igitur,  imo  divinx  pic- 
intls  ordo  poscebat,  ut  eodem  lemporis  articulo,  qno 
iiinc  Adae  pncvaricauti  obcKiseral,  nunc  bironi  Do- 
miniis  pQBnilenli  januam  paradisi     reserarel.  Ei 


Domine^  memento  mei  eum  veneris  in  regnum  tuum.  ^  qua  liora  primus  Adam,  peccando  hnic  mundo  nwr- 


In  corde  auiem  GdeHum  tres  summopere  manere 
virtutes  testaiur  Apostolus  dicens  :  Nunc  autem  ma- 
net,  Fides,  Spes,  QharHaf  (/  Cor.  xni),  quas  cun- 
ctas  subiia  repletus  gr?itia  et  accepit  Iatro,etservavii 
in  cruce.  Fidem  namqne  babuit  qii!  regnainrum 
Domimiq»  crcdidit,  quero  sccum  pariter  morientero 
viJit.  Spem  babuit  qui  regni  cjus  aditum  posiulavii. 
Charitaiem  iiuoque  in  morte  sua  vivaciter  tenuit, 
quj  fra^rcm  et  colalronem  pro  simili  scelere  mo- 
rieniem^  ei  de  iniquitate  sua  argqit,  et  ei  vitam 
^uam  cognoverat  pnedicavit. 

Et  dixit  illi  Jew  :  Amen  dico  tibi,  hodie  mecum 

eris,  etc.  (Ex  Beda).  Sempcr  enim  plus  Dominos         ^  . ,  ^      ....  ^.  ..    . 

....        ^  .       tii        .  u.    . ^.         Quidam  autem  tiUc  stofUes  ei  aHdiei!i$e$  dwkum : 

inbnii  quam  roRatur.  Ille  enim  rogabai  ui  memor      „  ,.  »   -  .     /c    a-        ^  *.  ^^^ 

sm  fuissei  Dominus  cum  venissei  in  regniim  suom.  ^      ,.  ,.   ^      ,,.        .'.       _^     ^^'  ^^ 

^  qaidam  qnos  arbiiror  miiiies  fmsse  RoniMM)^  doh. 


tem  inveierat,  eadem  hora  se^ndiis  A4aB9  inorlen^ 
moriendo  destnierei. 

Et  circa  horam  nonam,  clamavtt  Jesus  voee  vtagmt-^ 
dicens  :  Heli,  Heli,  lama  sabaththani,  hoc  etU  Deu$ 
meus,  peus  meus,  utquid  me  dereliquiiti?  {Ex  An- 
gust.)  Sictti  enim  esurire  el  sitire  et  faligari  non  eral 
pcoprium  divinilatis  sed  corporis,  lia  ei  qtiod  dieti  i 
Vt  quid  me  dereliquisti  7  corporis  vox  est.  Ui  booio 
ergo  loquitur,  ut  boroo  iurbalur,  ui  hoiiio  flei,  nt 
homo  crucifigiiur.  (Ex  ilmfrrot.)  Quoddaniatiaoiii 
esi,  a  le  hoc  accepii,  pro  le  Uberandum  came  in- 
duius  esi. 


Doaiinus  autcm  ait :  Amen  dico  tibi^  hodie  mecum 
eris  in  paradiso,  Yita  est  enim,  esse  cum  Christo, 
qtiia  iibi  Cbrisius,  ibi  regnum.  Quidam  duoslatroncs 
f!!im  Domino  crucifixos,  duobus  baptizaiorum  gene- 
1'ibus  coapiant.  Quicnnque  enim  bapiizatisuraus  in 
Chrislo  Jesu,  in  morte  ipsius  baplizati  sumus.  Ambo 
namque  siiniles  cnicifiii,  sed  unus  in  cruce  blas- 
phcmiis  pejpr,  alter  est  confessione  martyr  effectus, 
qtiia  pcr  hapiismum,  quo  cum  peccatores  esscmos 
abluimur.  Alii  dum  Deum  in  carne  passom,  fide, 
spe  ei  cbarlt^ie  laudani,  coronaniur.  Alii  dum  aui 
fivlem  aut  opera  bapiismi  habere  renuuni,  dono 
quod  accepere  privantur.  {Ex  Hieron.)  In  dnobus  la- 
tronibus  uterque  populus,  ei  gentilium  et  ludxorum, 
primum  Dominum  hlasphcmavii,  postea  signoraio 
niiignitudiue  alier  exterriius  e^H  poenitentiam,  ei 
iisque  hodie  Judseos  increpai  bb^hemantf s. 

A  sexta  autem  hora  tenebrce  facta:  sunt^  etc.  {Ex 
ffi^ron.)  Et  hoc  factum  reor,  ut  complerelur  prophe- 
«  lia  dicens  :  Occumbet  sol  meridie  {Amos  viii).  Ei 
alio  loco  :  Occubuit  sol  cum  adhuc  media  esset  dies 
{Jerem.  xv)^  veliri  iinpium  scelus  sol  viderc  non 
palitnr,  ei  suaro  in  siiblractis  radiis  prxsentiam, 
In  qua  tacinus  generabatur,  ipsa  terra  coniremuit. 
{Ex  iuignt.)  Velum  tcmpli  scinditur,  ut  qiia»  liono- 
labililer  latcbanl,  pro  lali  cominisso  viilgala  vilcscc- 
roirt,  cl  ut  Joscphus  rcfert,  voces  virtiitum  ccclcs- 
tiuin,  misrarc  dc  tcmplo  volciilium,  fcruntur  auililu*. 


D 


intelligenies  sermonis  Hebraici  proprielAlefR »  Md 
ei  eo  qood  dixii :  Heiiy  Heli,  putanles  Hellam  ab 
jco  invocaiun.  Siii  aniem  Judaeos  qui  hoc  diierinl 
inieliigere  vqlueris,  ei  hoc  more  £jbt  solrlo  fackifii, 
ui  Dominum  inbeciliiiaie  iiilameniy  quia  ao^iliiim 
Heliae  depcecetur. 

Ei  eontinuo  eurrens  unus  ex  eis  aeeeptam  spongiam 
impierit  aeeto,  eic.  Ei  hxc  facta  suni  ot  imple- 
reior  prophelia :  /«  siti  mea  potaverunt  me  aeeto 
{Psat,  Liviii).  Jiidaei  qnippe  ipsi  erani  aceinm, 
degcnerantes  a  vino  patriarcharum  et  prophelantm, 
tanquam  de  plcno  vase,  dc  iniquiiale  mondi  higos 
impleli,  cor  habentes  velui  spongiam  cavernosis 
quodanmnodo,  aique  ioriuosls  latibulis  frandulen- 
iuro.  Hyssopum  ciii  circumposncrani  spongiam  aceio 
plenam,  quoniam  bcrba  est,  hiimilis,  ci  pccins  pur- 
gat,  ipsius  Christi  humtlitatem  congnienicr  accipi- 
mus,  quam  clrcumdcdenini  et  sc  circumvenissc  pii- 
laverani.  Unde  illud  in  Psalino:  Asperges  nsehffssopo 
et  mnndabor.  Chrisii  namque  humilitaie  mundamor, 
qiiia  tiisi  humiliassci  semetipsom  factns  obeJiens 
patri  osque  ad  moriem  cracis,  non  uiique  sangois 
ejus  in  peccatorum  remissionem,  hoc  esi,  In  i»o- 
stram  mnndationem  fulssei  efTnsus.  Pcr  arandincni 
vero,  cui  imposila  cst  spongia,  Scriptura  significa- 
tur,  qux  implebatur  boc  facto.  Sicnt  enim  lingiia 
dioitnr,  vel  GraH:a  vcl  Lniiiin,   vel  alia  quxU'  el. 


ICS  COLfyECTIOlSES  IN  EPlSTOfJLS  ET  EYANGELIA.  !9i 

tnnm  sigiiificaiis,  qai  lingiia   promitur,  sic  arumlo  A  vaikiaia  prophetaruin,  qui  et  ipsi  a  pelra  Christo 

cum  Apostolis  pelrae  vocabiilum  susceperaut,  ut  quid- 
qui<)  iu  eis  duro  legis  velamine  claudebatur,  scissum 
patei  et  gentibus. 

Et  monumeMa  apgrta  iunt,  I>e  quibus  scrip'um 
esi  ;  Vo$  e$ti»  tejmlcra  exirinuou  dealbaa  {Matth, 
xxiii),  quae  intus  plcna  sunt  ossibus  mortuoruro,  ideo 
sunt  aperta,  ut  egrederentur  de  his  qui  prius  in  iii- 
ildelitaie  mortui  erant,  et  curo  resurgenie  Christo 
atqiie  vif eute  viverent,  ei  ingrederentur  cccleslem 
Jemsalem.  Porro  secuiidum  litteram,  nuUi  violeu- 
tum  esse  videatur,  rooriuo  Salvatore,  appellare 
Jenisalem  sanclsm  civiiaiem^  cum  usque  ad  desiru- 
ciionem  $ijas  semper  Aposloli  templum  ingressi  suiii, 
et  ob  scandakim  eorum,  qui  de  Judjeis  crediderani. 


dici  potesl  littera,  q«od  arwRKne  scribiiur. 

Je$u$  auteAh  itenm  eUiman$  voee  ma^nd,  emittt 
s^tnHuR.  (Ex  Beda.)  Divinae  poiesiaiis  iiidicium  esi 
eaiiitere  spiriiinif  ui  ipse  qooque  dixerai :  Nema 
^pU9$  Mere  ammam  meam  a  we,  $ed  ego  pono  eam 
a  uuij^rUt  rurmmaccifnam  eam  (Joan,  x).  Lignum 
advertoft  ligiHinr»  et  manus  paieiiter  exienduuiar 
advcn»  BMmis  cooiinenter  exieosas,  pro  solutis  ei 
fe^usnspnsbeiftUiryClavis  conftxs,  pro  bisquae  cje^ 
cenntt  Adaai,  pnebeitlnr  manu»,  oiue  orbem  lern» 
eomplectereniur  et  revocent,  pro  humiliuie  exalia- 
lio,  pro  siiavi  ei  pemietoso  gusiu,  suscipitur  felUs 
fBSins,  ei  mors  pro  morte  mutatur,  tenebrae  pr» 
leaebris»  sepuUura  pro  sepultura»  resurreciio  pro 
vesorrectione,  baec  omnia,  cura  quxdam  erga  nos  g  legis  exercuerunt  caereroonias,  cujusque  quadragesi- 


cai  Ddy  ei  modicioa  ioriruikaiis  uosirae. 

Et  ecce  velum  templi  $ci$$um  e$t  in  dua$  parte$  a 
aumma  u$que  deor$um.  (Ex  Beda.)  Scindiiur  veLum 
leoipli,  ui  arca  testamenii  et  omnia  legis  sacraroen- 
la,  qoae  tegebauiur  appareant,  aique  ad  populum 
traoseant  nalionum.  Ante  etenim  dicium  fuerat : 
N0tu$  in  Judtea  Deu$^  in  l$raei  magnum  nomen 
4}u$  (PiaijLxt^y  Nonc  autem  exaltare  super  eoelos 
Deus,  et  soper  omoemr  inquii,  terram  gloria  ina. 
Ei  io  Evangdio  prius  dlxii  :  In  viam  gentium  ne 
g^rHi$  (Maitk,i  x).  Posi  passlonem  vero  snam  : 
Eunte$r  ioquitr  docete  omne$  gente$  (Matlh.  ultkno). 
¥eliHD  lempli  seissum  est,  et  onrnia  iegis  iaera> 
■leiiiaf  qvne  prius  tegebaotur  prodita  suni,.  atque  ui 


mum  secundum  anniun  passioDis  Doroini  daiuro  esi 
tcropus  p«eniteniiae.  Uli  vero  in  blaspberoiapersevc- 
ranies,  egressi  suni  duo  ursi  de  silvis  genliuni 
Romanarum ,  et  laccfaverunt  inierficientes  earo ,  ci 
ex  eo  teropore,  noo  Jerosalero  sancia ,  sed  spiriiua- 
liicr  iEgyptus  vocatur  ei  Sodoroa. 

Et  multa  corpora  $anetorum^  qui  dormierant  stir- 
rexerunt^  etc^  (Ex  Beda.)  Qul  cnim  resurgenle  Do- 
miuo  resurrexerunt  a  moriuis,  eiiaro  ad  coelos 
ascendeoie  simul  ascendisse  credendi  sunt.  Neqiie 
uUa  raiione  iili  iemerilaii  Ades  accororoodanda ,  qul 
eos  peslea  reversos  in  cinerero,  ac  denuo  in  mouu- 
roenlis^  qux  pridero  paiefaeta  sunt  ab  eis,  quibus 
paulo  auteviviapparuerunt,.  roore  roortuoruro  puiani 


geolffiiuo  popalom  transierutti.  (Ex  Hieron.)  ki  C  quidam  esse  r^elusos^.  (Ex  Bieron,)  Quoroodo  Laza- 


ETongeRo,  eiqus  snpe  raeimus  mentlonem,  soper- 
lifiiinare  lempti  ioiniiae  magniiudiiiis,  Craclom  esse 
akyie  <Kvisam  legimos.  >osepfaus  quoqne  refert 
{Uh.  vii  Belti  Judaki^  cap.  12)  virtutes  angelicas 
l^raesifies  qoondam  leropli  tunc  pariter  eonclafflasse,. 
ironteaimis  ex  bis  sedibus.  Quxreiidnro  esi  uirom 
Tdnm  lemfH  scissmn  esty  extefius  an  interius. 
Mf  iifibi  videtiir  m  passionc  Domini,.  ilkid  velum 
tJHe  eomeissoin,  qood  in  iemplo  foris  positom  ftiii« 
ei  appenabaiur  exterios-,  ut  signiflcaret  quia  imnc^ 
9%  pmHi  tfdemus,  et  ex  parte  cognoscimus.  Cum  au- 
leto  veiierii  qood  perfectum  est,  lunc  eliam  vekim 
loterios  dterdmpendum,  ut  ottitfrki  qiiae  iraifc  nobis 
obseoodilo  ^nMf  doimfs  JM  sacramenla  vrdeaniusv 


rus  mortuus  resurrexii,  sic  el^  rauUa  corpora  san- 
ciorum  resurrexerunt,  ul  Dominom  osieodereni  rc- 
surgeniem,  et  tamen  cum  monuroenta  aperta  siui,- 
non  aiite  surrexerunl,  qiiam  Dominus  resurgeret » 
ui  essei  piiinogeoiius  resurreciionis  ex  moriuis. 
Quando  vero  dicitur  :  Apparnerunt  multie »  ostendi- 
iur  non  generalis  fuisse  resurrectio,  quae  oinnlbu» 
apparerel,  scd  speciuli^ad  pkiriroos,.  ut  hl  videreut, 
qui  ccmere  roerebantur.  Quasrilur  autero  cur  Marcu» 
dicat :  Etat  autem  hora  tertia  et  cfucifixerunt  eum  ^ 
et  Ibannes  dicit :  Erat  autem  para$ceve  Pa$chw  horof 
quasi  sexla.  (Ex  Vulg.)  Quidain  hoe  scripiomm  coii' 
tigisse  dicit  eiTore^  Sed  non  miiii  vldetur  ttllam  iti- 
tcrpolationem  suscipiendam  Scrlptut:»  diviuae,  qaae' 


f)uM  sigiiitkMMit  dud  <!lierii!ilili,  qifid  eracokim,  qnid  D  ab  Ecclesia  toto  orbe  diffusa,  inviokbili  traditioner 


irasaoreom,  lo  qofi^manna  teeoodttum  fuit.  Nonc 
eotffl  per  speeoliim  vldemus  in  imagine,  et  ctMii  hi- 
storia  dobis  vekim  selssom  sii,  et  iogrediamu» 
oirium  Dei,  taroeo  secrela  ejos  el  oniversa  mysie^ 
oia,  qiue  coleeil  Hierosaleiti  claasa>relloeiilur,.scire 
wMi  peSBonras. 

E$  terra  mnHa  e$i.  luxto  iUod  qood  scripluiii  esl 
In  Aggeo  :  Adhue  e§6  $en$ei  movebo  ceelum  et  terram, 
«f  weniet  de$ideTatu$  cuneti$  genHhu^ut  al^ariemeel 
0arideni€vtmant,.ei  recwnhdnl  em9l$  Abrakum  etl$aae 
ei  Jaeah  (Agg,  ii). 

Et  petrmHi»$4e  $uHi.  In  stgmmi  fuMir»  resorrectio- 
oisv  ^'el  dom.  onrda  genliliumr  sive  pctne  univcrsa 


suscipiiup.  Et  ne  per  boc  octasia  detur  hxreticiSr 
oon  aceipiendii  in  quibus  viofaverint  divina  dccreia^ 
Nunquid  |>er  tot  ssecula  fatere  potulC  tam  Summ» 
lectib?  aul  non  emendaii  falsita^  Irrogala?  Quicf 
ergo  dicimoS,  nisi  aot^xtarlfarcum,Juda!orum  vo- 
cRhis,  qoa  elamarnnt  Crodfige,  hora  tertia  crucl- 
floom,  aut  eadem  bora  jndlcio  morti  addictum  ex. 
sententia,  veldi  jomr  cruciAsnm  volult  desigoare?  Eg 
qoomodo»  seeuodum  Joannem  in  cruee  h6ra  sext» 
sospensns,  quoJ  ex  mirabilibns,  qnas  acclderuor 
magis  extstimo,  dnm  ab  ipsliis  roomeoto  tcmporls, 
sol  radios  sntt'  kieis  ahscondlt ,  ne  creatoris  sui  vi^ 
derct  injurkim.  .4ut  si  hora  est  tortia  cniciAxus,  M» 


195 


SMARAGDl  ABIUTIS 


m 


dissonanl  h(BC  Joanni,  dicenli :  Erat  autem  para»ceve  A  rorcm  Mariae  nialris  Doniiai,  el  iiialrcni  filiorumZ^- 

hora  fere  sexta  (Joan,  xix).  Parasceve  ehim  praepa- 

ralio  inlcrprclalur,  et  passio  Chrisli.quae  esl  vere 

P:isch£    praeparalio,anle  lucem  facta  esl,  dum  ad 

Annam  principem  saccrdotnm,  iioclumo  adhuc  lem- 

poie  duccrctur.  Ncc  immerilo  ab  illa  hora  noctis, 

qua  Jcsus  ductus  cst  in  Annsp  domum,  usque  ad  ho- 

ram  tertiam,  scx  horae  fiiisse  a  Joannc  traduntur. 

Potoit  cnim  fieri  ut  tres  pcragercnlur  horae  noctur- 

nae,  ct  a  pr.Tparationc  passionis  Domini  usque  ad 

horam  tcrtiam  dici.  Secundum  Joannem  sex   hone 

rcctisstmc  rcferuntur,  non  enim  frustra  adjecit,  ul 

diccTCl:  Erat  cnim  hora  parasccvc  fcre  sexta,  hoc 

cst,  prapparationis.  Ex  co  enim  coRpit  passio  Salva- 


bcJsei,  quae  paulo  ante  rcgnum  lilieris  posiularai,  et 
alias  quas  in  cacteris  Evangeliis  legirous. 

Cum  autem  sero  faclum  esset,  venit  quidam  komo 
dives  ab  Arimathia,  nomine  Joseph,  ^mi  a  Luca  de^ 
curio  vocatur,  etc.  Decurio  vocatur,  quoi  sit  de  or- 
dine  cl  oOkio  curi;p,  ct  curiae  adininistraior ,  qui 
etiam  curialis  a  procuranJo  munera  dvilia  solct  ap- 
pellari.  Ab  Arimathia  civitate  Judaea^,  qui  exspecta- 
bat  et  ipse  regnum  Dci.  Arimathia  ipsa  est  Ramv 
tha,  civitas  Hdcanae  et  Samuelis  in  regione  Jamni- 
tica  juxta  Diospolim. 

Hic  accessit  ad  Pilatum  et  petiit  corpus  Jesu.  Ma- 
gnae  quidem  Joscph  iste  dignilatis  ad  sxculum,  scd 


toris,  cx  quo  pro  salote  mundi  ductus  est  judi-      majoris  apud  Deum  mcriti  fuisse  laudatur,  ut  et  pcr 

D  • 


candus. 

Centurio  autem^  et  qui  cum  eo  erant  custodientes 
Jesum^  viso  terra:  motu  et  his  quw  fiebant,  timuerunt 
valde  dicentes :  Vere  Dei  Filius  erat  iste.  (Ex  Beda.) 
Non  solus  Cv^^nturio  glorificavit  Deum,  sed  et  milites, 
qui  cum  eo  erant  custodientcs  Jesum.  Sicut  Mat- 
tlKeus  scribil  »viso  terrac  motu  ct  his  quae  flcbant, 
timucnmt  valdc  dicentcs  :  Vere  Dei  Filius  erat  iste. 
Quanta  ergo  caecitas  Judnforum,  qni  tot  per  Domi- 
nuin  virtutil)us  faclis,  tantis  in  mortc  illius  apparen- 
tibus  signis  creJere  respuenint,  ct  insensibillores 
genlibus,  Deum  glorificare,  vel  timerc  contcmpsc- 
runt.  Unde  incrito  pcr  ccnturioncm  fides  Ecclesiae 
designaiur,  quae.velo  mystcriorum  CGBlcslium  per 


justitiam  mcritonim  scpelicndo  corporc  dominico 
dignus  forct,  ct  per  nobilitatem  potcntiae  sa^cularis 
idem  corpus  accipcrc  posset.  Non  enim  quilibci 
ignotus  ad  praesidcm  acccdere  et  cnicifixi  corpns 
poterat  impctrare. 

Et  acoepto  corpore  Joseph  involvlt  illud  in  sindone 
munda.  Et  cx  siinplici  sepultura  Domini,  anibitio 
divitum  condemnatur,  qui  ne  in  tumuiis  quidem 
possunt  carere  divitiis.  Possumus  autcm  juxta  in- 
telligenliam  spiritalem,  et  boc  scntire,  quod  illc  in 
sindonc  munda  involvat  Jesum  qui  pui*a  eum  mciile 
susceperit. 

Ft  posuit  illud  in  montunetUo  suo  novo.  In  novo 
«ulem  ponitur  monumento,  ue  post  resurroctioiieiii 


mortcm  Domini  nsscrato,  continuo  Dominum  Jcsum,  ^  ^^  ^^^.^  corporibus  surrcxisse,  aiius  fingeretur , 


ct  vere  justuro  bominem  ct  vere  Dei  Filium,  syna- 
goga  taccnte,  confirmat.  Nam  ct  ipsa  summa  ccnte- 
naria,  quae  inflexu  digitorum,  sicut  ct  supra  mcmo- 
ratum  eSt,  de  sinistra  transit  in  dexteram,  Ecclesiae 
sacramentis  et  fldei  aptissime  congroit,  cui  pro  lcge 
Kvangelium  creditum,  pro  tcrrae  divitiis  regnum  est 
coclestc  promissum. 

Erant  autem  ibi  mulieres  multee  a  longe^  ctc.  Hoc 
cst  quod  ipse  Dominus  in  Psalmo  explicita  sua;  pas- 
sionis  seric  Patri  queritur,  diccns  :  Elongasti  a  me 
amicuthj  et  proximum  et  notos  meos  a  miseria  {Psal, 

LXXXVIl). 

Quce  secutx  erant  Jesum  a  Galilcea  ministrantes, 
(Ex  Hicroo.)  Consuetudinis  Judaic^  fuit,  nec  ducc- 


quoJ  beue  monuinentum  de  petra  cxcisum  fuisso 
memoratur,  iie  si  cx  muliis  lapidibus  aedificatum  es* 
set,  sufibssis  tumuli  fundamentis  ablatus  furio  dice- 
retur.  AlitcrsolusDomiiiustumuIo  includiiur,  utspe- 
cialisiUiusscpuItura,  id  cst,  nostncdissimiUs,sicutei 
caetcra  dispensationis  ^us  arcana  a  nostne  ualura 
fragilitate  discrcpaverc,  speciaUs  et  rcsurrectio  de- 
signatur.  Nam  et  vcrus  hoino  apparuit,  sed  ex  vir- 
gine  matrc  conceptus  ct  natus,  et  tentatus  est  per 
.omnia,  sed  cLpro  simiUtudinc  absque  peccato,  ei 
moriuus  est,  scd  quomoJo  ipse  voluit :  ei  sepulius 
est ,  scd  quamdiu  voluit  :  ei  suscitatus  esi,  sed 
quando  voluit.  Hoc  est  crgo  quod  ait :  Slngularileff 
sum  ego  doncc  transcam  {Psal.  cxl)  :  ei  aHbi  de 


batur  in  culpam,  more  geniis  antiquo,  ut  muliercs  ^  singulari  scpultura  :  /n  pace  in  idipsum  dorwuam  €f 


dc  substantia  siia  victum  atque  vcstitum  praecrpto- 
ribus  rainisirareni.  Hoc  quia  scandalum  facere  po- 
terat  in  nalionibus,  Paulus  abjecissc  sc  mcmorat : 
?funquid  non  habemus  potestatem,  sorores,  mnlieres 
circumducendi^  sicut  et  cceteri  apostoli  faciunt  {I  Cor. 
ix)?  Ministrabant  autcm  Domino  de  subsuutia  sua, 
ut  mctcrent  eorum  carnaUa ,  cujus  illc  metebai 
.spiriiualia,  non  quod  indigerct  cibis  Doininus  crea- 
turarum,  scd  ut  typum  osteni!cret  magisirorum , 
quod  victu  atquc  vcstitu  discipuU  dcbercnt  esse  con- 
tenii.  Scd  vidcamus  quulcs  comitcs  habucrii,  Maria 
llagdalcnc,  a  qua  septcm  (kemonia  cjeccrat,  .Mariam 
Jaeobi,  et  Joseph  matrcro,  mr^icrleram  siiam  so- 


requiescam.  Quoniam  m,  Domine^  singulariter  in  tp€ 
constituisli  m«,  id  cst,  caetcrorum  moriaUum  in  fiae 
resurrectionc  scrvata,  mc  singulari  domi  a  inoriuis 
dic  tcrtia  rcsurgere  promisisti. 

De  monumcnto  Domini  fenini  qui  noslra  ci  «laie 
de  Hicrosolymis  Britanniam  venerunt,  quod  doBNis 
fuerii  rotunda,  de  snbjacente  rupc  exdsa,  iantae  al- 
titudinis,  ut  iniro  consisicns  homo,  vir.  mann  ex- 
icnia,  culmen  possit  atiingcrc.  Quae  habei  iniroitum 
ab  oricDie ,  cui  lapis  ille  magnus  advoluius  aiqve 
imposilus  est,  in  ciijns  monumeii-ti  partc  aqniloDali 
sepulcrum  ipsum,  hoc  est,  locus  Dominici  rorporis 
^o  e:i(Jeni  |vira  facliis  c>t,  septom  hahcns  |>c  fes 


«3*  iIOLLECTIONKS  LN  EPISTOLAS  ET  EVANCEUA.  igg 

longita.linis,  triiiin  vero  palnionim  niensiira,  cnR!cro  A  gaiidio  rutiir»;  est  resurrecUonis  adaugesda.  In  Luca 


paTimento  altius  eminens.  Qui,  videlicct  locns,  non 
desuper,  sed  a  latere  merSdiano  per  totiim  pntuliis 
e9l«  unde  corpus  infefebatur.  Color  autcm  ejusdem 
OMHioiDenti  ac  loculi  nibicundo  et  albo  dicitur  esse 
pemiislus.  Kam  et  sepulcnim  illud  venerabilem  fl- 
gitraro  dominici  babebat  altaris,  in  quo  carnis  ejus 
ac  sanguinis  solent  mysteria  celebrari,  unde  rcgiifa 
Ecelesiastica  tenet  eadem  mysteria,  non  in  scrico, 
non  in  panno  tincto,  sed  instar  sindonis,  quo  cum 
losepb  involvit  in  tinteo  puro  debcre  consecran.  Ut 
siciit  ipse  vcram  terrenx  mortallsque  naturae  sab- 
siantiam  pro  nobis  morti  oblunt,  iia  et  nos  in  com- 
tiicmoralionem  ejusdem  tremendi  et  vencrabilis  sa- 
f-ramenti,  purum  de  terrse  germrne  candidumque, 


cl  mnltimodis»  quasi  mortiflcaiionum  genere  casti-  ^  scriptum  esl : 


legimus :  Quia  stabnni  omnes  noli  ejut  a  lange,  e$ 
muliere*  qwB  ucutm  erant  eum,  llis  ergo  nolis  Jeso, 
post  depositnro  ejus  corpus,  ad  sua  remeantibus , 
solx  mulieres,  quoe  arctius  amabaut,  fumis  subse- 
cuta;,  quoinodo  ponerctur  inspicere  curabant,  ut 
ei  lempore  congruo  munus  possent  devotionis  of- 
ferre.  Sed  et  bactenus  sancke  muHeres  die  paras- 
ceve,  id  est  prseparationis.idem  faciunt,  cum  animae' 
humiles,  et  quo  majoris  sibi  conscix  fragiliialis,  ea 
mujori  Salvaloris  amore  ferventcs  passionis,  ejus  ve- 
siigiis  in  boc  saeculo,  quo  requies  est,  praeparanda 
liitura  diligenicr  obsequuntur.  £t  si  forle  valcant 
iiiiitari  pia  curiositate,  quo  oniine  sit  eadem  passio 
completa  perpendunt.  In  Evangeiio  quidem  Marcl 


gatom  altari  linum  imponanius.  Qnod  autem  ait :  Ad- 
rolvit  $axum  magnum  ad  ostium  moniimfn/f, vekimen 
significat,  quod  in  Icclione  Yetcris  TestamenU  ma- 
nei.  Lei  enim  in  lapi  Je  scripta  est,  cujus  ablato  teg- 
inine,  secreta  sacraroenlorum  revelaotur. 

Erat  autem  ibi  Maria  Magdalene  et  altera  Maria 
sedtntes  eontra  sepulcrujn,  CaeCcris  rellnquentibus 
Dorainum,  mulieres  in  ofllcio  perseverant,  cxspe- 
ctantes  qood  promiserat  Jesus,  et  ideo  merucrunt 
primse  videre  resnrgentem.  Quoniani  qui  pcrsevera- 
verit  usque  in  finem  hic  salvus  erit. 

Altera  autem  die^  qucp  est  post  Parasceveny  et  rel. 
Parasceve  pneparatio  interpretalur,^  quo  noininc  Ju- 
«laei,  qui  inter  Gnecos  convcrsabanlur,  sexUvni  sab- 
Iiatj,  qos  nunc  a  nobis  sexta  feria  vocalur.appfna-  ^ 
bant.  Quo<l  eo  viddicet  die,  quu;  in  sabi>atofurenlne^ 
cessaria  prxpararent,  juxta  quod  de  maiina  qtion- 
dam  erat  prseccplum  [Exod.  xvi):Sexta  autein  die 
u>ing^lis  duplum,  etc.  Qui  vcro  inter  Romanos  vi- 
lara  ducont  Judaei,  usitatfus  eum  Latine  cocnam 
puram  cognominant.  Quia  crgo  sexta  die  bomo  fa- 
ctos,  et  lola  moiidi  crcatura  perl^cta,  septima  au- 
hHO  eondilor  ab  opere  suo  rcquievit.  Unde  et  hanc 
sabtiatum»  id  est»  requiem  vocari  praecepit.  Recte 
Uominus  eadem  die  sexta  crucifixus,  humanse  repa- 
rationis  implevit  arcanum  ,  unde  cum  accepisset 
.'tcetum  dixit»  consuinmaium  est,.  id  est,.  sexti  diei , 
qnod  pro  roundi  refectione  suscepit,  toturo  est  opus 


Et  recertentes  paraverunt  aromala  et  ungueuta^  ei 
sahbato  quidem  situerunt  secundum  mandalum.  Man- 
datum  erat  ot  sabbati  silentium  a  vespera  usqiie  ad 
vesperaro  servaretur,  et  ideo  religiosse  mulicres,  se- 
pulto  Domino,  quamdiu  Uc^bat  operari,  id  eai^  US" 
que  ad  solis  occasum  io  unguentis  praeparandis  erant 
occupat»,  quod  non  sohim  in  die  parasceve  egerant,. 
verum  transacto  sabbato,  id  est,  sole  occidente,  mox 
ut  operaiidi  licentia  remeabat,  emeruiit  aromala,  ut 
mane  venienies  ongerenl  corpus  ejus»  sicut  Marcus 
evangelisU  testatur.  Neque  enim  vespcre  sabbali^ 
preoccupante  jam  noctis  articuio,    niooumentum 
adire  valuerunt.  inspecta  autem  Domini  sepultura,. 
revertentes  parant  aroniata  et  unguenta,  qiii  iecta,. 
auiKta,  recordala.  passione  dominica ,  mnx  ad  pa- 
tranda  se  opcra  virtutuin,  qiiibus  Christus  delecte- 
tur  ,  coiivcrtuiil.  Et  sablrato  quidem  paialis  aroma- 
tibos  silent,  veiiturae  post  sabbutum  cum  muneribus. 
ad  Dominum,  curo  finita  prjeseiitis  viUe  parasccve,, 
beata  iii  requie  gaudentes  exspectaut,.  quaiido  tciu- 
pore  resurrectionis  appurento,  redoientitMis  Chribto 
spiritualium  actionuifi  qiiasi  aroin;itibus  occurrant. 
Mariam  Magdaiene  Mariam  plerique  putantinterpre- 
tari.  IHuminantmc  isti  vei  illumiiiatrix.  MagdMus  tur- 
ris  interpretaiur.  Significat  haec  Maria  sanctam  Eccle- 
siam  ex  gentibuscongrcgatam.  Aliera  Maria  significat 
primitivamEccIesiam  ex  populo  Jud;eorum  elcctam. 
Convenerunt  principes  sacerdotum  ei  Pharisai  ad 


perfectom.  Sabbato  autem  in  sepulcro  requiescens  ^^  i^tVaftim,  dieentes:  Domine,  recordati  sumus^  quia 


resnrrectionis,  qux  octava  die  vcntura  est,  exspe- 
ctabat  eventuro,  ubi  siroul  nostnc  devotionis  pne- 
locet  exempluro,  quos  in  hac  quidem  sexta  mundi 
^te  pro  Domiuo  pati  el  veiut  mundo  crucifigi  ne- 
«esae  est»  In  septima  vero  aetate,  hoc  est,  cum  leti 
IMis  debitum  soivit,  corpora  quidem  in  tumulis,.  ani- 
iuas  antem  secreta  in  pace  cum  Domino  manere.  Et 
pi>8t  bona  oportei  opera  quiesct^re,  donee  octava 
laadem  veniente  aetate,  etiam  corpora  ipsa  resurre- 
f-Uone  gloriflcata,  cum  aniroabus  simul  incorrup&io- 
nenLaetenKe  hsereditalis  accipiant.  Unde  pulchre  se- 
r^ma  dles  in  Geoesi  vesperaro  haboSsse  non  legitur, 
Hiuia  rcquies  aniroarum,  quaD  in  illo  sa^xulo  nunc 
€sl«  non   ulb  consumenda   mcsrorc,  scd    plcniori 


seductor  ille  dixit  adhuc  vivens,  post  tres  dies  resur- 
gam,  jube  ergo  cuttodiri  sepulerum^  etc.  Non  sufie- 
cerat  principibus  sacerdotum  et  scribis  ac  Pharisaeis- 
cmcifixisse  Dominum  Salvatorem,  nisi  sepulcrum* 
custodirent,  cehortem  aeciperent,  signarenthipidem,. 
etquantum  inillis-est^nianumopponcrontresurgcnli,. 
ut  diligentia  eorum  nostrae  fidei  proficeret.  Quanto» 
enim  ampiius  servatur,  tanto  magis  resurrectibnis» 
virtus  ostenditur.  Unde  et  monnmento  novo,  quod 
excisum  fuerat  in  petra,.conditus  est,  ne  si  ex  muf  • 
Uslapidibus,.aedificatura  esset,  suffbssis  tiimull  fun- 
daroentis  ablatus  furto  diceretur.  Quod  autem  In  se- 
pulcro  ponendus  esset,  Prophetx  testimoniuin  chi 
diccntis  :  Hic  liabitabit  in  exrelsa  spelunca  petfoe 


m 


SMARAGDI  ABOATIS 


ioo 


fanUahmg  {lUn.  txuit),  sblinM)iie  poftt  dtioi  versi-  A  *  liuiniliavil  scniclipium,  faclus  ol^cdiens  usque  ad 


€ulos  seqoiUir  :  Re§eM  eum  glofia  wde^itii»  Paulis- 
per  de  ininislralorilius  persecntioiiis  Ghrttli,  qiiid 
acumi  sit,  Tideaams.  Priuius  Herodes,  sub  quo  passi 
sunt  infantes,  liunc  £nein  habnit.  Lenlo  igni  ei- 
trinsecos  arebalnr,  intrinsecos  aiitein  vasto  iucto- 
dio  cremabatiM^t  ^ne  corpns  potridnm  gestabai  al- 
qne  comiptum,  inerat  febris  maxima,  prarigo  iolo- 
lerabilis,  ooHi  dolor  imiiMtesiis,  pedom  tumor  e&- 
tetisus,  verenda  patrida ,  inerat  iili  et  inflalio  pa- 
Irida,  pOBlquani  dleo  est  litos,  soloti  suntoculi  cjos, 
et  desperatas  omnes  prhnarioa  et  nobiies  )>lebia  ad 
se  jobet  colti|ri,  et  in  loco  ano  redudi,  et  ait  sorori 
soae  :  fiovi  Judoeos  de  mea  morte  garisuros,  sed  ut 
habeanl  liigeates  CdoA  splritum  exbalavenH  oames 


mortem,  raorteui  autem  crucis.  Propler  quod  ei 
Deus  exaltavil  illum,  et  dedit  illi  noraen  quod  esi 
super  oinnenoiuen,  ulin  noipineiesu  omne  geiui 
flectalur,  c<Blestiuiii,  terreslrium  el  infcrnorum.  $i 
omnis  lingua  coufiteatur  quia  Doiuinus  Jesas 
Cbristus  in  gloria  est  Dei  Patris.  > 
Hoc  enim  sentite  tn  vobit,  quod  et  in  Christo  Jeiuv 
Hoc  loco  Apostolus  humilitatcm  tenen^  nos  dut^,  ^ 
exemplum  Domininostri  JesuChristiiKMiens,  qui  cum 
sit  in  ona  eademque  substantia  deiutis,  unus  cam 
Paire,  potenli»  suje  fortiludine,  et  in^jestate  abscoa^ 
diia,  formam  servi^  id  est^  assunipii  hominis  acce- 
pit.  Si  enim  iUe  Dominus  et  Magister,  servis  ei  dis- 
cipulis  ministravil,  quanlo  magis  no6  OBqualibus  ei 


interfice.  Igitur  sex  filiis  suis  a  se  n^^tis^  cuttdlam  B  ^ionbus  servire  debemus. 


petlit,  nt  pomumv  more  somo,  purgaret,  et  devavit 
in  setpso  dextram  saam,  et  ita  obiit.  P<osi  hunc  fi- 
lius  ^ns  HerodeS)  sufo  quo  passus  ^t  DomiiMW  y  «o 
quod  iion  di^disset  gtorlam  Deo,  stMio  ab  angdo 
Domtnk  pefcwssus  eslr  et  incredtbill  veniris  Infta* 
tione  distenios,  contimiis  ^inqae  diebis,  qainqua- 
gesimo  quarto  aetatis  sa»  anno,  regni  vere  sepllino 
obiit.  Pilaios  vero  iu  maiormn  cladibus  cnAHaio» 
«st,  ut  propria  se  mauu  iransverberd^rel.  Qoania 
Vero  aecesserint  Jadaeis  per  quadraginla  aimos  usque 
ad  vindictam  crocis  emunerare  pcridiignm  est.  Oiiod 
a  Pilato  Gaesaris  imago  nocle  iii  lemplo  posita  est, 
quod  Pasch»  solemnilate  periarbaiione  facla,  tri- 
ginia  millia  ex  eis  csesa  sunt :  quod  irraenle  fame. 


Qui  tum  in  forma  Dei  es$et.(Eji  Joan.  Cbrys.^Per  boe 
^nim  quod  dixit :  Qui  cum  in  forma  Dei  etut\  vdrbl 
substauliam  in  natura  Dei  essi^  ostendit,  |^r  boc 
autem,  quod  dixii :  Fotmam  tervi  accepit,  naiiira 
hominis  et  noh  6iibstanti;e  sux,  sive  persona**tunuai 
esse  verbum  significavit.  Nec  eniui  dixii,  quod  eum 
qui  io  forma  scrvi  erat,  accepit^  ne  antcplasmato 
homini  uniium  csse  Deum  Yerbum  ostenderct. 

Non  raffinam  afbitratus  ht  este  te  wquatem  D^d. 
(£x  Aiigusl.)  Non  rapina  usurpavit  qiioJ  naturaritcr 
)|>ossidebat. 

Gnm  igitur  Aposlolus  dc  unig^niio  Dei  Filio  loque- 
retur,  quantura  peninet  ad  divinilatem  ejus,  s^uii- 
dum  id  qiiod  verissimc  Deusrcsl,  aequalem  eum  esse 


mali^r  uiitcnm  Aliam  suam  comederii.  Mulia  ^t  alia  ^  ^*^^^  ^^^"'  ^"^  ^^  ®'i  ^"i^  tanquam  rapina,  id  asti 


signa  demonstrabaniur  siiper  eos.  Nam  fulgfftbai 
steMa  glndfo  similis  per  totiim  annumsuper  Hierusa- 
lem.  Qoadam  die  vitula  sacrifidis  admota  enixa  esi 
agnam.  Qaadaro  nocte  janua  sanctaarii  seris  ferreis 
inoniia»  qnae  vix  viginti  viris  clandcbatur,  spoate 
aperU  est.  Qu,^dain  die  visi  sont  currus  ct  eqaites 
per  aercm  fem.  Quadam  die  Peniecostes  sacerdo- 
tes  audi^hani  moius  in  templo,  ei  voces  dicentinm  : 
Transmigremus  ex  bis  sedibus.  Qiiadam  festivitatis 
die,  quidam  Ananise  filius  menie  commoiiis  clama- 
bat :  Yox  ab  orieutei  vox  ab  occideiite,  vox  a  qua- 
tuor  veniis.  Qui  v^beratns  magis  ac  magis  clama- 
fiau  In  obsidiooe  autem  liomaiionim  oceisi  undedes 
centena  millia  refemntur.  Ad  dislrabendum  vero 


qnasi  alienum  appetere^  sed  quasi  proprium  pos^ 
sidere. 

Sed  temetiptum  exinanivit.  (Ex  Chrys,)  EsinaniiiA 
auiem  est,  Dco  vcrbo  eorum  qune  buiiiana  sunt,  aat 
propter  unitAtem  ad  caniero,  quae  dispeusatiTe  flirta 
est.  (Ex  Aii^.)  Exinanivit,  non  foruiam  suam  na- 
ians-,  se(l  formam  servl  acnipiens,  nc  lue  conversits 
aut  transmutatus  in  hominem,  ainissa  iticommuta- 
bili  stabilitate,  sed  tanquam  verum  bominem  susci- 
piendo,  ipse  susceptor.  In  similitudine  honiinnm 
factus^  noii  sibi,  sed  cis,  quibus  in  homihe  apparuit. 
Dei  Filius  Deo  Patri  natura  aiqualis,  habitu  minor» 
in  forma  enira  scrvi  quam  accepit,  mlnor  est  Pairc, 
in  forma  autem  Dei,  in  qua  erat  etiam,  anfequaA 


Iradiii  cenium  millia  dicuntur  :  reciam  igiiur  fuit «      ^^^^  accepisset,  «qualis  est  Palri^  Ergo  qUla  fomia 


iit  qai  pairem  ei  fiiium  «leapexeraai,  a  filio  oi  patre, 
i.I  esi,  Tito  et  Yespasiano  dderenlAr  :  ei  qui  in  so- 
leouiiuio  Pascbue  Dominaiii  orudfiKeniHt,  in  eadem 
ooleauiiute  ab  boslibus  coadusi  perireat. 

DOMfNlCA  IN  PADHS. 

£PiaTOLA  BEATI   PAULI   APOSTOLI  AD   PHILim!fSES, 

CAP.  It. 

c  Hoc  enim  sentite  in  vobis,  quod  et  in  Christo 
1  Jeso.  Qui  cum  in  forma  Dei  e^t,  non  rapinam 

f  arbiiratasestessese»qaaIemDeo,sedsemetipsuro 
•  ezinanivit,  formam  scrvi  accipiens,  in  similitudi- 
i  nem  hominum  factus,  ct  habitu  inventus  ut  homo» 


Dei  accepii  formaro  servi,  utnimqiie  Deiis,  airam- 
que  horao.  Sed  utnimque  Dcus»  pfopter  acciplen'' 
tem  Deum,  utrumqueautem  bomo^  propteraccepfnm 
hominem.  Neque  enlni  illa  suacepthme  allenrm 
edruin  in  alterum  conversum  atqne  motatom  e«l| 
ncc  dlvinitas  quippe  in  creaitiram  fflouu  eai,  ai 
desisteret  csse  divinltas,  nec  cteatnra  hi  l#riiiiu- 
i«m,  nt  deslsteret  esse  cneatiirai 

Et  habitu  inttenius  ut  komo.  Nomeflk  habUiis  dtd- 
tur,  ab  illo  verbo  quod  cst  baliere.  Ergo  tn  ifla  re 
dicitur  habhns,  qux  nobis  ut  babeatur  accidli.  tfal- 
tis  enim  modis  babiium  dlcimus,  vel  aiilmi,  sicoll 
csl,  disoiplin.T  perceptio  iisu  roboratn,  vM  corporia 


COLLfiCTlONES  IN  EPISTOLAS  ET  EVANGEUA.  90i 

^CBt  est  ftlias  alio  saceolentior :  Tel  membris  ae-  A  IQ  in  ipeius,  o  hoiDO,  susceplioiie  carnis  promeniist*. 


commodatar,  otdicimus,  Testituro,  calciatom,-€rma- 
tam,  et  si  qa\A  ImQos  modi  est.  Venraitamen  hoc 
inlerest,  quod  quaedam  eoram  qua»  aoddunt  oobis, 
nt  luibitum  faciant,  uon  mutanlur  a  nobis,  sed  ipsa 
noi  motant  in  semetipsa,  sicuti  sapientia  cum  acci- 
dit  homini,  non  ipsa  mutatur,  sed  hominem  mulat, 
qoem  de  stulto  sapientem  facit.  Quaedam  vero  sic 
aocidant,  ut  et  mutent  et  mutentury  sicoti  dbos  et 
ipee  amitlens  speciem  suam,  in  corpus  nostrum  Tcr* 
liiar,  et  nos  refecti  in  robur  mutamur.  Tertium  ge- 
noa  est,  cum  ipsa  quae  accedunl  mutantur,  ut  babi- 
tam  fiiciant ,  et  quodammodo  formantur  ab  eis, 
qulbas  liabitum  fadunt,  sicuti  est  vestis,  nam  pro- 
jocta,  non  hal>et  eam  formam,  quam  cum  induitur, 


nominis  dignitatem.  H»c  enim  de  eo  dicuntur, 
ex  quo  Verbum  caro  factum  est,  ethabitavii  in  nobis. 
{ExAuguii,)  Pneter  hocquod  tanquam  in  lcmplo  in 
lilo  corpore  habitat  omnis  plenitudo  divinitatis,  est 
aliud  quod  intersit  inter  Ulud  caput  et  cujuslibet 
membri  excdlentiam.  Est  plane  quod  singukiri  qua- 
dam  susceptione  hominis  iilius,  una  fsicta  est  per- 
sona  cum  Verbo.  De  nullo  enim  sanctorum  did  po- 
toit  aut  potest,  aut  poterit,  Verbum  carolactum  est. 
Nultus  sanctorum  qualibet  praestantia  gratiie  Uni- 
geniti  Dei  nomen  accepit,  ut  quod  est  ipsum  Dei 
Verbum  ante  saecula ,  hoc  simul  cum  assumpto  ho- 
mine  diceretur.  Singularis  est  iih  susceptio,  nec 
Gom  hominibus  aliquibus  sancUs,  quantaliliet  sa- 


iwjhita  ergo  accipit  formam  quam  non  habebat  exa-  B  pientiae  sanctitate  praestantilMis,  ullo  modo  potest 
11.  Qood  est  ergo,  Habiiu  inveniui  ut  homo^  nisi  ha-     esse  communis. 


hc&do  liominem,  Inveutus  ut  homo  est?  non  enim 
poierat  Inveniri  ut  homo,  ab  his  qui  cor  Immondum 
iMbebant,  et  verbum  apud  patrem  videre  non  pote- 
fiBt,  nisi  soscipiendo  hoc  quod  possent  videre,  et 
per  qood  ad  illud  lumen  interius  ducerentur.  Iste 
aotem  liabltus  nou  est,  ex  primo  illo  genere,  de 
qno  sopeffias  diximus,  non  enim  manens  in  se  naiura 
hominis,  naturam  Dei  commutavit.  Neque  ei  secun- 
do,  noo  eoim  Immutabit  homo  Deum,  et  mutatus  ab 
fllo  est,  sed  potius  ex  terlio  est  habitu,  sic  enim  as- 
snmptos  est,  ut  commutaretur  ineffabillter  et  excd- 
atqoe  conjunctius  quam  vestis  ab  homiae, 
Indoltor.  Hoc  ergo  nomine  habitus,  satis  signi- 
icavH  Apostolus,  quemadmodom  dixerit  In  similim-  G 
dmem  hominum  factus,  qui  non  transflguratlonem 
in  liomlnem,  sed  habitu  factus  est,  cum  Indutus  est 
iMNnitte,  quem  sibl  uniens  quodammodo  atque  con- 
imans  Immortalitati  aeternitatique  sociare. 

HumiiavU  temeUpium^  faetu$  obediem  usque  ad 
wmUm^  etc.  Hic  nobis  perfectae  obedienlise  monstrat 
eiamplom,  oolia  enlm  potest  mors  deterior  esse 
mone  cnicls. 

Propter  quod  ei  JUut  exaitavii  Ulum.  Liocus  iste, 
secnndum  homanam  naturam  potius  Intelligendus 
est,  qoam  dlvioam.  Natora  enlm  humana  humiliari 
et  exaltari  potuit,  non  diviiia.  Si  ergo  et  nos  exal- 
tari  Gopimus,  Deo  ac  sanctis  cjus  usque  ad  mortem 
oiiedire  etlam  debemus.  Magislnim  humiiem  su- 
perbl  disdpull  non  sequamur,  nec  Dominum  mitem  D 
serfi  oontemnamus  ingrali,  nec  indignum  sit  nobis 
aqoalUwa  praebere  minlsterium,  cum  ille  Dominus 
obtecatos  sit  servis. 

Ei  douavit  t//t  nomeUf  etc.  Quomodo  accepit  ut 
adoffiii  potolsset  largitor  omuium  coelestium  mune- 
raBy  qnem  non  solom  patriarchas  et  prophetas,  ve- 
raaetiam  angelos  et  polestates,  chembln  et  sera- 
phuif  dlvlnis  testimoiiiis  adorasse  cognoscimos.  Aut 
qaoBodo  didtor  exaltatos,  qoi  magis  per  assomptaro 
homiliatas  didtur  camem?  Verom  sl  altendas, 
qMd  Verbom  caro  factom  est,  non  eom  miraberis 
eialtatum  relerri,  aot  nomen  praedlcabile  suscepisse. 
in  ipso  enim  homana  cognoscitur  exaltata  natura ; 
Patiiql.  Cll. 


Ui  in  nomine  Jetu  omne  genu  /leetatur  ceeletiiumf 
ierretirium^  etc  Ideo  pro  omuibos  passus  et  mortoos 
est»  ot  oronls  creatora  in  nomine  ejos  precem 
Ihndat,  coelestium  commorantium  In  ccelo,  terres- 
trium  viventium  in  terra,  ct  infernonimt  sive  homi- 
num  mortuonim,  sive,  ut  aliqui  volunt,  de  custodi- 
bos  dicit  Infemorum. 

£1  oniiits/tii^a»acoii/i(6aliir,  etc.  Id  est,  omnium 
etdlversamm  gentium  liugua,  hoc  est,  in  natura  et 
gloria  deitatis,  dum  cjusdem  est  gloria,  cujus  est 
pater. 

EVANGELIim  JOANNIS,   CAP.    XIII. 

f  Ante  diem  festom  Paschae  sciens  Jesos,  quia  ve- 
nit  hora  ejos,  at  transcat  ex  boc  mundo  ad  Pa- 
trem.  Cum  dllexlsset  suos,  qui  erant  in  mundo, 
In  Onem  dllexit  eos.  £t  coena  lacta  cum  dlabohis 
jam  misisset  In  cor,  ut  traderct  eum  Judas  Slmo- 
nls  Iscfaarlotis,  sdens  quia  omnta  dedlt  el  Pater 
In  manus,  et  quia  a  Deo  exivit,  et  ad  eum  \adlt, 
surgit  a  coenaet  ponit  vestimenta  soa,  et  cum 
acoepisset  linteom  pra^cinxit  se.  Delnde  misit 
aquam  in  pclvim,  et  coepit  lavare  pedes  discipulo- 
mroy  et  exiergere  linteo  quo  erat  praednctus. 
Venit  ergo  ad  Simonem  Petmm,  et  didt  ei  Pe- 
tms  :  Domine,  tu  mibi  lavas  pedes?  Respondit 
Jesus,  et  dixit  d  :  Quod  cgo  fado  lu  nescis  modo, 
scies  autem  postea.  Dicit  ei  Petms  :  Non  iavabis 
mihi  pedes  in  aeternum.  Respondit  d  Jesus  :  Si 
non  lavero  te,  non  babebis  partem  mecum.  Dicit 
d  Simon  Petms  :  Domine,  non  tanlum  pedes 
meos,  sed  et  manus  et  caput.  Dicit  ei  Jesus :  Qui 
lotus  est,  noo  indiget  nisi  ut  pedes  lavet,  sed  esi 
mundus  lolus,  et  vos  muiidi  estis,  sed  non  omncs. 
Sciebat  enim  quisnam  essct  qul  traderet  eum. 
Propterea  dixit,  uon  estismundi  omnes.  Postquam 
ergo  lavit  pedes  eoruro,  acceplt  vestiroenla  sua, 
et  cuni  recubuissct  itemm,  dixit  eis.  Scitis  quid 
fecerim  vobis?  Vos  voeatis  me  magister  et  Do- 
mloe,  et  bene  dicitls.  Sum  etenim  :  Sl  ergo  ego 
lavi  pedes  vestros,  dominus  et  magister,  et  vos 
debetisalter  alterlus  lavare  pedes.  Exemplum  dedi 

T 


SMARAGDI  ABBATIS 


ll»4 


I  yobi»,  ut  quemadraodum  ego  feci  vobis,  ita  ei  vos  A  cum  m  rebus  bumaois  poBtea  Yifltur,  utlqiie  lem 


calcatur.  Ipsi  igitur  bumani  affectus,  tijie  quibut  in 
hac  mortalitate  uon  yivitur,  quasi  pedes  sunt,  ubi  ex 
bumanis  rebus  afBcimur,  hoc  ipse  evangelista  paie-> 
lecit :  Sciebat  enim ,  inquit,  quisnam  euet  qui  traderel 
eum  :  Vos^  inquit,  vocaiis  me  magitter  et  Domi- 
ne ,  bene  dicitis^  $um  etenim ,  ideo  beoe  dic^tis  quia 
sum. 

Si  ego  tavi  pedee  vestros,  DominuB  et  magislerf  et 
reliqua.  Disciraus  enim ,  fratres ,  bumilitatom  ab 
excelso,  faciamus  inviccm  bumiles,  quod  faumiiiter 
fecit  excelsus.  Nec  dedignetur  quod  fecit  Christus, 
facere  Christianus.  Nam  quod  dicit  :  Extmplum 
dedi  tobiSf  ut  quemadmodum  ego  feci  vobiij  Ua  et 
vos  faciatiSf  ostendit  nobis,  ut  si  quis  adversus  ali- 
B  quem  babet  querelam,  sicut  Dominus  donavit  no* 
bis,  ita  et  nos  invicem.  Itaque  nobis  deiicia  done- 
mus,  et  pro  nostris  deiictis  invicem  oremus.  Atque 
ita  quodammodo  invicem  pedes  noslros  lavemus. 
Nostrum  est,  dongnte  ipso,  ministerium  cbaritatis 
et  bumiUlatis  adhibere,  iiiius  est,  eiaudirc,  ac 
nos  ab  omni  peccatorum  contamiuatione  muudare 
per  Cbristum  et  in  Christo ,  ut  quod  a^iis  etiam 
remittimus,  boc  est ,  in  terra  soivimus ,  soivatur  iti 
coeio. 

AfftfR,  amen  dico  vobis^  non  est  servus  major  do^ 
mino  stto,  et  reliqua.  Hoc  idco  dixit,  quia  iaverat 
discipuiorum  pedes  magister  bumiiitatis,  et  verbo  et 
exemplo. 

p  (Smarafdus  hic  ptus  habet  quam  Evangehum  in  catna 
ia  ^  Dommi  in  se  complectitur^  nam  aureum  iltum^  el 
iuavissimum  Chrisii  sermonem^  quem  evangelista 
Joannes  habet  cap.  xiii,  xiv,  xv,  xvi,  xvii,  eeu  cg- 
gneam  cantionem  qna  Christus  suis  valedicit^  sub' 
nectit^  et  mira,  sed  clara  brevitate  ex  orthodoxis  pu 
tribus^  expoHit.) 

iVoj»  de  omnibus  vobis  dico^  ego  scio  quos  etegerim, 
Quos?  nisi  eos  qui  beati  erunt,  faeiendo  qu»  pra^ce- 
pit.  Non  est  ex  eis  iste,  qui  panem  illius  sic  edebut, 
ut  super  eum  levaret  calcaneum.  lUi  manducabant 
panem  Domini,  ilie  panem  Domini  contra  Donii- 
nuin  :  iUi  vitam,  iUe  pcenam.  AmodOj  inquit,  dico 
vobis ,  priusquam  fiatf  ut  credatis,  cum  factum  fuerit, 
quia  ego  sum  {Joan,  xiii).  Id  est,  ego  sum  ille  de  quo 
Scriptura  pllecessit,  ubi  dictum  est  :  Qui  manducat 


f  faeiatis.  > 

DIVI  AUGCSTINI   DICTA  DB  COEIIA   DOMINI. 

Pascha  nDS  UebnEum  nomen  est,  non  Graecum. 
Opportunissime  tamen  occurrit  in  lioc  noinine  quae- 
dam  congruentia  utrarnmque  Unguarum.  Qui  enim 
iraffx»  Gnecc ,  Laiiiie  patior  dicitur.  Ideo  pascba 
passio  putata  est,  velut  lioc  nomen  a  passione  ita 
appeUatum  est.  In  sua  vero  Ungua,  hoc  est,  in  Ue- 
braea,  pascba  transiens  dicitur.  Hoc  itaque  nomeu 
interpretans  nobis  i)eatus  Evangeiista,  ante  diem 
festum,  inquit,  pascha!^  sciens  Jesus^  quia  venit  hora^ 
ut  transiret  ex  hoc  mundo  ad  Patrem.  Ecce  pascha, 
eece  transitus.  Unde  etquod?DebocsciUcetmundoad 
patrem,  spes  membris  in  capite  est  data,  quod  e»- 
ient  iUo  transeunte  sine  dubio  secutura. 

Cum  dilexisset  suos  qui  erant  in  mundo ,  etc.  Quid 
esi  enim  in  finem  dilexit  eosy  nisi  in  Christum  ?  Anis 
enim  legis  Cbristus  ad  justitiam  omni  credenti. 
AUter,  in  finem  ditexit^  usque  ad  mortem  dilexit,  id 
ett,  usque  ad  mortem  iiium  dilcctio  iila  perdui(it, 
quia  tantum  dUexit  suos,  ut  morereiur  propter  eos. 

Et  eatna  facta,  cum  diabolus  misisset.  Ccena  ergo 
facta,  dictum  est,  jam  parata,  et  ad  convivantium 
mensam  usumque  perducta,  non  transacta  neque 
flnita.  Si  quaeris,  quid  miserit  diabolus  in  cor  Ju- 
d»,  lioc  utique,  ut  traderet  eum.  Missio  ista  non  fit 
per  aurcm,  sed  per  cogitationem.  Jam  talis  venerat 
ad  convivium  explorator  pastoris,  insidiator  Salvato- 
ris,  venditor  Redemptoris. 

ScienSf  quia  omnia  dedit  ei  Pater  in  manus,  et  quia 
«  Deo  exivit^  et  ad  Deum  vadit^  etc.  Si  omnia  dedit 
ei  Kater  in  manus,  ergo  et  ipsum  traditorem.  Nam 
si  ipsuro  In  manibus  non  baberet ,  non  utique  iUo 
uteretur  ut  veilet.  Proinde  traditor  traditus  erat  ei 
quem  tradere  cupiebat.  Atque  ita  malum  tradendo 
faciebat,  ut  de  tradito  bonum  fieret,quod  nesciebat. 
Sciebat  enim  Dominus  quid  faceret  pro  amicis,  ae 
sic  omuia  dederat  Pater  in  manus  ejus,  et  in  usu 
mala,  et  in  effeau  bona. 

Surgit  a  cmna  et  ponit  vestimenta  sua,  etc.  Cum  ergo 
illi  Deus  Pater  omnia  dedisset  in  manus,  ille  disci- 
pulorum  non  maniis,  sed  pedes  lavit.  Et  cum  se  sci- 
tetaDeoexisse  et  pergeread  Deum,  non  Dei  Domini, 
sed  hominis  scrvi  implevit  officium,  nec  ilUus  dedi-      panem  meum,  tevabit  super  me  calcaneum.  Deinde 


gnalus  est  pedes  iavare,  cujus  manus  jam  pnevide- 
iMit  iii  scelere  cruci  gendus.  Suis  exspoliatus  est 
vestimentis,  et  mortuus,  involutus  est  linteis,  ex- 
spoliatus  est,  et  tota  iUa  ejus  passio  nostra  purgatio 
«st.  Tanta  est  qtiippe  humanx  utilitati  bumUitas,  ut 
eam  commendaret  suo  exemplo,  etiam  divinitatis  su- 
blimitas.  Quid  est :  venit  ergo  ad  Simonem  Peirum? 
quasi  aliquibus  jam  bivasscl,  non  ila  inteUigendum 
«est,  quod  post  aliquos  ad  ilium  venerit ,  sed  quod  ab 
lUo  cceperit. 

Qui  lotus  est ,  non  habet  oputy  nin  pedes  lavare^ 
9ed  est  mundus  /o^xs,etc.Utiquemundu8totuspraeter 
pedes.  Oomo  quidem  in  saneto  iMiptismo  totus  aUui- 
taTf  non  oraeter  pedes,  se  J  totus-omniiio.  Yeruimamen 


D 


se(|niiiir  et  dioit  : 

Amenj  amen  dico  vobis,  qui  accipit  eum ,  tt  ^neiii 
ni.sero^  me  accipil.  Id  esl,  secundum  hominem.  Qui 
auiem  me  accipit,  accipit  eum  qui  misit  me,  id  est 
qui  accipit  me  secuudum  Deum,  accipiteum  qui  me 
misii.  Sic  namque  unusquisque  eum  qui  esi  mtssus 
accipiat,  ut  in  iUo  eum  qui  misit  atteodal.  Si  enim 
atlendas  Chrisium  in  Peirb,  invenies  discipaU  prae- 
ceplorem.  Si  aiitem  attendas  Patrem  in  Filio,  iit* 
venies  unigeniti  genitorem.  Ac  sic  in  eo  qui  missas 
est,  sine  ullo  errore  accipimus  mittentem. 

Cum  hwc  dixisset  Jesus,  turbatus  est  spiritu.  Quid 
est  ergo,  qned  iile  turbatus  est »  nisi  quia  infir* 
mos  in  suo  corpore,  hoc  est,  in  sua  Ecciesia,  suai 


tOS  COLLECTIONES  IN  EPISTOLaS  ET  EVANGELIA.  «08 

inflnnil^itis  tohmUria  similitadine  consolatus  est.  A  Et  Deu$^  inqnit»  darifieatus  Ht  im  eo,  Ipsi  entm  da* 


Quando  turbatnr,  qui  non  turbaretur  nisi  volens, 
eom  oonsolatur  qui  turbatur  et  nolens. 

ABfnd^anl  er§o  adinmcem  discipulij  hce$itante$  de 
qno  diceretf  et  reliqua.  Sic  quippe  in  eis  erat  erga 
magistrora  sunm  pia  charitas,  ut  tamen  eos  hu- 
mana  alterum  de  altero  stimuiaret  infirmitas.  Nota 
quidem  sibi  erat  cujusque  conscientia,  vernmtamen, 
qnia  proximi  erat  ignsta,  ita  sibi  singulns  quisque 
certns  enit,  ut  incerti  esscnt,  et  eseteris  singuli,  et 
singnlis  oeteri.  Erat  ertfo  recumben$  unu$  ex  di^d" 
puli$  eju$  in  $inu  Je$u,  Qui  dixit  iji  «tmt,  paulo  post 
ait,  $uper  pectu$,  ipse  est  Joannes,  cijus  est  hoc 
Evangelium.  Itaque  cum  recubuisset,  ait  ille,  supra 
pectns  Jesu,  hic  est  utique  pecloris  sinus  sapienti» 


riflcatio  estFilii  hominis,  nt  Deus  clariflcetur  in  eo» 
Et  coniinuo ,  inquit ,  darificavit  eum  ^  rcsurroctio* 
nem  sciiicet  suam ,  non  sicut  nostram  in  flne  sae-> 
cuii ,  sed  continuo  futuram  liac  attestatione  prsdi» 
cens 

FUioliy  adhuc  modieum  vobiecmm  $um,  Ne  pntarent 
ergo,  quod  sic  eum  clariflcalurus  essel  Deus,  ut  non 
eis  conjungeretur  ulterius  ea  conversatione  qua  ia 
lerra  est :  Adhuc^  inquit,  modicum  vobi$cum  $mm^ 
tanquam  diceret :  Gontiimo  quidem  resurreciione  cla«> 
rificabor,non  tamen  coutinuo  ascensums  incoelumi 
sed  adhuc  modicum  vobiscum  sum,  sicut  enim  scri- 
ptum  est  in  actibus  Apostoiorum  (Cap.  i) ,  fecit  cum 
eis  post  resurrectionem  quadraginta  dies,  intrans  et 


secretnm,  dicit  ei :  Domine^  qui$  e$t?  Respondit  Je«-  B  exiens,  mandncans  et  bibens,  non  quidem  babens 


sos  :  lile  e$t  cui  intinctum  panem  porrexero ;  cum 
inHnxi$$et  panemt  dedit  Judce  :  post  panem  introivit 
in  illum  Satanas.  Expressus  est  tradiior,  nudatae 
snnt  latebrx  tenebrarom.  Bonum  est  quod  accepit, 
aed  malo  suo  accepit,  quia  male  bonum  malus 
accepit.  Quid  erat  autcm  panis  traditori  datus ,  nisi 
denionstratio  cui  gratix  fuisset  ingratus?  Iiitravit 
ergo  homini  ingrato  panis  in  venlrem,  hostis  in 
mentem.  Et  dicit  ei  Jesus  :  Quod  faci$  fac  citius, 
Non  pnecepit  facinus ,  sed  praedixit  Judse  malum, 
nobis  bonum,  non  tam  in  perniciem  perfldi  satv 
vicndo,  quam  ad  saluiem  fldelium  fcsilnando,  ille 
agebat  negolium  su.ne  venditionis,  iste  nostrae  re- 
demptionis. 


esuriendi  ac  sitiendi  egestatem,  sed  usque  ad  ista 
camis  insinoans  veritatem,  quae  cibandi  ac  potaudi 
jam  nott  habebat  necessitalem,  sed  potestatem.  Hot 
ergo  quadraginla  dies  signiflcavit  dicendo  :  Adhme 
modicum  vobi$cum  stim,  an  aliud  aHquid?  Potest 
enim  et  sic  intelligi,  adhuc  modicum  vobiscum  sum» 
Adhuc  sicut  vos  in  hac  inflrmitate  camis  eiiam 
ipse  sam,donec  scilicet  moreretur  atque  resurgerett 
quia  posteaquam  resnrrexit,  com  iliis  quiilera  foit 
diebus,  ut  dictom  est ,  quadraginta  cxhibittonc  coi^ 
poralis  prxsenti»,  sed  non  cum  iliis  ^iit  consortio 
inflrmitatis  hnman». 

Queeriti$  me,  et  $icut  dixi  Judan$,  quo  ego  vado , 
vo$  non  pote$ti$  venire,  et  vobi$  dico  modo,  lloc  est» 


Betc  auiem  nemo  $civit  di$cumbentiumy  ad  quid  ^  modo  iion  poteslis.  Isti  itaque  non  poterant  venirc 


dixerit  ft,  quidam  en^  putabanty  quod  loculo$  ha- 
bebat ,  etc  Uabet  ergo  et  Domimis  ioculos,  et  a  fide- 
libns  oblata  conservans,  et  suomm  necessitaUbus,  et 
aiiis  iiidigentibus  tribuebat.  Tunc  quidem  primum 
Eeclesiasticae  pecunite  fonna  est  instiluta,  ubi  in- 
telligeremus,  quod  pra^cepit ,  non  cogitandum  esse 
de  crastino,  non  ad  hoc  fuisse  prseceptum,  ut  nihil 
pecunix  servaretur  a  sanctis,  sed  ne  Deo  pro  ista 
•erriatur,  et  propler  inopiae  timorem  justitia  de- 
•erator.  Nam  cum  accepisset  ille  bucceliam,  exiii 
eontinuo,  erat  nox.  Guin  ergo  exiret,  mox  ait 
Jesos  : 
Nune  darificatu$  e$lFilitt$  homim$.  Cies  ergo  dici 


tnnc  quo  ille  ibat,  sed  poterant  poslea.  Non  igitor 
adhuc  minns  idonei  erant  sequi  Dominum,  oosque 
docens,  qoomodo  idonei  esse  posseut  pergere,  quo 
iiieautecedcbat:lfait(/a(ttm,  inquit,  novum  dovobi$y 
«1  dUigatis  indcemj  $icut  dilexi  vo$^  hi  sunt  gressus 
quibus  sequendos  est  Cbristos.  Diiectio  ista  nos  in-* 
novat,  ut  simus  hoinfties  novi ,  haeredes  tebtaincnti, 
novi  cantatores  cantici  novi. 

Didt  d  Simon  Petru$  :  Domincy  quo  vadis^  ctc.  Sic 
utique  hoc  dixit  magistro  discipulus,  et  Domino 
servus,  tanqiiam  sequi  paratus,  propterea  quipps 
Dominus,  qui  ejos  animum  vidit,  quare  hoc  interro- 
gaverit,  sic  ei  rcspondit  :  Quo  ego  vado  non  potes  me 


enictavitverbum,  id  est,  Cbristusdiscipulisfldelibus,  y.s(>7ttf  mo(/o.  Quid  festinas,  Petre?  Nondum   te  soo 


ot  aodirent  eom  et  amarcnt  sequcndo.  Et  nox  nocii 
annimtiavit  scientiam,  id  est,  Judas  Judaeis  infldeli- 
bas,  ut  venirent  ad  eum  et  apprehenderent  oerse- 
qoeRdO' 

Nunc^  inquit,  darificatu$  estFUius  homihis.  Video 
hicaiiquid  quod  praeflguret  magnum.  Exiit  Judas,  et 
tbrificatus  est  Jesus :  exiit  filius  perditioni$,etdari- 
iGalos  est  fllius  hominis.  lile  quippe  exierat,  propter 
qoem  dictum  eis  erat ,  et  vos  mondi  estis,  sed  non 
omnes.  Exeunte  itaque  immundo,  omnes  mundi  re- 
manserant,  et  com  suo  mundatore  manserunt.  Tale 
tliquiderit,  cum  victos  a  Christo  transierit  hic  mun- 
dosyetnemo  in  populo  Christi  remanebit  immun- 
dus,  aed  sicut  sol  fulgebunt  in  regno  Patris  sui : 


spiriiu  solidavit  pctra,  noli  extolli  pncsumendo,  non 
pOtes  modo ,  noli  dejici  desperando,  sequeris  post* 
ea.  Et  Petrus  :  Quare  te  non  possum  sequi  modo  ? 
animam  meam  pro  te  ponam.  Et  Dominus  :  Amen  i 
amen  dico  tibi ,  iior  cantabit  gallus  donec  ter  me 
neges.  Ecce  quomodo  tibi  cito  apparebis,  qui  ma« 
gna  loqueris,  et  te  parvulum  nescis,  qui  mihi 
promittis  mortem  tuam,  ter  negabis  vilam  tuam» 
Non  turbctur  cor  vestrumy  credite  in  Deum ,  etc. 
Ne  mortem  tauquam  homines  timerent>  et  ideo  tur^ 
barentur,  consolatur  eos,  etiam  Deum  se  esse  con* 
testans.  Mortem  mctuisiis  huic  formae  servi»  non  tuf- 
betur  cor  vestrum,  suscitabit  illam  forma  Dei.  Scd 
quid  est  quod  scquitur  ;  In  domo  patris  mei  man$i9^ 


207 


SMARAGDl  ABBATIS 


9:)S 


nei  mmlUB  iUHt  ?  nisi  qoia  et  8ibi  meUidianl,  Unqaam  A     ^men^  mmem  dke  «0Ht,  fw  erMi  in  me,  apera  qum 


esscnt  ab  illo  perilurl,  merito  torbabantor.  Sed  cnm 
audiout :  Im  immePatru  mei  maiMQaei  mullm  mmI  ;  d 
quo  miHUi  dixiitem  vobit » quia  vado  vabie  parare  Ioctuh. 
A  perturbatione  recreantnr,  certi  ac  fidenteSr  et  jam 
post  pericula  tentationum  se  apudDenm  cumChriftio 
esse  mansnros,  quia  et  si  aliot  est  alio  fortioryant 
alius  alio  sapientior,  aui  alins  alio  jostior,  aut  alius 
alio  sanctior,  in  domo  Patris  roei  mult»  manaioiiet 
sunt.  Ubi  numsienem  pro  suo  quisqne  acceptnms 
est  merito,  atqne  ita  Deus  erit  omnia  in  omnibos» 
ut  quoniam  Deus  charitas  est,  per  charitaiem  fiat» 
ut  quod  habent  singuli,  commune  sit  oronibns.  Sic 
cnini  quisque  etiam  ipse  habet,  cnm  amat  in  altero 
quod  ipse  non  habet.  Non  erit  itaqne  aliqua  inTidia 


efo  faeio^  etc  Majora  qoam  ipse  facit  dixit  eob  esse 
lactnros,  sed  in  eis,  ^d  per  eos  se  fadentem.  in 
ipsis  tanqnam  ex  semetipsis.  Sed  qns  sont  tan- 
dem  ista  mijora?  an  forte  quod  aegros,  ipsislrans- 
euntibas,  etiam  eorum  nmbra  sanabat.  Majos  est 
enim  nt  sanet  ombra  quam  fimbria,  illud  per  se, 
boc  per  ipsos,  sed  utrumque  ipse,  vemmtameii 
quando  ista  dicebat,  verS^omm  suoram  opera  oom- 
mendabat.  Aodiebant  et  credebant  iili,  et  eoram- 
dem  Yerfooram  fractns  erat  fides  illoram.  Yeram- 
tauien  OTangelizantibus  discipulis  gentes  etiara  cie- 
diderant.  Ustc  sunt  sme  dubitatione  m^jora.  Nec 
tamen  ait :  Majora  horum  faeielis^  ut  solos  aposto- 
ios  ea  putaremus  esse  facturos.  Sed  qui  eredii  im 


imparis  daritalis,  quoniam  regnabitin  omnibus  uni-  B  me,  inquit :  Ita  ne  quicunqne  credit  in  Christom 


tas  charitatis.  Quomodo  vadit  et  parat  locum,  si  jam 
multae  mansiones  sunt  ?  An  ists  mansiones  et  sunt 
et  parandaesunl?  Parat  autem  modo  mansiones  man- 
sionibus,  parando  mansores,  qnas  prsparayit  prae- 
destinando,  praeparat  operando,  nec  alias,  sed  quas 
praeparavit,  haspneparat.  Sed  quia  nondum  sont 
■iu  opcratione,  £l  ti  abiero,  inquit,  ei  prttparavero 
vakii  locum^  ilerum  veuio  et  aecipiam  vo$  ad  me- 
metip$um,  Quid  pulavimus  esse  domum  Dei,  ntsi 
4e:nphiin  Dei  ?  Templum  enim  Dei  $anctum  esl,  in- 
quii  Apostoius,  quod  estit  vos.  Quid  est :  Quo  vadis, 
Domine?  QuiJ  est :  Quo  venis?  Si  l)ene  te  inteliigo, 
nec  unde  vadis,  nec  unde  venjs  recedis,  vadls  la-r 
tendo,   veais  apparendo,  sed  sic  maneas  regendo, 


facit  qust  Ghristus.  Nam  inter  caetera  bona,  etiam 
hoc  eis  donare  dignatus  est,  nt  majora  faceret  pcr 
illos  quam  praeter  illos.  Nonne  ab  ore  ipsius  di- 
Tcs  ile  tristis  abscessit,  quando  titae  aetemaeooo- 
siiium  quaesirit,  et  tamen  postea,  quod  ab  iUo  nn- 
ditu  non  fedt  unus,  feceranl  mulli,  cum  loque- 
retur  per  disctpulos  magister  iKmus.  Ecce  majora 
fecil,  praedicatns  a  credentibus,  quam  locutns  au- 
dieolibus.  Tunc  autem  verba  ejus  erant  opera  cjna. 
Et  utique  minus  est  verba  justiliae  praedicnra, 
quod  fedt  propter  nos,  quam  impios  justificnrBt 
quod  iu  fedt   in  nobis,  ut  fadamus  et  nos. 

Et  quodeunquepetierili$  in  nomine  meo  koc  facum^ 
et  reliqua.  Magnaro  spem  Dominus  suis  promisil 


nt  proficiamus  bene  vivendo.  Quoroodo  parabitor  C  orantibus,  dicens  :  Quodcunque  petieriti$  in  nom-ne 


locus  ttbi  possimus  manere  perfruendo  ?  Nam  quod 
dicit :  Quo  ego  vado,  vos  sdtis,  et  viam  sdtis,  in  sub- 
sequentibus  apcrilur  cum  didt :  Ego  $um  vta,  m- 
ritai  el  vita» 

yemo  venit  adJ^atrem,  elc.  Ibat  ergo  ad  seipsum 
-pcr  seipsuro,  el  nos  irous  ad  ipsuro  per  ipsuro,  iroo 
vero  et  ad  Palrem.  Aliud  quippe  YerlKim  Dei  est, 
aliud  homo,  sed  Vcrbum  caro  factum  est,  id  cst, 
bomo,  non  itaque  alia  Yerbi,  alia  est  hominis  .per- 
sona,  quoniaro  utrumque  est  Ghristus  una  persona. 
Ac  per  hoc  queroadmodum  caro  mortuaest,  Christns 
est  mortuus,  ei  cum  caro  sepulta  est,  Christus  so- 
.|Miltus  est,  sic  enim  corde  credimus  ad  justitiam, 
^ic  ore  profitemur  adsalutem.  Ita  cum  caro a  mor- 


meo,  hoc  faciam.  Ipsum  enim  quodcumque,  non 
ait  petieritis  utcunque,  sed  in  nomine  meo,  Jesns 
enim  interpretatur  Salvalor,  quapropter  quando  vo- 
lumns  ut  fadat  quodcunque  pelimus,  non  utcunqoe. 
sed  in  nomineSalvatoris  petarous.  Non  ergo  contrt 
salutem  uostram  petamus.  Sic  ergo  perrexit  ad  P^ 
trem,  ut  non  relinqueret  indigentes,  sed  exaodii^i 
petentes. 

Si  diligiti$  me,  mandata  mea  ^ervate^  et  ego  rogako 
Patrem,  etc.  Hic  est  utique  in  trinitate  Spiritus  san- 
ctus,  quem  Patri  et  Fiiio  consubsUntialem  et  oo- 
aeteraom  fldescatholica  confitetur.  Jam  Itaqoe  habe» 
bant  $piritum  discipuli,  quem  Dominos  promitte- 
bat,  nec  tameu  adhuc  eum  habebant,  sicnt  eom 


te  venit  ad  vium,  ChrisUis  venit  ad  viUm.  Et  quia  ^  Doroinus  promittebat,  qui  quantum  habendus  foe- 


verbum  Dei  Christus  est,  Christus  est  viu.  lu 
wiuiro  quodam  et  ineffabili  roodo,  qui  nunquaro  di- 
misit  vel  amisit  seipsum,  venit  ad  seipsuro. 

Si  cognovi$$eti$  fne,  etc  Hoc  est  quod  ait  :  iVe- 
mo  venit  ad  Palrem  ni$i  per  me.  DicU  est  eniiu  om- 
nimodasiroilitudo,  quae  illi  cum  Patre  est,  utideo 
amodo  dicerentur  nosse  Patrem,  quia  noverant  si- 
milem  Filiuro.  Sic  ergo  dictum  est  ad  Philippum  : 
Qui  videt  me,  videt  et  Palrem,mn  ut  ipse  sil  Pater, 
qui  Filius,  sed  quod  a  Patris  siuiiiitodiue  in  nuilo 
prorsus  discrepetFilius.  Ac  si  diceret,  si  me  vidisti, 
»qui  omuimoJo  ei  similis  sum,  vidisti  illum  cul  similis 
«um.  Sequitur. 


rat,  nondum  habebant.  Habebant  iUque  minas, 
dandus  erat  eis  ampiius  :  habebant  occulte,  acce- 
pturi  fuerant  roanifeste.  Quia  et  hoc  ad  majus 
donum  sancti  Spiritus  pertinebat,  ut  eis  innotesce- 
ret  quod  habebant.  Quod  vero  ait :  Eogabo  Patrem^ 
et  alium  Paracletum  daifit  vobi$,  ostendit  et  se- 
ipsum  esse  Paracletum ;  irtipcxWoc  enini  Graece, 
Latine  dicitur  advocatus,  et  dlctum  est  de  Christo  : 
Adtocatum  kabemue  apud  patrem^  Je$um  Ckri$ium 
ju$tum  (/  Joan.  n).  Vo$  autem,  Inquit,  eogno$eeii$ 
eum,  quia  apud  vo$  manebit^  et  in  vobi$  erit^  ne 
puurent  iu  apud  eos  esse  ut  hospltem,  ei^osirit 
quid  dixerit,  apud  ros,  cnm  a^junxit  et  dixlt,  t» 


»»  COLLECTIONES  IN  EPISTOLAS  ET  EVANGELIA.  m 

woBh.  Datur  qoippe  al  sil  et  ia  \obis.  Sed  vidcri  et  A  a  quo  habet  hoc  ipsam^  quod  iUi  est  indifrerenler 


tciri»  quemadmodum  videndus  et  sciendus  esl,  non 
polest  a  nobis,  si  non  sit  in  nobis. 

Non  reliruiuam  vot  orphanos,  etc.  Post  promissio- 
nem  Spiritus  sancti  ne  quis  putaret,  quod  ita  eum 
Dominus  daturus  fueral,  velut  pro  seipso,  ut  non 
nl  ipse  cum  eis  esset  futurus,  adjecit :  Non  Telin- 
ifuam  vo$  orphanos.  Quamvis  ergo  nosFilius  Dei 
suo  Pjitri  adoptaverit  filios,  et  eumdem  Patrem  nos 
Toliierit  habere  per  gratiam,  qui  ejus  Pater  est, 
per  natnram  tamen  etiam  ipse  erga  nos  paternum 
qaodammodo  demonstrat  affectum,  cum  dicit :  Non 
reHnquam  vos  orphano$,  Deinde  sequitur  :  Adhuc 
fnodicum  et  mundus  me  jam  non  videt^  vo$  autem 
ukUHi  me,  quia  ego  vivo  el  vot  vivetis,  Quid  est  hoc 


lequalis.  Non  miremur,  non  paveamus,  non  est  mi- 
Dor  Patre,  sed  non  est,  nisi  a  Patre,  non  utique 
suum,  sed  Patris  est  verhum,  quomodo  nec  sua 
imago,  sed  Patris»  nec  suusFllius  idem  ipse,  sed 
patris. 

Ha!c  loeutus  sum  vobis  apud  vos  manens^  ^Teliqua. 
Apud  vos  manens,  utique  praesentia  corporali,  qua 
cum  illis  visibilis  loquebatur :  Pnracletus  autemt 
inquit,  Spiritus  sanctus,  quem  mittet  Pater  in  nomino 
mea,  ille  vos  docebit  omnia.  Nam  quando,  vel  quem 
Spiritus  sanctus  docet,  trinitas  ipsa  docet,  sed  qno« 
niam  trinilas  est,  oportebat  ejus  singulas  insinuare 
personas,  omnes  igitur  el  dicit  et  docet  trinitas,  sed 
nisi  etiam   singillatim  commcndaretur,  eam'  nul- 


qood  de  praesenti  se  dixit  vivere,  illos  autem  de  B  lo  modo  humana   capere    utcunque  posset  infir- 
famro  esse  victuros?  Nisi  quia  vita  etiam  caniis     inctas. 


otiqoe  resurgentis,  qualis  in  ipso  praecedebat,  et 
tUis  est  poUicitus  secuturam.  Duas  ergo  resur- 
rectioneSy  suam  scilicet  mox  futuram ,  et  nostram 
im  fiiie  sxculi  venturam,  duobus  verbis  praesentis 
tcmporis  et  futuri,  eleganter  breviterque  promisit : 
Sed  quoniam  post  resurrectionem ,  etiam  ipsam 
carnem  soam,  quam  non  solum  videndam,  ve- 
rom  etiam  contrectandam  demonstravit,  suis  voluit 
demonstrare,  non  suis  sublrahere,  et  hoc  est  fortasse, 
sdhoic  modicom  et  mundus  me  jam  non  videt,  vos  au- 
len  videtis  me. 

In  iUo  diCf  inquit,  voi  cognoscetlSt  quia  ego  sum 
ik  Baire  meo^  etc.  Tn  quo  die  ?  nisi  de  quo  ait : 


Pactm  relinquo  vobis,  paeem  meam  do  vobis.  Hoc 
est  quod  legimus  apud  propbetam :  Pacem  super  pacem. 
Pacem  nebis  relinquit  iturus,  pacem  suam  nobis 
dabit  in  fine  venturus,  pacem  nobis  relinquit  in  boc 
saeculo,  pacem  suam  nobis  dablt  in  futuro  saeculo. 
Pacem  nobis  relinquit,  in  qua  manentes  bostem 
vincDnos,  pacem  suam  nobis  dabit,  quando  sine 
hoste  regnabimus.  Pacem  reliquit  nobis,  ut  etiam 
hic  invicem  diligamus,  in  iUo  tamen,  atque  ab  illo 
est  nobis  pax  ; ,  ipse  est  pax  nostra^  qui  feeit  utraqua 
«mim  (Ephes,  ii),  pax  ergo  ipse  nobis  est,  et  cum  cre- 
dimus  quia  est,  et  cum  videbimus  eum  sicuti  est. 
Quod  vero.  adljunxit,  Non  quomodo  mundus  dat,  ego 


Ei  909  vitcrif,  tunc  enim  erit  ut  possimns  videre  ^  do  vobis,  quid  est  aliud,  nisi  non  quomodo  homines 


fDod  crediinus,  nam  et  nunc  est  in  nobis,  et  nos 
iailfo.  Qui  habet  mandata  mea^  et  servatea,  illi  est 
qus  diUgit  me,  qui  habet  in  memoria  et  servat  in 
vils ;  qoi  habet  in  sermonibus,  et  servat  in  mori- 
hos;  qui  habet  audiendo,  et  servat  faciendo,  ipse 
est,  inquit,  qui  diligit  me;  etego  diligam  eum^  et 
mmnfestabo  ei  meipsum.  Diligam  et  manifestabo, 
id  esl,  ad  hoc  diligam  ut  manifestem.  Quid  cst 
diUgam?  tanquam  tunc  dilecturus sit,  et  nunc  non 
dnigat  ?  absit.  Nunc  enim  ad  hoc  diligit,  ut  cre- 
damos  et  mandatum  fidei  teneamus,  tunc  ad  hoc 
dRigel,  ot  videamos,  et  ipsam  'visionem  mercedem 
fidd  capiamns. 


dant,  qui  propter  ea  sibi  dant  pacem,  ut  sine  mo- 
lestia  non  Deo ,  sed  amico  suo  mundo  pcrfruan- 
tur. 

Non  turbetur  cor  vestrum,  neque  formidet ;  audistis 
quia  ego  dixi  vobis,  etc.  Hinc  ergo  turbari  et  for-, 
midare  poterat  cor  iUorum,  qued  ibat  ab  eis». 
qoamvis  venturus  ad  eos,  ne  forsitan  gregem  lu- 
pus  in  hoc  intervaUo  invaderet  pastoris  absenlia. 
Sed  a  quibiis  homo  abscedebat,  Deus  non  reliu- 
qoebat,  ei  idem  ipse  Christus  horoo  et  Deus.  Ergo 
et  ibat  per  id  quod  homo  erat,  ct  mancbat,  per  id 
quod  Deus  erat :  ibat  per  id  quod  in  uno  loco  erat, 
manebat  per  id  quod  obique  erat.  Si  diligerelis  me. 


Rewpondit  Jaus  et  dixit  eis  :  Si  quis  ditigit  me^  ^  gauderetis  utique  quia  vado  ad  Patrem,  quia  Pater 


sermonem  meum  servabit^  et  Pater  meus  ditiget  etcm,  et 
ad  emm  vememus^  etc.  Sic  inseparabUiter  operantor 
Falcf  eiFIUos,  sic  et  inseparabiliter  dUigont.  Ecce 
facil  in  sanctis,  cnm  Patre  et  Fllio,  sanctus  etiam 
Spiritus  mansionem  Intos  otiqoe  tanqoam  Deus  in 
templo  suo.  Deos  trinitas,  Pater  etPiUosetSpiri- 
ttts  sanctos  veniont  ad  nos,  dom  venimos  ad  eos. 
Yeoionl  sobveniendo,  venimus  obediendo :  veniunt 
iHuniiiando,  venimns  intuendo;  veniunt  implendo, 
venimos  capiendo,  ot  sit  nobis  eorum  non  extra- 
r&i  Tisio,  sed  intema,  el  in  nobis  eorum  non 
tnositoria  mansio,  sed  aetema.  Sequitur  :  Et  ser- 
manem  quem  audistis^  non  est  meuSf  sed  et  Patris. 
Reele  ifptur  anctori  tribuit,  quidipiid  facit  aequalis. 


major  me  e$t.  Per  quod  ergoFilius  non  est  aequalis 
Patri,  per  hoc  erat  itunisad  Patrem,  per  illtid  au- 
tem  in  quo  est  aequalis  gtgnenti  (Ji^igenitus,  nun- 
quam  recedit  a  Paire.  Forma  quippe  servi  accessit, 
non  forma  Dei  recessit,  hxc  est  assumpta,  non  illa. 
consumpta.  Propter  hanc  dicit ,  Pater  major  me  est, 
propter  ilhm  vero,  ego  ct  Fater  unum  sumus,  Agno- 
scamus  geminam  substanliam  Ghristi,  divinam  sci-. 
licet  qua  aequaUs  est  Patri,  humanam,  qua  major 
est  Pater.  Utrumque  autem  simul  non  duo,  sed 
unus  Cbristus,  ne  sit  quatemitas,  non  trlnitas 
Deus.  Sicut  enim  unus  est  homo  anima  ratioiialis 
et  caro,  sic  unus  est  Christus  Deus  et  homo^  ac 
per  hoa  Chrisios  e&V  l>«w%«  ^voda.  wCv^vi's^>&  ^ 


)1|  S^IARAGDI  ABBATIS  11% 

caro,  Cbristuin  in  hi&  oninibus,  Chrislum  in  sin-  A  faciraus  quae  pnecepil,  el  diligimus  qiise  promisit. 


|ulis  confilemur.  Quis  est  crgo,  per  quem  factos  cst 
BkaDdusTCiirisius  lesus,  scd  in  fonna  Dei.  Quis  est 
sub  Pontio  Pilato  cruciQ&us?  ChrisUis  Jesus,  sed  ia 

lorma  senri. 

Et  nune  dixi  vobispriiaquam  fiatf^ut  cum  fu$rU 
factum  credttiii,  et  raliqua.  Quid  sibi  vult  hocT 
Nonne  potius  dicendum  fuit :  £t  nunc  dixi  vobis» 
priusquam  Oat  ut  credalis,  ut  cum  factum  fuerit, 
\ideatis.  lilud  enim  dicit :  Cum  jactum  fuerit,  quod 
eum  po$i  morlcm  visuri  erant  viventem,  et  ad  Pa- 
Urem  ascendeniero,  quo  viso  illud  fueraut  credituri, 
quod  ipse  esaetFiiius  Dei,  qui  potuit  hoc  facere  cum 
praedixisset»  et  pnc;dicare,  antequam  faceret.  Dcinde 
quid  dicii :  Jam  non  multa  loquor  vobiscwn^  venit 


In  hoc  clarificalui  ett  Pater  meii<,  ut  fructum  p/tc- 
rimum  a/feratis,  et  reliq.  Non  hoc  nostrae  glorise^tri- 
buamus,  tanquam  hoc  ex  nobis  ipsis  habeamus, 
ejus  est  enim  haec  gratia,  et  ideo  in  hoc  non  no- 
stra,  sed  ejns  est  gloria,  ut  efficiamur  Christi  di- 
scipuli,  quia  cjus  misericordla  praevenit  oos.  Quod 
autem  ait  :  Sicut  dilexit  me  Pater^  et  egc  dilexi  ro<, 
non  aequalitatem  naturx  osiendit  nostrx  et  sune, 
sicut  est  patris  et  ipsius,  sed  gratiam  qua  modia- 
tor  est  Dei  et  hominum«-  homo  Chrislus  Jesus.  Quid 
est  ergo  :  Manete  in  dilectione  mfia^  nisi  manete  iu 
gratia  mea?  Quid  est  quod  dicit :  Sicut  dilexit  me 
Pater,  et  ego  ditexi  vot  ?  Nunquid  et  hic  gralia  iutcl* 
ligenda  est,  qua  Pater  diligitFilium?  Sicut  gra« 


gmm  princeps  mundi.  Quia  ni&i  diabolus?  et  in  me  B  tia  est,  qua  nos  diligitFilius,  cum  simus  nos  fiiii 


non  invenit  quicquam.  Nullum  scilicet  omninopec* 

catum ;  sic  enim  ostendit  nou  crealurarum»  sed 

peccalorum  principem  diabolum,  Quid  aulem  dicit 

dir*^mbentibus  ?    Surgite^   eamus  hinc^  quo,  nisi 

ad  illum  locum  umle  fuerat   tradendus  ad  mor^ 

lem? 
Ego  tum  vitis  vera,  etPaler  meui  agricola^  et  reli- 

qoa.  Iste  iocus  evangelicus,  fratres,  ubi  se  dicit 

Dominos  vitem,  et  discipuios  suos  palmites,  sc- 

cuadum  boc  dicit,  quod  cst  caput  Ecclesiae  nosque 

niembra  cjus.  Unius  quippe  naturae  sunt  vitis  et 

palmites,  mediator  Dci  et  bominura,  bomo  Chri- 

stus  Jesus,  cum  esset  Deus»  cigus  natune  noA  sur* 

miis,  factus  est  homo,  ut  in  illo  esset  vitis,  una 


gratia,  non  natura,  unigenitus  autem  natura,  non 
gratia.  An  hoc  etiam  in  ipsoFilio  ad  hominem  re- 
ferendum  est?  ita  sane,  nam  dlcendo :  Sicut  dile-' 
xit  me  Pater^  et  ego  dilexi  vos,  graViam  mediatoris 
ostcndit,  mediator  autem  Dei  et  hominum,  non  in 
quantum  Deus  est,  sed  in  quantum  homo  est, 
Christus  Jcsus.  Deus  euim  erat  Verbum,  unigenitus 
gignenti  coaeternus,  sed  ut  mediator  darelur  nobis 
per  inefTabilem  gratiam :  Verbum,  caro  faitum  e*it  et 
habitavit  in  nobi$, 

Hccc  locutus  sum  vobis^  ut  gaudium  meum  in  vo- 
bis  sit,  et  reliq.  Quod  est  gaudium  Christi  iu  nobis, 
nisi  quod  dignatur  gauuere  de  nobis?  £t  quod  est 
gaudium  nostrum  quod  dicit  impleium,  nisi  «jus 


uutura,  CMJus  et  nos  hoinines   palmites  esse  pos-^  habere  consortium?  Diligamus  ergo  invicem  sicut 


fumua  :  Et  Pater  meuSj  inquit,  agricola  est,  Secun- 
dum  boc  ergo  vitis  Christus,  secundum  quod  ail : 
Pater  major  me  est ;  secundum  id  quod  ait  :  Ego 
et  Pater  unum  sumus,  et  ipse  agricola  est.  Jam  vos 
ioquit,  mundi  estis,  mundi  scilicet  atque  mundandi. 
Neque  euim,  nisi  muiidi  essent,  fruclum  alTerre 
potuissent,  et  tamen  omnem  qui  fert  fruclum,  pur- 
gat  agricola ,  ut  fructum  plus  aflerat.  Quis  enim 
est  in  hac  vita,  ut  non  sit  magis  magisquc;  mun- 
dandus?  Quare  iion  ait :  Mundi  estis  per  baptismum, 
quo  abluti  estis,  sed  ait,  propter  verbum  quod  lo- 
cutus  sutn  vobis?  nisi  quia  et  in  aqua  verbum  mun- 
dat,  detrahcverbum,  et  quidestaqua,  nisiaqua? 


dilexit  no8,  et  tradidit  semetipsum  pro  nobis.  Ifa- 
jorem  quippe  hac  dilectionem  nemo  tmbet,  ut  animam 
suam  ponat  quis  pro  amicis  suis,  Eum  quippe  iini- 
temur  pia  obedientia,  ut  ei  nos  comparare  nuUa 
praesumamus  audacia  :  Vos,  inquit,  amici  mei  esiis, 
roagna  dignalio,  ser\1  cssc  non  meremur,  et  amici 
vocamur :  Jam  non  dicam  vos  servos^  quia  servu^ 
nescil  quid  faciat  dominus  ejus.  Cooniam  itaque 
dedit  nobis  poiestatem  filios  Dei  fieri  (Joan.  i), 
non  servi,  sed  filii  sumus.  Qui  autem  aliquid  boni 
agit  et  extollilur,  quasi  hoc  ipse  faciat,  oon  domi- 
nus  ejus,  iste  servus  nescit  quid  faciat  dominus 
ejus.  Nos  autem  omnes,  ut  amici  Domini  esse  pos* 


Accedit  verbum  ad  cLementum,  et  fit  sacramentum  j^  simus,  quicquid  Dominus   nostcr  faciat  sciamus. 


etiam  ipsum  tanquam  yisibile  verbtim ,  boc  est, 
feiiram  fidei  prxdicamus,  quod  dicit  J^poslolus  : 
Quia  si  confesius  fueris  in  ore  tuo^  etc.  IIoc  verbum 
fidei  tantum  valct  in  Ecclesia  Dei,  ut  per  ipsuro 
credentem,  ofilerentem,  benedicentem,  tiogcntem, 
ctiam  tantilkim  mundet  infantem,  quamvis  nondum 
valentem  corde  credere  ad  justitiam,  et  ore  confi- 
teri  ad  salotem.  Tolum  hoc  fit  per  verbum  de  quo 
Uomious  ait  ?  Jam  vos  mundi  estis  ptopter  verbum 
quod  locutus  sum  vobis  :  Manete  in  m«,  inquit»  et 
ego  bsvobii.  Uuum  eduobus  palmiti  congruit,  aut 
vitis  aut  ignis,  si  in  vite  non  est,  in  igoe  erit,  ut 
ergo  in  igne  non  sit,  in  vile  sit.  Tunc  ergo  di- 
CCttda  suat  \  rba  cius   in  nobis  mancre,  quando 


Non  solum  etiam  bomines,  verum  etiam  justos  ipse 
facit  nos,  et  non  ipsi  nos.  Ab  ipso  quidquid  boni  est 
donatur,  utomnino  deomnibusbonis»  qui  gloria4ur, 
in  Domino  glorietur. 

1^0«  aulcm  diM  amtcos,  quia  omiua  qUa^cunque 
audivi  a  Patre,  etc.  Quo  igilur  pacto  hoc  intelligen- 
dum  est?  Quis  enim  audeat  affirmare,  vel  credere 
uUum  hominem  scire  omnia  quaecunque  a  Patre 
audivit  unigenitusFiiius?  Nam  sicut  immortalita- 
tem  caniis,  et  salutem  animarum  futuram  expecta- 
mus,  quamvis  jam  pignore  acr^pto,  salvi  facti  esse 
dicamur,  ita  omnium  notitiam,  quaHiunque  Uuigeni* 
tus  audivit  a  Patre,  futuram  speraredebemus.  Quam- 
vis  jam  se  hoc  fecisse  dixerit  Christus,  quod  (a« 


13  COLLECTIONES  IN  EPIS lOLAS  ET  EVANCELIA,  •:  I 

durus  est,  fedsse  dicit,  qula  ea  quae  futura  sunt  A  ciam  testimonium  perhibendi  cbaritas  dilTbsa  in  cor- 


feclL 

IVoii  vot  me  etfgistis,  inquit,  sed  ego  elegi  vos.  llxc 
est  illa  ineffiibilis  gratia,  hxc  quippe  eiectio  gra- 
tiae  est  Dei»  de  qua  dicit  Apostolus  :  Sic  et  in  hoc 
tempore  reliquice  per  electionem  gradce  salvm  (aetce 
sunt,  Quid  ergo  dicturi  snmus  audiendo  :  Non  vos 
me  elegi$tiSj  nisi  quia  mali  eramus  et  elecli  sn- 
rons»  ut  boni  per  gratiam  nos  eligentis  essemns? 
Et  Tidete  qaemadmodum  non  eligat  bonos,  sed  quos 
elegit  facit  bonos  :  Ego^  inquit,  elegi  vos^  et  posui 
vo$  ui  eatis  et  fructum  afferatis  et  fructus  vester  ma^ 
neat.  Nulinm  itaque  fruaum  unde  nos  eligeret  ha- 
bebamus  :  Ut  eatis,  inquit,  imus  ut  afferamus,  et 
ipse  est  ¥ia  qua  imns,  in  qua  nos  posuit  ut  eamus. 


dibus  vestris,  per  Spiritum  sanctum»  qui  dabitar  fn 
Yobis.  Ille  quippe  testimonium  perhibeiis,  et  testes 
fortisstmos  faciens ,  Tobis  abstulit  Cbristi  amicls 
timorem,  et  inimicomm  odinm  conTertit  in  ambrem. 
Ha^Cy  inqnit,  locutus  ttim  vbis^  ut  non  scandallie- 
mini.  Cum  enim  charitas  dlffunditnr  in  cordibus  no* 
stris  per  Spiritum  sanctam,  fit  pax  multa  ditigentilme 
legem  Dei  (Psal.  cxTin),  ut  non  sit  scandalum  eis. 
Deinde  qnse  passuri  essent  jam  exprimens  ait :  Ex^ 
tra  synagogas  facient  vos.  Quid  antcm  mali  erat  apo- 
stolls  expelll  de  Judaicis  synagogis,  quasi  non  inde 
se  fuerant  separaturi,  etiamsi  nullus  eos  expelleretT 
Sed  nimirum  hoc  Toluit  dennntiare,  qnia  Judxi  Chri- 
stum  non  fberant  receptori,  a  qno  isti  non  fuertnc 


Proinde  in  omnibus  misericordia  ejus  prxvenit  nos  :  ^  recessuri,  et  ideo  futnmm  erat  ut  foras  mltterentar, 
Et  fructus^  inquit,  vester  maneat,  Maneat  ergodilectio 
ipse  fructus  noster. 

Mementote  sermoms  mei^  quem  ego  dixi  vobiSf  et 
reliqaa.  Exbortans  Dominus  suos  servos  ad  mundi 
oJia  perferenda  patienter,  nullum  magis  eis  et  me- 
llut,  quam  de  seipso  proponit  exemplura.  Nam 
qoid  est  aliad  :  Non  est  servus  major  Dondao  suo, 
st  me  persecuti  sunt^  et  voi  persequenturf  Sed  hatc^ 
Inqoil,  omnia  facknt  vobis  propter  nomen  meum. 
Qux  omnia,  nisl  quae  dixit,  Odio  habebucU,  sciii- 
cet  ei  peraeqoentur  semonem  quem  contetnnent? 
Si  non  veniseem^  inquit,  et  locutus  eis  fuissemf  pee^ 
catmm  mm  kaberent.  De  his  enim  dicit,  de  quibus 
dieebat :  Si  me  perucuti  suntf  et  vos  persequentur.  q 
Jodsi  ergo  persecati  sunt  Christom.  Nunquid  sine 
peecalo  erant  Jadaet,  aotequam  Christus  ad  eos 
ia  eame  Tenisset?  quis  hoc  tcI  stuitissimus  dixe- 
rit?  Sed  magnum  quoddam  peccatum,  non  omne 
peccatom,  quod  sub  generali  nouine  tuU  intelligi, 
hoc  est  enim  peccatum  quo  tenentur  cuncta  pec- 
catm,  quod  anusqnisque  si  oon  babeat,  dimiltun- 
iwr  ei  canela  peccala.  Uoc  est  aulem,  quia  non  cre- 
dideruat  in  Christum,  qui  proplerea  venit  ut  cre-  . 
datnr  in  eam,  hoc  peccatum  si  non  venisset,  non 
«liqne  haberent :  Qui  me  odU,  inquit,  et  patrem 
meum  odit.  Quomodo  enim  diligerent  P%trem  to- 
litaiis,  qui  habebant  odio  veritatem?  Si  opera  non 
fecissem  in  eiSf  quw  nemo  alius  fecit,  et  rei.  Nimi- 


cum  illo  ab  eis,  qui  esse  nollent  in  illo,  hl,  quia 
non  possent  sine  illo. 

Sed  venit  hora  ut  omnis  qui  interficit  vos  arbUn^ 
tur  obsequium^  etc.  Hoc  cst,  non  cognoTcrant  Deum 
neqaeFHium  cjus.  Quid  sibi  vult  ergo  :  Extra  synago^ 
gas  facient  voi.^Sed  Tenit  hora.Tanquam  hoc  dicla- 
ms  faisset :  separabunt  illi  quidem  tos,  sed  ego  tos 
coUigam,  aut  separabunt  vos,  sed  vcnit  hora  nostne 
ketitiae.  Judaeomm  autem  omnis,  qui  occicnt  praedi- 
catores  Christi,  Deo  se  praestare  putaTit  obsequium» 
credens  quod  desererent  Deum  Israel,  quicunqne 
converterentur  ad  Cbristum  :  0  execrabilis  caecitasf 
obsequium  se  praestare  pulabant  Deo  interficiendo 
fanmlos  Dei. 

Hcecautem,  inquit,  i^o^ts  locutus  sumj  ut  cum  venerit 
hora  eorum,  ctc.  Haec  scincet,  locutus  sum  Tobis, 
non  taatum  qoia  passuri  estis  ista,  scd  cum  Tcnerit 
Paracletus,  ille  testimonium  perhibebit  de  me,  oe 
ista  timendo  taceatis.  Hwc  autem  vobis  ab  inilio  non 
drxf,  quia  vobiscum  eramy  et  ego  vos  consolabar  mea 
praesentia  corporali.  Nunc  auiem  vado  ad  eum  qui  me 
misity  et  nemo  ex  vobis  interrogat  me :  Quo  vadisf 
Nubes  enim  suscepit  eum  euntem  in  coclum  {Act.  i), 
et  verbis  non  interrogavemnt,  sed  ocuUs  deduxcrant. 
Sed  quia  hac  locutus  sum  vobis,  tristitia  implevit  cor 
vestrum.  Contristabatur  humanus  affectus,  quia  car- 
nalis  desolabatur  aspectus. 

Sed  ego  veritatem  dico  vobis^  expedit  vobis  ta  ego 


rom  ergo  illa  sunl  opcra,   quse  in  eorum  valetu-  j^  vadum ;  si  enim  non  abiero^  Paracletus  non  veniet. 


dittibus,  tanta  miracula  saiulis  ostendit,  quanla  illis 
•Blea  neom  dooavit.  Quia  de  ipso  scriptum  est : 
Btuedietus  Bominus  Deus  Israel^  qui  facil  nurabilia 
aolus  {PsaL  lxxi).  Nemo  ergo  alius  lecit  qua^- 
caaque  in  eis  opera  ieciu  Quoniam  qaisquis  homo 
nliquid  eonnn  fecit,  ipso  facitnte  lecit,  haec  aiitem 
IfMO  noB  illis  fscientibos  feeit. 

Cum  autem  venertt  Paracletm,  iUe  testimonium  per-- 
ksMitf  etc.  Tanqoam  diceret :  Odio  nie  habuenmt 
et  occideroni  Tidentes«  Sed  tale  de  me  Paracletus 
lestimonium  pcrbibcbit,  ut  cos  laciat  in  me  credcre 
POB  videnles  :  Et  vos ,  inqait,  testimonium  perhibebi" 
lit»  quia  ab  tmlto  meeum  estis ;  perbibebit  Spiritus 
saiictus,  perhibebitis  et  vos;  dubit  enini  vobis  fidu- 


elc.  Tanquam  diceret :  Expedit  Tobis  ut  baec  forma 
servi  auferatur  a  vobis.  Caro  quidem  faclum  Ver« 
bum  babito  in  vobis,  sed  nolo  adhuc  me  caraaliler 
diligatis.  Uude  et  subditur  ;  Si  non  abiero^  Paracto^ 
tus  non  veniet  ad  vos ,  ac  si  diceret :  Non  potestis  ca« 
pere  Spiritum,  quamdiu  secuodum  carncm  oosse 
persistitis ;  Si  aulem  abiero^  inquit,  mittam  eum  ad 
vos.  Christo  autem  discodente  corporaliier,  uoo  so- 
lum  Spiritus  sanctus,  sed  et  Paler  et  Filius  iiiis  ad- 
fuit  apiritaliter.  Nam  cum  ex  carnalibus  essent  spl» 
rituaies  futuri,  profecto  et  Patrem  et  Filium  et  ^i« 
ritum  sanclum  capacius  Aierant  habituri^ 

Et  cum  venerit  UUt  arguei  mundum  de  peeeato^  el 
deJHstitiaf  et  dejudicio;  de  peccato  qmdem,  quia  nou 


S:5  SMARAGDl 

credideruut  in  me,  de  juHitia  vero^  qma  ad  Patrem  A 
eado,  etjam  non  videbitis  me.  Arguitur  ilaque  mun- 
dus  de  peccato  iBcreduliUlis,  arguitur  et  de  justiiia 
eoniin  qui  credunt.  Ipsa  quippe  fidelium  comparatio, 
iofidelium  est  viiuperatio  ;  quapropter  mundus  de 
peecato  quidem  suo,  de  justitia  vero  arguitur  aliena» 
Sicut  arguuntur  de  luroine  tenebrae.  Increduium 
mnndum  arguet  etiam  de  judicio,  quia  princeps  hujus 
mundi  judicatus  est,  id  est,  judicio  ignis  xtemi  irre- 
vocal)iliter  destinatns  est,  et  de  hoc  itaque  judicio, 
quo  princeps  judicatus  est  mundi,  arguiiur  a  sancto 
Spiritu  mundus,  quoniam  cuni  suo  principe  judica- 
tur,  quem  superbus  atque  impius  imitatur.  Quid  est 
ergo  qnod  dicit :  Etiam  non  videbiti$  me^  nisi  quo- 
modo  sum,  cum  vobiscum  sum?  Tunc  enim  adhuc 
erai  mortalis  in  similitudine  carnis  peccati,  qui  esu-  ^ 
rire  poterat  ac  sitire,  fatigari  atque  dormire.  Uunc 
ergo  Christum,  id  est,  talem  Christum,  cum  trans- 
isset  de  hoc  mundo  ad  Patrem,  non  erant  jam  vi- 
wvx  :  Non  viaebitis  me,  ac  si  diceret,  humiiem,  sed 
excelsum,  nec  mortalem,  sed  sempiternum,  nec  judi- 
caodum,  sed  judicaturum.  Si  ilie  magister  interior, 
qui  cum  discipulis  exterius  loquebatur,  vellet  nobis 
de  incorporea  Dei  natura  intrinsecus  aliquid  dicere, 
sicut  sanctis  angeiis  dicit,  qui  semper  vident  faciem 
Patris,  nonduro  ea  portare  possumus,  proinde  quod 
ait :  Docebit  vos  omnem  veritatem,  non  arbitror  nunc 
in  cujusquam  mente  posse  compleri,  sed  tunc,  cum 
facie  ad  faciem  vidcrimuSi  Quia  ergo  non  est  a  semet- 
ipso,  sed  ab  illo  a  quo  procedit,  Non  ergo  loquitur 
a  icmetip$0f  sed  qua^cunque  audiet  loquetur.  Ab  illo  ^ 
audiet  a  quo  procedit,  a  quo  est,  ab  illo  est,  a  quo 
procedit.  Qtiod  vero  sequitur  :  Ille  me  clarificabit^ 
potest  intelligi,  quia  dilTundcndo  in  credentium  cor- 
dibus  charitatem,  doclaravit  eis  quomodo  Patri  Fi- 
lius  esset  coxqualis.  Yel  certe,  quia  per  ipsam  chari- 
tatem  fiducia  repleti,  et  timore  depulso,  annuntia- 
rent  hominibus  Christum.  Ac  sic  ejus  fama  diflusa 
est  toto  orbe  terrarum,  ut  sic  dixerit :  Ille  me  cla- 
rfficavit,  tanquam  diceret :  ille  vobis  aufcret  timo- 
rem»  et  dabit  amorem,  quo  roe  ardentius  prsedicau- 
tes  gloriae  mex  per  totum  roundum  dabitis  odorem, 
coromendabitis  honorem.  Quod  enim  facturi  fuerant 
in  Spiritu  sancto,  hoc  eumdeui  Spiritum  dixit  esse 
f^cturum  :  Omnia,  inquit,  quwcunque  habet  Pater 
mea  $unt :  propterea  dixi  vobis  quia  de  meo  acctpietj  ^ 
ei  continuo  hoc  explanat :  Ergo  de  Patre  accipit 
Spiritus  sanctus,  unde  accipil  FiHus,  quia  in  hac 
Trinllate  de  Patre  natus  est  Filius,  de  Patre  procc- 
dit  Spiritus  sanctus,  qui  autem  de  nullo  natus  sit, 
de  nullo  procedat,  Pater  est  sohis. 

Modieum  et  jam  non  videbiti$  me,  etc.  Post  pau- 
luhim  enim  passus  est,  et  non  viderunt  eum.  Rursus 
po8t  paukilum  resurrexit  et  viderunt  eum.  Unde  et 
contristati  sunt  de  morte  Domini  discipuli,  et  con- 
festim  de  resurrectione  ejus  heti,  unde  et  sequitur  : 
Tri$titia  veitra  convfrtetur  in  gaudium^  nam  et  tri- 
Siitia  tunc  convertetur  in  gaudium,  quando  roanife- 
staverit  se  suis  sicuti  est.  Quod  vero  dicit :  Mundus 


ABBATIS  &IG 

^aiK/^Mf,  malilia  mundi  hujus  intelligi  potest,  qux 
Isetala  est  occiso  Christo.  Quod  vero  ait :  Gau- 
dium  ve$trum  nemo  auferet  a  vobi^^  quia  gaudium 
ipsomm  est  ipse  Jesus,  significatus  est  quod  ait  Apo- 
slolus  :  Chri$tu$  re$urgen$  a  mortuis  jam  non  mori- 
tury  etc  {Rom.  yi).  Quid  est  enim  quod  ait :  Et  in 
illo  die  non  rogabiti$  quidquam  *  Hoc  vcrbum  quod 
est?  Rogare  non  solum  peterc,  verumetiam  interro- 
gare  significaU  Quod  vero  dicit  :  Venit  hora  cum 
jam  non  in  proverbii$  loquar  vobi$,  $ed  palam,  futo- 
ruro  oportere  intelligi  secundum,  ubi  videbimus  fa- 
cie  ad  faciem.  Annuntiabo  autem  vobis,  quia  per  Fi- 
lium  Pater  videtur.  Quis  enim  cognoscit  Patrem, 
nisi  cui  voluerii  Filius  revelare? 

Et  non  dico  vobi$,  quia  ego  rogabo  Patrem,  etc.  In 
quantum  homo  est  interpellat  pro  nobis  Patrem,  in 
quantum  autem  Deus  est,  nos  exaudit  cum  Patre : 
Ip$e  enin  Pater,  inquit,  a^nat  vo$,  quia  vo$  me  ama^ 
$tis,  hinc  ergo  factum  est  ut  diligeremur,  quia  dile- 
cti  sumus.  Prorsus  donum  Dei  est  diligere  Deom, 
ipse  ut  dlligeretur  dedit,  qni  non  dilectus  dilexit. 
Sequitur :  Exivi  a  Patre  et  veni  in  httnc  mundum, 
exiit  enim  a  Patre,  quia  de  Patre  est :  in  mundum 
venit,  quia  mundo  suum  corpns  ostendit,  qood  de 
virgine  assumpsit  :  reliquit  mundum  oorporaii  dis- 
cessione  :  perrexit  ad  Patrem  hominis  ascensione : 
nec  mundum  deserait  prxsentiae  guberaatione. 

Hofc  locutu$  $um  vobi$,  ut  in  me  pacem  habeaii$^ 
etc.  Posteaquam  de  convivio  snncto  illo,  qui  eum 
tradituras  egressus  est,  hanc  enim  causam  com- 
nendavit  sermonis  sui,  ut  in  illo  pacem  haberent, 
propter  quod  totum  agitur  quod  Christiani  somus, 
haec  enim  pax  finero  temporis  non  habebit,  et  omnis 
piae  nostrx  intentionis  actio,  quae  flnis  ipsa  erat, 
propter  hanc  sacramentis  ejus  imlmimur.  Propter 
hanc  mirabilibii^  ejus  operibus  et  sermonibos  era- 
dimnr  :  propter  hanc  spiritus  ejus  pignus  accepimos : 
proptcr  haue  in  eum  credimus  et  speraroos,  et  ^us 
amore  quantum  donat  accendimur  :  hac  paoe  in 
pressuris  omnibus  consolamur  :  bac  a  pressnris 
omnibus  liberamur,  propter  hanc  omnem  iribuls'» 
tionem  fortiter  sustinemus,  ut  in  hac  feliciter  siM 
ulla  tribulatione  regnemus. 

(Cap.  XVII.)  Ua!c  locutu$  e$t  Je$u$,  et  $ubtevati$ 
oculi$  in  ccBlum,  etc.  Clarificatum  a  Patre  FiUoni 
nonnulli  accipiunt  in  hoc,  quod  ei  non  pepercit,  sed 
pro  nobis  omnibus  tradidit  eum.  Si  passione  dari- 
ficatus  dicitur,  quanto  magis  resurrectione !  Humililas 
6rgo  ejus  incipit  in  sermone  Apostoli,  ab  eo  loco  nbi 
ait  :  Semetipsum  exinanivit  u$que  ad  mortem  crucii 
{Phidp,  ii).  Claritas  vero  ejns  incipit  ab  eo  loco  obi 
ait :  Propter  quod  el  Deu$  illum  exahavit,  et  perre- 
nit  quod  in  gloria  e$t  Dei  Patri$,  Humilitas  claritatis 
est  meritum,  claritas  humilitatis  est  pnemium.  Sed 
hoc  factnm  est  in  forma  servi.  In  forma  vero  Del 
semper  est  claritas.  Sed  quid  sibi  vult,  quod  sequi- 
tur,  Ut  Filius  tuus  clarificet  te,  cum  sempttema 
claritas  Patris,  nec  diminota  fuerit  in  forma  huraana, 
nec  augeri  poterit  io  sua  perfectione  divina?  Apod  ho- 


S17 


COLLECTIONES  IN  EPISTOLAS  ET  EYANGELIA. 


318 


niiies  autem  procul  dubio  minor  eral,  qoando  in  A  a  mundo  recessurum,  illos  autem  lardius,  ideo  dixii 


Jvdaca  tantummodo  Deus  notus  erat,  nondum  a  soiis 
ortu  osque  ad  occasum  laudabant  pueri  nomen  Do- 
miiii,  hoc  autem,  quia  per  Evangeiium  Christi  fa- 
ctam  est,  «t  per  Filium  Pater  innotesceret  gentibus, 
profecto  Patrem  clarificavii  et  Filius.  Si  autem  tan- 
tamroodo  mortuus  fuisset  Filius,  nec  resurrexisset, 
procol  dabio  nec  a  Patreclarificatus  esset,  nec  Patreni 
elarificasset.  Nunc  autem  resurrectione  :lariflcatus 
a  Patre,  resurrectionis  sn»  praedicatione  clarificat 
Patrein.  Uocquippe  aperit  ordo  ipse  verborum  : 
Clart/kcM,  mquit,  Filium  Itttim,  «/  Fitiui  tuu$  clttrifi- 
eei  le^  tanquam  diceret,  resuscita  me,  ut  innotescas 
toto  oril>i.  Ipse  quippe  Patrem  clariflcavit  soper  ter- 
nun,  cam  gentibus  praedicando  :  Pater  vero  ipsum. 


se  jam  non  hinc  esse  illos  autem  hic  esse.  Commen- 
dat  ergo  Patri  eos  quos  corporali  absenlia  relictu- 
rus  est,  dicens  :  Pater  tancte^  ierva  eot  in  nomine 
IHO,  qnoi  dediui  iiifVit,  ut  iint  unum  $icut  et  nos,  non 
ait  :  Ut  nobiscum  sint  unura,  ut  simus  unum  ipsi, 
et  non  sicul  unum  sumus  nos,  sed  ait:  ^l  sint  unum, 
ticut  et  nos,  Ipsi  utique  in  natura  sua  sint  unum, 
sicut  et  nos  in  nostra  unum  sumus. 

Pater  sancte,  sanclifica  eos  in  veritate.  Quid  ergo 
aliud  est :  Sanctifica  eos  in  veritate,  nisi,  sanctiflca 
eos  in  me.  Ipse  inquit :  Ego  sum  via  et  veritas  et  vita, 
Sanclificat  ilaque  Pater  in  verilatc,  id  est,  in  Verbo 
suo,  in  unigenito  suo.  Quid  est  quod  ait :  Et  pro  eis 
ego  sanctifico  meipsum^  nisi  eos  in  meipso  aanctifico, 


apod   semetipsum  ad  suam  dexteram    collocando.  fi  cum  et  ipsi  sint  ego,  quoniam  de  quibus  hoc  ait 


Oninem  camem  quidem  dixit,    omnem   bominem, 
inlelligi  vult  a  parte  totum  significasse. 

Et  Hunc  clarifica  me,  ut  Pater  apud  temeltpsvm 
elariialem,  etc.  Hic  intelligamus  pnedeslinationem 
darltaiis  bumansc  qux  in  iiio  est  naturae  ex  mortali 
immortalis  apud  Patrem  futurae.  Et  hoc  jam  prae- 
desfinando  factum  fuisse  antequam  mundut  esset, 
qnod  in  mundo  etiam  suo  tempore  fieret :  Et  nune 
eiarifea  me,  hoc  est,  sicut  tunc  praedestinatione,  ita 
et  nunc  perfectione,  fac  iu  mundo,  quod  apud  te 
jam  foerat  ante  mundum  :  fac  in  suo  tempore,  quod 
ante  omnia  tempora  statuisti,  ciaritatem,  quam  ha- 
boi  priusquam  mundus  esset  apud  te,  id  est,  illan. 


membra  sunt  ejus  et  unus  est  Christus,  caput  ei 
corpus?  Scquitur  :  Vt  sint  et  ipsi  sanctificati  in  veri- 
tate,  quod  quid  aliud  quam  est  in  me,  secundum  id 
quod  veritos  est?  Tunc  ergo  sanctificavit  se  in  se, 
hoc  est,  hominem  se  in  Verbo  se,  quia  unus  Cbri- 
8tus,  Verbum  et  homo,  sanctificans  hominem  in 
Yerbo,  propter  vero  stia  membra,  et  pro  eis,  inqiiit, 
eqo,  id  est,  quod  prosit  etiam  ipsis,  quia  et  ipsi  sunt 
ego,  sicut  mihi  profuit,  quia  homo  sum  sine  ipsis, 
et  ego  sanctifieo  meipsumy  hoc  est,  ipsos  in  me  (an- 
quam  meipsom  sanctifico  ego,  quoniam  in  me  eiiam 
ipsi  sunt  ego,  at  sint  et  ipsi  sanclificati  in  veritate. 
Qiiid  est,  et  tp<t.'nisi  qoemadmodum  in  veritate  ego. 


claritatem  qoam  habui  apud  te  io  praedestinationc  ^  <inod  sum  ego.  Sequilur  :  iVoft  pro  his  autem  rogo  tan- 


ttti.  Tempus  est  ut  apud  te  habeam  etiam  vivens  in 
dextera  tua.  Manifestavi  nomen  tuum  hominibus,  quot 
dedtMii  mihi  de  mundo.  Nomen  tuum  boc  est,  non  il- 
lud  nomen  quo  vocaris  Deus,  quod  in  Judaea  notum 
est,  et  in  Israel  magnum,  et  universae  creaturae  no- 
fianmum ,  sed  illud  quo  vocaris  pater  meus,  quod 
dBnino  manifestari  sine  ipsius  filii  manifestatione 
iiOD  posset.  Nam  ideo  fecisse  se  dicit,  quod  erat  sine 
dobitatione  facturus,  sed  de  his  qui  jam  erant  disci- 
pvii  cjos  non  de  omnibus  qui  in  iilo  erant  credituri, 
dixisae  manifestatur,  in  hoc  quod  subditur  :  Cttm  es- 
tem  ettm  eis,  ego  servabam  eos  in  nomine  tuo,  et  ttemo 
ez  eh  periit,  nisi  fUius  perditioniSt  Judam  significans, 
qoi  tradidit  eum.  Ex  isto  quippe  duodenario  numero 


lttm,*hoc  est,  pro  discipulis  qui  cum  illo  tunc  eraut, 
sed  et  pro  eis,  inquit,  qui  credituri  sunt  per  Verbum  in 
me,  Ubi  omnes  suos  inteliigi  voluit,  non  solum  qui 
tunc  erant  in  came,  sed  etiam  qui  futuri  erant  per 
verbum  apostolorum  in  eum  sine  dubio  credi,  quot- 
quot  postea  crediderunt,  et  donec  veniat  crediiuri 
sunt.  Quod  vero  dicit :  Et  ego  claritatem  quam  dedi- 
iti  mihi  dedi  eis;  quam  claritatem  ?  nisi  immorlalita- 
tem  quam  natura  humana  in  illo  fuerat  accepuira, 
nam  nec  ipse  adhuc  acceperat  eam,  sed  more  suo 
propter  immortalitatera  praedestinationis  praetcriti 
temporis  verbo  fulura  significat. 

Et  dilexisti  eos  ticul  et  me  dilexitti,  etc.  In  Filio 
quippe  nos  Pater  diligit,  quia  in   ipso   nos  elegic 


apDstoloram  solus  periit.  Quod  vero  sequitur  :  7ttt  j)  ante  mundi  constitutionem.  Qui  cnim  diligit  unige- 


eratU^  et  mihi  eot  dedisti,  hominem  se  accepisse  hanc 

potestalem,  ut  eos  haberet  ostendit,  quoniam  qui 

leniper  omuipotens  fuit,  non   semper  homo   fuit. 

Qaami>brem    Patri   poUus    tribui  videtur,   ut  ab 

illo   eo8  acciperet,  quoniam  ex  ipso  est,  qnidquid 

ctt,  de  qoo  est  etiam  ipse  ;  sibi  eos  dedit,  hoc  est, 

cinn  Patre  Deus  Christus  homini  Christo.   Yerba 

qaae  dediati  mihi  dedi  eis,  ct  ipsi  acceperunt,  hc»c 

est,  intellexerunt  atque  tenuerunt  et  cognoverunt 

tere,  id  est,  fortiter,  stabiliter,  inconcusse :  non  pro 

nondo  rogo,  qood  dicit,  mundum  vult  intelligi,  qui 

imaii  aecundam  concopiscentiam  nrandi,  et  non 

nmt  in  ea  sorte  gratiae.  Quod  vero  dicit :  Non  tum 

u  mamdo,  ostendens  se  pnesentia  corporali  jam  cito 


nitum  profecto  diiigit  et  membra  ejus  quae  adoptavit 
in  eum  per  eum.  Non  ideo  pares  sumus  unigenito 
Filio,  per  quem  creati  et  recreati  sumus,  quia  di- 
ctum  est :  Dilexisti  eos  sicut  et  me,  neque  enim  sem- 
per  aequalitatem  significat  qui  dicit,  sicut  iilud,  ita 
et  illud,  sed  aliqiiando  tantum,  quia  est  illud,  est  et 
illud,  aut  quia  est  illud,  ut  sit  et  illud.  Pater,  inquit, 
^ttot  dedisli  mihi,  volo  ut  ubi  ego  sum  et  illi  sint  me- 
cttm;  qui  sunt  isti  quos  ait  a  Patre  datos  sibi?  nonne 
illi  de  quibus  alio  loco  dicit :  Nemo  ventt  aa  me  nisi 
Pater  qui  misit  me  traxerit  eum  ?  Ipse  quidem  dc  se 
dixit,  quod  ibi  jam  esset,*  de  nobis  auiem  veUe  se 
dixit,  ut.essemus  ibi  cum  illo;  non  inaniter,  sed  fide- 
litcr  jam  deputat  factum,  quod  futurum  csaAwyoi^ 


»«0  SM.\RAGDI  ABBATIS  m 

biut.  Non  d  saUs  fuil  diccrc  :  Yolo  ut  ubt  ego  sum  A  ejus  Ecclegiam  pcr  qualuor  partes  munai  lUffusam  ; 
$t  ip$i  «ml,  sed  addidit,  mecum :  esse  enim  cum  illo 


magnum  Donum  est,  et  miseri  possunt  esse,  ubi  esl 
ille,  qnoniam  quicnnquc  ubicunque  fuerint  est  el 
ille.  Scd  beati  soli  suni  cum  illo,  quia  beati  esse  non 
poicrunt  nisi  ex  illo.  Quod  vero  adjunxit,  ut  videant 
ctarilatem  meam  quam  dcdisti  mihi,  quia  dilexiiti  me 
un'e  constitutiouem  mundi,  ut  videant  dixit,  non  ut 
credant,  fidei  merccs  esl  ista,  non  fides,  quam  cia- 
ritatem  Domini,  nisi  illam  qua  Deiis  est?  Beatienim 
mundo  corde,  quoniam  ipsi  Deum  videbunt  (3latth.  v), 
Cognoscendiis  est  a  mundis  corde,  solus  venis  Deus 
cum  Palre  et  sancto  Spirilu  Filius,  qr.ia  TriniUs  esl 
solus  verus  Dcus  :  Et  notum  feci  m,  inquil,  nomen 
ftttim,  el  notum  faciam,  hoc  est,  notum  feci  per  fi- 


Umica  vero  iUa  sortita  et  non  divisa,  omnium  ista- 
rum  partium  significabat  uniialem,  quoe  cbaritalis 
vinculo  contiuetur.  In  sorie  autcm  quid  nisi  Dei 
gralia  conmiendata  est?  Quid  enim  de  ipsa  cruce  di- 
cturi  sumus?  Rccte  in  ea  inteliigitur,  quod  ait  Apo- 
stolus  :  Quo!  sit  latitudo,  et  longitudo,  et  altitudo,  ei 
profundum,  Lata  est  quippe  in  transverso  ligno,  quo 
extendunturpendenlis  manus,et  significatopera  bona 
in  laliludine  charitatis.  Longa  est  a  transverso  ligno 
usque  ad  terram,  ubi  dorsum  pedesque  figuntur,  el 
significat  perseverantiam ,  in  longiludine  temporis 
usque  in  flnem.  Alta  est  in  cacumine,  quo  Iransver- 
sum  lignum  sursum  versus  excedit,  et  significai  su- 
pernum  finem,  quo  cuncla  opera  referuntur,  quoniam 


dem  notum  faciam  per  specicm,  nolum  feci  cum  B  cuncu  qua  latitudine  et  longitudine  benc  ac  persevo- 

flde  peregrinantibus,  notum  faciam  sine  fine  regnan- 

tibus  :  Ut  dilectiOy  inquit,  qua  dilexisti  me,  in  ipsis 

ftt,  et  ego  in  ipsis.  Quomodo  ergo  dilectio,  qua  di- 

lexit  Pater  Filium,  est  et  in  nobis,  nisi  quia  membra 

cjus  sumus?  et  in  ilio  diligimur,  cum  ipse  diligitur 

totus,  id  est,  caput  et  corpus.  Ideo  subjunxit :  Et 

ego  in  ipsis,  tanquam  diceret,  quoniam  ego  sum  et 

ipsi.  Aliter  enim  est  in  nobis  tanquam  in  lemplo  suo. 

Aliter  autem  quia  et  nos  ipse  sumus,  cum  secundum 

id  quod,  ot  caput  nostrum  esset,  homo  factus  esl, 

corpus  ejus  sumus. 

Sed  harc  cum  dixisset  Jesus,  egreuus  est  cmm  dt- 
Bciputis  trans  torrentem  Cedron,  usque  ad  iUud  :  Si- 


1  anter  fiunt,  propler  allitudioem  divinorum  facicnda 
suui  pnemiorum.  Profunda  esl  in  ea  partc  qus  in 
tcrra  figitur,  ibi  quippe  et  ocx:ulta  est ,  nec  videri 
potesl,  sed  cuncia  ^us  apparentia  ct  eminentia  inde 
consurgunt,  sic  et  bona  nostra  dc  profunditale  gra- 
liae  Dei,  qiue  comprehendi  ac  dijudicari  uon  possunl, 
univcrsa  procedunl. 

Cum  vidisset  ergo  Jesus  matrem  et  disciputum  «km- 
tem,  etc.  Haec  nimirum  cst  illa  hora  de  qua  iesos 
aquam  conversurus  in  vinum,  dixerat  matri  :  Quid 
mihi  et  tibi  est,  muller?  nondnm  venit  hora  mea. 
Sic  ergo  matrem  magistri  el  Domini  soi  discipuliis 
ci  famulus  accepit  in  sua,  ut  quando  distribuebaUir 


mon  ergo  Petrus  habens  gladium,  eduxit  eum  et  per-  ^  «„;^„:,.„«  «^„.  „«;^.,;^^  ^««,-  -^^»    t»«^ii:««»u»» 
-'  7  '  ,  C  tmicmque  pronl  nnicuiqne  opns  erat.  Intenigendom 

eussit  jnincipi»  servum ,  et  abscidit  auricutnm  ejut  ^ 


dextram,  Erat  autem  nomen  servi  Matchus.  Malchns 
autem  interpretatur  regnaturus.  Quid  ergo  anris  pro 
Domino  ampntata  et  a  Domino  sanata  significal, 
nisi  auditum  ampntata  vetustate  renovatnm  ?  ut  sit 
in  novitate  spirilus,  et  non  in  vetustate  litterae.  Qued 
cui  praestitum  fucrit  a  Christo,  quis  dubilet  regnatu- 
nim  essccom  Christo?  Quod  autem  servas  inventiis 
est,  et  hoc  ad  illam  pcrtinet  vetuslatem,  quse  in  scr- 
vitutem  generat,  qusc  est  Ai^ar ,  sed  cum  accesseril 
sanilas  figurala  est  el  libcrtas. 

Quid  est  quod  ail  Jesus  :  Regnum  meum  non  est 
ie  hoc  mundo?  Hic  est  enim  reguum  ejus  usque  in 
tiflcm  sseculi,  sed  tanien  non  est  binc,  quia  pcregrina* 
^urinmundo.  Regno  suo  quippe  dixit:  de  mundonon 
cstis,  sed  ego  de  mundo  vos  elegi.  Erant  ergo  de 
muudo,  quando  regnuin  ejus  non  erant,  sed  ad 
mundi  principem  perliiicbant.  Sed  Deus  nos  eruit 
de  potcstate  lcncbranim,  et  transtulit  in  regnum 
Filii  claritatissu»,dequoregnodicit:  Hegnum  meum 
non  est  de  hoc  mundo. 

Quid  est  ergo  quod  Marcus  evaugelista  dicit :  Dq- 
fninum  cruci^um  hora  tertia,  Joannes  autem  quusi 
hora  sexta,  nisi  quiabora  terlia  cruciflxus  est  Domi- 
pus  linguis  Judaeorum,  hora  scxu  vero  manibus 
iniUlum? 

in  co  vero  quod  dicit  :  Acceperunt  vestimenla  ejuB 

#t  feeerunt  quatuor  partes,  Quadripaitita  vestis  Do- 

mM  nostri  Jesu  Cbristi   quadripariiiain  figurabat 


D 


est  sic  distribntum  fuisse  huic  discipulo  quod  opus 
erat,  ut  illic  etiam  beatse  Marise  tanquam  matris 
ejus  portio  poneretor,  et  ad  ejus  curam,  Quidquid  ei 
esset  necessarium  pertineret. 

Quid  sibi  vull  hoc,  quod  acetum,  etc.  i  Jodxi 
quippe  ipsi  erant  acetum,  degenerantes  a  vino  pa- 
triarcbarum  el  prophetarum,  et  tanquam  de  pleno 
vase  de  injquilate  mundi  hujus  impletum  cor  haben- 
tes,  quasi  spongia  cavernosis  quodammodo,  atque 
lortuosis  latibulis  fraudulentum.  Hyssopus  auleia  cui 
circuniposuerunt  spongiam  aceto  plenaiu,  quoniam 
herba  est  humilis,  sed  pecius  purgat,  ipsius  Christi 
humilitatem  significat,  quam  circttmdedcrunt  el  se 
eircumvcttisse  putaverunl^  Unde  scriptum  es|  ;,  4<* 
perges  me  hyssopo,  et  mundabor,  Christi  nftmque  bu- 
mililale  muudamur.  Per  arundinem  vero  Scripturse 
significabantur  quse  Impleltantur  hoc  facto.  Cum 
ergo  accepisset  Jesus  acetum,  dixil :  Consummatum 
est,  Quid  uisi  quod  prophetia  tanto  lempore  anlca 
pnedixerat?  nam  antea  ilic  dixerat :  ^tio.  Tanquam 
diceret :  Hoc  minus  fecistis,  date  quod  estis»  et  im- 
plclum  est :  In  siti  mea  potaverunt  me  aceto  {Psai, 
Lxviii).  Quid  significat,  quod  unus  militum  lancea 
latus  Domlni  aperuil  ?  Ut  illic  quodammodo  vitae  os- 
liuai  panderetur ,  unde  sacramenta  Ecclesia!  mana- 
verunt.  Nam  et  in  monumento  novo  positns  est  Jesiis. 
iu  quo  nondum  quisquis  posilus  erat.  Sicul  in  Ma- 
rios  virginis  uicro,  ncmo  aiiU^  illum,  ncmo  post  ilium 


ti\ 


COLLECTIONES  LN  EPISTOLAS  ET  EVANGELIA. 


iUttm»  neoio  posl  iUum  sepultus  est. 

SABBATO  8ANCT0. 

BPISTOLA     BEATl     PAULI      APOSTOLl    Ap     COLOSSENSES , 

CAP.   Itl. 


concepUis  est»  ita  et  in  hoc  monumcnto  ncmo  anle  A  ilaque,  ul  nibil  de  sordibus  YCteris  bominis  agno- 

scatur  in  nobis.  Christus  autem  non  ex  pariA,  sei 
integer  est  crucifixus»  ut  nos  ex  toto  monamur 
pcccato  et  vivamus  Deo.  Ille  auiem  vivit  Deo,  qui 
Cbristi  vestigia,  bumilitate  sanctificatione  et  pie- 
tate  seelalur. 

Cum  enim  Christu»  apparuerit,  vita  vestra,  tunc  et 
vos  apparcbitis,  elc.  Vita  nostra  dicitur  Cbristus, 
sicut  ipse  diiit  :  Ego  sum  via,  veritas  et  vila  (Joan, 
xiv).  Et  qnia  filii  Dei  cum  simus,  nondum  apparuit 
quid  eriraus.  Scimus  cum  apparuerit,  simiies  ei 
erimus,  non  enim  hic  debemus  nostram  gloriam 
quxrcre,  ne  de  nobis  dicatur  :  ReceperwU  mercedem 
suam  (Matth.  vi). 

EVANGELIUM  MATTHiEl,   GAP.   XXVIII. 


<  Si  consurrexistis  cum  Christo,  quae  sursum 
f  tont  qaaerite,  ubi  Cbristns  est  in  dextera  Dei  sc- 
f  deos.   Quae  sursum   sunt  sapite,  non  quae  super 

<  terram.  Mortui  enim  estis,  et  vita  vestra  abs- 

<  cofidita  est  cum  Christo  in  Deo.  Cum  enim  Chri- 
«  fttiis  apparuerit  vita  vestra,  tunc  et  vos  apparebitis 

<  com  Christo  in  gloria.  » 
Colossenses  et  hi,  sicut  LaoJicenses,  sunt  Asiani, 

et  ipsi  praeventi  erant  a  pseudoapostolis,  nec  ad  il* 


los  accessit  ipse  Apostolus,  sed  et  hos  per  episto-  B '    <  Vespere  autem  sabbati  quae  lucescit  in  priiba 

\am  recorrigit.   Audierant  enim  verl>um  ab  Archip- 

po,  qni  ministerium  in  eos  accepit.  Ergo  Aposto- 

Itts  jam  Kgatus,  scribit  eis  ab  Epheso  per  Tkhi- 

cttni  diaconum,  et  Onesimum  acolytum,  scripta  ex 

arbe  Roma. 

Si  consurrexistis  cum  Christo.  Superlus  enim 
dixerat,  si  mortui  estis  cum  Christo  ab  elementis 
mundi.  Mundi  enim  elementa  iiilelligi  voluit,  ava- 
ritaam  et  hixuriam  et  caetera  similia,  et  consequen- 
ter  post  vitiorum  mortificalionem  ait  :  Si  consurre^ 
aUii»  cum  Ckristo,  qua  sursum  sunt  queerite,  hoc 
est,  non  solum  terrenis  moriemin»  vitiis ,  sed 
etlam  ccelo  vivite,  nihil  terrenum  ambiatis,  nihil 
laortale  qnaeratis,  coeleotem  sectamini  patriam,  etc. 

UH  Ckristiu  est  ad  dexteram  Dei  sedens.  Yiclori 
Fitio  et  per  sanctam  incarnalionem  totios  mundi 
Irhunphatori  post  resurrectionis  gloriam,  honora- 
bilis  consessus  datus  est,  in  dextera  Dei  Patris. 
Consessus  enim  iste  nihil  demonstrat  aliud ,  nisi 
boDoris  aiqualitatem.  Nam  verbum  hoc  illud  signi- 
llcat,  ut  caput  nostrum  in  Patris  cognosceretur 
dexlen  coUocatum,  in  qua  parte  ponendi  sunt,  qni 
per  fidem  a  divinitaiis  munere.non  segregantur, 
propier  iliud  :  Pa(€r,  volo  ut  ubi  sumego,  ibi  sint  et 
ki  mecum.  Nam  si  naturam  deitatis  excogites, 
qaem  locum  potes  habere  Patris  sinistns  vel  dex- 
tnet  qooniam  ubique  pleoissima  majestate  oom^ 
plectitur. 

Mortus  eaim  estis^et  vita  vestra  abscondita  eU^  etc. 
Quaen  potest  quomodo  vivenlibus  et  adhuc  in 
vita  positis  dicitur,  mortui  estis  cum  Christo,  Sed 
<|aia  io  alio  k>co  dicit :  Quicunque  baptizati  estis  in 
Ckfitto  Jesu^  in  morte  ipsius  baptizati  estis.  Et  quia 
vetos  homo  noster  simul  crucifixus  est  cum  eo, 
constat  ot,  sicutpropter  iios  Christus  crucifixus, 
laortuus  et  sepultus  est,  et  resurrexit,  nos  quoque 
id  passionis  sose  similitudinem,  voluptates  et  cu' 
piditates  nostras  crucifigamus,  et  in  baptismate 
mjsCerium  mortis  sepultune  et  gloriam  resurre- 
ctioiiis  cijas  imitemur.  ut  si  passionum  ejus  socii 
liKrimaa,  simul  et  glorue  resurrectionis  crimus.  Si 
caim  mortui  sumus  cum  Christo,  credimus  quia 
HonU  et  iam  vivemus  cum  eo.  Elaborandum  est 


D 


t  sabhati,  venit  Maria  Magdalene  et  alia  Maria  videre 

<  sopulcrum.  El  eccc  terrx  motus  factus  cst  ma- 

<  gnus.  Angelus  enim  Domini  desceniUt  de  coelo  et 
accedens  revolvit  bpidem,  et  sedebat  super  cum. 
Erat  autem  aspectus  ejus  sicui  fulgur,  et  vesti- 
menta  ejus  sicut  nix.  Pne  timore  autem  ejus  ex- 
territi  sunt  custodes,  et  facti  sunt  velut  mortui. 
Respoiidens  autem  angelus  dixit  mulieribus :  No- 
lile  ttmere  vos  :  Scio  enim  quod  Jesum,  qni 
crucifixus  est,  quseritis.  Nou  esl  hic.  Surrexit 
enim  sicut  dixit.  Vanite  et  videle  locum,  ubi  po- 
situs  erat  Dominus.  £t  cilo'  euotes  dicite  di- 
scipulis  ejus,  quia  surrexit,  et  ecce  pra^cedet  vos 
in  Galildeam.  Ibi  eum  videbitis,  sicut  pi^sedixit 
Tobis. » 
Yespere  autem  saobati^  qua  lucescit  m  prima  sab' 

baii ,  ueittf  Maria  Magdalene^  et  altera  Maria  vi- 
dere  sepulcrum.  (  Ex  August. )  Vespere  autem  sab- 
bati,  quod  diversa  mulierum  tempora  in  Evange- 
liis  describuntur,  non  mendacii  est  signum,  sed 
sedulx  visitationis  officium.  Qute  iucescil  in  prima 
sabbatif  a  parte  prima  noctis,  quod  est  vesper, 
ipsam  iioctem  voluit  significare,  cujus  noclisfine 
yenerunt  mulieres.  Cur  autem  noctem  appellat  ve^ 
speram !  quia  vespere  iicebat  afierre  aromata,  trans- 
acio  utique  sabbato.  Hoc  ergo  dicit  :  vespere  sab» 
batif  ac  si  diceret  :  Nocte  quae  sequilur  sabbatum 
venerunt,  quo  tempore  voluerant,  veuire  liberum 
habentes;  sive  vespere  sabbati,  non  vesperascente 
die,  sed  vesperascente  nocte,  id  est,  in  fine  no-. 
ctis  vcnerunt.  Ab  exordio  mundi  dies  pnecedebat 
noctem  usque  ad  Christi  passionem.  A  Chrisii  vera 
rcsurrcctione,  nox  pnecedit  diem.  Sive  ita  legen- 
dum,  vespere  sabbati,  id  est,  aurora  quse  noctis 
initio  lucet,  ipsa  per  totam  noctcm  manente  ma- 
ne  elucescit,  et  ideo  forsitan,  hae  muliercs  a  noctis 
initio  usque  mane  ibi  manserunt«  Sed  Marcus  d\ 
cit :  Et  valde  mane  {Marc,  ult.),  et  reliqua.  Ap^ 
paret  autem  qua  hora  resurrexit  Dominus,  id  es| 
mane,  cum  quadragesiraa  horis,  juxta  Augustinum^ 
in  sepulcro  fuisse  describitur,  id  est,  quatuor  ho-« 
rast  qua  die  crucifixus  est,  remanentes  daodeciiq 
horx  noclis  sabbati,  duodeciuik  d\d  ^'iiVTE^^kv  ^i^ 


«!i3  SMARAGDl  ABBATIS  224 

decim  noctis  diei  (lominicx,  tricesima  autemel  Iresin  A  fecerit :  VenUe  et  videte  ubi  po$itu$  erat  Dominu$y  ul 


sepylcro.  Pro  liac  causa  quadragesima  diebus  post 
resiiiTeciionem  apostcilis  suis  ssepese  manifestayit. 
In  nomine  autem,  quod  est  vesper»,  multi  diversa 
putant.   In    Evangelio   enim    Gneco   ita   habetur, 

id  est,  vesperce  sabbati,  qum  lucescit  in  prima  Babba' 
(ofttm,  in  qno  apparet,  ^l^i,  quod  femininum  nomen 
est,  t^  femininuin  pronomen  est,  unde  quidam  vo« 
fiinl,  quod  vcspere  communis,  boc  est,  masculini 
et  feminini  sit  geueris  nomen,  cujus  ablativus  ve- 
spere,  quidam  volunt  vespera,  non  vespere  dici, 
femininum  facientes.  Quidam  subtilius  ita  legunt. 
Venit  Maria  prima  sabbati,  quae  lucescit  vespere 
sabbati.  Alii  ita  intelligunt,  ut  sabbnlum  rcquies 
interpretetar.  Yespere  aulem  quielis ,  qnae  bicescit  B 
in  prima,  et  reliqua.  In  priina  :  Prima  dies  di- 
fntur  dominica,  que  meruit  videre  Dominum  re- 
surgere,  et  miindum  nasci,  alque  reparari  per 
Christum. 

{Ex  August.)  Non  potest  dici,  vespcr  lucesccns  in 
prima  sabbati,  nisi  nomine  vesperi  nox  ipsa  intelligatur 
quam  lux  terminat,  et  usitatus  lo^juendi  modus  est  di- 
vinse  Scripturx  a  parle  totum.  A  vespcre  ergo  noctem 
sigoiflcavit,  cujus  exlremum  est  diluculum.  Diluculo 
enim  venenint  ilUe  mulieres  ad  monumentum,  ac 
per  hoc  ea  nocte  venerunt,  quae  signiflcata  est  no- 
mine  vesperi.  Tota  enim  significaia  est  eo  nomine, 
ut  dixi,  et  ideo  quacumque  ejus  noclis  parte  ve- 
nissent,.ea   utique  nocte  venissent.  Cum  ergo  ve- 


si  meis  verbis  non  creditis,  vacuo  credatis  sepul- 
cro.  Et  gradu  cum  cito  pergite,  nuntiate  discipulis 
ejus,  quia  surrexit,  et  prxcedet  vos  in  Galilaeam, 
hoc  est  in.volutabrum  gentilium,  ubi  ante  error,  erat  el 
lubricum,  et  firmo  ac  stabili  pede  vestigium  non  po- 
nebant. 

Et  exierunt  cito  demonumento,  cumtimoreet  gaudio 
magno,  currentes  nuntiarediscipulisejus.  Doplex  men- 
les  mulierum  lenebal  afTeclus,  limoris  el  gaudii.  AHer 
de  miraculi  magnitudine,  alter  ex  desiderio  re- 
surgenlis,  et  tamen  uterque  femineum  concitabat 
gradum,  pergebantadapostolo»,utperilIos  fideisemi- 
narium  spargeretur. 

DOBUNICA  SANCTA  IN  PASCHA. 

EPISTOLA     BEATl     PAULI      ▲P08T0LI     AD     C0IUNTHI08, 

CAP.  V. 

I  Exporgate  veius  fermenlnm  ut  sitis  nova  con- 
c  spersio,  sicut  eslis  azymi.  Elenim  Pascha  noslnioi 
f  immolalus  esl  Christus,  itaque  epulemur  ,  noii  in 
c  fermento  veteri,  neque  in  fermenlo  malilix  et 
c  nequitiae,  sed  in  azymis  sincerilalis  el  veri* 
c  lalis.  » 

Expurgate  vetus  fermentum,  ut  sitis  nova  consper" 
sio.  Id  est,  nihil  in  vobis  remaneal,  de  veteris  cor- 
ruptionenatune,sed  sinceri  estole,  candore  gralise, 
nitore  juslilise. 

Sicut  estis  azymi.  Hoc  esl,  azymi  facli  per  baplis- 
roum,  quod  nobis  Christus  sua  passione  largilos 


ncrunl  parte  ejus  noctis  extrema,  ea  procul  dubio  ^  ««^»  »<>»  Jam  i»  »««« specie,  sed  in  veriUle  corpo- 

•  •  1  :«  Ik*   •1*1*A  •  »^*  *•• 


nocte  venerunl.  Yespere  auiem  quae  lucescil  in 
prima  sabbati,  non  potest  nisi  tota  ipsa  nox  inteiligt. 
I'leo  igitur  vespere  venerunt,  quae  ipsa  nocte  vene- 
runl.  Ipsa  autem  nocte  venerunt,  quae  nociis  ipsius 
quamvis  extrema  parte  venerunl. 

{Ex  Vulg.)  Non  est  relatio  Joannis  conlraria,  quae 
referl  diluculo  ad  monumenlum  venissc  Marian. 
Maglalene,  Matlhxo  dicente ;  vespere  sabbati  M2i' 
riam  Magdalene  cum  altera  Maria  venisse  ad  se- 
pulcrum  Domini,  dum  vespere  a  Matthaeo  positum 
sit  pro  sero  et  tarclitate,  tanquam  si  dicerel,  larda 
liora  noctis.  Tarde  enim  dicimus  aliquid  fieri,  quo- 
lies  multae  hone  prastereunt  temporis  constituli. 

Et  quoniam  magna  parsjam  fueral  noclis  exacla  j)  ^J7"P\*^  nalune,  quod  el  ipsum  prius 
Domino  resurgente.  V^spere,  hoc  est,  sero  seu  tarde 
dicitur  a  Matthaeo,  quod  el  Joannes  significat  di- 
hiculo.    Adhuc  lamen    lenebrae   eranl,  ut  juxla 
maluiinum  tempus    illa  hora  possil  intelligi. 

Pr(e  timore  autem  e  us  exterriti  sunt  custodes,  et 
facti  sunt  veiut  morlui.  Respondensque  angelus  dix^t 
mulieribus,  nolite  limere  vos,  scioenim  quodJesum 
qui  crucifixus  est  quceritis.  (Cx  Hiero.)  Custodes  ti- 
niore  perlerriti,  iiistar  morluorum  stupefacti  ja- 
cent,  sed  tamen  angelus,  non  illos,  sed  mulieres 
consolalur :  Nolite  timere  vos ;  illi,  Inquit,  timeant,  in 
his  perseverel  pavor,  in  quibus  permaiiet  incre- 
dnlitas.  Caelenim  vos,  quia  Jesum  qiiaeriiis  cruci- 
fixuni,  aodite  qiiod  resurrcxcril  ct  proniissa  pcr- 


ris  immolatus.  Nihil  itaque  in  vobis  conversalionU 
prislinae  relinquatis,  quod  sinceritatem  possil  natarae 
corrumpere. 

Etenim  Pascha  nostrum  immotatus  est  Christus. 
Ac  si  dicerel,  non  a  nobis  in  figura  agnos,  sicot 
Judaeis,  sed  in  veritale  nobis  quotidie  occiditor 
Christus,  et  Pascha  quolidie  celebramos,  si  fer- 
mentum  malitiae  et  nequitiae  nonhabemus.  EtJo- 
daei  quidem  scptem  diebus  azyma  comeiebftDty 
el  quiain  septem  diebus  mundus  esl  faclos,  qui 
semper  in  suo  ordine  revolvilur.  Nos  simplidler  I^ 
scha  celebramus  si  in  his  diebus  pure  el  sincenter 
versamur.   Quod  esl  enim  aliud  fermenlam ,  nisi 

a  nato* 
rali  dulcedine  recedens,  adulterino  aeore  comi* 
plum  esl. 

Ita4fue  epulemur.  Id  est,  nos  qui  a  fermenlo  dijh 
liliae  et  nequitiae  abstinemos  jugiter  salularis  acto 
salutis  solemnia  celebremus,  et  inieriori  homine 
simpUcitatis  el  verilalis  azymis  repleamur. 

EVANGELIUM   MARCI,   CAP.    CLTIMO. 

c  Maria  Magdalcne  ct  Maria  Jacobi  et  Salome 
c  emerunt  aromata,  ul  venientes  ungerenl  Jesom. 
c  Et  valde  mane  una  Sabbatorum  veniunt  ad  mo> 
c  nuraenium,  orto  jam  sole.  Et  dicebanl  ad  invioem, 
c  Quis  revolvel  nobis  lapidem  ab  ostio  monumenti  t 
c  Et  respicientes  viderunt  revolutum  lapidem.  Erat 


c  qtiippe  magnus  valdc.  Et  introcuntes  in  monumen- 


COLLKCTIONKS  LN  EPISTOLAS  ET  EVANGELIA. 


m 


c  tum,  Tideraiil  juveneoi  sedeDiem  a  dextris,  co-  A  ac  vitu  sp<^ranila   pcrpclua  cocpit  tolo  orbe  prae- 
c  opertum  slola  candida,  et  obstupueraut.  Qui  di-      dica.i 


c  eii  illis  :  Nolileexpavescere,  Jesum  quaTiiisNa- 

c  zareuum,  crucilixum  ;  surrexit,  iion  esl  hic,  ccce 

c  locas  ubi  posuerant    eum ;  sed  ite,   dicile   di- 

c  scipulis    ejus  et  Petro,  quia    praecedit  vos  in 

c  Galilaeam ,  ibl  eum  videbitis  sicut  dixit  vobis.  » 

Maria  Magdalene  ei  Maria  Jacobi  et  Salome  eme^ 
runi  aromata^  ut  venientes  ungerent  Jesum,  In  Evan- 
l^io  Lucae  scriptum  est,  quod  revertentes  a  monu- 
mento,  paraverant  aromala  ec  unguenta,  et  sabbato 
quidem  siluerant  propter  maridalum  {Luc.  xxiii). 
Mandalam  ergo  legis  erat,  ut  sabbatl  silentium,  a 
Tespera  usque   ad  vesperam  servaretur.   Ideoque 


Et  inlroeunles  in  monumentum,  viderunt  juvenem 
sedentem  in  dcxlris,  coopertum  stola  candida,  et 
obstupuerunt,  Introeuntes  ab  oriente  in  domum  il- 
lam  TOtundam,  quo;  in  petra  est  excisa,  vidcruut 
angelum  sedenlem  ad  meridianam  partem  loci  il- 
lius,  ubi  positum  fueral  corpus  Jesu.  Uoc  enim 
erat  in  dexlris  :  Quia  nimirum  corpus,  quod  su- 
pinum  jaccns,  caput  hal^cbat  ad  occasum,  dextram 
necesse  est  haberet  ad  austram,  scribit  enim  Mat- 
thxus,  quod  angclum,  qui  revolvit  lapidein  ab  ostio 
monumenli,  priiuo  viderunt  super  ipsum  lapidem 
sedentem,   qui  eas  intrare  in  locum  ul.i  Dominus 

...  ,.  ..     r^     .  j.     1.       cs^t  positus  jusserit,  et  videre  quod  jam    resur- 

raiciose  muueres   sepulto  Domino ,   qtiamdiu  li-  ,  *      .     o    .. .    .  .  . 

.._,...  j     1.  .    II  rexisset  a  mortuis.  Scnbil  Lucas,  quod  intrantes 

cebatoperan,   id  est,  usque  ad  sohs  occasum,  in '* .  ^  ,     .     '„"     .  ... 

^  ..       j.  -<        *  .  .         .   »  m  monumentum  duos  angelos  in  albis  inibi  stan- 

vnguentis  prxparandis  erant  occupatx,  ut  Lucas  ,„  ^      ,. 

....     c,,\.     . .        ,,'  .  tes  invenerant.  Illae  ergo  mulieres  angelos  vident, 

sertbit.   El  quod  tunc  prx  angustia  temporis  opus  ^  ^  ' 


explere  neqiiihant,  festinaverant  mox,  ut  trans- 
•eto  sabbati  ,  id  est,  occidente  sole,  ubi  operandi 
lioentia  remeaverat  emere  aromata ,  sicut  Mar- 
006  refert ,  venientes  mane  ungerent  corpus  ejns. 
Fieque  enim  vespere  sabbati  praeoccupante  jam 
■oclis  articulo,  monumentnm  adire  voluerant. 

Et  vaide  mane  una  sabbatorum  veniunt  ad  mo- 
mumentum  orto  jam  sole.  Prima  sabbatorum,  pri- 
ma  dies  est,  a  die  sabbatoram,  id  est,  requieiio- 
Bom,  quam  nunc  diem  dominicam,  propter  resur- 
fOctionem  Domini  salvatoris,  mos  ecclesiasticus  ap- 


quae  cum  aromatibus  venerant,  quia  videlicet  illx 
roentes  super  nos  cives  aspiciunt,  quae  cum  virtu- 
tibus  ad  Dominum  per  sancla  desideria  proflciscuii- 
tur.  Notandum  vero  nobis  est  quidnam  sit,  quod 
in  dextris  sedere  angelus  cernilur.  Quid  namque 
per  sinistram,  nisi  vita  pnesens?  quid  vero  pcr 
dextram,  nisi  perpetua  vita  signatur?  Unde  scri- 
ptum  est :  lAeva  ejus  sub  capite  meo^  et  dextra 
iliius  amplexabitur  me,  Sinistram  namque  Dei  Ec- 
clesia,  prosperitatem  videlicet  vitae  praesentis,  qua- 
81  sub  capite  posuit,  quam  iotensione  summi  amo- 
ris  premiL  Dextera  vero  Dei  eam  ampleciitur,  quia 


pellat.  Id  ipsum  autem  est,  cum  una  sabbati  sive  Q  sub  asteraa  ejns  beatitudine  tota  devoiione  conti- 


ona  sabbatoram  legimus,  id  cst,  una  dies  a  sabba- 
toram  dle,  hoc  est,  requietionum  quae  in  sabbatis 
costodiebantur.  Sanct(B  autem  mulieres,  quae  Domi- 
nnm  fuerant  secutae,  cum  aromatibus  ad  monu- 
meutum  venerant,  et  ei  quem  viventem  dilexerant, 
otiam  mortuo  studio  humanitatis  obsequuntur.  Et 
Dos  ergo  in  enm,  qui  est  mortuus  credentes,  si 
odore  virtutum  referti ,  cum  opinione  bonoram 
operam  Dominum  quaerimus,  ad  monumentum  pro4 
feeto  illius  cum  aromalibus  venimus.  Quod  autem 
vaUe  mane  mulieres  venerant  ad  monumentum, 
orto  jam  sole,  id  est,  cum  jam  coelum  ab  orientis 
parte  albesceret,  quod  non  flt  utique  nisi  solis  orien- 
tit  Ticiuitate,  juxta  hisloriam  quidem  magnus  quae- 


netur.  Quia  igitur  redemptor  nosler  jam  prxsen- 
tis  vitae  corraptionem  transierat,  recte  angelus  qui 
nuntiare  perennem  ejus  gloriam  venerat,  in  dex- 
tra  sedebat.  Qui  stola  candida  coopertus  appa^ 
rait,  quia  festivitatis  nostrae  gaudia  nuniiavit.  Can- 
dor  etenim  vestis,  splendorem  nostrae  denuntiat  so- 
lemnitatis  :  Nostrae  dicamus  an  suae  ?  sed  ut  fatea- 
mur  verius,  et  suae  dicamus  et  costnc,  illa  quippe 
redemptoris  nostri  resurrectio,  et  nostra  fe^tivitas 
fuit,  quia  nos  ad  immortalitatem  reduxit,  et  an- 
geloram  festivitas  exstitit,  quia  nos  revocando  ad 
ceelestia  eorum  numerum  implevit.  In  sua  ergo  ac 
nostra  festivitale  angelis  in  albis  vestibus  appa- 
rait,  quia  dum  nos  per  resurrectionem  dominicam 


rendi  et  inveniendi  Dominum  fervor  charitatis  os-  D  ad  superna  reducimur,  coplestis  patriae  damna  re- 


tenditur.  Juxta  intellectum  vera  mysticum  nobis 
datur  exemplum,  illuminata  facie  decussisque  vitio- 
rnm  tenebris,  odorem  bonoram  operum  Domino,  et 
orationum  suavitatem  oflerre. 

Ei  dicebani  ad  invicem  :  Quis  revolvet  nobis  lapi- 
iem  ab  ostio  monumenii  ?  Et  respicientes,  viderunt 
rtvolulum  lapidem,  erat  quippe  magnus  vaide,  Quo- 
nodo  lapis  per  angelum  revolutus,  sit,  Matthaeus 
tniBcienter  exponit.  Sed  revolutio  lapidis  mystice 
leierationem  sacramentoram  Christi,  quae  velamine 
blerae  legis  tenebantar,  insinuat.  Lex  enhn  in  la- 
|ide  Kripta  est :  ciyus  ablato  tegmine,  gloria  re- 
larrecHonit   ostensa,  et  abolitio  mortls  antiquae. 


parantur.  Sed  jam  quid  venientes  fceminas  affatur, 
audiamus 

Nolite  fxpavescere^  Jesum  quaritis  Nazarenum, 
Crucifixum,  surrexit,  non  est  hic,  ecce  locus  ubi 
posuerunt  eum.  Noiite,  inquit,  expavescere^  ac  si 
aperte  dicat :  Paveant  illi,  qui  non  amant  adven- 
tnm  supernoram  civium,  perlimescant  qui  caraa- 
libus  desideriis  pressi ,  ad  eorum  se  socictatem 
pertingere  posse  desperant.  Yos  autem  cur  per- 
timescitis,  quae  vestros  concives  videtis?  Unde  et 
Matthaeus  angelum  apparaisse  describens  ait :  Erai 
autem  aspectus  ejus  sieut  fulgur,  el  vestimentum  ejus 
sicut  nix,  In  Tulgore  etenim  terror  timorisest^  in 


^l  SMARAGDI  ABBATIS  ^i» 

iiive   autem   blandimentum    cftndoris.    Quia  vcro  A  <  tavit  tertia  die  et  dedit  eum  manifestam  fieri  bou 


omnipotens  Deus,  ct  terribilis  est  peccatoribus, 
et  blandus  justis,  recte  testis  resurrectionis  ejus 
angelus  et  in  fulgore  voltus,  et  in  candore  ba- 
bitus  demonslratur,  ut  de  ipsa  sua  specie  etterre- 
ret  reprobos,  et  mulceret  pios  :  Jesum  qucentis  Na- 
zarenum.  Jesus  Latino  eloquio  salutaris,  id  est, 
salvalor  inierpretatur.  At  vero  multi  boc  nomine  dici 
poierant  tunc,  non  tamen  substantialiter,  sed  nun- 
cupative,  ideo  et  locus  subjungilur,  utde  (tuo  Jesn 
dictum  sit  manifestetur  Nazarenum.  Et  causam  po- 
tius  subdit :  Crucifixum.  Alque  addidit  :  Resurrexit, 
non  est  hk.  Non  est  bic,  dicitur  per  praesentiam 
carnis,  qui  tamen  nusquam  dceralperorsesentiam 
majesUitis. 


omni  populo,  sed  testibus  praeordinatis  a  Deo,  uo- 
bis  qui  manducavimus  et  bibimus  cum  illo  pos^ 
quam  resurretit  a  mortuis,  et  pnecepit  nobis  pr»- 
dicare  populo  et  lesliricari ,  quia  ipse  eftt  qui  con- 
slitutus  est  a  Deo  judex  vivorum  et  morlaorum. 
Huic  omnes  propbetae  testimonium  perbibeot,  re- 
missionem  peccatorum  accipere  per  nomen  ejus, 
omnes  qui  credunt  in  eum.  » 
Verbum  misU  Dominus  fiUis  Israel^  annuntians  pa- 
cem  per  Jesum  Christum.  Yerbum  hic  missum  Evan- 
gelium  dicit,  sive  ipsum  Dominum  Jesum  Chrislum, 
quia  Apostolis  ait  :  Pacem  meam  do  vobis,  pacem 
meam  commendo  vobis.  Qui  est  omnium  Dominus , 
in  hoc  apparet,  inquit ,  Deum  acceptorem  non  esse 


Sed  itCj  dicile  dlscipulis  ejus  et  Pelro,  quia  prwce-  ^  pcrsonarum,  quia  Fiiium  suum  unigenitum  qui  et 


det  vos  in  Galilceam.  Quoerendum  nobis  est,  cur  no- 
miuatis  discipulis  Petrus  designatur  ex  nomine,  sed 
si  bunc  angclus  nominatim  non  exprimeret,  qui  wi- 
gistrum  negaverat  venire  inter  discipulos  nou  au-* 
deret.  Yocatur  ergo  ex  nomine,  ne  desperarit  ex  ne- 
gatione,  qua  in  re  consideratidum  nobis  est,  cur 
omnipotens  Deus  eura  quem  cuncUB  Ecclesise  prx- 
ferre  disposuerat,  ancillae  vocem  pertimescere,  et 
seipsum  negare  permisit.  Quod  nimirum  magnrc 
actum  pictatis  dispcnsalioue  cognoscimus ,  ut  is  qui 
futurus  eral  paslor  Ecclesiae  ,  in  sua  culpa  disceret, 
qualiter  aliis  misereri  debuisset.  Prius  itaque  osteu- 
dit  eum  sibi ,  et  tunc  pneposuit  cxteris ,  ut  ex  sua 


Dominug  omnium  atque  conditor  est,  cum  genere 
humano  pacem  facere  misii. 

Vo«  tcitis  quod  factum  est  verbum  per  umversam 
Judxam.  Quoniam  Yerbum  Dei  caro  facla  verbum 
est,  id  est,  quoniam  humana  natura  sine  ullis  pra&- 
cedentibus  bonorum  operum  meritis,  Dei  Yerbo  e&l 
in  utero  Yirginis  copulata,  ila  ut  cum  ilio  fieret  una 
persona ,  ob  hoc  eum  coulitemur  natam  de  Spirilu 
sancto  et  Maria  virgine. 

Incipiens  a  GalHcea  post  baptisnmm.  Cam  EcclesuB 
regula  sit  fideles  in  nomine  sanctae  Trinitatis  bapti* 
zari,  quaeritur  quomodo  Lucas  per  iotum hujus  libelli 
textum,  non  aliter  quam  in  nomine  Jesu  Christi  bft- 


infirmitate  cognosceret,  quam  misericorditer  aliena  ^  ptismumdari  testetur,  quoditabeatusAmbrosiussol- 


infirma  tolerarel.  Bcne  autem  de  Rcdemptore  uoslro 
dicitur  : 

Praxedet  vos  in  Galila^am^  ibi  eum  videbitis,  sicut 
dixit  vobis.  Galilsea  namque  transmigratio  facta  in- 
terpretatur.  Jam  quippe  Redemptor  noster  a  pas- 
sione  ad  resurrectioncm,  a  morte  ad  vitam,  a  poena 
ad  gloriam,  a  corruplione  ad  incorruptionem  trans- 
migraverat,  et  prius  post  resurreciionem  in  Galilica 
a  discipulis  videtur,  qiiia  resurrectionis  ejus  gloriam 
post  heti  videbimus ,  si  modo  a  vitiis  ad  virtulum 
•celsitudinem  transmigramus.  Qui  ergo  in  sepulcro 
nunliatur,  in  Iransmigratione  carnis  ostenditur,  quia 
js  qui  inmortificaiionecaruisagnoscitur,  intransmi- 
;graiione  mentis  videtur. 

FERIA  SECUNDA  PASCHiE. 

LECTIO  ACTUVM   APOSTOLORUV,   CAP.   X. 

f  Slans  Pelrus  in  medio  plebis  dixit  :  Yiri  Ira- 

<  tres ,  Verbum  misil  Deus  filiis  Israel ,  annuntians 
"i  paccm  per  Jesuin  Christum,  hic  est  Dominus  om- 
H  nium,  vos  scitis  quod  factum  esi  verbum  per  uni- 

<  versam  Judxam,  incipiens  enim  a  Galilaia  post  ba- 

<  ptismum,  quod  prxdicavit  Joannes  Jesum  a  Naza- 
4  reth,  quomodo  unxerit  eum  Deus  Spiritu  sancto  et 
%  virtule.  Qui  pertransivit  benefaciendo  et  sanando 

<  orones  oppressos  a  diabolo ,  quoniam  Deus  erat 
t  cum  illo.  Et  nos  testes  sumus  omnium  quae  fecit 

<  in  regione  Judaeorum  et  Hierusalem,  quero  occi- 
«  derunt  suspendentes  in  ligno.  Hunc  Deus  susci- 


vit.  (Ex  Ambros.)  Quod  per  unitatem  uominis  im- 
pletum  mysterium  sit,  quia  sive  Christum^  dicas,  ei 
Dcum  Patrem ,  a  quo  unctus  est  Filius ,  et  ipsam 
qui  unctus  est  Filium,  et  Spiritum  quo  unctus  desi 
gnasti.  Scriptum  est  enim  :  Jesum  a  Nazareih  quo 
modo  unxit  eum  Deus  Spiritu  sancto.  Sive  Patrem 
dicas  et  Filium  ejus,  et  Spirilum  horum  pariter  in 
dicasti,  si  tamen  id  et  corde  comprehendas,  sive  Spi 
ritum  dicas ,  et  Deum  Patrem,  a  quo  procedit  Spi 
ritus ,  et  Filium  ,  quia  Filii  quoque  est  Spiritus  • 
nuncupasti.  Unde  ut  orationi  copuletur  auctoritas, 
in  ^iritu  quoque  recte  baptizari  nos  posse  Scri 
ptura  in'Jicat,dicente  Domino  :  Vos  autem  baptizabp- 
mini  in  Spiritu  sancto^  et  Aposlolus  ait :  Omnes  emm 
j)  in  ipso  corpore^  in  uno  spiritu  baptizati  sumui.  Aliter 
pra^cipue  congruit  nos  in  nomine  Domini  Jesu  Chri- 
sti  bnptizari ,  quia  sicut  Apostolus  ait :  Qutcunque 
baptizati  sumus  in  Christo  Jesu ,  in  morte  ipsiuz  ba- 
ptizad  sumui. 

Quod  pra^dicavit  Joannes  Jesum  a  Nazareth^  quo" 
modo  unxit  eum,  etc.  PraeJicavit  ergo  Joannes  Jesam 
sicut  unxit  euin  Deus  Spiritu  sancto,  tunc  utique 
cura  diccbal  :  Ipse  vos  baptizabit  in  Spiritu  tanei^ 
{Marc.  i).  Et  iteruro  :  Quia  vidi  Spiritum  deteendets- 
tem  quasi  co*umbam  super  eum  {Joan.  i).  Uiictas  esi 
ergo  Jesus,  non  oleo  visibili,  sed  dono  grattae,  quod 
visibili  significatur  unguento ,  quo  baptizatos  ungil 
Ecclesia.  Nec  tamen  tunc  unctus  est  Spirito  sancto, 
quoniam  supor  eum  baptizatum  velut  cohimba  de- 


S2d  COLLECTIONES  IN  EPISTOLAS  ET  EVANGELIA.  230 

soendit.  Tunc  enim  corpus  snum,  id  est,  Ecdesiam  A  (Jifan*  v).  licm  ipse  et  potestatem  rledit  ci  judicium 


stiam  prxfigurare  dignatus  est ,  in  qua  praecipue  ba- 
ptizali  accipiunt  Spiritum  sanctuui,  sed  ista  mystica 
et  tnvisibill  unctione. 

Qui  pertran$iii  benefadendo  et  $anando  omnei  op- 
pressoi  a  diabolo,  etc.  Id  est,  Patcr  cum  Filio,  melius 
est  enim  sic  inteUigere  quam  divinitatem  Filii  cum 
bomine  quam  adsumpsit  cobabitautem  significari , 
neque  Cbristi  personam  geminarCf  et  in  Nestorii  do- 
gma  cadere  videamur. 

Quent  occiderunt  suspendenles  in  ligno,  Christus 
passus  esl ,  moriamur  peccato,  Christus  resurrexit , 
vivamus  Deo ,  Cbristus  transiit  de  boc  mundo 
ad  Patrem ,  non  hic  baireat  cor  nostrum,  sed  ad 
supema  sequatur  caput  nostrum,  pepeudit  in  liguo, 
cancupiscentiam  carnis  crucifigamus. 

HuncDeussuscitavil  tertia  die,  Quis  suscitavit  eum 
ni»i  invisibilis  Deus?  Dormivit  enim  et  soronum  c(0- 
pit  et  exsurrexil,  quoniam  Dominus  suscepit  eum , 
cui  dixerat :  Suscita  me  et  reddam  eis  (P$al,  il). 
Traditus  est  proptet  delicta  nostroy  et  resurrexit  prth- 
pier  justi^ationem  nostram  (Rom,iy),  Erit  enim  el 
nobis  hujus  saeculi  nocte  transLita  resurrectio  carnis 
ad  regBom,  cujus  in  capite  nostro  pra^cessit  exem- 
plam.  Surrexit  et  volavit  in  altum ,  et  pro  nobis 
UDicus  jnterpellat  in  c<b1o.  Praestat  cum  Patre,  quod 
postolarai  a  Patre ,  quia  mediator  est  et  creator. 
Mediator  ut  poscat,  creator  ut  tribuat.  Fidelissimo 
igitar  et  fidissimo  affectu  ei  orationem  quam  docuit 
allegeraus,  ut  quod  faciendom  jussit,  ipso  adjuvante, 


lacere,  quia  Fiiius  bominis  est.  Qois  dedit?  Pater, 
cui  dcdit?  Filio,  cui  enim  dedit  vitam  babere  in  se- 
melipso,  iste  Christus,  ct  Fiiius  Dei  et  Filius  homi- 
nis  esl,  proinde  quia  Filius  hominis  est,  accepit  po- 
tcslatem  et  judicium  faccre,  quod  judicium  in  fine 
sxculi  erit.  Ipse  cnim  ascendit  in  coolos,  et  sedit  ad 
dexteram  Patris,  inde  venlurus  judicarc  vivos  et 
moriuos. 

Huic  omnes  prophetce  testimonium  perhibent,  Quos 
cuoque  propler  faciendam  fidem  temporaliter  gesta 
suot  aut  testiinonia  missionis  hujus  fuerunt,  aut  ip- 
sam  missioncm  Fihi  Dei  prouuntiuveruut. 

Hemissionem  peccatorum  accipere,  Ipsum  enim  Da- 
irid  exhortans,  ait  :  Amplius  lava  me  ab  iniquitate 
B  fnea,  et  a  peccato  meo  munda  me,Ei :  Avertefaciem  tuam 
a  pcccatis  meis^et  omnes  iniquitates  meas  dele  (Psal.  l). 
Et  ipse  in  Evangelio  potentialiler,  cui  volebat:  Dimit- 
tuntur  tibi  peccata  tua^  dicebat. 

Per  nomen  eju$  omnes  qui  credunt  in  eum.  Nomcn 
ejus  ab  angelo  priusquam  nasceretur  vocatum  est 
Jesus,  cujus  etymologiam,  idcm  angelus  exsccutus 
adjunxit,  dicens  :  Ipse  enim  salvum  faciet  populum 
suum  a  pcccatis  eorum.  In  cojus  nomine  prophetis 
attestantibuB  remissionera  peccatorum,  non  Judaei 
tantum,  sed  omnes  qui  credunt,  accipiunt. 

EVANGELIDM  LUC.E ,  CAP.  ULTIMO. 

I  ExGuntcs  duo  ex  discipulis  Jcsu  ibant  ipsa  dle 
f  in  caslellum  quod  erat  iii  spatio  stadioruni  soa- 
c  ginta  ab  Uierusalem  nomineEminaus.Elipslloque* 


iacere  vaieamus ,  quod  accipiendum  promisit,  ipso  C  c  iMintur  ad  invicem  de  his  omnibus  quse  acciderant. 


daute,  sumamus. 

Et  deiit  eum  mamfe$tum  fieri  non  omni  populo^ 
etc»  IuTenimos  itaque  apud  quatuor  Evangelistas  de- 
ciet  Gommemoratum  Dominom  visum^esse  ab  homi- 
tiibM.post  resurrectionem.  Semel  ad  monumentum 
Dinlieribus.  Iterum  eisdem  regredientibus  a  monu- 
mento  in  itinere.  Tertio  Petro.  Quarto  duobus  eun- 
tibus  in  castelium.  Quinto  pluribus  in  Hierusalem, 
nbi  non  erat  Tbomas.  Sexto  ubi  eum  vidit  Thomas. 
Septimo  ad  mare  Tiberiadis.  Octavo  in  monte  Gali- 
keae  secundum  Mattbaeimi.  Nonoque,  dicit  Marcus, 
novissime  recumbentibus,  qoia  jam  non  erant  In 
terra  cum  illo  convivaiuri.  Decimo  in  ipso  die ,  non 
iam  in  lerra,  sed  eievatum  in  nube.  Crebra  eiiim 
erat  cum  illis  ejus  conversatio,  per  dies  quadraginta, 
priusquam  asoendisset  in  coelum.  Non  tamen  eis  per 
oinnes  continuos  apparuerat.  Per  iiios  enim  quar 
draginta  dies  quoties  voluit,  quibus  voluit,  quem- 
admodum  volult,  apparuit. 

Nobi$  qui  manducavimu$  et  bibimu$  cum  iUo ,  etc. 
Hic  beatus  Petrus  quod  in  Evaiigelio  r^cUetur ,  ex- 
ponit»  post  resurrectionem  scilicet  se  bibisse  cum 
Oomijio,  nisi  forte  illic  credamus  indicatum,  obi  ait : 
Mkmec  iUud  bibam  vobiuum  novum  in  regno  Patri$ 
msd  {MaUh.  xxvi). 

Et  pnccepit  nobU  pnedicari  populo,  et  testificari 
qma  ipH  eH,  etc.  Ipse  enim  in  E?angeiio  ait :  Pnter 
noa  judicat  quemquam^  $ed  omnejudicium  dedit  Filio 


I) 


Et  factum  est ,  dum  fabularentur,  et  secuin  quae- 
rerent,  et  ipse  Jcsus  appropinquans  ibat  cum  illis. 
Oculi  autcm  illorum  tenebantur,  ne  eum  agnosce- 
rent.  Et  ait  ad  illos  :  Qui  sunt  hi  sermones  quos 
coufcrtis  ad  invicem  ambulantes,  et  estis  tristes? 
Et  respondens  unus,  cui  nomen  Cleophas,  dixit 
ei :  Tu  solus  peregrlnus  es  iu  Hierusalem,  et  non 
cognovisti  quae  facta  sunt  in  illa  his  dicbus?  Qui- 
bus  ille  dixit :  Quae?  Et  dixeruiit :  De  Jesu  Naza- 
reno,  qui  fuit  vir  propheta,  potens  in  opere  et 
sermone  coram  Deo  et  omni  populo.  Et  quomodo 
tradidcnint  eum  summi  sacerdotes  et  principes 
nostri  in  damnationem  mortis,  et  crucifixerunl 
eum.  Nos  autem  sperabamus,  quia  ipse  esset  re- 
dempturus  Israel.  Et  nunc  super  hscc  omnia,  ter^ 
tia  dies  est  hodie,  quod  bxc  facta  sunt.  Sed  et  muv^ 
Ueres  quaedam  ex  nostris  terruerunt  nos,  quae  ante 
lucem  fuerunt  ad  monumenlum,  et  non  invcntO' 
corpore  ejus,  vencrunt  dicenles  se  etiam  visio- 
nem  angelorum  vidisse,  qui  dicuiit  eum  vivere.  El 
abierunt  quidam  ex  uoslris  ad  monumentum,  el 
ita  invenerunt  sicut  mulieres  dixerunt,  ipsum  vero 
non  invenerunt.  Et  ipse  dixit  ad  eos.  0  stulti  ei 
tardi  corde  ad  credendum,  in  omnibus  qu»  locoti 
suiit  prophetae.  Nonne  hxc  oporuiit  pati  Cbristum 
c  et  ita  intrare  in  gloriam  suam?  Et  inctpiens  a 
c  Hose  et  omnibus  prophetis,  interpretabatur  illis 
€  in  omnibus  Scripturis  qnx  de  ipso  crant.  Et  ap« 


r>|  SMAHAGDl  ABBATIS  i3i 

c  propinquaveninl  castello,  quo  ibant,  el  ipsc  se  A  cxhilMiit,  scd  dc  se  dubitaotibus,  cognitloDis  su» 
c  flnxil  longius  ire.  Et  coegerunt  illum  dicentes  :      spccicm  abscondit. 


i  Manc  nobiscum,  quoniam  advespcrascit,  ct  incli- 
c  nata  est  jam  dies.  Et  intravit  cum  illis.  Et  factum 
c  cst  dum  recumberet  cum  iilis,  accepit  panem  et 
f  bcnedixit  ac  frcgit  ct  porrigebat  iliis.  Et  aperti 
c  sunt  oculi  eorum  et  cognovcrunt  eum.  Et  ipse  cva- 
c  uuit  ex  oculis  corum.  Et  dixenmt  ad  inviccm : 
c  Nonne  cor  nostrum  ardens  erat  in  nobis  dum  lo- 
c  qiierelur  in  via,  et  apcriret  nobis  Scripturas?  Et 
c  surgentes  eadem  bora  regressi  sunt  in  Hierusa- 
c  lem,  et  invenerunt  congregatos  undecim  ct  cos 
c  qui  cum  ipsis  crant ,  dicentes  :  Quia  surrexit 
c  Dominus  vere,  et  apparuit  Simoni.  Et  ipsi  narra- 
c  bant  qox  gesta  erant  in  via,  et  quomodo  cogno- 
c  verunt  cum  in  fractione  panis.i 

Exeuntes  duo  ex  discipulis  Jesu,  ibant  in  castellum 
ipsa  die,  quod  etat  in  spatio  stadiorum  sexaginta  ab 
Hierusalem,  nomine  Emmaus,et  ipsi  loquebantur  ad 
invicem  de  his  omnibus  quce  acciderant,  (Ex  Beda.) 
Stadium  quod  Grxci,  auctore  ut  dicunt  Uercule,  via- 
rum  spatia  mensurant,  octava  est  pars  milliarii,  ct 
ideo  sexaginta  stadia,  septem  millia  passuum  et 
quingentos  signiflcant,  quod  bcne  spatium  itlneris 
congruit  eis  qui,  do  mortc  ac  scpullura  Salvatoris 
ccrti ,  dubii  dc  resurrectione  gradiebantur.  Nam  re- 
aurreclioncm,  qu»  post  septimum  sabbati  facta  cst, 
octavo  numero  conlincri  quis  ambiget?  Discipuii 
crgo,  qui  de  Domino  loqucnies,  inccdeliant,  ct  sex- 


Ritpondens  autem  unus  cujus  nomen  CieophaSt 
dixit  ei :  Tu  solus  peregrinus  es  in  Hierusalem^  et  non 
cognoristi  quce  facta  sunt  in  iUa  his  diebusf  Perc- 
grinum  putabant  cum ,  cujus  vultum  non  agnosce- 
bant.  Scd  et  revera  percgrinus  erat  cis,  a  quorum 
iiatur»  fragilitate,  percepta  jam  rcsurrectionis  glo- 
ria,  longe  distabat.  Peregrinus  erat  eis,  a  quorum 
adbuc  fide  utpote  resurreclionis  ejus  nescia  manebat 
cxtraneus. 

Quibus  ille  dixit :  Quas?  El  dixerunl  :De  Jesu  Na- 
xareno,  qui  fuit  vir  propheta^  potens  in  opere  et  ser- 
mone  coram  Deo  et  omni  populo,  Prophetam  ct  ma- 
gnum  fatentur,  Filium  Dei  tacent ,  ut  sciiicct,  non- 
B  dum  perfecte  credentes,  vel  soiiiciti,  ne  inciderent 
in  manus  Judaeorum  persequentium,  quia  ncsciehant 
quis  esset  cum  quo  ioquebantur,  quod  verum  crcdi- 
derc  celantes. 

Et  quomodo  tradiderunt  eum  summi  saeerdotes  et 
principes  nostri  in  damnationem  mortis,  et  crunfixe' 
runt  eum.  Nos  autem  tperabamus  quia  ipu  esut  re- 
dempturus  Israet,  Merito  tristes  incedel>ant,  quia  et 
scipsos  quodammodo  argueimnt,  quod  in  illo  re- 
demptionem  spcraverint,  quem  jam  mortuum  vide- 
rant,  ncc  resurrecturum  credelMmt,  ct  mtxirae  do- 
lebant  eum  sine  culpa  occisum,  quia  novertnt  lano- 
ccntem. 

Et  nunc  super  hcec  omnia ,  tertia  diet  esi  hodie^ 
qviod  ha!c  facta  sunt,  Sed  et  mulieres  qutedam  ex  no- 


tum  coepli  itineris  niiUiarium  compleverunt ,  quia  C  ,,^  terruerunt  nos,  qum  ante  lueem  fuerunt  ad  mo^ 


illum  sine  quercla  viventcm  usquc  ad  morlem,  quam 
sexta  sabbati  subiit,  pervenissc  dolebant,  compleve- 
runt  et  scptimum ,  quia  bunc  in  sepulcro  quievisse 
non  dubitabant.  Venim  de  octavo  dimidium  tantum 
pcregerunt,  quia  gloriam  celebratae  jam  rcsurre- 
ctionis  nondum  perfecte  crcdebant.Emmausautcm 
ipsa  est  Nicopolis,  civitas  insignis  Palaistinx,  quae 
post  expugnationem  Judsesc,  sub  Mareo  Aurelio  An- 
tonino  priiicipc  restanrata,  cum  siatu  mutavit  et 
Domen. 

Et  factum  est^  dum  fabularentur^  et  secum  quasre- 
rent,  et  ipse  Jesuh  appropinquans  ibat  cum  iliis,  Lo- 
quentes  de  se  Dominus  appropinquans  comitatur,  ut 


numentum,  et  non  inrento  corpore  ejus  ven^nuil,  tft- 
eentes  se  etiam  visionem  angetorum  vidiue,  qui  dh- 
cunt  eum  vivere.  Terruisse  dicuntur  merito  eos,  qno- 
rum  mcntibus-plus  de  non  invcnto  corpore  domlnico 
reoestitiam,  quia  dolel>ant  addere,  quam  de  nuntiata 
per  angelos  ejus  rcsurrectione  gaudium,  quo  recrea- 
rentur,  videre  potuerunt. 

Et  ahierunt  quidam  ex  nostris  ad  monumenltum^  ef 
ita  invenerunt^  sicut  mulieres  dixerunt.  iptum  vero 
non  invenerunt.  Cum  ipse  Lucas  supra  Petmm  di- 
xerit  cucurrisse  ad  monumentum,  et  nunc  Cleo- 
phandixisse,  ipsc  retulerit  quod  quidam  eorom  ie* 
rant  ad  monumentum,  sed  Petrum  solnm  prlmt 


et  fldem  sux  resurrcclionis  eorum  mentibus  incen-      commemoravit ,  quia  illi  primitus  Mari*  nnnUa- 
dat,  et  occulte  prxscntia  majesiatis  semper  se  quod      vcrit. 


promisil  impleturum  dcsignet.  Ubi  enim  sunt  duo  vel 
Ires  congregati  in  noinine  meo^  ibi  sum  in  medio  eo- 
rum  (Matth.  xviii). 

Oculi  autem  illorum  tenebantur,  ne  eum  agno- 
tcerenty  et  ait  ad  illos :  Qui  sunt  hi  sermones  quos 
confertis  ad  invicem^  ambulantes  et  estis  tristes  ?  Ap- 
paruit  quidem  discipulis  Dominus,  scd  eis  spcciem 
quam  recognoscerent  non  ostendit.  Hoc  ergo  egit 
foris  Dominus  in  oculis  corporis,  quod  apud  ipsos 
agelMitur  intus  in  oculis  cordis.  Ipsi  namque  apud 
scmctipsos  intus  et  amabant  ct  dubitabant.  Eis  au- 
tem  Dominus  foris  et  praesens  aderat,  et  quis  csset 
noD  ostendebat.  Dc  se  ergo  loquentibus  prxsentiani 


Et  ipse  dixit  ad  eos :  0  stulti  et  tardi  corde  ad  ero-' 
dendum^  in  omnibus  quw  locuti  suni  prophetal  Nomme 
hiec  oportuit  pati  Christum  et  tta  intrare  in  gloriam 
suam  ?  Et  incipiens  a  Mogse  et  omnibut  prophetit,  in- 
terpretabatur  iilis  in  omnibusScripturis^  quee  de  ipto 
erant.  Hoc  nobis  loco  nullam  scripturam  interpre- 
tandi ,  scd  gemina  nos  ipsos  humiliandi  necesaitas 
incumbit,  qui  neque  in  Scriptoris,  quantum  oporlet, 
cdocti,  neque  ad  implenda,  qus  disccre  forte  polai- 
mus,  quantum  decet,  sumus  intcnti.  Nam  si  Mofset  et 
oiuues  prophetae  Cbristum  locutl  sunt,  et  hnnc  per 
angustiam  passionlsingloriam  suam  Intratumni ,  qna 
ratioue  sc  gloriantur  essc  Cbristianos,  qui  jnxta  ri- 


233  COLLECTIONES  IN  EPISTOLAS  Et  EVANGELIA.  ioi 

riuin  suarum  modulum,  ncque  scripturas,  quallter  A  1"^  •  0*^*^  iepultui  ett ,  et  quia  resurrexit  tertia  die 
ad  Gliristum  pertineant ,  investigare,  neque  ad  glo- 
riam,  qnam  cum  Ghristo  habere  cupiunt,  per  passio- 


nes  tribulationum  desiderant  attingere? 

El  appropinquaverurU  castello,  quo  ibant ,  el  ipse 
u  linxit  bngius  ire,  et  eoegerunt  illum ,  dicentes  : 
Uane  nobiscum ,  etc.  Nihil  simplex  veritas  per  du- 
plicitatem  fecit.  Sed  quod  dicitur  :  Finxit  se  longius 
ire,  talem  se  exbibuit  discipulis  in  corpore  qualis 
apud  iltos  in  mente  erat.  Probandi  autem  erant  sibi, 
qui  eum  etsi  necdum  ut  Deum  diligerent,  saltim  ut 
peregrinnm  amare  potuissent.  Sed  quia  esse  extra- 
nei  a  charitate  non  poterant,  hi  cum  quibus  veritas 
gradiebatiir,  enm  ad  bospilium ,  quasi  peregrinum 
TocanL  Gur  auiem  diciinus,  vocant,  cum  illic  scri- 


secundumScripturas^et  quia  appnruit  Cephm  §1  posted 
undecim. 

Et  ipsi  narrabant  quce  gesta  erant  in  ota,  et  quO' 
modo  cognovemnt  eum,  etc.  Prxter  hoc  quod  pro 
nierito  mentis  eomm,  adhuc  ignorantes,  quod  n(ior- 
tebat  Ghristum  niori  et  resurgere,  simile  aliquid 
eorum  ocuii  passi  sunl ,  non  Aneritale  fanente,  sod 
ipsis  veritatem  percipere  non  valenlibus,  et  aliud 
quani  res  esi  opiiiantibus,  cerli  elinm  inystcrii  caiisa 
factum  est,  ut  eis  in  illo  alia  ostcnderelur  eOigies, 
el  sic  eum  nonnisi  in  fractionc  panis  agnoscercnt. 
Ne  qui^quam  se  Chrislum  ngnovisse  arbitrctur,  si 
cjus  corporis  parliceps  non  est,  iJ  esl  Ecclesia^,  cu- 
jus  unitatem  in  sacramento  paiiis  commendat  Apo- 


ptum  sit,  et  coegerunt  illum?  ex  quo  niinirum  exem-  n  stolus,  dicens  :  Unu$  pauis,  unum  corpus  multi  su- 


plo  colligitur,  quia  peregrini  non  solom  ad  hospitium 
invitandi  sunt,  sed  etiam  trihendi. 

Et  factum  est  dum  recumberet  cum  i7/is,  accepit 
panem  et  benedixity  etc.  Quem  in  Scripturae  sacne 
expositione  non  cognoverunt,  in  panis  fractione  co- 
gliubcuiiL  Audiendo  prxcepla  Dei  illuininati  non 
s^uiit,  faciendo  iliuminati  sunt.  Quia  scriptum  est : 
Ncn  auditores  legis  justi  sunt  apud  Deum,  sed  (acto- 
res  legis  justificabunlur  {Rom.  ii).  Quisquis  ergo  vult 
aodita  inteiligere,  fcstinet  ea  quse  jaro  inlcliigere 
potuit,  opere  implere. 

Et  ipu  evanuit  ex  oculis  eorum  et  dixerunt :  yonne 
cor  nostrum  ardens  erat  in  nobis.  Ignem^  inquit, 
iwlmtnm  in  terram^  et  quid  volo,  nisi  ut  ardeat 
{Lue.  xxi)?  Ignem  quippc  Dominus  in  terram  misil,  C 
com  afllatu  Spiritus  sancti  cor  carnalium  incendit, 
et  terra  ardet,  cum  cor  cardalium  in  suis  prius  vo- 
loptaiibus  frigidum  reiinquit  concupiscentias  prae- 
seQtis  saeculi  et  incenditur  ad  amorem  Dei :  Nonne 
eoT  nostmm,  inquiunt,  ardens  erat  in  nobis  dum  lo- 
qmeretur  in  via,  et  aperiret  nobisScripturas.  Ex  audito 
Quippe  sermone  inardescit  animus  corporis,  frigiis 
recedit,  ril  mens  in  superno  desiderio  anxia,  a  con- 
cupiscentiis  terrenis  aliena.  Amor  verus,  qui  hanc 
repleverit,  in  fletibus  cruciat.  Sed  duni  tali  ardore 
cruciatur,  ipsis  suis  cruciatibus  pascitur,  audire  ei 
libet  praecepta  coelestia.  El  quod  mandatis  instruitur, 
quasi  lot  facibus  inflammatur. 

El  surgentes  eadem  hora  regressi  sunt  in  Hiem- 
salem,  etc.  Jam~  erat  fama,  quod  surrexerat  Jcsus,  D 
ab  itlis  mulieribus  facla,  et  a  Simone  Pelro,  cui  jam 
apparuerat,  hoc  enim  isti  duo  invenerunt  loquentes, 
ad  qoos  in  Hienisalem  venerunt.  Fieri  itaque  po- 
testy  ot  timore  prius  in  via  noluerint  dicere  quod 
eum  aodierant  resurrcxisse ,  quando  tantummodo 
angelos  dixerunt  visos  esse  mulieribus.  Ignorantes 
enim  cum  quo  loquerentur,  merito  possent  esse  sol- 
liciti,  ne  qoid  passim  de  Ghristi  resurrectione  ja- 
ctantes,  io  manus  inciderent  /udxoruro.  Omnium 
crgo  Tironim  primo  Dominus  apparuisse  legitur,  in- 
telligitur  Pelro,  ex  his  duntaxat  omnibus  quos  evan- 
gelistae  quatoor,  et  Paulus  apostolus  commemorave- 
nint.  Loqnitur  enim  ad  Corinthios  de  Domino  Pau- 

Patkol.  Cll. 


mus,  ut  cum  ejus  benedictum  panem  porrigerel, 
nperirentur  oculi  eorum  et  agnoscercnt  eiim.  Ape- 
riuntur  utique  ad  ^us  cognilioiiem,  rcmoto  scilicet 
iir.pcdimento,  quo  tenebantur,  ne  agnoscerenL  Non 
autem  incongruenter  accipiamus  hoc  impediinentum 
in  oculis  eorum  a  Satana  fuisse,  nc  agnosceretur 
Jesus,  scd  lamen  a  Ghristo  facta  est  permissio  us- 
que  ad  sacramenlum  panis,  ut  unitaic  cryrporis  ejus 
partcipata  removeri  intelligalur  impedimentum  ini- 
niici,  ut  Ghristus  possit  agnosci.  Anien. 

FERIA  TERTIA  PASCHiC. 

LFXTIO  ACTUIfH  APOSTOLORCM. 


c  Surgcns  Paulus  et  manu  silentium  indiccns  aii : 
c  Viri  fratres,  filii  generis  Abrabam,  ct  qui  in  vobis 
c  tiroent  Deum,  vobis  verbum  salulis  bujus  missum 
c  est :  Qui  enim  habiiabant  Hierusaicm  et  principet 
c  ejus,  ignorantes  Jesum  et  voces  Prophctarom, 
c  quae  per  omne  sabbatum  leguntur,  judicantes  im- 
c  pleverunt.  Et  nullam  caus^m  mortis  invcnientes 
c  in  eo,  petierunt  a  Pilato,  ut  interilcerent  eum. 
c  Cumque  coosummassent  omnia,  qux  de  eo  scvipta 
c  craqt,  deponentes  cum  de  ligno,  po.suerunt  in 
c  monumento.  Deus  vero  suscitavit  euin  a  luorluis. 

<  Qui  visus  est  per  dies  mullos  his  qui  simul  as- 

<  cenderant  cum  eo  de  Galildea  in  Hierusalem ,  qui 

<  usque  nunc  sunt  lesles  ejus  ad  plcbem.  £t  nos  vobis 

<  annuntiamus  eam,  quae  ad  patres  uostros  repro- 
c  missio  facta  est,  quoniam  hanc  Deus  adimplevit 
c  filiis  vestris.  Rcsuscitans  Jesum  Cbrislum  Domi- 
c  num  nostrum.» 

Surgens  Paulus  et  manu  silentium  indicens  ait : 
Viri  fratres,  filiigeneris  Abraham,  elc.  Omiies  quibiis 
ista  loquebatur  Apostolus,  secundum  carne.i)  filii 
Abrahse  erant,  sicut  et  ipsi  de  se  ipsis  hoc  in  loco 
dixeriint :  Semen  Abrahce  sumus,  et  nulli  servivimus 
unquam,  et  ilem:  Fater  noster  Abraham  est,  et  Do- 
minus  illis  :  Scio  quia  filii  Abraha  estis,  Imitatione 
cnim  non  filii  Abrahae  erant  illi ,  quibus  Dominus 
loquebatur  :  Vos  ex  patre  diabolo  estis ;  unde  ergo 
Jiidxi  filii  diaboli?  non  nascendo  sed  imitando :  VoSf 
inquit  Dominus,  ex  patre  diabolo  estis  et  desideria 
patris  vestri  fncere   vu((tt.  £c<i^  w\^^.  ^\\  ^\jS:i^\\ 


235 


SMARAGDI  ABBATIS 


133 


Qcu£  ftunt  illius  desideria?  !lle  homicida  erat  ab  ini-  A  monumenlo  nemo  ante  iilum,  nemo  post  illum  S6- 
lio,  el  vo$  qu(Britii  me  occidere.  Ecce  quomodo  imi-      pullus  est. 


tatione  filii  diaboli?  Nam  et  filii  erant  Abrahae  pro- 
pter  originem  'carnis,  quibus  ista  Apostolus  loque- 
t>atur,  ct  filii  imitationis,  propter  castitalem  timoris. 
Quibus  spccialiier  dicebat  :  et  qui  in  vobis  timent 
Deum. 

Verbum  salulis  mitsum  est,  (Ex  llicron.)  lUud  uti- 
que,  dc  quo  Isaias  ail  :  Verbum  misit  Dominus  in 
Jacob  et  cecidit  in  Israel  ( Isai,  ii ) ,  id  est ,  misit 
DeusFilium  suum,  de  quo  Joannes  ait :  /n  principio 
erat  Yerbum  et  Verbum  erat  apud  Deum  et  Deus  erat 
Verbuin,  ad  Jacob,  id  est,  ad  Jud^eos,  et  venit  ad 
Israel,  hoc  cst,  ad  gcntium  populum.  Dei  antcm 
Verbum  ipse  est  Dci  Filius.  Qiiapropter  cum  cum 


Deus  vero  suscitavit  eum  a  mortuis.  Radix  amara 
crucis  evanuit,  flos  vits  cum  fnictibus  surrexit  in 
gloria.  Hgcc  est  virga  Aaron,  quse  post  siccitatem  flo* 
ruii.  Virga  enim  post  aridiiatem  virescens,  Ghristus 
est  post  mortcm  resurgens,  qui  est  flos  virginum, 
corona  martyrum,  gratia  conlinentium. 

Qui  visus  est  per  dies  multos.  Id  est,  per  dics 
quadraginta.  Non  tamen  eis  per  omnes  quadra- 
ginta  illos  dics  continuo  apparuit,  sed  quoties  vo- 
luit,  quibus  voluit  ct  qnemadmodum  voluit  ap- 
paruit. 

His  qui  simul  ascenderunt  cum  eo  de  Galitita  in 
nierusalem,  etc.  Salva  bistoria  videamus  intelligen- 


Patcr  Verbo  misit  a  Patrc,  ct  in  Verbo  ejus  faclum  B  Uam.  Galilaea  namque  transmigratio  facta  interpre- 

est,  ut  milteretur.  Ergo  a  Patre  et  Filio  missus  est 

idem  Filius,  quia  Vcrbum  Palris  est  ipse  Filius,  in 

ipso  Dei  Verbo,  quod  erat  in  principio  apud  Deum, 

ei  Deus  erat,  in  ipsa  scilicct  sapienlia  Dei  crat,  quo 

tempore  Vcrbum  caro  fierct,  et  habilaret  in  nobis. 

Quse  pleniludo  temporis  cum  venisset,  misil  Deus 

Filium  suum  faclum  ex  muliere,  ut  incamatum  Ver- 

bum  bominibus  apparcret. 

Qui  enim  habitabant  Uierusalem  el  principes  ejus, 
etc.  (Ex  Beda.)  Hinc  in  Actibus  Aposlolorum  scri- 
ptum  est :  Moses  enim  a  temporibus  antiquis  habet  in 
singulis  civitatibus  qni  eum  prwdicet  tn  synagogis,  in 
his  lestimoniis  manifeslc  dcclaralur,  quia  icQtio  le- 

« 

gis  vel  prophetai*um  a  Jiidaiis  sabliato  sempcr  in 
synagogis  legebaiur.  ^ 

Cumque  consummassent  omnia  quce  d$  eo  scripta 
sunt,  (Ex  August.)  Qxc  verba  et  Joannes  hoc  modo 
narrat,  dicens  :  Postea  sciens  Jesus^  quia  omnia  con- 
summatasuntf  ut  consummareturScriptura  dicit:  Silio, 
etc.  {Joan,  xix).  Peractis  omnibus  Jesus,  qux  anlc 
siiam  mortein  peragi  oportebat,  quando  voluit  et  si- 
cut  voluit  tradidit  spiritum. 

Deponefdes  eum  de  ligno.  A  Mose  in  ercmo  xrcus 
serpens  ligno  suspensus  esl ,  nt  Doininus  et  in  scr- 
pcnte  mortuus  {Num.  xxi;  Joan.  iii) ,  et  in  aere  si- 
gnificaretur  aeternus,  videlicet ,  ut  Indicarelur  mor- 
tuus  per  liumanitatem ,  ct  taiiien  csset  quasi  xneus 
|>cr  divinitatem. 

{Ex  Eucherio.)  Quid  rcspondendum  cst  Judxis  ^ 
objicientibus  tcsiimonium  illud :  ifatedictus  ^mnis  qui 
pendet  in  ligno  ?  Mulcdiclum  csse  homincm  qui  in 
ligno  pendeat,  sed  noxium,  non  innoccntem.  Ncquc 
cnim  innocentix  poiest  esse  maledictum  poona  pcc- 
oali.  Elenim  si  Mardochcus  prxparalo  ligno  appcn- 
sus  sententiam  regix  criidclilatis  explessct,  nunquid 
eum  dignum  hac  roaledictione  judicarent?  Non  om- 
nino  idcirco  Dominus  noster  pependit  in  ligno,  ut 
nos  a  delicto,  qiiod  In  ligno  fuerat  perditionis  ad- 
missum,  ligno  appensus  absolverer. 

Posuerunt  in  monumento.  (Ex  August.)  In  monu- 
roento  novo  positus  est  Jesus,  in  quo  nonduin  quis- 
quam  positus  crat,  sicut  in  vli*ginis  utcro  nenio  anto 
iUuin,  ncino  posl  illuin  couceptus  cst,  i:a  iii   hw 


tatur,  Hierusalem  visio  pacis.  Illi  enim  cum  Domino 
de  Galilaea  ascenderunt  in  Hienisalem ,  qui  prius 
hic  vitiorum  fomitem  respuentes,  ad  virtutum  cul- 
mina  transmigrant.  Illi  scilicet,  cum  reJeroptore 
nostro  a  passione  ad  resurrectionem,  a  morle  ad  vt- 
tam,  a  poena  ad  gloriam,  a  corruptione  ad  incorru- 
ptionem  Iransmigrabant  in  Hierusalem.  Goelesti 
quandoque  Deum  la^ti  videbunt ,  qui  hic  modo 
vitiis  derclictis  ad  virtutum  celsitudinem  transie- 
vint. 

Et  nos  vobis  annuntiamus  ea  quce  ad  patres  nostros 
repromissio  facta  est,  elc.  Abrahae  enim  dictum  esi : 
»n  te  benedicentur  universae  cognationes  terrje.  Ja- 
cob  autem  :  Et  benedicentur  in  te  el  in  semine  tuo 
cunctm  tribus  terrai.  Qiiod  Apostolus  exponens  aii : 
Non  dixit  in  seminibui,  sed  in  semine  tuo,  quod  est 
Christus.  Semen  qui  Jem  Abrahsc  Ghristiis  est,  in  cn- 
jus  nominis  fid^  omnibus  terne  faniiliis  JudxMS  vit!e- 
licet  et  gentibus  est  benedictio  repromissa,  id  est, 
signiflcat,  dabo  vobis  sancta  David  fidelia,  id  est, 
quaecunque  DaviJ  promisi,  eadem  vobis  fldelis  spon- 
sor  implebo,  Cbristum  scilicet  de  cjus  stirpe  naaci- 
turum. 

EVANGELIUII  LUCiE,  CAP.  XXIV. 

c  Stctit  Jesus  in  medio  discipulorum  siiorpm,  et 
c  ait  illis :  Pax  vobis,  ego  sum,  nolite  tiniere  :  Con- 
c  tiirbali  vero  et  conterriti  existiroabant  se  spiritum 
c  viJere.  Et  dixit  eis  :  Quid  turbati  cslis,  et  cogita- 
I  tiones  ascendunt  in  corda  vcstra,  videte  manus 
c  meas  et  pe<les,  quia  ego  ipse  sum,  palpate  et  vi- 
c  dete,  quia  spiritus  carnem  el  ossa  non  habel,  si- 
c  cut  me  videtis  habere.  Et  cuin  hccc  dixisset,  os- 
c  tendit  eis  manus  ct  pedcs.  Adhuc  aulcm  illis  non 
c  crcde:itibus  et  niiranlibus  prx  gaudio  dixll :  lla- 
c  betis  hic  aliquid  quod  ntanducctur?  At  illi  obtule- 
c  runt  ei  partcm  piscis  assi  et  favum  mellis.  El  cum 
c  manducasset  coram  eis,  sumens  reliquias  dedil 
c  eis,  et  dixit  ad  eos :  Tixc  sunt  verba  qiiae  locutus 
c  sum  ad  vos  cum  adhuc  essem  vobiscum,  quoniam 
c  necesse  est  impleri  omnia  quac  scripta  sunt  in 
c  Icgc  Moysi  el  prophelis  et  psnlmis  de  me.  Tunc 
<  ;!peniit  illis  sensuin,  ut  iniclligercnl  Scripturas. 
(  El  dixil  cii  :  Quoniain  sic  s»cripliiin  est,  et  sic 


rsf 


COLLECTIONES  IN  EPISTOLAS  ET  EVANGELIA. 


t'% 


<  oport^t  pati  Clirislnm  ct  resiirgere  a  niortiiis  A  neinqiiediibilalionein  desua  resQrrcciioncloHcndanu 


<  die  ti^rtia,  et  pnedicari   in  nomine  ejus  p(Pni- 

<  lentiam  et   reroissionem    pcccatoriini  iii   omncs 
4  geotes.  I  . 

Sutii  Je$us  in  mtdio  disdpulorum  $uorum  et  dixit 
iUis  :  Pax  vobii,  ego  sum,  noiite  timere,  Hanc  ostcn- 
stonero  Domini  postresurrectionem,eiJojnnes  com- 
nieroorat,  dicens  :  Cum  esset  sero  die  iilo  una  sabba- 
iorum  ei  fores  essent  clauso!  ubi  erant  diseipuli  con- 
^regati  propter  melum  Judaorum,  venit  Jesus,  et  ste- 
Sii  ia  medio  ei  dicit  eis  :  Pax  vobis  {Joan.,uli.),  Quid 
fniruni  81  daiisis  januis  post  resurrectioncm  suaro  in 
aHemum  j:im  victurus  intravit,qui  moritnnis  ve- 
niens,  non  aperto  uiero  virginis  exivit.  Qaod  autem 
dii  it  Joannes,  non  curo  illis  fuisse  tunc  apostolirm 


Paruin  f;iit  oculis  sc  videndum  praebere,  si  non  pr«f*< 
Lerel  eliam  nianibus  contrcctanJum.  Qui  duro  pal» 
panda  discipulis  ossa  carneuique  pncuionstrat,  aperte 
stutuin  ver.c  rcsurroclionis,  quoe  el  iti  sc  nunc  facta 
ct  in  nonib  est  futura  tignificat,  qiiia  non  sicut  Eii- 
tycbtus  GoQstaniinopoIitanx  urbis  episcopus  8cri«' 
psit .  <  CorpuB  nostrum  in  iUa  resurreciionis  gloria 
erit  impalpabile,  venlis  aercquc  sublilius.  In  illa 
eiiiin  resurrectioitis  gloria  cril  corpiis  uostrum  sub- 
tile  quilem  per  eflTectum  spiritualis  potenlis,  sed 
ptlpabile  per  verilatem  natune.i  Ncque  buic  asscr- 
lioni  putctur  Apostoli  sermo  repugnare  :  Quia  earo 
et  sanguis  regnum  Dei  non  possidebunt  (7  Cor.  xv), 
Uoc  enim  loco  Apostolus  camis  et  sangiiinis  noroine. 


TboDiara,  cum,  secundum  Lucam ,  duo  illi,  quorum  B  non  subslantiam  veri  corporis,  scd  corruptionem 


erat  anus  Cleopbas,  regressi  Hienisalem  invenemnt 
«oogregaios  undeciro  et  eos  qiii  cum  ipsis  orant , 
procul  dubio  iiileUigendum  est,  qiiod  inde  Thoinas 
cxierit  autequaro  ets  Dominus  hsec  ioqnentibus  ap- 
pareret. 

Coniurbaii  vero  et  eonterriti  existimabani  se  spi- 
riimm  tiders.  Quod  hxretici  Manichxi  de  Christo 
smpcantur  etcredvnt,  quia  non  evM  vera  caro, 
ced  spiritas  erat,  bxc  prtna  cogitatio  surrexit  in 
cerdibus  apostolorum.  Et  iUi  quidem  Maiiicb.-ei  imB- 
^uam  credunt  Jesum  fuisse  hoininero ,  discipuli  au- 
lein  noverant  bominem,  cum  quo  tantopere  fueraiii 
«oofersati.  Sed  posteaquam  moriuus  esi,  quod  no- 
irerant  quando  crederent ,  hoc  potuisse  resuscilari 


mortaliiatis  signillcat.  Sicut  ipse  consequenter  ex- 
posuit,  dicens :  Neque  corruptio  incorruptelam  pos^ 
sidebit,  Aliter  nafiii{ae  caro  Scriplura  sacra  juxta 
naturam,  aliter  juxta  culpam,  aliter  jiixla  corru- 
plionem  morlalitatis,  qua;  ex  culpa  contigit  appeUa- 
tur,  juxta  nnlura.ii  qnidem ,  cum  dictiun  est :  Hoc 
nunc  ex  ossibus  mds  et  caro  de  carne  mea  (Gen.  ii) : 
Fa  Verbum  caro  fnctmm  est,  ei  habitavit  in  nobis 
(Joan,  i).  Juxta  ciilpam  vcro  dicitur  :  Caro  concupi- 
scii  adversus  spiritum ,  et  spiritus  adversus  camem^ 
Juxta  corniptibUitalem  autem  cum  scriptuin  est :  £| 
memorati  suni,  ifuia  caro  sunt,  ideo  fragUes  et  mori- 
bundi,  hoc  eoim  se  camis  uomine  designasso  mani- 
festat  ipse  Psalmista,  qoi  protinus  addit  :  Spiriiuo 


^food  potuit  vaon.  ApparuU  ergo  oculis  ipsorum  ta-  ^  vadens  ei  uon  rediens  (Psalm.  lxxvii).  Kegnom  ita* 


iit,  qoalem  iUum  noverant,  et  non  cit!;leRtes  terlia 
die  poiaisse  veram  carncm  de  sepuicro  resurgere, 
potavemnt  80  spiritum  videre.  Error  iste  apostolo- 
xom  secia  est  Manichxorum.  Soleni  auicm  qaando 
illift  haec  objicinntur,  ita  respondere  :  <  Qnid  iiiali 
«reJimna,  quia  Christuro  Deum  credimus,  spiritum 
fuisse  credimus,  carnem  non  crcdimus.  Mi-lior  est 
spiritos  quaro  caro :  quod  melius  est  credimus,  quod 
detedasc^t  credere  nolumus.»  Si  nihil  roali  est  in 
«ato  termone,  dimktat  lesus  discipulos  si:os  in  isto 
errore.  Qnid  imU  creJiderunt  et  discipuli?  Cbristum 
spiritiun  crediderant.  Non  enim  esse  putaverunt  nul- 
Jiini,  sed  spiritum.  Parvo  morbo  te  putaspericlitari? 
Andi  sententiam  raedici. 

Et  dixii  eis,  quid  turbati  esiis  ei  cogitationes  ascen- 
duni  Ja  corda  vesiraf  Quales  utique  cogitationes? 
nisi  fals£y  morbidsc,  perniciosx.  Perdidisset  euiui 
CIirifttBS  imcium  passionis,  si  non  esset  verita8  re- 
surrectionis  «  Huid  iur^ati  estis,  et  cogitatumes  as^ 
cendunl  in  corda  veslra?  Tanqaam  bonus  agricola 
dicerct:  Qiiod  ibi  planiavi,  ibi  inveniam,  non  spi- 
nas,  quas  uon  plantavi  in  corde  vestro.  Descendit 
fides,  quia  desuper  est.  Cogitationes  autem  ist;e  non 
desuper  desceoderunt,  aed  in  ipso  corde  sicut  berba 
mala  asceiideruni. 

Videte  manus  meas  ei  pedes  meos,  quia  ipse  ego 
tttm,  etc.  Eesurrectionem  suam  certam  et  veram 
niuiiis  et  variis  documeatis  persuadett  perfidiam  Qm- 


D 


qoe  Dei  caro  non  possidebit,  id  est,  caro  juxta  cti- 
pam  vel  raoitalitatein ,  et  tamen  caro  possidebii 
regnum  Dei.  iJeo  caro  juxla  naturam,  quam  et  Do* 
minus  posl  resarrecUonem  videndam  palpandainqiio 
discipulis  exbibuit.  Ct  de  qua  beatus  Job,  cum  glo- 
riam  resurrectionis  descrU>cret,  aii  :  Ei  rurmim 
circumdabor  pelLe  mea,  et  in  carne  mea  videbo 
Deum  (Job,  xix ).  Lege  epistolam  sancti  Augusiini 
ai  CoHiieiitiam ,  de  corpore  Domini  post  rcsurre- 
ciionem. 

El  cum  hoc  dixissei,  oslendil  eii  manus  et  pedes, 
Non  soluro  manu8  et  pedes,  qui!)us  indita  clavomni 
claraere  vestigia,  sed  attestaute  loanne^  etiam  btua 
quod  laucea  foratum  fuerat  ostendit,  ui  videlieel 
ostensa  virinerum  soorum  cicatrice,  dubictaiis  atqiie 
jnfideUiatis  eoram  vuliias  sanaret.  Verum  quomodo 
post  resurrectionem  clavoram  vel  lanceoe  loca  pan- 
dendo  discipulonim  dignatus  esi  fidem,  spcmqne 
roborare,  itaiu  die  judicU  et  eadem  suoe  passionts  rn- 
dicia,  et  ipsaro  pariter  cracero  monstrando  ventorm 
esl  impietalero  superboraro  infideliiatemque  confun- 
dei;e,  scilicet  ut  ipsum  se  esse,  qai  ab  impiis  et  pro 
impiis  mortuus  est,  cunctis  palam  angelis  ct  boml-* 
«ibus  estendat,  videantque  ut  scriptum  esi :  In  qtiiem 
punxerunt,  et  plangani  se  super  tum  omnes  tHhus 
terrcp,  Sane  notandum  qtiod  solent  in  hoc  ioco  gen- 
tiles  calumniam  straere,  et  fidem  speratae  a  nobif 
resorrectionis  stultar  garraliiale  deridere.  c  Si  tmm 


5o0 


SMARAGDl  ABBATIS 


240 


Ipjse  Beus  veslcr,  inqiiiunl,  ncc  M  inflieia  a  Jutkeis  A  suin?  Ipse  enim  utere  dignatus  in  aquts  genertk  hu« 


%uluera  curare  pnevaluil»  sed  cicatricuiu  vesiigia 
tolo,  secum  ul  diciiis,  invexit,  qua  temerilale  putatis 
eum  vestra  de  pulvere  membra  ad  integmm  esse 
restauraturum?  Quibus  respoudendum,  quia  Deus 
nosler,  qui  suam  perpetua  {am  immortalitate  glorifi- 
catam  de  sepulcro  carnem  resusdtare  quando  voluit, 
et  quomodo  voluit,  potuit  etiam  qualem  voluit  susci- 
tavit.  Neque  enim  consequens  est,  ut  qui  msjora  fe- 
cisse  probatur,  minora  facere  nequiverit,  sed  certe 
dispensatiouis  gratia,  qui  majus  fecit,  minus  facere 
supersedit,  hoc  est,  qui  mortis  regna  dcslnixit,  signa 
inortis  oblitterare  noluit.  Primo  videlicet,  ut  per  hsx 
discipulis  fidem  suae  resurrectionis  astnieret.  Deinde, 
ut  palri  pro  nobis  supplicans,  quale  genus  niortis  pro 


mani,  capi  voluit  laqueo  niortis  nostnp,  et  quasi  tri* 
bulatione  assatos  est,  temporc  passionis  suft.  Sed 
qui  piscis  assus  fieri  di^atus  est  in  passione,  fiavnt 
mellis  nobis  exstiiit  in  rcsurrectione.  At  qui  in  pisce 
asso  figurari  voluit  tribulationem  pjssionis  sux,  in 
favo  mellis  ulramque  naturam  exprimere  voluit  per- 
sonae  suae.  Favus  quippe  mel  in  ccra  est,  mel  vero 
io  cera  est,  divinitas  in  bumanitate.  Sic  autem  saa 
ReJemptor  indicat,  ut  imilalionis  viam  nobis  se- 
quenlibus  stemat.  Ecce  enim  in  cibo  suo  pisci  asso 
conjungere  favum  voluit,  quia  viJeltcet  illos  in  siio 
corpore  ad  aeternam  qiiietem  suscipit,  qiii  cum  hic 
tribulaiiones  pro  Deo  sentiunt,  ab  amore  intem» 
dulcedinis  non  recedunt.  Gum  asso  pisce  favus  su- 


mortaiium  vita  pertulerit,  super  ostendat.  Tertio,  ut  B  Riitur,  quia  qui  hic  afilictionem  pro  veritate  sasci 


sua  morte  redemptis,  quam  misericorditer  sint  adjuti, 
propositis  semper  ejusdem  mortis  innovet  indicils. 
Ideoque  misericordias  Domini  in  acternum  cantare 
iion  cessent,  sed  dicaut  qui  redempti  sunt  a  Domino : 
Quoniam  bonui^  quoniam  in  (eiemum  misericordia 
ejtts  (Ptal.  cxvii,csixv).  Postremo  ut  etiam  perfidis 
in  judicio  quam  juste  damuentur,  ostensa  inter  alia 
flagitia,  eliam  vulneram  qus  ab  eis  suscepit  ci- 
catrices  dcnunliet,  veluti  si  miles  aliqiiis  fortissi- 
inus,  jubente  suo  rege,  pro  totius  gentis  salute,  sin- 
gulari  certamine  desudans,  multis  quidem  vulneri- 
bus  excepiis,  hostem  tamcn  interficiat,  spolia  ejus 
diripiat,  victoriam  suae  genti  rcportet,  et  interro- 
galus  a  medico  cui  curandiis  committltur,  ita  ne 


piunt,  iliic  dnlcedine  vera  saiiantur. 

Et  dixit  ad  illos  :  Hac  iiinl  vtrha  guw  loeutm$  $um 
ad  voi,  cum  adhuc  e$$em  voM$cum.  lloc  est,  cum 
adliuc  essem  in  carae  mortali ,  in  qua  estis  et  vos. 
Tunc  enim  in  eadem  carne,  sed  cum  iilis  in  eadem 
morialitate  non  erat,  et  cum  illis  quidem,  postea- 
quam  resurrexit,  fuit  quadraginta  diebus,  ot  legltur, 
cxliibitione  corporalis  praesentiie,  sed  non  cnra  illis 
fuit  consortio  iufirmitatis  humanae. 

Quonitim  nece$$ey  ut  impleantur  omma  quiB  icHptm 
$unl  in  lege  Mo$i,  et  propheti$  et  p$almi$  dt  me.  (Ei 
Beda.)  Vide  qiiomodo  tulit  omnes  ambages,  visitft 
est,  lactus  est,  manduca\it,  \p%e  cerie  erat.  Tamen 
ne  in  aliquo  sensns  humanos  iudificasse  viderettir. 


velit  curari,  ut  nec  vestigia  vulnerum  uila  resedeanl,  ^  misit  manus  ad  Scripturas.  Dicant  pagani  qotdqiiiil 

an  magis  ita ,  ut  cicalrices  eaedem  remaneant,  de- 

forroitas  vero  prorsus  hominis  et  fceditas  absit,  re- 

spondeat  se  poUus  ita  vclle  sanari ,  ut  tolo  salntis 

decorisque  pristini  stalj  recuperato,  perpetua  secum 

laiiti  circumferat  signa  triumphi.  Sic  profecto  Do- 

minus  perpetis  ob  signum  victori»  non  excepta  pro 

nobis  vulnera  passionis,  sed  ipsorum  cicatrices  coelo 

secum  inferre  quam  abolere  maluit ,  nec  tamen  ex 

his  quippiam  fidei  nostne  resurrectionis  praegudicat. 

Do  qua  veraci  promissione  praedicilur :  Et  capiUu$ 

de  eapite  ve$tro  non  peribit  {Luc,  xxi). 

Adhue  autem  non  creden!ibu$  et  mirantibu$  prte 
§audiOi  dixit :  Habeli$  hic  aliquid  quod  manduceturf 
Ad  Insinuandam  resurrectionis  suae  veritatem ,  non 
solum  tangi  a  discipulis,  sed  etiani  convesci  cum 
iilis  dignatur,  non  quasi  quidem  posl  resurrectio* 
iiem  cibo  iudigens,  nec  quaai  noi  in  resurrectione 
qttaro  exspeclamus,  cibis  egere  signlficans,  sed  ut 
eo  modo  naiuram  corporis  resurgeniis  astrueret,  ne 
iilud  uou  oorpns,  sed  spirilum  esse  arbitrarentur,  et 
sibi  non  solide,  sed  iinaginaliter  apparere.  Mandu- 
cavit  poiestate,  non  necessitate.  AUter  enun  absorbet 
aquam  terra  sitiens,  aliter  solis  radius  candens :  iiie 
iiidigentia,  iste  potentia. 

At  iUi  ^btulerunt  ei  pariem  pi$ci$  a$$i  et  favum 
tnWiM,  et  cum  mattduca$$et  coram  ei$  $umen$  reli- 
quia$  dedit  ei$.  Quid  significare  credimus  piscem 
assum,  nisi  ipsum  mediatorera  Dei  et  honiinuni  pas- 


D 


volunt,  magus  fait,  potuit  sic  se  ostendere.  Nub- 
quid  magus  antequam  natus,  potuit  sic  se  propb^ 
tare?  Da  Scripturas,  quia  qood  videtis,  ante  provlsam 
est,  quod  cernitis,  ante  praedictum  est :  Aiuli  fiiia  et 
vide,  audi  pnedicta,  vide  completa. 

Ttinc  aperuit  illi$  $en$um^  ut  iHteUigerent  Seri' 
ptura$.  Et  dixit  ei$ :  Quoniam  $ic  $eriptHm  ^e$i ,  #f 
$ic  oportebat  Chri$tum  pati  et  reeurgere  a  m»Hm$$ 
de  lertia.  Praebet  se  videndum  oculb,  pnebet  ma- 
nibus  contrectandum ,  paruin  est  iege?  commenia* 
rat  Scripturas,  et  boc  paruin  est?  aperit  sensom, 
ut  quod  legis  intelligas,  deinde  per  commeDditnm 
sui  corporis  veritatein,  commendat  Ecdesias  imi- 
tateni. 

Et  prasdicari  in  nomine  eju$  pcenitentimm  ^  etc. 
Non  latret  pravitas  haereticoram,  de  angulo  tolo 
orbe  terraram  Ecclesia  diffusa  est,  omnes  genles 
habent  Ecclesiam.  Nemo  nos  falhil,  ipsa  ea  Teni, 
ipsa  est  cathoiica,  coepit  ab  Hienisalem,  pervenit  a^ 
nos,  et  ibi  est,  et  hic.  Non  eniin  nt  huc  vcniret  indo 
discessit,  crevit,  non  migravit.  Et  merito  sic  scri- 
ptom  est,  inter  c^etera  dominicse  pietatis  sacra- 
inenu  :  Et  sic  oportebat,  nt  ministri  sermonis,  qui 
l:i  nomine  GhrisU  crucifixi  et  resuscitati  a  mortois, 
pocnitentiam  erant  et  remissionem  peccaiororo  Ia 
omne^  gent4*s  pr.nedicaluri,  ab  Hierosolymis  iiicipe- 
n^!it,  non  soliini ,  quia  credita  snnt  illis  eloquia  Det, 
ifiiia  eonim  a  loptntio  est  filioram,  et  gloria,  et  te- 


JII  COLLECTIONES  IIS  EPISTOLAS  ET  EVANGELLV.  2J«^ 

ttaiDeiita,  et  legislatio,  ct  obsequiam,  et  promissa,  A  pro  nostra  llberatione,  iradil  scmetipstim  lilius  pro 


quia  eorum  patres.  et  ex  his  Christus  secondnm  car- 
nen,  qui  est  sfiper  omnia  Deus  benedictus  in  sx- 
colt  (Rom.  IX).  Verum  eliam  ul  gentes,  quae  variis 
crant  erroribus  et  facinoribus  implicatae,  hoc  maxi- 
mae  divin»  pietatis  indicium,  ad  spem  impetrandx 
Tenie  proTocaret ,  quod  eis  quoque  qul  Filium  Dei 
crocifixerant ,  non  tantum  veniam  reatus  a  Pa- 
Ire,  sed  et  vitae  xternae  gaudium  viderent  esse  do- 
natam. 

FERIA  fV  PASCHiE. 

ACTCITM  APOSTOLORUM  CAP.  III. 

€  Aperiens  Pfetrus  os  snum  dixit :  Viri  Israelitap, 
«  et  qui  timetis  Deum,  audite.  Deus  Abraham  et 
t  Dcus  Isaac  el  Deus  Jacob,  Deus  patrum  nostrorum 


nostra  dilectione.  De  Patre  enim  ait  Aposlolus  : 
Qiit  proprio  Filio  non  pepercit,  $ed  pro  nobii  omnibu$ 
tradidit  eum,  DeFiiio  autem  :  Qui  dilexit  nos  et  tra- 
didit  $emetip8um  pro  nobi*. 

Et  nega$tii  antefaciem  Vilati.  Dicentes  :  Crueilige, 
cmcifigey  talem  nos  non  habemu$  regem  ni»i  Ca*$a- 
rem ,  no$  legem  habemu$ ,  et  $ecundum  legem  debet 
moriy  qmFUium  Dei  $e  fecit. 

Judicante  illo  dimitti.  Quarebat  enim,  ait  Evange- 
lium ,  PHatu$  opportunitutem  ut  dimitteret  Jesum^ 
dicens  :  Ego  non  invenio  in  eo  cau$am^  sed  neque 
Herodes,  Pilatus  miltit  ad  Herodem,  Ilerodes  remii- 
tit  ad  Piiatum.  Inter  duas  impielates-,  discurrit  pie- 
tas,  et  tamen  impietas  pietatem  non  potest  condeni- 


«  glorificaTit  filium  suum  Jesum,  quem  vos  quidem  ^  "^re.  Prsesens  est  reus,  et  non   invenitur  reatus 


«  tradidistis,  et  negastis  ante  faciem  Pilati ,  judi- 
«  cante  illo  dimitli.  Vos  autem  jnstum  et  sanctum 
«  negastis,  et  petistis  virum  homicidam  donarl  vo- 
«  bis,  auctorem  vero  vitre  iiitcrrecistis,  quem  Deus 
«  SQScitavit  a  morluis,  cujus  nos  lesles  sumus.  Et 
«  nunc,  fratres,  scio,  quia  per  ignorantiam  fecistis, 
«  sicut  et  principcs  veslri.  Deus  autem,  qui  prsenun- 

•  llaTil  per  os  omniiim  Prophclanim  pati  Christum 
I  snom  implovii  s!c.  PoDnitemini  igitur  et  converti- 

•  mini,  at  deleantur  veslra  peccnta.» 

Aperien$  Petru$  o$  $uum  dixit.  Notandum  quod 
firos  de  genere  Israei ,  et  timentes  Deum  ad  au- 
Jiendam  Domitii  provocat  vcrbum.  Viri  enim  di- 


Tradidistis  mihi  hunc  horoinem,  inqnit ,  quasi  avcr- 

teiitem  populum ,  et  ecce  coram  vobis  interrogans, 

nullam  causam  invenio  in  eo,  in  his  in  quibus  eum 

accusatis.  Dicitis,  quod  praecipiat  tributa  non  solvi 

Caesari :  comprobavi  falsum  esse,quod  objicitis.  Do- 

cere  hunc  contra  legem  dicitis  :  probavi  euro  non 

destniere  legem ,  sed  adimplere ;  omnia  qose  objeci- 

siis  in  diversum  inventa  sunt. 
Et  peti$ii$virum  homicidamdonarirobi$,  Ernt  au- 

lem,  ait  Evangelium,4/tftdfc«6anirBarra6as,  vinciu$, 

qni  in  $editionc  fecerat  homieidium.  Barrabas  cinm, 

qui  liliu$  palrii  inlerprelatur,  significat  diabnluni, 

qui  ninllas  sediiiones  in  toto  concitat  orbe,  lioniic!- 


antor  a  viribus,  qui  nesciunt  tolerandt  deflcere,  ^  di^  srilicet  ei  adulteria  et  omnia  crimina.Qui  bip' 
lut  in  prosperis  aliqua  se  ehtione  jaclare,  sed  t'ni  ut  Jesus  crncifiins  est,  Barrabas  isle  dimissuK, 
inimo  stabili  defixi  et  coelestlum  rerum  contem-     suffucat  populum  Jud;forum. 


plaUone  firmati,  manent  semper  impavidi :  Qui  li- 
metii  Dominum,  inquit,  audite,  id  est,  qui  reveren- 
tiam  habetis  nominis  ejus,  quia  ejus  verba  non  me- 
rctnr  audire,  nisi  qui  cognoscitur  et  timere.  Timor 
aatem  Domini,  qaia  justus  et  rectus  est.  Auditum 
renoTat,  amorem  tribuil ,  ardorem  castitatis  in- 
flammat. 

DetiJ  Abraham,  Deu$  Isaac  et  Deu$  Jacob,  Deu$ 
patrum  nostrorum,  Poterat  dicere  Deus  Abrahain, 
Isajc  et  Jacob ,  sed  ter  nomioat  Deum  Abraham, 
Deum  Isaac,  Deum  Jacob,  ut  tu  intelligas  Patrein  et 
Filium  el  Spiritum  sanclum ,  el  ne  libi  scandalum 


Anctorem  vero  vitae  in(er/emfis,elc.Illumqui  plas- 
mavit  hominem  de  limo  terrae  ,  et  inspiravil  in 
faciem  ejus  spiraculum  vitue,  et  factus  esl  homo  in 
animam  vivenlcm.  Illum  qui  dixit :  Ego  $um  vm, 
terita$  et  vita  (Joan.  xiv) ,  et  de  quo  Joannes  :  Hic 
e$t  verus  Deu$  et  vita  mterna  (1  Joan.   t). 

Et  nuncj  fratre$,  $cio,  quia  per  ignorantiam  fedetii. 
Si  enim  cognovi$$ent,  ait  Apostolus,  nifn^uam  Domi- 
nnm  gloriie  crucifixi$8ent. 

Deus  r.utem  qui  prcenunliavit  per  o$  onniium  pro- 
phelarumy  pati  Christum  $unm  imptetum  $ic.  Hinc  et 
ipse  Dominus  Cleophae  et  alio  discipulo  ait  :  0  stutti 


tcrna  Dei  nominatio  generaret,  addit  :  Deus  patrum  r^  et  tardi  corde  ad  credendum,  in  omnibus  qum  locnti 


nostrorum,  prudcnter  enim  personas  dislinxil  el  na- 
tiiram  univit. 

Gtorificavit  Flium  suum  Jesum.  Glorificavit  filium 
soum,  quando  posl  resurreciionem  iiimis  mirabilem 
toliusmandi  creduliiatem,  Deus  ei  in  eo  quoJ  homo 
factus  est,  habere  concessil.  Glorificavit  eum  glo- 
ria  resurreclionis,  glorificavil  gloria  ascensionis,  et 
glorificavit  sua;  dexirje  sessione. 

Quem  vo$  quideni  tradidi$ti$.  Hinc  enim  respondlt 
Pilatus  Domino,  dicens  :  Nunquid  ego  Jud(eu$  $um  ? 
Cen$  tua  et  pontifice$  tradiderunt  te  mihi,  quid  fe- 
ci$ti  (Joan.  xviii) .' subauditur,  ut  tradereris  milii. 
Tradideruni  enim  Dominum  sacerdotes  per  invi- 
diain,  tradidit  Judas  per  eupidltatcm ,  tradidit  Patcr 


sunt  propheta:.  Nonne  ha^c  oportuit  pati  Christum.  et 
ita  intrare  in  gloriam  suam?  Et  incipien$  a  Mose  et 
omnibu$  prophetis  ,  interpretabatnr  iUis  de  omnibu$^ 
ScripturiSy  quce  de  ipso  erant  (Luc,  ultimo).  Si  enini 
Moses  et  omnes  prophetae  Christum  locuti  sunt,  el 
hunc  per  angustiaih  passionis  in  gloriam  suam  intra- 
turum ,  qua  ratione  se  gloriantur  essc  Christianos, 
qui  juxta  virium  suaruin  modulum  ,  neque  Scri- 
pturas,  qualiter  ad  Christum  pertineant  inveslignre, 
neque  ad  gloriamquaro,  curoChristo  habeTecnpiunt. 
per  passiones  tribulationuro  deslderant  attingere. 

EVANGELIUM  JOANNIS,  CAP.  ULTIMtM. 

c  Maiiifesiavil  se  Jesus  iiemro  discipulis  suis  ad 
I  marc  Tyfccriadis.  Manifcsiavit  antem  sic  :  Erant 


Ii5 


SMAILVGDI  ABBATIS 


S4I 


«  siniul  Simon  Petrus  et  Thomas,  qvi  dicitur  Didy-  A  littore  stetil,  qui  ante  resiirrcctionem  suam,  CAram 


<  mus,  et  Naibanael,qui  erat  a  Cana  Galilseae,  et  filii 
€  Zebedxi,  et  alii  ex  discipulis  ejusduo.  Dicit  eisSi- 
i  moD  Petnis :  Yado  piscari.  Dicunt  ei  :  Venimuset 
«  nos  tecum.  Et  exierunt  et  ascenderunt  in  oaTim, 
c  ei  ilia  nocie  niliil  prcndidenxnt.  Mane  autem  fa- 
c  cto  slelit  Jesus  in  litiore,  non  lamen  cognoverunt^ 
«  quia  Jesusest.  Dixit  crgo  eis  Jesus  :  Pueri,  nun- 
€  quid  pulmentarium  babetis?  Responderunt  ei  : 

<  Non.  Dixit  eis  :  Mitlite  in  dexteram  navigii  rete, 
«  et  invenietis.  Miscrunt  ergo  et  jam  non  valebant 
«  illud  trahcrc  prx  muTtltudine  piscium.  Dixit  ergo 

<  discipuhis  iile  qucm  diligebal  Jesus  Pclro  :  Domi- 
«  nus  est.  Simoo  Petrus  cum  audisset  quia  Dominus 

<  est,  lunica  snccinxitsc.  Eratenim  nudus  et  misit 


discipulis  in  fluctibos  maris  ambulavit.  Gt^jus  rei  ra- 
tio  festine  cognoscitur,  si  ipsa  qua^  tunc  ioerat  c^wa 
pensetur.  Quid  enim  mare ,  nisi  praesens  sxcukim 
significat,  quod  sc  causarum  tumultu  et  undis  vits 
corruptibilis  illiditur?  Quid  per  soliditatem  littoris, 
nisi  illa  perpetuitas  quietis  aeternx  (iguratur,  quia 
igitur  discipuli  adbuc  fliicJbus  mortalis  vitae  ineraut, 
in  niari  laborabaut,  quia  vero  Redemptor  noster  jain 
corruptionem  carnis  excesserai,  post  resurrectionem 
suain  in  litlore  stabat,  ac  si  ipsum  resurrectionis 
sux  mysterium  reipsa  disciputisloquereiur,  dicens  : 
Jam  vobis  in  mari  non  appareo,  quia  vobiscom  \n 
perturbationis  fluclibus  non  sum.  Facta  est  autem 
discipulis  piscationis  m»gna  diflicuUas ,  ut  maglstro 


se  in-  marc.  Alii  aulem  discipuli  navigio  venerunt.  B  vcnienle  fieret  admirakionis  magiue  sublimitas. 

Dixit  eis  :  Miilite  in  dexteram  navigii  reie  el 
invenietis,  Bis  in  sancto  Evangelio  legitur ,  qiiia 
Dominus  jussit,  ut  ad  piscandum  relia  roittereniur. 
Ante  passioncm  vidclicet,  et  post  passionem.  Sed 
priusquam  Redemptor  nosler  pateretur  ei  resurge- 
ret,  mitti  quideni  rete  ad  piscanJumjul^et,  sed  utnini 
in  dextrain  an  in  sinistram  inilti  ddHiissct  non 
jubet.  Posl  resurreciionem  vero  discipiilis  apparens» 
mitti  rete  in  dcxlram  jiibet.  In  illa  piscalione  tanii 
capti  sunt,  ut  relia  rumperenlur,  in  ista  autem 
et  multi  capti  sunt,  et  retia  rupia  non  sunt.  Quis 
vero  nesciat  bonos  dextra  et  malos  sinistra  flgurari  ? 
lila  ergo  piscalio  in  qna  specialiter  in  quam  parteia 
^  mitii  retc  debeat  non  jubetur,  prx<«ntem  Ecdesiaitt 

^lanifestavit  $e  Jetui  ad  mare  Tyberiadts,  mani-  ^  designavit,  quoe  bonos  simul  ac  malos  colligit,  nec 


<  Non  eiiim  tonge  crunt  a  terra,  sed  quasi  cubilis 

<  dficenlis,  trahenies  rete  piscium.  Ut  ergo  descen- 
«  derunt  in  terrnm ,  vidcrunt  pruuas  positas,  ct  pi- 
«  8cem  snperposiliim  ct  paiiem.   Dicit  cis  Jesus  : 

<  Afferte  depiscibusqiios  preiididistis  nunc.  Ascendit 
r  ergo  Simon  Petrus,  el  traxit  rele  in  terram,  ple- 

<  num  roagnis  piscibus  centum  quinquaginla  tribiis. 

<  £t  cum  tanti  essent,  non  esl  scissum  rete.  Dicil  eis 
<.  Jesns  :  Venite,  prandete.  Et  nemo  audebat  discum- 

<  bentiuro  interrogare  eum  :  Tuquis  es?  scientes 

<  quia  Dominus  cst.  Et  vcnit  Jcsuset  accepit  pauem, 
«  ei  dedit  eiset  piscem  similiter.  Uoc  jam  tertio  ma- 
•  iiifestatus  est  Jesus  disoipiilis  suis,  cuiu  resur- 

<  rexissct  a  mortuis.  > 


fvstavit  autem  nc.  Erant  simul  Simon  Petruset  Tho- 
tiiai,  qui  dicitur  Didymus ,  et  Nathanael,  qui  entt  a 
^ana  GatH(S(e,  et  fHii  Zebed(ci,  et  atii  ex  disciputis 
ejus  duo.  Dicit  iis  Simon  Petrus  :  Vado  piscari,  Di- 
cuntei :  Venimuset  nos  tecum,  Et  exierunt  et  ascen- 
derunt  in  navim,  et  itla  nocle  nihit  ccperunt,  Qax^ri 
enim  potesl  cur  Pelrus,  qui  piscutor  aute  conversia- 
nem  fuit,  post  conversionem  ad  piscationem  rcJiii? 
et  cum  Verilas  dicat  :  Nemo  mittens  manum  suam  in 
aratrum,  et  aspiciens  rctro,  aplus  est  rcgno  Dei  (Luc, 
ix),  cur  repetiitquod  dereliquil?  Sed  si  virtus  discre- 
iionis  intenditur  citius  videtur,  quia  iiiiuiruni  nego- 
iium  quod  ante  coiiver&ioncm  sine  peccato  exsiitit, 


eligit  quos.trabat,  quia  et  quos  eligere  possit  igno- 
rat.  Hsh:  auiem  piscaiio  post  Domini  resurrectionem 
facta  in  solam  dexteram  missa  est,  quiaad  videndaiu 
claritatis  ejus  gloriam  sola  electorum  Ecdesia  per> 
tioget,  qux  de  sinistro  opere  nil  babebit.  lu  illa  pi- 
bcalioue  prie  muUitudine  piscium  rete  ruinpitur, 
qiiia  nunc  ad  confessionem  Adei  eiiam  cum  eleciis 
reprobi  t:inti  intrant,  qui  ipsam  quoquc  Ecclesiai» 
hxresibus  scindaut.  In  ista  vero  piscalione,  ei  roiilii 
pisces  et  niagni  capiuntur,  et  reie  noD  rumpitur, 
quia  sancta  electoruro  Ecclesia,  in  coutiAua  auctoris 
sui  pace  requiescens ,  nullis  jam  dissensiooibiis  di« 
laniatur. 


hoceliam  postconversioncmculpa  repeterenon  luit,  T)      Miserunt  erijo  retia,    et  jam  non  vatebant  iltud 


nam  piscatorem  Petrum,  .Matlhxum  vero  telonarium 
iktirous.  Et  post  conversionein  snam  ad  piscationcin 
l^etrus  rediit,  Matthxus  veio  ad  tulonci  negoiium 
non  rediiL  Qnia  et  aliud  est  victum  per  piscationein 
quoercre,  aHud  telonei  lucris  pecunias  augere.  Suiit 
niiiiit  pleraque  negolia ,  qua:  sine  peccato  exhiberi , 
aiit  vix,  aut  nullatenus  possunt.  Quae  ergo  ad  pecca- 
tum  iroplicant,  ad  hxc  neces&e  est,  ul  post  conver- 
iionem  animus  noB  recurrat. 

Uane  autem  jam  facta^  stctit  Jtsus  in  tittore,  non 
tamin  cogfiovirunt  discipuii^  quia  Jesus  est,  Dicit  ergo 
^is  Jesus :  Pueri,  nunquid  pulmenturiwn  habt  tis  ?  He- 
sponderurU  ei,  non.  Quj^i  potest,  ctir  discipulis  in 
mari  iaborantihus,.  posL  rcsnrnTUojiciu.  Dominus  in 


tratiere  a  muUitudine  piscium.  Dixit  ergo  disciputui 
itte  quem  diHgebat  Jesus  Petro  :  Dominus  est,  Si- 
mon  Petrus  cum  audissel^  quia  Dominus  est,  tunica 
succinxit  se^  erat  enim  nndus^  ei  misit  »e  in  man; 
aUi  autem  discipnti  navigio  venerunt^  non  enim  longe 
erant  a  terra^  sed  quasi  cubiiis  ducentis  traheniet 
re!e  piscium.  Vt  ergo  dcscenderunt  in  terram^  vide^ 
runt  prunas  positas  et  piscem  superpositum  et  pancm,, 
Uhi  non  est  iuteUigendiim  etiam  panem  fuisse  super^ 
ix)slium  pruni!«,  sed  tanium  subaudiontium  viderunt^ 
ideo  viderunt  prunas  positas,  et  piscf m  siiperpositURi 
viderniil,  ei  panem  viJcrunt.  Vci  iia  polius :  Viderunl 
prunas  posilas,  et  piscem  supcrpositum,  viderunt  OV 
l<;uitMiu 


215  COLLECTIONES  LN  EPISTOLA^  ET  EVANGELIA.  2*6 

Afferte  de  jtUcibui  quos  prehendlitis  nunc  :  ascetidit  \  ul  lot  pisces  capercl ,  quoJ  solummodQ  cleclos  8Ur 


Simon  Peirus  et  traxit  rete  in  terram,  (Ex  Greg.) 
CapUs  autem  tam  magnis  piscibus,  ascendit  Simon 
Pelnis  et  traxit  rete  in  terram.  Jam  credo  quod 
Testra  charitas  advertit,  quid  est  quod  Petnis  ad 
terram  rete  trahit :  ipsi  quippe  sancta  Ecclesia  est 
commissa,  ipsi  specialitcr  dicilur :  Simon  Joannis^ 
cmat  me  ?  pasce  oves  meas.  Quod  ergo  postmodum 
aperitur  in  voce,  boc  nunc  signatur  in  opere.  Quia 
igitur  pnedicator  Ecclesix  nos  a  mundi  vitx  huyus 
fluctibus  separat,  nimirum  necesse  cst,  ut  rete  ple- 
num  piscibas  Petrus  ad  terram  ducat.  Ipse  cnim 
pisces  ad  soliditatem  liitoris  pertrabit,  qui  sanctae 
predicationis  tocc,  stabilitalem  xternx  patrix  Ode- 
libus  ostendit.   IIoc  egit  verbis ,  boc  epistolis,  hoc 


agit  qaotidie  miraculorum  signis,  quoties  per  eum  ad  B  omnia  dicere. 


pernx  patria:  dcsignarcut.  (Ex  August.)  Est  quoquo 
alia  supputatio  hujus  septenarii  cl  dcnarii  numeri ;. 
nam  si  ab  uno  omncs  numeros  computes  usqae  ad 
decem  et  septem,  hoc  modo,  unum,  duo,  tres  flunt^ 
adde  tres,  fiunt  sex ,  his  adjunge  quatuor,  Ount  de- 
ccm,  bis  quinque,  et  habebis  quindecim,  et  sic 
crescenlibus  numeris  et  multiplicalis  usque  ad  de* 
cenf  et  septem,  fit  omnium  numerorum  summa  isto^ 
rum  ,  qui  multiplicatur  ab  uno  usque  ad  decem  et 
septem,  centura  quinquaginta  trcs,  qn»  computatio 
supcriori  significationi,  hoc  est,  legis  in  dcnario,  et 
gratia  in  septenario,  satis  congruenter  couveuiei. 
Sed  plura  possunt  inde  considerari  adniiratione  di* 
gna,  quae  hujus  temporis  angustia  probibet  nos 


amorem  quietis  aet  rnse  converiimur,  quoties  a  terre- 
naram  rerum  tumultibus  separamur,  quid  aliud,quam 
missi  intra  rete  fidei  pisces  ad  littus  trahimus  ? 

Plenum  magnis  piscibus,  centum  quinquaginta  Irt- 
^M.  A  magno  mystcrio  numerus  non  vacat,  sed 
ffitentos  vos  tanli  mystcrii  profunditas  exspectat. 
Neque  etenim  quant|^laiis  summani  solcrler  evange- 
lista  exprimeret,  nisi  banc  sacramento  plcnam  esse 
judicasset.  Scitis  naa.que  quod  in  Teslamento  Veteri 
omnis  opcratio  per  Dccalogi  mandata  prcccipilur,  in 
Movo  autem ,  ejusdem  ppcrationis  virtus  per  septl- 
formem  gratiam  sancti  Spiritus  multiplicatis  fide- 
libus  datur,  quem  propheta  denuntians,  dicit :  S/  i- 
ritus  sapientuB  et  intellectus^  spirilus  consilii  et  for^ 


titudiniSf  spiritus  scientite  et  pietatis,  et  replevit  eum  ^  dubilare,  quod  ipse  esset. 


El  cum  tanti  esseni ,  non  est  scissum  reie,  A(l|jecit 
evangelista  rem  nccessariam  dicens  :  Et  cum  lanti 
essent,  sive  tam  magni,  sicut  superius  dicil:  pleniiA 
magnis  piscibus,  non  est  scissum  rete,  id  est,  ma^si 
erant,  sed  inter  eos  hseresis  non  erat,  el  ideo  magU 
haereses  non  erant,  qui  magni  erant. 

Dicit  eis  Jesus  :  Venite,  prandetCt  et  nemo  audebat 
discumbcntium  eum  interrogare:Tu  quis  es  ?  Scnsus 
ergo  hic  est :  Tanta  erat  evidentia  veritatis,  quia 
Jesus  illis  discipulis  apparebat,  ut  eorum  non  solum 
negare,  seJ  nc  dubitare  quidem  ullus  audcret.  Quo- 
niam  si  quisquam  dubitaret,  ulique  inlerrogare  de* 
beret.  Sic  vero  dictum  est :  Nemo  audebat  iuterro- 
gare  eum :  Tu  quis  es?  ac  si  diceretur,  uemo  audebat 


spiritus  limoris  DomirA  (Jsa,  xi).  Scd  ille  in  hoc 
spiritu  operationem  percipit ,  qui  fidem  1  rinitatis 
agnoscit,  ut  et  Palrem,  et  Filium ,  et  eumdem  Spi« 
ritum  sanctum,  unius  virtulis  credat,  unius  substan- 
li^  esse  fateatur.  Quia  igitur  scptem  quse  superius 
diximi  s,  per  Novum  Testamentum  latius  data  sunt. 
Decem  vero  per  Velus  prxcepta,  omnis  noslra  virtus 
et  operatio  per  dcccm  et  scptem  potest  plene  com- 
prehendi.  Ducamus  ergo  per  trigonum  decem  et 
scptem,  et  veniunt  quinqnaginta  et  unum,  qui  pro- 
feclo  numerus  a  magno  mysterio  non  vacat,  quia 
jam  in  Testamento  Vetcri  leglmus  quod  annus  quin- 
quagcsimus  Jubilaeus  vocari  jussus  est,  in  quo  vide- 


Et  venit  Jesus^  et  accepil  panem  et  dabat  eis^  ei 
piscem  simililer,  Notandum  quoquc  quod  ultimum 
convivium  Dominus  cum  scpiem  discipulis  babuissc 
dcscribitur,  Pctrus  namque  et  Thomas,  Nathanacl, 
ct  filii  Zebcdisi,  et  alii  ex  discipulis  ejus  duu  in 
eo  fuisse  memorantur.  ^Cur  cum  septem  discipuUs 
ulJmum  convivium  celebrat?  nisi  quia  eos  tuntum- 
modo  qui  septiformi  gratia  sancti  Spiritus  pleiii 
sunt,  futuros  secum  in  xterna  refectione  denun- 
liat.  Scptem  quoque  dicbus  oume  hoc  tcmpus  evol- 
vilur,  et  sa>pc  seplenario  numero  perrectio  desi- 
gnatur.  IIU  ergo  ullimo  convivio  de  prx^scntia 
verilatis  epulantur,   qui   nunc   perfeclionis   studio 


licet  cunctus  populus  ab  omni  opere  reqniesceret.  *.  terrena  trausccnJunt,  quos  mundi  bujus  amor  noo 


Sed  vera  requics  in  unitate  est.  DiviJi  quippe  unum 
non  potest,  ubi  enim  scissura  divisionis  est,  vera 
requies  non  est.  Ducamus  per  trigonum  quinqua- 
ginta  et  unum,  et  fiunt  cenium  quinquaginta  tres. 
Quia  igitur  et  omnis  operatio  noslra  et  virlus,  in 
fide  Trinitatis  exbibita,  ad  requiem  tcndit.  Septem 
et  decem  ter  ducimus,  ut  aJ  quinquaginta  et  unum 
venire  debeamus,  et  vera  nostra  requies  tunc  esi, 
cum  ipsam  jam  clariiatcm  Irinilatis  aguoscimus , 
quam  in  unilate  divlnitaiis  esse  certam  tenemus. 
Qttinquagiota  et  unum  ter  duciinu?,  et  electorum 
suuuuam  in  superna  patrb ,  quasi  cenlum  quiuqua- 
ginia  quatuor  piscium  numenmi  tepemus.  Post  re- 
surrectionem  vero  Domiui  iuissura  rete  dignum  fuil, 


ligat ,  quibus  et  si  utcunque  per  tentaroenta  ob- 
strcpit,  coepia  tamen  eorum  desideria  non  retundit; 
De  boc  extremo  convivio,  alias  per  Joannem  dicitur : 
Heati  qui  ad  ccenam  nuptialem  agni  vocaii  sunt  (Apoe. 
xix).  Idcirco  cnim  non  ad  prandium,  sed  ad  coe.nam 
vocalos  narrat,  quia  nimirum  in  fine  diei  couTi- 
vium  ccena  est.  Qui  ergo  finilo  prxseutis  vitai 
tempore  ad  refectioncm  supernx  ccntcmplationiS' 
veniunt,  non  ad  agni  prandium,  sed  ad  c<»nam 
vocantur,  quas  videlicet  coena,  hoc  ultirao  convivio. 
exprimitur,  cui  septem  discipuli  adesse  memorantttr. 
Qiiia  illos,  ut  diximus,  tunc  iu  xterna  rcfectione  ro« 
cipiet,  qui  pleni  nunc  septiformis  graiia:  iii  amoro. 
spiritus  anhelant. 


til  SMARAGDl 

Quid  est  qu»d  Rcdcmplor  noster  piscein  assiiin  A 
post  rcsurrectionem  mandncaTit,  et  in  alio  Evan- 
gelio  dicilur,  cum  pisce  asso  favum  mellis,  in  isto 
vero  panem  ciim  piscc  ?  (juid  enim  piscis  assus 
ftignificat,  nisi  Christum  passuin,  quid  in  ravo  mcr- 
lis,  nisi  divinitalis  dnFcedinem.  Piscis  est,  qiiia  ipse 
latere  dignatus  in  aqnis  generis  humani  est,  cnpi 
voluit  laqnco  mortis  nostne,  et  quasi  trihnlationo 
assatus  est  tempore  pa^sstonis  sunc,  sed  qui  piscid 
assus  fleri  dignatus  est  in  passione,  favus  mellis 
nobis  exsiitit  in  resurrectionc.  An  qui  in  pisce  asso 
(ignrari  voluit  trrbu^ationem  passionis  sune,  in  favo 
meliis  utrantque  naturam  exprimere  voluil  persona; 
suas.  Favus  quippe  mel  in  cera  est,  meF  vero  in 
ccra  ,  est  divinitas  in  htimanilate,  qiiod  ab  hac 
qiioque  leclione  non  discrepat ,  nam  piscem  co-  B 
medit  et  panem  qiii  cnim  assnri  ut  piscis  potuit  ex 
humanilatc,  psme  nos  renoit  ex  divinitatc,  qni  ait : 
Kgo  $um  panis  vhus  qui  de  calo  descendi  (Joan.  vi). 
Assum  vero  piscem  comedii  et  panem  ,  ut  ipso 
sno  cibo  nobis  ostenderet ,  qiiia  et  passionem  ex 
nostra  humaniiate  pertulft,  et  resurreclionem  no- 
stram  ex  sua  diviniiate  procnravit. 

Hoe  jam  tertio  mamfeslavit  $e  Jesut  disciputis  suis 
€um  resurrexissetj  etc.  Iloc  non  ad  ipsas  demoiistra- 
tiones,  sed  lad  dies  referre  debemus,  hoc  est  primo 
die ,  curo  resurrexil ,  ct  post  dies  octo ,  qiian'!^ 
fliseipulus  Thomns  Tidit ,  et  creilidil ,  et  hoc  die 
quando  hoe  de  piscibus  fecil,  post  quot  autem  dies 
hoc  fecerit,  hic  dictum  non  est,  nam  ipso  primo 
die  non  semel  visus  est,  sicut  evangelisti\rum  om-  ^ 
nium  teslimonia  collata  demonstranl,  sed  sicut  di- 
ctum  est,  secundum  dies  numeranise  suiit  nvani- 
fbstationes  eJQs,  nt  isla  sit  tertta. 

rrEII    AUGCSTINUi  l^   HOMILIA    PASCH^. 

Liberatoris  nostri  pnedicalio  nostra  est  liberalio. 
Duas  autem  advcitimus  in  sancto  Evangelio  pis<'a- 
tiones,  id  esf,  qnando  ad  verbum  ipsius  nrssa  siint 
retia,  unam  prius,  quamlo  discipnlos  elegit,  et  hnnc 
alteram,  quando  a  roortuis  resnrrexit.  llla  piscalio 
significavit  Ecclesiam  quahs  est  modo,  ista  vero  post 
resurrectionem  l>omini  significavit  Ecclesiam,  qnalis 
fiitnra  est  in  fine  srecnli.  Djniqne  in  i!la  jussit  mitli 
retia,  et  non  dixit  in  quam  partem,  non  dixit  in 
dexlr^m  aut  in  sinislram,  pisces  eiiim  homines  si-  j^ 
gniOcabant.  Si  ergo  diceretur  in  dextram,  soli  boni 
Atturi  erant.  Si  dicerelur  in  sinistram,  soK  mali. 
Quia  vero  permixti  fueranl  futori  in  Ecclesia  boiii 
ac  roali ,  sine  differenlia  roissa  sunt  retia ,  ut  ca- 
perontur  pisces ,  significantes  mixturam  bonornm 
ac  marornm. 

Triaergo  in  illa  piscatione  prima  significata  sunt. 
Nixtura  bonorum  et  Qialorum  :  pressura  turbirum : 
separationes  ha^reticorum.  Mixtura  bouoriHn  et  ma- 
lorum,  qiiia  nec  in  dextra,  nec  in  sinistra  missa 
imnt  retia.  Pressnra  tnrbnrnin,  qnia  tantum  captnm 
est ,  ut  uaviculam  premertnt.  Tunc  separatiohcs 
hicreUcorum,  quia  tanta  fuerat  multitudo,  ut  retia 
niropereutnr.  Respicite  minc  ad  istam  piscationem, 


ABBATIS 


248 


qiisc  hodic  reciuua  est,  factn  est  etiim  post  resnr- 
rectionem  Domini,  ut  significaret,  talem  fufuram 
Ecclesiam  post  nostram  resurrectionem  :  Miittie^ 
inquit,  rete  in  dextram  partem,  Discretus  esl  ergo 
numerus  eornm  qni  ad  dcxtram  stabant.  Oves  enim 
ponct  ad  dextram,  haedos  ad  sinistram  :  Mittite  ^ 
inquit,  in  dcxtram ,  tanqnam  diceret :  Et  jam  re- 
surrexi,  Ecclesiain  volo  significare,  quae  ut  erit  in 
resurrectione  mortuorum.  Ibi  dicta  est  Multitudo, 
id  est,  in  prima  piscatione,  sed  non  certus  nuroerus. 
In  secunda  autem  et  multitudo  et  roagnitudo,  et 
certus  dictus  est  nnmerus.  Modo  antequam  veniat 
resurrectio  el  separentur  boni  a  malis,  illud  im- 
pletur  quod  ait  Propheta  :  Annuntiavi  et  locutus  sum; 
mulliplicati  sunt  super  numerum  {PsaL  xxxix).  Quid 
e  t  annuntiavi  ?  retia  roisi.  Et  quid  muttiplicati 
sunt  super  njmerum  ?  Numenis  ad  sanctos  perti- 
net,qui  sunt  regnaturi  cum  Ghristo.  Super  nuroerum 
modo  in  Ecclesiam  intrare  possunt,  in  regnuro  coe- 
loriiro  non  possunt. 

Petrus  retraxit  retia  ad  littus.  Modo  cum  evan- 
geliuro  legitur  audistis.  Ubi  audis  liitus,  intellige 
flnero  maris  :  ubi  audis  finem  maris,  intellige  finem 
s:eculi.  In  illa  piscatione,  non  ad  littus  attracta 
sunt  retia,  sed  ipsi  pisces,  qui  capti  sunt,  in  na- 
viculas  fnsi  sunt ,  hic  autem  traxemnt  ad  litUis. 
Spera  finem  s^neculi,  venturus  est  finis,  bono  dex- 
trorum,  malo  sinistronim.  Quid?  pisces  attraxe- 
riint,  inquii,  retia  habentia  pisces  centum  quin- 
quaginta  tres.  Et  adjecit  Evangelista  rero  necessa- 
riara  :  Et  cuin  tam  magni  essent,  non  est  scissum 
rete.  Magni  crnnt,  sed  hxreses  non  erunt,  et  ideo 
magis  linRreses  non  erunt,  quia  roagni  erunt.  Quid 
stint  mngni  ?  Lcgc  verba  ipsius  Doinini  in  Evan- 
gelio,  et  invenics  tnagnos,  nit  enim  quodam  loco  : 
iSon  veni  legem  solvere ,  sed  adimplere  :  Amen 
amen  dico  tobis^  quoniam  quicunque  soherit  unum 
de  mandatis  istis  minimis^  et  docuerit  sic,  id  est» 
solverit  male  vivendo,  et  docuerit  bona  docendo, 
minimus  vocabitur  in  regno  ccelorum  (Matth,  v),  id 
est  in  Ecclesia,  quae  modo  est.  Quia  et  ipsa  vocaiur 
regnum  coelornm,  habet  pisces  sltnul  natantes,  ec 
bonos  et  malos.  1n  isto  rcgno  coelornm,  iJ  est,  in 
Ecclcsia  hujns  temporis,  niinimus  vocatur  iile,  qui 
docet  bona  et  agit  mala,  qnia  ibi  est  et  ipse.  Non 
cnim  talis  ibi  est  in  regno  coelorum,  id  est  in  Ec- 
clesia,  qnalis  est  in  illo  tenipore.  Docet  bona,  agit 
mala,  necessarius  est,  mcrcenarins  est :  Aroen  dico 
vobis,  ait :  perccperunt  mercedem  suam.  Qui  aulem 
fecerit  et  sic  docuerif,  magnus  vocabitur  in  regno 
coelorum.  Ecce  sunt  illi  pisces  magni  ad  dexteraro 
cspti,  qni  fecerit  et  sic  docuerit,  bona  docucrit, 
nojn  sibi  loquenii,  male  vivendo  contradixent,  cum 
mal»  vitae  testem  habeat  linguam  bonam.  Qui  ergo 
feceril  et  sic  docuerit,  magnus  vocabitur  in  regtio 
coelorum. 

Dico  autem  vobis ,  quia  nisi  nbundaverit  jufititim 
vestra,  super  Scribarum  et  Pharisarorum,  nonintra» 
bfis,  ctc.   Modo  quomodo  inlrUigis  regnmn  copk)- 


J49  COLLECTIONES  IN  EPISTOLAS  ET  EVANGELIA.  1*0 

rmn  ?  Illud  unde  dicitur  dextris  :  Venite,  benedicti  \  occidat.  Isli  sunt  sancti,  qui  faciunt  lcgem  Dei  ex 


Paffis  mef ,  percipite  regnum  ?  Nisi  abundaverit  ju- 
iiitia  teitra  ptu$  quam  Scribarum  et  Phannasorum, 
Quid  est ,  p/vs  quam  Scribamm  et  Pharisceorum  ? 
Respice  Scribas  illos  et  PharisaK)s,  qui  in  catheJra 
Mosi  sedent  {Matth.  xxiii).  De  quibus  diclum  est : 
Qnx  dicunt  facite,  qax  autem  faciunt,  facere  nolite. 
Dtcnnt  enim  et  non  faciunt.  Ergo  justilia  Phari- 
sseorum  cst,  dicere  et  non  facere.  Abundct  justitia 
▼estra  super  Scribaruin.et  Pharisaeorum,  ut  et  bona 
dicatis,  et  bene  vivalis.  Jam  crgo  de  numero  cen- 
tiim  qutnqnaginta  triuin  piscium  ,  quid  opus  est 
eadem  relexere?  nostis  illa.  A  decem  et  septein 
nascitur  numerus  crescens,  incipe  ab  uno,  perveni 
ad  decem  et  septein,  ut  omnes  addas,  id  est,  unum 


dono  Dei.  Lex  jubere  potest ,  juvare  non  potest. 
Accedit  adjutor  spiritus,  et  fit  jiissiim  Dei  cum  gau- 
dio,  cum  dilcclione.  Nam  miilli  faciunt  a  timorc, 
sed  qui  faciunt  legem  timendo  poenam,  mallent  non 
esse  qiiod  tlmebant.  Qui  autem  faciunt  legem  amando 
justitiam,  gaudent  et  ibi  quia  non  habcnt  inimicam. 
IJeo  dicit  D.iminus :  Concorda  cum  adversario  tuo 
cito ,  cum  es  cum  illo  in  via  (Matth.  v).  Quis  csl 
adAersarius  tuiis?  sermo  legis.  Qiia*,  esl  via?  vit.i 
isla.  Quomodo  est  illa  adversarins  ?  dicit :  Non 
moRchaberiSy  et  tu  ^is  moechari.  Dicil :  Non  concu- 
piscas  rem  proximi  tui,  et  tu  vis  rapcre  res  alie- 
nas.  Dicit :  Ilonora  patrcm  et  matrem,  et  tu  coii- 
tumeliosus  es  in  parentibus.  Dicit  lex  :  Noli  diligere 


addas  et  duos,  et  tiant  tres,  addas  tres,  et  fiunt  B  falsum  testimonium  ,  tu  a  mendacio  non  recedis. 


■ei,  addas  quatuor  et  flant  deccm,  sic  omnes  adde 

usque  ad  decem  et  septem,  et  pervenis  ad  centum 

qninquaginta  tres.  Tuta  ergo  intentio  nostra  esse 

Bon  debet,   nisi  quid   sibi  volunt  decem  et  se- 

ptero ,    ibi  est  enim   rundamentum  centum  quiii- 

quaginta  trium.  Quid  sibi  volunt  decem  et  soptem, 

in  lege  agnosce  deccm,  decem  prxcepta  data  sunt. 

Primo  Decalogus  dicitur,  scriptus  in  tabulis  digito 

I>ei,  in  dex^m  agnosce  legem,  in  septem  agnosce 

Spirilom  sanctum.  Septenario  enim  numero  com- 

mendatur  Spiritus  sanctus.  Ideo  nominatur  in  lcge 

8ajic:ificationis  :  Septimo  die  fecit  Deus  lucem,  non 

dictom  est,  sanctificavit  eum.  Fecit  firmamentum, 

non  dictoro  est,  sanctiflcavit  firmamentum.  Discre- 

▼it  mare  a  terra ,  jussit  germinare  terram ,  non  ^ 

dictum  est,  sanctificavit.   Fecit  lunam  et  sidera, 

non  dictam  est  sanctificavit.  Jussit  animalia-  pro- 

eederc  de  aquis,  natantia,  et  volatilia,  non  dictum 

est,  saoctificavit.  iussit  de  terra  exire  animalia , 

qaadnipedia ,  et  omnia  repentia,  non  dictum  cst, 

sanctificavit.  Fectt  ipsum  hominem,  non  dixit,  san- 

ctificavit.  Ventom  est  ad  septimum  diem,  ubi  re- 

quievit,  et  ipsum  sanctificavit.  Per  requiem  siiam 

Deus  sigoificavit  requiem  nostram.    Ibi  ergo  erit 

aanctificatio  nostra  plena  ,  ubi  cum   illo  sine  fine 

requiescamus.  Nain  quare  Deus  requicsceret,  non 

euim  operando  fatigalus  est,   tu  si  verlo  fucias, 

non  fatigaris,  si  jubeas  et  continuo  fiaf,  stas,  in- 

teger  roaoes.  Pauca  verba  dixit,  unde  totum  fecit, 

et  subito  lassatus  est,  ergo  legem  agnosce  in  de- 

cem,  Spiritum  sanctum  agnosce  in  septero.  Jungatur 

spiritus  legi ,  quia  si  acceperis  legem  et  defuerit 

tibi  adjutoriuro  spiritus,  non  imples  quod  legis,  non 

iuiples  quod  tibi  jubetur.  Sed  homo  sub  lege,  in- 

snper  pnevaricator  tenetur.  Accedat  spirilus,  ad- 

juvet,  et  fit  quod  jubetur.  Si  deest  spiritus,  littcra 

occidit  tc :  quare  liltera  occidit  te?  quia  prsvari- 

cs*torero  te  faciet,  non  potes  excusari  de  ignorantia, 

quia  legero  accepisti ,  jam  quod  faceres  didicisti , 

igiiorantia  te  non  excusat,  spiritus  te  non  adjuvat, 

ergo  peristi.  Sed  quid  ait  apostolus  Pauhis  : /./rr<>ra 

cccidit^  spiritus  autem  rivificat  (11  Cor.  iii),   Indo 

spiritus  vivificat?  qnia  .facil  implni  littcrani ,   iic 


D 


Quando  vides,  quia  ille  sermo  aliud  jubet,  et  tu 
aliud  facis,  non  est  adversarius  tuus,  adversarium 
habes  malum  ,  non  tecum  intret  in  secretarium  , 
compohe  cum  es  cum  illo  in  via,  adest  Dominus 
qui  vos  concordet.  Quomodo  vos  concordal  Doroi- 
nus?  donando  |>eccata,  et  inspirando  justitiam,  ut 
fiant  opera  bona.  Cum  ergo  concordaberis  cum  ad- 
vcrsario  tuo,  id  est,  curo  decalogo  legis,  per  Spi- 
ritum  sancturo  pertinebis  ad  decem  et  septem,  jam 
exinde  excrescet  numerus  ad  cenlum  quinquaginla 
trcs,  eris  ad  dexteram  coronandus,  ne  remaneas 
ad  sinistram  damnandus. 

FERIA  V. 

LECTIO  ACTUUM   APOSTOLOMIM,   CAP.  VIII. 

c  Angelus  Domini  locutus  e>t  ad  Philippum  dicens : 

c  Surge  et  vade  contra  meridianum  ad  viam  quse 

c  descendit  ab  Hierusalcm  in  Gazam,  hxc  est  de- 

c  serta.  Et  surgens  abiit,  et  ecce  vir  i£thiops  eunu- 

c  chus,  potens,  Candacis  reginnc  iEthiopum,  qui  erat 

c  super  omnes  gazas  ejus,  venerat  adorare  in  Hieru- 

c  salem,  cl  revertebatur  sedens  super  currum  suiim, 

c  legcnsque  Isaiam  prophetam.  Dixit  autem  spiritus 

c  Philippo :  Accede,  adjunge  te  ad  currum  istuni. 

c  Accurrens  autem  Philippus,  audivit  illum  legenleni 

c  Isaiaro  prophetam  et  dixit :  Putasne  intelligis  qiia^ 

c  legis?  Qui  ait :  £t  qiiomodo  possum  inteltigerc , 

c  nisi  aliquisostcnderitmihi?  Rogavitque  Philippunr» 

I  ut  ascenderet  et  sederet  securo.  Locus  autein  Scri- 

c  pturse  hic  erat ,  quain  legebat :  Tanquam  ovis  ad 

c  occisionem  ductus  est ,  et  sicut  agnus  coram  ton- 

c  dente  se,  siiie  voce,  sic  non  aperuit  os  suum.  In 

c  humilitate  judicium  ejus  sublatum  est,  generatio- 

c  nem  ejus  quis  enarrabit?  quoniam  tolletur  de  terra 

c  vita  rjus.  Respondens  autem  eunuchus  Philippo, 

c  dixit :  Obsecro  te,  de  quo  propheta  dicit  hoc,  dc 

c  se,  an  de  aliquo  alio?  Aperiens  autem  Pbilippus  os 

c  suum,  et  incipiens  a  Scriplura  Ista,  evangelizavri 

«  illi  Jesuin.  Et  dum  ircnt  per  viam,  venerunt  ad 

c  quamdam  aquam.   Et  ait  Eunuchus  :  Ecce  aqua, 

c  qiiis  pruhibei  nie  laptizari?  Dixit  aulem  Philippiis  r 

«  Si  creiiis  in  toto  corifc,  licel.  El  respondens  ait : 

f  Credo  Filiuni  D^m  essc  Jesum  Christum.  Et  jiissil 

i  siaro  (MnTuiii,  ct  dcsccndcnmt  utcrqiic  rn  uquain, 


S5l  S.MARAGD1  ADBATIS  ^ol 

i  Philippus  et  ennuchus,  et  baptlzavit  eum.  Cum  A  cum  ducitur  ad  victimam  non  repugnat,  sic  illepro- 

pria  passus  est  voluDtate,  vel  altiori  iDlellectu,  sicui 
agous  in  Pascha  immolari  solebat»  sic  Pascha  no- 


€  autem  asceodisset  de  aqiia,Spiritus  Doniini  rapuit 
€  Phiiippum ,  et  amplius  dod  vidit  eum  eunuchus. 
f  Ibat  autem  per  viam  suam  gaudens.  Philippus  au- 
€  tem  inventus  est  in  Azoto,  et  pertransiens  evange- 

<  lizabat  civitatibus  cunctis,   donec  veniret  Gaes^' 

<  ream,  nomen  Domini  nostri  Jesu  Ghristi.  > 
Angelm  Domini  tocutus  e$t  ad  Philippum,  dicens  : 

Surge  et  vade,  elc.  (Ex  Beda.)  Bene  in  meridiequae- 
ritur  et  invenitur,  et  abliiitur  ille  qui  devotione  pe- 
cloris  ardens,  veltil  quaedam  gentium  primitise,  Deo 
merutt  consecrari,  in  quo  spiritualiler  illud  Psai- 
Aiistae  completum  est :  jEthiopia  pra^veniet  manus 
£ju$  Deo  (Psal,  Lxvii). 

Aa  viam  quijs  descendit  ab  Hierusalem  in  Gazam, 


strum  immolatus  est  Christus. 

-Et  sicut  agnus  coram  tondente  se  sine  voce.  Non 
solura  enim  nos  sanguine  redemit,  sed  et  lanis  ope- 
ruit,  ut  algentes  in  infidelitate,  sua  vesle  calefare- 
ret,  et  audiremus  Apostolum  nobis  loqoentem : 
Quotquot  in  Christo  baptizali  estis,  Christum  indui- 
stis  (Gat.  II  i). 

Sic  non  aperuit  os  suum.  Cum  in  passione  saa 
Pilato  et  pontificibus  pauca,  Herodi  uulla  respon- 
dcre  volebat. 

In  humilitate  judicium   ejus  sublatum  est.  Quia 
judex  omnium  judicii  non   reperit    veritatem,  sed 
h(FC  est  desertOy  elc.  Non  via,  sed  Gaza  deserla  di-  ^  ahsque  ulla  culpa  seditione  Judaeorum  et  Pilali  voce 
«itur.  Ve^us  enim  illa  Gaza,  quae  lerminus  quondam      damnatus  est. 


erat  Chananaeorum  juxla  iEgyplum  a:I  solum  usque 
destructa,  et  alia  pro  illa  alia  loco  construcla  est, 
quse  allcgorice  genlium  plebem  designat,  olim  a  Dei 
cultura  desertain,  neque  ullius  propbetarum  praedi- 
calionibus  excultam.  Via  vero  quae  ad  eamdem  ab 
Hierosolymis  descendens,  fontem  salutis  apcruit 
Dominus  Jesus  Christus  est  qui  ait :  Ego  sum  via, 
veritaSf  et  vita  (Joan.  xiv),  quia  superna  Hierusalem 
ad  nostra  infirma  desccudit. 

Et  ecce  vir  jEthiops  eunuchus  potens.  Pro  virtute 
et  integritate  mentis,  vir  appellalur.  Nec  immerito, 
qui  lantum  studium  in  Scripturis  habebat,  ut  eas 
ctiam  in  via  legere  non  cessabat.  Tautumque  amo- 
ris  in  religione  gerebat,  ut  aula  regia  derelicta,  de 
ultimis  mundi  parlibus  veniret  ad  templum  Domini. 
Unde  Justa  mercede,  dum  quaerit  interpretem  le- 
ctionis  Cbristum,  queiu  quxrebat  invenit,  plusque, 
ut  Hieronymus  ait,  iu  deserto  fonte  Ecclesiae,  quam 
iu  aurato  synagogx  templo  reperit.  Ibi  enim  quod 
Jeremias  admirando  proloquitur  :  Mutavit  JEthiops 
peltem  suam  (Jerem.  xiii),  id  est,  sorde  peccatoriim 
abluta  de  lavacro  Jesu  dealbatus  ascendit. 

Candacis  reginof  AHthiopum.  Et  in  Kegum  libro 
legimus  quia  regina  Austri  venit  a  finibus  terrx  au- 
dire  sapientiam  Salomonis.  Moris  quippe  fuit  illi 
nationi  semper  a  feminis  regi,  easque  Candaces  ap- 
pcliari. 


Generationem  illius  quis  enarrabit  ?  (Ex  Beda.) 
Aut  de  divinitate  ejus  accipiendum  est,  quod  impot- 
sibilesit  divinse  nativitatis  nosse  mysteria,  de  qaa 
Pater  loquitur  :  Ante  Luciferum  gettui  te ;  aut  de 
partu  virginis,  quod  difficulter  possit  exponi,  cu- 
jus  rationem  Mariae  quaerenti  per  angelum  dicitiir  : 
Spiritus  sanctus  superveniet  in  te,  ut  vel  ab  angelo 
vel  evangelista  tantum  nativitatis  egtis  sacramenta 
dicantur,  cujus  narralor  rarissimus  esl. 

Quoniam  lolletur  de  terra  vita  ejus.  (Ex  Hieron.) 
Ut  nequaquam  in  terra,  sed  in  ccelo  viveret.  Hoc 
testimonio  cum  in  Actibus  Apostolorum  reginae  CaiH 
dacis  eunuchus  redargueretiir,  et  legens  non  intel* 
ligeret,  interpretante  Philippo  sirper  passione,  et 
nomine  Salvatoris,  intellexit  et  statim  baplizatns  in 
agni  sanguine,  quem  legebat,  vir  meruit  appellari. 
Et  apostolus  genti  ^thiopum  missus  esl.  Qai  igitnr 
oblatus  est  Pilato,  qula  ipse  voluit,  et  non  respondlt, 
ul  patibulum  pro  nobis  damnatns  ascenderet,  ipse 
sicut  ovis  ad  occisionem  ductus  est,  et  quasi  agnos 
coram  tondente  obmutuit.  Elenim  Pascha  nostmBi 
immolatus  est  Christus  (/ Cor.  v) ;  quem  loannet 
Baptista  monstrabat,  dicens  :  Ecce  agnus  Dei^  ecce 
qui  tottit  peccata  mundi  (Joan.  i).  Qui  et  in  Apoca* 
lypsi  Joannis  evangeiisue,  agnus  occisus  snepe  dhhi- 
straiur  (Apoc.  v),  qui  de  seipso  loquitor  In  Jeremia  : 
Ego  autem  sicut  agnus  innocens,  et  ductns  ad  ti- 


Qui   erat  super  omnes    gazas  ejus,   etc.  Regina  |^ctimani,  nesciebam    (Jer.xi).  Cuin   enim  nescirei 

peccatuin,  pro  nobis  peccatum  factus  est  (//  Cor. 
v),  et  sicut  agnus  cum  ducilurad  victimam  non  re* 
pugnal,  sic  illlc  prdpria  passiis  est  voluniate,  nt  da- 
strueret  eum,  qui  habebat  mortis  iroperiam,bomt- 
lians  se  usquc  ad  mortctn,  et  niortem  crocis  (PhiL 
II).  Ilicagnusest,  in  cujus  lypo  immolabalnr  agnnf, 
cujus  cruor  dirus  in  postibiis  cxlorminatorem  foga- 
bat  i£gy|)ti,  qni  non  »oium  sanguine  suo  nos  rede- 
luii,  bed  el  lanis  operuii,  ut  algenies  infid  liiat^  ;;^ia 
vesle  calcfaccrei,  el  audircnius  Aposlolum  loquen* 
t«'m  nob  s  :  Quotqnot  tn  Christo  baptisati  esth^  Ckii^ 
stum  induisiis  (Gal.  iii).  Et  iu  alioloco:  lnduimiHi 
Christum  Jchum  {Rom.  xui).  Quod  vero  sequitur : 
l*e  afigubiia  ct  de  judicio  subiMiuscbt,  sive  ot  Se« 


^Etluopum  thesaurarium  pra^mittens  iu  Hierusalem, 
gentium  de^ignat  Ecclesiam,  virlutum  fidcique  Do- 
mino  dona  luiuram.  Sed  et  nominis  etymologia  con- 
venit.  Poiest  enim  Candacis  ex  Hebrxo  cominutata 
interprelari.  Ipsa  quippc  est,  cui  iu  Psalmo  pro  his 
qui  commutabuntur  in  Scriptura  dicitur  :  Audi, 
(Hia,  et  vide,  et  inctina  aurem  tuam,  et  obiiviscere 
fopulum  tuum  et  domum  patris  tui. 

Dixit  autem  spiritus  Pliitippo  :  Accede  et  adjungere 
ad  currum  ufum,  etc.  In  corde  spiritus  Phiiippo 
loquebatur.  Sp.ritui  euim  Dei  quasi  quaedam  nobis 
verba  facere  est,  occulta  vi,  cl  quac  agenda  sunt 
intimare. 

Tanquam  ovii  ad  occiiioncm  dvctus  est,  Sicul  ovi!> 


253 


COLLECTIONES  LN  EPiSTOLAS  ET  EYANGELL\. 


m 


ptuaginU  translulcrunl,  iv  x^  raTretvucrcc  «  ypivi;  «v-  A  luui  iii  SpiriUi  sanclo  fecisse  lcstantur,  ut  Uierony- 


rou  «^9«,  id  est,  io  humilitate  judicium  ejus  subla- 
tum  est,  illwi  significat,  quod  de  tribulalione  atque 
judicio  ad  Patrem  Tictor  ascenderet,  sive  quod  ju- 
dex  omuiuni  judicii  non  r^pcrit  veriiaiem,  sed  abs- 
que  uUa  culpa  seditione  JiiJxorum  et  Piiati  voce 
daronalus  sit,  ita  ut  admiraretur  propbeta,  quod 
omniuni  Deus  se  tradiilerit  passioni.  De  quo  Paulus 
loquitur  :  Si  enim  credidissentf  nunquam  Dominum 
g(oritB  crucifixissetU  (I  Cor.  Ii).  Scqiiitur  ;  Genera- 
Uonem  iUius  quis  enarrabit  ?  Quod  dupliciler  inlclii- 
giiur,  aut  enim  de  divinitate  ejus  accipiendum  cst, 
quod  impossibile  sit  divinae  nativitatis  nosse  royste- 
ria.  De  qua  ipse  loquitur  in  ProTcrbiis  :  Anle  omnes 
eoiies  generatit  me  {Prov,   viii).  Juxta  iiiud  quod 


nuis  proJit.  Nam  et  similitcr  factum  kgitur  de  Hi« 
bacuc  portante  prandium  Danieli. 

Philippus  auiem  inventus  est  in  Azoto,  Azotas  op- 
pidum  est  insigne  Palxstinae,  quod  Heforaice  Toca- 
tur,  TmTK,  Asdod,  in  sorte  tribus  Judx,  et  est  una 
de  qiiinque  olim  civitatibus  AUophylonim,  cui  dc- 
creta  fuit,  sed  noo  rctenta  ab  ea,  quia  ncquaquam 
veteres  accolas  poliiil  expellere. 

Et  pertransiens  evangelizabat  civitatibus  cunctis, 
donec  veniret  Casaream.  Cxsarea  Pala^stinae  dicitur,. 
ubi  infra  domum  habuisse  describitur  Pbibppus, 
qux  usque  bofJic  demonstratur,  nec  non  et  cubicu- 
lum  quatuor  riliarum  ejus  virginum  prophetanliunu 
Gcsarese  civitates  dux  sunt  in  terra  repromissionts. 


alibi   leginius :  Quis  cognovit  sensum  Domim,  aut  B  t^na  Cxsarea  Pahcstinse  in  liltore  maris  Magni,  ita- 


amsiliaritts  ejus  fuit  (Rom.  xi),  iJ  est,  nulkis,  aut 
de  partu  virginis  quod  difficulter  possit  exponi,  de- 
iik|ue  cum  Marise  diceretur  ab  angelo  :  Concipies  et 
paries  fUium^  illa  respondit :  Vnde  mihi  hoc^  quia 
nmm  non  eognovi,  cui  rursum  angelus  :  Spiritus, 
im|uit,  sanctus  veniet  super  te^  et  virtus  AUissimi 
obum^rabU  te  {Lue.  i),  ut  vel  angclo  \el  ab  angelis 
laDtum  nativitalis  hujus  sacranieuta  dicantur,  cujus 
narralor  rarissimus  est. 

Aperiens  autem  Philippus  os  suum  et  incipiens  a 
Scriptura  ista^  clc.  (Ex  Primas.)  Philippus  inter- 
pretator  os  lampadis,  pulcherque  est  sensus,  quod 
os  lampadis  suum  aperiret  os,  dum  obscura  prophe- 
liae  in  scientiac  lucem  profert.  Quamvis  et  juxta 
hisloriam  possil  ista  circumlocutio  designare  ali-  ^ 
quanto  longiorem  futurum  tunc  esse  e,us  ser- 
monem. 

Et  dum  irent  per  viam  venerunt  ad  quamdam 
tquam.  Esi  hodic  Bethsur  sive  Belhsoro  vicus  in 
Iriba  Juda,  sive  Benjamin  euntibus  ab  Helia  Cbe* 
btron  vicesimo  roilliario  juxta  quem  fons  ad  radicem 
moatis  ebuUiens,  ab  eadem  qua  gignitur,  sorbetiir 
iHimo.  Apostolorum  Acta  referunt  in  hujus  viculi 
foole  eunnchom  a  Philippo  fuisse  baplizatum.  Nam 
est  ei  alia  Belhsur  in  tribu  Juda,  mille  passus  di- 
stans  ab  Eleutberopoii. 

Et  mt  enmuchus  :  Ecce  aqna^  quis  pro/iibet  me  ba- 
p^xari  ?  etjussU  siare  currum;  et  descenderunt  uier- 


que  quondam  Pyrgos,  id  cst,  turris  Stratonis  diclu 
esf,  sed  ab  Hcrodc  rege  Jud^sp  nobilius  et  pulchriu*:, 
et  conlra  vim  inaris  inui  a>  utilius  exstructa,  in  liono- 
rem  Cxsaris  Augiisli  Qesarca  cognominala  est.  Qui 
etiam  templum  in  ca  niarmorc  albo  construxit,  iii 
qiia  nepos  ejus  Herodcs  ab  angelo  pcrcussus,  Corne- 
lius  centurio  naplizatus ,  el  Agapus  prophcia  zona 
Pauli  ligalus  cst  (Act.  xxi).  Altcra  vero  Cxsarea 
Pbilippi ,  cujus  Evangelium  meminit  esse  tclrar^ 
chiani ,  ad  radices  montis  Libani  facla ,  ct  in  bonore 
C;csaris  cognoniinata  esl.  Sed  el  lertia  Cxsarea  C  p- 
padocise  melropolis  est,  ciijns  Lucas  ila  nieminil  : 
Descendens  C(vsaream  et  satutavit  Ecclesiam. 

Egreditur  hic  Smaragdus  a  mentione  eivitatis  Cips/i- 
reoi  in  nomina  re^ionum  ei  locorum  quce  sunt  in 
Actis  apostoUcis.  tadem  habentur  in  Hieronymo. 

Sed  quia  in  hoc  loco  de  civitatibus  mentio  facla 
cst,  necessarium  duximus,  ul  de  pluribus  islius  libri 
civilalibus,locis,provinciisve  inenlionem  in  boc  loco 
faciamus.  Acheldemach  esl  iii  Hclia,  ad  auslralcm 
plagam  monlis  Sion,  quu!  haclcnus  juxta  Jud;eorum 
consilium  mortuos  ignobilcs  lerra  tegil,  alios  sub 
divo  pulrefacit.  Asia  regioqua)  Miiior  cognominatur, 
undiquecircumtlataestmari,  cujus  provincia^  sunt,. 
Pbrygia,  Pamphylia,  C  licia,  Lycaonia,  Galalia,  et 
alia:  multa!.  Arabia  vegio  inter  sinuui  maris  Biibri^ 
qui  Persiciis,  cl  eum,  qui  Arabicus  vocalur,  habeV 
gentes  niullas,  Moabilas,  Ammonitas,  Idumxos,  Sa- 


qme  tn  aquam,  PhiUppus  et  eunnchus,  ei  baptizavit  j.  racenos,  alias<iue  quam  plures  :  b«c  sacra  inter* 
eum.  0  qnam  mira  docloris  virtus  eral  in  vehiculo!      prelari  dicilur,  eo  qiiod  odores  creet  odoriferus. 


Eonuchus  sacras  lilteras  legebat,  sed  de  quo  legerct 
ignorabat,  sed  tamen  cum  quem  in  libro  nesciens 
legebal,  pia  menle  scire  cupiebat.,  Venit  Philippus 
philosophus,  ostendit  ei  Jesum,  qui  clausus  iatebat 
ID  littera.  Et  secuodum  aliain  Iraditionem,  dixit 
Philippus  ennncho  :  Si  credis  cx  toto  corde,  salvus 
eris.  Et  respondit  eunuchus :  Credo  in  Cbrisluni 
lllium  Dci,  el  ea  hora  baptizatus  est,  fidelis  faclus 
et  sanetus  est,  et  de  disctpulo  magister  cfleclus  es!, 
ei  detiiceps  praedicator,  et  gentis  suae  apos:oIus  cf- 
fectns  esU 

Ciffn  autem  ascendissent  de  fiqua,  Spiritus  Domhn 
rapuU  Phifippum,  clc.  Sunt  quidara  qni  bicc  ai.gc- 


Grjeci  «wSaifAOiv,  noNtri  Bealara,  vocaverunt.  Aotio- 
chia  civiias  esl  Syrice,  in  qua  Barnabas  et  Pauliis» 
apostolisuntordinali.  Esletalia  in  Asia,inquaidcin 
praedicanles  Judicis  dixerunl  :  Vobis  oportebat  pri- 
mnm  loqui  verbum  Dei,  Sed  quomam  reputistis  iltud, 
ecce  convertimur  ad  gentes  (Act.  xiii).  Alexandria 
civiUsesl.^Egypti,  in  qua  lieati  Marci  evangelisUe 
tumulus  hodie  in  Ecclesia  venera^ur.  Amphipolis  cst 
civitas  Macedoni^.  Esl  el  altera  ejusdem  nominis  in 
Syria.  Apollbnia  civitaseslMaccdoiii;c.  Kst  clallcia 
inAfiica,  qu;c  dicilur  Peiilapolis.  Atbciiae  civitas 
c.  t  Acliai;i%  philo*»plii:c  studiis  dedila,  ciijiis  Pyreus. 
pottiis,  s^^picnipiiciqiiondam  niuio  comiiiuiiita  fuibsc 


i55  SMARAuDI  ABBATIS  ^^ 

describitar.  Areopagus  Aihenarum  curia,  quse  inter-  A  (ilio  Japlielb  appellata.   Sunt  aulem  inter  (Innicn  lii^ 


pretatur  villa  Martis,  quod  ipse  ibi  quondam,  cum 
duceolis  duodccim  diis  judicatiis  est.  Appii  Fonim, 
nomen  fori  Romae  ab  Appio  quondam  consule  tra- 
ctum,  a  quo  et  via  Appia  vocata  est.  Babylon  mc- 
tropolis  regni  Chaldaeomm  es(,  ubi  eorum  qui  aedifi- 
cabant  torrim  iingux  divisae  sunt,  unde  et  Babylonia 
vocatur.  Quae  per  quadrum  sita,  ab  ang«ilo  usque 
ad  angulum  muri,  sedecim  millia  passuum  tenuissc, 
id  est,  simul  per  circuitum  sexaginta  quatuor  millia 
rcfert  Herodouis  et  multi  alii,  qui  Graecas  bistorias 
scripserunt.  Bilhynia  provincia  Asioe  Minoris  est, 
ipsa  est  et  major  Phrygia.  Beroea  civilas  in  Macedo- 
nia  est,  quaeverburo  Domini  nobiliteraccepit.  Cappa- 
docia  regio  in  capite  Syriae  e9t,  ad  septentrionis 


duni  regiones  istae,  Aracusia,  Parlhia,  Assjria,quas 
Scripturasacrauniversas  saepc  Medix  nomine  vocat. 
Macedonia  provincia  Gra^corum  est,  virtutibus  A<e- 
xandri  Magni  nobilior  facta.  Miletus  civitas  in  Asia 
est,  ubi  Paulus  majores  Ephesioruni  alioquitur.  Na- 
zareth  viculus  est  inGalilsea,  juxta  montem  Thabor. 
Uude  et  Dominus  Jesus  Nazaraeus  est  vocatus.  Ilabet 
ecclesiam  in  loco,  quo  angelus  ad  beatam  Marian 
evangelizaturus  intravit,  habet  et  aliam,  ubi  Domi- 
nus  estnutritus.  Neapolis  civitas  est  Cariae^  q\m 
est  provincia  Asiae.  Pontus  regio  est  multarum  gen- 
tium  jnxta  roare  Poniicum,  quod  Asiam  et  Eoropan 
disterminat,  et  propier  plurimam  ostiorom  Daniihii 
infusioncro,  diilcius  cneteris  esse  cognoscitur.  Pam- 


plagam.    Cyrene  civitas  est  in  Libya,  cujus  reglo  ^  P**y''*  provincia  est  Asiae.  Pamphus  civitas  est  io 


Pentapolitana  vocatiir,   eo  quod  quinque  urbibus 

maxime  fulgeat.  Creta  Graeca  insula,  cenlum  quon- 

dam  urbibus  nobilis,   unde  et  Cenlipolis  dicta  est. 

Cyprus  insul.i  roari  Pamphylio,  quiadecim  qiiondam 

oppidis  insigiiis,  famosaque  diviiiis,etmaximeaeris. 

Cilicia  provinciaAsiae  est,quam  Cydnus  amnis  inter- 

secat.  ChfirracivitasMesopolaroiaee8t,ubi  fuitAbra- 

hae  patriarchae  hospitium.  Corinthus  civitas  Achaiae 

roaritima.     Cenchrae  portus  Corinthiomm  civitatis. 

Chio  insula  ante  Bithynia,  in  cujus  nonnen  Syra  lin- 

gua  niasticem  dcsignat,  eo  quod  ibi  maslix  gigna- 

tur.  Damascus  nobilis  urbs  Phoenices,    quae  quon- 

dain  in  omni  Syria  lenuit  principatum,  et  nunc  Sa- 

racenorum  roetropolis  est,  unde  et  rex  eoruro  Nau-  r  ^^cturo  scripserit.  Saronas,  quod  interpretator 

vias  famosaro  in  ea  sthl  suaeque  genti  basilicam      pestris,  regio  est,  qiiae  Petro  praedicante  fidei  con- 


Cypro  insula.  PergencivitasestPamphyiraeprovinciae. 
Philippis  civitas  est  in  prima  parte  Macedonlae.  Pto- 
lomais,  civitas  est  Judaeae,  juxta  montem  Cannelnm. 
Est  el  altera  in  Pentapoli  provinciae  Africae.  PoteoUs 
civitas  colonia  Campaniae,  eadem  dicitur  CctdlcUi. 
Rhodus  Cycladuro  insularuro  nobiiissima,  distat  ao» 
tem  a  portu  Asiae  viginti  millibus  passuum.  Regiom 
est  civitas  Siciliae  maritima.  Sichem  ci^ius  ett  J«- 
cob,  nunc  Neapolis  dicta,  juxta  sepulcnim  Josepli« 
ubi  nunc  est  ecclesia  fabricata  ex  latere  monlis  Ga- 
rizim.  Sina  roons  in  regione  Madian  super  Arabiam, 
qui  alio  nomine  lloreb  appellalur.  Dnde  dicitor  :  Bi 
fecerunt  vitulum  in  Horeby  curo  boc  Moses  ,in  Sina 


de  licavil ,  Christianis  in  circuitu  civibus  beati 
Baplistae  Joaiinis  ecclesiaro  frequentaiitibus.  Derben 
civitas  est  Lycaoniae  provinciae,  Elaroitae  principcs 
Persidis  ab  Elam  filio  Sem  vocali.  Ephesus  Amazo- 
num  opus  civitas  Asiae  est,  ubi  requiescit  evangcli- 
sla  Joannes.  Phcenicia  provincia  est  Syriae  cujus  par- 
tes  snnt  Samaria  et  Galilaea  et  aliae  pluriroae.  Gali- 
larse  duae  sunt,  una  gentiuro  vicina  finibus  Tyriorum 
In  tribu  Nephthalim,allera  circa  Tyberiadcro  et  sU- 
gnuro  Genesareth  in  tribu  Zabulon.  Gaza  civiUs  in- 
signis  est  Palaestinae,  quae  apud  veteres  erat  terra 
Chanan?eoruin.  Galalia  provincia  Asiae,  a  Gallis  vo- 
cnbulum  irahens,  qui  in  auxilium  a  rege  Bitbyniae 


tinno  fruclus  germinavit.  Sidon  orbs  PhQenicts  e&t, 
insignis  artifex  vitri.  Seleucia  civiUs  Syriae  nobiliit, 
in  promontorio  Syriae  Antiochiae  siU.  Salamis  eivi- 
Us  est  in  Cypro  insula,  nunc  ConsUntia  dieU.  S»- 
mothracia  insula  cst  in  Pacatico  sino.  Syria  qii«  De- 
braice  dicitur  Dnn  regio  est  mter  flomen  Eophralen 
et  mare  Magnum  usquead  iflgyptum  pertingens.  Habet 
maximas  provincias,  in  quibus  genles  soutdnodeeim. 
Samos  insulaest  in  roari  iEgeo,  in  qoa  reperU  prius 
ficiilia  vasa  traduntur,  unde  et  vasa  Samia  appellau 
sunt.  SinyrnacivitasestinAsiaLyciaeproviociae«ciqus 
Lucas  meroinit  dicens :  Savigantes  v^fiimics  tn  Smyf' 
nam  Lycia^,  Syrlesdicuntur  arenosa  loca  in  mari  Ma- 


vocati,  regnuro  cuni  eo  acta  victoria  divisenint,  sic- 1)  gno,  multum  terrihilia  et  metuenda.  Syracosa 

que  deindeGnccis  admixii,  prirooGallognuci,  post:'a  -  - 

Galatae  sunt  appellati.     Iladrumctus  civius  est  in 

Byzanlia  regione  Africae.  Adria  noroen  civiiatis  con- 

Ira  Ravennaro,  qiiaeeiJero  mari,   in  cnjus  ripa  sila 

cst,  nomen  etiam  Adriatici  dedit.    Joppe  oppidom 

Palaestinae  est  maritiroum  in  tribu  Dan.  Iconiom  ci- 

vius  est  Lycaoniae,  est  et  altera  in  Cilicia.   Libyae 

provinciae  duae  sunt,  una  Cyrenaica,  de  qua  dictum 

est,  partes  Libyae,  qux  est  circa  Cyrenen.  Est  et  alia 

iCthiopum.  Lydda  civius  Palxstinae  esl,   in  ma'is 

Magni  littore  sita,  quae  nunc  Diospolis  appellatur. 

Lycaonia  provincia  Asiae  cst.    Est  et  alia  ejusdciu 

n(»inims  iu  Phrygia  niinore.   Lyslra  civilas  esl  Ly- 

caoniae.  Lyci.i  pmincia  cbl  Ashe.    Mcdin  a  Madai 


tropolis  Siciliae  sub  proroontorio  Pachioo.  Tarsos 
civius  metropolis  Ciliciae,  Paulo  apostolo  glorioM- 
Tyrus  metropolisPhoenicis  in  tribu  Nephthalim,  €ii[j«s 
iiiaxime  nobililasconcbylioetpurporacoosUt  Trois 
civitas  Asiae  marit  mae.  Tbyatira  civius  Libyae,  qaae 
est  provincia  Asiae.  ThessaloDica  civiUs  Maoe- 
doniae. 

evaN4;elium  joannis,  cap.  xx. 
c  Maria  sUbat  ad  wonumenlum  foris  plorans. 
Duro  ergo  fleret,  inclinavit  seet  respexil  in  mo- 
numentuni,  ct  vidit  duos  angelos  in  albis  sedentes» 
ufiuro  ad  capiit  el  unuro  ad  pedcs,  ubi  positoro 
fueratcorpusJesu.  Dicuntei  illi :  Mtilier,  quid  pki- 
ras?  Dicitcis  :  Quia  luleruiif  Dominuui   roeoro^ 


i57 


COLLEOTIONES  IN  EPISTOLAS  ET  EVANGELIA. 


25S 


€  ct  nescio  ubi  posuerunt  euin.  il:er  cuiu  dixisset ,  A      Dicit  eis  :  Quia  tuterunt  Dominum  meum,  elc.  Do- 

niiuum  suum  vocans,  Domiui  sui  corpus  exanime,  a 
parle  lolum  significans,  sicul  oranes  confitemur  Je- 
sum  Christum  Filium  Dci  uuicura  Dominum  nostnira, 
quod  utiquc  siinul  est,  et  verbum  et  anima  et  caro. 
Crucifixum  tamen  el  sepullum.  cum  sola  ejus  sepulu 
sit  caro  :  Et  nescio,  inquil,  ubi  posuerunt  eum,  Hac 
eral  causa  major  doloris,  quod  nesciebat  qiio  iret  ad 
consolaodum  dolorem ,  sed  prope  erat  hora  qua  tri- 
stitia  ejus  verlerelur  in  gaudium. 

H(BC  cum  dixisset,  conversa  est  retrorsum,  et  vidit 
Jesum  stantem,  et  non  sciebat  quia  Jesus  est»  Notan- 
dum  quod  Maria,  quae  adhuc  de  Domini  resurrectione 
dubiubat,  retrorsum  conversa  est  ut  videret  Jesum, 
quia  videlicet  per  earadem  dubiiationem  suaro,  quasi 

(E«  Augusl.)  Pensandum  esl  hujus  mulierts  men-  B  ^^^^^  in  Domini  faciem  miserat,  quem  resurrexisse 


c  conversa  est  relrorsuin,  et  vi;iit  Ji^sum  staiilem, 

<  et  nesciebat  quia  Jesus  est.  Dicil  ei  Jchiis  :  Miilier, 
€  quid  ploras?  Quem  quxris!  llla  cxistimans  quia 

<  liortuianus  esset,  dicit  ei :  Domine,  si  tu  sustulisli 
f  eom,  dlcito  raihi.  ULi  posuisti  eum,  et  ego  eum 
c  tollaro?Dicit  ei  Jesus :  Maria.  Conversa  illa  dicit : 

<  Rabboni,  quod  dicitur  roagister.  Dicit  ei  Jesus : 

<  Noli  me  tangere,  nondum  enim  ascendi  ad  Patrem 

<  meum.  Vade  aiitem  ad  fratres  meos,  et  dic  eis  : 

<  Ascendo  ad  Patrem  meom  et  Patrem  vestrum , 
f  Deam  meum  et  Deum  vestrum.  Venit  Maria  Mag- 

<  daiene,  annuntians  discipulis,  quia  vidi  Dominum, 

<  et  hxc  dixit  mihi.  > 
Maria  autem  itabat  ad  monumentum  foris  plorans. 


leni  qiianta  vis  amoris  accenderat ,  quoe  a  monu- 
neoto  Domini  etiam  discipulis  recedentibus ,  non 
recedebat ,  exquirebat  quem  non  invenerat.  Flebat 
inqairendo»  et  amoris  sui  igne  succensa,  ejus  qtieni 
ablalttm  credidil  ardebal  desiderio,  et  oculi  qiii  Do- 
minuio  qaaesienmt,  et  non  invenerunt,  laci^mis  jam 
eiaodabant ,  amplius  dolentcs  quod  fuerat  ablatus 
de  DioDamento,  quam  quod  fuerat  occisus  in  ligno, 
qoontam  magistri  tanti ,  cujus  cis  vita  subtracta 
fuerat ,  ncc  merooria  remanebat.  Unde  cont-git  ut 
eom  sola  tunc  Tideret  qax  remansit,  quia  nimirum 
▼irtos  boni  operis  perseverantia  esi,ut  voce  Veritatis 
didtor :  Qui  amem  perseveravent  usque  in  finem,  hic 
luiwseril  (Matth.i). 


minime  credebat.  Sed  quia  araabat  ct  dubitabat,  vi- 
debat  et  non  cognoscebat  eum,  quera  illi  amor  osten- 
derat.  Dubietas  abscondebat,  cujus  adhuc  ignorantia 
expriinitur,  cuni  infertur  :  Ei  nesciebat  quia  Jesus 
esset. 

Dicit  ei  Jesus :  MuHer,  quid  ploras  ?  etc.  Intcrro- 
gatur  doloris  causa,  ut  augeatur  desiderium,  quate- 
nns  cum  nominaret  quem  quxreret,  in  ardore  ejus 
ardentius  aesluarel. 

Illa  cestimans,  quia  hortulanus  essety  dieit  ei :  Do- 
mine,  si  tu  sustutisti  eum,  etc.  Forsitan  nec  errando 
haec  mulier  erravit,  quae  Jesum  hortulanum  credidiu 
Annon  ei  spiritaliter  bortulanus  erat,  qui  in  ejns 
pectore,  per  amoris  sui,  semina  virlutum  virentia 


DuM  ergo  fitret^  mclinavit  se,  el  prospexu  in  mo-      planlavit  sata.  Sed  quid  est,  quod  viso  eo,  qiiem 


«iiMftliiiii,  et  vidit  duos  angelos  in  albis  sedentes, 
MMum  ad  caputf  et  unum  ad  pedes,  etc.  (Ex  Greg.) 
Ista  itaqae»  qux  sic  amabat ,  qux  se  ad  monumen- 
tnni,  quoJ  prospexerat,  itcrum  inclinat,  videamus 
qoo  fructa  vis  amoris  in  ea  ingeminat  opus  inquisi- 
tionis.  Sequitur :  Vidit  duos  angelos  in  atbis  sedentes^ 
uwum  ai  caput,  et  unum  ad  pedes,  ubi  positum  fuerat 
eorpus  Jesu.  Quid  est ,  quod  in  loco  Dominici  cor- 
porfs  duo  angeli  videntur,  unus  ad  caput,  alqiie  alius 
ad  pedes  sedens  ?  nisi  quod  Laiina  lingua ,  «yycXo^ 
nuDtiut  dicitur,  et  ille  cx  passione  sua  nuntiandiis 
enit,  qui  et  Deus  csl  ante  sxcula,  et  homo  in  fine 
sxculomm ,  quasi  ad  caput  sedet  angclus,  curo  per 


hortulanum  credidit,  cui  necdum  dixerat  quem  qux- 
rebat  ?  Ait  ei :  Domine,  si  tu  sustutisti  eum ,  dicito 
mihi,  Nemo  calumnietur  mulierem,  quod  hortulanum 
dixerit  Dominum  et  Jesum  magistruro,  ibi  enim  ro- 
gabat,  hic  agnoscebat,  ibi  honorabat  hominero  a  quo 
beneficiuro  pos:u1abat ,  hic  recolebat  doctorero ,  a 
quo  discernebat  huroana  et  divina,  discebat,  appel- 
labat  Dominuin,  ciijus  ancilla  non  erat,  ut  perveniret 
a1  Dominuro,  cujiis  erat.  Aliler  ergo  dixit :  Sustute- 
runt  Dominum  meumy  aliter  auiein  :  DominCt  si  tn 
sustutisti  eum.  Ibi  ex  veritate,  bic  ex  honore.  Quae- 
rebat  iiaque  et  non  dicebat.  Quae  cum  dixisset : 
D^mine,  si  tu  sustulisti  eum.  Hoc  habet  vis  amoris. 


apostolum  pr^icatur,  quia  in  principio  erat  Verbum,  »>  hoc  agere  solet  in  aniino,  ut  quero  semper  ipse  co- 


et  Verbum  erat  apud  Deum,  et  Deus  erat  Verbum 
(/mh.  i),  et  quasi  ad  pcdes,  sed  angelus  cum  dicitur : 
Ei  Verbum  caro  factum  est. 

{Ex  Greg.)  Possuraus  etiam  et  duos  angclos ,  diio 
Testamenta  cognosccre,  unura  prius,  et  aliud  se- 
qneos,  qui  videlicet  angeli  per  locum  Dominici  cor- 
poris  siMmet  ipsis  sunt  conjuncti,  quia  nirairum 
Dtraque  Testaroenta,  dnro  pari  sensu  incarnaluro,  et 
mortuom,  ac  resurrexisse  Doroinuro  nunliant,  quasi 
Tettanientum  prius  ad  caput,  et  testaraentum  posle- 
ri«s  ad  pedes  sedet. 

Dieuni  ei:  Mutier^  quid  ploras  ?  Quasi  dixissent, 
non  cst  opus  mor:uum  plorare,  qiiein  vivenlem  cre- 
dere  debes. 


gitat,  nullum  alium  credat  ignorare.  Recte  ct  ha^.c 
mulier,  quejn  quserit  non  dicit,  et  lanien  dicit :  Si  tu 
suslutisli  eum,  quia  alteri  non  putat  esse  incognitum 
quem  ipsa  conlinuo  plangit  desiderio. 

Dicit  ei :  Maria  Conversa  itta  dicit  ei :  Rabboni , 
quod  dicitar^  magister.  Postquam  eam  communi  vo- 
cabulo  appcllavil  ex  sexu,  et  agnitus  non  est,  vocai 
ex  nomine,  ac  si  aperte  dicat  ei :  Recognosce  eitm , 
a  quo  recognosceris.  Perfecto  quoque  viro  dicilur  : 
Novi  te  ex  nomine.  Quia  horoo  comroune  omniiim 
nostrum  vocabulura  est ,  Mose  vero  propriura ,  ciii 
recte  dicilur  quia  ex  noraine  scitur,  ac  si  aper:e 
Dorainus  dicat :  Non  te  gcneralller  ul  c«leros ,  so{\ 
specialiler  pne  oyleris  scio.  Maria  ergo,  quia  voca 


SMARAODI  ABBATIS  260 

FERIA  VI. 

EriSTOL\   PETRI    APOSTOLI   I.   C.VP.   111.   . 

c  Ckrislus  semci  pro  pcccalis  nostiis  morluus  est, 
c  juslus  pro  injiislis,  ut  nos  oflerret  Deo  mortificatos 
c  quidem  carne,  vivificatos  autem  spiriiu.  In  quo  el 
c  his  qui  in  carcere  erant,  spirilalilcr  venicns  prse- 
c  dicavit.  Qui  increduli  fuerant  aliquando,  quando 
c  cxspectabant  Dei  patientiam  in  diebus  Noe,  cum 
c  fubricaretur  arca,  in  qua  pauci,  id  est,  octo  aninnae 
c  salvx  faclae  sunt  per  aquam.  Quod  et  vos  nanc 
c  similis  formae  salvos  facif  baptisraa ,  non  carnis 
c  deposilio  sordium,«8ed  cohscientix  bonae  interro- 
f  gatio  inDeum,  per  resurrectionem  Jesu  Christi,  qui 
c  cst  in  dextra  Dei.  > 
ChmtM  semel  pro  peccatis  nattris  mortuus  est,  etc. 
ascendi  ad  Patrem  meum,   In  his  namque  vcrUs  B  (Ex  Bcda.)  Uui  ergo  justus  patilur,  Ghristum  imi- 


Sd9 

lar  cx  nomine,  rocognoscil  auclorcm ,  atquc  euni  A 
protinus  Rabboni ,  id  esl ,  magistrum  vocat ,  quia  et 
Ipse  eral  qui  quaerebatur  exterius ,  et  ipse  qui  cam 
exterius,  ui  quaereret,  docel^at. 

Dicit  ei  Jesus :  Noli  me  tangere,  nonditm  enim 
'ascendi  ad  Patrem  menm,  (Rx  August.)  Sic  enim 
dictum  est :  Noli  me  tangere^  ut  in  illa  femina  figu- 
rarciur  Ecclesia  de  gentibus,  quse  in  Christo  non 
credidit,  nisi  cum  ascendisset  ad  Patrem.  Aut  certe 
sic  se  credi  voluit  Jesus,  hoc  cst,  sic  se  speciaiilcr 
tangi,  quod  ipse  est  et  Paler  unum  sint.  Aliter,  non 
recle  tangilur,  id  est,  non  reclc  creditur. 

{Ex  Gregor,)  Jam  vero  ab  evangelista  non  sub- 
ditur,  quid  mulier  feceril,  sed  ex  eo  innuitur,  quod 
audivit,  cui  dicitur  :  Noli  me  tangere,  nondum  enim 


oslonditur,  qnod  Maria  amplecli  voluit  cjus  vesiigia, 
qnem  recognovit ,  sed  ei  magister  dicit :  iVo/t  me 
tangere,  Non  quia  post  rcsurrectionem  Dominus  ta- 
ctnm  rcnuit  feminarum  ,  cum  dc  duabus  ad  sepul- 
crum  ejus  scriplum  sit :  Accesserunt  et  tenuerunl 
pedes  ejus,  Sed  cur  tangi  non  debeat,  ralio  queque 
additur  cuni  subinfertur :  Nondum  enim  ascendi  ad 
Patrem  meum,  In  corde  etenim  noslro,  tunc  Jesus 
ascendit  ad  Patrem  ,  cum  aequalis  crcditur  Patri. 
Nam  quisquis  eum  a^qualem  Patri  non  credit,  adhuc  in 
«jus  pectore  ad  Patrcm  nen  asccndit.  Ille  ergo  Jesum 
vcraciter  tangit,  qui  Palri  Friium  coocternnm  credtt. 
Vade  ad  fratres  mees^  et  dic  eis :  Ascendo  ad  Pa- 
trem  meum^  ct  reKqua.   Non  ait  Patrem  nostrum; 


tatur;  qui  in  flagellis  corrigitur,  laironem,  qui  in 
cruce  Christum  cognovit,  et  post  cnicem  paradisum 
cum  Cbristo  intravit.  Qui  nec  inter  flagella  desistit 
a  culpis,  siiiistrum  imitatur  latronein ,  qui  propter 
peccata  ascendit  in  crucem ,  et  post  crucem  ruit  in 
tartarum.  Idco  autem  Christum  semel  mortuum  esse 
commemorat,  ut  nobis  quoque  in  memoriam  revocel« 
quia  temporaneis  noslris  passtoiiibus  merces  redde- 
tur  a^terna. 

Ut  nos  o/ferret  Deo,  mortificatos  tfuidem  came,  etc. 
De  hac  moriittcatione  carnis,  ei  vivificatione  splri- 
*.us,  quam  habent  hi  qui  pro  Domino  per  palienliaoi 
iaborant.  Dicit  et  apostolus  Paulus :  Et  gi  erterior 
homo  noster  corrumpitury  sed  tamen  is  qui  intus  e§i 


aliter  ergo  meum ,  aliter  vestrum.   Natura  meum ,  ^  renovatur  de  die  in  diem  {II  Cor.  iv).  Oflert  ergo  nos 


gratia  vesCrom ,  et  Deum  meum ,  el  Deum  vestrum. 
^eque  hic  dixit :  Dcum  nostrum.  Ergo  ct  hic,  aliter 
«neum,  aliter  veslrum.  Denm  meum,  sub  quo  et  ego 
homo  sum  :  Deum  vcstrum,  inler  quos  et  ipse  nie- 
diator  sum.  Cum  cum  dicat  et  vcstrum ,  cur  nou 
communitcr  dicit  noslrum  ?  scd  dislincle  loquens 
indicat,  quia  eumdcm  Pairem  ct  Deum  dissiniililer 
bai^et  ipse  quam  nos :  Ascendo  ad  Patrem  meum , 
videlicel  per  naluram,  ct  Patrem  veslrum  per  gra- 
liam  :  ad  Deum  nieum,  quia  descendi,  ad  Deum 
^eslrum,  quia  ascendistis  ;  quia  enim  et  ego  homo, 
Dcus  miili  est;  quia  vos  ab  errore  liberati.,  Deus  est 
vobis.  Distincle  ergo  mihi  Pater  et  Deus  est,  quia 
quem  ante  sscuia  Dcum  genuil ,  homioem  in  fine 
sa^culorum  mecum  crcavii.  *^ 

Venit  Maria  Magdaleue  ankuniians  disciputis,  etc. 
Ecce  humani  generis  culpa  iLi  abscindiliir  uiide  pi-o- 
ecsbil.  Quia  enim  in  paradiso  mulier  viro  propiruivii 
inorlcm,  a  scpulcro  niulier  viris  annuntiat  vitam,  et 
dicla  sui  vivificaloris  narrat,  qux  mortifer*.  serpcnlis 
%erba  narravcral,  ac  si  humano  gencri,  non  verbis 
Dominus,  sed  rebus  dical,  de  qua  inanu  vojis  iliaius 
esi  potus  niorlis,  dc  ipsa  suscipite  pocuium  vilx. 

CONCOROIA. 

In  hoc  islarum  duarum  fit  concorclia  lectionnm, 
quia  locutus  esl  angelus  Mari;c,  loculus  el  Piiilif>f)o. 
£vangeli7avit  Jesum  Philippjs  cunucbo,  nunliavil 
Wiuia  upostolis  J  'suin. 


Deo  Patri  Christus  ,  cum  post  mortiflcaJonem  cai^ 
nis  pro  illo  immolari  gaudcmus,  id  est,  vitam  no- 
slram  laudabiiem  in  conspectu  Patris  ostendit.  Vd 
ccrte  oflcrt  nos  Deo,  cufli  absolulos  cariie,  in  aMer- 
iium  nos  regnum  introducit.  Sanc  boc  quod  diciUir : 
Vivificatos  autem  spiritu,  sanctus  Athanasius  Alexan- 
dri;e  pontifex ,  non  ad  hominis  spirilum^  qui  morti- 
ficata  cariie  n  elius  vivificaiur,  dicente  Propheta  de 
Doixino  :  Ut  vivificet  spiriiam  humilium,  et  viviOcet 
cor  contrilum,  sed  ad  gratiam  potius  refert  Spiritns 
sancii,  qui  mortificaiitibus  carncm  suam  vitam  Iri- 
buit  sempiternam.  Utitur  enim  et  hoc  testimenio 
coiitra  Arianos,  qui  xqualitati  sanctic  Trinitatis  con- 
tradicunt,  asiruensque  individuamdivinaeoperalienis 
uiillaiem.  Vivificet  Pater,  vivificetFilius,  viviflcetSpi- 
ritus  sanctus.  Proinde  licet  et  (Hius,  quia  scripiuni 
est :  Sicut  enim  suscitat  Pater  roortnos  et  viTiflcat« 
sic  et  Filius  quos  vult  viviflcat,  Spiritusvero  sanciut 
et  Iioc  tcstimonio  declaralur,  quo  dicitvr  de  Filio,  ul 
nos  ofierret  Dco,  mortificatos  quidem  carne^  vivifica" 
tos  autem  spiritu.  Ideoquc  quoram  una  operatio  estv 
borum  esse  dispar  essentia  vel  substantia  non  poastU 
In  qno  et  his  qui  in  carcere  erant ,  spiritaliter  w- 
niens  prcrdicavil^  elc.  Qiii  nostris  temporibus  came 
veiiiens,  iler  viix  inundo  pncdicavit,  ipse  etiam  anle 
d  Invitim  cis  qui  tunc  increduli  crant  ct  cariialiler 
vixerant,  splritu  veniens  pncdicavit.  Ipse  cniro  per 
Sjiirtlruii  sanrluni  crat  in  Noc,  c;£tci'isquc,  ^i  tunc 


«6J 


C0LLE€T10NES  LN  EMSTOLAS  ET  EVANGELIA. 


262 


fuere,  sanctis,  et  par  eoruin  bonam  conversaiionem,  A  verba  lldeUum  quolidie  viam  vitae  dcmonstrat ,  de 
pravia  illius  aevi  homiuibus,  ut  ad  meliora  couverte-     quibus  dicit : 


reotary  pnedicavit.  Couclusos  namque  in  carne  dicit, 
earn:dibus  desideriis  aggravatos.  Unde  de  iliis  Scri- 
plora  ait :  quod  omnis  caro  corruperat  viam  $uam 
{Cen.  Ti).  Quod  autem  dicit.  in  quo^  signiAcat  in  co, 
quod  pracroiserat,  ut  nos  ofTerret  Deo,  quod  et  tunc, 
si  qui  ad  prsdicationem  Domini ,  quam  per  vitam 
Adelioro  praetendebal,  crcdere  voluissent,  eos  offerre 
Deo  Patri  gaudebat.  Si  qui  aulem  detrahebant  de 
bouis,  tanquam  de  malefactoribus,  hi  veniente  dilu- 
▼io  confundebantur.  Nam  et  de  utroque  potest  intel- 
ligi ,  qood  ait :  In  quo^  id  est ,  in  quo  et  eis  qui  in 
came  conciosi  erant,  spiritu,  id  est,  spiritaliter  ve- 
niens  praDdicavit,ut  post  eamdem  prxdicationem  suam 


Qui  increduli  fuerant  aliquando,  exipectabant  Dei 
patientiam.  In  diebus  Noe  cum  fabricaretur  arca, 
nam  et  ipsa  Dei  patientia  prsBdicalio  ejus  erat,  cum 
Noe  cenlum  annos  arcae  operibus  insistens ,  quid 
mundo  futurum  esset,  quotidiani  operis  executione 
monstrabat,  quia  Paulus  ait  :  An  fgnoras  quia 
patientia  Dei  ad  poenitentiam  te  addncit,  etc.  Alia 
translatio  bunc  locum  ita  habet :  Chrislus  semel 
pro  peccatis  nostris  mortuus  est,  jnslus  pro  inju- 
stis,  ut  nos  adducat  ad  Deum,  mortillcatos  corpore, 
sed  viviGcatos  in  spiritu,  in  quo  spiritu  et  eis  qui 
in  carne  erant  praedicavit,  qui  quondam  non  cre- 
diderant  in  diebus  illis,  cum  exspectaret  patientia. 


el  credenlibus  corona  laudis,  et  his  qui  in  inOdelitale  B     Jn  diebus  Noe,  cum  fabricaretur  arca,  in  qua  pauci. 


persisterent ,  confusio  nasceretur.  Quidam  codiees 
kabent :  In  quo  et  his  qui  in  carne  erant »  spirilu 
Tcnieus  praedicavit,  quod  ad  eamdem  pravorum  at- 
que  incredulorum  intentionem  respicit ,  qui  cordis 
teoebris  obscuratum  habet  sensum,  merito  etiam  in 
baic  vita  in  carcere  couclusi  esse  dicuntur,  in  quo 
▼idelicet  carcere ,  in  interioribus  adhuc  tenebris , 
boc  esl,  caecitate  meniis,  et  operibus  injustis  gra- 
vantnr,  «lonec  carne  soluti,  in  tencbras  exteriores 
diam  io  carcerem  projiciantur  aeternae  damnatio- 
nift,  de  qoo  Domiuus  in  Evangelio :  Et  judex,  in- 
qnit,  tradet  te  ministro,  ct  in  carcerem  miitcris 
(Mattk.  v).  Quamvis  eliam  sancti  in  hac  vita,  se 
iB  carcere  positos,  cum  gaudium  supernae  patriae 


id  estf  octo  animo!  satva:  facta  suni  per  aquani^  quod 
et  vos  Hunc  similis  formce  salvos  facit  baptismu. 
Formam  baptismi  assimilatam  dicit  arcoe,  et  aqui» 
diluvii,  et  recte  omnino,  quod  et  ipsa  fabricatio  arcae 
de  lignis  levigatis ,  constructionem  signat  Ecclcsiui , 
quae  iit  de  collectione  animarum  fldelium  per  archi- 
tectos  verbi.  Et  quod  pereunte  orbe  toto,  pauci ,  id 
est,  octo  anim»  salvae  factae  sunt  per  aquam ,  signi- 
flcat  quod  ad  comparationem  pereuntium  gentilium,^ 
Judacorum,  baereticorum,  et  falsorum  fide4ium,  mullo 
brevior  est  numerus  electoruro.  Unde  de  angusta 
porta  et  arcta  via  quae  ducit  ild  vitam  dicitur  :  Et 
pauci  sunt  qui  inveniunt  eam  (Matth.  vii).  Et  iteri'm  : 
Nolite  timere^  pusiUus  grex,  quia  complacuit  Patri 


ulioot,  oierito  proclamaul,  juxta  illud  Psalmistae  :  ^  vestro^  dare  vobis  regnum  {Lmc.  xii). 


Edue  de  eareere  animamf  ad  confitendum  nomini  luo 
(PMoi.  cxLi).  Distat  namquc  multum  inter  utnim- 
qoe  carcerem.  Siquidem  reprobi  in  carccre  sunt 
peecalonini  et  ignorantiae.  Justi  vero  in  carcere 
licel  Iribolationuio  positi ,  luce  semper  justitiae , 
dSbualo  ia  Dcum  ccrde  iruuntnr,  quod  significa- 
Teronl  apostoli  l«a.&j  e(  Silas,  cum  media  nocte 
in  inilio  carceris  jon-ure,  vincti  licet  ct  flagellati, 
bjrmoum  Deo  laudis  laetissima  voce  canebant.  Qui- 
dam  bonc  locuro  ita  interpretatus  est,  quod  con- 
solaiioaem  illam  de  qua  didt  apostolis  Doroinus : 
MulH  ftopketm  et  justi  cupierunt  videre  quw  vos  vi- 
detit  ei  nom  tiderunt,  et  audire  qua  vos  auditis ,  et 


Non  earnis  depositio  sordium,  sed  conscientice  bonm 
inierrogatio  in  Deum,  Ubi  cst  enim  conscientia  bonSr 
nisi  ubi  est  et  fides  non  ficta  ?  Docet  namque  aposto- 
lus  Paulus ,  quod  fims  prwcepti  est  charitas  de  corde 
pnro,  et  conscientia  bona,  et  fide  non  ficta  (/  Tim,  i). 
Quod  ergo  aqiia  diluvii  non  salvavit  extra  arcam 
positos,  sed  ocddit  sine  dublo,  praefigurabat  omnem 
baereiicum,  licet  habeiitem  baptismatis  sacramcnlum 
in  aliis,  scd  ipsis  aquis  ad  inlerna  mergendum,  qui ' 
bns  arca  sublevatur  ad  coelum.  Ipse  quoque  octona- 
rius  numerus  animarum ,  quae  salvae  factae  sunt  pcr 
aquam,  significat  qnia  sancta  Ecclesia  in  sacra- 
roentum  Dominicac  resurrectionis  baptismi  lavacmm 


audienmi  (Maith.  xiir),  de  qua  et  Psalmisu  :  ^  percipit,  ut  sicnt  ipse  resurrexit  a  mortuis  per  glo- 


Dufeeenml^  inqoit,  oculi  mei  in  eloquium  tuum ,  di- 
ceuiet  -:  (tuando  consolaberis  me  ( Psal.  cxviit)  ? 
Sancli  ifoiescentes  in  inferno  desideraverunt,  quod 
dcscendente  in  infema  Domino,  etiam  bis  qui  in 
careere  eranl,  et  increduli  quondam  fuerunt  in 
diebos  Noe ,  consolatio  vel  cxbortatio  pracdicata 
fueril.  Ila»  ille  dixerit.  Sed  catholica  fides  habct, 
qood  descendens  ad  inferaa  Dominus,  non  incre- 
dnios  inde,  sed  fideles  solummodo  suos  educcus, 
ad  coeleslia  secum  regna  pcrduxevit,  neque  exutis 
corpore  animabus,  et  inferomm  carcere  damnalis, 
saiutem  quam  ante  mortem  dilexerant,  praedica- 
vtrit,  sed  carcere  scelemm  inclusis  in  hac  vita, 
\rl  per  s^  ipsum,  vei  pcr  suorum  exempla;  sive 


riam  Patris,  ila  et  nos  cxpnrgatl  a  peccaiis  per 
aquain  regenerationis ,  in  novitate  vitce  ambulemus 
(Rom.  VI).  Octava  namqiie  dies,  boc  esl,  post  sepli- 
mam  sabbati  Dominus  a  mortuis  resurgens,  et  exem- 
pUin  nobis  futorae  rcsurrectionis,  et  myslerium  novre 
conversationis,  qua  in  tcrris  positi ,  coeleslem  vilam 
agcremus  ostendit ,  quam  etiam  ipsc  Pelms  expo- 
nendo  subjungit,  diccns : 

Per  resurreclionem  Domini  Jesu  Christi,  qni  est  in 
dextra  Dei.  Deglutiens  morlem,  ut  vitae  aeternse  par- 
ticipes  cAiceremur,  profectus  io.coBhim.  Sicui  cnini 
ipsc  resurgcns  a  mortuis,  ascendens  in  coelum,  et 
se»ict  a  dextds  Dei ,  sic  etiam  nobis  per  bapiisma 
viain  saUilis,  ac  regni  coeleslis  inlroitum  paiere  *1- 


5g5  f>M.\RACDI  ABBATIS  201 

gnavit.   Bene  autem  ail,  deglutiem  mortem.  Qnod  A     Spiritaliter  vemen$  pr(PdicnvU.  ViSi\em  scilicei,  qm 
enim  deglutimus,  agimus  ut  virlule  nostri  corporis      incarnalus  de  Spiritu  saucto  el  Maria  virgine,  nolus 

poslea  veniens  visibilis,  pncdicavit.  Ipse  tunc  illis 
spirando  spirilaliter  praedicabat.  Dicebat  enim  ad 
Noe  :  Non  permanebit  spiritus  meui  in  homine  in 
aternum ,  quia  earo  est.  Et  illud  :  Delebo  hominem. 
quem  creavi  a  facie  terro! ,  ab  homine  usqne  ad  ani- 
manfia,  a  reptiti  usque  ad  votucres  coeli ,  paenitei 
,enim  me  fecisse  eos.  Item  dixit  Dominus  ad  Noc  : 
Finis  universcB  carnis  vemt  coram  me.  Repleta  est 
terra  iniquitatef  et  ego  disperdam  eos  cum  terra,  Fac 
tibi  arcam  de  lignis  levigalis ,  elc.  (Gen.  w ). 

Qui  inereduli  fuerant  aliquando,  exspectabani  Do" 
mini  patientiam.  Id  est ,  qui  ante  increduli  erant , 
^iudientes  Noe  pnedicantem  ,  ea  quae  a  Domino 
B  audiens,  acceperat ,  et  videntes  arcae  fabricam ,  per 
centum  annorum ,  protendere  tempus  crediderant « 
exspectantes  Domini  patientiam ,  et  salvi  facti  sunt 
in  arca. 

Jn  qua  pauci ,  id  est ,  octo  animas  sahce  faetce  surU 
per  aquam.  Id  est  quatuor  viri ,  Noe ,  Sem ,  Cham , 
et  Japheth,  et  quatiior  uxorcs  eorum,  id  est,  Ruar- 
fara,  Parfia,  Catafluia,  Fluia. 

{Ex  Isid.)  Noe  vero,  qui  requie»  inlerpretalur, 
Christum  significat,  qui  dicit :  Disdte  a  m«,  quia 
mitis  sum,  et  humilis  corde  ^  et  imtmeltit  requiem 
animabus  vestris.  Solus  invenitur  Justas  Noe  in  il!a 
gente ,  cui  septem  homines  donantar  propter  just> 
tiam  suam.  Solus  justus  est  Christas,  cui  septem 
Ecclesiae,  propter  septemplicem  spiritum  illuminan- 


degluti 

assumptum  nusquam  pareat.  Et  deglutivil  mortem 
Dominus,  quam  resurgens  a  morluis  ita  funditus 
consumpsit,  ut  nihil  contra  se  ullra  per  altactum 
alicujus  corruptionis  valerel,  ac  manenle  specie  veri 
corporis,  abesset  prorsus  labes  omnis  prisc»  fragi- 
litatis.  Quod  ipsum  et  nobis  in  fine  promiilitur  fu- 
turum  ,  dicente  apostolo ,  cum  de  noslra  resurre- 
ctione  loquerelur :  Tunc  fiet  sermo  qui  scriptus  est : 
Absorpta  est  mors  in  victoria  (/  Cor.  xv).  Bcne  ab- 
sorpta ,  quia  cum  et  nos  vitae  atemae  participes 
fuerimus  effecli ,  ita  nimirum  virtus  corporalis  im- 
mortalilatis ,  omne  praiteritae  corruptionis  naevum 
tollet,  quomodo  solet  flamma  ignis  immissam  sibi 
aquac  gutlam  ardoris  sui  consumer^  virtule. 

ITEM   ALIA   fcXPOSlTIO. 

Christtts  semel  pro  peccatis  nostris  mortnus  est. 
Semel  autem  dixit,  quia  Chrislus  surgens  a  mortuis 
jam  non  moritur,  et  mors  illi  ultra  non  dominabitur 
(Rom.  vi). 

/ffs(tfi.  llli  enim  Psalmista  dicit :  Justus  es,  Do- 
mine ,  et  rectum  judicium  tuum  (Psal.  cxviii).   Et 


Daniel  ait :  Et  tibi,  Domine,  justitia^  nobis  autem  con- 
fusio  faciei  (Dan.  ix). 

Pro  injustis.  De  nobis  enim  Daniel  ait :  Peccavi- 
rous,  injuste  cgimns,  iniquitalem  fecimus  (Dan.  iii). 

Vt  nos  offerret  Deo^  mortificatos  quidem  carne^ 
vivificat^  autem  spirilu.  (Ex  Aug.)  Mortificatos 
eame  dicit :  id  est,  desideria  carnalia  non  habentcs, 
ad  qiiam  nortificationem  nos   Paulus  adhortatur  C  |em ,  in  unam  Ecclcsiam ,  quasi  in  unam  arcam  co.i- 


dicens :  Mortificate  membra  vestra,  qua:  sunt  super 
terram,  /brfitrartora^  (Co/.  iii),  et  omnia  vitia.  Et 
illud  :  Si  spiritu  facta  carnis  mortificaveritisy  vivetis 
(Rom.  viii).  Nisi  enim  prius  peccato  moriamur,  non 
possunius  per  justilia»  vivere  Deo.  Quod  aulem  di- 
cii  vitificatos  spiritu,  intelligitur  viviticatos  in  anima, 
anima  enim  spirilus  intelligitur.  Sive  mortificatio 
carais,  et  vivificatio  spiritus,  iii  b.^ptismo  fieri  intel- 
ligitur.  Morie  enim  Christi  baptizamur.  In  illa  sine 
dubio  morfe,  qua  peccato  moriuus  est  semel,  ut  et 
nos  separemur  a  peccato,  et  vivamus  Deo. 

(Ex  Cassiod.)  Aliier  moriifieatos  came,  ne  litte- 
ram  legis  carnaliter  intelligamus.  Vivificalos  autein 
«piri.tc,  id  est,  spiritualiier  sensum  legis  intelligentes 


danlur.  Quod  arcam  instruxit  Noe  de  Hgnis  non  pu  - 
trescentibus,  Ecclesiam  significat,  quae  constniitiir 
a  Christo  de  hominibus  in  aeternum  victuris.  Arca 
eiiim  Ecclesiam  demonstrat«  au»  iiatat  in  fluctibm 
mundi  hujus.  Sicut  enim  tunc  Noe  com  suis  per 
aquam  et  lignum  salvatus  est,  sic  et  nanc  ramilia 
Chrlsti  pe|[  baptismiim  et  cnicts  passionem  salvan- 
tur.  Unde  et  hic  snbditur  : 

Quon  et  vos  nunc  similis  formcs  salvas  facU  ba^ 
ptisma.  Quia  sicut  tunc  aqua  eos  qui  in  arca  erant 
salvavit ,  ita  et  nunc  eos ,  qui  in  Ecclesi»  unitate 
permanent,  delendo  peccata  baptismus  oonsenrat. 
Et  sicut  tunc  qui  extra  arcam  erant  perienint ,  ita 
et  nunc,  qui  extra  £cc!esiam  sunt  peiibunt. 


vivamus.  Non  eniin  idcirco  nos  Christus  abstraxit  a  ^     Non  eamis  deposilio  sordium.  Id  est,  non  bafiti- 

lege  peccati,  ul  vetustati  litterae  serviamus,  id  est, 

ui  circumeisionem  recipiamus ,  et  sabbat;i ,  vel  csc- 

tera ,  qnae  vetusta  legis  littera  coiitinet.  Sed  ut  legi 

Dei  in  spiriius  novitaie  serviamus,  id  est,  ex  omnibus 

quas  iii  ea  scripia  suni,  spiritalem  sensum,  Spiritu 

donante,  capiamus. 

t)e  Christo  diclum  est :  Mortificatus  carne,  vivifi- 
ealus  spiritu.  Sic  de  homine  dici  potest :  Tabefacius 
carne ,  justificaius ,  vivificatus  spiritu. 

In  quo.  Subauditur,  in  quo  spiriiu,  in  illu  scilicoi 
de  quo  superius  dicii :  Vivificatos  autem  spiritu. 

Et  his  qui  in  carcere  erant,  Id  est,  in  arca,  vt'1 
ifl  corporis  carcere  cl  lusi. 


sma,  quod  sordes  deponit  carais,  sed  quod 
ciilas  lavat  roentis.  Baptisma  enim  abloUo  iDler- 
pretatur  vel  tinctio. 

Sed  conscientiw  bonce  interrogatio  in  Deiifii.  Inter- 
rop[atio  enim  sacerdotis  est :  Credis  in  Deaa»  Patrem 
omnipotentem ,  et  in  Jesum  Christum  Filiun  iJQSv 
et  in  Spiriium  sancium?  Responsio  autem  botue  et 
simplicis  conscientiae  est :  Credo ,  quae  responsio 
hominem  salvat ,  et  ab  aeierao  interiiu  liberat. 

Per  resurrect  onem  Domini  nostri  Jesu  Ckristi^qui 
est  in  dextera  Dei.  Ut  illud  :  Resurrexii  a  mortois , 
ascendit  in  cilum.sedetaddexiram  Dei,  qam  8es!4o 
scqualitat.^^m  potestaiis  rjiis  cuni  Palre  significat. 


265  COLLECTIONES  IN  EMSTOLAS  ET  EVAN(;ELIA.  &W 

ETAsiCELiux  «ATTBiEi ,  CAP.  ULTiiio.  A  mt^t^  formoi  ialvos  foctt  boptisma.  EvangeHum  ak  : 


€  Undecim  discipuli  abierunt  in  Galikcam  in  mon- 
c  tem  ubi  constituerat  illis  Jesus.  Et  videntes  eum , 
c  adortveranl,  quidam  autem  dubitaverant.  Et  ac- 
c  oedens  Jesns,  locutus  est  illis,  dicens :  Dala  cst 
c  mihi  omnis  potcstas  in  coelo  et  in  terra.  Euntes 
c  docete  oranes  genies,  baptizantes  eos,  in  nomine 
c  PatrisetFiiii  etSpiritus  sancli,  docentes  eos  ser- 
c  vare  omnia  quaecuhque  mandavi  vobisi  Et  ecce 
c  ego  vobiscum  sum  oinnibus  diebus,  usque  ad  con- 
c  summationem  sxcuii.  i 

tJndecim  discipnii  abierunt  in  GalHaeam  in  montem 
nbi  constituerat  illis  Jesus..(  Ex  Hieroh. )  Post  resur- 
rectionem  enim  Jesus  in  Galilaea  monte'  conspicitur, 
ibique  adoratur,  licet  quidam  dubitent ,  sed  dubila- 


Docete  omnes  gentes,  baptizantes  eos  iri  nomffie  Pdtri§ 
et  Filii  et  Spiritus  sancti ;  qui  crediderit  ei  bapttzatus 
fuerit ,  salws  erit  (  Mattk.  el  Marc.  uliim.)* 

• 

SABBATO  LN  OCTAVA  PASC?^. 

•••  •  '.        i        .       .        ■   •  .i     1      ".        J       '     l     i     t  \  .1  . 

EPISTOLA   BEATI   PCTRl  APOST.»  CAP.    II. 

f  Deponentes  omnem  maliiiam  et  omnem  dolnm , 
c  ei  ^imuiatloncs  et  liiVidias ,  ei  omiies  detractiotie?, 
c  sicut  modo  geniii  infanies,' rationabiles,  sinc  doio, 
c  lac  concupiscite ,  ut  ib  4o  crescatis  in  sftliitdm;  si 
c  tamen  gusiaslis  quoniaol^  dolcis  es(  Doraimis ,'  ad 
c  qtiem  accedentiies  laptdetti  vfvum ,  ab  liominHros 
c  reprobatum,  a  Ded  aut!im  electQm  ethonoriflca- 
c  tum,  et  ipsi  iahquam  lapides  vivl  suiJer^illca- 


tio  eoram  nostram  auget  Qdem ,  dum  manifestius  B  c  aiini  in  domos  spiritales,  hostia^  ac^ptablies  Deo 


oslenditer  Tbomae,  et  latus  lancea  vulneratum,  et 
■umus  fixas  demonslrat  clavis. 

Et  accedens  Jesus ,  locutus  est  dicens ;  Data  est 
wuhi  omnis  potestas,  etc.  Data  est  ei ,  qui  paulo  ante 
crucifiius  est,  qui  sepultus  in  tumulo,  qui  mortuus 
iacuerat,  qnipostea  resurrexerat.  In  ccelo  autem  et 
iB  terra  potestas  data  est,  nt  qui  antea  regnabat  in 
coelo,  per  fidem  credenlinm  regnet  in  terris. 

Eumte*  ergo  docete  omnes  gentes ,  baptixantes  eos 
in  nomine  Patris  et  Filii  et  Spiritus  sancti.  Primum 
docent  omiies  gentes,  deinde  doclos  iniingunt  aqua ; 
MMi  enim  potest  fieri  ut  corpns  bapiismi  recipiat  sa- 
eraoientam ,  nisi  antea  anima  fidei  susceperit  veri- 
tataBD.  Bapiizantur  autem,  In  nomine  Patris,  et  Fi- 
lii,  ei  SpiritQS  soActi,  ut  quorum  est  una  divinius,  ^ 
•it  nna  liargilio,  nomenque  Trinitatis  uniis  Deus  est. 

D^eetUee  eos  servare  omnia  fuofcumfue  wumdavi 
«oMs..Ordo  pcaeoipuus.  Jubet  apostolis  ut  primum 
daeerent  uniyersas  gentes,  deinde  .fidet  ttngerent 
sacnuiiento ,  et  post  fidem  ac  baptisma ,  quae  essent 
olipervaiida  praeciperent.  Ac  ne  putemus  levia  esse  ' 
fBcJasseniBt,  et  pauca  sddit :  Omnta  qwecunque 
wtamdan  tobis ,  ut  qui  crediderint,  qui  iii  Triniute 
fueriat  baptizati,  omnia  faciant  quse  prxcepta  sfint. 

Ecce  ego  vobiscum  sum  omnibus  diebus  usque  ad 
cau9ummatioi^m  saeuli.  Qui  usque  ad  consumiiia- 
tioiiem  sseculi  cum  discipulis  suis  se  futuram  esse 
pmBittit,  et  illos  ostendit  seroper  esae  victuros. 


c  per  Jesom  Chrlstum.  Propter  quod  'cohtinet  Scri- 
i  ptura  :  Ecce  pouam  in  Sioo  lapidem  &(tmmitm, 
%  Snguiarem , '  electnm ,  prlstioMAn,  et  6mnis  qui 
c  crediderit  in  eum  lioh  CDnThndetar.  VblHS  igitur 
c  hOAor  credentlbus,  non  credentlbus  autem  lapis 
c  quem  reprobaverunt  acdificaiiies,  hlc  factus  est 
i  ih  capQt  anguH,  et  iapis  Olfenslonis,  et  petra 
i  scahdali,  his  qoi  olK^hdant  verfto',  ncc  credont 
c  In  qho  et  po^ti  siiot.'  Vds  auteoi'  genns  electuiu  , 
c  regale  sSicerdotium ,  gens  Saifict^*,  piopulus  ^ni* 
c  Aitiorii^ ,  fit  vrribt^s  antauhfletis  ^s  qul  de  te- 
c  nebrls  vt»  VocaVit  ih  adfVi^rabile  IdmehSotita ,  qul 
c  aliquando  n6n  popdluii;  hunc  airteui  pdfiAlttSDei, 
I  qui  non  eonsecOti  IttiMridirdiiih,  nuiic  aUt^  mi- 
I  seritt)rdiam  conseddil.  •       ' 

Deponiniee  omnem  wtatitiam  et  omnem  dolum ,  ei 
iimuiationes ^  el  inMiae^  et  amnee'U€triicW>i^\^si^ 
eut  modo  geniti  infanttes^railonAbiteSf  'sme  doidf  lac 
coucupisciu,  etc '(  Ex  B^. )  Oui  r«natt  esttfli;  in- 
quit,  nnper,  et  filii  Dei  per  liai^tism»  fhcn«  iales 
modo  estote  per  stadiom  booaB  conversatlbnis ,  qiia- 
les  sunt  recens  editi  infaDles,  per  n'aturaiA  iinidxis 
aetatis,  ijgHari  mallti^  et  omnCs  doll,  slmulare,  in- 
videre,detrahere,aliisqtie  hujusmodi  vitils  roanci* 
ptri  omnimodls  ignorantes.  Qdi  sicot  lac  In  aetertinm 
oaturaliter  desiderant,  ut  ad  salot^m  crescere  at- 
qtie  ad  panem  comedendum  pervenire  valeAnt.  Ita 
et  vos  simplicia  radimenta  fidel ,  prinio  de  Ecclesiae 


et  se  nanquam  a  credentibus  recessuram.  Qui  autem  ^  matrls  oberibus  quaerlte ,  libc  est ,  de  utriusque  Te- 


iisqtie  ad  cnnsumoistionem  mundi  sui  praesentiam 
poilicetur,  non  ignorat  eum  dicm,  in  qua  die  se  sclt 
futuram  cum  appstolis. 

(  Ex  Chrys. )  Quoinodo  dixit.:  Ecce  ego  vobiscum 
nm  usque  ad  consummationem  scgculi.  £t  iterum  : 
Heec  nuUt  inquit,  verba  mea ,  rifiii  adhuc  essem  vo^ 
kiscum ,  boc  est,  cum  adhuc  mortalis  essem,  sicot 
et  vos.  Com  illis  enim  erat  praesentia  corporis,  non 
c«o  iilis  erat  conditione  mortaiitatis «  et  modo  no- 
biscum  est  per  pnesentiam  majestatis ,  et  nobiscum 
DOfl  est  praesentia  corporis. 

CONCOSDU. 

Istanun  duaram  in  sacrosancto  baptismale  fit  eon- 
.(•rdti  ioctiooom.  Aposlolos  OBim  dicit:  Eivoesi" 

Pinoi-.  CII. 


stamenti  docloiibos,  qoi  divina  eloqufa,  vel  scri- 
psere ,  vel  etiam  viva  voce  vobis  phsdlcant ,  ot  beno 
discendo,  perveniatis  ad  refecfionem  panis  vivf  qui 
de  coeld  descendit,hoce8t,  per  sacramenta  Domi^ 
nicae  incaniaUonis,  quibus  reoatl  estis,  et  qnibus 
nutrimini,  perveniatis  id  cootemplatlonem  divinai 
nu^lestatis  :  Rationabilee^  Inquit,  et  nne  doto  iac 
concupiscite  ^  ut  in  eo  cresdaHs  in  saiutem  ( /  Petr. 
11 ).  Praecepto  concupiscendi  lac  verbi,  taAgft  eos 
qni  ad  audiendas  iectidnes  sacras  inviti  et  fastidiost 
adveniunt,  ignari  iHiussitis  et  esurieiy  de  qua  Do- 
minus  ait :  Beati  qui  esuriuni  et  eitiunt  justitiam 
( Matth.  V ).  Ideoqoe  tardius  ad  perfectam  salutis 
iocrementan  perveoientes,  que  possintsolido  Terbi 

9 


I 


S67 


SMAUACDl  ABBATIS 


'^Ci^ 


eibo  TCfid,  ul  esl,  arcaiia  cognoscerc  divina,  \oI  A 
nudoni  Tacere  bona. 

Si  tamen  gu$ta$li9  quomam  dulcis  eU  Domiuus. 
Hoc,  inqiiii,  pacto,  dimissa  atque  emundata  cordis 
vestri  malitia  et  spurcitia,  spirilalem  Christi  alimo- 
niam  concupiscite ,  si  divinac  dnlcedinis  qnanta  sit 
multitudo  sapitis.  Nam  qui  nihil  de  superna  suavi- 
tate  gusiat  animo ,  non  est  mirum ,  si  hunc  tcrre- 
stribus  illecebris  sordidare  non  evitat.  Bcne  autem 
Psalmista  gustare  roonet ,  quam  dulcis  sit  Dominus 
{Psal,  xxxiii),  quia  snnt  nonnulli  qui  non  id  dc  Dco 
senliunt,  qqod  dulce  in  terris  sapiat,  sed  quod  ex- 
cussum  exterius  sonet.  Qui  et  si  secreta  quaedam  in- 
lelligendo  i>ercipiunt,  e«)niin  dulcedincm  experirl 
noD  possunt.  £t  si  noverunt,  quomodo  sunt  igno- 
rant.,  ul  dixi ,  quomoilo  sapiunt.  Et  quoniam  in  ipso  B 
Psalmo,  dequo  hunc  versiculum  assumpsit  praemis- 
sum  est  :  Accedite  ad  «iim,  et  iUuminaminif  rectc 
beatus  Potrus  subdit ,  dicens : 

Ad  quem  accedenles  lapidem  vitum^  ab  hominibus 
tfuidem  reprobatnm^  a  Deo  autem  clecium  cl  honorifi- 
catum.  Et  hoc  de  lapide  testimoniuin  sumit  e\  Psal- 
mo ,  ubi  scriptuii)  cst :  Lapidem  quem  reprobaverunl 
ofdifieanteSf  hic  factus  est  in  caput  anguli  (Psal, 
r.wii ).  QuoJ  ne  quis  Jiidaico  sensu  putarel  de  ina- 
tcriali  lapidc  a  prophcla  canlatiun,  qui  in  scdifica- 
tione  terreiuc  cujuslibet  domus,  coutra  hominum 
disposilionem  divino  judicio  non  ponerctur ,  c«n- 
sulte  addit,  vivam  :  Ad  quem  accedentes,  inqulcns, 
lapidem  virum ,  ul  de  Christo  significet,  qui  recle 
lapis  appellatus  est,  qui  in  caruc  venicns,  axlirica-  C 
iioni  sanct»  Ecclcsije ,  quo  hanc  couflrHiarei ,  sesc 
iDSerere  dignatus  esi.  Vivus  autem  qui  dicere  po- 
tuit :  Ego  sum  via ,  veritas  et  tita  ( Joan.  xiv  ).  Qui 
ab  hominibus  rcprobatus  est ,  cum  diccreiil :  Hos 
non  kabemus  regcm^  nisi  Ctesarem  (Joan.  xix).  A 
Deo  autein  electus,  cum  ipse  ait :  Ego  autem  eon- 
stitutus  sum  rex  ab  eo^  ctc.  (  PsaL  ii ).  E^  honorifi- 
«catus  est,  quoniain  post  inortcm  crucis  jD^hs  i7/i(m 
•{»Baltavit  et  donatit  illi  nomen  quod  est  super  omne 
uomen^  ctc  {Philip.  ii). 

Kt  ipei  tanquam  lapides  vivi  superasdificamini  in 
domos  spiritaiee.  SupencdiGcamini » illos  dicit^quia 
sioe  Domino  Jc3u  Chrisio,  lapide  scilicct  vivo,  nulia 
spiriialis  aidilicalio  starc  potcst.  Fundamcntum  euim 
aliud  neino  fiolesl  poncre  pncler  ipsum,  ciigus  parti- 
cipalione,  (idclcs  iapides  vivi  efllciuniur,  qui  per  In- 
lidelitutemhipides  moriui  fuorant»  duri  scUicci  ei  in- 
sensibikss,  quibus  merito  diccretur :  Auferam  a  vobis 
cor  lapideum ,  el  dabo  vobis  cor  carneum.  Sed  ian- 
f|uam  lapides  vivi,  ad  spirituale  xdiricium  aptauiur, 
qui  per  discretionem  erudili  doctoris,  aniputaiis 
cogitaiionibus  supcrfluis,  vclui  ictu  qiiadrantur  sc- 
curis.  £i sicut  ordiiies  lapidnm  in  ptriele  portanlur 
alii  ab  aliis,  ita  portaniur  fldelcs  quique  a  pnece- 
deotibus  in  Ecclcsia  justis.  Porunt  et  'i\m  sequcnics 
per  docirinam  et  ioierantiam,  usquc  ad  uliimum 
instum.  Qui  cum  a  prioribus  porteiur,  qiiem  portare 
debeat  ipsc  ftcqueniem  iion  habebit.  Qui  autcm  omne 


aR.Uncium  poriat,  et  ipsc  u  neininc  piirt-jtur,  Douil- 
fius  esl  Chrisius,  tindc  ci  Inpis  a  prophcla  pretiosiit 
vocatur,  in  rundanienlo  fundaius.  Superwdificamini  ^ 
inquii,  domos  spiritales.  Ita  illos  fieri  domos  spirila- 
4es  dicit,  cum  sit  una  domns  Chrisii  in  angelis  eleclis 
•et  hominibiis  collecta ,  qiiomoJo,  cum  sit  iioa  Ecclc- 
sia  calliolica,  toto  orbe  difiusa,  sa^pc  pluralitcr  appcl- 
lanlur  Ecclesiae ,  propler  muUifaria  scilicet  fldeliuni 
conventicula ,  variis  tribubus.  populis,  ct  linguis  di- 
screta  :  una  dicitur,  siciit  in  Apocalypsi  Joannis  di- 
citur:  Ipse  ego  Jesus  mtii  angelum  meum,  testificari 
vobis  in  Ecclesiis.  Nec  praetereundum  quod  quidam 
codices  habent  numero  singulari  :  Supervodifieamini 
domus  spiritalis.  Alii  rursum:  jEdificamini  in  de- 
mum  spiritalem ,  in  quo  nimirum  unitas  ipsa  tolius 
sanctx  Eccle^io;  aptius  commcndatur.  Cum  aiiiem 
dixissct,  siipcrsRilificaroini  domos  spiritales,  tivu 
domiis  spirltalis,  addit : 

Sacerdotium  sanctum.  Id  cst,  sacerdolium  san- 
ctum  vos  ipsi ,  extstenies  supcr  fundamcntum  Chri- 
sti.  Omucin  ergo  Ecclesiam ,  sacerdoiium  sanctuin 
appcirat ,  quod  sola  domus  Aaron  in  lcgc  Romen  et 
officiwm  hal)uil.  Quia  nimiruin  oinnes  summi  saoer- 
dotis  membra  sumus,  cuiicti  oleo  Iretiii»  sigoamur, 
universis  congruit  quod  subdit. 

0/ferre  spiritales  hostias  pcr  Jesum  Christum.  Spi- 
ritales  autem  hostias  opcra  nostin ,  eleemosynx  ei 
prcccs  dicunttir,  ad  distinctioncm  carnalium  inteUige 
victiinarum.  Quod  autcin  iii  conclusioiie  dioitur,  p^^r 
Josum  (Ihristum ,  ad  euncta  qua^  praeiiiiserai  perti- 
nci.  Quoniam  per  ipsius  gratiam ,  ct  supcracdifica- 
mur  in  illo  super  archiicctos  sapientcs »  hoc  esi , 
minifitros  Novi  Testamcnli,  et  domus  spiriloilis 
eflicimur  pcr  spiriium  ejus,  conira  plnvias,  veBlos, 
flnmina  tcnlationum  muniti,  el  sacerdolio  sanclo 
participare ,  ei  boni  aliquid ,  accepiabile  Deo  gere- 
re ,  non  nisi  per  ipsum  valemus.  Sicut  enhn  paloics 
non  potest  ferre  fructum  a  semetipso «  nisi  manserii 
in  vite ,  sic  nec  vos ,  inquil ,  nisi  in  me  manserids. 

Propter  qiiod  continet  Scriptura  :  Ecce  pomio  in 
Sion  lapidem  summum ,  angularem ,  etc.  Hoc  tesii- 
monium  de  Isaia  ponit  {Isa.  xxvhi)  ad  confirman- 
dum  lioc  qtiod  promiserat,  ad  quem  accedemes 
lapidem  vivum ,  astruens  et  affirmans  Dominum 
sah^atorem  propter  firmitatem  suam,  lapidem  a 
prophctis  vocari,  T?t  quod  addidit : 

Ei  omnis  qui  credit  in  etim,  ctc.  Propler  hoG 
qnod  dixcrat :  Et  vos  tanqunm  lapides  trivi  super — 
{edificamitti,  Pulchre  autem  convcnit  fauic  prophe — 
i\x  Aposioli  sermo,  quo  dicitur  :  AecedetUcs  ad  la  — 
pidem  virum,  vcl  credentes  in  eo  non  confimdE    ^ 
illius  psalmi  vcrsiculo,  in  quo  cum  dictum  esset 
Accedite  ad  eum ,  et  illviminamini ,  continoo  tub{o] 
ctum  cst :  Et  vultus  vestri  non  erubeseent.  Cai 
mile  cst  quod  Joanncs  ait :  Et  nune,  filioH^  m 
in  eo,  ut  cum  apparuerii^  habeamus  fiduciam ^etn^^ 
confundamur  ab  eo  in  adventu  ejus  { I  Joan.  ii  )• 

Yobis  igitur  honor  eredenHbus.  lUe  niinlram 
nor,  ut  non  confundaminl  ab  eo  iu  adventu  «ji 


SC9  COLLECTIONES  IN  EPISTOLAS  ET  EYANGELIA.  270 

86(1  siciil  i|>sc  ait :  Si  quis  mihi  miniilraverit ,  hono-  \  sanguine  noslri  Redemptoris,  qiioil  crat  quonJani 


Hficabit  eum  Pater  meui  (Joan.  xii  ). 

Non  credentibus  autem ,  lapiz  quem  reprobaverunt 
wdificantes,  Ut  sicat  illuni  reprobaTenint  cum  aDdi- 
ficarent  actus  suos,  nolentcs  eum  In  fundamcDto 
cordis  sui  ponere,  ita  et  ipsi  reprobentur  ab  eo  in 
adrenta  ejus,  nolente  iUo  tunc  eos  qui  se  reproba- 
verant  io  aedificatione  accipere  domus  suae ,  quae  est 
iD  ccBlis.  Et  hxc  distinctio  honoris  credentium ,  non 
credcutium  autcm  reprobatio  hucusque  pertingit; 
hinc  item  de  credentibus  infert : 

Hic  factut  e$i  in  caput  anguli,  Quia  videlicet ,  si- 
CQl  lapis  angularis  duos  parietes  conjungit ,  ita  Do- 
niiniis  Judseonim  plebem  in  una  sibi  societate  fidei 
el  genlium  copulavit,  ac  mox  de  infldelibus  addit : 


populus  Israel  rodemplus  sanguine  agni  dc  i£gypto. 
Uode  ct  in  sequenti  quoquc  vcrsiculo  myslicx  vele- 
ris  rccordalur  bistorisc,  el  hanc  novo  Dci  populo 
spirilualiter  docet  iinpicnduin  diccns  : 

(Jl  tirtutes  annuntietis  ejus  qui  de  tenebris  vos  vo- 
cavit  in  admirabite  lumen  suum.  Sicut  eniin  hi  qui 
dc  i£gyptiaca  servitutc  libcrati  sunl  pcr  Muscn, 
carmen  triumphale  post  transitum  niaris  Rubri  et 
demersum  Pharaonis  exercilum  Domino  cantarunt, 
ita  ei  nos  oportet  post  acceptam  in  bnptismo  remis- 
sionem  peccatonim,  dignas  bcneficiis  coelestibus  re- 
pendere  gratias.  Nam  quod  i£gyptii,  non  solum 
quia  populum  Dei  affligebant,  verum  etiam,  quia 
lenebrae   vcl  tribulationcs   iuterpretantur ,  aperte 


Et  lapis  offensionis,  et  petra  scandali.  Ilinc  et  Pau-  B  persequentia  nos  peccata ,  sed  in  baptismate  signifi- 


Ins  :  19 os ,  inquil ,  pr^icamus  Christum  erucifi- 
xmn  9  Jttdteis  quidem  uandalum  ,  gentibus  autem 
aluUitiam  (II  Cor.  i ). 

Uis  qui  offendunt  in  verbo ,  nec  credunt ,  in  quo  et 
f09iii  stfnf .  Offendunt  ergo  qui  eo  ipso  quod  verbum 
Dei  audire  eos  contingit,  uCrendunt  animo  dum  no- 
luni  credere  quod  audiunt,  quorum  stultiliam  exag- 
gerando  subjecit,  nec  creduiit  in  quo  et  positi  sunt. 
Qui  in  lioc  positi ,  id  est,  in  lioc  per  naturam  ho- 
nines  facti  sunt,  ut  crcdant  Dco,  et  ejus  obtempe- 
renl  volnntati ,  Saiomone  altcstantc,  qui  ait :  Deum 
fhne  et  mandata  ejus  obscrva  ,  hoc  est  enim  omnis 
kamo  { Eccle,  xii ) ,  in  hoc  naturalitcr  factus  cst  ho- 
ut  Deum  timens,  ejus  maiidatis  obsecundet. 


cant  deleta.  Liberatio  quoque  filiorum  Israel,  ct  ad 
promissam  olim  patriam  perductio,  congruit  mys(e- 
rio  nostrx  redemptionis,  per  quam  ad  luccm  sii- 
pernae  mansionis  illiislranlc  nos,  ac  ducenle  Christi 
gratia  tendlmus,  ciijus  lucem  graiia;,  eiiain  ilh  nubis 
el  ignis  columna  monslravit,  quae  eos  in  toto  ili- 
nere  illo  a  tcnebris  defendit  nociium,  et  ad  pi-o- 
missas  patriae  sedes  inciiarrabili  callc  pcrduxit. 

Qui  aliquando  non  populuSy  nunc  autem  poputifs 
Dci,  qui  non  conseculi  misericordiamt  nunc  autcm 
misericordiam  consecuti,  Indicat  apcrte  pcr  Iios  vci- 
siculos,  quod  his  qui  de  genlibus  aJ  lidcm«'cncrniit, 
hanc  scripsit  Epistolam,  *qui  qnondam  alicnati  a  coii- 
versatione  populi  Dei,  lunc  pcr  gratiam  fiJei  po- 
Quidam  codices  habent :  In  quo  et  positi  sunt,  qiiod  ^  puio  sunt  ejiis  uniti,  et  miscricordiani  quam  spc- 


inlelligitur  juxta  hoc  quod  Paulus  de  Domino  lo- 
^ena  ait :  /n  ipso  enim  vivimus  et  movemur  et  su- 
mms  ( Act.  xvii ). 

Vos  auiem  genus  clectumy  regale  sacerdotium^  gens 
Mnrui,  populus  acquisitionis,  Uoc  est  laudis  teslimo- 
nium  quoudam  antiquo  Dei  populo  per  Mosen  da- 
Uun»  quod  nunc  rccle  gentibus  dat  apostolus  Petrus, 
qni  videlicet  in  Christum  crediderunt ,  qui  vclut 
bpis  angularis  eam,  quam  Israel  in  se  habncrat, 
talntem  gentes  adunavit,  quos  genus  electum  vocat 
propter  fidem  ut  distinguat  ab  eis  qui  lapidem  vi- 
vum  reprobando  facti  sunt  ipsi  reprobi.  Regale  au- 
leiQ  sacerdotium,  qui  illius  corpori  sunt  uniti,  qui 


rando  non  noverant  adepli.  Assuroit  aulem  eos  Te 
propheta  Oscc,  qui  de  vocalione  gcntium  prxcinens 
ait :  Vocabo,  inquit,  non  plebem  mcam ,  plebcui 
mcam,  ct  non  misericordinm  conseculam,  jam  mi- 
sericordiam  consecutam,  ct  erit  in  loco,  ubi  dictuiu 
est eis :  Non  plebs  mea  vos,  ibi  vocabuntur  filii  Dii 
vivi  (Osea:  ii). 

ALIA  EXPOSITIO. 

Deponcntcs  omnem  malitiam,  Dicendo  omncm  ma- 
Htiam,  cunclornm  criminum  matrem,  uno  verlm 
conclusit. 

Et  omnem  dolum,  Quamvis  dolus  mnximc  ad  de- 
ciplendum   pertineat  proximum,  ille  tamcn  oinn;^ 


rex  summus  et  sacerJos  vcrus  est,  rcgnumsuis  tri-  j.^  ^  ^^^""^  deponit,  qui  se  veraciier  peccatoreia 
bucns,  ut  rex  ct  ponlifcx  corum  pcccala  sui  sangiil-  ^  -— '^--J*    **♦  — ^*  --•-«♦  ---^-  i--  — «• 


nis  bostia  mundans.  Rcgalc  sacerdotium  eos  nomi- 
nat,  et  ut  regnum  spcrnre  perpctuum,  ct  hAias  im- 
niacalatfc  coaversationis  Deo  scmper  oflcrre  memi- 
nerint.  Gens  quoque  sancta  ct  populus  acquisitionis 
vocantur,  juxta  id  quod  aposlolus  Paulus  prophelix 
expoiiens  sentcntiam,  dicenlis  :  Justus  autem  meus 
€Z  fide  rivit  (llabac.  ii).  Quod  si  subtraxerit  se, 
uon  piacebit  anima:  mece.  Sos  antem^  inqnit,  non 
MiiNM  subtractionis  filiiin  perditionem^sed  fideiin 
uequisitioncm  animce.  {fleb,  x),  ei  in  aclibus  Apo- 
stolanim :  Vos  Spirilus  sanctus  posuH  episcopos  re- 
gere  Ecctesiam  Domini,  quam  acquisivit  sanguine  suo 
(Agt,  i\),  Populus  ergo  acquisitionis  facti  sumus  iu 


cognoscil,  et  quod  retinet  corde,  hoc  confiietur  et 
ore. 

Et  simulationcm.    Simulalio,   qu.t»   alio    nomine 
vocatur  fictio,  cst  in  hominc,  quando  nliud  legit  in 
corde,  aliud  monstrat  iii  opere,  bona  ostendit  siipcr 
ficie,  et  mala  tenct  in  pcctore. 

Et  invidiam.  Invidit  diabolns  Adas  bontitudini 
et  felicitati,  et  iJeo  peccare  illi  suasil,  et  sic  pcr 
invidiam  diaboli  mors  in  orbero  lerrarum  iii- 
troivit. 

Et  omnes  dctractiones.  Detraclio  et  blasphemia 
est,  et  suspiciosa  rcprehcnsio,  ct  malorum  operum 
existimatio,  et  omnis  oronino  venenata  el  absens 
de  fralre  locutio.  Aliter  -  Malitia  boc  in  loco  intelU- 


571 


SMARAGDl  ABBATIS 


gitur  genlium  paganornm  ;  dolus  gonlis   ludrpo-  A  n^o  potest  panere,  pmter  \d  quod  poittum  etl,  qucd 
raro ;  simulaliones  liacreticonim  ;    inTidia  princi-     -'  ^'■-•'•"  »— • 
piim  Judaeorum  ;  detracliones  scribarum  cl  Pliari- 

s«Tonim. 

Sicttt  modo  genitl  infantes,  Ad  cxemplnm  scilicet 
illins  par^uli  ,  de  quo  l>ominiis  ait  :  Nisi  qnis  fuerit 
ut  parvulus  AtV,  non  intrabit  in  reqnum  cotlorum 
(Uatth.  rviii).  Et  de  quibus  ait :  Sinite  parvulos 
v?nire  ad  me,  talinm  est  enim  reqnum  ccelorum, 
Panc  enim  sanctam  ,  puram  et  innocentem  iii- 
fantiam,  per  baplisml  graliam,  casla  maler  gignit 
Ecrlesia. 

Rationabile»  sine  doto.  Id  est,  sensu  rationabi- 
Ics  et  veri,  et  sine  dolo  fallacise,  eslole  ut  par^iili. 

Lac  concupiscfte,  Hoc  esl,  larga  ubera  xieitnx  sa-      exhibeatis  corpora  vestra  hosliam  viveitlem,  tanctum^ 
pientix  sugiie,  ct.Evangeiiomm  et  aposloiorum  do-  B  Deoptacentem  (Rom.  xii). 


est  Christus  Jesus. 

In  domo  spiritttati.  Domiis  spiritualis  Ecclesia  est 
justornm  de  lapidibus  viTis  ct  animabiis  aediflcala 
sanctorum. 

Et  tacerdotium  sanc^um,  Id  est,  non  siculYeterit 
Testamenii  sccundum  Aaron  sacerdotium  camal^, 
sed  secundum  Christi  sanctiGcafionero,  sacerdoiium 
studeie  esse  sancturo  et  spirituale. 

Offerre  spirituates  hostias,  Spirituales  bostiae  suBt, 
orationcs  sanctorum.  Dirigatur^  ait  Psalmus,  ordtio 
mea^  sinU  incensum  in  conspectu  tuo.  Sive  spiritiiales 
hostiaB  snnt,  corpora  pura  justoruro.  D^  qnibus 
Paulus  ait :  Obsecro  vos  per  misericordiam  Dei^  «I 


ctrinam  concupiscentes  impletc. 

Utineo,  crescalis  in  salutem,  U  esl,  Novi  ac  Ve- 
teria  Jestamenli  verbum  slnccriter  sumiie,  ut  ad 
enro  panem  qui  de  coelo  descendit  pervcnire  valeatls, 
crescenles  in  salutem.    . 

Quoniam  dutcis  est  Dominus,  (Ex.Cassiod.)  Go- 
stus  i$te  jiop  pertinet  ad  oris  palalum,  sed  ad  aniniae 
suavissimum  sensum.  Dulcis  enim  esl  eis,  qui  bona 
ipsius  spirituaiiter  imbibcnmt,  ct  devotis  sensibus 
de  ipsius  munere  gustaverunt.  ^ 

Ad  qpem  accedentes  tapidem  vivum.  Hic  lapis  Cbrv 
slus  .intelligitur,  de  quo  Danielait:  Vidi  tapidem 
abscissum  de  monte  sine  maiti6M,  qui  omnem  ter" 
ram  implevil  {Dan.  n).  Et  Psaimus  :  Lapidem  quem 


Acceptabites  Dco  per  Jesum  Christum.  Popnli  k- 
rael,  camales  boslias  per  plnres  oflerebant  s^eerdo- 
tes,  nos  autem  spiriiales  per  unum  pohtiflcem  lesnm 
Christum  veraro  et  seteranm  offerimus  sacerdotem. 
cui  dlctum  est :  Tu  es  sacerdos  in  ceternum  ucundum 
ordineni  Melchisedech  (Pm/.cix). 

Propter  quod  continet  Scriptura.  Haec  enim  qast 
sequuntur  Isaiac  contineft  propbetia.  {Cap.  xivni.) 

Ecce  pono  in  Sion  tapidem  ncmniiiiN.  Sion  qum 
interpretatur  specula,  de  utroque  populo  congrega- 
tam  signiflcat  Ecclesiaro,  cui  iapis  Jesus  Christiis  et 
in  fundaroento  ponitur,  propter  fldei  incboationem^ 
et  in  angulo  propter  nnitam  utriosqne  populi  con- 
Junctionem ,   et  in  siiroroitate ,  propter  omniom 


teprobaverunt  wdificantes,  hic  factusest  in  caput  an-  C  bonoraro  operum  pcrfeclionem.  Ipu  eium  etl «  ctm 


guti,  qui  vivus  dicitur,  quj  tcrlia  dic  resurrexit,  yi- 
Tus  a  mortuis,  qui  jaro  non  moritur,  et  mors  illi 
uUra  non  dominabitur.  Ad  quem,  omnisqui  rectc 
credit  et  juste  vivit,  accedit. 

Ab  ho.minibtts  quidem  reprobatum,  A  Judseis  scili- 
rel,  qui  clamaverant  Pilato  :  Totte^  crucifige  lalem  : 
Tios  non  liabemus  reg^m,  M^i  Casarem  {Joan,  xix). 

A  Deo  autem  etectum,  Sicut  Deus  Pater,  de  eo 
per  Isaiam.  ait :  ^cce  servui  meust  electus  meus, 

'  ......  J,4 

(Isai,  LXii).  Et  in  Evangclio  :  Hic  est  Fitius  meus 
Alectus  {Uatth,jim)n 

Et  honorificatum.  Honorificatus  est  Dominus  no- 
atcr  Jesus  Christns  gloria  resurrectionis,  et  in  coe- 
lum  ascensionis  in  dextera  PatrL|  sessione,  et  oin*  j^  dilexit  me  Pater,  et  egoditexi  vos^  manete  in  dUecUone 


primti«  et  novissimus,  initium  et  finit  {Apoc,  i). 

Omnis  qui  credit  in  eum,  non  eonfundeiur.  Spes 
autem  bonomm  non  confundetur,  qnia  qiiod  modo 
fideliter  et  firmiter  credunt,  in  aetenram  Teraciter 
accipientes  cum  gaudio  oblinebunt. 

fobis  igitur  honor  credentibus,  Granditenim  bo- 
nor  credentibns  in  Chrisium  donator,  nt  sint  Tide- 
licet  fratrcs  Doroini  Jesu  Cbristi  et  fini  Pitris  il- 
tissimi.  Ut  sint  boeredes  Dei  Patris,  cobaeredes  ao- 
tem  Christi.  Grandis,  inquam,  bonor  est  eiSf  Qtfbi- 
geant  sicut  sol  in  rcgno  Patris,  et  sedeant  super  doo- 
decim  thronos  judicantes  duodecim  tribni  Israel. 
Grandis  bonor  est  eis,  quibus  Filiut  Dei  dicit :  Sicui 


niiim  potestatum  acceptione,  sicul  ille  ait :  Data  est 
mVii  omnis  potestas  in  cceto  et  in  terra  {Matth,  utt,). 
Quia  datum  est  UU  nomcn  quod  est  super  omtie  nomen, 
ut  in  nomine  ejus  omne  genu  flectatur,  coelestium^  ter- 
restrium  et  infemorum^  ct  omnis  Ungua  confiteatur 
quia  Dominut  Jesus  Christus  in  gtoria  est  Dei  Patris, 

Et  ipsi  tanquam  lapidcs  vtrt.  Utpote  iu  Cbristo 
lapide  vivo  resuacitati  et  vivificati :  Potens  est  enim 
Deus^  ait  Evangeliuro,  de  tapidibus  istis  suscitare 
filios  Abrahce  {Matth,  iii). 

Supercedificamini.  Id  est,  super  fundainenturo  apo- 
stoloraro  et  proplietararo,  qupd  est  Cbristus  Jesus, 
de  quo  ait  Apostolus :  Quau  sapiens  archilectus, 
fundomentum  posui,    Et   idem  :  Fundamentum  afiud 


mea,  Et  vos  amici  meiestis,  etjam  non  dicovos  serMM, 
sed  amicos  (Joan,  .xv).  Grandis  bonor  estqnibiisdiett: 
Quodcunque  petieritis  Patrem  in  nomine  meo  doHi  vo- 
bis{Joan,  xvi).  Etiteram :  Videbo  vos  ct  gaudMicor 
vestrum^  et  gaudium  vestrum  nemo  toUet  a  vokU.  Qoi- 
bus  dicit :  Ipu  enim  Pater  amat  vos,  quia  vo$  mo 
amatis  et  creditis.  Grandis  bonor  esl  ds,  pfO  qni- 
bus  patrem  filius  exorans  ait :  Palcr  sanctCy  sorva  eoo 
in  nomine  tuo  quos  dedisti,  miki^  ut  sini  unum  dcut 
et  nos  {Joan,  xvii).  Et  item  :  Et  ego  elaritaiem^  qiunm 
dedisti  mihi  dedi  eis^  ut  sin^  unum  ticut  et  not  Mnusss 
sumus,  Ego  in  eis  et  tu  in  me,  et  cognouat  mundue 
quia  tu  me  mtstsli,  et  ditcMsti  eos,  ticut  et  me  dilo^ 
xisti.  Grandis  honor  est  credentibns,  pro  <)[nlbas 


m  COLLECTIONES  IN  EPISTOLAS  ET  EVANGELI.V.  174 

ilieit ;  Patert  quoi  dediili  mihi^  volo  ut  ubi  ium  ego^  \  cuim  ct  Siincon  ait :  Quia  viderunt  oculi  mei  snhi- 
H  Mt  iitU  mecum^  ut  ndeanl  daritatem  meam,  quam 


iWtflt  miki, 

Nan  credentibu*  autem,  tapit  quem  reprobaveruni 
ff^i/kflitles.(ExCassiod.)SoU  iu  loto  muudo  Judxi  lunc 
aKfiicaoies  esse  videbanlur,  quia  duro  oetene  nationes 
sacriOcabantf  illi  soli  Deum  coleb^nl,  sed  Adei 
fabricaoi  mioime  perfecerunt .  Quoniam  ipsum 
qoi  erat  lapis  fortissimos,  angularis,  more  demen- 
iian  coniempserunt.  Qqi  factus  esse  in  caput  an- 
guli  didtor,  quia  circumcisionii  ct  genlium  popu- 
hmk  copulavit.  Apgulus  enim  ex  Gneco  sermone  de- 
•eeBdii  a  76W,  quod  Latinc  dicitur  genu,  boc  inflcxu 
•lieeieni  anguli,  conformi  qualitatc  restituit,  sive 
lapis  angularis  Chrislus  dicilur,  propter  copulatio- 


tare  tuum,  quod  parasti  ante  faciem  omnium  populo^ 
rum.  Lumen  ad  revelationem  ^efi/ttim,  et  gloriam 
pUbU  tua:  hraelj  etc.  (Luc.  xx).  Et  ipse  Dominus  de 
se  ait :  Ego  $um  lux  mundi.  Et  Joannes  de  illo : 
Erat  lux  vera,  qua;  illuminat  omnem  hominem  venkn- 
tem  in  hunc  mundum  {Joan,  1). 

Qui  aliquando  non  populus,  nunc  autem  popuiut 
Dei.  De  popub  dicil  gcniium,  qui  aniea  sinc  lege  eC 
propbetis  et  scrmonc  vix  crat  Domini.  Dc  quo  cl  in 
Psalmo  ipsc  Dominus  dicit  :  Popultis  qucm  nou 
cognovi,  id  esi,  ad  qucm  ncn  vcni,  prophctas  non 
misi,  servivitj  id  est,  creiiidit,  mihi  (Psal,  xvu).  Qui- 
cunque  cnini  crcdit  et  servit,  quod  faclum  cst  a  gen- 
iibus,  qux  non  fuerant  a  Christo  carnaliler  inqui- 


dttonim  testamentorum,  vel  quia  terrena  cce-  Q  sitx. 


lestflNis,  ei  ecelestia  lerrenis  pacificans  copulavil. 

£t  lapit  offensionis  et  petra  scandali,  hisqui  offen- 
iwMt  in  verbo  nec  credunt,  1]is  qui  non  crcdunt  in- 
cimuitiOBem  Domini  nostri.  Jcsu  Christi,  vel  qui 
diTinitttem  ia  eo  esse  non  credunt,  sed  amicum 
|nl]|lic9B0nim,  et  vini  potaiorem  more  Jud^orum, 
eft,pHnim  eum  hominem  blasphemanies  esse  dixe- 
mni  {Mattk.  xi).  i]iis  in  offensioDcm  et  in  scanda- 
IbiBl  f»ctu$  est  Christus.  Offenderunt  enim  in  iliumt 
et  Don  credentes  perierunt. 
-  /s  quo  et  posiii  sunt,  In  Christp  enim  dicuntur 
bosio^  posiii,  qtiia  per  ipsum  facti  sunt;  Omnia 
mtim  per  ipsum  facta  sunt^  et  sine  ipso  factum  est 
mikU{J3an.  1),  in  ipso  enim  sumus,  vivimus  et  mo- 
femar.  - 

Vat  entem  genut  eteclum.  Ipse  enim  Dominus  apo- 
slolis  ait :  Non  vot  me  elegislis,  sed  ego  elegi  voSy  ei 
item :  Ego^  elegi  vot  de  mundo^  propterea  odit  vot 
mmntut  (Joan.  xv).  Potest  autem  et  secundum 
Atraham  genus  esse  elcctum,  populus  gentium. 
Abraliae  enim  dicium  est :  In  temine  tuo  benediceniur 
cmnet  geniet. 

BefoU  tacerdotium.  Nemo  sanctorum  est,  qui 
ipiriCaaliier  sacerdoiii  ofBcio  careat,  cum  sit  inem- 
btmn  slemi^  siimmi  eoelestisque  sacerdptis,  qui 
se  ollerendo  Fairi  pro  nobis  suo  nos  corpori  adu- 
naTil. 

Getu  soiicfa.  Ad  comparationem  gentis  Judxorum, 

'  '  •  •  I     f        • 


Qui  contecuti  misericordiam.  id  est,  ante  vocalio- 
nein  el  baptismum. 

Nunc  aulem  miscricordiam  conscci.ti,  Subauditur, 
eslis  misericordiam  fide  bapiismi  ct  peccaiorum  ire- 
niam  consecuti,  insupcr,  et  illuin  cui  Psalmista  ait : 
Deut  meut  misericordia  mea  {Psat,  lvih). 

CVANGELIUM  JOAN.NIS,  CAP.  XX. 

c  Una  sabbali  llaria  Magdulciie  vcuii  inanc,  cuin 
adhuc  ienebrae  esscnt  ad  nionumeutum,  ct  vidii 
lapidem  gubhiiiim  a  monumento.  Cucurrii  ergo  ei 
reuii  ad  Simonem  Petrum  et  ad  alium  discipu- 
lum  quem  diligebai  Jesus,  et  dicit  eis  :  Tuleruni 
Dominum  de  monumeulo,  et  nescio  ubi  posucrunt 
euin.  Exivit  efgo  Pelrus  et  ille  alius  discipulus,  ei 
venerunl  ad  moiiumcntum.  Currebant  autem  duo 
simul,  ct  ille  alius  discipulus  pnecucurrii  ciiius 
Peiro,  et  venit  primus  ad  monumentum.  El  cum  se 
incUnasset,  vidit  liuteamina  posita,  non  tamen 
iniroivii.  Venit  ergo  Simon  Pctrus  scquens  euin, 
et  introivit  in  monumcntum,  et  vidil  lintcamina 
posita,  ct  sudarium  quod  fuerat  super  caput  ejus 
non  cum  linteaminibus  posiiiim ,  sed  separaiim 
involutum  in  unum  locum.  Tunc  crgo  introivil  ei 
il|c  djscipulus  qui  venerat  primus  ad  inoiiumen- 
itim,  ci  vidit  ei  credidit.  Nondum  ciiim  sciebaoi 
Scripiuraui,  quia  oporlebat  euin  a  mortuis  resur- 
gere.  > 
(Jua  sabbati  Maria  ^fagdalene  venii  mane^  cum 


qipe  ^  in  iEgypto  populus  Cbrislianus,  qui  In  p  adhuc  ienebrm  esseni,  ad  monumentumy  ei  vidit  lapi 


tapiiaoio  Qhristi  sanctificatur,  gens  sancta  vocatur 
i{e  qoibas  et  Dominus  ait  pro  eis  :  Ego  sanctifico  me 
tptoofy  ui  tint  ipti  tanctificaii  in  veritaie. 

^ppmlut  acquitiiionit.  Sicut  cnim  de  iflgypto  cdu- 
cius  popalus  per  Mosen,  acquisitus  est  Deo,  sic  et 
populus  Christianus  pretioso  sanguine  Cbristi  re- 
deaiptos  esi,  de  caligine  et  infidelilaiis  tenebris  libe- 
ratas,  qaotidie  acquiriiar  Deo. 

Vi  viriutet  annuniietis  ejuSf  qui  de  ienebris  vos 
f0catit  in  admirakile  lumen  suum.  Ut  annuniieiis 
yirlulei  operaiioois  Christi,  qui  vo&de  ienebris  infi- 
deliiotu  ad  fldem,  ei  de  ignorantiae  caligine  ad  ve- 
ra»  stpieoiiJim»  qoae  Chrisius  eat,  rerocavii.  De  quo 
d  fobdil :  /«  admUraHle  Immien  tmum.  De  Ghriato 


(^iiisii6ia<ttm  a mojmmeitfo, ei  rel.  (ExAugust.)Sicut 
in  principto  mulier  auctor  culpx  viro  fuit,  vir  exc- 
cutor  erroris,  ita  nimc,  quse  prius  mortem  gusia- 
verat,  resurrectionem  prior  vidit.  Et  ne  perpeliii 
reatus  apud  viros  opprobrium  sustineret,  qua*  cul- 
pam  viro  iransfuderat,  transfudit  et  gratiam.  Una 
sabbati  dicit,  quam  jam  diem  Domiuicam  propter 
Domini  resurrectionem  mos  Chrisiianus  appellat, 
quem  Maithaeus  solus  iii  Evangelisiis  primum  sabbaii 
nominavit. 

Cucurril  ergo,  et  venit  ad  Simonem  Petrum  ei  ad 
alium  ditcipulum,  qiiem  diligebai  Jetut^  ei  dicii  eit : 
Tuleruni  Dominum  meum  de  monumento^  ei  netda 
ubi  potmermni  eum.  Amore  nimio  lurtMiia,  duni  qaem 


m  SMARAGDI 

qu^ivit,  non  Invenit.  Cucurrit  discipulis  nuntiare,  A 
ut  aut  sccum  quxrcrent,  aut  secum  dolercnt  abla- 
tum  Dominum,  qnem  Dominum  nominarc  non  mc- 
tuit,  dum  corpus  illius  tantummodo  quaereret  in  se- 
pulcro. 

Exhil  ergo  Petrus  et  iltc  aliits  discipnluSy  ct  vene- 
runt  ad  monumentum.  Currebant  autem  duo  gimut^ 
ct  ecee  atius  discipulus  prcrcucurrit  citius  Petro  et 
venit  primus  ad  monumentum.  Advcrtenda  hic  ct 
commcndanda  rccapilulutio,  quomoJo  reditum  est, 
ad  id  qnod  fuerat  prxtermissum,  et  tanquam  si  hoc 
sqquerctur  a  -junctum  cst.  Cnm  cnim  jam  dixisset, 
vcncrunt  ad  monumentum,  regrcssus  est,  nt  narra- 
rct  quomodo  vcncrunt,  atquc  ait :  Currebant  aulem 
duo  simul,  elc.  Ubi  ostendit  qnod  pnrcurrcns  ad 
monumcntum  prior  venerilillc  alins  cisc^piilus,  qucm  B 
seipsum  signilloat,  sed  tanquam  dcalio,  more  sanctae 
Scripturae,  cuncta  narrat. 

Et  cum  se  inclinasset,  vidit  Unteamina  posita,  n^n 
tamen  introivit.  Quod  vcro  Maria  Magdalcne  venit 
nd  nionumenluni  cnm  adhuc  lenebrae  esscnt ,  juxta 
bistoriam  naiTalur  hora,  juxla  hiicllectum  vcro 
mysticum ,  rcquirenlis  signatur  inteUigentia.  Marisi 
enim  auctrircm  omniuni,  qucm  carne  viderat  mor- 
tuum,  qusercbat  in  monumento,et  quia  hunc  minijxie 
fnvcnit ,  furatum  c:  edidit.  Adhuc  ergo  erant  tene^ 
])ne,  cnm  venit  ad  monumentum.  Cucurrit  cittus, 
discipulis  nuntiavit,  sod  illi  prae  cxteris  cucurre* 
runl,  qui  pr»  cajtcris  amaverunt ,  videlicet ,  Petms 
et  Joannes.  Currebant  autem  dno  simul ,  sed  Joan- 
nes  praecucurrit  Petro  citius.  Venit  prior  ad  monu*  C 
mentum,  et  ingrcdi  non  pncsumpsit. 

Yenit  ergo  Simon  Petrus  sequens  eum ,  et  introitii 
in  monumentum.  Iste  vero  cur.  us  duorum  discipu- 
lonim  magnum  habcl  mys!crium.  Quid  cnim  per 
Joannem ,  qui  prior  venit  ad  monumentum  et  non 
inlravit,  nisi  synagoga  signiricatur  ?  Quid  pcr  Pe- 
inini ,  nisi  Ecclesia  ex  gentibus  congregata  demon- 
stratur,  qux  posterius  vocata  et  prior  inlravit  ?  Cu-' 
currerunt  cnim  parilcr  gentUitas  et  synagoga,  per 
hujus  sscculi  successiones,  sed  non  pari  iutelligentia 
veniebant.  Yeuit  synagoga  prior  ad  monumentum» 
serJ  minimc  intravit ,  quia  legis  quaedam  manda^i 
perccpit,  prophclias  de  incamatione  ac  passi<M)e 
Dominica  audivit ,  sed  credere  in  roortuum  noluiu  ^ 
Vidit  enim  Joannes  posita  linteamina»  nou  Umen 
introivit ,  quia  videlicel  synagoga  et  Scripturae  sa- 
CRC  sacramenta  cognovit,  et  tamen  Gdem  Dominic» 
passionis  credendo  inlrare  distulit ,  qiiem  diu  longe- 
que  prqihetavit,  praesentem  vidit  et  renuil,  homi- 
nemesse  despetit,  Deum  came  mortalem  factum 
c?-pdere  noluit.  Quid  crgo  est,  nisi  quia  ct  citius 
cucurrit ,  et  umen  ante  monumentum  vacua  stetit. 
Venit  autem  Simon  Peiras  subsequens  eum,  et 
introivit  in  monumentum,  quia  secuta  posterior 
Ek^clesia  gentium,  roediatorem  Dei  et  honiinum, 
hominem  Christum  Jesum ,  et  cognovit  carae  mor- 
taum,  et  viventero  credidit  Deuni.  Sequitur : 

Ei  vkHi  Umttmdntt  pMfta,  ti  tndarium  tfuod  fucrai 


ABBATIS  m 

super  caput  Jcsu,  non  cum  tinteaminibu*  pofiliiM, 
etc.  (Ex  Grcg. )  Quid  est  quod  sudarium  capitis  Do> 
mini  cum  lintcaminibus  non  invenitur  in  monumai- 
to ,  nisi  quia  attestante  Panlo ,  caput  Christi  Deoi 
cst,  et  divinitatis  incomprehensibilia  sacramenta 
ab  infirmilatrs  nostr?c  cognliione  difjnnU  sunt,  ejafr- 
qne  potentia  creaturse  transcenJit  naturam.  El 
noUndum  qnod  non  solum  separatim ,  sed  etian 
involutum  inveniri  dicitur.  Linteum  quippe  quoi 
involvilur,  ejus  nec  initium  iicc  flnis  aspicitur.  Recte 
ergo  sudarium  capitis  involntum  iuventum  est ,  quia 
celsitudo  Divinitatis,  ncc  coppit  essc ,  nec  deaiil. 
Benc  autem  dieitur :  In  unum  locum ,  qnia  in  aci»- 
sura  menlium  Deus  non  cst.  Deus  quippe  in  unilate 
est,  et  illi  ojns  habcrc  graliam  mercntur,  qui  se  ab 
inviccm  per  scctaruin  scandala  non  dividunt.  Polest 
quoque  per  sudariuin ,  passio  CLristi  Doinhii  noslri 
dcsignari,  cnjns  passionis  sacramenta  inAdelibiis 
sunt  involuta ,  quia  qiiem  vidcbant  carne  mortalem, 
Denm  esse  immortalem  non  credebant.  Sudarium 
crgo,  quod  snper  caput  cjus  fiierat,  seorsum  inva- 
nitur ,  quia  ipsa  passio  Rcdemptoris  nostri  loiige  ar 
passione  nostra  sejuncU  est,  quam  ipse  sine  culpa 
pertulit.  Quod  nos  culpa  toleramus,  ipae  aponle 
morti  succumbcrc  voluit ,  ad  quam  nos  veuimus 
inviti.  Sequitur: 

Tunt  ergo  introivit  et  iUe  disciputus ,  qui  veiMral 
prius  ad  monumentum.  Postquam  intravii  Petras^ 
iiigressns  est  et  Joannes  :  posterior  intravil  foi 
prior  vencrat.  Notum  est  quod  in  Gue  mundi  nd 
Redcmptoris  fidem  ctiam  Juda>a  colligitur,  Panlo 
atlcsUnte  qui  ait :  Donec  plcnitudo  gentimu  intrmi^ 
et  sic  omnis  Israei  salvus  ficret  (  Rom.  ii  ). 

Et  vidit  et  credidit.  Quid  crgo  vidit,  et  qaid  ort 
crcdidit?  Vidit  linteamina  posiu  ct  credidit  quod 
muiicr  dixerat  dc  monumento  Dominum  fuisse  anlH 
latuni.  Adhuc  tcnebniR  erant  in  monumento»  id  eal, 
in  mentibus  illorum ,  idco  scqnitur. 

Et  dixit :  Nondum  enim  sciebant  Scriptunu^  qmim 
oporteret  eum  a  mortuis  resurgere.  Abierant  erfO 
iterum  discipuli  ad  semetipsos,  id  est,  ubi  habll»- 
bant,  et  unde  ad  monumentum  cucurreranl : 

COXCORDU. 

Et  in  lapidis  nomine ,  et  rn  duoram  signiflcalioM 
populorum,  istaram  dtiaram  congraa  fit  conoonHa 
lectionum.  Et  in  angulari  lapide  secundum  apostolnm 
utcrquc  populus  copiilatur,  et  in  duobus  Apostoli8« 
sccunduin  Evangelium  utrique  populi  designanMr  i 
Joannes  enim  JudaH)rum,  Petru»  popuium  genlimn 
n^nrabat, 

UO^illMCA  LN  OCTAVA  PAStniE. 

EPISTOLA  PRIMA  BEATI  iOA.NMS  APOSTOLI,  CAP.  f. 

c  Omne  quod  natum  cst  ex  Deo,  vincitmnndnm.  Kt 
•  haec  cst  victoria  qnae  vincit  mnndnm  fides  noslnu 
c  Quis  est  autem  qui  vincit  mundum  ,  nisi  qui  cre- 
€  dit,  quoniam  Jesus  esl  Filius  Dei.  Hic  esl  <)Di  ve* 
<  nit  per  aquam  et  sanguincm  Christiis  Jeius.  Non  b 
€  aqaa  soKam ,  sed  in  aqua  et  sanguiiie.  El  spiHtus 


r? 


COLLECTIONES  IN  EPISTOLAS  ET  EVANCELIA. 


S7S 


<-  cst  qui  (estiflcatur,  qnODiam  Christus  est  veritas.  A  blaspbemi ,  qui  hunc  fantasma  esse  dogmaiizant. 


ff  Quoniam  tres  sunt  qui  testimonium  dant  in  co&Io , 
t  Patcr,  Yerbum  et  Spiritus  sanctus,  et  hi  tres  unum 

<  sont,  qui  testimonium  dant  in  terra,  spiritus,  aqua 
4  et  sanguis,  hi  ct  tres  unum  sunt.  Si  testiroonium 

<  Itominum  accipimus ,  tcstimonium  Dci  majus  est. 
f  Quoniam  hoc  est  testimonium  Dci  quod  majus  est , 
f  quoniam  testincatus  est  de  Filio  suo.  Qui  credit  in 
•  Filtum  Dvi ,  habet  leslimonium  Dei  in  se.  i 

Omne  qnod  naium  cst  ex  Deo,  vincit  mundum,  (Ex 
Augiist.)  Meo  namque  mandata  divina  non  sunt  gra- 
via,  quia  omnes  qui  vera  devolione  liis  niancipautur, 
ei  adversa  mundi  hujns  et  blandimenta  pari  mentc 
contcipnunt,  ipsam  quoquc  mortem,  velut  ingres- 
sum  patriae  coele  tis  amantes.  Et  ne  quis  sua  vir- 


Pcreal  de  terra  memoria  eonim ,  qui  eum  vcl  Deuni 
vd  hominem  esse  verum  denegant. 

Quitt  tre$  sunt  qni  tegthnomum  dant^  SpiritvB,  aqua 
et  sanguis.  Spirilus  dcdit  lestiiuonium ,  quoniam  Je- 
W9  est  yeritas ,  qui  super  baptizatum  descendiu  Si 
enim  vcrusFilius  Dei  non  esset,  nequaquam  in  eum 
tanta  manifestationeSpirilus  sanctus  veniret.  Aqiia 
etiam  et  sanguis  dcdere  te^timonium ,  quoniam  Je- 
s'is  esi  verilas ,  quouiam  de  lutere  ejus  in  cruce 
nrartui  manarunt.  Quod  nullateuus  fieri  posset,  si 
vcram  carnis  naluram  non  haberct.  Sed  et  hoc  quod 
ante  passioneni,  cum  orarcl,  factus  esl  sudor  ejus 
sieut  guttic  sanguinis ,  decurrenlis  in  terram  ,  veri- 
tati  carnis  assun.pl»  lestimoniuin  dal.  Ncc  reticeu- 


mte  mundi  vel  luxus  vel  iabores  se  superare  posse  B  dum  quod  iii   hoc  quociue  sanguis  el  aqua  testimo- 


coDfideret,  consulte  sul^jnngit : 

Et  k(PC  est  victoria  quce  vincil  mumium ,  fides  tio- 
$ira.  Illa  niminmi  fides ,  qua;  per  dllectionem  ope- 
ratar ;  illa  fides,  qua  ejus  humilitcr  auxilium  flagita- 
imis ,  qui  ait :  In  mundo  pressuram  habebitis ,  sed 
confidite^  ego  vici  mundum  (Joan,  xvi). 

Quis  est  autem  qui  vincit  mnndum ,  nisi  qui  credit 
^oniam  Jesus  esl  Fiiius  Dei  ?  \incit  mundum,  qui 
Jesom  esseFiUum  Dei  credcns,  digna  etdcm  fldci 
opera  jungit.  Sed  nuuquid  sola  divinit^tis  cjus  H- 
des ,  ct  confessio  valct  ad  salutem  sufficcre  ?  vidc 
seqiientia. 

fiic  est  qui  venit  pcr  aquam  et  sanguincm ,  Jesns 
Ckristus.  Qui  ergo  erat  anemus  DciFiliiis,  faclus 


nium  illi  dedernnt,  quod  de  lalere  mortui  vivacitcr 
eflluxerunt,  qued  erat  contra  naturam  corporis, 
alqiic  ob  id  mysteriis  aptuin,  et  testimonio  veritalls 
fuit  congruum  (Joan.  xix).  Videlicet,  insinuans, 
quoJ  et  ipsum  Domini  corpus ,  melius  post  mortem 
cssct  victurum,  resuscilalum  in  gloria,  et  ipsa 
mors  iliius  nobis  vitam  donarct.  Hoc  quoque  quod 
sodor  ejus  instar  guttamm  sanguinis  decurrebat  in 
terram,  testimonium  perbibebat  illis,  sacrosanclo 
mysterio,  qiiod  Ecclesiam  totam,  per  orbem  suo 
sanguine  lavarct. 

'Et  tres  unum  sunt,  Individua  namque  hijcc  maiient, 
nihilque  eorum  a  sui  connexione  sejnngilur,  quia 
nec  sine  divinitale  vera  huuianitas ,  nec  sinc  vera 


e$l  bomo  in  tciupore,  ut  quos  per  diviuilr.tis  sux  ^  credertda  est  bumanitate  divinitas.  Scd  Ii;rc  in  nobis 


potentiam  creaverat,  per  humanilatis  sux  iufirmita- 
tem  rccrcaret.  Qui  venit  per  a(|uam  et  saiigiiiitcm , 
aquam  vidclicct  lavacri ,  ct  sunguinem  susc  pas- 
sionis. 

Non  in  aqua  solum ,  sed  in  aqua  et  sanguine,  Non 
Id  aqua  solum  baptizari  propter  nostram  ablulio- 
nem  dignatus  est ,  ut  nobis  baptismi  sacramenium 
eonsecraret  ac  traderct,  vcrum  ctiam' sanguinem 
Euom  dedit  pro  nobis,  sua  iios  passione  rcdemit, 
ciqiis  sacramcntis  scmper  refccti,  nutrircmur  ad 
salutem. 

£f  Spiritus  est  qui  teslificatur,  quoniam  Christus  est 
teritas,  Baptizato  in  Jordanc  Domino,  desccndit  Spi- 


nnum  sunl,  non  nalura  ejusdem  subsislcnti:c,  scd 
ejusdem  opcralione  myslerii.  Nam  sicut  I  calus  Ani- 
brosius  ail :  Spiritus  menteni  rcnovat ,  aqua  pioficit 
ad  lavacrum ,  saiigiiis  exspcctat  ad  prciium.  Spirilus 
enim  nos{>er  adoplionein  nHos  Dei  fecil;  sacri  fontis 
iinda  nos  abtuit.  sanguis  Domim  nos  redeuiil.  Altc- 
rum  igilur  invisibile,  allerum  visibiIe,-tesUmouium 
sacramcnto  consequilur  spiriialL 

St  testimonium  hominum  accepimus ,  tcslimonium 
Dei  majus  cst.  Quonjam  hoc  cst  testimenium  Dei 
quod  majus  est ,  etc.  Magnum  cst  testinioiiium  ho- 
minis  ,  quod  perltibet  deFilio  Dei  dicens  :  Dixit  Do- 
minus  Dominomeo^  Sede  a  dextris  meis  (Psal,    cix). 


rilRs  sanctus  in  specie  columbx  .«uper  eum ,  testi-  _.  Et  cx  persona  illius  filii  Dei  :  Dominus  dixit  ad  me : 

.^^       *  .t|.  1      *!  .  .<  •  1  m  '^        EV**.  ^  /       Tl  I  \  >. 


moDium  illi  perbibcns  quia  vcritas  est ,  hoc  est , 
Tenis  Dei  Filius ,  verus  mediator  Dei  et  hominum  , 
venis  bumani  generis  redeinptor  ac  reconciliator 
( VaffA.  111 ).  Ycre  ipsc  mundus  ab  omui  labe  pcc^ 
c^ii,  verc  sufliciens  tollerc  peccata  mundi.  Quod 
ciiam  ipsc  Baptista  viso  ejusdem  Spirilus  advcntu 
iiilcHigens  ait :  Qui  me  misit  baptizare  in  aqua ,  ilte 
wiW  dixit ,  super  quem  videris  Spiritum  descenden- 
^^^  et  manentem  super  eum ,  hic  est  qui  baptizat  in 
Vn/tt  sancto,  et  ego  vidi ,  et  tcstimonium  perhibui, 
?«ia  hic  est  Filius  Dei  (Joan,  i).  Quod  ergo  spiritus 
Jewm  Cbristum  essc  veritatcin  testalur,  ipse  se  vcri- 
I^leiD  cognominat.  Baptista  illuni  veritaleiu  pra;di- 
^>If  filius  tonitrui  vcritatcm  cvangclizat.  Taccant 


Fiiius  meus  es  tu  (  PsaL  ii  ).  Itcinque  cx  persona 
patris  loquentis  de  filio  :  Ipsc  invocabit  me,  Patcr 
meus  es  ru,  Deus  meus  et  susceptor  salutis  me^ 
(  Psal,  Lxxxviii ).  Palcr  meus,  quia  egoFilius  Dei. 
Deus  mcus ,  quia  ego  houio,  susccptor  salulis  nie;e, 
quia  ego  passurus  et  a  iiiortc  salvandus  suin.  Et 
ego  primogenitum  ponaiii  illum ,  excelsum  pnc  re- 
glbus  tcrne.  Magnum  hoc  tcstimonium,  verax  el 
omni  acceptione  dignum.  Hoc  tcstimonium  Del  est 
de  Filio,  sed  multo  majus  est  tcstimonium  Dei ,  qnod 
testificatus  est  ipse  dc  filio  suo,  cum  de  coelo  illuin 
alloqiiens,  ait:  Tu  es  Filins  meusditectus,  in  tc  rom- 
placuit  mihi  (  Matth,  iii ,  47  ).  Magnum  est  testimo- 
nium  Prsecursoris,  qiiod  DeiFtlio  perhilN-ns  aii : 


«1»  .  .     •    , 

Ego  iaplitavi  vof  t/i  aquq ,  UU  vero  baplitabit  voi  A 
Spiritu  sancto,  Msjus  esl  Patris,  quoil  Spinlum  san- 
cttiraL  in  euna,  quo  semper  erat  plenus,  etiam  visi- 
biiiter  misit.     ..    j  , 

Qni  4iredit,in  Fiii^mDii,  haket  tf^timofiium Dei 
<1  H»  Q^i  ita  Predil  in  Filiupn  pei  ut  exerpeat  ope- 
r^jdo  qupd  credil ,  habet  testiinoniuni  Dei  in  ne,. 
Iliud.  utique  quod  ips^  quoque  in  filiorum  Aei  nn- 
mero  jure  computetur.  Ipso  nnico  DeiFilio,  sic 
svis  Adelibns  poUic^nte  :  Si  qui$  mihi  miniitraverii » 
hqnorificabit  eum  Paier  meut,  Quod  si  Dei  testimo- 
niuip  hal)ere  iperueris,  si  Deum  lestem  tuae  fidei 
iqtemeratc  j|)Ossederfs,  quid  te  bominum  infamiai 
aut.  p^rsecuUo  lacdit  ?  Si  enim  Dens  pro  nobis »  qnis 

cuntra  nos? 

» '    ... 

!       HU.  E;tP061TI0. 


Omn(Bf  qyod.  ps^liim  est  ei.  De^c  id  ^t,,geiin8 
dectuin.  f^  spinUiale,  infide,  qna  crejdit  quoniam 
J^s  est.Filiv^  Dei »  vipci.t  mui^dum.  llbim  utiqne« 
qpi.in  naali^qo.  positus  ^&tj»  de  ,quo  aitSalvator: 
Qusfidite,,qp|a  egp  yij^  mu|idum.  Hic.est,  qui  ve- 
njit  .per  fiqpf^,  el  8angaiQei]a,.4^sus,(]lhns^.  Per 
af|u^  .b?4liisnti  f^  l^ngi^!;!^  martyrii ,  dans  nobis 
ip.his,dva^ps.|refcu8.fX(^pluoit  ut  sequamur  ves^* 
gi^.cju^  SpipjUis  es^  qoi  tctslifica^^,  quoniam  Jesa^ 
veritas  est.  Spiritns  ntiqne  sancins »  qni  sofier  eiHii 
ii^.^pi^ci^  ^escendit.cplumbaeu.^afQ  et  ip^  de  se.Do- 
ipinus  ^\i :  £^.  tutn,  via  *  veritae  ft  vita.  Sivet  l^ic 
(lipciidui^  spiritus  est,  qui  .  ^tificatur  guia  Jesus 
esl,v^ritaSy  id  ^t.,  yeras  hpmp, ji^ui.utrumq[ue,  id 


SMAUAGDl  ABBATIS  ttO 

ritum  sanctum;  quorum  reroiseritis  peccata  re- 
miUuntur  eis,  et  quorum  retinueritis  retenta  soiiu 
Tbomas  aotem  unus  ex  duodecim  ,  qui  dicitur  Di* 
dymus »  non  erat  cum  eis  quando  vf  nit  iesus.  Dl- 
xerunt  ergo  ei  alii  discipoli :.  Yidimus  DomiBan. 
llle  autem  dixit  eis  :  Nisi  vidcro  in  manilnis  (^ 
fixnram  clavorum ,  et  mittam  digitum  meom  in 
locum  ciavonim ,  et  mittam  manum  meam  in  fan 
tusejus.,  npn  credam.  Et  pnst  dies  octo  ilenim 
erant.  discipuli  ejus  inlus,  et  ThomaS  cum  eis.  Ye* 
nit  Jesus  januis  ciausis ,  ejL  stctit  in  medio »  el  di- 
xit :  Pax  vot^is  Deinde  dicit  Thomas  :  Infer  digi- 
tum  tuum  hucy  et  vide  manus  meas ,  et  afifer  ma- 
num  tuaoi ,  et  piit^  in  latus  m€;um ,  et  noli  esse 
inc|redulu.8,  sed  fidelis.  Respondit  Thomas  el  di- 
xit  ei :  Dominus  meus  et  Deus  roeus.  IMcit  et  Xe- 
808  :  Quia  vidisti  n^e ,  Thoma ,  cf^idisti ;  beali 
qui  non  vidernnt  f  t  crediderunt.  Multa  quidem  el 
alia  signa  fecit  iesus  in  conspectu  disdpuloijnfli 
suorum ,  qoae  non  sunt  scripta  in  libro  hoc.  Hacc 
autem  scripta  Sfint,  ut  credatis  «)uia  Jesus  esi 
Christus  Filius  Dci .  et  ut  credentes"^  vitam  ka- 
beatis  in  noiuinc  ejus.  i 

Cum  $ero  euet  die  t//o«  una  tabbatorum.  ei  form 
euent  clausa  ubi  erant  discipuli  confregati  propter 
metum  Judmorum ,  venit  Jeeut  et  stetit  in  medio  eb- 
nifii,  et  rei.  (Ex  Greg.)  Ooid  mirumi  si  clausiii  ja^ 
nuis  post  resurrectionem  suam ,  in  xtemum  jam 
victurus,  intravit,  qiii  moriturus  veniens,non  aperlo 
utero  virginis  exivit  ?  Sed  quia  ad  illud  oonms  qiiod 


B 


est.  aquapt.s9ngW.if.»  .testiinpnium  vere.  perhibent  C  videri  poterat  fides  intuentium  dubitabat ,  ostendil 


e-^^pis.  £t  non  solum  iiapc^sed  et  spifitus  lipminis, 
qqi.jiii  eo  ^eis\,  de  quo  in.£vangc^o  dicit  ijn^inato 
eapitfi^m¥ii  ipiyi/nm.  .Testificalur»  id  est,  demon- 
^t^t.,qup.d  .J.esys  veritas.est,  id.est,  verus  homo» 
ex  apima  cpn^tau^  e(  corpore.  Utrumque  enim  sus- 
cepit ,,  ut.utfumque  redimerct. 

Quia  tres  sunt  qi^i  teslimonium  dant ,,  Spiritus » 
ifqua^^et  sangufs.  \d  est«Spiritus  sanctus ,  et  Paler 
qui  dicit :  Me  derelUfuerunt,  fontem  aquce  viva^  (Jer. 
11]/.  et  sanguis,  id  est,  .Cbristn^,  verus  Deus  et 
hpjfXff  ^^ngiii^  enim  inte^igitqr  tipnio  :Et  hi  tres^ 
ii^quit ,  unum  sunf ,  id  ^t^  {^ler  ct  F^Iius  et  ^piri- 

ius  .sanctus.  JSon  enim  bumanilas  Domini  nostri 

•■»*    •    .    "...   ■■..     ..        •.)•■   .,«.  1. 

f^u  C^risli  in  trjnitate,  facla  est  quaternitas,  sed 
semper  Bermanet  individua  iriuitas.  Aliter : 

ir^slimpnium  perbibet  salutis  humaiKe ,  aqua  ba- 
plismi  9  sanguis  martyrii,  et  afceplioSpiritus  sancti| 
quQ  ppf&rante,,eo  iiumano  generi  mysterium  salutis 

conficitur  unum. 

•    -      .  •        •        .    •    .   . 

.EVASGELIUII  JOARNIS,  CAP*  ULi;i)IO. 

€  Cnm  sero  esset  die  ilio,  uua  sabbatorum,  et 
f  (orf^  essen^  cl^o^  obi  erant  discjpuli  con^regati 
9  propler  ipetum  Judaeorun\,  yenit  Jesus  (;t  stelit  in 
€  D9edio,  el  dicit  eis:  Pax  vobis.  Et  cum  hoc  diiis- 
c  set,,QStendjt.e\s  manus  etlatus.  Gavisi  suiit  ^rgo 
€  disdpuU  vifo  Dpiuino.  pixit  ergo  eis  itenim  :  ^ax 
I  vobis.  Sicul  niisit  .noe  Pate^,  et  ^p  niitto  vos.  Hoc 
c  cum  dixissct,  insufllavit  ct  dixit  eis  :  AccipitcSpi- 


eis  protinus  manus  et  latus.  Palpandam  cai^iem  pne^ 
buit,  quam  clau^is  janqis  intruduxit.  Clavis  .enifli 
manus  fixerat,  lancea  latiis  ejus  apenierai.  ifci  Ad 
dubitantium  corda  san^nda  vulnerum  sun^  seiTaiu 
vesligia,  qHa  in  r/el  duo  mifa,  et  juxia  liiimiiiam 
ratiQuem  ,sibi  valde  contraria  ostendit,  dum  potl 
resurrection|^m  corpus  suuin  et  incQrmptibile,  ei 
tamen  palpaliile  denibnstravit,,nam  et  corfunipi  ne^ 
cesse  est  quod  palpalpr,  et  palpafi  noii  pbtest  waiii 
non  corrumpitur,  sed  miro  modo  atque  inasslimbili 
redemptor  noster,  et  incorrupt'^biIe  posl  resurreclio^ 
nem,  et  p^lpabile  cofpus  extiibuit ,  ut  monsCrando 
incor,ruptibile  invitaret  ad  praeiiiinm',  pfac^n^  pal- 
«  pabile  ^eriQaret  ad  (idem^  Et  incorniptibilem  ie 
^  ergo  et  palpabilem  dembnstravit,  ut  profecto  esaa 
post  resurreciion^m  ostenderct  corpus  suum,  el 
rjus^em  natun»  et  aWrius  gloriaB.^, 

Dicii  eis :  Pax  vobts,  Pacem  otterebat,  qui  pro- 
pter  pacem  venit ,  et  quibus  ante  dixit :  Pioem 
meam  i^elinquo  vobis,  pacem  meam  do  vobis,  mibdo 
dicit :  Pax  vobis.  Quam  paccm  nascente  Chrislo  an- 
geii  praidicavenint  mundo. 

Et  hoc  cum  dixisset ,  ostendit  ^is  manus  et  laii$* 
Gavisi  sunt  ergo  discipuli  viso  Domino.  (Cx  Bedli.) 
Paruni  fuit  oculis  se  videndum  prabbefe,  si  non  pnn^ 
beret  eliam  manibus  contrectanduin.  Qui  dum  pil- 
paniia  discipulis  ossa  carnemque  praembDSlrii , 
ajierte  statum  vcras  resurreciibnis,  qiix  et  in  se  fiicia, 


ttt  COLLEGTIONES  IN  EPISTOLAS  ET  EVANGELIA.  28S 

et  in  noUft  est  fuliirt  siguiflcat ,  quia  oon  sicui  Euiy-  A  post  rcsurrectionein  Doroini  pateatcr  aceepenint,  ut 


diius  CoBStantinopolitanae  urbis  episcopus  scrip.Jt : 
«Cprpof  nostnun  in  illa  resurrectionts  gloria  erit  im- 
palpnbtle ,  ventis  aereque  subtilius.  In  iUa  cnim  re- 
ffarrectionis  gloria  erit  corpus  nostrum  subtile  quidem 
per  effeotum  spiritualis  potentiae,  sed  et  palpaUie 
per  Teritatem  naturae.  >  Neque  huic  assertioni  pute- 
tor  Apostoli  sermo  repugnare ,  quia  caro  et  sanguis 
Kgnum  Dei  non  jiossidebunt.  lloc  enim  loco  Apo- 
•urfus  eamis  et  sanguinis  nomine ,  non  substantiam 
Teri  corporis ,  sed  corruptionem  mortalitatis  signi- 
ficat,  sicut  ipse  eodsequenter  exposuit » diceos :  Ne- 
qme  emrupiio  wcorrupielam  pomdebit, 

Dkit  ergo  eis  iterum  :  Pax  vobii.  (Ex  Greg.)  Ite- 
ntiD  sermoniftconflrmatioest.  Quod  antem  dicit 


prodesse  non  paucis  sed  pluribus  possent. 

Thomas  aulem  unug  deduodecim,  qui  diciiur  Did^ 
mttj,  non  erat^  etc.  (Ex  Greg.)  Iste  unus  discipulus 
defuit,  reversus,  quod  gesiuro  e&t,  audivit,  audita 
credere  rcnuit.  Yenit  iterum  Dominus,  et  non  cre- 
denli  discipulo,  latus  palpandum  praebuit,  manus 
ostendit,  et  ostensa  suoruro  vulnerum  cicatrice,  in- 
fidelitatis  iliius  vulnus  sanavit.  Quid,  fratres  charis- 
simi,  quid  inter  haM:  animadvertitis?  Nunquid  casu 
gestum  creditur,  ut  electus  iUe  disoipulus  tuno 
deesset,  posthoBc  veniens  audiret,  aadiens  dubita- 
ret,  dubitans  palparet,*  palpans  crederet  ?  Non  hoc 
casu;  sed  divina  dispensaiione  gcstum  est«  Egit  nam- 
que  miro  modo  sopcrna  clemeniia,-  ut  disoipulus  du- 


iecnndo :  Pa%  voH»,  ostendit  paciflcata  esse  qu»  in  B  bitans,  dum  magistri  sui  vulnera  palparet  «amis,  in 


Cttlis  sunC  et  qux  in  terris  per  sanguinem  suum. 

Skui  miiii  me  Pater  et  ego  mUto  vos.  PalerFiUum 
miftiC ,  qui  hunc  pro  redemptione  generis  homani 
iaeimari  codstituit.  Quem  videlicet ,  in  mundo  ve^ 
wir%  ad  passionem  voluit,  sed  tamen  amavitFUium 
qiem  ad  passionem  misit.  Electos  vero  apostolos 
Dominusnon  ad  muodi  gaudia,  seii»  sicut  ipse  mis- 
fttfft  est  ad  passiones,  in  muudum  mittit.  Sicut  ergo 
etillins  amatur  a  Patre,  et  tamen  ad  passionem  mit- 
lilnr»  itk  et  diseipuU  amantur  a  Domino»  qui  tamen 
ad  paftftionem  mittuntur  in  muBdum.  Itaque  dicitor: 
Sieui  miiii  me  Paier,  ei  e§o  mitio  vos,  id  est,  ea  cha- 
rilale  tos  dUigo ,  com  inter  scandala  persecutorum 
milto,  qak  me  ctaaritate  Pater  diligit ,  quem  veniro 
ad  loleraodas  pasaiooes  fecit. 

Hoc  eum  dixitset^  insulHavii ,  ei  dicit  eis  :  Accifnte 
SpiriiuM  sdndiufk,  Qda^^ndtini  nObi^  est,  quid  est 
qood  Spiritum  sftnctutti'  Dominus  noster,  et  semel 
Mit  In  terra  consistens ,  et  semel  ccelo  praesidens. 
Bieqoe  ^im  alio  in  loco  datusSpiritus  sanctus  aperte 
OMrtfttrator»  nisi  tunc ,  cum  per  insufDationem  per- 
ciplior»  et  postmodom  cum  de  codo  venieus  in  Un- 
fBift  Tariis  demonstratur.  Gur  ergo  prius  in  terra 
diteipnliftdaturv  postmodum  de  coelo  mitiitur,  nisi 
^pnfd  doo  ftont  praecepta  charitatis,  dilectio  videli- 
eift  Dei  et  prOximi  ?  In  terra  datur  spirilus,  ut  dili- 
pHat  proximus ,  coelo  datur,  ut  diUgatur  Deus.  Si- 
col  ergO  ooa  est  charitas  et  duo  pnecepta,  ita  unus 
9iritaft  et  duo  data.  Prius  a  consistente  Doroino 
in  terra,  postmodum  in  ccelo,  quia  iu  proximi  amore 
diseitor,  qoaliter  perveniri  debeat  ad  amorem  Dei. 
iftftofOaodo  ftigniflcavitSpiritum  sanctum,  non  ^atris 
iftlius  esfte  spiritum,  sed  et  suum. 

Quorum  remiseritis  peccata^  remittuniur  eu,  et  quo- 
fwm  retinueritis^  etc.  (Ex  Beda.)  Ecce  charitas  quae 
perSpiriium  sanctum  diflunditur  in  cordibus  nostris, 
participum  suorum  peccata  dimittit.  Eorum  autem 
fn  noo  sont  ^us  participes»  tenet.  Ideo  posteaquam 
^xit:  Aceipiie  Spiriium  sanctum^  boc  conlinuo  de 
peecatomm  remissione  ac  detentione  sobjecit.  Scieo- 
dom  vero  est,  quod  hi  qui  priraum  Spiritum  san- 
elnm  babueraut,  ot  et  ipsi  ioooceoter  viverent»  et 
in  prxdicatione  qoibusdam  prodeftseot  Iddrco  hunc 


nobis  vuhiera  sanaret  iofldelitalis.  Plus  enim  nobis 
Thorose  infideUtaft  ad  fldem;  quamfides  credentium 
discipuloram  profuit.  Quia  dum^  Ulo  ad  fldem  pal- 
pando  redocitar»  noslra  meos«  omfli^  difbitatione 
postposita,  in  fide  solidatur« 

Dixerunt  ergo  ri  alii  discipuli  :  Yidimus  Domt- 
num.  Illeauiemdixii  eis :  Nisi  ridero  in  manibus 
ejus  fixuram  clavorum^  et  mittam  digitum  meumy  etc. 
Qood  autem  dicit  loannes,  non  cum  iUis  fuisse  tnnc 
apostolom  Thomam,  com  secundum  Lucam,  duo 
iUi^  -  quorum  erat  uoos  Gleophas,  regresei  io  Hiera- 
salem,  ioveneruot  coogregatos  ondecim,  eteosqoi 
com  ipsis  erant ,  procul  dubio  intelligendum  est 
quodiode  Thomas  exieratv  antequam-eis  Dominuft 
^  I10O  loquentibuft  appareret« 

Ei  postdies  octOy  iterumerant-  discipuli  ejusinius^ 
ei  Thomns  cum  eis;venit  Jesus  januis  clausis,  ei  st^ 
iit  in  medio  eorum  ei  dixii  eis :  Pax  vobis*  Deinda 
dicii  Thomw  :■  Infer  digiium  tuum  huc ,  ei  vitie  ma- 
nus  measy  etc.  (Ex  Greg.)  Sic  quippe  discipulum 
post  resurreetionem  suam  dubitare  permisit,  nee 
tamen  in-  dubitatione  dcserait>  sicut  ante  nativita- 
tem  suam  habere  Mariani  sponsum  voluit,  <pii  ta- 
men  ad  ejus  nuplias  non  pervenit.  Nam  iia  factus 
est  discipulus  dubltans  et  palpans  testis  verae  re- 
surrectionis,  sicut  sponsus  malris  fuerat  custos  in- 
tegerrimae  virginitatis. 

{Ex  Beda.)  Non  solum  manus  et  pedes,  quiboa 
indicia  davorum  claraere  vestigia ,  sed  aUestante 
Joanne :  Et  Jara  latus  quod  lancea  fsraium  fuerat 
osiendii.  Ut  vidclicet,  ostensa  vulneram  suoraro  d- 
catrice,  dubietatis  atquc  iuQdelitatis  eorum  vuinus 
sanaret.  Verum  quomodo  post  resurreciionem  cla- 
voram  vcl  lanccie  loca  pandendo ,  discipuloram 
dignaius  est  fidem  spcroque  roborare,  ita  in  die  ju- 
didi  et  eadem  suae  passionis  indicia,  et  ipsam  pari- 
ter  cracem  monstrando,  venturas  est,  iropietatem 
superborum,  infidelitatemque  confundere.  SdUcet  ut 
ipsum  sc  esse ,  qui  ab  impus  et  pro  iropiis  mortuus 
est,  cunctis  palam  angcUs  et  homiiiibus  ostendat, 
vidcantque,  ut  scriplumest:  In  quemcompunxeruni^ 
ei  plangani  ee  super  eum  omnes  iribus  terrce  (Zack» 
111).  Sane  notandum»  quod  solent  iii  hoc  loco  gcq* 


D 


£83  SMARAGDl  ABDATIS  g  ^ 

liles  calumiiiam  slruerc ,  et  fldem  spcralx  a  nohis  A  mur.  Illc  cnim  vcre  credit ,  qiii  cxereet  operanJo 


resurrcctionis,  sluha  garrulitate  deridere.  Si  entm 
tpse  Dcus  vesler,  inquiunt,  ncc  'sibi  inflicta  a  Ju- 
Jxis  vulnera  curare  prxvaluit,  sed  cicatricum  ve- 
stigia,  coelum  secum,  ut  diciiis,  invexit,  qua  temeri- 
tatc  putatis  eum  vestra  de  puivcrc  membra  ad  in- 
tcgrum  esse  rcstauraturum  ?  Quibus  respondendum  : 
Quia  Dcus  noster,  qui  suam  pcrpelua  jam  mortali- 
tate  gloriflcatam  de  sepulcro  carncm  rcsuscitare, 
quando  Voiiiil ,  et  quomodo  voluit,  potuit ,  etiam 
qualem  voluit,  suscitavit.  Ncquc  cnim  consequens 
est,  ut  qui  majora  fccisse  probatur,  niinora  facere 
nequiverit,  sed  certe  dispcnsationis  gratia,  qui  majus 
fccit,  minus  facere  supersedit,  hoc  est,  qui  morlis 
rcgna   destruxit,   signa   mortis   obliterare  noluit. 


quoJ  crcdit.  Quod  auiem  ail :  Beati  qui  me  nen  ^ 
derunl  et  crediderunt,  Pneteriti  temporis  usus  eH 
vcrlio,  tanquam  iile,qui  quod  erat  futurum  insita  n<H 
veral  prcXdcstinatione  jam  factum,  sedhis  verbispro- 
prie  gcntium,  ut  diximus,  fides  designsitur. 

3luita  qnidem  et  alia  $igna  fecit  Jesug  in  cornpe^ 
ctu  discipnlorum  suornm  ,  qucp  non  $unt  scripta  in 
tihro  hoc,  Significat  cvang<  lista  plurima  fecisse  Je- 
sum  signa  ct  miracula  salutis  et  prxdicationis,  qtue 
non  scripta  essent,  proptcr  multitudinem  illarum  ro- 
rura  qux  gesta  fuerunt  ab  eo. 

Ha*c  autem  scripta  sunt^  ut  credatis  quia  Jesu$  e$l 
Chrtstus  Filius  Dei  et  ul  credentes  vitam  ostemam  habea" 
tisin  nomine  ejus.  Ille  enim  qui  credit ,  quia  Jesus  est 


Primo  vidclicet,  ut  pcr  hxc  discipulis  fidem  sua;  re-  ^  Christus  fiiius  Dei,  credcndo  ipsumFllium  in  se  Iii- 


^urreclionis  astruerct,  deinde  ut  patri  pro  nobis  sup- 
plicans ,  qualc  gcnus  mortis ,  pro  mortalium  vita 
|)ertulerit,  superostendat.  Tertio  ut  sua  morte  re- 
demptis,  quain  miscricorditer  sint  adjuti,  propositis 
seinper  ejusdem  mortis  inuovet  indiciis,  ideoque  mi- 
sericordias  Domini  in  xternum  cantare  non  cessent, 
sed  dicant  qui  redempti  sunt  a  Domino ,  quoniam 
honus,  quoniam  in  pcteriium  misericordia  ejus.  Po- 
stremo  ut  etiain  pcrfidis  in  judicio,  quam  juste  dam- 
nentur,  ostensa  inter  alia  flagitia ,  eliam  vulnerum 
quae  ab  eis  susccpit  cicatrice  denuntiel ,  vcluti  si  mi- 
!es  aliquis  fortissiinus  jnbente  suo  rege  pro  tolius 
suae  gentis  salute  singulari  certaminc  desudans , 
raultis  quidem  vulneribus  exccptis,  hostcm  tamcn 


bet,  habendoFilium,et  vitam  habel.Quia  ipse  dixii: 
Ego  sum  rm,  veritas  et  vita  (Joan.  xiv).  Insuper  el 
vitam  cum  sanctis  possidebit  H;ternain,  ubi  erit  eerta 
securitas ,  sempiterna  felicitas ,  inetiarrabile  gaiQ- 
dium,  ibi  iraplcbilur  illud  :  Ero  illorum  Deui^  ei  iffri 
erunt  mihi  populus  (Jer,  xxxi)  ,  id  est ,  ero  uode 
saticntur,  cro  eorurn  vita,  et  salus,  ei  virtus^  ei  co- 
pia,  et  gloria,  et  honor,  et  pax,  et  omnia  bona,  el 
sic  iinplebitur  illud  Apostoli :  Ut  sit  Deus  omma  in 
omnibuSf  ipse  flnis  crit  desideriorum  nostromm ,  qui 
sine  finc  videbitur,  sine  fastidio  amabilur,  sine  fati- 
gatione  laudabilur. 

C0?rC0RDU. 

Quanquam  ctin  pluribus  verbis  etsensibus,  laroeD 


interflciat,  spolia  cjns  diripiat,  vicloriam  suae  genti  ^  j„  ^^^^  q^,o,i  dicil,  cpiia  Jcsus  est  filius  Dei,  istanini 


reportet,  et  interrogatus  a  medico  cui  curandus 
committitiir,  ita  ne  velit  curari,  ut  nec  vcstigia  vul- 
nerum  ulla  resideant,  an  magis  ila  ut  cicatrices 
quidem  remancant,  deforinitas  vcro  prorsus  omnia 
el  foeditas  absit ,  respondeat  se  potius  ita  sc  velle 
sanari,  ut  lolo  salutis  decorisque  pristini  statu  recu- 
perato,  perpetuam  secum  tanti  circumferat  signa 
triumphi.  Sic  profecto  Dominus,  perpctis  ob  signum 
victorLp,  noii  exccpta  pro  nobis  vulnera  passionis, 
sed  ipsorum  cicatrices  coelo  inferre  quam  abolere 
maluit.  Nec  tamen  ab  liis  quippiam  fidei  nostrae  re- 
surrectionis  prsejudicat,  de  qua  veraci  promissione 
priedicatur,  et  capiilus  de  capite  vestro  non  peri- 
hit. 


duarum  aptisslnia  fit  concordia  lectionum. 
DOMLNiaV  POST  OCT.  PASCM-E. 

EPIST.   PRIMA    UEATI   PETRI  APOST.,  CAP.   II. 

f  Cliristus  passus  est  pro  nobis,  nobis  relin<[uens 
i  exemplum,  ut  sequamini  vestigia  ejus.  Qui  peoca- 
i  lum  non  fecit  nec  invcntus  cst  dolus  in  ore  «jus. 
i  Qui  cuiu  malcdiceretur,  non  maledicebat,  cum  pt- 
f  terclur,  non  commiiiabatur.  Tradebat  autem  judi- 
f  canli  se  injuste,  quia  peccata  nostra  ipse  pertulit 
f  in  corpore  suo  super  lignum,  ul  peccatis  mortoi^ 
f  justiliae  vivamus,  cujus  liYorc  sanati  estis.  Eratis 
f  enim  aliquando  sicut  oves  erraiites,  sed  convcrst 


jy  f  estis  nunc  ad  pastorem  et  episcopuin  aniroarom 
Respondit  Thomasy  el  dixit  ei :  Dominus  meus  et      i  vestrarum.  » 


Deus  meus,  Dicit  ei  Jesus :  Quia  vidisti  me  et  credi- 
disti.  Dum  ergo  vidit  Thomas,  dum  palpavit,  cur  ei 
dicitur :  Quia  vidisti  me^  credidisti^  sed  aliud  vidit, 
aliud  credidit.  A  mortali  quippe  homine  diviniias 
videri  non  potuit,  hominem  igitur  vidit,  et  Deum 
confessus  est  dicens :  Dominus  meus  et  Deus  meu$ 
(Joan»  XX ).  Yidendo  ergo  credidit ,  qui  conside- 
rando  hominem,  verum  hunc  Deum ,  quem  videre 
non  poterat,  exclamavit. 

Bcati  qui  non  viderunt  et  crediderunt,  hi  hac  ni- 
niinim  sententia  nos  specialiter  signati  sumus,  qui 
riim  quem  came  non  vidimus,  mente  retinemus.  Mos 
si^nati  sumus,  sed  si  fidem  nostram  opcribus  sequi- 


Christuspassusest  pro  nobis,  nobis  relinquens  exem" 
ptum^  ut  $equamini  vcstigia  ejus,  qui  peccatum  non 
fecit,  etc.  (Ex  Beda.)  Audis  autem,  Christus  passus 
est  pro  nobis,  et  gaudes,  quia  pro  te  mortuus  est 
Christus.  Attende  quod  sequitur :  Retinquen$  nobis 
exemplum  ,  ut  $equamini  ve$tigia  eju$.  Exemplum 
tribulationum  non  deKciarum,  contumeliaruin,  flagi- 
tiorum,  dolorum,  opprobriorum,  spinarum,  crucis* 
vulnerum  mortis.  In  Psalmo  scriplum  est :  Propter 
verba  labiorum  tuorum  ,  ego  custodivi  via$  durat 
(Psal.  xvi).  Propter  quae  verba  labiorum  Dei ,  msi 
quibus  promittit  vitam  getcrnam. 

Qni  pcccata  nostra  ipse  pertulit  in  corpore  $uo  m- 


185 


COLlJfcTfONES  Y^i  tPiSTOLAS  El  EVANGELLV. 


m 


per  Ugnmm^  eic.  Cum  supra  ad  servos  specialiler  (n-  \  tis  via  quain  seqiiaiiiur ,  apposila  lorma  cuL  im|)ri- 


ceret  sennoneni„  nunc  generaliler  admouet,  ul  etiam 
domini  sui  memoriam  revocel ,  quid  pro  iiUs  Deus 
Doninus  sostiouerit.  Imo  tolam  Ccclesiam  inslruat« 
quid  pro  ejus  liberatione  suus  auctor  pertulcril.  Non 
eaim  ait :  peccata  vestra,  sed  eliam  se  addito,  qui 
peccatay  inquit,  noitra  ipse  pertulit  iii  corpore  suo 
super  lignum. 

Eraiis  enitn  sicut  oves  errantes.  Quomodo  et  oves 
dicit»  et  erraotes,  cum  lii  qui  in  errore  vilain  du- 
cunt  bxdorum  poiius  quam  ovium  uomine  censean- 
lur,  nisi  quia  novil  Dominus  qui  sunt  ejus »  qni  et 
raultos  diu  male  couvei-santes  suslinet,  quos  tamen 
iii  ovium  suarum  nuniero  salvandos  esse  pn£- 
Tiditr 


mamur.  Primum  nobis  est  exteriora  nostra  miseri- 
corditer  ovibus  ejus  impendere.  Postremum  vero  si 
neccsse  sit,  etiam  inortem  nostram  pro  cisdem  ovi- 
bus  ministrarc.  Qui  non  dat  pro  ovibus  subslantiam 
suam»  quando  daturus  esl  aniinam  suam  ?  Exposui- 
mus  vel  magis  Domino  docente  inlelieximus ,  quis 
sit  paslor,  quis  osliiim,  quis  ostiarius,  qui  etiam  et 
oves,  nec  non  qui  sint  fures  ct  latrones  cognovimus. 
Sed  modo  dc  inerccnario  cl  lupo  considercmus.  De 
quibus  ipsc  Domiuus  dixit : 

Mercenarius  auteniy  et  qni  non  est  pastor,  cujus 
non  sunt  oves  propria\vidct  lupam  rcmVwtem,  ct  di- 
mittit  ovcs  et  fugit,  Non  paslor,  scd  nicrcenarius  vo- 
calur,  quia  non  pro  amore  intimo  ovcs  dominicas, 


Sed  conversi  estis  nunc  ad  pastorem,  elc.  Tangil  B  sed  ad  tcmporaks  mercedcs  pascil.   Mcrcenarius 


evsmgeiicam  paraboiam ,  ubi  pius  pastor,  reiictis  no- 
paginta  novem  ovibus  in  deserto,  visitarevenit  unam 
quae  erraverat.  Nam  quod  ibi  dictum  est,  quod  hanc 
invenlam  imposuerit  in  humeros  suos  gaudens,  hoc 
istic  beatus  Petrus  pnemisit,  dicens :  Qui  peccata 
ncstra  ipseportavit  in  corpore  suo  super  lignuniy  rpiia 
nimirum  ita  nos  redimere  voluit,  ut  iignum  in  quo 
peccata  nostra  tolleret,  pendens  in  liumeris  haberct.. 
Ad  pastorem^  ergo,  inquit,  et  visitatorem  animarum 
vestrarum ,  paslorem  videlicet,  quia  pascua  nobis 
vitae  donat  seternae,  pascua  in  pr^escnti  temporaliuiu 
praestat  gratiarum.  Visilatorem  vero  animarum  ve- 
strarum,  quia  visitavit  nos  oriens  ex  altOy  illuminare 
lus  qui  in  tenebris  et  in  umbra  mortis  sedent,  Visitat 


quippe  est,  qui  locum  quidciu  pasloris  tenel,  sed  lu- 
cra  animarum  non  qiiairil.  Tcrrenis  commodis  in- 
hiat,  honore  praelalionis  gandet,  temporalibus  lucris 
pascilur,  impensa  sibi  ab  hoininibus  reverentia  lae- 
tatur.  Isia;  snnl  cnim  mcrcedes  mcrccnarii,  ul  pro 
co  ipso  quo  in  regimine  laborat,  bic  quo  l  qnxrit  in- 
veniat,  el  ab  hieredilale  gregis  in  posterum  alie- 
nus  existat. 

Et  lupus  rapit  et  dispergit  oves.  Lupus  rapil  et  dis- 
pergit  oves  cum  alium  ad  luiuriam  perlrahil,  aliura 
iii  avaritiam  accendit ,  alium  in  superbiam  erigit, 
alium  per  iracundiam  dividit.  Ilunc  invidia  stimulat, 
illum  in  fallacia  supplantal.  Quasi  crgo  grcgcm  hi- 
pus  dissipat ,   cum  fidelium  populum  diabolus  pcr 


quotidie  ipsam  innobis,quiadonavit  lucem,  nedefi-C  igniaiioiies   „e(,at.   Sed    contra   ha?c    morccnarius 


ciat  servando ,  imo  ut  accrescat  et  crescat  juvando.. 
Quidam  codices  ipsum  Graecum  habent,  iXku,  iitLfT' 
xpifSTt  vvv  iTti  Tov  noiyLivci  xki  cirio^xoTrov  t^Xv  ^u;^&>v 
Hftuv,  ad  pastorem  et  ad  episcopum  animarum  vesira- 
rum,  Episcopus  autem  Latine  superintendens  dici- 
tor,  quia  nimirum  oculi  Domini  super  justos,  et 
aures  ejus  ad  preces  eorum,  ut  ex  omnibus  tribula- 
tiouibus  eorum  liberet  eos. 

EVAlltELlUII    JOANNIS,  CAP.  X. 

c  Ego  sum  pastor  bonus.  Bonus  pastor  animam 
c  tuam  dat  pro  ovibus  suis.  Mercenarius  autem ,  et 
(  qui  non  est  pastor,  cujus  non  sunt  ovcs  proprise, 


nulio  7.eio  accenditur,  nullo  fervore  dilectionis  cxci- 
tatur  :  quia  dum  sola  exteriora  commoda  rcquiril, 
interiora  gregis  damna  negligenter  palitur. 

Mercenarius  autem  fugit ,  quia  mercenarius  est, 
elc.  Sola  ergo  causa  est  ut  mercenarius  fugiat, 
quia  mercenarius  est.  Ac  si  apertc  diceretur  :  Slare 
in  periculo  ovium  non  potesl,  qui  in  eo  quod  ovibus 
prseest  non  oves  diligil ,  sed  lucrum  terrenum  quae- 
rit.  Dum  enim  honorem  amplectitur ,  dum  tempora- 
libus  commodis  Isetatur,  opponere  se  conlra  pericu- 
lum  trepidat,  ne  hoc  quod  diligit  amittat.  Item  lupus 
super  oves  venit ,  cum  quilibet  injustus  et  raptor 


f  videt  lupum  venientem,  et  dimittit  oves  et  fugit,   .  fideles  quosque  atque  humiles  opprimit.  Sed  is  qui 
I  et  lupus  rapit  et  dispergit  oves.  Mercenarius  autem      pastor  esse  videbatur  et  non  erat ,  rcUnquit  oves  et 


I  fugit,  quia  merccnarius  est ,  et  non  pertinet  ad 
i  enm  de  ovibus.  Ego  sum  pastor  bonus,  et  cogno- 

<  sco  meas,  et  cognoscunt  me  meae.  Sicut  novit  me 
i  pater,  et  ego  agnosco  Patrem,  ct  animam  mcam 
i  poDO  pro  ovibus  mcis ;  et  alias  oves  habeo,  quae 

<  non  sunt  ex  hoc  ovili,  et  illas  oportet  me  addu- 
i  cere,  et  voc^m  meam  audieut,  el  Qet  unum  ovile  et 
i  unus  pastor.  i 

Ego  sum  pastor  bonus,  Sonus  pastor  animam  suam 
dat  pro  ovibus  suis.  Dum  Dominus  boni  pasloris  opus 
oslendere  voluit,  sc  ipsum  proposuit  in  exemplo  di- 
cens  :  Bonus  pastor  animam  suam  dat  pro  ovibus 
suis. 

(Ex  Creg,)  Oslcnsa  cst  nobis  dc  conlemptu  nior- 


1) 


fugil,  quia  dum  sibi  ab  eo  periculum  metuit,  resi- 
stere  ejus  injustilix  non  pnesumit.  Fugit  autcm, 
non  mutando  locum,  sed  subtrahendo  solaliuin  ;  fu- 
git  quia  injuslitiam  vidit  et  lacuU  ;  fugit,  qui  se  sub 
silentio  abscondit.  Sed  est  alius  lupus ,  qui  sine  ces- 
satione  quotidie  non  corpora,  sed  mentcs  dilaniat : 
malignus  videlicet  spiritus,  qui  caulas  fidelium  insi- 
dians,  circult  el  mories  aniinarum  quserit. 

Ego  sum  pastor  bonus.  Quia  superius  redemptor 
noster  culpas  ficli  pastoris  innotuit.  Iterum  formam 
cui  debearous  imprimi  ostendit  dicens :  Ego  sum  pa- 
stor  bonus,  Atque  subjungit:  Et  cognosco  meaSy  hoc 
esl,  diligo,  et  cognoscunt  me  mecSt  id  est  obsequun- 
tur  diligentcs. 


287  SMARAGDI 

Sieut  novit  me  Pttter^  et  ego  agnoseo  Patrem^  et  A 
amtnam  mxam  pono  pro  ovibus  nui$.  Ac  si  aperte  di- 
cat :  In  hoc  constat ,  quia  et  cogoosco  Patrem ,  et 
cognoscor  aPatre,  qnia  animam  meam  pono  pro 
ovibus  meis.  Id  cst,  ea  charilate  qua  pro  ovibus  mo- 
rior,  quantom  patrem  diligam  oslendo.  Quia  vero  noB 
solum  Jud.Tam,  sed  etiam  gentilitatem  redimere  ve- 
nerat,  adjungit. 

Et  atiaa  ove$  habeo,  qucs  non  9unt  ex  hoe  ortVi ,  et 
illas  oportet  me  adducere,  et  vocem  meam  audientf  et 
fiet  unum  ovile  et  unus  pastor,  Redeniplionem  no-* 
stram ,  qui  ex  gentili  populo  venimus ,  Dominus 
aspexerat,  cum  sc  adducere  et  aiias  oves  dicebat. 
Hoc  quotidie  fieri,  fratres,  aspicitis,  hec  reconciliaiis 
gen.iibus  factum  bodie  videlis,  quasi  ex  dnobusgre- 
gibus  unum  ovilc  efficit,  quia  Judaicum  et  geutilem 
populum  in  sua  fide  co^jungit,  Panlo  aitestante  qni 
ait :  Ipse  est  pax  nostra,  qui  fecit  ntraque  unum. 
Dum  enim  ad  aetemam  vilam  ex  utraque  natione 
simpliccs  elegit,  ad  ovilc  proprium  oves  deducit. 

Istarum  duanim  otJn  ovibu&el  iu  pastore  fit  con- 
veniens  concordia  lectionum. 

DOMINIGA  SECUNDA  POST  OGT.  PASGHiE. 

EPI8T0LA  PRUU  QKAXI   PBTRl.lPOSTOLI ,  CAP*  H. 

c  Obsecro  vos  tanquam  advenas  et  peregrinos  ab»- 

c  tinere  vos  a  carnalibns  desideriis,  quae  miliiant 

c  advcrsus  animam.  Gon^^ersaiioneiH  vestram  inter  ^ 

C 
c  Gentes  faabentes  bonam,  ut  lii  eo  quod  detractant 

c  devobis,  tanquamde  roalcfactoribus  ex  bonis  ope- 

«  ribuS,  vos  considerantcs  glorificeiit  Deum  in  tem- 

c  pore  visilationis.  Suiijocti  cstotc  omni  creatur» 

c  faumanse  propter  Doum,  sivc  regi ,  quasi  praecel- 

c  lenti ,  srve  ducibus  tanquani  ab  eo  missis  ad  vindi- 

c  ctam  malefactorum ,  laudcm  vcro  liononim.  Qula 

c  sic  est  voluntas  Dei,  ut  benefacientes  obmutescere 

c  faciatis    imprudcnlium    homirtum    ignorantiam. 

c  Quasi  liberi,  et  non  quasi  velamcn  habentes  mali- 

c  tiae  libertatcm,  sed  siciit  scrvi  Dei.  Omiies  hono- 

c  rate,  fraternitatem  diligite,  Deuin  tiineie,  legem 

c  honoriflcate.  Servi,  subditi  estotc  in  oinni  timore 

c  dominis ,  non  tantum  bonis  et  raodcslis,  sed  etiani 

c  dyscolis.  Haec  est  enim  gratia  in  Christo  Jesu  Do- 1\ 

c  mino  nostro.  > 

Ob$ecro  vo$  tanquam  advenoi  et  peregrinos,  (lihc 

Reda.)  Advenae  Latine,  Graece  dicuntur  7rjoo<7ii).TiTo<. 

Quo  nomioe  appellabant  Judaci  eos  qui  dc  gciiiibus 

uati,  in  Dcum  credidere,  ejusque  circumcisionc  ac- 

cepta  Judaico  more,  juxla  Dei  legem,  vitara  ducerc 

voiuerunt.  De  quorum  numero  fuere  quidam  eorum 

qui  in  die  sancto  Pentecostes,  quo  apostoIiSpirilum 

sanctum  in  ignis  visione  perceperunt ,  ad  praedica- 

tionem  eorum  Christo  credidenint,  diccntc  Scri- 

ptura,  quod  Judaei  quoque  et  proselyti  adessent  (Act. 

ii).  Sed  et  nos  si  veraclter  cum  Propheta  Deo  di- 

cere  possumus,  quoniam  Incola  not  sumus  apud  le 

in  Urra^  et  peregritUt  ncut  omnes  paires  nostri ;  ad 


ABBATIS 

nos  quoque  Epistolas  beati.  Petri  scriptas  crodere» 
et  quasi  nobis  roissas  legere  debemus. 

Abstinete  vos  a  earnalibus  desideriis,  qu(e  mHUamt 
adversus  animam.  Dum  concupiscentiis  blandienti- 
bus  caro  enervatur ,  subjugatur,  jam  vitionim  exeiy 
citus  firmiter  adversiis  animam  armatur«  Quos  coiii- 
petenter  advcnas  vocaL  et  peregrinos,  ut  co  minas 
lerrenis  rcbus  animum  supponanl,  quo  se  patriam 
in  coelis  habcrc  meminerint;  namque  lioc  distare  in 
hac  vita  inlcr  declos  solel  et  rcprobos,  quod  electi 
pcregrini  niinc  el  exsulcs  palriam  exspectant  in  fu- 
turo ,  tanloqiie  minus  in  praescnti  gaudiis  delectaiH 
lur  caducis,  quanto  futura  sine  line  gaudia  sc  spe- 
ranl  a<*€ipei*e,  ei  in  aelcrmim  rcgunre  cum  Glirisio. 
Al  vero  reprobi  htnc  Iiabenl  palriain,  ciyus  solum 
vitse  dtfsideriis  norunt  iuhiare.  Ideoquc  post  banc 
vitam  in  exsilium  religantur  per|>etuum,  ubi  cuncfls 
carentcs  vol»piatibus  sola  in  lorineiitis  paliantiir 
adversa. 

Ol  in  eo  quod  detractant  de  vobis  tanqnam  meA^a^ 
ctoribus^  ex  bonis  opeHbus  vos  eonsideranles^  glar^ 
ceni  Deum  in  die  visitationis.  Pterumqiie  contingil 
ut  pagani  qui  fidem  i;hristianorum  viiuper.ibaiit9 
qnare  deos  suos  ilereliquissent,  posiroodum  consi- 
derantes  castam  eorum  conversationem,  etiiiTiclam 
in  GUristo  animum,  eessarent  eis  detr^here,  magis- 
queDeura  glorificare,  aclaodareiucipereni,  qul  boiii- 
tate  ac  justitia  cultorum  suoruro  bpniis  esseprohare- 
Uir  et  justus:  Glorificant,  inqiiit,  Deum  in  die  visi* 
tatioftts^  hoc  est,  in  lempore  reiritHUionis ,  qitaiila 
Tobis  sil  gloria  pcr  Deum  douanda.  Jam  nunc  cofpio* 
scant  increduii  cum  vos  instanicr  pcr  obstantia  p^rl- 
cula  illum  sequi  perspexerint. 

Subjecti  estote  omni  humanai  creaturos  propter 
Deum.  Omni  humanac  crcaturae  dicit,  oniiii  dignitad 
hominum,  omni  pcrsonac,  oinni  principalui,  cuivos 
divina  disposilio  subdi  voluerit.  Hoc  est  eiiiin  qiibd 
ait,  propler  Deum.  Quid  non  est  po*esias  nisi  a  IVo» 
et  qui  potestati  resistit  Dei  ordinationi  resltlit.  (juam 
crcatui-ain  subsequenter  exponit  ailfiiiigcns : 

Sivc  regi  quasi  vmceilenti ,  sivc  ducibMS ,  tqng^tim 
ab  eo  tmssis,  Id^o  le^i  laMiuuj,  ajQ  dg.vijHiSi  11911,  ajvM^ 
ct  donynis  dicit,  quli  hoc  iii  1(H'o  illpjs  ^pcciaJitcr^ 
ul  praifali  sunuis,  iiisiruil  qui  sunt  Dpinini  scr^;o- 
rum.  Siibse(|uciilcr  v^rp ,  ct  servos  quoinoilo  dom^ 
nis  fanuilenttir  admpnel.  pocct  crgo  uil^^les,  fs^mnr 
los  vidclicel  aetcrni  regis ,  ctiain  imii^i  |)Otest^li^ 
^ulKii,  nc  vel  in  \m  fidei  et  religioMi  Cbris^b^uf 
possit  detrahi ,  quod  per  eain  humaua^  C(^^itliUcinii 
juva  turbeniur.  Nam  et  iu  poiest  rectc  iMtelligv 
quod  dictum  est :  Omni  humatu^  crea/itr^r,  ut  i^gair 
ficetur  et  fidelibus  et  incrcdulis  rerum  do^nipi^ 

Ad  vindictam  malefactorum,  $  lattd,cm  ^ierp  btmo' 
rum,  Non  quod  omnes  qui  a^  regibus  missi  4uees 
sunt,  vel  malefactores  punire  vel  laudare  bonos  00- 
verint,  sed  quae  csse  debeat  actio  boni  ducis,  sim- 
pliciter  narrat,  hoc  est ,  ut  male  facientes  coercoal» 
et  bene  agentes  remuneret.  Qui  eti w  si  iiquste  agit, 
si  bonos  damnat,  nihiloroinus  ad  laudem  eonuii 


9S9 


COLLECTIONES  IN  EPISTOLAS  ET  EYANGELIA. 


m 


pertinet  qii»  facit,  si  patieiitcr  ejus  improbitalem  A  gislros  vacare  soicnl»  unde  vxo^ii,  vac^tio  interpre- 


idlerant ,  et  sapienter  ejus  stultitiae  resistunt.  Unde 
*et  Paiilus  :  Vi»  non  timere  potestalem ,  bonum  fac  et 
habebU  laudem  ex  illa,  uon  dicit,  ab  illa,  sed  ex  illa. 
'  Qaia  et  si  p6testas'te  mundana  non  laudal,  imosi 
ellam  t>ersequitar,  si  occidit  gladio,  ut  Paulum,  si 
cmciligit,  ut  Petrum,  habebis  ex  illa  laudem,  dum 
exeo ,  quod  i^la  nlalefecit,  in  te  justum  et  innoxium 


tatur .  Denique  in  Psalmo  ubi  canirous :  Vacate  et  videte^ 
quoniam  ego  mm  Dominu$,  pro  eo  quod  nos  dicimus 
vacate  ,  in  Graeco  habetur,  (rxoXao-aTi.  Scholaslici 
suut  ergo  erudiii ,  dyscoli  indocti  et  agrestes,  sed 
uirisquc  vult  obedire  subditos,  explicans  sperlius 
quomodo  nos  supra  omni  creatune  jnsserit  esse 
stilijectos.  Alia  eilitio  pro  dyscolis  difficiles  habet,  et 


thje  virtutis  palienlia  toronam  laudis  meretur!  N^m     satictus  antistes  Fulgeirtius  in  opnsculis  suis  sic  po- 


et  hbc  ihtendisse  bealum  Petrum  iii  hac  senientia 
verba  sequentia  docent,  quibus  diclCur  : 

Quiaiicest  voluntas  Domini ,  u't  benefacientcs  ob- 
mutescere  fdcialis  imprudentium  hominum  ignoran- 
itamr  Haec  est  ergo  laius  bonorum ,  ad  quam  duces  a 
f]ege'dicitmissos,  dum  ignoranlia  ducum  impruden- 


hit  :'i  Servientes  cum  amore,  non  tantiim  bonis  et 
modestis ,  sed  etiam  diflicilioribus.  > 
'  Sed  si  tenefacientes  et  patientes  sustineiis^  hccc  est 
ehim  gratia  in  Christo  Jesu,  Haec  cst  enim  gralia 
apud  Dcum,  in  boc  enim  vocati  cslis,  quia  et  Chri- 
stus  passus  est  pro  nobis ,  relinquens  nobis  exem- 


tium ,'  boni  ad  laudem  siiam  perpetuara  bene  se  B  plum,  etc.  Notandum  attentius  quam  summe  condi- 


•geiido  utuntur. 

^'  "Quiui  iiberi  et  non  quasi  velameH  habentes  malitice 

liberidUm»  Qiiasi  liberi  bona  faciunt,  qui  quo  majore 

^bd  bomines  nbertate  utuntur,  eo  arclius,  imo 

^Kftbrius  divino  famulatui  subjugantur.  Sed  et  illi 

^dasi  liberi  behefaciunt,  qui  in  exemplum  Joseph 

*  patriarch»,  tametsi  servitio  deprimuntur  hominum, 

seiiri'esse  vitiorum  nulia  arte  c6mpe11untur.  Atvero 

'fitertatem  suam  in  veTamen  malitiae  vertiint,  cum 

qno  minashumani  fainulatus  jugo  cohibentur,  eo  la- 

Uoi  ipeecatoram  dominio  mancipahtur.'  Et  cum  vi- 

tiis  impun^  selrviunt;  libertatem  vocant!  Hoc  prae- 

'lexant  homine  culpam.  Potestautem  juxta  illud  apo- 

Sioli  Paali  generaliter  acdpi ,  vos  in  libertatt  vocali 


tioncm  s^rSorum  glorificet ,  quos  benefacientes,  ct 
absque  inlla  culpa  vapulantes.a  dominis  crudelibus  ct 
improbis  imitatores  esseDominicae  passionis  afilrmat. 

EVANGELIUX  J0ANN1S,  CAP.  XVI. 

i*Modicum  et  jain  non  videbitis  ine,  el  iteruni 
c  modicum  et  videbitis  me ,  quia  vado  ad  Patrem. 
I  Dixerunt  ergo  ex  discipulis  ejus  ad  invicem  : 
('  Quid  est  hoc  quod  dicit  nobis  :  Modicum,  et  non 
c  videbitis  mc ,  et  iterum  modicum ,  ct  videbitis 

<  me,  quia  vado  ad  Patrem  ?  Dicebant  ergo  ;  Quid 
(  est  hoc  quod  dicit  nobis,  modicum?  Nescimus 

<  quid  loquitur.  Cognovit  aiitem  Jesns  quia  vole- 

<  bant  eum  interrogare,  et  dixit  eis  :  De  hoc  quse- 

<  ritis  tnter  vos,  quia  dixi  modicnm  et  non  videbitis 


eiiitiy  fratres,  tantum  ne  libertatem  in  occasionem  car-^  C  i  me,  et  itemm  modicum ,  et  videbitis  me,  quia 
nkdetis.  Liberi  enim  recte  vocamar,  qtiia  per  ba* 
ptistaa  a  peccatorum  shteus  nexibuiB  absoluti,  quia 
a  dietnflfniaca  servitute  redempti,  quia  filii  Dei  efie- 
cti.  Non  tamen  dono  libertatis  potiorem  pcccahdi 
'  bcollatem  vel  licentiam  ticcepinius ,  quinimo,  si 
peccamus,  mox  libertate  perdita  servi  efiicimur  pec- 
cati.  E(  qdisque  se  ab  hoc  liberatum  a  Dbmino  pu- 
tat,  iit  licentias  peccet,  taliis  suam  Iibei^iatem  in  ve- 
Istideiimalitiae  matat.  YtiK  autem  nos  beatus  Petrus 
lilieTos  'toe  a  servitio  culparum  ,  m  servi  criealtdris 
nostri  boni  .et  fideles  permanere  possimus ,  uhde 
^bsequenter  acyungit : 

Sed  sicut  servi  Dei,  Orrtnes  honorate,  fraternitalem 


<  vado  ad  Patrem.  Ameni amen  dico  vobis,  qaia  plo- 
'<  rabitis  et  fiebitis  vos,  mundus  autem  gaudebit. 
*<  Vos  autem  contristabimuii,  sedtristitia  vestra  ver- 

<  tetur  in  gaudium.  Mulier  cum  parit  tristitiam  ha- 

<  bet,  quia  venit  hora  eju».  Cum  autem  peperit 

<  puerum,  jam  non  meminit  pressurae,  propter  gau- 

<  dium,  quia  natus  est  homo  in  mundum.^  Et  vos  igi- 

<  tur  nunc  quidem  tristitiam  habetis,  iterum  autem 

<  videbo  vos  et  gaudebit  cor  vestrum ,  et  gaudium 

<  vestrum  nemo  tollet  a  vobis.  > 

Modicum  et  jam  non  videbitis  me,  et  ilerum  modh- 
cum  et  vtdebitis  me,  Ad  iUos  specialiter  hxc  quae  di- 
cta  sunt  pertinent ,  qui  ejus  discipulatui  praedicantis 


diftgjfe »  Deum  timete ,  regem  honorificate.  Mohct  ^  in  came  adhaerere,  et  post  tristitiam  passionis  suae 


*ergo  congraum  cuncfis  impendere  bonorem,  et  juxta 
iiD(i{ieriam  Domini,  Caesari  quae  Caesaris  sunt,  et 
Ihif  reddere  quae  Dei  sunt.  Et  hetie  inter  alia  fra- 
tentttafem  diligere  jubetliberos,  ut  eos  qtioque  qni 
sftittoporali  comfitione  subjecti  sunt,  Aratres  sibi 
in  Christo  esse  factos  recolant ,  una  cum  ipsis  pa- 
trem  ihvociaht^  eum,  qui  sine  ai^piione  persona- 
ymii  Judicat. 

Servif  tubditi  tstote  in  cfmrd  timore  d(mdms ,  non 
nmlnffi  bowU  ^  irnodestiSt  sedetiam  dyscolis,  Av^o^oi 
smnt  'dtlBciles,  sihe  scholari  doctrina.  Discolos  indi- 
K^i^itOB  dicit ,  hominc  ducto  a  GraecO  eloquio. 
Qiifa  Gfaeeie  ischolii' Vocatut  locus  in  quo  aidolcsicentes 
Htleralibus  ^Wdiis  operaih  dare,  el  ad  audiendos  ma- 


visa  resiirrectione  et  ascensione  ejus,  laetificari  me- 
ruerunt.  Modicum  etiam  fuit  ab  illa  hora  illius  noctis 
qua  traditus  est  in  hora  passionis  suac,  quod  eum  di- 
scipuii  carnaliter  videbant.  Et  iterum  modicum  fuit, 
quod  clansus  in  sepulcro  tertia  die  resurrectunis 
jacuit ,  et  illorum  aspectibus  videri  non  potuit,  hoc 
est  quod  ait :  Modicum  et  non  videbitis  me.  Quod 
vero  ait :  Iterum  modicum  et  videhitis  mei  signifi- 
cattempus  post  resurrectionem,  quo  cum  discipulis 
contersatus  est,  et  illis  multiinoda  ostensione  appa- 
ruit,  usque  dum  asoendit  in  coelum  illis  videntihus, 
nt  in  Evangelio  et  in  Actibus  Aposto?orum  legitur. 
£t  hoc  est,  quod  ait :  Quia  vado  ad  Patrem^  ac  si 
patenter  dicat :  Quia  post  roodicum  a  vestiit  aspe- 


29i  SMARAGDI  ABBATIS  2Ui 

ctibus  in  monumcnti  clauslra  abscondor,  ct  itcnim  A  mulicr  nato  in  hunc  mundum  homine  Ixtatur,  ita 


post  modicum,  destructo  mortis  impcrio,  vobis  in- 
tuendus  apparco,  quia  tempus  est,  ut  expleta  dis- 
pcnsationc  assumpta:  mortalitatis,  cum  resurrcctio- 
nis  triumpho  jam  rcvertar  ad  Patrera.  Ha;c  vero 
vcrlya  Domini ,  ut  dixi ,  illis  speciatim,  qui  ejus  re- 
surrcctionem  videre  potuerunt  conveniunt,  quac  apo- 
stoli  tunc  tcmporis  non  potuerunt  intelligere.  Et 
hanc  illorum  ignoranliam  pius  magislcr  intelligens, 
subscquentcr  secundum  animx  illorum  dubitationem 
rcsponilil,  quasi  expositurus  quid  esset,  quod  dixit : 
Modicum  et  non  videbitis  me ,  et  iternm  modicum  et 
videbitis  me. 

Cognovit  ergo  Jesus  quia  volebanl  eum  intcrrogare, 
et  dixit  eis  :  De  hoc  quceritis  inter  vos,  quia  dixi :  iWo- 


Ecclesia  nato  in  vitam  futuram  fidelium  populo, 
digna  exsullationc  repletur,  pro  qua  ejus  nativitale 
multum  laboraiis  el  gemcns  in  praesenli,  qiiasi  partu- 
riens  dolet.  Ncc  novum  de!)et  cuique  videri,  si  natus 
dicitur,  qui  ex  hac  vita  migraverit.  Quomodo  enim 
consucte  nasci  dicitur,  cum  quis  de  utero  matrls 
proccdens  hanc  in  luccni  rgreditur,  ita  ctiam  rcctia- 
sime  potcst  natus  appcUari,  qui  solutus  a  vincolis 
carnis  ad  lucem  sublimatur  aeternam ,  unde  mos  ob- 
tinuit  ecclesiasticus,ut  dies  beatorum  martyrum  sive 
confcssonim  Christi ,  quibus  de  sseculo  trausicrunt, 
natales  vocitcmus,  eorumque  solemnia  non  fune- 
bria,  scd  natalitia  dicantur.  £t  vos  igitur  nunc  qui- 
dem  tristiliam  habctis,  itcrum  autem  vidcbo  vos,  et 


dicum  et  non  videbitis  me ,  et  iterum  modicum  et  «t-  B  gaudcbit  cor  vestrum ,  et  gaudium  vestnim  nemo 


debitis  me.  Amen  amen  dico  vobis^^  quia  plorabitis  el 
ftebitis  vo«,  mundus  autem  gaudebit ;  vos  autem  contri- 
stabiminiy  elc.  Iloc  el  ipsorum  ct  totius  Eccleside  sla- 
tui  congruit.  Plorabant  quippe  ^t  flcbant  amatorcs 
Christi,  cum  illum  comprcheudi,  ab  hostibus  ligari, 
ad  concilium  duci,  damnari,  crucifigi ,  mori  et  sepe- 
liri  viderent.  Gaudebant  mundi  amatores,  quos  ob 
inflmas  cogitationes  miindum  vocat  Dominus ,  cum 
morle  lurpissima  condemnarent  illnm,  qui  gravis 
erat  eis  cliam  al  videndum.  Contristabantur  disci- 
puli  posito  in  mortc,  scd  agnita  etiam  ejus  resurre- 
ciione,  trislitia  illoruin  versa  est  in  gaudium.  Visa 
ascensionis  potentia,  jam  majorc  gaudio  sublevati, 
lau Jabant  ct  bcncdiccbant  Dominum,  ut  Lucas  evan- 


tollet  a  nobis.  Quod  de  ipsis  quidem  discipulis  facile 
inlelligitur ,  quia  trislitiam  habnerunt,  passo  ac  se- 
pulto  Domino ,  sed  pcracta  resurrectionis  gloriat 
gavisi  sunt  viso  Domioo.  Et  gaudium  eonim  nemo 
tulit  ob  eis ,  licet  pressuras  ac  persecutiones  passi 
csscnt  in  hoc  mimdo,  sempcr  in  spc  gaudebaot  fu- 
turx  retribulionis,  pro  eo  quod  digni  esseol  pro  fio- 
mine  Jesu  contumelias  pali :  Jterum  autem  videbo 
vos ,  et  gaudebit  cor  vestrum ,  et  gaudium  vesirum 
nemo  tollet  a  vobis,  Videt  itaquc  electos  post  tristi- 
tiam  Dominus,  cum  corum  patienliam  daronato  iin- 
pugnalore  rcmunerat :  Videbo  ros,  id  est,  cnm  as- 
sumpsero  vos  a  1  nie  ipsum.  Ut  ubi  sum  cgo  ctvos 
sitis,  et  in  illa  visione  perpetux  glorix  gaudebit  cor 


gelista  tcstatur.  Sed  ct  cunctis  fidelibus,  hic  Domini  ^  vcstnim ,  ct  gaudium  vestnim  nemo  tollet  a  vobis. 


sermo  convenil ,  qui  per  lacrymas  pressurasque 
praesenies  ad  gaudia  scterna  pervenirc  contendunt : 
Qni  seminant  in  lacrymis,  ut  in  gaudio  metant: 
Euntes  ibant  et  flebant  {Psal.  cxxv) ,  quatenus  in 
n^terna  bcatitudinc  laboris  sui  mercedem  rccipiant. 
Mundus  autem  ,  id  est ,  mundi  amatores  gaudebunt 
qui  ad  setcrna  gaudia  se  praeparare  per  lacrymas  et 
ainictiones  despiciunt.  Vos  autem  contristabimini 
per  laborcs  ct  pressuras,  sed  tristitia  vestra  vertetur 
in  xternx  beatiludinis  LYtitiam. 

Mulicr  cum  parturit^  tristitiam  habet,  quia  venit 
hora  ejus.  Mulicrcm  dicit  sanctam  Ecclcsiam ,  pro- 
pior  fccundilatem  bonorum  operum.  Et  quia  spiri- 


quia  ibi  nullus  adversarius,  nullus  perseculor,  ncmu 
qui  tristiliam  ingorat  animis  vestris ,  dum  videbilnr 
Deus  deorum  in  Sion,  et  cum  apparuerit  Christut^ 
tunc  et  vos  apparcbitis ,  ut  Apostolus  ait,  cnm  %Uo  in 
gloria. 

DOMINICA  TERTIA  POST  OCT.  PASCniE. 

EPISTOLA  BEATI  JACOBI  APOSTOIJ,  CAP.  I. 

<  Omne  datum  opiimum ,  et  omne  donum  perfe- 
I  ctum  desursum  est,  desccndcns  a  Patre  luminom, 
f  apud  qucm  non  est  transmutatio  nec  vicissitudlnis 
f  obnmbratio.  Voluntarie  cnim  genuit  nos  Terfoo  ve- 
f  ritalis ,  nt  simus  iniliuin  aliquod  crcatune  ijos. 
f  Scitis,  fratres  mci  dilcctissimi.  Sit  autem  omnis 


tualrs  Dco  filios  gigncre  nunquam  desinit,  hacc  niu- ...  «  homo  velox  ad  audiendum ,  tardus  autem  ad  lo- 


lior  cum  parlurit,  tristitiam  habct ,  quia  venil  hora 
rjus. 

Cnm  autem  peperitpucrum,  jam  non  meminU  pres' 
surw,  propter  gaudium  ,  quia  natus  est  homo  in  hoc 
mundo.  Quia  nimirum  sancia  Ecclesia,  quandiu  in 
mundo  spiritualium  virtutum  profectibus  insistit, 
nunquam  mundi  tcntationibus  cxcrceri  desistit.  At 
cum  devicto  labonim  certaminc  ad  palinam  pervc- 
nerit,  jam  non  mcminit,  inquit,  pressunc  pnece- 
dcntis ,  proptcr  gaudium  perccplaj  rctribuiionis, 
quia  non  sunt  condigna:  passiones  hujus  temporis  ad 
supervenlnram  gloriam  ,  qum  rcvetabitur  in  nobis 
(Rum.  viii).  Non  meminit,  inquit,  pressurof  propter 
geudiumj  quia  ncttts  est  homo  in  mundo.  Sicut  enim 


f  quendum ,  ct  tardus  ad  iram.  Ira  cnim  virijusti- 
f  tiam  Dei  non  ojvcratur.  Propter  quod  aljicientes 
f  omncm  immuiiditiam  et  abundanliam  mtliUae,  fo 
f  mansucludine  suscipite  insitum  verbum ,  q[Ood 
t  poteslsalvaicanimas  vestras.  > 

Omne  datum  optimumt  et  omne  donum  perfectum 
desursum  est,  desccndens  aPatre  luminum.  (Ex  Beda.) 
Postquam  docuit  vitia ,  quibus  tentamur  non  a  Deo 
nobis ,  sed  a  nobis  ipsis  incsse  ostendit ;  c  contra, 
quidquid  boni  agimus,  hoc  a  Deo  donante  percqn- 
mus.  Inde  ctenim  Patrem  luminum  appellat»  qola 
auctorem  novit  spiritalium  cbarismatum.  Cui  oonso- 
nat  illud  apostoli  Pauli :  Quid  enim  habts  quod  noa 
accepisti  (/  Cor.  iv)? 


•l?3 


COLLECTIONES  LN  EPISTOLAS  ET  EVANGELLV. 


^tU 


Apud  quem  non  e$t  transmutatiOf  nec  vicissitudinis  A  cipit,  ut  non  qiiaslihet  ob  causas  screiiilaieiii  noslii 


obumbratio.  Quia  in  Dci  natura  niutabilitas  non  cst, 
neque  lumen  ejus  sicut  luinen  hujus  mundi  aliqua 
Yjoissitudinis  umbra  intercidit.  Liquet  uliquc  quia 
fiola  Dobis  dona  lucis  ,  et  non  etiam  tencbras  mitlit 
errorum. 

Vduniarie  genuit  nos  verbo  verttatis,  El  Domiiius 
in  Eyangelio  :  Non  vos  me  elegistis ,  sed  ego  elegi  vos 
{Joan.  xv).  Et  in  Osee  prophela  :  Diligam  eos  spon- 
ianee  (Osee.  xiv).  Quia  crgo  dixcral :  Omne  datum 
o/Htntum,  et  omne  donum  perfectum  a  Deo  descendere, 
consequeutor  astruit ,  addcndo  :  quia  non  i.ostris 
meriiis,  sed  suoi  bencficio  voluntalis,  per  aquam 
rcgenerationis  de  filiis  lcnebrannn,  nos  in  filios  lucis 
Biuuiverit. 


vultus  in  austcritatejn  vertamus,  scd  cerla  cxi^tcntc 
ratione,  verbi  gralia,  si  aiiler  corrigi  proximos  ma- 
ximc  qui  nobis  commissi  sunt,  non  posse  cemamus, 
sevcritalcm  crga  eos  verbi ,  vel  etiam  judicium  di- 
striciiouis  exhibeamus ,  manenle  tamcn  quantum 
natura  humana  patilur  slatu  noslr;c  menlis  sereno. 
Crcdo,  Pbinces,  Samucl ,  Elias,  ct  Peinis,  lardi 
fuerunt  ad  iram,  el  tamen  pcccantes,  vel  verbo,  vcl 
gladio  peremcrunl.  SeJ  et  Moscs,  cuui  essel  vir  mi- 
tissimus,  cxivit  a  Pharaonc  ,  quem  incorrigibileni 
vidit,  iratus  nimis,  coinininatus  ei  poenam  quam  ct 
operc  pairavit. 

Ira  enim  viri  justitiam  Dei  non  operatur,  Facilis 
est  sensus,  qiiia  qui  iracundiae  vilio  se  incautus  suh- 


Ui  simus  initium  aliquod  creaturo!  ejus,  Ne  in  eo  B  l^^S^h  ^^  &i  hominibus  justus  apparel,  in  diviiio  exa- 


qaod  ait,  genuit,  hoc  nos  ncri  putareiniis  quod  ipse 
est.  Ideo  principatum  qucmdam,  in  crcalura  nobis 
hacadoptionecoucessum  ostcndit.  Ilunceicniinvcrsi- 
culnm  quidam  ita  translulit:  \olens  genuit  nos  verbo 
veriiatis,  ui  $imus  primiiio!  creaturarum  ejns,  idest 
Ql  caeteris  quos  cernimus  crenluris,  sinius  meliores. 
Primilias  namque  rruguni  vel  aniiiianlium,  Domino 
consecrari  Icx  pn^cipit.  Primilias  auri  et  argenli  ad 
opos  tabemaculi  jussit  confcrri,  id  esi,  oplima  qux- 
que  in  roctallis  (Exod,  xxii ,  xxiii).  £t  de  aiiliquo 
Dei  populo  dixit  propheta  Jeremias  :  Sanctns  Israel 
Ihmino  primilia*  fruyum  ejus  (Jcr.  ii). 

Scitii  autem^  fratres  mci  dilectissimi,  Nolissinuim 
iiiquit,  vobis  est,  quod  a  vobis  ipsis  iiabuistis  ad 


Diine  nondum  perrecle  justus  est.  Verum  altius 
potest  inteIligi,quod  a  Domino*dictum  cst :  Tu  auteni, 
Dominc  virtutum,  cum  iranquillilate  judicas  :  qiia- 
liscunque  judcx  bomo,  amissa  meiitis  tranquillilaie, 
dclinquenlem  judicat,  ctiam  si  justcjudicat ,  justi- 
tiaiii  tamcn  divini  exauiinis ,  in  quain  perturbatio 
cadere  ncscit,  iinilari  non  polesl. 

Propter  quod  abjicientes  oninem  immundilian  et 
abundantiam  maliiuv ,  in  mansuetudine  suscipite  in- 
silum  verbum,  Prinio  et  corpus  et  mentem  a  viliis 
jubet  expurgarc ,  ut  digni  exislere  possini ,  qui  ver- 
biMn  salulis  pcrcipiant.  Qui  cnim  non  declinat  prius 
a  aialo,  iiori  poicsl  facere  l)onum.  Oinneai  quippe 
immunditiaui,  ci  carnis  et  animo;  nuncupat.  Malitia 


▼itia  labi:a  Domino  autem  vos  illustrari,  noii  veslra  C  autem  proprio  ad  iuterioris  hominis  pravitatem  re- 


provisione,  sed  superna  gralia  vos  prjcvenicntc,  coii- 

Sit  ttutem  omnis  liomo  velox  ad  audiendum ,  etc. 
Hinc  auditorem  moralibus  instituit  prseceptis,  ct  re- 
ctc  primo  admonct,  aurem  quemque  citiiis  accommo- 
dare  docenti ,  scro  autcm  os  ad  docendum  aperire, 
quod  stultum  est,  quemlibet  qiia^  ipsc  non  didiccrat, 
aliis  velle  pnedicare.  Qui  ergo  snpientiam  diligit, 
primo  ut  supra  admonuit ,  hanc  a  Deo  poslulet.  De- 
iiiuc  magistrum  veritalis  bumilis  auditor  inquirat,  ct 
inter  agcDdum  suam  cautissime  linguam,  non  solum 
abotiosis  sermonibus  coerccat ,  veriim  ct  ab  ipsa, 
quam  nuper  didicit  veritate  prxdicanda  contineat. 
Hinc  Salomo^  de  distanlia  tcmporum  scribens,  ait : 
Tempu*  tacendi,  et  tempus  loqucndi  (Eccle.  iii).  liinc  ^  ^«r  de  unaquaque  a  Deo  dala  virtule  intelligi  polest 


spicit :  Suscipite,  inquit,  insitum  verbum,  id  est,  ver- 
bum  Dci,  quod  vestris  cordibus,  pra^dicando  imponi- 
mus ,  vos  disccndo  suscipiie ,  vel  certe  ita  scnlien- 
dum.  Vcrbuin  quod  nobis  in  die  redcmptionis  insi- 
tum  es(,  quo  vohintaric  genuit  nos  Deus ,  jam  nuiie 
perfeclius  suscipite,  etiam  operibus  implendo,  quod 
jam  in  mysterio  tenetis. 

Qnod  potest  salvare  aninias  vcstras,  Et  jam  si  in 
corpore  tentationes  patiamini,  vcl  a  perlidis  morte 
eonsummamini. 

ALIA  EXPOSITIO. 

Omne  daium  optimum  et  omne  donum  perfectum 
desursum  est^  ct  generaliter  de  oinnibus,  et  speciali- 


Pytbagorici,  naturalis  scientia;  niagistcrio  pnediti, 
anditores  suos  per  quinquenniuin  jubcnt  silere ,  ct 
sic  demum  prsdicare  pcrmittunt. 

Ei  iardus  ad  iram.  Quia  maturitas  sapientise,  non 
nisi  tranquilia  mente  pcrcipitur.  Scriptum  cst  cnim, 
qaia  tra  tit  sinu  stuUi  requiescit  (Eccle,  vii).  Non 
autem  ita  velocitatem  ine  vetat,  ut  hujus  tarditatem 
approbet,  sed  hoc  potius  admonet,  ut  et  hora  per- 
iurbationis  ac  litium,  ne  nobis  ira  subrepat  cavea- 
mus.  Aut  si  forte  subrepserit,  intra  oris  septa  ejus 
cohibeamus  impetum ,  ut  cxacta  hora  discriminis 
liberius  eam  ad  integrum  a  cordc  nostro  per  tempus 
exporgemus.  Yel  certc  tardos  ad  iram  nos  esse  prae- 


Potest  autem  et  specialiter.daluin  optimum  de  conti- 
ncnlia  matriinonii ,  ct  donum  perfeclum  de  virgini- 
talc  intelligi.  Nain  et  in  baptismi  gratia  datum  opti- 
mum ,  et  in  datione  Spiritus  saucii ,  donum  perfe* 
clum  nihil  obstat  intclligi. 

Desccndens  a  Patre  luminum,  Pater  luminum  dici- 
tur  Deus,  quia  ab  ipso  sivc  invisihilium  Uiiuinum,  ut 
sunt  angeli,  de  quibus  iu  principio  dixit  Deus :  Fiui 
lux,  sive  animaruin  illarum  quibus  ait  Jesus :  Vos 
estis  lux  mundi,  Seu  visibilium  solis  et  Iuu;e  cl  stct- 
larum,  gcneraliter  omuia  facta  sunt  lumina 

Apud  quem  non  est  transmuiatio,  Non  enim  mu- 
tabitur  qui  dixit  :  Ego  sum  qui  sum  (Exod.  iii).  Mo- 


2^  SHAUAGDl .  ABBATIS  fM 

t06  ct  tempus,  incrcinenluin  el  defccm,  omnino  di-  A  esl,  sinc  ira  ct  disceplalione,  SuicipUe  yer  fidem 


Tina  non  accipit  natura. 

Nec  vicistiittdinis  obumbratio.  Non  enim  dies  sicut 
dies,  post  lucem  obumbratur  a  tencbris,  qui  sem|)er 
lux  lucis,  crcator  omnis  ct  origo  est  luminis. 

Voluntarie  genuit  no$.  Per  gratiam  utique,  non  na- 
turam,  solom  enim  verbum  est ,  quod  substantiali- 
terctproprie  dicilur  Filius  Dei.  Cacteri.  autem  po- 
testate  ab  illo  accepU  vocantur  filii,  quotquot  autem 
receperunt  eum,  ait  Apostolus,  dedit  eis  potestatem 
filios  Dei  fieri  (Joan.  i). 

Yerbo  veritaliK.  Veritas  Deus  Pater,  VerbumFilius 
^us  est :  si  veritas  Cbristus,  vcrbum  veritalis  Evan- 
geliura  ejiis  cst  :  Per  Evangelium,  inquit  Paulus, 
ego  vos  genui 


rectam  in  mente  pnra  insi^um  verbfm,  a  JPcp  ,mis- 
sqm,  et  in  meptibus  .npstris  susceptum ,  ut  ubi 
abundavit  pccc^tum,  ^uperabundet  gratia.  Verbum^ 
inquit,  hoc  est,  yerbiim  credulHatis,  Yerbura  Evan- 
gclii.  Postremo,  verbum  illud  de  quo  Joannes  ait : 
In  principio  erat  V^rfrfim,  et  Verbuni  erat  apiid,Deum 
et  D/sus  erat  Verbum  (Joan.  i),  qui  el  sajyator  dici- 
tur,  quia  pol^st  salv^re  aniinas  no^^ras. 

EVAXGELIUM  JOANNI^,  GAP.  XVI. 

c  VaiJo  a(l  eura  qui  me  misit,  et  i^emp  ex  ypbis 
c  interrogal,  me  :  Quo  ^-adis.  Scd.qui^^^c  locutus 
c  sum  vobis,  tristitia  implevitcor  ve^j^rum^Sed  ego 
c.ved^tem  dico  vobis,  cxpedi/^ yobis  ut  .egq  v^d^ifm. 
c  Si  enim  non  abiero,  Paracletus  non  vqniet  ad  yos. 


< 
< 
r 
c 
c 


Ut  simus  iniiium  aliquot  creatura  ejus.  Inituim  ^  i  Si.autem  abiero,  n^ittaip  eumad  vos,/^^  c|un  vc- 

nerit,  illc  arguct  murndum  d^  peccato,  et^de  ivsti- 
tia  ct  dc  J!i.dicio.,De  peccato  quidem  ,  nuia  tifon 
cr^ideruut  in  mc.  .Dc  justitia  ycro  ^.  quia  ad  pa- 
trem  vado ,  ek  jam  noii  vidcbitis  me*  De  iudicio 
auteiu,  quia  pnuceps.mujidi  hu|}us^j[udji^^ii8  esl. 
Adbuc  muiia  habco  vobis  dicere,  seid  oon  pousstis 
porUii*e  modo.  Cum  autem  ycncrit  iile  8]^|[jtQ^  re* 
ritatis,  dpcebit  yos  o^^nem.  veiitatera.  Non  enim 
loquetur  a  scqic^ipso  ,  scd  quaK^onque  .audiet  lo- 
quetur,  ct  quac  vcntiira^suut  a^puntialH^  Tf^^^* 
Ille  me  clarifi(^bit,  quia  de  me  apc\piet,  et  an^un- 
<  tiabit  vobis.  t 

Vado  ad  eum  quf  mfsit  me ,  et  nemo  ex.  vniJbisin' 
terrqgqt  me:Qt{o  vadis.  (Ex  August.)'Significat  «9  se 
^  itorum  ad  eum  qui  misit  illum,  ut  n^lius  interroj^t, 
quod  palam  fieri  visu  corporis  (^rnerent^  rlubes 
enim  soscepit  eum,  quando  ascendit  ab  eis,  ^i  ean- 
tem  in.coelum  pon  v^rbis  quijesieruiit,  sedoc.Ql{s  de- 
duxenini  {Act.  1). 

Sed  quia  haec  locutus  sum  vobis^  tristitia  implMt 
eor  vestrum.  Vid^bat  utique  quid  illa^sua  .verba  in 
eorum  cordibus  agcrent^.Spiriialem  (^ippe  oondam 


creaturse ,  rationabiles  angeli  in  corIo  ,  in  terra 
Adam,  in  Ecclesia  Veteris  Testamenti  patriardiae,  in 
Ecclesia  sanguine  Christi  redempta  apostoli  sqnt, 
nam  uni  eonim  dicitur :  Tu  es  Petrus,  et  super  hanc 
petram  cedificabo  Ecclesiam  meum  (Matth.  xvi), 
quam  Ecclesiam  Paulus  apostoius  novam  creaturam 
appellat. 

Sit  autem  omnis  homo  velox  ad  audiendum^  tardus 
Mutem  ad  loquendum.  Sciebat  enim  apostolus  eos, 
ad  quos  epistolas  mittebat,  primatuin  verbi  voluisse 
tenere  et  doccre  plns  quam  doceri ,  ideo  admonet 
eos  •humiliiatem  servare.  Velocitas  enim  audiepdi 
facit  hominem  docibilem;  tarditas  vero  loquendi 
>  mansuetum. 

Tardw  ad  iram.  Quod  naturaliter  accidit,  penitus 
vitare  non  potuit,  tarditatem  interdixit,  quia  ira  di- 
lata  decrescit.  Aliter.  Tardus  ad  iram  ,  id  est,  se- 
candum  legrs  Veteris  Testamenti  ad  vindictara  :  Lex 
entm,  inquit  Apostolus,  iram  operatur  {Rom.  \y)j,  id 
est,  oculum  pro  oculo,  dentera  pro  dentc. 

Ira  -emm  viri  justitiam  Dei  non  operatur.  Iram  viri 
dicit  iram  homiuis ,  quae  secundum  Testamenti  Ve- 


c 
< 
< 
*< 


terisusum  sempcr  cupit  exercere  vindictam,  etideo    .habentes  intenus  consolationem ,  quano  per  S^ri- 


Novi  Testamcnti,  ubi  scriptura  est :  Noli  resistere 
Hta/o,  non  operatur  justitiam  (liatth.  v).  Aliter:  Ira 
viri  justitiain  non  operatur,  subiiiteliigitur  :  Ira  Dei, 
qux  humano  dicitur  alTectu ,  Jiistitiam  operatur,  ut 
fn  Sodomis,  inPharaone,  inJEgypto,  inmari  Rubro, 


(um  ^auctum  fucrant  habituri,  id  quod  exterios  ia 
Cfiristo  vidcbant  amiticre.metuebant. 

Sed  ego  veritatem  dico  vobis ,  expedityqbis  ^i  t§6 
vqdam.  Expedit  nt  Torma  servi  vestris  subtraliatar 


aspectibus,  quatenus  amor  divinilatis  aptius  vestria 
ct  in  ipso  Israel  populo  in  deserto,  unde  Psalmo-  infigatur  mentibus.  Expedit,  ut  notam  yc^if  fonpam 
graphus  canit :  Iratus  est  furore  Dominus  in  p^pu-  ^  coelo  iiirerara ,  quateuus  per.  |ioc  majori  desidierio 


lum  suum  (Psal.  cv).  Et  muitis  in  locis  legiraus,  ubi 
ira  Domini ,  quse  semper  justissirao  fit  examine  re- 
ctissimam  opcratur  justitiam. 
•  Propter  quod  abjicientes  omnem  immunditiam.  Alii 
hoc  in  loco  immunditiara  specialiter  idololatriam  in- 
telligere  voluerunt.  Alii  fornicationis  iramunditiara, 
quffi  fit  cura  mulieribus,  cum  masculis  et  pecudibus, 
et  his  simiiia.  Postremo,  ut  generaliter  de  oroni  in- 
«cUigeres  malitia ,  addidit  et  abundantiam  roalitiae. 
Sicut  enim  radix  virens  in  terra  virgtilta  germinat, 
sic  malitia  latens  in  corde  vitia  gcnerat. 

In  tnansuetudine  suscipite  insitum  verbum ,  quod 
fot0st  salvare  animas  vatras,  In  mansuetudinef  hoc 


illuc  suspiretis. 

Si  enim  non  abiero ,  Paractetus  non  veniet  ad  vot. 
Si  autem  abiero,  mittam  eum  ad  vos.  Non  quia .  non 
poterat  ipse  in.terra  positus  dare  spiritun^  (li^cipii- 
lis,  haec  loquitur,  cura  aperte  Xepiiir.  iQuiqjfost  re- 
surrectionem  apparens  eis ,  insufpavit  et  dixit  eis  : 
Accipite  Spiritum  sarictum;sed  quia  ipso  ip  terfa  po- 
sito,  ct  corporaliter  conversante  cum  cis,  npn  yale* 
bant  ad  illum  erigere  mentem  ad  sitienda.  mimen 
gratix  coelestis.  Ascendcntc  autem  ilLo  ad,  coelps^  el 
illi  pariter  otnme  dcsiderium  suuin  illo  transfcre- 
bant.  Ideo  capaces  Spiritus  sancti  jam  facli  erant, 
non  ultra  de  mprte  ejus  contristat\ ,  sed  de  prpmi^ 


S97  COLLECTtONES  IN  EftStOLAS  Et  tilVANGELlA.  m 

sioniscjas  muncre  laetali.  Palel  aiilem  nec  laboriosa  A  bili  circumdatum,  sc;I  in  m.'gcsiate  ad  judicium  ve- 


expositione  Indigcl ,  cur  cumdem  spiritum  paraclc- 
tum,  id  est,  consolalorem,  cognomiiiaycrit.  Quia  ni- 
nitrum  corda  discipulorum,  qux  recessus  ipsius  moc- 
%U  reddidissct,  bujus  consolaretur  el  rccrearet  ad- 
ventus.  Non  quod  anteaSpiritus  sanctus  non  essct 
io  cordibus  discipulorum »  vel  etiam  antiquorum 
sanctomm  ,  sed  roanifesta  pleuitudinc  an(e  sic  non 
fuit  daUis,  quomodo  post  ascensionem  dic  decima 
in  rentum  viginti  nomina  traiismissus  legitur.  Sed 
in  nuUo  opcre  cujuslibet  pcrson.T,  Patris  ,  vel  Filii, 
Tcl  Spiritus  sancii,lolius  sancuc' Trinitatis  operalio 
defuit.  Sed  oportebat  ita.insinuari  trinllatem,  ut 
qaamvis  nulla  essetdiversitas  substantise^  singillatim 
tamen  commendaretur  distinctio  pcrsonarum. 


nieniem,  et  peraclo  judicio  in  m^jori  gloria  cum  san- 
ctis  appareiitem.  Sequilur : 

De  judkio  aulem,  qiiia  princeps  mundi  hujutjudi^  ^ 
ailus  esu  Principem  mundi  dialiolum  dicit ,  qui  pri- 
matum  tenel  in  cordibus  inAdelium,  quos  hic  mundi 
nomine  volnit  inteUigi^  qui  ordinc  perverso  nuindum 
potius  quam  mundi  creatorem  dUigunt,  quijudica- 
ius  est  a  Domino,  qui  ait :  Yidebam  Satan  sicui  ful- 
§UT  caientem  de  cmle.  Judicatus  esi  ab  eo,  cum  ci 
ipse  dsmonia  ejicerct,  etdiscipulis  darct  potestateni 
calcandi  supraomnem  virtulcm  inlmici.  Arguiiur  ita- 
que  mundus  de  judicio,  quod  diabolus  esi  judicaius, 
qoando  hominos  ne  I>ei  voluntati  resistere  prxsu- 
mant,  exemplo  damnati  propter  superbiam  terrc- 


Et  cum  venerit  ilie,  arguet  mundum.  Quid  esi  quod  B  reniur  archangeU.  Credanl  ilaque  homines  in  Chri- 


dixii,  cum  venerit  iUe  arguci  mundum  ?  Nunquid  non 
Cbristus,  duro  essct  in  mundo,  non  arguit  mundum 
de  his  omnibus  ({iix  scquuntur  ?  Sed  Christus  solara 
Jndacorum  geniem  arguit,  Spiritus  vero  sancius,  in 
discipulis  f Jus  toto  orbe  diflusis ,  non  unam  genleni 
jUeUigiiur  arguisse,  sed  totum  inundum.  In  quo  ar- 
fuii?  In  eo,  quia  pcrSpiriium  sanctum  charitas  dif- 
fosa  est  in  cordibus  corum ,  quae  foras  miitit  iimo- 
rem,.ui  non  meiuercni  mundum,  id  est«  amaiores 
«andi  argiicre. 

De  peccaie^  et  dj  justitia^  et  de  judicio.  Quam  sen- 
teniiam  ipse  Christus  exposuit  dicens  :  De  peccato^ 
4fuia  mon  credunt  in  me,  pcccatum  incredulitatis  quasi 
gieciale  posuit.  Quia  sicut  lidcs  origo  viriutum  >  ita 


sium  ne  arguantur  de  peccato  inridciiLitis  suac ,  quo 
pcccaio  omnia  pcccata  deiinentur ;  iranseant  in  nii- 
menim  lidcUum  ,  ne  arguantur  de  justitia  eomm 
quos  justificatos  non  iniitantur.  Caveant  futurum 
jadidum  ne  cum  mundi  principe  judicenlur,  quoni 
judicaium  imitantur.  Etcnim  ne  sibi  existimct  parri 
saperbia  dura  morialitim,  de  superborum  suppiicio 
ierrenda  esi  angelorum» 

Aihue  multa  habeo  vobis  dicere ,  sed  non  potestis 
pertare  modo;  cum  autem  venerit  ille  Spiritus  verita* 
titf  docebit  vos  omnem  veriiatem,  Certum  csl  autem, 
quod  venicnte  dcsupcr  Spiritu ,  apostoU  ro.ijorcm 
mulio  scientiam  verliaiis  quain  car.iales  catcnus  po- 
inerunt,  consccuti  sunt ,  majori  dcsiilerio  cerUindi 


iolidamcntum  csl  viiiorum  in  incrcilulitale  persi-  C  p^  veritaie  succensi  siint.   Non  lamcn  puLinduni 


iierc,  Domino  terribililcr  atlestante ,  qui  ait :  Qni 
autem  mon  credil  jam  judicatus  cst ,  (fuia  non  credit 
in  nomine  unigeuiti  Filii  Dei  (Jonn.  iii).  Judicatus 
dixii,  id  cstt  dainnalus. 

De  justitia  vero,  quia   ad  Patrem  vado^  et  jam 
noH   videbitis   me.   Justitia   discipulonini   Christus 
erat,  quoi  Doininuni  quem  vcruni  haminem  cer- 
n^nt,  verum  quoque  Dci  Filium   esse  crcdide- 
ronl,  et  qiieiu  sibi  corporaliier  ablatuin  novcrant, 
certo  semper  aniorc  colebant.  Juslilia  ccterorum 
lidclium,  id  est,  corum  qui  Dominuni  iu  carne  iioii 
viderunt,  Dcuin  ct  liominem  verum  conle  credunt 
ac  dUiguni,  dc  qua  profccto  justitia  fidoi  arguuntur 
inOdeles,  qux  esi ,  quod  eum  quem  corporali  intiiitu 
numiaam  vidcrunt,  cur  ipsi  videlicct  cum  similitcr 
verbum  vike  audirenl,  nolucrint  credcre  injustitiam. 
Neque  enim  neqnitia  malorum  ex  sua  solum  pravi- 
iaic,  venim  etiam  ex  comparaiione  rectorum ,  quani 
tit  damnanda  denuntiet.  Arguit  ergo  munddni  Spi- 
riliis  sanctiis  de  peccato  ,  quia  non  crediderunt  in 
Cbrisinm.  Arguit  et  dc  justiiia  credentium  ,  qnia 
exempliim  eorum  scqui  noluerint,  qui  hunc  a  1  pn- 
trem  ascendisse ,  ncque  ultra  corporalitcr  in  terris 
coDversaturum  esf>c  sciebant.  Ncc  tamen  ab  ejns  di- 
lecilone  potcrant  uUa  ratione  separari;  hoc  cstcni.u 
quod  ail  :  Quia  ad  Patrem  vado  ,  et  jam  non  videbi- 
ffs  me.  Non  videbitis  me  ex  qno  ascendero,  qualero 
mty-c  Yi  icre  soletis  carne  morlali ,  et  compreliiMsi- 
PiTnoL.  CU. 


l) 


esi  in  hac  vita  qucmpiam  omnem  vorilateni  posso 
comprehendere.  Unde  et  ipse  l  eatus  Paulns  aposlo- 
lus  qui  ad  tcrtiuro  caslum  raptiis  cst,  ct  ibi  auJi\it 
arcana  verba,  qux  non  Ilrct^Iiomini  loqui,  att :  l(.r. 
parle  eognoscimns^  ei  ex  parte  propheiannis.  t.uni  iih- 
tem  venerit  qnod  perfectum  est,  evacuabitur  qucd  ex 
parte   est.  (/  C$r,  xiii).   InteUigendum  est  ergo, 
quod  ait  dc  Spiritii :   Docebit  vos  omncm  vcrilatem, 
quasi  diceret,  difTundct  in  cordiLus  vcstris  charila- 
tem,  qux  vos  oinnem  vcritatem  facit  ainare;  cnjus 
magisterio  intos  cdocti,  proHciatis  de  virtiile  in  vir- 
tutcm,  dignique  efliciainini  pcrvenire  ad  vitam,  iu 
qiia  vobis  oitcrna  claritas  suinmsc  vcrilnlis  ct  vera^ 
sublimitatis,   id  cst ,  rontemplalio  vestri  condiioris 
.ippareat. 

Non  enim  loquetur  a  semctipso,  scd  qua^cunque 
audiet  loquetur.  Non  enim  loquitur  Spiriius  a  se- 
nictipso,  scil  a  Paire,  nam  Filins  natus  est  a  Patrc, 
cl  Spiritus  sauclus  procedit  a  Patre.  Non  enim  lo- 
quitur  a  sc.no;ip<.o,  id  est,  sino  Palris  et  Filii  com- 
munionc,  uon  cnim  divisns  csl  Spiritus  sanctus  a 
Patre  et  Filio,  snd  unum  opus  est  Patris,  ct  Filii,  ct 
Spiritiissaiicti.  Sedqua^cunqueaudiet  loquetur.  KmWei 
videlicet  per  unilatem  substantix,  et  proprietalcro 
scientirc.  Non  loquitur  a  scmctipso,  quia  non  est  a 
semelipso.Palcr  quippcsolusdealio  non  est,Filius  a 
Patrc  gcnilus,clSpinlus  sanctns  a  Palre  proccdens. 
Ab  ipso  eniin  audiet  Spirilus  sancius  a  quo  procc- 

10 


^9  SMARAGDI 

(lit,  quia  iion  csl  a  seinolipso,  sed  ab  iUo  a  qiio  A 
procc  lit,  a  quo  illi  est  esscntia,  inlclligentia,  ab  illo 
iiliquc  ct  scienlia.  Ab  illo  igitur  audicntia,  quoil 
nibil  est  aliud  quam  scicntia.  Quod  vcro  adjunxil: 
Et  qucn  vcntnra  sunt  annunllabit  vobis,  constat  eniin 
nonnullos  sanctorum,  in  Spiritu  sancto  futura 
prxdixissc;  scd  tamcn  altius  sunt  bxc  vcrha  Diiniini 
consi.leranda,  qusc  oinnibus  sanctis  commiinia  esse 
possunt.  Igitar  spiritus  advcnicns,  qwB  vcntura  iunt 
tmnuntmhU^  cum  gaudia  nobis  patrhc  ccelestis  ad 
ineiuoriam  rcducit,  cum  fcsla  illa  supernae  civitatis 
l>er  donum  nobis  suas  aspiralionis  innotuit.  Ycntura 
nobis  annunliat,  cum  nos  a  dilectionc  prscscntium 
abstrabcns,  promissum  in  coelis  regnum,  nostris 
cordibus  ct  dcsideriis  innammat. 

lUc  me  clarificavity  quia  de  ^meo  accipiet,  et  an-  B 
nunliabit  vobis.  Spiritus  clarificavit  Christum,  quia 
pcr  cuiB  ca  ciiaritas  in  cordibus  discipuloriim  ac- 
ccnsa  cst,  ut  abjecto  timorc  carnaii,  cflectum  resur- 
rcctionis  ejus  coostantcr  pncdicarcnt,  qui  paulo 
antc  lcmporc  passionis  pavidi  fuerant.  Unde  scri- 
ptuni  cst  :  Et  repleti  ^unt  omnes  Spiritu  sancto  {Act. 
II ),  el  loquehanlur  verbum  Dei  cum  fiducia  (Ac/.iv). 
Spiritiis  clariftcavit  Chrislum,  cum  implcti  gratia 
spirilali,  doclores  sancti  tot  et  tanta  niiracula  in 
nominc  Ckristi  rccerunt,  quibus  orl  cm  totum  ad 
fidcm  Christi  convertercnt,  tot  ac  tanUi,  pro  Christi 
uoininc,  passionum  ccrtamina  pertulcrunt.  Clarifl- 
cat,  dum  claritatem  in  cordibus  nostris  difTundit, 
ct  xternx  patn;c  amorem  inspirat.  Quia  de  meo 
accipietf  et  annuntiabit  vobis,  id  est,  dc  meo  PalJC.  ^ 
Dc  Patre  accipit  Spiritus  sanclus,  quia  dc  Patre 
procedit,  dc  quo  ct  Filius  natus  est.  Qui  vcro  dc 
iiullo  natus  sit,  de  uullo  proccdil,  Palcr  cst  sobis; 
omnia  qusDcunquc  habcl  Palcr,  mea  sunt,  proptcrca 
dixit :  Quia  de  meo  accipiet ,  et  annuntiabit  voltis; 
dc  his  dixit,  qux  ad  ipsam  Patris  divinitatem  perti- 
ncnt,  in  quibus  illc  cst  xqualis  Patri,  iii  qua  est 
ct  Spiritus  snnclns  xqualis  Patri  et  Filio,  quiaoina 
siibstanlia,  una  natura,  una  majcstas,  una  gloria, 
una  uitcrnilas  est  Patris  ct  Filii  ct  Spiritus  sancti, 
ct  est  uniis  Deus  omnipolcns,  invisibilis,  incoinprc- 
hcnsibilis  omni  creaturjc,  Patcr  ct  Filius  ct  Spirltus 
s.inctus. 

CONCORDIA. 

lii  nominc  Juslitix,  ct  inSpirtlus  sancti  dono  ct 
missione,  istarum  duaruin  flt  concordia  lcctiouuui. 

DOMLNICA  IV  POST  OCT.  PASCl!.*:. 

EPIST.  BE\T1  JAC051  APOSTOLl,  CAP.  I. 

€  Estote  factorcs  vcrbi,  non  auditorcs  tanturo, 
I  fallenles  vosmctipsos.    Quia  si  quis  auditor  est 

<  vcrbi  et  non  faclor,  hic  comparabilur  viro  con- 

<  sideranli    vullum    nativitatis    suoc   in   speculo. 

<  Considcravit  enim  so,  et  al)iit,  ct  slatim  oMilus 

<  cstqualiS  fucrit.Qai  autcm  pcisp.?xcril  in  legeper- 
€  foctae  libcrtatis,  ct  perinanscrit  in  ca,  non  auditor 
«  obliviosus  factus,  sed  factor  opcris,  hic  bealus  in 
«  faclo  suo  eril.  Si  quis  autem  pntiit  se  n-ligiosuin 


ABCATIS  30O 

<  essc,  non  refrcnans  liuguam  s:iain,  sed  scducons 

<  cor  suum,  hiijiis  vana  est  rcligio.  Rclrgio  mnnda 

<  et  immaculata  apud  Deum  et  Pnlrcm  h?ec  cst: 

<  Visitarc  pupiTlos  ct  viduas  in  tribulalionc  canitn, 

<  ct  immaculatum  se  custo^ire  ab  boc  sa^ciilo.  • 
Estote  factores  verbi  non  audilores  tanlum.  Sic 

et  Paulus  de  legis  cuitoribiis  air  :  Non  auditorrn 
tantum  legis  justi  sunt  apud  Deum,  ted  factonst 
iegis  justificabuntur  (Rom.  11).  Et  in  Apooafyiisi 
Jonnnes  cum  dixissct :  Beatus  qui  legit^  ct  qui  audit 
rerba  prophetioi  libri  hnjusy  protinus  adjunxit :  Et 
servat  ea  qua;  in  illa  scripta  sunt  [Apoc.  i). 

Quia  si  quis  audilor  est  rcrbi,  et  non  factor,  hie 
comparabrtur  viro  consideranti  vultum  nativitatis  sno! 
in  speculo,  ctc.  Vultum  nativitatis  dicit  vukum  in- 
rantisc,  qux  nondum  ad  perfectum  pcrvenit  vinim. 
Mos  mulicrum  est  aspiccre  sc  in  speculiit,  ut  quid* 
quid  tn  se  sordidum  perspcxerint,  aut  non  bcnc 
compositum  ,  in  mclius  cmendato ,  suis  satagunl 
plncerc  maritis.  Quod  facerc  moralitor  animabiis 
convemt  nostris.  DebcmTis  ctenim  nos  in  Evangclii, 
scu  omninm  divinaniro  Scripturarum  conspiecn^ 
spcculo,  ct  dopositis  sordibns  omatisqiic  morrlvos 
animarum  nostranim ,  Christo  voro  placcrc  roarito. 

Quicunqne  perspcxerit  in  legcm  perfccto!  Iibertati$^ 
et  permanscrit  in  ea.  Lcgem  pcrfectam  Evangelli 
dicit;  nihil  cnim  ad  perfectuin  lex  ailducit.  Et  alibi: 
Non  enim  accepistis  spiritnm  servitutis  itcrum  in 
timorCy  ••?(/  accepistis  spiritum  adoptionis  fUiornm 
(Rom.  VII i).  Et  iterum  :  Vbi  enim  spiriiui  Domini^  iti 
libertas  (II  C^or.  m) ;  et  ipse  Dominiis:  Si  vos,  inquil, 
Filius  liberaverrtf  rere  liberi  estis  (Joan.  viii). 

Non  auditor  obliviosus  factus^  scd  factor  operh^ 
etc.  Non  auditu  vcrbi  supervacuo,  sed  opcris  cxse- 
cutione  beatitudo  prxparatnr,  siciit  et  Doniinus  lo- 
qiiens  ad  discipiilos  :  Si  antem  scitiSy  beati  eritis, 
inquit,  si  feceritis  ea  (Joan.  xin). 

Si  quis  autem  putat  se  religiosum  esse^  non  refre' 
nans  iinguam  sfuzm,  etc.  Monucrat  supra  vcrbum 
Dei  non  soium  audire,  sed  et  faccre ;  nnnc  addit : 
quia  et  si  mandata  quis  Domini,  qux  didicil,  faclrs 
excrccre  videtur,  si  non  etiam  linguam  a  delractio- 
nibiis,  mendac.is,  blasphcmiis,  stiiltiloquiis,  ab  ipso 
ctiam  muUiloquio,  co^tcrisque,  quibus  peecare  'so- 
iet,  rcfrcnavcrit,  frustra  sc  de  openim  justitia  jactet. 
Sicut  ct  Paulus  gcncralis  poetae  scnlentiam  appro- 
bans,  ait :  Corrumpunt  mores  bonos  coiloqnim  maia 
(I  Cor.  xv). 

Religio  munda  et  immaculata,  apud  Deum  et  Pa- 
trem  liac  cst.  Pulchrc  addidit,  apud  Deum  et  Patrem^ 
quia  suut  qui  hominibus  religiosi  videntur,  cum  a 
Dco  habcntur  profani.  UnJe  ct  Salomon  ait :  Est  ria 
quoj  videtnr  homini  jusla^  novissima  autem  ejnt  de^ 
ducunt  ad  mortcm  (Prov.  xiv). 

Visilare  pupillos  et  viduas  in  tribulatione  eomm^ 
et  immaculalum  se  cuslodire  ab  iioc  srvculo.  Qnia 
dixcrat  factorcm  operis  beatum  in  facto  suo  faiiH 
ritm ,  nunc  qu;e  facla  Deo  mnxime  plnceant ,  dicit» 
niiicricordin  sciliccl  ct  innoccntia.  Nam  qiia^  in  c» 


SOi  COLLECTIONES  IN  EPISTOLAS  ET  EVANGELIA.  30i 

qiiod  piipiHos  et  \iduas  in  iribulatione  eorum  visi-  A  dilectionc  succcnsi,  quo  perfeclius  omnia,  qux  d^; 


larc  jiissit,  cuncta  qua3  erga  proximum  miscricordi- 
ter  agere  deL>eamus,  insinual.  Quod  quantum  valoat, 
tpso  judicii  tempore  pandetur,  ubi  diclurus  est  ju< 
dex  :  Quandiu  (ecistU  uni  de  hi$  fralribus  meis  mim- 
mts,  mihi  fecisiis,  Porro  in  eo,  quod  immaculalos 
Dos  ab  hoc  sxcuio  custodire  pnecepil,  universa,  in 
^uibas  nos  ipsos  castos  scrvare  docet,  oslendit.  In 
quibiis  sunt  et  ea  quae  supi-a  obseivare  monucrat, 
«t  tardi  ad  loquendum»  tardi  simus  ad  iraro^ 

EVANGELIUII   JOANMIS,   CAP.  XVI. 

€  Amcn  amen  dico  vobis,  si  quid  petieritis  Patrcm 
c  in  noiuine  meo,  dabitvobis.  Usque  modo  non  pe- 
f  iistis  quidquam  in  noinine  meo;  pctile  et  acci- 
€  pietis,  ut  gaudium  vestrum  sit  plenum.  Hxc  in 


agnitione  divinitatis  mortalibus  erant  capienda, 
ceporunt,  eo  ardentius  sola,  quae  ad  ejus  visionem 
promcrendam  juvarent,  petcre  ac  desiderarc  cura- 
veriint. 

lUa  die  in  nomine  meo  pelelis.  Id  est,  qiuc  ad  sa- 
lutem  tanlummodo  animarum  vestrarum,  et  qutii 
ad  gaudia  xterna  perlinere  vidcantur,  petere  inci» 
pietis,  et  maximc  ut  intelligatis  quid  sit  quod  dixi : 
E^o  et  Pater  unum  sumus,  vel  quomodo  Paier  sit  in 
me,  et  ego  in  Palre.  Tunc  in  ejus  nomine  petunt, 
qui  petunt,  quia  in  sono  ejus  noroinis  non  aliud, 
quaro  rem  ipsam  esse,  quaj  lioc  nomine  vocatur, 
intelligunt.  Ili  possunt  utcunquc  cogitare  Dominum 
nostrum  Jcsum  ChristAm,  in  quantum  homo  esl. 


c  pToverhns  loculus  sum  vobis.  Venil  hora,  cum  B  pro  nobis  interpoliare  Patrem ;  in  quanturo  Deusest, 

.Dos  exaudire  cum  patre,  quod  eum  signiflcasse  ar> 
bitror,  ubi  ^it :  Et  non  dico  vobisy  quia  ego  rogabo 
Patrem  de  vobis.  Potest  enim  non  inconvenienter 
accipi  quod  ait :  Et  non  dico  vobis,  quia  ego  rogabo 
Patrem  de  vobis,  quia  non  de  praesenti  rogo,  scd 
de  Tuturo  posuit,  rogabo,  quod  sanctis  ad  inlernam 
pacen  reccptis  non  opns  sit  jain  aliquid  rogare 
dc  illis,  quia  nimirum  tanta  beatitudiiic  donandi 
sint,  qux  aniplior  esse  non  possit. 

Ipse  enim  Pater  amat  vos,  quia  ros  me  amas/is,  et 
credidistis,  quia  ego  a  Deo  exivi.  Non  ita  intelligcn- 
dum  est  quod  dixit  ;  quia  vos  me  amastis,  quasi 
priores  illi  amarint  Christum,  sed  ita  potius,  quia 
Pater  illos  gratuito   amore  prxvcncril,  atque  ad 

dium  vestrum  sit  plcnum.  (GxBeda.)  Duobus  modis  C  amandiim  credendiimque  Filium  amando  sustulcrit, 

et  quia  ipsi  agnitam  Filii  dilcctionem,  ac  fiJem  pi?) 
et  sollicilo  corde  servaverint,  majorum  eos  doiiis 
palernae  dtlectionis  essc  rcmuncratos,  quos  una  cuui 
Filio  elSpirilu  sancto  amat,  quos  amore  digiios  ju- 
dicat;quod  adjunxil :  Quia  vos  me  amastis,  eadeui 
ratione  sentiendum  est,  quapropter,  quicunqueFi- 
lium  recte  babet,  bunc  cum  Patre  otSpiriiu  sanct<i 
amat.  Et  quia  liorum  inseparabiiis  cst  natura  divi- 
nitatis,  liorum  una  eademque  suiit  dona  virtulis, 
hoc  est,  quod  amatis,  et  credilis  qiiia  a  Deo  cxivi. 

Exivi  a  Patre  et  veni  in  mundum;  iterum  relinqun 
mundum,  et  vado  ad  Patrem.  Exivil  a  Patrc,  ct  vcnit 
in  mundum,  quia  visibilis  mundo  apparuil  in  huma- 


c  jam  non  in  proverbiis  loquar  vobis,  sed  i>alam 
c  dePatre  annuntiabo  vobis.  Illo  diein  nomine  meo 
c  petctis.  Et  non  dico  vobis,  quia  ego  rogabo 
c  Patrem  de  vobis.  Ipsc  enimPater  anKit  vos,  quia 
c  ¥06  me  amasUs,  et  credidisiis,  quia  a  Deo  exivi. 
€  Exivi  aPatre  ctveni  in  mundum;  iterum  relinquo 
c  mandinn,  et  vado  ad  Patrem.  Dicunt  ei  discipuli 
<  cjos :  Ecce  iiunc  palam  loqueris,  et  proverbium 
c  nullum  dicis.  Nunc  scimus,  quia  scis  omnia,  et 
c  non  opus  est  tibi,  ut  quis  te  interroget :  in  hoc 
c  credimus,  quia  a  Dco  cxisti.  » 
Amen  amen  dico  vobis,  si  quid  peiieritis  Patrcm  tn 
'  Homine  meo^  dabit  vobis^  Vsque  modo  non  pelistis 
quldquam  in  nomine  mco ;  petite  et  accipietis,  ul  gau- 


inlclligi  polest:  vel  quia  nou  in  iiomine  meo  pclistis, 
qiiod  nomcn  non  sicut  cognosceudum  est  cognovi- 
slis,  vel  non  pelistis  quidquain,  quoniam  in  compa- 
ralione  rcnim  quas  peterc  debuistis,  pro  nibilo 
babendum  cst  quod  pctislis. 

Petitc  ct  accipietisy  ut  gaudium  vcstrum  sit  plcnum. 
Ac  si  patenter  dicat  :  Non  fluxa  sxculi  gaudia, 
qu;e  et  moerore  seniper  mixta  et  dolore  (Inienda 
suut,  sed  illnd  singulare  gaudium  aPatre  petite, 
f4ijus  pleniluilo  iiullo  cujuslibct  inquiciuuinis  atla- 
ciu  minuitur,  xleriiilas  iiulio  unquain  termino  dis- 
solviiur ;  si  talia  peteudo  perstlleritis,  talia  petendo 
procul  diibio  quue  petitis  accipielis,  si  morcs  mcnti 


coitcordant  pclentis.    Parum  eiiiui  utilitatis  aflcrt,  ^  nilatc,  qui  erat  invisibilis  apud  Palrem  in  diviniuite. 


bene  orando  superna  quxrere,  (lui  uon  destitit  per- 
verse  vivendo  in  iiifimis  implicari. 

//(TC  in  proverbiis  Locutus  sum  vobis ;  venit  ho^a^cum 
jam  non  in  proverbiis  loqnar  vobis^  sed  palamdePatre 
meo  annuntiabo  vobis.  Jam  parvuli  fuerani,  nccdum 
intelligere  potueruiit,  quomoJo  Paler  ess  "t  inFilio, 
etFilius  inPalre,  clca^lera,  qnai  ail  profunda  niyste- 
rionim  divinitalis  perlinebant,  nccdum  scire  polue- 
nint.  Ideo  in  proverbiis,  quasi  iu  aenigmale  loqui 
iilis  vide!;atur  Dominus;  sed  promittit  ille  horam,  in 
qua  palam  illis  de  Patre  K)([ueretur.  lliam  nimirum 
boram  signinc:\bai,  qua  eis,  ])eracta  sua  passione 
ac  rcsurrectione,  Spiritns  sancli  erat  gratiam  datii 
rus.  Tut.c  eniiu  siiecialiter  ,intus  iustrueii,  speciali 


Exivit  a  Patre,  quia  non  in  ea  forma  qua  aequalis 
cstPatri,  sed  in  assumpla  creatura  minor  apparuit. 
El  venit  in  mundum,  qiiia  in  ea  forma  ser\'i  quam 
accepit,  etiani  miindi  hujus  amatoribus  se  videnduin 
prxbuit.  Iterum  reliqnit  mundum  et  redit  ad  Pa- 
trem,  quia  ah  aspectu  amaiorum  mundi,  quod  vide- 
ront  abstnlit,  et  se  amaloribus  suis  aequalcm  Patri 
csse,  credendum  docuit.  Ucliquit  mundum  et  rediit 
a:1  Patrem,  quia  bumiinilaiem,  quam  indnit  pei* 
asccnsionem,  ad  invisihi:ia  paternx  majestalis  arJ~ 
(!uxit.  II;ec  quidem  verba  Domini  mystica,  et  sicut 
ipsc  teslalur,  in  proverbiis  sunt  dicUi.  Sed  discipuli 
quibus  dicchanlur,  adco  adhuc  carnaies  erant,  ut 
eorum  profunJitatem  minime  caperent,  et  non  ^fi. 


S03 


SMARAGDl  ABBATIS 


501 


him  arcana  diclonim,  scJ  iiec  ipsam  ignorantiam  A  Rlonim?  Scd  ne  IrcpiJaret  noslra  fragililas,  rcpu- 


snam  inlelligcrcnl,  pntanlcs  simplicilcr  el  diluci  !e 
prolala,  qiinc  non  inlclligcnlibus  proverbia  crant, 
ccre  conlinuo  icspondcrunl : 

Kcce  nunc  palam  loqneriSt  et  proverbium  nuUum 
tlicis.  Palam  igitur  loqui  xsliroabant,  cujus  mysleria 
dic.onim  necduro  comprehendere  Talcbant ;  quod 
aulcm  adjungunt : 

Sunc  $cimu$,  quia  sets  omnia^  et  non  opus  est  tibi 
ut  quis  te  interroget :  in  hoc  credimus ,  qnia  a  Deo 
exisii,  apcrte  ostendunt,  qiiia  loqucns  ad  eos  Domi- 
iius,  maxiine  disputabat,  qux  illos  dcleclabant  au- 
dirc,  ct  qnx  illi  inlerrogare  volcbanl,  baec  ipse  pras 
vcniens  cos  ultro  prorcrcbat.  Undc  merito  itlom 
scit*e  omnia,  quasi  Deum,  cl  quasi  Dci  Filium,  a  Deo 


inns  se  tanto  proplicta^,  qiii  curru  igneo  rapi  mcmii 
ad  cQclos,  similia  faccrc  non  posse,  cotisulte  beatus 
Jacobus,  de  ejns  oralione  loeulurust  ita  inchoavit : 
Elias  homo  erat  similis  nobis,  passibiUs.  Honio  ifam- 
qnc  erat,  tametsi  nulli  hominnm  virlute  sccundiis, 
similis  nobis  origine  camis,  passibilis  nt  nos  ct 
mcntis  fragilitale  el  camis.  Nam  quod  carae  fragilts 
esset,  apud  Sareplenam  viduam  victum  qugmndo 
monslravit.  Qtiod  mente  quoque  passibilis  fuerit 
oslendii,  cum  post  redditas  terris  aquas,  exlinctos- 
que  prophctas  et  saccrdotcs  idoloram,  unins  mulier- 
culx  minis  eiterritus,  per  deserla  difTugit;  Qininli 
auteni  sit  meriti  apud  Deum »  pm  Inflrmantibas 
orare,  eosque  sua  pccc^la  confftentes    ad  aroissam 


vehissc  crednnt  ct  confltcntur.  Apertum  namqiie  ^  revocare  sospitatcm,  siibdendo  manifeslatur : 


diTiniialis  indicium  cst,  cogilalionnm  nossc  sccreta*. 

C0!fC0RDlA. 

Istaram  dnsram  in  Dci  Patrisnominc  fit  concordn 

hTi.oiium. 

IN  LITANU  MAJORI. 

EM3T.   BEATI  JlCODI   AP0ST0L1,  CAP.  V. 

c  Conntciuini  alicratram  pcccata  vcstra,  ct  orale 

<  pro  invictMtt  iit  salvemini.    Ilullum  enim  valet 

«  dcprecaiio  jiisti  assidua.  Elias  homo  erat  simiUs 

c  nobis,  passibilis,  et  oralione  oravit,  ut  noii  plue- 

A  rct  supcr  tcrram ,  ct  non  pluit  annos  tres>  et 

c  menscs  sex.  Et  rarsnm  oravit»  ct  ccelum  dedit 

«  pluviamt  el  lerra  dcdit  fraclum  suom.  Si  ffiiis 

c  autem  ex  vobis  erravcrit  a  veritate,  et  convcrtc- 


Si  quis  autcm  erraverit  ex  vob  s  a  veritate^  et  ton^ 
verterit  qnis  eum,  ctc.  Quia  cnim  in  supci  iorilias 
hnjus  epistolx  partibns,  lingua  nostra  a  maligna 
vel  otiosa  locutione  rcstringitur,  opportune  ia  fine» 
quid  maiime  toqui  debcamus  oslenditur.  Jubemur 
itaque  orarc  ct  psallere  Doroino,  quotics  aliquibus 
pulsamur  adversis.  Itcin  conflteri  alteratram  pcccala 
nostra,  et  orare  pve  invicem  ut  salvemur ;  pro  sa- 
nitnlo  proximoriiin  non  soliim  tcmporali,  sed  poiins 
a^lcraa  ,  quanlnm  possuroiis  impendere  curara.  Si 
cnim  mngnse  nierccdis  esl,  a  morte  cripere  caroem 
quanJo<iuc  moritnmm,  quanti  crit  meriti  a  morte 
animaro  liberarc  in  coelcsti  pntria  sine  flne  victn- 
raro.  Notanduro  ssne,  quoJ  quiJaro  coJices  habent. 


rit  quis  cnm,  scire  dcbet  qnoniam,  qui  converth^  sahavit  animam  suam  a  morte^  ct  ex  ambigno  Grxco 


«  fcceril  peccatorem  ab  errore  vicc  sunn,  snWabit 
4  animam  cjus  a  morte,  ct  operit  muititndineia 
c  peccAlorum.  i 

Confiten^ni  alterutrum  peccata  vestra^  et  orate  pro 
imicem  ut  salvemini,  (Ex  BcJa.)  In  hoc  autein  sen- 
tcntia  illa  Jcbct  csse  discrelio,  ut  quotidtan»  lcvia- 
qiie  peccata  alteratram  corcqualibus  confilcnmur, 
eorumqne  quolidiana  credamns  oratione  salvari. 
Porro  gravioris  lepnc  imronndiliam,  juxta  legem, 
saccrdoti  pandamus,  atque  ad  ejus  arbitrium,  quali- 
tcr  et  quanto  temporc  jasscrit,  puriflcarc  curemus. 

Muitum  enim  valet  deprecalio  justi  asndna.  Elias 
komo  erat  siiwlis  nobiSy  passibilis,  et  oratione  oravit. 


cwffft  +u;r«v  jx  dovftTou,  ita  ct  rccte  inlcrprctari  po* 
tcst,ctrcvcra  qui  crrnnlem  corrigit,  sibimctipsi  per 
lioe  viUe  coHcstis  gnuJia  ampliora  conquirit :  Salva» 
bit,  inqnil,  animum  cjns  a  morte, 

Et  operit  multitudincm  peccatorum.  Qiii  pcccato- 
rcm  ab  errorc  convcrtity  cl  cjus  peccnla  pcr  hanc 
convcrsationem  ab  aspectu  inlcrni  judicis  snpcrpo- 
sitione  vilx  roclioris  abscondit,  ct  siia  qnoqiic,  in 
quibnscunque  offcnJil  errala  ab  intuilu  cjus,  qui  om- 
nia  viJct ,  proxirouro  curan Jo  contcgit,  juxta  illuii 
Psalmistx  :  Beati  qnomm  remissa:  sunt  iniqnitaieM^ 
et  quorum  teeta  sunt  peceata.  Non  obliTiscitur  bea« 
tus  Jacob,  quoJ  superiiis  ait :  Nolite  pluret  ma^itlri 


ut  non  plneret  super  terram^  et  non  pluit  annos  tres^  ^  peri^  fratrcs  mci.  Ibi  na*!  qnc  impcrfoctos  in  propria 


ci  menses  sex.  Decenter  astruit  exemplo,  quantum 
Jcprccnlio  jusli  valoat  assiJua,  cum  Elias  una  tnn- 
litn  oralionc  omnJo,  tam' longo  tempore  coiilos 
fonlinucril,  tcrris  imbres  avcrtorit,  fractus  mortnli- 
bus  ncgavcrit.  El  rursus  ubi  voluit,  iibi  tcmpus  cssc 
perspcxit,  ubi  longo  ineJi;c  tabc  cor  rcgis  supcibi 
et  gentis  iJoIolntnc,  aJ  pocnilcntinin  viJit  inflcxum, 
uiinin  soIuminoJo  orntioncm  oravcrit,  ct  fructus 
nlque  aquns,  qnas  ncgnvernl,  tciTis  rcstitucrit.  Sic 
oiiim  seqnilur  : 

El  rursum  oravit,  et  cwlum  dcdil  plnviam^  ei  terra 
dedit  frucium  suum,  Scmcl  crgo  et  prius  cl  poitmo- 
Jiiiii  oiavil,  et  hoc  unns  Elias,  nc  tanln  iinpctravit, 
%»anium  his  valct  frcqiions  pi:iriinoram  oratio  jit- 


aclionc  ac  magistcrii  oflicio,  quia  per  jaclantinm 
qaaTebant,  submovet.  Hic  vcro  instructos  ez  omni 
pnrte,  quiJ  crga  salutcin  proximoruro  pcr  aroorem 
frnlcraitatis  ngcre  Jcbcant  cJocet.  QuoJ  cnim  hlc 
Joctor  faccrc  pcrhibelur,  hoc  alio  loco  charitas  fa<- 
ccre  mcmorntur,  Jiecnte  beato  Pctro  apostolo  :  Qnia 
charitas  operitmuUitudinempeceatortim.  Ne(  pnetcr- 
eund:im,  qiioJ  Iiacc  crrantis  conversatio,  non  solnm 
loqucnJo,  seJ  plcrumque  eliam  bcnc  agcndo  pcrft^ 
citur.  Nnm  si  q  lis  ctia:n  lingua  taccntc  proxlmis 
cxcmpln  bonx  aclionis  ostendit,  eosquc  aJ  mirandn 
r.iKC  ncglexcrnnl  clccmosynic  vcl  hospitatitntis  tel 
nlinruin  opcra  virlutum  con\criii,  oflicium  profeclA 
doctoris  e\soquitur,  nc  pro  ojus  q:icm  correxit  salvar 


5^*5  COLLEGTION£S  IN  £PlSTOi!\S  ET  EVANCELIA.  50(> 

tionc  fralris,  ccrtani  a  pio  judicc  incrcedcni  coiiso-  A  <  lur  vobis.  Omnis  cniin  qui  petit  accipit,  ct  qiii 


queiur. 

ALI4   EXPOSITie    EPISTOLiC  BEATI  JACOBI,  CAP.  V. 

{Ex  Beda.)  Iste  Jacobus  Olius  Alphxi  fuit,  qui  ct 
fniter  Domini  Dominatiir.  Tres  enim  sorores  fuerunt, 
maler  Donuiii,  et  Maria  Jacobi  et  Joscph,  et  matcr 
filionuD  Zebedaeu  Tant:e  enim  sanctitatis  istc  Jaco- 
bos  fuitte  narratur,  ut  propler  ejus  necem  dicat  Jo- 
sepbus  subYersam  esse  llierusalein.  Ilic  autem  post 
ptssiouem  Domini  anno  triccsimo  suuin  felicitcr 
consunmavit  mart?rium. 

CimfUemimi  aUerutrum  peccata  veilra,  ct  rd.  (Ex 
Cassiod.)  Confitebor  enim  scqiiivocum  nomcn  csr,  scd 
pro  locorum  diversitate  diversc  siiscipitur.  Confiten- 
(ur  enim  et  qui  Domino  gratias  referunt,  conftlentur 


i  qiixrit  invenit,  ct  pulsaiiti  npcriclur.  Quis  autcm 
«  cx  vobis  paircm  pclit  pancm,nunquidlapiJero  dabit 
'  illi  ?  anl  piscem,  nunquid  pro  piscc  scrpcntcm  da- 
(  bit  illi  ?  aut  si  pcticrit  ovum,  mtnquid  porrigct  illi 
«scorpionera?  Si  ergo  vos  cum  sitis  niali,  iioslis 
«  bona  data  dare  filiis  vcstris,  qiianto  magis  paler  vc- 
«  ster  de  ccelo  dabit  spiritum  bonuin  petciitibusse !  • 
Oi«i«  veBtrum  habet  amicum,  et  ibit  ad  ittum  media 
noctt ,  et  dicet  itli :  Amice,  commoda  mihi  tres  panes,  ctc. 
Rogatus  a  discipulis  salvator,  non  moJo  formam  ora- 
tionis,  sed  et  instantiam  frcquenliamquc  tratlil  oran- 
di.  Amicuscrgo  ad  quem  media  noctc  vcnilur,  ipse 
Dcus  intelligitur,  cui  in  media  tribulationc  suppli- 
care,  et  tres  pancs,  id  est,  intelligonliam  Trinilatis. 


etqui  peccata  depiorant.   Sed  illiul  in  gaudio,  istud  ^  qua  prxsentis  vitx  consolcntur  labores,  cfll.giian; 

dcbenius.  Amicus  qui  venit  de  via,  ipsc  iioster  cst 
animiis,  qiii  toties  a  nobis  reccJit,  quoties  ad  a|ipe- 
tenda  tcrrena  et  temporalia  foris  vagalur.  Redil  ver<» 
coelcstiqne  .nlimonia  refici  desiJeral,  cum  in  se  re- 
vcrsus,  siipcrna  coepcrit  ac  spirilualia  medilan,  d« 
quo  pulchre  qui  petierat  adjungit:  Non  sc  ha!  crt^ 
quod  ponal  aiite  illum,  quoniam  aninut*  post  sa*ciili 
teiiebras  Deum  suspiranti,  nihil  prxter  oum  cogiiaro, 
nil  loqui,  nil  libet  intucri.  Soiuni  qiioJ  rccognovit 
sunimai  Trinitatis  gaudium  con|cmplari,  atqfie  ad 
hoc  plenius  intucndum  pervenire  satagit. 

Et  ille  deintus  respondens  dicat  :  Noli  mihi  mole- 
sttts  esse,  jam  oslium  clansum  est,  ctc.  Ostiuni  aiiiici, 
divini  cst  inlelligentia  sermonis,  quoJ  sibi  Apostoliis 


ia  laerymis  est ;  illud  in  sancta  mentis  alacritatc, 
istiid  in  cordis  noscitnr  esse  contritionc. 

MuUum  emm  valet  oratio  justi  assidua.  Sic  eniin 
tcriplum  esl :  Orationes  justorum  exaudict  Dominu*; 
■adi  el  ipse  Dominus  ait :  Quidffuid  petieritis  in  ora- 
tioise  eredenies  accipietis. 

Non  pluil  annos  tres^  ctc.  Ilic  tria  tcmpora  iniinJi 
signiilcanlnr.  Primum  ab  AJam  usque  ad  Noe;  sc- 
ctinJum  a  Noe  usquc  ad  Moyscn ;  tertium  a  Moyse 
Hsque  ad  advcntum  Doinini,  quaiido  ipsc  Dominus 
Jesos  Cbristus  advenit ,  et  arescentem  nostri  cordis 
'  bonum  ,  imbre  ftdei  et  baptismatis  irrigaviL  Pcr 
eoeluBi  qiii  phiviam  dedit  doctorcs  inlelliguntur;  pcr 
pluviaoi  ipsorum  spiritualis  doctrina ;  pcr  terram  si- 


loaUir  Eoclesia,  el  per  frucliim  sancta!  virtutes  in-  ^  oral  aperiri  atl  loqiicndum  myslerium  Christi.  Clan- 

sumqiie  cst  tcmporc  fainis  verbi,  cuin  intelligenlia 
noii  datiir.  Et  illi  qji  evangelicam  sapicntiam,  tan- 
quain  panem  erognntcs,  pcr  orbcm  lerrai  pmlicave- 
runt,  pueri  palrisfauiilias  jain  sunt  iii  secrclo  quic- 
tis  cnin  Domino,  ct  tamen  oranJo  cflicitur,  ut  acci- 
piant.  Desider.int  intellectum  ab  ipso  Dco,  ctiam  si 
hoino  dcsit  per  qnam  sapientia  praedicctur. 

Et  ille  si  perseveraverit  pulsans^  dico  vobis^  et  si  non 
dabit  ilU  surgens,  eo  quod  amicus  ejus  sit^  propter 
improbitatem  tamen  ejus  surgety  et  dabit  illi  qnotquol 
habet  necessarios,  Et  ego  vobis  dico^  Vetite  ct  dabi- 
tur  vobis,  ctc.  Coroparatio  est  a  minore.  Si  enim 
amicus  homo  surgit  de  leclo,  ct  dat  non  amicilia. 


leMigUBlair.  C«'Hifi,  inquit,  dedit  pluviam,  et  lerra 
ieiit  frueium  suum,  Potesl  autem  cl  per  tres  slcri- 
lilalis  annos  et  nieuscs  sex,  sleriiia  sub  Anticluristo 
slgiiiieari  tempora,  quae  postca  largieute  Domini 
gralia  crediaitts  esse  foecunda. 

Qm  eonverH  fecerit  peccatorem  salvabit  animam 
ejuM,  M  esl,  liberahit  a  morte  selema  animam  ejus, 
a  Aone  perpetua,  quae  animae  pro  peccatis  debctur. 

Et  operit  muUitudinem  peccatorum,  Sive  illius 
«lueiii  convertit,  sive  Sua,  qiii  convcrtjt,  per  poe- 
nilenliaiii  coolegit  pcccata  :  Beati  enim,  ait  Psalmi- 
sla,  ^arKifi  tecta  sunt  peccata,  6ua  autem  per  cha- 
rilalis  oflictum  niale  nociva  operuit  peccata  :  Churiias 


euim,  aU  Apostolos,  cooperil  multitudinem  pecca-     sed  tedio  compulsus,  quanto  magis  dat  Deus,  qui 
forSM.  ^tic  t£dio  largissime  donat  quod  petitur !  Sed  ad  hoc 


EV4NGELIUII   LUCJE,    CAP.  XI. 

(Quis  ▼estrum  habebit  amicum,  el  ibit  ad  illum 

<  Bedia  uocte  el  dlcct  illi :  Amice,  commoda  mihi 

*  tres  panes,  qnoniam  amicus  meus  venit  de  via  ad 

'  JRe,  et  non  habeo  quod  ponam  ante  illum.  Et  ille 

'  <ieinlus  respondens  dical :  Noli  mihi  molestus  esse, 

'  j^  osliuin  clausuro  est,  et  pueri  mei  mecum  sunt 

*  '*s  cttbili,  Bon  possum  surgere  et  dare  tibi.  Et  illc 

*  *i  perseveraverit  pulsans,  dico  voIms, et  si  nou daLit 
^  ^Ui  surgens,  eo  qiiod  ainicus  ejus  sit,  proptcr  im- 

*  IH^obttatcm  tameu  cjus  surget,  et  dabit  illi  qootquot 
'  "^bet  necessarios.  Et  cgo  vobis  dico  :  Pelitc  cl  da- 

*  '^iiiir vobis,  quxrite  et  invcnietis ,  pulsatc  el  apciic- 


sc  pcti  vult,  ut  capaccs  donorum  cjus  Uant,  qui  pc- 
tunt.  Ne  itaquc  de  via  veniens  amicus  incdia  dispe- 
reat,  hoc  cst,  nc  animus  nu|>cr  ab  crroris  sui  vani- 
tate  rcsipiscens,  desidcrii  spiritualis  diiitius  inopia 
(abescat,  petamus  cpulas  verbi,  quibus  alatur,  qtio!- 
ramus  amicum  qui  dct,  pulscmus  ostiuni  quo  ser- 
vanlur  absconsi.  Magnain  enim  spcin  dcdit,  ct  dat. 
ille,  qui  promittendo  nun  decipil. 

Omnis  enim  qui  pctit,  accipit,  et  qui  quwrit  inxemt^ 
ct  putsunti  apcrielur,  Erg<»  juxla  pncinissam  poslu- 
lanlis  aniici  paiabolani,  perseveraiitia  opus  est,  ut 
accipiamub  «juoJ  petimus,  el  iiivcniaiiius  quoJ  qux- 
rinius,  cl  qiiod  pulsemus  a[)cnalut\  XjlUL  sv  ^V>:.wVx 


507  SMARAGDl 

daiur,  et  quu^rens  inveDil,  el  pulsaiili  apcritur,  cui  A 
non  (Jatur,  et  qui  non  inycnit ,  ct  cui  non  aperitur, 
apparet  quod  non  b^ne  petierit,  quaesierit,  pulsaverit. 

Quis  autem  ex  vobis  patrem  petit  panem^  nunquid 
iapidemdabit  ilU  ?'*Panis  inlelligitur  charitas  proptcr 
majorem  appetitum.  Et  tam  necessaria,  ut  sine  iHa 
CBtera  nihil  sint,  sicut  sinepane  mensa  Inops  esi,  cui 
contraria  est  cordis  duriiia,  quam  lapidi  comparavM. 

Aut  51  piscem,  nunquid  pro  pi$ce  scrpcntem  dabit 
itli  f  Piscis  est  fides  invisibiTium,  vct  propter  aquam 
baptismi,  velquia  de  invisibilibus  locis  capitur.Quod 
ctiam  fides  hujus  mundi  fluclibus  circMmlatrata  non 
frangitur,  recle  pisci  comparalur,  cui  contrarium 
posuit  serpentcm,  propler  vcncna  rallacix,  qua; 
ctiam  primo  homini  male  suadendo  prceseminavil. 

Aut  si  petierit  ovum^  nuriquid  porriget  iUi  scorpio-  ^ 
nem  ?  Iii  ovo  indicatur  spes.  Ovum  enim  nondum  cst 
loDtus  pcrfectus,  sed  fovcndo  sporaliir.  Cui  contra- 
rium  posuil  scorpioncm,  cujus  aculcus  verienalus  re- 
tro  timendus  est,  sicut  spci  contrarium  est  rclrospi- 
ccrc  ,  cum  spes  futurorum  in  ea  qux  ante  sunt  se 
cxlendat. 

Si  ergo  vos  cum  sitis  mali  nostis  bona  d(irc  filiis 
vcstris,  quanto  magis  paler  vesler  de  ccclo  dabit  spiri- 
tum  bonum  petentibus  se.  Quomodo  mali  dant  boua  ? 
hed  malos  appellavri  dilectores  adhuc  saeculi  hujus 
el  peccalores.  Bona  vcro  quoe  daiit,  secun^Ium  co- 
mm  sensum  boua  dicenda  siint,  quia  hscc  pro  bonis 
habent,  quanquam  in  rei^um  natura  ista  bona  sint, 
scd  tcmporaUa  et  ad  istain  vilam  infirmam  pcrtinen- 
lia,  et  quisquis  ea  malus  dat,  non  de  suo  dat  :  Do- 
mini  est  terra  et  plenitudo  ejuSy  qui  fccit  coelu^i  et 
terram,  et  omnia  quce  in  eis  sunt.  Quantum  crgo  spe- 
randum  est,  daturum  Deum  nobis  bona  pctentibus, 
nec  nos  posse  decipi,  ut  accipiamus  aliud  pro  alio, 
cum  ab  ipso  petimus,  quando  nos,  etiam  cum  sunius 
mali,  noviinus  id  dare  quod  pelimur.  Non  enim  dc- 
cipimus  filios  nostros.  Ct  qnaliacunque  bona  damus, 
non  dc  nostro,  sed  de  ipsius  damus.  Alitcr^  Apo> 
stoli  qui  electionis  mcrilo  bonitatem  generi^  humaui 
excesserant,omnibusmodis  supernx  bonitatis  intuilu 
mali  esse  dicuntur.  Quia  nihit  est  persemeUpsum 
stabilc,  nihil  immutabile,  nihil  bonum,  nisi  dcitas 
sola.  Omnes  vcro  crealunc,  ut  beatitudinem  a?ter- 
nitalis  vel  immutabililatis  oblineant,  non  hoc  per  |v 
suam  naturam,  scd  pcr  crcaloris  sui  parlicipalio- 
iiem  ct  graliam  consequuntur.  Quod  vero  dicilor, 
quaiilo  inagis  paler  veslcr  dc  coilo  dabit  spiritum 
1  onum  pclcnlibus  se,  oslen:!it  Spirituni  sanctum  ple- 
liitiidiuem  esse  boiiorum  Dei,  ct  ca  qiioi  divinitus  ad- 
iniiiislrantur,  non  alia  absiiucca  subsistcro,  quia  om- 
nes  utililalcs,  qu;eex  donorum  Dci  gralia  suscipiun- 
lur,  ex  islo  fonte  emanaut. 

CONCORDIV. 

Iii  peiitionc  orationis,  et  in  ncceptationc  miiiicris 
istariiiii  duarum  fit  concordia  Icciioiium. 

IN  ASCENSIONE  DOMINI. 

IXCTIO  ACTULM  APOSTOLORUil,  CAP.  I. 

t  Priinum  qnidcin  scnii' iicin   fcci  de   '.^Muiibub, 


ADBATIS  m 

<  0  Thcophile,  qux  coepit  lesus  f^cere  et  docere  us- 

<  que  in  diem  qua  praecipiens  apostolis  per  Spiritiim 

<  sanctum ,  quos  degit  assumptus  est.  Quibus  cl 

<  prxbuit  se  ipsum  vivum  post  passionem  suam,  in 

<  multis  argumentis,  per  dies  quadraginla  apparens 

<  eis,  et  loquens  de  regno  Dei.  Et  convescens  prae- 

<  cepit  eis  ab  Hierosolymis  ne  discederent^^d  expe- 

<  ctareul  promissionem  Patris,  quam  audistis,  inquil, 

<  pcr  osmenm :  quia  Joannes  qutdembaptizavil  aqna, 

<  vos  autem  baptizabimini  Spirita  saiiclo,  non  posl 

<  mullos  hos  dies.  Igitur  qui  convenerant,  tnlerro- 

<  gabant  eum  dicenles  :  Domine,  si  in  tempore  lioc 

<  restitues  rcgnum  Israel?  Dixil  autem  eis  :  Non  esl 

<  vestrum  nosse  tempora  vel  momenia,  quae  Pater 

<  posuil  in  sua  potestate,  sed  aecipietis  virtutem  so- 
c  pervenientis  Spiritus  sancti  in  vos,  et  eritis  Riihi 

<  testes  in  ilierusalem  et  in  omni  Judsea  et  Samari:^ 

<  et  usque  ad  ultimum  iQrrae.  Et  cum  haec  dtxisset, 

<  videntibus  iilis  elevatus  est,  et  nubes  suscepit  eoni 

<  ab  ocuiis  eorum.   Cumque  inluerentur  in  coelani 

<  eunlcin  itlum,  ecce  duo  viri  astiterunt  juxta  illos  tn 

<  vcstibus  albis,  qui  et  dixerunt  :  Viri  Galilei,  quid 

<  stalis  aspicientes  in  coeUim?  Hic  Jcsus  qni  assum- 

<  ptus  est  a  vobis  in  ccelum,  sic  veniel,  quemadmo- 

<  dum  vidistis  eum  eunicin  in  ccclum.  i 

Primum  quidem  sermonem  feci  de  omnibuSf  o  Thea- 
pbiley  quce  ccepit  Jesus  facere  et  docere.  (Ex  Bed:i.) 
Dc  omnibus  sc  dicit  Christi  factis  et  dictis  in  Evan* 
gelio  scripsisse,  non  quod  omnia  comprehendere  po- 
lucrit,  ne  sit  contrarius  Joanni,  qui  ait :  MuUa  qm^ 
dem  et  alia  signa  fecit  Jesus  in  conspectu  iHscipul^^ 
rum  suorum,  quas  non  sunt  scripta  in  libro  hoe  (Joem^ 
ult.),  sed  quod  de  omnibus  eiegerit,  unde  facerec 
sermonem,  quae  judicavit  apta  et  coogrua  suflBcerD 
ofTicio  dispensalionis  sux.  Theophilus  interpretatar 
Dei  amator,  vel  a  Deo  amatus.  Quicunque  ergo  Det 
amator  est,  ad  se  scripium  tenet  su»  hic  atiinue, 
quia  Lucas  medicus  scripsii,  inveniel  salulem.  El 
nolandum,  quod  ait :  Quo!  capit  Jesus  fecere  H  do^ 
cere.  Primo  facerc  et  postea  doeere,  quia  Jesos  bo- 
nus  doctor   el  instiluens,  nuUa  nisi  quse  fecit  docnit. 

Usque  in  diem,  qua  prwcipiens  aposloli$  per  Sptyr- 
(tim  sanctum^  quos  elegit  assnmptus  est^  etc.  Trans- 
ccnsio  verborum  ordinem  turbans,  per  hyperlMiUm 
legendum,  usque  in  diem  qua  assumptus  est,  prae- 
cipiens  antc  assumptioncm ,  id  cst,  praecepla  dans 
apostolis,  quie  vel  hic  vel  in  Evangoliis  leguntur.  Esl 
ergo  sensus  :  Scripsi  de  Jesu  a  temporo  quo  coepil 
signa  facerc  et  docere,  usquc  in  dieii^  qim  eisdem 
coiisummatis,  unde  veucrat  rediil,  per  dies  quadra- 
ginla  apparens  cis,  et  loqucns  de  regno  Dei  et  con- 
vesccns,  clc.  Ad  instrucndam  Dominus  fldein  suas 
resurreclionis  saepius  apostolis  post  passionem  suam 
vivus  apparct,  cibos  sumit,  eamdemque  quam  a 
niortuis  siiscitavcrat  palpandam  camem  exhibGt« 
S(h1  altiori  inysterio,  p«r  hauc  quadraginta  dienuu 
cuin  discipiilis  convcrsalionem,  significat  se  occulla 
piM^scnlia,  <|u.c  promisorat  implelurum  :  Ecce  ego 
lobiscum  su;n  omnibus  dicbus  usque  ad  constintMa- 


za» 


COLLECTIONKS  LN  EPISTOLAS  ET  EVANGELIA. 


510- 


tionem  swculL  Isle  enim  numerus  hanc  iGnipora-  A  qux  Palris  sunt,  sed  non  expediat  nosse  mortalibus, 


tcm  ierrenamque  vitam ,  vel  prof^er  quatuor  anni 
lcmpora,  vel  propter  qnatuor  vcnlos  eceli  designat. 
Nam  posUfuam  sepoiti  fuertflius  cum  Christo  pcr 
bapiisramn  in  morle,  quasi  Rubri  maris  caile  trans- 
ito,  neeessarium  in  hac  solitudine  Domini  habe* 
nMis  dacatam,  qui  iios  ad  coelcstia  regna  perducat, 
et  imagiius  suae  denario  rerounerans  prsesentia  san< 
cti  Spirilus,  quasi  Ycra  jabilei  quiete  beatificct.  Vos 
QMtem  bcptixabimini  Spiriiu  sancto  non  post  mnltos 
kosdies:  noudum  fuerant  apostoli  baptizali,  nen 
tamen  aq«a,  scd  Spirita  sancto»  quos  intelligirous 
jam  foisse  baptizatos,  sive  baptismo  Joannis,  ut  non- 
nulli  arbitrantur,  seu,  quod  magis  credibile  est,  ba- 
plismate  Christi.   Neque  enim  ministeriura  bapti- 


ut  seropcr  incerti  de  adventu  judicis,  sic  quotidie 
vivant,  quasi  die  alia  judicandi  sint. 

Sed  accipielis  virtutem  supervenientis  Spiriius  sancti 
in  vos,  clc.  Supcrvcniet,  inquit,  in  vos  S|>iritus  san- 
ctus  :  nequaquam  regnum  Israel,  sive  rcgnum  Dei  in 
lorael,  ut  putalis,  aflcrct,  sed  vobis  virtutcm  de  ine 
testiiicandi  pnBbebit.  Tantumque  rcgni  iilius  tcm- 
pora  longc  sunt,  ut  prius  non  solum  hanc  Ilierosoly- 
roorum  urbcro,  veruni  omnes  Juda^  iines ,  dehinc 
autero  ct  projiimae  gcntes  Samarix,  ct  ad  extrcuiuni 
novissimos  quoque  per  eircuitum  mundi  ternHnos 
Evangelii  fama  percurrat. 

Et  cum  li(vc  dixissetf  videntibus  iltis  eievatus  est. 
Blarcus  quidcm  aliam  Domini  locutioncm  coromc' 


zandi  deAierat,  ut  habcrct  baptizatos  servos,  per  ^  morans  ait .  Et  Dominus  quidcm  Jesus  postquam  lo- 


quos  eaeteros  baptizarct,  quia  non  defucrat  mctno- 

rabtle  illiushumilitatis  roinistcrium,  quando  eis  lavit 

pedes.  Cura  ergo  dieeret   Dominns,  quia  Joaniies 

quidem  baptizavit  aqna,  nequaquaro  subjungit :  Yos 

autera  baptizabitis,  scd,  Vos  antem  baptizabimim  Spi- 

ritu  sancto.   Quia  ncquc  aposloli  ncqne  sequaces  eo- 

nim,  qui  usque  hodie  baptizant  in  Ecclcsia,  aliter 

qaam  loannes,  id  est,  in  aqua  baplizare  pracvaleni, 

sed  tantum  invocato  Christi  noroine,  adest  interior 

virtus  sptritas  sancti,  qux,  horoinc  aquaro  tribueii- 

te,  baptizaloruro  animas  simul  ctcorpora  p.trincet, 

ffuod  in'JoanBis  baptisroo  non  ficbat ;  non  enim  erat 

ipiriius  datus,  quia  Jesus  nondum  fuerat  qlorificatus 

(Joan,  y\\ ). 


cutus  esi  eis,  assumptus  est  in  caslum.  ScJ  qiiia  Lucas 
signilicantius  adjecit :  Cum  liax  dixisset^  clctalus  est^ 
oslendit  profecto  illis  quos  commcinoravcrat  scrnio- 
nibus  e.xplctis  Dominuro  asccndissc  ad  coclos. 

Et  nubes  suscepii  eum  ab  oculis  eorum,  Ubi  crca« 
lura  suo  crealori  pr^estat  obscquiuin,astra  indicant : 
nasccntem  oLnubilatit ,  recipiunl  nubcs  asccndeii- 
lcni,  redeuuti  ad  judiciutn  comitabuutur. 

Ecce  duo  vtri  aslilerunl  juxta  illos  in  veslibus 
atbis,  Alba;  vcstcs  exaltationi  magis  coiigruunl  quam 
himiiliationi ,  ct  idco  Domiiio  ascciidcntc,  iti  ullus 
vestibus  angcli  apparcnt,  qui  nalo  Doiniiio,  iu  albis 
vestibus  apparcre  non  dicuntur,  quia  qui  in  nativi- 
tatc  sua  appaniit  Deus  hurailis ,  in  ascensione  sua 


IgituT  qui  convencrant  interrogabant  eum  dicentes  :  ^  o»tcnsus  cst  hotno  subliinis.    Nani  ct  locus  congruit. 


Domine^  si  in  tempore  hoc  restitues  regnum  Israel. 

Quonlam  apparen»  cis  locntus  cst  dc  regno  Dci, 

:ipiritu8  quo(iue  sancti  non  post  multos  dics  promisit 

adventum ;  conscqucnlcr  eum  dc  codcm  rcgno  per- 

cuDCtantur,  otnrm  videlicct  mox  advenicnte  Spirim 

sancto,  in  pnesenti  reslilucndun!,  an  in  fuluro  sa-i- 

oiis  reservamlum  credere  del)cant.  Carnales  enim  at!- 

huc  discipuli  resurrectionc  Christi  completa,  conti- 

nuo  regnum  Isracl  credcbant  essc  venturum,  jiixta 

qii«>d  Cleophas  ait :  Nos  autem  sperabamus,  quod  ipse 

esset  redempturus  Israely  ct  cvangclista  pncmisit, 

qaia  Domino  Ilicrosolyinam  venturo  cxistimarenl, 

«|uod  confestim   rcgnuni  Dci  manifestaretur.    Scd 

oportebat  impieri  prophetiam,  qua  Patri  canens  ait : 


dum   is    qui  in  humili  civitatula  naiiis  est,  hom(>« 
de  iiioiilc  subliaii  regressus  cst  aJ  cuelos. 

Uic  Jesus  qui  assumptus  cst  a  volns  in  ccBlum,  Ob 
duas  illas  causas  angeli  vidcntur:  ul  videlicct  asccn- 
sionis  tristitiam,  rcgrcssionis  commcinorjtionc  con- 
solarentur ;  ut  et  verc  in  coelum  illum  ire  monstra- 
rent,  ct  non  quasi  in  ccclutn,  sicut  Eliam. 

Sic  veniet^  quemadmodum  vidistis  eum  euntcm  ii^ 
cxKtum.  Id  cst,  in  cadeiu  forma  cariiis  alquc  sub- 
slantia  venict  judicaturus,  in  qua  venerat  judican- 
dus,  cui  profccto  immoilalitatcm  dcdil,  nalurani 
non  abstulit,  cujus  ctiam  gloria  diviua,  qux  qiton- 
dara  in  montc  tribus  discipulis  apparuit,  pcractcK 
judicio  ab  oinnibus  sanctis  videbitur,  quando  tolic- 


Tm  vero  repulisti  et  sprevisti  et  distulisti  Christwn  ^  tur  impius,  ne  vidcat  gloriam  Dei., 

twm  {Psal.  Lxxxviii).  Rcpulit  eniin,  ct  sprevitfdium 

paler,  quando  cain  in  passionc  dcseruit  loqucntcin  : . 

J>eus,  Deus  meus,  quare  me  deretiquisti  (Psal.  x\i)? 

^%alit  autem,  ut  quem  sancli  illo  tempore  regnatu- 

''coi  pulabant,  exspcctenl  in  dic  judicii  in  sua  roaje- 
*^lc  vcnturum.  Unde  ct  ipse  Dominus  et  spiritua- 
'^ni  israel,  ct  rcgnum  coeleste  a  prophctis  fuisse  pro- 
''^^^saro  insinuans  ail  : 

AToii  est  vestrum  nosse  tempora  vel  motnentOf  qua; 

^tter  posuit  m  sua  potestate.  lilius,  inquiens,  rcgni 

^**l  sccrctuin  lempns  est,  ut  Patris  tantiimmodo 

*^^cntix  patcal,  et  qiiando  dieit :  Nou  est  vcstrum 

^^re,  osicndil  quo  J  ct  ipsc  sciai,  tnjus  oraniu  siiiit, 


I» 


EVANGELIUM    MARCI,   CAP.  LLTIUO. 

c  Rccumbcnlibus  undecim  discipulis,  apparuitillis 

c  Jesus,  ct  cxprobravit  iliis  inercdulitatcm  illorum' 

f  ct  duritiam  cordis,  quia  his  qui  viderant  cuin 

rcsurrexisse  non  crcdidcrunt.  Et  dixit  cis  :  Euntcs 

in  mundum    universum   pi-jcdicale    F^angeliiim 

onini  crcalunc.  Qui  crcdiderit  ct  baptizatus  fucril, 

s:.Ivus  eril.  Qui  vero  non  crediderit,  conf^cmna- 

bitur.  Sigua  aulcm  eos  qui  crediderint,  lixc  se- 

((ucntur.  In  nomine  mco  da^monia  (^icietil,  linguis 

loqucntur  novis,  scrpcnlcs  tollenl.  Et  si  niorliio- 

rum  quid  l)il)crinl,  iion  cis  norcbit.  Supcr  xj>i()s 

1  inanus  iinponcnt,  ct  bcnc  habcbunt.  El  Dominus 


511  SMARAGDl 

<  quidem  Jcsus  postqiiain  locuius  cst  eis.  assuni-  A 
4  plus  esl  iii  coelum  ei  sedet  a  dexlris  Dei.  lUi  au- 

tf  tem  profecti  pncdicaverunt  ubique,  Uomino  co- 

<  operantc,  et  sermonem  confirmante,  sequeniibus 

€  signis.  » 
RecumbenHlfus  undedm  disfifmlis^  apparuit  Ulis 

Jesus^  etc.  Quomodo  novissimc?  quasi  jam  ullra 
cum  non  viderent;  novissiraum  quippe  ilhid  est,  qtto 
Dominun  apoatoli  in  tcrra  videruut,  quando  asceiH 
dit  in  c(£him.  Et  factum  est  quadragesima  die  post 
ejus  resurreciioncm.  Nunquidnam  tunc  exprobra- 
turus  erat,  quod  nou  credidissent  eia,  qui  eum  vi- 
dcrant  resurrexisse,  quando  etiam  et  ipsi  post  re- 
surrectionem  toties  eum  viderant  ?  lllud  crgo  acci- 
piaiuus  post  muHas  demoastrationes  ejns,  quilMis 
pcr  dies  quadraginta  discipulis  pncsenlatus  est,  eum  B 
etiam  navissime  recumbeptibus  iilis  undecim  appa- 
ruisse ,  id  est,  ipso  quadragesimo  die.  Et  quoniam 
jam  erat  ab  cis  ascensurus  in  coeluin,  boc  eis  iUo 
dic  roaxlme  exprobrare  voluisse,  quod  his  qui  vi- 
dcranl  emn  resurrexissc  non  crediderant,  anteqnam 
cuin  ipsi  viderent,  cum  utique  posl  ascensionem 
suam,  pra^dicantilms  iUis  Evaugcliumt  gentcs  qu.ne 
iiou  videruut,  fucrant  crcditunc.  Post  iUani  quippe 
c?4>robrationem  sccutus,  ait  idem  Marcus : 

Ei  dixU  eit :  Euuies  in  mundum  universum,  prm- 
dicate  Evangelium  omui  creatume.  Qui  crediderii, 
*;lc.  ((Ix  August.)  Uoc  ergo  pncdicatori,  quoniam 
«|ui  iion  credidicrit,  condeninabitur,  cum  id  uiique 
uoa  crcdiderit  quod  non  vidit,  nonec  ipsi  primitus 
fucrapt  oljnrgandi,  quod  antc(|uam  Dominuui  vi- 
<!is£ent  non  creJidcrint  eis,  quibus  Domiuus  appa- 

1  lliSiiCt  ? 

{Ex  Greg,)  Quod  vero  dixil  cis  :  Eunles  in  muii- 
duin  universum,  prxHlicate  E^vangeUum  omni  crea- 
lune,  nunquid  suuiu  EvangeUum  vel  insensatis  re- 
lus,  vel  bruiis  aniuiaiibus  fueral  prxdicanduni , 
II  i  (lc  eo  discipuUs  dicaiur,  pncdicare  omni  crea- 
tiinc?  Sed  omnis  crcalunc  nomine  poiest  omnis 
iiatio  genliumdcsignari.  Ante  etcnim  diclum  fiie- 
rat :  /n  viam  getHium  ne  abieritis  {Malth.  x).  Nniic 
aulem  dicitur  :  Pra'dicate  Qmni  creaturaty  ut  sciiia^t 
prius  a  judxa,  apostolorum  rcpulsa  pr%dicatio  tunc 
nobis  in  adjutoriuin  fieret,,  cum  banc  iila  ad  dam- 
nalionis  suae  testiniouium  supcrba  rcpulissot.  |^ 

Qui  credHderii  ei  baptizaius  fuerit ,  salvus  erii, 
Qui  vero  non  crediderit ,  condemnabitur.  Fortasse 
unusquisque  apud  semctipsum  dicit :  Ego  jam  cre- 
didi ,  salvus  ero  :  venim  dicit ,  si  fidera  operibus 
tcnct.  Vera  etenim  fides  rst,  qiias  in  hoc  quod  ver- 
buin  dicit,  inoribus  non  contradicit.  Hinc  est  eiiiin, 
quod  de  quibusdam  ialsis  fideUbus  Paulus  dicit: 
Qui  confiientur  se  nosse  Deum,  factis  aw.em  negani 
(  Tit.  1 ).  Uinc  Joaimes  ait:  Qui  dicii  se  uosse  Dcum^ 
et  mandata  ejus  non  cusiodit;mendas  est.  Guni  auteni 
diolur  :  Qui  vero  non  crediderii^  condemnabiiur, 
quid  hic  diciraus  de  parvuUs,  qui  pcr  xtatem  adlatc 
rredrrc  noii  valenl;  nani  de  m:ijoribus  nuUa  quo;- 
^Uuc^l?  |n  Ecelc&ia  crgo  salvatoris  per  aUos  pai- 


.:  C 


ABBATIS  5tS 

vuli  credunt,  sicui  ex  aliis  ea  qiuc  Ulis  iu  bapiiMM) 
remittuntur  peccata  traxerunl. 

Signa  atUem  eos  qui  crediderini^  kicc  sequaduf» 
In  nomine  meo  ejicient  da^moniaf  elc.  Nimquid  qntd 
isla  signa  non  facimus,  roiniiBe  credimus?  Sed  kcc 
neeessam  ia  exordio  EcdeaiaB  fueruiil.  Ul  eDim 
ad  fidem  cresceret ,  miracoUs  fueral  nutrieuda, 
quia  et  nos  cuin  arbusta  plantamos»  lam  diu  eit 
aquam  fundimus,  qiiousque  ea  in  terra  ooim- 
luisse  videamus.  At  si  semel  radieem  fixerint»  Inv 
gatio  cessabit.  Hinc  est  etenim,  quod  Paulus  dicll: 
Linguas  in  signo  suni ,  non  ^elibus  ^  sed  in^eiibu» 
(I  Cor'.  xiv).  An  babemus  de  bis  signis  atque  virtti- 
tibus,  qux  adbuc  subliUus  considerare  delieamoa? 
Sancta  quippo  Ecdcsia  quotidie  spirituaUter  facil 
quod  tunc  per  apostolos  corporaliter  faciebat.  Nan 
sacerdotes  ejus  cum  per  exordsmi  gratiam  mamim 
credeniibus  imponunt,  et  habilare  malignos  spirilus 
in  eorum  mente  contradicunt ,  quid  aliud  laciQiit« 
nisi  daemonia  ejiciunt?  Ei  fiddes  quique,  qui  Jam 
vitae  veteris  saecularia  verba  dereUnqaunt,  sancla 
autcm  mysteria  insonant,  conditoris  sui  hiudem 
ct  potenliam,  qnantum  pnevalenl,  narrant,  quid 
aliud  faciunl,  nisi  novis  Unguis  loquunlur?  Qal  dum 
lonis  suis  exhortalionibus  malitiam  de  aUeois  cordi- 
bus  aufenint,  scrpcntcs  tollunt.  Et  dum  pcsiiferas 
suasiones  audiunt,  sed  ta*men  ad  operatioiiem  pra* 
vam  minime  'perlrahunlur,  mortiferum  quidem  esl 
quod  bibunt,  scd  non  eis  nocebit,  quia  quolies  pro- 
xiinos  suos  iii  bono  opere  infirmari  conspidanl, 
dum  eis  tota  virtute  concurrunt,  el  exemplo  siho 
operationis  iilorum  vilam  roborant,  qui  in  propria 
aclione  litubabant,  qiiid  aUud  faduut,  uisi  siipcr 
o^grotos  nianus  imponunt,  ut  bene  habeanl?  Quan 
iiiiuirum  niiracula  tanto  majora  sunt,  quanto  apFr 
ritaliora ;  taiito  majora  sunt ,  quanlo  per  hsDC  iiOD 
corpora,  sed  anim»  suscitantur. 

Ei  Dominus  quidem  Jesus  poslquam  loeuiuM  eaf ,  eic 
r«onsidcrandum  nobis  cst,  quid  esl  quod  llareos  ail: 
Sedet  a  dexiris  Dei^  et  Stephanus  dicit :  Videe  nsfos 
apertos,  ei  (iiium  hominis  slantem  a  dextria  Ski* 
Qnid  esl,  quod  hunc  Marcus  sedentem,  Stephanas 
voro  slantem  se  vidisse  teslalur?  Sed  scioMii,  qoia 
seacre  judicantis  est,  stare  vero  pugnanliSt  vd 
ailjuvautis  csU  Qnia  igitur  redemptor  nosler  aa- 
sumptus  in  coelum,  et  nunc  omnia  judical»  et  ad 
extremum  judex  omuium  veniet,  et  hunc  posl  asr 
sumptiouem  Marcus  scdcre  descrilNl,  qula  pqal 
ascensionis  suae  gloriam,  judex  in  fine  videbitor. 
Stephanus  vero  in  lahoris  certamine  posiuis»  atao- 
tem  vidit,  quem  adjutorem  haliuit,  qnia  ol  isle  iii 
terra  persccutorum  infideiitatem  vinceret,  pro  ilb 
de  codo  iUius  gratia  pugnavit. 

IUi  autcm  profecti  prtpdicaverunt^  etc  Quid  lo  hia 
consideraudnm  est,  quid  memorix  commendaodoni, 
nisi  quod  prxccplum  obcdienti».  Obedienliam  vero 
signa  seculn  sunt.  Rcstat  sanc  qiinestio  non  minioia, 
t|iiomodo  scripserit  idciu  evangeUsta,  dixissc  aiigc- 
lum  muiicribus  :  /fe,  diciie  discipulis  ejus  et  Velre^ 


315 


COLLECTIOiNES  IN  EPISTOLAS  ET  EVANGELL\. 


3U 


quia  prtecede^  vos  in  CalUccam;  ibi  eum  cidehilis,  \  avocal,  u(  unud  habeamus  in  corde,  el  aliuil  profo* 


sicui  dixit  vobii,  nec  lamen  ii;i  visum  a  discipulis 
Doroinuro,  in  ullo  posfhsec  Evangflii  sui  loco  re- 
Uilerit,  scd  quod  ita  ab  angclo  ct  a  Domino  diclum 
sil  prophetis  dictuin  accipiendum  est :  Galikea  nam- 
qne  interpretatur  transmigratio  vel  revelatio ;  prius 
itaque  secunduro  transmigrationis  significationem, 
qoid  alnd  occorrit  inteliigendum,  prcccedet  vos  in 
GaliteeatHy  ibi  eum  videbitis^  sicut  dixit  vobis,  iiisi 
qnia  Christi  gratia  de  populo  Israel  transmigratura 
erat  ad  gentes,  quibus  apostoli  pnedicanles  Evan- 
gelium,  nullo  modo  crederent,  nisi  eis  ipse  Dominus 
viam  in  cordibus  hominum  pncpararct?  Et  hoc  in- 
telligimus ,  prceeedet  vos  in  Calilwam.  Qood  autem 
mirarentur  gaudcntes  disruptis  et  evictis  difficultali- 


rannis  iii  voce,  cum  iiitentionc  sincera  Dcnm  dcbeat 
non  sonus  vocis,  scd  aniime  sciisus  orar<$. 

Ante  omnid  autem  muiuam  in  nobismetipsis  ehari- 
tatem  coniinuam  habentes,  Bciie  addit,  continuam, 
qua  sempcr  diligere  valcanius,  sempcr  aulcm  vigi- 
lar^  in  orationibus,  rragilitatc  carnis  obstante,  nc- 
quimus.  Semper  his,  quas  subjuiigit,  virtutibus  in- 
sisterc  minime  valeamus.  Ideo  bospitalitali ,  do- 
ctrinx,  adininistrationi  gratiarum,  vel  communio- 
num  vel  spiritalium  in  proximos,  r^etcrisque  biijus- 
modi,  quia  haec  nimiruni,  et  per  onicium  corporis 
et  teinpora  opportuna  lieri  necesse  est.  Ipsa  autem 
charitas,  ciijus  instinctu,  h£c  foras  aguutur,  qu» 
intcriori  homini  pra^idet,   semper  ibideni  baberi 


bus,  aperiri  sibi  ostium  in  Domino  per  illuminalio-  B  poiest ,  quamvi*  in  publicum  non  semper  ostcndi 
nero  ndelium,  hoc  intelligitur,  ibi  evm  videbitis,  id      potest. 


est,  roembra  ejiis  invenietls ,  ibi  et  ihi  vivum  cor- 
pus  ejus  et  in  eis  qui  vos  suscepcrint  agnoscctis. 
Secundum  iliud  autcin,  quod  Galila^a  jnterprelatur 
revelatio,  nou  jam  in  forina  servi  intelligendum 
est,  sed  in  illa  qua  rcqualis  csl  Patri,  qiiod  promisit 
apud  Joanuem  dilectoribus  suis,  cum  diceret  :  Et 
ego  dUigum  eum ,  ct  ostendnm  meipsum  illi,  llla  erit 
rcvebtio  lanquam  vera  Galikea,  cum  similes  ei  eri- 
ifiM,  ubi  eum  videbimus  sicuti  est,  Ipsa  erit  ctiain 
beatior  transmigralio  ex  isto  socculo  in  illam  xtcr- 
nitatem,  si  ejus  prxcrpUi  sic  ainplcctamur,  ut  ad 
dextr.im  ejus  scgrrgari  mcrcamur.  Tunc  eniin  i!)unt 
sinistri  in  coniI>ustionem  seternani ,  justi  autcni  in 
viiani  xtemam. 

CO.NCORDIA. 

In  assumptionc  asccnsionis  Doinini,  istaruni  dua- 
rum  fit  coucordia  leciionum. 

DOMINICA  POST  ASCENSIONEM  DOMIM. 

FP1ST0I.A   PRIMA   BEATl   PETRI,   CAP.    IV. 

t  Estote  prudentes  ct  vigilate  in  orationibus.  Ante 
«  omnia  autem  muluara  in  vobismciipsis  charilatcm 
I  conlinuam  habentes,quia  charitas  operit  multitu- 
«  dinem  peccatomm.  Ilospitalcs  invicem,  sine  mur- 
«  muratione.  Unusquisque  sicut  accepit  gratiam,  iii 
«  altemtmm  administrantes  illam,  sicut  boni  dis- 
«  pcnsatpres  multirormis  grati^  Dei.  Si  quis  loqui- 
*  tur,  quasi  serinones  Dei ,  si  quis  luinistrat,  tan- 


C 


Quia  charitas  operit  multitudincm  peccatorum,  ctc. 
hi  eo  maxime,cum  veracilcr  Dco  dicitur  :  Et  dimitte 
nobis  dcbita  nostra,  sicut  et  nos  dimittimus  debitO" 
ribus  nostris.  Et  siquidem  cuncia  opera  bona  qu;e 
facimus,  culpas  quas  fecimus  diluerc  ct  coi)|)erirc 
certum  est.  Sed  hoc  idco  spccialiter  de  charitale 
dicitur,  per  quam  proximis  nostris,  ca  quse  nobis 
debent,  donamus,  quia  justissimum  est  apud  Dcuni, 
ut  juxta  mensuram  pietatis  qua  mensi  fuerimus, 
remetietur  uobis.  Sicut  econtra  tcrribiliter  duros 
cordis  vir  sapiens  arguit,  dicens  :  Uomo  homini  ser- 
vat  tram,  et  a  Dip  qua^rit  medelam,  Nec  dubitandum, 
quod  in  eo  quoque,  qiii  per  charitatom  quidquid 
valet  erga  correctionem  proxiini  adinoncndo,  incre- 
pando,  casliganjo  operatur,  charitas  ipsa  opcrit 
multitudinem  peccatorum. 

Si  quis  loquitur,  quasi  sermones  Dei.  Timcns  vi- 
delicet,  ne  praeter  voluntatem  Dei,  vel  praeter  quod 
in  sanctis  Scripturis  cvidcnter  prsecipitur,  vel  dicat 
aliquid,  vel  imperet,  et  inveniatur  tanquam  falsus 
testis  Dei,  aut  sacrilegus,  vel  introducens  aliquid 
alienum  a  doctrina  Domini,  vcl  ccrte  subrelinquens 
ct  praeteriens  aliquid  corum  quse  Deo  placita  sunt, 
cum  ipse  manifestissime  pnedicatoribus  veritatis, 
de  his  quos  ad  vilam  imbueraat  prxcipiat  dicens: 
Docentes  eos  servare  omnia  quaicunque  mandavi  vobit 
(Hatth,  ultimo) ;  etenim  qux  ipse  mandavit  non 

«  quanrex  virtuleTuam  administraV  De'usT'ur^  ^  ^^'^^  ^^  ^»^^  "«"  ^'^  ^^'^^  ^^  ^™"'^  *"**  *"^^^"" 

bus  ad  servandum  tradere  jubet. 

Si  quis  ministrat,  tanquam  ex  virtute  quam  admi* 
nistrat  Deus.  Tanto  humilius  impendat  quisque  pro- 


'  omnibus  honorificetur  Deus  per  Jesum  Chrislum 

'  I^minum  nostmin.  i 

^^Mtotf  prudentes  et  vigilate  in  orationtbus,  Et  Do- 

'"'atis  in  Evangclio  nos  incerti  finis  intuitu  senipcr 

^'^w^e  ac  vigilare  prxcepit;  ait  namque,  loquens  de 

^  Judicii  :  Vigilate  itaque  omni  tempore,  orantes^ 

^igni  habeamini  fugere  ista  omnia,  quce   futura 

,  et  stare  ante  fUium  hominis,  Bene  autem  in 

Aionibus  vigilare  jubemur,  ut  cum  stamus  ad 

aonem ,  cogitatio  oiunis  carnalis  ct  soicularis 

^^cedal,  ne  qftidqiiain  tunc  animus  praitcr  id  soluin 

^^^^^itel  qiiod  precatur.    Subripit  enim  frcquentcr 

^^^is,  ct  subtiliter  fallens  prcccs  nostias,  a  Deo 


xiino  bonum  omne  quod  potcst,  quanto  ccrtissinie 
novii,  quia  a  semetipso  non  polest  habcre  quoJ  im- 
pendat. 

17  i;i  o//int6us  honorificetur  Deus  per  lesum  Chri- 
stum,  Jiixta  ipsius  Jcsu  Cbristi  pr«eceptuin,  quod 
ait :  Vidcant  vestra  opera  bona^  cl  gtorificent  Palrem 
vestrum  qtd  est  in  cwlis  {Matth,  vi).  Ilonorificatur 
ergo  Dcus  in  aclibus  noslris,  cuni  oiniic  quod  brnc 
ac  sccunduin  vobintitem  ejus  facintfjs,  non  boc 
noblris  iiicritis,  scd  qjus  gralia^  tribuiiuus.  Econtra 


515 


SMARAGDl  ABBATIS 


m 


autem  mala  quae  gerimus,  noslrae  solum  malilia:  A  pnedicarc  quo.l  nosiis,  quoJ  ul  moJo  non.  faciliSt 

iilius  Spirilus  pienitudo  nonduin  adest  vobis. 

Il(cc  locutus  $um  wbis ,  ut  non  icandalizemini  : 
absque  synagogis  facient  vos.  Curavit  namquc  pius 
magister  fulura  discipulis  pravorum  bcila  pncdi- 
ccre,  quo  minus  hxc  cos  venienlia  possent  turbarc. 
Solent  enim  levius  ferri  adversa  quae  prxsciuntur, 
quam  quae  subito  px  desperato  superveniunt,  sicut 
iii  sxculari  litteratura  legilur  :  t  Sxpc  repcntini 
casus  perturbationis  fortissimos  quosque  in  bcllo 
miiites  fatigare  solent.  i 

Sed  venit  liora^  ut  omnis  qui  interpcit  vos^  arbi- 
tretur  obsequium  se  pra^stare  Deo.  Arbitrabanlur  ob- 
sequium  se  prxstare  Dco  Judbci,  in  eo  quod  mini- 
stros  Novi  Testamenti  odiis  insequcbanlur  et  morle. 


yel  incrtix  vel  ignoranliac  deputamus. 

EVANGELIUM  JOANNIS,   CAP.  XV. 

c  Cum  autcm  vencrit  paracletus,  quem  ego  mit- 
c  tam  vobis  a  Patre  spiritum  veritatis,  qui  a  Patre 
procedit,  illc  testimonium  perhibebit  de  me.  Et 
vos  testimonium  perhibebitis,  quia  ab  initio  nve- 
cum  estis.  Hxc  locutus  sum  vobis,  ut  non  scan- 
dalizemini.  Absque  synagogis  facient  vos,  scd 
venit  hora,  ut  omiiis  qui  interAcit  vos,  arbitretur 
obsequium  se  prsestare  Deo.  Et  haec  facient  vobis, 
c  quia  non  noverunt  Patrcm  neque  me.  Sed  hxc 
c  locutus  sum  vobis,  ut  cum  vcnerit  hora  eorum 
c  reminiscamini,  quia  ego  di\i  vobis.  » 
Cum  autem  venerit  Spiritus  paractetus ,  quem  ego 


mittam  vobis  a  Patre  meo^  Spiritum  veritatis,  qui  a  ^  Sed    sicut    illis   testimonium    perhibct  Apostolus,. 


Patre  procedit.  Ex  mullis  sancti  Evangelii  locis  in- 
venimus,  quia  discipuli  antc  adventum  sapcti  Spi- 
ritus  minus  capaces  erant  ad  inielligendum  arcana 
divinrc  sublimitatis,  minus  fortes  ad  toleranda  ad- 
versa  humanx  pravitatis,  sed  eis  adveniente  Spiritu 
cum  augmento  divinx  agnitiouis  data  est  etiain 
constantia  vincendi  humanx  pcrsecutionis  lenla- 
menta.  (Jnde  eos  Spiritus  sancti  adventu  promisit 
roborandos  csse,  vel  ad  fiduciam  pracdicaliouis,  vel 
ad  constaiitiam  passionis^  sicut  in  ipso  princi()e 
apostolorum  factum  cssc  cognovimus,  qui  prius  ad 
unius  ancillae  vocem  Chri^tum  timuit  confiteri, 
quem  postea  palam  ct  omiiibus  ca^tcris  constantius 


a^mulationem  Dei  habent,  sed  non  secundum  scicn- 
tiam.  Arbitianlur  ergo  Icgis  xmulatores  obsequiuni 
sc  prxstarc  Dco,  dum  prxconibus  grati.e  neces  in- 
ferunt,  sed  frustra.  Legem  qux  per  famulum  data 
est  defendunt,  qui  gratiam  quam  ipscFilius  oOerl, 
accipere  renuunt,  incassum  DeoscPatri  placcrc  sestl- 
mant,  qui  Dei  filium  contemnere,  iino  etiam  pcr- 
sequi  ac  blasphcmarc  laborant.  Duo  dixit  illis  essc 
ventura  a  Judaeis,  id  est,  ut  eos  extra  synagngam 
facerent,  et  ut  eos  intcrficcrent,  qux  etiam  ad  eu- 
mulum  damnationis  illius  populi  pcrtinebant,  cl  ad 
saiutcm  gentium  profutura  fuisscnt,  sicut  PauIuSfin 
Aclibus  apostolorum  illis  Juda^is  dixit  :  Quia  indi- 


sancto  Spiritu  roboratus  multis  Judsconim  millibus  ^  gnos  vos  verbo  Dci  fecistiSf  ecce  convertimnr  ad  gcntes 
pnedicavit,  ita  ut  ad  ejus  praedicationem  tria  miilia      {Act.  xni).  Sic  enim  prxcepit  nobis  Dominus  :  Ecce 


virorum  legimus  credidisse,  et  baplizatos  esse,  let 
non  post  multum  temporis  eliam  quinque  millia 
crcilidisse.  Quod  vero  ait :  Qui  a  Patre  procedit,  ct 
slatiin  sulijunxit,  quem  ego  mittamy  siguificat  enini 
quod  XH]ualiter  idem  Spiritus  sanctus  a  Putre  ct 
Kilioproccdit,  et  aiqualiter  aPatrc  etFilio  miititur ; 
sed  propter  distinctionem  personarum  bic  dicitur 
a  Patre  procedere ,  el  a  Filio  milti ,  et  in  cadem 
dislinctione  personarum  unain  esse  operalionem,  ac 
voluntatem  suam  cuin  Patris  voluntate  denuntiet. 
Vciiit  etiam  et  sua  sponte,  qui  aHiualis  est  Patri 
ctFillo,  quo  cognoscatur  uiiam  esso  voluntatem 
alqiie  operationem  sanctuc  Trinitatis. 


dcdi  te  in  lucem  gentiumy  ut  sis  snlus  mea  usque  ad 
extremum  terra;  {Isa.  xlix).  Sequitur. 

El  licec  facient,  quia  non  noverunt  me  ,  neqne  Pa- 
treni  meum.  Quia  enim  Filius  in  Patre,  et  Pater  est 
\\\  Fiiio,  etquiviJet  Filium,  videt  et  Patrem,  palet 
profecto,  quia  quicunque  Filii  credulitalcm  obstinalc 
rcjiciunt,  ncc  Patrcm  nosse  probantur. 

Sed  liacc  locutus  sum  vobis  ,  ut  cum  veneril  hora 
eorum,  reminiscamini y  etc.  Magna  consolatio  cst  di- 
scipulorum,  ut  reminisccrcnt  ante  pnedicla  esse  a 
inagistro  qua;  passuri  cssent,  ut  eumdcm  se  scirent 
habere  adjutorem,  et  remuncratorcm,  pro  ciijus  no- 
iiiine  lalia  passuros  se  ess.\  pnedictum  cst  iilis. 


i//e,  inquit,  testimonium  perhibebit  de  me,  et  vos  Hcec  ab  initio  vobis  non  dixi,  quin  vobiscum  eram. 

•f*«MAMi.>M.       mt^mtl.ZL^Litlm.  i\m.l^       ^..^ I.;»..       J -.   « ■  L/      /"V ^ »_       ._•»•_        •II»  !•         •.       _«•  .  •  _    r»  T 


lestmonium  perhibebitis.  Quia  qua;  spiiitu  intus  do- 
coiite  pcraperunt,  haic  abjecto  limore  pracstiterunt 
foris  loquendo  et  aliis  roinislrando.  Ipsc  namqucS:>i- 
ritus  corda  eorum,  ct  ad  scienliam  vcritatis  illu- 
stravit,  et  ad  docciida  qux  nosscnt  culmine  veritatis 
ercxit. 

Cum  autem  venerit  Paracletus ,  ille  testimonium 
perhibebit  de  me.  Tanquam  diceret :  Odio  habuerunt 
et  occidcriint  videntcs,  sed  tale  de  me  Paracletus 
testimonium  pcrhibebit,  ut  cos  faciat  in  me  credere 
iion  vidcnlcs. 

Et  vosy  iiujuit,  tcstimonium  pcrhibebitiSy  quia  nb 
initio  mecum  estis.  Pcrbibebil  Spirilus  sanctus,  pcr- 
hibebiiis  ct  vos,  quia  ab  inilio  mccum  cslis;  poleslis 


Qusc  sunt  qux  ab  initio  illis  non  dixit  etiam  dcSpi 
ritu  sancto,  quem  missurus  erat  illis  aPatre,  el  dc 
consolalione  et  confirmatione  ejus<lcniS;)iritiis ,  qiro 
consolandi  et  roborandi  fuisscnl  ?  Ut  omnia  luuiidi 
atlversa,  vcl  Judxonim  scandula  ct  perseciitiones , 
iibero  animo  formidare  non  dcbuissent.  lla^c  ab 
initio  non  dixi,  quia  vobiscnm  erain,  quia  mea  pnc- 
sentia  consolabatur  vos. 

CONCORDIA. 

Istarum  duarum  in  charitatis  ofOcio  fit  concordia 
leclionum. 

IN  SABBATO  PENTECOST. 

I.KCTIO   ACTLUM   APOSTOLOnC.M ,    CAI'.    XIX. 

i  Faclum  cil  cum  Apollo  cssct  Coriiilbi,  ut  Paulus 


517  COLLECTIONES  IN  EriSlOLAS  ET  EVANGELL\.  518 

<  peragraU8saperioribusparlibus,TenirelEpIiesuui,  A  lur.   Ut  qiii  illccCiirosa  pcrsiiasionc  s:ia,  gciicris  hu- 

maiii,  qui  in  priiiioi-dio  sui  spiraculum  viue  acccpc- 
rat,  habitatorcrat,  cjus  virlnte   ct  sacratissimo  si- 
gao  per  ministeriuui  saccrJotum  cxirc  eogatur.  Qiii 
cl  in  discipulossuosinsuinassc,etspirilus  immuiidos 
increpasse  lcgitur.  Undc  et  exorcizalur  idem  mali- 
gnus  spiritus,  ut  exeat  et  recedat  ab  illo  plasmatc  , 
quod  jamdudura  per  peccatum  primi  hominis  possi- 
debat.  Et  quia  non  e$t ,  jiixta  Apostolnm  ,  conventh 
Christi  et  Detialj  nec  societas  tuci  ad  tenebras ,   cgrc- 
dianlur  tencbne  et  lux  vera  Christus   ingrediatiir. 
Exorcismus  pr«lcrea  est  sermo  incrcputionis  sive 
conjurationis.  Unde  et  in  Aclibus  apostolorum  cxor- 
cista;  fuisse  lcguntur  (4c/.  xix) ,  ci  saiicla  Ecclesia 
inter  gradus  ecclcsiaslicos  cxorcistarum  etiam  mi- 
B  nisterium  habet.  Sciendum  namque  est,  quia  cuni 
cxorciratio  sit,  ille  procul  dubio  cxorcizatur,  qni  ct 
baptismati   et  saliiti  fidelium,  et  omnibus  virlulibus 
contrarius   est.  lllo  eniin  exorcizato,   sive  cxpiil- 
80,  divini  verbi  condimcntum  credcnlibus  datiir.  Et 
idcirco,  hi  qni  baplizandi  sunt,  salcm  in  sacramcnlo 
accipiunt,  ut  ejus  gustu  condimentum  sapicntix  per- 
cipianl,  ncquc  a  sapore  Cliristi  desipianl,  ct  sinl  hi- 
sulsi  et  fatui.  Post  cxorcizationcm  et  exsufnationem 
syni]>oli  sequitur   tralitio.  Quod  symbolum  Grxce 
9uuCo/oy,  Latinc  inJicium   vel  signum  ,  vcl  coliatio 
intcrpretatur.  Indicium ,  quia  per  id  indicatur  iidci 
intcgritas.  Signum,  quoif  eo  bene  relento  el  intcU 
leclo,  fideles  ab  inGdelibus  discernuntur.  Coliatio, 
quia  in  eo  apostoli  omnem  integritatem  contulcrunt. 


t  el  inveniret  qaosdam  discipulos ,  dixitqiie  ad  eos : 

•  SiSpiritumrsanctumaccepistis  credentes?  Atilii  di- 

•  xenint :  Sed  neque  siSpiritus  sanctus  est  audivi- 
I  inns.  Ille  Tcro  ait :  In  quo  ergo  baptizati  estis?  Qui 
c  dixeninl  :  in  loannis  baptismate.  Dixit  autcm 
t  PbuIus  :  Joannes  baptizavit  baptismo  pocnitcntioc 
t  populuro ,  dicens :  in  eum   qui  ventnrus  est  i^ost 

<  ipsum  ut  cred^rent,  hoc  est  in  Jesum.  His  auuitis, 

<  baptizati  sunt  in  nomine  Domini  Jesu ,  et  cum 
«  imposuisset  illis  manus  Paulus,  venit  supcr  eos 

<  Spiritus  sanctus,  et  loquebaiitur  linguis  et  proplie- 
I  tabant.  Erant  autem  omncs  viri  fere  duodecim. 
t  Introgressus  autem  synagogam,  cum  fiducia  loquc- 

<  batup,  per  tres  menscs,  di  putans,  et  suadens  dc 

<  regno  Dei.  » 

Factum  est,  cum  Apotto  esset  Corinllii ,  ut  Paulus 
peragratit  superioribus  partibuSy  veniret  Ephesum,  et 
inveniret  quosdam  discipuloSj  dixitque  ad  eos:  Si  Spi- 
ritum  sanctum  accepistis  credentes  ?  At  itti  dixeruntf 
ctc.  (Ex  Beda.)  Cum  Ecclesioe  regula  sit,  fidclos  in  no- 
mine  sanctac  Trinitalis  baptizari,  qnairilur  quomodo 
Lucaspcr  totum  libcHihujustcxtum  non  aliter,  quam 
in  nomine  Jesu  Clirisli ,  baptismum  dari  lesietur. 
Quod  ila  beatus  Ambrosius  solvit,  quia  per  unitatcm 
noniinisimptetum  mystcrium  sit,  qui  siveCbristum  di- 
cas,et  Deum  Patrem,quo  unctus  est  Filius,  et  ipsum 
qui  unctos  Filium  et  Spiritum  quo  unctus  est ,  desi- 
gnasti.  Scriptum  est  enim  :  Jesum  a  Nazareth,  quo- 
modo  unxit  eum  Deus  Spiritu  sancto.  Sive  Patrem 


dicas,  el  Filium  ejus,  elSpiritum  oris  paritcr  indica-  C  q^q^  autem  omnes  pari  fldei  sinceritate  corde  reli- 


8li,  si  umen  id  etiam  corde  coraprehendas ,  sive 
Spiritum  dicas,  el  DeumPatrem,  a  quo  procedit  Spi- 
rilus,  et  Filium,  quia  Filii  quoque  ct  Spiritus  iiun- 
cupasti,  ut  ralioni  copuletur  anctorilas.  !n  Spiritu 
qooqiie  reclc  bapUzari  f osse  Scriptnra  indicat ,  di- 
cente  Domino :  Yos  autem  baptizabimini  in  Spiritu 
$ancto,  ut  Apostolus  ait :  Omnes  enim  in  ipso  corpore 
tn  uno  Spiritu  baptizati  sumus.  Aliter  pracipue  con- 
grail  nos  in  nomine  Domini  Jesu  Cbristi  baptizari , 
quia,  sicut  Apostolusait :  Quicunque  baptizati  sumus 
in  Christo  JesUy  in  morte  ipsius  baptizati  snmus,  etc. 

(Rom.  vi). 

Qiiicunque  eniro  ad  apostolos  credenles  baptizandi 
adveniebant,  instruebantur  ct  docebantur  ab  eis,  et 


nebant,  ore  confcssi  sunt,  et  singuli  proprias  sentcn- 
tias  conrerentcs,  symbolum,  id  est,  totius  fidei  coUa- 
tionem  ediderunt.  Discessuri  enim  ab  Invicem,  nor- 
mam  futune  pnedicationis  in  communi  st^tucrunl , 
ne  localiterab  invicem  discedentesdivcrsum  aliquod, 
vel  dissonum  praedicarent.  Decentissimum  namque 
et  utile  erat,  ut  quibus  crat  anima  una,  ct  cor  unum 
in  Domino,  et  quossanctiSpiritusafllatus  vcgctabat, 
et  fidei  etiam  unius  confessio  exornaret.  Ncc  eniin, 
dirimi,  in  aliquo  vel  poterant,  vel  debebant ,  qui 
unius  fidei  vinculo  nectebantur.  FiJes  qux  in  hoc 
symbolo  continetur,  ita  ab  his  qui  baptizandi  sunt 
intelligi  debet,  ut  credant  in  Deum  Patrem  omnipo- 
tcnlcm  creatoremomnium  visibilium  et  invisibiliuin, 


inslnicti  et  docti  de  sacramento  baplismatis,  et  de  ^  qui  solus,  qui  non  est  de  alio.  Ideo  solus  appellatur 

.  aa  ^A*  •••  ^  ^--__      i — ^  M.  .  m  _  •  W  ^i  •  •  _  ^  •  •  • 


cxleris  rcgulis  fidei  accipiebant  sacrosanclum  my- 
slcrium  baptismatis. 

Calechumenus  aulem,  audiens  sive  inslrucliis  in- 
lerpretatur.  Genus  enim  humanum  audit,  et  instrui- 
tn  r,  anlcquam  ad  baplismum  vcniat.  El  qiio J  iicr 
M  wn  quondam  audierat :  Audi,  Israet,  Dominus  Deu» 
^rM-ui,  Deus  unus  est{Deut.  vi) ,  et  per  lcgeni  cl  pro- 
(>lielas  instrucbatur,  ad  unius  veri  Dei  cultum,  modo 
ft>^r  sacerdotuni  ministerium,  utaudiens  cincialur,  et 
*»i5ilrui  valeat,  utrelictoritu,  quo  crealunedescrvie- 
^^l,soIicreatoriDeodeserviat.  Inquorumeliain  facic 
^  saccrdotepcr  exsufllationeni  signuni  crucis  ficbal, 
^lcidiabolus  fuparclur,  ci  Chrislo  via  pr.cpararc- 


ingcnitus,  et  in  Jesum  Christum  filium  ejus,  per 
quem  omnia  facta  sunt,  verum  Deum  unigenituni, 
verumqucDeiFilium,  non  factum  adoptivuin ,  scd 
getiilum,  et  unius  cum  Patre  subslantix ,  atque  ita 
per  omnia  xqualcm  Deo  Palri,  ut  nec  temporc ,  ncc 
gradu,  nec  polestate  essc  possit  inferior,  tanlumqne 
essc  iiluni  qui  est  genitus  quantus  est  iile  qui  ge- 
nuit,  credant  eum  eiiam  natum  de  Spiritu  sancto,  et 
Maria  semper  vjrgine,  id  est,  ut  spiritu  sancto  coo- 
pcrante,  verum  sibi  corpuscx  virgine,  idcm  DeiFi- 
lius  assumpserit,  ut  qui  erat  in  divinitalc  Dei  Patris 
filius,  ipse  factus  sit  in  humanitatc  hominis  matris 
filius.  Crcdant  etiam  cuni  desccndisse  ultimo  tcmpoic 


519 


SMARAGDl  AfiBATlS 


320 


pro  refiemplioue  mundi  a  Patre,  qui  nunquam  dcsiit  X  contradico  (ha.  l).   Relrorsum  non  abii ,  ut  qua; 


esse  cum  patre,  et  hominem  verum  factum,  ul  Iiu- 
manum  genus  homo  liberaret ,  et  ipse  qui  absque 
initio,  a^terniiatcm  cu;n  Patre  et  Spiritu  sancto  pos- 
sidet,  in  fine  saeculorum,  perfectum  naturx  nostrx 
hominem  suscepcrit,  et  verbum  carofactumsil,  assu- 
mendo  humanitatem,  non  permutando  divinitatem ; 
credantetiam  eum  pertulisse  passioncm  etmorteni, 
non  virtute  divinilatis,  sed  In  infirmitate  humanita- 
tis,  mortuum  vera  camis  morte,  resurrexisse  vera 
carnis  resurrectione,  et  resurrectione  sua  spem  no- 
bis  resurrectionis  contulisse.  Ita  duntaxat,  ut-  sicut 
ille  tertia  die  resurrexit  vivus  a  morluis,  ita  et  nos 
m  fine  saeculorum  resurgamus,  in  eadem ,  qua  nunc 
vivimus  came.  Credant  etiam,  eum  in  eodem  cor- 


spiritaliter  dicuntur  spiritalitcr  audientes  ad  spirita- 
lium  opemm  cmolumenta  perveniant.  Quia  crgo  di- 
vinitas  horoinem  assumcns,  quoddam  ex  conncxione 
duamm  substantiaram,in  unaDeiFiiii  persona  colly- 
rium  fecit,  unde  genus  humanum  quod  caecum  a  pri- 
mis  pareutibus  natum  erat,  iiluminaret ,  non  ab  rc 
sputo  aures  tanguntur  et  nares,  utqui  expuens  iin- 
guam  muti  tetigerat,  et  sputo  iulum  fcccrat,et  oculos 
cseci  nati  aperaerat,  nunc  per  ministerium  sacerdo- 
tum,  et  auditum  spiritalem,  his  qui  baplizandi  sunC 
tribuat,  et  recte  loquendi,  id  est,  fidem  veram  confitcn- 
di  facultatem  praebeat,  et  nares  quibus  bonum  Ghri- 
sti  odorem  capiant  aperiat.  Pectus  enim  illius  qui 
baptizatuT  refcrtumsemper  esse  debet,et  divini  odo- 


pore,  quod  dc  virgine  assumpsit ,  et  passionem  sus-  ^  ris  nectare  et  spiritali  unctione  delibutum.  Unde  et 


tinuit,  et  resurrexit,  ascendisse  in  coelum,  el  in  co- 
dem,  ct  nunc  esse  ct  ad  jiidicium  veuturuui  esse,  et 
resuscitalis  omnibus  dare  aiiis  pro  pcccatis  supplicii 
a:ternisententiam,aliis,  pro  justiti^  meritis,  xteruae 
bealitudinis  prjcmium.  Gredant  et  inSpiritum  sau- 
ctum,  Deumverum,  exPatrcFilioque  procedentem, 
aequaiem  per  omnia  Patri  et  Filio,  volunlale ,  polc- 
staie,  aeleroitnte,  subslantia,  nec  csse  in  bac  saucla 
Trinitatc  ulios  gradus,  quibus  aliquissui>erior,  infe- 
riorve  dici  possit.  Gredant  ctiam  sanctam  Ecclcsiam 
catholicam,  id  est,  universalem,  non  in  sanctam  Ec- 
clesiam,  ut  credentesin  Trinitatcm,credant  ejusdem 
sanctae  Trinilaiis  donum  esse,  sanctam  JEccIesiam,  a 
cujus  coinmunionc  discedentes,  sdusmatici  et  haere- 


etiam  bis  qui  baptizandi  sunt,  pectus  de  oleo,  ct  sca- 
puLc  tanguntur,  utillius  olei  sancli  vidclicetSpiri;us 
unctionc  liniti ,  de  quo  Apostolus  ait :  Sicut  unctio 
ejus  docet  vos  de  omnibus  (I  Joan,  ii)  ante  et  re- 
tro  munili,  id  est,  contra  omnia  prospera  sive  ad- 
versa  sint  circumspecti,et  ccelcstium  animalinm  imi- 
tatione  ante  et  retro  plcni  sint  oculis,  i  J  est,  in  prx- 
teritum  et  futurum  respicicntes ,  saliitis  suae  custo- 
diam  non  amiltant.  Tangitur  cis  pectus  ut  cum  Da- 
vid  dicere  possint  :  Et  nmericordia  ejus  pra^veniet 
me  (Psal.  lviii).  Tanguutur  scapulx,  ut  cum  eodcm 
dicant :  Et  misericordia  ejus  subsequetur  me ,  id  est 
anteriora,  ut  bene  vclint,  posteriora  ,  ne  rmstra  vc* 
lint.  In  cordis  nomine  sxpe  meus  designator  ,  siciit 


tici  vocantur,  ct  xterna  damnatioue  puniuntur.  Li      est  illud  :  In  tolo  corde    meo  exquisivi  te   (Psal. 


ojus  vero  communione  perinanentes,  et  membra 
Gliristi  essc,  et  remissioncm  peccatorum  percipcre , 
ad  vitam  aelernam  pertincrc.  Quia  ergo  parvuli  ncc- 
dum  ratione  utentcs,  ha^c  minimc  capcre  possunt, 
oportet  utcuin  ad  intclligibilciu  xtatem  pervcucrint, 
doceantur  et  fidci  sacrainentis,  ct  confessionis  sua; 
iiiyitcriis,etveracitcrcredant,  cldirigeuticura  custo- 
(liant  confcssioncm  suam.  Plane  diximus,  quia  quam- 
vis  illi  necdu:n  loqui  possiiit  pro  illis  cl  confitentur 
ct  loquuntur,  qiii  cos  dc  lavacro  fontis  suscipiuut. 
Nec  immerito  dignum  cst,  ut  qui  aliomm  pcccatis 
obnoxii  sunl,  aliorum  etiam  coiifessione,  per  miui- 
sterium  baptismatis  remissionem  originalium  perci- 
piant  peccatomm. 

Tanguntur  itaquc  dc  sputo  nares  et  aures,  el  di- 
citur  efTcta.  Narcs,  ut  Ghrislum  in  odorc  unguento- 
rum  sequantur  ct  dicant :  Trahe  me  post  te,  curre- 
mus  (Cant,  i),  et  cum  Apostoio  coufiteautur,  diccn- 
ics:  Chrisli  bonus  odor  sumus  Deo  (// Cor.ii),  ct 
illiiis  membra  cfficiantur,  cui  dicitur  :  Et  odor  vesti- 
mentorum  suorum  super  omnia  aromata.  Tanguntur 
el  aures  ut  audienles  verba  Dci,  et  facienles  ca  si- 
inilcs  sint,  secundum  Evangclium,  viro  sapienti,  qui 
(vdificavit  domum  suam  supra  petram  (Matth,  \\\) , 
cl  spirilali  auditu  seinper  spiriudia  auscullcnl ,  ut 
cum  DaviJ  dicerc  possint  :  Audiam  qnid  loqnntur 
in  me  Dominus  Deus  (PsaU  lxxxiv).  Et  cuin  Isaia  : 
Dominus  Deus  apcruit  mihi  aurem ,  cgo  autem  non 


(^xYiii).  Et  in  olei  noininc  inteiligitur,  uuctio  sancti 
spiritus,  sive  opera  luminis  et  misericordix.  Gordis 
locus  unctione  utrinque  munilur,  idest,  aiuerias  et 
posterius,  ut  undique  mcns  Ghrisliani,  et  pinguedine 
sancti  Spiritus,  et  operibus  luminis  atque  misericor- 
dix  cxuberet.  Quibus  bene  exuberat ,  si  abrenun- 
tlando  diabolo  ct  opcribus  ejus,  dominationem  illius 
aspernatur,  et  jiigum  quod  se  premebat,  illius  olci 
unctione  falescat ,  et  impleatur  illud  propheUcuni : 
Computrescet  jugum  a  facie  olci  (Isa.  x).  Abrenun- 
tiare  etenim  poni  solet  pro^  eo  quod  cst ,  spemerc , 
ejicere,  contradiccre,  sive  aliud  quid,  quod  hoc  Tcr- 
bo  in  hoc  sensu  exprimi  potest.  Quain  abreuunlia- 
j)  tionem  recte  confessio  sanctx  Trinilatis  sequitur :  Ut 
ubiabundavit  peccatum^  superabundet  gratia(Rom»  v). 
Satanae  enim  qui  et  diabolus  nuncupatur  a  fideliKms 
abrenuntiatur,  ut  Domino  salvatori  liberius  servia- 
tur,  quia  juxta  cjusdem  Doinini  vocem  :  Piemo  po- 
test  duobus  dominis  servire  (Matth.  vi).  Abrenuntia- 
lur  etiam  operibus  ejus,  quia  opera  illius  contraria 
sunt  Salvatoris  operibus,  nec  minus  in  terra  poropis 
ejus  abrenuntiatur,  qux  utique  opcra  sunt  Salanx, 
sed  eo  quasi  disccrni  videntur  a  cxlcris  opcribus 
cjus,  quia  in  eis  supcrbia,  cujus  auctor  illc  est.etquae 
eum  dejecit,  quodaininodo  dcsignatur.  Ponipx  igitur 
ejus  sunt,  ambilio,  arrogantia,  vana  gloria,  ct  ca^tcra 
hujiisccmodi,  qua:  fonte  supcrbix  proccdere  noscun- 
tur.  Foiis  qiioquc  baptismi  similitudincm  gerit  srpul- 


321  COLl.ECTIONES  IN  EPISTOLAS  ET  EVANGELIA.  32i 

cri  Cbristi,  quo<J  noviim  fuissc  Ipgiuir,  qui.i  qui-  A  qualuor  mundi  parlcs.oriftntim  viaclicel  el  occiden- 

tem,  septcnirionem  et  meridicro,  derivata  est.  Huuc 


cunque  in  co  consepclilur  Christo,  el  ei  conresurget, 
secundumeumdcm  Apostolum,  in  novitatc  vil.nc  am- 
bulare  debet,  cujus  fontis  sex  gradus  sunt ,  tres  in 
descensu,  tres  noctes ,  et  tres  in  ascensu  ,  tres  dics 
signiflcare  videntur.  Idcirco  autem  baptisfnus  non 
iteratar,  qiiia  et  Cbristus  non  amplius  quam  semel 
moritur.  Peccata  enim,  quse  post  baptismum  com- 
inittuntur,  poenitentls  lacrymis,  eleemosynis,  et  cas 
teris  bonorum  opcrum  exbibitionibus,  non  baptis* 
matis  iteratione  delentur.  Dominico  interea  corpori 
scpeliendo,  mundissima  linteamina,  et  aromata  ad- 
hihentar,  quia  et  is  qui  Christo  sepeliri  desiderat,  si 
jam  xias  permittit ,  quamvis  mortuus  sit  per  origi- 
nale  peccatum,  quod  adhoc  portat,  del>et  tamen  bo- 


eniraSpiritum,  qui  a  Patre  Filioque  procedit,  idem 
Dominus  apostolis,  et  per  apostolonim  et  eonim  suc- 
cessorum  ministerium  sanct»  sune  tribuit  Ecclesiic, 
cujus  dona,  quanquam  ex  uniiisSpiritiis  fonle  proce- 
dant,  videntur  quodammodo  quasdam  h.nbere  pro- 
prietates.  Aliud  est  enim  sapere,  ^aliud  inteliigere  , 
quia  mulliqukiem  aslerna  sapiunt,*sed  haec  intelligere 
minime  possunt.  Sapientia  ergo  mentem  quam  insc- 
derit,  de  ajternorum  spe  et  certitudine  replet.  Intel- 
lectus  eo  quod  secreta  penetrat,  cor  quod  tetigerit, 
reficiendo  ejus  tenebras  illuslrat.  Consilium,  dum 
esse  quempiam  praecipitem  prohibei ,  ratioiie  ani- 
roum  replet.  Fortitudo  vero  cum  advcrsanon  mclult, 


norum  openim  exhibitione  flagrare,  et  mundis  indui  B  trepidanti  menti  confidentiaro  praebet.  Scicntia 


cum 


vestibus.  De  quibus  propheta  sacerdotes  indui  orat, 
com  dicit :  Sacerdotes  tui  induantur  jmtltia  {PtaL 
cxxxi).  Quia  ergo  oronia  in  baptismi  ratione  redolent 
mjsieriis  el  exubcrant  sacramentis,  opportunum 
erat,  ut  noviis  homo  nova  acciperet  yestimenta,  et  pur- 
galus  veteris  noxne  colluvioue,  c^ndidanim  vestium 
indoeretur  nitore.  Moses  enim  Aaron  et  filios  ejus 
prius  aqua  lavavit,  et  post  lineis  induit  veslimcntis. 
Qiiia  noster  verus  Moses  qui  populum  de  iflgyptia 
senritute,  de  gcntilitatis  videiicet  errorc  liberat,  qui 
esi  BiediatorDci  ethominum,  sui  nos  inenarra!)iiisa- 


ignorantlam  fugat,  et  lumine  suo  eum  quem  rcple- 
vcrit  illustrat.  Pietas ,  misericordix  operibus  eum 
quem  repleverit,  exuberare  concedit.  Tiinor,  dum 
premit  mei\tem  ne  de  praesentibus  superbiat,  de  fii- 
turis  illam  spei  refeClioneconfortat.  Sic  eniro  quodain 
adminiculo  sui  invicem  sihi  succumint,  ut  duin  alia 
aliie  suffragatur,  vitoe  ordo  et  status  decentissiine 
componatur.  Minor  quippe  est  sapientia,  si  inieiie' 
ciu  careat.  Et  valde  inutilis  intellectus  est,  si  ex  sa- 
pientia  non  snbsistnt.  Qiiia  cum  altiora  sine  sapien- 
tia»   pondere  penetrat,    sna  illum    levitas  gravius 


c:ranientiundapurificat,etbonorumoperiimindumen- '  ruilurura  levat.  Vilc  est  consilium,  cui  robor  forli* 

lis  exornat.  Baptizatorum  ilaque   capita  chrismate  tudinis  decat,  quia  qiiod   tr.ictando   invenil,  carcns 

liniuiitur,  ut  iu  regiio  etsacerdotio  Ecclesix  dclibiili  viribus,  usque  ad  perfectionem  operis  non  perdiicil,. 

H  Christiaui  nominis  pnerogalivam  accipiant,  ct  ejiis  et  valJe  fortitudo  destniitur,  nisi  per  consilium  ful- 


membra,  qui  eos  redeinit,  et  eorum  caput  est,  cflici 

valeant.  Capita  itaque  eorum  qui  rogencranlur  cx  aqua 

el  spiritu  sancto  mystico  vebmine  lcgunlur  ,  ut  cis 

per  relrum  dtcatiir  :  Vot  cstis  genus  electum^  regale 

sficerdolium ,  gens  sancta ,  populus   acquisitionit  (/ 

Petr,  ii),  el  boc  vclamine  et  diadema  regium,  et  sa- 

cer«lo(.iIis  capitis  vclamentum  significetur;  et  qnia 

|ier  caput  mons  plcnimque  in  sacro  eloquio   p.ccipi 

solet,  jaxta  illud :  Hespicite  et  levate  capita  vesira 

(Luc.  xxi),  mens  renalorum  et  regirc  dignitatis  orna- 

menta,  et  sacerdotalis  verticis  habeat  tegumeut:i,  iit 

et  contra  vilia  saccrdotali  velamine  miinialur,ct  vir- 

tutiim  gemmis  spiritaliter  exornelur,  el  unctione  sa- 

crosancli  chrismatis  liniatur,  quibus  etiam  scptifor- 

mis  gratianSpiritus  per  chrismatis  unctionem  con- 

ciMlitiir,  itt  non  solum  sancli  Spiritus,  qni  uniiis  cst 

Ciim  PatreelFilio  substanlinc,  sed  tolius  sancLeTrini- 

latis  habilaculura  enici  mcreantur.  Spiritus  paracie- 

^tis  sepliformis  eliam  gratiae  dicitur ,   propler  sopte- 

"arii  niiraeri  mysterium,  in  qiio  summa    pcrrcclio 

'ntcliigitur.  Est  cnim  compositus  ex  toto  primo  pari, 

^'  cx  lolo  primo  irapari :  ex  loto  priraopari,qni  di- 

^ifJi  potest,  et  ex  tolo  primo  impari,  qui  dividi  iion 

l^lesi.  li.ibct  eniin  in  tcrnario  mvsleriura  Triniintis, 

•■^  quaicrnario  Evangclii.  Sive  eniin  Ires  pcr  qiiatiior, 

^*Vc  qualuor  per  tres  multiplicenlur,  ad  duodcnariuni 

*^^^inerum  surgilur,  quia  mysierium  sanctx  Triiiiin- 

^^  ct  doctrina  Evangclii  pcr  duodecim   apostolos  in 


D 


ciatur,  quia  quo  plus  se  posse  conspicit,  eo  virtiis 
sine  rationis  modcramine  deterius  in  pncceps  ruit. 
NuIIa  est  scientia,  si  utilitalem  pietatis  non  habet, 
quia  dum  bona  cognit.i  exsequi  negligit,  scsc  ad  jii- 
dicium  arctius  stringit,  et  valde  inutilis  est  pietas  , 
si  scientia  discretione  caret,  quia  dum  nulla  hanc 
scientia  illuminat,  quomodo  misereatur  ignorat.  Ti- 
morqiioque  ipse,  nisi  has  cliam  virlutes  habuerit , 
ad  nullum  opus  procul  dubio  bonne  actionis  surgit, 
quia  dum  ad  cuncta  trepidat,  ipsa  sui  formidine  a 
bonis  operibus  torpens  vacat.  Summopere  itaque  ob- 
servandam  est,  et  ipsius  sanct'  Spiritus  adjutoriiim 
implorandum,  ne  sapientia  elcvet,  ne  intelleetusdum 
siibtiliter  currit,  aberret,  ne  consilium  diina  semul- 
tiplicat,  confundnt,  ne  fortitiido  dura  fidiicium  prne- 
bet  priccipitct,  ne  scicnlia  diim  novit  et  non  diligit, 
inflct,  ne  piclas  dum  sc  extra  reclitudinom  inclinat 
intorqueat,  ne  timor  dura  plus  justo  Ircpidat,  in  de- 
sperationis  foveam  mergat. 

Et  cum  imposuisset  itUs  manus  PauluSy  venit  Spi^ 
ritus  sanctus  super  eos,  et  loquebantur  linguisy  et  pro' 
phetabant.  Erant  omnes  viri  fereduodecm^elc,  Qu:r- 
stio  crebra  ventilatur  ,  si  illi  qui  per  ignornniinn» 
forte  non  baplizati^sed  tamen  recLne  fidei  aliquibiis 
bi^ptizati  sunt,  itcrum  baptizari  debeant,  qiiam  hoc 
capitulo  expositnra  reor;  quid  cnim  difl*ert,  utrum 
lunc  antc  inilium  bnptismi  Christi ,  an  nunc  sine 
successione  ejusdem  qiMsque  haptirclur,  cum  ciiam 


523 


SMAUAGDl  AnnATlS 


Sii 


ipse  Joannos  cos  quos  in   fide  el  in  nomine  Chrisli  A  lalis  oculos,  quibus  solummoiIoSpirilus  sanclus  vi- 


licel  venluri  baptizaveral,  iterum  baplizandos  esse 
pncdicaveril  dicens  :  jEj^o   baptizo  vos  aqm.iUeba- 
ptizahil  vos  in  Spiritu  sancto, 

Veruni  judicia  Domini  abyssus  multa.  Ecce  Asia 
nuper  aposlolorum  nec  visilalione  digna  ,  nunc  et 
aposlolico  sacrato  numero  et  prophetali  est  munere 
sublimala,  et  notandum  quod  Spiritussanctus  ethic  in 
duodecim  discipuUs  et  supra  in  centum  et  viginti , 
qui  est  duodenarius  numerus  decies  ductus  adventus 
sui  signa  monstraverit,  iliud  in  Ilierusalem,  hoc  in 
Epheso,  qurc  estciviUis  Grascorum  ,  credo  ut  osten- 
dcrct  se,  sive  de  Judjeis  seu  gentibus  credat  quis , 
eos  tanlummoJo,  qui  unitati  Ecclesia^  catholico;  at- 
qnc  apostolica;  communicenl,  implcre. 

EVANCELIUM  JOANNIS,  CAP.  XIV. 

<  Si  diligitis  me,  mandata  mea  servale.  Et  ego 
i  rogabo  Fatrem,  et  alium  Paracletum  dabit  vobis, 

<  ut  maiieat  vobiscum  in  seternum,  spiritum  veri^ 
i  taiis,  qucm  mundus  non  polest  accipere,  quia  non 

<  viJit  cum,  nec  scit  eum.  Vos  autcin  cognoscetis 

<  euin,  qiiia  apud  vos  mancbil,  etin  vobis  crit.  Non 

<  leiihquam  vos  orphanos,  vciiiam  ad  vos.  Adhuc 

<  modicum,  et  mundus  jam  inc  non  videt.  Vos  autem 

<  videlis  me,  qnia  cgo  vivo,  el  vos  vivciis.  In  illo 

<  dic  vos  cognoscclis,  qula  cgo  in  Patre  meo  el  vos 

<  in  mc,  et  ego  in  vobis.  Qui  habet  inandala  raea  et 

<  servatea,  ille  cst,  qui  diligil  me.  Qui  aulcin  dilt- 

<  git  mc,  diligelur  a  Pdlrc  nieo.  Et  cgo  diligam  cum 

<  et  maiiirostabo  ci  me  ipsum.» 


deri  potest,  et  sciri  et  sciendo  intelligi. 

Vos  aulem  cognpscetis  eum^  quia  npud  vo$  manebit 
et  in  vobis  erit.  Erit  ut  maneat  in  a^ternum.  Domi- 
num  narnque  salvatorem  ct  infideles  ante  passionem 
ia  carne  viderunt,  sed  quiaFiliusDei  essCt,  quia  Pa- 
racletus  a  Domino  missus  in  mundum,  non  nisi  fi- 
deles  scire  potuenint.  Spiritum  autcm  sanctom  ne- 
que  oculis  videre  infidcles,  neque  animo  valebant 
cognoscere,  quia  non  indutos  humanitate  discipolis 
apparuit,  sed  ita  ad  eos  venire,  ita  apud  eos  maluit 
manere,  ut  in  ipsorum  cordibus  gratissimam  sibi  se- 
dem  consccraret.  IIoc  est  enim  qiiod  ait :  Vos  autem 
cognoscetis  eum^  quia  apud  vos  manebil^  et  in  vobi^ 
erit.  Qui  autem  invisibiliter  in  hac  vita  manet  com 
B  electis,  visibiliter  utique  eis  gratiam  suae  cognitionii 
eiliilei. 

xVo/i  reHnquam  vos  orphanos^  vemam  ad  vo$.  Vi- 
debatur  inndelibus,  quia  moriens  in  eruce,  ut  Doml- 
nus  discipulos  rclinqueret  orphanos,  sed  non  reli- 
quit  orphanos,  quibus  et  pra:buit  seipsum  vivam 
post  passionem  suam  in  multis  argnmentis  per  dies 
quadraginta,  et  post  dies  decem  assumptionis  sox, 
Sp'ritus  sancii  illis  de  coelo  chrismata  donaYit,  nbl 
ipsum  Christum  aJ  cos  veni^sc,  nullus  ambigit,  qni 
inscparabilem  saiickc  Trinita(is  naluram  ^irtote  et 
operalione  csse  cognovit. 

Adliuc  modiciun,  et  mundus  me  jam  non  videbit. 
Rlodicum  erat  usque  ad  tcmpus  explet^  passionis, 
ex   quo  ilium   reprobi   videre   non  yalebant;   soll 


Si  diligitis  me,  mandaia  mea  servaie,  Quid  est,  C  etcnim  justi,  qui  mortc  illius  erant  contristatfi,gaa« 


quod  dicit,  quo  I  diligentibus  Dcum  et  scrvantibus 
inanJata  cjiis,Spinlus  paracletus  darctur,  duin  Deus 
diligi,  et  mandata  ojus  servari  non  possunt,  nisi  pcp 
Spiritiim  saiicluni  ?  qiiid  cst  aliud,  nisi,  ut  qui  pcr 
Spirilum  sanctum  diligit  Deum,  meretur  diligendo, 
iit  plus  habcat,  cl  plushabendo,  plus  diligat?  Para- 
clelus  consolator  interpretaiur,  et  spiritus  sanctus 
rccte  Paraclelus  vocatur,  quia  corda  fidelium,  iie 
iritcr  hnjiis  sivculi  adversa  deliciant,  coelestis  vita^ 
desi  leriis  sublcval,  ac  reficit, 

Et  cgo  rogabo  Putrem,  et  alium  Paraclelum  dabit 
vobis,  Ostendens  seipsum  esse  Paracletiim.  Ilabebant 
aiilcm  ct  prius  Paracletum,  ipsum  videiicet  Domi- 
iiuin  secuin  in  carne  commorantem,  cuin  et  niira- 


dium  resurrectioais  ejus  viderc  meruerunt. 

Vos  autem  videtis  mc,  quia  ego  riFO,  et  vos  vteeffs. 
Quid  esl,  quia  ego  vivo,  ct  vos  vivelis?  Cur  dc  prae- 
senti  se  dlxit  vivere,  illos  autcm  de  futnro  esse  Ti- 
cluros,  nisi  vitam  etinm  carr.is  utique  resnrgentls, 
qualis  in  ipso  pra^cedebat,  et  illis  cst  poUicitus  se- 
cuturam,  ct  quia  ipsius  mox  futura  fucrat  resurve* 
ctio,  pracscntis  posuit  temporis  vcrbum,  propler  si- 
gnificandam  celeritalem;  illorum  autem,  quoniam 
in  sseculi  differtur  finem,  non  ait,  vivitis,  sed  vii^ti». 
Duas  ergo  resurrcctioncs  suam  scilicet  inox  falo- 
rain,  et  nostram  in  sxculi  fine  secuturam  duobns 
vcrbis  prajscnlis  temporis  et  futuri  elegantcr  bre- 
viterquc  promisit. 


culorum  dulcedine  et  oj)e  pnedicationis,  ne  propter  ^     !n  illo  die  vos  cognoscctis,  quia  ego  in  Patre  meo^ 


infidelium  persecutionem  scandalizari  possint,  erigi 
et  confortari  solcbant :  Rogabo  dixit,  propter  huma- 
nitatem,  qui  dat  cum  Patre  per  divinitatem. 

Vl  maneat  vobiscum  in  wlernum,  In  xternum  nam- 
qiie  manct  cum  sanctis,  quos  et  in  hac  vila  semper 
invisilililer  intus  illustrat,  et  in  futuro  ad  contem- 
plandum  pcrpctuo  speciem  suoc  majestatis  intro- 
ducit. 

Spiritum  veritalis,  quem  hic  mnndus  non  potesl 
acciyerCf  quia  non  vidit  eum,  nec  scit  eum.  Mundiini 
aulem  appellat  homincs  minvJi  hiijus  amori  dalos. 
Miindus  ergoeum  accipere  non  polrst,  id  esl,  mun- 
diales  homincs,  qui:\  non  habent  invisibilcs  chari- 


€t  vos  in  me,  etc.  la  quo  die,  nisi  de  qiio  ait,  ^l  vo% 
vivetis  ?  Noverant  aposloli,  tunc  esse  Christum  in 
Patre  per  unitatem  individuse  divinitatis ;  noverant 
se  esse  in  Christo,  per  susceptionem  fidei  et  sacra- 
mentorum  ejus.  Noverantveraciler  vivere,  tuncessc 
Christum  inPatre,  et  in  se  esse  Christum,  per  dilc- 
ctionem  et  observantiam  mandatorum  ejus.  Novit 
ct  hoc  sancta  Dei  Ecclesia,  sed  longe  melius  ci 
plenius  in  illa  die,  de  qiia  dixit,  et  vos  tivetis  ^  in 
qua  veraciter  vivere  incipiunt,  hoc  est,  in  die  resur* 
rectioiiis,  quando  eo  perfectius  cuncta  quae  scienda 
sunt  sciunt,  quo  ipsum  scientio;  fontem  vicinius  sine 
finc  conspiciunt.   Ut  omnibus  hujus  promissioneni 


S23  COLLFXTIONES  LN  EPISTCLAS  Et  EVANGELLV.  32(J 

bcatiludiiiis  promittcrct,  non  sohimmodo  aposlolis,  A  QnicunquccnimSpiritn  sanclo  adimpleri  desideranr. 


niox  suhjnnYit  : 

Qtti  habet  mandata  mea^  el  scrvat  ea,  ille  est,  qui 
ditigit  me.  Qui  autem  diligit  mcy  diligitur  a  Patre 
meOf  et  ego  diligam  eum,  et  manifestabo  ei  meipsum, 
Ubi  oroni  intentionc  considerandum  cst,  qiiia  Chri- 
stum  Tere  diligere  est,  non  solum  ipsam  dilectionem 
labiis  ambigue  confltcri,  sed  mandata  Chrisli,  ([ux 
disccndo  hahemus,  opcrando  scrvare.  Qui  habet,  in- 
quit,  mandata  mea  et  scrvat  ea,  ille  csf,  qui  diligil 
me.  Qui  habet  in  mcmoria,  ct  scrvat  in  vlln  ;  qui 
habct  in  sermonibus,  ct  scrvat  in  moribus  ;  qui  ha- 
hcX  audicndo,  ct  scrvat  faciendo,  aut  qui  habet  fa- 
cicndo,  cl  scrval  pcrsevcrantiO,  ipse  cst,  inquit,  qui 
diligil  mc.  Notandum,  quia  cum  pncsenlis  temporls 


carnis  domicilium  neccssc  est  mentis  contemplatione 
transccndant.  Sicut  auiem  quadraginta  dies,  quibus 
Dominus  post  rcsurrcclionem  cum  discipuhs  conver- 
salus  est,  cum  resurgentc  Christo  peregrinationis 
hnjus  designantEcclesiam,  ita  dies  quinquagesimus, 
quoSpiritus  sanclus  accipitur,  perfecliouem  beala» 
quiclis,  qua  labor  Ecclcsiie  temporalis  denario  re- 
munerabilur  a^lcrno,  congruenler  exprimit.  Nam  et 
ipse  numcrus  quadragcnarius,  acqualibus  suis  par- 
libus  computalus,  addit  amplius  ipsum  dcnarium,  et 
facit  quinquaginUi.  Quadragenarii  quippc  numcri 
dimidium  cst  viginli,  quarta  pars  dccem,  quir.Ia 
oclo,  octava  quinquc,  dccima  qualuor,  viccsima 
duo,  quadragcsimum  unum.  Yiginti  autcm,  ct  dcccm. 


vcrbo  diceret,  77ii  aw/cm  rfi%tr  mc,  adjccit  de  fuluro,  ^  ct  oclo  ct  quinquc,  el  qualuor  et  duo,  et  unum. 


diligetuT  a  Patre  meo^  et  ego  diligam  ri/m,  et  mani- 
fcstabo  ei  meipsum.  Diligit  namquc  ctiam  nunc  di- 
lectorcs  suos  cum  Patre  Filius,  scd  nunc  diligit  ad 
hoc,  ut  recte  vivant  ex  fide,  quDC  pcr  dilectionem 
opcralur.  Tunc  ad  hoc  diligct,  ut  pcrvcniant  ad  visio- 
nem  vcrit;\lis,  quam  per  ridcni^uslavcranl.  Non  au- 
lcm  frustra  addidit,  et  manifestab(.  ci  meipsum. 
Sc  vcro  sccundum  humanitatem  cuiiclis  in  judicio 
manifestabit,  solis  vero  justis  et  sanctis  divinitatis 
gloiiam,  in  qua  aequalis  est  Patri  et  Spirilui  sancto 
ad  beatitodinem  asternam  manifcstalurus  crit. 

CO.NCORDI.V. 

In  sancti  Spiritus  acceptione  ct  dono  islarum  dua- 
ruitt  fil  concordia  lcctionuin. 

DOMINICA  PENTECOSTES. 

LECTIO  ACTUCSI  APOSTOLORUM,  CAP.  11. 

€  Dura  complcrentur  dics  Penlccostcs  crant  om- 

<  lics  discipuli  paritcr  in  eodem  loco.  El  faclus  cst 

<  repcnte  dc  coclo  sonus  tanquam  advcnicntis  spi- 
«  riliis  vehemenlis,  ct  replevit  tolam  domum  ubi 

<  cranl  scdentes.  Et  apparuerunt  illis  dispertitx  lin- 
€  giUB  Uinquam  ignis.  Scditquc  supcr  singulos  eo- 
I  rura.  El  repleii  sunt  omncs  spiritu  sancto,  etcop- 
€  perunt  loqui  variis  linguis,  prout  spirirus  sanctus 
•  dabat  cloqui  illis.  Erant  autem  Uienisalem  habi- 
t  lantes  Jud:ci  viri  religiosi,  cx  omni  natione  qux 
I  sub  coelo  cst.  Facla  autcm  hac  vocc,  convcnit  mul 


quinquaginLi  faciunt.  Cujus  computi  facillime  patet 
ilgura,  quoniam  pnesens  conflictus,  gaudium  nobis 
jul  ihci  quasi  latcnfcr  generat  sempiternum!  Apo- 
slolo  dicenle,  quod  enim  in  pransenli  mvmentancum 
cst,  et  leve  tribulationis  nostnv,  supra  modum  in  subli- 
mitatem  a^ternnm  glorite  pondus  operatur  in  nobis, 
Vera  cst  aulcin  noslra  bealitu  lo,  et  corporis  cl  ani- 
mic  nos  iminortalitale  glorianlcs  suminae  ct  bealie 
Triiiitalis  aclcrna  visione  saliari.  Nam  corporis  qua- 
tuor  notissimis  qualitalibus  consislimiis,  in  inlcriore 
auleni  homine  ex  toto  corde,  tota  aninia,  lota  inonte, 
Dciim  diligcre  jubemur,  ci  hoc  esl  pcrfectT  vil;c  de- 
narium  divinae  nos  gloria;  pracsenli  visionc  hclari. 
Verum  nolandum,  juxla  hisloriam,  quod  apud  anti- 
C  quos  dies  Peniecosles,  iJ  est,  quinquagcsimae,  quo 
iex  data  crat ,  ab  occtsione  agni  computabatur.  Ilic 
autcm  non  a  Domini  passione,  sed  sicut  leatus  Au- 
gustinus,  quo  spiritus  sanctus  missus  csl,  computa- 
tur,  qui  redeunles  signi  vctcris  excniplo,  ipse  sibi 
manifestissinie  diem  Dominicum  suo  consccravit  ad- 
ventu.  Quo  etiam  temporis  articulo  verum  Pascha 
dieDoroinico  monstravil  cssc  celebrandum.  Nam  sic- 
ut  hic,  sic  et  illic  in  ignis  visione  Deus  apparuit, 
dicentc  in  Exodo  :  Totus  autem  mons  Sinai  fumabat 
eo  quod  dcsccndisset  Dominus  super  eum  in  ignc, 

Et  faclus  est  rcpcnte  de  coclo  sonus  tanquam  ad- 
venientis,  clc.  Pcr  ignem  quidem  Doininus,  ut  bcalns 
papa  Gregorius  cxponit,  apparuil,  scd  per  scmct- 


I  titudo  el  mente  confusa  cst,   quoniam  audicbat  j.  *P^""^  locutioncm  interius  fccit,  ct  neque  ignis  Deiis, 
«  unusquisque  lingua  sua  illos  loquentcs.  Slupebanl      ueque  ille  sonitus  fuit,  sed  per  hoc,  quod  e.\lcrius 
I  aotera  omnes  et  mirabantur  diccnlcs  :  Nonne,  ecce 
«  onines  isti,  qui  loquuntur,  Gahlaii  sunt?  Et  quo- 


I  modo  Dos  audivimus  unusquisque  linguaro  po- 
I  strara»  in  qua  nati  sumus  ?  Partbi  et  Bledi  et  Ela- 
«  mitse,  ct  qui  habilant  Mesopotamiam,  Judxam  et 
<  Cappadociam,  Pohtum  et  Asiam,  Phrjgiam  et  Pam- 
•  phyliam,  /Egyptum  et  partcs  Libyaj  quae  est  circa 
I  Cyrenen,  et  advenae  Ilomani,  Juda'i  quoque  et 
«  proselyti »  Cretes  ct  Arabcs.  Audivimus  eos  lo- 
«  quentcs  nostris  lingiiis  magnalia  Dei.  > 

Ihm  compterentur  dies  Pentecostes  erant  omnes 
discipuli  pariter  in  eodcm  loco,  (Ex  Boda.)  IIoc  cst 
Iq  coenaculo  qiiod  superius  asecndiss^  narranfjr. 


exhibuit,  cxpressit  hoc  quod  inlerius  gessit.  Qui 
enim  discipulos  et  zelo  succensos,  ct  vcrbo  cruditos 
intns  reddidit,  foris  linguas  igneas  ostcndit.  In  signi- 
ficationc  igitur  admola  sunt  clcnicnta,  ut  igneni  ct 
sonituin  scnlirent  corpora,  igiic  vcro  invisibili,  ct 
voce  sine  sonitu  doccrcnlur  C(;rJa. 

Et  apparucrunt  illis  dispertila\  ctc.  Spirilus  cnini 
sanctus  in  ignc  ct  linguis  appniuit ,  quia  onincs 
quos  implcvcrit  ar!;onlcs  pariler  f  t  loquenles  facit. 
Ardcntes  iiliquc  cx  sc,  elloquentcs  (\c  sc.  Simul  et 
indicans,  quia  s.incla  Ecclesfii  pcr  munili  lcnninos 
dilatata  oniuium  gcnliuni  crat  vocc  locutura. 

Scditque  snpra  singulos  corum,  QuoJ  scJissc  dici* 


5i7  SMARAGDI  ABBATIS  S» 

Uir,  rcRiiO  csl  potcslatis  indicium,  vd  certe  quia  A  daismum  eligcrc  roalcbant,  sicul  Achior  in  libro  la- 


requies  iuclicalur  in  sanclis. 

Et  cctperunt  loqui  alii$  linguis,  Unilatcm  lingua- 
rum,  quam  superbia  Babylonis  disperseral,  humili- 
las  Ecclesiai  rccoUigit.  Spiritualiicr  autem  varictas 
linguarum,  dona  Tariarum  signiflcat  gratiarum.  Ve- 
rum  non  incongrueSpiritus  sanctus  intelligitur,  idco 
primum  linguarum  donum  dedisse  hominibus,  qui- 
bus  humana  sapientia  forinsecus  ct  dlscituit  ct  do- 
c^tur,  ut  ostenderct,  quam  facile  possit  sapicnles 
faccrc  per  sapientiam  Dei,  qu»  eis  interna  est. 

Erant  autem  in  Hieru»alem  hahitantet  Judai  viri 
religiosi,  ctc.  Convcnicns  puto  perquircre,  quinam 
isti  sunt,  ct  cx  qua  captivitate  Judaei,  quoniam  qui- 
dem  illa  qnx  in  -^gypto  fuerat  vel  in  Babylonia,  ab- 
soluta  jam  fuerat.  Romani  autcm  nondum  venerant  B 
incaptivitatcm,  licel  jam  el  ipsa  imminerct  ultrix 
commissi  de  Salvatore  piaculi.  Superest  igitur,  ut 
illa  inteUigatur  captivitas,  qux  sub  Antiocho  facta 
est,  quod  utique  non  muUis  aute  temporibus  acci- 
derat. 

Quoniam  audiebat  unusquisque  UngtM  sua  eos  /o- 
queutes,  Quxriiur  in  hoc  loco,  quod  unusquisque 
audiebat  linguis  suis  loquentes  cos  magnalia  Bei, 
utrum  hi  qui  loquebanturdiversis  sermonibus,  unius- 
cujusquc  lingusc,  hoc  quod  diccbatur  profcrcbant, 
id  cst,  unusquisque  corum,  uunc  hac,  nunc  alia  lin- 
gua  loqucns  sic  pcr  omnes  curreret,  an  in  eo  potius 
crat  mirabilc,  quod  sermo  eorum  qui  loquebantur, 
qualibet  lingua  fuisset  pronuntiatus,  unicuiqne  au- 
dienti  sccundum  suani  linguani  intcUigebatur,  ut 
verbi  gratia ,  uuoquoquc  apostolo  in  Ecclesia  lo- 
qucnte.  Neccssc  enim  crat  tacentibus  reliquis  unum 
loqui,  et  serntoncm  unum  ad  audilum  omnium  per- 
venirc,  ipsc  sermo  hanc  in  se  vim  habercl,  ut  cum 
diversarum  gcntium  auditorcs  cssent,  unusquisquc 
sccunduiii  linguain  suam,  illius  ipsius  unius  sermo- 
iiis,  qui  ab  npostolo  fucrat  pronuntiatus  susciperct 
audilum,  el  capcrcl  intcllcctum,  nisi  fortc  secundum 
hoc  magls  videbalur  audicndum  esse  miraculum 
quaili  loqucndiini. 

Stupebant  autcm  omnes  ct  mirabantnr  dicenlcs  : 
Nonne  ecce  omnes  isti  qui  loquuntur  GalHwi  sunt,  et 
quomodo  nos  audivimuSf  unusquisque  tinguam  no- 


(lilh  feci-sc  narratur  (Judith.  xiv).  Non  solum  ergo, 
inquiunt,  qui  natura  sunl  Judxi,  cx  divcrso  orbe 
conTenerant,verum  et  hi  qui  dc  pncputio  nati,  eomai 
adhseserint  juri. 

RVANGRMOII  JOANNIS,  CAP.   XIV. 

c  Si  quis  diligit  mc,  sermonem  mcum  senrabit,  ei 
c  Pater  meus  diliget  eum,  et  ad  eum  Teniemos,  ei 
c  mansionem  apud  eum  facicmus.  Qui  non  diligit 
c  me,  sermones  meos  non  servat.  Et  sermonem 
c  quem  audistis  non  e»t  meus,  sed  ejus  qui  misit  me 
t  Pairis.  Hxc  locutus  sum  vobis  apud  vos  manens. 
c  Paracletus  autem  Spiritus  sanctns,  quem  millet 
c  Pater  in  nomine  ineo,  illc  vos  docebit  omnia,  et 
c  suggeret  vobis  omnia  qua^cunquc  dixero  Tobit. 
c  Pacem  relinquo  vobis,  pacem  meam  do  Tobis.  Non 
c  quomodo  mundus  dat,  cgo  do  vobis.  Non  turbeUir 
c  cor  Tcstrum  ncque  formidct.  Audistis,  quia  dixi 
c  vobis,  vado,  et  vcnio  ad  tos.  Si  diligeretis  roc, 
t  gauderctis  utiquc,  quia  vado  ad  Patrem,  quia  Pater 
c  m:yor  me  est.  Et  nunc  dixi  vohis,  priusquam  flat, 
c  ut  cum  factum  fiierit  credatis.  Jam  non  multa  1o* 
c  quar  Tobiscum.  Venit  enim  Princeps  mundi  hojus» 
c  ct  in  me  non  habct  quidqiiam,  scd  nt  cognoscat 
c  mundus,  quia  diligo  Patrcm,  ct  sicut  mandatiiin 
c  dcdit  mihi  pater,  sic  facio.  i 

Si  quis  diligit  me,  sermonem  mcum  servabit^  et  Pa- 
lcr  meus  diliget  eum.et  ad  euyn,  veniemus^  et  mansiO' 
nem  apud  eum  faciemus,  Probatio  ergo  dilectionis» 
cxhibitio  cst  operis.  Ilinc  in  Epistola  sua  idem  Joan- 
nes  dicit :  Qvi  dicit,  quia  diligo  Deum  et  mandata 
ejus  non  cnstoHit,  mendax  est   (/  Joan.  it).  Vere 

enim  d  ligiuiua  Douin,  si  m.TndatacjiisoiMenramns, 
et  nos  n  no.siris  voluplatibuscoarrtamur.  Et  Patcr 
meus  diligit  eum^  quia  oper.-i  quae  Pater  facit,  hn*e 
etsimililer  FiUus  facit,  ct  qui  diligit  Filium.diligit 
et  Patrcni,  ct  qui  diligitur  aFilio  diligltnra  Patrc. 
Et  ad  eum  veniemus  et  mansionem  apud  eum  fa- 
ciemus.  Qui  enim  Tore  diligil  Deum,  necientationiA 
tempore  reccdit  ab  amorc  Dei»  adhonc  veniont  Pa- 
tcret  FiIiusspiriiualiaccrssione,et  mansionem  apud 
eum  habonl.  Illc  cniui  vcrc  amat,  cu)us  vi  'elicct 
mentem  dclectaiio  piava  cx  consensu  non  supcral. 
Nam  tanto  quisquc  a  supcrno  amore  disJHiigitur, 


stram,  in  qua  nati  sumus,  Parthi  et  Medi,  ct  Elami^  ^  quanto  infcrius  dcleciatur.  Dilecliosanctosdi*remil 

Irr,  et  qui  habitant  hlcsopotamiam  et  Judaam^et  Cap- 

padociam?  Jadainiii  hoc  loco  non  totam  gcntem,  sed 

partem  iilius,  hoc  cst,  tribum  Juda  et  Fkinjarain  si- 

gnificnt,  ad  disliiiclionem  videlicct  Samariu%  Gali- 

I;fcx,  Decapoleos,  ct  aliarum  in  ea  'cm  provincia  re- 

gionum,   qii.ne  lioet  omncs  Una  lingua  loqucrenlur 

llebnra,  domesticam  tamen  siitgulx  dicendi  specieiii 

hibuere  dislinclani.  Uude  et  Polrus  in  Doiuini  pas- 

sione,  quocl  Galilrcus  sil  loqucla  snn  pro;:iuir. 

Pontum  et  Asiam,  Phrygiam  ct  Pamphyliam,  AHgtj'^ 
ptum  et  parles  Libya*^  qua'  est  circa  Cyrenen,  ct 
tuircme,  Romani,  Jnda^i  quoquCy  et  prosetyti,  ctc. 
Prnselylos,  iJ  est,  advcnns,  nuncupabant  cos  qni  i\c 
gonli!)us  origincm  ducentcs,  circumclsioncm  vi  Ju- 


a  mondo,  qua^  facit  habilarc  unanimes  in  domo,  in 
qiiadomofacitPaterctFiliusminsionem,  qul  donant 
ct  ipsam  dilecliouem.  Ouibiis  donnnt  in  fliic  etiam 
suam  inanif«*slalionein,  de  qiia  manifestaiiono  di- 
scipulus  inierrogaTit,  et  audiTit  ad  liane  manifetta- 
tionem  pcr  (liIcciioi;om  pcrTcniendum  esse. 

Qui  non  dititjit  we  sermones  meos  non  servat.  Ili 
siini  qiii  Patrciii  ct  Spiriluin  sanctum  nunqiiam  tN 
dcnt,  Filiiim  nutcm,  iion  ut  beneficcnlur,  aed  ut  Jii- 
diccntur  3d  niodicuin  Tidcnt,  nec  ipsum  in  forma 
Doi,  ubi  cst  ouiu  Palre  ( t  Spiritu  sancto,  pariier 
iiivisibilis,  soij  inrdrnin  l)Oiuinis,ubicsseiiiundoTO- 
i«iil,  pmicr.do  conteiuptibilis,  judicando  terribili!!. 

Et  vcrmoncm  quem  audistis  non  est  mcus,  sed  vjuM 


549  COLLFXTIONES  VS  EPISTOLAS  ET  EVANGELIA.  Sno 

^i  miilt  me  Palrii,  Quid  est  qiiod  prins  plnrnli  nu-  A  I)!)t,  et  idera  ipse  Christus  et  bomo  et  Deus.  Ergn 


fnerosermonesdixit,  nunc  autem  singulnri  scrmonem  ? 
ForlAsse  pnedicationis  ibi  sermones  monstraret,  Iiic 
Tero  seipsum,  qui  est  Verbum  Palris,  et  ideo  dixit : 
noo  snom,  qui  a  se  ipso  non  est,  sed  a  Patre.  Sicut 
nec  suaimago,  sedPatris,  nec  suusEilius,  sedPatris. 
Recle  igitor  auctori  tribuit ,  quidquid  facit  scqualis, 
s  quo  habet  hoc  ipsum  ,  quod  illi  est  indifrerenter 
squalis. 

H(e€  locutus  sum  vobis  apud  vos  manens,  Illa  man- 
sio,  de  qua  soperius  dixit,  et  spiritalis  est,  quse  so- 
lis  sanctis  datur.  IIxc  vero  de  qua  nunc  dicit,  corpo- 
ralis  est ,  de  sua  pnesentia  corporali  tantummodo 
dixit,quam  utrique  et  justi  et  impii  videre  potucrunt. 
llla  in  aetemum  beatificat  liberatos,  h«c  in  tempore 


ibal  per  id  (|uod  bomo  crat,  et  manebat  pcr  id  quod 
Deus  eral.  Igitur  Dens  qui  nullo  continetur  loco,  dift- 
ccdit  ab  eorum  cordibus  qui  eum  relinquunt,  mori- 
bus  non  pedtbns  venit  ad  illos  qui  convcrtuntur  ad 
eum,  non  facie,  sed  ilde  ,  et  accedunt  ad  eum  ,  non 
carne  sed  cbaritate. 

Si  diligeretis  me,  gauderetis  utique ,  quia  vado  ad 
Patrem^  etc.  Per  quod  igiturPiiius  non  est  acqualis 
Palri,  pcr  boc  iturus  erat  adPairem,  in  quo  venlu- 
ms  est,  vivos  judicatums  et  mortuos ;  per  iliud  vcro 
quod  est  a^qualis  Patri,  nunquam  recessit  a  Patre,  scd 
cum  iilo  cst  ubique  totus  per  divinitatcm  quam  nul- 
luscontinet  locus,  agnoscamus  geminam  subslan- 
tiamChristi,  divinam  scilicet,  qna  aequalis  cstPatri, 


▼isitat  liberandos.  //«pc,  inquit ,   locntus  sum  vobis  B  humanam,  qua  major  estPater.  Utrumque  antem  si- 


npud  vos  manens,  utique  pnesentia  corporali  nna  cnm 
illis  visibilibus  loqnebatur. 

Paracletus  autem  Spiritus  sanctus,  quem  mittet  Pa* 
ter  in  nomine  meo,  \He  vos  docebit  omnt/i,  etc.  Multa 
dixU  audienlibus  infidelibus,  qua;  in  eomm  corde  lo* 
emn  non  invenerunt,  quia  spiritus  sanclus  inlus  eos 
non  docebat.  MuUa  dicit  quotidie  per  sanctos  pne- 
dicatores,  qnx  audientos  interius  non  recipinnt,  quia 
Spiritus  sanctusnon  suggeriteis  inlcrius,qua!  audie- 
runt  exterius ,  de  quo  recte  promittilur  :  Ipse  vos 
iocebit  omnia.  Qnia  nisi  idemSpiritus  corde  assistat 
audientis,  otiosus  est  sermo  docloris.  Nemo  enim 
docenii  homini  tribuat,  quo^l  ex  orc  docentis  intel- 
ygit,  quia  nist  inlus  sit  qui  doccat ,    doctoris  lingua 


mnlnonduo,  sc<l  unusChristus,nesitquaternitas,se<l 
trinitas  Deus.  Sicut  cnim  unus  cst  homo  anima  ra- 
tionalisctcaro,  sic  unus  est  Christus,  Deus  et  homo. 
Ac  per  hoc  Cbristus  et  Deus ,  anima  rntionalls  ct 
caro,  Christum  in  bis  omnibus,  Cbrislum  in  singu- 
lis  confitemur.  Quis  est  ergo  ,  per  quem  factus  est 
mundus?  Cbrislus  Jesus,  sed  in  forma  Dei.  Quis  est 
sub  Pontio  Pilato  cmcifixus  ?  Christus  Jesus,  sed  in 
forma  servi.  Item  de  singulis  qiiibus  bomo  constat. 
Quis  non  est  derclictus  in  inferno?  Chrlstus  Jesus, 
sed  in  anima  sola.  Quis  est  resc*rectnrus  et  triduo 
jacuit  in  sepulcro?  Christus  Jesus,  sed  in  sola  car- 
ne.  Dicitur  ergo  et  in  bis  singulis  Cbristus  ;  veruni 
haec  omnia  non  duo  vel  tres,  sed  unus  est  Christus ; 


exlerius  in  vacuum  laborat.  Aliter  itaque  praedican-  C  ideo  ergo  dicit :  Si  diligeretis  me,  gauderelis  utique^ 


tem  Cbristum  audicrunt  Jud;Bi,  aliter  aposloli  :  ilti 
adjudidum,  isti  ad  salutem,  quia  hos  spiritus  in 
aniroo  docuit  quae  foris  audiemnt  in  aure. 

Pttcem  relinquo  vobis  ,  pacem  meam  do  vobis  In 
paoe  relinqoo  vos,  in  pace  Inveniam  vos;  hic  relin- 
qoOt  illic  do ;  sequentibus  relinquo,  praevenientibus 
do.  Pacem  suam  reliquit  nobis  in  hoc  saeculo,  pacem 
suam  dabit  nobis  m  futuro  sxculo.  Pacem  suam  re- 
liqoii  nohiSf  ul  nos  invicem  diligamus.  Pacem  suam 
dabit  nobis,  ubi  nunquam  invicem  dissentlre  possi- 
mus.  Qoid  est  quod  dicil :  Pacem  meam  do  vaHs,et 
non  dixit :  Pacem  meam  relinquo  vobis  ?  fortassis 
qoia  aliter  nunc,  aliter  tune,  pax  erit.  Uic  vero  beila 


quia  vado  ad  Patrem.  Qnoniam  nntune  humance 
gratulandum  est,  eo qiod  assumpta  sit  a Verbo  uni- 
genito,  ut  immortalis*  constitueretur  in  coelo  ,  hoc 
enim  modo  se  itumm  dixit  ad  Patrem.  Non  profecto 
ad  illum  ibat,  qui  cum  illo  erat,  sed  hoc  crat  ire 
ad  illnm,  et  recedere  a  nobis,  mutare  atque  immor- 
tale  facere,  quod  morlale  snscepit,  ex  nobis ,  et  td 
dexteram  conslitoere  patris,  per  quod  fuit  bn  terra 
pro  nobis.  Deinde  ipse  Dominos  Jesus  subjunxit. 

Et  nunc  dixi  vobis  priusquam  fiat^  ut  cum  factum 
fuerit  credatis.  lUud  utique  dicit,  qnod  factom  fue- 
rit,  quod  eom  post  mortem  visuri  erant  viventem,  et 
ad  Patrem  asceudentem.  Poterant  enim  dubitare  si 


cum  Titiia  habemus,  ideo  non  addidit,  roeam ;  illic    FiHos  Dei  esset,  cum  eum  videmnt  moritumm ,  sed 
voro  in  xterna  pace ,  selema  erat  tranquillitas  et  ^  enm  viderunt  eum  resurrexisse  credehant ,  in  quo 


concordia  el  talis  pax ,  qoalem  ille  habnit  cum  se- 
■letipsOf  qai  nollum  habuit  in  seipso  peccatHm. 

Non  quomodo  hic  mundus  dat^  eQO  do  vobis»  Id 
est,  non  qoomodo  immundi  homines  sa^  sibi  in  sna 
nnalitia  eoncordant,  sed  quomodo,  qui  sibi  in  sancli- 
late  coiieordant,  et  in  Cbristi  se  chariute  conjun- 
gunt. 

Son  turbetur  eorvestrum,  neque  formidet.  Audistis 
quim  ego  dixi  vobi$t  vado  et  vemo  ad  vos.  Ilinc  tur- 
bari  et  formidari  poterat  cor  illomm ,  quod  ibat  ab 
eis,  qeamvis  ventums  esset  ad  eos,  ne  forsitan  gre- 
gem  lupus  hoc  intervallo  invaderet,  pastore  absente ; 
sed  a  quibus  bomo  abscedebat ,  Deus  non  relinque- 
PAxnoi..  Cn. 


ante  dubitabant,  et  conflrmata  est  fides  in  cordibus 
eoraro,  quam  illis  prsedixerat ,  qui  et  ore  promisit , 
qoid  factums  erat  et  operecomplevit,  quod  ante 
pradixit.  Deinde  quid  dicit : 

Jam  non  multa  loquar  vobiscum^  vonit  enim  prn«- 
ceps  mundi  hujus,  Quis,  nisl  diabolus? 

Et  in  me  non  habet  quidquam,  NuUum  scHicet  om- 
ninopeceatum,  hinc  enim  ostendit  diabolum  princi- 
pem  esse  peccatomm  bominum ,  non  creaturamro 
Dei,  et  qnoliescunque  mundi  higa  in  mala  significa- 
tione  ponitur  non  ostendit,  nisi  mundi  istius  aniato- 
res  et  non  Dei.  Absit  enim ,  ut  credamus  principero 
csse  coeli  et  terne  ct  creaturamm  omnium  quae  go- 

II 


\'\ 


SMAUAGDI  ABBATIS 


57.3 


neraliler  nwindi  appellanliir.  Totus  itaque  mundus  A  •  denti  superlhronura  \ivenli  in  sacciib  sxcoloroBi, 


icrvil  suo  creatori  non  deccplori ;  redemplori,  non 
inlcreroptori ;  elregitur  dispensationedivina,nonini- 
mici  vcrsutia  subverlitur  pnelcr  homines  partes 
iliius,  qui  propria  voluntatc,  non  ncccssilale  aliqua, 
se  subjiciunt  diabolo,  unde  et  Apostolus  ait :  Non 
est  nobis  coUuctatio  adversus  carnem  el  sanguinem^  id 
est,  adversus  homincs,  sed  adversus  potestates  et  re- 
ctores  tenebrarum  harum  (Ephes.  vi),  id  cst,  pecca- 
torum,  qui  in  tenebris  manent  iniquitatis  quos  re- 
ctores  angelos  esse  dcserlorcs  designant ,  sed  sunt 
qui  per  gratiam  Dei,nonpropriis  merilisinde  eruun- 
tur,  de  quibus  ait  Apostoius :  Fuistis  enim  aliquando 
tenebrcc,  nunc  autem  lux  in  Domino^  ul  (ilii  lucis  am- 
bulalet  sed  gralia  Deo  qui  eruit  nos,  sicul   idem  dicil 


c  procidcbant  viginti  quatuor  seuiores  ante  sedentem 
I  in  throno,  et  adorabant  viventem  in  sa&cuUi  8aec»> 
c  lorum.  I 

Vidi  ostium  apertum  in  coelo,  (Ex  Beda.)  Id  est,  fi- 
dem  nativitatis  Christi,  et  passionis ,  et  resurreciio- 
nis  in  Ecclcsia.  Ostiumapertum,Christum  natum  et 
passum  indicat,  ipse  enim  ait :  Ego  sum  ostium^  si 
quis  per  me  introierit,  salvabitur  {Joan,  i).  El  alihi : 
Nemo  venit  ad  patrem  nisi  per  me  (Joan.  xiv).  Quod 
aulem  dicit  in  coelo,  in  Ecclesia  significat,  qux  c<e- 
lum  esse  meruit,  eo  quod  sit  habiUiculum  Dei. 

Et  vox  prima  quam  audivi^  tanquam  tubce  loquen^ 
tis  mecum,  Sicut  enim  vox  lubae ,  sic  pnedicatorum 
vox  esl,  quando  inviiat  auditores  ad  fidem.  Quod  au- 


Aposlolus  de  potestale  tenebrarum,  et  transtulit  in  B  tem  dixit :  Voxprima,  subauditur  in  isia  Yisione. 

Dicens :  Ascende  huc^  et  ostendam  Ubi  qum  opor" 
tet  fieri  cito.  Quod  dicit :  Aseende  huc ,  non  de  loco 
signillcal  ad  locum,  sed  ascende,  id  est,  intellige,  et 
crede,  inndelcs  enim  invilat  ad  Christum  Ecdesia , 
ct  ad  l)aptismum.  Omnis  enim  iqui  credit  ChrisUiin 
natum  et  passum,  ascendit  ad  altitudinem  Ecclesis» 
et  videt  futura  affectu  spiritali,  unde  et  sequitur. 

Post  ha^c  fui  in  spirilu.  Id  est,  non  seosi  oorput 
mcum,  tanquara  spiritus  meus  solus  essel  extra  cor- 
pus  in  visionc  spiritali. 

El  ecce  sedes  posita  erat  in  coelo.  Id  est.  Ecdesla 
perfecla  iu  fidc. 

Et  supra  sedem  sedens,  Id  est,  super  Ecclesiam  le- 

denserat  Christus,  unde  et  Isaiasait :  Vidi  DamtJiiapi 

^  sedentem  super  solium  excelsum  et  elevatnm  (Ita,  ti), 

id  est,  super  Ecclesiam  in  fide  excelsa  et  in  spe  lits 

aiterna&  feliciter  elevatam. 

Et  qui  sedebaty  similis  erat  aspectu  lapidis  joipidis 
et  sardii ,  etc.  Jaspis  colorem  habet  quasi  maris  , 
sardius  quasi  sanguinis.  Per  jaspidem  iKiptismot 
inlelligitur,  pcr  sardium,  martyrium.  Istae  compara- 
liones  conveniunt  Ecclesix,  qua  indutus  est  Chrt- 
stns.  Iris  arcus  est  in  coeio,  qui  signiflcal  Noyom  Tor 
stamentum,  habet  enim  tres  colores,  aqnae ,  solphu- 
ris,  et  ignis.  Per  aquam  baptismus  inlelligKiir,  per 
sulphurem  pcenitentia,  per  ignein  martyrium ,  nam 
et  aqua  venit  in  diluvio,  sulphur  descendit  super  So- 
doraam,  ignis  veniet  tempore  judicii.  Aliter.  Iris  ia 
circuitu  sedis,  Evangclium  sigiiificat  in  circuitn  Ee* 


regnuniFilii  claritatis  suue,  in  quo  princcps  hujus 
mundi ,  hoc  est,  tencbrarum  harum,  uon  habcbat 
quidquam,  quia  neque  cum  peccato  Dcus  vencrat , 
nec  ejus  cariiem  de  peccali  propagine  virgo  pcpe- 
rerat,  cl  tanquam  ei  diccrctur  :  Cur  ergo  morieris  , 
si  non  babes  peccatum  cui  del)ebatur  morlis  su|)pli- 
dum,  conlinuo  subjecit  : 

Sed  ut  cognoscat  mundus^  quia  diligo  Patrem  ,  et 
sicut  mandatum  dedit  mihi  Pater  sic  facio,  Discum- 
bens  enim  discumbentibus  loqucbatur;  eamus  autem 
dixit,  quo  nisi  ad  illum  locum,  unde  fucrat  traden- 
dus?  Est  roorti  traditus,  qui  nullum  habebat  meri- 
tum  mortis,  sed  habebat  ut  moreretur  mandatum 

patris. 

DOMINICA  OCT.  PEiNTECOSTES. 

LECTIO  LIBRl  ▲POCALVPSIS    BEATI    JOANNIS  APOSTOLI  , 

CAP.    IV. 

c  Yidi  oslium  apertum  in  ccelo,  et  vox  prima  quara 
c  audivi ,  tanquam  tubx  loquentis  mecum,  dicens  : 
c  Asccnde  huc,  et  ostendam  tiji  qux  oporiet  fieri 
c  cito.  Post  h£C  statim  fui  iii  spiritu.  Et  ecce  sedes 
c  posiia  erat  in  ccelo,  et  supra  scdeni  sedens.  Etqui 
scdebat  similis  erat  aspectui  lapidis ,  jaspidis  et 
sardii ;  ct  iris  erat  in  circuilu  sedis  similis  vi- 
sioni  smaragdinae,  et  in  circuitu  sedis  sediiia  vi- 
giiili  quatuor,  et  supra  thronos  viginti  quatuor  se- 
iiiores,  sedentcs  circum  amicti  stolis  albis ,  et  in 
cnpitibus  eorum  coronas  aureas.  Et  de  tlirono  pro' 
ccdebant  fulgura,  et  voces  et  tonitrua,  et  septem 


i  lumpades  ardeutes  ante  thronum,  quae  sunt  se-     clesiaR,  nam  et  smaragdus  aquae  et  ignis  habet  colo- 


ptemSpiritus  Dei.  Et  in  coaspeciu  sedis,  tanquam 
mare  vitreum  simile  crystallo ;  et  in  mediosedis,  et 
iu  circuitu  sedis,  quatuor  animaliaplena  oculis  ante 
et  retro.  Et  animal  primum  simiie  leoni,  et  se- 
c  cundum  animal  simile  vitulo,  et  lertium  animal 
c  habcns  fadem  quasi  bominis,  et  quartum  aniraal  si- 
c  mile  aquilx  vdaoti.  Et  quatuor  animalia,  singula 
c  eorum  habebant  alas  senas,  et  in  circoitu,  et  in- 
c  tus  plena  sunt  oculis,  et  requiem  non  habcbant 
c  dic  ac  nocte  dicentia  :  Sanctus,  sanctus,  sanctus, 
c  Dominus  Deus  omnipotens,  qui  eral,  qui  est ,  et 
c  qui  vcnturus  est.  Et  dum  darent  illa  quatuor  ani- 
f  malia  gloriam  et  honorem,  et  bcncdiciioncm  se- 


rem,  baptismum  sigiiificans  et  martyrium. 

Et  in  circuitu  sedis  sedilia  viginti  et  quatuor ,  ef 
supra  thronos  viginli  quatuor  seniores  sedenlea,  Vi- 
gioti  decalogum  duplicatum,  quatuor  vero  significat 
quatuor  Evangeiia.  Sive  viginti  quatuor  sentores , 
duoilecim  patriarclias,  et  duodecim  signifioaot  apo- 
stolos. 

Circumamictos  vestimentis  albis,  Hoc  est ,  opere 
castitatis.  Unde  ct  Salomon  ait  :  Omni  tempore  eim 
vestimenta  tua  candida  (Eccle.  ix) ,  id  est,  caro  Uia 
ab  omni  polhitionrs  sorde  mundata,  et  pudicitia  ca- 
Stitatis  ornata. 

Et  in  capitibus  eorttm  corome  aurew.  Id  est,  priii- 


533  COLLECTIONES  IN  EPISTOLAS  ET  EVANGELLX.  33i 

dpalia    ineiitis  dona,  sapicnlix   vel  iinmorlalitulis  A  gnnm,  Procidunt  anle  seifem  cl  adorant,  et  mittunl 


palmae. 

Et  de  throno  proeedunl  fulgura.  Id  est,  de  Eccle- 
sia  multa  et  magna  miraeula. 

El  voce$  et  toniirua,  Id  est,  praedicatorum  voces , 
cum  promissionibus  et  comminationibus. 

Et  septem  lampades  ardentes  ante  thronum,  Thro- 
nns  Dei  Ecclesia ;  j{U3e  sint  lampades  ipse  exposuit 
dicens  :  Qui  sunt  zeptem  spiritus  Dei,  id  est,  septem 
dona  Spiritus  sancti. 

Et  in  conspectu  sedis  tanquam  mare  vitreum  simile 
crffstallo.  Mare  vitreum  sigoiflcabat  baptismum , 
quod  pro  puritale  simile  dicitur  crystallo. 

Et  in  medio  sedis,  et  in  circuilu  sedis  quatuor  ani^ 
matia^  plena  oculis  ante  et  retro,  Qualuor  animalia 


coronas  suas  ante  Deum  omnes  electi,quia  quidquid 
dignilatis  habent,  non  sibi ,  scd  illi  tribuunt*,  et  ei 
referunt  gloriam  laudis,  a  quo  se  cognoscunt  vircs 
acccpisse  cerlaminis. 

ITEM   BKD/E   IN   ISTl   IPS\   LECTIONE  EXPOSITIO. 

Vidi  oslium  apcrlum  in  ccelo,  Convenienter  osliuro 
coelcste  ascensurus  aspicil,  cui  celsa  mysteria  pandi 
promittuntur,  vel  quia  oslinm  Christus  est,  qui  illum 
crediderit  nalum  cl  passum,  conscendit  coiium ,  iJ 
est,  Ecclesiie  altitudineni,  ct  videt  futura  speciali  ef- 
fectu  sicut  dicit. 

Et  staiim  fui  in  spiritu,  et  vox  prima  quam  andin 
tanquam  tubiv  loquentis,  etc.  Similem  utique  priori 
voci  quse  dixerat :  Quod  vides  scribe  in  libro. 


quatuor  signiQcant  Evangelia ;  qux  oculis  ante  sunl  B     ^<  ^<^^^  ^cd^^  posita  erat  in  coelo,  et  supra  sedem 


plena,  quia  de  futuro  judicio  praedicant :  retro  sunt 
plena,  quia  de  Veteri  Testamento  testimonium  do- 
nant ;  sive  ante  quia  qux  agenda  sunt  discrete  coo- 
siderant,  retro  quia  quod  plangenda  sunt  solerter 
recordantur. 

Et  aninuU  primum  simile  leonij  etc.  Secundum 
anagoge  autem,  Christus  leo  fuit  in  resurrectione , 
vilulus  in  passione,  horao  in  carnc,  aquila  in  ascen- 
sione.  Secundum  moralcm  vero  sensum,  leo  qui  for- 
tissimus  scribitur  bestiarum,  fortiores  significat  in 
fide,  vitulus  misericordes  in  Ecclesia  ;  horao,  humi- 
les  quj  dicunt ,  llumUiatus  sum  usquequaque,  vivu- 
fica  me,.  Domine;  aquila,  excelsos  qui  dicunt  cum 
Paulo,  nostra  autem  conversatio  in  coelis  est.  Quae 


sedens,  Ecclesiain  in  coelesti  conversatione  positam 
Dominus  habitat.  Gregorius  papa  soliu:u  Dei  in  vl- 
ftione  Micheae  angelicas  potestates  interpretatur , 
quarum  mentibus  altius  prxsidens,  iuferius  cuncta 
disponiL 

Et  qni  sedebat  similis  erat  aspectui  lapidis  jaspidis 

et  sardii,    Jaspidis  color  a((uam ,  sardiui  ignem  si- 

gniflcal,  quibus  duobus  judicium  novimus  celebrari. 

Sicut  eoim,  inquit,  in  diebus  Noe^  ila  erit  et  adventus 

Filii  hominis  (Hatth,  \\i\), 

Et  iris  eratin  circuitu  sedis,  similis  visioni  smarag^ 
dinoBn  Iris  qux  fit  solc  nubes  irradiante ,  et  post 
diluvium  primo  propitialionis  iudicio  facta  est,  inter- 
cessu  sanctorum,  quos  Dominus  iliustrat,  Ecclesiam 


aDimalia  senas  alas  habcbant ,  qui  per  sex   mundi  C  mutiiri  designat.  Qux  bene  smaragdo  lapidi  viridita- 


aetates  legem  Vcteris  ac  Novi  Testamenti  annunliare 
Doncessant,  quac  cumsitNovi  acVelerisTestaraenli, 
lex  una,  in  sex  vidctur  esse  divisa,  id  est,  in  legem 
naturse,  legem  liiterae,  legem  prophetarum  ,  legem 
Evangeliorum,  legem  Apostolorum,  et  legem  Eccle- 
siasticam. 

Et  in  circuitu  et  intus  plena  sunt  oculis,  Oculos  in- 
tus  et  foras  habent,  qui  Ecclcsiam  divinarum  Scri- 
pturarum  testimoniis  intus  et  foris  illuminant. 

Et  requiem  non  habebant  die  ac  nocte.  Id  est ,  in 
prosperitate  et  in  adversitate,  ut  Psalmista  ait :  Be- 
nedicam  Dominum  in  omjii  tempore,  id  est,  in  pit>- 
speris  ct  m  adversis,  nam  dies  pro  prospcrilate ,  et 
oox  pro  adversitate  frequentcr  solet  intelUgi. 


tis  niini;e  coinpnralur.  Quo  enim  haereditatem  im- 
marcessibilem  iide  perfectiori  exspectant,  eo  poten- 
tius  etiam  c^tcros  orando  protegunt.  Qtiiu  hic  de 
istis  tribus  lapidibus  parva  diximus,  libet  ut  de  istis 
pariter  et  aiiis  nobiiibus  iapidibus  paululam  ialius 
disputemus,  de  quibus  et  Isaias  ait :  Ecce  ego  ster" 
nam  per  ordinem  lapides  tuos,  et  fundabo  te  in  saphg- 
ris,  et  reliqua,  statim  quasi  exponcns  subjccit,  uni^ 
versos  lilios  tuos  a  Domino  doctos  {Isa,  liv). 

Fuodameuttim  primum  jaspis.  JaspiJum  multa 
smugenera:alii  enini  viridi  coloris,  et  tiactus  quasi 
floril;us,  apparet ;  alius  sinaragdini  habens  similitu- 
dinem,  sed  crassi  colorls,  quo  omnia  fantasmala  fu- 
gare  autumant.  Alius  nivi  et  spunix  marinorum  flu- 


Dicentia,  Saiutus,  sanctus,  sanctus  Dominus  Deus  D  cluum,  quasi  mixto  cruoris  obrulilans.  Per  jaspidem 


S,:baoth^  etc.  llic  trinitas  et  unitas  intelligilur,  quia 
(res  personas,  et  Deum  nnum  prjcdicant,  et  triuita- 
^s  et  unitatis  sacramentum  demonstrant. 

Qui  eratf  et  qui  est,  et  qui  veniurus  est.  Qui  erat 

^t.  illud :  /n  pnizctpto  eral  Verbuni ,  et  Verbum  erat 

^t^ud  Deum,  et  Deus  erat  Verbum,  Qui  est,  ut  illud  : 

c  fitiis  Israel :  Qui  est,  misit  ad  me  vos,  Qui  venturus 

t,  subauditur  judicare  vivos  el  mortuos. 

Et  quR  darent  ilia  animalia  gloriam  et  honorem  et 

^^tiedictionem  sedenti  super  Ihronum,  procidunt  vi- 

'^i  quatuor  seniores  et  adorabant  vivenlem  in  swcula 

■culomm,  et  mittunt  coronas  suas  ante  thronnm  di- 

*ntcs  :  Dignut  e$y  Domine  Deus  noster^  accipere  re- 


ergo,  fldei  viror  immarcescibilis  indicatur ,  qua^  Do- 
minicae  passionis  sacramento  per  undam  baptismalis 
iudi>uitur,  atqiie  ad  omnes  spiritalicim  gratiarum  flo- 
rc«,  proficientibns  meritis  instruilur.  Hanc  enim  qui 
habuerit,  vanos  timorcs  fugat ,  monente  Petro  apo- 
stolo  :  Adversarius  vester  diabolus  tatiquam  leo  rv- 
gietis  circuit,qu(Brens  quem  devoret,  cui  resistite  fortes 
infide(IPetr.  v). 

Sccundus  sapbiriift.  IIujus  lapidis  colorem  pariler 
et  sacramcntuin  Moses  exposuit,  cum  Dei  habitum 
describens,  dicercl :  Sub  pedibus  ejus  quasi  opns  la- 
pidis  saphiri ;  et  quasi  coelum  cum  serenum  est  {Exod. 
xziv),  Ezechicl  quoque  didt,   quod  locus  in  quo 


535 


SMARAGDI  ABBATIS 


556 


Uironus  Dei  sil,  saphiri  habcal  simililiidinem  (E^^c/i.  A     Noous  lopazlus.  Topazius  lapis  ,  quantura  inven- 


i),  el  gloria  Domini  in  hoc  colore  consislat ,  pnefi- 
g:urat  cum  qui  porlat  imaginem  supercoelestis ,  ct 
cum  Apostolo  potest  dicere :  Nostra  conversatio  in 
ctelis  est, 

Tertiuschalcedonius,  qui  quasi  ignis  lucema)  pal- 
lentis  speciera  retinct,  et  habel  fulgorem  snb  divo, 
non  in  domo,  quo  demonstrantur  hi,  qui  ccBlesti 
desiderio  subnixi,  hominibus  tunc  latent,  et  quasi  in 
abscondito  jejunium,  eleemosynam,  preccsque  snas 
agunt,  sed  cum  vel  doclrinae ,  tcI  aliis  sanctorum 
nsibus  insenrituri,  ad  pubiicum  procedere  jubentur  , 
raox  quasi  fulgoris  lucerna  lucent  et  ardcnt :  ardent 
videlicet  araore,  lucent  sermone. 

Qtiartus  smaragdus,  qui  nimice  viriditatis  est,  adeo 


tione  ranis,  tanlum  mercium  qnantitate  pretiosus 
est;  qui  duos  habere  fertur  colores,  unura  auri  puris- 
sirai,  et  alterura  aelherea  claritate  relucentem.  Hic 
regibus  ipsis  ferlur  esse  mirabilis ,  ut  inter  diTitias 
suas  nihil  se  simile  possiderc  cognoscant.  Cujus  piil- 
cherrima  naturae  qualitas  ,  contemplalivfc  vitae  de- 
cori  dignissima  comparatur.  Hanc  enim  reges  sancti, 
quonim  cor  est  in  manu  De1,  cunctis  bonorum  opc- 
nim  divitiis,  universisque  virtutura  gemrais  merito 
pracferunt,  tanto  ardentius  coelestis  vitae  dulcedinera 
animo  complectentes,  quanto  frequentins  supemx 
gratiae  fuerint  splendore  percussi.  Habent  ergo  san- 
cti  viri  aureura  colorem,  et  interea  flammae  cliaritatis 
habeni  aethercum,  ex  supemae  contcmplatione  dul- 


ut  herbas  virentes  frondentesque  gemmas  ,  etiani  B  cedinis.  Quod  vcro  in  insula  Thebaida,  quae  Topa- 


omni  inficiens  circa  se  viriditate  repercussura  ae- 
rera ,  cujus  genera  pluriraa  sunt,  sed  nobiliorcs  Scy- 
Ihict,  secundum  locum  tenent  Bactriani,  tertium 
^gyptici.  Significat  autem  animas,  fide  semper  vi- 
rentes,  quoe  hsereditatem  immarcessibilem  (/  P^/r.iv), 
etaetemam  conservatam  in  ccelis,  et  mente  concipere 
sperando,  et  in  proximos  satagunt  spargerc  praedi- 
cando. 

Quintus  sardonix.  Hic  ex  onicc  candorem,  cx  sar- 
dfo  ruborem  trahens,  ab  utroque  sardonici  nomen 
acccpit.  Sunt  autem  genera  ejus  plurima.  Alius  cnira, 
terroe  rabrae  sirailitudinero  tenet.  Alins  quasl  pcr 
buraanum  unguem  sanguis  eniteat,  bicolor  appa- 
ret.  Alius  tribus  coloribus,  subtcrius  nigro,  snperius 


zion  appellatur,  unde  ipsc  nomen  acccpit,  inveniri 
dicitur,  dupliciter  inlelligendum  est ,  quia  et  illae 
praecipue,  id  est,  iCgyptioram  regiones  ,  monacho- 
nim  gregibus  abundent,  et  quicunque  soli  justitiae 
vicinushabitaverit,  aetherei  nimiram  luminis  fulgore 
colelur.  Et  puichre  in  octavo  ordine,  activae  vitaeper- 
fbctio,  sic  in  nono  spcculativse  suavitatis  gemma  po- 
nitur,  sive  quia  novem  ordines  angclonmd  quonini 
vitam  imitalur,  in  Scriptura  sancta  reperiantur. 

Decimus  chrysoprasius.  Chrysoprasius  est  viridis 
aureaeque  commixturae,  quoddam  etiara  pnrpureain 
jubar  trahens  aureis  intervcnientibus  guttis.  Nasci- 
tur  autcm  in  India,  qui  significat  eos  qui  viriditatem 
sctcmac  patrioc,  perfectae  charitatis  fulgore  prome- 


minio,  medio  candido  consistit ,   cui  comparantur  C  rentes  ,  eam  etiam  caeteris  purpurca  martyrii  sui 

luce  patcfaciunt;  qui  quoniam  in  eo  qaod  vitam  de- 
spiciunt,  aeternam  gloriam  praeferunt,  Domini  in 
carne  apparentis  exempla  sequuntur,  jara  velut 
inlndia,  idcst,  prope  solis  ortum,  meritorara  siu>- 
rtim  fuigorcm  ostcndunt. 

Undccimus  hyacinthus.  Hyacinthus  in  ^thiopU 
reperitur,  caerulcum  coIoremhabensoptimus,qui  nee 
rarus  est,  nec  dcnsitate  obtusus,  sed  ex  utroque  tem- 
peramento  lucet ,  purificato,  et  suaviter  florem  tra- 
hit.  Hic  autera  non  rutilat  aequaliter,  facie  coell  mu- 
latur.  Screno  enim  perspicuus  atque  gratus  est,  mi- 
bilo  coram  oculis  eVanescit  atque  raarcescit.  Indicat 
enim  animas  coelesti  semper  intentioni  deditas,  at- 
que  angelicae  quodamraodo  quantum  roortalibnt  fas 
quod  quia  solo  spiritalis  graiiae  raunere  geri-  est,  conversationi  propinquantes,  quibus  omni  cn- 
lur,  decentissime  septimo  fundamento  chrysolithus   stodia  discretionis  conversatio  percipitur,  ne  vel  ni- 


homines  corporis  passione  mbicundi,  spiritus  puri- 
tate  candidi,  sed  sibimet  hnmiliiate  despccli. 

Sexlus  sardius,  qui  ex  integro  sanguiiiei  coleris  cst, 
iiiartyrum  gioriam  significat ,  de  qua  dicitur:  Prce- 
tiosa  in  conspectu  Domini  mors  sanctorum  ejus,  Me- 
rito  sexto  loco  positus,  cum  Dorainus  noster  et  sexta 
sctate  saeculi  incarnatus,  et  sexta  feria  sit  pro  totiua 
inundi  salute  crucifixiis. 

SeplimuscbrysoIiihus,quiqua8i  aurum  fulget,scin- 
tillas  habens  ardentes,  cujus  specie  figurantur  hi,  qui 
intellectu  supernae  veraeque  sapientiae  fulgentes,  verba 
cxhortationis  in  proximos  vel  etiam  virtutiira  signa 
qtiasiscintillas  ignis  effundunt,  quorum,utorator  ait : 
Menlibus  instat  amor,  sermouibQS  aestaat  anJor, 


inest,  septiforrai  eniin  aaepe  numero  solet  Spiritus 
sancti  gratia  flgurari. 

Octavus  beryllus.  Beryllus  est ,  quasi  consideres 
aquara  solis  falgQre  percussam,  rabicunduro  ac  deco- 
rura  reddere  colorem ,  sed  non  fulget  nisi  in  sexan- 
gulam  forraam  poliendofiguretur.  Repercussioneenim 
angulorum,  splendor  iltius  acuilur.  Significat  autem 
homines  ingenio  quidem  sagaces ;  sed  amplius  su- 
pernae  gratiae  luinine  reflilgentes,  quodque  teneiites 
inanu  adurere  dicitur,  procul  dubio  patet,  quia  qnis- 
qoe  sancto  viro  conjungllur,  cjiis  niniirum  bonae  con- 
vcrsationis  igne  recreatur. 


inia  sensus  subtilitate  callens  ,  altiora  se  quaerere , 
et  fortiora  se  scratari  audeat.  Gloria  eniro  Domini 
celare  verbum,  id  est,  caute  de  Deo  vel  homine  Chri- 
sto  philosophari,  vel  rursum  desidia  torpente ,  ad 
infirma  fidei  initia  atqne  eleraenta  exordii  sermo- 
num  Dei  relabantur,  qui  potias  via  regia  gradienles, 
a  dextris  et  a  sinistris  per  arma  justitiae  Intati  pro- 
cedent,  quasi  hyacinthus  nubilo  circumdatas  loqui- 
tur.  Nihil  enim  judicavi  me  seire  inter  roi,  ninCkri^ 
stum  Jesnm,  et  hunc  crucipxum  (/  Cor.  11) ,  et  quasi 
in  serena  hice  visiis,  ait :  Sapleuliam  loqnimur  inter 
perfectos  {Ibid,}.' 


557 


COLLECTIOxNES  IN  EPISTOLAS  ET  tYANGELL\. 


558 


Dtiodecimus  ametliystus.  Amethystus  puqvjrcus  A  intra,  in  quo  non  aliuJ  vidctiir  exlcrius,  qnam  quod 


est,  permixto  violacco  colore,  et  quasi  ros.x  nitore , 
qnasdam  leniter  Oammnlas  fundens ,  sed  et  quiddam 
in  purpura  illins  non  ex  toto  igneo  sed  quasi  vinum 
rubens  apparens.  Purpureus  ergo  decor  coeiestis  re- 
gni  habitom  ,  roseos  vero  atque  violaceus  humilem 
tanctonim,  vere  avidam  pretiosamque  mortem  de- 
tlgnat. 

In  jaspide  ergo,  fidei  viriditas ;  in  saphiro ,  spei 
c<riestis  altitudo ;  in  chalcedonio,  flamma  charitatis 
inlemae  figuratur,  In  smaragJo  autem,  ejusdem  fidei 
fntis  inter  adversa  confessio.  In  sardonice,  sancto- 
mm  inter  virtutes  humilitas.  In  sardio,  reverendus 
martyrum  cruor  exprimilur.  In  chrysolItho,vox  spi- 
ritalis  inter  miracula  prsedicatio.  In  beiyllo  pr»di- 


gestat  interins.  Crystallo  quoque  quod  de  aiiua  in 
glaciem  et  lapidem  preliosum  efficitur,  baptismi 
gratia  figuratiir. 

Et  in  medio  sedis,  et  in  circuitu  udiSf  quatuor  ani- 
malia,  ptena  oculii  ,  ante  et  reiro.  Circuitus  throni 
Dei,  id  est  Ecdesix  patres,  lumen  Evangelii,  practe- 
ritorum  futurorumque  scientia  replet 

Et  animal  primum  timile  teoni,  etc.  Hscc  animalia 
multifaric  interprclantur.  Beatus  autem  Augustinus, 
juxta  ordiuem  libri  istios,  Matthaeum  lconem  dicit 
intelligi,  qui  regiae  dignitatis  in  Christo  prosapiam 
narrat,  qui  et  vicit  leo  de  tribu  Juda.  Catulus  eniin 
leonis  Juda,  et  in  quo  ut  rex  a  rege  timetur.  A 
Magis  adoratur,  ubi  etiam  rex  cum  servis  rationein 


cantinm  perfecta  operalio.  In  topazio  ,  eorumdem  B  ponit.  Rex  nuptias  filio  facU,  et  ad  ultimum  rex  se- 


ardens  contemplatio  monstratur.  Porro  inchrysopra- 
^,  beatorum  martyrum  opus  pariter  et  prxmium. 
In  byacintho,  doctorumcoelestis  ad  alta  sublevalio,  et 
propter  infirmos  humilis  ad  hun  ana  descensio.  In 
ametbysto,  coclestis  semper  regui  in  humiliiim  aniiuo 
memoria  designatur,  singulique  lapiJes  prctiosi  sin- 
golis  snnt  fundamentisdeputati,qui  licet  omnes  pcr- 
fecU,  quibus  civitas  Dci  nostri  in  monte  sanclo  ejus 
omator  atque  fnndatur ,  Spiritalis  grali£  sint  lucc 
rolgentes ,  alii  tamen  per  spirilum  datur  sermo  sa- 
pientiaR,  aiii  sermo  scieotix,  alii  gralia  sanitatum , 
arii  genera  linguarum  ,  alii  fides  in  eodem  spiritUi 
eie. 
Et  in  cireuitu  sedis  sedilia  viginti  quatuor,  et  super 


gregat  oves  ab  haedis.  Lucam  in  vitulo  ,  qui  hostia 
magna  fuii,  in  lege  enim  cjus  non  solum  principia 
circa  tcmpium  et  sacrificia  diversantur,  sed  iia  con- 
duditur  :  Et  erant  semper  in  templo  laudantcs  et  be^ 
nedicentes  Deum.  Facies  vero  homiois,  Marcus  signi- 
fical,  qui  nihii  de  regali,  vel  sacerdotali  Domini  po- 
tentia  locutus,  tanlum  hominis  Christi  gcsta  siinpli- 
citer  narrat.  Aquila  autem.  Joannes  est,  qui  nativita- 
tem  Yerbi,  velut  ortum  solis  perspicaciter  aspectal. 
Aninialia  autcm  nunc  Cvangd  stas,  nunc  tolam  Ec- 
clesiara  significant,  cu]us  fortiludo  iu  leone  ,  victi- 
matio  in  vitulo,  humilitas  iu  homine,  soblimitas  in 
aquila  volante  monslralur. 
Singula    eorum  habebant  alas  senas,  Perfectione 


thronos  viginti  quatuor  seniores  sedentes.  Ecclesiam  ^  soaa  doctrinae,  Ecclesiam  ad  alla  sublevaut.  Senarius 


namque  proptersocietatem  fldei  in  una  sede  viderat, 

eamdem  per  geminum  testamentum  de  patriarchis  et 

apostolis  generatam,  in  viginti  et  quatuor  se<liljbus 

cemit.  Sedentein  autein,  propter  jiidiciariam  ejus  in 

Christo  diguitatem  ;  sedebunt  aute  n  et  judicabunt 

oniversa  membra,  sed  in  uno  et  per  tmum  caput. 

Kam  qoomodo   poterunt  sancti   in  judicio  sedere, 

stantes  ad  dextram  judicis,   possunt  ettam  viginti 

qoatuor  seniores  in  iliis  inteliigi,  qni  perfectionem 

operis,  quae  senario  numero  commendatur,  clara 

Etangelii  praedicatione  consumant,  nam  quatcr  seni, 

vi^nti  quatuor  faciunt. 

Circumamicti  vestimentis  albis^  et  in  capitibus  eorum 


enim  numerus  ideo  perfectus  dicitur,  quia  priniis 
suis  partibus  implctur,  uraim  quippe,  quod  est  sexla 
senarii  pars,  et  duo,  quod  cst  tertia,  et  Iria  quod 
est  diinidium,  eumdom  senarium  faciunt.  Aliter  aljc 
senae  quatuor  animalium  qu%  sunt  vij^inti  et  qua- 
tuor,  totidcm  Veteris  Tcstamenti  libros  insinuant , 
quibus  Evangeiislarum  et  fulcitur  aucloritas,  ct  vc- 
ritas  probatur. 

Et  in  circuitu  ct  intus  plena  sunt  ocutis»  Sancla 
Eicclesia ,  et  coram  Deo ,  et  coram  bominibus  se 
vigilanter  altendit,  cujus  interiores  oculos  aspcxcrut 
Psalmista,  cum  diccrei :  Omnis  gioria  ejus  filii  re- 
gis  ab  inttis.  Exteriores  vero,  cum  continuo  subdit : 


toTonm  aurece,  Hoc  est,  bonis  operibus  indutos,  pe-  ^  /n  fimbreis  aureis  ,  circumamicta  varietate,  Aliter, 

'  ^  sive  littcram  attendas,  sive  aliegoriam  quaeras,  lu- 


renni  mentis  memoria,  gaudia  superaa  quaerentcs ; 
txpe  enim  mens  capitis  nomine  solel  intelligi. 

Et  de  throno  procedunt  (ulgura  et  voces  et  toni- 
^^a.  Hoc  est,  quod  Marcus  ait :  Uli  autem  profecti 
Pf^^dicaverunt  ubique,  Domino  cooperante,  et  sermonem 
^^nfirmante,  sequentibus  signis    {Marci  ultimo.). 

^t  septem  lampades  ante  thronum,  qui  sunl  septem 
^Piritus  Dei.  UnumSpiritum  dicit  septiformem;  unus 
**l  cnimSpiritus,  septiformilas  enim,  perfectio  cst 
^^  ItlenitQdo.  Commemoralo  vero  Spiritu  sancto , 
^pnvenienter  unda  baptismi  sequilur,  qua  idem  spi- 
^^•^is  recipi  creditur. 

^t  in  conspectu  sedis  tanquam  mare  vitreum,  simile 
^^jstaUo.  Propter  fidem  veram  baptisma  referturad 


cem  semper  in  Evangclio  reperis.  Alia  translatio  sic 
habet :  Plena  oculis  ante  se  et  retro,  quia  lux  Evan- 
gelii,  et  aenigmata  legis  irradiat,  et  novae  gratiae 
mundo  fulgur  infundit. 

Et  requiem  non  habebant  die  ac  nocte  dicentia: 
Sanctus,  sanctus^  sanctus  Dominus  Deus  omnipotens^ 
etc.  Sancla  animalia,  cuncta  tempora  sacculi  unam 
dominationcm  Deitatis,  omnipotenliam  ct  icfcniita- 
tem  sanctac  Trinitatis  affirmant,  manenie  inteile- 
ctualis  creaturae  perpetua  in  coelestibus  laude. 

Procidunt  viginti  quatuor  seniores  ante  sedentcm 
in  throno,  et  adorabwtt  viventem  in  scecula  swculo* 
rum.    Animalibus  personantibus  laudcm,  id  est. 


i 


5o0 


SMAUAGDl  iU^CATIS 


540 


Evangelistis   prxdicantibus  Chrisli  dispcnsalioncm,  A      Hespondii  Jesus  et  dixit :  Amen  amen  dico  tibi,  irist 

quis  renatui  fuerit  denuo ,  non  potest  viden  regnum 
Dei.  Quae  scntentia  tauto  apcrtius  cunctis  fldelibus 
lucct,  quanto  constat,  quia  sine  hujus  luce  iideles 
csse  ncqueunt.  Quis  cnim  sine  lavacro  regenerationis 
rcmissionem  peccatorum  consequi,  ct  regnum  valct 
intrare  coclonmi?  Sed  Nicodemus  qui  nocte  venit  ad 
Jcsum,  necdum  lucis  mysteria  capere  noverat,  nam 
et  nox  in  qua  venit,  ipsa  ejus  qua  premeiuitur  igno- 
rantiam  dcsignat,  nccdum  enim  eorom  numero  so- 
ciatus  erat,  quibus  ait  Apostqius  :  Fuisti$  aliquando 
tenebra:^  nunc  autem  lux  in  Domiuo  {Eplies.  v).  Sed 
inter  eos  potius  remancbat.  Quibus  dicit  Isaias  : 
Snrgc,  illuminaref  Jerusulcm^  qtda  venit  lumen  tuum^ 
et  g!oria  Domini  super  te  orta  est  (Isa.  lx). 

Diiit  ad  cum  Nicodemus  :  Quomodo  potest  homo 
nasci  cum  sit  senex,  elc.  Quia  cnim  secundu:  nativita- 
tis  adhuc  nescius  pcrseverabat,  dc  salute  autem  sua 
jam  sollicitns  exslitcrat,  ncccssario  dc  una ,  quam 
noverat  naliviljue  an  posset  ilcrari,  vel  quo  ordine 
rcgencralio  possil  impleri,  quacrebal,  ne  hujus  ex- 
spers  rcmancndo,  vitx  cuilestis  parliccps  esscnequi- 
ret.  Nolan Jum  aulcm,  quia  de  carnali  quod  dixit , 
hoc  ctiam  de  spiritrdi  cst  rcgcneratione  sciendum. 
Nequaquam  vidclicet  cam,  poslquam  scmel  expleta 
fneril ,  possc  repcli.  Sivc  cnim  lixrcticus,  sivc  sehis- 
m^licus,  sive  (\icincros'.is  quisquc  in  confcssionc 
sanctx  trinilatis  baptizarct,  non  valot  illc ,  qui  ita 
baptizatus  csl,  a  bonis  calholicis  rebaptizari,  nc  coii- 
fes^iio  vel  invocatio  tanlinominis  viiloalur  annullari. 


omnis  Ecclcsia  quse  in  praepositis  constal  et  populis; 
hoc  enim  geminato,  duodenarius  numerus  significa- 
tur,  statim  cadensio  racicm,adorat  vivcnlcm  in  scc- 
rula  s.neculorum  ,  et  miltcbant  coronas  suas  ante 
thronum  Dei ,  videlicet,  assignantes  quidquid  virtu- 
tis,  quidquid  babebant  dignilatis,  quippe  qui  ex  ni- 
bilo  cuncta  creaverat. 

EVANCeUUM   JOANNIS,   CAP,    III. 

I  Erat  horao  ex  Pharisxis  Nicodemus  nomine , 

•  princeps  Judoeorum.  llic  venit  ad  Jcoum  nocte,  el 

<  dixit  ei  :  Rabbi,  scimus  quia  a  Dco  venisti  magi- 

<  ster;  ncmo  enim  potesl  hxc  signa  facere  qu:e  tu 

•  fac!s,  nisi  Deus  fuerit  cum  co.  Rcspondit  Jesus,  cl 
i  dixit  ci :  Amcn  amcn  dico  tibi :  Nisi  quis  renatus 
i  fuerit  dcnuo,  non  potest  videre  rcgnuin  Dei.  Dicit  B 

<  ad  eum  Nicodemus  :  Quomodo  potest  homo  re- 
I  nasci  cum  sit  senex?  Nunquid  potest  in  venlrem 
i  matris  sux  itcrum  introire  et  nasci?  Responuit  Je- 

<  sus  :  Amcn  amen  dico  tibi :  Nisi  qnis  rcnatus  fuc- 
€  rit  ex  aqua  et  Spirilu  sancto,  non  potest  intrare  in 
I  regnuin  Dei.  Quod  natumcsl  ex  carnc,  caro  csl,  ct 
i  quod  nalumestcx  spiritu,  spiiituscst.  Non  niireris 

•  quiadivi  tibi :  Oportct  vos  rcnasci  denuo.  Splritus 
i  iibi  vult  splrat,  clvoccm  ojiis   auJis,  scJ  nescis 

<  unde  vcniat,  autquo  va!at.  Sic  eslomnis,  q^i  na- 
(  tus  est  ex  spirilu.  Ucspon:iit  Nicodemus  ,  cl  dixit 
i  ci :  Quomodo  possunt  hccc  fieri  ?  Rcspondit  Jcsus  et 
«  dixitei:  Tu  es  magistcr  in  Isracl,  ct  hxc  ignoras? 

<  Amen  amen  dico  tibi,  quia  quod  scimus  loquiraur, 


et  quod  vidimus  teslamur,  ct  tesiimonium  nostnim  C  £t  quia  Nicodemus  ad  primam   Domini  responsio- 


<  non  acccpistis.  Si  terrena  dixi  vobis,  ct  non  credi- 
«  tis,  quomodo  si  dixero  vobis  coclcstia  credctis?  Et 

<  nemo  ascendil  in  coelum ,  nisi   qui  desccndit  de 
f  cGelo,Fllius  hominis,  qui  cst  in  coelo.  £t  sicut  Mo- 

<  scs  exaltavit  serpentem  in  dcscrto ,  ita  exallari 

<  oportctFilium  hominis,  utomnis,  qui  crcdit  in 
I  ipsum  non  pereat,  sed  habcat  vitam  aiternam.  » 

Erat  homo  ex  Pharisa^is  Nicodemus  nominet  prin- 
ceps  Judworum,  hic  venit  ad  Jesum  nocte,  Princeps 
scilicet  Jud;eorum,  venit  ad  Jcsum  nocte,  cupiens  se- 
creta  ejus  allocutione,  plenius  discerc  mysteria  fidei, 
cujus  aperta  ostensione  signorum,  aliquatenus  jani 
rudimenta  percepcrat ,  qui  quoniam  prudenter  ea 
qux  ab  illo  quserebat,  iuvestigare  promeruit. 


nera  sullicilus,  quomoJo  sit  intcHigenda  diligenter 
inquirit,  merelur  jam  planius  instrui ,  et  quia  se- 
cunJa  uatlvitas,  nou  carnalis  cst,  sed  spiritualis  au- 
dirc. 

Rcspondit  Jcsus :  Amen  amcn  dico  tibi^  nisi  qw 
renatus  fuerit  ex  aqua  et  Spiritu  non  potest  inlroire 
in  regnum  Dei,  Cujus  nativitatis  modum  subsequen- 
ter  exponens  prorsusque  a  carnali  distinguens»  ait : 

Quod  natum  est  de  carne^  caro  cst^  quod  natum  eU 
de  spiritUj  spiritus  est.  Natura  spiritus  invisibilis»  car- 
nis  est  visibilis,  atque  ideo  carnalis  generalio  visilH- 
liter  administratur.  Visihilibus  Incrementis  qui  In 
carne  nascitur  per  aelatum  momenta  proficit  :  spi- 
ritualis  antem  generatio   tota    invisibiliter  agitun 


Rubbi,  scimus,  quia  a  Deo  venisli  magister  ,  nemo  ^  Nam  videtur  quidem  qui  baptizatur  in  fontem  de- 


enim  potest  hcec  signa  facerequce  tu  facis^  nisi  fuerit 
Deus  cum  eo»  A  Deo  enim  Jesum  ad  magistcrium 
cceleste,  mundo  adhibendo,  venisse  confessus  est, 
Deuni  cum  eo  fuisse  miraculis  prudentius  iutellexit, 
necdum  tamen  ipsum  Dcum  cognovit  esse;  sed  qnia 
quem  maglstnim  noverat  vcritaiis,  studiose  doccn- 
dus,  adiit  merito,  et  agnitionem  divinitatis  ejusper- 
fecte  doctus  subiit,  merito  utriusquenativitatis  ejus, 
divinx  scilicet  et  humana;,  scJ  ct  passionis  atqiie 
ascensionis  ipsius  arcana  perccpit.  Nec  non  cSiara 
moduiu  sccund;e  generalionis,  iugrcssum  regni  coc- 
leslis,  aliqua  perplura  doctrinx  evangehcx  sacra- 
mcnia,  Domino  revelautc  didicit. 


scendere,  videtur  aquis  immergi,  videtur  de  aquis 
asccndere.  Quid  autem  in  iilo  iavacro  regenerationis 
egerit,  ininime  potest  videri ,  sola  autero  Qdelium 
pictas  novil,  quia  peccator  in  fontcm  descemiiu  sed 
purificatus  ascendit.  Filius  mortis  descendit,  sed  fi- 
lius  resurrectionis  ascendit;  filius  pncvarkationis 
descendit,  sed  filius  reconciliationis  ascendii;  filios 
ine  dcscendit,  sed  filius  misericordiae  ascendit;  filiiis 
diaboli  dcscendit,  sed  Filius  Dei  ascendit.  Sola  haec 
£cclcsia  mater,  qux  generat  novit,  c^eterum  oculis 
insipientium  videtur  talis  exire  de  fonte,  qualis  in- 
Iravit.  Totumque  ludus  esse  quod  agitur,  unde  in 
fine  videntes  gloriam  sanctorum,  diccnt  gcmcnies 


541 


COLLECTIONES  IN  EPJSTOLAS  ET  EYANGELIA. 


54i 


in  lonneolis.  Ht  snnt  quo$  aliquando  babuimut  in  de-  \  stia  natura  haberc  non  potuit,  hoc  inFilio  Dei  a  quo 


nsvfti,  et  in  similitudinem  improperii  (Sap.  \),  quo- 
nodo  ergo  computati  sunt  inter  fllios  Dei?  Ait 
loanneft  Apostolus :  Chari$Bimiy  inquit,  nune  filii  Dei 
$umu$^  et  Mndum  apparuit,  quid  erimui ;  quod  ergo 
natum  est  ex  tpirUuy  spiritus  est,  Quia  qui  ei  aqua 
et  spiritu  regeneratur  inyisibiliter  in  novam  mnla- 
lar  homioem  et  de  camali  elBcitQr  spiriiualis,  qui 
ideo  recte  oon  solum  spiritualis,  sed  etiam  spiritus 
Tocatur,  quia  sicut  substantia  spiritus  inTisibiiis 
esl  nostris  aspectibus,  ita  is  qui  per  gratiam  Dei 
reoovatur  invisibiliter  fit  spiritualis  ,  et  Dei  filius , 
cum  Tisibiliter  omnibus  caro  ct  filius  hominis  appa« 

real. 

iVoit  mireriSf  quia  dixi  tibi  oportet  vos  nasci  denuo^ 


assnmptns  csl  habuit.  Sed  et  hoc  quxrendum,  quo- 

modo  (lictum  sit,  ct  nemo  ascendit  in  coclum  ,   nibi 

qui  descendit  de  coelo,  cum  omncs  elecli  se  veraciler 

confidunt  ascensuros  in  coclura  promittente  sibi  Do- 

mino,  quia  ubi  ego  sum,  illic  et  minister  meus  eril. 

Cojus  tamen   nodum  quacstionis  aperlissima  ratio 

M>1vit,quia  vidclicet  mediator  Dei  cthominum  homo 

Christus  Jesus  clecfonim  omnium  caput  cst,  idemque 

omnres  elec!i  cjusdem  capitis  membra  sunt ,   diccnle 

Apostolo  :  Et  ipsum  dcdit  caput  supcr  omnem  Eccto' 
siam  (Ephes,  i,  ^» ;  ct  rursuni :  Vot  enim  estiscorpus 

Chrisliet  membra  de  membro  (ICor,  xii,27.)  Ncmo  as- 

cendit  in  ccelum,  nisiChristusin  corpore  suo,  quod  cst 

Ecclesia,  qui  in  seipso  qiiidem  priiiniincernciilibiis 


etc.  Spiritus  ubi  vult  spirat,  quia  ipse  habet  in  pote-  Baposlolis,eiinneniioribus  niiniruin  incinbris  suis,  as- 


stale,  cuJQS  cor  gratioc  suse  visitatione  illustret.  Et 
Tocem  ejus  audis,  cum  te  pnesente  loquitur,  is  qui 
spiritu  sancto  rcpletur,  sed  non  scis  unde  veniat,  et quo 
Tadat,  quia  eliam  te  prsescnte,  si  quempiam  spiritus 
ad  horam  implevcrit ,  non  potest  vidcre  quomodo 
iotraverit,  vel  quomodo  redierit,  quia  natura  cst  iii- 
TiftilHlis;  sic  est  omnis  qui  natus  est  ex  spiritu  ,  et 
ipee  enim  invisibiiitcr  agente  spiritu,  incipit  esse 
qvod  oon  erat.  Ita  ut  infidelis  ncsciat  unde  veniat,  et 
quod  Tadat,  id  est,  quia  a  gratia  regenerationis  vc- 
nil  in  adoptionem  fiiiorum  Dei,  et  vadit  in  perceplio- 
Dem  regni  coRiestis.  Quacreutc  adhuc  Nicodemo 
qnomodo  possent  h?cc  fieri, 

Jtapondit  Jesus  etdixit  ei:  Tuesmagisterinlsrael^ 


cendit,  etexindein  menibrissuisquotidicaiccndens, 
se colligit  in  ccclum;  quisqiiis  in  coeluni  asccndorc  dc- 
siderat,  ei  qui  de  coclo  dcscendit,  et  cst  in  coclo,  se 
vera  fidei  et  dilcctionis  unitate  conjiingat ,  apcrlc 
intelligens,  quia  nullo  alioordinc,  nisi  pereum,  qiii 
dcscendit  de  coclo,  potcst  asccnderc  in  coclum.  Unilc 
alias  ipse  dicit  ;  AVmo  venit  ad  Palrcm,  nisiper  me, 
Et  sicut  Moscs  exaltavit  serpentem  in  deserto,  ita 
exaltari  oportet  filinm  hominis.  Mira  magisterii  coc- 
lestis  arte  Domious  magistcr  legis  Mosnicx  ad  spi- 
ritualem  legis  ejusdem  sensum  inducit,  rccordans  hi^ 
storiac  veteris,  et  hanc  in  figuram  suse  pnssionis  at- 
que  humanac  salvationis  factam  cJissercns.  Narrut 
qnippeliber  Numerorum,  quia  pcrL-csus  in  erema  po- 


dc.  Non  quasi  illustrare  volens  eum  qui  magistcr  ^  pulus  Israel  molestia  itineris  longi  ac  laboris,  mur- 


Tocetur,  cum  sit  ignarus  sacramentorum  coclestium, 
ted  id  buroiiitalis  illum  viam  provocans ,  sine  qua 
jaoua  coelcstis  non  potest  inveniri. 

Amen  amen   dico  tibi^  quia  quod  scimus  loquimur, 

ei  quod  tidimus,  etc.  Tcrrena  illis  dixit,  ut  in  supe- 

riore  lectione  invenimus,  cnm  de  passione  ac  de  re- 

snrrecUone  sui  corporis,  quod  de  terra  assumpscrat 

loqueretur  :  Solvite  templum  hoc  et  in  tribns  dicbus 

escitabo  illud.  Non  tamen  credebant  verbo  qnod  dixit, 

sed  ne  hoc  quidem  intelligerc  valebant,  quia  non  de 

alto,  quam  de  templo  corporis  sui  dicercL  Qui  ergo 

terreoa  audientcs  non  capiebant,  qnanto  miiius  coc- 

lestb,  id  est,  divinx  generationis ,  capienda  mystc- 

ria  sulBciunl?  addit,aulcin  adhuc  Doiiiinus  coelesti- 

bos  aacramentis,  et  de   lcrrcnis  instnicre  eiim, 

quero  videt  sapienter  ac  diligenter  his  qiisc  audit  in- 

leodere,  coeiestis  namque  est  asccnsio  cjus  ad  vitara 

<euipiteniam.  Terrena  vero  exaltatio  ejus  ad  mor- 

'^m  temporalem.  Dicit  ergo  de  coelcstibus  : 

Et  nemo  ascendit  in  aBlum^  nisi  qui  de  cceio  descen- 

^"«  ctc.  Herito  autem  qua^ritur ,  quomodo  dicatur 

^^tQs  liominis,  vd  descendisse  de  coclo  ,  vel  eo  tcm- 

I^re,  quo  hsoc  in  terra  loqnebatur ,  jam  fuisse  in 

^lo.  Non  ergo  caro  Chrisli  descendit  de  coclo,  nc- 

^e  anle  tempus  ascensionis  crat  in  coclo,  sed  quia  una 

^bristi  persooa  est  in  duabus  existens  naturis,  atquc 

^^euFilius  hominis  rcolc  dicitur,  et  desccndissc  dc 

^,  et  aole  passioDcm  fuisse  in  cooio,  quia  quod  in 


D 


muravit  contra  Dominum  ct  Mosen.  Ideoque  Doroi- 
nus  miscrit  in  illum  ignitos  serpcntes ,  ad  quorum 
plagas  et  mortes  plurimonim,  cum  clamarcnt  ad 
Mosen,  et  ille  oraret,  jussit  eum  Dominus  facerc  scr- 
pentem  acneum  et  ponere  pro  signo.  Qui  percussus , 
inquit,  aspexerit  enm,  vivet,  et  ita  factum  est  (Num, 
xxi).  Plagsc  igitur  serpentium  ignitorum  ,  venena 
sunt  et  incentiva  vitiorum,  quoc  animam  quam  tan- 
gunt,  spirituali  morte  perimunt ;  et  bene  murmurans 
contra  Dominum  populus ,  serpcntium  morsibus 
sterncbatur,  ut  ex  ordine  flagelli  exlcrioris  agno- 
sceretquanlam  intus  pemiciem  murmurando  palere- 
tur.  Exaltatio  autem  scrpcntis  scnci  quam  dum  pcr- 
cussiaspicercntsanabantur,  passio  cstnostri  redcm- 
ptoris  in  crucc,  in  cujussolum  fide  regnum  mortis  et 
peccati  supcratur.  Rccte  etenim  per  serpentes  pcc- 
cata,  qu3C  animam  simul  et  corpus  ad  interitum  tra- 
hunt  cxprimuntur.  Non  solum  quia  igniti,  quia  vi- 
rulenti,  quia  ad  perimendum  sunt,  verum  etiam  quia 
per  serpcntem  primi  parcntcs  nostrt  ad  pcccanduin 
persuasi  ac  de  immortalibus  sunt  peccando  mortalcs 
eflecti.  Rectc  pcr  scrpentem  acncum  Dominus  osten- 
ditur ,  qui  venit  in  simililudincm  carnis  pcccati , 
quia  sicut  acneus  serpens  efllgiem  quideni  ignitis 
serpentibus  similcm,  scdnullum  prorsus  insuis  mcm- 
bris  habuitodorcm  vencni,  percussos  a.scrpcniibus 
suis  cxaltatioue  sanabat,  sicnimirum  rcdcmptor  hu- 
mani  gencris,  non  camem  pcccati,  scd  similitudincm 


545 


SMARAGDl  AKBATIS 


5U 


Induit  camis  peccali,  iiiqua  luorteni  crucis  palicndo,  A  bis.  DilccliuPatns  unde  probata  est  in  nobis?  qitia 
ercdentes  in  se  ab  onmi  pcccalo»  et  ab  ipsa  eliani    Filium  suum  unicum  misit  mori  pro  nobis,  sicut  et 


morte  liberarct. 

Ut  omnis  qui  credit  in  ip$o  non  pereat,  sed  habetit 
titam  ctemam,  Cujus  quidem  verbi  patet  sensus, 
quia  qui  credit  in  Jesuro,  nonsohmi  perditionem  eva- 
dit  poenarum,  sed  et  vitampercipit  xternam,  et  iniioc 
inter  figuram  distat,  et  veritatem,  quia  pcr  illam  vitt 
protelabatur  temporls ,  per  banc  vila  donatur  tine 
ilne  mansura.  Sed  curandum  solerter  est  ut  quod 
Intellectus  bene  sentit,  operatio  oondigna  proficiat , 
qoatcnus  confessio  rectse  nostrae  fidei,  pie  et  $d>rle 
conversando  ad  perfectionem  promissa^  nobis  yiise 
mereatur  attingere.  Vcrum  quia  hxc  dcFilio  homi* 
nis  dicuntur,  qui  exaitari  in  cruce  et  morte  potuit 


Paulus  apostolus  dicit,  ^t  proprio  Filio  $uo  non  pe- 
percit,  $ed  pro  nobi$  ommbustradidil  eum,  qnomodo  non 
etiam  cum  illo  omnia  nobi$  donavitf  (Rom,  vni.) 

Et  in  hoc  e$t  ckarita$ ,  non  qua$i  no$  dilexerimu$ 
Deum ,  $ed  quoniam,  etc.  Non  illum  dlleximus  pnus, 
uam  ad  hoc  nos  dilexit ,  ut  diligamiis  eum.  Gratia 
quippe  hominem  pnevenit  ut  diligat  Deum ,  qui  di- 
lectione  operetar  bona,  unde  Psalmista :  Den$  meut^ 
ioquit,  nu$ericordia  ejut  praiveniet  me  (Ptal,  lviii). 

Et  mi$it  Filium  $uum  propitiationem  pro  peccatig 
no$tri$,  Hoc  cst  maximum  in  nos  divifue  charitatis 
indicium ,  quia  necdum  ipsi  pro  peccatis  nostris  eum 
petere  noscemus,  misit  iUeFilium  toum  ad  noa,  qul 


pati,  ne  putaret  Nicodcmus  iilium  tantum  eum  ho-  B  iK>bis  in  se  crcdentibus  ultro  veniam  daret ,  nosque 


minis  esse,  a  quo  vila  esse  exspectanda  perpeiua,  cu- 
ravit  ei  eliam  Dominus  divinitatis  su»  palefacere  sa- 
cramentum,  unumquc  et  eumdemFilium  Dei,  et  ho- 
minis  mundi  oslcndcre  saivatorem. 

IIEBDOMADA  U  POST  PENTECOSTEN. 

LECTIO  EPISTOL^   BEATI  JOANMS  APOSTOLI,  CAP.    IV. 

c  Deus  charitas  est :  in  hoc  apparuit  charitas  Dei  in 
iiobis,  quoniamFiiiuin  suumunigenitum  misit  Deus 
in  mundum,  utvivamus  per  eum.  In  hoc  est  chari- 
tas,  non  quasi  nos  dilexerimus  Deum,  sed  quoniaro 
ipse^rior  dilcxit  nos,  et  misit  Fllium  suum  propi- 
liationem  pro  peccatis  nostris.  Ctiarissimi,  sic 
Dcus  dilexit  nos,  et  nos  debemus  inviccm  diligere. 


ad  Patem»  gloriae  societatem  vocaret.  In  qaibiisdani 
codicibus  hic  versicuius  ita  legitur  :  £t  misit  Filium 
8uum  litatorem  pro  peccatis  nostris.  Litator  autem, 
sacrificator  est.  Sacriiicavit  enim  Filius  Dei  pro  pec- 
catis  nostris,  non  hostias  pecuJum,  scd  se  ipsum  of« 
ferendo.  Unde  bene  Paulus  admonens  ait :  E$toto 
ergo  imitatore$  Det^  sicul  filii  chnri$$imi ,  et  amhulate 
iu  dilectionef  sicut  Christus  dilexit  no$^  et  tradidit  se- 
metip$um  pro  nobi$  oblalionem  et  ho$liam  Deo  im 
odorem  $uaviiati$  {Ephe$,  v),  cui  sentenli»  concliiil 
hoc  quod  hic  quoque  Joannes  exhortando  Bubjungit, 
dicens  : 

Charissimi,  sic  Deus  dilexit  nos^  et  no$  debemus  m- 
vicem  dUigere,  Quod  autcm  seqnilur :  Deum  nemo 


Deum  neiuo  vidit  unqiiain.  Si  diligamus  invicem,  ^  vidit   unquam  ,  majore  disputatione  indiget ,  CttiP 


Deus  in  nobis  inanet,  etcharitas  ejus  in  nobis  per- 
fecia  est.  In  hoc  iniciligimus  quoniam  in  eo  ma- 
nemus,  et  ipse  in  nobis :  quoniam  de  Spiritu  sno 
dedit  nobis.  Et  nos  vidimus,  et  testificamur,  quo- 
nianiPaicr  misitFilium  suum  salvatorcm  mundi. 
Quisquis  confessus  fucril  quoniam  Jesus  est  filius 
Iki,  Deus  in  eo  manet,  ct  ipsc  in  Deo.  Et  nos  co- 
gnovimus  ct  credidimus  charitali  quam  habet  Deus 
io  nobis.  Deus  charilas  csl,  et  «(ui  manet  in  chari- 
tate  in  Deo  manct  ct  Deus  in  eo.  In  hoc  peifeda 
est  charius  nobiscum,  ul  fiduciam  habeamus  in  die 
judicii,  quia  sicut  ille  est ,  ct  nos  sumus  in  hoc 
mundo.  Timor  non  cst  in  charitatc ,  sed  perfecta 


Dominus  et  hominibus  mundo  corde  Deum  videndam 
pr»mitiat,  et  de  sanctis  dicat,  quod  angeli  eorom  in 
coDlis  semper  vident  faciem  Patris.  Hanc  autem  sen- 
teiitiam,  et  in  Evangelio  suo  ponit  idem  Joannes,  obt 
ctiam  quomodo  Deus  videri  possit  consequenter  ad- 
jungit,dicens:  lJnigemtu$Fi!iu$  qui  cst  in  rinuPatrit 
ipse  narrabit.  Qiiod  beatus  pater  Ambrosios,  ita  ex 
posuit.  Et  ideo  Deuin  nemo  vidit  unquam,  quia  eaoi 
quae  in  Deo  habitat  pleniludinem  divinitatis,  nemo 
conspcxit,  nemo  mente  aut  oculis  coroprehendit  Vt- 
dit  enim,  ad  utrumque  referendum  est.  Deniqoe  com 
additur,  UnigenitusFilius  qui  est  in  sinu  Patris,  ipse 
enarrabit,  mentium  magis  quam  ocuiorum  vl^io  de- 


cbaritas  foras  millil  limorcm,  quoniain  timor  pOB-  ^  claratur.  Speciesenim  videtur,  virtus  veronarrator: 
nam  habet.  Qni  auleni  limct  non  csl  perfectus  in      i 


pei 

cliarilate.  Nos  ergo  diligamus  Deum,quoiuara  ipse 

prior  dilexit  uos.  Si  quis  dixerit  quouiam  diligo 

Doum  et  fralrem  suum  oderit,  mcndax  esl.  Qui 

enim  non  diligit  fratrem  suum  quom  vidct,  Deum 

quem  non  videt  quomodo  potest  diligcre?  El  hoc 

inandatum  habemus  a  Deo ,  ut  qui  diligit  Deum , 

diligat  ct  fratrem  suum.  > 

Deus  charita$  est :  in  hoc  apparuit  charitas  Dci  in 

nobis^  quoniam  Filium  suum  unigenitum  misit  Deus 

n  mundum^  ut  vivamu$  per  eum.  Quomodo  ipse  Do- 

niinis  ait :  Majorem  hanc  dilectionem  nemo  habet,  ut 

animam  $ttam  ponat  qui$  pro  amicis  suiSf  et  ibi  pro- 

bata  est  dilectio  Cbristi  in  nos,  quia  moritur  pro  no- 


illa  oculis,  hxc  mente  comprehenditur.  Item  beatos 
Auguslinus  in  libro  de  Videndo  Deum,  de  eadem  dis- 
putans  questionae  :  Proinde,  inquit,  narrante  onige- 
nito  qui  est  in  sinu  Patris,  narratione  ineifablllycrea- 
tura  raiionabilis  munda  ctsanciaimpletaDei  Tisione 
ineflabili ,  quam  tunc  consequemur ,  com  aequales 
facti  fuerinius,  quia  sicot  videntur  ista  visibilia  cor- 
poris  sensibns  nota,  Deum  nemo  vidit  unquam^quo- 
niam  si  aliqiiando  eo  modo  visus  est,  non  sicut  fsta 
natnra  videtur,  scd  voluntate  visus  e$t,6pccie  qua  v(^ 
Iiiit  apparens,  latente  natura  atqne  in  se  iocomroo- 
tabililcr  permancnte.  Eo  autem  modo  qiio  videtur 
sicuii  est,  nuuc  fortasse  videtur  a  quibusdam  ange- 
lis  suis  sanctis.  A  nobis  autem,  tunc  Ha  videbttur, 


345  COLLECTIONES  IN  EPISTOLAS  ET  EVANGELIA.  546 

Guro  ei  facti  fuerknas  seqoales.  Et  post  aliqaanta  ex-  A     In  koc  intelligimuSf  quomam  in  eo  manemu$  ,  et 


ponens  seKtentiam  aancti  Aml>ro8ii :  Deum  enim,  iii- 
quit »  nemo  tidk  nnquam,  ve\  in  hac  Tita  ,  siculi 
ipse  est,  Yel  etiam  in  angelonim  vita,  sicut  visibilia 
ista  qnst  oorporali  visione  cemuntuTy  quia  onigent- 
lits  fllius,  qui  est  in  sinoPatris  ipse  narrabit ,  quia 
non  ad  ocnlornm  corporalium,  sed  ad  mentium  vi- 
sionem  dictum  esipertinere  qnod  narrabit.  Iiem  post 
mnlta :  Ad  eam  vero  vlsionem,  inquit,  quia  videbimus 
Deum  iieuti  Mf ,  mandanda  corda  commonuit »  quia 
enim  corporali  consoetudine  loqneodi  visibilia  nomi- 
nantur,  propter  ea  Deus  invislbilis  dicitur,  ne  con 
pus  esse  credatur.  Nunquid  corda  manda  sux  sub- 
i4aatiae  contemplatione  fraudabit,  cum  hsec  magna 
ei  summa  merces  Deum  colentibns  ,  et  diiigentibus 


ipee  in  nobis^  etc.  Hoc  ipsum,  quod  de  spiritu  suo  de- 
dit  (ibi  unde  cogiioscis,  intemiga  viscera  tua,  si 
plena  sunt  charitate,  habes  spiritum  Dei.  Pauio  testa 
qui  ait :  Quia  charitas  Dei  diffuga  ezt  in  cordibus 
nostris  perspiritum  sanctumy  qui  datusist  nobiSyCt  nos 
vidimus,  et  testificamur ,  quoniam  pater  misit  filium 
suum  sahatorem  mundi  (Rom,  v).  Nemo  de  salule 
desperct,  qoia  et  si  magni  sunt  morbi  sceierum,  qui 
deprimunt,  omnipotensestmedicus  qui  salvet,  tantum 
meminerit  quisque,  quod  idem  fllius  Dei ,  qul  vcnit 
mitis  ut  salvaret,  vcnturus  est  districtus,  ut  judicel. 
Quicunque  confeuus  fuerit^  quoniam  Jesut  est  /f* 
lius  Deiy  Deus  in  eomanet  et  ipse  in  Deo.  Perrectam 
cordis  confessionem  dicit,  quod  nec  male  suadentiura 


promitiatur,  dicente  ipso  Domino,  quando  corpora-  B  bacreticorum  possit  fraude  corrumpi  nec  perscquen- 


Lbusoculisvisibililer  apparebat,  etinvisibilem  secon- 
lyendummundis  cordibus  proraitiebat :  Qui  diligitme^ 
iUigetur  a  Patre  meoy  et  diligam  eum ,  et  ostendam 
iM€  ipsum  ilU ;  haec  quippe  naiura  ejus  aequaliier  cum 
patre  invisibiiis  sicul  aequaliicr  incorrupiibilis  est, 
quia  continualim  Afiostolus  posuit  dicens  :  Regi  au- 
lem  sa*culorum  mmt6t7t,  incorruptibilit  divinara  sub- 
siantiam,  quapotuiihominibus  praedicaiionecomraen- 
daos.  Deus  ergo  rex  iuvisibilis,  neque  oculis,  sed 
nienie  quaerendus  es(,  scd  queinadmoduni  si  solera 
islum  videre  vellemus  oculum  corporis  purgarcraus, 
unde  videri  lux  poiesi,  volenles  videre  Deuni,ocuIuni 
cordisquo  Deus  videri  potesi,  purgeraus  :  Beati  enim 
mundicordeyquoniamipsiDeum  videbunt  {Matth,  v). 


tium  pnganorura  torracnlis  conqiiassari,  nec  carna- 
lium  fratrum  exeraplis,  nec  propriae  fragililatis  se- 
gnilia  tiiubare.  Sunt  eienira ,  qui  etiara  verbis  ue- 
gant  essc  Jesura  niiuin  Dei  ,  quales  rauUi  fnisse 
produniur  eo  ipso  iera[)ore,  quo  baec  scribebal  Joan- 
nes  ;  sunl  ilem  qui  conriienlur  verbis  et  faclis  ne- 
ganl,  unde  bene,  qui  nunc  aii :  Quicunque  confe^sus 
fnerit,  quoniam  Je$us  est  filius  Dei,  Deus  in  eo  ma- 
net,  et  ipse  in  Deo  (I  Joan,  iv),  ipse  paulo  supcrius 
dicii :  Si  diligamus  invicem ,  Deus  in  nobis  manet , 
insinuans  profeclo  quia  quisque  dileciionera  in  fra- 
tres  habei,  ilic  Jesura  Dei  esse  flliura  teslaiur. 

Et  cognovimus  et  credimus  verilati ,  quam  habet 
Deusin  nobis.  Cognoviinus  quia  Jesus  est  filiusDci, 


Terum  quia  haec  visio  in  futuro  speraiur,  quid  agen-  C  et  quia  Pater  misit  eum  salvaiorem  mundi,  et  credi- 

mus  chariiaii,  quara  habci  Deus  in  nobis,  quia  vi- 
delicei  cuin  haberel  unicum,  noluil  illura  csse  unum, 
sed  ut  fralrcs  haberei  adoptavii  illi,  qui  cum  illo 
possiderent  vitam  acternam. 

Deus  charitas  esl,  Jam  superius  dixii  illud,  ecce 
iierura  dicit ,  amplius  iibi  non  potuit  comraendari 
charitas,  quain  ut  dicereiur  Deus ,  forte  munus  Dei 
contempiurus  cras,  nunquid  et  Deura  contemnis? 

Et  qui  manet  in  charitate  in  Dco  manet,  et  Deus  in 
eo,  Vicissira  inse  habiiant  qui  contineielquiconiine- 
tur,  habiias  in  Deo,  sed  ui  continearis,  habiial  iu  ie 
Deus,  scd  ut  coniiueat,  ne  cadas,  quia  sic  Apostolus 
de  ipsa  chariUte  dicit  :  Charitas  nunquam  cadit 
(I  Cor,  xiii) ,  quomodo  cadii  quera  conlinci  Dcus? 

Et  in  hoc  pcrfectaest  charitas nobiscumy  ut  pduciam 
habeamus.eic.  Quisquis fiduciara  habet in  die  judicii , 
perfecta  esi  in  illo  chariias.  Quid  csi  habcre  fiduciara 
in  die  judicii?  non  timere,ne  venialdiesjudicii;  cum 
enim  primoquis  ad  pocnitendura  se,  de  nialis  aciibus  * 
convcrierit,  iucipii  tiraere  diem  judicii,  nc  videlicct 
apparente  jusio  judice,  ipse  damnetur :  proccssu  vero 
bonae  convcrsalionisanimatus  discei  non  timcrc  quod 
liinebai,  sed  potius  optare,  ui  veniat  illc  desideratus 
cunctis  gentibus,  speranssi*.cum  sanciis  meritobonae 
actionis  esse  coronamlura.  Undc  autcm  fiduciam  in 
die  judicii  habcre  possuraus,  plcnius  subdcndo  ma- 
nifcsLii. 

Qiiia  sicut  ille  «',   et  nos  sumus  in  hoc  mundo^ 


dum  est  nobis,  duin  adhuc  consliiuti  iii  corpore  pe- 
regrinamur  a  Domino,  quo  solaiio  utcndura ,  ubi 
divina  visionc,  necduin  liccl  pcrfrui? 

Si  diligamus  invicem ,  Deus  in  nobis  manet,  Sed 
ueino  puiet  haiic  dileciionera  in  qua  Deus  raanet , 
abjecia  et  desidiosa  quadaiu  inansuctuJine,  irao  non 
Diansuetudinc,  sed  remissione  et  negligeniia  rcser- 
vari,  non  est  isia  charitas,  sed  lauguor,  ferveal  cha- 
riiat  ad  cx)rrigendura,  ad  cracnJanduin  se  ,  si  boni 
mores  deleciaiit,  si  niali  eraendcntur,  corriganiur.  Si 
ergo  diligamus  inviccra  sincera  ei  disciplinabili  cha- 
ritate,  Dcusio  nobis  manct,  operibus  quideni  ipsius 
cbaritatis  manifestaius,  quamvis  nondum  visibiliicr 
^ppareiis. 

Et  charitas  ejus  in  nobis  perfecta  est,  Quo^rcndum 

auicra,  quoraodo  dicai  perfcctionera  diviiix  cbariia- 

Ijs  in  moiua  dileciione  consistere,  cum  Dorainus  in 

£vangeIio  pronunlicl,  non  essc  niagnuin,  sidiligainus 

cos,  qui  006  diligunt,  nisi  ad  inimicos  etiara  de  qui- 

l)us  bic  penitus  iacere  videlur,  eadein  dilectio  pcr- 

tingat,  nisi  forle  ipsos  inimicos  fralerni  araoris  in- 

tuiiu  diligere  debemus,  videlicct  ut  non  scniper  ini- 

mici  remaneant,  scd  resipiscant  a  diaboli  luqucis  no- 

bisque  germano  foedere  socieniur  :  Si  diligamusy  in- 

quit,  tJivtcem,  Deus  in  nobis  manet,  et  charitas  ejus  in 

Hobis  perfecta  est.  Incipe  diligcrc,  pcrficeris,  coppisti 

diligcre,c(cpit  in  tc  Dous  liabitarc,  ut  pcrfcclius  ha- 

bilando  faciat  tc  perfcctum. 


347 


SMARAGDI  ABBATIS 


54S 


Nnnquid  vero  potcst  bomo  esse  «cut  Dens?  sed  ct  A     Aos  ergo  dUiganmt  Deum^  qMoniam  tp$e  prior  di- 


meiniiiisse  oportet,  quod  et  supra  dictum  est ,  qula 
non  scmper  ad  aequalitatem  dicitur,sed  sicut  dicitur, 
ad  quamdam  similitudincm,  quomodo  enim  dicis  : 
Sicut  aures  hal)eo  ita  habet  ct  imago ,  nunquid  om- 
nino  sic  ?  scd  tamen  dicis  sicut.  Sicut  ergo  facti  su- 
rans  ad  imaginem  Dci,  quare  non  sicut  Dcus  sumus, 
non  ad  seqnalitatem,  sed  pro  modo  nostro.  Inde  ergo 
iiobis  datiir  fiducia  in  diejudicii,  quia  siciit  illo  est, 
ei  nos  sumus  in  hoc  mundo,  imitando  videlicet  pcr- 
feclionem  dilectionis  in  mundo,  cigus  ille  cxemphim 
nobis  quotiilie  prasbct  de  coelo.  De  qna  salvator  in 
Evangclio :  DHiqite,  inquit ,  inimico$  vestrosy  et  orate 
pro  persequejttibus  vos,  ut  silis  filii  Patris  vestri  qui 
in  ccelis  est,  qui  solem  suum  oriri  facit^  super  bonos 


lexit  not.  Diiigamus,  quoniam  ipse  prior  dilexit  dos, 
nam  unde  diligercmus,  nisi  ille  prior  dilexisset  nos. 
Hinc  enim  ipse  In  Evangelio  dicit :  Non  vos  me  ele^ 
gistis,  sed  ego  elegi  vos  {Joan,  xy  ).  Ita  autem  perfe- 
cti  crimus  in  charitale,  si  quemadoMMium  nulii  al- 
terius,  nisi  salutis  nosirae  gratia,  pridr  ille  nos  dile- 
xit,  iios  quoque  ita  eum  nullius  rei|  nisi  sui  taiitum 
amoris  dilexerimus  obtentu.  Yemm  quia  sunt,  qui 
verbo  tenus  Deum  diiigunt,  consulle  subjuiigitur : 

Si  quis  dixerit^  quoniam  diligo  Deum^  etc.  Unde 
probamus  quod  mendax  est.  Audi :  Qui  enim  non  di- 
iigit  fratrem  suum  quem  videt^  Deum  quem  non  videt 
quomodo  potest  diligere?  Quid  ergo?  Qui  diligit  fra- 
Irem  suum,  diiigit  Deum,  ncce»se  est,  ut  qui  diligat 


etmaloSy  etpluit  super  justos  «f  tn/ua/os  (il/iirf/i.  v).  ^  Deum,   diligat  ipsam  dilectionein ,  Deus  enim  di- 


Timor  non  csl  in  chariiate.  In  tali  videlicet  chari- 
tate,  qnx  ad  imitatioiiem  divinx  bonitatis  ,  eliam 
inimicis  bcnefuccrc,  et  hos  diligore  novit. 

Sed  perfecta  charitas  foras  mitiit  timorem,  Illum 
scilicet  timorem,  de  quo  dicitur  :  Initium  bopientias 
limor  Domini.  Quo  timct  quisque  ,  incipicns  opera 
justiti%,  ne  vcniat  juslitiac  dislrictus  judex,  ct  si  ml- 
niis  ca^tigatum  invenicns,  damnat.  liii  ch»ritas  pel- 
lit  foras,  qux  pro  merito  juslilivT.,  fiduciani  hal)et  in 
die  judicii,  scd  et  prscscntium  adversitalum  limo- 
rem  perfccta  charitas  cjicit  cx  aninio,  quain  Iiabcre 
qua.M'eLat,  qui  Dcum  supplicans,  ait :  A  timore  inimici 
eripe  animam  meam ;  quam  liabebai  qui  dixit :  Quis 
nos  separabit  a  charitatc  Christiflribulatlo,  angusiia^  p 
fames,  an  persecutio,  an  nuditas,  an  periculum  ,  an 
glaetius  {Rom,  viii)? 

Quoniam  timor  poenam  habct,  Torquct  cor  coii- 
scientia  pcccatorum,  nonduin  facla  cst  jusiificatio, 
ideo  in  psalmo  de  ipsa  pcrfcctionis  justitia  :  Conver* 
tisti^  inquit,  planctum  menm  in  gaudium  mihi,  con- 
cidisti  saccum  meum,  ct  prarcinxisti  mc  la'titia  ,  ii{ 
cantem  tibi  gloriam  meam  ut  non  compungar  {PsaL 
xxix),  id  est,  non  sit ,  quod  stiinulet  couscienliam 
meam.  Slimulat  timor,  sed  noli  linicre,  intrat  chari- 
las  qnae  sanat  quod  vulnerat  timor. 

Qui  antem  timet  non  est  perfectus  in  charitate, 
Qola  nimirum  tiinor  poenam  habct ,  quamvis  sicut 
seclioncm  medici  salus  oplala  ,  iia  tiinorem,  chari- 
tas  dcsiderala  subscqualur.  Ncc  putari  debet,  his  r| 
beali  Joannis  scmionibus  esse  coiitrarium ,  quod 
Psalmista  dicit :  Timor  Domini  sanctus  permanet  in 
stcculum  Sieculi  {PsaLxwii).  Duo  nauHiue  sunt  ti« 
morcs,  unus  quo  timent  homines  Deum,  ne  miltan- 
tur  in  gehennam  :  ipse  est  timor  ille,  qui  introducit 
charitatem.  Sed  sic  venit,  ut  exeat;  si  enim  adliiic 
propter  poenas  times  Deum  ,  nondum  amas,  quein 
sic  times.  Non  bona  desideras,  scd  mala  caves,  scd 
ex  co  quod  roala  caves,  corrigis  te,  et  incipis  bona 
desiderare.  Cum  bona  desiderarc  cocpcris,  erit  in  te 
llmor  sanctus,  ille  scilicct,  nc  ipsa  bona  amittas ; 
non  ut  miltaris  in  gehennam,scd  nc  tcdcseral  pnc- 
sentiaDomini,  quem  amplcctcris  ,  ct  a'lcnium  frui 
dcsidcras. 


lectio  est,  et  ne  quis  dicere  auderet :  Et  quid  obsial 
diligere  Deum,  etiam  si  iion  diligo  fralrem  ?  recle 
subdidit : 

Et  hoc  mandutum  habemus  a  Deo ,  tif  qui  diligit 
Deum,  diligat  et  fratrem  suum.  Quoniodocnim  dili- 
gis  eum,  cujus  odisti  mandatum?  Quis  est  qui  dicat: 
Diligo  imperatorcm,  scd  odi  legescjus,  noo  ita  est 
verus  Dei  amator,  scd  vidc,  inquit,  quia  mandata  tua 
dilexi,  Domine^  et  ideo  confideiiter  adjungit ,  in  tua 
misericordia  vivi/ica  nte  (Psal.  cxviii). 

EVANGELIUM  LUC^E ,   CAP.   XVI. 

c  Ilomo  quiJam  erat  dives,  qui  iiiduebatur  pnr- 
I  pura  et  bysso.  £t  epiilabatur  quotidie  splendide. 
I  Et  erat  quidam  mendicus  nomine  Lazarus,  qut 
c  jacebat  ad  januam  ejus  ulcei  ibus  plenus ,  cupiens 
c  saturari  de  micis,  quse  cadcbant  dc  mensis  divitis, 
c  et  ncmo  illi  dabat.  Scd  et  cancs  veniebant  et  lin- 
c  gebaiil  ulccra  ejus.  Factum  estautem,  ut  roorere- 
c  tur  mcndicus,  et  portar  tur  ab  angclis  in  sinum 
c  Abraha'.  Mortuus  est  autem  et  dives,  et  sepnltus 
c  est  in  inferno.  Elcvans  autem  oculos  suos  cum  es- 
c  set  in  tormentis ,  vidit  Abraham  a  longe  et  Laza- 
c  rum  in  sinu  ejus.  Et  ipse  clamans  dixit  :  Pater 
c  Abrahain,  inisererc  mei,  ct  mitle  Lazarnro,  ut  in- 
c  tingat  extrcmum  digiti  sui  in  aquam,  ul  refHge- 
c  rct  linguam  meam  ,  quia  criicior  in  hac  flamma. 
c  Et  dixit  illi  Abraham  :  Fili  rccordare ,  quia  rece- 
c  pisti  bona  in  vita  tua,  et  Lazarus  simiiiter  mala. 
c  Nunc  autcm  hic  consolatur,  tu  vero  cruciaris.  Et 
c  in  liis  omnibus  intcr  nos  et  vos  chaos  magnum 
c  firmatum  cst,  ita  ut  hi  qui  volunt  hinc  transire 
c  ad  vos  non  possint ,  ncquc  inde  buc  transmeare. 
c  Et  ait :  Rogo  ergo  te,  pater,  ut  mittas  eum  in  do* 
c  mum  patris  mei.  Habeo  enim  quinque  fratres ,  al 
c  testctur  illis,  ne  et  ipsi  veniant  in  lociim  hunc  cop- 
c  mentorum.  Et  ait  illi  Abraham  :  Habent  Mosen  et 
c  ^roplietas  :  audiant  iilos.  At  ille  dixit :  Non  paler 
c  Abraham,  scd  si  quis  cx  mortuis  ierit  ad  eos,  pOD» 
c  nitentiam  agent.  Ait  autem  illi :  Si  Mosen  et  pro- 
c  phetas  non  audiunt,  ncque  si  quis  cx  mortuis  re- 
c  surre^erit,  crcdent.  i 

llomo  quidam  crat  dives^  ctc.  (Gx  Ik*da.)  Piirpu- 
ram  rrgii  habitus  cssc  colorcni  marinis  c  coiicJiy- 


549  COLLECTIONES  IN  EPISTOLAS  ET  EYANGELIA.  550 

liis  tinclam,  nemo  fere  est  qui  dubitet.  Nam  con-  A  ante  ejus  januam  non  jacuissel,  si  remolus  fuisset. 


cbylia  ferro  circumcisa  lacrymas  purpurei  coloris 
((uibus  lana  tingatur  emitlunl.  Byssum  vero  genus 
est  quoddam  lini,  nimium  candidi  clmollissimi,quod 
Grseci  KotTraTiov  voc^nt.  Admonueral  ergo  Dominus 
snpra  facereamicos  demammonaiuiquitatis,qui  cum 
ab  hac  vila  defecerimus,  recipiant  nos  in  Klcma  ta- 
bernacula :  quod  audicntes  Pharisaii  deridebant.  Ve- 
nim  ille  qu»  proposuerat,  exemplis  astruens  oslen- 
dit,  ideo  diviiem  purpuralum  irremediabilitci  apud 
inferos  Vortum,  quia  pauperem  Lazarum  a  quo  in 
vilae  tabernacula  recipi  posset,  amicum  sibi  facere 
neglexerat.  Nonnulli  aulem  pulant  prxcepta  Vcteris 
Testamenli  districliora  csse  quam  Novi.  Sed  hi  ni- 
roirum  improvida  considcralionc  faliuntur.  lu  illo 


si  ejus  inopia  non  esset  ejus  oculis  importuna.  Rur- 
sus  81  longe  esset  dives  ab  oculis  uloerosi  pauperis, 
minorem  tolerassettentationempauper  inauimo,  sed 
dum  egenumet  ulceratum  ante  jamiam  diviliset  de- 
liciis  aCfluentem  posuit,  in  una  eadcmque  re,  et  ex 
visione  pauperis  non  miserentis,  dlviti  cumulum 
damnationis  intulit,  et  rursum  ex  visione  divilis 
tentatum  quotidie  pauperem  probavit,  cui  certe  po- 
teral  ad  poenam  sufiTicere  paupertas,  etiam  si  sanus 
fuisset.  Rursum  suffccisset  aegritudo,  etiam  si  subsi- 
dium  adessct.  Sed  ut  probarelur  aroplius  pauper, 
simul  bunc  et  pauperias  et  aegritudo  tabeCecit,  atque 
insupcr  videbat  procedentem  divitem  cuneis  fulciri 
obsequentibus,  et  se  in  iufirmitate  et  inopia  a  nullo 


eoim  non  tenacia,  sed  rapina  multalur,  ihi  res  in-  3  visitari.  Nam  quia  nemo  ei  ad  visilandum   aderat, 


juste  subLata  rcslitiuione  qiiadrupli  punitur.  Hic  au- 
teni  dives  iste,  non  ahslulisse  aliena  reprehcndilur, 
sed  propria  non  deilisse  ;  ncc  dicilur  quia  vi  quem- 
piam  oppressit,  seil  quia  in  acceplis  rebus  sc  exlu- 
Ut.  Hincergo,  hiiic  summopcre  colligendum  est,  qna 
popna  multandus  sit,  qui  aliena  diripit,  si  infcrni 
damnatione  percutitur ,  qui  propria  non  largitur.  El 
sant  nonnulli  qui  cullum  sublilium  prctiosarumque 
Testium  non  putant  esse  peccatum.  Quod  si  vidcli- 
cct  culpa  non  esset,  ncquaquam  sermo  Dei  tam  vigi- 
lanter  exprimcrct,  quod  dives  qui  torquclur  apud  in« 
feros,  bysso  et  purpura  indutus  fuisset,  nenio  quippe 
vestimenlapr.-ecipua.nisi  ad  inanem  gloiiam  qujerit. 
Videlicet  ut  honorabilior  c.-eteris  osse  videatur,  quam 


testanlur  canes,  qui  iiccnter  vulnera  lingebant.  Ex 
unaergo  re,  omnipoteus  Deus,  duo  judicia  eihibuit, 
dum  Lazarum  paupercm  ante  januam  divitis  jaccre 
permisit,  ut  et  dives  iuipius,  damnalionis  sibi  auge- 
ret  ullionem. 

Factum  cst  autcm  ut  morereiur  mcndicm,  et  por^ 
laretur  ab  angetis  in  sinum  AbrahcCn  Mortuus  est 
autem  et  dives,  et  sepultus  est  in  inferno.  (Ex  Au- 
gusl.)  Sinus  Abrahx  requies  est  bealorum  panpe- 
rum,  quorum  cst  regnum  coelorum,  quo  post  hanc 
vilam  rccipiuntur.  Sepullura  inferni  poenarum  pro- 
funditas,  quae  superbos  et  immisericordes  posl  hanc 
vitam  devorat. 

Elevans  autem  oculos  suos  cum  esset  in  tormentis. 


culpam  possumus  melius  etiam  ex  diverso  colligcre,  C  vidit  Abraham  a  longe,  et  Lazarum  in  sinu  ejiis,  ct 


quia  si  aljeclio  vilis  imlumenti  virtus  non  esset, 
Evangelistade  Joanne  non  diceret:Erat  indulus  pilis 
camelorum.  Sed  nolandum  nobis  magnopere  est ,  in 
orc  veritatis  de  superbo  divite,et  de  humili  paupere, 
qnantus  sit  ordo  narrationis.  Ecce  enim  dicitur : 
Homo  quidiim  erat  dives^  Et  protinus  subditur  : 

Et  ernt  quidnm  mendicus,  nomine  Lazarus,  Certe 
iii  populo  solent  nomina  divitum  plus  quam  paupe- 
mm  sciri.  Quid  est  ergo,  quod  Dominus  de  paupere 
el  divite  verbum  faciens,  nomen  pauperis  dicit,  et 
Domen  divitis  non  dicil,  nisi  quod  Dcus  humiles 
iiOYit,  atque  approbat,  et  superbos  ignorat.  Unde  et 
qnibusdam  de  miraculorum  virtute  superbieulibus, 
in  Gne  dicturus  est  :  Nescia  vos  unde  sitis  (Matth. 
Vii).  Discedite  a  me,  omnes  operarii  iniquitalis.  At 
coiitra  Mosi  dicitur  :  Novi  te  ex  nomine  {Exod,  ni). 
Alt  ergo  de  divite  :  Uomo  quidam ;  de  paupere  :  Ege- 
»itu  nomine  Lazarus ;  ac  si  aperte  dicat,  paupereni 
bamilero  scio,  superbum  divitem  nescio.  lllum  cogni- 
tnm  per  approbationem  habeo,  hunc  per  judicium 
reprobationis  ignoro. 

Qui  jacebat  ad  januam  ejus,  ulceribus  plenus, 
€upien»  saturari  de  micis,  qua:  cadebant  de  mensa 
dimtiSf  ud  et  canes  veniebant  et  lingebant  vulnera 
ejns.  Plenus  ulceribus  mendicus  liazarus,  ante  Ja- 
nuam  divitis  jacet,  qua  de  re  una,  Dominus  duo 
judicia  explevit.  Habuisset  enim  fortasse  aliquam 
excusationcm  divcs,  si  Lazarus  paupcr  et  ukcrosus. 


D 


ipse  clamans  dixit  :  Pater  Abraham,  miserere  mei  et 
mitte  Lazarum,  ut  intingat  extremum  digiti  sui  in 
aqnam  et  refrigeret  tinguam  meam,  quia  crui:ior  in 
hac  flamma,  0  quanta  est  sublimitas  judiciorum  Dei ! 
0  quam  districte  agilur  bonorum  acluum  malorum^ 
que  relribulio  !  Certe  superius  dictum  est,  quia  in 
hac  vita  Lazarus  cadentes  micas  de  mensa  diviiis 
qua^rebat,  et  nemo  illi  dabal.  Nunc  de  supplicio  di- 
vitis  dicilur,  quia  deextrcmo  digito  Lazari  dislillari 
aquam  in  ore  suo  concupiscit.  Qui  ergo  luensa^  suae 
vel  minima  dare  iioluit,  in  inferno  positus,  usquc 
ad  minima  qurercnda  pcrvcnit.  Sed  notandum  valJe 
est,  quid  sit  quod  dives  in  igne  positus,  linguam 
suam  rcfrigerari  petit.  Mos  quippe  eslsacri  eloquii, 
ut  aliquando  aliud  dicat,  sed  ex  eodem  diclo  aliiid 
innuat.  Superius  autem  hunc  superbum  divitcm  Do- 
minus  non  loquacitate  vacantcm,  dixcrat,  sed  supci- 
flue  convivantcm.  Neque  hunc  de  loquaciLatc  iiarra- 
vil,  sed  cum  elatione  et  tenacia  de  edacilatc  pec- 
casse.  Sed  quia  abundare  in  conviviis  loquactlas 
solet  •  is  qui  liic  male  convivalus  dicitur,  apud  in  ^ 
feros  gravius  in  lingua  ardcrc  perhibelur.  Sed  cum 
gravi  valdc  pavore  pensandum  est,  quod  sequitur. 
Et  dixit  illi  Abraham  :  Filif  recordare,  quia  rece^ 
pisli  bona  in  vita  tua,  et  Lazarus  similiter  malat  nunc 
autem  hic  consolatur,  tn  vero  cruciaris,  Ecce  enim 
cum  dicilur  :  Rccepisti  bona  in  vita  tua,  indicalur  et 
divcs  istc,  ct  boni  aliquid  habuisse,  ex  quo  in  lac 


SSi 

viU  bona  reciperet.  Rursumqiie  ditro  de  Lazaro  A 
dicitur,  qaia   rccepit  raala,   profeclo  nionslratur 
et  Lazanini  habaisse  maluin  aliquod  quod  piirgare- 
tur,  sed  mala  Lazari  purgavit  ignis  inopiae,  et  bona 
divilis  remuneravit  feiicitas  transeuntis  vitae. 

Et  in  hh  omnibus  inier  vos  et  nos  ehaos  mttgnmm 
firmatttm  esi,  ut  hi  qui  volunt  hinc  transire  ad  vos, 
Hon  possini,  neque  inde  huc  transmeare.  Qua  in  re 
valde  qiuerendum  est,  quomodo  dicatur,  hi  qui  vo- 
lunt  ad  Yos  transire  non  possunt,  quia  enim  hi  qui 
io  infemosuiit,  ad  beatorum  sortem  transire  cupiunt, 
dobium  non  est :  qui  vero  ]am  in  beatitndinis  sorte 
tuscepti  sunt,  quo  pacto  dicitur,  quia  transire  ad 
eo«  qui  in  infernocruciantur,  volunt.  Sed  sicut  trans- 
ire  rcprobi  ad  electos  cupiunt,  id  esl  a  supplicio- 


SHARAGDl  ABBATIS  5l» 

Non^  pater  Abraham,  sed  si  quis  ex  mortuis  ierU  ad 
eos,  pa:rdtentiam  agent,  Gni  mox  veraci  scntentia 

dicitur : 

Si  Mosen  et  prophetas  non  audiunt^  neque  n  quU 
ex  mortuis  resurrextrit  credent.  Quia  nimirum  qni 
verba  legis  dcspiciunt,  redemptoris  pnecepta,  qul 
ex  morttiis  surreiit,  quanto  subtiliora  sunt,  tanio 
bxc  diflQcilius  implebunt,  et  nimirum  constat,  quia 
cujus  implcrc  dicta  renuunt,  ei  procul  dubio  crede- 
re  rccusant.  Quem  vcro  juxta  allegoriam  divcs  iste» 
qui  induebatur  purpura  et  bysso,  et  epulal>atur  quo- 
tidie  splendide,  nisi  Judaicum  populum  signiflcat, 
qui  cultum  vit»  exlerius  habuit,  qui  acceptx  legis 
deliciis  ad  nitorem  usus  est,  non  ad  utiiitalem.  Queni 
autcm  Lazarus  ulceribus  plenus,  nisi  gentilem  po- 


ruin  suorum  aCOictione  migrare,  ita  ad  atllictos  at-  B  pulum  figuraliter  exprirait,   qui  dum  conversus  ad 


que  inlormentis  positos  transirejustorum  est,inente 
ire  per  misericordiaui ,  eosque  velle  libcrare.  Scd 
qui  volunt  de  beaturum  sede  ad  afniclos  atque  in 
tormentis  positos  transire,  non  possuiit,  quia  jiisto- 
rum  animae  quamvis  in  sua;  naturx  bonitate  miseri- 
cordiam  habeant,  jam  tunc  auctoris  sui  jnstitiae 
conjunctae,  tanta  rectitudine  constringunlur,  ut 
nulla  ad  reprobos  compassionc  movcantur,  sed  post- 
quara  ardenti  divili  de  se  spes  tollitur,  ejus  animus 
adpropinquos  quos  reliquerat  praecurrit,  quia  repro- 
borum  mentem  poena  sua,  quandoque  inutiliter 
erudit  ad  charitalcro,  ut  jam  tiinc  eli.iro  suos  spiri- 
talitcr  diligant,  qui  hic  dum  pcccatii  diligerent  nec 
se  aroabant,  uiide  nnnc  scquitur,  et  ait : 


Dcum  peccata  sua  confiteri  non  erubuit,  buic  vulnus 
in  cute  fuit.  In  cutis  quippc  vulnere  virus  a  visceri- 
bus  trahitur,  ct  foras  erumpit.  Quid  est  ergo  pecca- 
torum  confessio,  nisi  qua^dam  vuliicrum  ruplio? 
quia  peccati  virus  salubriler  apcrilur  in  confessione, 
quod  pestifcre  latebat  in  mente.  Sed  Lazanis  vulne- 
ratus  cupiebat  saturari  de  inicis,  qu;e  cadebant  de 
mensa  divitis,  et  ncmo  illi  dabat.  Quia  gentilcm 
quenique  ad  cognitionem  legis  adniitlcrc  superbus 
ille  populus  despicicbat,  qui  dum  doctrinain  legis 
non  ad  charitatem  Iiabuit,  sed  ad  clationem»  quasi 
de  acccptis  opibus  tumuil,  et  quia  ei  verba  deflue- 
bant  de  scientia  quasi  micas  cadebant  de  mensa.  Al 
contra  jacentis  puuperis  vulucra  lingebaiit  canes : 


liogo  ergo  te  pater,  ut  mittas  eum  in  domum  patris  C  nonnunquam  soleiit  in  sacro  cloquio,  per  canes  pr»- 


mei,  habeo  enim  quinqne  fratres,  otc.  Qua  in  rc  no- 
tandum  est,  ardcnti  diviti  quanta  ad  suppHcium 
cumulantur.  Ad  pcenam  namque  suam  ci  ct  cognitio 
servatur  et  memoria.  Gognoscit  cnim  Lazarum 
quem  dcspexit,  fratrum  quoquc  suorum  memi- 
nit,  quos  reliquit;  pcrfccla  quippe  ei  ultio  do 
paupcre  non  csset,  si  hunc  in  rctributionc  non  co- 
gnosceret,  ei  perfecta  poena  in  igne  non  esset,  si 
non  lioc  qiiod  ipse  patitur,  cliam  suis  timerel.  Ut 
crgo  peccatorcs  in  supplicio  amplius  punianlur,  et 
corum  vident  gloriam  quos  conteinpserunt,  et  de 
illorum  eliam  poena  torquentur,  quos  inutiliter 
amaverunt.  Gredcndum  vcro  est,  quod  aiite  retribu- 


dicatores  intclligi.  Ganum  etenim  lingua,  yuIuiu 
dum  lingit  curat,  quia  ctdoctures  saiicti  dum  in  con- 
fessioiie  pcccati  nostri  nos  inslruunt,  quasi  vuluus 
mentis  per  linguaiu  tanguut,  et  quia  nos  loquendo 
a  peccatis  cripiunt,  quasi  tangcndo  vulnera  ad  ha- 
lutem  reducunt,  unde  beiie  Lazarus  adjutus  intcr- 
pretatur,  quia  ipsi  hiinc  ad  ereplionem  juvant,  qui 
ejus  vuhiera  pcr  lingux  correpiionein  curant.  Conti- 
git  vero  ut  utcrque  uioreretur :  dives  qui  induebatur 
purpura  et  bysso  sepultus  est  in  infernum  ;  in  sinum 
vero  Abraluc  Lazarus  ab  angelis  ductus  cst.  Quid 
Abrahae  siuus  nisi  sccrctam  rcquiera  siguificat  pa 
tris,  de  qua  veritas :  3!uUi,  inquit,  venient  ab  Oriente 


tionem  extremi  Judicii,  injusti  in  requie  quosJam  |.  ^^  Occidcnte,  et  recumbent  cum  Abraham,  Isaac  et 


justos  conspiciunt,  ut  eos  vidcntes  in  gaudio,  non 
solum  de  suo  supplicio,  scd  etiain  de  illorum  bono 
crucicntur.  Jusli  vero  in  lormentis  seinpcr  intucntur 
iiijustos,  ut  hinc  eoruni  gaudium  crescat,  quia  nia- 
luin  conspiciuut  qiiod  miscricorditcr  evascrunt, 
tantoque  majorcs  redemptori  suo  gratias  referant, 
quanto  vidcnt  in  aliis,  quid  ipsi  pcrpeti  si  essent  ne- 
glecti  potucrunt,  quia  qui  creatoris  sui  claritalem 
vidcnt,  nihil  iu  creatura  agitur,  quod  videre  non 
possint. 

Et  uit  illi  Abraham :  Habent  Mosen  et  prophetas,  au- 
diant  illos,  Sed  qui  verlia  Dei  despcxcrat,  hxc  audirc 
uon  pos^c  suos  seqnaccs  ;csliinahat ;  undc  rcspnn- 
dji  djvcs : 


Jacob  in  regno  coelorum,  Filii  autcm  rcgni  hujus  c)^ 
cientur  in  teuebras  exteriores  (Matth.  viii).  Qui 
eniin  purpura  indutus  dicilur,  recte  filius  rcgni  vo- 
catur,  qui  de  loiiginquo  ad  videndum  Lazaruin  ocu- 
los  levat,  quia  duiii  per  damnationis  sux  supplicium 
infideles  in  imo  sunt ,  fidcles  quoque  ante  dicin 
cxlremi  judicii  super  se  requicm  atlenduut,  quorum 
post  gaudia  contemplari  nuUatenus  possunt.  Longe 
vero  est,  quod  conspiciuut,  quia  illuc  per  mcritum 
non  attinguut.  In  lingua  autem  amplius  ardere  oft- 
tenditur,  cum  dicit :  Mitte  Lazarum  ut  intingat  ex- 
tremum  digiti  sui  in  aquam,  et  refrigeret  linguam 
meam,  quia  crucior  in  hac  /lamma.  Infidelis  populus 
verba  icgis  iii  ore  tenuit,  qiiac  opcrc  coiitcmpsit  scr- 


353 


COLLECTIONES  IN  EPISTO[.AS  ET  EVANGEUA. 


3j4 


vare.  Ibi  ergo  amplius  ardebit,  uhi  se  ostendit  scire  A     Nos  scimus ,  qni  translati  sumus  de  morte  ad  vt- 


quod  facere  noluit.  Ab  eilremo  digiti  se  tangi  desi- 
'leral,  quia  aeiernis  suppliciis  datus,  optat  opera- 
tione  justorum,  vel  ultiraa  participari.  Cui  respon- 
ffetur,  quod  in  hac  viia  bona  receperit,  quia  omne 
•aum  gaudium,  relicitatem  transitoriam  putavit  ba- 
bcre.  nicetenim  possuntetjusti  bona  recipere,  nec 
famen  haec  recipere  in  recompensalione,  quia  dum 
mcliora,  id  est,  aetema  appetunt,  eorum  judicio, 
qax  licet  hona  adfuerant,  cum  sanctis  desideriis 
aestuant,  bona  minime  videntur.  Interhxc  notandum 
esl,  quod  ei  dicitur  :  Memento,  fili.  Eccc  enim 
Abraham  (ilium  vocat,  quem  tamen  a  tormento  non 
liberat,  quoniam  hujus  infidelis  populi  prxcedeutes 
patres  fideles,  quia  multos  a  sua  fide  deviasse  consi- 


tam,  quoniam  diligimus  fratres.  Nemo  se  dc  virtuti- 
bus  falso  extollal,  nemo  suarum  virium  paupertatem 
ultra  modum  metuat.  Apertum  dat  judicium,  qui' 
cunque  fratcma  dileclione  plcnus  est,  quia  ad  sor- 
tem  electorum  perlinet,  quia  portionem  habere  iii 
terra  viventium  meruit. 

Qui  non  ditigU  fratrem ,  manet  in  morte,  Mortem 
animse  dicit.  Anima  enim  qua;  peccaverit,  ipsa  morie* 
tur  {Ezech,  xviii).  Vita  quippe  carnis,  anima,  vita 
animse  Deus  est.  Mors  corporis ,  amitiere  animam, 
mors  animx,  amittere  Deum.  Unde  conslat,  quod  in 
anima  mortui  omnes  in  hac  iuce  nascimur,  trahen- 
tes  ex  Adam  originale  peccatum ,  scd  Christi  gralia 
fidelibus  regenerando  agitur  ul  in  anima  vivere  pos- 


derant,  eos  nulla  compassione  a  tormentis  eripiunt,  B  sint.  Yerbum  baptismatis,  el  fidei  mysterium,  illis 


quos  lamen  per  carnem  filios  recognoscunt.  In  tor- 
mentis  autem  dives  positus,  quinque  se  fraires  ha- 
bere  perhibet,  quia  superbus  idem  Judaicus  populus, 
quiex  magna  jam  parie  damnatus  est.  Sequacessuos 
quos  super  terram  reliquit,  quinque  sensibus  corpo- 
ris  deditos  novit.  Quinario  ergo  numero  fratres 
quos  reliquerat  expriinit,  quia  eos  ad  spiritalem  in- 
telligentiam  non  assurgere,  in  inferno  positus  gemit. 
Petit  ut  ad  eos  Lazarus  mitlatur,  cui  quod  Mosen  et 
prophetas  habeant  dicitur.  Sed  ait  :  Quia  non  cre- 
dunt^  nisi  quis  ex  mortuis  resurrexerit,  Cui  protinus 
respondetur  :  Si  Mosen  et  prophetas  non  audiunt,  nec 
si  quis  ex  mortuis  resurrexerit,  credent  ei.  Cerie  de 
Uose   veritas  dicit  :  Si  crederetis  Mosi,  crederetis 


solis  prodest,  illos  de  morte  (rajicit  ad  vitam  qui 
sincera  mente  diligunt  fratres.  Atque  ideo  notan- 
dum ,  quod  non  ait :  Qui  non  diligit  venlurus  est  in 
mortem ,  quasi  de  poena  perpetua  loquerctur,  qxix 
rcstat  pcccatoribus  in  futuro,  sed  qui  non  diligit, 
inquit,  manet  in  morte^  in  illa  utiquc  morte,  de  qua 
etiamin  hacvita  si  fralresperfectc  amarct,  exsurgerc 
posset.  llinc  elenim  Deus  in  Apocalypsi  :  Beatus  et 
sanclus  qui  habet  spem  in  resurrectione  prima ,  in  his 
secunda  mors  non  habet  potestatem  (Apoc.  xx). 

Omnis  qni  odit  fratrem  nium,  homicida  est  (Ex 
August.).  Si  contcmncbatquisqueodium  fraternum, 
Dunquid  et  homicidium  in  corde  suo  contempturus 
est?  Non  movet  nianus  ad  occidcndum  homincju,  et 


utique  et  mihi;  de  me  enim  ille  scripsU  (Joan.  v).  C  homicida  jam  tenetur  a  Domino,  vivit  ille,  et  istc 
hDpletAir  ergo  quod  per  Abrahx  rcsponsionem  dici-      -y^m  interfector  judicatur. 


tar.  Ex  mortuis  enim  Dominus  resurrexit,  sed  Ju- 
daicus  popuius,  quia  Mosi  credere  noluit,  ei  etiam, 
qui  resurrexit  ex  mortuis,  credere  contempgit. 
Comquc  Mosi  verba  spiritaliter  intelligere  re- 
miti,  ad  Deum  de  quo  Moses  iocutus  fuerat.  non 
pervenii. 

HEBDOMADA  Ifl  POST  PENTECOST. 

EriSTOLA    PRIMA    BEATI    JOANNIS    APOSTOLI ,    CAP.    III. 

f  Nolite  mirari  si  odit  vos  mundus.  Nos  scimus 
t  quoniam  transiati  sumus  de  inorte  ad  vitam,  quo- 
«  niani  diligimus  fralres.  Qui  non  diligit,  mauet  in 
«  niorle.  Omnis  qui  odit  fratrem  suum,  homicida  est, 
«  et  sdtis  quia  omnis  homicida  non  hal)et  vitam 


Et  scitis  quoniam  omnis  homicida  non  habet  vUam 
ceternam  in  se  manentem.  Et  hic  per  fidem  inter 
sanctos  vivcre  ccrnitur,  non  habet  in  se  perpetuam 
viUxn  manentem.  Nam  ubi  retributionis  tempus  ad- 
veniet,  cum  Cain  qui  ex  maligno  erat,  damnabitur, 
etiam  qui  homicidii  genere  tenetur,  ut  discordet,  ut 
dissideat,  et  pacem  cum  fratribus  non  habeat.  No- 
tandum  enim  quod  non  ait  absolute,  bomicida  iion 
habet  vitam  in  se  manentem,  sed  omnis,  inquit,  ho- 
micida ,  scilicet  non  solus  ille  qui  ferro ,  verum  et 
ille  qui  odio  fratrem  insequitur. 

In  hoc  cognovimus  charitatem  Dei,  etc.  Qualis  per- 

fecta  charitas  esse  debeat  in  nobis,  Dominicx  pas- 

ae;emam  in  se  manentem.  In  hoc  autem  cognovi-  ^  sionis  exemplo  didicimus.  Majorem  namque  hac  di- 


«  mus  cfa2^itatem  Dei ,  qu<miam  ille  pro  nobis  ani- 
«  mam  suam  posuii,  ei  no«  debemus  pro  fratrlbus 
«  aaimat  ponere.  Qoi  habuerit  substantiam  hujus 
«  iDQudi ,  et  viderit  fratrem  suum  necessitatem  pa- 
«  tientem ,  ei  dauserit  viscera  gua  ab  eo,  qoomodo 
«  «haritaa  Dei  manet  in  eo?  Filioli  mei ,  non  diliga- 
«  nii$  verfoo,  neque  iingna ,  sed  opere  et  veritate.  > 
^oUte  mirari  si  odit  vos  mundus  (Ex  Beda). 
^Qadnm  dilectores  mundi  dicit.  Nec  mirandum, 
*I"ia  qui  aroant  mundum,  fratrem  a  mundi  amore 
^^l^ratum,  et  coelestibus  tantum  desidenis  inten- 
^*"^  ,  amare  non  possint.  Abominatio  est  enim  pec- 
^^*Oji  rciigio,  ut  Scriplura  testatur. 


Icctionem  nemo  habet ,  ut  animam  suam  ponat  quis 
pro  amicis  suis.  Unde  et  Paulus  ait  :  Commendat 
autem  Deus  suam  charitatem  in  nobis ,  quoniam  cum 
adhuc  peccatores  essemus^  Christus  pro  nobis  mortuus 
est  (Rom.  v).  Hanc  beatus  Petrus  habere  monebatur 
cum  Domino  dicente :  Petre,  amas  me?pasce  oves  meas ; 
respondit  se  amare ,  statimque  audivit :  Cum  autem 
senueriSf  extendes  manus  tuas,  et  alius  te  cinget,  el 
ducet  quo  tu  non  vis.  Hoc  autem  dixit  (ait  Evange- 
lium)  significanSy  qua  morte  clarificaturus  esset  Deum 
(Joan,  uttimo).  Cui  enim  amorem  confilenti  suasove; 
commcndarat ,  eum  in  tcstimonium  perfccli  amori« 
animam  suam  pro  eisJcm  ovibus  ponere  docebat. 


555  SMARAGDl  ABBATIS  856 

Et  nos  debemu$  animas  pro  fralribus  ponere,  Sed  A  di,  in  quo  niinirum  nos  sumus,  sicut  jamdudum  Pau- 


diccl  forte  aliquis :  Et  quomodo  possum  haberc  istam 
charilatem?  Noli  cito  de  te  desperare,  forle  nata  i»st, 
sed  nondum  perfccta  esl.  Nutii  eam ,  ne  suffocelur. 
et  unde,  inquis,  novi,  natam  in  me  esse  charitatem, 
quam  nutriam?  audi  sequcntia  : 

Qui  habuerit  $ubstanliam  mundt,  et  viderit  fratrem 
$uum  nece$$itatem  habere ,  etc.  Ecce  unde  incipii 
charitas,  si  nondum  es  idoneus  mori  pro  fratre,  jam 
idoneus  eato  dare  de  tuis  facultatibus  fratri.  Si  enim 
fratri  niolesliam  patienti  non  compateris,  non  utique 
Palris ,  ex  quo  aml>o  rcgencrati  esiis ,  chantas  ma- 
net  in  te. 

FHioli  meif  non  di(igamu$  verbo  nec  lingua^  $ed 
opere  et  veritate,  Opere  videlicct ,  ut  cum  frater  aut 


lus  testatur ,  dicens  :  No$  in  quo$  fine$  $a!eulorum 
dcvenerunt,  Si  ergo  jam  hora  coenae  est  curo  Toca* 
mur,  tanto  minus  debemus  cxcusare  convivio  Dei, 
quanto  propinquasse  jam  cernimus  flnem  sacculi. 
Idcirco  autem  hoc  convivium  Dei,  non  prandimn, 
sed  cocna  vocatur,  quia  post  praudium  coena  restat 
Et  quia  aetenmm  Dei  convivium  nobis  in  extremo 
pncparabitur,  rcctum  fuit  ut  hoc  non  prandium  sed 
coena  vocarelur.  Scd  quis  per  hunc  sorvum,  qui  a 
patrefamilias  ad  invitandum  mittitur,  nisi  praf^dicalo- 
rum  ordo  signatur.  Ad  rcpellendum  autem  fastidium 
nostnim,  jam  parata  sunt  omnia,  quia  ad  absler- 
gendum  mentis  nostne  teporcm,  in  cocna  Domini  ille 
nobis  singularis  agnus  occisus  est,  qui  tulil  peccata 


soror  nudi  sunt,  el  indigent  victu  quotidiano,  demus  B  niundi. 


eis,  quae  uccessaria  sunt  corpori.  Similiter,  cum  spi- 
ritalibus  donis  eos  egere  conspicimus,  prasstemus 
eorum  neccssitali  quac  possumus.  Yeritate  autem, 
ut  eadcm  eis  bcncricia  simplici  intensionc  largia- 
mur,  et  non  propter  laudem  humanam ,  non  propter 
jactantiam,  non  ad  injuriam  aliorum ,  qui  majoribus 
pnediti  substanliis,  nil  tale  feccrint.  Quxcunque  enim 
mens  hujusmodi  nxVis  inficitur,  in  hac  puritas  verl- 
tatis  habitare  non  valet,  tanietsi  opera  dilectiouis 
proximis  impendere  vidctur.  In  hoc  cognovimus 
quoniam  ex  veritale  sumus,  id  est,  cum  opera  in  ve- 
ritale  facimus,  patct  quia  et  verilate  suinus,qn3e 
Deus  est,  nt  pote  qui  cjus  perfcctionem  pro  inodo 
nostro  imilamur. 

EVANGELriJlf   LVCiE,  CAP.   XIIIT. 

c  Ilomo  quidam  fecit  coenam  magnam ,  et  vocavit 
mullos.  Et  misit  servum  suum  hora  ccenx  diccre 
invitalis  ut  venirent,  quia  jam  parata  sunt  omnia. 
Et  cocpcrunt  se  simul  oinnes  cxcusarc.  Primus  di- 
xit  :  Yillam  emi,  ct  necTlsse  habeo  cxirc,  et  vi- 
derc  illam ,  rogo  te  habe  me  excusatum.  Et  altcr 
dixit :  Juga  bouin  cmi  quinque,  ct  co  probarc  illa, 
rogo  te  habe  inc  cxcusaluin.  Et  alius  dixit :  Uxo- 
€  rcm  duxi,  ct  idco  non  possum  venire.  Et  rcvcrsus 
e  servus,  nunliavit  domino  sno.  Tunc  iraius  pater- 
«  familias  dixit  servo  suo  :  Exi  cilo  in  plateas  cl  vi- 
«  cos  civilalis,  et  pauperes  ac  debilcs,  caicos  ct 
«  claudos  introdiic  huc.  Et  ait  scrvus  :  Doinino ,  fa- 
«  ctum  cst  ut  impcrasti,  et  adhuc  locus  est.  Et  ait 


Et  coeperunt  $imul  omne$  excu$are,  Offert  Deiis 
quod  rogari  debuit,  non  rogatus  dare  vult  quod  tIx 
sperari  potcrat  quia  dignarctur  largiri  postulatus. 
Centemnilur  vero,  paratas  delicias  resurreaioiiis 
seleriunc  denuntiat,  ct  tamen  simul  oinnes  excusant, 
sed  dicunt  aliqui  excusare  noluinus,  ad  illud  enini 
superna^  refeclionis  convivium ,  et  vocari  et  penre- 
nire  gralulamur.  Qui  verum  profecto  dicunt,  si  non 
plus  terrena  quam  coeleslia  diligunt,  si  noo  ampHus 
rebus  corporalibus  quam  spiritalibus  occupaDtur. 
llnde  hic  quoquc  ipsa  cxcusaiitium  causa  subjungi- 
tur,  cum  protinus  subinfertur  : 

Primu$  dixil  ei :  Villam  emi,  et  n€cc$$e  habeo  eaun 
tidere  illam,  clc.  Quid  pcr  villam ,  nisi  tcrreoa  Sttb- 
^  stantia  designatiir.  Exiit  crgo  videre  villam,  qui  Mh 
cxleriora  cogilal  proptcr  substantiam. 

Et  alter  dixit :  Juga  boum  emi  quinquej  et  eo  ffp- 
bare  illa,  rogo  te,  etc.  Quid  quinque  jugis  bouro,  ni&i 
quinque  corporis  sensus  accipimus?  qui  recte  quo- 
que  juga  vocati  sunt,  quia.in  utroque  sexu  gemi- 
nantur.  Qui  vidclicct  corporales  sensus,  quia  cooi- 
prehendere  nesciunt  intcrna ,  sed  sola  extcriora 
cognoscunt,  ct  dcsercntcs  intiuia,  ea  quae  cxtra  sont 
tangunt,  rccte  pcr  eos  curiosiias  designatur.  Grave 
nanique  curiositatis  cst  viti-jm ,  qux  dum  cujusiibet 
montem  ad  invcstigandam  vilam  proxiini  exterios 
ducit ,  scmper  ci  sua  inliina  abscondit.  Propler  hoe 
nainquc,  ct  de  eisdem  quinquc  jugis  boum  diciUir  : 
Eo  probare  illa ,  quia  videiicct  aliquando  pertincre 


Doniinus  servo  :  Exi  in  vias  ct  sepcs,  ct  compclie  ^  piobatio  ad  curiositatem  solcl.  Sed  notandum,  qood 


intrarc,  ut  implcatur  domus  mea.  Dico  autcui  vo- 

bis  quod  ncnio  viroruin  illoruiu  qui  vocati  sunt 

gustabil  coenain  meam.  > 

llomo  quidam  fecit  coenam  magnam^  et  vocavit  mul- 
tos  (Ex  Hieron.).  Quis  iste  esl  hoino,  nisi  ille,  dc 
qu^  per  prophetam  dicilur  :  Et  homo  e$ty  et  qui$  co- 
gtwscet  eum  ?  Qui  fecit  cocnain  magnam ,  quia  salie- 
tatein  nobis  internu;  dulcediuis  prx>paravit ,  qui  vo- 
cat  multos,  scdpauci  veniuut,quia  nonuunquam  ipsi, 
qui  ei  per  ndem  subjccti  sunt ,  xtcruo  cjus  convivio 
niale  vivendo  coiitradicunt. 

Et  misit  $ervum  iuum  hora  coence  dicere  invitati$ 
ut  venirent^  etc.  Quid  hora  cocnx,  nisi  finis  est  mun- 


et  is  qui  prcplcr  viliain ,  ct  is  qui  proptcr  probandt 
juga  boum,a  cociia  sui  invitaloris  excusat,  vctImi  hn- 
militatis  permiscet  diceus. 

Uugo  tCyhabe  me  excu$atum,  Dum  eniro  dicit, rogo« 
et  tamen  veuire  contemnit,  humilitas  sonat  in  voce» 
supcrbia  in  actionc,  et  ecce  hoc  dijudic-at  proTus 
quisque  cum  audit,  nec  tamen  ea  qu»  dijudicat 
agerc  desistit.  Nam  dum  cuilibet  perverse  agenti  di* 
cimus  :  Convertere ,  Dominum  seqiiere ,  munduin  fO- 
linque ,  ubi  huuc ,  nisi  ad  Doiniiiicam  co&nam  Toet- 
mus?  Sed  dum  respondet,  ora  pro  me,  quia  pecei- 
tor  sum,hoc  facere  non  possum,  quid  aliud  igfil» 
nbi  rogat  ct  excusat?  Dicens  naroque  peccalor  sum, 


-'t^» 


COLLECTIONES  LN  EPISTOLAS  ET  EVANGELIA.  5!A 

hniailiUilein  insiDuat.  Suhjungens  auteniy  converli  A  ligunt,  sed  hxc  facere  desisiunt,  hrs  ul  superius  di 


non  possuiDt  superbiam  dcinonslrat. 

£l  u\k%%  dmt :  Uxorem  duxi ,  et  ideo  non  possum 
renire,  Quid  per  uxorcui  nisi  voluptas  carois  accipi- 
tnrTNani  quamvis  bonuni  sil  conjugiumt  atque  ad 
propagandam  soliolem  providcnlia  divina  constitu- 
tom,  nonnuUi  tanicn  non  per  lioc  fecunditatem  pro- 
lis,  sed  dcsideria  expetunt  vohiplatis,  ct  ideo  per  rcm 
justam  significari  potest  non  incongrue  res  injusia. 
Ad  coenam  nos  ergo  sterni  convivii  summus  pater- 
familias  iuTitat,  sed  dum  liunc  terrena  cura  occupat, 
illom  alieni  acius  sagax  cogitatio  devastat.  Alterius 
etiam  mentem  voluptas  caruaiis  inquinat,  fastidiosus 
quisque  ad  aeternx  vitx  epulas  non  fe^tinat. 

Et  reversui  servus,  nuntiavit  hcrc  domino  suo.  Tunc 


ximus,  plcrumque  contingit,  ut  eos  in  camalibiis  de- 
sideriis  suis,  niundi  hujus  adversitas  feriat.  Saepe 
naiuque  aut  ionga  acgritudinc  tabcscunt,  aot  afllicti 
injuriis  concidunt,  aut  percussi  gravioribus  damnls 
alDiguntur,  sed  qui  ipsos  in  suis  desideriis  reprdien- 
dcutes  ad  Dominum  corda  convertiint.  Qul  ergo  ha- 
jus  mundi  adversitatibus  fracii ,  ad  Dci  amm^m  re- 
deunt,  atquc  a  pnescntis  vitx  desideriis  corrigantw, 
quid  isti  nisi  compeiluntur,  ut  intrent?  Sed  Talde 
est  tremenda  sentcutia,  quse  protinus  snbinferiar. 
Ait  enim  : 

Dico  autem  vobis ,  quod  nemo  virorum  iUorum  qiU 
vocati  sunt ,  etc.  Ecce  per  se  vocal ,  per  angelos  to- 
cat,  per  apostolos  vocat,  plerunique  per  miraeula 


mundi  liujus  prospcra  vocat,  aliqunndo  pcr  adrersa. 
Nemo  coniemnat,  ne  dum  vocatus  excusat,  cum  Te* 
luerit  intrare  non  valeat. 

IIEBDOMADA  IIU  POST  PENTECOST. 

EPIST.    BEATI   PETRI  APOSTOLI ,    CAP.   V. 

c  Humiliainiui  sub  poienti  manu  Dci ,  ut  vos  exal- 


iratus  paterfamilias  dixit  servo  suo  .  Exi  cito  inpla-  B  vocat,  plerumque  per  flagella  vocat,  aliquando  per 
teas^  et  vicos  civitatis ,  pauperes  ac  debites,  ca^cos  et 
claudoi  introduc  huc,  Ecce  qui  terrcnse  substantix 
plus  justo  incubat,  venire  ad  Dominicam  coenam  re- 
cusat,qui  labore  incuriosilatis  insudat,  praeparata 
viue  alimcnta  faslidit ,  qui  carnalibus  desideriis  in- 
hxret,  spiritalis  convivii  epulas  respuit.  Quia  ergo 
venire  superbi  renuunt,  pauperes  eliguntur,  cur  hoc? 
nisi  quia  juxla  Pauli  vocem ,  infirma  mundi  elegit 
Deus^  «1  confundat  fortia  (I  Cor,  i).  Pauperes  autem 
et  debiles  dicuntur,  qui  judicio  suo  apud  semetipsos 
iiifirmi  sunt.  Nani  pauperes  el  quasi  fortcs  sunt,  qui 
et  positi  in  pauperlate  suporbiunt.  Cxci  vero  sunt, 
qui  nulium  ingenii  lumen  habent.  Claudi  quoque, 
qui  rectos  gressus  in  operalionc  non  hal)ent,  sed 
dum  morum  vilia  in  membrorum  debilitatc  signan- 
tur,  profecto  liquet  quia  sicut  illi  pcccatorcs  fue- 
TQOi«  qui  vocati  venire  noluerunt,  ita  hi  qnoque 
peccatores  suni,  qui  inviiantur  et  veniunt.  Sed  pec- 
catores  superbi  respuuntur,  et  peccatores  humiles 
eliguntur.  Hos  itaque  eligit  Doniinus,  quos  dr^spicit 
mundiis.  Quia  plerumque  ipsa  despcctio  hominem 
revocai  ad  semetipsuni.  Pauperes  et  debiles,  c<Tci  et 
clandi  vocanlur  et  veniuni,  quia  infimii  quiquc  at- 
que  in  hoc  uiundo  despecti  plenimque  tanto  celerius 
vooem  Dei  audiunt,  quanto  et  in  hoc  mundo  non  ha- 
beiit  ubi  delectentur,  sed  ductis  ad  coenam  pauperi- 
bus,  quid  puer  subjungal  audiamus  : 
Domine,  factum  est  ut  imperasti,  et  adhuc  locus  est. 


«  tet  in  tempore  visitationis  ,  omnem  sollicitudinem 
c  vestram  projicientes  in  euiu,  quoniam  ipsi  cura  est 
«  de  vobis.  Sobrii  eslote  et  vigilute,  quia  advcrsa- 
«  rius  vestor  diabolus  tanquain  leo  rugiens  circuli, 
«  qutnerens  quein  devoret,  cji  resistitc  fortes  iu  fide, 
«  scientes  eamdem  passionem  ei,  qux  in  mundo  esi 
«  veslrai  fraternitati  fieri.  Deus  autom  omnisgrati», 
«  qui  vocavit  vos  intTtcrnain  suam  gloriam,  in  Chri- 
«  sto  Jesu ,  modicum  passos.  Ipsc  pcrficiet,  couftr- 
«  mabit,  solidabiique,  ipsi  gloria  et  impcrium  in 
<  sa^bula  s^eculorum.  Amcn. 

numiliamini  sitb  poteuti  mnuu  Dci,  ut  vos  exaltel 
in  tempore  iributatioms ,  elc.  Hauc  crgo  gratiam  hu- 
inilibus  trihuit,  ut  quo  mafris  humiliati  fuerint,  pro- 
plcr  ipsum  lcmpore  certaniinis ,  co  glorio^iiis  exal- 
tentur  ab  ipso,  leiupore  retrihutionis.  Polest  autem 
humilialio  hoc  in  loco  multiraric  accij>i,  hoc  est,  et 
ea  qua  incipiens  quisque  via  virlutum,  pro  ablueudis 
qux  commiserat  peccatis  salubritcr  atleritur,  et  illa 
qu%  spontaiica  montis  devolione  a  perfcctioribus  Doo 
vel  proximis  in  pace  exhibetur  rernm  circumslan- 


Maiii  tales  ad  Dominicam  coenam  ex  Judwa  collecti  ^  tium ,  nec  non  et  ea  qua  incursantibus  persecutio- 
wot,  sed  muliiUido  qux>  ex  Israelitico  populo  credi-     num  turbinibus  ,  invictus  per  paiientiai  virtuiem 


<lit,  locum  supemi  convivii  non  iinplevit.  Inlravit 
im  frequeaiia  Jud;eorum ,  sed  adhuc  locus  cst ,  va- 
catin  regno  ubi  suscipi  debcat  numerositas  gentium, 
uode  ei  eidem  servo  dicitur  : 

£xt  in  via$  ei  upes,  et  compelle  intrare ,  ut  implea- 
'nr  domus  mea,  Cum  de  vicis  et  plateis  ad  coenam 
^inus  iovitat,  illum  videlicet  popuium  designat, 
^  ienere  legem  sub  nrbana  conversatione  noverat. 
^Qi  vero  ooQvivas  suos  coliigi  e\  viis  et  sopibus 
Pnfieipii,  nimirom  agrestem  populum  colligere,  id 
^i  genlilem  quaerit.  Notanduin  vero  quod  in  hac 
^Yilatione  tertia ,  non  dicitur  invita ,  scd  compelle 
"Ui^re.  Nam  sunt  nonnulli,  qui  bona  facienda  iiitel- 


animus  armatur.  Omni  autem  gcueri  devotsc  humili- 
tatis  merces  SHCceflit  illa ,  ul  qui  se  tempore  su.t 
peregrinationis  humiliant ,  tempore  visitationis  ejus 
exaltonlur. 

Sobrii  estote^  vigilate,  quia  adversarius  vester  (/to- 
bolus  tanquam  leo  rugiens  circuit  quwrens  qucm  de- 
voret.  In  hiijus  exposilione  scntomi;c  non  nosira, 
verum  beatiCypriani  dicta  ponamus.  Circuit,  inquit, 
ille  nos  singulos,  et  tanquam  lioslis  clausus  ol»v.iJens 
muros,  explorat  et  lentat,  an  sit  pars  alitpia  inem- 
bronim  minus  stabilis,  ct  minus  fida,  ciijus  audiiu 
ad  interiora  penetrelur,  offcrt  oculis  formas  illices 
et  faciles  voluplares,  ut  viso  destruat  castitatcm,  au- 


559 


SMAHAGDl  ABBATIS 


560 


res  pcr  canoram  miisicam  tcnlai,  ut  vi  soni  dulcio- A     Qui  vocavit  not,  elc.  Gloria  enim  ialli»  saeeQll 


ris  auditum  solvat,  et  moliiat  Ghristianuiq  vigorem 
linguam  convicio  provocat,  manum  injuriis  lacessen* 
tibus  ad  petulautiam  caedis  instigat,  ut  fraudatorem 
faciat,  iucra  «opponit  injusta ,  ut  animam  pecunia 
capiat,  ingerit  perniciosa  compendia.  Honores  terre- 
nos  promiltit,  ut  coslos  adimat,  osteudit  falsa ,  ut 
vera  subripiat,  et  cum  latenter  non  potest  faileref 
aperte  minaiur  terrorera  turbids  persecutionis  in- 
tenUns ,  ad  debellandos  servos  Dei  inquietus  sem- 
per,  et  semper  infestus,  in  pace  subdolus,  in  perse- 
culione  violcntus.  Quemobrem,  contra  omncs  diaboU, 
vel  fallaces  insidias ,  vel  apertas  minas  slare  debet 
inslructus  animus,  et  armatur  tam  paratus  semper 
ad  repugnauiiuin,  quam  cst  ad  impugnandum  semper 
paralus  inimicus.  " 

Cni  resistite  forles  in  fide,  scientes  eamdem  passiO' 
nem  ci,  </««?  in  mundo  est,  vcstrte  fraternitati  fisri  ^ 
etc.  Tanto,  inquit,  fortiores  estote  in  fide,  tanto  ma- 
jorem  babe  lc  fiduciam  ad  superandas  diaboli  versu- 
tias,  quanto  constat,  quia  non  vos  soli  tcntamini, 
sed  ipsa  passio  quae  vos  fatigat «  ei  quoque  quae  pcr 
tolum  mundum  cst  Ecclesiae  Cbristi,  vestrac  videlicet 
fraternitati  conimunis  est,  et  quia  a  constitulione 
mundi  semper  passi  sunt  justi,  pudeat  vos  solos  prae 
omnibus  sustinere  non  posse. 

4LIA  EXPOSITIO. 

Humiliamini  sub  potenti  manu  Dei,  Id  cst,  sub  po- 
tcstatc  Dei,  manus  enim  Dci  et  filius  et  potestas  cjus 
intelligitur.  Filius  ubi  ait :  Emitte  manum  tuam  de 
alto ,  eripe  me  et  libera  me,  PotesLas  ubi  dicit  :  /»  ^ 
manus  tuas  commendo  spiritum  m^tim,  et  similia. 

Ut  vos  exattet.  Omnis  enim  ait  Evangelium  :  Qui  m 
humliaty  exaltabitur, 

In  temporc  visitationis.  Id  est,  in  die  judicii. 

Omnem  soUicitudinem  vestram^  etc.  Ut  ab  eo  edu- 
cali,  inimicis  fortitcr  resisterc  valcalis.  Jacta  in 
Deum^  ail  Psalmista,  curam  tuam^  et  ipse  te  enutriet, 

Quoniam  ipsi  cura  est  de  vobis.  OcuU  enim  Domini 
super  jusios  et  aures  ejus  ad  preces  eorum.  et  qui 
tangit  eos,  quasi  qui  tangit  pupiliam  oculi  ejus. 

Sobrii  estote.  Id  est,  temperati,  sobrietas  emm 
temperantia  intelligitur. 

Viyilate.  Hxc  vigilantia  spiritualis  non  camaiis 
intelligitur,  non  est  nobis  coUuctatio ,  ait  Apostoius , 
adversus  carrum  et  sanguinem ,  sed  adversus  Mpirita' 
Us  nequitias, 

Quia  adversarius  vester  diabolus^  etc.  Aliqnando 
diabolus  leo  propter  apertas  persecutiones  dicitur. 
Aliquando  draco  propter  occullas  insidias  nominatur. 

Cui  resistite  fortes  in  fide.  Exemplo  Gbristi  re- 
sistentis  in  deserto  diabolo. 

Scientes  eamdem  passionem,  ctc.  Id  est  eamdem 
passionem,  quam  vos  sustinetis,  ct  ea  qux  in  mundo 
est  vestrse  fraternitatis,  quui  est  universalis  Ecclesia, 
sustinere  non  cessat. 

Deus  autem  omnis  gratice,  Id  est ,  multiformis  gra- 
iix:Omncenim  bonum,  quodhomo  babetpergratiam 
Dei,  ut  habeat  accipit. 


leuiporalis  est,  et  gloria  futuri  sseculi  xteroa. 

/r  Christo  Jesu  Domino  nostro.  Id  est,  per  incar- 
nationem  Jesu  Ghristi  Domini  nostri. 

Modieum  pauos.  Id  cst ,  post  modicam  passionem 
in  aetornam  vocamur  requiem.  Ut  illud  propheli- 
curo  :  Videte  quia  modice  laboravi ,  et  invem  muU«m 
mihi  requiem. 

Ipse  perficiet^  confirmabit^  solidabit.  Perllciet  eor- 
pore,  conlirmabil  animo,  solidabil  spiritu  ,  sivc  per- 
ficiet  prxmio  actemo.  Gonfirmabit  in  opere  bono, 
solidabit  in  fide  in  Ghristo  Jesu  Demino  nostro,  cnl 
est  gloria  et  imperium  in  saecuUi  saeculomm.  Ameii. 

EVANGELICM  LVCM  ,  CAP.    XV. 

i  Erant  appropinquantes  ad  Jcsum  puUicani  et 
peccatores,  ut  audirent  illum.  Et  murmnrabant 
Pharisaei  et  scribse  dicentes,  quia  hic  peccatores 
recipit  et  manducat  cum  illis.  Et  ait  ad  illos  pa- 
raholam  istam  dicens  :  Quis  ex  Tobis  homo  qol 
habet  centum  oves,  et  si  perdiderit  unam  ei  illis, 
nonne  dimittit  nonaginta  novem  in  deserto,et  vadit 
ad  illam  quae  pcrierat,  donec  inveniat  lllam?  Et 
cum  invenerit  eam,  iroponit  In  humeros  saos  gan- 
dens  et  veuiens  donium ,  convocat  amicos  et  Ticf- 
nos,  dicens  illis':  Gongratulamini  mihi,  quia  infcnl 
ovem  meam  quse  perierat.  Dico  vobis  qnod  iti 
gaudium  erit  in  ccrlo  snper  uno  peccatore  pcNii- 
tentiam  agente,  quam  supcr  nonaginta  novem  ja- 
stit,  qui  non  indigent  poenitentia.  Aut  quae  mulier 
habens  dragmas  dccem ,  si  perdiderit  dnigmam 
unam,  nonne  accendit  lucemam  et  evertit  danniiii» 
et  quacrit  diligentcr,  donec  inveniat.  Et  cnm  inve- 
nerit,  convocat  amicas  et  vicinas  dioens  :  Gongni- 
tulamini  mibi ,  quia  inveni  dragmam,  quam  penlt» 
deram.  Iia  dico  vobis ,  gaudium  erit  in  coelo  niper 
nno  peccalore  pcenitentiam  agente.  • 
Erant  appropinquantes  ad  Jetum  publicani  ei  p§^ 
catores^  etc.  Quia  non  solum  justua  peccare  por  inei^ 
tiam ,  sed  et  peccator,  resipiscere  per  lolertiam  p»- 
test,  postquam  sal  infatuatum  foras  mitii  debeie 
narratum  est,  mox  pcenitentum  cohors  inloB  etf- 
missa,  describitur,  qui  ad  audiendnm  Dei  Tertan 
appropinquanies,  non  solura  ad  coUoqiiendiimy  sed 
etiam  ad  convesccndum  recepti  sunl,  quod  Tldea- 
les   Pharisaei    dedignati    snnt,  quia    Ten  Jastitia 
compastionem    habet,    (alsa   jnstitia  dedignnlie- 
ncm,  quamvis  et  justi  soleant  recte  peocatorflMS 
indignari ;  sed  aliud  est  quod  agitar  typ^  sopeifite» 
aliud  xelo  disciplinae ;  sed  quia  aegri  enmt,  ila 
segros  se  csse  nescirent,  quatenus  quod  eranl  agM— 
scerent,  coclestis  eos  medicus  blandis  romeiitis 
rat,  beoignum  n9ipet.hiyym  ofajjicit,  et  In  eomm 
vuincris  tumorem  premit.  Ait  naraque : 

Quis  ex  vobis  homo^  quihabet  centUM  ores, 
Eccc  mira  dispensatione  pietatis  similitndinen  1^^ 
ritas  dcdil,  quam  et  in  se  ipso  homo  recognosceni^ 
et  tamcjfi  haec  specialiter  ad  ipsum  anclorem  iMink^  ' 
num  pcrtineret.  Quia  enini  centenarins  nanieriis  e^ 
perfccius,  ipse  centum  ovcs  habuit  cuni  ingelora*^ 


i 

€ 
C 
C 
C 
C 
< 

c 
c 
c 
c 
c 
c 
c 
c 
c 
c 
c 
c 
c 
c 


D 


m  COLLEGTIONCS  IN  EPISTOLAS  ET  CYANGELIA.  56i 

SttMantiuii  et  horoinum  creavit,  sed  una  ovis  tunc  A  cit  in  coelo  gandiuin,  quando  hoc  quod  male  gcssit» 
^riit,  quando  peccando  bomo  pascua  vilae  dereli-     per  pconitentiam,  damnat  injustus. 


^ait.  Dimisit  autem  nonaginta  novem  oves  in  deserto, 
^a  illos  suramos  angelorum  choros  reliquit  in 
eoelo.  Gur  autem  coelum  desertum  vocatur,  nisi 
q«od  desertum  dicitur  derelictum.  Tunc  autem  coe- 
kun  homo  deseruit,  cum  peccavit.  In  deserio  autem 
Bonaginta  novem  oves  remanserant,quando  in  terra 
Dominns  unam  qnxrebat,  quia  rationabilis  creaturse 
■amerus,  angelorum  videlicet  et  hominum,  qiiae  ad 
▼Idendum  Deum  condita  fuerat,  pereunte  homine, 
eni  imminutus,*et  ut  perfecta  summa  ovium  inte- 
grareiur  in  ccelo,  homo  perditus  quxrebatur  m 
lerra. 

Et  eum  invenerit  illam  imponit  in  hvmero$  $uo$ 


Aut  quw  muUer  habens  dragma$  decem,  $i  perdi- 
derit  dragmam  unam^  etc.  Qui  signalur  per  pasto- 
rem ,  ipse  et  per  mulierem ,  ipse  enim  Deu»,  ipse  et 
Dei  sapientia,  quia  imago  exprimitur  in  dragma. 
Mulier  dragmam  perdidit  quando  homo,  qui  condi- 
tus  ad  imaginem  Dei  fuerat,  peccando  a  similitudine 
sui  conditoris  recessit.  Sed  accendit  mulier  lucer- 
nam,  quia  sapientia  Dei  apparuit  in  humanitate. 
Lucema  quippe  lumen  in  testa  est.  Lumen  vero  in 
testa,  est  divinitas  in  carne.  Accensa  autem  lucerna 
everrit  domum,  quia  mox,  ut  ejus  divinitas  per  car- 
nem  claruit,  omnis  se  nosira  conscienlia  concussit ; 
domus  namque  everritur,  cum  consideratione  rea- 


aMden$.  Ovem  in  humeris  imposuil,  quia  humanam  B  1««  sui  humana    conscientia  perturbalur.   Eversa 


aaturam  suscipiens  peccata  nostra  ipse  portavit. 

Et  venien$  domumy  convocat  amicos,  etc.  Inventa 
OTe»ad  domum  redlit,  quia  pastor  noster,  rcparato 
komine,  ad  rcgnum  coeleste  rediit,  ubi  amicos  et 
Ticinos  invenit,  illos  vidclicet  angelorum  cboros, 
qoi  amici  ejus  sunt,  quia  voluntatem  ejus  continue 
in  sna  stabilitale  custodiunt.  Vicini  quoque  ejus  sunt, 
qaia  darilate  visionis  illius  sua  assiduitate  per- 
Ihrantar,  et  notandum  quod  non  dicat  congratuia- 
Aini  OTi  inventae,  sed  mibi,  quia,  videlicet,  ejus  est 
giadiam  vita  nostra,  et  cum  nos  ad  coelum  reduci- 
%  soiemnitatem  laetiti^e  illius  implemus. 

Dico  w>bi$f  quod  ita  gaudium  erit  in  coeio^  et4% 


vero  domo  invenitur  dragma,  quia  dum  perturbatur 
conscientia  hominis,  reparalur  in  homine  similitudu 
conditoris. 

Et  cum  invenerit,  convocat  amica$,  etc.  Qua  amic» 
velvicinse?  nisi  iil»  potestates  sunt  coelestes,  jam 
superius  dictae,  qux  tanto  supemae  sapientiae  juxta 
8unt,  quanto  ei  per  gratiam  continuae  visionis  ap« 
propinquant;  sed  intuendom  cur  ista  mulier  de- 
cem  dragmas  habuisse  perhibetur.  Angeloram  quippe 
et  hominum  naturam  ad  cognoscendum  se  Dominas 
condidit,  quam  dum  consistere  ad  aetemitatem  to- 
luit,  eam  procul  dubio  ad  suam  similitudinem  crea- 
vit.  Decem  vero  dragmas  habuit  mulicr,  quia  novem 
•unt  ordines  angelomm ;  sed  ut  compleretur  electo- 


Plns  de  conversis  peccatoribus,  quam  de  stantibus  C  nim  numems,  homo  decimus  creatus  est,  qui  con-* 


JBSiis  gaudium  in  coelo,  quia  plerumque  hi  qui 
Mliis  ae  oppressos  peccatoram  molibus  sciunt,  stant 
qoidem  in  via  justitiae,  nuUa  illicila  perpeirant,  sed 
tamen  ad  ooelestem  pairiam  anxie  non  anhelant, 
taotoqae  sibi  in  rebus  licitis  usum  praebent,  quanto 
SfrpeTpetrasse  illiciia  nulla  meminerant,  et  plerum- 
fM  pigri  remanent  ad  exercenda  bona  praecipua, 
qoia  Talde  securi  sunt,  quod  nuUa  commiserint 
aaala  graviora.  At  contra  nonnunquam  bi  qui  se  ali- 
qoa  iliicita  egisse  meminemnt,  ex  ipso  suo  dolore 
eoinpaneti,  inardescunt  ad  amorem  Dei ,  seseque  in 
magnis  virtutibus  exercent.  Magis  ergo  de  pecca- 
lore  oonverso,  quam  de  stante  justo  gaudium  fit  in 
wlo,  qnia  et  dux  in  praelio,  plus  eum  militem  dili- 


ditori  suo,  nec  post  culpam  periit,  quia  hunc  aeterna 
sapientia  per  carnem  miraculis  coruscans  ex  lumine 
testae  reparavit. 

Jta  dico  vobi$t  gaudium  erit  coram  angeli$,  etc. 
Poenitentiam  agere,  est  et  perpeirata  mala  plangere, 
et  plangenda  non  perpetrare.  Nain  qui  sic  alia  de- 
plorat,  ut  tamen  alia  committat,  adhuc  poenitentiam 
agere  aut  ignorat,  aut  dissimulat.  Quid  enim  si 
peccata  quis  luxuriae  defleat,  et  tamen  adhuc  ava- 
ritiae  aestibus  anhelat ;  aut  quid  prodest,  si  irae  cul- 
pas  jam  lugeal,  el  tamen  adhuc  invidiae  facibus  ta- 
bescat.  Sed  minus  est  valde  quod  dicimus,  ut  qui 
peccata  deplorat  plorando  minime  committat.  Nam 
cogitandum  summop^re  est,  ut  qui  se  illicila  memi- 


gll,  qai  post  fugam  reversus  hostem  fortiter  premit,  B  nit  commisissCj  a  quibusdam  etiam  liciiis  studeat 
foam  iUum  qui  nunquam  terga  praebuil,  et  nun- 
qnam  aiiquid  fortiier  fecit.  Sed  inter  haec  sciendum 
cst»  qaia  snnt  pierique  justi  in  quoram  vita  tantum 
est  §aadiam,Mit  eis  quaeiibet  peccatoram  poenitentia 

pneponi  noUatenus  possiL  Nam  multi  et  nulloram 

iUh  malomm  sunt  conscii,  et  tamen  in  tanti  ardoris 

tlDictione  se  exerunt ,  ac  &i  peccatis  omnibus  angu- 

iteDtur.  Guncta  etiam  licita  respuunt,  ad  despectum 

nHiBdl  sablimiter  accinguntur,  lamentis  gaudent,  in 

CQoetis  semetipsos  humiliant,  et  sicut  nonnulU  pec- 

^ta  operam,  sic  ipsi  peccata  cogitationum  deplo- 

^L  Hinc  ergo  coliigendum  est,  quantum  Deo  gau- 

djain  facuit,  qoahdo  humUiter  plangit  justus,  si  fai- 

Patrol.  CII. 


abstinerc,  quatcnus  per  hoc  conditori  suo  satisfa- 
ciat,  ut  qui  commisit  prohibita,  sibimetipsi  abscin- 
dere  debeat  ctiam  commissa. 

HEBDOMADA  Y  POST  PENTECOSTEN. 

LF.CTIO  EPlSTOLiE   BEATI    PAULI  APOSTOLl  AD  ROMANOS, 

CAP.    VIII. 

c  Existimo  enim  quod  non  sunt  condignae  passio- 
€  nes  hujus  temporis  ad  futuram  gloriam  quae  re.- 
f  velabitur  in  nobis.  Nam  exspectatio  creaturae  re- 
f  velationem  flliorum  Dei  exspectat.  Vanitati  eiiim 
f  creatura  subjecta  est  non  volens,  sed  propter  eum 
f  qui  subjecit  eam  in  spe,  quia  et  ipsa  creatura  ii- 
f  K)erabitor  a  servitute  corniptionis  in  libertatem 


56} 


SMARAGDl  ABBATIS 


glori^  filidfum  Dei.  Scimus  autem  qood  omnis  A  modo  vaoitali  crcatura  suJjccta  c$t,  noii  tuIms» 


crcatura  ingemiscit  et  parturit  usque  adhuc.  Non 
solum  autcm  illa,  sed  et  bos  ipsi  priraitias  spiritus 
habentes,  et  ipsi  iBtra  nos  gemimus,  adoptionem 
filidrom  Dei  exspectantes,  redemptionem  oorperia 
nostri  in  Ghristo  Jesu  Domino  nostro.  » 

Ej^iiimo  etum  quod  non  tunt  eondignce  pat$ione$ 
hujuM  temporU  ad  futuram  gtoriam,  quag  revelabitur 
in  nobi$.  Si  quis  intuealur,  quod  pro  eo,  ul  qnis 
efllciatar  fiiius  excelsi  Dei  et  baeres  bonitatis  €jus, 
et  glori»  Cbristi,  qu»  unigeniliFilii  Dei  cobieredes, 
etiam  si  in  omnium  mandatorum  Dci  observantia, 
et  justificationibus  Domini,  sine  querela  permaneat, 
et  pervigili  in  his  mente  perduret ;  si  omnia  etiam 
pceuarum  genera,  quae  fcrri  bamansB  naiunc,  vel 


sed  propter  eum  qui  subjecit  in  spc,  et  ipsum»  il 
Tidetur,  Paulum  ponamus  in  medino^  cujut  utiqne 
aaima  vel  mens,  qu«'e  est  interior  ejus  bemo,  super- 
greditur  et  asccndit  omne  quod  corpoream  est, 
quod  visibile,  quod  sensui  subjacet  et  aspectuiy  H 
ipsius  divinae  naturae  elBcitur  eapax  Sed  liaec  taalft 
et  talis  anima  ejus  subjecta  est  servitute  comiptio- 
nis  corporis»  et  vanitati  ejus  devincta  cH.  Gonaideni 
enim  nccessitates  corporis,  appetentiani  cibl,  dige- 
stionum  putorem,  posterltalis  reparandse  yerecoiH 
diam,  ut  seritur  soboles,  ut  editur,  ut  nauitsr,  ei 
vide  quanta  in  liis  vanitas  habeatur,  quanta  oorra- 
ptio,  cui  creatura  animae  nobilis  et  rationabilis,  lioelr 
non  volens  subjecta  est.  Subjecta  tamen  in  spe,  Ii^bi- 


extrinsecus,  vel  intrinsecus  possunt,  oonferat  ad  fti-  ^  P"»  ^idelicet  sperans,  quod  Uberelur,  cum  filionua 


turam  gloriam,  quac  revelabitur  iu  sanctis,  his  quae 
oculus  non  vidit,  nec  auris  audivit,  nec  in  cor  ho- 
roinis  ascendit  :  intelligere  potest  quomodo  Paulus 
allius  ista  oonsiderans  dixit,  exi$timo  autem  quoniam 
non  $unt  eondignce  pa$$ione$  hujui  temporu^  ad  futu- 
ram  gloriamj  qua  revolabitur  in  nobi$,  Nihil  quidem 
dignum  inveoiri,  vel  comparari  ad  futuram  gloriam 
potesl.  In  quo  euim  mortale  immortalibus  conferas, 
aul  invisilttlibus  visibilia,  aol  aelernis  temporalia, 
aut  caduca  perpetuis? 

Nam  exipectatio  ereaturas  revelationem  pliorum  Dei 
ix$peaat.  Quse  autem  est  creatura  quae  revelationem 


Dei  tempus  libertatis  adveneritt  hoc  est,  ergo  quod 
et  in  aliis  apertius  de  seipso  dicebat  Apostolof, 
quia  dum  $umu$  in  habitaculo  hoe^  ingenn$eimm9 
(II  Cor.  v).  Ipsos  quoque  angelos  si  ad  sentoitiam 
Pauli  respicias  qua  dicunl,  quia  omne$  mini$teriale$ 
$piritu$  ad  miniiterium  mi$$i  propter  eo$  qui  Aoffv- 
ditatem  capiunt  $atuti$  (Heb,  i),  intelliges  lale  aU- 
quid  gerere,  et  huic  ralioni  esse  subjectos.  Crede 
etiam  ipsos  non  volentes,  sed  propter  eom  qul 
subjecit  in  spc.  Yoluntali  enim  illius  quis  nesistel, 
ego  etiarm  de  arcbangclis,  tale  aliquid  inleliigere 
prophcticis  invitor  ejoquiis.  Quid  enim  tanUe  vanilft- 
tis  et  tantae  corruptionis  mvenias,  quaro  bella  ge- 


fllioraroDet  exspectat?  Haec,  inquit,  quse  nonc  vaid-      ^^^  -^  j^  mundo   d  imaa    dv 
Uti  «.bjecta  «.t,  subjecta  antem  non  volens  neque  C       .i„„  000.0,0»^;^    ?lde  er^T^'!  ^ZmI 
«ponte  propm,  sed  voluntale  ejus,  propter  .psum  j  .rchangeUd  openSetTr  ofllciam.ri^ 

ergo  subjecta  esl,  subjecu  autem  non  ea  condi-     "^       "  9         r^  ^      «nuviuau,  ^io» 

tione,  at  maneat  semper  subjecta  vanitati,  sed  cum 
quadaji  spe ;  quas  auiem  spes  ista  sit  commemorat 
dicens,  qooniam  et  ipsa  creatura,  inquit,  libera- 
bitur  a  servitote  oorruptionis  in  libcrtate  gloriae 
filionim  Dei. 

Vanitati  eium  ereatura  $ubjeeta  esr,  non  vo/eiu, 
ted  propter  eum  qui  $ubjecit  in  spe,  quia  et  ip$a 
creatura  liberabitur^  etc.  Quae  est  ista  vauitas,  cui 
creatura  dicitur  essc  suljecta,  et  quae  est  ista  cor- 
ruplio,  de  cujus  scrviiute  liberandam  se  sperat? 
mihi  videtur,  quod  de  hac  materiali  ct  corruptibili 

coriwnim  substanlia   isla  dicuntur.    Neque  enim      capiant  salutis,  ut  coBlestinm  et  terrestriuin  IM 
corrupUoaliicuiquam,  nisicorporidominatur;  nam  *^  unus  grex,  et  unus  paslor,  et  sit  Dens  omiiia  in 
ille  interior  homo,  qui  secundum  Deum  creatus  est,      omnibus. 
ct  ad  imaginem  Dei  factus  incorruptibilis  est,  et  in- 
visibilis,  et  sccundum  propriam  sui  rationem  etiam 
incorporeu»  dici  potest,  exterior  vero  homo  et  cor- 
porcus,  et  comiptibilis  dicitur,  propter  quod  et 
Paolus  diccbat  :  Nam  et$i  i$  qui  defori$  est,  homo 
noster  corrumpitury  $ed  qui  intus  e$t^  renovalur.  lo- 
terioris  aulcm  hominis  renovatio,  ut  pote  qui  cst  ra- 
tiohalis,ct  mens  in  cognitione  I>ci  ct  capaciute  saft- 
ctl  Spiritus.  Gonstat  vcro,  ut  aliqua  de  lam  proltio- 
disrcbus  bfeviier  et  slriclim  cliam  chartulis  commii- 
tanms,  ex  ipsa  interioris  hominis,  hoc  est,  animae 
inentK^ue  substantia  colliganuis  imagincm.    Quo- 


ut  Daniel  propheU  tesutur  cum  dicit,  quia 
gelus  loquitur  ad  eum,  qui  dicet  ei,  qaod  pagnavcrk 
adversuro  principem  Persarum ,  et  nenio,  impiit^ 
fuit  roihi  in  adjutorium,  nisi  Michael  princepe  ve 
ster.  Per  haec  ergo  singula  deprehendilar,  nilion 
bilis  creatura  vaniuti  esse  subjecU,  non  voieiis,  aed 
propter  eum,  qui  sut^ecit  in  spe,  spes  Damqae  ert 
ab  his  rebus  corporis  et  comiptibilibus  aliqvande 
cessaDdum.  Hanc  enim  habet  exq)eclatiooeBi  eree- 
tura  isu  rationabilis,  ut  revelatio  fiat  filienm  Mp 
propter  quos  angdi  mittuntnr  in  minisieriua,  vt 
et  ipsi  cum  his  quibus  ministraveront  basrediuteoi 


Sdmu$  enim^  quod  omni$  ereatura  ingemiitlt^ 
Creatura  enim  licet  nou  volens  sulyecU  sil» 
quoniam  volunUti  cedit  cjoa,  qoi  sul^eeil 
aflcctum  quemdam  ei  chariuiem  oirca  eee  exhiliei, 
pro  quibus  videtur  essa  subjecta,  et  pro  doloribw 
eorum  dolet,  et  pro  gemitibaa  gemit.  Sl  veio,  at  i» 
aliis  exemplaribus  invenitur,  iu  legamus,  confe-^ 
miscit  ct  parturit,  sectmdam  iilom  sensum  acdpie» 
mus,  quod  dicit  Apostolus,  genuisse  se  pep  Eva»- 
gelium,  eos,  quos  per  fidem  Christi  perdaeit  ad  le- 
ccm.  Vel  sicut  de.aliis  dixit :  Filioli  mei,  quoe  Htrum 
pario,  donec  (ormetur  Chri$tu$  in  roH$  {Caf.  iv). 


SC5  COLLECTIONES  LN  EPISTOLAS  ET  EYANGELL\.  560 

R»riiiril  ergo  el  crcatura   eos  qiios  regcneral  aii  A  apostoli,  primitias  spiritm  habentes,  qui  clccii  sumiis 


salutem. 

Nbm  iolwn  auiem  iiia,  $ed  et  no$  ipii,  etc.  Mlud 
potius  in  hac  inteinginiussententia,  quod  cum  se- 
cnndum  ea,  qus  supcrius  disseruimus,  niulti  sint 
ipirilQB  minisleriales,  in  ministerium  missi,  propter 
eo8  qui  haereditatem  capiunt  salutis,  sub  quibiis 
agcus  unosquisque  credenlium,  vekit  sub  tutoribus 
et  procuratoribus  instituitur,  usqae  ad  pRcnnituin' 
tempus  a  patre,  boc  est,  usquequo  ad  le^timam 
aeUMem  animae  perfectionis  advenedl,  ubi  quis  jam 
supergressus  spiritum  servitutis,  quein  acccperjt  in 
timofe,  a  qoe  velul  in  pcedagogo  servaretur,  dignus 
efiiciiiir  accipere  adopiionis  spiritum  primitiae  spi- 
rilas,  per  quem  adopiatus  in  rritum  possit  esse  pri- 


ad  hoc,  ut  primitias  Spiritus  acciporemus,  etinm 
ipsi  intra  nos  gemimus.  In  tantum,  inquil,  nulla 
creattira  esl,  quae  dolorilms  et  gemilibus  vacet,  ut 
etiam  nos  ipsi,  qui  summa  ab  Spiritn  sancto  ct  olo  • 
ctadoiia  percepiinus,  famen  cxspectantes  adoplronem 
fllioniin,  id  cst,  perfeclionem ,  eos  qiios  doccrc 
et  inslruerc  missi  sunius,  donec  videamus  cos  \o 
lautum  proficere,  ut  adoplari  mercantur  in  filios, 
necessario  dolcmus  et  geminius.  Adhuc  tamen  ad- 
dimus  ct  tcrtium.  Idcra  ipse  itcrum  Apostolus  dicit 
de  Doniioo  Jesu  Christo,  quia  sit  primoge::itus 
omnis  crcatura,  ne  forte  crgo  ut  ille  primogcnitus 
dicitur  oranis  crcatnrae  ad  qaamdam  ralionem  etiam 
multorum  spirituum  dicatur  primitiae  Spiritus  san^ 


mitivorum  Ecclesiae,  qui  in  coeKs  cst  sociari.  Et  sic-  B  ^tus.  Si  vcro  quod  dixit ;  Et  nos  ipst  pHmitias  spi- 


ut  luultum  diffcrt  filium  esse  quam  servum,  ita 
roultum  differt  a  ministerialibus  spiritibus  Spiriius 
sanctus*  cujus  primiiias  Paulus  cum  suis  similibus 
habere  se  dlcit.  Unus  hic  modus  sit,  quo  sermonit 
huju»  inteliigentiam  potuimus  indagare.  Vi«leamus 
Duuc  et  alium.  Legimus  apud  ipsum  apostolum  Pau- 
lom,  dona  vel  gralias  sancti  Spiritus,  multos  spiritus 
Dominari,  cum  dicit :  iVtim;  autem^  quoniam  <emula- 
tores  estis  spiritalium^  cedificationem  Eulesice  qucerite^ 
«I  ahundetis  (/  Cor,  xiv).  £l  itcm  a^bi  :  Spiritus 
prophetarum  proplietis  subjecti  sunt  (Ibid,)^ 

snlijectos  dicens  spiritus  prophetarum,  non  quasi 
meiiori  unferiores,  sed  pro  eo  quod  hal)enft  quis 
prophetise  spiritum,  non  invitus  loqui  cogitur,  ut 


ritus  habentes,  de  omnibus  dicluni,  qui  gratiam  ba- 
ptismi  consccuii  videntur,  accipics,  sper.  ndum  est 
illud,  quod  idcra  apostoius  dixil :  Quod  si  primiiice 
sancl(B  et  massa,  et  si  radix  sancta  et  rami  {Rom.  xi), 
quod  et  si  ita  sit,  tamcfi  ipsins  mass»,  in  qua  vi- 
detur  indicari  multitudo  fidelium,  primitix  ncces- 
sario  videbantur  in  Apostolis  collocatae,  sic  enim 
scriptum  est :  Qnia  in  Ecctesia  posuit  Deus,  primum 
apostolosy  secundo  prophetas,  tertio  doetores  (Ephes, 
IV).  iili  ei-go  primo  loco  constituti  sunt,  compe- 
tcnier  priiniiias  gratiae  spiritales  liabere  credcntur. 
Adoptionem  filiorum  Dei  exspectantes,  Nunc  jam 
videamus  quomo  Jo  adoptionem  filiomm  exspectare 
se  dicat,  qui   in  superioribus   dixit  :    Quia  ipss 


fSLif  qui  habent  spiritus  immuados,  sed  cum   vult  C  ^ptritus  testinionium  reddit  spiritui  nostro,  quia  su^ 


el  ratio  poslulal»  dicit,  cum  vero  dicere  opportunum 
Bon  videbitur,  aiiet,  l)ene  sciens  quia  tempus  sit  io- 
qaeadi  el  lempuo  tacendi.  Et  ideo  non  ad  isijuriam 
diciiur,  quia  prophetis  subjecti  sunt  spiritus,  scd 
ad  dispensationem,  sicul  el  iliud  diclum  accipimus 
de  Salvalore  :  Quia  tune  et  ipse  fUius  subjectus  erit 
€J  qui  iibi  subdidit  omnia  (I  Cor,  xv) ;  et  hic  enim 
subjectuSf  non  quasi  inferior  dicitur  :  quomodo 
enim  uifertor  did  potest,  qui  filius  est,  el  omnia 
est  qax  pater :  Omnia  enim ,  inquil  ,  pater,  tua 
vua  Munt ;  sed  in  his  quos  patri  sul>dit  credentes  in 
le,  quoniam  in  unoquoque  ipsorum  se  esse  dicil, 
et  se  in  eis  dicit  esurire,  et  sitire  et  nudum  esse, 
leque  pasci  in  eis,  in  eis  indui,  profitelur.  idcirco  et 


mus  /Uif  Dei,  Et  itenfm  :  Quomodo  redemptionem 
corpons  sperat ;  qa\  in  aliis  ^nii :  Christus  nos  re- 
demit;  sed  ut  mibi  videlur,  ipse  hoc  eo  sermone  qiii 
in  conseqnentibus  habetur  absolvit  *  ait  enim  :  Spe 
salvi  facti  sumus;  quod  ergo  filli  sumn»,  et  quod 
redcmpti  sumus,  et  quod  saivali  sumns,  in  spc  con- 
sistit.  A'tMic  etum  videmus  per  specuium  in  amigmate^ 
per  speculum  ergo,  et  in  aenigmatc  accepimus,  et 
adoptionem  et  redemptionem,  advenit  enim  pteni- 
tudo  temporum^  et  misit  DeusFilium  suum  factum  ex 
muliere^  factum  sub  lege^  ut  eos  qui  sub  lege  erant 
redimeret,  ut  adoptioriem  fUiorum  reciperemus  (Gat, 
iv).  Recipimu&  ergo  adopiionem,  sed  istam  qnx  est 
per  speculum  in  ainigmate,   cum  autcm  vencrini 


tn  iliis  ipse  dicilar  esse  suLjectus,  sed  hxc  per  ^  quae  perfecta  sunl,  tunc  adoptionem  facic  ad  faciem 
^xcessom  quemdam  dicta   sint.    Nunc  autem  ad     consequeinur 


propositum  redeamos.  I>ona  ergo  diversa  spirilus 

*  Paulo  multi  spirilus  appellantiir,  horum  lioc  mul- 

*^!^ram  doooram  quidquid  esl,  summum  el  magnum 

dabio,  Aposloli  consecuti  sunt,  ul  idonei  essent, 

el  ipse  Paulus  dicit :  Ministri  Novi  Testamenti^ 

til  replere   possint  Evangetium  ab  Jeruealem  in 

^WKtta  tufM  ad  lUyricum  (JI  Cor.  iii).  Hoc  ergo 

^^od  in  eis  prae  caeteris  sablimius  et  praeciarivs 

^ollatum  esl  sanetiSpiritus  donnm,  merito  primitias 

^^octi  Spinttts  appellavit»  Et  ideo  dicil :  Sed  et  nos 

^M»  in  quo  speeiaiiter  designare  videtur  aposloii^ 

^te  digulaiem;  Nos^  iaqmi,  ergo  ipsi^  hoe  esl, 


Redemptionem  eorporis  nostri^  etc.  Quod  autem  di- 
xit  redemptionem  corporis  nostri,  ego  arbitror  quod 
totius  Ecclesise  indicetur  corpas,  sicut  ei  alibi  ait : 
Yos  autem  estis  corpus  Christi  et  membra  ex  parte 
(/Cor.xii ).  Omne  ergo  corpus  Ecclesiae  rcdimenduin 
sperai  Apostolus ,  nec  putat  posse  quae  perfecta 
sunt,  dare  singulis  quibusque  membris,  nisi  univer- 
suA  corpus  in  onum  fuerit  congregatum.  Potcst 
autem  ct  sic  intelligi,  ul  redemptionem  corporis 
noslri  dixeril  iliam  quae  in  resurrectione  fhtura 
est,  cum  non  solum  animae,  sed  et  corpora  vcnlent 
aiite  tribonal  Cbristi,  at  rcporlel  anusquisque  pro- 


567  SMARAGDI 

pria  corporis  proul  gessU  (7/Cor.v  ).  ExplicU  expo-  A 
Mo  Origenh. 

{Ex  Augun.)  Nullum  est  crealurx  gcnus  qiiod 
non  in  honiinc  pos&it  agnosci,  ac  si  omnis  crealura 
in  eo  congemiscit  et  dolei,  reveialionem  filiorum 
Dei  exspectans,  qux  per  corporis  etiam  rcsurrectio- 
nem  et  si  non  in  omnibus  hominibus,  omnis  lameD 
a  corrupiionis  servitute  liberabitur,  quia  et  singuUs 
omnis  est;  el  si  quo  alio  modo  potest  idem  locus 
aposiolicarum  litterarum  intelligi,  non  tamcn  ex 
iisdem  verbis  consequens  cst,  ut  solem  el  luuam 
et  sidera  congemiscere  crcdamus,  donec  in  saeculi 
finem  a  corruptionis  servitute  liberentur.  Quidam 
etiam  sic  dicunt  Adam  et  Eyam  esse  crealuram, 
per  quos  primitix  humani  generis  procreaUe  sint, 
quos  scrpcns  olim  spe  divinitatis,  vanitali  subjectos  B 
corruptioni  fecerit  deservire,  non  per  semetipsos 
solum  peccantes,  sed  et  per  serpentis  instinctum, 
et  ipsi,  inquiunt,  liberabuntur,  ut  corruptioni  mortis 
ulira  non  serviant.  Omnem  eliam  creaturam  dicunt 
esse  eos  *  quicunque  ante  adventum  Cliristi  jusli 
fuerunt,  quia  efipsi  nondum  aecipientes,  exspcctant 
Deo  pro  nobis  melius  aliquid  providente,  non  sqloro 
autem  illi,  sed  et  nos  ipsi  in  quorum  diebus  rc- 
dcmptionis  sacramenU  complela  sunt,  quia  necdum 
tenemoSi  sed  in  spe  salvi  facti  sumus,  quamvis  qu« 
multi  cupierunt  justi  videre,  viderimus. 

▲Lli  EXPOSITIO. 

EsMiimo  emm  quod  non  $unt  condignm  pauiomiM^ 
etc.  Hinc  vuU  futuram  gloriam  commendare,  ut 
prsesentcs  pressuras  facilius  tolercmus.  C 

Ad  fvUuram  glonam  ,  qua  revelabitur  in  nobis. 
Ideo  dicit  revelabitur,  quia  modo  abscondita  est, 
cum  Christo  in  Deo,  et  nondum  apparuit  qoid 
eiimus.  uimus  enim  quia  eum  apparuerit,  simite$ 
ei  erimuSf  quoniam  videbknu$  eum  $icuti  est  (/ 
'  Joan,  iii). 

Nam  exspectatio  creatura,  Diversi  honc  locum 
diversis  modis  exponunt :  sive  oinnis  creatura  re- 
nurrectionis  tempus  exspectat,  quia  tunc  in  melius 
commutabitur,  qnando  erit  coelum  uovum,  el  tem 
nova,  et  tunc,  id  est,  in  tempore  resurrectionis, 
revelatio  apparebit  filiorum  Dei.  Sive  omnis  crea- 
tura,  id  est  rationalis  aDgelica,  hoc  in  hominibus 
exspectat  impleri.  Pelrus  enim  dicit,  aogelosgloriam  ^ 
desiderare  sanctorum. 

Vamtati  enim  creatura  subjecta  est.  Id  est,  cre»- 
tura  humana  praevaricationi  est  peocando  subjecta. 

Non  tolens.  Id  est,  non  propria  voluntate,  aed  a 
serpente  deccpta,  spe  illa  qua  aadierat :  Eritis  ncut 
dit,  scientes  bonum  et  malum  (GeiMii). 

Sed  propter  eum  qui  subjecit  in  spe.  Qo»  est  ipsa 
spes,  audi  seqoeutia,  quia  et  ipsa  creatora  libera- 
bitor  a  corruptione  servitutis,  quam  aodivit  qoaodo 
ei  DomiDOS  ait :  Terra  es,  el  in  terram  ibis,  qo« 
intelligitor  comiptio  mortis. 

/n  libertaU.  Ut  Dominos  ait :  SivosFdius  liberavo' 
rit^  vere  liberi  esHs  {ioatu  tiii). 

Glorim  (Uiorum  Dei,  Soli  enim  homiDeai  non  alia 


ABBATIS  5G8 

irrationabilis  creatura  gloriam  filionim  Dei  meve-* 
bitur  obtinere. 

Seimus  enim  quod  omms  creatura,ttc.  Non  coehuD, 
non  terra,  non  mare,  non  aliqoa  irratlonabilia 
creatura,  sed  angeli,  qoi  sicot  gaodent  snper  pceoi- 
lentiam  agentes,  iu  dolent  super  conrerti  noleDles. 
Sive  etiara  omnis  creatnra  promiscoi  Ecclesi»  ft- 
deiium  populi  intelliguntur,  ot  illod  :  Praedicale 
Evangelium  omni  crcaturae. 

Non  solum  autem  illa.  Id  est,  angelica,  qu»  Dobis 
benignior  est,  tcI  illa  bominum  quae  plebeia  esl  el 
indocta,  sed  etiam  nos  ipsi  discipqli  Christi,  qoi  io- 
mus  primititfe  adquisitionis,  et  pr«ficlara  charismata, 
velut  primitke  spiritus,  onde  mondum  dltaremns« 
accepimus,  exspectal  redemptionem  oorporis  Dosiri, 
id  est  totius  Ecclesiae ,  quae  in  xternom  est  regBa- 
tura  cum  Christo. 

EVAIVGELIIIM  LUCiE ,   CAP.   TI. 

c  Estote  misericordes ,  sicul  et  Pater  vester  ml- 
c  sericors  esl.  Nolite  jodicare,  el  non  jodicabimlnl. 
€  Nolite  condemnare  et  non  condemuabiminl.  Dimil- 

<  tite,  et  dimittemini,  date,  et  dabitur  vobis,  mcnso- 
f  ram  bonam  et  confertam ,  el  coagitatam,  el  sp- 
«  pereflluentem  dabunt  in  sinum  Testrom.  Eaden 
I  quippe  mensura  qua  mensi  fueritis ,  remetietur 
«  Tobis.  Dicebat  autem  lllis  similitudinem :  Nunqoid 

<  potest  caecus  cxcum  ducere?  nonne  ambo  in  fo- 
«  Tcam  cadunt?  Non  est  discipnlus  sopra  magistnmi* 

<  Perfectos  autem  omnis  erit ,  si  sit  sicut  magisier 

<  ejus.  Quid  antem  vides  festucam  in  oculo  fratris  lui, 

<  trabem  autem  quse  in  oculo  tuo  est,  non  ooiitide- 

<  ras?  Aut  quomolo  potes  dicere  fratri  luo  :  Fn- 
« ter,  sine  ejiciam  festucam  de  oculotoo«  ipse  io 

<  oculo  tuo  trabem  non  vidcns  ?  Hypocrita  ,  ijiee 

<  primnm  trabem  de  oculo  too,  el  tonc  perspides 
«  ut  educas  feslucam  de  oculo  fratris  loi.  • 

Estotit  misrricordes  ,  sicut  et  Pater  vesier  mlseri^ 
cors  est.  ( Ex  Beda. )  Nisericors  est  Deos  soper 
ingratos  et  malos ,  vel  muUiplici  sua  mlsericordiat 
qoa  etiam  jumenta  salvat ,  temporalia  bona  largien- 
do,  vel  coelestia  dona  singulari  gratia  qoa  eleclos 
solum  gloriflcal  inspirando.  Sed  sive  boc»  sive 
illud,  siTC  ntrumque  inteUigas ,  magna  Dei  bonilale 
fit,  quse  nobis  imitanda  praeclpitur ,  si  filii  Del  eaw 
volumus. 

Nolite  judicare,  et  non  judicabimini,  noliie  condem 
nare^  etc.  Hoc  loco,  oihil  aliud  Dobis  praecipi  exi- 
stiiDO,  nisi  ol  ea  fada ,  qoae  dobium  esl  qoo  aDime 
fiant,  in  meliorem  partcm  interpretenmr,  quod  enim 
scriptom  est :  Ex  fructibus  eomm  cognoseetis  eo$ 
{Matth.  vii),  de  manifestis  dictom  est,  que  dod  posp 
suDl  bono  animo  fieri,  slcuti  sunty  stopriTel  liiis- 
phemiae,  tcI  Airta ,  tcI  ebrietates ,  et  sl  qoa  sml 
alia,  de  qoibus  nobis  judlcare  permittilor.  De  ne* 
Dcre  aoiem  ciborom ,  qoia  possoot  boDO  anlmOy  el 
simplici  corde,  sine  Tilio  concopiscentiae ,  qoicooqiie 
homaoi  dbi  indifferenter  somi,  prohibei  AposlolBS 
jodicare  eos  qoi  caraibos  Teseebantor,  ei  Tinan 
bibebaDl»  ab  eis  qoi  se  ab  hojosmodi  alimeDlis  lem* 


SM  €0LLECT10NES  IN  EPISTOLAS  ET  EVAiNGELIA.  S70 

perabaot.  Qui  manducat^  inquit^  non  manducantem  A  puri  homines  sunt  regulam  perfectionis  sequantur. 


non  tpernatf  et  qui  non  manducat ,  manducantem  non 
judicei  {Rom,  xir).  Ad  hoc  pertioet  etiam  iliud, 
ifuod  allo-  loeo  dicit  :  Nolite  ante  temjm$  judicare 
fuidquamf  quoadu^que  temat  Dominuiy  et  iiluminet 
abscondita  tenebrarumf  et  manifestabil  cogitatione$ 
cofdi$  (/  Cor.iy ).  Sunt  autem  quaedam  facla  roedia, 
^iUB  ignoramus  quo  animo  Aant ,  quia  et  l)ono  et 
malo  iieri  possunt ,  de  quibus  temerarium  esl  judi- 
care,  maxime  ut  condemnemus.  -Horum  aiitem  ve- 
oiet  tempus  ut  judicentur,  cum  Dominns  iiiuminabit 
abscondita  tenebrarum,  el  manifestabit  cogitaliones 
eordis.  Duo  sun^t  aulem  in  quibus  temerarium  jodi- 
cinm  cavere  debemus,  cum  incertum  est ,  qualis  fu- 
turas  sit,  qut  nunc  vel  malus  vel  bonus  apparet. 

Dimittite  et  dimitteminif  date  et  dabitur  vobis.  Di-  B 
Hiitterenos  injurias,  dare  lieneficia  jubel,  ut  nobis 
peecata  dimittantur,  et  vita  detur  aetema.  Qua  sen- 
leDtia  brevi,  sed  eximia ,  cuncta  qnx  latissiine  de 
conversando  cum  inimicis  mandaverat,  comprehen- 
dendo  conclndit. 

Menturam  bonam,  et  confertam,  et  coagitatamf  et 
empertHtuentem  dabunt  in  $inum  vestrum,  Huic  simile 
est ,  quod  alibi  dicit,  ut  et  ipsi  recipiant  vos  in 
«tema  tabernacula  (  Luc.xvi  ).  Non  enim  pauperes 
Ipsi,  sed  Cbristus  mercedem  hts,  qui  elecmosynam 
fecere  reddituras  est,  quam  tamen  in  sinum  dare 
dicimior,  quia  promerendae  illius  occasionem  de- 
dere,  cum  vel  egentes  misere,  vel  improbe  ssevientes, 
fortiorani  sunt  et  tolerati  patientla ,  ei  beneficentia 


Quid  autem  vides  festucam  in  oculo  fratris  ftit, 
trabem  autem  qua  in  oculo  tuo  est,  non  con$ideras  ? 
Et  hoc  ad  siiperiora  respicit,  ubi  c^um  a  cseco  dn- 
ci,  id  est,  peccantem  a  peccatore  castigari  non  pos- 
se  prxmonuit.  Multi  enim  superbia ,  vel  odio  ftk  • 
apyytpM  ,  vel  avaritia,  vel  alio  quolibet  crimineprae- 
venti,  levia  haec  aut  nulla  judicantes,  acerrime  cor- 
ripiunt  eoSy  quos  subita  viderint  ira  turbatos,  ocu- 
Iffm  mentis  a  solito  purilatis  statu  quasi  festuca 
irruente  mutasse,  atjjue  immemores  dominici  pne- 
ccpti,  quo  ait:  Nolite  condemnare,  et  non  condemna- 
bimini  (Matth,  vii),  magis  aroant  vituperare  et  dam- 
nare,  quam  emendare  atque  corrigere. 

Et  quomodo  potes  dicere  fratri  /uo,  frater^  sine 
ejiciam  festucam  de  ocuio  tuo ,  ipse  in  oculo  tuo  tra- 
bem  non  vidcns.  Hseccuro  fratre  agis,  si  verbi  gratia, 
quod  ira  ille  peccavit,  tu  odio  reprehendis.  Quan- 
tura  autero  inter  festucam  et  Irabem,  quasi  tantum 
intcr  irani  distatatque  odiuro.  Odium  est  enim  ira 
inveterala,  quasj  quae  vetustate  ipsa  tantum  accepe- 
rit,  ut  meriio  appelletur  tTabes.Fieri  autem  potest, 
ut  si  irascaris  horoini,  velis  euro  corrigi.  Si  aulem 
oderis  hominem,  non  potes  eum  vclle  corrigere,  et 
ideo  iropossibile  dicitur,  ut  festucam  fratris  oculo 
demat,  qui  suo  trabem  gcstat  in  oculo. 

Hypocrita  ,  ejice  primum  trabem  de  ocuto  tucL,  et 
tunc  par$picies,  ut  educas  festucam  de  oculo  fratris 
tui.  Id  est,  primo  abs  te  expelie  odium  et  deinceps 


HStenUti.  et  ad  ipsam  aliquolies  «dem  dulci  gratia  C  PO^e^^  jam  eum  quem  diligis  emendare .  et  est  ve- 

re  muliuro  cavendum  et  roolesturo  hypocntaram. 


provocaC 

Eadem  quippe  mensura^  qua  mensi  fueritis,  reme- 
iUiur  vobi$.  Et  Apostolus  ad  eleemosynaro  Corin 
Hiios  hortans  inter  alia  dicit :  Hoc  autem  dico,  qui 
parce  eeminat ,  parce  et  metet,  et  qui  seminat  in  bene- 
dktiombu$,  de  benedictionibus  et  metet,  Potest  autem 
et  de  omnibus  quae  mente,  manu ,  lingua,  gerimus 
accipi,  quia  tu  reddes  singuiis,  inquit,  secundum 
^ra  eorum. 

Dicebat  autem  Htts  et  sfmiiitudinem.  Nunquid  po- 
ie$t  ece€u$  etecum  ducere,  nonne  ambo  in  foveam  ca- 
dent  f  Sensus  bujusceroodi  sententiae  pendet  ex  su- 
perioribus,  uhi  dedanda  eleeroosyna,  et  injuria  di- 
mitteoda  praecipitur.    Si  te,  inquit,  ira  contra  vio- 


id  est  simulatorum  genus ,  qui  curo  omnium  vitio- 
ruro  et  accusationes  odio  et  livore  suscipiant,  eliam 
consuliores  vlderi  se  volunt ,  et  ideo  pie  cauteque 
vigilaodum  est,  ut  cum  aliquem  reprebendere  vel 
objurgarc  neccssitas  coegerit,  priroo  cogitemus 
utruro  tale  sit  vitium  ,  quod  nunquam  habuimus, 
vel  quo  caruimus ,  et  si  nunquam  habuimus  cogite- 
mus ,  et  nos  iK>mines  csse ,  et  habere  potuisse.  Si 
vero  habuimus,  et  non  babemus,  langat  raemoriam 
comraunis  inlirmitas  ,  ut  illam  reprehensionem  aut 
objurgationem,  non  odiuro,  sed  misericordia  praece- 
dat,  ut  sive  ad  correctionem  ejus,  propter  quem  id 
facimus,  sive  ad  perversionem  valuerit,  nam  incer- 


lentum ,  et  contra  petentem  ^aapr^pia  «ecavcrit,  ^  ^"^.  ^^slexitus.  Nos  laroen  de  siroplicitalc  oculi  no- 


tiunqtiid  tua  mente  vitiata  ,  vitium  ejus  curare  po- 
leris?  Aut  ille  solus  qui  injnriam  fecit,  etnon  tu 
eliam,  qul  ferre  nesciebas  reus  deputaberis?  At 
•i  mitem  te  tranquillique  pectoris  ejus  improbitas 
invenerit,  et  iile  ad  poenitentiaro  movebitur,  et  tu 
pacientiae  praemio  donaberis,  quia  c^cum  vldente 
€»cole ,  hoc  est ,  corde  sereno  ducere  curabas  ad 
lomeii. 

Non  e$t  di$cipulu$  super  magistrum ,  perfectus  au- 
tem  omin$  erit ,  si  sit  sicut  magister  ejus.  Si  magi- 
ster  qui  utique  quasi  Deus  potuit ,  non  suas  ultum 
ive  iqiurias ,  sed  ipsos  maluit  insecutores  patiendo 
ndderenilioreft,  eamdem  necesse  esl,  discipuii  qul 


stri  securi  simus.  Si  autem  cogttantes  nosmetipsos 
invenerimus  in  eo  esse  vitio ,  in  quo  est  ille,  quem 
reprebendere  parabamus,  non  reprchend.)mus  ne- 
que  objurgerous,  sed  taroen  congemiscarous,  et  non 
illuin  ad  obtemperandum  nobis,  sed  ad  pariter  co- 
nandum  invitemus.  Raroergo,  et  magna  necessitate 
objurgationes  adhibendae  sunt ,  ita  tamen  ut  etiam 
in  his  ipsis  non  nobis,  sed  Deo,  ut  serviarous  inste- 
mus.  Ipse  est  enim  fuiis,  ut  nihil  duplici  corde  f»- 
ciamus.  Auferentes  trabem  de  oculo  oostro  invi- 
dentiae,  vel  malitiae,  vel  simulationis ,  ut  valeamu&. 
ejiccrc  fcstucam  de  oculo  fralris. 


Z7i  SMARAGDI  ABbATIS 

IIEBDOHADA  YI  POST  PENT£COST.  A  mura  noccot  Si  qnis  autem  bi^iisBodi  adveraii 


« 
« 
« 
« 
« 
« 
« 
« 
« 
« 
« 
« 
« 
« 
« 


EPIST.  BEATl  PETRI  APOSTOLI ,  €AP.  lU. 

(  Omnes  muinimes  estote  in  oraiione,  compaUeii* 
tes,  fraternitatis  amutores,  misericordes,  modeslii 
bumiles.  Non  reddeotcs  malum  pro  malo,  vel  mar 
icdictum  pro  maledicio,  sed  e  contrario,  benediceii- 
tes,  quia  in  boc  yocati  cstis,  ut  bcnedictiouem  bx- 
reditate  possideatis,  qui  enim  vuli  vitam  diligcre 
ct  videre  dies  bonos,  coerceat  linguam  j^am  a 
malo,  et  labia  ejus  ne  b)quantur  dolum.  Declinel 
autero  a  malo  ct  faciat  l)onum,.inquirat  pacem  ei 
scquatur  eam,  quia  oculi  Domini  supcr  justos,  ei 
aures  cjus  in  preces  eorum.  Vultus  autcm  Domini 
super  facieotes  mala.  Ei  quis  est ,  qui  vobis  no- 
ceat,  si  boni  aemulatores  fueritis?  Sed  si  quid 


victus  devicii,  non  iHiic  ille  qui  nahim  intultt,  «ed 
ipse  sibi  qui  haec  patienter  ferra  recuiavit,  nocuit; 
neque  eomm  domus,  quam  vir  sapieas  «diflcavlt^ 
ideoaon  cecidii,  qnia  violentiat  iempestatam  bob 
pcriulit,  sed  quia  foodaia  erat  supra  pelnim  {Mmttk, 
vii);  nec  niraus  ea,  qaam  stultas  stolie  fabricaTit, 
ideo  cecidii,  quia  pulsata  tempesiaiibui  esi,  sed  qtU 
sopcr  arensm  posiia  erai.  Utramque  eteniiB  mqsa- 
litcr  adversiias  feriens  ientavit,  sed  uni  fimiiaa  teih 
damcDii  coronam  perseverantiae  iribuit,  alterar*  fla- 
gellis  siniciuraR  stultitia  siravii. 

Sed  €t  ti  quid  patimitn  prapter  juttitiam^  keoH.  fUm 
solum,  inquii,  nihil  vdbis  nooet,  qui  bomim  fb- 
cientibus  male  irrogai,  sed  eiiam  ciim  vos  propler 


patimini  proptcr  Justitiam,  bcati.  Timorcm  autem  B  bona  qiias  exsecratur,  bosiis  inseqoitur,  causam  vo- 


eorum  nc  timueritis,  ut  non  conturbeniini.  Domi- 

num  aulero  Cbristuro  sanctificate  in  cordibus  ve- 

stris. » 

Omne$  unanimes  e$tote  in  ora:ione,  compatiente$^ 
[raternitati$,  etc.  (Ei  Bcda.)  Quoniam  superius  di- 
vcrsas  pcrsonas,  conditiones  et  sexus,  congrua  sibi 
discretione  doccbat,  jam  nunc  omncs  communiter 
adroonet  in  fidei  Domiuicae  causa,  unuro  cor  et  unaro 
babere  animam. 

Quia  in  hoc  vocati  e$ti$^  ut  benedictionem  hceredi^ 
tati$  pouideati$f  etc.  Poiest  benediclio  bsereditatis 
el  illa  intelligi,  qiia  Ecclesia  in  futara  vlta  Doroino 
pcrpetuo  bcnedicii,  unde  et  nunc  spc  futuroruro  gra- 
tulabunda  canit  *  Exalt.bo  te,  Deu$  mims,  rex ,  et 
benedicam  nomen  .uum  in  wternum ,  et  in  $TCHlum  C 
$(rcuti  (P$al,  cxLiv).  Quod  crgo  qulsque  in  futuro  in- 
venire  dcsiderat,  hoc  in  pracscnii  meditari  et  agere 
satagat,  et  conditorem  vit!e1icct  ct  proxinium,  sln- 
cera  Toce  l^encdicere,  et  ipsom  divina  pariter  ac 
fratema  bcnedictione  dignum  rcddcre,  quia  ocoli 
Domini  super  jiistos  (P$al.  xxxiii),et  aurcs  cjns  in 
preces  eorum,  vuhus  autem  Domini  super  facientes 
inala,  qnia  beatus  Pcinis  malum  nos  pro  malo  red- 
dere  vetnerat.  Imo  malediccntibus  bencdicere  jus- 
serat,  recie  prophetkso  testimonio  astruit ,  superna 
iiispeciione  ei  bonos  semper  videri  et  mak>s,  qua- 
tcnus  meminerimus  ei  nostram  patientiam,  qua  to- 
leramus  malos,  noatram  benevolcntiam,  qna  perse- 
quentibos  bona  optamos,  icterno  prxmio  remune- 


bls  iiiajoris  beatiiudiiiis  pr»siat,  cum  patieotbt 
vestrae  vires  ezercet,  Juxta  illod  Evaiifelicnm  : 
Beati  qui  per$ecutionem  patiuntur  propier  puMmm 
(Matth.  v). 

Dominum  no$trum  Je$um  Chri$tum  §aneiifU$iU  h$ 
cordibu$  ve$tri$.  Quid  esi  Dominom  sanctifieare  Iii 
cordibus  vestris,  nisi  sanciitaiem  ejus,  quam  sit  i»- 
comprchensibilis  glorift,  iniimo  eonfis  affectii  oott* 
tueri,  quod  'est  loaximum  imbis  presidium  coAiia 
iasidias  ac  violentiam  ierrentis  iniaici,  aemper  vi- 
delicei  iniueri,  quanium  in  se  speraBiiboa  ▼ineeadi 
fortitudinem  dare  valet,  cujua  iBaeaiimabilis  aanctiin 
fulgei. 

ITEM  AUA  EXPOSITIO  IP.  BAMDEll  EPiSTOLAM* 

9mne$  unamme$  in  oratione  e$tote.  Fraleniiiatis 
unanimitas,  veiut  urbs  inexpugnabilis,  hosliiim  im 
paiei  insidiis.  Habei  enim  sancia  Ecdeaia,  at  8al<H 
mon  ait,  ca$trorum  aciem  ordinatam  (Cant.  ti),  qaam 
tyranni  ei  persecuiores,  ona  cum  auctore  ano  dia- 
bolo  non  valent  irrumpcre,  quia  mnnienie  Clirislo^ 
nec  martyres  persecutio,  nec  virginea  camalla  d^ 
lcctatio,  nec  misericordes  cupidiias,  nee  hniilef 
iemporalis  gloriae  devincil  ambitio. 

Compatiente$,  Sicut  enim  gaudcfe  debenws  cn 
gaudeniibus,  ita  et  flere  cum  flentibus,  siout  Panhia 
faciebai  Aposiolus,  qui  dicebai ;  Qui$  tn/Smuiittr,  m 
ego  non  infirmor  (//Car.xi)  ? 

Fraternita§i$  amatorei.  (Ex  ilngost.)  Qui  0190 
amal  horoines,  aui  quia  jusii  suui,  aui  ui  Jasti  aint» 


randam,  ei  persecutores  nosiros,  si  poenitere  nolue-  ^  amare  debet.  Sic  enim  ei  scipsum  amare  debei,  anl 
rint,  digno  plectendos  esse  supplicio,  si  vero  poenl- 
iiierini,  nos  quoque  pro  ipsorum  salute,  quam  de- 
prccabamur  a  Domino,  coronam  jusiitix  congratula- 
tionis  accepiuros. 

Et  qui$  e$t  qm  voh%$  noceat^  $i  bom  a^mulatoree 
fueriti$?  De  his  dicii,  quae  nobis  adversariis  per  verba 
coiitumeliosa,  per  damna  rerum  temporaliom,  per 
tormcnta  corporis  acceduni.  Ilaec  etiim  ct  hujnsmodi 
omnia  CUm  fidelibus  irrogantur,  his  duntaxat,  qui 
boni  aimolatores  sunt,  et  hoc  |>er  scientiam,  nequa- 
quam  eis  nocere  possiint,  sed  palmam  magis  poeni- 
tontipe  xquanimiter  tolerantibus  aiTcrunt.  E  coiitra 
illis  qui  rogaiit  pocnam  accumulando  xtcrna  pluri- 


quia  jusius  est,  aut  ut  jusius  sit.  Dilectionem 
fraterxiam  quantum  comroendei  Joannes  apnalnlm 
attendamus:  Qui  diligit^  inquit,  fratrem  auum^  m 
lumine  manet ,  et  $candalum  tn  eo  non  att.  Et  il*- 
rum  :  DiUcti$$imi^  diligamut  itnicem^  quim  diiaelia 
ex  Deo  e$t,  et  omni$  qui  diligii  ex  Deo  maim  eu^  e$ 
cognovit  Deum ;  ei  Dominus  inquii,  mondafsai  ao- 
vum  do  vobi$,  ut  dHigati$  vo$  invicem,  et  in  hoc  eeieai 
omne$,  quia  di$ciptUi  mei  e$li$f  $i  vo$  imricem  dilaxa^ 
rUi$. 

Mi$ericorde$.  Scriplum  qvippe  est :  Faeere  mias 
ricordiam  magit  placet  Deo^  quam  vietimee  (Fror. 
XXI);  ci  ^ut  pronu$  e$t^  inquii  Scripiimi  ad  miter^ 


5T5  COLLECTIONES  IN  EPISTOLAS  ET  EYANGELIA.  574 

ccrdiam^  bemdicelur  {Prov,  xxii).  Et  Dominus  ait :  A  quid  vultus  Domini  super  facicnles  mala,  sequen- 


Esioie  mitericordes^  quia  et  PaUr  vester  misericon 
eU  (Matth.  v). 

Humiles,  Scriplum  quippe  est :  Perdct  Deus  nie^ 
moriam  superborum,  et  reliquit  memoriam  humilium 
{EceH.ii),  Et  Dominus  inquit  :  Discite  a  me, 

quia  autis  sum  et  humilis  corde  {Mallk,  xi),  et  ad 
quem  respidamy  dicit  Dominus,  nisi  ad  humilem  et 
quietum  (I$a*  livi)  ? 

Non  reddentes  malum  pro  mato.  Scriptum  quippe 
cst  :  iVe  dicas  :  Reddam  malum  pro  malo,  exspecta 
Deum  et  liberabit  te,  Et  iterum  .  Qui  vindicari  vult^ 
a  Deo  inveniat  vindiclamy  et  peccatum  illius  servatu 
servabitur  (E    L  xwiii). 

Vel  m€tledictwn  pro  malediclo,  In  hoc  enim  exem- 


tia  audi  :  Ut  perdat  de  terra  memoriam  eorum^  id 
csl,  de  terra  viventium,  ut  iliud  :  Dcteantur  de  U- 
bro  viventium ,  et  cum  justis  non  scribantur  {Psal, 

LXVlIl). 

Et  quis  est  qui  vobis  noceat  ?  Subaudilur  duUus, 
juxla  hujus  sentcntitne  locum,  passiones  vcl  persccu- 
Uones,  non  faciunt  esse  miseros,  sed  prjestant  esse 
beatos. 

Si  bfini  ccmulatores  fueriiis,  Id  est ,  boni  Dei ,  de 
quo  scriptum  est  :  Nemo  bonus  nisi  sotus  Deus 
(Marc.  x),  sive  generaliler,  sive  omnium  bono- 
rum  aemulatores,  id  cst,  imitatores  fueritis  vir- 
iQtum. 

Sed  et  si  quid  patimini  propter justitiam^beati,  Sub- 


plum  Domini  lenendum  est,  qui  cum  malediceretur,  ^  auditur,  eritis  :  banc  scntentiam  Dominum  dicentem 

Petrus  audierat ,  ubi  ait :  Beati  qni  persecutionem 
fMtiuntur  propter  justitiam,  etc.  (Matth,  v). 

Timorem  autem  eorum,  Id  est  persecutorum  ne 
timuerilis,  ut  in  fide  non  conturbemini;  et  hoc  Do- 
ifiinu«  admoDuit,  ubi  ait  :  Nolite  timere  eos,  qui 
occidunt  corpus ,  etc.,  sed  potius  eum  timete  qui 
habet  potes.atem  animam  et  corpus  mittere  in  ge- 
hennam. 

Dominum  autem  Christum  sanctilieale  iu  cordibus 
vestris,  Ubi  Dominus,  qui  cuncta  creando  sanctificat, 
nisi  corde  pio,  nisi  pectore  casto.  Sic  Dominus  Je- 
SU6  sancliricandus  esi  in  cordibus  nostris,  ut  nomiue 
cjus  vocemur,  id  est,  Christiani,  ei  ut  nihii  sanctius 
cjus  noinine  xslimcmos.  Snnciificcmur  enim  eum  ixi 


Don  nialedice!  at. 

Sed  e  contrario  bencdicentes,  Ut  illud  :  Denedicite 
maledicentibus  vobis,  benedicitCy  et  nolite  matedicere 
(Rom,  xij). 

Quia  M  hoc  vocati  estis,  ut  benedictionem  heeredi- 
iatis  possideatis.  Bcnedictio  est  haereditatis  omnis 
'virtutum  copia  ctiilcslis,  in  qua  sancti  ba^reJcs  qui- 
dein  Dci,  cohsercdes  crTuicntur  Cbristi ,  cum  audie- 
Tint :  Vtnite^  benedicti  Patris  mei,  percipite  regnum 
^uod  vobis  paratum  esl  ab  origine  mundi  (Matlh, 

JLXV), 

Qui  enim  vutt  vitam  diligere,  Id  est ,  vitam  aeter- 
nam,  vitam  beatam,  etin  perpctuo  sine  fine  man- 
suram. 


Et  videre  dies  bonos,  In  quibus  sancti  cum  sanctis  ^  spe,  fide,  et  charitalc,  crcdendo,  coieiido  cl  ado- 


jocnndentur  in  coelis,  qui  dies  non  propter  interru- 
pijonem  nectis,  sed  propler  perpetuHatem  dicuntur 
luminis. 

Coerceat  linguam  suam  a  mato,  Id  est,  a  malo 
detractioois,  maledictionis,  ac  murmurationis,  sive 
generaliler  omnino  lingua  rcfrenanda  est  a  maio. 
Ait  enim  Jacobus  :  Si  quis  dicit  se  retigiosum  esse^ 
non  refrenans  linguam  suam,  sed  seducens  cor  suttm^ 
Lujus  vaua  est  religio  (Jac,  i).  Nam  et  qui  custodit 
Unguam  suam^  inquit  Scriptura,  custodit  animam 
suam  (Prov,  xxi). 

Et  tabia  ejus  ne  toquantur  dolum,  Dolus  non  do- 
lor,  scd  fraus  intelligitur,  quando  aliud  corde  tenc- 
tur,  aliud  ei  ore  proferlur. 

Dectinet  a  mato  et  faciat  bonum,  Id  cst,  destruat 
vitia  el  virtutes  tcdificet,  relinqual  ad  qux  in&tigat 
diabolus,  et  operctur  q\\x  prscepit  Chrisius. 

Inquiratpacem,  et  sequatur  eam,  Id  est,  diligenler 
orando  et  legendo,  ct  humiliter  inlerrogando  perqni- 
rat  Cfari&tum,  qui  factus  est  pax  nostra,  et  imitetur 
6uni.  Sequi  etenim  imitari  est,  sive  secundum  Apo- 
Stoliim  pacem  sequatur  et  sanctimoniam ,  sine  qua 
&emo  videbit  Demn. 

Quia  ocuti  domini  supcr  justos.  Id  est ,  aspeclus 
diviiiitatis. 

Et  aures  ejus  m  preces  eorum,  Id  est,  auditio  di- 
Vina,  qua  dignatur  preces  audire  justorum. 

VidtuM  autem  Domiui  supcr  fucicntcs   mata,  Ut- 


D 


rando,  ut  ab  illo  sanctificari  pariter  mereamur  et 
justificari. 

EVANGELIUM  LUC.C,  CAP.  T. 

c  Cum  turbae  irruerent  ad  Jesum,  ut  audirent 
€  verbum  Dei,  et  ipse  stabat  secus  stagnum  Gene- 
c  zareth.  £t  vidit  duas  naves  stantes  aecus  sta- 
c  gnum.  Piscatores  autem  descenderant,  et  lava- 
4  bant  retia.  Ascendens  autem  in  unam  navim,  qus 
c  erat  Simonis,  rogavit  eum  ut  a  terra  reduceret 
c  pusillum.  Et  sedens  docebat  de  navicula  lurbas, 
c  ut  autem  cessavit  loqui ,  dixit  ad  Simonem  :  Duc 
c  in  altum ,  et  laxate  retia  vestra  in  caj^turam.  Et 
«  respondens  Simon ,  dixit  illi :  Pra^plor,  per  to- 
c  tam  noctem  laborantes,  nibil  cepUnus,  in  verbo 
c  autem  tuo  laxabo  rete.  Et  cum  hoc  fecissent,  coii- 
c  cluserunt  piscium  mulliludinem  copiosam.  Rum- 
c  pebatur  auiem  rete  eorum ,  et  annuerunt  sociis 
c  qui  erant  in  alia  navi,  ut  venircnt  ct  acyuvavent 
c  eos,  et  venerunt  et  implevcrunt  ambas  naviculas, 
c  ita  ut  peue  mergercnlur.  Quod  cum  videret  Si- 
4  mon  Petrus,  procidit  ad  gcnua  Jesu,  dicens  :  Exi 
c  a  me,  Doniine,  quia  honio  pcccator  sum.  Stupor 
4  cnim  circumdcdcrat  eum,  et  omnes  qui  cu:n  illo 
c  erant  in  caplura  piscium  quam  ccpiTanl.  Simi- 
c  liter  autem  Jacobum  et  Joannem  filios  Zcbedu^i, 
c  qui  erant  socii  Simonis.  Et  ait  ad  Simoncm  Je* 
c  £us ;  Noli  timerc,  ex  boc  jam  bominos  crilis  ca« 


m 


SMAHAGDI  ABBATIS 


S7S 


f  piente».  El  suhductls  ad  terram  navibus,  reliclis  A  terrenisin  profunda  sacramentorum  reeedatur,  otet 


«  omnibus,  secuti  sunl  eum.  > 

Cum  turba  irruereta  ad  Jesum,  ut  audirent  verinm 
Dei,  et  ipse  stabat,  etc.  (Ex  Bcda.)  Sugnum  Gene- 
zareih  idem  dicunt  esse»  quod  mare  Galilaeae  ah  ad^ 
jaccnte  provincia  diclum.  Mare  Tyberiadis  a  proxima 
civiiate,  quae  olim  Chcnnereth  vocata,  sed  ab  Herode 
tetrarcha  instaurata  in  honorem  Tyberii  Ca^ris, 
Tyberias  est  appellata.  Porro  Genezar  a  laci  ipsius 
natura,qua  crispantibus  aquis,  de  seipsa  sib!  excitare 
aqua  auram  perbibetur,  GrsBco  vocabulo  quasi  gene- 
rans  sibi  auram  dicilur.  Neque  enim  in  stagni  mo 
reni  sleniilur  aqua,  sed  frequenlihus  ac  crispantibns 
venlis  agitatur,  baustu  duicis,  et  ad  potandum  ha- 
biiis.  Sed  Hebnex  Ungu»  consuetudine,  omrtis  aqua- 


penitus  Don  intelligant,  rel  prius  in  proximis  regio- 
nibus  gentibus  prscdicandum ,  ut  quod  dicitur  item 
Petro,  duc  in  altnm,  el  laxate  retia  vestra  hi  caplu- 
ram,  ad  remotiores  gentes,  qaibus  postea  praedican- 
dum  esl  pertineat. 

Et  retpondens  Simen,  dixit  itli :  Prtpeeptor,  per 
totam  noctem  laborantes^  nihil  cepimtu^  in  verbo  im- 
tem  tuo  iaxabo  rete,  Nisi  Dominus  fBdi^caverit  do* 
ffittm,  in  vanum  laborant  qui  (Bdi^cani  eam  (P$at. 
cxxvi).  Nisi  Dominus  cor  illustraTerit  auditorum, 
doctor  !n  nocte  laborat;  nisi  in  verbo  gratis  so- 
pemae  laxala  fuerint  instrumenia  disputationom* 
fnistra  vocis  suae  prsedicator  jaculum  mittit,  qoia  ft- 
des  populorum,  non  sapientia  verbi  compositi ,  sed 


rum  congregatio,  sive  dulcis,  sive  salsa,  mare  nun-  B  divinsB  vocationis  munere  praBveuit. 


cupatur.  Qui  lacus  inter  fluenta  Jordanis,  centum 
quadraginta  stadiis  in  longitudinem,  et  quadraginta 
In  laiitudinem  extenditur.  Quia  ergo  stagnum  sive 
mare  pracsens  saecuium  dcsignat,  Dominus  secus 
roare  stut.  Postquam  vitse  labenlis  mortidiutem  de- 
vincens,  in  ea  qua  passus  est  carne,  siabilitatem  per- 
peluae  quietis  adiit ,  turbarum  conventus  ad  eum , 
gentium  in  fide  concurrentium  typus  est,  de  quibus 
Isaias :  Et  ftuent^  inquit,  ad  eum  omnes  gentes,  wi- 
bunt  populi  mulli  et  dicent  :  Yenite^  aseendamus  ad 
montemDondni  (Isa.u), 

El  vidit  duas  naves  secus  stagnum.  Du»  naves  se- 
cus  stagnum  positse  circumcisioncm  et  praeputium 
signiflcant,  quas  bene  Jesus  vidisse  perhibetur,  quia 


Et  cum  hoc  fecissent,  concluserunt  piscium  muiii^ 
tudinem  copiosam,  rumpebatur  autem  rete  eorum,  (Ex 
Greg.)  Prae  multitudine  piscium  rete  niropebaturt 
quia  nunc  ad  confessionem  fidei,  etiam  cum  electis 
reprobi  tanti  intrant,  qui  ipsam  quoque  Eeclesiam 
haeresibus  scuidant.  Rumpitur  autera  rele,  sed  non 
elabitur  piscis,  quia  suos  doroinus  etiam  interperse^ 
rpientium  scandala  servat. 

Et  annuerunt  sociis  qui  erant  in  atia  nam^  tcl  w- 
mreni  et  adjuvarent  eos,  Aiia  navis,  ut  pnediximus» 
est  ccclesia  de  gentibus,  quae  et  ipsa  non  snflBciente 
una  navicula  piscibus  impletur  electis,  quia  novii 
Dominits  qui  sunt  ejus  (//  Tim.  ii),  et  apiid  ipsom 
ccrtus  est  suorum  numerus  electorura.  Dumque  tol 


in  utroque  populo  novitDominus  qui  sunt  ejus,  eo-  C  in  Jndaea  credituros  non  invenit,  quos  ad  fidem  vi- 
rumque  corda  Ductibus  saeculi  hujus  ad  futurae  vitse 
tranquiilitalcm,  quasi  ad  soliditatem  iittoris  videndo, 
boc  est,  miscricorditer  visitando  provchit. 

Piscatores  autem  descenderant  ^  et  lavabant  retia. 
PiscaloressunlEcclesix  doctores,  qui  nos  rete  fidei 
comprehensos,  et  de  profundo  ad  luraen  elatos,  quasi 
pisces  littori ,  sic  tcrrae  vivenlium  advehunt.  Qiiasi 
eniifi  qnaedara  retia  piscantiura  sunt  co:nplexse  prx- 
dicantiura  dictiones,  quae  eos  quos  ccperint,  in  fide 
non  amitiant.  Unde  et  rctia,  quasi  retinentia  snnt 
vocata,  sed  hxc  retia  n.odo  laxantur  !n  capluram , 
modo  iota  plicantur,  quia  non  omne  tcnipus  est  ha- 
bile  doctrinae,  sed  nunc  exercnda  lingua  doctoris, 
nunc  suimet  cura  gerenda. 

Ascendens  autem  in  unam  navem,  qu(P  erat  Simo- 
ftis,  rogavit  eum  a  terra  reducere  pusitlum,  et  sedens 
doccbat  de  navicuta  turbas,  Navis  Simools  est  Eccle- 
sia  primitiva,  de  qua  Paulus  ait :  Qui  enim  operatus 
est  Petro  in  apostetatu  eircumdsionis,  operatus  est  et 
mihi  inter  gentes  (Ga/.ii).  Bcne  nna  dicla,  quia  mut^ 
titudims  eredentium  erat  eor  et  anima  una  (Act,  iv) , 
de  qua  docebat  turbas,  quia  de  auetoritatcEeclesiae 
docet  usque  bodie  gcnics. 

Ut  cessavit  autem  toqui,  dixit  ad  Simonem  :  duc  in 
attumy  et  taxate  retia  vestra  in  capturam,  (Ex  Augusl.) 
Quod  primo  rogavit  Sinionem  navem  a  terra  reducere 
pusillnm,  significat  vel  temperate  ulendum  verbo  ad 
turbas,  ut  nec  terrena  eis  prxcipiantur,  ncc  sic  a 


tamque  praedestinatos  novit  aeternam,  quasi 
navis  receptacula  piscibus  quierens  suis,  corda  quo- 
qiic  gentium  fidei  gratia  replet.  Et  l>ene  rupto  rete 
socia  navis  advocator,  quonlam  ante  Judas  pro- 
ditor,  ante  Simon  Magus  pisces  nequissimi  captt^ 
siint.  Antea  Ananias  et  Sapbira  fldei  rete  subdolA 
tentabant  ingredi  (Aet.  v) ,  ante,  ut  Joaniies  testa- 
tur,  multi  discipulorum  ejus  abierunt  retro,  etiam 
non  cum  illo  arobulabant  (Joan,  vi).  Ac  deinde  Bir- 
nabas  et  Paulus  ad  salutoro  gcntium  sunt  voeatf 
(Act.  xiii). 

Et  venerunt  et  impteverunt  ambas  navieutas^  ita  «1 
pene  mergerentur.  Harum  impletio  navium  uscpie  iii 
|x  finem  sxculi  crescjt.  Sed  quod  impletae  mergunturf 
hoc  est,  in  submersionem  prcmunHir,  non  eoiro 
submersx,  scd  tamcn  sunt  pcriclitatae,  Apostoloa 
exponit  diceiis  :  /n  novissimis  diebus,  erunt  tempoiM 
periculosa ,  et  erunt  homines  seipsos  amanteSf  etc, 
(//  Tim.  iii).  Nam  roergi  naves,  cst  bomines  in  sas- 
ciilnm,  ex  qiio  elati  per  fidcm  fuerunt,  morom  pra- 
viiale  relabi,  qualis  et  ipse  Petrus  adhoc  in  ln« 
finnitate  poaitus,  hoc  loco  demonstrat,  onde  te- 
quitur. 

Quod  cum  videret  SiuMn  Petrus,  ete.  (Ex  Aogoit.) 
Cuia  carnales  quique  inEcclesia  regimen  spiritaliomf 
in  quibus  maxime  Chrisii  persona  eminet,  a  se  qoo- 
dainrao.Io  repellunt.  Non  enim  hac  voee  lingoae  dl- 
cunt  bonis  niinistris  Dci,  ut  eoi  a  se  repellant ,  sed 


577 


COLLECTIONES  IN  EPISTOLAS  ET  EVANGELL\. 


S78 


voce  moruoi  et  actaum  suorum  snadent  a  se  recedi,  A  <  et  dissipes  et  anltflees  el  plantesi  dicit  Doniinut 
iie  per  bonos  reganlur.  Et  eo  vebementius  quod  de-      <  omnipotens.  i 


fenint  eis  honorem,  et  tamen  factis  suis  a  se  re- 
oedere  admonent,  ut  honorificentlam  eorum  signi- 
flcayerit  Petrus  cadens  ad  pedes  Domini.  Mores  au- 
lem  in  eo  quod  ait :  Exi  a  me,  Domine,  quia  homo 
peceator  $um,  quod  tamen,  quia  non  fecit  Dominus, 
non  enim  recessit  ab  eis,  sed  eos  subductis  navibus 
ad  littus  perduxit ,  significat  in  bonis  et  spirituali- 
bas  Tiris,  non  esse  oportere  hanc  volunlatem,  ut  pec- 
calis  tnrt)arum  commoli ,  quo  quasi  sccurius  tran- 
qoilliusque  Tivant,  munus  ecclesiasticum  deseran'. 
Et  att  ad  Simonem  Jesus :  Noti  timere.  Coufor- 
tai  Dominus  timorem  carnalium,  animosque  fragi- 
lium  consolando  erigil,  ne  quis  vel  de  sua  conscien- 


tia  et  culpa  tremens,  vcl  de   aliorum  innocentia  ^  sempcr  paler. 
atupens,  sanctilatis  Uer  formidet  adgredi,  quod  au- 
tem  sequitur  :  e 

Ex  hoc  jam  homines  eris  capiens,  Ad  ipsum  Pe- 
trom  speciaiiter  pertinet.  Exponit  enim  ei  Domi- 
Dus«  quid  bxc  piscium  captura  significet,  quod  vi- 
delicet  ipse,  sicut'  nunc  per  retia  pisces ,  sic  ali- 
qnando  per  verba  sit  capturus  bomines,  totusque 
lacti  bujus  ordo  quid  in  Ecclesia,  cujus  ipse  ty- 
pom  tenet,  quolidie  geritur,  ostendat,  quod  vero 
soljuogitur  : 

Et  subductis  ad  terram  navibust  relictis  omnibus 
secuti  sunt  eum,  Potest  significare  finem  temporis, 
quo  ab  bujusmodi  saeculo,  qui  Chrislo  inb^serint, 
penitos  recessuri  sunt.     Sciendum  esl  autem  hanc 


Priusquam  te  formarem  in  utero  novi  fe,  et  ante-^ 
quam  exires  de  vulva  sanctificavi  re,  ei  propheiam  in 
gentibus  dcdi  te,  Non  quod  ante  conceptionem,  ut 
bsereses  suspicantur,  fueritlfieremias,  sedquod  pne- 
scieriteum  fulurum  Dominus,cui  necdumfacta,  jam 
facta  sunt,  secundum  illud  quod  Aposloius  loqniinr, 
^c  vocat  ea,  quce  non  erant,  quasi  ea  quee  esseni 
{Rom,  iv).  Quidam  bunc  locum  super  salvatore  in- 
telligunt,  qui  proprie  prophela  est  gentium,  et  per 
apostolos  vocavit  oinnes  nationes.  Iste  enim  vere 
priusqnam  in  ulero  formaretur  virginali,  et  antequam 
exirct  de  vulva  matris,  sanctificalus  in  utero  est,  el 
notus  patri,  quippe  qui  seinper  in  patre,   et  in  quo 


Et  dixi  ,  ah  ah  ah,  Domine  DeuSy  ecce  neseio  loqui, 
quia  puer  ego  sum,  Noti  dicere,  quia  puer  stim,  quo^ 
niam  ad  omnia  quce  mittam  te  ibis ,  et  universa  qua 
mandavero  tibi  loqucriSf  ne  timeas  a  facie  eorum^  quia 
tecum  ego  sum  ut  eruam  fe,  dicit  Dominus,  Quando 
autcm  venit  in  corpus  humanum,  dicit  in  exordio  : 
nescio  loqui,  quia  juvcnis  ego  sum  *  juvenis  propter 
dispensationem,  senex  juxta  boc  ({uod  primogeni- 
tus  omnis  creatur^e.  Juvenis,quia  in  consummatione 
etiam  sxculi  et  in  extremum  hujus  vilx  tempus  ad- 
yenit,  dirit  ilaque,  nescio  loqui.  Scio  enim  qusedam 
raajora  loqui,  scio  eloquium  tuum,  verbum  tuum 
sum.  Tibi  scio  loqui,  hominibus  nescio  loqui,  juve- 
nis  sum. 


•  _ 

eamdem  non  esse  leclionem,  qua  Matthaeus  el  Marcus         Et  misit  Dominus  manum  suam,  et  tetigit  os  meum 


binos  de  naviculis  piscatores,  priino  Pctnim  et  An- 
dream,  deinde  filios  Zebedsei  a  Domino  narraut  esse 
Tocatos ;  non  enim  eos  Lucas  nunc  a  Domlno  voca- 
tos,  sed  tantum  Petro  fuisse  prxdictum,  qiiod  ho- 
mioes  essel  capturus  insinuat ,  quod  non  ita  dictum 
est  quasi  jam  pisces  nunquam  esset  capturus.  Nam 
et  posi  resurrectibnemDomini  Icgimus  eos  ivisse  pi- 
scaUuD,  unde  datur  intcHigi,  eos  ad  capturam  pi- 
iciom  ex  more  remeasse,  ut  postea  fierei,  quod  Mat- 
thaeus  et  Marcus  narrant,  quando  eos  binos  vocavit. 
Tooc  enim  non  subductis  a  terra  navibus,  tanquam 
cura  redeundi,  sed  ita  eum  secuti  sunt,  lanquam  vo- 
dAtem  ac  jubentem,  ut  sequerentur. 

IN  YIGILLV  SANCTl  JOANNIS. 

LECTIO  HIEREMI.C   PROPHETiG,  CAP.   I. 

c  Priusquam  te  formarem  in  utero  novi  te,  et  an- 
«  tequam  exires  de  Tulva  sanciificavi  le,  et  Prophe- 
«  tam  in  gentibus  dedi  te,  et  dixi,  ah  ah  ab,  Domine 
«  Deos  :  Ecce  nescio  loqui,  quia  puer  ego  sum.  Et 
«  dixit  Dominus  ad  me :  Noli  dicere,quia  puer  sum, 
I  qooniam  ad  omnia  quae  miltam  te  ibis,  ct  universa 
I  quae  maodavero  tibi  loqueris,  Ne  tiroeas  a  facie 
f  eorom,quia  tecum  ego  sum,  ut  eruam  te  dicit  Do- 
f  minus.  Et  misit  Dominus  manum  suamet  teligitos 
c  meum,  et  dixii  Dominus  ad  me  :  Ecce  dedi  verba 
c  mea  in  ore  tiio,  ecce  constitui  te  supcr  gentes  et 
<  super  regna,  ut  evcllas  et  de^truas  et  disperdaSi 


et  dixit  Dominus,  etc.  SennoneDei  suflbdietur  atque 
destruetur  illa ,  qr.am  consumet  Jesus  spiritu  oris 
sui,  el  deslruel  adventu  pnEScntine  suae  (//  Thes.u), 
omnem  scilicct  sacrilegam  perversamque  doctrinam 
disperdct  in  perpfetuuin.  Porro  ea  quse  elevantur 
contra  scientiam  Dei,  et  in  sua  confidunt  sapientia, 
quae  apud  Deum  stultitia  est,  dissipablt  atque  depo* 
net,  ut  aedificentur  pro  his  similia,  et  in  loco  superio- 
rum  quDB  destructa  sunl,  et  evulsa  exstruantur  at- 
que  plantentur,  quae  Ecclesiasticae  conveniunl  veri- 
tati,  el  implealur  illud  qiiod  dicit  Aposlolus:  Dei 
cpdificatioy  Dei  agricultura  estis  (/  Cor.  iii).  Multi 
hunc  locum  super  persona  Christi  intelligunl.  n^^ion 
j)  enim  interprelatur  excclsus  Domini,  qui  destruxit 
regna  diaboli,  quaesibi  in  excelso  monle  ostenderat, 
adversarias  perdidit  potcstates,  delens  chirographum 
errorum  in  cruce,  de  quibus  et  in  Psalmo  post  bi- 
storix  veriutem  T/aojrtx&f  loquitur  :  Quare  fremtie' 
runt  genteSf  et  populi  meditati  sunt  inania  ?  Astit&^ 
runt  reges  terras  et  principes  convenerunl  in  unum 
{Psal,  n)  ?  Pro  his  evulsis,  destruclis,  perditis  et  in 
inferiora  detractis,  acdificalur  Ecclesia  Dei. 

ETANGELIUH  LUCiC,  O.AP.  1. 

«  Fuit  in  diebus  Herodis  regis  Judaese  sacerdos 
quidam  nomine  Zacharias,  de  vice  Abia,  et  uxor 
illi  de  filiabus  Aaron,  et  nomen  ejus  Eli/abet. 
Erant  autcin  justi  ambo  ante  Deum,  incedentes  in 
onmibus  mandaiis  ct  justificationibus  Domini  sine 


f 
f 
c 
c 


579  SMARAGDl  ABBATIS  380 

qaereb»  ti.  non  erat  iHit  fUius»  co  quod  eftset  EU-  A  el  in  conscientla  nostra  vanx  glori«  sordes  spargi- 
zabet  sterilis,  et  ambo  processissent  in  diebus 
suis.  Factum  est  aulem  oum  sacerdotio  fungeretur 


c 

f 
f 
I 
fl 
f 
f 
f 
f 
f 

€ 
f 

f 
f 
f 
f 
f 

f 

• 

f 
f 
f 
f 
f 


Zacharias  in  ordine  Yicis  suae  anie  Deum,  secun* 
dum  consueludinem  sacerdotii  sorle  esiit,  ut  in- 
oensum  imponeret»  ingressus  in  templum  Domini, 
et  omnis  multitudo  populi  crat  orans  foris,  hora 
ioceosi.  Apparuit  autem  Uli  angeius  Domint,  stans 
a  dextris  allaris  incensi.  Et  Zacharias  turbatus 
est  videns,  et-timor  irruit  super  eum.  Ait  autem 
ad  Uium  angelus  :  Ne  timeas,  Zacharia,  quoniaro 
exaudita  est  deprecatio  tua,  et  uxor  tua  Elizal)et 
pariet  tibi  filium,  et  vocabis  nomen  ejus  Joannem. 
Et  erit  tibi  gaudium  ct  cxsultatio,  et  multi  in  nati- 
vitateejusgaudebiinL  Eril  enim  magnus  coram 


nius,  ut  hominibus  placeamus,  non  illud  absque  que- 
rela  facimus. 

Factum  e$t  autem  cum  sacerdotio  fungeretur  Za" 
charias^  etc.  Qui  enim  sorte  eligiiur,  humano  judicio 
non  comprehenditur,  ilie  igilur  quaerebatur ,  qiiem 
istc  iigurabat,  verus  in  aetemum  sacerdos,  cui  dici- 
tur  :  Tu  et  sacerdos  in  teternum  (Psa/.cix),  qui  non 
hostiarum  cruore,  sed  proprio,  Patrem  Deum  geneii 
reconciliaret  humano.  Sed  tunc  sanguis  fundebatur, 
in  specie  sacerdos  ordinabatur.  Nunc  quia  veritas 
venit,  relinquamus  speciem,  et  veritatem  sequamor. 
Tunc  quidem  vices  erant,  nunc  autem  est  perpetoi* 
tas.  Quem  alium  significabatZacharias  sacerdos»  nisi 
eum  sacerdotem,  cui  sacrificium  non  esseVcommano 


Domino,  et  viiium  ct  siccram  non  bibet,  el  Spi-  B  cum  cxleris,  qui  non  in  manu  factls  tempUs  sacrift- 


ritu  sancto  rcplebitur ,  adhuc  ex  utero  matris 
suae,  et  multos  filiorum  Israel  convcrtet  ad  Do- 
minum  Deum  ipsorum.  Et  ipse  pniecedet  anie  il- 
lum  in  spiritu  et  virtute  Elioi,  ut  convcrtat  cor- 
da  patrum  in  filios ,  ct  incredulos  ad  pruden- 
tiam  justorum  ,  parare  Domino  plebem  perfe- 
ctam.  i 

FuU  tn  diebu$  Berodit  regis  iudffm  sucerdos  ito- 
mlne  Zacharias.  (Ex  Beda.)  Sacrosancta  pnvcursoris 
Domini  nobilitas  non  solum  a  parentibus,  sed  a  pro- 
genitoribus  gloriosa  descendit,  quatenus  adventus 
iUius  fidem,  non  subita  inspiratione  conceptam,  ve- 
ruin  avita  magis  propagaUone  susceptam  liberius  pr9&- 
dicaret 


carctpro  nobis,se<l  in  sui  corporis  tempU)  nostrapee» 
cata  vacuaret. 

Sorteexiit  ut  incensum  poneret^  etc.  Incensam  nh 
tem  in  sancta  sanctorum  a  pontifice  deferri,  extpi^ 
ctante  foris  templnm  omiii  populo,  decima  dieseptlml 
mensis  est  jussum.  £t  hanc  diem  expiationis»  slTe 
propitiationis  vocari,  quae  apud  nos  ob  variom  lanae 
discursum,  a  qua  mcnses  computant  Hebraei,  modo 
in  Septeinbri  mense,  modo  incipit  in  Octobri,  quiai 
scilicet  mensis,  quo  Pascha  geritur,  anniprioGi- 
pium  tenet,  dicentc  Doniiiio  :  Mensis  isie  vobis  pri- 
mus  erit  in  mensibus  anni,  Deciina  die  mensis  hijas 
tollat  unusquisque  agnum,  etc.  IIujus  diei  myste- 
rium  iinplevit  verus  pontifex  Jcsus,  quando  completa 


De  tice  Abia.  Viginli  quatuor  de  saccrdotibus  or-  C  dispensatione  carnis  in  saiiguine  proprio,  coeU 


dines  in  ministerio  domus  Domini  sorte  a  Salomone 
suul  divisi,  in  quibus  Abia  familiae,  de  qua  Zacha- 
rias  ortus  est,  sors  contigil  octava.  Non  frustra  pri- 
miis  Novi  Testamenti  praeco  in  ociava  sortis  vice 
iiascitur,  quia  sicut  septenario  sxpe  numero  propter 
sabbatum  Yelus  Testamentum,  sic  Novum  aliquotics 
oclonariopropter  sacramentum  rcsurrectionis  expri- 
miiur;  uode  quia  non  aUter  quam  per  observautiam 
utriusque  testameiiti  rcgni  coelestis  aula  penetratur, 
recleet  in  templo  Salomonis  mjsUcus  quindedm 
graduum  ascensus  fuisse  narratur. 

Et  uxor  ejus  de  filiabus  Aaron,  Plena  Igitur  lauda<^ 
lio,  quagenu8,mores,oOicium,  factum,judiciumcom- 
prehendit.   Genus  in  majoribus,  niores  in  xquitate. 


D 


creta  subiit,  ut  propitium  nobis  faceret  Patrem,  et 
intcrpcllaret  pro  pcccatis  eorum  ,  qui  adhuc  prae 
foribus  orantes  exspcctant  et  dUigunt  adrentna 
ejus. 

Apparuit  autem  illi  angelus  Domini,  etc.  Non  liA« 
morito  angclus  videtur  in  tcmplo,  quia  veri  sacer- 
dotis  jam  nunUabatur  adventus,  et  coeleste  sacri- 
ficium  parabatur,  in  quoangcU  ministrarent.  Utinu 
et  nobis  a  doleiiiibus  vcl  sacrificium  deferentihas 
assistat  angelus.  Non  enim  dubites  assistere  an* 
gelum,  quando  Ghrislus  assistit.  Ghristus  immo- 
latur,  etenim  pascha  nostrum  immolatus  esf  Ckri* 
stus. 

(Ex  Beda.)  Bene  angdus  et  in  templo  et  jaita 


oflicium  in  sacerdoUo,  factum  in  mandato,  in  justifi-     altare  et  a  dextris  apparet,  quia  videlioet ,  et  vfltri 


cationejudiciuin. 

friifil  auUm  justi  ambo  ante  Deum,  Beatus  qui  in 
eonspectu  Dei  justus  est,  atque  laudabilis.  Evenit 
quippe,  ut  laudent  homines  eiim,  qui  non  est  lauda- 
biUs,  et  ei  detrahant,  qui  minime  detraclionedignus 
est.  SolusDeus,  et  in  laude,  et  in  vilupcratione  ju- 
fitus  est  judex. 

Jncedenlesin  omnibusmaudats  et  jusiificationibus 
Domini  sine  querela,  PlTumque  juslitia  durior,  ho- 
miiiuin  querelam  provocat,  qux  vero  tcniperala  cst, 
ipsa  saae  dulceJiuis  gratia  eUain  invidiae  querimo- 
niam  vitat 

(£x  Amb,)  Quando  enim  faciinus  maiidauini  Dci, 


saccrdoUs  adventum  ,  et  mysterium  sacrificii «  ant» 
vcrsalis  et  co^lcsUsdoni  gaudium  pncdicat.  Nam  «coU 
per  sinistram  pra^scntia,  sic  pcr  dexteram  saipe 
pronunUantur  xtema. 

Ait  autem  ad  iltum  angelus  :  Ne  limfos,  Zackmrta. 
etc.  Deprccaiioncm  dicens  cxauditam,  partum 
tinuo  promittit  uxoris.  Non  quod  ille ,  qai  pro 
pulo  oblatnrus  intraverat,  reliciis  publicis  votis,  pi 
accipiendis  filiis   orarc  potuerit ,  sed  qood  difat 
Exaudita  est  dqtrecalio  tua^  pro  popuK  redemptior»^ 
significat.    Quod   vcro   adjnngit,  et  uior  ium 
riet  tibi  /i/ium,  ejosdcm  redempUonis  ordinem  pa. 
dit,  qnod  vhlelicct  natus  Zacbariic  fiiius,  rcdf 


COLLECTIONES  LN  EPISTOLAS  ET  EVANGELIA. 


plori  {OHis  pepnli   pnecouiiido  sit  iter   factimis.  A 

Ei  trk  pmdium  Hlv,  et  exnillalto,  etc.  El  doUih 
dnm  qood,  iiato.PraecuT8ore,  multi  gaudent.  Naio 
aalem  Domioo,  aiimmliat  angelos  gandium  magnom, 
ipiod  eril  omni  popolo,  qvia  videlicet  hic  salulem 
omkis  prsdicare,  ille  omnikMis  qai  yeliat,  adTenit 
donare. 

Ei  erit  nufnui  ccram  Damimo,  (Ex  Anrii).)  Non 
corporis  hic,  sed  animae  roagnitudinem  declaraTii. 
Esl  coram  Donrino  magnitudo  animac,  magnitudo 
virlolls,  esl  eiiam  parvitas  animse,  et  pueritia  vir- 
Inlis. 

Vunm  et  eUeram  non  bibet.  (Ex  Beda.)  Sicera 
iRierpretatnr  ebrieus,  Hcbraice  'inr ;  qno  vocabolo 
llebnei  omne  qiiod  tnebriari  potest  pocuhim  sive  de 


c  elcolam.,  io  |>haretra  sua  abscondit  mCy  el  dixil 
c  mihi :  Servus  meus  es  tu,  Israel,  quia  in  le  gloria- 
c  bor ;  Et  imnc  haic  didt  Dominus,  Formans  me 
c  ex  tttero  servum  sibi,  dedi  te  in  lucem  gentium, 
c  nt  sis  saltts  mea  usqne  ad  extremum  terrae.  Reges 
c  videbunl  el  consurgent  priacipes ,  et  adorabunt 
f  Bominum  Deum  tuum  et  sanclum  Isracl,  qui  elo- 
c  git  te.  • 

Audite^  huulay  et  attendite^  pcpuli^  de  longe,  (£x 
Hier.)  Post  vocationem  ergo  reliquiarum  Israel  el 
a)]|jectioiiem  in  incredulitate  populi  permanentis,  do 
quibus  dixerat :  Non  ent  pax  impiiSf  dicit  Dominus 
(7iai.  XLViii);  transil  ad  Ecclesias  de  gentibus  congre- 
gatas,  ct  eis  sub  Insularum  nomine  loquitur,  qiiae 
persecutorum  iiisidiis ,   quasi  maris  tluctibus  pa- 


pomis  sive  de  fnigtbus  sen  de  qunlibet  alia  materia  B  tent,  et  ex  omni  parle  sxviente  naurragio  tundun- 


confectum  signiricant.  Decet  enim  vas  c«elesti  gra- 
li»  manciptHum  a  saeculi  iilecebris  cas1ig;iri ;  nec  vino, 
in  qno  est  lnxuria,inebriari  eiHn,  qui  mnslo  Spirilus 
aQncll  desiderat  lm[deri. 

Et  Spiritu  sancto  repteMtnr  adknc  ex  utero  matris 
$uep.  (Ex  Arab.)  Non  est  dubiom  verum  koc  an- 
gell  esse  f^missum  ,  siqiiiilem  sanctus  loannes 
afftleqaara  nasceretiir,  matris  adhiic  in  ulero  po- 
fllttts,  spirilns  accepti  graliam  designavit.  Cui  entm 
adest  spiritus  gralise  ,  nihil  deest ,  et  cui  Spiri- 
tns  sanclos  infunditnr,  magnurum  est  plenitndo  vir- 
IntiHn. 

Et  multoi  fHiorum  hrael  eonvertet  ad  Dominwn 
Beum  ip9orum,    Cum  Joannes  qui  Christp  testimo- 


tnr  pottos  quam  moventur.  Ac  ne  quis  putet  vio- 
lenlam  esse  expositionera  BO&tram,  et  non  ad  geatcs 
perlinere  quod  dicitur,  sed  ad  synagogas  populi  Ju- 
daeoruro. 

Et  attendile,  populi  Moe  genles^  de  longe.  Hoc  esl» 
abextrcniis  finibus  terrae^  vclut  Septuaginta  Iranstu- 
lerunt,  ^iie  xf^^^  iro>XoG  Ttnwixcu,  Post  tempus  mul^ 
tum  iiabit,  hoc  est,  non  hoc  tempore  quo  dicunlurY 
sed  posl  multa  fienl  tempora,  sequitur. 

Domiitus,  inqttit,  ab  utero  vocavit  me,  de  ventre  ma^ 
tris  moBf  etc.  Quod  nunc  interim  audienlibus  vido* 
tur  obscunmi ,  posiea  autem  cunctis  gcnlibus  oo- 
tiim  fiet,  quando  Gabriel  Joseph  de  partu  dixo- 
rit  virginali  ,  et  vocabii  nomen  eju$  Jemm ,  ipse 


Diom  perhlbens,  in  ejos  fitle  populos  bapiizabat,  dl-  ^  *«"*  •«'«'«'»  A»^««'  P«P«'««  •««»»  «  peccatis  eorum 
dtnr  filios  Israel  ad  Dominnm  Denm  ipsonim  con-     (««''A.  i). 


venisse,  patel  profecto  Christum  esse    Domrnnm 
benin  ipsonim. 

Et  ipte  propcedet  ante  illum  in   gpiri  n  et  virtute 

EHm.   Bene  in  spiritu  et  viriute  Elise   pnecedcre 

dieitiir,  quia  sicut  ille  praeco  venturi  jndicis ,  ita 

hic  praeco  factus  est  redemptoris.    Unde  et  con- 

ihemtione  prorsns  simillima,  ambo  deserta  secuti, 

'VScta   fmgi,   vestitn  inculti,  cinctu  sunt  despecti, 

^Hmbo  regis  et  reginse  vesaniam  tolerarunt.  flle  Jor- 

danem  cmlnni  pelliurus  divisit,  hic  ad  lavacrum 

Kailntare  qno  coeliim  petatur,  convcrtit.    Hic  cum 

ino  versatnr  in  lerris,  IHe  cum  eo  manifestatur 

gloria. 


Et  posuit  ot  meum^  quasi  gtadium  acutum,  Posuil 
qnoquc  os  cjus,  quasi  gladium  acutum,  ut  spiritu 
oris  sni  interficiat  impiura.  De  qiio  gladio  ipse  in 
Evangelio  loquitur.  Non  veni  pacem  mittere  in  terra^ 
$ed  gladium  {Matth,  x),  malos  a  bonis  separans.  Ve- 
nil  enim  dividere  hominem  coiUra  patrem  suumy 
ei  filtam  contra  matrcm  suam,  et  numm  contra  so- 
crum  suam. 

Et  in  umbra  manus  suce  protexit  me,  In  umbra 

manus  Dei  seessc  prolectum  asseril,  ut  carnis  vilitas 

divinitatis  potentia  tegerelur,  angelo  ad  Virginem 

nuntiante :  Spiritus  sauetu^  $uperveniet  in  te^  et  vif^ 

tu$  Altissimi  obumbrabit  tibi  (Luc.  i.) 


Vt  convertat  corda  patrum  in  filios,  et  incredutos  "^     Et  poswt  me,  quan  sagittam  eUciam.  Quando  dicll 


« 
« 


4lprudeatiam,  etc.  Corda  patmm  infllios  converlerc, 
spiritualem  sandomm  anliqnoram  scieiitiam  po- 
[lis  pnedicandoinfundere.  Prudentla  vcro  justontm 
,  non  de  legis  operibits  justitiam  praesnmere,  sed 
fide  salutem  qiuerere. 

LN  NATAU  SANCTI  JOANNIS  BAPTlSTiE. 

LECTIO  ISAtiE,  CAP.  XLIX. 

<  Andiie»  insulae,  et  attendite,  populi,  de  longe. 
Dominns  ab  utero  vocavit  me,  de  ventre  matris 
nie^  reoordatos  est  nominis  mei.  Et  posutt  os 
nricnm,  quasi  gladinm  acutum,  sub  umbra  ma- 
>ins  so«  prolexit  me  :  Et  posuitme  sicut  sagiltam 


sagiltam  electam,  ostendit  liabere  Denm  sagitUs 
pkivimas,  sed  non  electas,  qnse  sagitlae  Propheta 
snnt  et  Apostoli,  qui  in  toto  orbe  decurrant,  de  qui- 
bos  in  alio  loco  canilur.  Sagittce  tum  acutee^  potentio^ 
ttme,  poputi  sub  te  cadent,  Et  iterum  :  Sagittce  po» 
tentis  acutiP,  cum  carbonibus  de$olatorti$(P$al.  cxix). 
Christus  autem  de  mulUs  sagittis  el  filiis  plurimis 
nna  sagilta  elccta,  et  Alius  unigenitus  est,  quam 
in  pharctra  sna  abscondit,  id  est,  in  bumano  cor- 
pore,  ut  habitaret  in  eo  plenitudo  divinitaiis  cor- 
poraliter.  Raraque  est  credenlium  ikies,  cui  el  sn» 
pra  diciiur :  Ttt  es  Deus  abs€onditu$,  et  nesdeba" 
mus.  Qna  sagitla  et  sponsa  vuIimis  acdpieiis  loqui- 


SMARAGDi 

nirin  Cantioo  canlleonim  :  Yulnerala  ckaritaU  ego  A 
stfffi  {Cant.  iv). 

Semu  ment  es  fK,  quia  in  te  gl<mficabor.  Sermt, 
qaia  com  in  forma  Dei  esset,  formam  serri  ett  dl- 
gnatns  assiimere  (Phiitp,  ii).  Ostendit  eum  appellari 
senrum,  qni  sit  formatns  ex  utero,  qui  et  in  Psalroo 
dicit :  De  ventre  matris  mem,  Deut  meut  et  tu.  Et  I»- 
rael,  quia  natus  de  scmine  Judxorum ,  quodque  de 
nuHo  alio  servorum  intelligi  potest ,  jungitur  :  Quia 
in  te  glorificabor,  Dicit  enim  et  ipse  in  Evangelio  ; 
Pater  glorificavi  nomen  tuum  ( /oan.  xii) ,  qui  in 
Psalmo  loquitur :  Rxturge  gloria  mea,  exturge  ptai" 
terium  et  cythara  (Ptaim.  Lvi),  id  est  omoium  vir- 
tutum  chonis. 

Dedi  tc  fii  iucem  gentium,  ut  tit  talut  mea^  utque 
ad  extremum  terrop.  Id  est ,  ut  illumines  universum  B 
mundum,  et  salulero  meam,  per  quam  omnes  salvi 
iiant  usque  ad  extremum  terrae  facias  pervenire. 
Hiec  enim  per  apostolonim  pnBdicationem  facta  co- 
gnosctmus,  de  quibus  Psalmista  pnedicens,  ait :  ln 
omnem  terram  exitit  tonut  eorum^  et  in  finet  orkit 
terrce  verba  eorum  (Ptat.  xviii). 

Reget  videbunt ,  et  conturgent  principet^  et  adoro' 
buni  propter  Dominnm  Deum  fifttffi,  et  tanctum  It- 
raely  qui  elegit  te.  II:cc  flent  quando  venerit  GhriitOB 
in  gloria  Patris  cum  angelis  snis,  et  sederit  in  throno 
glori»  Buae,  judicare  vivoB  et  mortuos  (Matth,  xxv). 
Tunc  omnet  adorabunt  propter  Dominum  Patrem 
suum,  quia  fidelis  est,  qui  elcgit  eum.  Sive  ita  in- 
telllgendum :  Reges  quorum  cor  in  manu  Dei  est,  et 
Ecf^lesiae  principes  adorabunt  euni,  quia  fldelis  est  ^ 
dominus  sanctus  Israel.  De  Cbristo  eleniiu  et  quic 
sequuntur  tiitelligi  possunt,  dicit  enim  :  In  tempore 
placito  exaudivi  fe,  et  in  die  talutit  auxiliatut  tnm  tui, 
Hiijiis  testimonio  Apostolus  usus  est,  dicens :  Tm- 
pore  opportuno  exaudivi  /e,  et  in  die  tatutit  auxiliatut 
tum  fHt,  ecce  nune  temput  acceptabite^  nunc  diet  tU" 
tutit  (II  Cor,  vi).  Tempus  placitum  ct  opportunum » 
et  dies  salulis  passio  salvatoris  est,  et  resurreciio» 
cui  et  idcm  pater  in  subsequentibus  ait :  Dedi  te  in 
fdMlus  populi,  ut  suscitares  terram,  et  (lossideres 
bxrediiates  dissipaias,  ut  diceres  his  qui  vincti  sunt, 
exiie»  et  his  qui  in  lenebris,  revelamini.  In  focdus 
populi  subauditur  Judaeorum,  his  videlicet,  qui  ex 
illis  ciedere  voluerunt,  et  suscitavit  terrain,  qus  in 
idololalris  jacebat  erroribus,  et  possideitit  haere«li-  D 
tates  dissipatas,  quae  babitatorem  uon  habebant  do- 
minum,  et  dicit  his,  qui  pec^^atorum  vinculis  strin- 
gebantur :  Exiie»  quia  funibus  peccatorum  suorum 
unusquisque  constringitur,  et  his  qui  sedebant  in  le- 
nebrig,  et  lucem  videre  non  poteranC,  ait :  RevehH 
mini,  hi  enim  omnes  postquam  oonversi  fuerint,  et 
clanim  lumen  Christi  aBpexerint,  pascentur  in  viis 
et  semitis  sacramm  Scripturarum ,  et  dicent :  Do- 
miiiiis  patcit  me^  et  nihit  miki  deerit,  in  toco  patcum 
ibi  me  eoUocavit.  Super  aquam  refectionit  educavii 
me  (Ptat.  xxii). 

■VANGELIIJII  flECUNDOII  LOCAll,  CAP.  1. 

•  Eliaabeth  impletum  est  tempas  pariendi,  ct  pe- 


ABBATIS 

c  perit  filium.  El  audiertmt  viciui  ei  oognati  ^as^ 
c  quia  magniflcavit  dominns  niisericordiaD'  soaa 
c  com  illa,  et  congratulabantur  ei.  Et  factnm  esl  Ur 
c  die  octavo.  Veiienint  circumcidere  puemm»  el 
c  vocabant  euin  nomine  patris  sni  Zacharian.  fii 
c  respondens  nuter  ^us  et  dixit,  nequaquam,  aed 
c  vocabitur  Joanncs.  Et  dixcrunt  ad  illam  :  Quift 
c  nemo  est  in  cognatione  tua  qui  voeetur  boc  no- 
c  mine.  Innuebant  auiem  patri  ejus^  quem  vellei 
c  vocHri  eum.  Et  poslulans  pugiUarem».  scripsii  di- 
c  ceiis :  Joannes  est  nomen  ejus,  et  admirati  amt 
c  universi.  Apertum  est  autem  illico  os  ejus  et  lin* 
c  giia,  et  loquebatur  benedicens  Deum.  Et  faclus  esl 
c  timor  super  omnes  viciuos  eonim»  et  super  onuiin 
c  monlana  Judaeai  divulgabantur  oinnia  verba  Iim. 
c  £t  posuerunt  omncs  qui  audierunt  in  oorde  suo  di« 
c  centes :  Quis  putas  puer  iste  erit?  Etenim  maDiift 
c  Domini  erat  cum  iUo.  Ei  Zacharias  pater  ejus  im- 
c  pletus  estSpiritu  sancto  et  prophetavit  dicens :  Be- 
c  nedictus  Doroinus  Deus  Israel,  quia  visitavit  ei  fedt 
c  redemptionem  plebis  sux.  t 

Etiiabetk  autem  imptetum  eti  temput  parioiMt  ^ 
peperit  filium.  (Ex  Beda.)  Verbum  impletionis  sanelft 
scriptura  in  bononim  tantum  ortu»  vel  obitu»TeL 
actu  ponere  consuevit,  quarum  vitam  plenitudiiiem. 
perfectionis  habere  sigiiificat.  Denique  Eti^betk  tm- 
ptetum  ett  temput  pariendi,  Impteti  tutU  diet  Mmrkt' 
ut  pareret.  Implevit  Salomon  tedtficare  domum  Do^ 
mini.  Defuiictus  cst  Abrabam  vel  alius  aUquis  pe- 
tnim  sencx  et  plenut  dierum,  et  pottquam  vemt  pk* 
nitudo  temporit^  mitit  DeutFUium  tuum^  at  oonM 
dies  iinpiorum  inancs ,  et  vacui ;  viri  enim  «uh» 
guinum  et  doloti  non  dimidiabuut  diet  tuot  {PmL. 

LIV). 

Et  audierunt  vicini  et  cognati  ejut^  quia  magmif^ 
cavit  Dominut  mitericordiam  tuam  cum  iila^  et  co»- 
gratuiabantur  ei  (Ex  August.)  Habet  saiictorum  edi- 
tio  keiitiam  pluriiuoruin,  quia  commune  est  boniuDk 
Justitia  enim  cominunis  est  virtus,  et  ideo  in  orta 
jusii  futurx  \itsR  insigne  promittitur,  et  gratla  s^ 
ciitura  virtuiis  exsultatione  vicinorum  prxAgoraaie 
signatur. 

Et  factum  ett  in  die  octava^  venerunt  circumclimr§ 
puerum  et  vocabant  eum  nomine  patrit  tuiZackarint^ 
et  retpondent  mater  ejut  dixit :  nequaquam^  ted  voem-^ 
bitur  Joannet.  Mire  sancius  evangeUsta  praemilleft- 
dum  putavtt,  quod  plurimi  infaniem  palris  nomine 
Zachariae  appcllandum  putarunt»  ut  advertas  maUi 
non  nomen  aliciqus  displicuisse  degeneriSy  sed  UL. 
sancio  infusuro  Spiritu ,  quod  ab  angelo  anle  Za* 
chariae  fuerat  pncnuntiatum.  Et  quidem  ille  nrale^ 
intimarc  vocabulum  fiUi  nequivil  nxori ,  sed  per 
prophetiam  Elisabeth  didicit,  qnod  non  didicerel  ai. 
marito. 

Et  dixerunt  ad  iltamj  quia  nemo  ettimci 
tuOf  qui  vocetur  koc  nomiiu.  Innuebant  patri 
quem  vetlet  vocare  eum^  et  pottutant  pugiilarem  teri'^ 
ptit  dicent :  Joannet  ett  nomen  ejut,  et  miraii  tmm^ 
univerti.  Joannet  ett^  inquit»  nonieii  ejut^  hoc  csi  » 


COLLECTIONES  LN  EPISTOL.VS  ET  EVANGELL\,  586 

non  ei  mis  namen  imipoiifiBas,  quia  jam  a  Deo  no-  A  qust^  Tendtlam  sob  peccato  unid  Olii  sui  sanguine 


meii  aceepit,  babet  Tocabulam  suura,  qooJ  agnovi- 
BI08  noB  qood  elegimus,  nec  mirepis  si  nomen  mu- 
liiir,  quod  non  audivit  asseroit,  quando  Spirilus  san- 
cCos,  qui  angelo  mandaveral,  reveiaviu  Noque  po- 
lerat  Domini  ignorare  prsDnuniium,  qn»  propbeta- 
verat  Cbrislum.  Et  bene  addilur  :  Quia  nemo  in  c<h- 
yiMliofie  €JU9  vocatur  hoc  nominey  ut  inleilif;ns  nomen 
non  genehs  esse ,  sed  vatis% 

Apertum  e$t  Hlico  o$  eju$  et  Ungua  ei  to4fuebatur 
kenedicene  Deum^  et  factus  e$t  iimor  $uper  omne$  vt- 
€imo$  eorum,  Quia  vox  clamantis  in  deserto  esl  nala, 
iDerito  est  lingua  parenti  soluta,  neque  enim  patrem 
a  laudibus  silere  decebat ,  qui  verbi  pnecoue  sibi 
iMlo  gaudebat,  quippe  cui  labia  qua^  iucreduiitas 
YiAxerat,  fides  jam  solvit,  Verum  bxc  etiam  ailego-  B 
rioe  si  qnis  perscrulari  desiderat,  Joannis  cele- 
toita  nalivitas,  graiiae  Novi  Teslamenti  est  inchoata 
sablimitas.  Cui  vicini  et  cognati  pairis  nomen  quam 
Joaimis  imponere  malebant,  quia  Judxi ,  qui  legis 
ei  observatione,  quasi  affinitate  juncti  eranl,  magis 
jusUilam,  quae  ex  lege  est,  sectari,  quam  fidei  gra- 
tiam  snftcipere  cupiebant.  Sed  Joannis,  hoc  est,  gra- 
tiae  Dei  vocabulum  mater  verbis,  pater  litleris  inti- 
mare  sataguni.  Quia  ei  lex  ipsa  psalmique  ac  pro- 
plietae  apertis  sententiamm  vocibus  gratiam  Cliristi 
fraedicanty  et  sacerdotium  iilud  vetus  fignratis  cae- 
femoiiiarum  et  sacrificiorum  umbris  eidem  testi- 
HMMiiiim  perbibet.  Pulchreque  Zacbarias  octava  die 
frolis  editae  loqoitur,  quia  per  Domini  resurrectio- 
iem«  quae  octava  die  post  sepUmam  sabbati  factaest,  ^ 
eocnlia  sacerdotii  legalis  arcanapaloerunt,  lingua' 
^  poDiificum  Jadaeorom,  quam  diffidentiae  vin- 
Qifai  strinxerant ,  intelligentide  rationabili  est  voce 
soiatau  % 

Ei  tmper  omma  motUana  Judcscs  divulgabantur 
^muuM  9erba  hcec.  Et  poeuerunt  in  corde  suo  dicen* 
lef  :  Quid  puta$  puer  i$te  eritf  etenim  manu$  Domini 

cum  illo.  Magna  opera  Domini,  exqu':$ita  in  om- 

m  uoluMtate$  eju$  (P$al,  cx  ).  Ecce  enim  unum  Za- 

silentium,  non  ipsi  tantum  cum  datur  ad 

incredulitatis,  et  signura  credendi  proficit, 

et  cum  auferlur,  omnes  vicinos  ejus  miraculo 
limere  slnperacil.  Omnia  circumquaque  mon- 


redemit.  Quod  quia  bealus  Zacharias  proxime  fa- 
deodum  cognoverat,  propbetico  more  quasi  jam 
faelum  narrat.  £t  notandum  quod  visilasse  et  rede- 
misse  plebem  suam  dicitur,  non  quia  videiicet, 
hanc  veniens  snam  invenil,  sed  quia  visilando  suam 
fecit,  cui  simiie  est  quod  in  Proverbtorum  fine  de 
eadem  p\ehe  cantaiur :  Mulierem  fortem  qui$  inve* 
niet  (Prov.  uUimo)1  Neque  enim  eamdem  mulierem, 
videlic^t  Ecclesiam  ,  forlem,  id  est,  fidem  devolam 
invenit,  scd  sibi  desponsando  fortem  reddidit,  quia 
sux  fidei  sublirailate  perfecit. 

IN  VIGILIA  SANCTl  PEl  RI  APOSTOU. 

LECTIO  ACTUUV  ArOSTOLORtJlI ,  CAP.   III. 

c  Pelrus  et  Joannes  ascendebant  in  tempium  ad 
c  horam  orationis  nonam.  £t  quidam  vir,  qui  erat 
c  ciaudus  ex  utero  malris  sux  bajulabatur,  quem 
c  quotidie  ponebant  ad  portam  templi,  quse  dicitur 
c  Speciosa,  ut  peteret  eleemosynam  ab  introeuntibus 
c  in  templum.  Is  cum  vidisset  Petrum  et  Joannem, 
I  incipientes  introire  in  templum,  rogabat  ut  etee- 
c  mosynam  acciperel.  Intuens  autem  in  eum  Pelrus 
c  cum  Joanne  dixit :  Respice  in  nos.  At  ille  inlen- 
c  debat  in  eos,  sperans  se  aliquid  acceplurum  ab 
c  eis.  Petrus  autem  dixit :  Argentum  et  aurum  non 
c  est  mihi,  quod  autem  babeo,  hoc  tibi  do  :  In  no- 
c  mine  Jesu  Christi  Nazaraeni,  surge  et  ambula.  Et 
c  apprehensa  ejus  manu  dextera,  aiievavit  eum.  Et 
c  protinus  consoUdatae  sunt  bases  ejus  et  planUe, 
c  et  exsiliens  stetit  et  ambulabal.  Et  intravit  cuni 
c  illis  in  tcmplura,  arabulans  et  exsiliens  el  laudans 
c  Deura.  Et  vidit  eum  omnis  populus  arabulantetn 
c  et  lau  Jantera  Deura,  cognoscebant  autem  ilium, 
I  quoniam  ipse  erat,  qui  ad  eleemosynam  sede- 
c  bat,  ad  speciosam  portam  templi,  et  repleli  sunt 
c  omnes  stupore  et  exstasi ,  in  eo  quod  acciderat 
c  illi.  > 

Petru$  et  Joanne$  a$cendebant  in  templfim  ad  koram 
orationi$  nonam.  ApostoU  nona  hora  templum  iii- 
gressuri,  primo  ciaudum  diu  debilem  salvant,  deinde 
ad  vesperara  usque  laborantes,  mulla  hominum  mil- 
lia  verbo  fidei  imbuunt.  Quia  doctores  Ecclesiae,  in 


fama  nati  prophelae    profundit.  Oranes   qui      finem  mundi  venientes,  et  languenli  prius  IsraeU,  et 


audire  poterant,  ad  perquirendum  diligentius  pueri 
^iii  natus  est  modum  slatumque  soUicitat,  ut  bis 
^ridelioet  atque  buyusmodi  fulurus  Cfarisii  pro- 
V^lieta  eommendetur  auspiciis,  iterque  (ut  iia  dixe- 
vim )  praecursori  verilatis  praecurrenlia  signa  pne- 


D 


£(  Zacharia$  pater  eju$  impletue  e$tSpiritu  $ancto^ 
^  frophetamt  dicen$  :  Benedictu$  Dominu$  Deu$ 
Mwroel^quia  visitavit  et  fecit  redemptionem  plebi$  $u(g, 
Qoaiita  supemi  muneris  est  largiias,  si  prompta  ai 
A^^eodum  nostne  fidei  sit  pietas.  Ecce  loquela 
4^  sola  est  ablala  difiidenti,  cum  spirilu  propheiiaB 
^  restitttia  credeuii.  Visitavit  autem  Dominus  ple- 
^^^  snam,  quasi  longa  iofirmitate  iabescentem,  et 


postmodum  etiam  gentiUtati  praedicant.  Hi  $unt 
etdm  operariif  quo$  nona  et  undecima  hora  in  vineam 
palerfamilia$  inducit  (Matth.  xx). 

Et  quidam  vir,  qui  erat  claudu$  ex  utero  ma{ri$ 
«iMr,  bajulabatur.  Quia  popuius  Israel  non  solum 
Domino  incamato ,  sed  a  primis  etiam  legis 
temporibus  datae  rebellis  exstiiit,  quasi  ex  uiero 
matris  claudus  fuit,  quod  bene  Jacob  cum  angelo 
luctante,  benedicto  quidem,  sed  claudicante^igura* 
tor,  quia  populus  Domino  in  passione  praevalens»  ia 
qoibusdam  per  fidem  benedicius,  in  quibusdam  vero 
est  per  infidelitatem  claudus. 

Quem  ponebant  quotidie  ante  pofiam  tempti  quoe 
dicitur  Spedo^Uf  ete.  Porta  tempii  Speciosa  Dominos 


S87  SMARAGDI  A^BATIS 

esu  parqmn  si  quis  inlroiefit»  nltabiiar.  Ad  binc  A  rei»  et  hosc  sola  et  Tera  etl  prcibftUe  mtegri  ia 


portam  debiilB  isracl  ire  non  Talens,  legia,  prophe- 
tanuDqae  ¥oeibiis  aifertur,  ut  ab  ingfedientilKis  in- 
teriora  saplenliae  fidei  aodieadae  deposcat  amiiiuai, 
qai  vaUdnia  futuronim ,  qiiaai  ad  portam  ponttnt 
auditopcs.  Sed  Petri  est  in  lemplum  perducere,  cui 
pro  confessiene  lortir  et  oognomen  petrae  et  claTtt. 
cosii  sunt  daUe* 

Argmtum  et  §Mrnm  mm  ui  miM.  Habuit  qoidem 
Tetus  tabemaculum  justificatioaes  cultune»  et  san^ 
ctum  sseculare  auro-argentoqne  distinctiim,  sed  me- 
toliis  legis  sanguis  Evangelii  preiiosior  eniicai»  et 
populus  ille,  qui  aate  auratos  postcs  mente  deoiii 
jacuerat,  in  nomine  crucifixi  salvatus,  tempium  re- 
gni  coelesiis  ingreditur  {Jiebr.  vii).  Alioquin  beatus 
Petrus,  Dominici  raemor  praecepti,  quo  dicitur  :  AV  B  humani  meriti ,  sed  muneris  esse  divini.  Ganle  ae 


Domino  amoris,  si  erga  fratres  atodueria  cuiaai 
soUiciti  exereer#  laboris.  Nam  quicunque  fralri 
opos  pletatis,  quod  valet  impeiidere,  negligii,  mi* 
nos  juste  se  conditorem  diligere  osieBiiii,  ciq«s 
mandata  in  aoalentanda  proximi  necessitate  cos- 
temnii. 

Dfril  et  tleram :  Stmon  Joannh^  amu  msfatilU  : 
Eiiam^  Domine,  tu  $cis  qHta  amo  te.  Simon  Damqoe 
obediens,  Joannes  diciiur  Dei  gratia,  ei  propier  ea 
recte  primus  apostoiorum ,  cum  de  amore  suo  r^ 
quiritiir,  Simon  Joannis,  id  est  obediens  Dei  gralia 
vocaiur,  ut  Ifqaido  cunctis  ostendatur  hoc,  qood 
majore  pne  casteris  obedientia  Dei  jussis  obeequt 
tur,  quod  ardenijori  illara-  cfaaritate  amplectitur 


lite  paeddere  aurum  et  argemwm  {ifaUk.  x),  pecu- 
niam  qoam  ad  pedes  apostolorum  ponebant,  non  sibi 
recondere,  sed  ad  usns  pauperam,  qui  sna  patjrittKH 
nia  rcliquerani,  reservare  solebaL 

Et  apprekenza  manu  ejue  dextera^  allevamt  eumr 
etc.  Qnem  verbo  erigit,^  hune  etiam  dextera  confor- 
iat,  quia  sermo  dooentis,  in  corde  auditorum  minus 
vaiet,  si  non  eiiam  propriae  aciiouiB  commendeiur 
exempUs. 

Et  9X$UUn$  autit  et  ambuiakat  et  intravit  cum  ilUt 
in  templum,  Ordo  perfeciionis  egregius,  primo  iiium 
resurgere  qui  jacoerat,  deinde  arripere  rirtuiem,  el 
aic  rcgni  Janoam  cum  apostoiis  intrare. 

Et  impieti  tunt  etupore  et  exetaei^  etc.  Exstasin 


iemperaie  et  simpiici  voce  aii :  Domine^  tu  sos  quim 
mno  to,  quotl  ^  aperte  dicere,  Scio  quia  te«  nt  Ui 
meiius  nosii,  integro  corde  diiigo,  qnam  vero  te  alii 
diligant,  mihi  quidem  ignotom ,  sed  tibi  soni  omnia 
BOta. 

Contrietatue  ett  Petrue^  quia  dimt  ei  ter  mma$  mef 
Et  dicil  ei :  Domine^  tu  omnia  scm,  Hi  em  pdm  mua 
fe,  dicit  ei :  Paece  agnoi  meoe.  Prorida  aalem  pie-> 
tate  Dominus  iertio  Petram  an  se  diiigat  interrogai^ 
ui  ipsa  trina  confessione  rincula,  quae  lUo  ter 
gando  ligarit,  absoivat,  et  qaoiies  territut  ^u 
sione,  qua  illum  nosse  negaverat ,  lotiea  meumh 
ctione  creaius,  quod  ilium  toto  amet  corde  teslaiar. 
Sed  boe  pastori  est  fixo  corde  tenendum,  at  eoa 


pavorem  dicit.  Nam  alio  modo  didtur  exsiasis,  cum  C  quibus   praest ,  non  quasi  suos  propriot,  aed 


mens,  non  pavore  alienatart  sed  aliqua  inspiraiioiia 
aat  revehitione  assamitor. 

BVAHOELIUII  JOAIINIS,  CAP.  OLT. 

€  Dixit  Jesus  Peiro :  Simon  Joannis,  diligis  me 
c  phis  his?  Dicii  el :  Eiiara,  Domine,  tu  scis  quia 
•  amo  ie.  Dicit  ei :  Pasce  agnos  meos.  Dicit  ei  iie* 
c  rum :  Simon  Joannis^  daligis  me?  Ait  ilii :  Etiam, 
c  Domine,  tu  scis  quia  amo  te.  Dicii  ei :  Pasce  aguos 
«  iiieos«  Dlcit  ei  tertio :  Siraon  Joannis,  amas  me? 
c  Et  eontristaiua  esl  Fetros,  quia  dixit  ei  iertio : 
c  Qnia  amas  me^  el  dicit;  ei :  Domiae,  tu;  omnia  scis, 
«  ta  scis  quia  anH>  te.  Dicit  ei :  Pasce  oves  meas. 
c  Amen,  amen  dico  tibi,  cum  esses  junior  dngebaa 
c  te,  et  ambulabaa  ubl  voiebas,  cam  autem  senueris. 


Dominl  sui  gregem  tractare  meminerii,  juxU  illnd 
qnod  Petro  didtur :  Si  diligie  me,.  paeee  osea 
Meas,  inquit,  non  tuas,  meas  tibi  ovea  oomi 
datas  scio,  et  has  quasi  meas  regere,  si  m» 
fecte  amas  recole,  ui  meam  ridHioei  la  eis  ghn 
riam,  meam  doniinium,  mea  hicra  non  Ina  pv^ 
pria  qnaeras. 

{Ex  vulg.)  Dileciio  ampliorem  qoam.  amor  reliiiel 
qualitatem,  et  ideo  dicente  Domino :  Simom  Jaamma, 
diligie  me,  non  ansus  esi  Petros  faleri  diledioiiis  io 
habere  mensuram,  sed  humiliter  profitalnr  emm 
se.  Superior  enim  amori  diieciio  reperitar.  Deniqoe 
tertia  appdlaiione  Dominns  interrogana  Pelffuoiy 
quia  non  sicut  prioribas  vidbus  duabua  dixcraft^ 


-_, , ,      .  .  _  _  ,   

4  extendes  manus  tuas,  et  alius  te  cinget,  ei  ducet  ^  diligis^  sed  ama$  me ,  coniristatas  est 

«  quo  non  vis.    Hoc  autem  dlxit  significans  qua     in  tertia  interrogaiione  noa   dixerit,  dillgla  irt^ 

t  morte  clarificatunis  esset  Deum.  i 

Dtxil  J^suf  Petro :  Stmon  Joamuie^  diligie  me  piu$ 
ki$t  Dieit  ei :  Etiam^Dontinej  tu  $cie  quia  amo  fe. 
Yirtutem  nobis  perfecue  dilectionis  praesens  Dominl 
Boslri  iolerrogaiiio  oslendit,  perfecla  enim  dilectio 
est,  qua  Domlnum  ex  toto  corde,  tota  anima,  tata 
vhnute,  proxinram  autem  tanqaara  nos  ipsos  dil^ 
gere  Jabemar,  et  oeatra  harum  dilectio  sine  aln 
lera  valet,  aat  esl  perfecta»  quia  oec  Deus  vere 
aine  proximo,  nec  sine  Deo  vere  potest  proximna 
amari. 

iMi  #t ;  Paeee  ofnot  iiieor.  Ac  sl  aperle 


sed  amas  me,  veiut  jam  noii  de  sublimi  ondiae 
lectionis,  sed  de  inferiore  amoris  graiia 
etaias, 

Amen  amentdico  tibi,  cnm  e$$e$  junior^  ci 
tSj  et  awibulabae  ubi  votebau,  cum  autem  emiueriu^ 
extendene  manue  tuae,  et  aliue  te  dngei  et  ducaf^ 
quo  tu  non  ri<.  Ac  si  patenter  dicai :  Qoanla  ae 
charitate  diligas,  binc  aliqusndo  probabia,  cam  piO 
parvalorum  nieonim  riia  ad  morlem  eeitando  pert^ 
neris,  ut  ei  illi  in  corpore  possint  pariler  et  nMBH 
salvari ,  ipse  iormenia  corporis  omaia,  qom  adfcr^ 
sarium  infiigere  Ubei,  forii  raentis  ftmwilanlia  lei»> 


COLLECTIONES  IN  EPISTOLAS  EF  EVANGELIA. 


2:90 


nbis.  fai  extensione  eniiii  maniium  (>osilioncni  mcm-  A  ad  sui^licitim,  et  cura  ducerentur  in  via,  rogavit 


brorum  eju8,  qua  cnici  erat  aptandiis  insinuat.  In 
cinctione  alterius  impositionem  vinculorum,  quibus 
a  perseeutore  erat  arcendus  exprimit.  In  ducto  quo 
nollet,  ipsam  mortis  ac  passionis  acerbitatem  indi- 
cat,  quam  corporalis  ejiis  infirmitag  borrcbat,  ctjus 
aBimi  firmitas  spiritualis  etiam  adversa  pro  domino 
Letabalur  cuncta  perferre.  Npn  enim  voluntatem 
•liam«  sed  volunlalem  quxrebat  ejus^  qui  misil  eum 
Cbristus. 

Hoe  autem  Jixir,  $ignificans  qua  morte  elmfica- 
tmrut  etut  Deum.  Clarificavit  quippe  Pclriis  merte 
toa  Deum,  quando  hoc  indicio  cunctis  qnantum 
Deiu  esset  eolendus,  amandusque  monstravit,  dum 
ipse  data  optioue  mallet  crucis  subire  tormentum, 
qaam  a  coelestis  verbi  praedicatione  cessare. 

IN  NATALl  SANCTI  PETRI. 

LICTIO   ACTUUIf  APOSTOLORUM,   CAP.   XII. 

f  MiBit  Herodes  rex  manus,  ut  ainigerct  quosdam 


deEcdesia.  Occidit  autem  Jacobuni  fratrem  Joan- 

nis  gladio.  Yidens  autem  quia  placeret  Judaeis, 

apposuit  api)rehendere  et  Pelrum.  Erant  autem 

dies  azymoruro.  Quem  cum  apprchendisset,  misit 

in  carcerem,  tradensqoe  quatuor  quatemionibus 

militum  ad  custodiendum ,  volens  post  pascha 

pTodocere  eum  populo.  Et  Petrus  quidem  serva- 

batur  in  carcere,  oratio  autein  fiebat  sine  inter- 

mlssione  ab  Ecclesia  ad  Deum  pro  eo.  Cum  au- 

tem  prodiicturus  eum  esset  Herodes,  in  ipsa  no- 

cle  erat  Petrus  dormiens  inter  duos  milites,  vin-  ^  ^<^  ||Qe  Arator : 

etos  dnabus  catenis,  et  custodes   ante  ostium 

cnstodiebant  carcerem,  et  ecce  angelus  Doraini 

Mtitit,  et  lumen  refulsit  in  babitaculo  carceris, 

percussoque  lalere  Petri  eicitavit  eum  dicens: 

Snrge  velociter.  Et  ceciderunt  catenae  de  manibus 

cjns.  Dixit  autem  angelus  ad  eum  :  Praecingere  et 

calda  te  caligas  tuas.  Et  fecit  sic.  Et  diiit  illi :  Cir- 

CBmda  tibi  vestimentum  tuum,  et  sequere  me. 

Eleiienssequebatureum  etnesciebat  quia  verum 

est,  qoodfiebatper  angelum,  aestimabat  autem  se 

▼isam  videre.  Transeuntes  autem  primam  et  se- 

candam  custodiam,  venerunt  ad  portam  ferream , 

qos  dadt  ad  civitatem  quae  ultro  aperta  est  eis. 


Jacobum,  dari  sibi  remissioncm;  at  ilie  parumper 
deliberans,  Pax  tibi,  ir\qu*t,  et  osculatos  e?t  eum, 
et  ita  ambo  simul  capite  plexi  sunt.  > 

Tradensque  quatuor  quatemionibus  militum ,  et 
reliqua.  Sicut  centurio  centum,  ita  quatcniio  qua- 
tuor  sub  se  miiites  habebat. 

Percussoque  latere  Petri  excitatit  eum,  etc.  Per- 
cossio  lateris,  commemoratio  pas»iouis  Christi  est, 
de  ciijos  vulnere  salus  nostra  profluxit,  et  nobis 
qOoque  pressuramm  cateiia  retentis,  tale  solatium 
ipse  reddit  aposlolus  Petnis,  dicens :  Christo  igitur 
passo  in  carne^  el  vos  eadem  cogitatione  armamini. 

Prcsdngere  et  caicia  te  caligas  tuas.  Et  fedt,  etc. 
Et  prophetas  el  apostolos  cingnlis  usos  fuisse  legi- 
B  mus,  cujus  sibi  Petrus  ligamenta  propter  rigorcm 
carceris  ad  horam  laxaverat,  ut  timlca  circa  pedes 
demissa,  frigns  noctis  utcunqne  temperaret,  exem- 
plum  praebens  infirmis,  vel  enm  molestia  corporall, 
vel  injuria  tentemur  hnmana,  licere  nobis  aliquid 
de  nostri  propositi  rigore  kxare.  Et  quia-  dictum 
est :  Sint  lumbi  vestri  pra^dncti  {Luc.  xii),  et  caldati 
pedcs  in  prceparationem  EvangelH  pads  {Epfies.  ti), 
spiritualiter  virtutum  verbiqoe  praedicandi  resnmere 
jubemur  insignia. 

Venerunt  ad  portam  ferream^  qute  dudt  ad  dvita- 
tem ,  quai  ultro  aperta  est  ds ,  etc.  Angusta  Imo 
ferrea  erat  porta,  qnx  ducit  ad  Jerusalem  coelestem, 
sed  apostolomm  vesligiis  nobis  j;im  facta  est  mea- 
bilis,  qui  sanguine  proprio  ferrenm  vicerunt  ostium, 


Ferrea  quid  mirom  si  cedant  ostia  Petro, 
Quem  DcQS  spilieretfp  custodem  depatat  aal», 
£cclesf»que  su»  faciens  relioere  ctcomen. 
InfefDum  superare  jubet. 


Et  Petrus  ad  se  reversus  dixit.  Id  est,  a  eontem- 
plationis  culmine  ad  hoc  regressns,  qnod  in  intelle- 
ctu  communi  et  prius  fuit. 

Nune  seio  vere,quia  misit  Dominus  Angelum  suum, 
a  eripuit  me  de  manu  Herodis^  etc.  Quod  unusquis- 
que  nostmm  habeat  angelum,  et  in  libro  Pastoris 
et  in  multis  sanctae  Scripturae  locis  invenitur.  Nam 
elDominus  de  parvulis :  An^Wi,  inquit,  eorumsemper 
mdent  faeiem  Patris  md  (Matth.  xviii).  Et  Jacob  de 
se  loquitur :  Angelus  qui  eruit  me  de  cunetis  malis 


Elcxeuntesprocessemntviciimunum.  Etconiinuo  _  ,^^  .    \-.  ..^   j«    •    i-  ■  ^  .  •• 

^.        .  ,       ,        «. «  .         .  D  (G«n-    XLViii).   Et  bic  discipuli  angelum   apostoh 

discessit  angelus  ab  eo.  Et  Petrus  ad  se  reversus      L     ....     * 
« iiv«»        B  p       yenifc  credebant. 


mgelus 

dixil :  Nunc  sdo  vere,  quia  misit  Dominns  ange- 

lam  saam,  et  eripuit  me  de  manu  Herodis,  et  de 

omni  exspectatione  plebis  Judaeoram.  > 

Misit  Herodes  rex  manus ,  ut  affligeret  quotdam 

iiEccleda.  (Ex  Josepho.)    Hunc   Herodem  tertlo 

Claodii  aHno,  sui  vero  regni  septimo,  ab  angelo  per- 

CQssum,  narrat  historia. 

Occidit  autemJaeobum  fratrem  Joannis  gladio,  etc. 
(Bx  Beda.)  De  hoc  Jacobo  Clemeus  Alexandriuus 
Usloriam  quamdam  dignam  memoria  refert  €  Et  is, 
inquit,  qoi  obtulerat  eum  judici  ad  marlyrium  (Ja- 
^tHim  sdlicet)  motos  etiam  ipse,  confessus  est  se 
«tae  Clirislianam.  Ducti  sant  aatem  ambo  pariter 


EVAIfCELIUM    HATTHiBI,  CAP.   XVI. 

c  'Venit  Jesus  in  partes  Caesareae  Philippi,  et  in- 
c  terrogavil  discipulos  suos  dicens  :  Qucm  dicunl 
ff  bomines  esse  Filium  hominis  ?  Ai  ilU  dixerant, 
c  alii  Joannem  Baptistaro,  alii  autem  Eliam»  alii 
c  Tsro  Jeremiam,  aut  onum  ex  propbetis.  Dicit  illis 
c  Jesus :  Yos  autem  quem  me  esse  dicitis  ?  Respon- 
c  dens  autem  Simon  Petms  dixit :  Tu  es  Cbristus, 
rFilius  Dd  vivi.  Respondens  autem  Jesos  dixtt  d : 
c  Beatas  es  Simon  Baijona,  quia  cara  el  sanguis 
c  non  fevdavit  tibi,  sed  Pater  meas  qui  in  ciiis 
c  esU  El  tgo  dico  libi,  qnia  tu  es  Pelrus,  et  super 


591 


SMARAGDI  ABBATIS 


m 


€  hanc  pelram  acdificalx)  Ecclesiam  mcam,  et  portse  A  spondil :  Domine^  tu  $ci$.  Et  volnnt  scriptomm  tiUo 


€  inferi  non  praeYalel)unt  advcrsus  cam.  £t  tibi  dabo 
I  ciaves  regni  coeiorum.  Et  quodcunque  ligaveria 
c  super  terrainy  erit  ligatum  et  in  coeiis.  Et  quod- 
f  cunque  solveris  supcr  terram,  erit  solutum  et  in 
«  cociis.  » 

yenit  Jesu$  in  partes  Ccnareas  Pkilippi.  Philippus 
isle  est  fraler  Uerodis,  de  quo  supra  diximus.  Te- 
trarcha  Ithureae  et  Trachonitidis  regionum,  qui  in 
honorem  Tiberii  Cxsaris  Caesaream,  quae  ounc  Pa- 
neas  dicitur  appellatum,  et  est  in  provincia  Phoeni- 
cis. 

Et  inlerrogabat  di$cipulo$  $uo$  dicen$  :  Quem  di- 
cunt  homine$  e$$eFUium  homini$,  (Ex  Hieron.)  Non  di- 
xit,  quem  me  dicunt  esse  homines,  sedFf/tiim  homi- 


depravatum,  ut  pro  Bar  Joanna,  hoc  est,  filius  Joan- 
nis,  Barjona  scriptum  sit,  una  dctracta  syllaba. 
Joanna  autem  interpretatur  Domini  gratia,  utrum- 
que  autcm  nomen  mystice  intelligi  potest,  quod  el 
columba  spiritum  sanctum  et  gratia  Dei  donum  si- 
gnifieet  spiriluale.  Illud  quoque  quod  ait  :  Caro 
et  $angui$  non  revelavit  tibi^  apostolicae  narrationi 
comparatur,  in  qua  ait :  Conlinuo  non  acquievi  earm 
et  $anguini  {Gal,  i),  carncm  ibi  et  sanguinem  Juda:os, 
ut  his  quoque  sub  alio  sensu  demonstretur,  quod  ei 
non  per  docirinam  ^bari.sxorum,  sed  per  Dei  gra- 
tiam  Ghristus  DeiFilius  revelatus  sit. 

Et  ego  tibi  dico.  Quid  est  quod  ait :  Et  ego  dico  tibi^ 
quia  tu  mihi  dixisti,  tu  es  ChristusFiiius  Dei  vivi, 


ni$,  ne  jactanter  de  se  qu;erere  videretur.  Et  nota  B  et  ego  tibi  sermone  casso,  et  nullum  opus  habente. 


quod  ubicumque  scriptum  est  in  Veteri  Testamento 
FiUu$homini$^  in  Hebraeo  positum  sit  DiM  n,  fiiius 
Adam.  Illudque  quod  in  Psalmo  legimus  :  Filit  ho- 
minum ,  u$quequo  gravi  corde,  in  Hebraeo  dicitur 
DIM  ^Xl,  filii  Adam.  Pulchre  autem  interrogat: 
Quem  dicunt  e$$e  homine$  Filium  homim$j  quia  qui 
deFilio  hominis  loquuntur  homines  sunt.  Qui  vero 
divinitatcm  ejus  intelligunt,  nou  homines,  sed  dii 
appellantur. 

At  ilti  dix^runt  :  Alii  Joannem  Bapti$tam,  alii 
FMam,  alii  vero  Jeremiam^  aut  unum  ex  propheli$* 
lliror  quosdam  hiterpreles  causas  errorum  iiiqui- 
rcre  singulorum  et  disputationem  longissimam  te- 
xere,  quare  dominum  noslrum  Jcsum,  alii  Joannen 


sed  dico  tibi,  qiiia  meum  dixisse  fecisse  est. 

Quia  tu  e$  PeCms,  et  $uper  hanc  petram  wdificabo 
Eccle$iam  meam,  Sicut  ipse  lumen  apostolis  donavit, 
nt  lumen  mundi  appellentur,  caetera  qu»  ex  domino 
sortiti  vocabula  sunt,  ita  et  Simoni,  qui  credebat 
petram  Christum ,  Petn  largitus  est  nomen.  At  se- 
cundum  metaphoram  pclne,  recte  dicitur  ei,  aedifi- 
cabo  Ecclesiam  meam  super  te. 

(Ex  Fulgeniio.)  Sive  super  hanc  petram ,  id  est, 
super  iilum,  quem  ore  tuo  confessus  es  dicens :  7u 
e$  Chri$tu$Fitiu$  Dei  vivi ,  sive  super  banc  petram, 
super  confessionem  Petri. 

Et  portoB  inferi  non  pr<Bvalebunt  adver$u$  eam, 
Ego  portas  inferi  vitia  reor  atque  peccata,  vd  certe 


putaverunt,  alii  Eliam,  aiii  Jeremiam,  aut  unum  ex  ^  ha^reticorum  doctrinas,  per  quas  illeai   bomines 


prophelis,  cum  sic  errare  potuerint  in  Eiia  et  Jere- 
mia,  quomodo  Uerodes  Ciravit  in  Joanne,  dicens: 
Quem  egu  decoltavi  Joannem^  ip$e  $urrexit  a  montfts, 
et  virtute$  operantur  in  illo  {Marc,  vi). 

Vo$  aulemt  quem  me  diciti$  ?  Re$pondit  Simon  Pe- 
tru$  :  Tu  e$  Chri$tu$Filiu$  Dei  vivi,  Prudens  lector 
attende,  quod  ex  consequcntibus  textuque  sermonis 
apostoii  ncquaquam  hoaiines ,  sed  dii  appellentur. 
Gum  euim  dixisset ;  Quem  dicunt  homine$  e$$eFiUum 
hominis^  subjecit :  Vo$  autem^  quem  me  eue  aiciti$f 
illis  quia  homines  sunt,  humana  opinantibus,  vos 
qui  dii  eslis,  quem  me  existimatis?  Petrus  ex  per- 
sona  omnium  apostolorum  profltetur :  Tu  e$  Chri$tu$ 


ducuntur  ad  tartarum.  Nemo  itaque  putet  de  morte 
diciy  quod  apostoli  couditioni  mortis  subjecti  doo 
fuerint,  qnorum  martyria  videat  coruscare. 

Et  tibi  dabo  clave$  regni  cce/ortim,  et  quodcun^ 
tigaveri$  $uper  terram^  erit  ligatum  et  in  cmli$^  et 
quodcunque  $olveri$  $uper  terram^  erit  $olutum  et  in 
caeli^,  Istum  locum  episcopi  et  presbyteri  non  in- 
tcliigentes,  aliquid  sibi  de  Pbarisaeorum  assamant 
supercilio ,  ut  vel  damnent  innocentes,  vel  aolvere 
se  noxios  arbitrentur,  cum  apud  Deum  non  seiilentia 
sacerdotum,  sed  eorum  vita  quaeratur.  L^mus  in 
Levitico  de  leprosis,  ubi  jui>entur,  ut  oslendant  se 
sacerdotibus,  et  si  lepram  habuerint,  tunc  a  sacer- 


FiUu$Deivivi.  Deum  vivum  appellal,  ad  coropara- j^  dote  immundi  fiant  (L«iii.  xiv),  non  quod  sacerdo- 


tionem  deorum  eorum,  qui  putantur  dii,  sed  inoilui 
sunt,  Saturnuin,  Jovem,  Cerercm,  Lil)erum  ct  csetera 
i.loloruin  portenta  signiflcans. 

Re$ponden$  Je$u$f  dixit  ei :  Beatu$  es,  Simon  Bar- 
jona,  quia  caro  et  $angui$  non  revelavit  tibi ,  $ed 
Pater  meu$  qui  in  cali$  e$t.  Quod  caro  et  saoguis 
reveiare  non  potuit,  id  est,  doctrina  humana,  Spi- 
ritus  sancti  gratia  revelatum  est.  Ergo  ex  confes- 
sione  sortitur  vocabuium ,  quod  reveiationem  ex 
Spiritu  sancto  habeat,  ctyus  et  filius  appeliandus 
sit.  Siquidem  Barjona  in  ftngua  nostra  sonat,  filius 
coluniiKe.  Alii  simpliciter  accipiunt  quod  Simon,  id 
«tPeCTus,  filius  sit  Joannis,  juxta  alterius  loci  in- 
terrogationem  :  Simon  Joannis,  diUgi$  mef  qui  re- 


tes  leprosos  et  immundos  faciant,  sed  quod  liabeant 
notitiam  leprosi  et  non  leprosi,  et  possinl  discer- 
nere,  qui  mundus  quive  immundus  sit.  Quomodo 
ergo  ibi  leprosum  sacerdos  mundum  vel  immanduni 
/acit,  sic  et  hic  alligat  vel  solvit  episcopus  el  pres- 
byier,  non  eos  qui  insontes  sunt  vel  noxii,  sed  pro 
ofiicio  suo,  cum  peccatorum  audierit  varietateSy  scit . 
qui  iigandus  sit,  qui  solvendus. 

IN  VIGILIA  SANCTI  PAUU. 

LECTIO  IPISTOLiC  BE4TI   PAULI   APOSTOLl  4D  CALATi 

CAP.   I. 

i  Notum  enim  vobis   facio  Evangelium ,   «n 
c  evangeliiatum  est  a  me,  quonium  non  est  sccu 


595  COLLECTIONES  4N  EMSTOLAS  El  EYANGELIA.  m 

f  dam  bommein.  Neqne  enim  cgo  ai)  liomine  ac-  A  Evangclio  Dci  essc  sc  scribil,  et  Jeremias  antequatu 

formaretiir  in   utero,   nolus  Deo,  sanctificalusquc 


€  cepi  illud,  neque  didici,  scd  per  rcvelationcm 
f  Jesu  Christi.  Audistis  enim  convcrsationem  mcam 
€  aliquando  in  Judaismo,  quia  supra  modum  pcr- 

•  seqaebar  Ecclesiam  Dci,  et  expugnabam  ilJam, 

•  el  proficiebara  in  Judaismo  supra  multos  coaeta- 
€  neos  meos,  in  genere  meo  abundaBtius  «mulator 
c  existens  paternarum  mearum  traditionum.  Cum 
€  antem  placuit  ei  qui  me  segregavit  ab  ubcni 
c  matris  mex,  et  vocavit  pcr  gratiam  suam,  ut 
c  revdaret  Filium  suum  in  me,  ut  annuntiarem 
c  iUum  inter  gentes,  continuo  non  acquievi  carni 
c  el  sanguini,  nequeveni  Hierosolymam  ad  ante- 
f  cessorcs  meos  apostolos,  sed  abii  in  Arabiam, 
c  et  iterum  reversus  sum  Damascum,  deinde  vcni 


perbibctur  {Jer,  i).  Sive  uterum  matris  legem  dicere 
possumus,  quac  Christo  gravida  erat.  A  cujus  car- 
nali  observanlia  separatum  se  dicit  per  gratiam 
Christi.  Non  est  autem  Ipsum  revelarelFiHum  $uum 
in  me,  ac  si  diceret  :  Revclarct  mihi  Filium  suum. 
Cui  eiiim  quid  revelatur,  huic  illud  potest  revelari 
quod  ante  in  eo  non  crat.  In  quo  vero  revelalur, 
illud  rcvelatur,  quod  prius  fuit  in  eo,  ct  poslca 
revclatum  est.  Simile  est  iilud  in  Evaiigelio :  Mediux 
slal  qucm  vos  nescitis.  Et  alihi  :  Erat  lux  vera ,  gua^ 
iUuminat  omnem  hominem  venientem  in  mundum, 
Ex  quo  pcrspicuuin  fit  natura  omnibus  Dei  incsse 
nolitiam.  Ncc  qucmquam  sine  Christo  nasci,  et  non 


Hierosolymam  vidcre  Petrum,et  mansi  apudeum  B  haliere  germina  in  se  sapientix  et  justilix,  reliqua- 
diebus  qnindecim,  alium  autcm  apostolorum  vidi      rumquc  virtutum. 


ncroinem,   nisi  Jacobum  fratrem  Domini,   qnx 
autem  scribo,  ccce  coram  Deo,  quia  non  men- 

tior.  > 

Nolum  vobis  facio  Evangcliumf  quod  evangeti- 
ztttum  esl  a  me,  quoniam  non  esl  secundum  hominem. 
Neque  ego  ab  homine  accepi  illud,  neque  didici^  sed 
perreveiationemJesuChristi.  Yerbum  ipsum  aTroxa- 
^v^ffwCf  id  est,  revelationis,  propcie  Scripturarum 
est,  et  a  nullo  snpientium  sxculi  apud  Gnecos  usur- 
patom,  hoc  est,  revelatiouem  illam  signat,  quam 
Tidit  cum  Damascum  vadcns  in  itinere  Christi  vo- 
cem  meruil  audire,  et  crecatis  oculis,  verum  lumen 
fflundi  intuitus  est.  Si  enim  Evangclium  Pauli  non 


Unde  multi  absque  fiJe  et  Evangelio  Christi,  vcl 
sapientcr  faciant  aliqiia,  vel  sancte,  ut  parentibus 
obsequantur,  ct  ut  inopi  manum  porrigant,  non  op- 
primanl  vicinos,  non  alicna  rapiant.  Potesl  et  aliter 
accipi  in  Paiilo :  Dci  fiUus  revelalur,  quod  pncdi- 
cante  illo,  agnitus  sit  gentibus,  quem  ante  ncscicbant. 

Cotttinuo  non  acquievi  carrU  et  sanguini,  Sive,  ut 
in  Gneco  melius  habetur,  oO  trpoffocvcOc/xw  vupini 
Ttai  •ciftarc.  Non  contulit  planc  Paulus  post  revelatio- 
nem  Christi  cum  carnc  et  sanguinc,  quia  noltiit 
margaritas  projicere  anle  porcos,  nec  dare  sanctum 
canibus.  Vidc  quid  de  peccatoribus  scriptum  sit : 
Non  permanebit  spiritus  meus  in  hominibus  u/ts,  quia 


est  secundum  hominem ,  neque  ab  homine  accepit  ^  caro  sunt  {Gen.  vi).  Cum  talibus,  qui  caro  et  san- 


illiid  aut  didicit,  sed  per  revelalionem  Jesu  Christi, 

AOD    est  ulique*  homo  Jes^.is   Christus,  qui  Paulo 

EYangelium  revelavit,  quod  si  non  est  homo,  con- 

sequenter  Deus  est.  Non  quod  hominem  assumptiim, 

Bitd   quo  tanUim  hoininem    renuamus.   Intcr  acci- 

autem  et  disccre  hoc  intf;rest,  quod  accipit 

alium,  qui  primum  insinualur,  ut  ad  fidem  ejiis 

mddocatur,  ut  credat  vera  csse  qu;e  scripta  sunt, 

«iiscii  autem  is,  qui  ea  qu;c  per  xnigmata  et  para- 

^Milas  figurata  sunt,  explanata  ct  apcrta  cognoscit, 

«t  non  bomine  revelante,  sed  Christo  qiii  rovclavit 

lulo. 

Amdistis  enim  conversationem  meam  aliquando  in 


guis  erant,  non  contulit  Apostolus  Evangclium,  quod 
ei  fuerat  revclatum,  sed  paulatim  eos  de  carne  ci 
sanguine  vertit  m  spiritum,  et  tunc  demum  eis  oc- 
culta  Evangelii  sacramenta  commisit. 

Neque  veni  Hierosolymam^  etc.  Quid  mihi  prodest 
ista  religio,  si  legam,  quod  Paulus  post  revelalio- 
nem  Christi  statim  ierit  in  Arabiam,  etde  Arabia  Da- 
mascum  fuerit  reversus,  iiec  sciam  quid  ibi  gcsserit? 
Exitus  ac  reditus  dat  mihi  occasioncm  aliioris  intcU 
ligentiae.  Arabia  quae  interpretatur  huinilis  et  occi- 
diia,  vetus  significat.testamentum.  Statim  itaqueut 
credidit  Paulus,  ad  legem,  ad  prophctas,  ad  Yeteris 
Testamcnti  jam  in  occiduo  positi  sacramenta  con- 


^udaimo,  quia  supra  modum  persequebar  Ecclesiam  t>  versus,  quaesivit  in  eis  Christum,  quem  jussus  fucrat 


I,  et  expugnabam,  etc.  Quam  clcgans  observatio 

i;MHidusque  verborum  :  Audistis,  inquit,  conversatio- 

uetu  noii  gratam  aliquando  non  modo  in  Judaismo, 

VBon  in  lege  Dei,  supra  modum  perscquebar  Eccle- 

^iam  Dei,  non  ut  cseteri.   Hinc  quoque  admiralio 

v^Witur,  quod  nou  unusquisque  de  his  qiii  leviter 

pcrseqiiebantur  Ecclesiaiu  Dci,  sed  ille  qui  cxteros 

>n  persecutionc  vinccbal ,  convcrsus  ad  fidem  sit , 

£<^clcsijmdicensDci,  vel  ipsum  Chrislum  Deum  esse 

■'^ifica!,  vcl  cjusdeni  Dei  essc  Ecclesiam,  qui  quon- 

^tn  lcgis  dator  fuit. 

Cfim  autem  placuit  et,  qui  me  scgregavit  ab  ulero 
^^fris  meiv,  et  vocavit  per,  etc.  Non  sclum  in  lioc 
*^o,   spil  et  ad  Romanos  Paulus  scgregatiim   iu 

PlTROL,    Cll 


in  gentibus  prsedicare,  et  reperto  illo,  non  est  ibi 
diutius  commoratus,  sed  reversus  est  Damascum» 
hoc  cst  ad  sanguincm  et  ad  passionem  Christi,  ct 
inde  prophctica  lectione  firmatus  pergii  Hierosoly- 
mani,  locum  visionis  el  pacis,  non  tam  disciturus 
aliquid  de  apostolis,  quam  cum  eis  Evangelium, 
qiiod  docuerat,  collaturus. 

Deinde  post  triennium  veni  Hierosolymam  videre 
Petrum,  Non  ut  oculos,  genas  vultumque  ejus  aspi- 
cerct,  ulrum  macilentus  an  pinguis,  adunco  naso 
essel  an  recto,  et  utrum  frontem  vesliret  coma,  an 
(iit  Clemens  in  periodis  cjus  refert)  calvitiem  hahe- 
ret  in  capite,  nec  puto  apostolic»  fuisse  graviiatis, 
u:  post  tanlam  tricnnii  pnrparationem  aliqiiid  bu- 

18 


395 

inanum  in  Petro  voluerit  aspicere,  sed  his  oculis  A 
aspexit  eum  quibus  et  modo  in  Epistolis  suis  vidc- 
tur»  his  oculis  Paulus  vidit  Cepltam,  quibus  nunc 
a  prudenlibus  quibusque  Paulus  ipse  conspicitur. 
Nam  et  quod  visus  sil  ire  Hierosolymam  ad  hoc  ipse, 
ut  videret  Apostolum,  non  discendi  studio,  qui  et 
ipse  eumdem  pncdicationis  haberet  auctorcm,  sed 
honoris  priori  apostolo  deferendi. 

Et  mansi  apud  eum  diebu$  quindecim.  Non  gran- 
di  indiguit  magisterio,  qui  tanto  se  ad  videndnm 
Pctrum  tempore  prjeparavit.  Et  licet  quibusdam  su- 
perfluum  videatur  numeros  quoque  qui  in  scripturis 
sunt  observare,  tamen  non  absque  re  arbitror  quin- 
decim  dies,  quibus  apud  Petrum  Paulus  habitavit, 
plenam  signlftcare  scientiam,  consummatamque  do- 
ctrinam,  siquidem  quindecim  sunt  carmina  in  Psal-  " 
tcrio,  et  quindecim  gradus  pcr  quos  ad  canendum 
Dco  in  atriis  ejusconsistendumjnslusascendit. 

Alium  autem  apostolorum  vidi  neminemj  nisi  Ja- 
cobum  fratrem  Domini,  Et  ca^ieri  apostoli  fratres 
Domini  dicuntnr,  sicut  in  Evangelio  :  Vadej  dic  fra" 
tribus  meiSj  vado  ad  Patrem  meum  et  adPatrem  ve- 
strum  {Joan.  ult.),  Sed  quomodo  Job,  et  caeteri  pa- 
triarchx  dicti  sunt  quidem  famuli  Dei,  sed  quasi 
egregius  quidera  Bfoyses,  ut  scribcretur  de  eo,  sed 
non  sicut  Moyscs  famulus  meng,  sic  et  beatus  Ja- 
cobus  specialilcr  frater  propter  egregios  mores  et 
incomparabilem  Gdcm  sapientiamque  non  modicam 
appellatus  est  Domini  frater,  et  qnod  primus  ci  Ec- 
clesise  praefucrit,  qu-jc  prima  in  Ghristo  crcdens  ex 
Judaeis  fuerat  congregata.  ^ 

Quod  autem  exceptis  duodccim  quidam  vocentur 
apostoli,  illud  in  causa  est,  omncs  qui  Dominum  vi- 
dcrant,  et  eum  postea  praedicabant,  fuisse  apostolos 
appellatos,  ut  illud  ad  Corinthios  scribitur,  Visui 
est  iUis  Mndecimj  deinde  visus  est  et  Jacobo,  deinde 
apostolis  omnibus.  Nam  et  alii  ab  Iiis  quos  Dominus 
elcgerat  ordinati  sunt  apobtoli,  sicut  ad  Philippen- 
scs  ait :  Necessarium  existimavi  Epaphroditum  com- 
militonem  meum,  vestrum  autem  apostolum  mittere 
ad  vos  (Philip,  u).  Et  ad  Coriulhios  de  talibus  scri- 
bilur:  Sive  apostoli  Ecclesiarum  in  gloria  Dei  (II 
Cor.  vni).  Silas  quoque*ct  Judas  abapostolis  apostoli 

nominati  sunt. 

Quo!  autem  scribo  vobis,  ecce  coram  Deo^  quod  non 
mentior,  Sive  simpliciler  accipicndum,  ul  sit,  quae 
scribo  vobis  vera  sunt,  et  Deo  lcste  confirmo,  qiiia 
r.ulla  arte  verLorum,  nullo  sunt  fucala  iteiiducio, 
sivc  allius,  ut  Icgatur,  quae  scribo  vobis  coram  Deo 
sunt,  id  esl,  Dei  digna  conspectu,  quia  scilicct  non 
menlior,  et  quomodo  oculi  Doniiiii  super  justos, 
avcrlit  autem  facicm  suain  a  conspcctu  iinpiorum, 
itQ  nunc  ea,  quae  scribuntur  coram  Deo  sunt,  mc 
iion  mentiente,  qui  scribo,  quae  non  essent  coram 
Domiiio  si  meiilirer. 

LN  NATALI  SANCTI  PALLI. 

L£€TIO  ACTUUM  APOSTOLORUM,  CAP.  IX. 

f  Saulus  autem  a^^huc  spirans  niinarum  et  caiilis 


SMARAGDI  ABECaTIS  596 

in  discipulos  Domini,  accessit  ad  principem  saoer- 
dotum,  et  petiit  ab  eo  epistolas  in  Damascuro  ad 
synagogas,  ut  si  quos  invenisset  hujus  viae  viros 
ac  mulieres,  vinctos  perducerct  in  Hierusalem.  Et 
cum  iter  faceret,  contigit  ut  appropinquaret  Da- 
masco.  Et  subilo  circumfulsit  cum  lux  de  coelo. 
Et  cadens  in  terram  audivit  vocem  dicentem  sibl  : 
Saule,  Saule  quid  me  persequeris  ?  Qui  di\it : 
Quis  es,  Doinine  ?  El  ille :  Ego  sum  Jesus,  queni 
tu  persequeris  :  durum  est  tibi  contra  stiinuluiii 
calcitrare.  Et  tremens  ac  stupens  dixit :  Domine, 
quid  me  vis  facere  ?  Et  Dominus  ad  enm  :  Surge 
et  ingrederc  civitatem,  et  ibi  dicetur  tibi,  quid  te 
oporteat  facere  ?  Yiri  autem  illi  qiii  comitabantar 
cum  illo,  stabant  stupefacti,  audientes  quidem  to- 
ccm,  neminem  autem  videntcs.  Surrexit  aatea 
Saulus  de  terra,  aperlisque  oculis  nihil  videbat* 
Ad  manus  autem  illum  trahentes,  iniroduxerant 
Daniascuiik  El  erat  tribus  diebus  non  videns,  et 
non  manducavit  iieque  bibit.  Erat  autem  qaidam 
discipiilus  Damasci,  nomine  Ananias.  Et  dixit  ad 
illum  in  visu  Dominus  :  Anania.  Al  ille  ait :  Ecce 
ego,  Domine.  Et  Dominus  ad  eum  :  Surge  et  Taie 
in  vicum,  qui  vocaturHectus,  et  quacre  in  domo 
Judae  Saulum  noinine,  Tarscnsein,  ecce  enifli 
orat.  Et  vidit  virum  Ananiam  nomine  introcuiH 
tem  et  imponentem  sibi  manus,  ut  visum  recipiat, 
Respondit  autem  Ananias  :  Domine,  audivi  a  mul- 
tis  de  viro  hoc,  quanta  mala  fecerit  sanclis  ttiis  in 
Ilierusalem.  Et  hic  potestatem  habet  a  principibos 
sacerdotum  alligandi  omncs  qni  invocant  nooieB 
tuiim.  Dixit  auteni  ad  eum  Dommus  :  Yade,  quo* 
niam  vas  electionis  e^t  mihi  isle,  ut  poilct  nomen 
meum  coram  gcntibus  et  re^ibus  et  fihis  IsraeL 
Ego  cnim  ostendam  illi,  quanta  oporleat  eam  pro 
nomine  meo  pati.  Et  abiit  Aiianias,  et  introivit  in 
domum,  ct  imponens  ei  manus,  dixit :  Saule  fra- 
ter,  Do.minus  Jesus  misit  me,*  qiii  apparuit  libi  iu 
via  qua  vciiiebas,  ut  vidcas  cl  implearis  Spiritu 
sancto.  £t  confestim  ceciderunt  ab  oculis  ^os 
tanquam  squamie,  ct  visum  rccepit.  Et  surgcns 
baptizatus  est,  et  cum  accepisset  cibum  confop- 
talus  cst.  I 

Saulus  autem  adhuc  spirans  minarum  et  caih  ta 
discipulos  Domini,  (£x  Beda)  Praescntes  Tidclicct 
cccdibus  africiens,  et  ininis  dclcrrens  absentes. 

SaulCf  Saule,  quidme  persequcris?  Non  dixit  qold 
persequeris  mcmbra  mea,  sed,  quid  me  persequerUf 
quia  ipsc  in  coriiorc  suo,  quod  est  Ecclesia,  adhoc 
patitur  iniquos,  et  in  cujus  etiam  membris  benefida. 
coUata,  sibi  facli  essc  dcnuntiat,  cum  ait :  £sKr/rS 
et  dedistis  mihi  manducare  (Matth.  xxv),  et  expo- 
nendo  suL)jun\it,  Quandiu  uni  ex  minimis  meis  fe^ 
cistis.  Ego  sum  quem  tu  persequeris.  Non  dixit,  EgO 
sum  Deus,  ego  sum  Dci  filius,  sed  humilitatia,  in- 
quit,  mex  inlirma  suscipe,  et  iwx  supcrbiac  squamaf 
Uepone. 

Sed  surge  et  ingrederc  civitatemf  et  dicelur  /iM 
quid  te  oporteat  facere,  etc.  Non  continuo  quae  csseul 


)) 


597  COLLECTIONES  IN  i^PISTOLAS  ET  E\ANG£LIA.  59i 

fadenda  moiislravit»  ned  in  civiute  poslmodum  fa-  A     {Ex  Augutt.)  llic  discimus  cum  suis  dlscipulis  }u- 


cienda  pnemonuit,  ut  tanto  post  in  bonis  soUdius 
staret,  quanto  prius  fundilus  eversus  a  pristino  er- 
rore  cecidisset. 

Apertit  oculis  nihil  videbatj  e(  rel.  Nequaquam 
potuisset  bene  rursus  videre,  nisi  prius  excxcatus 
fuisset.  Bene  propriam  sapientiam^  quae  perlurbatur, 
excludens»  (idei  semper  euncta  commilteret. 

Et  erat  tribus  diebus  non  videntf  elc.  Quia  Domi- 
jium  non  crcdiderat  tertia  die  mortem  resurgendo 
vicisse,  suo  jam  iostruitur  exemplo,  qui  tencbras 
tridoanas,  luce  reversa,  mujlare^.. 

EgQ  enim  ottendam  t//t,  quanta  oporteat  eum  pro 
nemine  meo  pati,  e(  rel.  Non  debct,  inquil,  limere 
quasi  perseculor,  sed  polius  quasi  frater  amplecli. 


dicalurum  Jesum.  Undc  ct  alibi  Juda^^is  dixit :  Si 
ergo  in  Beelzebub  ejicio  da:monia,  plii  vestri  in  quo 
ejiciunt  ?  ideb  ipsi  jndices  vestri  erunt  (Mattb.  xii ). 
Nec  quoniam  super  duodccim  sedes  sessuros  cssc, 
aut  duodecim  soios  bomiues  cum  illo  judicaturos 
putare  deberemus.  Duodenario  quippe  numero  uni* 
versa  quxdam  signiQcata  est  judicantiiim  multitudOf 
propler  duas  paries  seplenarii ,  quo  significatur 
plerumque  universitas,  qusa  dust  partes,  id  cst,  tria 
acquatuor,  aUera  per  alteram  parlem  multiplicatx 
duodecim  faciunt.  Nam  et  quatiior  (er,  el  tria  quater 
duodecim  sunt.  Alioquin  quoniam  in  locum  Judae 
traditoris  apostolum  Malbiam  legimus  ordinatum, 
apostolus  Paulus,  qui  pius  iilis  omnibus  iaboravit, 


quia  diversa  quae  sanctis  intulerat  oromptus  est  sus-  $  ubi  ad  judicandum  sedeat  non  babebil,  qui  profecto 


tinere  cum  sanctis. 

Et  confettim  ceciderunt  ab  ocutit  ejut  tanquam 
tquanuje^  etc.  Dracouis  omne  corpus  dicitur  squamis 
e&se  contextuni.  Quia  crgo  Judxi  serpentes  ct  geui- 
roina  sunt  vipcrarum  vocali,  quia  illorum  perfidiam 
sectabatur,  quasi  pelle  serpentina  oculos  cordis  ob- 
(exerat,  sed  cadentibus  sub  manu  Ananiae  ab  ejus 
ocuiis  squamis,  monstratur  iu  facie,  quod  veruni 
lumenjam  recipitin  mente. 

^VANGKLIUM  M\TTU.£I,   CAP.  XIX. 

c  Tunc  rcspondens  Petrus,  dixit  ei :  Ecce  nos  rc- 
c  iiquimus  oninia,  ct  secuti  sumus  (e  :  quid  ergo 
c  ecit  uobis  t  Jesus  autem  dixi(  illis  :  Amen  dico  vo- 
€  bis,  quod  vos  qui  secuti  cstis  me  in  regenerationc, 


cum  aliis  sanctis  ad  numcrum  judicum  se  perti- 
nere  demonslrat  cum  dicit:  Nescitis  quia  angcios  ju- 
dicabimus  (/  Cor,  vi),  de  ipsis  quoquc  judicandis  in 
hoc  numero  duodenario  siniilis  causa  est.  Non  enim 
quia  diclum  est,  judicantet  duodecim  tribut  hrael, 
tribus  Levi,  qux  lertia  dccima  cst  ab  cis  judicauda 
non  eri(,  au(  solum  illum  populum,  non  cum  co  gentes 
cxteras  judicabuut.  Quod  au(em  ait,  in  regenera" 
fio/ie,  procul  dubio  mor(uorum  resurrec(ionem  no- 
mine  voluil  regenera(ionis  in(elligi,  sic  euim  caro 
uostra  rcgenerabitur  pcr  incorruptionem,  quemad* 
modum  esl  anima  nostra  regenera(a  per  fideni.  Quid 
crgo  de  Paulo  dicemus  ?  Nunquid  tertius  dcciinus 
judicabi(?  Quomodo  in  centum  quinquagin(a  (ribus 


cum  sederil  filius  bominis  in  sede  majestatis  sua),  C  piscibusingen(emnumerumsancu>runi,et  in  quinque 


c  sedebitis  et  vos  super  sedes  duodecim,  judicantcs 
c  duodecim  (ribus  Israci.  £(  omnis  qui  reliquerit  do- 
c  mum  vel  fra(res  au(  sorores,  aut  pa(rcm  aut  ma- 
f  trcm  aut  uxorem  aut  (ilios  aut  agros,  propter 
c  nomen  meum,  cen(uplum  accipiet  e(  vi(am  aeter- 
t  nampossidebi(.i 

Tunc  retpondent  Petrut  dixit  ei :  Ecce  not  reliqui- 
mut  omnia  et  tecuti  sumns  te  :  quid  ergo  erit  nobis  ? 
(Ex  Hicron.)  Grandis  fiducia !  Pe(rus  pisca(or  erat, 
dives  uon  fuera(,  cibos  manu  e(  ar(e  quxrebat,  et 
tamen  Ipquitur  conriden(er,  reliquimut  omnia,  Om- 
nia  euim  relinquit,  qui  voIuo(a(em  habendi  deseri(. 
Sed  quia  uon  suflicit  (an(um  relinquere,  jungit  quod 
perfectum  cst,  ct  secuti  sumus  te,  fecimus  quod  jus- 
sisti,  quid  igitur  dabis  praemii  ? 

Jetut  autem  dixit  illis  :  Amen  dico  vobity  quod  vot^ 

qui  tecuti  ettis  me  in  regeneratione^  cum  sederit  Pdiut 

hominity  in  tede  majestatis  tu(ey  tedebitit  tuper  tedet 

duodecim  judicantet  duodecim  tribus  IsracL  Non  di- 

xit,  qui  rcliquistis  omnia,  boc  cnim  ct  Socra(es  fecit 

phiiosophus,  et  muUi  alii  divitias  con(empserunt : 

sed,  qui  secuti  estis  tne,  quod  proprie  apos(olorum 

est  atquc  credeutium,  in  regcncrationc  cum  sederit 

fdius  hominis  in  seile  majcstatis  suic,   quando  cx 

mortuis  dc  corruptioue  rcsurgen(  incorrup(i,  sede- 

bi(is  ct  vos   in  soliis  judicandum,  condcmnan(es 

duodecim  tribus  Israel,  quia  vobis  creden(ibus  cre- 

dere  noluerun(. 


virginibus  innumerabiles  virgincs,  quomodo  in  quii> 
que  fratribus  illius  qui  torquebatur  apud  infcros 
miliia  populi  Judicorum  et  septem  miilia  viroruui, 
dc  quibus  Elia;  dii'i(ur,  mr7/ia  mi//mm,  sic  induo* 
dccim  sedibus  non  duodecim  homines,  sed  magnus 
numerus  perfec(orum.  Orbis  enim  (errarum  qua- 
tuor  dcsignatis  parlibus  continctur.  Ab  his  omnibus 
partibus  vocatur  in  trini(ate,  quoniam  ter  qua(crni 
duodecim  nun(,  perfectum  numerum  signiiicat.  Duo- 
decim  ergo  tribus  Isracl,  totus  lsi;acl  duodccim  tri- 
bus  sunt,  sicut  enim  judica(uri  ex  to(o  mundo,  sic  et 
judicandi  ex  toto  mundo  erunt. 

Et  omnis  qui  reliquerit  domum  vel  (ratres  aut  so- 
D  rores  aut  patrcm  aut  matrem  aut  uxorem  aut  filios 
aut  agroSy  propter  nomen  meum,  centuplum  accipiet 
et  vitam  colcrnam  possidebit.  (Cx  Bcda.)  Scnsus  igitur 
istc  esl  :  Qui  prop(cr  Evangelium  Christi  carualia 
reliqucri(,  spii'i(alia  bona  reciplct,  qusc  comparar- 
(ione  ct  inerito  sui  ita  crunt,  quasi  parvo  nuiuero 
cen(enarius  uumerus  compare(ur,  quia  nimirum  a 
fratribus  al(iuc  consortibus  proposili  sui,  qui  ci  spi- 
rituali  gluUuo  colligantur,  muUo  gratior  cs(,  e(iam 
e(  in  hac  vi(a  recipi  et  charitatcm ;  lege  Acta  Aposto^ 
lorum  :  Quia  multitudinit  credentium  erat  cor  unum 
et  anima  una,  et  erant  illis  omnia  communia  {Act.  iv). 
NuIIusque  egcns  erat  inter  eos  qui  sua  pro  Domino 
reliqueraot,  dequibus  et  Apostolus  ail   :   Tanquam 


599  SMARAGDI 

fif/rt/  habenUs  ei  omnia  possidentes.  Polosl  s;iiic  hoc,  A 
qiioJ  ail :  Accipiel  cenlies,  lantiim  niinc  in  lempo-e 
hoc,  domos  cl  fralres  ct  sororcs  el  matrcs  el  lilios 
el  agros  cnra  perseculionibus  per  signillcationcm 
altius  intelligi.  Cenlenarius  quippc  numenis  de  Iscva 
translatus  in  dexleram,  licet  eamdem  infleiu  digi- 
lorum  videalur  lenerc  figuram,  quaip  habucrat  de- 
narius  in  l.i?va,  nimium  tamen  quanlitalis  magnilu- 
<line  sui)crcrC8Cit,  quia  videlicet  omiies,  qui  propler 
rcgimm  Oei,  et  temporalia  sperant,  eliani  in  hac 
vita  perscculionibus  plenissima,  ejusdem  regni  gaii- 
diuin  flde  certa  dcjgustant,  atque  in  CYspeclalione 
patrise  ccclestis,  qua»  jurc  in  dextcra  significatur, 
omnhim  parilcr  electoruin  sincerissima  dilectione 
fruuntur. 

IIEBDOMADA  Yll  POST  PENTECOST.  ^ 

I.F.r.TIO  KPISTOr.F.    BEATI  PAULI    APOSTOU    AD  ROMANOS, 

CAP.    VI. 

«  Quicunque  baptizati  sumus  in  Christo  Jcsu,  in 
f  iiiorte  ipsius  baptizati  sumus.  Conscpulti  enim 
I  suinus  cum  illo  pcr  baptismum  in  mortc,  ut  quo- 
I  modo  Christus  surrexit  a  mortuis  per  gloriam  pa- 
«  iris,  ila  et  nos  in  iiovilatc  vitx  ambulenms.  Si  cnim 
i  co!i)pIantati  facti  sumus  similitudini  mortis  ojus, 

<  sinuil  et  rcsurrectionis  erimus.  lloc  sciciites,  quia 
i  vetus  homo  nosler  simul  cnicifixus  est,  ut  destrua- 
c  tur  corpus  peccati,  ut  ultra  non  scrviamus  pcc- 
(  cato.  Qui  enim  niortuus  est,  jusiificatus  est  a  pec- 
t  cato.  Si  autem  morlui  smuus  cum  Chrislo,  credi- 
c  mus,  quia  simul  eliam  vivemus  cum  iUo ,  scicntcs 
«quod  Christus  resurgens  a  mortuis,  jam  non  mo-  ^ 

<  ritur,  mors  illi  ullra  non  dominabitur.  Quo  I  cnim 

<  inortuus  est  peccato,  semcl  niortuus  esl.  QuoJ 

<  autem  vivit,  vi\it  Dco.  Ila  et  vos  existiinate  vos 

<  mortuos  quidem  esse  peccato,  vivcnlcs  autem  Deo  in 

<  Christo  Jesu  Doiuiuo  nostro.  i 

Quicunqtie  baptizali  sumtis  in  Chrisio  Jesu^  in 
mortc  ipsius  baptizati  snmns.  (E\  Ilicron.)  Praecepit 
Aposiolus,  ut  quia  propter  nos  Christus  niortuus  el 
scpuUus  est,  et  rcsurrcxit, .  nos  quociue  ad  passionis 
suaR  similiiudinem,  voiuntatcs  et  cupiditates  nostras 
crucifigamus,  ct  in  baptisniate  mysterium  mortis  sc- 
pnltiira;  ct  rcsurrectionis  ejus  iinitcmur. 

(Ex  Orig,)  hlofi  prius  oportet  peccato,  ut  possis 
sepdiri  cum  Christo,  morluo  enim  sop:iUnra  dcbctur ; 
nemo  enim  vtvus  scpclitur  aliqiiundo  :  si  enini  vivis 
adhuc  pcccato,  consepeliri  non  potes  Chrislo,  nec  in 
novo  ejus  sepiilcro  coUocari.  Yetus  cniin  homo  tuus 
vivit,  et  ideo  non  potes  In  novilalc  vilx  ambulare. 
Quid  cst,  quod  cum  ipse  Doniinus  dixerit  discipulis, 
ulbaptizarcnt  omnes  gcntcs  in  nomiuc  Palris  et  Filii, 
et  Spiriius  sancli,  Apostolus  solius  Chrisli  in  Lapti- 
siuo  noinen  assunut?  nisi  quoJ  in  pncscnliloco,  noii 
tani  baplismatisrationem,  quani  morlis  Christi  discu- 
tcre  cupiebat.  Ad  ciijus  simililudiiicin,  ctiam  nos 
suaderet  mori  del)crc  peccato  ct  consepcliri  Chri- 
sto.  Et  iion  crat  utique  convcnieiis,  ut  ubi  do  uiorlc 
dicebat,  vel  Patrem  noniinart^t  vcl  Siritum  sancliim. 
Verbum  eniin  caro  factuni  cst,  et  nierito  ubi  varo 


D 


AiiRATIS  ide 

ost,  ibi  de  imrU^  tr.«ctatiir.  Nec  conveniebat  ut  ili- 
oerct :  Qiiii  unqiie  baptizati  sumiis  in  nominc  Palris, 
vel  in  nomine  Spiriliis  sancti,  in  mortc  ipsiusbapli- 
zati  sumus. 

Consepulti  enim  sumus  cum  Chrisio  per  baplismmm 
in  morle.  Si  consepulti  surous  cum  Christo,  secun*- 
dum  ea  qiix  superius  diximiis,  id  est,  secunduui 
quod  morlui  sumus  peccato,  consequentcr  utiqiie 
rcsurgente  Christo  a  mortuis,  et  nos  cum  ipse  si- 
mul  consurgcmus,  ct  illo  ascendente  ad  coclos,  cuni 
ipso  simul  ascendemus,  et  sedente  ipso  ad  dexteram 
patris,  cum  ipso  simul  in  coelestibus  sedere  dice- 
mur,  sicut  alibi  ipse  apostolus  ait :  Quia  coexcUavii 
nos  ChristOy  simulque  fecit  sedere  in  calestiyuM 
(Ephes,  ii). 

Vi  quomodo  surrexit^  etc.  Novitas  auiem  vitae  estt 
ubi  vctercm  homincm  cum  actibus  suis  dcposuimus, 
et  induimus  novum,  qui  secundum  Deum  creatas 
cst/ct  qui  renovatur  iu  agnitione  Dei,  sccundum 
iinagincm  ejus  qui  creavit  eum.  Nam  et  $i  is  qiti 
foris  homo  noster,  inquit  Apostolus,  corrumpitur^  sed 
qni  inus  esty  rcnovatur  dc  die  in  diem  (II  Cor.  iv). 
Intucrc  eos  qui  in  (idc  proficiunt,  et  quotidie  in 
virtutitms  enitescunt,  quomodo  scmper  bonis  ope- 
rihus  a:!jiciunt  moliora,  et  honestis  honestiora  con- 
quiruntur,  quomoilo  in  intcHcctu,  in  scientia  el  sa- 
pientia  croscunt,  ct  inlelligis  eos  quotidie  innoTari. 
In  novitalo  orgo  vit»  ambulomus,  oslendentes  nos* 
nietipsos  ci,  qiii  nos  ciim  Christo  suscitavit,  quoliilio 
novos,  cl.ut  iia  dixcrim,  pulchriores,  decorem  vul- 
tus  nosiri  in  Christo,  tanquam  in  speculo  coltigeii- 
tos,  qui  siirgcns  a  mortuis  iib  humiliUite  terreiia, 
ad  gloriam  patcrna;  majestatis  ascendit,  ut  videant 
opera  nostra  bona,  ct  glorificen!  patrem  nostrum  qui  in 
coeiis  est  (Matth,  v  ),  et  sic  roerito  Chrisio  consurre- 
xisse  por  gloriam  Patris  diccmur. 

Si  enim  complantati,  etc.  Yeluli  alicujiis  plantae 
arborisdstcndit  mortemChristi,cui  nos complantalos 
viilt  csse,  ut  succo  radicis  cjus,  radix  quoquc  nostra 
suscipicns,  proJucat  ramos  justitix,  ct  fmctas  effe- 
rat  viix\  Ciiristus  crgo  qui  cst  Dci  virtus  et  Dei  sa- 
pientia,  ipse  est  arbor  vitx,  cui  nos  complanlan  de- 
bomus,  et  novo  qiiodam  at(pie  amabili  Dei  dono» 
mors  illiiis  nobis  vitx  arbor  cflicitur.  Hene  autcm 
Apostolus  non  dixit :  Si  enim  complantati  faeti  $umm$ 
inorti  ejiis,  sc.I  similitudini  mortis  ejus,  Ipsam  qui- 
dcm  morloin,  qua  Jesus  mortuus  est  peccalo,  nt 
pecc;Uum  ouiniiio  non  fccerit.  Nos  non  possumas 
niori,  ut  qninino  ncsciamus  peccatum.  Siinilitudi- 
neui  tamcn  habere  possumus,  ut  imitantes  cum,  ei 
\osligia  ejus  sequcntcs,  abstineamus  nos  a  pcccalo. 
Hoc  est  ergo,  quod  rccipere  potest  huinana  natura, 
iit  in  similituiiinem  mortis  ejus  fiat,  dum  ipsum  imi- 
tando  non  poccat.  Nam  omnino  cx  intcgro  nescire 
peccaluin,  solius  est  Chrisli.  Igitur  complaulari 
nos  vult  mortis  ojns  simrliludini,  qiia  peccato  mor- 
luus  ost  senicl,ul  possimus  et  rcsurrocUoni  ojus  esse 
coiiipliiaali.  Ad  ufrunique  cniin  subaudirc  debel 
coinplantati  et  mortis  et  resurrcctioiiis. 


iOi  COLLECTIONES  IN  EPISTOLAS  ET  EVANGELLV.  402 

Uo€  tcicntes^  quia  vetus  homo  noster  sinud  cruci-  A  Hoc  csl,  alienatus   csl  a  pcccato  ;  morluus  cuiio 
fiius  est.  Vctus  autcm  homo  iioster  iulelligendus 
est,  vita  prior,  quaui  iluximus  iu  peccatis,  cujus 
fincm  et  interilum  qucmdam  fncimus,  ubi  recepcri- 


nius  in  nobis  fidcm  crucis  Cbristi,  per  quam  ita 
destruitur  corpus  peccati,  ut  iiiembra  nostra,  qux 
serTiebniil  pcccato,  ultrn  ci  non  serviant,  sed  I>eo. 

Ut  destrualur  corpus  pcccatif  ut  ultra  non  serviamus 
peccato,  (Ex  Ori^.)  Diligentius  inluendum  est,  quo* 
modo  dixerit  corpus  peccati,  in  quo  duplcx  dari  vi- 
detur  inlejlectus,  vel  quia  nostrum  corpus  peccaii 
osse  dixerit  corpus,  vei  quin  peccati  ipsius  dicat 
esse  proprium  aliquod  corpus,  quod  destruendum 
sil  bis  qui  non  debcnt  ultra  scrvire  pcccato.  Quia 
trgo  uterque  sciisus  iu  loco  adiiiilti  potest,  de  utro- 


q«e  quod  iiobis  vidcalur  exponimus.  Etcnim  si  pro-  B  abscondila  iu  Dco. 


omnino  uou  peccat.  Vel,  sicut  prxfati  sumiis,  prio^ 
ris  vit£  crroribus  mortuus,  innovatus  in  Chrislo  el 
membrmn  ejus  eflcctus,  concupisceniiis  ct  passionl- 
bus  contradicit. 

Si  enim  mortui  sumus  cum  ChrislOt  credimus  quia 
simul  et  jam  vivemus  cum  Christo.  (Ex  Orig.)  Pnc- 
senti  sermone  Apostolus  conclusionem  facit  omnium 
quae  in  superioribus  construxerat,  et  dicil :  Si  autem 
mortui  sumus  cum  Christo ,  per  hxc  scilicet  quoi 
superius  ostendimus  crcdimus  ct  quia  convivemus 
ei.  Non  dixit :  et  conviximus,  sicut  dixit  :  mortui 
somus,  sed  :  convivemus,  ut  ostendat,  quia  mors  iu 
prassenti  operatur,  vita  autcm  in  futuro,  tunc  scilicct 
cum  Christus  manifestatus  fuerit,  qui  cst  vlta  nosira 


Scientes  quod  Christus  surgcns  a  mortuis  jnm  non 
moritur.  Duplex  inleliigitur  rcsurrcclio,  una  qua 
mente  et  fide  cum  Christo  a  terrenis  resurgimus, 
ut  coelestia  cogilcmus,  aliaque  generalis  erit  iii 
came,  bscc  in  secundo  crit,  illa  in  primo  Douiini 
fuit  adventu  ,  idcirco  absoluta  scntcntia  definivit 
Apostolus,  quod  Christus  jam  non  morcretur,  ut  et 
hi  qui  convivent  ei,  de  xternilate  vitx  securi  sint. 

Mors  ilti  ultra  non  dominabitur.  Potest  autem  quis 
coinpendiosius  in  bis  dicere,  quia  hic  mortem  com  - 
muucm  banc  dicil  ct  mediam,  qua  mortuus  esf, 
sicut  idem  Apostolus  dixit  secundum  scripturas, 
et  uihil  absurdiim  videri,  si  is  qui  rormaiii  servi 
^  susceperat,  dominatum  pertulerit  mortis,  quae  siuc 
-«luibus  omnibus  membris  digne  dicitur  corpus  con-      dubio  dominatur  omnibus  qui  in  carnc  positi,  sub 


prium  corpiis  pouamus  cssc  pcccali,  videbitur  quod 

sicut  de  bis  qui  in  novum  honiincin  reparati  sunt, 

dictum  cst,  quia  Vos  esiis  corpus  Christi^  et  membra 

ex  parte  (I  Cor.  xii),  ita  ct  de  his  qui  veterem  ho- 

minem  nondum  crucifixerunt  dici  posse  quod  sint 

corpus  peccati  ct  membra  cjus,  cujus  caput  corpopis 

sit  diabolus,  sicut  Chrislus  caput  est  corporis  eccle- 

sianim,  non  babcnlis  maculam  aut  rugam  (Ephes. 

iv).  Possunt  autem  raembra,  ex  quibus  corpus  istud 

fieccati  constat  illa  videri,  qu%  superius  enumeravit 

^postoius  meinl}ra  csse  super  terram,  hoc  est,  for- 

«ieationem,  immunditiam,  impudicitiam,  avaritiam, 

«ontentionem,  iram,  dolos,  rixas,  dissensiones,  bae- 

invidiam,   comessatioiies  ct  his  similia,  ex 


«tare  peccati,  et  hoc  corpus  vetcris  hominis  appel- 
Sari ,  quod  si  quis  per  cruccm  Chrlsti  destruat,  et  in 
«Mnrum  hominem,  qui  secundum  Deum  creatus  est 
«omuiutetur  ,  ultra  non  dicetur  servire  peccato , 
li  sine  dubio  servit,  donec  alicui  eorum  subjacet, 
supnt  exposuimus  membra  esse  pcccati.  Si 
"^ero  magis  corpus  nostrum  hoc  dixissc  intelligatur 
^postolus  corpus  peccati,  sccundum  illam  profecto 
s&ccipietur  iiiteliigentiam,  qua  et  David  de  semetii>so 
*Jicil  :  Qtcta  in  iniquitatibus  conceptus  sum ,  el  in 
f^^eatis  concepit  nie  mater  mea  (PsaL  l).  Pro  quo 

Sxccato  et  Ecdesia  ab  Apostolo  traditionem  susce- 

P'letiam  parvulis  baplisiuum  dare. 


servili  forma  ccnsentur.  Alius  vero  qui  profundio- 
rem  in  bis  Pauli  scnsum  in  virtute  spirilus  contue- 
tur,  dicit  :  Quia  mors  bic,  dc  qua  dixcrat  quod 
ultra  non  dominabitur  Christo,  ille  ipse  inteliigendus 
est  novissimus  inimicus,  qui  figuram  habuit  celi 
iilius,  qui  absorbuerat  Jonam,  in  quam  mortcin, 
tanquam  Jonas  in  ventre  ccti  ingressus  est,  in  cuin 
scilicet  locum,  quem  salvalor  ipse  cor  lernc  noiiii- 
navit,  in  quo  tres  dies  et  Ires  nocles  exemplo  Jon.i^ 
futunim  esscFilium  liominis  dicit  (Matth.  xii),  ut 
cos  qui  inibi  a  morte  detinebantur,  cxiiucret,  unde 
recte  Aposlolus  in  pricsenti  loco  dicit  :  quia  mors 
ei  uUra  non  dominabitur.    Non   eniin    ultra  dabit 


(Kx  Primas.)  Sive  ut  destruatur  corpus  peccati,  n  semelipsum  in  dominationem  tyrauiii,  ncque  iteriiin 


'•«cest.ut  non  ex  parte,  sed  omnia  vitia  destruantur, 

^uia  unum  vitium  membrum  est  peccati,   corpus 

▼cro  est  universitas  delictorum,  quorum  plenitudo 

^^  originale   peccatum.    Christus  autem   non  ex 

P^fle,  sed  integer  est  crucifixus,  ut  nos  ex  tolo 

''*^i'iamur  peccato,  et  vivamus  Dco,  sive  ut  corpus 

"^trura  destruatur  a  scrvitule  peccati,  et  fiat  justi- 

^  mancipium,  quod  solebat  esse  delicti.  Omnis 

^^  qui  facit  peccatum,  servus  est  peccati  (Joan.  viii). 

^^e  corpus  peccali  intelligltur  is,  qui  adhuc  extra 

^Piismtim  originali   subditus  est   conditioni ,    et 

^'Hlum  ulla  viia?  susroil  initiii ,  sed  ex  toto  alieiius 

^^^  a  siiiule. 

Qui  cnim  mortuus  fst,  justificatus  cst  a  pcccato. 


exinaniet  se,  ut  formam  servi  accipiaj,  ct  fiat  obc- 
diens  usquc  ad  mortcm  (Philip.  ii),  nc  rursum  iii 
forma  servi,  quamvis  voluntate,  ct  non  necessitalc 
positus ,  dominalionem  tantum  tyranni  mortisquc 
patiatur,  ct  -lioc  est  quod  ait :  Quod  enim  mortuus 
est  peccato,  mortuus  est  semel. 

Quod  autemvivity  vivitDco.  Yivere  auteni  Dco,  ila 
inteliigcnduni  est,  qtiasi  expleto  co,  quod  iu  forma 
Dei  posilus,  cxinanivit  semetipsum,  et  fopinain  scrvi 
acccpit,  et  faclus  est  obediens  ustiue  ad  morteni, 
rursum  permaneat  in  forma  Dci,.  atiiue  xqualis  pa- 
tri,  unde  merito  in  cousctpicntibus  |»onit,  ita  ct  vos 
cxistimate,  vos  quidcm.  mortuos  essc  peccato^  vi- 
vcntes  autcm  Dco  m  C\\v\v«Vc>  \- '^^w  Vi\ivsCvft,vN  w^\x^^ 


m  SMARAGDI  ABBATIS  404 

quo  siSilicet  iinitatione  Ghristi  peccato  moriamar,  A     Ego  autem  dico  vobi$.  Id  est,  ego  hotus  bonio, 
alieiii  ab  eo  eflecti,  et  Deo  vivamus  jungentes  nos,     vobis  novis  nova  loquor. 


et  unus  cum  ipso  spiritus  facti. 

Ita  et  vos  exittimate,  etc.  Qui  enim  cogitat  mo- 
riturum  se  esse  non  peccat,  vcrbi  gratia,  si  me 
concupisccntia  mulieris  trahit,  si  argcnti,  si  auri, 
si  prsRdia,  si  cupiditas  puiset,  ct  ponam  in  cdrde 
meo,  quod  mortuns  sum  in  Ghristo,  exstinguetni' 
continuo  concupisccntia  et  efTugatur,  pcccatum  ciT* 
siinguitur,  furor  cessat,  ira,  odium  conquicscit,  et 
hoc  modo  quis  mori  invenilur  peccald  et  ^ivere 
Deo.  Qnid  est  aliud,  quod  dicit  :  Viventes  Deo  in 
Christo  JesUf  nisi  vivcre  in  snpicntia,  in  justitia,  in 
pacc,  in  sanctiflcatione,  qux  omnia  Ghristiis  est? 

{Ex  Primas.)  Sive  cxislimate  vos  morliios  cs$3 


Qnia  omnis  qui  irascitur  fratri  suOy  reu$  erit  ju» 
dicio.  (Ex  August.)  Videndum  cst,  quantam  intersit 
intcr  justitiam  Pharistcorum  ct  Ghristianorum,  qaat 
introducit  in  regnum  cflelorum.  Ibi  enim  occisio 
rcum  facit  judicio.  Hic  aulem  ira  renm  nihilbiiiiniit 
facit  judicio. 

Qui  autem  dixerit  fratri  wo  racha,  reus  erit  anh 
cilio,  (Ex  Hieron.)  Hoc  verbum  proprie  HebraeomiB 
est,  npn  Hacha  cnim  dicitur  mv^,  hoc  cst,  idaniB 
ct  vacuus  ,  quem  nos  possunios  vulgala  iiyaria 
absque  cerebro  nuncuparc.  Si  de  otioso  sermonc 
reddituri  sumus  rationcm,  quanto  niagis  de  conto- 
melia  ?  Sed  et  signanter  additur,  qui  dixerit  frairi 


pcccato,  i(l  est,  sicul  caput  vcstnim  scmel  csl  mor^  B  suo  racha.  Fralcr  enim  noster  nuilus  est,  nisi  qu^ 


tuum,  sicet  vosmembra  illiuseflcctivilae,  ejuscxem- 
pla  sectamini ,  ut  nihil  morti  ulterius  debcntis,  hoc 
cst,  ut  in  vobis  locum  mors  sectanda  non  habcat.  Ille 
aulem  vivit  Dco,  qui  Ghristi  vestigia  humilitate, 
sanctificatione,  pietate,  sectalur. 

EVj^NGELlLTi   HATTIIiCI,   CAP.    V. 

c  Amen  amen  dico  vobis,  nisi  abundavcrit  justilia 
•  vcstra  plus  quam  Scril)aruin  et  Pharisaeorum,  non 
f  intrabitis  in  regnum  coelorum.  Audistis  quia  di- 
clum  est  antiquis  :  Non  occides.  Qui  antcm  occi- 
derit,  reus  erit  judicio.  Ego  aulcm  dico  vobis, 
quia  omnis  qui  irascitur  fratri  suo,  reus  erit  jn- 
dicio.  Qui'  aulem  dixerit  fratri  suo  racha,  reus 


< 

€ 
f 
C 


eumdem  nobiscum  hnbet  paircm ;  cum  crgo  similiter 
crcdat  in  Deum,  et  Ghristum  Dci  noverit  sapiett* 
tiam,  qua  ratiohe  stultiti?e  elbgfo  denotari  potest? 

{Ex  August,)  Quid  intcrest  intcr  renm  jndicio»  el 
tcum  concilio,  ct  reum  gehcnnae  ignis?  Nam  lioe  po- 
siremum  gravissimum  sonat,etadmonetgradosquos- 
dam  factos  alcvioribus  ad  graviora,  donec  ftdgeben- 
nain  igiHS  venirctur :  et  ideo  si  Icvius  est,  reum  esse 
judicio,  qiiani  essc  rcum  concilio,  itcm  lcvios  esl  esse 
reum  concilio,  quam  reutn  csse  gehennse  lgnis,opor- 
tet  levius  csse  intclligatur  irasci  sine  causa  fratri, 
quam  diccre  racha,  et  rursus,  levius  esse  raclia,' 
quam  dicer^  fatue.  Non  enim  reatos  ipse  baberei 
gradus,  nisi  gradatim  etiam  peccata  commciiMmh 


erit  concilio.  Qui  autem  dixerit  fatue,  reus  erit     rontur.  Racha  enim  obscurum  est,  quia  necGrxdim- 


gehennx  ignis.  Si  ergo  oflcrs  muiius  tuom  ad  al- 
tare,  et  ibi  recordanis  fueris,  quia  frater  tuus 
habet  aliqutd  adversum  tc,  relinque  ibi  munus 
•  tbum  ante  altarc,  et  vade  prius  reconciiiari  fratri 
(  tuo.  Et  tunc  veniens  olfetres  munus  tuum.  > 

Amen  anmn  dico  vobiSj  nisi  abundaverit  juititia 
restra,  plus  quam,  etc.  (Ex  August.)  Hoc  est,  nisi 
Hon  solum  ilia  minima  lcgis  praecdpta  Impleveritis, 
quae  inchoant  hominem,  sed  etiam  isia,  quae  a  mc 
.tdduntor,  qoi  non  vcni  solvere  legem,  sed  implere, 
non  intrabitis  in  rcgnom  coelorum.  Justitia  Phari- 
Kcorum  est,  ut  uon  occidant,  justitia  eorum  qui  In- 
iraturi  suiit  in  regnum  Dei  est,  ut  non  irascantur 
sine  causa.    Mintmum  est  ergo  non  occidcre,  et  qui 


est  nec  Latinuin,  nonnulH  autem  de  Gracco  irahem' 
volucrunt  ejus  interpretationem,  putantes  pannonati^ 
dici,  Graece  enim  pannus,  rachus  dicitur.  Probabi- 
iius  autem  dicitur  voccm  essc,  non  significanlenf 
aliquid  aliud,  nisi  indignantis  animi  rootum  expri- 
nientem,  ut  sunt  apud  grammaticoa  inleijecUoiMi, 
cum  dicitur  a  dolente,  Aen,  vel  ab  irascenle,  AMt,- 
qua;  voces  quarumque  lingoarum  sont  propri«,  aec 
in  aliam  lingaam  faciie  transferontor ;  qiiae  caim* 
uiique  cocgit  tam  Graecum  interpretem,  qoam  Ijali- 
num  voccm  ipsam  ponerc,  cum  quomodo  eam  inter- 
prctarctur,  non  invenirel.Gradus  itaque  sunt  In  istii'- 
peccatis,  ut  primo  quisque  irascatur,  et  eum  nolain 
retineat  corde  conccptuin.  Jum  si  cxtorseril  Tooem-- 


illud  solverit,  minimus  vocabitur  in  regno  coelorum.      iudjgnaiitis,  ipsa  commotio  non  significantem  ali- 

Qui  autem  illud  implcverit,  non  occidatj  non  conti- 

nuo  magnus  erit,  ct  idoneus  regno  coelorom,  sed 

tamen  ascehdit  aliquem  gradum.  Pcrficietur  autein, 

si  noii   irascitur  sine  causa ,   quod  si  pcrfeccrit, 

multo  rcmolior  erit  ab  homicidio.  Quapropter  qui 

docel  ut  non  irascamur,  non  solvit  legem,  ne  occi- 

damus,  scd  implct  potius,  ut  et  foris,  dum  non  oc- 

Cidimus,  ct  in  cordc,  dum  non  irascimur,  innoccn- 

tiam  cuslodinmus. 

Audistis,  qnia  diclum  est  antiqnis  :  Non  occidcs. 
Qni  autem  occiderit ,  rens  erit  judicio.  In  Ii^ge  au- 
tcin  judirabatur,  ut  el  qiii  occidebnt,  et  ipsc  occi- 
iiereitir. 


quid,  scd  illum  animi  molum  ipsa  eniptione 
stantem  qua  feriatur  illc  cui  irascimur,  plus  etttr 
utiquc  quum  si  ^urgens  ira  silentio  premeretur^ 
Si  vcro  non  solum  vo.\  indignantis  audiator,  sea:^ 
etiam  vcrbum  quod  jam  certam  ejus  vituperatk»-' 
nem,  in  quem  profcrtur,  desiguet  et  notel,  qo»* 
dubitct  amplius  hoc  esse,  quam  si  solus  indigiiv 
tionis  sonus  edcrctur?  Itaque  in  primo  unum  Cfr&< 
id  est,  ira  sola,  iii  secundo  duo,  el  ira  et  vox«  qoi^ 
irnm  sigiiificat,  et  in  voce  ipsa  ccrtae  vituperationi^ 
exprt»ssio.Vidcn»nc  etiam  Ircs  rcatus  judicii  concili'^ 
gehcnna^  igr.is.  Nam  judicio  adhuc  de^ensioni  daftf^ 
locus.  lii  concilio  autem  *quanquam  ct  judicJnm  ess^ 


i(>5  COLLECTIOXES  IN  EPISTOLAS  ET  EVAXGELIA,  '  m 

soleat,  lamen  quia  inlcresse  aliquid  hoc  loco  faleri  A  «  Nam  finis  illorum  mors  est,  Nunc  vero  libcraii 


cogil  ipv(;u  dislinclio,  videatur  ad  concilium  perti- 
iiere  sontenlix  prolatio,  quando  non  jam  cum  ipso 
reo  agilur,  utrum  damnandus  sit,  sed  inter  sc,  qui 
Judicant,  conferunt,  quo  supplicio  damnari  opor- 
teat,  quem  constat  esse  damnandum.  Gehcnna  vcro 
ignis,  nec  damnationem  habcl  dubiam,  sicut  ju- 
diciom,  nec  damnali  pGQ:.nmy  sicut  conciliimi,  in 
gehenna  \ero  i|j[nis  ccrta  cst  et  damnalio,  et  pocna 
damnati. 

Gehenna  nomcn  composilum  est,  D^n  H^;.  Fuit 
cnim  vallis  filiorum  Ennon  juxta  Jerusalcm,  in  qua 
imilta  jacuere  cadavcra  mortuorum,  unde  el  infcrno 
gchcnnrc  rongruit  nomen. 

Si  ergo  offers  niunus  tuum  anie  altare,  et  ibi  re- 


a  pcccato,  scrvi  autcm  facli  Dco,  habetis  fnictum 
vestrum  in  sanctificationem ,  linera  vero  vitam 
ajlernam.  Slipenda  enim  pcccati  mors,  gratia 
autem  Dei  vita  xterna,  in  Chrislo  Jesu  Domino 
nostro.  I 

Uumafium  dico  propter  infirmitatem  carnis  veslrce, 
Sicut  enim  exhibuistis  membra  vestra  servire  immun- 
(liliw  et  iniquitati  ad  iniquilatemj  ita  nunc  exliibcte 
membra  vestra  servire  juslitice  in  sanctificationcm, 
(Ex  Orig.)  Pudorem  quemdam  per  haec  inculit  Apo- 
stolus  auditoribus,  ut  hoc  sallem  depcudant  jusliliic 
ct  sanctifirationi,  quod  prius  immundilia.%  iniqiiila- 
tiquc  detulerunl.  Quid  ergo  tam  humanum  ,  hoc 
est,  quid  tara  Icvc,  quid  tam  sine  oncrc,  ct  quod 


cordatus  fueriSj  quia  frater  tuus  habet  aliquid  adver-  ^  nulli    prorsus   possit   carnis    infirmitas  excusarc? 

multo  enim  amplius,  ct  mullo  intcntius  honoranda 
justilia  cst.  Sed  ego,  inquit,  humane  ct  communiler 
ago,  eadem  postulo,  simiiia  rcqoiro  :  dudum  currc- 
bant  pejes  vestri  ad  dxraonum  templa,  nunc  cur- 
rant  ad  Ecclesiam  Dei,  currcbant  prius  ad  elTun- 
dendum,  nunc  ad  liberandum  sanguinem  curraiit ; 
protendebanlur  prius  manus,  ut  alicna  diripcrent, 
Dunc  protendantur,  ut  propria  largiantur.  Circum- 
spiciebant  prius  oculi  muliercm  ad  concupiscendum, 
nunc  circumspiciant  paupcres,  debiles,  egenos  ad 
miserandum.  Aures  dcleclabantur  auditu  vano  vcl 
bonorum  derogationibus,  nunc  convcrtantur  ad  au- 
diendum  verbum  Dei,  ad  explanationem  legis  et  ad 
capiendam  sapientiae  disciplinam.  Linguaque  convi 


«fffn  (e,  retinquc  ibi  munus  luum  ante  altaref  cic,  (Ex 
Hieron.)  Non  dixit,  si  tu  hahes  aliquid  adversum 
IVatrem  tuum,  sei  si  fratcr  tuus  habet  aliquiJ  ad- 
versum  te,  ut  durior  rcconciliationis  tibi  imponatur 
necessilas.  Quandiu  crgo  illum  placare  non  possu- 
mas,  nescio  an  conscquenter  muncra  nostra  oircra- 
miis  Deo. 

Docet  nlique  eum  qui  in  fratrem  impacificus  est, 
pacis  bosliam  jusle  Domino  ofierre  non  posse. 

(Ex  August»)  Si  in  mentcm  vcnerit,  quod  aliquid 
babeat  adversum  nos  frater,  id  est,  si  nos  eum  ali- 
qno  kesimus,  tunc  enim  ipse  habet  adversus  nos, 
nain  nos  habemus  adversum  illum,  si  ille  nos  ixsit, 
obi  non  opus  est  pcrgere  ad  reconciliationem.  Non 


enim  veniam  postulabis  ab  eo,  qui  tibi  fecit   inju-  ^  ciis,  maledictis  et  turpiloquiis  assueta  est ,  conver- 


rhm,  scd  tantum  dimiltis,  sicut  libi  a  Domino  di- 
mitti  cupis ,  quod  ipse  commiseris.  Pergcndum  est 
crfo  ad  reconciliationem ,  cum  in  mentem  venerit, 
qiiod  nos  forte  fratrem  in  aliquo  la^simus.  Pergen- 
dom  autem  non  pedibus  corporis,  sed  molibus 
aaimi,  ut  te  humili  aficctu  prosternas  fratri,  ad 
qvem  cbara  cogitatione  cucurreris,  in  conspectu 
cjos,  cui  munus  oblaturus  es.  Spiritaliter,  tcmplum 
iioitnim  interior  homo  est,  altarc  fidcs,  munus, 
INrophetia,  doctrina,  oratio,  hymiius>  psalmus,  et  si 
qnid  tale  aliud  spiritalium  donorum  aliquid  occur- 
rerit.  Ita  enim  etiam  si  prsescns  sit,  poteris  eum 
non  siipuiato  animo  lenire  atquc  in  gratiam  revo- 


tatur  nunc  ad  benedicendum  Dominum,  in  omni 
tempore  sermonem  sanum  proferat  et  hoiicslum,  ut 
det  gratiam  audientibus. 

(Ex  Primas.)  Humanum  dico  propter  infirmitatem 
carnis  vestrce,  hoc  cst  majora  quidcm  exigere  a  vo- 
bis  pro  divinse  servitutis  rctributionc  deberein,  scd 
conscendens  ct  tempcrans  infirmitati  veslrx ,  huma- 
na  ct  possibilia  praedico  atque  suadeo ,  ut  sicut 
prompti  fuistis  ad  sectanda  noxia  atque  contraria. 
ita  aJacres  sitis  ad  ea,  quae  utilia  et  saluti  amica  sunt 
pcragenda. 

Cum  enim  servi  essetis  peccati^  liberi  fuistis  justi- 
tiw.  Cum  crgo  quis  pcccato  servit,  justilise  libcr  est. 


care,  veniam  poslulando,  si  hoc  prius  coram  Deo  t%  hoc  est,  alicnus  esl  a  justitia.  Hic  cnim  liberum 

»         .  .  .  ^  .      ^  ^i:^ ^    .i:^t»      ^4  ^^^i^    ^..:.i^.^    .%»».»  r^w^l^    M.»*ri.>» 


feceris,  pergens  ad  cum  non  pigro  motu  corporis, 
sed  et  celerrimo  dilectionis  aflectu,  atque  indc 
Tcniens,  id  est,  intentioncm  revocans  ad  id  quod 
agere  coeperas,  ofieres  munus  tuum. 

HEBDOMADA  \III  POST  PENTECOST. 

UCTIO  BEATl   PAULI   APOSTOLI   AD   ROMANOS,   CAP.   VI. 

c  Humanum  dico  propter  infirmilatem  caniis  vc- 
c  8trx.  Siciit  enim  exhibuistis  membra  vcstra  scr- 
c  vire  immunditix  et  iniquitati  ad  iniquitatcm,  ita 
•-  nnnc  exhibelc  membra  vestra  servire  justitiae  in 
c-  sanctificaiionem.  Cura  cnim  servi  essetis  peccali, 
t  liberi  fuistis  juslitise.  Qucm  crgo  fructum  habui- 
i  stis    tunc  in  illis,  in  quibus  nunc  crubcscitis? 


alienum  dicit,  et  recte  quidcin,  nemo  cnim  potest 
simul  et  peccato  scrvire  et  justitioe,  ut  illud  :  Ncmo 
potest  duobui  dominis  servire.  Illud  sane  uolLindiim 
est  esse  et  libcrtatem  culpabilem  ct  laudabilcm  ser- 
vitutein.  Nam  liberum  esse  justitiae,  crimen  cst. 
Scrvum  vero  esse  justitix,  laudabile.  Quod  autein 
dicit,  scrvum  justilix  ficri,  simul  intelligc,  et  sa- 
pientiai  et  pietati  ct  pudicitix,  ct  omnibus  simul 
viriutibus.  Sicut  c  contrario  qui  peccati  servus  est, 
simnl  et  concupiscentix  nial;^,  et  irse  et  furori  et 
irapudicitiae  ct  rapinxct  omnibus  simul  vitiis  ac  sce- 
Jeribus  scrvit. 

Quem  ergo  fruclum  habuistis  tunc,  ni  qnibus  nune 
crubescitiSf  nam  finis  illorum  mors  cst.  (Ex  Primas.) 


407 


SMARAGDI  ABBATIS 


4lM 


Ac  si  dlceret,  qualem  fractum  in  actione  rei  iHius  A  <  Erant  auleni  qui  luanducaveraot  quusi  quaiuor 


habuistis,  in  cujus  etiara  recordalione  verecundia 
sl?  in  Dei  yero  cultu  hoc  ipsum  jam  fructus  est, 
quml  vivitls  sanctificali  per  baptismum. 

{Ex  Orig,)  Phictum  et  lK)norum  ct  nialorum  essc 
docci  scriptura  divina,  ul  ipse  Salvator  in  Evangeliis 
tricit :  Aut  facitc  arI)orcni  bonam,  et  fructum  ejus 
bonum,  aut  facitc  arborem  malam,  et  fructus  ejus 
malos.  Siquis  igitur  convertat  animum  et  proposi- 
tum  ad  justitiam,  erubescit  sine  dubio,  et  ipse  se 
notat  dc  prtoribus  gcstis  qu9R  egit,  positus  sub 
peccato,  quia  finis  illorum  mors  est.  Sed  requiro 
quic  mors  ?  certum  est  non  ista  conimunts.  Non  enim 
quis  post  morlem  convertitur  ad  justltiam,  vel  pro 
malis  geslis  pncteriiis  erubcscit.  Quid  crgo  csl? 


c  miliia,etdimisit  eos.  » 

€um  mnlta  turba  estet  cum  Jesu^  neo  habereni 
iiuod  manducarentj  convocatii^  etc.  (Ex  Beda.)  lu 
bac  leclione  consideranda  est  in  uno  eodemqae 
redemptore  nostro  distincta  operatio  bumanifcatif 
scilicct  atque  divinitalis.  Quis  enim  non  videat  hoc 
quod  super  turba  miseretur  Dominus,  ne  vel  inedia» 
vel  vix  longioris  deficiat  lalM)re,  aflectum  esse,  et 
couipassioncni  humanoe  fragilitatis.  Quod  yero  ds 
septeiu  panibus  et  pisciculis  paucis,  quatuor  miUia 
hominum  saturavit,  divinx  opus  esse  virtutis.  My- 
stice  autem  boc  miraculo  designatur,  quod  Tlam 
suiculi  pncscntis  aliter  incolumes  transire  nequimoti 
iiisi  nos  gratia  redemploris  nostri  alimenlo  sni  Verhi 


Nunquidiiam  peccaii  mortcm  dicere  videiur,  quo-  B  reficiat.  Hoc  vero  typice  inter  banc  rcfeciionem  el 


uiam  anima  qu»  pcccat  ipsa  morietiir?  An  illud 
niagfs  potest  intelligi,  quod  istam  mortem  dicat, 
qua  cum  Christo  peccato  morimur,  et  vitiis  ac  stie- 
leribus  finem  damus,  ut  post  haec  diiisse  vidcatur, 
quia  finis  illorom  mors  est? 

Nunc  vero  liberati  a  peccato,  $ervi  autem  facti 
Deo,  habetis  fructnm  vestrum  in  tanctificationemf 
fmem  vero  vitam  atemam.  Fructus  fructibus  com- 
parat,  et  peccati  quidem  fructus,  pro  quibus  nunc, 
boc  est,  posteaquam  liberati  a  peccato  et  servl  fa* 
cti  Deo,  erubescunt,  pronuntiat  inorte  finiri.  Fructus 
vcro  justili.T,  qui  sunt  iu  justificatione,  finem  dicit 
^ccipere  vitam  aiternam. 

Stipendia  enim  peccati  mors,  Romanis  enim  miU- 


illam  quinque  panum  ac  duorum  piscium  distat, 
quod  ibi  littera  Veteris  Testamenti  spirituali  gratia 
plena  esse  signata  est,  hic  autem  Novi  veritas  ae 
gratia  Testamenti,  fidelibiis  ministranda  monstrala 
est.  Sane  iitraque  refectio  in  monte  celcbrata  est, 
ul  aliorum  Evangclistarum  narratio  dcclaral,  quia 
Utriusque  scriptura  Tcstamcnti  recte  intelleeta  » 
altitudinem  nobis  coelestium  et  pncceptorum  man- 
dat,  et  pnBmiorum,  traque  altitudiiiem  Cbrisli, 
qui  est  mons  Dorous  domiiii  in  veriice  montium 
consoua  voce  praedicat.  Qui  cniin  aedificatam  soper 
se  civitalem,  siveDomum  domini,  id  est,  Ecdesiam 
in  altum  bouorum  extollit  opcrum,  et  cunctis  ma- 
nifestain  gentibus  exhibet,  ipse  banc  ab  infimis  de» 


ibuspro  labore  militiae  stipendia  appcndcbantur  pe-  ^  lectationibus  abstractain  paue  cGcli  reficit,  aiquead 


euuiae.  Ergo  stipendium  laboris  est  fructus,  ab  stipe 
pendenda  noniinatur.  Antiqui  eniin  appendere  pecu- 
iiiaui  soiebant  magis  quam  adnumerare.  Ergo  qui 
j^eccato  militat,  siipcndium,  id  est,  remuneratio- 
nem  laboris  mafiti»  suae  accipiet  mortem. 

Gratia  autem  Dei  vita  astema  in  Chriito  Je$u  Da- 
mino  nostro.  Non  dixit  similiter  stipendia  jostiti», 
(luia  non  erat  antequam  remuneraret  in  nobis.  Non 
cnim  uostro  laborc  quxsita  est,  scd  Dci  munere 
coudouata. 

EVJOiGELUJM  MARi:i,   CAPUT  Vlll. 

c  Cum  turba  mulia  esset  cum  Jesu,  iiec  babe- 
«  reui  quod  inanducarent,  couvocatis  discipulis,  ait 


appelitum  supernae  suavitatis  duto  pigoore  cibi  spi- 
ritualis  accendit. 

Misereor  $uper  lurbam,  quia  ecce  jam  triduo  iMfi- 
ne9it  me^  nec  l^abeni  quod  manducent,  (Ei  Gregor.) 
Turba  crgo  triduo  Dominura  propter  sanationem 
inUrnK)ruui  suorum  sustinet,  cum  elecli  quique  Ade- 
quc  sancto!  trinitatis  lucidi,Domino  pro  suis  suonua* 
quc  peccatis,  animae  videlicet  languoribus»  pen^ 
vcranti  instantia  supplicant.  Item  turba  triduoDomi- 
Bum  sustinet,  quando  multitudo  fidelium  peccata, 
quae  perpctravit,  per  poenitentiam  declinans,  ad  Do- 
minum  sc  in  opere,  in  iocuiione,  alquein  cogitatione 
eonvertit. 

Et  $i  dimi$ero  eo$  jejuno$  in  domum  $uamf  defi* 


^ , g. — ,  ,  ,  .       - 

illis  :  Misereor  super  lurbam,  quia  ecce  jam  Iri-  ^  cient  in  via.  Diiniltcre  jojunos  in  domuin   suam  Do- 


«  duo  sustinent  me,  nec  babent  quod  manducent. 

•  Et  si  diinisero  eos  jejunos  in  domum  suam,  defi- 

i  cient  iu  via,  quidam  euiin  ex  eis  de  longe  vene- 

t  ruut.  £l  responderunt  ei  discipuli  sui :  Unde  istos 

i  poterit  quis  bic  saturare  panibus  in   solitudiue  ? 

i  Et  iiiterrogavit  eos :  Quot  pancs  babctis  ?  Qui  dixe- 

«  runt,   septcm.  £t  praecepit    turbx   discumbere 

i  super  terram,  et  accipiens  septem  panes,  graiias 

i  agens,  fregit,  et  dabat  discipulis  suis,  ut  appone- 

1  rent,  et  proposucruiit  turbx.  £t  babebant  pisci- 

i  culos  paucos,  et  ipsos  benedixit,  et  jussit  apponi. 

f  El  manducavcruni  et  saturati  sunt ,  et  susiulerunt 

«  quoA  sopcicial   de  fragracntis  scptem  sportas. 


minus  non  vuli,  ne  dcficiani  in  via,  quia  viiidicet. 
conversi  pcccaiores  in  pncsenlis  vitot  via  dcfioimil» 
si  iu  sua  conscieniia  siue  docirinae  sauctx  pal)uk» 
diuiittaiiliir.  Ne  ergo  lassentur  hujus  peregrina-' 
tionis  iiinere,  pasccudi  suiit  sacra  admonitionc. 

Quidam  enim  ex  ei$  de  longe  venerunt»  Est  auteoB 
qui  nibil  fraudis  ei  nibil  cariialis  corruptionis  e&^ 
pcrtus,  ad  ouinipoieuiis  Dei  servitium  fcstiiiaTity 
isie  dc  longinquo  non  venit,  quia  per  incorniptionen^ 
et  innocentiam  proximus  fuit.  Alius  nuUa  impodi  - 
citia,  nullis  flagiiiis  inquinatus,  soluni  autem 
jugiuiu  expcrtus,  ad  miuisterium  spiritualc 
sus  esl.  ^rqiiQ    istc  vcnit  c  lonsinqMo,  quia    liSia^ 


409 


GOLLEGTIONES  IN  EPISTOLAS  ET  EYANGELIA. 


4t0 


oonjunctione  cdAcessa,  per  illicita  non  erravit.  Alii  A  voluerit  filiu$  revelare  {Matlh,  xi),  quid  nisi  panem 


vero  post  carnis  flagilia,  alii  post  falsa  testimonia, 
aiii  post  facta  furta,  alii  post  illatas  violentias,  alii 
post  perpetrata  horaicidia  ad  poenitentiam  redeunt, 
alque  ad  omnipolentis  Dei  servitium  convcrluntur. 
Ui  videlicet  ad  Dominum  de  longinquo  veniunt. 
Quauto  enim  quisque  plus  in  pravo  opere  erravit, 
tanto  ab  omnipolentc  Domino  longius  recessit.  Den- 
tur  igitur  alimenta  eis,  eliam  qui  de  longinquo 
tcniunt,  quia  conversis  peccatoribus,  doctrinse  san- 
ctae  cibi  pnebendi  suut,  ut  in  Deum  vires  reparent, 
quas  in  flagitiis  amiscrunt.  Item  JudsBi  quicunque 
in  Ghrislo  crediderunt,  de  prope  ad  illum  venerunt, 
qula  legis  et  prophelarum  erant  litteris  edocti  de 
illo.   Credentes  vero  ex  gentibus  de   longe  utique 


vitae  nobis  per  se  aperiendum  monstravit?  Ad  cujus 
interiora  cemenda,  per  nosipsos  penetrare  nequi- 
vimus.Cui  contra  Propheta  miserabilem  quorumdam 
famem  deplorans  ait :  Parvuli  petierunt  panemt  nec 
erat  qui  frangeret  ei$.  Quod  est  aliis  verbis  dicere  : 
Indocti  quxsieruni  pabulum  verbiDei,nec  erat,  ma- 
gistris  dcGcientibus,  qui  eis  scripturae  arcana  pa- 
tefacerct.  Acceptis  autem  ad  frangendum  panibus, 
Dominus  gratias  agit,  ut  et  ipse  quantum  de  salute 
generis  humani  congaudeat  ostendat,  et  nos  ad 
agendas  semper  Deo  gratias  informet,  cum  vei  tcr- 
reno  pane  carnem  vcl  animam  coelesti  superna 
gratia  largiente  reficimus. 
Et  habebant  pisciculos  paucoSf  et  ipsos  benedixitj 


▼eoerunt  ad  Christum,  quia  nullis  paginarum  san-  B  etjussit  apponi.  Si  in  panibus  septem  Scriptura  No- 


ctarum   monimenlis  de  ejus   erant  fide   praemo- 
niti. 

Et  responderunt  ei  discipuli  sui :  Unde  islos  poterit 

pds  kic  saturare  panibus  in  soliludine  ?  Et  interroga' 

tit  eo$  :  Quot  panes  habetis  ?  Qui  dixerunt  :  Se- 

ftem,  Bene  septem  panes  in  ministerio  Novi  Testa- 

mentl  ponuntur,  iii  quo  septiformis  gratia  spiritus 

sancU  plenius  fldeiibus  cunciis  et  credenda  revelatur 

et  credita  datur.  Ncque  hordeacei  fuisse  produntur, 

sicut  illi  quinque,  de  quibus  quinque  sunt  homi- 

mim  miiiia  saturata,  ne  iterum  sicut  in  lege  vitale 

^nimff?  alimentum  corporalibus   sacramentis  obte- 

gcrtiar ,  hordei  elcnim  meduila  tenacissima  paiea 

te^tur 


vi  Testamenti  designalur,  iu  cujus  lectione  per  gra- 
tiam  sancti  Spirilus  internas  menlium  epulas  inveni- 
mus,  quid  in  pisciculis,  quos  benedicens  pariter 
Dominus,  turbae  jussit  apponi?  Sanctos  accipimug 
illius  temporis,  quo  eadem  est  condila  Scriptura, 
vel  quorum  ipsa  Scriptura  fidem,  vitam  et  passiones 
continet,  qui  de  turbulentis  hujus  sxculi  fluctibus 
erepti,  ac  divina  benedictione  consecrati,  refectio- 
nem  nobis  intcrnam,  ne  in  hujus  mundi  transeuntis 
excursu  deficiamus,  exempla  sux  vel  vitae  vel  mor- 
tis  praebuere.  "«^ 

Et  manducaverunt  et  saturati  sunt,  Manducant  de 
panibus  Domini  ac  piscibus,  et  saturantur,  qui 
audienles  verba  Dei,  et  cxempla  intueutes,  ad  pro* 


Et  prcBcepit,  etc.    Supra  in  refectione  quinque  ^  fectum  viUe  correctioris  per  haec  excitari    atque 

assuTgere  festinanl,  quibus  aperie  congruit  iliud 
Psaimistae  :  Edent  pauperes  et  saturabuntur  et  lau- 
dabunt  Dium,  ctc.  (Psal,  xxi). 

Et  $ustulerunt  quod  supererat  de  fratjmentis  septem 
sportas.  Quod  turbis  saturalis  supererat  aposloli 
sustollunt  et  scptem  sportas  impient,  quia  sunt  al- 
tiora  perfectionis  prxcepta,  vei  potius  exhortamenta 
ct  consilia,  quoc  gencralis  fideiium  multitudo  ncquit 
servando  et  iniplendo  altingere ,  quorum  exsccutio 
ilios  propric  respicit,  qui  majore  sancti  spiritus  gra- 
tia  plenius  gencralcm  popiili  Dei  conversalionem 
meulis  alque  operis  sublimilalc  transcendunt.  Qua- 
libus  dicilur  :  Si  vis  perfectus  esse,  vade,  vende  omnia 


im  turba  supra  fenum  viride  discuml)ebat.  Nunc 

Mi  seplem  panibus  reGcienda  est,  supra  terrara  dis- 

praecipitur,  quia  per  scripluram  legis  carnis 

^€»ideria  calcare  et  comprimere  jubemur.  Omnis 

^wumcaro  fenum,  et  omnis  gloria  ejus  tanquam  flos 

f^fd  (Isaim  xl).  In  Novo  autem  Testamento  ipsam 

4|j^«ioque  terram  ac  facullates  temporales  derelinquere 

|»vxcipimur,  vei  certe  quia  moiis,  in  quo  turfoa  do- 

miaicis  panibus  reficiebatur ,  altiludinem,  ut  supra 

«lliimus,   redemptoris  noslri  sigiiificat,  ibi  super 

fenuDi,  liic  super  terram  reficitur.  Ibi  enim  celsitu- 

^o  Cbristi  propler  carnales  houiiiies  et  Hierusalem 

terreDam  carnali  spc  et  dcsiderio  tegitur.  Hic  autem 


■^inota  omni  cupiditale  e^rnali,  convivas  Novi  Tc-  j>  quas  habes,  etc.  {Matth,  xix). 


^latneoli,  spei  perniancntis  firmamcntuni,  tanquam 
*psius  monlis  soliJitas  nullo  feno  interposilo  con- 
^iiebal. 

t^t  accipiens  septem  paneSy  gratias  agenSj  fregit  et 

^abat  discipuli$  suis^  ut  apponerentj  et  proposuerunt 

^^fbof.  Dominus  accipiens  panes,  dabat  discipulis,  ut 

'P^    acceptos   turbsc  apponerent,    quia  spiritualis 

^"^  scientix  tribuens  apostolis,  per  eorum  mini- 

^'^fium  voluit  ecclesiae  suoe  per  orl)ein  vita;  cibaria 

^**Hribui.  Quod  autem  fregit  panes,  quos  discipulis 

^■*et,  apertionem  designat  sacraincnlorum,  quibus 

^^   perpetuam   salutem   nutriendus  erat    mundus. 

^^Ui  enim  ait  ipse  Dominus  :  Et  nemo  novil  fHium 

**'^'  pctery  ncfjur  ratrcm  quis  novity  uhi  ftlius  ct  cui 


Unde  bene  sportje,  quibus  dominicorum  sunt 
condila  fragmenta  ciborum,  propler  septiformem 
splrilus  gratiam  septem  fuisse  memoranlur.  Nam 
quia  sporto!  juuco  et  patmarum  foliis  solent  contexi, 
nierito  iu  saiictorum  significationc  ponunlur.  Juncus 
quippe  super  aquas  nasci  consuevit.  Paima  vero 
viclricem  ornat  manum,  et  junceis  vasis  recto 
coniparantur  electi,  cum  radicem  cordis,  ne  forte 
ab  amore  aiternilalis  arescal,  in  ipso  viUiR  fonte 
collocant.  Assimnlantur  et  eis  qua:  de  paimarum 
sunt  foliis  contexta,  cum  inde  festivam  seternae  re- 
tributionis  mcmoriam  piiro  corde  retinent  ;  et  bene 
turba  quamvis  reliquias  domiuici  prandii  non  ca*- 
pcreli  manducassc  tanien  et  saturata  06se  narratur, 


411 


quia  sunl  noonulli ,  qui  etsi  omnia  sua  relinquere  A 
nequeunt,  lamen  csurienles  ei  sitienles  justiliam, 
saturanlur,  cum    audiendo  mandata   legis  Dei  ad 
vilam  perveniuntseternam. 

Eranl  aulem  qui  manducaverunt  quasi  qualuor 
milliay  et  dimisit  eos.  Bcne  quatuor  millia,  ut  ipso 
etiam  numero  docerent  cvangelicis  se  pasios   esse 

cibariis. 

HEBDOMADA  IX  POST  PENTECOSTEN. 

LECTIO  EEISTOLiE    BEATI   PAULI    APOSTOLI  AD  ROMANOS , 

CAP.  VUI. 

€  Debitores  sumns  non  carni,  ut  sccundum  car- 
€  nem  vivamus.  Si  enim  secundum  carnem  vixeri- 
«  tis ,  moriemini  :  si  autem  Spiiitu  facta  carnis 
f  mortificaverilis,  vivelis.  Quicunque  cniin  Spiritu 


SMARAGDl  ABBATIS  ^li 

Quicumfue  enim  spiritu  Dei  aguntur^  hi  ftlu  Dei 
sunt.  Ac  si  dicerct,  quicunque  merenlurSpirilu  san- 
cto  gubernari,  vel  secundum  doctrinamSpiritus  san- 
cti  vivcre,  hi  sunt  qui  Spirilu  Dei  aguntur,  id  cst 
gubernantur  vel  moventur.  Sicut  enim  muUi  filii 
Dei,  ul  Scriptura  dicit  :  Ego  dixi,  Dii  estis^  ei  /i/tt 
excelsi  omnes  (PsaU  lxxxi  ),  unus  tamen  est  naUira 
fdius  et  unigenitus  de  patre,  per  quem  oraneg  filii 
appellantur.  Ita  et  spiritus  multi  quidem  sunt,9ed 
unus  est,  qui  vere  ex  ipso  Deo  procedit,  et  cseteris 
omnibus  vocabulis  ac  sanctificationis  suae  gratiam 
donat. 

iVoit  enim  accepistis  spiritum  servilulis  ilerum  in 
timore.  (Ex  Primas.)  Judxi  acceperunt  spiritum,  qui 
nullos  ad  serviiutem  cogeret  per  limorem.  Timere 


Del  aguntur,  hi  filii  sunt  Dei.  Non  cnim  acce-  B  eiiim  servorum  est,  diligere  (iliorum.  Sicut  scriplum 


c  pistis  spiriium  servitutis  iterum  in  timore,  sed 
accepistisSpiritum  adoplionis  flliorum,  in  quo  cla- 
mamus  :  Abba  pater.  Ipse  enimSpiritus  tesliino- 
nium  reddit  spiritui  nostro,  quod  sumus  filii  Dei. 
Si  autem  filii  Dci  et  harcdes,  hacredcs  quidem  Dei, 
cohseredes  autem  Christi.  i 
Debitores  sumus  non  carnif  ut  secundum  carnem 
vivamus.  (Ex  Orig.)  Debilorcs  sumus  eoruin,  sine 
dubio,  quas  a  Spiritu  consecuti  sumus,  carni  autem, 
inquit,  non  sumus  debitores.  Neque  eiiim  propterea 
iios  fecit  Deus  ad  imaginem  suam,  ut  carnis  servilio 
essemus  obnoxii,  scd  potius  ut  creatori  suo  anima 
deserviens,  ipsa  servitio  ae  ministerio  carnis  ulere- 
liir.  (Ex  Primas,)  Hoc  totum  agit,  ul  ostendat  eis 


est :  Servus  dominum  suum  timebit,  el  fiiius  diliget 
patrem  suumAXW  ergoqui  operari  charilatis  volunlale 
noiebant,  timoris  necessitate  cogantur,  nos  vcro 
oinnia  voluntarie  operemur,  ut  filios  nos  esse  pro- 
bemur. 

(Ex  August.)  Qui  timore  poenx,  non  amore  justi- 
ti£  opus  legis  facit,  per  hoc  iegis,  quam  velit 
non  esse,  non  est  amicus,  sed  potius  inimicus ;  nec 
niundatur  opere,  qui  immundus  est  voluntatc. 

Sed  accepistis  Spirilum  adoptionis  filiorum  in  quo 
clamamus  Abba  pater,  Qui  vocat  patrem,  filium  se 
esse  profitetur,  debet  ergo  patri  in  moribus  filius  si- 
milis  inveniri,  ne  pro  nomine  quoque  in  Tacuum 
usurpato  majori  poenae  subjaceat,  item  vos  Romani 


iegem  non  esse  necessariam,  qnx  carnalibus  data  ^  in  adoptionem   filiorum  vocaii  estis,  non  sict.t  Ju- 


est. 

Si  enim  secundum  carnem  vixeritis,  moriemini.  (Ex 
Orig.)  Quid  est  secundum  carnem  vivere,  nisi  carnis 
desideria  implere?  Nam  et  alibi  dicit :  Et  carnis  cu- 
ram  ne  feceritis  in  concupi^centiis,  Non  utique  negans 
curam  carnis  habendam  in  necessariis,  sed  in  con- 
cupiscentiis.  Ila  ergo  et  hic  :  Si  enimy  inquit,  se- 
cundum  camem  vixeritiSf  moriemini,  Significat  autem 
innrtem  poenae  aetemx.  Hoc  enim  dicit,  ostendere 
volens,  maxima  in  partem  passionum  desideria  hu- 
niani  corporis  esse. 

Si  autem  spiritu  facta  carnis  morlificaveritis ,  vive- 
tis.  (Ex  Orig.)  Qui  ergo  sccundum  spiritum  agens, 


daei,  qui  subditi  legis  imperio»  in  servitute  teneban- 
tur.  Quod  vero  addidit :  Abba  pater^  patriac  lingiiae 
vocabulum,  idipsum  iteravit,  velut  si  dixissel :  |ia- 
tor  pater,  idem  namque  Abba  quod  et  pater  signift- 
cat,  sed  Abba  Hebra^um,  pater  Gnecum  est  et  LaIi- 
num.  Ut  ergo  utrumque  populum  in  enm  creditu- 
rum,  ab  ulroque  eum  invocandum  esse  doceret, 
utramque  linguam  Apostolus  posuit,  ut  Abba  illi, 
qui  de  Israelitico  populo,  nos  Pater  clnmaremus, 
qui  de  gentibus  ad  fidem  Christi  veniinns. 

Jpse  Spiritus  testimonium  reddit  spiritui  nostro^ 
etc.  Ipse  ergoSpiritus  adoplionis,  per  quem  io  fi- 
lium  quis  adoptatur,  rcddit  testimonium  el  coDfir- 


inortificat  actus  carnis,  vivct  propler  inhabitantem  -^  mat  spiritum  nostrtim,  quia  sumus  fiiii  Dei.  Postea- 


in  se  spiritum  vitx.  Morlincat  autcin  quis  actus 
carnis  hoc  modo,  fructus  cst  spirilus  charilas  , 
odium  carnis  est  aclus,  odium  ergo  per  charitatem 
mortificalur  et  exstinguitur.  Gaudium  simiiiter  fructus 
cst  splrilus,  tristitia  verohujus  s.xculi,qu%  mortem 
operatnr,  carnis  est  actus.  Ilcec  ergo  exstinguilur  si 
sit  in  nobis  gaudium  spirltus,  pax  fructus  est  spiri- 
tus.  Dissensio  et  ^iscordia  carnis  est.  Scd  certum 
est  discordiam  roortificari  pcr  pacem.  Sic  et  in 
patientia  spirilus  patienlia  carnis  exstinguilur,  et 
bonitas  malitiara  periinit,  et  mansueiudo  ferociam 
ct  continentia  inlemperanliam,  et  castitas  impudi- 
citiam  necat.  Talique  ordinc  qui  per  spiritum  actus 
carnfs  viviflcaverit  vivet. 


quam  a  spiritu  servitutis  in  adoptionis  spinlam 
venerimus,  cum  jam  nihil  timoris  inest,  nibil  pro- 
pler  metuin  poenx  gcrimus,  sed  propter  amorem 
Patris  cuncta  perficimus. 

Si  autem  filii  et  haredes^  hceredes  qwdem  Dei^  elc. 
Post  hxc  jam  ex  consequentibus  syllogismum  nedil 
Aposlolus  et  dicit :  Si  Spiritum  adoptionis  accepi- 
mus,  crgo  fiiii  sumus.  Quod  si  filii  sunius,  sine  d«- 
bio  ct  hxredes,  mercedem  nainque  servus  exs|^ 
ctat,  hxreditatcm  filius  sperat.  Et  rursus  aUus 
aJdidit  coiiclusionis  augmcntum  :  Ha^redes  quidemL, 
nit,  Deiy  cohwredes  autem  Chrisli.  Hxres  quis  effi- 
cilur  Dei,  cuin  quac  Dci  sunt  nieretur  accipere»  id 
csl,  incorruptionis,  ct  immortalitalis  gloriam»  thcr 


115  COLLECTIONES  IN  EPISTOLAS  ET  EYANGELIA.  4U 

tnaros  sapientiae  et  scientiac  reconditos.  Cobxredes  A  dictum  est :  Terra  tua  spiuas  et  tribulos  germlna- 
autem  CbrisU*  cum  transfbrmayerit  corpus  bumi- 


Ihaiis  nostrx,  conforme  corpori  claritatis  sux,  sed 

et  cum  illud  adipisci  meruit,  quod  dixit  ipsc  Salva- 

lor  :  Pater,volo  ut  ubi  ego  svm,  et  isti  $int  mecum 

{Joan.  XTii) .  Est  prxterea  et  illa  dignitas  cobxre- 

dmn  Christi,  quod  Pater  quidem  orone  judicium  de- 

ffit  filio,  sed  elFilius  dicit  ad  cobxrcdes  suos  :  Se- 

Mittt  et  vo$  super  duodecim  thronos^  judicantes  duo- 

iecim  tribus  Israel,  ct  boc  modo  bxredes  suos  Cbri- 

stus  non  soUim  in  parlcs  bxreditatis,  sed  etiam  in 

oonsbrtium  polestaiis  adducit. 

EVANGELIUU  MATTUiEI,  CAP.  VII. 

I  Attendite  a  falsis  propbctis,  qui  veniunt  ad  vos 
r  in  vestimenlis  ovium,  intrinsceus  autem  sunt  lupi 


bit  tibi.  Ficus  vero  et  uva  dulcedinem  conversatio- 
nis  nova*,  quam  Dominus  in  nobis  esurit,  et  fervo- 
rcm  dilectionis,  qui  Ixtificat  cor  bominis.  Non  au- 
tem  de  spinis  uvas  n^que  de  tribulis  ficus  coiligitur, 
quia  mensa  adbuc  vetcris  bominis  oonsuctudine  de- 
pressa  simularc  polcst.  sed  fructus  novi  boiniois 
ferre  non  potest. 

Sic  omnis  arbor  bona  fructut  bonos  faeit,  mala 
autem  arbor  fructus  malos  fucit.  Non  potest  arbor 
bona  fructus  matos  facere,  neque  arbor  mala  fructus 
bonos  facere.  (Ex  August.)  Arbor  est  ipsa  anima,  id 
est,  ipse  bomo,  fructus  vero,  opera  bomiiiis.  Nonp 
ergo  potest  malus  bomo  bona  operari,  nec  bonus 
mala.  Ergo  si  vult  bona  operari,  bonus  primo  fiat. 


r  rapaces.    A   fructibus   eorum    cognoscetis   eos.  H  prius  enim  mutandus  bomo,  ut  opera  mutenlur  ;  si 


t  Knnqoid  colligunt  de  spinis  uvas,  aut  dc  tribulis 
c  ficns  ?  Sic  oninis  arl)or  bona  bonos  fruclus  facit. 
c-  Mala  autem  arbor  fructus  malos  facit.  Non  polest 
r  arbor  bona  fnictus  malos  facere,  neque  arbor 
r  mala  fructus  bonos  faccre.  Omnis  arbor  qu» 
r  non  facit  fruclum  bonum,  excidctur  ct  in  ignem 
r  mitteUir.  Igltur  el  fructibus  eonim  cognoscetis 
c  eoft.  Nun  omnis  qui  dicit  mibi  *  Domine,  Domine, 
c  intrabit  in  regnum  coelonim,  sed  qui  facit  volun- 
(  tatemPatris  mei,  qui  in  coclis  est,  ipse  intrabit 
f  in  regnum  coelorum.  » 

Attendite  a  falsis  prophelis,  qui  veniunt  ad  vos  in 
restimentis  ortum,  etc.  (Ex  Hieron.)  Et  de  omnibus 
qaidem  intelligi  potcst,  qui  aliud  babitu  ac  scrmonc 


enim  manet  bomo  in  eo  quod  mahis  est^  et  bona 
opera  babere  non  poiest,  si  manet  in  eo  quod  bonus 
est,  mala  opcra  babore  non  potest.  Sit  ergo  unus- 
quisque  arbor  bona ;  non  se  arbitretur  baberc  fm- 
ctus  bonos  ;  si  manet  arhor  mala,  non  erit  fructus 
borfus,  nisi  arboris  bon» ;  mutct  cor,  et  mutabitur 
opus.  Extirpa  cupiditatcm,  planta  cbaritatem.  Sicut 
enim  est  radix  omnium  malorum  cupiditas,  6>*s  et 
radix  Ofniiium  bonorum  cbaritas. 

Omnis  arbor  quce  non  facit  fructum  bonnm,  exei- 
detur  et  in  ignem  mittetur.  (Ex  Beda.)  Quia  unus- 
quisque  pervcrsus  paratam  cilius  gchcnnae  concre- 
mationem  invenit,  qui  bic  boni  operis  fructum 
facere  coiitcmnit. 


firomittunt,  aliud  opere  demonstrant,   scd  spcciali-  C      ^^^  ^^^^^  ^,,,.  ^-^^^  ^,.^1 .  Domin^,  Domine,  iw- 


ftr  de  hxrelicis  intelligendum,  quia  videntur  coiiti- 
iKntia,  castiutc,  jcjunio,  quasi  quadam  pietatis  se 
ftste  circomdari,  intrinsecus  vcro,  babcnles  ani- 
mam  vencnatum,  simpliciora  fratnim  corda  dcci- 
l^iont.  Ex  fructibus  ergo  anim»,  quibus  innocen- 
tiam  ad  ruinam  trabunt,  lupis  rapacibus  compa- 
rantnr. 

A  fruclitfus  eornm  cognoscetis,  (Ex  August.)  Dixit 
cnim  Domimis  ad  quosdam,  qui  oviun)  vcslitu  se 
indnunt,  intus  sunt  lupi  rapaces,  et  ne  forte  fragi- 
Mlas  bnmana  dignosccre  non  posset  lupum  sub  ovi- 
na  pelle,  ait :  Ex  fructibus  eorum  cognoscetis  eos. 
Qaxrimus  fructus  cbarilatis,  invenimus  spinas  dis- 
sensionis  :  Ex  fructibns  eorum  cognoscetis  eos. 

(Ex  Beda.)Qui  sunt  fructus,  quibus  boni  malive 
dignoscuntur  ?  Apostolus  oslcndit,  dicens  :  Mani' 
festa  autem  sunt  opera  carnis,  quce  sunt  fornicalio, 
immutsditia,  /luruna,  idolorum  servitus,  veneficia, 
inimicitice,  contenliones^  cemulationes,  irw,  rixa*, 
ditunsiones,  hcereses,  invidicp,  homicidia,  ebrietates, 
comessaliones,  et  his  similia.  Fructus  enim  Spiri' 
tus  est  charitas,  gaudium,  longanimitas,  bonitas,  be- 
ntgnitas^  mansuetudo,  fides,  modestia,  continentia, 
eastitaSy  et  bis  similia.  In  his  etcnim  fructibos  qua- 
lis  sit  unusquisque  cognoscilur  bomo. 

Nunquid  colligunl  de  spinis  uvas  aut  de  tribulis 
fcsLs  ?  Spinas  rcor  et  tribulos  sxculi  curas,  ct  pun- 
ctioiics  esse  vitiorum,  dc  qiiibus  peccanti  bomini 


trabit  in  regnum  ccelomm,  sed  qui  facit  voluntatem 
Patris  mei  qui  in  cwlis  est,  ipse  intrabit,  etc.  Sicut 
supra  dixerat  eos,  qui  baberent  vcslem  vitsc  bonse, 
non  recipiendos  propter  dogmatum  nequitiam,  ita 
nunc  e  contrario  asserit,  ne  bis  quidem  accommo- 
dandam  fidem,  qui  cnmpolleant  integritate  fidei,  tur- 
piter  vivant,  et  doctrina^  integritatcm  malis  operi- 
bus  destniant,  utrumque  enim  Dei  servis  necessa- 
rhim  est,  ut  et  opus  sermone,  et  sermo  opcribus 
comprobetiir.  nnic  sententioe  potest  ilUid  videri  con- 
trarium  :  Nemo  potest  dicere  Dominiis  Jesus  nisi  in 
Spiritu  sancto,  sed  modus  est  Scripturarum  dicta 
pro  factis  acciperc,  ut  slaliin  in  consequentibus  ap- 
•|x  probatur,  refulari  eos  qui  jaclant  sinc  operiluis 
scienlhim  Domini,  et  audiunt  a  Salvatorc  :  Rccedite 
a  me,  opcrarii  iniqnitatis,  nescio  vos  (Matth.  vii),  et 
Apostolus  in  bunc  sensum  loquitur  :  Confitcntur  sr 
Deum  scire,  factis  autem  negant. 

HEBDOMADA  X  POST  PENTECOST. 

LECTIO     EPlSTOLiG     BEATI    PAULI    APOSTOLI   AD  COaiN' 

TniOS  I,    CAP.  X. 

f  Non  simus  concupisccntes  malorum,  sicut  et 
c  illi  concupierunt,  neque  idololatrae  efficiamini, 
c  sicut  qiiidam  ex  ipsis,  quemadmodum  scriptum 
c  est :  Scdit  populus  manducarc  et  bibere  et  sur- 
c  rcxcruni  ludcre.  Nequc  fornicemur  sicut  quidam 
c  cx  ipsis  fornicati  sunt,  et  ceciderunt  nna  die  vi- 
«  ginti  tria  millia.  Ncque  tentemus  Christnm,  sicut 


4f5 


SMARAGDl 


c  quidam  eorum  tenlaverunt,  et  a  serpentibus  pe-  A 
i  rierunt.  Neque  murmuraverilis  sicul  quidam  eo- 
f  rum  mumiuraverunt,  et  perierunt  ab  extcrmi- 
i  natore.  Hxc  aulem  omnia  in  figura  contingebant 
c  illis.  Scripta  sunt  autem  ad  correptionem  no- 
«  stram,  in  quos  fines  sxculorum  devenerunt.  Ita- 
«  que  qui  se  existimat  stare,  videat  ne  cadat.  Ten- 
4  tatiovos  non  apprehendat  nisi  humana.  Fidelis 

<  autem  Deus  est,  qui  non  patictur  vos  tentari  su- 
«  pra  id  quod   potestis,   scd  faciet  cum  tentatione 

<  eliam  proventum,  ut  possilis  sustinere.  i 

Non  simui  concujiiscentes  malorum,  ticut  et  itli 
concupierunt.  (Ex  Isidoro.)  In  tertia  dccima  man- 
sione,  quae  vocatur  scpulcra  concupiscentix,  popu- 
lus  rastidiens  coelestcm  panem,  carnes  iEgyptias 
desideravit,  muUosque  subito  voravit  incendium  e  B 
quibus  edocemur,  ut  qui  conyersatione  relinquimus 
sxculum,  et  iEgyptias  ollns,  id  est,  camalium  de- 
sideriorum  fervores  couteropsimus,  non  debere 
rourmurare  contra  ca^Iestem  pancm,  nec  vimlen- 
tias  i£gypliorum,  qui  sunt  magnarum  curuium,  sed 
aimplicem  cibum  mannae,  id  est  puram  coclestem 
vitam  quaerere ;  alioquin  si  post  perceptam  angeli- 
cam  mannam  qux  est  in  coelis  vila  sive  doctrina,  rar- 
sus  carnes  iflgyptias,  quae  sunt  carnales  huju^  sae- 
culi  voluptates  et  concupiscentiae  pristinorum  mo- 
rum,  voluerimus  appetcre,  vorabimus  nauseam,  et 
statim  Domini  igne  torquebimur.  Desiderium  quo- 
que  nostrum  verlitur  in  tumulos,  ut  simus  sepulcra 
dealbataj  qum  foris  apparent  hominibus  specioia^  tn- 
tu$  autem  plena  $unt  ossibu$  mortuorum  (Matth,  C 
xxiu). 

Neque  idololatra:  efficiaminif  $icut  quidam  ex 
ip$i$,  quemadmodum^  etc.  IIIos  tangit  qui  in  idolo 
exsultabantur,  putantes  se  immunes  a  crimine,  ct 
comparat  eis  qui  sibi  in  eremo  vitulum  reccrunt, 
et  adoravemnt  iudentes,  scd  multi  ex  eis  interempti 
perierunt  (Exod.  xxxii,  iVwm.  xxi),  ut  intelligatur  in 
illoruin  bominum  interemptione  significari  vitionini 
necem.  In  talia  quippe  vitia  saevire  nos  jubet  A|K)- 
btuius,  cum  dicil :  Mortificate  membra  ve$tra  super 
terram^  fornicationem,  immunditiam,  luxuriam,  con- 
cupiscentiam  malam,  et  avaritiam,  quce  est  idolorum 
scrvitus  (Col,  iii). 

Neque  fornicemur^  sicut  quidam  ex  ip$is  forni' 
cati  suntf  elc.  Consilium  quippe  dederat  Balaam  rcgi  ^ 
Balaac,  ut  mulicres  in  mcritorio  poneret,  ct  antc 
iaiuias  eorum  aras,  ut  vcuientes  filii  Israel,  priiis 
sacrificarent  idolis,  et  sic  ingredcrcntur  ad  mulie- 
rcs,  unde  esl  fornicalus  Israel  cum  filiabus  Madian. 
Sod  quid  est  quod  isle  Balaam  populum  Dci  posse 
decipi  certa  ratione  coHigit,  dans  consilium,  ut  ex 
illa  parte,  qua  infirmari  noverat  filios  Israel,  per- 
niciosius  eis  laquci  tendercnlar,  iion  dubitaus  eos 
oblata  copia  feminaruin,  foniicalionis  ruiiia  proli- 
iiHS  coUapsuros  quia  concupiscibiles  anirox  eorum 
parles  sciebat  esse  corruptas  ?  Ila  crgo  unuinquem- 
que  nostrum  ncquitia;  vorsuta  nialignilate,  in  figu- 
ra  Balaam  pciteulant,  illispKtcipuc  aflcclibu&  ani- 


ABBATIS  416 

mx  tnsidiosos  laqueos  perstruentes,  %iU2bu3  nos 
senserint  aegrotare,  ut  verbi  gratia,  cuin  viderint 
rationabiles  animae  nostrae  partes  esse  vitiatas  iUo 
nos  ordine  decipere  moliaiitur.  Sed  Phinees  sacer- 
dos  zelalus,  ut  Dci  furorem  placaret,  Zambrim  et 
scortum  Madianitida,  in  pugione  trausfixit,  signifi- 
cans  per  crucem  Domini,  non  solum  idololatriam, 
sed  etiam  omnem  carnis  aflccium,  vel  Goncupiscen- 
tiam  perimi  saeculi,  et  tunc  placari  Deum,  dum  car- 
nis  exstiuguilur  vitium. 

Neque  tentemu$  Chri^tum,  $icut  quidam  eorwmj 
etc.  IIoc  est,  nec  in  tribulationis  pressuVa  tcnlelis 
eum,  qui  vos  tribulationibus  probat.  Narrat  quippe 
liber  Numerorum  quia  percussus  in  cremo  popolas 
Israel  itiucris  longi  ac  laboris  onere  murmuravit, 
ideo  Doininus  miserit  in  illum  ignitos  serpentcs. 
Plagae  igitur  serpentium  ignitorum  venena  sunt  vitio- 
rum,  qux  aniiuam  quam  tangunt  spirituali  mone 
perimuiit,  et  bcne  murmurans  contra  Dominum 
populus  serpcnlium  inoi^sibus  sternebatur,  utcx 
ordine  flagelli  exterioris  ngnoscerel,  quantum  intus 
pernicieiu  niurmurando  paterctur.  Recte  etcnimper 
serpcntes  pcccata,  quae  animam  simui  ct  coipus  ad 
iuteritum  trahunt,  cxpriinuntur. 

Neque  murmuraveriti$,  $icut  quidam  eomm  ffifKr-> 
muraverunt,  ctc.  Quod  autem  dicit  pcriemnt  ab  ex- 
teinjinnlore,  aut  ab  aiigelo  intelligitur  perculienti, 
aut  igni  devorante. 

//rrc  autem  omnia  in  pgura  contingcbant  illis^  scri' 
pta  sunt  autem  ad  correptionem  nottram,  (Ex  Pri- 
mas.)  Omnia  quae  eis  contigcmnt  sccunduro  fada 
sua  recepcniut,  sed  tamen  idco  scripta  sunt,  ne  tm 
puteinus  inipune  peccarc.  Si  enim  adhuc  paryulis 
aut  rudibus  non  pcpercit,  quanlo  magis  nobis,  qd 
legis  perfectionem  accipimus,  nou  parcet,  si  talia 
fccerimus ! 

(Ex  Hieron.)  Iii  illa  scriptura  quae  Yeteris  Testa- 
menti  dicitur  Novum  Testamentum  absconditum  la- 
tel,  tanquam  in  fcce  corporalium  sacrnmentonin. 
Circuincisio  caiiiis   intcHigitur  circiiiucisio  corJis. 
Toinpluin  intolligitur  corpus  Dumini.    Tcrra  repro- 
inissionis  inlcUigilur  rcgnuin  c<eIonim.    Est  typns 
vel  figura  pr.rscnliuin  et  pr.eteritorum,  cl  futurarum 
reruiii  ignotaruni.    Praiteritorum  typus  est   cale- 
cuincnorum  huniililas,  typiiin  cniin  gcrunt  Adae  de 
paradiso  cxpulso.   et  cx  coiiseionlia  delictorum  divi^ 
num  metueiitis  aspectum,  propter  quod  et  per  po* 
blicum  capitibus  tectis  incedunl.  Pra^entium  tjpo»' 
csl  vcstis  Aaron,  qiiae  duodccim  tribuum  nomina  la- 
pidibus  insignifa  gestabat,  ostendens  so  pro  omnibw 
(Iiiodainmodo  popiilis  supplicare.    Futurorumtypus 
est  iii  duobus  filiis  Isaac,  in  quibus  duo  Testamenta- 
monslrata  sunt. 

In  quos  fines  $iTculorum  dcvcnerunt,  Id  est,  in 
qtios  tota  jiislitiie  pcrfectio  cadit,  sicut  scriptuni 
est :  Finis  enim  legis,  Chri$tn$  adju$titiam  (Hom,\], 

Itaque  qui  se  existimat  starcy  vidcat  ne  cadoi,  (El 
Piimab.)  IIoc  cst,  nc  cadal  in  iJnlolatiiam,  vcl  scan- 


i!7  COLLECTIONES  IN  EPISTOLAS  ET  EVANGELIA.  4IS 

dalum  frainim,  propier  hoc  ipsiini  qiiod  stare  gloria-  A  slro  facienda  est  in  aliquo  fraus,   ut  de  ipsa  fraade 


tar,  cftdU  enim  dum  superbil. 

Tentaiio  vos  non  apprehendat,  nisi  humana,  Hu- 
inana  lentatio  intelligi  potest  civilis  et,  ut  diclum 
est,  tolerabilis  afflictio.  Sicut  in  aiio  loco  dicit  : 
Humanum  dico  propter  infirmitatem  carnin  vestrce 
(ftom.  Yi),  id  est,  quod  facile  et  suscipi  et  impleri 
possit  cum  bona  voluntale.  Quis  vei  sibi  vei  aiiis 
ceusulit,  si  faiiatur  in  aliquo  per  ignorantiam  lera- 
pAraliam,  quia  et  hoc  temporalilcr  ngit,  et  modura 
ageudi  non  tenet  quem  debebat ;  huniana  tenlalio, 
sWe  irasci  est  humanum,  iram  perQcere  diaix)- 
iicuml 

Fidelis  autem  Dem  esly  ftit  non  patitur  vos  ten- 
iarituper  id  quod  polentis,  (Ex  Augusl.)  Fideiis  qui 


eleemosynas  faciamus,  aut  eos,  a  quibiis  recipi  vo- 
lumus  in  tabernacula  seterna,  tanquain  debitores 
Dei  et  Donuiii  nostri  fas  est  inlelligi,  cum  justi  et 
sancti  significentur  hoc  loco,  qui  eos  introducunl 
in  tabernacula  xtcrna,  qui  necessitalibus  suis  ler- 
rena  bona  communicaverinl,  sed  eliam  e  conlrario 
dicuntur  isl?c  simililudines,  ut  inlcliigamus,  si  lau- 
dari  potiiit  ilie  a  domino,  cui  fraudera  /acicbat, 
quanto  amplius  placeant  Domino  Dco  qui  secunduin 
ejus  pra3ceptuni  illa  opera  faciunt.  Villici  sane  vo- 
cabulo  discimus  eos  qui  pccunias  babcnt,  non  jani 
domui  suoc,  sed  alicncc  poiius  rei  dispeusalore^ 
esse  putandos,  qui  si  juxta  hujus  servi  exenipluui 
sedulo  finiend^e  viliicationis   ac  ratioiiis  rcddendx 


se  pollicitus  est  sui   nomiuis  causa  tribulationera  B  tempus  prxviderint,  facile  tcn*enorum  delectaiiouc 


siistJncDtibus  adfuturum,  ut  illud  :  Multce  tribula- 
tiom  istorumf  et  de  his  omnibus  liberavit  eos  Do- 
minus  {PsaL  xxxiii).  Ipse  vos  faciat  stare  firmiter, 
etvirtutem  tribuet  tolerandi,  qui  vos  docuit  rogare 
diceos,  Nc  patiaris  nos  induci  in  tentationera 
(Mtttth.  vi). 

Sed  faciet  cum  tentatione  etiam  provefitum  ut 
^isitis  siistinere,  LI  esl,  non  anipliorem  vobis  tri- 
iMilationem  venire  palielur,  quam  sustinere  possilis, 
s^faciet  proventum,  id  est,  illnd  vobis  faciet  pro- 
venire,  quoJ  possitis  sustiuciv,  aut  de  ipsa  tribula- 
iione  lucrum  animde  acquircre. 

EVANGELIUII    LUC.€,  C\P.  XVI. 

(  Homo  quidam  erat  dives,  qui  liabebat  viliieum. 


simul  et  dilectione  nudati,  plus  siiji  de  amicis  con- 
quirendis  in  futuro  quam  divtiis  in  prjesenti  coili- 
gendis  prospicere  curabiint. 

Ait  autem  villicus  intra  se :  Quid  faciam  /  quia  Do- 
minus  meus  aufert  a  me  vilHcationem  :  fodere  non 
valeo,  Ablata  quippe  viliicationc,  foderc  non  vale- 
mus,  quia  iinita  bac  vila  in  qua  tum  licct  opcrari, 
nequaquam  ultra  bene  conversationis  frucluin  li- 
gone  devotse  compunctionis  licet  iiiquirere. 

Mendicare  erubesco^  etc.  Mendicare  confusiouis 
est,  Ulo  scilicet  pessimo  genere  mendicaiiili,  qno 
virgines  illae  fatux  mendicasse  referunlur,  qua;  iiH 
gruenle  temporenuptiarum,oIeo  virtuluin  ucricienle, 
sapientifous  dixerunt :  Date  nobis  de  oleo  vestro^  qniu 


et  hie  diffamatus  est  apud  illum,  quasi  dissipas-  ^  lampades  nostrce  exstinguntur  (Matth,  x\v),  et  qiiod 


<  set  bona  ipsius.  Et  vocavit  illum  et  ait  illi :  Quid 
(  boc  audiode  te,  reide  ralionem  villicationis  tuae, 
( jam  eDim  iion  poteris  villicare.  Ait  autem  villicus 
I  intra  se.  Quid  faciam?  quia  dominus  meus  au- 
( fert  a  me  villicalioncm  :  fodcre  non  valco,  men- 
(  dicare  erubesco.  Scio  quid  faciam,  ut  cum  amo- 
( tus  fuero  a  villicatione  rccipiant  mc  in  domos 
( saas.  Convocatis  itaquc  singuli^  debitoribus  do- 
(  mini  sui  dicebat  primo  :  Quantum  dcbes  domino 
( tneo?  At  ille  dixit :  Centum  cados  olei.  Dixitque 
(  illi  :  Accipe  cauiionem  tiiam,  ct  sede  cilo,  scri> 
(  beqiiinquagiuia.  Deindc  aiio  dixit  :  Tuveroquan- 
(  lum  debes?  Qui  ait  :  Ccntum  coros   tritici.  Ait 


Salomon  ait :  Propter  frigus  piger  ararc  nolui:,  mcu- 
dicabit  ergo  wstate,  et  non  dabitur  ei, 

Convocatis  itaque  singulis  debitoribus  domini  sui, 
dicebat  primo  :  Quantum  debes  domino  meo ?  c.t  ille 
dixit :  Centum  cados  olei;  dixitque  illi :  xiccipe  cautio- 
nem  tuamy  et  sede  cito,  scribe  quinquaginla.  Deinde 
alio  dixit :  Tu  vero  quantum  debes  ?  qui  ai/,  centum 
coros  iritici ;  ait  illi :  Accipe  litteras  tuas,  scribe  octo- 
ginta,  Cadus  Gnece  amphora  est,  continens  urnas 
tres.  Corus  vero  modios  triginta  complectitur. 
Quod  autcm  de  centum  cadis  olei,  quinquaginta 
scribi  fecit  a  debilore,  et  de  ccntum  coris  trilici 
octoginta,  ad  nihil  aliud  valere  arbitror  nisi  ut  ea 


(  iHi :  Accipe  iitteras  tuas  et  scribe  octoginta.  Et  j.  quae  similitcr  in  sacerdotcs  atque  in  Levitas  Judxi:s 

'    '     '      '  *"' —   ?-?—?.-.?-    — • quisque  operatur,  in  Christi  Ecclesia  abundct  jnfili- 

tia  ejus  super  Scribarum  et  Pharisceorum,  ut  cuiii 


(  laudavit  dominus  villicum  iniquitatis,  quia  pru 
(  denter  fecissct,  quia  filii  hujus  sxculi  prudentio- 
( res  fiHis  lucis  in  generatione  sua  sunt.  Et  ego 
(  dico  vobis  :  Facite  vobis  ainicos  de  mammona 
(  iniquilatis,  ut  cum  defeceritis,  recipiant  vos  iu 
(  xtema  ta^bernacula.  > 

Hmo  quidam  erat  divcSy  qui  habebat  villicum  et 
hic  diffamatus  est  apud  t//t<m,  quasi  dissipasset  bona 
(psius,  et  vocavit  t//um,  et  ait  illi :  Quid  hoc  audio  de 
tr  ?  redde  rationem  villicationis  /tio*,  jam  enim  non  po- 
'<n«  villicare.  (Ex  August.)  In  villico  hoc,  quem  do- 
'^ons  ejiclebat  de  villicatu,  et  laudavit  eum,  quod 
"^  fotumm  sibi  prospcxerit,  non  omnia  debemus 
^^  ^oiitanJum  sumerc.  Non  enim  aut  domuio  no- 


illis  decimas  darent,  isti  dimidias  dent,  sicut  iioii 
de  fructibus,  sed  de  ?psis  suis  bonis  fecit  Zachxus. 
Aut  certc  duplices  decimas,  aut  duas  deciinas  dando 
superet  impendia  Judxorum.  Nisi  forte  quis  simpli- 
citer  accipiendum  putct,  quod  omnis  qui  indigentiani 
cujuslibet  pauperis  sanctorum,  vel  ex  dimidia  vcl 
certe  ex  quinta  parte,  quantum  viginti  vel  quinqua- 
ginta  ad  cenlum  sunt,  alleviavcrit,  cerla  suae  iniseri- 
cordise  sit  mercede  donandus. 

Et  laudavit  dominus  villicum  iniquitatiSf  quia  pru- 
denter  fecissetj  quia  filii  hujus  scpculi  prudentiores 
filiis  lucis  in  generatione  sua  sunt,  Audiant  sapieii- 


4t«  -SMARAGM  ABB/ITB  4i0 

tet  hujus  sacculi,  ut  stullam  sapientiam  deserere,  et  A  percipile.  (Ex  Orig.)  Prottt  dueebamini,  a  qao  vel 


sapientem  Dei  stullitiam  queant  discere,  quanli 
eorum  sapientia  diviua  xquitas  sestimaverit,  quos 
non  vere  prudeutcs,  sed  in  generatione  ^ua  pruden- 
tes  esse  com  nemorat.  Juxta  lioc  quod  alibi  dicilur : 
VcB  qui  $apiente$  estis  in  oculis  ventris,  et  coram 
vobismetipsis  prudentes.  Nec  non  et  amalores  xtcrnae 
vitac  fiiios  lucis  appdlando,  nonaliud  eos  qui  sapien- 
tes  sunt,  ut  faciant  mala,  bene  autem  facere  ne- 
scierunt,  quam  filios  arguit  esse  tcnebrarum.  Filii- 
autem.iucis  et  iilii  hujus  soiculi  vocanUir,  quomodo 
fiiii  regniet  filii  perditionis,  cu>is  enim  agitquisque 
opcra,  ejus  cognominatur  ct  fllius. 

Et  ego  vobis.dico^  facite  vobis  amicos  de  mammona 
imquitatiSy  ut  cum  defeceritis^  recipiant  vos  in  aterna 


aquibus?  a  spiritibas.Deaipe  maligois  duccbamiDi 
ad.opera  peccatorum. 

Ideo  notum  vobis  facio,quod  nemo  in  tpirUu  Dm 
loquenSf  dicit,  etc.  Qui  anathemalizat,  id  esl,  q«i 
cum  quadam  detestatione  abnegat  Dominum  Jesam, 
non  habct  Spiritum  sanctum,  et  qui  credit  in  J)omi* 
num  Jesum,Spiritum  sanctum  habet,  et  quia  iegimus, 
QuiFilium  non  habet  nec  Patrem  habet,  agnoscere 
ex  hoc  testimonio  possumus,  quod  qui  (Jiristuni 
non  credit,  nec  Spiritum  sanctiun  hatiere  CFedendut 
cst,  sicut  legimus  ad  Romanos  :  Si  quis  autem  Sptn- 
tum  Christi  non  habet,  hic  non  est  ejuB  (ilom.  Tiu). 
Quomodo  ergo.operarios  iniquitatis  Domiouft  dqd 
cognoscit,  eliam  si  virtutes  sint  operati,  ita  ei  .Dens 


tabemacula.  Mammona   iniquitatis,  ab  boc  appeliat  j)  malis  operibus  denegatur. 


istam  pecuniam,  quam  possidcmus  ad  tempus ,  quia 
manimona  divitiae  interprelantur.  Nec  sunt  istx  di^ 
viti»  nisi  iniquis,  qui  in  eis  constituunt  spem  alquo 
copiam  beatitudinis  su£.  A  justis  vero  cum  haec  pos- 
sidenlur,  est  quidem  ista  pecunia,  sed  non  sunt  iliis 
divitixnisi  coclestcs  et  spirituales,  quibus  indigen- 
tiam  suam  spiritualiter  supplentes,  exclusa  egestate 
miseri»,  beatitudinis  copia  dilabuntur.  Si  autem  lii 
qui  praebent  eleemosynam  de  iniquo  mammomc  fa- 
ciunt  sibi  amicos,  a  quibus  in  aslerna  taberuacuia  rc- 
cipiantur,  quanto  magis  hi,  qui  spiritualcs  largiua- 
tur  epulas,  qui  dant  cibaria  conscrvis  in  tempore 
Buo,  certissima  debent  spe  sumnuc  retributionis 
crigi. 

HEBDOMADA  XI  POST  PENTECOSTEN. 

LECTIO   EPlSTOLfi    BEITI    PiMlLl    APOSTOLl    AD    CORI!<- 

THI08,  1,  CAP.  XII. 

f  Scitis  quoniam  cum  gentes  cssctis  ad  simula- 
cra  muta  prout  ducet)amini  euntcs.  Ideo  notum 
vobis  facio,  quod  nemo  in  Spiritu  Dei  loquens, 
dicit  anatbema  Jesum.  Et  nemo  potest  dicere 
Dominus  Jesus,  nisi  in  Spiritu  sancto.  Divisioncs 
vero  gratiarum  sunt,  idem  autem  Bpiritus,  et  di- 
visiones  ministrationum  sunt,  idem  autem  Domi- 
nus  et  divisiones  operatioDum  sunt,  idem  vero 
Deus,  qui  operatur  omuia  in  omnitMis.  Dnicuique 
autem  datur  manifestatioSpiritus  ad  uliiitatcm. 
Alii  quidem  perSpiritum  datur  sermo  sapientije, 
alii  autem  sermo  scientiae  secundum  cumdemSpi- 


Et  nemo  potest  dicere  Dominus  Jesus^  fii<i.JMi 
ritu  sancto.  Hoc  est ,  sine  causa  fatetur  aliquis  Do- 
minum  Jesum,  qui  non  iutegre  credit  :ia  Spirilnm 
sanctum ,  vel  sine  causa  eum  verbis  ooofiletur , 
qui  factis  negat.  Docet  ad  Gorinthios,  nisi  ia  Spi- 
rilu  sancto,  id  est,  in  bonis  operibus  couversaDles 
Dominum  Jesum  dicant,  aliter  eis  prodesse  dod 
posse. 

Divisiones  gratiarum  sunt^  etc.  Hoc.est,  dod  solun 
donalinguarum,  scd  diversorum  charismatum  geoera 
dispensantur  a  Domino ;  hic  vult  ostendere  jgralias 
Spiritus  sancti  divisas  essc,  non  ipsum. 

Et  divisiones  ministraiionum  sunt,  etc.  Quibus  ec* 
clesiastica  miuisteria  distribuuntur  ei  oiQcia,qax  mi- 
€  nisteriainsequeniibus,Spiritu  sanc(o,idest,Deodli- 
ponente,  ordinala  commemorat  dicens  :  QuosdtB 
quidcm  posuit  in  Ecclesiam  priniuiu  apostoloit,  delD- 
dc  prophctas,  eic.  Dicendo  enini,  idem  autem  Spiri- 
tus,  idem  vero  Deus,  ostendit  se  omnino  de  SpiriUw 
sancti  divinitaie  dissercre. 

Et  divisiones  operationum  sunt.  Id  est  qaibiis  di- 
versae  .vrrtutcs  operabantur,  hoc  est  diceret  iden 
spiritus  sauctus  qiy  operatur  omnia  haec  in  omuibas» 
id  est  fldcli^us  atquc  crcdcntibus. 

IJnicuiquc  datur  manifestatio ,  etc.  MaDifeitalkl 
Spiritus,  id  est,  ut  inanifcstetur  illumSpirilum  saiH 
ctum  accepissc  ad  utilitatcm  salulemque  molloram. 
Non  cuim  pro  sua  tantum,  sed  pro  iideiium  cansa 
gratiaruro  muneribus  locupletantur.  Sive  ad  ulilila- 


ritura,  alteri  fides  in  eodem  Spiritu,  alii   gralia  1>  lem  incredulorum,  ut  credant,  el  ut  credeotcs  fir< 


sanilatum  in  unoSpiritu,  alii  operalio  virtutum, 
aiii  prophetia,  aiii  discrctioSpirituuin,  alii  gcncra 
linguarum ,  alii  interpretatio  sermonum.  Il;cc 
4  autein  omnia  operatur  unus  atque  idcm  Spirilus, 
4  dividcns  singuiis  prout  vuit.  > 

Scilis  quoniam  cum  genles  essetis,  etc.  llic  sensus 
iliccntis  hoc  parum  verbis  videtur  -aperire  :  cuui 
gentes  essetis  a  magis  vei  ab  aruspicibus  idolo- 
fum  ol>edicntiam  prestabatis,  qui  vos  ad  simulacra 
muta  et  morlua  perdiicebant.  Nunc  vero,  quia  reii- 
gioiie  suscepta,  capacioris  sensu  esse  debetis,  litien- 
iius  acquicscite  saluti,  et  promptius  ol>edite  veritati, 
et  quod  in  potitiam  vestram  dcpono,  attcnta  mcute 


incntur.  Sive  uianifestatioSpiritus,  eo  quod  perdo- 
ctrinam  spiritalein  unicuique  manifestam  facial 
coiiscientiain  suam,  sicut  in  coDsequentibus  dici!» 
quia  pcr  propheticam  casligationem  occulta  cordis 
cjus  manifesta  fiunt.  Ycl  quodSpiriiu  iUumiuami 
sensus  honiinuiu  spirituali  discretione  cognotcal. 

Alii  quidem  pcr  spiritum  Scnctum  datur  $erma  tor 
fneniia*.  Uoc  est,  ul  sapienier  et  apte,  et  rationaliili- 
ter  possit  dissercrc  et  docere,  quod  gralk^  iospira- 
tione  percepit. 

Aiii  quidem  sermo  scientia:.  Scieolia  etl,  aol 
aperire  mystcria,  aut  scire,  aut  narrare  pnelerila, 
aut  judicii  fuiura  prxdicerc 


c2f 


COLLECTIONES  IN  EPISTOLAS  ET  EVANGELIA. 


Alteri  fidei  in  eodem  Spiritu.  Hic  fides  duplicitcr  A  prospiceret,  in  diesua,  qux  ad  pacem  ei  esse  po- 


inlelligitur,  non  solum  quae  trinitalem  cnpaci  corde 
percipiat,  sed  quae  ardenti  pcrfectione  sigiia  et  pro- 
digin  possit  operari,  de  qua  Dominus  in  Evangelio 
didt  :  Si  habueritis  fidem  sicut  granum  nnapts,  dice- 
t't  huic  monti,  et  rel.  {Luc,  icvii). 

Alii  gratia  curationum  in  uno  Spiritu,  Id  est,  per 
quam  infirmis  conferat  sanitalem. 

Aliioperatio  virtutum.Ver  quam  illuminarecxcos, 
obsessos  absolvere,  mortuos  valeat  suscitare. 

Alii  prophetia.  Per  quam  moralia  docet  vel  de 
retributionls  die  aut  meatuenda  aut  speranda  prae- 
dical. 

AIH  ditcretio  spirituum.  Id  cst,  ut  qrtaUs  nnasquis- 
que  spiritus  vcniat,  vel  quid  e\  Deo,  qaid  ex  advcr- 


sario  in  hominum  actione  versetur,  pmdenti  exami-  B  gitur. 


terant  habebat.  Nunc  autem  abscondita  sunt  ab  ocu- 
lis  tuis.  Si  enim  a  cordis  ejus  oculis  mala  quae  im- 
minerent  abscondita  non  essent,  laeta  in  praesentibus 
prosperis  non  fuisset. 

Quia  venient  dies  in  te,  et  circumdabunt  te  inimici^ 
elc.  Ilaec  omnia  a  Vespasiano  et  Tito  facia,  nulhis 
qni  historiam  eversionis  ejusdem  civiialis  icgil , 
ignorat. 

Et  nonrelinquent  in  te  lapidem,  etc.  H^c  etiam 
ipsa  jam  ejusdem  civiiatis  transmigratio  testatur, 
qui  dum  nunc  in  eo  loco  constructa  est,  ubi  extra 
portani  fuerat  Dominus  crucifixus,  prior  illa  Hicru- 
saiem,  ut  dicitur,  funditus  est  eversa,  cui  ex  qua 
calpt    eversionis   siue  pi£oa  fuerit  illata  su))|iin- 


natione  disculiat. 

Aiii  interpretatio  sermonum.  h\  est,  quia  allius 
lnterpretari  poterat,  quae  peregrino  sermone  aiias 
loqnebatur. 

Mtec  omnia  operatur  unus,  etc.  Hic  ostendit  se 
nperiiis  totum  de  sanctiSpiritus  disseniisse  virtuti- 
.bit,  et  ipsam  Jogi  sermoue  Deum  se  et  Dominum 
rpredicasse. 

DivideAs  singulis  prout  vult.  Dividcns  non  ipse 
divisus,  divisiones  vero  dictae  sunt,  sicut  membro- 
.mm  in  corpore,  quta  non  idem  valent  aures  quod 
oculi,  al(iue  ita  membra  cxtera  divcrsis  oificiis 
alqoe  concorditer  distributa.  Quae  tamen,  cum  sani 
iomiis,  una  aeque  diversa,  nec  alibi  majore,  alibi 


Eo  quod  non  cognoveriSf  elc.  Creator  quippe  om- 
niom  per  incarnalionis  suse  myslcrium  hanc  visi- 
tarc  dignatus  est,  sed  ipsa  timoris  et  amoris  illius 
recordata  noii  est. 

Et  ingressus  lemp/tfm,etc.Qui  euininarrav.t  futiira 
mala  ventura,  et  protinus  tempium  ingiessus  csi, 
ut  de  iUovendentes  et  emenies  ejiceret,  profecto 
innoluit,  quia  ruina  populi*maximeex  culpa  sacer- 
dotum  fuit.  Domusergoorationis  speiunca  lalronum 
facta  fuerat,  qui  ad  hoc  in  tempio  assistere  noverant, 
ut  aut  non  dantes  mnnera  studereut,  corporaliter 
persequi,  aut  dantes  spiritualiter  necare. 

Videns  enim  civitatem ,  etc.  Hoc  semel  egit  cum 
perituram    civitatem  esse  nunliavit.  Hoc  quotidie 


niinorc,sed  cum  sintuuumcorpus,  communiet  parili  ^  redemptor  noster  per  electos  suos  agcre  noa<cessat. 


talute  cong^udent. 

EVA?fGELIUX  LUCiS,  CAP.  XIX. 

c  Cnm  appropinquaret  Jesus  Hierusalem,  videns 
c  dritatem,  flevit  super  iilam  dicens  :  Quia  si 
c  cognovisses  et  tu,  et  quidem  in  hac  dle  tua,  quae 
c  ad  pacem  tibi,  nunc  autem  abscondita  sunt  ab 
c  oculis  tuis,  quia  venient  dies  in  te,  et  circumda- 
c  bunt  te  inimici  tui  vallo,  et  circumdabunt  te  el 
<  coangustabunt  te  undiquc,  et  ad  terram  proster- 
c  nent  te,  et  filios  tuos  qui  in  te  sunt.  Et  non  re- 
c  llnquent  in  te  lapidem  super  lapidem,  eo  quod 
c  non  cognoveris  teropus  visilationis  tux.  Et  ingres- 


cum  quosdam  ex  bona  vita  ad  niores  reprobos  pcr- 
venisse  oonsiderat.  Plangit  eos  qui  nesciunl  cur 
plangantur,  qui,  jnxta  Saiomonis  verba,  Iwtantur 
cum  male  fecerint  et  exsultaitt  in  rebus  pessimis  {Prov. 
ii).  Qut  si  damnationem  suam,  quse  eis  imininet 
agnovissent ,  semettpsos  cum  lacrymis  clcctorum 
plangerent. 

Et  quidem  in  hac  die  tua^  qucc  ad  pacem  tibi.  Suain 
hic  diem  iiabct  auima  per\'ersa,  qnx  transilorio  gau- 
det  in  tempore,  cui  ea  qua^  adsunt  ad  paccm  sunt. 
Quia  dum  ex  rt^bus  temporalibns  Ix^tatur,  duin  ho- 
noribus  exloliitur,  dum  in  carnis  voluplutc  resolvi- 
tur,  dum  nuUa  venturcc  pcenae  forniidine  terretur. 


c  sos  in  templnm,  cocpil  ejicere  vendentes  in  illo 

i  ct  cmentes,  dicens  iUis  :  Scriptum  est,  quia  do-  j.  Pacem  habet  in  die  sua,  quic  grav»  damnationis  suaj 

i  mus  mea  domus  orationis  est ;  vos  aulem  fecistis      scandalum  in  die  habcMl  aliena.  Ibi  enim  affligenda 


(  iliam  speluncam  latronum.  Et  erat  docens  quo- 
<  tidie  in  templo.  > 

Cicm  appropmquaret  Jesus  Hierusalem  ,  videns 
mtatem,  flevitsuper  illam.  (Ex  Beda.)  Flevit  etenim 
pinsTcdcmptor  subversionem  perfidx  civitatis,  qua; 
t  Vespasiano  et  Tito  Romanis  piincipibus  facta 
«51  ci. 

IHeenSf  quia  si  cognovisses  et  tu.  Subaudi  fleres, 
^pueinodo,  quia  nescis  quod  imminet,  exsultas.  Ruina 
<^nimqnae  ilU  imminebat,  ipsa  sibi  civitas,  id  est, 

• 

'PSa  plebs  civitatis  ignorabat. 

^t  qttidem  in  hac  die,  quce  ad  pacem  tibi.    Gum 
^>Qi  camis  se  voiuptatibus  darct,  ventura  mala  non 


est,  ubi  justi  ixtabuniur. 

Nunc  autem  abscoudita  sunt  ab  ocuUs  tuis.  Per- 
vcrsa  quippe  aniina  rcbus  pracsentibus  dedita,  in 
terreuis  voluplatibus  resolula,  abscondit  sibi  mala 
sequcntia,  quia  praevidere  futura  rcfugit,  quai  pnx'- 
scntcm  Ijelitiam  perturbcnl,  duin  quac  in  praiscnlis 
vitae  oblectatione  descrit,  quid  aliud  quain  clausis 
oculis  ad  igncm  vadit. 

Quia  venient  dies  in  te^  et  ctrcumdabunt  tc  inimici 
tui  vallo.  Qui  unquam  sunt  humanac  anima;  majores 
inimici  quam  maligni  splrilus,  qui  hanc  a  corpure 
exeuntem  obsident,  quam  in  carnis  amorc  posilani 
deceptoriis  ddectationibus  fovcnt,  qiiam  vullo  cir- 


41S  SMARAGDI 

eDmdint,  qni  ante  mentis  ejus  ocnlos  reduclis  ini-  A 
quilatibus  quas  pcrpetravit,  hanc  ad  societaLem  suae 
dauinationis  traheiites  coarctant. 

CircumdabuRl  te  et  coangu$tHbutU  te  undique,  Ma- 
ligni  quippe  spiritus  undiquc  auimam  angustanti 
quando  ci  non  solum  opcris,  scd  eliam  locutionis, 
atque  insupcr  cogitationis  iniquitates  replicant,  ut 
qux  prius  se  per  mulla  dilatavit  in  scelere,  ad  extre- 
mum  de  omnibus  anguslclur  in  rctributione. 

Et  ad  lerram  consternent  te,  et  fHios  tuo$  qui  in 
tc  suttt,  Tunc  anima  per  cogitationem  reatus  sui  ad 
terram  conslcrnilur,  cuui  caro  quam  vitam  &aam 
crcdidit,  rcJirc  ad  pulverem  urgctur.  Tunc  in  mor- 
tem  Qlii  illius  cadunt,  cum  cogitationes  illicit»» 
qu9e«modo  ex  illa  prodcunt,  in  extrcma  vitae  ultione 
dissipantur  :  Sicut  scriplum  est :  In  illa  die  peribunt  B 
omnes  cogitationes  eorum  {Psal,  cxlv).  Qiiae  scilicet 
dune  cogitationrs  intcUigi  ctiam  per  lapideam  signt- 
ficalionem  valont. 

Et  non  reimquenl  in  te  lapidem  super  lapidem, 
Pervcrsa  clenim  meus  cum  pcrversx  cogitationi 
adhuc  perversiorem  adjicit,  quid  aliud  quam  lapidem 
super  lapidem  ponit :  sed  in  destrucla  civitate  super 
lapidem  Japis  non  rclinquctur,  quia  cum  ad  ultio- 
ncm  suam  auima  ducitur,omnis  ab  ilia  oogitationum 
suarum  constructio  dissipatur. 

Eo  quod  non  cognoveris  tempus  visitationis  tuce, 
Pravam  quamquc  animam  omnipotens  Deus  modis 
mullis  visilarc  consucvit.  Nam  assidue  hanc  visitat 
pncceplo,  aliquando  autcm  flagello,  aliquando  vero 
miraculo,  ut  ct  vcra  qusc  ncscicbat  audiat,  et  tamen  C 
adbuc  supcrbicns  atquc  conlemnens,  aut  dolore 
compuncta  rcdcat,  aut  beneficiis  devicta,  malum 
quod  fc(  it  cnibescat.  Scd  quia  visitationis  suae  tem- 
piis  mir.ime  cogiioscit,  illis  in  extremo  vitae  inimicis 
traditur,  cuin  quibus  in  xterno  judicio  damnationis 
perpelux  societale  colligatur. 

Et  ingressus  templum  cccpit  ejicere  vendaites,  etc. 
Sicut  templum  Dei  in  civiiate  est,  ita  in  plebe  fideli 
viia  religiosorum,  et  sxpc  nonnulli  rcligionis  habi- 
tiim  sumunt,  sed  dum  sacrorum  ordinum  locum  per- 
cipiunt,  sanctx  religionis  ofiicium  in  commercium 
terrcna;  ncgotfationis  trahunL  Vcndeutes  quippe  in 
lcmplo  sunt,  qui  hoc,  quod  quibusdam  jurc  compe- 
tit,  ad  pracmiuin  largiuntur.  Jiistitiam  enim  vendere, 
csl,  hanc  pro  praemii  acccptione  servarc ;  cinentes  ^ 
vcro  iu  templo,  sunt  qui  dum  Iioc  persolvcre  proxi- 
mo  quod  justum  est  iiolunt,  duniquc  rcm  jure  de- 
bitam  tdctte  contemnuni,  dato  patronis  praunio 
cmunt  pcccatuni. 

Domus  mea  domus  orationis  est^  vos  autem  fecistis 
illam  speluncam,  ctc.  Quia  dum  non  nunquam  per- 
versi  homines  locum  rcligionis  tencnt,  ibi  malitix 
susc  gladiis  occidunt,  ubi  vivificare  proximos  ora- 
lionis  suieinterccssione  debuerunt.  Templum  quoque 
et  domus  Dei  est  ipsa  mens  aique  conscientia  fide- 
liiim,  quie  si  quando  in  laesione  proximi  perversa 
rogitalioncs  profcrt,  quasi  in  spelunca  lalfones  resi- 
dcni,  et  simplicitcr  gradicntes  interficiunt,  quando 


ABBATIS  424 

in  eos  qoi  in  nuUo  rei  sunt,laes!oDis  gladios  defignnt. 
Mens  euim  fidelium,  non  jam  domus  orationis,  sed 
spelunca  latronis  est,  quando  relicta  innocoutia  et 
simplicitate  sanctitalis,  illud  conatur  agere,  unde 
valeatproximis  nocere ;  sedqiiia  contra  pervcrsa  haoc 
omnia  vcrbis  Redemptoris  nostri  per  sacras  pagina« 
indesinenter  instruimur,  nunc  usque  hoc  agitnr, 
quod  factum  fuisse  perhibetur  cum  dicitui : 

Ei  erat  docens  quotidie  in  templo.  Gum  enim  mentes 
fidelium  ad  cavenda  mala  subtiliter  erudit,  qaotidie 
veritas  in  templo  docet,  sed  tunc  veritatis  verbis 
vcraciter  docemur,  si  extrema  mala  nostra  formido- 
lose  et  indesinenter  aspicimus,  juxta  illud  :  Ih  omm^ 
bus  operibus  tuis  memorare  novissima  tua,  el  in  ffltr- 
num  non  peccabis, 

IN  NATAU  SANCTiE  FELICITATIS, 

LECTIO  PROVERBIORUX,  CAPITE  t'LT. 

<  Mulierem  fortem  quis  inveniet  ?  prociil  et  de 
ultimis  finibus  pretium  ejus.  Confidit  in  ea  cor 
viri  sui,  et  spoliis  non  indigebit.  Reddet  ei  bonmn 
et  non  malum,  omnibus  diebus  vitse  su».  Qoxsivii 
lanam  et  linum,  et  operata  cst  consilio  manuuB 
suarum,  facta  esl  quasi  navis  institoris,  de  longe 
portans  panem  suum.  Et  de  nocte  surrexit»  dedil- 
que  praedam  domesticis  suis,  et  ciliarit  ancUlis 
suis.  Considcravit  agrum  et  emit  eum ,  de  fmcia 
manuum  suarum  plantavit  viucam.  Accinxit  for- 
titudine  lumbos  suos ,  et  roboravit  brachiimi 
suum.  Gustavit  et  vidit,  quia  boiia  cst  negotiatio 
ejus,  non  exstinguetur  in  noctc  lucerna  ejus.  Ma* 
num  suam  niisit  ad  forlia,  ct  digiti  e|as  appre- 
hcnderunt  fusum.  Manum  suam  apeniit  inopi,  ei 
palmas  suas  extcndit  ad  paupcrem.  Non  timehii 
domui  sux  a  f rigoribus  nivls ,  omiics  enim  dome- 
stici  ejus  vestiti  sunt  duplicibus.  Siragulaiaa 
vcstcm  fecit  sibi,  byssus  et  purpura  vestimentam 
ejus.  Nobilis  in  portis  vir  cjus  ,  quando  sedcrit 
cum  scnatoribus  terrae.  Sindonem  fecit  et  Tendi- 
dit,  et  cingulum  tradidit  Chananaeo.  ConsideraTii 
scmitas  domus  suae,  et  panem  otiosa  non  come- 
dit.  Os  suum  aperuit  sapientia^,  et  lex  cleroen* 
tix  ui  lingua  cjus  ,  fortitudo  et  decor  indumen- 
tum  ejus,  et  ridebit  in  dic  novissimo.  Surrexe- 
runt  filii  ejus,  et  beatissimam  prasdicaTeruni,  nr 
ejus  et  laudavit  eam.  Multae  filiae  congregaTemni 
divitias,  tu  supergressa  es  universas.  Fallaz  gn- 
tia  et  vana  est  pulchriiudo,  mulier  timens  Deoni 
ipsa  laudabitur.  Date  ei  de  fructu  manunm  sitt» 
rum,  et  laudent  eam  in  portis  opera  <yus.  • 
Mulicrem  fortem  quis  inveniet,  (Ex  Beda.)  Molier 
fortis  Scclesia  catholica  vocatur ,  quam  Joannes  in 
Apocalypsi  amictam  cum  sole,  id  est,  Christo  Yi- 
disse  perhibetur.  Qux  spiritualcs  Deo  filios  ex  iqu 
ctSpiritu  sancto  gencrarc  iion  cessat,  qnae  ideo  Ibr- 
tis  vocalur,  quia  cuncta  saeculi  adversa  simul  et  pio- 
spera  pro  Couditoris  siii  fide  contemnit;  qiiam 
ipse  in  carne  apparcns  infirmam  invenit ,  sed  nsi* 
talioiic  sua  fortcni  rcddidit.   Vidcns  crgn  Salomon 


«•5  COLLECTIONES  IN  EriSTOLAS  ET  EVANGEUA.  126 

^ns  hamanum  miillis  fmplicatnm  erroribus,  ait :  Xtuam  ne  detpexeris,  clc.  {hai,  lviii.)  El  haec  noii 


Mulierem  fortem  quis  inreniet  ?  ao  si  diceret  :  Quis 
patriarcha  aut  propheta  ,  vel  quis  talis  aut  lunta; 
Tirtntis  vel  meriti  esse  potcst ,  qui  de  lot  incredulis 
mundi  nationibus  unam  sibi  clectorum  Ecclesiam 
congreget,  qnaro  sua  gratia  fortem  et  insuperabilem 
adversantibus  cunctis  efliciat?  suliintelligitur  nullus 
iiisi  Christiis. 

Procul.  Procul,  pro  statu  posuit  temporis,  id  est, 
a  diebus  Saloroonis  nsque  ad  partum  virginis. 

Ei  de  "ultimit  finibus  pretium  ejus.  De  ultimis  fini- 
bosi  dicit,  qnia  a  summo  ccelo  egressio  ejus  (Psal. 
xTiii),  quia  semetipsum  pretium  redemptionis  pro 
salute  nostra  obtuiit  Patri.  Unde  Apostolus  ait  : 
Qni  dilexit  nos,    et  tradidit   semetipsum  pro   nobis 


supervacue,  sed  cum  consilio  operatur,  ut  ab  ipso 
viro  suo  domino  audiat  in  judicio  :  Venite,  benediclt 
Patris  met,  percipite  regnum  quod  vobis  paralum  est 
ab  origine  mundi^  quia  nudus  fui  et  operuistis  me  ^ 
ctc.  (Matth,  xxv).  Myslice  autein  in  lana,  qiiia 
unus  est  habitus  piclatis  et  simplicitatis ,  qus 
in  proximis  impcndimus  opera  designantur.  In 
lino  vero  castigatio  vel  morlificalio  carnis  nostr% 
intimatur. 

Facta  est  quasi  navis  institoris ,  de  longe  portat 
panem  suum,  Institorem  negotiatorein  dicit,  qui  pro 
eo  sic  vocalur  ab  antiquis  ,  quia  in  requirendis 
inulliplicandisque  mercibus  sedulus  insislat.  Facta 
est  ergo  anima  sancta  ,  quasi  navis  Institoris ,  qiix 


(Kphes,  v).  Aliler  pretium  sanctoi  Ecclcsix  procul  po-  B  translt  de  desiderio  fluctus  sxculi  pncsentis  ,   sola 


sitam  est ,  quia  incarnatio  Yerbi  Dei  et  conversatio 
cjiis  intcr  homincs,  ct  passio  et  rcsurrcctio  cjus  longe 
€st  a  nostra  conditione  discreia. 

Confidit  in  ea  cor  viri  sui,  Virum  sancU£  Ecclesiae, 
qoi  etiaroetpretiumejus  fieri  dignatus  est,  dominum* 
dficit.  Sicut  enim  is  qui  fortcm  fidelemque  et  castam 
habetconjugcm,  confiditin  ea,  quia  nihil  contra 
Mam  voJuntalem  adulterina  saltem  cogitationc 
possit  contamTnare,  sed  quoscunquc  valet  assidua 
ainleitia  aJ  suum  virum  convcrlcrc  desiderat,  sic 
Hedemptor  iioster  in  sibi  conjuncia  confiditEcclcsia. 
NoTit  enim  spiritum  gratix  ct  virlutcin  diaritatis, 
qoani  ejus  pnccordiis  iiifudil.  Ideo  non  dubiiat  eain» 
AOD  soltim  a  sux  fidei  integritatc  posse  corrumpi, 


quae  in  coelis  accipere  sperat  aeterna  gaudia  inedi- 
tatur,  et  pro  his  adipiscendis  quidquid  valet  instan- 
ter  agit ,  et  adversa  oinnia  forliter  superare  con- 
tcndit.  De  qna  rccte  subdit,  de  longc  portat  panem 
sunm  ,  quia  in  cunctis  qu£  lemporaliter  bene  agit, 
xternam  solummodo  retributionem  exspectat,  et 
ejus  vivi  panis  satnritatem  desiderat,  qui  dixit  : 
Ego  sum  panis  vixms  qui  de  ccelo  descendi  (Joan  vi), 
et  qui  suis  auditoribus  pie  promitlit,  dicens :  Ve- 
uite  ad  mf ,  omnes  qui  laboratis  et  onerati  estis^  et  ego 
reficiam  vos  (Matth.  xi). 

Et  de  nocte  surrexit ,  deditque  prvdam  domesticis 
suif ,  et  cibaria  andllis  suis,  Quasi  enim  nocte  quie- 
scit ,  cum  aliquis  fidclium  intermissa  soHicitudlne 


sed  et  perseveranter  insistere,  ut  plurcs  ad  ejusdem  C  cxterna  sibimet  vacare  spiriiualiter  incipit ,  et  vel 


Add  coDgreget  unilatcm. 

Ei  tpoliis  non  indigebit,  Spoliat  enim  diabolum 
Ecdesia » com  per  pnedicatorcs  suos ,  eos  quos  ipse 
dcceperat  ad  vcritatis  iter  revocat,  ct  nunquam  dia- 
bofica  fraudc  dcccplas  iibcrare  animas  ccssat.  Doncc 
eomplcio  muudi  cursu  suorum  prxfinita  compleantur 
swnma  niembrorum. 

Heddet  ei  bonum  et  non  malum,  Reddit  quippe 
Fedesia,  sive  unaquxque  anima»Chrislo  bonum  cimu 
percepUs  ab  co  viix  muncribus,  recie  vivendo  ro- 
spondet,  cum  ea  quae  ipsa  scire  vcl  faccre  ab  illo 
ai^ota  potuit,  etiara  aliis  intimare  £aUigit.  E  con^ 
trario  suut ,  qui  a  Domino  acceplis  bonis  mala  re- 
pcodunt,  id  est,  vcl  fidci  mysteria  ,   qux  percepe- 


lectionibus  sacris,  oralionibus  sanctis,  vol  lacrymls 
secretis,  exerccndo  se  curare  non  cessat.  Nam  con* 
surgit  de  nocte ,  cum  ad  agendam  etiam  proximo- 
rnm  curam  se  sollicile  accingit  atque  componii. 
Dat  namque  prxdam  domesticis,  cum  eos  quos  ab 
aiuiquo  hosie  docendo  cripere  potuit,  societat! 
illorura  qui  in  fide  pnecesserunt  reconciliat.  Dat 
ancillis  cibaria ,  cura  humiles  sna  jussa  servantes, 
ne  in  laborc  lasscscant,  supernae  mcrccdis  commemo- 
raiioiie  reficit. 

Consideravit  agrum  et  emit  eum.  Agrum  dicit  pos- 
scssionem  supcrnx  hxreditatis,  unde  Isaac  ait : 
Ecce  odor  fiiii  mei ,  sicut  odor  agri  pleni  cui  bene- 
diiitDominus  (Gen.  xxvii.)  Quem  consideravit Eccle- 


ronl,   baerctica    fece  focdaudo  ,    vcl    fidem  quam  ^  sia ,  sive  elecla  anima,  et  emit,  quia  sludiose  didicit 


professione  scrvant  pravis  opcribus  blasphcraando, 
Te|  mores  lx)nos  pcr  colloquia  mala  corruin- 
pendo. 

Omnibus  diebus  vita:  sua^,  Omnibus  diebus  roddit 
Domioo  boiium ,  qui  in  his  qux  bene  inchoat  us- 
€|ue  ad  fioem  viix  pra^cnlis  pcrsistere  curai.  Cui 
simile  est  illud  Evangclicum  :  Serviamus  iUi  in  san- 
fliiate  et  jusiilia  coram  ipso  omnibus  diebus  nostris 
(Lmc.  i). 

Quiuimt  lanam  et.  linunu  et  operata  est^  consilio 
mansuim  suarum,  Ilaic  et  secundum  lilleram  sancla 
Ccclesia  observare  consuevit,  juxta  illud  propheii- 
cuiB  !    Cum  vidcris  nudum  operi  eum  ,  et  carncm 

Patrol.  CIL 


quoi  sunt  gaudia  vil3e  pereniiis  ,  et  pro  eorum  per- 
ceplione  quidqnid  potuit  laboravit.  AHter:  Conside- 
ravit  agrum  ,id  est,  orbera  universum,  et  emit  eum, 
cum  missis  doctoribus  lalenlnin  verbi  contulit, 
ut  credenles  fclicissimo  Cbristi  mancipatui  sub- 
dcrel. 

De  fructu  manuum  &uarum  plantavit  vineam, 
Planiavit  autera  vincam  c  ni  in  agro  mundi  de  novis 
creJeiitium  populis  fecit  ecclesiam,  et  eam  plane 
Evangelicae  veriialis  instilutione  firmavit.  Quam  vi- 
neam  de  fruclu  manuum  suainra  plantavit ,  quia 
non  soluin  verbo  apostoli ,  apcstolorumque  succcs- 
sores*,  sed  ct  rairacuio  et  bonx  opcrationis  doctrina 

IV 


427  S.MARAGD1  ABBATIS  m 

credenles  instruxik,  scd  et  usqitc  hodic,  ct  usque  ad  A      Manum  suam ,  ctc.  Hxc  de  opcribus  eleemosyna' 


fiDcm  sxculi  sancta  Flcclcsia  soiliciie  pcrquirit 
quos  ad  fidcm  convertere  possit ,  ct  quoscunquo 
dociles  invencrit ,  bos  oata  pecunia  vcrbi  in  ser- 
vitium  Christi  eniil ,  alque  in  eis  vineann  Christi 
pUntarc ,  vel  potius  cos  vincam  Christi  facere  sa« 
tagit. 

Acciniit  fortUudine ,  etc.  Accinxit  crgo  Ccclesia 
lumbos  suos  fortitudine ,  rum  supernofum  desi- 
deriis  intcnta ,  carnalibus  illcccbris  succumbcre 
despexit.  Roboravit  brachium  suum ,  cum  se  ad 
agenda  virtutum  opcra  prxparavit.  Elt  bene  primo 
lumbos  fortitudine  accingcrc,  ac  poslmodum  ro- 
borare  bracbium  dicitur,  quia  nimiruni  actk) 
boni  opcris  acceptabilis  Dco  esse  minin»e  valcl,  si 


rnm  qu:c  gencraltcr  Hunt  in  pauperes  accipi  poiest. 
Sod  melius  de  vcrbo  Dei ,  quod  indumentum  salutis 
animabus  confcrt,  intclligitur.  AperuitEcclesia  ma* 
num  inopi,  cum  mysteria  fidci  ignorantibus  per 
operarios  vei  italis  rcvclavit.  Palmas  xtendit ad  pau- 
perem,  cum  latc  longeque  prxdicatores  xtemx  sv 
lutis  in  gentcs  dispersit. 

Non  timebitf  etc.  Frigora  nivis  corda  sunl  repro- 
borum  perfidi;&  su£  corpore  rigentia ,  quibus  abun- 
dat  iniquitas ,  et  rerrigescit  charitas.  Non  timebil 
ergo  ecclcsia  domui  sux  a  frigoribus  nivis,  quia  do- 
mino  poUicente  credit,  quia  portiB  inferni  »on  prte-- 
valehtnt  adversus  eam  {Matth.  xvi). 

Omnes  enim  domestici  ejus  vestili  dvpticibns.  T^ 


non  fluxa  hixuri»  quis  prius  a  came  simul  ct  mcale  B  stiti  sapientia  ad  repellcn  ias  haereticorum  doctrioas. 


restringaU 

Gustavil  quia  bona  est  negotiatio  ejus,  Negolialio 
cjus  agri  utiquc  siguificat  iliius,  de  quo  supra  uit  : 
Considerarit  agrum  ci  eniit  eim  {l^rov,  ult,),  Gusia- 
vit  igiturGcclcsta  sivc  anima  sancta  inlimo  mcntis 
desiderio,  et  cognovit  quia  i>ona  esl  ncgotialio  vil» 
immarccscibilis ,  quam  reiictis  illccebris  teiupora- 
libus  xterna  mercata  est  in  eeelis. 

No»  exlinguetur  in  n^cte  lucema.  Eorum  namque 
iucema  boctc  extioguilur,  qui  sicut  Dominus  .lit  : 
Ad  ttmpus  credunt,  et  ad  tcmpns  teutationh  reeedmt. 
Sed  ct  illorum  nocle  niedia  exiinguetur  lucerna,  qtii 
Kenicfite  judice,  oteum  elkaritatis  in  vasis  prxcor  !io- 
nim  suorum  non  liabebunt.  SancUc  vero  Ecclesix 


Yestiti  sapicnJa  ad  tolcrandas  pravorum  hostioni 
p.ignas.  Sivc  ini!*ui  sunt  domestici  Gcclesine  dnplici 
ves:e,  una  operis,  altcra  mentis,  id  cst,  fidei  et  ope- 
rationis ,  et  sacrameniis  vidclicet  sui  redcmploris 
imbuti ,.  ct  informati  exempUs,  vel  certe  yestili  sunt 
dupUcibus,quia  promissionem  habent  vitx  praeseii- 
tis  el  futune.  Nune  iu  pcregrinatione  temporali  adjuli, 
tunc  in  pntria  perpelua,  ubi  semper  feiices  vivanl 
gratia  divina  allcvati. 

Stragulatam  vestem  fecU  sibi,  Stragulala  vesiis 
qu9c  variante  textura  sotet  firmissima  confiet,  forliai 
Ecclcsiae  opera  et  diversa  virtutum  omamenla  signi- 
ficat.  l>c  quibus  Psatmista  in  laudem  summt  regia 
cccinit  dicens  :  Astitit  regxna  a  dcxtris  tuis  in  vesiiim 


luccrna  non  cxUiiguitur  in  noctc,  quia  euoi  a  negotio  ^  deauratOj  circummnicta  varietate  (Psal,  xliv). 


i|uiescit,.  aciloni  vacat  liberiusiucis  supcnixconiem- 
plationis. 

Manum  suam  misii  ad  fortia,  Fortia  dicit  perfeeta 
in  Cbristi  cliaritate  opcra ,  ul  ipse  Dominus  ait : 
IHiigite  inittdeos  vestros ,  benefacile  lds>  qni  oderunt 
fM,.  et  orate  pro  catumniantibu^  et  persequentibus 
vos  (Matth,  v).  Et  iUud  :  Si  vis  perfectus  esse^  vade^ 
vende  omnia  quce  habcs^  ei  da  pavperibus  {Matth. 
XIX ).  Namci  de  eius  ibrtitudine  aUbi  dicit  :  Re 
gnum  coelorum  vim  patitvr  ^  et  viotenti  rapinut  iltud 
( Matth.  xt), 

Et  digiti  ejns  apprehenderunt  fusum,  Solcnt  fc- 
minx  ncntes  fusum  in  dextcra,  cohim  tcncrc  in  sini- 
stra.  In  colo  enim  laiia  invohita  est,  qu%  fiio  du- 
cenda,  nendo  transit  in  fusum.  Dextra  vitam  pcr- 
pctuam  y  keya  praesentla  Dei  dona  significat ,  hoe 
est ,  epulentiam  rerum  ,  pacem  temporam  ,  sospi- 
talem  corporum  ,  scientiaBl  Sferipturamm.  Hicc  el 
slmilia  l)ona  eum  Deo  largiente  percipimus,  quasi 
ianam  colo  involutara  in  hcva  gestamus.  Al  cun  ea 
pro  ambrc  coelcstium  exercere  inciptmus,  jnm  lanam 
agni  iromaculati  de  colo  In  fusum,  id  cst,  de  Ixva 
in  dextram  trajicimns,  quia  de  donis  nostri  Redem- 
ptoris,  de  excmpUs  operum  ejus,  stolam  nobis  glo- 
rix  coclcstis  ac  vestem  charitatis  et  nuptialcm  faci- 
mus.  Digiti  namque  quibus  apprchendere  fusum  di- 
cftur,  ipsam  Intentionem  discretionis  onain  quisque 
opcratur  insUiuant. 


D 


Byums  ei  purpura  indumcntum  ejus,  Bjssus  in 
eastitale  piine  convcrsatioiiis ,  purpura  in  cffusione 
pretiosi  sangniiiis.  Hinc  enim  pulchre  dictum  esl » 
patribus ,  quia  sancta  Ecclcsia  electoram  floriboft 
vernans  in  pace  habet  lili»,  in  l)elIo  rosas.  Byss» 
ergo  induitur  Ecclesia ,  cura  castiganl  corpora  sna 
clceti,  et  servituti  subjiciunt,  purpura  cum  eamdem 
contincntiam  non  ob  ravorem  vulgi ,  sed  pro  aequi» 
reuda  bcatitudine  rcgni  pcrennis  exereenl. 

NobHis  in  portis  vir  ejus,  \ir  sanclx  Ecclesle  vel 
cujuscunque  animse  fideUs  Dominus  est,  qui  yide- 
batur  ignoliilis,  cum  anle  tribunal  praesidis  siaret 
judicnndiis,  cura  probra,  flagella,  sputa,  cmcem, 
mortcmque  suscipercl,  scd  nobilis  apparebil  eun 
venerit  J4idicaturas  orbem  in  aequitate,  elomne»a«.- 
geli  eum  eo,  et  tunc  congregabuntu?  ante  eum  omnes 
gentes  (Ltic.  xxi ). 

Quando  sederit  cum  senatoribuf  terrce,  Ipse  enitt 
qui  nunc  contcmnendus  putatur  a  multis  ,  paganis 
videUcet,  Judaeis,  hxreticis,  sive  prave  viycnliba» 
Christianis,.  ubi  sscctiU  finis  adAierit ,  ubi  ingres 
sum  patrix  coclcstis  aperuerit,  dcctis  cunctis  pate* 
bit,  nobUis  et  subUmis  ,  sedens  cum  senatoribus 
ternc ,  iUis  vidcUcet ,  quibus  ipse  promitlil  dicens  : 
Amen  dico  vobis,  quia  vos  qui  secuti  estis  me^  in  rege^ 
neratione,  cum  sederiiFHius  hominis  in  sede  maje$iati9 
stfof,  sedebitis  et  vos  super  sedes  duodecim  ludieaniea 
duodccim  tribus  hraei  {Matth.  xix). 


420  COLLECTIONES  L\  EPISTOI-AS  ET  EVANGELL^.  450 

Sindonem  fecit  ct  vendidit.  Iii  linleo  sinttonis  suIh  A  carel,  cujiis  cxcmplum  clcmonliieab  ipso   \Un  ru- 


lilis  inlextio  signatiir  sanctne  prsedicationis ,  in  qiia 
nnollilcr  quiescitur,  quia  mcns  in  illa  fideliura  spe 
supema  refovctur.  I3nde  ct  Petro  animalia  in  lin- 
leo  demonstranUir  {Act.  x),  qiiia  pcccatorum  ani- 
mae  misericorditer  aggregaue,  in  blanda  fidci  quiclfi 
contincnlur.  Hanc  ergo  sindouem  Ecclesia  fecit  et 
vendidit,  quia  fidem ,  quam  credcndo  texuerat ,  lo- 
qucndo  dedit,  et  ab  inndclibus  vitam  rectx  conver- 
iationls  accepit. 

Et  cingulum  tradidit  Chananwo.  Chananseo  cin- 
gultun  tradidit  Ecdesia ,  qiiia  per  yigorem  demon- 
ftratae  justitix  fluxa  opera  gentililatis  astringit. 
1)1  hoc  quod  vcrbo  prsecipitur  ,  vivendo  teneatur  , 
ot  iUud  ;  Sinl  iumbi  vestri  pra*cincti^  et  lucemce  ar- 


pientia  Domino  et  Salvatore  nostro  raanifcsle  prsB- 
cipitur,  cum  oblata  ci  peccatricc  mulicrc  *  Si  quis, 
inquit,  sine  peccato  est^  primus  in  illam  lapidem  mi/- 
tai  (Joan,  viii ) ,  et  &ic  eam  a  crimine  ,  quod  pa- 
tratur,  sub  conditione  amplius  uon  peccandi,  misera- 
tus  absolvil. 

Consideratit  semitas  domus  suw ,  et  pancm  oliosa 
non  comedit.  Otiosa  pancm  non  comedit ,  quia 
boc  quod  dc  sacro  cloquio  intelligcndo  perceperit, 
ante  actcmi  judicis  oculos  exhibendo  opcribus  osten- 
dit.  Item  domus  mulieris  fortis,  habitatio  est  patriae 
CQcIestis  :  semitd:  domus  iliius  pncccpta  justitiae  , 
quibus  ad  a^lernam  viue  mansionem  pcrvcnitur. 
Quas  profecto  semitas  anima  bcnc  considcrat,  guui 


d€nies(Luc.\\\).  Bene  ctenim  nomine  Cbanaan,  qui  [^  el  diligeuter  quibus  actibus  ad  supema  pcrveuire 


et  in  gentilium  est  populo  procreatus ,  et  Interpre- 
tatiir  commutatus,  convcrsa  ad  fidera  gcntilitas  de- 
signalor.  Qux  felitissima  commutatione  a  vitiis  ad 
virUites,  a  diabolo  transmigravit  ad  Christuni ,  ei 
impletum  est  illud  vaticinium  psalini :  Audi^  ^lia^  et 
tide,  et  inclina  aurem  tuam  et  obliviscere  populum 
(mfiii,  iJ  est,  vilia  et  pcccata  ,  et  domum  patris  lui 
{Psal,  XLiv),  id  cst,  bostis  antiqui ,  et  sic  conco- 
piscet  Christus  rex  dccorem  luum. 

Fortitudo  et  decor  indumentum  ejns.  Forlitudo  ad 
lolerandaro  pcrvcrsorain  iiiiprobiUitcm.  Dccor  ad 
exercendam  virtntum  gratiam.  Fortitudo,  quia  per- 
soculionem  patitur  proptcr  justitiam.  Decor  quia 
eperaturjustitiam.  Similem  huic  scntentiam  Psal- 


debcat  inspicit,  ct  quae  agenda  didicit,  sedula  exer- 
cere  non  desinat.  Pancm  quoquc  otiosa  non  co- 
inedii,  cum  sacrificium  dominici  corporis  perci- 
piens ,  studct  imitari  actu  ,  quod  in  minislerio  cc- 
icbrat ,  mnltum  soUicita ,  nc  indignc  pancm  Domiiii 
comedendo  et  calicem  bibendo ,  judicium  sibi 
Hiauducet  et  bibat  (/  Cor,  xi).  Scd  ut  patiendo  pro 
Christo,  lacrymas  fundcndo,  bonis  quoquc  actibus 
iusislendo,  passionum  exempla  ipsiusquanium  vaiet 
scquatur.  Potcst  et  shnplicitcr  accipi,  quia  panciu 
otiosa  non  couicJit  muiier  foriis,  juxta  iUud  Apo- 
stoli :  Qui  non  operatur^  nec  manducet  (II  Thessat, 
iii),  et  ipsc  de  se  :  Quoniam  ad  ea ,  quw  m.hi  opus 
erantf  ei  his  qui  mecum  sunt  ministraterunt  manus 


mista  de  Domino  posuit  dicens .  Dominus  regnavit,  q  ^^^  ^/^ct.  xx).  Unde  merito  luxuriante»  viduasar- 

deeorem  induit :  induil  Dominus  fortitudiMem  (Psal, 

xcu).  Cum  enim  pncdicprct  Dominu^  Evangclium 

regni ,  aliis  pbccbat,  aUis  displicel^at ;  aUi  bcne  lo- 

qnebantur,  aJii  dctrahebant,  laccrabant,  mordebaiit, 

4BonTiGial»aiitur.  Ad  eos  ergo,  quibus  placebat,  dcco- 

rem  induit.  Ad  eos  eigo  quibus  displicebat ,  fortitu- 

dinem.  Imitare  ergo  tuDoininum ,  ut  possis  essc  ve- 

ftljs  ipsius,   eslo  cuin   decore  ad  cos  quibus  pb- 

ceot  bona  opcra  tua ,  csto  foriis  tdversum  detra- 

clorcs. 

Et  ridcbit  in  die  novissimo.  UiJcbit,  id  cst,  gaudc- 
LaI  in  reiributionc  rcgiii  coilcslis ,  qu;c  dolebal  in 
rertamiiic  viUc  prxsentis.  Mos  clenini  scriptuia: 
esl,  pro  gaudio  risuin  ponerc.  Sicut  cl  Doiuinus  ait : 


gucns  adjungit  :  Simul  autem  et  otiosa:  discunt  cir^ 
0umire  domos^  non  solum  otiosWf  sed  et  verbosw  el 
curiosm  (/  Ttm.  v). 

Surrexerunt  fitli  ejus  et  beatissimam  prwdicaverunl. 
Quod  futurum  pro  certo  noverat,  niore  prophciico, 
quasi  jain  fucluin  refcrt  :  Surgcnt  ciiiin  filii  Eccle- 
six,  vidclicet,  oiunes  clccii  in  novu^imo  camis  im- 
inortaUtatc  donati,  et  lunc  matrem  suam,  qux  eoik 
ex  aqua  et  Spiritu  sancto  Deo  genuit,  bcatissiinam 
pnedicant,  qux  nunc  ab  infideUbus,  quasi  miscra 
conteninitur,  et  re  vera ,  sicut  Apostolus  ait :  Si  in 
hac  vita  tunlum  sperantes  sumns  in  Chrislo^  misera- 
biliores  sumus  omnibus  hominibus  (I  Cor,  xv).  Qui:i 
vero  pro  vita  aiia  in  prsescnti  miUtamus,  mcrito  cuin 


lieatiqui  nunc  flelis ,  quia  ridebitis  (Luc.  w).  El  D  apparuerit  quid  criinus,  matrcra  nostram  qua)  cx 


beatus  Job  :  Os  autem  vcracium  repkbitur  risu 

Os  suum  aperuit  sapientia:  Ad  hoc  tantuin  lo- 

^ueus,  03  apcruit,  ut  sapienliain  doccrct ,  juxla  il- 

lad  Apostoli  :  Omnis  sermo  malus  ex  ore  vesro  non 

procedai^  sed  si  quis  bonus  ad  a:dipcationcm  /S  .et,  ut 

dei  graiiam  audieutibus   (Ephes.  iv) ,  vcl  ccrtc  os 

oordis  apcmit  ad  discendain  ab  ipsa  sapientia  iiite- 

rius  veritatcm ,  quam  alios  foras  docerci  ,  ulrique 

tulem  sensui«  quia  utramque  facit  Ecclesia,  conveuil 

apie  quod  scfiuitur  : 

'  Et  iex  climentice  in  lingua  ejus.  Lex  videUcct  iUa, 
<iQSB  non  statim  inore  legis  Mosaicx  peccantes  puiii- 
^,  sed  misericordiler  ad  pirnitentiu;  rcmedia  revo- 


oinnibus  justis  coUecta,  una  Christi  columba,  sponsa 
et  amica  vocatur,  beaUssimam  praedicabimus.  Poicst 
et  hoc  quod  dicit :  Surrcxerant  (ilii  ejus,  et  Dcatissi- 
mani  praedicaverant ,  eiiam  io  hoc  tempore  convc- 
nientcr  accipi,  cum  quUibet  fideUura  iranscensis 
saecuii  aerumuis  ad  coelestia  regna  perducuntor.  Se- 
dere  namque  ad  bumiliaiionem,  aUquoties  sorgere 
aJ  gloriam  pertinet.  Surgunt  ergo  fiUi  Ecclesia:,  et 
beatissimam  cam  pnedicani,  ctuu  ofilestibus  bonis 
Bubliraali,  quanta  sit  iUius  patria*.  beatitudo,  cujus 
[larticipes  esse  meruerunt  aspiciunt,  et  hanc  debita 
laudaiione  in  divina  visione  concelebrant 

Vir  ejus  et  laudabit  ecm.  Laudabit  eam  el  vir 


451 


SMAKAGDl  ABDATIS 


4» 


ipsiiis  cum  boiui,  qiw  ipse  m  pncsenli  sxcuio  donat,  A  posllrituraii<>neni,aflliclioiiein  tcrrcstrium,  ad  coele- 


in  fuluro  rcmunerabU,  dicens  in  jndicio :  Yettiie,  be- 
nedieti  Patri$  mei^  percipHe  regnum,  qnod  vohis  prcf- 
paraium  e$t  ab  origine  mundi  :  quia  esurivi  et  de^ 
diuis  mihi  mandueare^  elc.  (Matthwi),  Ipsequidem 
prinitliaD  dormientium,  resurrexit  a  morluis,  sed  in 
dic  judicii  manifeslius  omnibus,  quos  sua  iaude  di* 
gnos  judicaTcrit,  quanta  sit^usdem  siue  resurreclio- 
iiis  gloria  demonstrabit.  Quibus  autem  verbis  caw 
laudet  consequcnter  ostenditur. 

MultcB  /iliiB  congregaverunt  diviiia$,  tu  $upergre$$a 
e$  umver$a$.  Multas  filias  Ecclesias  dicil  baereticonim 
el  malomm  iorbas  Gaibolicoruni,  qiiae  flli»  dicuutur, 
vel  Christi,  vel  Ecclc8i:e,  quia  etiam  ip«e  sunt  domi- 
iiicis  rcnatac  sacramentis,  ct  ad  adoptionem  fiiioruro, 
quam  non  custodire  perceperunt.  Unde  et  Joanies  ^ 
art  :  De  nobi$  exierunt  ^  $ed  non  erant  ex  nobi$ 
(/  Joan.  ii),  qux  congregavcnint  divitias,  videlicet 
lionorum  operuni,  oratioiies,  jejunia,  eleemosynas, 
afflictionem,  et  castimoniam  camis,  continentiam 
liiiguae,  meditationcm  ScripturMrum ,  e:&.  Ilujusmodi 
quae  verae  sunt  diviiiae,  spiritus  ubi  pura  mentis  sin- 
ceritate  geitintur.  Ubi  autem  sioe  Ade  qux  per  di- 
l«}ctionem  opcralur  fiunt,  iiihil  agentibus  prosunt.  Sed 
ol  illx  ftliac  fmstra  congrcgarunt  divitias ,  de  quibus 
noniinus  ail :  Mulii  dicent  mihi  illfl  die  :  Domine^ 
Domine^  nonne  in  nomine  tuo  prophetavimu$  et  in  tuo 
nomine  dtrmonia  ejecimus,  ct  in  luo  nomine  virtute$ 
multa$  fecimM$^  et  tunc  cou/itebor  iUi$,  quia  nuntfumu 
fUHfi  vo$.  Sed  omncs  isliusinoJi  fiiias  Ecclesia  catho- 


slis  regiii  gauJia  introducanl,  ac  vilx  iminortalis  sil»i 
sociani  aggregent,  |uxta  illud  Kvaiigelicum  :  7ri<uriim 
autem  congregate  in  horreum  meum  {Matth.  xiu). 
Datef  inquit,  et  de  fructu  manuum  stfamiit,  quia  fru- 
ctum  spiritus  fcrrc  curavit  cbaritatem ,  gaudium, 
paccm,  bcnignitatcm,  Louitatein,  modestiam,  conli- 
ueniiam,  fidem,  paiicutiam.  Pro  boc  illi  debitam  re- 
pcaditc  mcrcodem.  Et  laudent  eam  in  portis,  hoc  ttip 
iii  judicio,  sive  in  ingressu  patrix  c<£lestis  non  homi- 
iiuiu  favorcs  supervacui,  sed  opera  ipsa  qiue  fccit, 
cxaminaiitc,  probante,  hanc  remuncranle,  illo  ciyuft 
bjec  donaute  gratia  perfecit,  a  quo  ut  laudari  merea- 
niur  iu  futuro  concedat  ipsc  propitius  uos  eum  dignift 
iu  pncsenti  vita  coilaudare  servitiis.  Amen. 

EVlilGELlUH   HATTUiEI,  CAP.   Xll. 

€  Loqucnte  eo  ad  turbas.  Ecce  maler  ejus  et  fr^ 
c  tres  stabant  foris  quxrcntes  ioqui  ei  :  Dixii  au- 
c  tem  ei  quidam  :  Eccc  mater  tua  ct  fratres  lui  fo- 
c  ris  stant  quxreiites  tc.  Et  ipsc  rcspondens  dioenll 
c  sibi  ait :  Quae  est  mater  mea,  et  qui  suiit  fralre» 
c  mei.  El  extenJens  nianum  in  discipulos  suos  dixit : 
c  Ecce  mater  mea  et  fratrcs  luei  :  quicunque  (e* 
c  cerit  voluntatem  patris  mci,  qui  in  coeiis  esl» 
c  ipse  mcus  frater,  sorpr  ct  inater  est.  > 

Loquente  Je$u  ad  turbas^  et  ecce  mater  epu  et  fni- 
tres  $tabant  fori$  qu<erente$  loqui  ei,  (Ex  HieroD.)  Oe- 
cupatus  erat  Doiuiuus  in  opere  sermouis,  io  doctrioa 
populomm ,  in  officio  praedicandi.  {Ex  Beda,)  Sane 
quod  Dominus  ad  mairem  fratresque   rogatos  ab 


Uca  supergreditur»  qiuc  fide  cnsta  et  opere  perfecu  ^  oHicio  verbi  dis&imulatur  egrcdi ,  non  inatemae 
Itedemptoris  sui  vesrigia  sectatur. 

Fallax  est  graiia,  etc.  Fallax  est  gi*atia  laudis, 
quam  ab  bomine  accepit.  Yana  pulcbritudo  castiiatis 
vd  operationis  bonae»  quam  ouinibus  ostendat  anima 
<^uae  timore  caret  divino. 

Mulier  timen$  Deum  ip$a  iaudabitur,  Ula  anima, 
ci  jus  conscientia  smcera-est»  vera  est  ct  iaude  digna, 
quia  timorem  Dei  in  omnibus  servat.  Timor  est  enim 
principium  cunctaram  cnstosque  virtotum ,  Scri- 
ptura  dicente  i  Timor  Donsini  priucipinm  $apientim 
(Prov.  i).  £t  itemm  :  Qui  timet  Deum  nihil  negligit 
{Eccle.  vii) ;  hinc  est  enimy  quod  ideo  beatus  Job  et 
in  prosperilalc  virtulibus  incomparabiliter  floruit,et 


flitat  obscquia  pieiatis,  ciyus  praeceptum  esl :  H^ 
nora  patrem  tuum  et  matrem  (Exod,  xx),  sed  paler- 
nis  se  mysteriis  ainplius,  quam  luatemis  debern 
inoustrat  alRM^tibus,  idem  nobis  exemplo,  quod  veito 
coinmendans  cum  ait :  Qui  amat  patrem  aut  mairtm 
plusquam  me,  non  est  me  dignus  (Matth,  x).  Ujstaeo 
auiem  mater,  et  fraties  icsu  synagoga  ex  ciijat 
carne  est  editus  ei  populus  Judaeoram,  qul  SaU 
vatore  Inlus  docente  venientes  intrare  neqiiemt. 
Cujus  spiritalitcr  intelligere  dicta  negligunt,  pneoe- 
cupans  enim  ejus  ingreditur  domum^  quia  dilliereile 
Judaea  gentilitas  confluxit  ad  Christnm»  Mue  Im 
aeteraa  vibc  niysteria  quanto  fide  vicinier,  laHilo 


in  adversitatibus  insuperabilis  hosti  permansit.  Quia  n  roente  capacior  hausit,  juxta  quod  Psalinus  ait :  lc- 
veraciler  dicere  potuit,  semper  emm  qua$i  tumente$     cedite  ad  eum  et  iltuminamini  {P$ai.  x>xxiir. 


super  me  fuctus  timui  Deum  et  pondue  eju$  ferre  nom 
poiHt(Jo6.xxxirFallax  estergo  simulatoram  gratia, 
vanus  decor  operis  stultomm.  Ecclesia  aulem  quu; 
in  liinore  incolatos  sui  lempore  conservaiur,  quo- 
niam  ardeiites  virtntom  lampadas  veoienti  ad  judi- 
ciom  auo  sponso  oOerel,  jurc  a  Dco  laudata,  januan 
cttm  eo  regni  coelestis  intrabit.  Qualiter  autem  eam 
laudet,  terminali  versu  docetur. 

Date  ei  de  fructu  manuum  $uamm^  et  laudent  eam 
in  porti$  opera  eju$,  llaec  sunt  eniiu  verba  virt  illius, 
de  qno  dictnm  est  :  Vir  eju$  iaudabit  eam^  id  est, 
Domini  et  Salvatoris  no&tri,  qui  aiigelis  in  itaie  prae* 
ceflurus  osl,  nt  Ecclesiaro  post  hujus  vitx  cerlamen, 


Dixk  autem  ei  quidam,  (Ex  Hieron.)  Videtnr  mW 
iste  qui  nuntiat,  non  iortuitu  et  sinipliciter  nnn- 
tiare,  sed  insidias  tcndere,  utmm  spiriluali  operi 
caracm  el  sanguinem  praeferat.  Undc  el  nmwjyyi^^ 
non  quo  matrem  negaret  et  fratres  exire  contein- 
psit,  sed  quo  responderel  insidianli,  exiendcns  mn- 
num  in  discipulos  ail :  Ecce  mater  mea  et  fratret  md^ 
istt  sunt  mater  mca,  qui  me  qnolidie  in  credenliiun 
animis  generant,  isti  sunt  fratres  mei,  qui  faelnnl 
opera  patris  mei. 

Et  eece  mater  fua,  et  fratre$  tui  foria  $iata 
rentee  te.  Apostolos  cognationi  praetuUt,  nl  el 
in  comparatione  dilectionis  cariii  spiritiun  pnefen* 


435 


COLLECTIONES  IN  EPISTOLAS  ET  EVANGELIA.  434 

Fratres  consobrinos  Saivatoris  sororis  Murix  A     Qua  ralione  propdicaverim  vobts.  Acsi  d*ccrct,  lola 


liberos  inicHigimus  matcrtcrx  Domini ,  quse  esse 
dicatur  mater  Jacobi  minoris,  et  Joscpb,  ct  Judx, 
^uos  in  alio  Evangelii  loco  fratrcs  Domini  legimus 
ap|»eilatos. 

{Kx  Beda.)  Foris  enim  stantes  volunt  Dominum 
videre  cognaii  ipsius,  cum  Judspi  spiriUialem  in  lege 
non  quaerentes  inteliectum,  sese  ad  cuslodiam  littera; 
foris  fixenint ,  et  quasi  Cbristum  potius  ad  camalia 
docenda  cogunt  exire,  quani  se  ad  discenda  spiritua- 
lia  consentiunt  ingredi. 

At  ip9e  respondens  dicenti  sibi  ait :  Qu(e  esl  ma- 
Urmea^  et  qui  sunt,  etc.  (£x  Grcg.)  Cum.  is  qui  vo- 
iontatem  Dei  feceril  soror  et  fraler  Domini  dicitur, 
propter  utrumque  sexum,  qui  ad  fiJein  colligilur. 


ratio  praedicationis  nostnc  baec  csi,  ut  resurreclio- 
nem  credatis,  boc  est,  prxmium  omnium  qui  Cbri« 
stum  crediderunt.  Aiioquin  superfluus  est  omnis  la- 
bor  jejuniorum  et  omnium  tribulationum  quas  in 
hac  vila  pro  Cbristo  patimini. 

Si  tenetis,  nisi  [rustra  credidistis.  Id  est,  nisi  ol>ii(J 
estis,  vel  certe  si  fidei  vestne  vel  laboris  prxmiun 
resurgendo  non  speratis,  vane  creditis. 

Tradidi  enim  vobis  in  primis.  Id  est,  c\  quo  vobis 
in  primordio  priRdicavi,  tradidi  mysterium  resur* 
rectionis,  quod  fidei  nostne  constai  esse,  vci  primuro. 

Quod  et  aceepi,  Accipere  se  dixit,  sive  a  legc,  sive 
a  scnioribus,  sive  ab  ipso  Domino  per  revclationcm. 

Quoniam  Christus  morluus  est  pro  peccatis  nostrii 


minim  non  est.  Mirandum  vero  valJe  est,  quomodo  ^  secundum  Scripturas.  Ut  majore  possit  bcalus  Apo- 


etiaiu  mater  Domiui  dicaiur,  fideles  etenim  discipu- 
los  fratres  vocarc  dignalus  est,  diccns  :  Ile  et  nun- 
tiate  fratribus  meis.  Qui  ergo  fratcr  Domini  fieri  ad 
idem  veniendo  potuerit,  quxrendum  cst  ctiam  quo- 
modo  mater  esse  possit.  Sed  sciendum  est,  quia  qui 
Jesa  frater  et  soror  esse  credendo,  mater  efficitur 
praedicandOy  quasi  enim  parit  Dominum*  quem  cordi 
andientis  infudcrit,  ct  mater  cjus  eflicitur,  si  per  cjus 
vooem  amor  Domini  in  proximi  mcntc  generatur. 

HEBDOMADA  XII  POST  PENTECOST. 

mjUITlO  IPUTOLJE  MEATI  PAULI  APOSTOLI  AD  CORLNTinOS, 

I,  CAP.  XV. 

«  Notam  Yobis  facio  Evangelium ,  (|uod  prxdicavi 
m  TObiSf  qnod  et  accepistis,  in  quo  ct  staiis,  pcr  quod 

<  et  falyamini.  Qua  ratione  pncdioavcrim  vobis,  si 

<  tenetis,  nisi  frustra  crcdidistis.  Tradidi  enim  vobis 
«  ia  primis,  quod  et  accepi,  quoniam  Cbrislus  mor- 
«  toas  est  pro  peccatis  nostris  secundum  Scripturas, 
4  el  ipia  sepuitus  cst ,  et  qua  rcsurrexit  tcrlia  die 
«  secQndum  Scripturas,  ct  quia  visus  est  Cepbsc  ct 
«  pott  ba!t  undccim.  Dcinde  visus  est  plusquam 

<  4|iilngenti8  fratribus  siniul ,  ex  quibus  mulii  ma- 
«  nent  nsque  adhuc,  quidam   autem  dormierunt. 

<  Ddnde  visus  est  Jacobo,  deinde  Apostolis  omni- 

<  buft.  Novissime  autem  omnium ,  tanquam  aborlivo 
4  Tisns  est  el  mibi.  Ego  enim  sum  minimus  Aposlo- 
«  loram,  qui  non  sum  diguus  vocari  Apostolus,  quo- 
€  niam  persccutus  suui  Eccicsiam  Dci.  Gralia  autcm 
m  Dei  sum  id  quod  sun^  ct  gratia  ejus  in  me  vacua 

<  non  fuit.  i 

Notum  enim  vobis  facio  Evangelium,  elc.  (Ex  Pri- 
nas.)  Illc  pnctermisso  ordine  prxdicandi,  ad  doctri- 
Mom  se  confulit  rcsurrt^ctionis,  eo  quod  nonnulli  Co- 
sintliiorum  de  resurreclione  dubitarent. 

Qu4Hi  et  accepittis.  Id  est,  quod  acccptum  babuistis, 
«  luec  dicit,  ne  ifli  boc  non  credidisse  viderentur. 

/n  ^o  et  statis.  Id  esl,  m  bonis  opcribus  perseve- 
Mntes,  in  cujus  doctrina  nd  coclestia  estis  crecti. 

Per  quod  et  salvamini.  U  cst,  per  cujus  doctrinam 
^utem  speratis  animarum  et  a  divcrsis  iufirmitati- 
^ws  corporuro,  quia  sinc  fidc  resurrcciionis  pcrit 
WBimodo  spes  salulis. 


stoius  auctoritate  firmare,  quod  praidicabat ,  bunc 
esse  Cbnstum  salvatorem  mun:li ,  dicit  :  Quem 
Moyses  et  prophetas  annuntiaverunt^  ideo  et  secun- 
dum  Scripturas  pnedictum  esse  euni  commemorat, 
ut  Hlud,  Sicut  ovis  ad  occisionem  ducilur,  el  quasi 
agiius  coram  tondcnte  se  obmuiescit,  et  iiiud  :  Tra- 
diius  est,  propter  iniquitates  nostras,  et  liiore  ejus  ta- 
nati  sumus  (Isa.  lhi),  et  multa  alia  in  divinis  de 
passione  ejus  inveuiesScripluris. 

bt  quia  sepuUus  est.  Ut  iiiud  IsaiaD  :  Ei  dabit  iiu- 
pios  pro  sepultura  ct  divites  pro  morte  sua.  Ucm 
ipsc  :  Sepultura  ojus  sublata  cst  de  medio 

Et  quia  resurrexit  tertia  die  secundumScripturas. 
lla!  es  in  Osca,  Vivificabit  nos  post  duos  dies^  tn  die 
tertia  suscitabit  m>s,  et  vivemus  in  conspectu  ejjts 
{Oseff,  vi). 

Et  quia  visus  est  Cephar.  Id  est  Petro,  Ccphas  enim 
Syrum  nomen  est ;  appaniit  Petro,  sicut  in  Evange- 
lio  scriptum  est,  quia  apparuit  Simoni. 

Et  post  hac  undeciin.  Quando  ad  eos  januis  clausis 
intravit,  hoc  inteliigendum ,  qula  in  Evangclio  non 
omnes  scriptx  sunt  visioncs,  sed  tantum  quac  ad 
audientium  suflicerent  fidem. 

Deinde  vieus  est  plusquam  quingenlis  fratribus  si- 
mul,  cx  quibus,  ctc.  Ut  enim  major  fidcs  haberetur 
roullitudinem  testium  interposuit,  ex  quibas  multi 
vivere  dicuntur  qui  possiut  interrogati  dicere  qwe 
viderunt,  multi  vero  jam  dormire  dicuntur  in  mortc. 
jy  Deinde  visus  est  Jacobo.  Jacobo  Aipb;ei  scorsuni 
apparuit;  ferunt  cnim  qiiod  ipse  Jacob  Aiplisei  tcsta- 
t06  est  in  cwna  Domini ,  dicens  :  Non  se  comessu- 
fwm  panem,  usque  dum  videret  Christunb  resurgenlem 
a  mortuis, 

Deinde  apoUolis  omnibus..  Ilulii  hic  aposU>ios  iilos 
omnes  septuagiuta,  quos  Dominus  iiiisit  binus  ad 
prxdicaiidum,  intelligi  voiunt. 

Novissime  autem  omnium,  etc.  Visus  esl  iili  In  via, 
qoando  lux  circiunfuisit  eum,  sive  in  templo  hxc 
ideo  dicit,  ne  putarent  eum  au«iita  poiius  qium  visa 
uarrare;  tanquam  abortivo  dicil,  quia  esi  Synagog» 
mortuns  ct  natus  Ecclesix  tanquaro  aborllvo,  de 
cujus  vila  fuerat  dcsficraluro,  iiisi  pec  gratiam  Do- 
mini  violenlcr  fui^sct  allraclus  (Ji  C^t .  v^;«  S^Xz^v* 


4^0 


SMKKXQOl 


clus  autem  praedicationibus  non  catcnis.  Et  pro  stu-  A 
pore  noviUlis  in  viliis  qui  erat,  in  lcgis  erudilior.c 
perfectus.  Sivc  ideo  aborliMis,  quia  malcr  spagoga 
eum  male  conccptum  impcrfeclumquc  pcperit. 

Ego  enm  $Hm  minimus  aposlolorum,  Uxc  cnim  de 
se  propter  humilitatem  dicit,  caeterum  erat  mlnimus 
temporc  non  labore.  Nam*  alibi  ait :  Ptus  omnibus 
laboravi, 

Quia  non  sum  dignus  vocari  aposlotns^  elr.  Quare 
uon  sit  dignus  ipsc  expoiicns  aii  :  Quoniam  pertfCU'- 
tus  sum  Ecctesiam  Dei,  Docet  noscxemplo  suo,  ctiam 
61  ad  prxsens  proficiamus  dcflerc  prxtcrila,  mclius 
cst  cnim  dimissa  recordari  peccata,  qnaro  oblivisci 
commissa.  Scriptumestcnim  :  Ft7i,  peccasiij  ne  adji- 
cias  iterum,  sed  et  de  pra;teritis  deprecare  {Eccli,  xxi). 

Cratia  autem  Dei  sum  id  qmd  svm,  ct  gratia  ejus  B 
in  me  vacua  non  fuii,  Quia  gmtia  qua  rcdempti  su- 
nius,  laborem,  conatum,  mcrilum  non  quxsivit. 
Qnotidiana  autem  gratia  post  baplismumquotidianum 
scrvilium  laboris  cxspectnt. 

CVA?(GEL(nM  LCCiC,   CAP.   XVIIl. 

€  Duo  homincs  ascendcrunt  in  temphim ,  ut  ora- 
€  rent,  unus  Pbarisocus  ct  altcr  publicanus.  Phari- 
€  sxus  stans  hxc  apud  se  orabat :  Dcus,  gralias  ago 
c  libi ,  quia  non  sum ,  sicut  cxteri  hominum ,  rapto- 
<t  rcs,  injusli ,  adulteri ,  velut  ctiam  hic  publicanus, 
c  jejuno  bis  in  sabbato,  dccimas  do  omnium  quae 
c  possideo.  Et  publicanus  a  longe  stans,  nolebat  nec 
«  oculos  ad  ccclum  lcvarc,  sed  perculiebat  pccliis 
c  suum,dicens  :  Dcus, propilius  e&lo  mihi  peccntori. 
i  Amen  dico  vobis,  'descendit  hic  justificatus  in  do-  ^ 
c  mum  suam  ab  illo.  Quia  omnis  qui  sc  cxallat,  hu- 
c  iniliabitur,  ct  qui  sc  humilial,  exullabitur.  > 

Duo  homines  ascenderunt  in  templum ,  ut  orarent^ 
HRiff  Pharisa^us  et  alter  Publicanus,  (Ex  Beda.)  Pu- 
blicanus  humilitcr  orans,  ad  illa  prxfalx  vidux,  hoc 
Gst,  Efxlesisc  mcmbra  pcrtinet,  de  quibus  supra  di- 
citur :  Deus  aulcni  non  facict  vindictam  clcclorum 
suorum  ciamantium  ad  se.  Pharisxus  aulem  merita 
jactans  ad  ea  de  quibus  tcrribilis  in  conclusiono  sen- 
tcutia  subditur.  VerumtameaFilius  homiDi?  veniens, 
putas  invenict  fidem  in  terra  ? 

Pharisaus  stans  ha'c  apud  se  orabat:  Dcus,  gratias 
ago  tibi  quia,  etc.  Quatuor  sunt  species,  quibus  oni- 
nis  tumor  arrogantium  demonstratur.  Cum  bonum 
aut  a  semetipsis  haberc  xstimant,  aut  si  sibi  datum 
dcsupcr  crcdunt,  pro  suis  se  hoc  accepisse  mcriiis 
putant,  aut  certe  cum  jactant  se  bnbere,  quod  non 
habent,  aut  despectis  coBtcris  si  if  ulariter  videri  ap- 
pctunt  habcre  quod  habent,  qua  PharisARus  istx 
jactantix  pcste  laborasse  deprehcnditnr,  qui  idciico 
de  templo  absque  justificatione  desccndit,  qiiia  bo- 
norum  opcrum  mcita  sibi  quasi  singularitcr  tri- 
bucns,  oranti  publicano  se  pnctulit. 

Jejuno  bis  in  sabbalo,  dccimas  do  omnium  qna'  pos- 
iideo.  Ezcchiel  prophcta  dc  ostcnsis  sibi  cccii  anin^a- 
libns  scribit  :  Et  totum  corpus  plenum  ocuHs  in 
circuitu  ip$arum  (Ezech.  i),  qiialiior  cori»ora  qiiippc 
Auimalitim  quatuor,  idcirco  plena  oculis  desriibun< 


D 


ABmiS  43G 

tur,  quia  sanctoruin  actio  ab  omiii  partc  circumspccta 
esl  bona  dcsiderabililcr  providcns,  roala  solertcr  ea- 
vcns.  Sed  nos  sxpc  dum  aliis  rcbus  intendimus,  fit  ut 
alia  ncgligamus,  ct  ubi  negligimus,  ibi  procul  dalHO 
oculum  non  habemus.  Nam  ccce  Pharisxus  ad  enbi- 
bendam  abslincntiam ,  ad  impendendam  miscrioor- 
diam ,  ct  rcfcrcndas  Dco  gratias  oculum  habuerat, 
sed  ad  humilitatis  custodiam  non  babcbat,  ct  qnid 
prodest,  qnod  contra  hostiuni  insidias  pcne  tota  ci- 
vitas  caute  custoditur,  si  unum  foramen  apertuni  re- 
linquitur  unde  ab  hostibus  intretur. 

Et  pubticanus  a  longe  stans,  notebat  nec  ocutos 
ad,  etc.  Quanlam  vcnise  fiduciam  digne  poenilenti- 
bus  prxlct,  qitod  publicanus,  qui  reatum  siiae  nc- 
qiiitiae  pcrfccte  cogiiovit,  ficvil,  confessus  est,  cl  « 
injustus  ad  tcmplum  vcnit ,  justificatus  a  templo  ro* 
diit!  Typiceaulcm  Pharisxus  JudaM)rum  est  populu:», 
qni  ex  justificationibus  Icgis  cxtollit  mcrita  sna; 
publicanus  vero  gentilis  est ,  qui  longe  a  Deo  posl- 
tus,  confitetur  peccata  sua,  qnorum  unus  snpcr- 
bicndo  recessit  humilialus,  alter  lamentando  appro- 
pinquare  mcruit  exaltatus. 

Quia  omnis  qui  se  exattat  humitiabitur,  et  qui  u 
humitiat  exattabitur,  Et  de  utroque  popnlo  pracfato 
ct  de  omni  snpcrbo,  vel  humili  rectepotestlntelligi, 
sicut  et  illud,  quod  alibi  legimus  :  Ante  ruinam  exal- 
tatur  cor,  et  ante  gloriam  Lumitiatur  (Prov,  xvr) , 
quapropter  et  de  verbis  clati  Pharisxi,  qulbus  bu- 
mfliari  meruit,  possumus  cx  divcrso  formam  hn- 
miktatis,  qiia  sublimemur,  assumere,  ut  sicut  illc 
consideralis,  ctpeorum  vitiis,  et  suis  virtulibus  csi 
clevatus  ad  niinam,  ita  nos  non  nostra  soluro  pigri- 
tia,  sed  ct  mcliorum  virtutibus  tnspcctis,  bumilic- 
mur  ad  gloriam ,  quatenus  unusquisque  nostniin 
ha;c  apud  se  supplex  ac  siibmissus  obsccrel :  Deiis 
omnipotens,  misercrc  supplici  tuo,quia  non  sum  sic- 
ut  innumeri  servi  tui  conteinptu  sacculi  sullimcs, 
justitine  merito  gloriosi ,  castilalis  laude  angclici, 
vclut  etiam  multi  illonim  qui  post  nngiliapublica  poc- 
nitcndo  tibi  mcrucrunt  essc  dcvoli,  quietiam  si  qnii 
boni  tua  graiia  largientc  foc^ro,  quo  finehxcfaciam^ 
quavc  a  te  dislrictionc  pcnsciur  ignoro. 

IN  NATALI  SANCTl  LAIRENTII. 

LECTIO  EPiST.    PAULI    APOSTOLI   AD  CORKHTH. 
SECU.^DvE,    CAP.   IX. 

• 

€  Qiii  parce  scminat  parcc  et  inctct.  Et  qui  scini- 

c  p.nt  in  bcncdiclionibus  de  bencdiclionibus  etnictct. 

c  Unusquisque  prout  destinavit  in  corde  suo ,  non 

c  cx  (rislilia  aut  cx  neccssilatc.  Ililarcm  enim  dalo- 

f  rcm  diiigit  Dcus,  potcns  autein  est  Dcus  omiiem 

i  grntiam  abundnrc  faccrc  in  vobis ,  ut  in  omtiibu? 

c  scinper  omnem  sufTicientiam  habcntcs,  abundclis 

I  in  omnc  opus  bonum,  sicut  scriptum  cst  :  Disper- 

(  sit,  dedit  pnuperibus,  justitia  cjusmanot  in  sxcu- 

«  I:im  sxculi.  Qui  autcm  ndminislrat  scmeii  semi- 

c  nnnti ,  et  pancm  ad  manducandum  pr^tabit.  Et 

c  multiplicabit  scmcn  v.estnim,  cl  augcbit  incrcmcnta 

c  frugum  j!:5lili;c  vcstrx.  > 


457  COLLECTIONES  IN  EPISTOLAS  ET  EVANGELIA.  -458 

Qui  parce  $eminia  parce  et  meieL  (ExPrimas.)  Id  A  <  cadcns  in  terram  mortuum  fuerit,  ipsum  solum 


est,  qui  parum  iribuit  egenii ,  pamm  accipiet  mer- 
cedis ,  secundum  misericordiae  opera  unusquisque  et 
praemia  recipiet  aeterna. 

Et  qui  teminat  in  henedictionibuM  de  benedietiwi' 
tus  et  metet.  Qualis  fuerit  devotio,  talis  eril  et  rema- 
neratio,  qui  gralo  animo  el  suflicienter,  aot  remm 
lemporaliam  eleemosynam,  aut  pncdicalionis  indi- 
genti  minislraverit  verba,  suflicieater  et  large  a  Do- 
mino  accipiet  praemia.  Avarus  enim  mercedem  ex 
eo  qnod  inviius  dederit ,  non  babebit,  benedictio 
cnim  et  dantis  xterna,  accipientis  praesens  eflicilur 
eleemosyna. 

Unusquisque  prout  destinavit  incorde  tuOy  non  ex 
trietitia  aut  ex  necessitate,  l<i  est,  quant^m  statuit 


f  nianet.  Si  autem  mortuum  fuerit,  multum  fructjmi 
c  alTert.  Qui  amat  animam  suam  perdet  eam ,  et 

<  qut  odit  animam  suam  in  boc  mundo,  in  vitam 
c  aetemam  costodit  eam.  Si  quis  miht  ministrat  me 
c  sequatur,  elubi  sum  ego,  ibiet  minister  meuserit. 

<  Si  quismihi  minisiraverit,  honoriOcabileumPater 

<  mcus,  qui  in  coeHs  est.  > 

Amentumen  dico  vobit  :  Nisi  granum  frumenti 
cadens  in  terram  mortuum  fuerit ,  ipsum  solum  ma- 
net,  Si  autem  mortuum  fuerii ,  muUnm  fructun^  af- 
fert,  Se  autcm  diccbat  ipsum  esse  mortincandum 
et  muliiplicandiim.  Morlincandum  in  infidelilatc 
Jud:eorum ,  roultiplicandum  fide  omnium  popu- 
lomm. 


vel  degit  pauperibus  dare  ,  non  coactus  sed  volun-  "     Qui  amat  animam  suam  perdet  eam.  Quod  duobus 


taritts.  Tobias  euim  lilio  suo  ait  :  Si  plurimum  tibi 
€st  ,  plurimum  tribue ,  51  exiguum ,  exigua  indigzn- 
tibus  communica  (Tob.  iv). 

Bilarcm  enim  datorem  diligit  Deus.  Saiomon  enim 
dicil :  In  omni  dato  liHarem  fac  vultum  tuum.  (Eccli. 
ixxv).  Nam  et  in  divinarum  Scripturarum  sermone, 
Dominiis  vult  hilarem  suum  datorcm. 

Potest  autem  Deus  omnem  gratiam  abundare  facere 
in  vobis.  Ne  timeant  inopiam  elcemosynarii,  ideo  iu 
opere  miscricordix  Dci,  pra^ponitpolenliam.  Omnem 
gratiani  dicit  sive  copiam  frugum,  fructusque  pro- 
ventum,  sive  sensus  abundanliam,  sapientiaeque 
intellectum. 

Ut  in  omnibus  semper  sufficientiam  habentes.  Ac  si 
diccret,  omnem  sufncicnliam  tam  spirituallum  quam 
etiam  carnalium  dabit  vobis  Domiiuis,  ul  omnc  opus 
l)onum  ,  sive  devolionis  in  misericordia  ,  sivc  cru- 
ditionis  in  doctrina,  iniplcrc  possilis  mcnle  libcra. 

Dispcrsit  dedit  pauperibus ,  justitia  ejus  manct  in 
steeulnm  sceculi.  Id  est,  divisit,  deJit  pluribus, 
ideo  non  uni ,  sed  pluribiis ,  quia  majus  est  oratio 
multoruin  qunm  unius.  De  rcbus  enim  ten^porali- 
bus,  si  bcnc  dispensenlur,  xlerna  justiliacomparatur. 

Qui  autem  administrat  semen  seminanti,  et  panem 
ad  manducandum  ,  etc.  IIoc  enira  de  vcrbi  seinlne 
dictum  in  sancto  intelligimus  Evangelio ,  ubi  Do- 
minUs  exponcns  discipulis  parabolam  scminis  ait : 
Semen  est  terbum  Dci      (Luc  vni).  Ac  si  prxdicato- 


modis  intclligi  potest,  qui  amat  perdet,  Id  est»  si 
amas  perdes ,  si  cupis  vitam  tenere  in  Christo,  noli 
timcre  mori  pro  Christo.  Itcm  alio  modo,  qui  amal 
animam  suam  perdet  eam  :  noli  amare  io  bac  vi(a, 
nc  pcrdas  in  aetema  vita. 

Et  qui  odit  animam  suam  in  hoc  mundOf  in  vila 
atema  custodit  eam.  Ergo  qiiod  supra  dictum  est , 
qui  amat  subintelligitur  in  boc  mundo,  ipse  itaqne 
perdet.  Qui  autem  odit  utique  in  hoc  mundo,  in  vi- 
ta  xterna  custodit  eam.  Magna  et  mira  senteniia  ! 
quemadmodum  hominis  in  animam  suam  amor  ut 
pereat,  odium  ne  pcreat?Si  male  amaveris,  tunc  odi- 
sti,  si  bcne  oderis,  tunc  amasf.L  Feliccsqui  odc- 
runt  custodicndo ,  ne  perdant  hic  aniando.  Hic  ani- 
mx  nomine  vita  prxscns  designntiir ,  vel  etiam  hu- 
jus  vit(c  dclectaiio  ,  qiisc  perdcnda  est,  ut  fclicilcr 
invcnias  voluntatcm  luam  in  rcgno  Dei ,  quam  for- 
titcr  vicisti  in  boc  sa^culo^  Nnm  sancti  martyrcs 
odiohabucmnthanc  pnescntcm  vitain  proChrisli  no- 
minc,  dum  magis  voluerunt  hanc  pncsentcm  viiam 
pcrdere,  quam  Christum  negarc. 

Si  quis  mi/it  ministrat ,  me  sequatur.  Quid  cst  me 
scquatur,  nisi  me  imitetur?  Miuistrant  ergo  Jesu 
Christo ,  qui  non  sua  qiiaemnt,  seJ  qiix  Jesu  Chri- 
sti  j  hoc  cnim  cst,  me  sequatur.  Yias  ambulet  nicas 
ron  suas  ,  sicut  alibi  scriptum  est :  Qui  se  dlcii  in 
Christo  manere^  debet  sicut  ille  ambulavit  ct  ipse 
ambulare  (I  Joan.  11).  Etiam   si  porrigit  csiirieiil4> 


ribus  Apostolus  diceret  :  Deus  qiii  vobis  dedit  offi-  *w  panem ,  de  misericordia  facere  debct,   uon  de  ja 


cinm  doceiidi,  escam  non  subtrabit  corporis.  Sivc 
qui  vobis  dispcnsando  tribuit  facullatcm,  vos  minimc 
patietur  csurire. 

Et  multiplicavit  semen  vestrum.  Id  csl,  rerum  vo- 
bis  augmentum  faciet,  vel  sermonum  :  Date  ct  dabi- 
tur  vobis,  dicit  Dominus,qui  enim  pro  Deo  sive  prse- 
dicalionis  verbum,sive  misericordiae  dcdcrit  alimen- 
tum,  et  hic  ct  in  futuro  accipiet  iilud  multipllcatum. 

Et  augebit  incremenla  frugum  justiti(e  vestrw.  In- 
crcmcntuni  frugum  justilioc  dicit,  sive  faciiltatcs  rc- 
ram,  sive  doctrinam  sermonum,  de  fructu  cnim 
Uibiorum  suorum^  ait  Salomon,  satabitur   sapicns. 

LVA.XGELIUII  JOANMS,   CAP.  XII. 

<  AmcOy^men  dlco  vobis  :  Nisi  gramhn  frumcnli 


ctantia ,  non  aliud  quxrere  quam  opns  bonuni , 
ncscicnle  sinistra  quid  faciat  dextcra  (Matth.  vi), 
id  cst,  ut  alienarctur  intcntio  cupiditatis  ad  opcra 
cbaritatis. 

Et  ubi  ego  sum,  iltic  et  ministcrmeus  erit.  Merccs 
est  amoris  et  pretium  opcris  ,  ci  qui  ministrat 
Christo ,  cssc  cum  Christo  ,  et  quem  fructtiin  , 
quam  mercedem ,  quod  prsemium  illi  promittat, 
audiamus. 

Si  quis  milii  minittraverit ,  honoripcabit  eum  Pa" 
ter  meuSf  qui  est  in  ccp/.is.  Quo  honore,  nisi  ul  i\i 
cumFilio  cjus?  quod  enim  superius  ait:  Ubi  cgosnm^ 
iUic  et  mimster  meus  crit,  hoc  inlclligitur  cxposuisse 
cum  dicit,  Uonorincabit  cum  Pjttcr  meos.  Nunquao» 


Ajd 


SMARAGDl  ABBATIS 


4iO 


roajorem  honorem  acciperc  poteril  adoptatus,  quam  A  ctus  legis  xiernam  confert^  salulem.    Seil  non   cs 


ut  sU  nbi  est  unicus ,  n^m  xqualis  factus  divinitati , 
sed  consocius  aeternitati. 

HEBDOMADA  XIII  POST  PENTECOSTEN. 

LECTIO  BEITI   PAULI  A1»0ST0LI   AO  CORITiTB.    II, 

CAP.   III. 

c  Fiduciaro  talcm  habcmus  per  Cbristum  ad  Deuro, 
non  quod  surTicientes  simus  cogitare  aliquid  a  no- 
bis,  quasi  ex  nobis,  sed  sufiicientia  nostra  ex  Deo 
est.  Qui  et  idoncos  nos  fecit  ministros  Novi  Tc- 
stamenti,  non  littcra  sed  spiritu.  Littera  enim  oc- 
cidit,  spiritus  autem  Tivificat.  Ouod  si  ministratio 
moriis  liitcris  deformata  in  lapidibus  fuii  in  gloria, 
ila  ul  non  possent  filii  Israel  intendere  in  facicm 
Mosi,  propter  gloriam  vultus  ejiis  qu;e  evacuatur, 


4 
f 
C 

f 


totoScripturarum  textu  gcneraliter  accipicndum  est, 
nam  sunt  aliqua  qucc  nunc  secunduro  bistoriaeor* 
dinem  debent  custodiri,  ut  est  illud  :  Andu  Itraet^ 
Domintu  Deus  tuus  Deus  unus  est  (Deut,  \i),  et  af- 
milia  talia. 

Quod  si  ministratio  nwrtis  litteris  deformata  in  /a- 
pidibus  fuit  in  gloria.  Id  est,  si  lex  apud  antiquos  dabal 
pnesentcm  gloriam,  iis  qui  cam  secunduro  liiterani 
scquebantur,  quanto  magis  eos  nunc  gloriflcai,  qni 
eam  spiriiualiter  cxsequuntur. 

Jta  ut  non  possint  filii,  etc     Quia  visibilis  cama 
lium  operum  gloria  cvacuatur,  per  spiritualero  Evan- 
gclii  gloriam,  sed  ita  evacuatur,  utin  melius  sensu 
interiore   proflciat ,  sicut  infantia  per  adolescen- 


quomodo  non  magis  ministratio  spiritus  erit  in  ®  ^»«ra  scnectutc  evacualur,  sicut  et  semen  in  fni- 

gloria  ?  Nam  si  ministratio  damnationis  gloriaest, 

multo  magis  abundat  roinistcrium  justitix  in 
f  gloria.  » 

Fidueiam  talem  habemus  per  Christum  ad  Deum. 
Ac  si  diccret  ilTa  flducia  inexpugnabilis  cst ,  qux 
non  ex  nobis,  sed  ex  Cbristo  est,  qua  nos  per  fidero 
nostram  gratia  inagis  quani  Episto^a  bumana  coin- 
inendai. 

Non  quod  sufficientes  simus  cogitare  aRquid a  nobis. 
Id  esi,  nihil  nostra  sapientia  ycI  virtute  in  causa 
veslrx  salutis  opcramur.  Yuli  cnim  ostcndere  nibil 
se  suo  sensu  ac  possibilitate  in  salvandisgentibusvel 
cdgitare  yel  facere,  cum  utique  pauci  homines,  hu- 
luiles,  imperiti,  et  pcne  mstici,  sine  Dci  gratia  non- 
qnaro  universum  mundum  salvarc  potuissent.  Ideo  ^ 
autem  Roc  praeroisit,  quia  dictums  erai,  tanto  niajus 
se  ministcrinro  suscepisse,  quam  Mosen,  quanto  ma* 
jus  esi  Noyum  Testamentum  a  Icge,  qux  abscondi- 
ium  in  se  Girisium  mystcriis  adumbrata  relineb.it. 
Noii  qiiod  aliquid  sibi  arrogct,  sed  ut  per  docirinain 
suam,  qux  in  Christocst,  facinuseos  afalsis  aposto- 
lis  revocei. 

Qtti  idoneos  nos  fecit  ministros  Novi  Testamcnti, 
Id  esl,  ad  implcndum  apostolatus  olflcium. 

Non  iittera^  sed  spiritu.  Id  est,  non  camalis  lcgis, 
sed  spiriiualium  prxccptorum. 

Littera  enim  occidit,  (Ex  August.)  Ubi  est,  mors, 
contentio  iua,  abi  esi  aculeus  tuus  ?  Exponit  acu- 

leum  :  Aculeus,  inquil,  mortis  pcccaium,  ei  adjun-  ^i  ^  Quebatur  recte.  Ei  praecepit  illis  ne  cui  dicereoi. 
Sitrem  mi^abilcm,  virtuspcccatilex,  peccatumenim         '^  *  ^-^.^  •_  _.  . 


ctum.  Melior  quidcm  frucius  semine,  sed  nunquain 
sinc  scmine  fmctus  cxsurgit,  ct  non  pcrit,  scd  mul- 
tipticatur  scmcn  in  fructu.  Sic  ergo  evacaatur 
utdilatetur,  sicut  ipsc  dicit:  Cnm  autem  venerit^ 
quod  perfectam  est^  evacuabitur  quod  ex  parte  esl  (/ 
Cor.  xiii). 

Quomodo  non  magis,  clc.  IJ  est  nostra,  qux  noo 
evacuatur,  quia  perfecta  est. 

Num  si  ministratio  damnatioms  gtoriaest.  Siiperius 
hgis  minisirationero,  nunc  ministrationero  darona* 
tionis  vocavit.  Mco  roiiiistratio  roortls,  quia  solaper 
se  non  liberaLat  a  morie.  Ideo  etian  ministratio 
damnationis,  quia  reos  sine  ullo  poenrtentix  remedio 
praRscnti  addiccbat  exitio. 

MuUo  magis  abundet  mimsterium  justitias  in  gh- 
ria.  Abundat  vere  in  gloriaiii,  id  esi  actemam,  qiiia 
jiistitia  gratis  sine  legalium  pnrceplomm  obscrva- 
tionc  justificat. 

EVANGELIUH   MAttCI,  CAP.  VII. 

f  Exicns  Jesus  de  finibus  Tyri,venit  per  Sidoneni 
ad  mare  Galila^ae  intcrmedios  finesDecapoleos.1^ 
adducunt  ei  surdum  et  muturo,  et  deprccalianiiir 
eum,  ui  imponat  illi  manum.  Ei  apprebendeiis 
cum  de  turba  scorsum  misit  digitos  suos  in  aori- 
culas  cjus,  ct  exspuens  tetigit  linguam  cjus.  Et  so- 
spiciens  in  coclum  iugemuit,  et  aii  illi :  Epbpbetsi» 
quod  cst  adaperire.  Et  statim  apertx  sunt  atires 
cjus,  et  solutum  est  vinculum  nngux  gns,  ei  16- 


6 

ardenilus  exciiaiur,  quando  probibetur,  sedsi  littera 
adsit,  graiia  desit.  Lex  liiiera  est,  ecce  legem :  Non 
concupisces,  ego  dico,  quia  nisi  te  adjuvei  gratia 
ardeniius  concupisces,  boc  esi,  quod  dicium  est, 
littera  occidii.  (Ex  Pumas.)  Si  ad  praetcritum  legis 
teropus  aspicias,  tum  liltera  occidcbat  pnevaricato- 
res,  sj  aut  Sabbata  non  observasscnt,  aut  carnales 
vfetlnias  non  obiulissent.  Nunc  vero  ita  occidit, 
si  carnales  csremonix  in  ofierendis  tauris  et  vi- 
tulis  custodianiur  ,  quas  observatio  gratiae  Jam 
reinovii ,  quae  utique  nunc  si  obscrvcntur  occi- 
dunt. 
Spiiitus  autem  vivi/icat.  Id  cst,  spiritualib  iutcllc- 


c  Quanto  autcm  eis  prxcipiebat,  tanto  magis  plus 
<  prjedicabant,  ct  eo  amplius  admirabanlur  diceo- 
c  tes  :  Bcne  omnia  fecit,  et  surdos  fecii  audire  et 
f  mulos  loqui.  > 

Exiens  Jes  s  de  finibus  Tyri,  venit  per  Sidonem  mi 
mare  Galilww  inter  medios  fines  Decapoleos  (Ex  Beda.) 
Dccapolis  cst,  ut  ipso  nomine  probat,  regio  deceai 
urbium  trans  Jordancm  ad  Orientem  ,  circa  Hip^ 
pum,  ct  Pcllani,ct  Cadaram,  contra  Gal.kcara.*Qiiod 
ei^go  dicitur,  quia  Dominus  vcitit  ad  mare  Galilasc, 
inter  roedios  fines  Decapolcos,  non  ipsos  fiues  De- 
capolis  eum  intrassc  significat,  ncqne  eiiim  roare 
trans  navigasse  dicitur,  sed  polius  ad  mare  usqoe 
vcnibse,   atquc  ad  ipsum  pcrvciussc  locum  qui  me- 


4il 


COLLECTIONES  IM  EPISTOLAS  ET  EVANGELU.  M 

Heeapc^  longe  irats  mare  posilos  respi-  A  rcserat,  cujos  Unguam  Domim»  taeui  aapieatfa?. 


iHds 
eiebaL 

Ei  mdducnnt  ei  9urdum  et  mutum,  et  deprecabanJur 
iumt  ut  imponat  iUi  manum,  Surdus  et  nmtiis 
eal,  qui  nec  aures  audiendis  Dei  verbis,  ncc  os 
aperit  proloqnendis.  Quales  necesse  est,  ut  hi  qui 
kNpii  jam  et  audire  diTJna  cloquia  longo  usu  di- 
dicemnt,  Domino  sanando  offerant,  quatcnus  quos 
bmnana  fragilitas  nequit,  ipse  gratiae  sux  deitera 
saket. 

Et  apprehendeni  eum  de  turba  seorsicm.  Ap|irehen- 
densnamque  infirmum  de  turba  seorsum  educit,  cuzi 
mentcm  peccatis  languidam  visitalionis  suae  pietatis 
ilhislrans,  a  consuetis  numanae  conversationis  mori- 
bds  avocat,  ad  sequendapnBceptorum  suorum  itinera 
vocat. 


qux  ip  c  cst,  ad  loqucndum  Institvlt.  Talis  aatcm 
mcrilo  potcst  dicere  cuni  Psalmista  :  Domine^  labia 
mea  aperies^  et  os  meum  annuntiabit  laudem  tuam 
{PsaL  l).  Et  cum  Isaia :  Dominus  dedit  mihi  linguam 
eruditam,  ut  sciam  sustentare  eum  qui  lapsus  est. 
Verbo  erigit  mane^  mane  erigit  mihi  aurem  ut  audiam 
quasi  magistrum  {Isai,  l). 

Et  prcecepit  illis  ne  cui  diceretf  quanto  autem  eis 
prcpcipiebatj  tanto  magis  plus  prcedicabant,  et  eo  am- 
plius  admirabantur  dicentes  :  Bene  omnia  fecity  sur^ 
dos  fecit  audire  et  mutos  loqui,  Si  sciehnt  cos,  sicut 
ille  qui  notas  habebat  et  prxsentes  ct  futuras  homt- 
num  volunlales,  tanio  magis  praedicatnros,  quantc 
magis  ne  praedicarent  eis  pnccipiebai,  ut  quid  hoc 
B  praecipiebat ,  nisi   quia  pigris  volebat  ostcndcrc. 


Misit  digitos  suo$  in  auriculas,  Mittere  digitos  in 
aaricalas  est,  cum  per  dona  sancti  Spiritus  aurcs 
cordis  ad  intelligenda  ac  suscipienda  verba  salutis 
aperit.  Nam  digitum  Dei  api>ellari  Spiritum  san- 
dum  tfstatur  ipse  Dominus  cum  dicit  Judaeis  r^  Si 
€fO  in  digito  Dei  ejido  dcBmonia,  /ilii  vestri  in  quo  eji' 
rfkNf  (Ltic.ii.lOj?QuodcxponensaiiusevangeIistadi- 
cit:'»Si  ego  inspiritu  Dei  ejicio  dasmonia(MaUh,  xii,  28) 
ctHagi  in  iEgypto supernti  dixerunt,  Spiriias  Dti  Cht 
kk  (Cxotf.viit).Ellev  in  tabulis  digilo  Dei  scripta 
est  Itpideis.  Digito  ergo  Dei  in  auricul  s  missi  cjus 
qal  sanandus  erat,  dona  sunt  sancti  Spiritus,  quibus 
corda,  qoap  a  via  veritatis  aberraverant,ad  scientiam 
nlatis  audicndam  discendamque  revocat.  Et  quia 
eofnlta  veriiatis  luce  sequi  confessio  debet,  apte  sub-  ^ 
joDgitur : 

Etexqmenstetigit  lingmamejus,  Et  exspuens,  quippe 
Dominaa,  linguam  tangit,  cum  ad  confessionem  Adei 
ora  catechizatorum  instruit,  cum  ora  diu  bruta  ad 
verba  sapienttae  proferenda  cum  tactusuaepietatis  in- 
fnrroat.  Sputum  namque  Domini  saporcm  designat 
sapleatiae,  qaae  teste  viro  sapiente  loquitur :  Ego  ex 
§n  Altis$imi  prodii  primogenita. 

El  iUipiciens  in  coslum.  Suspexit  namque  in  cce- 
hmi,  at  inde  mutis  loqnelam,  inde  auditum  surdis, 
iode  canctisinfirmitatibus  medelamdoceretesse  quae- 
rcadam. 

Ingemuit.  Ingemuit  autem,  non  qaia  ipsi  opos  es- 


quanto  studiosius ,  quantoque  fcrvcntius  eum  pra^- 
dicare  debcant,  quibus  jubet  ut  pro^dicent ,  quun/c 
illi  qui  prohibebanlur  tacere  non  polucrniit. 

HEBDOMADA  XIV  POST  PENTECOSTEN. 

EMSTOLA  BKATI  PAULI  APOSTOLI  AD  GALITAS  ,  CAP.  III. 

c  Abraha^  dictae  sunt  repromissioncs  ct  semMti 
c  ejus.  Non  dicit  ct  seminibus,  quasi  in  multis,  sed 
c  quasi  in  uno,  et  semini  luo  quo  J  est  Christus.  Hoc 
autcm  dico  testamentum  confirmatum  a  Deo ,  qunc 
post  quadragintos  et  triginta  annos  facta  est  Icx, 
non  irritum  facil  ad  evacuandam  promissioneni. 
Nam  si  ex  lege  haereditas ,  jam  non  ex  promis- 
slone.  Abrahae  aiitem  per  promissioncm  donavit 
Deus.  Quid  igitur  lex  ?  propter  transgressioncs  po- 
sita  est,  donec  vcniret  scincn,  cui  promiscrat,  or- 
dinata  per  angelos  in  mnnu  mediatorls.  Media- 
tor  autem  unius  non  est,  Dens  autem  unus  est. 
Lex  ergo  adversus  promissa  Dei?  absit.  Si  cnim 
data  esset  lex,  quae  posset  vivificare,  vere  e\  Icge 
esset  justitia.  Sed  conclusit  Scriptura  omiiia  sub 
pcccato,  ut  promissio  ex  fide  Jesu  Chrisii  daretur 
c  credentibus..  > 

Abrahw  dictw  sunt  repromissiones  et  semini  ejus, 
(Ex  Hieron.)  Siroplex  autem  sensus,  qui  in  boc  loco 
lexitiir,  banc  vim  habet ,  ut  doceat  Apostolus  non 
posse  per  legem,  quae  postea  data  est,  repromissio- 
nes,  quae  antea  factae  sunt  ad  Abraham  destrui,  et 


lel,  cam  gemito  aliquid  petere  a  Patre ,  qui  cuncu  ^  posteriora  prioril>us  praejudicare,  cum  repromissio- 


peiantibas  douat  cum  Patre,  sed  ut  nobis  gemendi 
darel  exemplum,  cum  vei  pro  nostris,  vel  pro  no- 
itroram  erratibus  proximorum  supemx  praesidia 
pietatis  invoeamus. 

Et  mt  t^t,  Ephpheta^  quod  est  adaperire,  Quod  an* 
lem  ait,  epbpheta,  idest,  adaperire,  ad  aures  proprie 
perllBet.  Aures  etenim  ad  audiendum  aperiendae, 
lingoa  vero,  ut  loqoi  possit,  a  retinaculis  erat  sua: 
taiditatis  solvenda. 

Et  statim  apertas  sunt  aures  ejus  et  solutum  est 
9iwi€ulum  linguce  ejus^  et  loquebantur  recte,  Ille  etenim 
soIqs  recte  loquitur,  sive  Denm  confitendo,  sive  aliis 
pndicaiido,  cujns  auditum  nt  coelestibus  possit 
^uscultarc  et  obsecundare  mandatis,  divina  gratia 


nes  ad  Abrabam  ante  quadringentos  triginta  annos 
datai  sint,  quod  benediccrentur  in  illo  universx  na- 
tiones',  legis  autem  observatio,  quod  qui  fi*cisset 
eam,  viveret  in  ea,  post  quadringcntos  triginta  an- 
nos  Mosi  data  sit  in  monte  Sinai. 

Non  dicitf  et  semimbuSt  quasi  in  multis^  sed  quasi 
in  uno  et  seminituo  quod  est  Christus.  Semen  Abrahae 
apostoius  Christum  interprelatus  est.  Omnes  Scri- 
pturas  sensu  ac  memoria  peragrans,  nunqnam  plu- 
rali  numero  semina  scripta  reperi,  sed  sive  in  bonam 
sive  in  malam  partem  semper  singulari. 

Hoc  autem  duOf  testamentum  con/irmatnm  a  Dco. 
Testamentum  vocat  promissiones  Abrahx  factas, 
quue  non  possunt  ab  homine  cvacuari,  cura  ctiaa 


m  SMARAGDi  ARBATIS  lU 

lioniinum  tcslamcnta  jus  suum  tcneaui,  et  rcsolvi  A  usque  dum  Cbrifttus  vcniret,  dc  quo  dicit :  Senicii 


non  possint,  si  solcmnilcr  fuerint  ordinata. 

llic  ccrte  si  quaeramus  utruni  lioc  tcstamcnlum 
quod  dicit  confirmatum  a  Domino  non  infirmari  a 
Icge ,  qusD  posl  quadringcntos  triginta  annos  facla 
est,  utrum  novum  aii  Tciirs  intcliigenduin  sit,  quis 
rcspondcre  dubitet  novuni?  scJ  in  pniphelicis  late- 
bris  occultatum,  donec  venirct  tempus,  quo  revela- 
rctur  in  Christo. 

Quce  post  quadringentos ,  ctc.  (Cx  Ilicron.)  Sup- 
pntandi  in  boc  loco  anni  ab  co  tcmporc  qiio  Donii- 
nns  ad  Abraham  locutiis  cst  diccns  :  Et  in  iemine 
IHO  benedicentur  omnes  gcnlcs  {Gen,  xii,  xxii), 
iisque  ad  legislatorcm  Moscn,  utrum  quadringcnti  ct 
triginta  sint,  vci  quomodo  iii  Gcnesi  ipsi  A!)rahae 


cui  repromiserat. 

Ordinatam  per  angehs,  (Ex  Primas. )  lloc  loco  Ho- 
scn  significat  Icgcm  per  angelum  Domiui  accepisse» 
sictit  Stcphanus  dicit  :  llic  est  qui  fuil  in  ec^ 
desia^  in  solitudine  cum  angelo,  qui  loquebalur  ei  tn 
monte  Sinai  {Act.  vii).  {Ex  Hieron.)  In  oinni  Veteri 
Tcstameiito  ubi  angelus  primum  visus  refcrtur,  et 
poslca  quasi  Dcus  loqiicns ,  iiiducitur  angclus  qui- 
doin  verc  ex  niinistris  pluribus ,  quicunque  sit  vi- 
sus ,  scd  in  illo  mcdiator  Io«]uitur,  qui  dicit  :  Ego 
sum  Dcus  Atraham^  et  Deus  Isaac.  et  Deus  Jacok 
(Exod.  iii)  ' 

In  munu  mediatoris.  (Ex  Priinas.)  Mediatorcm  i^ 
siiiii  Christuni,  de  quo  cL  ad  Tiiuolhcum  scribitur  : 


Dorainus  poliicctur,  quod  post  quaJringenlos  annos  B  (^^,,„5  ^^„,^  „„„,   mcdiator  Dci  et  hominum  fiomo 


dc  lerra  scrvilutis  filii  ejus  cxituri  sint,  iion  cnim 
parva  res  est,  .et  a  multis  quxsita,  ncscio  an  ab  ali- 
quo  sit  invcnta.  ^ 

( Ex  Primas.)  Ncque  quis  putct  cssc  contrarium, 
quoniam  in  libro  Gencseos  Abraham  a  Dco  dic.tiir  : 
Scito^  pra^noscenSf  quod  peregrinum  futurum  sit  se- 
men  tuum  in  terra  non  sua,  et  subjicient  eos  servi- 
tutif  et  affligent  quadringentos  annos  {Cen.  xv) ,  ct 
hic  apostolus  triginta  annos  amplius  ponit.  Quod  dicit 
uutem  hoc  cst :  septuagcsimo  aslatis  sux  anno  Abra- 
liam  accepit  a  Deo  rcpromissionem.  Ex  quo  icm- 
pjrc  usquc  ad  initium  lcgis  Mosaic;c,  quadriiigcnti 
et  trigiiita  anni  hac  ralionc  complcntur,  cx  tcxi- 
porc  rcpromissionis  usqnc  ad  ccntcsimurn  annum 


Christus  Jesus  {1  Timoth.  11).  Manu  meJiatoris  po- 
tcntiam  et  virlutcm  cjiis  dehenms  accipcrc.  Qiiidain 
nicJialorcm  Mosen  putant.   Nam  ct  Bloses,  aiuul, 
inter  Dcum  ct  populuin  inedius  fuil,  sic  cniin  ipse  ad 
populuai  ait :  Facic   ad  lacicni  lociitus  cst  uobis 
Dominus  iii  nionlc  dc  incdio  ignis,  cgoseqiiester  ei. 
medius  fui  inter  Deum  ct  vos  iii  lcmpore  illo  ,  ui 
annuntiarcm  vobis  vcrlia  rjus.  {Ex  llicron,)  Quiai 
vero  lectionis  orJo  confusus  est,  et  hypcrbato  per- 
turbatur,  sic  nobis  redJcndus  videtur  :  Lev  po- 
sita  cst  pcr  angclos  in  manu  mediatoris,  proptcr 
kransgrcssioncs  ordinata  per  angelos,  douec  vcnirci 
s..Muen,  cui  rcpromissum  cst,  scmen  autcm,  haud  du- 
bium,  quin  Chiistum  significet,  dc  qiio  Matthxat 


Abrahx,    quando  Isaac   nascilurus   filius ,   \\s^nW^  9^1%  i  Liber  gcnerationsJcsuChristi,  filii  David^  plU 
quinqiie  anni   nuincrantur,   postea   quinlo    xtalis      Abraham  (Matth.  i). 


anno  Isaac  parvulus  ab  liuialiele  ca^pit  afHigi,  sicut 
idcm  aposlolus  in  hac  ipsa  cpislola  mcmorat.  Evi- 
dcntcr  ergo  monstratur,  sccundum  scrmoncm  Dei 
ad  Abraham  factuni,  post  triginta  annos  repromis- 
sionis  scmen  cjus  pcrsccutoribus  laborarc  ccepissc. 
Nam  si  ex  lege,  ctc.  Ac  si  diccrct,  non  cx  Icge  qu;c 
nondum  erat ,  scd  ex  repromissionc  Abrahx  dona- 
tum  cst  semcn ,  quod  cst  Christus,  in  quo  omnes 
benedicerentur  gcnles. 

Quid  igitur  tex,  etc.  (Ex  liieron.)  Hic  diccrc  po- 
tcrat  aliquis :  Quid  necesse  fuit  legem  post  430  aonos 
repromissionis  dari,  cum  ct  data  lege  suspicio  de- 


Mcdiator  autem  unius  non  est.  Subauditur  unius 
partis  non  est  mcdiator,  scJ  intcr  duas,  ul  uie- 

dius  sit. 

Deus  autem  unus  est.  Hoc  autcm  idco  addit,  ne 
quis  pularct  Chrisuim  ab  unilate  divioae  natunu 
penitus  esse  divisum,  quia  mcdiatoris  suscepissei 
otlKium 

Lex  ergo  adversus  promissa  Dci  ?  absit,  Ac  si  di- 
ccrct :  Lex  Dei  promissa  non  aufert,  sed  praeparai 
ad  proniissa.  Sicut  mcdiator  Dei  ct  hominum  inter 
dantcin  ct  accipientcm  Icgem  inedius  fuii ,  sic  Icx 
ipga,  qux'post   rcpromissioncm   et  compleiionem 


structae  sponsionis  potuerit  oboriri,  et  maneote  re-  |x  cjus  mcdia  subrepsit,  qusc  non  idcirco  arbitranda 


promissione,  non  profutura  icx  data  sit,  quam  prac- 
>idens  apostolus  qiixstioncm  in  scquentibus  ipse 
sibi.proponit  diccns  :  Quid  igitur  lex?  item  ipse  si« 
bimct  respondit,  diccns  :  Propter  transgressiones  po- 
sita  est,  donec  veniret  sanctum,  cui  promissum  est. 
Post  offensam  enim  in  ercmo  populi,  post  adoratum 
vitulum,  et  murmmr  in  Deum,  Icx  transgressiones 
probibitura  successit.  ( Ex  August. )  Lcx  propter 
transgressiones  posita  est ,  ut  acciperet  homo  pne- 
ccpta,  superbe  de  suis  viribus  fidens ,  in  quibus 
dcliciens,  et  factus  etiain  prxvaricator,  liberatorem, 
Salvatoremqiie  rcquireret.  Ita  timor  h.gis  humilem 
factiim  tanquam  pxdagogus  ad  fidcin  gratiamquc 
;>crduccrct,ct  nontransgrcdi  vclcogorct,  vel  doccrct, 


est  ropromissioncm  excludere,  qua  postea  subsecnta 
cam  quae  prius  fuit ,  vidcrctur  abolcre,  sed  ex  co 
quod  non  potuit  vivificarc ,  ncc  id  trihuere  quod 
rcpromissio  priina  polliciui  csi,  manifestiun  esi  in 
cuslodiam  cam  repromissionis  non  in  subvcrsionem 
datam. 

Si  enim  data  eiset  tex,  ctc.  iJeo  noo  vivificabaia 
quia  pcccatum  originale  aufcrrc  non  polcrai,  vel 
ccrte  quia  non  hirconim  aut  taurorum«  sed  Chri- 
sti  sanguine  erat  vita  dnnanda. 

Vere  ex  lege  esset  justitia.  Donum  promiss»  hs^ 
rcditatis  juslitiam  nominavit,  ac  si  diccrct,  si  dala  - 
cssct  lcx,  quje  tmssit  prxstarc  vitain,  ct  id  quodU* 
roproniibsio  spopondcrat  cxhibcr;',  vcre  proniissi< 


445 


COLLECTlOiNES  IN  EPISTOLAS  ET  EVANGELIA. 


i40 


per  legcm  putarctur  cxclusa.   Nonc  autcm  proptcr  A  «  nlligavit  vulnera  cjus,  infundens  olcum  cl  vinuui. 

transgressioncs,  ut  supra  dixinius,  posita  magis  eoi 

argoit  pcccatorcs,  quibus  post  n-promissioncm  in 

custodiam,  et  ut  iia  dicam,  in  carcerem  data  cst, 

ut  qui  voluntarie  nolucrunt  innocentis  exspcctnrc 

inromissum ,  lcgalihus  vinculis  pracpcditi,  et  in  scr- 

viltttem  mandatorum  redacli ,  custodircntur  in  ad- 

Tcnlu  fiiturae  fidei  in  Cliristo,  quae  finem  reproniis- 

tionis  affcrret. 

Scd  conclusU  omma  $ub  peccato,  (Ex  Primas.)  Ad- 
refliente  Cbristo,  qui  sub  lege  Mosi  -  crant,  conclusi 
simt  sub  peccato,  si  ultra  in  Icgis  obser>'atione  pcr- 
manere  voluerint.  Quia  maledicti  qui  umbnc  legis 
deservierint,  vcritate  pncscnte.  Nam  ct  hoc  ostcn- 
dil»  quod  non  potiiit  invcniri,  qui  omnia  pncccpta 


<  Kt  imfioncns  ilium  injumentuui  suum  duxit  in  »ta« 

<  bulum,  ct  curain  ejiis  cgit.  Et  aller.i  die  prolulit 

<  diios  dcnnrios,  et  dedit  stabulario,  et  ait :  Curam 

<  illius  ha!;c,   ct  quodcuiiquc  supererogavcris ,  cgo 
c  cum  redicrorcddnm  tibi.Quishorum  trium  vidclur 

<  libi  proximus  fuisse  illi,  qui  incidit  in  latroncs?. 

<  At  ille  dixit :  Qui  fccit  misericordiam  iu  iUum.  Et 

<  ait  illi  Jesus  :  \adc  et  fac  similiter.  » 

Beati  ocuH  qui  vident  qutv  vo$  videtis,  (Ex  Beda.) 
Nori  oculi  Scribarum  cl  Pliarisa»orum,  qui  corpiis 
DoMiiiii  tantnm  viJcnint ,  sed  illi  beali  oculi ,  qui 
^us  possiint  cognosccre  sacram^nta ,  de  quibus  di- 
citur  :  Et  revelasti  ea  parvulis  {Matth.  xi),  beali 
oculi  parvutorum ,  quibus  et  se  et  Patrem  Fiiius  re- 


legis  implerei.  Sivc  conclusa  sit  dicit  sub  pcccato,  ^  vclare  dignalur. 

Dico  autem  vobis,  quod  multi  regrs  et  prophchv 
tolnerunt  videre  quw  vos  videtiSt  et  non  viderunt^et 
audirequo!  auditis,  et  non  audierunt,  Abraham  exsul' 
tavit  ut  videret  diem  (ibristi  •  el  vidit  et  govisus  ext 
(ioaff.  viii,o()).Isaiasquoque(/<at.  vi;,etMicbaeft,(  t 
multi  aliipropbrt»  viderunlgloriamDomini,  sed  lii 

omnes  a  longe  per  speculum  el  in  ff^nigmalc  vide- 
runt.  Apostoli  autem  in  pnesentiarum  hal)entes  Do- 
niinum  convcsccntcsquc  ei,  et  quaecuiique  voluisscnt 
interrogando  disccnles  {Act.  i). 

Et  eccc  quidam  legisperitus  surrexit^  tentans  illum 
et  dicens  :  Magister^  quid  faciendo  vitam  (Fternam 
possidebo?  Lcgispcritus  qui  de  vila  xlcrna  Doiui- 


idest,  deprehendit  omnia  sub  pcccalo  cssc  conclu- 
•a,  ut  peccatum  nls  iii  Christo  crctlcntcs  dccli- 
aare  non  possint,  ct  sic  necesse  csset,  ut  pcr  so- 
lam  fldem  ad  promissam  salutcm  pcrvenirent  crc- 
dentes.  Itcm  conclusi ,  id  cst,  in  multa  dislracti  ex 
dlTersis  observationibus,  occupati  in  schola  lcgis  ad 
doclrinam  flilei  scrvabamur, qua".  Christi  erat  tem- 
pore  rcvelanda. 

Vtpromissio  ex  fide  Jesu  Christi  daretur  creden- 
tibus.  (Ex  llicron.)  (d  cst,  ncccssc  essct  sola  ut  fide 
Christi  salvaret  credentes.  Nec  vero  o^stimandum 
acripturam  anctorcm  essc  pcccati,  qiiia  omnia  sub 
pcccato  condusisse  dicatur,  cum  mandntum  quo;l 


ei  jure  pnecipUur,  ostcndat  polius  arguatque  pcc-  ^  „„„,  ^.,^ans  iuterrognt,  occasionem,  ut  reor,  lcn 


catnm,  quam  sit  causa  pcccnti.  Quomodo  ct  judcx 
WNi  est  auctor  sccleris  ncqunm  bomincs  vincicnJo, 
•ed  concludit  eos  ct  nocentes  scntcnlix  sux  aucto- 
ritate  pronuntiat;  ul  debitos  poense  indulgcntia  po- 
•lea ,  si  voluerit,  principalis  absolvat. 

KVANGELIUM   LVCJE ,   C\P.    X. 

«  fieali  ociili  qui  vidcnt  qua;  vos  vidctis.  Dico 
c  enim  vobis,  quod  luulti  rcges  ct  proplicta;  voliic- 
4  runt  videre  quse  vo3  videtis,  et  non  vidcrunt,  ct 
•  aadire  qiiae  auditis  et  noo  audtcrunt.  Et  cccc  qui- 
I  liam  legisperitus  suircxit,  tentans  illuin  ct  diccns: 
I  Magister,  quid  facicn:Io  vitam  a^tcrnnm  possiJe- 
«  Im>?  At  ille  dixit  nd  enm  :  In   lcge  quid  scriptum 

<  C8l?  Qiiomodo  lcgis?  ille  rcspondcns  dixit  :  Dili- 

«  ges  Dominum  Dcum  tuum  cx  toto  cordc  tuo,  ex  .. 
«  lota  anima  tua,  ct  ex  omnibus  viribus  tuis,  et  cx 
«  omni  menle  tua,et  proximuin  tnum  sicut  teipsum. 

<  Dixitque  illi  :  Rectc  rcsponiisti.  Hoc  fnc et  vives. 
«  lllc  autcm  volens  justificare  semctipsum,  dixit  ad 
«  lcsum  :  Et  quis  cst  mens  proximus  ?  Suspicions 
«  autcm  Jcsiis  dixit :  Homo  quidam  dcsccndcbat  ab 
c  Hierusalcm  in  Jcricho,  ct  incidit  in  latrones.  Qui 
I  etiam  dispoliavenint  eum ,  ct  plngis  imposilis 
■  abierunt  semivivo  rclicto.  Accidit  autem  ut  saccr- 

dos  quidam  descenderet  cadcm  via,  ct  viso  illo 
pncterivit.  Similiter  ei  Levita  cum  essct  secus  Io« 
«  cum,  ct  vidcrcteiim,  pertransiiL  Samaritanus  au- 
«  tom  qiiidain  ilcr  facicns,  vcuit  sccus  cum,  cl  vi- 
^  Icqs  cum,  miscricordia  motuscst,  ct  apprnpia.MS 


« 


tandi  dc  ipsis  Domini  scrmonibus  sumpsit,  ubi  ait.: 
Gaudete  autem  quod  nomina  vestra  scripta  in  cailis 
sunt^  scd  ipsa  siia  tentatione  declarat,  quam  vera 
sit  illa  Domini  conrcssio,  qua  Patri  loquitur  :  Quod 
abscondisti  ha^c  a  sapientibus  et  prudentibuSy  et  revc" 
lasti  ea  parvulis. 

At  ille  dixit  ad  eum  :  In  lcge  quid  scriptum  ett  ? 
Quomodo  legis  ?  Ille  respondens  dixit,  etc.  Dum  le- 
gispcrito  rcs|)ondet,  pcrfcclum  nobis  Salvator  iter 
viue  ccelcslis  osU^nJit,  cui  priino  in  dilcclionc  Dci  et 
proximi  legis  scripla  proponcnti  dicit : 

Recte  respondistif  hoc  fac  et  vives.  Apertissime 
deeiarans ,  solam  esse  dilectioncm,  et  ipsam  non 
vcrbo  tenus  ostentatam,  scd  operis  cxccutionc  pro- 
batam,  qiise  perpctuain  ducat  ad  viiam. 

Itle  autem  volcns  justificare  scipsum ,  dixit  ad  Je- 
$um  :  Quisest  meus  proximus»  Cui  profecto  Dominiis 
ita  responsum  teinpcravit  suiim,  ut  el  bomincm  qui 
misericordiam  faceret,  cuilibet  proximum  doceret. 
Et  tamen  hxc  eadem  parabola  specialiter  ipsum  Dei 
Filium,  qui  nobis  per  humanitatem  proximus  fleri 
dignatus  est  designaret. 

Suseipiens  autem  Jesus  dixit  :  Uomo  qmdam  de^ 
tcendebat  ab  Hiemsalcm  in  Jericho,  Homo  iste  Adam 
intelligitur  in  genere  humano,  Hienisalem  civitns 
pacis  illa  caclestts,  a  aijus  bcatitudinc  lapsus  in 
iianc  mortalcm  miscramque  vitam  devcnit ,  quaiu 
bcnc  Jcricbo,  qux  luna  intcrprctatur  significat.  Var 


447  SMARAGDI  ABBATIS  US 

riis  vidclicel  defecluum  luboribus,  crroribusijue  scni-  A  ius  esl,  in  quo  saucium  imposuil,  quki  peccaU  no* 


per  inccrtam. 

Et  incidil  in  latrones.  Lalroiies,  diabolum  cl  an- 
gelos  ejas  intelligc,  in  quos  qui  descendebat  inci- 
dit.  Nam  nisi  prius  intus  intumesccret ,  foris  len- 
tatus  tam  faciie  non  cedcret,  vera  esl  enim  satis 
sentenlia,  qux  dicil :  Ante  ruinam  enim  exattatur 
cor  {Prov,  xvi). 

Qui  etiam  dispoliaveruni  eum.  Gloria  vidclicel  im- 
mortalitatis  et  innoccnlix  vesle  privarunt.  Ha^c  est 
cnim  prima  stola,  qua  juxta  aliam  parabolam  luxu- 
riosQS  Glius  per  pocnitentiam  redicns  omatur  (Luc, 
xv),  et  qua  protoplasli  amissii  cognovenint  esse 
se  nudos  ,  tunicasque  pellicias  naturue  mortalis  in- 
duti  sunt  {Cen,  iii). 


btra  portavit  in  corpore  suo  super  ligiium ,  el  juxla 
aliam  parabolam  inventam ,  qu;c  erraYcrat ,  ovem 
humeris  siiis  impositam ,  rcportavit  ad  gregein  {Luc 
XV ).  Itaque  imponi  jumcnto  est ,  in  ipsam  incarnt- 
tioncm  Christi  credere ,  ejus4]ue  mysteriis  initiari 
siraul,  cl  ab  hostis  incursioue  tutari.  Stabulum  au- 
lem  est  Ecclesia  prxsens,  ubi  reflciuntur  viatorcs 
de  peregrinaiionc  hac  in  xtcmam  palriam  re* 
deuntes ,  et  bene  Jumento  imposiUim  duxit  in  sta- 
bulum,  quia  nemo  nisi  baptizatus,  nlsi  corpori 
Christi  adunatus,  Ecciesiam  intrabit, 

El  altera  die  protulit  duos  denarios,  etc.  Altera  die 
post  Domini  rcsurrectionem ,  nam  et  ante  quidem  per 
Evangelii  sui  gratiam  illuminavcrat  his  qui  in  lene- 


Et  ptagis  impositis.  Plag.ii  pcccata  stinl ,  quibus  B  bris  et  in  umbra  mortis  sedebant,  sed  potior,  resor» 


naturae  huinan?c  intcgritaiem  violando  scininarium 
quoddam,  ut  ita  dicam,  augcndx  morlis  fcssis  indi- 
dere  visceribus. 

Abierunt.  Abierant  autem  non  ab  insidiis  aliqua- 
tenus  ccssando,sedadearamdem  insidiarum  frajdes 
occullando. 

Semivivo  reticto.  Scmivivum  reliqucrunt ,  quia 
bealitudincm  vitse  immortalis  exuere,  scd  non  sen^ 
suiu  ralionis  abolcre  valucnint.  Ex  qua  enim  parte 
sa|)ere  et  cognosccrc  Dcum  potcst  viviis  est  ho- 
ino ,  ex  qua  vcro  pcccalis  conlabcscit  et  miscria 
dcAcit,  morluus  idem,  Icthiferoque  cst  vuluere  foe- 
datus. 

Aecidit  autem  ,  ctc.  Saccrdos  et  Lcvita,  qui  viso 


rectione  celebrata ,  pcrpetux  lucis  splendor  cffulsit« 
Duo  denarii  sunt  duo  Testamenta ,  in  quibus  aeCenri 
Regis  nomen  et  iinago  continetur.  Finis  cuibi  legis 
Christus,  qui  altcra  die  prolati  dantur  slabo1ario« 
quia  tunc  apcmit  illis  sensum,  ut  intelligereotSeri- 
pturas.  Altera  die  slabularius  denarios,  quoruiii 
prctio  vulncratum  curaret,' accepit,  quia  Spiritus 
sanctus  advenicns  docuit  apostolos  omnem  Tcrita- 
tcm ,  quo  gentibus  emdiendls  inslare  atqiie  ETan- 
geltum  pnedicare  sufilcerent. 

Et  quodcunque  supererogaveris ,  ego  eum  redkr^ 
reddam  tibi.  Supercrogat  stahularius,  quod  in  doo* 
bus  dcnariis  non  accepil,  cum  dicit  Apostolos  :  De 
virginibus  autein  praeceptum  Domiiii  non  liabeo» 


sancio  transierunt,  saccrdotium  et  ministcriiim  Ve-  ^  consiliuni  auteni  do.  Itemque  et  Dominos  ordina- 


teris  Testamcnti  cst ,  ubi  pcr  lcgis  decrcta  mundi 
languentis  vulnera  monstrari  tantum ,  non  au- 
tem  curari  polerant ,  quia  impos>ibile  erat,  ut  Apo- 
stolus  ait :  Sanguine  vitutorum  et  hircorum  auferri 
peccata.  ' 

Samaritanus  autem  quidam  iter  transiens  venit  se- 
cus  eum,  et  videns,  ctc.  Samaritanus  qui  interpreta- 
tur  costos,  Deum  significat,  cui  rcctissimc  Prophe- 
ta,  ne  hos  latrones  (lossit  incurrcre,  supplicat :  Cu- 
stodi  me,  inquicns,  a  laqueo  qucm  statuerunt  milil , 
ct  a  scandalis  op^anlibus  iniqiiitatem  ( Psal.  cxl). 
Qm  propter  nos  Bbmines ,  el  propter  nostram  salu- 
tem  dcsccndens  de  coclo,  vitsc  pnesentis  iter  arri- 


vit  his,  qui  Evangelium  annunlianl,  de  Evangelio 
viverc,  sed  non  usi  sumus  hac  potestate,  ne  qoeni 
vestrum  gravaremus ,  cui  rcJiens  qiioJ  promlserat 
debitor  reddet,  quia  veniens  in  judieium  DoroiiiM 
dicit :  Quia  super  pauca  fuisti  fidelis ,  super  multa 
te  constituam,  intra  in  gaudium  Dominl  Dei  tui 
( Luc.  xii ). 

Quis  horum  trium  videtur  tibi  proximui  fwtMte  f 
etc.  Juxta  litteram  manifesta  est  Domini  scnteollav 
nuUum  nobis  amplios  qnam  qui  misereator  csse 
proximum,  sed  llierosolymiti  civl  non  saccrdos, 
non  levita  ex  eadem  gente ,  imo  in  eadem  orbe  itali 
et  nutriti  <  sed  extcrae  genlis  accola ,  qnia  magis 


puit,  et  venit  secus  eum  qui  vulneribus  tabescebat  ^  misertus  est ,  factos  est  proximus.  Sacratiore  aaleni 


tnfliclis,  hoc  est ,  in  simililndinem  hominum  factos, 
ct  habitu  inventus  ut  homo  {Phitipp.  ii),  compas- 
sioois  nostne  susccptione  fioitimus,  et  misericordiaB 
factns  est  consolatione  vicinus. 

Et  appropian$^  alligavit  vulnera  ejutj  elc.  Peccata 
quse  in  hominibns  invenil ,  redarguendo  cohibuit , 
spem  veniae  poenitentibus,  terrorem  poense  peecanti- 
bos  incutiens.  Alligat  enim  vulnera  dom  prxcipit : 
Poenitentiam  agite.  Infundit  olcum  dum  el  addidit : 
Appropinqiiabit  enim  regnum  coelorum.  Infundit  et 
vinum  dom  dicit :  Omnis  arbor,  quae  non  facit  fru* 
ctum  bonum  excidetur  et  in  ignem  mittetur. 

Et  imponent  iltum  in  jumentum  suum ,  ctc.  Ju- 
meotum  cjus  est  caro ,  iii  qua  ad  nos  vcuire  digna- 


intellectu ,  quoniain  nemo  magis  proximos ,  qnam 
qui  vuliiera  nostra  curavit,  diligamos  eom  qnasi 
Dominum  Deum  nostnim,  diligamus  quasi  presi» 
mum ,  nihil  eniro  tam  proximum ,  quam  capot 
membris,  diligamus  etiam  eum  qui  Imitator  est 
ChrisU. 

Et  ait  illi  Jetus :  Vade  et  lu ,  etc.  1d  est ,  ut  Tere 
te  proximum  sicut  te  ipsum  diligere  manifesles« 
quidquid  vales  in  ejus  vel  corporali  vel  spiritnali 
neccssitate  sublevanda  devotns  operare. 

HEBDOMADA  XV  POST  PENTECOST. 

LECTIO  EPISTOLiC   BEATI   PAULI  APOSTOLI  AD  GALATAtt 

CAP.  V. 

I  Spiritu  ambolatc ,  ct  desidcria  cnrnis  non  pcrft* 


449  COLLECTIONES  IN  EPISTOLAS  ET  EVANGELLV.  M 

•  dcus.  Caro  eniin  conciipis?il  advereus  spiriluni ,  A  miniis  glorianlur,  ct  puladl  si  explevcrint  volupla- 


t  spiritus  autem  adversus  carneni.  IIu;c  cnim  sibi 
invicem  adversantur,  ut  non  qu:ecunquc  vultis  illa 
racialis.  Quod  si  spirilu  duciinini,  non  cstis  sub 
lege.  Manifesta  auleni  sunl  o|>cra  carnis,  qua; 
sunt  fomicatio,  immunditia,  impudicitia,  luxu- 
f  ria,  idolonim  servitus,  veneAcia »  inimicitiae ;  con- 
c  tentiones,  xmulationes,  inc»  rixx,  disseiisiones, 
sectae,  invidiae,  homicidia,  ebrietates,  comessa- 
tiones ,  et  his  similia.  Qux  pnedico  vobis ,  sicut 
praediii,  quoiiiam  qui  talia  agunt,  regnum  Dei 
f  non  consequentnr.  Fructas  autem  spiritus  est  cha- 
«  ritas ,  gaudium ,  pax ,  palientia  ,  kniganimius , 
«  honitas,  benignitas,  mansuetudo,  fides,  modestia, 
«  eontincntia ,  castitas.  Adversus  hujusmodi  non  est 


tem  quamdam,  se  turpitudinc  victoriam  conse- 
cutos.  Sed  et  ilind  elegantcr,  quod  in  carne  opera 
posuit,  fructus  in  spirltu,  quia  vilia  in  semctipsa 
finiuntur,  et  pcreunt,  virtutes  fructibus  pullulant , 
et  redundanl. 

Qua:  suiU  fornicatio,  Primum  ilaque  caniis  opus 
est  fornicalio ,  qiiain  in  exordio  posuit ,  ne  de  me- 
diis  ambigamus.  Oinnc  cnim  quodcunque  fecerit  ho- 
mo  extra  corpus  cst,  qui  autem  fornicalur,  in  cor- 
pus  suum  pcccat.  In  co  fornicalor  mnjoris  est  cri- 
minis ,  quia  ioUil  membra  Christi ,  et  facU  ea  mem" 
bra  meretricis,  Erunt^quippe  duo  in  carne  una ;  qui 
Dou  est  fidclis,  ncc  credit  in  Cbristum ,  sua  membra 
facit  membra  meretricis.  Qui  autem  crcdit  et  for- 


«  lcx.  Qui  autem  sunt  Chrisli,  camem  suam  cruci-  ^  ««catur,  Christi  membra  facit  membra  meretricis. 


«  fixenint  cum  vitiis  et  concupiscentiis.  i 

Sfnrilu  ambulate ,  et  dcsiderium  ,  etc.  Hoc  tripH- 

citer  accipiendum ,  ut  dicamus  eos,  qui  spiritu  opera 

eanils  mortificaverint ,  ct  seminaverint  in  spiritu , 

nt  de  spiritu  metant  vitnm  setemam ,  quoticscunque 

Toluptatcm  carnis  senserint  litillare ,  non  perficiant 

denderium  ejus.  Alio  modo  eos  ambulare  spiritu ,  et 

camis  dcsiderium  non  perficere  dicimus ,  qui  spiri- 

taKter  egrediuntur  iEgyptum ,  et  spiritualem  escam 

potamquc  de  spirituali  hauriunt  petra,  qui  ambulailt 

in  omnibns  spiritualiter,  non  perficientcs  caracse 

lcgis  litteram ,  vcl  desidcriiim ,  sed  fractus  mctcntes 

^irilaiis  intclligenlix  (lCor.  x).  Tertio  modo,  qui- 

dam  desiderium  carnis ,  iii  his  dicunt  cssc,  qui  par- 

TQli  ftunt  in  Christo,  iler  autcin  spiritns  in  pcrfcctis  C 

Tiris.  Sffiritu  ambulate,  id  esl ,  in  gravitate  spiritus, 

itl  csi ,  in  itincrc  viri  perfecti ,  et  desldcrium  carais, 

kl  rst ,  parvuiorum,  non  periicietis. 

Caro  enm  concufnscit  adversus  spiritum ,  cte.  Caro 
pracs^tibus  ddoctatur,  et  brcvibus ,  spiritus  perpc- 
tois  et  futuris. .  Caro  cnim  frigus  timet,  asperaatur 
ramem,  atlemiaiur  vigiliis,  libidinibus  cxardcscit, 
niollia  qu;erit ,  et  jucunda  desidcrat.  Contra  spiritus 
ca  qiise  cami  contraria  snnt ,  et  qnx  illam  dcbilitare 
«picant  cxpetit.  Aliter,  caro  concupiscit  adversus  spi* 
^ium^  td  cst,  historia  etscripiurae  caraeus  intelle- 
^ttis,  contra  allcgoriam  et  spiritualem  doctrinam 
'^spngnat.  Spiritus  autem  advenus  camem,  id  est, 
^oiiKmiora  dejectis,  xtcrna  brevibus,  umbrae  veritas 
•■«^fragatur.  •  ^ 

Quod  $i  spiritu  ducimini^  non  estis  sub  lege.  Hoc 
^t,  si  vos  totos  spiritualibus  occupetis  actibus, 
'^n  vobis  Dcccssaria  cst  lex ,  quae  non  spirilualibus, 
^<^  carnalibus  dala  est.  Spiritu  ducimini  dicit,  id  est 
^IHritu  guberaaniini ,  non  spiritu  hominis ,  sed  Spi« 
'^t-vi  saiicto  significat,  de  quo  Apostolus  alio  loco 
^^*  :  Ipte  tpiritus  testimomum  perhibei  ( Rom,  viii ) , 
^i^tritui  nostro,  quod  simus  filii  Dei ,  quem  seqiien- 
^^^  spiritum ,  eflicimur  spirituales ,  et  sub  lege  csse 
•^sistimus. 

MamfeUa  auiem  sunt  opera  canm.  1d  est ,  omni- 
~|^9  Dols,  vel  certe  his  taiitom  manifesta,  qui  in 
^^risto  orc<lunt ,  nam  plurimi  gentiliuro  in  suis  igno- 


Immunditia ,  luxuria.  Secundum  opus  carnis  im- 
mundilia  nuncupatur.  Tertium  vero  luxuria ,  sequi- 
tur  enim  immundilia  comcs  luxurioe.  Quoniodo 
enim  in  veiere  lege  (  Levit,  xv  )  de  nefandis  crimi- 
nibus,  qu%  in  occulto  fiunt,  ct  ea  nominaie  turpis- 
simum  csl,  nc  et  dicenlis  os  el  aures  audientium 
poUucrentur,  gencraliler  scriplura  complexa  est , 
dicens,  verecundos  vel  reverentes  facite  filios  Isracl 
ab  omni  immunditia,sic  iii  boc  loco,  cjeteras  extra- 
ordinarias  voluptales,  ipsarum  quoque  opcra  nuplia- 
ram ,  si  non  verecunde  ct  cuin  honestatc,  quasi  sub 
oculis  Dei  fiant,  ut  tanlum  libcris  servialur,  im- 
munditiam  et  luxuriam  nominavit. 

Idolorum  servitus.  Quartum  iii  catalogo  operam 
carnis  idololatria  locura  teoet,  qni  enim  seniel  se 
luxurix  vbluptatique  miscuerit,  non  respicit  crca- 
torcm.  Alias  autem  omnes  idololatris  festivitale, 
gula ,  ventre ,  et  his  quae  infra  ventrcm  suut  ddc- 
ctantur. 

Veneficia.  Et  ne  forsitan  veneficia,  et  maleficia, 
artes  non  viderentur  in  novo  prohibilx  testaniento, 
Ipsse  quoque  qiiinto  loco  inter  carnis  opcra  nomi- 
iiantnr.Sxpe  cnim  magicis  artibus,  et  amare  mi- 
scris  cvenit  et  amari. 

Inimicitia?.  Inimicitia  quoque  quac  post  venefici.i 
sexto  ponitur  loco ,  qucm  habeat  rcatum  manifesto 
crimini  subjecta  dcclarat.  Quantum  cnim  in  nobis 
cst ,  nullius  essc  debemus  inimici ,  sed  cum  omnibus 
habere  pacem. 

Contentiones,  Scptimnm  locnm  inter  carnis  opera 
contentio  possidet.  Servum  autem  Domiiii  non  opor- 
tet  rixari ,  sed  mansuetum  esse  ad  omncs ,  docibi- 
lem,  longanimem,  cum  mansuetudine  enidientem 
ctlam  cos  qui  contrario  disputant  (  //  Tim.  ii  )^ 

jEmultttiones,  Octara  succedit  scmulatio ,  quas 
Grcco  sermone  C^^.o;  significanlius  ct  notius  ap- 
pcllatur.  Quo  quidem  mak)  nescio  quis  nostram  ca 
rcat.  Zelati  sunt  enim  et  patriarchae  Joseph  fratrem 
suum.  Et  Maria  prophetes  et  Aaron  Dci  sacerdos 
contra  Mosen  tali  passione  decepti  sunt. 

Iro!,  Ira  deinde  nono  succedit  loco,  qu»  justiiiam 
Dei  non  operatur,  ct  spedcs  cst  furoris.  Inter  ira- 
cundiam  aulem  et  iram ,  hoc  interest ,  quod  iracuu 


4ul  SMARAGDI  ABBATB  452 

dus  semper  trascitar,  iratus  pro  tcmpore  conciiatur,  \  in  qua  regnaveril  peccatuiu ,  non  potcftt  Doi  regnare 
et  nescio  quis  possit  regnum  Dci  possidere,  cuni      rognhra 


is,  qui  irascitur,  separetur  a  regno. 

nixce.  Decimo  loco  ponuntur  rixse,  quas  aliud 
Gneci  significantes  iptBiiug  vocant ,  si  quidem  rixa 
uffx^,  dicitur ;  a  regno  Dci  proliibenl.  Est  autem 
ipiQua ,  cum  qui  semper  ad  contradicendum  para- 
tus ,  et  muliebri  jurgio  conlendit ,  et  provocat  con- 
tcndentcm ;  lixc  alio  nomine  apud  Grxcos  dicitur 

Di$$ensione$.  Undecimo  loco  ponuntur  dissensio- 
nes ,  quae  sunt  opera  carnls ,  cum  quis  nequaquam 
I)crfectus  codem  scnsu  et  eadem  scntentia  dicit: 
Kgo  $wn  Pauli ,  et  ego  ApoUo ,  et  ego  Cephas  et  ego 
€hri$ii ,  sed  et  donorum  inter  se  b.H(}c  eadem  dissen- 


sio  reperitur ;  mariti  vidclicet  ad  uxorem ,  patris  ad  ^  ^"^  ^^®'^»  ^"^"^  fl"»  dislinguunt  inler  verba 

•  •I*         —.1*   1       "1  «.  _  »•       «  1   ••«. 


Quoniam  qui  talia  agunt,  Notandum  itaque  atquc 
deilendum,  quoJ  coutendentes ,  et  dissidentea  et 
iracundos  cum  idololatris,  vcneficis  et  homicidis 
penilus  exclusit  a  regno. 

Fructui  enim  $piritu$  e$t  charita$,  Qux  alia  ioler 
fructus  spiritus  debuii  tenere  primatum ,  nisi  cbari- 
tas  ?  siue  qua  virlutes  ca^iene  non  reputanlur  esse 
virtutes,  et  cx  qua  nascunlur  universa  quae  booa. 
sunt,  siiiuidem  et  in  lege  et  in  Evangeiio  ipsa  obtinel 
principatum  :  DHige$  Dominum  Deum  tuum  ex  toto 
corde  tuo  el  ex  tota  anima  tua ,  et  ex  tota  virtute  imm , 
et  proximum  tuum  tanquam  teipium  (  Maith.  xxii  )• 

Caudium,  Secundus  fructus  spiritus  est  guudiuui» 

8Ub- 


riliuni ,  fratris  ad  fratrem ,  conservi  ad  conservum  , 
niilitis  ad  conlubemalom  ,  arlificis  ad  ejusdem  ope- 
fis  artificcm ,  nonnunquam  evenit,  ut  et  in  exposi- 
tionibus  Scripturarum  oriatur  dissensio ,  e  quibus 
bacreses,  qux  et  alio  nomine  sect£  dici  possunt, 
cbulliunt. 

Sect(P.  Duodccimo  loco  secL-e  ponuntur,  quae  a 
spftando  vel  divisione  scctjc  nominantiir.  Si  enim 
sapientia  carnis  ininiica  est  Dco,  sectx  quoque,  qiiae 
iiunc  in  carnis  opere  poiiuntur,  non  sunt  amicx : 
iniinica  autem  sunt  omnia  dogmata  falsitatis  Deo 
repugnantia. 


tilius,  aliud  quid  esse  aestimani  quam  la^iiaaif 
Gaudium  quippe  csse  aiunt  elationem  animi  auper 
his  quui  digna  sunt  exsultantis  Ixtitia.  Notandum 
qnod  post  dileclioncin  gaudium  sequitur,  qui  eoim 
diligtt  quenpiam ,  semper  in  cjus  felicitale  beUlur. 

Pax.  Tertius  fructus  spirilus  est  |mix  ,  a  qiia  Sa- 
lomon  quoque ,  qui  in  typo  Gkristi  prxcessil »  bo- 
men  accepit ,  et  de  Ecclesia  Psalmista  canil  i^Fm^ 
ctu$  e$t  in  pace  locu$  eju$  (  P$aL  lxxy  ) ,  el  iuler 
OGto  Evangelii  benctlictiones  scribitur :  Beaii  jm- 
cifici ,  quoniam  /i/ti  Dei  vccabuntur  (  Matth.  ▼  ). 

Longanimitoi.  Quartus  fructus  spiritus  esi  loiigaH 
nimitas  sive  patienlia ,  qiiia  uiroque  moJo  ftaxpoO»- 


Invidia^.  Tertio   dccimo   loco   sucredit   invidia, 
qua;  seniper  aliena  torqueiur  felicilale,  et  in  dupli-  p  f^'^^  possumus  inlerpretari.  Iluic  coutraria  esl  po- 
cem  sciniiilur  passionem,   cum  in  se  esl  aliquid      sinanimilas,  qui  vero  patiens  est  et  universa  susleo- 


aliquid 

quod  in  alio  esse  non  vull,  aut  alium  videns 
csso  mdiorem,  dolet  se  ei  non  esse  consiniilem. 
Puichre  quidam  de  Neotericis  Grjccuin  yersum 
transforens  clegiaco  metro  dc  invidia  Iiisit,  dicens  : 

Jastins  iuvidia  nihtl  est,  auo*  proUnus  ipsum 
Auctorem  rodit  excrucuique  auituuui. 

Ebrietate$.  Quartum  decimum  locum  inter  carnis 
opera  ebrielas  tcnet  :  Ebrio$i  quippe  regmum  Dei 
lion  po$$idebunt :  Vasenim^  ait  Prophcta,  qui  poten- 
tc$  e$ti$  ad  bibendum  vinum ,  et  viri  forte$  ad  mi^cen- 
dam  ebrietatem ,  ct  Dominus  inquit :  Cavetet  ne  gra' 
lentur  corda  ve$tra  crapula  ei  ebrietate^  et  curi$  huju$ 
vit(c  ( Luc.  xxi). 


talf  vir  sapiens,  ct  cum  imxMu  mullum  sapieus 
nppellatur,  ut  m  Proverbiis  quoquc  scriptum  esl : 
Lonqanimi$  vir  multu$  in  prudentia  ( Prov.  xiv  ). 

Doniia$.  Quintus  fructus  spiiilus  est  bouilas,  ct  de 
Iiac  Stoici  ita  definiui:t :  Bonitas  esl  virlus  sponle 
aJ  bcnefacicndum  cxposita  ;  sectatores  quoque  Ze- 
nonis  ita  dcfiniunl :  lk)nitas  est  virtus,  quae  prosil, 
sive  virtus  ex  qua  oritur  utilitas. 

Benignita$.  Sextus  fructus  spiritus  est  beuignltas 
sive  suavitas.  Quia  apud  Grxcos  xpqo^^^tqc  utnim- 
que  sonat.  Virtus  cst  lenis,  blanda,  tranquilla,  el 
omnium  bonoi  um  apla  consortio ,  invitaus  ad  Cami- 
Haritatem  sui,  dulcis  alloquio,  moribus  temperala, 

Mamuetudo.  Scplimus  fructus  spiritus  csl  mao- 


Cotne$$ationc$.  Quintadecima ,  qu»  extrema  in- ^  suctudo,  quae  advcrsa  esl  irae,  rixx,  dissensionibus. 


ler  caruis  opera,  comessatio  est ;  manducavU  popu-' 
iu$ ,  et  bibit^  ei  $urrexerunt  ludere  ( /  Cor.  x ).  Ui 
Lalinis  codicibus  adulterium ,  impudicitia ,  honiici- 
dia,  in  hoc  catalogo  vitiorum  scripta  refcruntur,  sed 
scicndum,  nou  plusquam  quindecim  camis  opera 
iiuiiicrata  dc  quibus  ct  disseruimus. 

Et  hi$  $imilia.  Longum  erat  uuivcrsa  camis  opora 
cxplicarc,  uno  tantum  omnia  scrmone  conclusit  di 
ccns,  ct  hissimilia. 

Qua  pradico  vobii ,  etc.  Ubi  aute  pncdixit  ?  uli- 
quc  ubi  ait :  Non  regnei  peeeatum  in  ve$tro  mortali 
corpore  ad  obediendum  de$iderii$  cju$  ( Rom.  vi ). 
Peccaluni  omncs  istas  specics  habet.  Ergo  in  anima, 


cl  nunquam  ad  sui  contraria  provocatur,  pcr  baae 
famulus  Dci  Moses  lestimonium  merail  accjpae 
Scripturx  diccntis  :  Mo$e$  mamueiu$  erai^  plu$qmmtm 
omne$  homine$  $uper  terram. 

.Fide$.  Octavus  fructus  spiritus  esl  fides,  quc 
ciiam  alibi  iuter  tres  ponitur,  spes,  fides,  charilasj 
indc  euim  cst  omne  quod  operalur,  siquidem  id  quod 
spcrauius  esse  venturum ,  cl  nec  dum  esl  in 
scnti,  fidc  possidcmus ,  speranles  nos  tenere 
credinius. 

Modeuia.  Nonus  fruclus  spiritus  esl  modeslia, 
scinper  paccm  sequitur,  semper  pacem  seclalurt 
ncc  l;csa  unquam  irascitur. 


COLLECTIONES  IN  EPISTOLAS  ET  EVANGELIA.  454 

ConitneHtia,  Decimus  frucuis  spirilus  cst  conli-  A  cognilionem  pr.Tceploris  rctleunt,  mox  ad  rormam 
neolia«  quam  non  solum  in  castitate  debemus  acci-      salutis  rccurrunt. 


pere»  sedl  eliam  in  cibo  cl  potu,  iu  cloquio,  in  ira 
quoque  et  vexatione  mcntis ,  ct  detrahendi  iibidine. 

CastUas,  Undecimus  fructus  spiritus  cst  castitas. 
Castitas  enim  et  in  virginibus  est,  et  in  continen- 
libuSf  et  in  viduis  et  in  conjugiis. 

Adverstts  hujusmodi  non  esl  lex»  Id  est,  adversus 
spiritum  non  est  Lex,  justo  quippe  non  est  posita, 
aed  iniquis,  et  non  subditis,  impiis  et  peccatoribus. 
Lex  mihi  dicit :  Non  adulterabis ,  non  occides ,  non 
falsum  iestimonium  dices ,  etc.  (  Exod.  xx  ) ;  si  n£C 
oomia  charitatc  in  me  reguantc,  quai  cst  fructus 
spirilus ,  non  fecero ,  superflua  sunt  mihi  prxcepta 
legis.  Ergo  qui  fructus  spirilus  spiritualiter  implct, 
sub  Veteri  Testamento  non  manet.  ^ 

Qui  aulem  sunt  Christij  carnem  suam  crueifixe' 
ruHi^  etc.  Si  omnia  simul  vitia  crucifixa  sunt,  et 
caro,  quasi  in  cruce  pendons ,  nihil  concupiscit,  ad 
qiiid  nobis  lcx,  qux  data  est  ad  vitia  coercenda? 
Simol  illud  notandum ,  quod  eos  dixerit  Christi  esse, 
qui  camem  curo  vitiis  et  concupiscentiis  crucifixe- 
rint,  contra  illos  qui  solam  fldcm  sufllcere  arbi- 
tranlur. 

ETANGELIUM  LUCfi,  CAP.  XVII. 

c  Dom  intraret  Jesus  in  Ilierusaiem ,  transibat  per 
c  mediam  Samariam  et  Galikeam.  Et  curo  ingredc- 
€  relnr  quoddam  castellum,  occnrrcnint  ei  decem 
c  Yiri  leprosl.  Qui  stetcrunt  a  longe ,  et  levaverunt 


Quos  ut  vidit ,  dixit  :  ItCj  ostendite  vos  sacerdoti- 
bus,  Nullum  Dominus  coruni,  quibus  hxc  corporalia 
beneficia  prxslitit,  invenilur  misisse  ad  sncerdolcs 
nisi  Icprosos,  quia  videlicet  sacerdotium  Judxorum 
figura  erat  futuri  sacerdotii  regalis,  quod  est  in  ec- 
clesia,  quo  consecrantur  omnes  pertinentes  ad  cor- 
pus  Chrisli,  summi  et  veri  principis  sacerdotum.  El 
quisquis  vel  ab  hxretica  pravitate  vel  superstitione 
gentili,  vel  Judaica  pcriidia,  vel  etiam  schismate  fra* 
terno,  quasi  vario  colore  per  Domini  gratiam  carue- 
rit,  necesse  est  ad  ecclesiam  veniat,  eolorcmque 
fidei  vcrum  quem  acceperit,  oslendat.  Cxlera  au- 
tem  vitia  tanquam  valetndines  et  quasi  morbos 
anlnKS  atque  sensuum,  per  seipsum  interius ,  i» 
conscientia,  ct  intellectu  Dominus  sanat  et  cor- 
rigit.  Denique  et  Paulus  voce  Domini  audita  :  Quid 
me  persequeris  ?  Ego  sum  Jesus  quem  tu  perseque- 
ris  (Acl,  IX ),  ad  Ananiam  tamen  missus  est,  utsa- 
cerdotio  illo,  quod  in  ecclesia  constitutum  est,  sa- 
cramentum  doctriiuc  fidci  percipcrei,  et  vcrus  ejus 
approbarctur  eolor. 

Et  faetum  esi  dum  irent,  mundaii  sunt,  Nondum 
accepta  baptismatis  sacramenta,  nondum  spiritua- 
liler  ad  sacerdotes  perveiierant ,  et  tamen  infusione 
Spiritus  sancii  corum  mundatio  declarata  est. 

Unus  autem  ex  illis,  ut  vidit^  quia  mundatus  est^ 
regresins   est  ,    etc.    Unus    istc   qui    magnificans 
Dcum^  regressuscst,  unius  ecclesiae  devolam  Cbrislo 
▼oeem  dlcentes  :  Jesu  praeceptor,  miserere  noslri.  C  humilitat /m  significat.  Qui  bene  cadens  antc  pcdes 


c  Ques  ut  yidit  dixit :  Ite,  ostendite  tos  sacerdoti- 
c  bns.  Et  factum  cst  dum  irent,  mundatl  sunt.  Unus 
c  auteiu  ex  illis  ut  vidit ,  quia  mundatus  est,  regres- 

•  sus  est  cum  magna  voce ,  magnificans  Deum ,  et 
c  cecldit  in  faciem  ante  pedes  ejus  gratios  agens. 
c  Ei  hic  erat  Samarilanus.  Respondens  autem  Jesns 
c  dlxit :  Nonne  dox^em  mundati  sunt ,  et  novem  ubi 
c  tmil?  Mon  est  inventus  qui  rediret  et  darct  gloriam 
c  Deo,  nisi  hie  alienigena.  Et  ait  iili :  Surge,  vade, 

•  quia  fides  tua  te  salvum  fecit.  i 

Dmm  hitfaret  Jesns  in  Hiemsalem ,  ctc.  Leprasl 
non  abaorde  intelligi  possunt,  qui  seientiam  ver» 
Mei  non  li;d>entes ,  varias  doctrinas  proferunt  er- 
roris.  Nou  euim  vel  abscondunt  imperilTiam  suam, 


Domini,  gratias  agit,  ille  vere  Deo  gralias  agit,  qui 
repressij  praesimiptionis  so»  cogitationibus ,  qunni- 
a  semetipso  infinnus  sil ,  humiliter  videt,  qiii  nihil 
sibi  virtutis  tribuit,  qui  bona  quce  agit  esse  de  mi- 
sericordia  conditoris  agnoscit.  Cadit  autem  in  fa- 
cicm ,  quia  cx  malis  qux  se  pcrpetrasse  meminity 
erubescit. 

Et  hic  erat  Samaritanus,  Samaritanus  quippe  in*- 
terpretatur  custos,  quo  nomine  ille  populus  aptis- 
sime  significatur,quigratias  at^endoci  a  quo  accep.t, 
tribuit  omne  quod  accepit,  quo<Iammo(k>  cantans  il- 
lud  de  psalmo  :  Fortitudinem  nwam  ad  te  cuslodiam^ 
quia  tu  Deus  susceptor  meus  es,  Deus  meus  miserh- 
cordia  ejus  proiveniet  me  (Psal,  lviii). 


aeJ  pro  surama  peritia  proferunt  in  lucem,  ct  ja-         liespondens  autemJesus  dixii  :  Nonne  decem  mun- 


etaiitlam  sennonis  ostendunt.  NuIIa  porro  falsa  do- 
ctrina  esl,  qoae  non  aliqoa  vera  intermisceaL  Vera 
effo  falsis  inordinaie  permista ,  in  una  disputatione 
▼el  narratione  hominis  tanquam  In  unius  corporis  co- 
iore  a|iparentia,  significant  lepram,  tanquam  veris 
fiilsiaqne  colorum  locis  humana  corpora  variantem 
atqoeroaeulantem.  Ili  auteni  tam  vitandi  sunt  Eccle- 
•iaey  ot  si  fieri  potest,  longius  remoli,  magno  claroore 
Cbristom  inlerpellcnt,  unde  et  apte  subjungitur  : 

Qirt  steierunt  a  longe,  ei  lei*averunt  vocem ,  etc.  Et 
heae  ut  salventur,  Jesum  pneceptorem  nominant, 
quia  enim  In  ejus  vcrba  se  orrasse  significant,  hunc 
tntrandi  humilitcr  prxceptorem  vocanl ,  cumque  ad 


dati  sunt,  et  novem  ubi  sunt  f  Unum  si  addatur  ad 
novem,  quaedam  efligies  uniiatls  impletur,  quod  ftt 
tanta  complexlo,  ut  ultra  non  progrediatur  numerus, 
nisi  mrsus  ad  unum  redeatur,  ct  haec  per  infinit»- 
tem  numeri  regula  custodiatur.  Novein  llaque  indi- 
gcnt  uno,  ut  quadam  unitatis  forma  coagulentur,  el 
deccm  sint.  Unum  autem  non  eis  indiget,  nt  custo- 
diat  unitatem.  Quamobrcm  ut  unus  ille,  qui  gratia^ 
egit,  unice  Ecclesiae  significatione  approbalus  atque 
laudatus  est,  ita  llli  novem,  qui  gratias  non  ege- 
runt,  reprobi  effecti  a  consortio  unitatis  exclusi 
sunt,  ideoiine  tales  in  novenario  numero ,  tanquani 
imperfecti  remnnebunt,  et  merito  eos   Salvator* 


455 


SMARAGM  ABBATIS 


i50 


ouasi  iimolos  ubi  sinl,  inquiril,  soirc  cnim  Dci  cli-  A  lcra  qui  vivit  spirilu?  nisi  nhseondilus  bomo  no- 


gere,  nescirc  rcprobare  esl. 

Non  e$t  inventu»  qw  rediret  et  daret  gtoriam  Deo, 
nisi  h\c  alienigena.  Secundum  corpus  quidcm  facile 
est  videre  posse  homincm  non  babere  lepram ,  ei 
tamen  animi  esse  non  boni.  Secundum  significalio- 
uem  autcm  hujus  miraculi  conturbat  considerantem, 
quomodo  mundus  dici  patest  ingralus.  Sed  ctiam 
facile  est  etiam  illud  vidcrc  ficri  po  se,  ut  quisque 
in  Ecclesia  socielate  doctrinam  integram  veramque 
assequatur,  et  omnia  secundum  catholicae  regulam 
disserat,  distinguat  a  creatore  crcaturam,  eoque 
manifestetur  varietate  meudaciorum,  tanquam  lepra 
caruisse,  et  tamen  ingratus  sit  Deo,  et  Domino 
mqndatori  suo.    Quia   elatus    superbia   gratiaruni 


ster,  qui  et  juxta  carnem  inierdum  solel  vhcre , 
sed  cum  spiritu  vixerit,  spiritu  ambulat,  cum  in 
carne  voluerit  ambulare,  vivens  mortuus  cst,  Tir 
perfectus  in  Gbristo,  scmper  vivit  in  spiritu. 

(Ex  Primas,)  Si  spiritu  vivimus,  spiritu  et  amMe- 
mus  :  ac  si  diccret,  Si  per  spiritum  vilam  haberovs, 
spiHtualiter  conversemur,  et  non  legi  carnaliter  ser- 

viamus. 

Non  efpciamur  inams  glorias  cupidi.  Plane  glorioc 
cupidos  dicimus ,  qui  gloriam  Dei  desiderant,  el 
laudem  virlute  condignam,  cl  aspectus  dlvini  ali- 
qnid  ostendenlem.  E  contrario  qui  eleemosynam , 
loogam  orationem,  castitatem ,  sive  in  matrimonio, 
sive  iu  viduitate,  sive  in  virginitate,  pro  laude  1m>- 


agendarum  pia  humililale  non  sternitur,  similisque  B  ^»""™  ^^^»^»  \"f  "'^  ^}^^}^^  ^^^-  ^^^***^  ®".'™  """^  ^'"^ 


efTicitur  eis,  de  quibus  dicit  Apostolus  :  Qui  cum  co- 
gnovlssent  Deum ,  non  ut  Deum  magnificaverunt 
aut  gratias  egerunt  ( Hom,  i ).  Quod  enka  dicit  eos 
Dcum  cognovisse,  ostendit  quidcm  a  lepra  munda- 
tos,  sod  tamen  statim  accusat  ingratos. 

Et  ait  illi :  Surge,  vade,  quia  fides  tua  te  salvum 
fecit.  Qui  devotus  ante  Deuni  cecidit,  surgcre  et  ire 
prx^ripitur ,  quia  qui  innrmitatem  subtililer  co- 
gi^sccns,  humiliter  jacel,  pcr  divini  verbi  consoUi- 
tioneni  surgere  ad  fortia  opera,  et  crcscentibus 
quotidic  meritis,  ad  perfcctiora  passim  proficcrc  J!i- 
betur.  Si  autcm  fidcs  salvum  /ecit  cuiu  quem  ad 
agendas  Salvatori  ct  emun(!atori  suo  gratias  incli- 
iiavit,  ergo  perfidia  pcrdidit  cos  qui  de  acccriis 
beneficiis  Dco  gloriam  darc  ncglcxcriut. 

ilEBDOMADA  XVI  POST  PENTECOST. 

LCCTIO  BPISTOUB  BEATI  APOSTOLl  AD  GALATAS,  CAP.  IV. 

f  Si  vivimus  spiritu ,  spiritu  et  ambulemus.  Non 
cfliciamur  iiianis  glorix  cupidi,  invicem  provo- 
cantes,  invicem  invidentcs.  Fratrcs,  ct  si  prx- 
occupalus  fucrit  homo  in  aliquo  delieto ,  vos 
qui  spirituales  estis  hujusmoJi  instruite  in  spi- 
rilu  lenilalis,  considerans  te  ipsum,  ne  et  tu  ten- 
teris.  Alter  alterius  onera  portate,  et  sic  adim- 
plebitis  legem  Christi.  Nam  si  quis  existimat  se 
aliquid  esse  cuin  nihil  sit,  ipse  se  seducit.  Opus 
autem  suum  probet  unusquisque,  ct  sic  in  semet- 
ipso  tamum  gloriam  habebit,  et  non  in  altero. 


tutem,nunc  viliuro  significat.  Siab  boniinibus  qnaero 
gloriam,  vitium  esl,  c{  inanis  dicitur  gloria,  de  tali 
eiiim  gloria  scriptum  est :  Omnia  faciunt,  «I  glori" 
ficentur  ab  hominibus  ( Matth.  vi).  Si  a  Deo  quaero 
gloriam,  virtus  est.  De  tali  enim  gloria,  qui  me  glo- 
rificanty  glorificaboy  dicit  Dominus  (I  Reg.  n). 

Invicem  provocantes,  invicem  invidentei.  (Ex  Hie- 
ron.)  Ita  hunc  locum  cum  superiorihus  copulayimus. 
Si  spiritu  vivimus,  spiritui  obtemperamas,  nequa- 
quam  per  Icgem,  sed  per  charitatem,  nobis  invicem 
scrvientes,  non  debenius  de  Scripturarum  inierpre- 
latione  contendere ,  ct  dicere,  Circumcisio  meltor 
eit,  non,  sed  prseputium.  Contemnenda  bistoria,  et 
allcgoria  se(iuenda.  Imo  allegoria  vaiia  est ,  ei  um- 
Cbratica,el  nullius  veritalis  fulta  radicihus,  ex  his 
eiiim  contcntionibus  iiitcr  Jud;eos  ct  Gentiles  ttinc 
teiuporis  provoc<':tioncs  paritcr  nascebantur  ct  in- 
viUia3. 

FriUrcSy  et  si  prwoccupatus  fueril  homo  in  aliqvo 
delicto.  (Ex  Priinas. )  Prxoccupatur  bumana  frpgi- 
litas  in  levinribus  peccatis,  qux  insperato  ei  sine 
mcditationc  contingunt.  Cxtcrura  non  est  praxMCU- 
patio,  quando  aliquod  peccatum  consilio  diu  roedi- 
talo  committitur. 

Yos  qui  spiritualcs  estis  hujusmodi  inslrmite.  (Ex 
Ilieron.)  Eum  quoquc  qui  spiritualis  est  hortalur, 
ne  cesset  manum  porrigere  corruenti.  £t  palchre 
pr;eoccupatnm  in  deiicto  horainem  vocat,  cx  ipso 
nomine  fragililalem  conditiouis  ostendens,  nl  di- 


Unusquisquj  cnim  onus  suum  portabit.  Commu-  D  gnus  gii  venia,  qui  velut  homo  erravjl,  dcnique 


nicet  autem  is  qui  catechizatur  verbo,  ei  et  qui 
catechizat  iii  oninibus  bonis.  NoUte  errarc,  Deus 
non  irridetur.  Qua;  enim  seminaverit  homo  ha&c 
et  metet.  Quoniam  qui  seminat  in  carne  sua,  de 
carne  et  metet  corruptionem.  Qui  autera  seminat 
in  spiritu,  dc  spiritu  metct  vitara  xternam.  Bo- 
num  autem  facientes  non  deAciamus.  Terapore 
cnim  suo  nictemus,  uon  deficientes.  Ergo  duui 
tcmpus  habcmus,  operemur  bonum  ad  omiies » 
niaxime  autein  ad  domcsticos  fidei.  > 
Si  tivimus  spiritu,  spiri  u  et  ambulemus.  (Ex  Ilie- 
ron.)  Utamur  hoc  testimonio  adversus  eos  qui  no- 
lunt  Scripluvas  spiritualiter  inlelligere.  Quis  cst  -m- 


peccatis  pluribus,  sed  vitio  aliquo  prseoocupalna 
erravit,  lenitatis  spiritum  et  mansueUidinis,  in  oor- 
rectione  peccantis,  pra^icator  spiritualis  adliibcat« 
nec  rigidus,  nec  iratus,  et  trisUs  corrigere  cupial 
errantem,  sed  provocet  eum ,  spondcos  salutem  ^^  • 
veniara  reproraittens.  Aliter,  si  quis  infirmus  intBi 
fide  est,  et  adhuc  licte  nutritur  infantiaB*  nce  pc  ^i 
test  tam  cito  a  lcgali  observatione  ad  spiriialia  sa*  .M 
cramenta  transire,  vosqiii  robustiores  cstis  in  fide 'Smi 
et  spiritualcs  effecti,  ejiis  onus  porlatc,  nec  pev-Oi 
scicntiara  vestrara,  frater  pereat  pro  quo  Christas^BC! 
inortuus  est. 
Jn  spiritu  lenHatis.  Ad  Corinthios  qnoqiic  ait         ' 


VJi  CCLLECTIONES  L\  tPiSTOLAS  ET  EVANGFJJA.  i:»S 

Immr^  «Miam  m/  vm  (/  Cot,  iv)?  Hic  aiil^ni  splri-  A  QOq  ex  aJterius  peccaio  el  coiDp.iralionc  detertoris» 
lniljbiift  diciC :  IntinUie  in  spiritu  Umlalii.  Yeruni 
ibi  ai  eot  didt  :  Qui  posl  pcccaluui  non  scienles 
errofem  siram,  nolebanl  majoribiis  siibdi  cl  pceDi- 


tentia  corris^.  Ubi  vero  peccator  intclligens  vul- 
nus  •uuniy  tradidit  medico  se  curandum,  ubi  non 
est  virga  necessaria,  sed  spiritus  lenitatis. 

ConMertuu  teipsum  ne  et  tu  tenterli,  (Ex  Primas.) 
Ae  si  dieeret,  quia  et  tu  homo  es,  et  potes  in  aliquo 
leiilari,^  adjutorio  indigere,  et  ideo  debes  sustinere 
tentatum»  qui  eoim  sub  conditione  infirmitatis  po- 
fiti  soDt  meritft  infirmos  sustinent. 

Mter  aUeriut  onera  portate,  (Ex  Hicron.)  Porlat 
quoque  frairis  neoessitatem,  qui  gravatum  paiiperem 
ooere  egestatis  a(j|)uvat.  Et  facit  sibi  amicos  de  ini- 


sed  jiixtn  nostruiii  opus  aut  pcccatorcs  ab  co  jiidice- 
mur  aut  saiicli. 

CommuntcelMUlentt  elc,  Iinbccillioribus  et  cania*- 
libus  discipults  impcrat,  ul  quoiiiodo  ipsi  a  magistris 
Hpiritualia  metunt,  sic  magistris  carnalia  pnebcant 
in  omnibus  t)Onis,  id  est,  in  viiiu  et  vestimcnto,  ct 
caeteris  omnlbus,  qux  homincs  inter  boiia  nunie- 
rant.  Unde  et  Job  :  Si  bona  ac^ipimus^  inquit,  de 
manu  Domini  (Job,  ii).  Et  Dominus  in  Evaugelio  : 
Si  vos  cum  sitis  miU,  nostis  bona  dare  liliis  vestris 
{Matlh,  vii)?  Alitcr  dat  discipulis  inandatum,  ut  eis 
quise  instruunt  vcrbo,  communiccnt,  obsequantur, 
dociles,  facilesquc  se  pr«ebeant,  in  his  tamen  qiitc 
bona  suut  et  spirilualia,  non  bxrctica  vel  Judaica 


qua  mammona,  ui  audiat  a  Domioo  :  Venite^  bene-  B  praviiate  perversa,  catechizalur  aiitem,  erudilur  ct 
dicii  PatrU  mei,  pereipiU  regnumquod  vobit  para-      castigatur,  intelligitur. 


tMm  est  ab  origine  muudi^  quia  esurivi ,  et  dedistis 
m.hi  manducare,  sitivi,  et  dedistis  mihi  bibere  etc, 
(MaUk.  xxv). 

£l  sf^  adsmplebitis  legem  Christi,  (Ex  Primas.)  Lex 
Cbristi  cbaritas  est,  de  qua  idem  Dominus  ait:  Jfait- 
datum  novum  do  vobisy  ut  diUgatis  vos  invicem  sicut 
§t  ego  diUxi  vos  (Joan.  xiii).  Si  ergo  diligimus  Deum 
etproximum,  miscreamur  pauperi,  sicut  et  Dominus 
miseitus  cst  nobis. 

Nam  n  quis  exislimat  se  aliquid  esse^  cum  nihil  sit^ 
ipu  te  teducit,  (Ex  Hicron.)  Si  quis  non  vult  onera 
sliena  poriare,  et  immisericors  suo  tantum  opere 
et  virtule  contemus  est,  non  quxrens  qux  aliena 


(J^x  Primat.)  Requirendum  quon^otlo  verlM)  disci- 
pulus  magistro  communicare  dicatur,  cum  eum  ma- 
gis  verbo  roagister  iustituat ,  ini^  verbum  intelligi 
voluit  devotionis  fructum,  et  boni  opcris  largitatem. 
Nam  et  verbum  proopere  solet  diccre  Scriptura,  ut 
iliud  de  David  :  Quia  fecisti  verbum  hoc  (U  Reg.iu), 
Et  Moses  ait  :  Quomodo  palam  fnctum  est  verbum 
istud  ?  • 

Nolite  errarct  Deus  non  irridetur.  h\  ost,  qui  Deo 
Tult  mentiri,  aut  pnccepti  pnevaricator  esse,  se  de- 
cipit. 

(Ex  Hieron.)  Praevidens  spiritu,  eos  qiii  docentur, 
et  del)ent  magistris  sumptus  ministrare,  posse  obtcn- 


suiit,  sed  qu»  sua,  sui  tanlum  amator,  et  non  Dci,  C  dere  pauperUtem,  et  dicere  :  Ager  meus  hoc  anno 


ipse  se  scduciL  Duplicitcr  autem  distingui  polest. 
Yel  si  quisexistimat  se  aliquid  esse,  eum  sit  nibil, 
Td  ila,  si  quis  existimat  se  aliquid  esse,  postea  ia- 
fereiidum,  cum  sit  nibil,  ipse  se  seducit,  et  est  seu* 
toft,  10  eo  quod  se  putat  esse  aliquid,  et  non  ex 
deinentia  'm  proximum,  sed  suo  opcre  et  labore  se 
jodicat,  sua  tantum  virtute  contenius,  iste  cx  hac 
^pta  arrogantia  nihii  flt  et  ipse  se  decipit. 

Qput  autem  tuum  probet  unutquisque  et  sic  in  se- 
aneftjMO  tantum  glorium  habebit,  et  non  tn  altero.  Sen- 
sos  Isteest,  tu  qui  te  xstimas  spiritalem  et  alterius 
Infinoitate  robustior  es,  non  debcs  imbccillitatcm 
Jacentis,  sed  toam  fortitudinem  considerare.  Neqiie 
enim  si  alius  perfecte  non  potest  ad  Christianis- 


siccitate  aruit,  viiieam  grando  contrivit,  non  habeo 
unde  tribuam  qood  jubetur,  adjecit :  NoUle  errare , 
Deut  non  irpdeturt  sdt  corda  vcstra ,  non  ignorat 
facultates,etexcusatio  verbi  homioem  potest  fallere, 
Deum  non  potesL 

Quce  enim  seminaverit  homo  h<rc  et  metet,  (Ex  Pri- 
roas.)  Id  est,  talia  recipiet^  qualia  egcrit ,  si  pecca- 
tum  poenitentia  non  sequatur. 

(Ex  Primas.)  Ilortatiir  ad  id  quod  praeceptum 
cst ,  exhibendum  semen  nominans  ,  ne  putet  per- 
ditum ,  quod    muItiplicaU)  fenore  rccepturus  est. 

Quoniam  qui  teminat  ih  carne  tua^  de  cari^e  et  metet 
corruptionem^  qui  autemteminat  in  tpiritu^  de  tpiritis 
tnetet  vUam  cstemam.  Omne  quod  loquimur«  agimus. 


mum  a  liidaismo  transire,  idcirco  tu  pcrfectus  cs  ^  cogitamus,  in  duobus  seminatur  agris,  carneet  spi- 


Christiaiius,  scd  si  te  propria  conscieiitia  non  re* 
niordet,  habesin  temetipi»o  gIoriain,etnooin  aitero. 
liilelligi  {M.itest  et  aliter,  qui  conscicnfiam  habet 
4>peris  boHi,  et  seipsum  considerans,  opus  suum  non 
rciireheudit,  non  de^bct  de  hoc  apud  alium  gloriari, 
scd  iu  semetipso  habeat  gioriam ,  et  dicat :  Mihi 
autem  absit  gloriari^  niti  in  crwce  Donuni  nottri  Jetu 
Chritti. 

Vnutqmtque  enun  onuttuum  portabU,  ViJetur  su» 
perioribus  contraire,  ubi  ait  :  AUer  aUeriut  onera 
portate,  scd  ili  prxcepit,  ut  pcccantes  in  hac  vita 
nos  inricem  sustentemus,  et  alieiutrum  auxitio  si- 
mus,  hic  toteio  de  resurrcclionis  dicit  judicio,  qiiod 
Patboi..  Cll. 


ritu,  si  bona  sunt  qiix  de  manu ,  ore  et  corde  pro- 
inuutur,  semiuata  in  spiritu  viUe  aetermc  friictibus 
reduudabunL  Si  mala  ab  agro  carnis  excepla,  cor- 
ruptlonis  nobis  segetem  pullulabunt.  Aliter,  qui  le- 
gem  carnaliter  intdligit,  rcpromissiones  quoque  car- 
nalcs ,  et  qu£  iii  praeseutt  sseculo  corrumpuaUir^ 
exspectaL  Qoi  autem  spiritualis  a^yutor  est,  semi* 
nat  io  spiriiu ,  et  de  spiritu  metet  vitam  aenpiler- 
nam.  lilud  etian  pariter  obserTandum  quod  se- 
minat  in  carne,  cum  additamento  suse  caruis 
ponitur.  Qui  autcm  scminat  in  spiritu,  non  di- 
cit  in  spiritu  suo,  sed  siinpliciter  in  spiritu;  qi;i 
eiiim  liooa  seminat     non  in  suo  qnippiam,  sed  in 

15 


459 


SMARAGDl  ABBATIS 


m 


1M  spiihtt  Si-miral,  dc  quo  ei  viiat»  csl  messunsi  A  <  gis  ^"os,  iuiiiiai»  fidei.  Nollie  crga  toUidli  etM 


sett^rnain. 

Uonum  aHteni  facieutes  non  deficiamuSt  tempore 
cum  stto  metemus  non  deficientes.  Cobortatur  cos 
ad  HtudiumpcrseY€ranli;\;,qui  in  hac  vita  merccdcm 
lioiii  opcris  cxspcctanl,  nescicntes,  qoia  sicut  in  se- 
minc  aliud  saiionis,  uliiid  incssis  cst  tcmpus ,  sic  et 
iii  prxsenti  vita  scnH*nlis  est  tcmpus,  ct  in  xtcrnum 
crit  metcndi,  quain  segeteni  neino  potcst  mctcre 
deGcicns,  qui  enim  pcrseveraverit  ustfue  in  finem  hie 
satvtu  erit  {Matih.  i). 

(Ex  Primas.)  Nuuc  tcmpus  scminanJi  est  non 

metcndi ,  non  crgo  liic  noslram  mcrcedem  quaera- 

mus  accipcrc,  ne  tencra  lierba  hiemis  rigorc  de- 

'  mcssa,  non  prosil ,  el  iiou  sit  qu»  in  futuro  meia- 


c  dicentes  :  Quid  mandueabimut,  aui  quid  liibe» 
f  mus,  aut  quo  operieronr.  Ilscc  enim  omiiia  geiK 
c  tcs  inquirunt.  Scit  enim  Pater  vester,  qoia  bii 
c  oinnibus  indigetis.  Qusrite  autero  prtmum  i«^ 
c  gnam  Dei,  et  jasiitiam  ejus,  et  b«c  omnia  adii^ 
I  cientur  vobis.  i 

Kemo  potest  duobus  dominis  semre.  (Ex  Aagnst.) 
Qui  sunt  duo  domini  dcinccps  ostendit ,  cura  didl : 
Non  potestis  Deo  servire  et  mammonae.  MatmnKma 
apad  Uebra^os  sive  Syros,  drvitiae  mmcnpasitar. 
Congruit  ct  Punicum  nomen ,  nam  lucram  Fonicat 
mammon  dicltur  (Ex  Uieron.)  Aadiat  hoc  avanis, 
audiat  Christianus,  non  posse  se  simnl  divitiis  Cbxi- 
stoque  scrvirc,  ct  tamcn  non  diiit :  Qui  habet  divi- 


lur.  Dicclur  euiiu  nobis  :  Reccpisiis  boiia  vestra,  B  «as,  sed  qui  servit  divilils.  Qui  enim  divithnrm  aer- 


et  ilerum  :  Reccperunt  merccdem  suam. 

ErQo  dum  tcmpus  habemus,  opcremur  bonum  ad 
ouues.  (Ex  Hioron.)  Tcnipus  seminanlis ,  ul  diii- 
mus ,  pncsens  esl  vit;i ,  in  qua  licet  nobis  senii- 
iiarc,  cum  aulem  iransierit,  opcrandi  tcmpus  au- 

fertur. 

{Ex  Primas. )  Ultimum  scminantibos  hoc  tem- 
pus  cst ,  fcsiiiicmus  ergo  cainpos  oranes  screre , 
*maxime  eos ,  qui  suni  uberrimi  rcplcamus ,  ne  in- 
cipiamns  lcmpore  mcssis  aliis  epulantibus  csurire. 

ilaxime  autem  ad  domesticos  fidei.  (Ex  Ilieron.) 
Imitemur  Pulrem  noslrum,  qui  csl  fons  bonitalis, 
et  solem  suitin  oriri  facit  super  bonos  cl  malos,  et 
pluit  superjtistoset  Injustos,  et  onmibiis  benefacia- 


vus  cst,  divilias  cuslodit  ut  servns.  Qui  aalen 
scrvitulis  excussit  jugum ,  distribuet  eas  ut  dv- 
minus. 

Aut  enim  unum  odio  habebit^  et  alterum  dtliqet^  oM 
unum  sustinebit ,  et  alterum  cohtemnet.  Patielur  diH 
rum  et  pemiciosum  dominum,  quisquis  servit  mani- 
monne,  sua  cnim  cupiditate  implicalns,  subdltar  dia- 
bolo,  scd  tamen  patitur,  alterum  autem  comeiBtiil* 
Non  dixit :  OJio  babet ,  nullius  entm  fere  eonscieiH 
tia  Deum  odisse  potest ,  contemnet  autem ,  id  esl, 
non  timcl. 

Jdeo  dico  vobis,  ne  soUieili  sitis  animce  vettrm  4fui4 

manducetis,  neque  corpori  vestro   quid  induamini. 

Ut  intcDigas  eum  qui  dedit  animam ,  multo  facllins 

mas,  maxime  domesiicis  fldci,  hoc  est  Chrislianis,  C  escam  esse  daturum ,  et  qui  corpus  dedit,  molio  hr 


qui  eunidem  habcnt  Patrem.  Vidctur  mihi  locus 
iste  posse  et  superioribus  cohoercrc ,  ut  domcsticos 
Hdci  magistros  nominct,  quibus  supra  oinnla  quae 
putantur  l)r»na  ab  audltoribus  suis  Jusserat  mi- 
iiistrare»  iJ  est,  paganis  alquc  Christianis ,  cl  bo- 
itis  ct  nialis  miscricordiam  faciamus,  nc  cis  quod 
Dcus  non  ncgat  denegenius.  Maximc  taincu  his  qui 
pecuUiireui  iidci  cuUui  ac  rcligioni  cxhibent  famu^ 
lalimi. 

EVAXCELIUM  MATTHvEI ,  CAP.  VI. 

c  Ncmo  potesl  duobus  dominis  scrvirc.  Aut  cnim 
c  uimm  oilio  habebit  et  altcrnm  diliget ,  aut  unum  sos'- 
c  tincblt,  et  altcnim  contcmnet.  Non  potesiis  Dco 
c  servirc  ct  mammonac.  Ideo  dico  vobis ,  nc  sollt- 


ciiius  daturum  easc  vestimenlum.  Quo  loco  qnaeri 
solet  utrum  ad  animam  cibtis  iste  pertineai ,  cam 
aaima  incorporea  sit ,  iste  aatem  cibus  corporeos 
csl.  Sed  animam  pro  isla  vita  noverimas  positaiiiy 
cujus  retmaculum  est  alimentum  Secundum  islain 
signiflcationem  dicluni  cst :  Qui  amat  animam  ntam^ 
perdet  illam ;  Ct  Pastor  bouus  animam  tuou%  ponit 
{Joan.  X,  ii).  Quod  nisf  de  hac  viia  acceperiuiu<» 

coiitrarium  crit  iHI  Benieiili.u ,  qua  dtctuin  es! : 
Quid  proderit,  si  toium  mHnduin  iuere'ur^  animm 
9ero  siia?  detriiuentum  paliaiur  {Matih.  xvi)? 

Nonne  aninia  plus  est  quam  tna ,  ei  earpuM  pkti 

quam  vestimentum  ?  (Ex  Ilieron.)  Quod  dicit  isiiosmodl 

est,  qui  majora  praestitit  utique  et  minora  prseslabii. 

«  citi  sitis  aniinac  vestnc  quid  manducctis,  ncque  ^  Respicitevolatilia  calit  quoniam  non  serunt  nequeme' 


«  corporl  vestro ,  qaid  induamlui.  Nonne  aniina 
c  plus  est  quam  esca,  et  corpos  plusqnam  vcsiimeB- 
«  loni?  Respicito  volatiiia  eceli,  quoniam  non  &C' 
«  runl,  neque  metant,  neque  eongregaiit  in  horrea, 
ff  et  Pater  vcstcr  coelestis  pasdl  illa.  Nonne  vos  ma> 
«  gls  plaris  estis  illis?  Quis  autem  vestrum  cogiuns 
r  potesl  adjicere  ad  staturam  saam  cubitum  unum  ? 
«  Kt  de  vcsthnenlo  quid  soliiciti  estis?  Coosiderate 
«  iiiia  agrl  qoomodo  crcsconl,  noii  laborant  neque 

•  i:eAi.  Dico  autem  vobis ,  quouiam  ncc  Salomon 
«  in  omui  gloria  sna  coopcrtus  est  sicut  uiium  ex 
4  istis.  Si  autem  fenum  agri  quod  hoJie  est,  ot  cra« 

•  in  clibanum  mUtitur  Dcus  sic  vcstit,  quaiito  ma- 


tunt  neque  eongregant  in  horrea  ,  e(  Deus  paseit  illa 
(Mattk.  vi).  Simpliciter  ergo  accipiendum,  qood  si 
volatilia  absque  cura  et  aerumnis  Dei  alonuir  pro- 
videntia,  qoae  hodie  sunt  et  cras  non  eronl,  i|oorom 
aoima  mortaKs  est ,  et  eum  esse  cessaTeriol ,  sem- 
per  non  eronl,  qoanto  magis  homlDes,  qoibos  aelef- 
uitas  repromittitor,  Dei  regantor  arbitriol 

Nonne  vos  magis  pluris  estis  illis  ?  (Ex  Aogosl.)  M 
est,  chariores  estis  vos,  el  plas  vaklis»  qtiia  relio- 
nales  eslis. 

Quis  autem  vestrum  eogitant  potett  adjieere  ad 
Uaturam  suam  ctibitnm  unum  ?  Et  de  vestimenia  qaid 
soHiciti  estis  ?  Id  est,  in  ctijns  potestate  el 


461  COLLECTIONES  IN  EPISTOLVS  ET  EVANGELI.V.  m 

faclutt  68t,  ut  ad  hanc  staturam  corpus  vestnim  A  *  cliaritaiem  Chrisli,  ul  impleaffllni  iu  omnem  plcni- 
penloceretur,  cjiis  providenlia  yestiri  poiesl. 

Cotuiderate  lilia  agri  quomodo  crescunt,  non  Utho- 
rani  neque  nent.  liandum  erat  etiam  de  vestiinciitis 
docHBieBUBi,  sicut  datum  est  pro  alimento,  scd  isia 
decumenla  non  sic  allegorice  discuticnda  sunt ,  ul 
qosramus  quid  significaverit  avis  aut  lilia,  posila 
aanl  enim  ut  de  rebus  minoribus  majora  persuade- 
renUir. 

Dtco  MUtem  vobit\  quoniam  nec  Salomou  in  omui 
fiOrta  iua  coopertus  ett  ticut  uuum  ex  itlis.  (£x  FiUg.) 
in  omni  gloria,  id  cst,  in  omoi  varietate  vesliun^  de- 
liciarum,  sive  in  raagniiudine  regni ,  siciit  uiium  ei 
istis  subauditur  liliis. 

{Ex  Hitar,)  Et  revera  quod  ncc  sericura  quae  re- 


c  tudinem  Doi.  Ei  autcm  qiii  potcns  cst  omnia  fa- 

<  cere  superabundanter ,  ((uani  pctimus  aut  intcUi- 

<  gimus  secundum  virtutem  qu;e  opcRitur  in  nobis, 

<  ipsi  gloria  in  ccclesia  el  in  Christo  Jcsu  in  omncs 

<  gcnerationes  sxculi  s<TcuIorum.  Amcn.  » 
Ohtecro  vos ,  ue  deficiatit  in  tribulationibut  meit 

pro  vobit ,  qm(B  ett  gloria  vettra,  (Ex  Ilieron.)  IIoc 
est  ergo  quod  Apostolus  ro^at,  et  a  Domino  ma- 
gnopere  deprecatur,  nc  deficiant  in  pressuris  suis. 
Videbat  quippe  se  de  Hierusaiein  usque  adlllyricum 
Evangcliuw  prxdicassc  ,  issc  Romam ,  Hispaniain 
pcrrexisse,  vcl  ire  disponere,  totus  mundiis  ad  do- 
ctrinara  ipsins,  dc  potestalc  principis  iulicbatur. 
Descrcbant  iJola  et  cuUf»ribus  lcnipla  dcscrla  squa- 


gum  pnrpura  est,  nec  pictura  textricum  potesl  flo-  B  iore  ct  sordihus  rcplebantur.  Ob  quani  caiisam  om* 


ribos  coinparari ,  quid  i(a  rubet  ut  rosa  ?  quid  ita 
eandet  ui  lilium  ?  violaR  vcro  purpuram  nullo  supe- 
rari  murice  oculorum  magis  quam  scrmuiiis  indi- 
eittm  est. 

Si  autem  fenum  agri  quod  hodie  ett^  et  crat  in  cli-' 
^anum  mittetur,  id  esl  ia  ignem  ,  Deus  sic  vestil. 
Hic  inlelligitur  quod  superius  liiia  non  spccialiter 
pro  una ,  sed  generaliter  pro  multis  dixerit  her- 
bis. 

Quanto  magit  ros,  mimmo!  fidei !  Ille  cnim  miiii- 
mus  esl  in  Ade,  qui  non  est  pcrfcctus  iii  charitale. 
Cbarilas  enim  omnia  credit,  fides  enim  a  modico  in- 
eipily  sed  crescii  usqiie  dum  ad  id  quod  perfectum 
«slpervenit.  Unde  et  apostoli  Domiiio  dicunt :  Auge 


nis  exercitus  d;emoiium,  oinjiis  lurba  iniinicaruin 
forlitudinum  conlra  ipsum  facto  cuneo  dimicabat,  ul 
pcr  Inbulaliones  ct  angustias  Evangelium  Christi 
desinerct  prjedicare,  et  lassus  aliquando  requiescereC 
Hoc  est  itaque  quod  ait :  Peto  ne  deficialit  in  tribm' 
laliombut  meit  pro  vobit,  tolum  eiiim  quod  pntior, 
quod  tribulor,  quod  ooarclor  vcstne  saiuiis  esi 
causa,  dum  vobis  Evangeliuiu  annuntiarc  dcsidcro, 
qux  trtbulaliones  meoe  vestra  esl  gloria.  Potesl 
aulcm  sccundum  id,  quod  Jalius  cxpressit ,  proplcr 
quod  pelo,  ne  deflcialis  in  tribuiationibus  meispr<i 
vobis,  qurc  esl  gloria  vcslra.  IUud  a«tcm  polest  ex- 
poiii,  quod  pro  Ephesiis  petat,  iie  in  prcssu4'is  apo- 
stoli  iassescant  atque  deflciant.  Siquideui  ct  ca  quas 


mUitfidem.  Quam  perfectam  Paulus  omncin  nomi- C  sequuntur,  huic  magissensHicimgruunt. 


oal,  dicens :  Et  ti  liabmero  onmcm  fidem ,  el  rcUqua 
(/  Cor,  xui). 

Nolite  ergo  tolUciti  ette,  dicentet :  Quid  munduca- 
Mmm$9  ttut  quid^  etc  Labor  cxerccndus  est,  sollici- 
tiido  tolleuda.  Hoc  quod  dicitur :  Ne  sollicili  titit^ 
etCy  de  carnali  cibo  et  vestimento  accipiamus,  cxte- 
mm  de  spirituaiibus  cibis  cl  vcstiincniis  sempcr  de- 
bemus  esse  solUciti. 

Qucerite  autemprimum  regmumDei.  Ilicpnmumnon 
^ro  ordine  posuit,.  scd  pro<quaJitale ,  ac  si  dicerel : 
Qu£rite  praecipua  anle  omnia,  ct  summe  regnum  Dei 
el  jttsiitiam  gus^et  dabiiqr  vobis,  et  insuper,  id  est, 
«Koeplo  regno  quidquid  opus  fuerit,  adjicielur  vo- 
bis. 

flEWOMADA  XYU  POST  PENTECOSTEN. 

imTOLA  mZkTl  PAfJU  APOSTOLI  Aft  EPHESIOS,  CAP.  Ilf« 

c  Obsecro  ¥0» «  ne  deficiatis  in  Iribulationibus 
c  Hieis  fro  Yobis«  qux  est  gloria  vestra.  Hujus  rei 
«  graiia  fleelo  genua  mea  ad  patrem  Domini  mei 
€  Jesu  Cbrisli,  ex  qno  omnis  paternitas  in  cobIo  cl 
4  in  lerra  nominatiir,  ut  det  vobis  secundvm  divi- 
«  Uas  flori;B  suae  viriulem,  corraborari  f er  spirilum 
c  ejus  in  intenori  bonnne »  kabitare  Cbristum  pcr 
«  fidem  ia  cerdibus  veslris.  In  charilale  radicati  ci 
«  fundati ,  ut  possitis  comprebendere  cum  omnibus 
c  sanctis,  qu»  sil  latitudo,  longiludo,  sublimitas,  el 
«  profundum.  Scirc  eiiam  supcreminentem  scicnliie 


Ilujut  rei  graiia (lecto  genua  mea  ad  patrem  DomMi 
ttottri.  Sicut  enim  sunl  oculi  exVeriorcs  et  iiUciiores, 
ita  sunl  gcnua  bominis  exterioris  et  interioris.  Nam 
quod  Apostolus  ait :  Ut  in  nomine  Jetu  Chritti  omne 
genm  fiectatur ,  calettium,  terrettrium  et  infernorum 
•  (PhiUp.  ii) ,  non  ad  genua  corporis,  sed  ad  subjoaio- 
nem  mentis ,  et  incUnationem  animse ,  cordisquc  ob- 
sequium  pcrtinct.  Uxc  autem  specialiicr  exponcntes, 
non  statim  juxla  liltcram  orandi  coasuetudinem  tol- 
limus,  qua  Deum  gcnu  posilo  suppliciter  adoramus. 
Se4  sicut  iUud  aediOcat  simplices,  sic  veram  gcnicu- 
lationem  cssc  doccmus  in  animo,  quia  multi  corpo- 
rales  fleclcntes  gcna,  aiiiniu!  ncquaquam  flcctunt,  ei 
-.  e  diverso  alii  croclo  Deum  corpore  dep recantes,  ma- 
gis  se  aoiino  curvavcrunt. 

Ex  quo  omnit  paUrnitat  in  cmlo  et  ffi  t€rra  nomi' 
natur,  Non  ut  in  Lalinis  codtcibus  addilum  est ,  ad 
patremDomini  nottri  Jetu  Chritli,  sed  simplicitcr  ad 
patrcm  lcgendum,  ut  Dei  patris  nomen  non  in  Domico 
nostro  Jesu  Cbristo,  sed  omnibas  creaturis  radoDa- 
biiibus  coapletur.  Notandum  quod  non  dixerit :  Ex 
quo  omuis  patcrnitas  in  cceUs  et  ia  terra  nata  esi 
vci  creata,  sed  ex  quo  omnit  paternilat  in  coellt  et  in 
terra  nonunatur.  Aliud  cst  enim  appellalioQem  pa- 
lemiiatis  mereri ,  altud  nalurae  habcre  consorliuni. 
Sicut  ergo  solus  bonus  bonos  facit,  et  sobis  vcnis, 
veritatis  nomen  impertit,  iia  et  solus  pater,  qui  crea- 
lor  est  omnium  el  universorura  causa ,  «ubslaalia. 


I 


403 


S!^L\aAGDI  ABBATIS 


464 


liraestat  caeteris  •  ut  patrcs  cssc  dicniiliir»  Quacritur  A  Lona  opera  pertinct ,  quia  ilii  exienduntur  manut. 


vero  quam  ob  causaro  et  in  ccclis  ab  eo  oronis  pater- 
nilas  appelletur.  Quoroodo  nos  patriarcbas  ct  propbe- 
tns  nostros  [latres  diclrous,  ita  puto  ct  Angelos  ca>- 
tcrasquc  virtutes  haberc  principes  sui  generis  in  cc&- 
lestibus,  quos  palrcs  gnudcant  appoUarc.  Arcbange- 
lus  eiiiro  nisi  angelorum  dici  non  potest,^et  domioaiio 
principatu»  et  poteslatcs  nisi  inreriores  subjectos  ha- 
bcant,  non  vocantur.  Potcst  ergo  et  hoc  dici,  quod 
Dcus  Doroini  noslri  Jcsu  Chrisli  jnxta  substantiam 
pater  est,  et  unig.*nitus  non  est  adoptione  fllius ,  sed 
natura.  Cxterx  quoque  crealune  paternitatis  nomen 
adoptione  rocrucnint. 

LJt  det  vobis^  clc.   Proplerea  dicit ,  cnrvo  genua 
rocn  ad  patrcm,    ut  tiihual  \ohis  virlulera  gloriie 


Longitudo  in  eo  quod  ab  ipso  ligno  Dsque  ad  lerram 
conspicuum  cst.  Ibi  enim  quodammodo  statur,  M 
est,  persistitur  ct  perseyeratur,  scd  et  tribuiiur.  Alu- 
tudo  cst  in  ea  ligni  parte,  qux  ab  illo  quod  transver- 
sum  figitur  sursum  versus  relinquitur ,  hoc  est,  ad 
capntcrucifixi,  quia  bene  sperantium  supema  cxspe* 
ctatio  est.  Jam  vero  illud  ex  ligno  qood  noo  appa- 
rct ,  quoJ  flxum  occultatur,  unde  totum  illud  exsar- 
git,  profunditatero  significat,  gratuiute  grati»,  tn 
quo  muUorum  ingenia  cx>ntcruntur ,  id  ycBtigare  co- 
nantia,  ut  ad  extremnm  eis  dicatur :  0  homo^  tuqmi 
ei,  ul  respondea*  Deo  (Rom.  ix) 

^t  antem  qui  potens  ett ,  etc.  (Ex  Hieron.)  Hoc 
ostendens  se  quidem  juxta  imbecilHtatem  hominis 


sii?c»  iil  est,  inajesialis  sua?  Iiaherc  consortium,  vos-  B  postulasse»  quse  eis  conducibilia  videbantur.  Caete- 


qiieioborot  alque  confirmci  per  spiritum  sanctum, 
quia  nulla  fortitudo  a!)squc  Spiritn  saiictoesl.  Robo- 
ret  autcm  alquo  connrmct  in  interiorcm  Iiominem. 
Non  cnim  cxteriorcm,  sed  inleriorcm  hcmincm  cu- 
p'mus  roborari,  ut  postquam  liahitaverit  Christus  in 
inieriore  homine,  in  ipsins  intcrioris  hoininis  hali- 
tot  principnli,  itl  cst,  in  corJihus  vcslris.  lloc  autcm 
lotum  per  fidcm  fiet ,  si  crcilamus  in  eum.  Quam- 
obrem  ait,  habitare  Christum  pcr  fidem  in  cordihus 
vcslris.  Tlabitatio  aulem  istn,  quo;  pcr  exorJium  fidei 
fabricatur ,  radiccs  et  fundamenta  in  cbaritate  ha- 
bct,  hccc  est  vita  cordium,  in  qua  vivimus  in  saccu- 
him  sxculi,  ab  inilio  fidei  usque  ad  finem  spei. 

In  charitate  radicati^  etc.  ILec  est  communio  cu- 
jusdam  divinsc  c(Klcslisque  reipullica;,  hinc  saturan- 
tur  paupcres ,  non  sua  quxrentrs ,  sed  qiix  Jesu 
Christi.  Nam  de  ipso  pane  <(uo  tales  saturantur  quo- 
dam  loco  Apostolus  dicit :  Vnu$  panis^  unum  corpus 
muili  sumus  (/  Cor.  x). 

QucB  sit  latitudo  ,  ctc.  Ipsa  charitas  cum  in  bonis 
qperihus  dilectlonis  exercetur ,  quasi  ad  subvenien- 
dum  quaqiiaversum  potest  porrigi,  et  hacc  latitudo 
cst.  Nunc  lunganimitate  adversa  tolerat  in  eo  quod 
vcracilcr  tcnuit,  perseverat,  et  bxc  longitudo  cst, 
hoc  autero*  toturo  propler  adipiscendam  vitam  facit 
scfernam  quie  illi  promittitur  in-excclso,  ct  hacc  alti- 
tudo  est.  Existit  vero  ex  boc  cultu  ista  cbariUis,  uhi 
f  jndali  quodammodo  et  radicati  sumns ,    ubi  causoc 


C 


rum  quantum  ad  rei  ipsius  pertinet  veritatem  plns 
Dcum  valere  tribuere,  quam  rogatur.  Praestabit  igi- 
tur  super  quam  petimus  aut  intelligimus ,  secuadain 
cam  virtulem  qux  operatur  in  nobis. 

Ipsi  gloria  in  ecclesia^  etc.  Ipsi  itaque  Deo  sit  glo- 
ria ,  primum  in  ecclesia  quae  est  supra,  non  habens 
maculam,  neque  rugam»  et  quae  propterea  ^loriam 
Dei  rccipere  potest,  quia  corpus  est  Christi »  deinde 
in  Christo  Jesu,  quia  in  corpore  assumpti  boinifiis, 
cujus  sunt  universa  memhra  credentiumy  omnis  di- 
vinitas  corporaliter,  qusc  quidem  gloria  non  in  prae- 
sens  tantum  lempus  extend^tur,  ct  futuris  sxcalis 
termiuatur ,  sed  in  omncs  gcncrationes  in  saecolam 
sseculorum  ineflabili  setemitatc  permanet,  crescit, 
augctur. 

^  EVANGELIUU  LlXiG,  CAP.  VII. 

<  Ibat  Jesus  in  civitatem  qux  vocatur  Naim  ,  et 

<  ibant  cum  illo  discipuli  ejus,  et  turba  copiost. 

<  Cum  autem  approptnquarent  portse  ciritatis»  ecce 

<  defunctus  efiferehatur  ,  filius  unicus  matris  saae,  et 

<  hocc  vidiia  erat ,  et  turba  civitatis  miilta  cam  ea. 

<  Quam  cum  vidisset  Jesus ,  niLscricordia  motos  so- 

<  peream,  dixit  illi :  Noli  flcre.  Et  acccssit  et  teti- 

<  git  loculum.  Ili  autem  qui  portabaut ,  steterunt, 

<  et  ait !  Adolescens,  tibi  dico,  siirge.  Et  resedit  qni 
€  crat  mortuus,  et  coepit  loqui.  Et  dedit  illum  malri 
t  susD.  Accrpit  auicm  omnes  timor,  et  magnifict- 

<  bant  Dcum  dicentes  :  Quia  Prophcta  magnus  sor- 


voluntatis  Dei  non  vestigantur ,  et  hoc  est  profun- ▼%  <  rcxit  in  nohis     et  quia  Dcus  visitnyit  plebem 

dum.  AUitudo  quippe  communc  noincn  cst  cxcelso  ct 

profuni!o.  Scd  cum  in  exrelso  dlcilur ,  suhlimiLitls 

eminentia  commendatur.  Cum  aiitem  in  profundo, 

(iiflicultas  investigutionis  ct  cognitionis,  undc  et  illud 

Dco  dicitur :  Quam  magnificata  sunt  opern  tua^  Do- 

tnine^  nimis  profundas  factce  sunt  cogitatione»  tu(€ 

(Psat.  xci). 

Scire  et  jam  supereminentemy  ctc.  In  hoc  myste- 
rio  figura  crucls  ostenditur ,  qui  enini  quia  voluit 
juorluus  esty  quomodo  voluit  mortuus  est.  Non  fru- 
stra'  igitur  tale  genus  mortis  elcgit ,  nisi  ut  in  eo 
quoque  latitudinis  hujus  ct  longitudinis  et  altiludinis 
et  profundilatis  magister  cxisterct.  Nam  latiludo  (Vt 
iii  co  ligno  quod  transvcrsuni  dcs^iper  ligitur,  hoc  ad 


<  suam.  » 

Ibat  Jesus  in  civitatem  quwvocatur  iVtftm,  etibant 
cum  ilto  discipuli  ejus,  et  turba  copiosa.  Naim  civitas 
cst  Calilcx  in  secundo  milliarioTbabor  montis,  con* 
tra  mcridiem,  juxta  Endor,  qui  est  vicus  grandis  in 
quarto  miHiario  ejusdem  roontis  ad  meridleB. 
pretatur  enlro  Naim  fluctus  vel  commotio. 

Cum  autem  appropinqitaret  portre  dtitatis. 
civitatis  qua  dcfunctus  cfli  rehatur,  puto  aliqaem 
sensibus  esse  corporeis,  qui  enim  seminat  inter  fta— . 
tres  discordias,  qui  iniquitatcm  in  excclso  loqaitorr ' 
is  pcr  oris  portam  cxlrahitur  mortuus.  Qui  videril 
mnlicrcm   ad  roiicupisccodani   eam  pcr  oculom 
portam  tiuiorisjudicium  profert.  Qui  fuhiilis  oliosis 


4(55  COLLECTIONES  IN  EPISTOLAS  ET  EVANGELLL  465 

objeenisye   carminibus  Tel  detractionibus    aurem  \     AccepU  autem  omnes  ttmor,  et  magmlLcahant^  etc. 

Qiianlo  desperatior  animne  mors  ad  vitam  rcTOca- 


libenter  aperit,  hanc  animae  sux  porttm  mortis  er- 
flcit. 

Eue  defunetus  efferehatur  fllius  umcui  matris  stkr. 
Defunctus  hic,  qui  extra  portam  civitatis  muUis  est 
intuentibus  elatiis,  signiflcat  hominem  lelhaii  crimi- 
Dum  funere  soporatum ,  eamdemque  insuper  anim» 
morlem  non  cordis  adhuc  cubili  tegentem ,  sed  ad 
multomm  notitiam  per  locutionis  operisve  sui  indi- 
dom,  quasi  per  suae  civitatis  ostia  propalantem.  Qui 
bene  fllius  unicus  matris  sux  fuisse  perhibetur ,  quia 
Ucet  e  moltis  collecla  per  fontis  lavacrum  una  sit 
perfecta  et  immaculata  virgo  mater  ecclesia,  singuli 
qoiqiie  tamen  fidelium  uiiiversalis  se  ecclosix  filioa 
rectissime  fatentur.  Nam  et  electus  quilibet,  quamlo 


tur ,  tanto  plures  eodem  corriguntur  exemplo. 
Vide  Ddvid  prophetam ,  vide  apostolum  Petrum, 
quorum  quo  gradus  altior ,  eo  casus  gravior.  Quo 
autem  gravior  casus  ,  eo  pietas  erigentis  gratior. 
quo  vero  gratior  ineisDomini  pietas  apparuit,  eo  cer- 
tior  cunctis  poenitentibos  spcs  salutis  apparuit,  ut 
jure  omnes  qui  audiunt  dicant: 

Quia  Deus  visitavit  ptebem  suam,  Non  tantum  ver- 
bum  snum  semel  incorporando,  sed  etiam  nostra  boc, 
ut  suscilari  debeamus  semper  in  corda  mittendo. 

HEBDOMADA  XYIII  POST  PENTECOST. 

EP18T0LA   BEATl  PADLl  APOSTOLl  AD  EPBESIOS,  CAP.  IV. 

c  Obsecrovos  ego  vinctus  in  Domino,  ut  dignc  am- 


ad  fidem  imbuitur,  (ilius  est ,  quando  alios  imbuit,  B  <  buletis  vocatione,  qiia  vocati  estis,  ciim  omni  humi- 


mater.  An  non  materno  erga  parvulos  agebat  a(fe- 
cCQ,  qui  ait :  Ft7to/f  mei ,  quos  iterum  parturio,  do- 
nee  formetur  Cshristus. 

Et  iuee  vidua  erat^  et  turba  civitatis  mutta  cum 
lUa.  Viduam  esse  ecclesiam  omnis  anima  sponsi  I)o- 
minlqae  sui  se  inorte  redemptam  meminit,  agnoscit. 
Divino  autem  nutu  multa  Dominum  turba,  multa  vi- 
doaim  comitabatur ,  ut  viso  tanto  miraculo,  multi 
testes»  multi  Dei  fierent  laudatores. 

Quam  cum  vidisset  Jesus ,  misericordia  motus  su- 
per  eam^  dixit :  Noli  (tere.  Desisle  ,  inquit ,  quasi 
mortuum  flere,  quem  mox  vivum  resurgere  vi«Jebis, 
et  pulcbre  Evangelista  Deum  prius  misericordia  mo- 
tom  esse  snper  matrem ,  ac  sic  filium  suscitare  te 


c  litate  et  mansuetudine,  cum  palientia  siipportanlc» 
c  invicem  in  charitate.  SoIIiciti  scrvare  unitatem  sp!« 
c  ritusin  vinculopacis.  Unum  corpus  et  iinus  spiritus, 
c  sicul  vocatiestis  in  una  spe  vocalionis  veslrae.  Unus 
c  Dominus  et  una  fidcs,  unum  bnptisma,  uuus  Deus  et 
c  pater  omnium,  qui  est  super  omnes  et  per  omniA 
c  et  in  omnibus  iiobis.  Qui  esl  beneiiictus  in  saecula 
c  so^culorum,  Amcn.  » 

Obsecro  itaque  vos  ego  vinctus  in  Domino,  ut  dirne 
ambuleiis,  etc.  (Ex  Uieron.)  Potest  et  iii  Christi  vin- 
cuiis,  ct  iu  carcere  pro  martyrio  couslitutus,  faae<). 
scribere.  M.  lius  autem  est,  si  viuctum  Domiiii  cha- 
ritate  dicamus.  Est  et  alia  exposilio,  qua!  an  reci- 
pieiida  sit,  erit  in  potestate  lecloris.  Vinculum  anim» 


stator,  ot  in  imo  nobis  exemplum  imitandx  pietatis  ^  Corpus  hoc  dici,  et  quia  Paulus  ob  miiiisterium  Evao* 


ostenderet,  in  altcro  fideio  mirandx  potestatis  a»- 
troeret. 

Et  aecessit  et  tetigit  toculump  Jii  autem  qui  porta- 
bam  steterunt,  Loculus  in  qiio  mortuus  effiertur, 
male  secura  desfjerali  peccatoris  conscientia  est. 
Qui  vero  sepeliendum  portant,  vel  immunda  deside- 
ria,  quae  bominem  rapiunt  in  interitum,  vel  leiioci- 
nia  bhmdientium  sunt  veneiuila  sociorum.  Qux  pcc- 
cala  nimirum,  dum  favoribus  tollunt ,  accumulant, 
peocantesqoe  conlemptu,  quasi  aggere  terrao  obruunt. 
De  qoibus  aiibi  dicitur  :  Dimitte  mortuos  sepelire 
mortuos  suos  {Matth.  viii).  Morloos  quippe  moilui 
sepeliimt,  cum  peccatorcs  qiiique  sui  similes  alios 
nocivo  favore  deroulcent,  congesta  pessimne  adula- 


gelii  corpus  acceperit,  consequenter  Christi  vinctus 
sit  appellatus.  Aiubulaie  credeodus  est,  qui  iiigredi* 
tur  per  cum  qui  dicil :  Ego  sum  ria,  et  non  declinet» 
neque  ad  dexteram  neqiic.ad  siiiistram  (Joan.  xiv  ; 
Prov,  iv),  et  avcrlit  pedem  suum  ab  omni  via  mal«, 
complcturqiie  iii  co  :  A  Domino  gressus  hominis  di' 
rigun.ur  (Psnl,  xxxvi). 

Cum  omni  humilitate  et  mansuetudine  ^  cnm  pa- 
tientia,  Qui  terram  et  cinerem  esse.se  novit,  et  post 
paululum  iii  pulverem  dissolveudum,  nunquam  su- 
perbia  clcvabitur,  et  qui  Dei  xternitate  perspecta» 
bieve  et  pcne  ad  puncti  instar  humanie  vitae  spatium 
cogitarit,  aiitc  ocubs  suos  semper  habebit  interitum, 
el  cril  bumilis  atque  dcjectus:  omnisautem  huinilitas 


tioQis  mole,  ne  qua  aliquando  spe  resurgendi  potian-     "^"  ^^^  ^"  scnuoiie  quam  in  menie  est,  ut  humilea 


tur  opprimunt.  Domioo  ergo  loculum  tangente,  fu- 
Deris  b^iili  steterunt,  quia  superni  forroidine  judicii 
atlactaconscientia,  et  carnalium  soepeaffluentiamvo- 
kipiatumt  et  injusle  laudanlium  lorbam  cocrcens,  ad 
seipsam  revertiiur ,  vocautique  ad  viiam  festioa  re- 
jpoudet  Salvatori,  unde  recte  sequitur  : 

Et  dixit  adolescenii,  tibi  dico  surge ,  et  resedit  qui 
erat  mortutis^  el  capit  toqui,  et  dcdit  iilum  motri 
snee*  (lctedit  quippe  qui  erat  mortnus,  cum  intema 
compunctione  reviviscit  peccator,  incipil  loqui  cum 
reducis  indicia  vike  cuuclis  qui  paccatum  luxe- 
fjnt  ostendit.  RcdJitur  inatri ,  cum  per  succrdo- 
t^^Us  decreta  judicii  coininunioni  saci.ttur  ccclcsix. 


nos  csse  conscieulia  iiovcrit,  et  nunquam  nos  vel 
sclre  vel  intelligere  vcl  esse  aliquid  a^stimemus. 
Blansuetudo  quoquc  illa  est,  qnx  nuila  passione  tur- 
batur,  el  specialiter  ira  et  furore  rumpitur,  quam 
qui  habuerit,  bcatiiudinem,  qux  Domini  voce  pro- 
missn  esl,  consequetur. 

Supportantes  imiccm  in  charitate.  IIoc  ipsum  mihi 
videtur  signiGcare  et  iliud  qiiod  ad  Galatas  srri- 
bilur  :  Alterutrum  oncra  vestra  portate  {Cai.  vi). 
AUerutruin  oncra  porlarc,  vcl  suflerre  invicem  in 
cliarilate  eos  coniplerc  diciiuus,  qui  divilcs  sunt, 
et  inopiain  pauperuin  siiblevant.  Nec  pixeaRtcm  fra- 
trcni,  uec  inopom  consolatur»  qui  non  haLei  charita- 


iG7  SMABAGDI  ABBATIS  468 

teuifCimleiDnit  yerba  Aposioli  commonentis  :  Debe-  A  mini  Trinitaiis,  et  ideo  anus  Deus,  et  una  fidet»  et 


unum  baptisma  ore  apostolico  praedicatur. 

QhI  super  omneSf  et  per  omnia,  et  in  ommbui  roHs, 
qmi  ett  benediclu$  in  stpcula,  Diversitas  autem  prae- 
positionum,  in  quibus  dicitur :  Vnus  Deus  et  puier 
omnium^  qui  super  omnes  et  per  omnia,  et  in  ommbuM 
diversam  intelligentiam  sapit.  Super  omnia  enim  esl 
Dcus  Pater,  qui  auctor  est  omnium,  per  omnia  Fi- 
lius,  qui  cuncta  transcurrit  vaditque  per  omnia  ia 
omnibus  Spiriius  sanctus,  quia  nibil  absque  eo  esL 
Quidam  boc,  quod  scriplum  cst :  Super  omnes  et  per 
omnia^  et  in  omnibus  ad  Patrem,  et  Filium,  et  Spiri- 
tum  sanctum  sit  aestimant  esse  referendum,  ut  super 
omma,  Pater  sil,  quia  auctor  esi  omnium,  per  omnitt 
Filium,  quia  per  Filium  crcata  sunt  omnia,  tii  #iiiiih 
j^  bus  Spiritus  sanclus,  ipse  cnim  credentibus  datur,  et 
templum  sumus  Spiritus  sancli,  et  Pater  et  FiUaft 
babitant  in  nobis. 

EVANGELIim  LUCvC,  €AF.   XIV. 

<  Cum  intraret  iesus  in  domum  cujusdam  principift 
I  Pharisaeorum  sabbato  manducare  panem,  et  ipst 

<  observabant  eum.  Et  ecce  homo  quidam  hydropl- 

<  cus  erat  antc  illum.  Et  respondens  Jesus  diiit  ad 

<  legisperitos  et  Pharisaeos  :  Si  licet  sabbato  cu« 

<  rarc?  At  illi  tacucrunt.    Ipse  vero  appreheofiiiii 

<  sanavit  enm  ac  dimisit.  Et  respondens  ad  iflot 

<  dixit :  Cnjus  vestmm  asinus  aut  bos  in  putenm  ca- 

<  det,  et  non  continuo  exlrahet  eum  dic  sabliali? 

<  Et   non  poterant  ad   haec  respondere  illi.  Di- 


mus  autem  nos^  qui  [ortiores  sumus ,  infirmitatei 
imbeciUium  portare ,  et  non  nobismetipsis  placere 
{Rom.  xv). 

Solticiti  servare  unitatem  spiritus  in  vineulo  paeis. 
Cphesiis,  qui  jam  unilatem  sancti  Spiritus  fuerant 
consecuti,  recte  dicilur,  solliciti  servare  unitatem 
spiritus  in  vinculo  pacis.  Qui  enim  qnid  habct,  ser- 
vandi  illi  soUiciludo  pnccipitur,  qui  autcm  non  ha- 
l>ct,  studium  illi  ut  habere  valcat,  imperatur. 

Unum  corpus.  Vel  simpUciter  unum  corpiis  Cbristi 
intelligilur,  quae  est  Ecclcsia,  vel  certe  qiHMl  ex  vir- 
gine  est  dignatus  assumerc,  ne  illi  quidem  puleut 
tolies  corporatum,  quolies  in  Veteri  appaniil  Testa- 
mento 

Unus  spiritus.  Unus  quippc  largitor  et  sauciiAca- 
tor  est  oumium,  vei  certc  unum  corpus  ad  vitam 
rcrerlur  et  opera ,  quac  Crxce  dicuntur  ir/cotxTtxo; 
€iw>  et  unus  spiritus  ad  scienliam  et  contempiatio^ 
ueui,  quae  proprio  versatur  in  corde.  et  ab  illis  dici* 
tur  ^upia 

Sicut  vocnti  estis  in  una  spe  vocationis  vestra^,  Cum 
erga  membrum  quis  fuerit  Ikclesise,  nec  ab  uno  ejus 
kpiritu  scparatus,  conscquenter  erit  in  una  spe  vo- 
cationis.  Quaeritur  quomodo  una  spes  vocationi» 
sit,  cum  apud  Patrem  diversae  sint,  mansiones, 
a  I  quod  unaro  spem  vocalionis  regnum  coelorum, 
«luasi  unum  bonum  Dei  Patris  esse  dicemus,  et 
in  una  domo  varias  mansioncs.  Alia  enim  gloria 
sclis,  alialunac,  alia  stcllarum  (/  Cor.    xv),  aut  c  <  cebat  autem   ad  invilatos  parabolam,  Intendeof 


certe  illod  subtilius  indicatur,  quod  in  flne  et  con- 
sumroatione  rerum  in  pristimim  statum  rcstituc*nda 
sint  omnia»  quando  omnes  uiium  corpus  eflicimur, 
el  in  virum  pcrlectum  rcrorinamur,  et  oratio  pro 
uobis  Salvaloris  implclur  :  Pater,  da  ut  quomodo 
ego  ct  tu  unum  sumus^  $ic  et  isli  in  nobis  unum  $int 
{Jaan.  xvii). 

lJnu$  Dominus  et  una  pde$,  unum  bapli$ma,  unu$ 
Ikus  et  Patery  etc.  Uuus  cst  Dominus,  ct  unus  cst 
Dous,  quia  Palris  et  Filii  dominatio  una  divinitas 
est,  propterca  et  fldes  una  dicitur,  quia  similiter  in 
Patrem,  et  in  Filinm,  el  in  Spiritum  sanctum  crcdi- 
inus ;  et  baptisma  unum,  eodcm  enim  modo  et  iii  Pa- 
trcm,  ct  in  Filium,  et  in  Spiritum  sanctum  bnptiza- 


<  qnomodo  primos  accuhitns  eligerent,  dieeus  uA 

<  illos :  Cnm  Invitatus  fueris  ad  nuptias,  non  diacmil* 

<  bas  in  primo  luco,  nc  forte  honoratior  sit  te  iiiTi^ 

<  latus  ab  illo,  et  veniens  Is  qui  te  et  Uhim  ▼ocaTif, 

<  dicat  tibi :  Da  huic  locum,  et  tunc  inctpias  com  ru« 

<  borc  novissiinum  locum  teiieif .  Sed  cum  Tocttat 

<  fucris,  va.lc,  recumbe  in  novissimo  loco,  ut  cmi 

<  venerit  qiii  le  invitavit,  dical  tibi :  Amice,  asceiitfe 

<  snpcrius,  tunc  crit  tili  gloria  coram  simul  dit- 

<  cumbeiitibus,  quia  omnis  qui  se  exaltat  liomdia* 

<  biiur,  et  qui  se  humiiiat  exallabitnr.  > 

Cum  intraret  Je$u$  in  domum  cujusdam  prhmph 
Phari$a'orum  $abbato  manducare  panem.  et  fpd  e^ 
$ervabant  eum,  et  eece  homo  quidam  hydropiem$  ere$^ 


niur,  et  ter  mcrgimnr,  ut  Trinitas  unum  appareat  D  ante  illum.  (Ey  Be<ia.)  ilydropis  morbus  ab  aqnoM 


sacraiiieutum.  Et  non  baptizamur  in  noniinibus  Pa- 
11  is,  et  Filii,  et  Spiritus  s:incti,  scd  iii  uiio  noinine, 
qnoJ  intclIigUur  Dcus.  Polest  ununi  iKiplisiiia  cl  ita 
dici,  quod  licet  ter  bapiizemur  propter  niystcrium 
Trinitatis,  tamen  unum  iKiptisma  rcputclur.  Unuin 
quoqnc  hnptisma  est  in  aqua,  et  spiriiu,  et  igni,  ct 
de  quo  Domiiius  loquitur  :  Bapti$ma  habeo  baptizari 
{Lue.  xii),  ct  alibi  :  Bapti$mate  meo  baptizamini 
(Ex  Vulg.)  Qui  saluhritcr  credit  in  Patre,  nccessario 
c:e3it  et  Filio  et  Spiritiii  saiiclo,  ncc*^licni  iu  saiicta 
Tilniutc  soparalim  crrdulitas  exhil)Ctur,  unitati 
^niin  divinnr  una  scr\iliis  jiirc  dclictnr,  quia  et  ha- 
pri^iuinlis  gratin  insepnrnbilitcr  uiio  tiilmiiiiliir  iio- 


humore  vocabulum  trahit.  Crsece  enim  y9up  aqui 
voeatiir.  Est  autem  hnmor  sni)cutaneiis,  de  vilio  ve- 
sicie  natiis,  cum  inflalioiic  tnrgente  et  anlielilu  fe- 
tido.  Propriumqiie  est  hydro|nci,  quanto  mtgis  aiNBh 
dat  liumore  inordinato,  tanto  ampliut  titire.  El 
ideo  coiiiparatur  ei  qiiem  fluxos  camalinm  voloptt* 
tiicn  exuberans  aggravat.  Coniparttur  diviti  tvare, 
qni  quanto  est  copiosior  diviiiis,  quilHis  nun  tieno 
uiihir,  taitto  ardeulius  talia  conciipisc  it. 

Et  respondfns  Je$u$  dixit  ad  legi$perito$  et  PAtri- 
$a*oi,  $i  licet  $abbato  curaref  at  HU  tacuerunt.  Qnod 
(linliir  rcspoiidissc  Jcshs«  atl  lioc  respicit  qiioJ  pnv^ 
mi;»s'iiu  cst,  ct  ipsi  obscrvalmnt  cum.  Domiuiis  eiiiw 


4€9  COLLECTIONES  IN  EWSTOLAS  ET  LVANGKLIA  470 

noyil  cofiUtkmes  Jiominuia,  god  merito  interrogiiti  A  toilat,  ct  quidem  studcat  juxta  alterius  loci  paiatio- 


Uoentv  qui  conlrt  sc  dictum  quidquid  dixerint,  vi- 
dent.  Nam  si  lieet  8al>baio  curare,  qiiaie  Salvatorem 
an  coret  obsenrant?  Si  non  licet,  quare  ipsi  sabbaio 
pecom  curant. 

/pif  vero  appreheuium  sanavit  ac  dimint.  Pro- 
Tida  dispcnsatione  Doniinus  ante  legispcritos  et  Plia- 
rissoos  bydropicum  cura(,  el  niox  coutra  avariliam 
dispiitat,  ut  videlicet  per  Inijiis  segritudinein  corporis 
meiius  exprineretur  scgritiido  cordis.  Denique  post 
nnlta  dispBtalionis  cjus  hortamenla  sofaiunctum 
esl,  audiebaot  autcra  omnia  Ikcc  Pliarisxi,  qui  erant 
avari  et  deridebant  illuni.  Hydropicus  quippp,  quo 
emplius  biberit  amplius  sitit,  et  omnis  avarus  sitira 
aiuitipiicat»  qui  cum  ea  qu;c  uppetit  adeptus  fiierit, 
ad  appetenda  aiia  amplius  anbclaL 

El  reipondem  ad  Hlo$  dijit :  Cvjus  vestrum  asittus 
mu  bo%  in  puteum  cadet,  ei  noncontinno  extrahet  ilium 
dk  uibbatit  Sic  obscrvatores  5ui  Pharisaeos  convin- 
cil,  at  eosdem  afariti»  condeinnet :  Si  vos,  iiiquit, 
ia  aabbato  asinum  aut  bovem,  aut  aliiid  qiiodlibet 
imal  in  puteum  dccidcns  eripere  restinutis,  non 
iiiiiiiali,  sed  vcstrx  avariiiae  ronsulcntes,  quanto 
igii  ego  horoinein,  qui  "multo  mclior  est  pecorc, 
debeo  liberarc?  Congruentcrque  bydropicuni  ani- 
nall»  quod  cecidit  in  putcum,  comparavii,  biimore 
Caim  laborabat,  sicut  illam  mulierem  qtiam  deccm 
•4  oclo  annis  alligatam  dixerant,  ct  ab  eadein  alliga- 
lioiie  aolvcbat.  Comparavit  jumento,  qiioJ  solvitur, 
«I  ad  aqiiam  ducattir,  ci  benc  utroque  loco  bovcm 


hm,  veste  nuptiali  vestitus,  hoc  est,  virtulumcfblgore 
coruscus  apparcre,  scd  ipsarum  ambitum'  yirtutum 
loco  devot^e  bumiiitatis  adornel. 

Ne  forte  honoratior  te  iit  invitatus  ab  eOy  et  veniens^ 
is  qui  te  et  illum  vocatitf  dicat  libi :  Da  huic  locum, 
el  tunc  incipies  cum  rubore  novissimum  locum  tenere, 
Iloiioraiiori  post  invitato  locum  dat  ille,  qui  de  longo 
sux  conversationis  confidentia  securior  factiis,  viUB 
tllorum  qui  se  in  Christo  secuti  sunt,  agilitate  prr- 
iliir.  Et  aim  rubore  novissimum  locum  tenel,  quando 
de  aiiis  meliora  cognoscens,  qnidqaid  de  sua  opera-* 
lione  celsum  scutiebat  bumiliat,  dicens  cum  Pro- 
pheta  :  Egenssum  ego^  et  in  laboribus  ajuventute 
mea  :  exaltatus  autem  humiliatus  sum  et  confusns 
B  (Psai.  Lxxxvu). 

Sed  cum  voculus  fueris  ad  nuptias,  vade^  neumbe 
in  novissimo  ioco.  Quanto  magnus  es,  inquil ,  humi- 
Ifa  te  in  omnibiis.  Kt  Psalmistagloriatur  :  Humiiiatu^ 
tum  usiiuequaquef  Domine,  vivifica  me  secundum  ver- 
bum  tuum  (Ps^L  cxviii),  manifesle  signiftcans  ila  so 
a  Domino  posse  viviticari,  si  de  suis  ipse  virtutibus 
huniilia  sentirct. 

Ut  cum  venerit  qui  te  invitaverit,  dical  tibi :  Amice^ 
ascende  superius.  Vcniciis  Doiiiiiius  qiiein  bumilcm 
invcnerit,  aiuicc  noinine  bealificans,  superius  asccn- 
dere  prjccipiet.  Quicunqtie  enim  humiiiaverit  se^  sicul 
parvuius  iUe  cst  major  in  retjno  cnlorum  (Matih. 

xviii). 

Tunc  erit  tibi  gtoria  eoram  simui  discumbeniibus. 


il  el  asinnm,  quia  sive  sapientes  qiiosi|iie  et  he-  C  Pulchrc  dicitur,  tunc  erit  tibi  gioria,  ne  nunc  qii;c- 

rere  incipi:ia,  quod  tibi  scrvatur  in  Une,  qiiis,  sicut 
Salomon  ait  :  Umeditas  ad  quam  fetlinatur  in  prin^ 
cipio,  in  novissimo  benediclione  carebit  (Prov.  xx).  Po- 
tcst  autem  iii  hac  vila  intelligi,  qui  in  novissiino 
loco  recuiuhcns  invcnitur  Domiiio  venieiite  subiima- 
lus.  Qtiia  qiiotitlie  Dominus  suas  nuplias  iatrat,  quo- 
tidie  mores,  sedes,  habitus  coiivivantium  dijudicat, 
et  superhos  despiciens,  humilibus  sxpe  unta  suis 
spiritus  muncra  prxstat,  ui  cos  incrilo  simul  dis- 
cumbcntium,  hoc  est,  in  fide  quiescentium  coetus 
unanima  adiniraiione  glurificel,  stupensquc  in  aucto- 
ris  sui  laudationcui  prosiliat  diccus  :  Mihi  aulem 
nimij  konori/icati  sunl  amici  tui,  Deus,  tumis  confor-^ 
tatus  est  prificipatus  eorum  (Psai.  cxxxviii). 


keles,  fiivcvut  supra  dictum  cst,  utrumque  popiilum 
mgnificari  seotiaious,  eura  videlicet  cujus  cerviccm 
Jugum  legis  attrivit,  atque  eum  quem  quilibet  sedu- 
<lor  reperil,  quasi  brutum  animal,  et  nulla  ratioiie 
miiteos,  quo  voluit  errore  subtraxit,  omncs  Salva- 
adveniens  Satanae  vinciilis  aslrictos,  omncs  iii 
coBCiipisceniia!  putco  dimersos  iiivcnii.  Nou  esl 
dialinctio  :  Omnes  enim  peccaverunt  et  egent 
^Urim  Dei.  Justifieati  gratis  per,  gratiam  ipsius  per 
wedempAonemy  qum  est  in  Christo  Jesu  (Rom.  iii). 

Dieebai  autem  et  ad  invitatos  paraboiam^  intendens 
^iuomodo  primos  acenb-tus  eiigerentf  dicens  ad  iiios : 
Cm  inmtatus  fueris  ad  nuplias^  non  discumbas  in 
primo  loeo.  Aperia  quidem  ad  litteram  est  ha>c  ad- 


BKMiitio  Salvatoris,  d<K!ens  humititatem,  non  soliim  ^     Quia  omnis  qui  se  exaitat  humiiiabitur^  et  qui  se 


apod  Deum,  sed  eiiam  apud  homines  esse  laudabi- 
lem.  Sed  quoniain  hanc  Evangelista  non  frastra  pa- 
rabolam  ^^ocal,  breviter  intocndum  quid  etiam  niy- 
silce  sigoct.  Nupiias  appcllari  Christi  et  Ecclesias 
eoijunctionem  niuUis  locis  apparci,  c  quibus  unnm 
est :  Nunquid  possunt  filii  nnptiarum  quandiu  spon- 
ius  cum  iiiis  estjejnnare  (Matth.  ix)?  Aliud  :  Simile 
factuiii  esl  regnum  coclonim  homiiii  regi,  qui  fccit 
miplias  lllio  suo,  et  misil  servos  suos  vocare  invila- 
los  ad  Duptias.  Has  ergo  nuptias  quisquis  invitatus 
adieril,  id  est  Ecclcsiae  se  membris  fidei  gratia  con- 
Jonxcril,  non  discombat  in  primo  loco,  hoc  cst,  noa 
le  de  meritis  gloriando,  qnasi  «Hblimior  ca*(eris  ex- 


Immiiiul  exaitabitur.  Et  ex  hac  condusionc,  inani- 
feste  docct,  preccdentem  Doinini  scrmonem  typico 
intclligcndum.  Nc>iiie  cnim  inox  omnis  qui  se  coram 
bomiiiibus  exaltat,  huiniliabitur,  aut  qui  se  ui  con- 
spcctn  homiiium  humiliat,  cxaltabitur  ab  cis.  Scd  o 
contrario  jdoiinunquam,  qui  sc  vel  iii  apice  diguitatis, 
vcl  in  aU.i  qualibct  acquireniHa  glorta  sublcvat,  usqia> 
in  fincm  exaltari  non  ccssat.  Siroililer  cthuiniHs  qui 
lii>ct  ac  vorecundus,  iii  sua,  qua  contciilus  est,  usque 
ad  \iljc  tcriuinum  mcJiocrilate  pcrscverat.  Et  ideo 
qiiir»  juxta  vcritalis  scntcntiam,  omnis  qui  se  incaule 
de  iniiritis  allcvat,  humiliabitur  a  Domino,  et  qui 
provi-!e  se  de  beuefactis  humiliat  cxaltabitur  ah  ec^ 


407  SMABAGDl  ABBATIS  MS 

tfuifCimleiDnit  Terba  Aposloli  commonenUs  :  Debe-  A  mini  TriniUiis,  et  ideo  anut  Deus,  et  una  fidet»  ei 


unum  baptisma  ore  apostolico  praedicatur. 

Qm  iuper  omnes,  et  per  omma,  ei  in  ommbui  roHSj 
qui  ett  benedictus  in  scecula.  Diversitas  autem  prse- 
positionum,  in  quibus  dicitur :  Vnus  Deus  ei  paier 
omnttffft,  ^t  super  omnes  et  per  omniat  et  in  ommbug 
diversam  inielHgentiam  sapit.  Super  omnia  enim  est 
Dcus  Pater,  qui  auctor  est  omnium»  per  omnia  Fi- 
lius,  qui  cuncta  transcurrit  Taditque  per  omnia  \m 
omnibus  Spiriius  sanctus,  quia  nibil  absque  eo  esL 
Quidam  boc,  quod  scriptum  est :  Super  omnes  et  per 
omnia^  et  in  omnibus  ad  Patrem,  et  Filium,  et  Spiri- 
tum  sanctum  sit  aestimant  essc  refercndum,  ut  supet 
omma,  Pater  sil,  quia  anctor  est  omnium,  per  ommm 
Filium,  quia  per  Filium  creata  sunt  omnla,  tii  omni^ 
]{  bus  Spiritus  sanctus,  ipse  cnim  credentibus  dalur,  et 
templum  sumus  Spiritus  sancti,  et  Pater  et  Filioft 
babitant  in  nobis. 

EVANGELIim   LUCiC,  CAF.   X1T. 

«  Ciim  intraret  iesus  in  domnm  cujusdam  prindpis 
c  Pharisaeorum  sabbato  manducare  panem,  et  ipsl 

<  obscfTabant  eum.  Et  ecce  homo  quidam  hydropl- 
c  cus  erat  antc  illum.  Et  respondens  Jesus  dixlt  ad 

<  legisperitos  et  Pharisaeos  :  Si  licet  sabbato  CU'*> 

<  rare?  At  illi  tacuerunt.   Ipse  Tcro  apprehenfam 

<  sanaTit  eum  ac  dimisit.  Et  respondens  ad  illos 

<  dixit :  Cujus  vestram  asinus  aut  bos  in  putenm  ca- 

<  det,  et  non  continuo  extraliet  eum  dic  sabbatl? 

<  Et   non  poterant  ad   hsec  respondere  ini.   lll<* 


mus  auiem  nos ,  ijftit  [ortiores  sumus ,  infirmitaies 
itnbecillium  portare ,  et  non  nobismetipsis  placere 
(Rom.  xt). 

Soliiciti  servare  unitatem  spiritus  in  vinculo  pads. 
Cphesiis,  qui  jam  unitatem  sancti  Spiritus  fuerant 
eonsecuti,  recte  dicilur,  solliciti  servare  unitisiiem 
spiritus  in  vinculo  pacis.  Qui  enim  qnid  habct,  ser- 
vandi  illi  solliclludo  praecipitur,  qui  autcm  non  ha- 
l>ct,  studium  iUi  ut  habere  valeat,  imperatur. 

Uttum  corpus.  Vel  simpUciter  unum  corpus  Cbristi 
Intelligitur,  quae  cst  Ecclesia,  tcI  certe  qiKMl  ex  vir- 
gine  est  dignatus  assumerc,  ne  illi  quidcm  putcut 
toties  corporatum,  quoties  iii  Veieri  apparuU  Testa- 
mento 

Unus  spiritus.  Unus  qnippe  largitor  et  sanciifica- 
tor  est  oinnium,  vel  certc  uuum  corpus  ad  Titam 
releriur  el  opera,  qux  Gra:ce  dicunlur  ir|c«xTix6; 
^Kbif  et  unus  spiritus  ad  scientiam  et  contemplatio- 
uetn,  quae  proprio  versatur  in  corde,  et  ab  illis  dici- 
tur  ^upia 

Sicut  vocati  estis  in  una  spe  vocatioms  vestr<c.  Cum 
ergo  membrum  qnis  fuerit  Ecclesiae,  nec  ab  uno  ejus 
spiritu  scparatus,  conscquenter  erit  in  una  spe  vo- 
eationis.  Quaeritur  quomodo  una  spes  vocationi» 
sit ,  cum  apud  Patrem  diTcrsae  sint,  mansiones , 
a  I  quod  unaro  spem  Tocationis  regnuin  coelorum, 
qiiasi  nnum  bonum  Dei  Patris  esse  dicemus,  et 
in  una  domo  Tarias  mansiones.  Alia  enim  gloria 
sclis,  aliahmac,  alia  stcllarum  (/  Cor.   xv),  aut  ^  <  cebat  autem  ad  inTitatos  parabolam,  Intendenf 


certe  illud  subtilius  indicatur,  qnod  in  One  et  con- 
summatione  rcrum  in  pristintim  statum  reslitucnda 
sint  omnia»  qiiando  omnes  unum  corpus  eflicimur, 
et  in  vtrum  perlectum  rcforinamur,  et  oratio  pro 
uobis  Salvatoris  implclur  :  Pater,  da  ut  quomodo 
etjo  ei  tu  unum  sumus^  sic  et  isli  in  nobis  unum  sint 
(Jaan.  xvii). 

Unus  Dominus  et  una  ftdes^  unnm  biiptisma,  unus 
Dcus  et  Pater,  etc.  Uniis  est  Doiiiinus,  ct  unus  cst 
Dous,  quia  Palris  et  Filii  dominatio  una  divinitas 
esi,  propterea  et  fides  una  dicitur,  qiiia  similiter  in 
Palrem,  et  in  Filium,  ei  in  Spiritum  sanctum  credi- 
mus ;  et  baptisma  unum,  eodcm  enim  modo  et  in  Pa- 
trein,  ct  in  Filium,  et  in  Spiritum  sanctum  b.nptiza- 


<  qnomodo  primos  accubitns  eligereiit,  dieeos  ail 

<  illos :  Cum  invitatus  fueris  ad  nuptlas,  non  diseniii* 

<  bas  in  primo  luco,  nc  forte  honoratior  sit  te  iiiTl-» 

<  tatus  ab  illo,  et  veniens  is  qui  te  et  iUum  Tocavit, 

<  dicat  tibi :  Da  huic  locum,  et  tunc  incipias  cam  ru« 

<  bore  novissimiim  locum  teiiere.  Sed  cum  Tocatns 

<  fucris,  vaJe,  recumbe  in  novissimo  loco,  ut  em 

<  vcneril  qui  te  invitavit,  dical  tibi :  Amice,  ascende 

<  supcrius,  tunc  erit  tili  gloria  coram  slmal  dit- 

<  cumbentibus,  quia  omnis  qni  se  exaltat  Immilia* 

<  biiur,  et  qui  se  humiiiat  exallabitur.  > 

Ctcm  intraret  Jesus  in  domum  cujusdam  prindph 
Pharisa:orum  sabbato  nwnducare  panem.  ei  ipd  o^ 
servabant  eum,  et  eeee  homo  quidam  hydrapiems 


nutr,  et  ter  mcrgininr,  ut  Trinitas  unum  «tppareat  D  aute  Ulum.  (Ey  Beila.)  Hydropts  morbus  ab  aquoto 


sacraiiientum.  Et  non  baptizainur  in  nominihus  l^a- 
tris,  et  Filii,  et  Spirilus  snncti,  scd  in  uno  nomiiie, 
quoJ  intelligilur  Dcus.  Pole^l  uiiuni  bnptisina  et  ita 
dici,  quod  licet  ter  baplizemur  propter  mystcrium 
Trinilatis,  tamen  unum  baptisma  rrptitclur.  Uniim 
quoque  bnplisma  est  in  aqua,  et  spiriiu,  et  igiii,  ct 
de  quo  Domiims  loquilur  :  Baptisma  habeo  baptizari 
(Luc.  xii),  ct  alibi  :  Baptismate  meo  baptizamini 
(Ex  Vulg.)  Qui  snluhrilcr  cre<Iit  in  Patre,  nccessario 
cre;))!  et  Filio  et  Spirilui  saiiclo,  nec*<ilicui  in  sancla 
Ttinit.itc  soparatim  ciTdulilas  exhil)ctur,  unilati 
^diin  divinar  iina  scrvidis  jiiie  (lcbctnr,  qiiia  el  ha- 
pii^^tnalis  gralin  iirsopnrnbiiilcr  uno  Irihtiiiiitiir  iio- 


hiimore  vocabuhim  trahit.  Grsece  enim  v9«p  aqoa 
Tocatur.  Est  autem  hnmor  snbcutanens,  de  Tillo  Te« 
sicae  natiis,  cum  inflatiotie  turgente  et  anliellta  fe- 
tido.  Propriumqiie  est  bydrofiici,  quanlo  mtgltalNni* 
dat  humore  inordinato,  Unlo  ampllut  titire.  El 
ideo  comparatur  ei  quem  fluxus  camaliQm  Tolapla* 
tucn  exuberans  aggraTat.  Comparatur  diTili  tTafOb 
qni  quanto  est  copiosior  diviiiis,  quilms  non  bena 
uittur,  taitto  ardenlius  talia  concnpiscit. 

Et  respondfus  Jesus  dixit  ad  legispeiitos  et  PhaH" 
Sfvosy  si  licet  sabbato  cnrare?  at  illi  tacuerunt.  Qnod 
dicitiir  rcspoiidissc  Jesus,  ad  hoc  respicit  quo:)  pne* 
miss:im  cst,  ci  ipsi  ohscrx  :|b;tiil  oiitn.  Dominus  enilB 


469  COLLECTIONES  IN  EPISTOLAS  ET  KVANGELLi  470 

miTil  eogiUtkmes  Jiomiouin»  8od  iiieriio  interrogaU  A  tollal,  et  quidem  studeat  juxta  alterius  loci  imialio- 


ucenlv  qui  conlra  ac  didum  quidquid  dixerinl,  vi- 
«tot.  Nam  81  licei  sabbaio  curare,  qnare  Salvatorcm 
an  curei  obsenrant?  Si  non  licet,  quare  ipsi  sabbalo 
pecora  curant. 

Jps€  vero  apprehen$um  ianatU  ac  dimint,  Pro- 
▼ida  dispensalione  Doniiniis  anle  legisperilos  ot  Plia- 
riasos  bydropicum  curat,  el  niox  coulra  avariliarn 
dispuut,  ut  viJelicel  per  Inijus  a^gritudinein  corporis 
meiius  exprimerelur  acgrilndo  cordis.  Denique  posi 
mlU  disputationis  cjus  horUmenta  sobjunctum 
cst»  audiebant  autcro  oinnia  h;ec  Pbarisa^,  qui  erant 
avari  ei  deridebani  illuni.  Hydropicus  quippe,  quo 
amplius  biberit  amplius  silit,  el  omnis  avarus  sitim 
mulliplicat»  qui  cum  ea  qua:  appeiit  adepius  fuerit, 
ad  appetenda  alia  aniplius  anbclat. 

Et  reipondem  ad  illoi  dixit :  Cvjvs  vestrum  asinus 
itU  bo$  in  puteum  eadet^  et  non  contimo  extrahet  illum 
ik  sabbatif  Sic  obscrvatorcs  9ui  Pbarisaeos  convin- 
cit«  ai  eosdem  a?arili»  condeinnct :  Si  vos,  iiiquit, 
in  ^bboto  asiniim  aut  Liovem,  aut  alitid  qiiodlibet 
aatnial  iii  puteum  dcciJcns  eripcre  festinatis,  non 
auimali,  sed  vcstrx  avariii^  ronsiilcnles ,  quaiito 
magis  ego  horoinem,  qui  ^multo  mclior  est  pccore, 
ddbeo  libcrarc?  Congrucnlcrqiie  bydropicum  ani^ 
mali»  quod  cecidit  in  putcum,  comparavit,  biimore 
caim  Uborabat,  sicut  illam  mulierem  qnam  decem 
•i  oclo  annis  alligatam  dixcraiit,  et  ab  eadein  alliga- 
yoBe  aolvcbat.  Comparavit  jiimcnlo,  qiioJ  solvitur, 
li  ad  aqnain  ducatur,  ci  benc  utroqiie  loco  bovcm 


lam,  vesie  nuptiali  vesiiius,  boc  est,  virtuluniifulgore 
coniscus  apparere,  scd  ipsarum  arobilum-  virtutuur 
loco  devoue  bumiliutis  adomei. 

Ne  forte  honoratior  te  sil  invitatus  ab  eo,  et  vetiiens^ 
is  qui  te  et  illum  vocatit^  dicat  tibi :  Da  huic  iocum, 
et  tunc  incipies  cum  rtibore  novissimum  locum  tenere, 
lloiioraiiori  post  inviuto  locum  dat  ille,  qui  de  kinge 
sux  conversationis  confidentia  securior  factus,  vii» 
illorum  qui  se  in  Christo  seculi  suni,  a*^lilate  pr;e- 
iiiir.  Ei  cum  rubore  novissimum  locum  lenet,  quanJo 
de  aliis  meliora  cognoscens,  qiiidquid  de  sua  opera- 
iione  celsum  sentiebai  bumiliai,  dicens  cum  Pro- 
pheU  :  Egenssum  ego,  et  in  laboribus  ajuvtntuie 
mea  :  exaltatus  autem  humiliatus  sum  et  confusns 
B  (Psai.  Lxxxvii). 

Sed  cum  vocalus  fueris  ad  nuptias^  vade^  reeumbe 
in  Hovtssimo  loco,  Quanto  magnus  es,  inquii,  hiimi- 
Ha  te  in  omnibus.  Kt  PsalmisU  gloriatur  :  Humiliatus 
sum  us^iuetpiaquef  Domine,  vivi/ica  me  secundum  rei- 
bum  tuum  (Ps^L  cxviii),  manifeste  signiAcana  ila  so 
a  Domino  posse  viviUcari,  si  de  suis  ipse  virluiibus 
humilia  scntirct. 

Vt  cum  veuerit  qui  te  invltaverit,  dtcat  tibi :  Amice, 
ascende  superius,  Vcniciis  Doniinus  qnem  humilcm 
invcnerit,  amicc  noinine  bcaliricaiis,  superius  asccn- 
dere  prjccipiei.  Quicunque  enim  humiliaverit  m,  sicul 
parvuius  hic  est  tnajor  in  rajno  catorum  (Matth. 

XVIIl). 

Tunc  erit  tibi  gloria  eoram  simul  disenmbeniibus. 


fosuii  ei  asinnm,  quia  sive  sapientcs  qiios4(ne  ei  he-  C  Pulchrc  dicitnr,  tunc  cril  tibi  gloria,  ne  nunc  qiuc- 


belet»  sive»ut  supra  dictum  est,  uiiiimque  populum 
igniicari  seDtiamus,  cura  videlicet  cujus  cerviccm 
jugnm  legis  atirivit,  atque  eum  quem  quilibet  sedu- 
dor  reperii,  quasi  brutum  aninial,  ct  nullu  ratioiie 
TCWteDS,  quo  voluit  errorc  subtraxit,  omncs  Salva- 
tor  adveniens  SaUnae  vinculis  aslrictos,  oiniics  iii 
Ibo  coacopisceniia!  pulco  dimcrsos  iiivcnii.  Non  esi 
•Bim  disiinctio  :  Omnes  enim  peccaverunt  ct  egent 
fforia  Dei.  Justificati  gratis  per,  gratiam  ipsius  per 
ndampthHem,  quce  est  in  Christo  Jesu  (Rom.  iii). 

IHcebat  autem  et  ad  invitatos  parabolam,  intendens 
pumodo  primos  accubUus  eligerent,  dicens  ud  illos : 
Cmm  inmlatus  fucris  ad  nuplias,  non  discumbas  in 
primo  loeo,  Aperu  quidcm  ad  lilleram  est  h»c  ad- 


rere  incipi:i8,  quod  tibi  scrvalur  In  ttne,  quia,  sicul 
Salomon  ait  :  Uasreditas  ad  quam  festinatur  in  prin^ 
cipio,  in  novissmo  benedictione  carebit  (Prov,  xx).  Po- 
tcst  auteni  in  bac  vita  inlelligi,  qui  in  novissiino 
loco  recuiubens  invcnitur  Domino  veniente  subiima- 
ius.  Qiiia  qiiotiJie  Dominus  suas  nupiias  inlrat,  quo- 
tidie  mores,  sedes,  habiius  coiivivaniium  dijudicat, 
et  superhos  despiciens,  bumilibus  sxpe  unU  suis 
spiritus  muncra  pncstat,  ut  cos  merito  simul  dis- 
cmnbcntium,  hoc  est,  in  flde  quiesceniium  coelut 
uiianima  adiniratione  glurificel,  slnpensquc  in  aucto- 
ris  sui  laudationciii  prosiliat  diccus  :  Mihi  autem 
nimn  konorificati  sunt  amici  tui,  Deus,  nimi»  confor- 
tatus  est  pri)icipatus  eorum  (Psal,  cxxxviii). 


wooitio  Salvatoris,  doccns  humiliUtem,  non  solum  ^     Quia  omnis  qui  se  exallat  humiliabitur,  et  qui  se 

apud  Deom,  sed  eliam  apud  homines  esse  laudabi- 

lem.  Sed  qnoniam  hanc  EvangclisU  non  frusira  pa- 

rabolam  ^'ocat,  breviter  intocndum  quid  etiam  iiiy- 

stice  signet.  Nuptias  appcllari  Christi  et  Ecclcsias 

eoqunctionem  niuliis  locis  apparci,  c  quibus  unnni 

esi  :  Nunquid  possunt  filii  nuptiarum  quandiu  spon- 

tu$  cum  iUis  estjejunare  (Matth.  ix)?  Aliud  :  Simile 

factuin  est  rcgnum  coclorum  homini  regi,  qui  fccit 

miptlas  filio  suo,  et  niisit  servos  suos  vocare  invita- 

los  ad  DUptlas.  Has  ergo  nuptias  qnisquis  invitatus 

adierii,  id  est  Ecclcsix  sc  mcmbris  fidei  gratia  con- 

jQnxerit,  non  discun^bal  in  primo  loco,  hoc  cst,  uou 

se  de  meritis  glorianJo,  qnasi  wblimior  ca^teris  ex- 


humiliat  exaltabitur,  El  ex  hac  conclusionc,  inani- 
feste  docct,  prxccdeutem  Domini  scrmonem  t^picu 
intclligcndum.  Neqiie  enim  inox  omnis  qui  se  coraiu 
homiiiibus  exalut,  huiniliabitur,  aut  qui  se  in  con- 
spectu  homiiium  humilial,  exalubitur  ab  cis.  Sed  o 
contrario  noiinunquain,  qui  se  vel  in  apice  digniuUs» 
vcl  in  alia  qtialibct  acquirenda  gloria  sublevat,  usqiib 
in  fincin  exallari  non  cessat.  Simililcr  ct  liuiniHs  qui 
libct  ac  vcrecundus,  in  sua,  qiia  contcntus  est,  usque 
ad  vittC  lcrminum  meJiocritate  perscverat.  Et  ideo 
qiiia  juxta  verilatis  sentenliam,  omnis  qui  se  incauic 
de  ini:riiis  allcvat,  humiliabilur  a  Domino,  et  qui 
provile  se  Je  benefactis  bumiliat  cxalubilur  ali  eo. 


471  SMARAGDI 

iii  ciiindcm  procul  Juliio  sensiim  pneiuissus  scrmo  A 
Ue Ji^mptoris,  qoo  primos  in  nuptiis  aecubitus  quxri 
\e(at,  congruit. 

IIEBDOMADA  XIX  POST  PENTECOST. 

EIISrOL\    BEATI    FAULI     ArOSTOLI     AD    COEINTHIOS    I, 

CAP.    I. 

I  Gnitias  a^  Deo  mco  scinper  pro  volns,  in  gratia 

€  qtVB  dala  est  volits  ki  Ghi  isto  iesii,  quia  in  omiii- 

c  lius  divites  facli  estis  in  ilio,  in  omai  vcrl>o  et  in 

€  omni  scieolia,  siciit  testimonium  Christi  conliitna- 

€  ium  est  in  vobis,  ita  iit  iiikil  vobis  desit  in  ulla 

€  gratia,  csspecuntitius  revclalioneraDomini  nostri 

€  Jeso  Cbrtsti.  Qulct  connrniahit  vos  usque  in  ftnera 

i  sine  criniine  in  iVi^  advt^itus  Domini  nostrt  iesu 

•  Cbristi.  i 

Graiias  ayo  Deo  meo  semper  pro  vobis^  in  gratia  B 
Dei  qum  dtua  est  vobis  in  Christo  Jcsu,  Graiias  qui- 
dem  ago^  qiMd  babctt&  seientiain  raatreiu  virtutum, 
seJ  volo  vos  scire,  quod  illa  sit  vcra  scientia,  qu;e 
in  animorum  imitate  concordal,  ul  solet,  primum 
molli  eloquio  provoeal,  et  bUnda  iaude  soUicitat. 

Quia  in  omnibus  divitis  facH  estis  in  illa,  Hoc  di- 
cendo  Apostolus  ostomlit  eos,  qiinn:lo  ad  fidem  Chri- 
sti  accesserunl,  omni  gratia  lunc  essc  ditatos,  i  J  cst, 
oronihus  virkitibus,  sapienlia,  qiise  prophctas  et 
amicos  Dei  constituit. 

In  onini  verbo  ei  in  onmi  scientia,  IJ  est,  tain  Ve- 

lcris  Tcstamcnti,  (iiiani  Novi  eruditione,  diccndo : 

•Ifivilea  fncti  esilst  et  nddondo,  In  omni  verbo  et  scien' 

iia^  iii  qiio  essonl  divites,  evidenler  oslendat. 

Sicut  ieslinionium  Chrisli  eonfirmalum  est  in  vobis, 
fil  cst,  iiLriMsque  vol'iniinis  sacraroentuniy  quod  CJiri- 
sti  vei  prophctavit,  vel  ostcndit  adventiim,  de  quo 
ait :  Quia  omnis  scriba  doclus  simitis  esl  homini  pa- 
t4'ifamiiiaSy  qui  profcrt  de  thesauro  suo  nova  et  vetera 
^^Maiih.  \ii),  qii»  cre  lcnlium  cerila  ('<mArinant. 

Jia  ut  nihil  vobis  desit  in  utla  (jratia,  Sicut  dicit 
S.ilonion  :  Veruntint  mihi  onmid  hiuiul  cnm  ea  {Prqv, 
ullimv),  id  csi,  cuni  sapiiMUiu. 

Ex^pectaniibut  reMlationcm,  clc.  bbw)  revi^kiliii- 
iifiu  dixit ,  quia  nunc  viia  nostra  ahscondil»  esl 
i*uniChrislo,  qiuc  tunc  corporaliter  iHins  s:eculi  rexC'' 
Lihitur. 

Qui  et  confirmabit  vos,  etc.  Sicut  ait  Propheta  : 
Confirma  me  in  verbis  tuis,  Et  ilUui  :  Confirma  hoc^  |x 
/>«'i(s,  tjnod  opcratus  es  in  nobis. 

f.VvNGEI.lUM   MATTH.ei,  CAP.  XXII. 

«  Ai^ccssorunl  ad  Jesiitn  Saddnc^el,  et  intcrroga- 
t  vit  eumumis  ex  ei^»  Irgis iloolor,  lent^insoum :  Ma< 
«  gister,  quod  est  mandatum  inagiiiun  in  lege  ?  Ail 
<  ilU  iesus  :  Diligcs  Dominum  Deuio  tuuro*  ex  tolo 
«  corde  tuo ,  et  ex  tota  auima  lua ,  et  in  tota  mente 
t  iua.  lloc  est  primam  €t  roaximnm  maudatum.  Se* 

*  cnnJumauteiasimileest  huic  :  Diliges  proximum 
f  tuum  sicut  teipsum.  lu  iis  dtiobtis  manJatis,  uni- 
«  vei>a  lex  pondcl  ol  Prophetav  Congregatis  ergo 
«  Pharisicis ,  intorrogavit  eos  Josus,  dicoiis  :  Quid 
I  vuiiiH  videtiir  de  Cihristo,  ^i^iis  lilius  est  ?  Diciinl 
«  ei,  David.  Ail  iliis  :  Qiioinodo  orgo  David  in  spi- 


C 


ABBATIS  $79 

t  riiu  Yocal  eum  Dominnm,  tficehs  .-  Diiit  Doqrinut 

<  Domino  meo ,  sede  a  deilris  roels.  Donee  ponain 
»  inimicos    tuos ,    scabellum  pedum    tuomm.    S( 

<  ergo  David  vocal  eum  Dominumy  qaomodo  filiut 

<  ejus  est  ?  Et  nemo  poteral  respondere  ei  yerbnmy 

<  neqite  ausus  fuitquisquam  ex  ilhidieeiim  ampUus 

<  interrogare.  i 

Accesurmi  ad  Jesum  Sadducwi,  el  interro§avH  eum 
umts  ex  eis  legis  doetor,  tentans  eum  :  Maffister,  qmo^ 
est  mandalum  tmignum  in  tege,  etc?  (Ei  Beda.)  Pri* 
mum  omniuro  non  pro  ordine,  sed  pro  dignilate  in- 
leilige  dicium ,  id  esl ,  maximum  omnium  sire  pri- 
mum.  Quia  anle  omnia  debemus  intimo  io  cord<»  sin» 
guli,  quasi  uniciim  pietalis  fundamenlom  locare. 
Ergo  primum  omnium  ei  maiimum  mandalnm  esl 
cognitio  atque  confessio  divinasunitatls,  cnm  exsecn^ 
tione  bonx  opcrationis.  »Bona  autem  operatio  dile- 
ctione  Dei  et  proximi  perficitur,  qiiod  brevilcr  aliiff 
verbis  comniendat  Apostolns  dicens  :  In  Ckriti^ 
enim  Jesu  neque  circumcisio  aliquid  valet^  neqtufrep^ 
putium ,  sed  fides »  quce  per  ditectionem  €p€ratur, 
Ostendit  ex  bac  responsi6ne  scribae  gravem  tgye 
iiiter  Scribas  et  Pbarisaeos  quxslionem  esse  veru- 
tain,  quod  esset  niand:'«tura  priroum  sive  roakimum 
divin;e  b*gis.  Quibusdam  videlicet  bostias  eC  sacrifi- 
cia  hiudantibus,  aliis  vero  uiajorc  aiictoritate  ftdel  ei 
dileclionis  opera  pr.cfcrentibus ,  eo  qiiod  pluriml 
palrum  ante  logcin  absqiie  omui  viclimarum  et  sa- 
crinciomm  coasucludine  ex  fide  laottim ,  qtiae  per 
dilcclionem  operatiir  placerent  Dea»  suramiqne  apui 
ipsiim  loci  balkerontiir.  Nemo  autem  unqoom  absqM 
ix}e  ac  diiectione  per  holocausta  soluni  el  sacriAda 
Dco  pLacnisse  inveniretur ,  in  qua  sententia  sciib* 
isle  etiam  se  fuisse  dcclaravit. 

Ait  itli  Jesus  :  Diliges  Domiifum  Deum  tuum  ex  fsfo 
corde  tuo^et  ex  tota  anima  tua,  et  in  tota  mente  fiw^ 
hoc  esl  maximum,  eU\  (Ei  Aug.)Totain  magnitii<liiieni 
etlalitudiiiciu  divinonun  cloqiiiorum  secura  possidal 
cliari.as,  qiia  Dcuiii  proxiinuinqiie  diligimns.  Doeet 
noseuim  coelestis  iiiuis  magistcreldicil:  DUignihm 
minumDeum  tuum  exloto  corde  /iio,  etc.  Si  ergo  nott 
vacat  omnes  soripiuras  saai'tas  pcrscrutari,  oomia 
ittvolucra sinnoiiiim  (qiiod  volvilur  euim  scrulaiQr), 
oinnia  scripLuraruni  secrcta  peneiiaro,  tene  etiart* 
tatem  idii  pondont  omiila ,  ita  tcueliis  qtioJ  ibs  di> 
di(.isli,  tcnobis  etiain  qiio  1  noiulum  didicisti.  Si  enias 
nosti  rharitatcin ,  aUquid  nosii  unJe  et  illiid  pea- 
dot  quod  4)rle  uon  n(»sli ,  ot  iu  eo  quod  scripturis 
intelligis  oharitas  palct.  Ilie  itu(ii!e  U^ncl.  et  qmid 
patet ,  et  ([^uod  latci  in  divinis  seniiouihus»  qui  vha^ 
ri!atem  tonot  in  morlbus,  el  Iioc  est :  Uieviatum  mr* 
monem  fuciet  Dominus  super  terram. 

Congrcgaiis  uutemPharisteis,  interrogavit  eosJtm 
dictns  :  Qnid  vobis  'vidctur  de  Cliristo,  cujms  fUms 
est?  (E\  Hieron.)  Qui  ad  letuaHdum  Jlesum  fueram 
oongregati,  ci  viTitalem  frauduienta  inleriogaiioue:., 
capere  nitehantur,  oocasionein  pnebuerunt  rxmfuta- 
tioni  siKC,  inlerroganliirque  deCbrisU),  cujus  fiiiui 
sit  t  Iiitorrogatio  Josu  nobs  prolicil  usi^ue  Ii<Hiii? 


473  COLLECTIONES  IN  EPfSTOLAS  ET  EVANGELIA.  i74 

cofitra  Judaot.  £ibl  enim,  qui  conflienlur  Chrisiurn  A  ci  onera  ct  vincula,  quibus  alligantur,  oneraspiritoa- 
esae  ▼enionini  hominem  simplicem  ac  sanctum,  ve-     litcr  intelKgenda  siiit. 


rom  assenmt  de  genere  DaTid.  Interrogenras  ergo 
eoB  dpeti  a  Domino,  si  simplex  bomo  est,  et  lanlum 
ftlios  DaTid,  quomodo  David  vocat  eum  Dominnm 
«tnim  ?  Non  erroris  ino^rto ,  nec  propria  voiuntale, 
aed  in  Spiriio  sancto. 

Dieimf  ei:  David,  Ait  illi$ :  Quomodo^  etc.  (Ex 
Beda.)  Non  aotem  reprefaenduntur,  quiaDavid  filium 
Aeont,  sedqnia  Dei  filiumnon  credunt.  Siquidem 
Ipie  eC  Dominus  David  est,  Deos  ante  tempora  ma- 
nendo,  et  fiUus  David  apparuit,  bomo  in  temporum 
ine  naseendo.  Qnod  autem  a  patre  subjiciuntur  ini- 
MAd  V  non  infirmitalem  filii ,  sed  unitatem  naturx, 
^a  io  aliero  alter  operatur,  significat.  Nam  et  filius 


Omnia  vero  opera  sna  (aciunt,  ut  videantur  ab  Ao- 
minibus.  Qutcunque  igitur  i(a  facit  qnodlibet  ut  vi- 
deatur  ab  hominibus,  scriba  esl  et  Pliarisxus. 

Dilatant  enim  phylacterta  $ua.  Domiuus  cimi  dedis- 
set  niandata  lcgis  per  Blosen ,  ad  exlremura  intulit : 
Li§abit  ea  in  manu  tua ,  et  eruni  immota  ante  ocu» 
loi  tuos  (Deut,  vi) ;  el  est  sensus  :  pRBcepta  mea 
siot  in  nianu  tua,  ut  opere  coniplcautiir  ;  sint  ante 
oculos  tuos ,  ut  die  ac  nocte  mediteris  in  eis »  boc 
Pbarisa^i  malc  interpretaiitcs,  scnbel)anl  in  mem- 
branuiis  dccalogum  Mosi,  id  est,  dcctun  lcgis  verba, 
coinplicantes  ea,  et  tigaiites  in  froute,  et  quasi  coro- 
nam  capilis  facientes,  ut  seinper  ante  oculos  move- 


latjidt  inimicos  patri .  qoia  patrem  elarincat  super  ®  «""'•  1"*»'»  »«1»«  ^''  '."*''  «'  P**"^  ^^  ^»!'>'»°" 


(aciunt,  el  qui  boc  babuerit,  quasi  rcligiosus  in  po- 
puiis  judicaiur.  El  bxc  ipsa  pistariola,  pbylacteria 
vocabant,  quod  quicunque  babuisset  ea,  quasi  ob  cu- 
slodiam  et  numimcntum  sui  baberet,  non  intelligen- 
tibus  Pharis;cis,  qnod  hxc  in  cordc  portnnda  sint 
non  iu  corpore ,  alioquin  el  aruiaria  ct  arcx  babcnt 
libros  et  iiotitiam  Dei  nou  hubenL 

Magnificant  fimbria$,  Jusserat  quoque  aliud  Ho- 
ses,  ut  in  quatuor  angulis  palliorum ,  hyacinlinas 
fimbrias  facerent,  ad  Israelis  populum  diguosccndum, 
«t  quomodo  in  corporibus  circumcisio  signum  Ju- 
daica^  gentis  baheret  aliquam  difrerentlam,  8Uf»ersti- 
tiosi  magistri,  captantes  auram  popularem,  atque  cx 

.     .  .^         mulierculis  sectantes  lucra ,  faciebant  grandes  firo- 

Bire.  quod  pateret  .ns.d..s .  qu.a  in  sermonibus  C  ^^^^  et  aculissinias  in  eis  spinas  ligabant.  ul  vide- 


lerram.  Sede  a  dextris  meis,  ctc. 

(Ex  Fulg.)  Hic  sessio  stabilitatcm  significat.  Apte 

enim  filio  post  pussionis  laborem  dicitur  :  Sede ,  id 

est  Tictor  in  gloria  ;   a  dextri$ ,  non  locum ,  sed 

aHfoalitatem  patris  significat.  Donec  pro  scmp^r  in- 

iinltum  ugnificat ,  ut  illud  :  doncc  senescalis  cgo 

SQn,  ac  si  diceret:  Tu  semper  scde,  quia  semper 

iiiimici  sub  pcdibus  tuis  suhjicientur ,  pedes  enim 

Dosrinl  rel  incarnatio     vel  ipsi  apostoli   intelli- 

ffvzaitor. 

M!t  nemo  poterat  respondere  ei  verbum^  neque  ausut 
fWSl  quhquam  ex  illa^  etc.  Pbarisxi  etSadducsi  qux- 
occasioncm  calumnise,  et  verbum  aliquod  in- 


^Mifiitati  soDt ,  ultra  non  interrogant ,  sed  apertis- 
■iniecomprebensum  Romanae  tradunt  potestati ,  cx 
Vio  inteiligimus  venena  invidix  possc  quidem  supe- 
i,  sed  difficile  conquiescere. 

Ttuic  Je$u$  locutus  e$t  ad  turbas  et  ad  di$cipulo$ 
d\cen$ ,  etc.  Quid  mansuetius,  quid  bcnignuis 
AQauDft,  tentatur  a  Pbarisacis,  confringunliir  insidije 
^onm ,  el  secundum  Psaimistam  :  Sagittw  parvulth 
^tk  facta:  $uni  plagw  eorum  {P$aL  Lxiii),  ct  iiihiio- 
miDns  propter  saccrdotium  ct  nominis  dignitatem 
^rtaturpopulos,  ut  subjiciantur  eis,  non  opera,  sed 
doclrinam  considerantcs.  Quod  aulem  ait :  Super 
^^Mhedram  Mo$i  $ederunt  Scribce  et  Phariscei^  pcr  ca- 


licet  ambulantcs,  et  sedentes  ,  inlerdum  pungcren- 
tur,  et  quasi  bac  admonilione  rclrabcrintur  ad  ofli- 
cium  Dei  y  et  minislcria  servitutis  ejiis.  (Ex  Orig.) 
Istiusroodi  erat  fi mbria  parva  et  brevis  ex  lege  pr;e- 
ccpta,  quam  et  mulicr  illa  qu;c  sanguine  flucbat  (e- 
tigit,  iu  palliolo  Doiiiini,  scd  non  cst  compuncta  su- 
pcrstitiosis  sentibus  Piiarisseorum  >  magisquc  sanuta 
ad  tactum  ejus. 

Amanl  quoque  primo$  recubitu$  in  cceni$  et  prima$ 
€atkedra$  in  $ynagogi$  et  $alvatione$  in  foro  et  vocari 
ab  homimbu$t  Rabbi,  vo$  autem  nolite  vocari  Rabbi^ 
unu$  €$t  magister  ve$ter  ^  omne$  autem  vo$  fratru 
e$ti$.  Arguuntur  a  Domino  in  reliquis ,  id  est,  cur 


UicJram  doctriiiain  legis  ostendit,  ei  go  ct  iilud  quod  ^^  ^^^^^^^  primos  accubitus  in  coinis .  et  primas  cs^ 


^icilur  in  Psalmo:  Et  in  cathedra  pestilenlice  non 
^dit.  £t  catbedras  vcndeiitiuiii  coluiubas  evcrtit, 
^'octrinam  debemiis  accipcre. 

iExAuguit.)  llla  ergo  cathedrn  non  eoruin,  scd 
^wi  cogebat  eos  t)ona  dicere ,  eliam  non  l)ona  fa- 
^^Mtes.  Agebant  ergosua  in  vita  siia.  Docore  autein 
^^ai  eatbedra  illos  non  pennitte^at  aliena.  Multis 
^^qne  prosunt  diceiido  quae  non  faciiiiit,  scJ  iouge 
MnrilHjn  prodessetit  facien'io  qiuc  dicuiit. 

AUigant  auUm  onera  gravia  et  importabilia^  et  im- 

P^nuni  in  hmmeris  hominum,  digito  autem  $uo  nnlunt 

^H  moeere.  (Ex  Hicron.)  Iloc  gciieralitcr  adveiiius 

^Unies iitagistios ,  qui  graiidia  jiibi^.nt,  et  niinora  noii 

Lciiui^  Nolan.Itim  aiUciii  ijiiuJ  cl  humcri  ct  digitus 


tbeJras  in  synagogis,  et  in  publico  gulam  sectcntur 
et  gloriam,  et  vocenlur  ab  bominibus  Ilabbi ,  quod 
Latino  sermone  inagisler  dicitur. 

(Ex  Angit$t.)  Ntiiiquid  ptitandxSiunt  scriplurae  Dei 
siHii  essc  coutrari;e  ?  et  idco  negligendum  est,  qiiod 
scriptum  est :  Uonora  patrem  tuum  et  matrem  tuam 
(Exod.  xx),  quanqiiam  ut  patrcm  inteiligamus  ipsura 
Deum,  et  matrein  vero  ecclesiam ,  vcrumtamen  io 
oinnibus  rerum  ordo  servandu&  est,  non  enim  hono- 
rificentiam  qua:  del)etur  parcntibus  Doniiniis  eva- 
cuabit  dicens :  Ne  vobi$  voceti$  patrem  super  terram^ 
scd  quos  crigcbat  in  spem  vikc  ailcinai  salvos,  tem- 
poraies  islas  ucccssitti<lincs  traiisitorias  (!o(That ,  ut 
in  cuiii  se  paliciu  cxtcmlcrcut,  cui  non  nioriui  siic- 


n$  SMARAGDl  AD&ATiS  lU 

Cflosiiii  esienl,  sed  cum  Ulo  semper  ficturi  siint.  A  cofniUonis  fiducia  freCl  indubiunlor  agfridereanr, 


Ergo  nobis  patres,  et  habemus  palres,  el  sumns  pa- 
tres,  multis  modis,  sed  uno  et  singulari  modo  eo- 
demque  setemo  solus  Deus  pater  est. 

Et  patrem  noiite  voeare  vobis  $uper  lerram ,  unu$ 
e$t  emm  paier  ve$ter,  qui  in  eceli$  e$t ,  ne  vocemini 
magi^ter^  qma  magi$ter  ve$ter  unu$  e$t  Chri$tn$;  ful 
major  e$t  ve$tmm,  erit  mini$ter  ve$ter.  (Ex  Hieron.) 
Nec  magister  nec  paler  vocandus  est  uUus,  nisi 
Deus  pater,  et  Dominus  Jesus  Cbristus.  Paler ,  quia 
e&  ipso  sunt  omnia.  Magister,  quia  per  i|isum  omnia, 
vel  quomodo  per  dispensalionem  camis  omnes  re- 
conciiiati  sumus  Deo.  Nos  si  bominem  patrem  vo- 
camus,  bonorem  aelati  dererimus,  non  auctorem  no- 
strae  ostendimus  vitae.  Magister  quoque  dicilur  ex 


pauci  niultos,  incmies  annatos ,  limBiles  Mpcrbos, 
infirmi  nobtles,  vivi  lamen  sptrilaaiiier  moriuos. 
Quod  autem  ail ,  tignificavitf  aliqnid  etiam  fuluro- 
rum  et  mysteriorum  ostendit.  Nec  superide  Itlterx 
nos  voluii  remanere  contenlos,  qnos  ad  mysleTia  al- 
tius  perscrulanda  significalionis  verho  fecit  iolenlas. 
Recte  sane  adjecit ,  per  angeium  suom  a  Cbristo 
fuisse  discipulo  demonslrata ,  cui  per  tasnftmam 
creaturam,  Deus  el  nnus  fiiios ,  Don  per  divinatatis 
essentiam  Chrislum  seraper  dareal  appaniisie  Mir- 
talilNis,  el  ante  incarnationem  ei  post  asceiiaioMfn. 
Propterea  is  qui  eum  magislrum  noverat «  \m  ho- 
mine  susccpto  lestimonium  perhibuii  inviaibili 
vertx>,    ac  ue  vcrbo  tanium  sentieodvni  qiiisfBe 


consorlio  veri  magisterii ,  et  ne  infinita  replicem,  B  putaret ,    nomeii  rursus  Jesus  ChrisUis  aol»iaiiail, 

quomodo  unus  per  naturam  Deus,  el  unus  filios  non 

pREJudicat  caeteris ,  ne  per  a Jopttonem  Dii  vocentur 

et  filii ,  ita  et  unus  pater  el  magister  non  praejudi- 

cal  aliis,  ut  abusive  appellentur  patres  et  magi- 

stri. 

Qtti  se  exaltat  humitiabitur  ^  et  qui  $e  humitiat 
exallabitur.  Exposirioncm  istius  senteuUae  quaere 
stiperius  in  hel>domada  oclavadecima  post  Penleco- 
stcn. 

IN  NATALE  SANCTI  ARCHANGEU  MICOAELIS. 

BPISTOLJL  EX   APOCALVrSl  JOANNIS ,  CAP.  I 

€  Signiflcavit  Deus  quae  oportet  fieri  cito,  et  signi- 
c  ficavit  loqucns  per  angelum  servo  suo  Joannf,  qui 
«  testimonium  perhibnit  verbo  Dei,  et  testimonium 
c  Jesu  Christi,  quxcunque  vidit.  iSeatus  qui  lcgit  el 
I  audit  vcrba  prophetiae  hujuset  servat  ca,  quae  in  ea 
c  scripta  sunt,  tempus  enim  prope  cst.  Joannes  so- 
I  ptcm  ccclesiis,  qua*.  sunt  in  Asia.  Gratia  vobis  et 
i  pax  ab  eo,  qui  est,  et  qui  eral,  et  qui  venturus 
«  est,  et  a  scpiem  spirilibus,  qui  in  conspectu  throni 
«  ejus  sunt,  et  a  Jesu  Christo ,  qui  est  testis  fidelis, 
4  primogenitus  morluorum ,  et  princeps  regum 
t  terne.  Qui  diiexit  nos,  ct  lavit  nos  a  peccatis  no- 
f  slris  in  sanguine  suo ,  et  fecit  nos  regnum  et  sa- 
f  oerdotes  Deo  et  patri  suo.  Ipsi  gloria  et  hnperinm 
c  in  saecula  saeculomm.  Amen.  i 


quod  ad  susccpti  bominis  formam  pertiiiero 
nescit. 

Servo  $uo  Joanni.  Curo  dicit  omni  Ece^sis,  in 
uno  revclare  voliiit,  quam  in  unitate  fondavit,  ideo 
dicU  palam  facere  servis  suis,  non  solum  nnam  ex 
multis,  seJ  pei  unum  putlus  universis.  Sicut  regni 
coelorum  solus  Petrus  claves  accepil,  qua  tamen  po- 
teslaleomnis  Ccciesia  uti  sublimata  promeiuil. 

Deatu$  qui  leg\t,  et  qui  audit  verba  profiA^tOf  Ai^M. 
Diceiido  qui  Icgit,  et  qui  audiiint,  p>*r80iiam  doclo- 
rum  et  disccntiura  dcmonsiravit ,  ul  et  gtodio  le- 
geudi  dcsidiam  reinoverel  el  servanlibus  bcaiiludi- 
ncm  despouderct. 

Et  $ervant  ea,  quce  in  ei$  $cripta  $unt,  Quia  olria- 
quc  servarc  coinpctit,  utrosquc  convenit.  iViut  enfai 
auditore$  legisju$'.i  $unt  apud  Deum^  $cd  (acim$  /r- 
gi$  ju$tificabuntur  (Romr  ii). 

Tempu$  enim  prope  est,  Scilicet,  ut  siDgula  q^ 
dicenda  spnt  impleanlur. 

Joanne$  $cptem  Eccle$ii$^  qnae  $unt  im  Atim. 
est ,  uni  Ecclcsise  septiformi.  Sepienarlo 
sa*pe  unitas  figuratur,  eo  quod  cx  primo  imqpari  el 
priino  pari,  id  est  ternario  et  quatemario,  tanqinm 
ex  divcrso  universitas  tota  conficitur.  Nam  et  aniinae 
corporisquc  diversit.is  ipsam  unitatem  nomori  injai 
coinpIecUtur,  sed  ad  animam  tria  pcrtinonr,  el  ad 
corpus  quatuor.  Dicitur  namque  diligendos  est Deni 
ex  toto  cbrdc,  ex  tota  anima,  et  ex  tola  menie.  Go^ 


In  diebu$  Hli$  $ignificavit  Deu$  qnte  oportet  fieri 
cito.  (Ex  Bcda.)  lloc  esl,  $ignifieamt :  mysticis  eam-  jv  poris  autcm  notas  babemiis  quatuor  qoalilales,  o 
dein  Apocalypsin  dictis  innexuil ,  ne  cunctis  mani-      Hdam  ct  frigidam  ,  siccaiu  et  humidam  ,  propter* 


festa  vilcscerel.  Cito,  id  est ,  qiix  in  prieseiiti  tem- 
pore  sunt  ecilesisc  venlura. 

Loquen$  per  angelum  $ttum.  Dominus  paler  pcr 
filium  suum,  quia  Augclus  niagni  consilii  dicitur 
Christus.  Sive  angelus  Joanni  in  figura  Chrisii  vi- 
sus  est ,  sicut  in  sequentibus  manifeslius  appa- 
rebit. 

(Ex  Prima$.)  Quae  oportet  fieri  citq ,  omnis  res 
qu;B  geritury  temporaliter  babet  exortuin  et  cursum 
et  tcrminum.  Post  exortuiu  autem  ecclesi»,  quap  Jam 
fuerat  nposlolorum  pnedicatione  fundata  ,  revclari 
o|>oriuit  qualiter  fuissct  latius  propaganda,  velquali 
eiiain  fine  coutcuta,  ut  prxdicaiorcs  veritatis  hujus 


ea  etiara  canilur  :  Sep:ic$  in  die  laudem  di^  tihi 
(Psal.  cxviii). 

Cratia  vobi$  et  pnx  ab  eo  qui  e$t^  e'  qmi  ffurf,  d 
qui  venturu$  e$t.  Licet  juxla  Apostolum,  Demeratii 
Chri$to  mundum  reconciiian$  tf6t(//Car.  v),  vel.sie- 
ut  ipse  tesiaiur ,  qui  me  niisil  mecum  est,  propter 
unitatem  unius  ejusdcmque  naturaej  ad  permao 
tainen  filii  hic  propriae  redigeudus  est  locoi.  JU^ 
enim  quia  idcm  permanel,  erat  qul  com  palre  99^ 
nia  condidit,  venturus  cst  ad  judicandom. 

Et  a  $eptem  $piritibu$ ,  qui  in  con$pectu  tkrmd  ejiB 
$Hnt.  Propter  scptcnariam  qieralionem  Spiritns  saa* 
cli,  5cp!iformis  spiritus  dtcituri  td  est  sapienlteet 


477  COLLECTIONES  liN  EPISTOLAS  £T  EVANGELL\.  i79 

ialeUaeiiift,  coosilii  et  forliludiiiis,  scieDtioi  ei  pieta-  A  prxlataiu,  qiii  in  redditione  tributi  Doiuino  fuerAf 


tit»  et  timoris  Dei.  Uuius  enim  semper  spiritus  dona 
kfdiler  oommendantur,  quaodo  a  septem  spiritibus 
pftx  el  gralia  dOTOtis  optantur. 

Et  ab  Je$u  Chriilo,  qui  est  teitii  fidelii.  In  bomine 
•isoeplo  testimonio  perbibuil  patri ,  cnm  praedicans 
dicit :  Ei  noium  feei  eis  nomen  tuum  ,  ei  notum  fa- 
ikm  {Joan,  itii)  ,  qood  Judacis  dudum  negatum 
oiteiidens,  dicit :  Et  nomen  tuum  Adonai  non  indi^ 
Mti  ei$  {Exod,  vii).  Credite  cnim  filio ,  patris  quo- 
fie  Dolilia  Bihilominu»  revelatur.  Nam  filius  non 
#eereliir,  nisi  patrem  baberet,  ncque  pater,  nisi 
iHam  habuissel.  Alier  itaque  alterius  pnedicatione 
«OfpDOScilur,  quia  paier  in  filio,  el  fiiius  in  palre  ?e- 


oomparatus,  idco  iDterroganl :  Qicis  major  sil  tJi  re- 
gno  ecelorum  ?  Vidensque  Jcsus  cogitationes  eo- 
rum,  et  causas  erroris  intelligCDs,  vult  desiderium 
giorias  bumilitatis  conlentionc  sanarc. 

Et  advocaM  Je$u$  parvulum  $iatuit  eum  in  medio 
forttffi,  et  dixU :  Yel  simpliciter  quemlibet  parvulum 
ul  aeiatem  quaereret,  et  simiiitudinem  innoceuliae  de- 
monstraret,  vel  certe  parvulum  statuit  in  medio  eo- 
mm  scipsum,  qui  non  ministrari  venerat,  sed  mini- 
slrare.  Ut  eis  bumilitatis  Iribueret  exemplum.  Alii 
parvulum  interpretanlur  spiritum  sanclum,  qoem 
posuerii  in  corditms  discipulorum,  ul  superbiam  in 
humilitalem  mutarcl* 


testificavil  Novnm  Testamentum.   Nisi  enim 
posl  morlem  bominis  non  affirmatur  Teslaraen 


Ttdter  approbalor.  Sive  leslis,  quia  per  suam  mor-  ^     Amen  dico  vobh  :  m$i  conf>er$i  ftim/i»  et  efflcia- 
-  ___,.  nn  «.T  _  mini  $icuiparvuli^  non  inirabiii$  inregnum  ccelorum» 

Non  praecipitur  apostoHs  ul  actatem  habeant  parvu- 
lomm,  sed  ut  innocentiam,  et  qood  illi  pcr  annos 
possident,  hi  possideant  per  industriam,  ul  malilia 
Don  sapientia  parvuli  sint. 

Quicunque  ergo  humiliaverH  $e  $icui  'parvuiu$  i$te, 
kie  e$i  major,  etc.  Sicut  iste  parvulus,  ciijus  vobis 
eiemplum  trihuo,  non  perseverat  in  iracundia,  non 
kesus  meminit,  non  videiis  pulebram  mulierem  dele- 
clalur,  noii  aliud  cogitat,  et  aliud  loquitur,  sic  cl 
vos,  nisi  talcin  habueritis  innoceiitiam ,  et  aniiui 
pnritatcni,  regnum  coelorum  non  ppterilis  intrarc. 
Slve  alttcr,  quicunque  humtliaverit  $e  $icut  parvutu$ 
i$ie,  hie  e$t  major  in  regno  ctBtorum  :  qui  imilatus 


Primogemtui  mortuorum.  Quia  primus  resurrexil 
a  Mriiiis,  el  qnod  leslificavil  de  resnrrectione  mor- 
toorum  iB  se  primum  oslendil. 

Ei  priMeept  regum  ierree.  Id  esl,  aposlolorum  et 
MBniam  sanctorum. 

QfA  dilexii  noi  et  lavit  no$  a  peccati$  in  $anguine 
smm,  Passus  eliam  suo  nos  sanguine  solvit  a  peccaio, 
^ni  Tesurgeos  Jure  primogeniius  a  morluis  praedi- 
eailnr 

EVAlfGELIOM  IIATTH4BI,  CAP.  XVIII. 

€  Acoenerunl  ad  iesum  discipuli  ejus ,  dicentes  : 


QnU  potas  major  cst  in  regiio  ccolorum  ?  Et  advo-  C  ^^  ^"«"^»  ^*  ^  »"  exemplum  mei  bumiliaverit,  ut 


1 


cans  Jesos  parvulum,  statuil  eum  in  niedio  eonim, 
et  dixil :  Amen  dico  vobis,  nisi  conversi  fueritis  et 
efllciamini  sicut  parvuli,  non  intrabitis  in  regnum 
CQBlonim.  Etqui  susceperit  unumparvulum  taiein 
Sftttominemeo,  me  suscipit.  Qui  auiem  scandaliza- 
verlt  unum  de  pusillis  istis ,  qui  in  me  credunt, 
expedit  ei  ut  sospendalur  mola  asinaria  in  collo 
^as  ei  demergatur  in  profundum  maris.  Vae  mundo 
ab  scandalis.  Necesse  est  enim  ut  venijnt  scan- 
«  dala.  Tenimtamen,  vae  bomini  per  quem  scanda- 
«  fann  Tenit.  Si  autem  manus  tua  vel  pes  tuus  sran- 
i  dalizal  te,  abscindc  eum,  et  projice  abs  te.  Bo- 
I  iHim  libi  est  ingredi  debilem  vel  claudum,  qiiam 
f  dnas  manus ,  vel  duos  pedcs  babeutem  mitti  in 


tantum   se   dejicial,    quantum  ego  dejeci  formam 
servi  accipiens,  hic  intrabit  in  regnum  coelonim 

Et  qui  $u$ceperii  unum  parvutum  tatem  in  nomitie 
meo,  me  $u$cipit.  Qui  tulis  fucrit,  ut  Christi  iroile- 
tur  humilitatem  et  innocentiam,  in  co  Chrislus  susci- 
pitur.  Et  prudenter  temperat  responsum,  ut  cunv 
delatum  fncrit  apostolis  sc  pulent  honoratum,  adje- 
cit,  non  illos  sui  merito,  sed  mngistri  honore  susci* 
piendos. 

Qui  autem  $candatiiaverit  unum  de  pu$itti$  istis^ 
qui  in  me  credunl.  Nota  quo<l  qui  scandalizatur  par- 
vulus  est,  majores  enim  scandala  non  recipiunt. 

(Ex  Beda.)  Notandum  sane  quod  in  nostro  bond 
opere  aliquando  cavendum  est  scandalum  proxiuii^ 


ignem  aeternum.  Et  si  oculus  tuus  scandalizal  te,  ^  aliquando  vero  pro  nihilo  cootemnendum.  In  quan* 


f  eme  eom  el  projice  abs  te.  Bonum  est  tibi  unuin 
c  ocolom  liabentem  vitam  intrare,  qiam  duos  ocu- 
f  los  habenlem  mitti  in  gehednam  ignis.  Videte  ne 
4  contemnatis  unum  ex  his  pusillis.  Dico  enim  vo- 
f  bis :  Quia  Angeli  eorum  in  cwlis  vident  facicm 
fl  patrb  mei ,  qui  m  coelis  est.  i 

Acee$unMi  ad  Je$umdi$ciputi  dicente$  :  Qm$  puta$ 
mmjor  eU  in  regno  calorum.  (Ex  Hieron.)  Superius 
eoim  scriptom  est  :  Qma  dixii  Dominu$  Petro,  vade 
etdmmre^  ei  mitie  hamum,  et  eum  pi$cem,  qui  primum 
aecemderii  toUe,  ei  aperto  ore  eju$  invenie^  $taterem, 
Ulmm  tMmen$  da  ei$  pro  me  et  te.  Ex  hac  cnim  occa- 
simie  arbUrati  sunt  omnibus  aposiohiiii  rciimn  cstie 


tum  enim  sine  peccato  possumus,  viliire  proximoruiu 
scandalum-debemus.  Si  autem  de  veritate  scandalun\ 
sumitur,  utilius  permiltilor  scandalum  nasci,  quain 
veritas  reliiiquatur, 

Expedit  ei  ut  $u$pendatur,  elc.  Sccundum  ritum 
provinciu;  loquitur,  quo  inajorum  criminuin  ista  apiid 
velcres  Judaeos  poeiia  fuerit,  ut  in  profundum  ligaio 
saxo  demcrgerentur.  Expedit  autem  ei,  quia  multo 
mtlius  cst  pro  culpa  brovcm  recipcre  pcer.am,  quam 
aelernis  scrvire  cniciatibus.  No:i  enim  jndicaLit  Do- 
minus  bis  in  idipsuin. 

(Ex  Creg.)  Iiem  per  molain  asiiiarintn  satcularis 
viuc  circ.iilus  ac  iabor  cxprimitur,  ei  pcr  piofuiiduiu 


479 


SMARACDl  ABBAT[S 


4M 


marit  estrema  damnaiio  designatar.  Qui  er^  ad  A  angelis    qnatuor   reliqnanim    Eodesiarum   terlfce; 


tanctitatis  specicm  deductus,  vcl  verbo  caeteroi  de- 
struit,  Tcl  etemplo'',  nielins  profecto  erat,  ut  hunc  ad 
roorlem  sub  CYleriori  habitu  terrena  acla  constrin- 
gerent,  quam  sacra  ofTicia  in  culpa  caeteris  imita- 
hilem  demonstrarent.  Quia  nimirum  si  solus  caderel, 
uutunque  hunc  tnlerabilior  infemi  pcena  cruciaret. 

VcB  tnundo  ab  scandalit,  necesu  est  enim  m  vemant 
scandala,  etc.  (Ex  Hieron.)  Non  quo  necesse  sil  ve- 
nire  scandala,  alioquin  absque  culpa  essent,  qui 
scandalum  faciunt,  sed  cum  necesse  sit  in  isto  mun- 
do  (leri  soandala,  unusquisque  suo  vitio  scaDdaiis 
patel,  simulqiie  per  gefleralem  sentenliam  percatitur 
Judas,  qui  prodilioiie  animum  praeparaverat. 

Si  autem  manu$  tua^  vel  pes  tun$  scandalizat  te, 
abscinde  eum,  et  projice  abs  te.  Bonum  tibi  est  nd  vt-  1)  «  bonum  esl,  ut  habeat  unde  retribuat  necessilale» 
tam  ingredi  debilem  vel  c/atictom,  quam  duas  manust      <  patienti.  » 


Et  Apostolus  quoqoe  pnccepH  velari  in  ecefesfis  et- 
pila  femiiiarum  prbpter  angelos. 

HEDDOMADA  XX  POST  PENTECOST. 

LHSTOIA  BEITI   PIULI  4P0ST0L1  AD  F.PHESIOS,  CAP.  IV. 

c  Rcnovaraini  spirilu  nientis  vetane«  el  ladiiilt 
novum  homineni,  qui  secundum  Dcum  creatiiftCil 
in  justitia  et  sanctitate  veritalis.  Prupter  quod 
dcponenies  mendacium,  loquimini  veriiaiem  iina^ 
quisque  cum  proiimo  suo,  qnoniaro  sunuis  itfH 
cem  mcmbra.  Irascimini  ct  noliie  peccare.  Sol  nm 
occidat  super  iracundiam  vestram.  Nolile  locini 
dare  diabolo.  Qoi  furabatur,  jdon  noo  furelar.  M»- 
gis  aulein  laboret  operando  manibus  luis,   qood 


vei  duos  pedes  habentem  mitti  in  ignem  aalernum,  etc. 
(£x  Beda.)  Quia  supra  docueral  ne  scandalizemus 
eos  qui  crcdunl  in  eum,  nunc  conseqiienter  admo- 
uet,  quantum  caverc  debeamus  eos  qui  scandaiizare 
iios,id  est,  verbo  vel  exeinplo  suo  ad  ruiuam  pcccaii 
propellere  cerlaot.  Manum  quippe  nostram  appellal 
nece^ariiim  amicuro ,  cujiis  opere  alquc  auxilio 
qiiolidiano  opus  habemus.  Scd  talis,  si  nos  kcdcre 
iu  causa  aniin»  volueril,  excIuJenJus  csl  a  noslra 
socielatc,  ne  si  cuin  perdito  in  hac  vita  partem  ha- 
bere  volumus,  simul  iii  futuro  cum  illo  pereamus. 
In  pede  sicut  et  in  manu  charos  inemendabiles  doccl 
alienandos  a^nobis,  ne  per  immundiliam  eoruin. 


A^itoramtni  spiritu  mentis  vestrcc.  (Ex  IlienML) 
Ncc  in  scnsu  renovamur  absque  spirilu ,  nec  spiriUi 
absque  sensu,  sed  renovamur  conjuncle  in  epirila 
sciisus  no4ri,  ut  quomodo  })sallimus  spiriln,  psaHi- 
miis  ct  sensn,  oramus  spiritu,  oremusel  sensa,  sic 
iii  spiriiu  scnsus  nostri  rcnovemur,  ut  cani  •eons 
inuiHius  fiicrit ,  alquc  purgatus ,  ct  ab  omni  macola 
sordidae  concreiionis  alicnus,  tuuc  ei  jungatur  el  i|M- 
ritus,  et  ita  quodam  inter  se  unitalis  gluiiuo  oopii- 
lenlur,  ut  nequaquani  simplex  spiritus,  sed  spirilss 
sensus  essc  dicatur. 

Et  induite  novum  hominein.  Id  ipsum  pulo  esse« 
quod  in  alio  loco  dicilur  :  Jnduile  vos  Christum  Je- 


quos  casiigare  nequimus,  ct  ipsi  poUuii  pereamus.  ^  ^ttni.  Islc  qulppe  cst  novus  homo,  quo  universi  cre^ 

dentes  debemus  iiidui  atque  vcsliri.  Quid  eiiiio  io 
homine  qiii  a  Sulvatore  iiostro  .issumptus  esl  imni 
novum  ruit?  conceptus,  nativiias,  parltis,  infaotia» 
doclrina,  viia,  virtus,  ct  ad  extreinum  crux  et  pas- 
sio,  cxspoliantis  in  ea  principatus,  et  conlrarias  Idr- 
titudines  oilcntui  habentis ,  rcsurrcclio  qnoqoe  el 
ascensus  ad  coeliim.  Qui  igiiur  cenversationom  lUhu 
imitari  poiest ,  et  univcrsas  in  se  exprimere  vir- 
tutes,  ut  sit  mansuetus  sicut  fuit  ille  mansuetns»  et 
humilis  cor Jc ,  et  ponat  animam  suam  pro  ajnidi 
suis,  ut  ille  posuit  pro  ovihus  suis .  verberalas  ikm 
rcspondeat,  maleJirtus  non  rcmaledical ,  sed  vioctl 
in  humilitate  superbiam,  isle  indutus  est  novun  bo- 
minom,  cl  dioere  cuin  Apostolo  polpst :  Vivo  §tuem 
jnm  non  ego,  vhit  autem  in  me  Christus  (GaL  ii). 

Qui  sccnndum  Deum  creutus  est,  ConsidcniniaM 
igitur,  quia  crcatio  atquc  coiidiiio  nunqiiam  nisiii 
inngnis  operibus  nomiiientur.  Verbi  causa,  monJBi 
creatus  cst,  urbs  condila  est,  ex  qiio  animadverlea- 
diim  istum  novum  horaiuem ,  qui  juxta  DeuiB  is 
(Ihristo  creatus  cst  magnum  Dei  opus  esse,  el  evi- 
nere  ultra  cneieras  creaturas,  cum  sic  condiius  esie 
dicatur ,  ut  miindus  et  iniliuni  viarum  Dei  el  in 
cxordio  elementoriiin  omnium  sit  creatus. 

/n  juitiiia  ei  sanctitate ,  etc.  Jesus  ergo  vere  crei- 
tiis  cst  in  jnslitia  ct  sanclitate  veritatis,  quia  Deas 
vrrijs  Dei  vcri  filius  est,  et  tota  in  iI'o  rfr\  gio  atqQt 

■ 

jus.ili:»  Pri  ^tTi!.ilr  r(»mplet:i  c:«t. 


Manus,  propter  opiis  nocessarium  nobis.  possunl 
di.  i  tali^s,  proptcr  ministcrium  discursusque  in  no- 
Klris  iiiibus  accommodatos.  In  oculo  quoque  proptcr 
scandal:ini  cniendo,  iidcin  noslri  camaliter  amici, 
»piritualitcr  vero  advcrsarii  designantur.  Sed  cum 
iios  eoruin  consuUo  ac  provisionc  optis  habeinus,  illi 
vcro  consilio  iios  pravo  dccipere  atque  ad  iter  erro- 
ris  defleclei-e  qua^runt.  £xavSa>ov  quippe  scnno  Grae- 
cus  osl,  quod  nos  oflendiculuin  vel  ruinam,  ct  im- 
pactioiiem  peJis  diccrc  possurous.  Quidain  9Xfcy$a^ov 
Gr.-i;ce,  Laiiiic  scnipulum  dicunU  Illc  crgo  scan:laU- 
zat  fratrem,  qui  ei  dicto  factove  uiinus  recte  occa- 
sio.iem  ruinx  dcderil  {Ex  Hieron,)  Potcit  et  simpli- 
ciicr  dici,  si  quis  ita  neccssarius  nobis  esse  videtur, 
ul  nianus,  pes  et  oculus,  ulilis  vidclicel  alque  solli- 
citiis  et  aculus  ad  perspiciciidum,  scandaluin  aiitcm 
no!)is  facit,  cl  per  dissouautiam  morum  nos  irahil 
in  geliennaui,  ne  siqiiidem  leinporalibus  ejiis  coiuino- 
dis,  cuin  pcriculo  animaruin  uOdtrarum,  uti  ac  fo- 
veri  dchcuius. 

Videte  ne  contemnatis  unum  ex  his  pustlis.  Qiiaii- 
luni  in  vobis  est  nolite  contcmnerc,  sed  pcr  vestram 
salutem  eliani  illorum  qiiaerite  sunitatem. 

Dico  cnim  vobis  :  Quia  angeti  eorum  in  coetis^  etc. 
Ma;;n:i  dignilas  aiiimarum,  iit  unaqii:eque  hal>eat  ab 
ortu  nativilatis  in  custmliam  sui  angrlum  dclegatum, 
undc  Icgimus  in  Apo^alypsi  Joannis  :  Angflo  Ephesi, 
Thiathirar  et  angcto  Phitadctphicr  (Apoc.  i,  11,  iii),  rt 


D 


Ml  GOl  LECTIONBS  IN  EPiSTOLAS  ET  EVANGELIA.  482 

Pr^pter  quod  d^poneHtet  omne  mendacium  loqiii'  A  ciinque  in  Jie  vel  opere  vel  sermone,  vd  cogitalione 

pcocatis ,    iioDC  snccedentc  poeniteDlia  purgate  pcr 


mim  veriialem^  etc  Non  aimplicilcr,  ul  quiJam  pu- 
taot  9  nec  moraliter  Apostolus  praecepit,  raendacio 
derdicte  com  proximis  veriiateiu  loqucndam.  Alio- 
quiji  fti  taotum  cum  proximis  loquimur  veritatem, 
quieuDque  non  fuerit  proximus  audire  dicunt  men- 
dacium.  Quod  quidem  et  in  lege  prseceptum  :  Nou 
miulUrakii  uxorem  proximi  tui  (Exod,  xx).  Si  proxi- 
nos  tantum  propinquus,  vei  amicus  accipitur,  adul- 
teria  io  alienos  jure  promittit.  Sed  proximum  vocat 
OBocm  bominem ,  qui  ex  (H>dem  nobis  cum  parentc 
generatus  est. 

Qmoniam  $umu%  invicem  membra,  QuoJ  autem  di- 
cit:  Sumusinvicem  mfm6ra,magts  miliividctursigni- 
lcare  mysteriuin,  et  de  iiis  dicere,  qui  nol.is  fide  ct 


noctein,  et  ira  sil  brevis,  nec  in  dicm  crastinuurdif- 
feialur. 

Noliie  locum  dare  diaboto,  Diabolus  Gnecum  veN 
buiu  est  dta€o).o; ,  quod  Latinc  dicitur  criminalor. 
Lingua  vero Hebraica  psu7  Satan  appillatury  adver 
sarius  sive  contrarius ,  et  ab  apostolo  Belial,  lioc  esl, 
absque  jugo,  quod  de  coilo  suo  Dei  abjecerit  servi- 
lutem,  quem  Aquila  apostatam  traiistulit.  Nolite 
itaque ,  ait,  dare  locum  diabolo^  id  est,  irasceudo, 
vei  quolibet  alio  moJo  pjccando.  Locus  enim  diaboli 
peccatuin  est.  Diabolus  enim  tanquamleo  rugiens 
quaerit  aditum,  per  quem  possit  irnimpere,  et  cum 
locum  dederimus  uigredilur.  Solel  autem  aiitcquam 


virtute  sunt  proximi.  Membra  quippe  alterutrum  non  B  ^^^.^^^  ^^^^^  .^^^^  pnemitiere ,  et  pmecursorem 


sunt,  nisi  fldeles  (idelium,  et  Gbristiani  Gbristiano- 
rufli.  Ergo  hoc  jul>et,  ut  unusquisque  myslica  quae- 
qoe  otque  secreta  ,  et  ea  quae  Dei  veritaie  sunt  plena 
lequotor  cum  proximo  suo,  et  non  det  saiictum  ca- 
ttilMift,  oeque  mittat  margaritas  suas  antc  porCbs,  sed 
qaiciuique  oleiim  habuerit  veritatis ,  illos  in  thala- 
luoni  spoosi  oeUarium  et  penum  regis  inducat. 

irateimini  et  notite  peccare,  Duplex  autem  iion  so- 
lion  apod  nos,  verum  etiam  apud  pbilosopbos  ine 
oeoieo  accipiiur,  vcl  cum,  injuria  iacessiti,  natura- 
libat  ilioiolis  concitamur,  vel  cum  requiescentc  im-: 
peto  et  furore  resliocto ,  potest  mens  babere  jiidi- 
,  et  nibilominus  supcr  co  qui  putatur  la^i&se 


adventus  sui  facere  cogitalioncro ,  lianc  si  nos  in 
corde  nostro  susceptam  nutrierimus ,  et  ipse  intrare 
audebit. 

Qui  furabatur ,  jam  non  fureiur,  Quia  bi  qui  in 

viUB  istius  negotiis  convcrsantur ,  propter  aliiuenta 

et  nsus  necessarios  cognntur  aliqua  yel  emere  \ei  ^ 

▼endere,  et  lucra  de  negotiatione  sectari ,  propterea 

nuuc  Epbesios  monet,  ne  sub  occasione  emolumenti» 

forti  crimen    incurrant.   Furtum  nominans   oome 

quod  alterius  damno  acquiritur.  Potcst  autcm  et  ai- 

tius  intelligi :  Qaif  lurabatur  jam  non  furelur,  Pro- 

pter  illud  qnod  scriptum  est,  de  pseudopropbetis  : 

-    .^  , .  ...  ...         0«»  furantur  urmom$  unuMuisque  a  proximo  $uo 

dMide»t  ulttoiMm.  Arbilror  lUque  (le  pnon  «ra      .^^    ^^^^^^    ^,  5„„j  .  ^^^^  ,^„,^, 

ante  me^  fure$  fuerunt  et  latrone$  (Joan,  x).  Oos  pro- 


nuoc  diclom ,  et  nobis  »  qnasi  liominibus  esse  con- 
ceasani,  ut  ad  indignae  alicigus  rci  faciem  movea- 
Mf,  CranquiUitatemque  mentis,  velut  lenis  quanlam 
aofo*  oooturbet ,  nequaquam  tamcn  iniumescentes 
giQpiii  fororis  impetu  sublevemur. 

Se/  fioii  oeeidat  $uper  iracundiam  ve$tram.  Si  sim- 
Hicilifr  huoc  solem  iulelligimus ,  qui  oculis  camis 
iipidtor»  peocamus,  qiiando  irascimur  ct  occidente 
lole  iracuodia  perseveral.  Non  peccamus  autein, 
i|iondo,  verbi  gratia ,  a  prima  hora  usqiie  ad  unde- 
cioMin  iraacentes ,  facimus  qiiod  indignaiio ,  furor, 
in»  ftuggesseriat.  Quo  scnsu  nibil  mihi  videtur  ab- 
turdios,  quasi  non  qucat  quispiam  ab  ortu  solis  us- 
fiie  od  occasom  in  tanta  scelera  deliaccbari,  quanta 


hlbct  furta  facere  spiritalia. 

Magi$  auiem  laboret,  ctc.  Neque  vero  alt,  magi$ 
ttutem  laboret  operando  manibtt$  $tti$,  quod  bonum 
e«/,  ul  non  iiidigeat,  el  habeat  viclum,  el  nulli  mo- 
lestiam  exbibeat,  scd  laboret,  inquit,  manibus  snis, 
quo.I  bonum  est ,  ut  habeat  undc  fovcat ,  cominuni- 
cet  indigcntibus.  Qui  igitur  ad  hoc  tantiim  laborat, 
ut  ipse  non  egeat ,  et  a  caeteris  contrahat  manum, 
quamvis  applaudat  sibi ,  tamen  apostoli  prxccpta 
non  fecit.  Igitur  operatur  bonnm,  qui  dedinat  a 
malo  ct  facit  bonum ,  et  opsratur  in  agro  animx' 
su£,  ut  spiritu  ilibus  pani^ius  impleatur ,  et  possit 
commodari   esurienti   et    neccssitatem   sustinenti. 


tiMo  «ilo  suji  noo  possil  lacr^mis  cxpiare.  Aut  non 

10  ira  locum  in  dic  habeat ,  cum  utique  nox  rc-  ^  ^a"»  >«  ^emporc  cibaria  conservis  suis. 

-EVANGELIDM  MATTHiEl,  CAP.  IX. 

I  Asccndens  Jcsus  In  naviculam  transfretavit  et 
t  venil  in  civitatein  suam.  Et  ecce  oflerebant  ci  pa- 
c  ralyticnm  jacentcm  in  leclo.  Et  videns  Jesus  fldem 
€  illorum,  dixil  paralytico  :  Gonfide,  fili ,  remitton- 
c  f.ir  tibi  peccata  tua.  El  ecce  quiiam  de  scribis 
c  dixerunl  intra  se  :  Uic  blasphemat.  Et  cum  vidis- 
c  sct  Jesus  cogitationcs  eorum,  dixit :  Ut  quid  cogi- 
c  tatis  mala  in  cordibus  vestris  ?  Quidest  facilius  di- 
c  cere,  dimittuntur  tibi  peccata ,  an  dicere,  surge  et 
c  ambula  ?  Ut  sciatis  autem,  quoniam  fllius  bominis 
c  lialicl  potesiateai  in  terra  dimittendi  peccau, 
c  tunc  Jil  paraiyirco  :  Surge,  lolle  leclum  luum,  ei 


^loieocit  furoris,  ct  suecedentc  somno„  ctiam  si  ira- 

^einiar,  in  diem  iraciindiam  diflcramus.  Quia  igitur 

v«roa  sol  sicut  occi  Jit  supcr  maios  prophctas,  juxta 

iliiid  qnod  scriptum  est :  Occidit  $oi  $uper  propheta$ 

«wafros  in  meridie  (Amo$,  viii),  ita  etiam  supcr  om- 

v^co  occidit  peccatores,  nequaquam  eis  ortus  sui  lu- 

^nm  indulgens ,  pnecipit  nunc  Apostolus,  ne  talia 

^mciamus  furore  superati,  per  quae  nobis  sol  occi- 

^t,  et  principaie  cordis  tenebris  involvatur.  Qiii- 

^sksa  pntant  sic  accipicndum  hoc  esse  siiupliciter, 

«luomo.lo  et  illuJ  quarti  p^almi,  un:le  ot  ip^um  snui- 

Ptoni  vidctor  ;  Quce  diciti$  in  cordibH$  W.ri$ ,  ct  in 

iubi'ibtLS  ve$lri$  compuuqimini(^$at.  iv)«  iJcsf,  q^ue- 


m 


SMARACDl  ABBATIS 


M 


TaJein  domum  tuam.  Et  stirrcxit  ct  abiU  in  do-  A     Et  ecce  quhiam  dt  scrihii  dixemm  Intra  te:  Hie 


mum  suam.  Yidenles  aulcm  turbic  limuerunt,  et 

glorificavenint  Deum ,  qui  dedit  potcslatem  talem 

bominibus.  i 

Auendem  Jetus  in  navicnlam,  etc.  (Ex  Figulo.) 
Marcns  non  Iioc  in  civitate  ejus,  qu»  Nazareth  vo- 
catur,  dicit  factum,  sed  in  Gapbariiaum  ,  nisi  forte 
poterit  dici  tota  Galilaea  civitas  Ghristi ,  in  quocun* 
que  in  ea  oppido  essct  Cbrislus.  In  Galiliea  enim  Na- 
zareth  el  Capbamaum  hal)entur.  Sive  ila  legendum : 
Et  a$eenden$  in  navicutamy  tranefretavil,  et  venit  in 
civitatem  tuam,  id  est,  Naiareth ;  et  quid  ibi  geslnm 
sit,  Matibxus  praelermisit.  Mare  quod  Dominns 
transfretavit,  sxculum  istnd  signiftcat.  Navis  vcro, 
in  qnam  ascendit,  aliquoties  corpus  ejus,  aliquoties 


blatphemai,  vel  secundnm  Marcnm  :  Qm$  patett  ^* 
mittere  peccata,  ni$i  $olu$  Deui  fVerom  dicnnt  scrnnBt 
quia  nemo  dimitfere  peccata,  nisi  Deus  potest ;  ffgi 
per  eos  quoque  dimiitat,  quibus  dimittendi  trflmit 
potesiatem,  et  ideo  Gbristus  verus  Deiis  esse  probt- 
tur,  quia  dimitlere  peccata  quasl  Deus  potest. 

Et  cum  vidi$$et  Je$u$  cogitatiene$  eorum  dixit :  ffi 
quid  cogitati$  mala  in  cordibu$  ve$tri$  ?  Oslendit  le 
Deum,  qui  potest  cordis  occnlta  cognoscere,  eiqoe* 
dammodo  tacens  loquitur  :  Eadem  majestate  ei  piK 
lentia,  qua  cogitationes  vestras  inlueor,  possum  el 
bominibus  delicla  dimittere,  e\  vobis  intelligite  qoid 
paralyticus  coiisequatnr. 

Quid  e$t  facitiu$  dicere  :  Dimittnntur  tibi  peeceAm 


cmccm,  aliquoties  vero  animam  sanctam  specialiter  ^  tua^  an  dicere :  Surge  et  ambula  ?  (Ex  Hieron.)  Intef 

dicere  et  facere  multa  distanlia  est ;  utrura  sinl  ptf 
ralytico  peccata  dimissa  solus  noverat ,  qui  dimliae- 
bat.  Surge  aulem  et  ambula^  tara  ille,  qoi  Mrgebitt 
quam  bi  qui  surgentem  videbant  approbare  poterMM, 
Fit  igifur  camale  signum,  ot  probetur  spiritnale*  da* 
tur  nobis  intelligentia, propter  peccata  plertsqoe  ere- 
nire  corpomm  debililAles.  Quinqoe  enlra  loni  difl»- 
renti»  cansamm  pro  qoibus  in  hac  vita  moiesliis 
corporalibus  aflligamur. 

(Ex  Beda),  Aut  enim  ad  merita  aogendi  per  pa* 
tienliam  jiisti  corporis  ir.firmitate  gratanlnr,  nl 
tos  iob  et  Tobias.  Aut  adcustodiam  vlrlnlnm,, 
ptomm,  ne  supcrbia  tentante  dispereanl  aicol  apoN 
stolus  Paulus,  cui,  ne  magnitudine  revelatiomira  ei« 


vel  generaliter  totam  signiAcat  Ecclcsiam.  Civitas 
vero  sna,  qux  Nazareth  vocatur,  adquam  miseri- 
eorditer  venit ,  qu;B  munda  sive  custodita  interpre- 
tatur,  ipsam  gcneralitcr  totam  siKuilkat  Eccle- 
siam. 

Et  ecce  offerunt ,  etc.  Curalio  paralytici  bujos 
animae  post  diuturnam  illecebr»  carnalis  inertiam 
ad  Cbristum  suspirantis  indicat  salvationem,  qnae 
primo  omnium  ministris,  qiii  eam  sublevanl,  elGbri- 
sto  aflerant,  id  est ,  bonis  opcribus,  doctoribus,  qui 
spsm  sanationis  opemque  intercessionis  suggerant , 
indigct.  Qui  bene,  Marco  narrante,  quatuor  fuisse 
reperiuntur,  sive  quia  qualuor  Evangelii  libris  om- 
nis  pncdicantium  virtus,  omnis  senno  firmator,  seu 


quia  qiiatuor  sont  virtutes,  quibus  ad  promcrendam      toUeretnr,  datus  est  siimulus  camis  {H  Cor.iii). 

sospitatem  fiducia   mentis  erigitur,  dc  quibus  in- 

a!termc  sapientiae  dicitur  laude,  sobrietaiem  enim  et 

sapientiam  docel,  et  jusliliam  el  virtutcm,  quibus 

utilius  nibil  est  in  vita  bominibus.  Quas  nonnulli 

vcrsis  nominibus  prudentiam ,  fortitudinem   ct  jo- 

stitiam  appellant. 
El  vident  fidem  illorum  dixit  parahjtico,  Intuenduin 

sanc  quanli  propria  cujusquc  fides  apud  Deum  valeat, 
ubi  lanli  valuit  aliena ,  ot  tolus  bomo  repenle,  boc 
est,  extcrius  interiusque  jam  salvatus  eisurgercl, 
alioruinque  meriloaliis  rclaxarentur  errata.  Non  cnim 
ail  Evangclium  :  YiJcns  Jesus  fidem  cjus  qui  offiTC- 
batur,  sed  eorum  qui  oflercbanl. 

Confide^  fili^  remittunlur  tibi  peccata  tua,  (Ex  Ilie-  *> 
ron.)  0  mira  bumilitas,  despcctum  et  debilem  totis- 
que  membromm  compagibus  dissolutum  fiUumvocat, 
quem  sacerdotes  non  dignabantur  attiiigere,  aut  certe 
ideo  fiiinm ,  quia  dimittuntur  ei  peccata  sua.  Juxta 
iropologiam  interdum  anima  jacens  in  corpore  sub 
lotis  membromm  virtiitibus  dissolotis,  a  pcrfccto 
doctorc  oflertur  coranda  Domino,  quasi  miscricordia 
ejus  sanata  fuerit,  tantum  roboris  accepit,  ut  porlet 
statim  Iectum«unm. 

{Ex  Beda.)  Curatums  hominem  a  paralysi  Domi- 
nus  priuio  peccalomm  vincula  dissolvit ,  ut  oslen- 
derct  eum  obnoxiis  culparum  actuum  dissohitionc 
f.iissc  damnatuin,  ncc  nisi  bis  relaxalis,  mcinbrorum 
|o^sc  rot*u(H;i'ulioite  saiiuri. 


Aut  ad  intclligenda  et  corrigenda  peecala 
sicutparalyticus  iste,  de  quo  traelarans,  qul 
nisi  dimissis  primo  peccatis ,  potuil  ali  inflmillalt 
curari.  Aut  ad  gloriam  Dei  salvandis,  aive  pernn» 
ipsum,  sive  per  famulos  suos ,  sicQl  caBcns  nalot  in 
Evangelio  {Joan.  ix),  sicot  Lazaras,  cojns  Infimiian 
non  fuit ad  mortem,  sed  propter  gloriara  Dei»  nlgM* 
ficarctur  Filius  Dci  pcr  cum  {Joan.  xi).  Anl  ad  inciian 
tionem  damnaiionis  xtcrase ,  quod  reprobonim  eit, 
sicut  Antiochus  et  Ilcrodes ,  qui  quod  lonnentnraai 
iu  gcbenna  perpctna  passuri  essent ,  pranenUara  ai^ 
fiictionum  miseria  cnnciis  oslendebanl,  qnibi 
gmit  illud  Propbelsc :  Et  duplici  eoniritione 
eo$  ;  unde  neccsse  esl,  ut  in  omnibns,  qns 
raliler  adversa  patimur  cum  bomilitatef  Domioogn- 
tias  agnmus,  et  infirmitatis  nostrae  conscii,  de  eoi- 
iaiis  nobis  remediis  gratulcmur. 

iU  $ciati$  autem  quoniam  /l/itci  komiMt,  de.  Meai 
ipse et  Deus  et  filius  bominis  est,  et  nt  tionn  Cltfi- 
stus  per  dlvinitatis  su»  potentiara  peoeatn  dimiliae 
possit,  et  idem  Deus  Gbristus  per  hoinanilalfo  m 
fragilitatem  pro  peccatoribns  mori. 

Tunc  ait  paralytico:  Surge,  tolle  lectum  ttmm,  tt 
vade  in  domum  tuamy  etc.  Spiritoaliler  ei^godefirt-  . 
gilitatc  sorgcrc  cst ,  animam  se  a  caraalibos  deslde- 
riis,  ubi  a>gra  jacebat,  abstrabcrc.  Grabatnm  vero 
tollere  est  ipsam  quoqiie  carnem  pcr  coutinettce 
fn^na  corroptam  spe  coeU^slium  pReraloram,  a  deliii  < 


4S6 


COLLECTIONKS  IN  EPISTOLAS  ET  EVANGELU. 


486 


re  terrcftis.  Subblo  aulein  grabnio  doinum  4  rabat  propheta,  su»  calaniilatis  erai.  Lacrym»  eoinv 

testesmi8eri;esuiu.  Qiiidenim  propbetabat?  io  labor» 
utique  sc  rulurum  vel  in  timore?  etiam  si  bene  Tise^ 
rit,  ei  JHStus  fuerit,  in  mcJiis  positus  tentationiiiis 
seroper  limcbat.  Ait  cnim  Apostolus:  Omne»  fiii  ro- 
lunl  in  Chrislo  pie  vivere »  persecutionem  patientur, 
Ecce  quomodo  dios  mali  sunt  ? 

{Ex  Creg.)  Tempus  qiiippc  redimiMUS,  quando 
activam  vitam,  quam  lasciviendo  perdkiimus,  flendo 
reparamus. 

{Ex  Hieron,)  Tcmpus  autem  redimknns,  quia  dies 
mali  sunt,  quando  in  bono  opere  tempuii  consumi- 
mus,  emimus  et  proprium  facimus,  quod  malitia  bo* 
niinum  venditum  fuerat.  Nemo  autem  viue  hcynt 
qiuerens  necessaria,  et  dc  divitiis  et  sollicitudinibus» 
B  quas  Evangelium  spinas  nuncupat  cogitans ,  potcst 
sibi  tempus  redimere.  Redunentes  autem  tempus» 
quoniam  in  diebus  malis  est,  quodammodo  immuta- 
mus  illud,  et  dies  malos  in  bonos  verlimus,  et  faci- 
mus  illos  non  pncsentis  sxculi,  sed  futuri. 

Propterea  nolile  fieri  imprudentei,  sed  imelligentei 
qua  sit  voluntas  Dei,  In  omni  ergo  opere  primum  con- 
siderandum  qnid  velit  Deus,  et  habito  judicio,  id 
postea  facicndum ,  quod  illi  placere  fucrit  conipro- 
batum. 

Nolite  inebriari  vino  in  quo  est  luxuria,  ted  implea" 
miitt  spiritu,  Quomodo  nos  non  possumus  duobus 
dominis  senrire  Deo  et  mammonse,  sic  non  possumus 
spiritu  impleri  pariter  et  vino.  Qui  enim  spirilu  im- 
pletur,  habet  prudentiam,  niansuetudinem,  verecun- 


Irc  aJ  pamdiaom  rodire  esi  •  baec  enim  vera  est  do- 
miu.  Nam  qa»  hominem  in  prima  suseepit,  noii  jure 
ainiaM»  aed  fraude  tandem  restituta ,  per  eum  qui 
fraadulento  hosll  nihii  debuit.  Aliter  sanus  qui  lan- 
gueralt  domi  reportat  grabatum,  curo  aniroa  remis- 
iioiie  recepta  peocatorum,  ad  intemamsui  custodiam, 
ftfi  ipio  86  corpore  refert,  ne  quid  post  veniam , 
snde  itenim  juste  feriatur  admittat. 

VMmiiu  autem  turbat  timuerutU  et  glorificaverunt 
Ehrnm^  pti  dedit  poiestaiem  talem  hominibus,  Qiiam 
pikaDda  divinae  potentise  virtus ,  ubi  nulla  lemporis 
inlerfeniente  morula,  jnssa  Salvatoris  salua  festina 
cmilamr.  Merito  qui  adfuerant  damnationis  blas- 
plKraiaa  jaeolis,  ad  laudem  tant»  Bujestatis  stupentia 
corda  eoiivertant. 

BEBPOMADA  XXI  POST  PENTECOST. 

BPISTOLA  BEATI  PAULI  APOSTOLI  AB  EPHE8I0S,  CAP.  V. 

fl  Yidele  itaqoe  quomodo  caute  ambuletis,  non 
fl  «|BaBiioBipientes,8edutsnpiente8.Rediffleniet  lem- 
fl  |NiB,  ^oeuiam  dies  mali  sunt ,  propterea  ,  nolite 
fl  fteri  impmdeotes,  sed  inteHigeotes,  quae  sit  volun- 
«  UBDeL  £l  Dolite  inebriari  vino,  in  quo  est  luxu- 
fl  ria,  8ed  impleamini  Spiritu  sancto,  loquentes  vo- 
fl  biBflBeCipsis  in  psalmis,  hymnis  et  canticis  spiritna- 
c  liboB»  cantantcs  et  psallenies  in  cordibus  vestris 
c  UoiDino.  Gratias  agentes  semper  In  omnibus ,  in 
€  MMftine  Domini  nostri  Jcsu  Christi,  Deo  et  Patri. 
fl  SBlijeeli  inWcem  in  timore  Cbristi.  » 


Yidtla  iUupse  qmomodo  caute  ambuletis,  non  quasi  ^  diam,  castitatcm  ;  qui  vino,  habet  insipientiam ,  fu> 


liittfWiftffi  u4  ut ,  etc.  (Ex  Uieron.)  Rccte  Ephesiia 
dicitnry  «t  CBUte  ainbulent,  qui  habebant  exercitatos 
ad  diBcemendum  boiiom  et  malum ,  ct  pro- 
ooiiiiBt  id  quod  statiierant  bonum  esse  reti- 
Qui  Btttem  videt,  qtiomodo  ambulet,  et  quam 
OBiile  figBt  gradum,  ne  forte  oflendat  ad  lapidem  pe- 
demBOsm,  et  dicit:  Lucerna  pedibus  meis  verbum 
iuumf  Dawdne  {Psal.  cxviii),  utique  sspiens  cst. 

Rediminie$  tempus,  quoniam  dies  mali  sunt,  (Ex 
Aag.)  Redimere  tempus  boc  cst,  quando  aliquis  tibi 
iofert  liiem,  perde  aliqiiid,  ut  Deo  vaces  nou  lililius. 
Ei  eo  .eniui ,  quod  pcrdes ,  prctium  cst  tcmporis. 
Qoomodo  ergo  perdis  nummos,  id  cst,  das  aiteri,  ut 


rorem,  procacilatem,  libidinem,  hoc  quippe  aestimo 
unoverbosigniflcare  luxuriam.  Potestautem  rtno,  tn 
quo  eu  luxuriay  etillud  intclligi,  dequo  in  cantico  Mosis 
didtur :  Furor  draconum  vinum  eorum^  ei  furor  aspi- 
dum  insanabiliSf  quod  omnis  qui  saeculi  istius  cogi- 
tationes  ebrii  sunt,  bibunt,  et  insaniunt  et  vomunt , 
et  prxcipites  corruunt. 

Loquenies  tobismetipsis^  psalmis  et  canticis  spiri- 
tualibuSf  cantantes  et  pealUntes  in  cordibus  vestris, 
(Ex  Uierou.)  Qui  se  abstinuerit  ab  ebrietate  vini,  in 
quo  est  luxuria,  et  pro  hoc  spiritu  fuerit  impletus, 
iste  omnia  potest  accipere  spiritoaliter.  Psalmos, 
bymnos  et  cantica  in  psalterio  plenissime  discimus. 


aliquid,  sic  perde  nummos ,  ut  emas  tibi  quie-  j^  Uymnos  esse  dicendum,  qui  fortitodinem  et  mnjesta- 


lem.  Antiqoum  eoim  proverbium  cst:  Nummuin 

qnaerit  pestiienliay  duo  illi  da,  cl  ducat  se ;  quid  aliud 

4nii  Deos,  quam  reJimentes  tempus,  qiiando  ait : 

SifMJf  fuUjudicio  tecum  contendere^  et  tunicam  tunm 

tsUe  \  tUmitte  Hii  4i  pallium.  Quoniam  dies  mali  sunt, 

bies  malos  duae  res  faciunt,  malitia  bominum  et  mi- 

leria.  Caetenim  dies  isti,  qoantum  pertinet  ad  spatia 

kMnim,  ordinati  sunt.  Ducunt  yices,  agunt  tcmpora, 

<^tor  sol  et  oecidit,  transeunt  tdipora,  et  nulli 

i^estBSunty  nisi  sibi  homines  .siiit  niolcsti.  Ergo 

^*e%  malos  miseria  et  malitia  homiiium  faciiint.  Ex 

i|Uo  eoim  lapsus  cst  Adam  dc  paraiiiso,  nunqiiam 

fWrunt  dies  nisi  mali.  Nasciintur  piieri,  et  a  ploniiu 

■^cipiuut,  post  nescio  quot  dics  ridcnt.  Qiiaii<io  plo- 


tem  prxdicant  DcJ,  et  ejusdem  seinpef  vei  beneficia 
vel  facta  mirautur,  quod  omnes  psalmi  oontincnt » 
quibus  alleluia  vel  pRepositum  vel  8ubjectum  est» 
Psainil  autem  proprie  ad  cthicom  locum  pertinent  ^ 
ut  per  organum  corporis  quid  faciendiim  et  quid  vi- 
tandum  sit  noverimus.  Qui  vero  de  SDperioribns  di&- 
putat,  et  conventum  mnndi,onmiumque  creaturarun& 
ordinem  alque  ooncordiam  subtilis  disputator  ediss^ 
rit,  isle  spirituale  canticum  canit,  vel  certe ,  nt  pro^ 
pter  simpliciores  manifestiiu  eloquamur,.  psalmuB 
ad  corpiis,  canlicum  rcfertur  ad  mcntcm.Et  canere» 
igitur  ct  psalL^re  et  luuJare  Don^jnuro,  magis  anlro'» 
quam  voce  del>cmiLS,  lioc  cst,  quippc  qnod  dicitiir  : 
Cautaiitci  ct  psalUulcs  :n  cordibus  vestris  Domiuo. 


487 


SMARAGDI  ABBATiS 


Audiant  linec  a.lolcscenluli ,  audinnt  lii,  quibiis  psal-  A  gatio  justoram  regnam  ccetoram  dicitor.  BegiiiMi 


leudi  in  Ecclesla  olficium  est  Deo ,  uon  voce,  sed 
corde  cantandum  in  timore,  in  opere,  in  scientia 
Scripturarnm.  Si  bona  opera  liabueril,  dulcis  apad 
Deiim  cantor  est.  Sic  cantet  servus  Cbristi,  ut  non 
Tox  canentis,  sed  verba  placeant  quae  lcguntur. 

Domino  gratias  agentes  semper  pro  omnibtts,  Dupli* 
citer  intucndum,  ut  et  in  omni  lemporc  el  pro  om- 
nibus,  qua;  nobis  accidunt  Deo  gratias  rcferamus,  ut 
non  tantum  pro  bis,  qux  bona  putamus,  sed  etiam 
qnx  nos  coarclant,  el  contra  nostram  veniunt  Tolun- 
tatem,  !n  Dei  prseconium  mens  Ixta  prorumpat,  Gliri- 
slianoram  propria  virtus  est,  etiam  in  bis  quoe  ad- 
versa  putantur,  referre  gratias  Greatori. 

In  nomine  Domini  nosiri  Jesu  Christi  Deo  et  Palri, 


coelorum  Ecclesia  est  justoram,  qnia  eleeUMniB  corda 
in  terra  nil  ambiunt,  pcr  lioc  quod  ad  superBt  tot- 
pirant,  jam  in  eis  Dominus,  quasi  in  CQelesUbif 
regnat. 

{Ex  Hieron,)  Rex  iste  qui  fecit  nuptks  filki  tm 
Deus  omnipotens  est,  fectt  antem  nnptias  Dmnlno  n^ 
stro  Jesu  Ghristo  et  Ecclesiae ,  qu»  tam  ex  Jodorifi 
quam  ex  gentibus  congregata  est 

(ExGreg.)  In  boc  pater  regi  (ilio  nnptias 
quo  ei  per  incarnationis  mysterium  sanctam 
siam  sociavit.  Uteras  autem  genitricis  virginis  bi^ 
sponsi  tbalamus  fuit,  nnde  Psalmista  ait :  /jMt  Uuh 
quam  sponsus  procedens  4e  ihaUmo  su0(P§mL  itu^. 
Tanquam  sponsos  quippe  de  thalamo  proeessU,  qoi 


Qui  autem,  sicut  diximus,  gratias  agit  Deo  et  Patri,  ^  ad  conjungendam  sibi  Ecclesiam  incaraalos  Deos  dt 


in  mcdiatore  Dei  et  hominum  referat  eas  Ghrislo 
Jesu ,  quia  nisi  per  iUum  accedere  non  valcmus  a  I 
Patrem. 

Subjecti  invicem  in  timore  Chrisii,  Et  in  alio  loco : 
Per  charitatem  sertite  invicem.  Audiant  hxc  episcopi, 
audianl  presbyteri,  audiant  omnes  orthodoxi,  siibjc^ 
ctis  suis  se  esse  subjeclos,  et  imitenlur  diccntem 
Apostolum  :  Cum  enim  essem  liber  ex  omnibus  homi- 
nibus ,  meipsum  servum  feci ,  ut  omnes  lucrifacerem 
(I  Cor,  ix).  Sed  boc  quod  ait :  In  timore  Christi,  sic 
accipiendam,-ut  ipsa  subjectio  non  propler  hominum 
gloriam,  sed  propter  timorem  Ghristi  fiat,  dum  illum 
timCmus  olTenderc. 

EVANGELIUX  MXTTII^I,  CA.P.  XXII. 

«  iioquebatur  Jesus  cum  discipulis  suis  in  parabo-  ^ 
I  lis  dicens :  Simile  factum  est  regnum  coeloram  ho- 
€  mini  regi,quifecitnuptiasfl]io  suo.  Et  misit  scrvos 
f  8U08  vocare  inviiatos  ad  huptias,et  nolebantvenire. 
fl  Iteram  misit  alios  servos  dicens :  Dici^e  iuvitatis  : 
f  Ecce  praiidium  meom  paravi,  tauri  mei  et  altilia 
f  occisa  sunt,  et  omnia  parata,  venite  ad  nuptias. 
f  lUi  autem  neglexeruiit  ct  alnerunt,  alius  in  villam 
f  suam,  alius  vero  ad  negoliationem  suam.  Reliqui 
f  vero  tenuerant  senros  cjus  et  cootumeliis  afTectos 
f  occiderunt.  Rex  autem  cum  audisset,  iratos  cst  et 
f  missis  exercitibos  suis  perdidit  bomicidas  illos,  et 
c  civitatem  illoram  succendit.  Tunc  ait  servis  suis : 


incorrapto  uterovirginis  exiviL 

Et  misit  servos  suos  vocare  inviiatns  ad  nupitMs^  et 
nolebant  venire.  Misit  ergo  servos,  ot  ad  istas  noptias 
amicos  inviurent,  misit  semel,  misit  ileram »  qnia 
incarnationis  Dominic»  praedicatores,  el  prius  pro* 
phetas,  et  postmodum  apostolos.  Bis  iiaqao  serros 
ad  invitandum  misit,  quia  incaraationem  aaigSBiii, 
et  per  propbetas  dixit  futuram,  et  per  spostc^  iiiiih 
liavit  factam. 

{Ex  Uieron,)  Mittitque  servum  soam  loTiUrtos  lo* 
care  ad  noptias,  haud  dubium,  quin  Hoseo,  per  qocm 
legem  invitatis  dedit.  Si  autem  senros  legeiianis,/at 
pleraque  habeut  exempiaria,  ad  propbelss  KiBreD* 
dum  est,  quod  invitati  per  eos  venire  conCeosfveraBt. 

Iterum  misit  aiios  servos  suos,  dicens :  Dkke  iiirifflfii, 
ecce  prandium  meum  paravi,  tauri  mei  et  mUiHm  oo- 
cisa,  et  omnia  parata,  venite  ud  mcpllof  ^  iiU  muem 
neglexerunt.  Prandium  paratum ,  et  Uori  ei  ollilia 
occisa,  vel  per  metaphoram  opes  regiae  ioteHigaolor 
spiritualis,  vel  certe  dogniatum  msgniUido  el  ds- 
ctrina  Dei  lege  plenissima  sentire  potesi. 

{Ex  Greg.yQmd  in  tauris  vel  altilibus,  fratres  chs- 
rissimi,  nisi  Novi  ac  Vciens  Teslamentl  Patres  scci- 
pimus.  Quid  ergo  per  Uuros,  nisi  Patres  TestsmeBli 
Veteris  significantur,  nam  dum  ex  promissione  lega 
acceperant,  quatenus  adi*crsarios  suos  odii  retribs- 
tione  percutereiit,  ut  ila  dlcam,  quid  aliud  qoam  lanrl 
erant,  qui  inimicos  suos  virtulis  corpore» 


f  Nuptiae  quidem  parake  sont,  sed  qui  invitati  erant 

f  non  Aierant  digni.  Ilc  crgo  ad  exitus  viaram ,  ct  ^  riebant.  Qnid  vero  per  ahilia,  nisi  PaUes  Test 

f  quoscunque  inveiierilisvocateadnnplias.Eiegres8i      Novi  flgurantur,  quidumgraiiampinguedinislo 

f  servi  ^us  in  vias,  congregaverunt  omncs  quos  iii- 

f  venerunl,  l)Oiios  ct  malos ,  et  iinpletae  snnt  nupliae 

f  discumbentium.  intravit  aulcm  rex  ut  videret  dis- 

f  cumbentes,  et  vidit  ibi  hominem  iion  vestitum  ve- 


f  sle  nuptiali.  Et  ait  illi :  Aiuice,  quomodo  buc  iii- 
€  trasti  non  babens  veslem  nuplialem?  At  ille  obmu- 
f  luil.  Tunc  dixit  rex  ministris  :  iigatis  pedibus  ejus 
f  ci  manibus,  mittite  eum  in  tenebras  exteriores.  Ibi 
f  erit  flelus  el  stridor  denUom.  Multi  cnim  siint  vo- 
f  cati,  pauci  vero  electi.  i 

/joquebatur  Jesus  cum  discipulis  suis  in  paraboiis, 
diccns :  Simile  factum  est  regnum  cwlorum  homini 
reyi,  qui  fecit  unptiin  jHio  suo,  (Ex  Greg. )  Coiigre- 


percipiunt,  a  terrenis  desideriis  meiile  sd  soblimi 
conteinpiationis  sunc  pinna  sublevantar.  Tsori 
et  alUlia  occisa  sunt  et  omnia  parala,  ac  si  spcrtitt. 
dicatur:  Patram  pnccedentium  'mortes  aspiciie» 
rcmedia  vitae  vestrae  cogiiate. 

Et  abierunt,  alius  in  viliam  suam^  aiius  vero  ad 
gotiationem.  In  villa  ire  esl  labori  terreno  immod 
rate  incumbere,^in  ucgotiationem  vcro  ire»  csl  m^ 
lione  ssecularium  lucris  inhiare.  Quia  enim  afios  ifli 
tcutus  labori  terreno,  alius  vero  mundi  bigas  sdK^ 
nibiis  deditus ,  inysterium  incaraationis  Domimc:v 
peiisarc,  ct  secundum  illud  vivere  dissimulal,  qosf/ 
ad  villam  vcl  negotium  pergens,  venire  ad  regrs  n»- 


iHd 


COLLECTIONES  IN  EPISTOLAS  ET  E VAXiKl.l A 


490 


plia»  reeusai,  ct  plcrumq«e  quod  esl  gmvUis  noii-  A  Sic  enim  dilexil  Deu$  mHHdumj  ui  fiiiua  suum  uni^ 


nulli  focanlis  graiiani  non  solum  rcspuunt,  n^d  cii;.m 
persequuntor ;  unde  ct  subdilur. 

tMiqui  vero  tenueruiU  iervos  eju$ ,  et  cofUumeliU 
mfeclo$  ocddemnt,  (Ex  flieron.)  Inter  eos  qui  iioii  rc- 
cipiunt  E\*angelii  Teritatem,  mulla  diversitas  cst; 
minoris  enkn  criminis  sunt  qui  occupati  alics  rcbus 
?enirc  noJuemnt,  his  qui  coiitempto  invitantis  afTocU] 
vertcrunt  bumanitatem  iq  crudeiitatcm ,  ct  tentos 
aervos  rc^is ,  yd  contumeiiis  affecerunt ,  vcl  occi- 
dernnt. 

Rex  an/em,  eum  audiiset,  iratu$  e$t,et  miMis  exer- 
Mhu$  $UM$  perdidit  homicida$  Hlo$,  et  cititatem  il- 
Immi  9U€c^ndit,  Exercitus  seu  uitorcs  angelos ,  de 
qvilMsiiiPsalmis  scribitor  (Pia/.  lxxvii)  :  Immissio- 


genitum  daret  pro  nobis  {Joan,  iii).  Qui  ergo  pcr 
charitalem  venit  nd  homiocs ,  eaindcin  charitatcm 
innoluit  vcstem  essc  nnptialem.  Nos  sumus,  rralrcs, 
qui  in  nupliis  Vcrbi  discumbimus,  qui  jaui  in  EcclC' 
sia  babemus,  qui  scripturse  sacrx  epiilis  pascimur, 
qui  conjunctam  Deo  Ecclcsiam  csse  gaudemus.  Eccc 
rei  ad  nuptias  ingrcdilur,  et  cordis  nostri  habilum 
contemplalur,  atquc  ei  qucm  charitate  vcstilum  noii 
invenit,  protinus  iratus  dicit :  Amice,  quomodo  huc 
irJrastif  non  kabens  ve$tem  nuptialem?  Mirandum 
valde  est,  fralrescharissimi,  quod  hunc  et  amicum 
vocat  el  reprobum.  Ac  si  ei  apcrtius  dicat,  araicc  et 
non  amicc.  Amice  per  lidcm  ct  non  aroice  pcr  opcra- 
tionem.  (£x  Uieron,)    IJi  qui  invii;ai  fucrant  a<1 


per  angelos  malos,  seu  Uomauos  inteliigamus,  B  nuptias  dc  sepibus  et  angulis  ct  plaleii,  ct  diversis 


sob  dace  Vespasiano  et  Tito,  qui  occisis  iudaue  po- 
^fis,  praevaricatricem  succenderunt  civitatero. 

{Es  Greg,)  Homicidas  perdidit,  quia  persequcntcs 
iaterimit;  civitatem  eorum  igne  succcndit,  quia  illo- 
run  non  solum  animx ,  scd  caro  quoque  in  qna  ha- 
biUverunt  xitmx  gelienn»  flamraa  cruciatur.  Missis 
mo  ezercitibus  exfitinxisse  bomicidas  dicitur,  quia 
Itt  omnibiM  omae  judicium  per  angelos  exhibetiir. 

Tumc  mii  $ervi$ ,  nuptia  quidem  paruto!  $Mnt ,  etc. 
61  In  Scriptora  vias  actiones  accipimus,  exitiis  vianim 
mlelligimQs  defectus  actioniim,  quia  iili  plerumque 
Iteile  ad  Deum  veniunt ,  quos  io  tcrrcnis  actibus 
prospera  iwila  comitantiur. 

Efreiti  urvi  eju$  in  rt.7<,  congreffaveruni  amnet 


locis  ccenam  regis  implcvcraul,  sc.l  poslcacum  vc- 
nisset  rcx,  ut  vidcrct  discuml)cnlcs  in  convivio  siio, 
boc  cst,  in  sua  quasi  fide  rcqnicsccntes,  ut  in  dieiu 
judicii  visitaret  convivas,  cl  disccrnerct  mcrita  siu- 
guloruni,  invenit  unum  qui  vestc  indutus  nou  crat 
nuptiali:  unus  iste  omnes  qui  sociati  sunt  malitiaiii- 
telliguntur,  vcstis  autem  nuplinlis  prxcepta  sunt  Do- 
mini,  et  opcra  qux  complentur  ex  lege  et  Evangelio, 
!)0viquc  bominis  elTiciimt  vestiincntum.  Si  quis  igi- 
tur  iu  tcinporc  jiiJicii  iuvenlus  fiierit  isub  nomine 
Cbrisliano,  non  bnbcre  vc?lcm  nupiialem.  hoc  cst, 
vcsicm  superc  I  lesXis  bomiiiis,  scd  vcstein  poIluti*ui, 
id  est,  vctoris  boininls  cxcubius,  bic  stalim  corripi' 
tur  et  dicitur  ei  :  Amtre,  quomodo  huc  inlrasti? 


invenerunt ,  etc.  (Ex  Ilieron.)  Gentilium  popo-  ^  Amicum  vocat,  quod  inviuiiis  ad  nuptias  cst;  arguit 


lot  non  erat  in  viis,  sed  in  exitibus  viarum.  Qua^ri- 
lar  autem  qnomodo  in  his  qui  foris  erant  inter  roa- 
let«  et  boni  9liqui  snnt  reperli.  Uunc  locum  plenius 
Cnctat  Aposlolus  ad  Romanos,  quod  gentcs  natura- 
liler  laeieniesea  q«ue  iegis  SNiii,  condemnent  JudaM>s, 
fai  seriplam  legcm  non  fecerint.  Inter  ipsos  quoque 
tfllinicos  est  intiuita  diversitas,  eum  sciamus  alios 
cstfe  prodives  ad  vitia,  et  rueiitcs  ad  mala,  alios  ob 
hoiu*stalem  morum  virtutibus  deditos. 

{Ex  Creg.)  Eccc  jain  ipsa  qualitatc  convivanlium 
aperte  ostojiditur,  quia  per  lias  rcgis  nupiias  pr;r- 
sens  Ecclcsia  Dci  designatur,  in  qua  cum  bonis  et 
oM  convcniunU  Pennixta  quippe  esl  diversitate 
lUioruin.  Bojii  cuim  soli  uusquam  sunt,  nisi  iii  ccclo, 
€1  aiali  soli  nusqiiam  sunt ,  nisi  in  iulerno.  ILcc 
•ntein  vita,  qua;  intcr  ca^Ium  ct  infcmum  sita  cst, 
sicut  in  mcJio  subsistit,  ila  uirarumque  partium  ci- 
res  commuuiier  recipit. 

Jutravit  autem  rex,  ut  videret  dUcumheute$  et  vidit 
ibi  hominem,  etc.  Quid  crgo  debemus  inleliigere  nu- 
iHialem  veslem,  nisi  charilatem.  Intrat  eiiim  ad  nu- 
ptias,  8%i  cum  nnptiali  vestc  non  intrat,  qui  iu  snn- 
cla  Eedesia  assistens  fidcin  habict ,  sed  charitatcm 
poo  habet.  Rcclc  enim  charitas  nuptialis  vestis  vo- 
catur,  quia  hanc  in  se  conditor  noster  habuit ,  dum 
oJ  sodando!  sibi  Ecdesix  nuptias  venik  Sola  quippe 
dilcetione  Dei  factum  est,  ut  ejus  unigenitus  mcntcs 
libi  elcctorum  hominum  unirct.  Undc  Paulus  dicii : 

PlTROI.  CIK 


D 


impudeniix,  qnod  vcslc  sordida  muiidilias  pollucrit 
nuptiales. 

At  ille  obmuluit,  In  tcmporc  euim  iJIo  non  crit 
locus  impudcnlio!,  ncc  ncgandi  facullas,  ciim  omncs 
anguli  et  inundus  ipse  tcslis  sii  pcccaloniin. 

{Ex  Greg,)  Quia,  quod  di(!i  siiie  gemilu  non  poi.'sl, 
in  illa  districlionc  ultiuu-c  iiicrrpalionis  omnc  argu- 
mentuin  cessat  cxcusaiionis  ,  qui|:pc  quia  il!c  foris 
incrcpat,  qiii  testcs  coiisci.?ntlx'  iiilus  aiiinium  ac- 
cu^at. 

Tunc  dixit  rex^  elc.  Ligaiitur  tuiic  ])e(!c5  ct  maniis 

pcr  dislrictioncm  scntcntix,  qui  inodo  a  pravis  ope- 

ribus  ligari  nohicrunt  |>cr  meliDrationcm  vit;e ;  vd 

ccrtc  lunc  Iis;nt  p<ena,  quos  luoJo  a  bonjs  opcribus 

ligatculpa.  Pedcs  cniin  qui  visitare  xgrum  negli- 

gunt,  manus  qux  nihil  indigcntibus  li*lbuunt,  a  boiio 

opcre  jam  cx  voluntate  ligati  sunl.  Qui  crgo  nuiic 

spontc  ligantur  iii  vitio,  tuiic  in  supplicio  ligantur 

•     . .  • 

mviti. 

Mittite  eum,  clc,  Inicriorcs  qiiippe  tcoebras  dicimus 

cxcitatem  cordis,  cxtcriores  vero  tencbras  xternani 

noctcm  dnmnationls.  Tunc  crgo  daninatiis  qiiisque 

non  in  intcriorcs,SL'din  cxteriores  tencbras  miltiiur, 

quia  illic  invitus  projicitur  in  noctcm  damnationir, 

qui  bic  sponte  cccidit  in  coscitatem  cordis.  Uhi  fle- 

tus  qiioquc  ct  stridor  dcntinm  esse  perhibetur,  ul 

illic  dcntcs  slride.int,  qui  hic  de  cdncilatc  gaiidC' 

bant.  Illic  oculi  dofleant,  qui  hic  pcr  illicilas  concu» 

IG 


491 


SMARAGDI  ABBATrS 


AK 


pisccntias  Tcrsabantur ,  qantenus  siiigtib  qiincqne  \  sit  ct  lorica.  Qast  autcm  alia  ariim  Dci  possumud 


membra  sufiplicio  subjaccant,  qua;  bic  singulis  qui- 
busquc  Yiliis  suhjecta  servicbant.  (Ex  Hieron,)  lo 
flctu  qiioquc  ooulorum  ct  stridorc  dentium,  per  roe- 
taphoram  mcubrorum  corporalium  magnitudo  osten- 
ditnr  tormcntoruro. 

Uulti  emm  sunt  vocali ,  pauci  vero  eiecti,  (Ex 
Angnst.)  Paucos  dicit  jiislos,  in  comparatione  mollo- 
nim  iniquorum.  Essc  autcm  per  scmclipsos  considc- 
ratos  in  magno  numero,  difTuso  toto  orbe  terrannn, 
crescenle  inter  zizania,  ct  cum  polea  usqiic  ad  dicm 
messis  et  Ycntilationis,  nam  in  comparationc  palctc 
possunt  pauca  grana  dici,  qux  tamcn  per  se  ipsa  in 
luassam  rcdacsa  implcnt  dominicum  horreuro. 

{Ex  Cre^,)  Ecce  nos  omnes  jam  vocati  per  fiilcm. 


sestimare ,  quibus  induendus  cst,  qui  liabet  adver" 
sum  diaboli  dimicare  versolias,  excepta  virtule  qnae 
Christus  est,  hune  enim  qui  juxta  omnia  qwe  super 
eo  intelliguntur  fuerit  indutus,  potens  erit  conlra 
ufiiversas  insidias  diaboli  repugnare.  DiaMas  auieui 
noincn  Gra>cam  est,  quod  interpretatur  eriminalor. 
Juxta  Hebraei  vero  sermonis  proprieCatero,  quia  et 
tribus  Zabulon  qnamdaro  similitudinem  bujus  yoea- 
buli  babct,  xicra/ftffwy^id  est  deorsuih  flucns,  dici  po- 
test,  quod  scilicct  paulatim  de  virtute  ad  viiium 
fluxerit  et  de  coclcstibus  ad  terrena  eorroerit. 

Qicoftsam  non  eU  noUi$  coUucUiiid  ndmrtus  etnmem 
ei  tangiiinem,  etc.  j£slimo  quippe  adversoa  eaniem 
et  sanguinem  csse  ccrtanitna ,  quando  eard  coaeopi- 


ad  CQcleslis  regis  nuptias  vcnimiis,  qui  incamationis  B  scit  adversos  spirituin,  el  provocat  noi  focere  epera 


ojus  mysterium  ct  credimns,  et  confltemur,  divini 
vcrbl  cpulas  sumimus.  Quod  vocati  snmns  novimns, 
si  sumus  clceti ,  ncscimus.  Taiilo  crgo  ncccssc  cst, 
iit  unusquisque  noslruro  humilitaie  se  dcprimat, 
quanlo  si  sit  clcctus  ignorat. 

IIEBDOMADA  XXII  POST  PENTECOST. 

AD  EPUESiaS,  CAP.  VI. 

<  De  cxtcro  confortamini  in  Domino,  el  in  potcn- 
tia  virtutis  cjus.  Induite  vos  armaluram  Dei ,  ut 
possids  stare  advcrsus  insidlas  Diaboli :  Quoniam 
non  est  nobis  colluctatio  advcrsos  camem  ct  san- 
guinem,  sed  advcrsns  principcs  et  polcstafcs,  ad- 
vcrsos  mundl  rcctores  tcncbramm  haram,  conira 


f 
ff 
ff 

f 

i 

4 
€ 
i 
I 
ff 
I 
« 


sua,  fornicationcmet  imnrandttiam,  htnirlam  el  reli- 
qua  his  siinilia.  Porro  non  est  humasa  lenlatto,  nee 
adtcrsus  carnem  ct  sanguinem  pngna  ,  quaiido  aut 
ipse  Sataiias  transftguratus  in  angeium  iucia»  per« 
suadcre  uititur,  ul  cum  angelum  Inminis  arbitremur, 
aut  aliquid  homm  simite  facit,  in  omoi  Tirtale» 
slgnis  et  portentis  mendacibus,  in  omni  deeeptiaie 
iniquitatis,  sed  qnasi  principatus,  poiestas,  rector 
tenebraram  el  itcqaitia  spiritualis  dicat  quit^m 
hoc,  quod  ait :  Non  e$t  nobi$  eoUudaiio  mhint»  car- 
nem  ei  ianguinem^  ted  adver$u$  principaiu$  ei  uote- 
$iate$f  et  cxlera  quae  scquuntur.  Ideo  dtcil,  m  do- 
ccamur  iic  ea  quidein  qu£  nobis  niinistrari  viiia  pn- 
tamua ,  ex  carne  carnis  esse  vel  sanfuinis»  aed  a 


spiritalla  ncquilix  iii  coclcslihns.  Proptcrca  acci-  ^  quibusdam  spirituaiibus  nequitiis  suggeri.  Sunt  enim 

pitc  armaturam  Dci ,   ut  possitis  rcsistcre  in  die 

nialo,  ct  in  omuibus  perfecti  starc.  State  crgo 

snccincti  lombos  vestros  in  vcrltate,  et  induil  lo- 

ricam  justitiac,  ct  calccati  pedcs  in  prxparalioncm 

Evangelli  pacis.    In  omnibus  sumcntes  scutom 

fidel,  in  quo  possitis  omnia  tcla  ncquissimi  ignca 

exstingucre.  Et  galeam  salutis  assnmite,  et  gla- 

dium  spiritus,  quod  est  vcrbuin  Dci.  i 

De  ca^tero  confortamini  in  Domino,  et  in  pofeniia 
virtutis  eju$,  (Ex  Hieron.)  Qiiod  igilur  ait :  Confor- 
idmini  in  Domino,  et  in  polentia  virtntl$  ejtt$,  totom 
sentitur  in  Cliristo,  ut  in  omiiibus  virtutibus  qux 
super  co  intelligoDtur.  Qui  crediderint  confortentur. 
Et  pradenter  post  spccialia  maiidata  ,  quid  viris  ct  ^ 
uxoribus,  patribos  ct  filiis,  dominis  ct  scrvis  obser-     in  cociestibus  commorentur,  sed  quo  supra  nm  aer 


quidam  daemones  amoribus  et  amatorits  canticis  ser- 
Tientes ,  et  Propheta  quoque  commemorat  dieeoa : 
Spiritu  formcationi$  $€ducti  suni,  Alii  vero  iracun* 
dias  et  furores  et  bella  commtttere,  alii  pncesae  isi- 
Diicitiis,  ct  Inter  hcKitiiies  odia  coucitare.  Qoia  vull 
ergo,  aiunt ,  Apostolus  nos  docere,  ikm  ei  natOTa 
corporis  et  materia  carais  ei  sangoinis ,  hasc  Tilie. 
ramgencra  procreari,  sed  instinctu  dscmoiiom«  pro- 
pterea  ait :  iVoii  e$(  nobi$  coUuctaiio  adv€r$U9  cnmem 
ei  $anguincm ,  $ed  adver$u$  prindpatut  ei  poteante^^ 
et  rel.  Sed  adversus  rectores  caram  teiiebraram, 
qux  huic  mundo  Incubant,  et  errorem  homloibus  iii- 
credulitatis  olTundunt,  et  adversam  spiritalia  neqoi- 
tix,  qusD  habitant  In  coclcstibus.  Non  quod  daemooes- 


vandum  sil,  nonc  gciicralltcr  omnibns  in  commune 
pnccipit  in  Domino,  ct  in  ejus  potcntia  confortati 
prxparcnt  se  adversum  diabolum. 

Induile  vos  armaturam  Dei ,  ut  possiiis  rzsistcre 
ad9er$n$  insidia^  diaboli,  Ex  his  quse  infra  Icgimus, 
ct  hic  qu;e  in  scriptnris  omnibus  de  Domiiro  salva- 
tore  dicunlur ,  maitifestissimc  comprobatur ,  omnia 
arma  Dei,  quibiis  nunc  indui  jubcmur,  intelligi  sal- 
vatorem,  ut  unuin  atque  idem  sit  dixisse  :  Induite 
to$  omnia  arma  Dei ,  quasi  dixerit :  Induite  Donii- 
DUm  Jesum  Christum.  Si  enim  cingulum  vcritas  est, 
i\  lorica  jusiilia  est,  salvator  autem  et  verilas  ct  ju- 
s:lria  nominatur,  nulii  dubiuin  quin  ipse  ct  cingiilum 


hoc  nomcn  accei^erit,  unde  el  aves  quae  volitani  per 
aercm,  vducres  ca  li  esse  dicuntur.  Uacc  autem  om* 
nium  doctorum  opinio  cst,  qnod  aer  isle  qui  eoelaiio 
et  terrani  mcJius  dividcns  iiiaiie  appcUatur»  plenn» 
sit  conlrariis  fortitudinibus. 
(Ex  Augu$(.)  Non  adversns  caracm  ct  sanfiuiieiD 


cst  nobis  colluctatio,  Id  est,  advcrsns 


seJ 


adversus  principatus  ei  potestatcs,  !d  csl,  daemooes* 
qul  sunt  spirituaUa  nequiilu>,  adversus  rectores 
mundi.  Expoiiit  quid  sit  mundus,  ciijus  sonl  iOi  re^ 
ctores,  cum  dicit :  Rectores  mundi tenebrarum  Annioi* 
dilectoribus  suis  ct  infidclibns  plenus  est  mniiio5» 
hos  appcllat  Apostolus  tenebras,  boram  rectorcs  d:^ 


493  COLLECTIONES  IN  EPISTOLAS  ET  EVANGELL\.  l!)4 

iKrfos  csi  ct  angeli  ejiis ,  h£c  tcncbrx  non  sunl  in-  A  xv  ),  ctnn  arca  Domiiii  babtlarc  nem  possunt  {Letit. 

\iii),  cl  secunJuni  iil  quiileni  qnotl  veriialc  |inecin- 


cominQlabiles ,  scd  aliquando  niulantur,  el  lui  cfli- 
eioDtnr,  ct  dicitur  eis  :  FuisU*  aliquando  ienehrae^ 
mmnc  autem  lux  in  Domino, 

(Ex  Primas.)  Item  caro  et  sanguis  liomo  dioilur, 
sed  adversos  principes  et  potesiates,  qui  sibi  prin- 
cfpatam  iu  bojus  mundi  homioes  usurparunL  Et  qu! 
ignorantes  animas  per  peccaia  sediicunt  adver^um 
mundi  recteres  lencbrarum  harum.  Fuisiii  enim  te- 
nehra^  nune  autem  tux  in  Domino^  contra  spiiitales 
hostes,  spiritualia  arma  sumenda  sunt,  ut  dissimili- 
tudo  natdne  armomm  fortitudine  protcgatur,  adver- 
ftom  qoos  nobis  est  colluctatio  in  coelcstibus,  id  cst, 
pi^  coelesthim  promissione  pncmtorum.  (£x  August.) 
Adhuc  proptcr  boc  quo:l  ail  in  coslestibus  :  Quia  vi- 


deUir  ambiguum,  dicendum  subaudiri  posse,  illud  ad  ^  catur. 


clus  cst,  id  est  Christo,  non  facilc  ad  faisiiatis  dog- 
niata  dediicetur. 

Jnduti  toricam  jusiitice.  (Ex  Primas.)  Sicut  lorica 
mullis  circuiis  intexitur,  sic  e(  juslilia  diversis  vir- 
tuium  conncaitur  specicbus  ,  in  uuitate  non  solum 
pcctoris  conscienlia,  sed  et  vcntris  cootinentia,  nec 
non  ad  femorum  usqne  pcrtingit  tibidinem  cocr- 
ccnJam. 

(Ex  Hieron.)  Qui  cnim  ciranndatur  multiplici  vc- 
stc  justitix,  iicc  ad  siniililudincni  ccrvi  in  jecur  acci* 
pilsngittam,  nec  in  desidcria  corrnit,  et  furores,  sed 
crit  mundo  corde  babcns  artiflccm  bujos  lorica: 
Deuin,  qui  unicuiquc  sanctorum  omnia  arma  fibri- 


omnta  nt  sit ,  noo  est  nobis  coUuctatio  advcrsus  po- 
testates  in  ccelestibus  et  rcctores  tenebranim  isla- 
rom  in  coelestibos,  et  spiritualia  ncquitix  in  coelcsti- 
Imis.  Sciamus  autem  quoi,  cxccpto  praiscnti  locn, 
nec  in  Yeteri  nec  in  Aiovo  Teetamcnto  mundi  reclo- 
res  nnqaam  legerimus,  quod  nomen  idcirco  Paulus 
apottolns  flnxit ,  quia  necesse  babcbat  ad  Ephcsios 
dispiiCans  de  rcbns  nobis  et  invisibilibus  ,  nova  no« 
mina  coaptare. 

Fropterea  a<dpite,  etc.  Simpliciter  Epbeslos  ad 
faCaras  tenlationes  et  persecutiones,  quas  cis  Paulu9 
apofttolus  posft  hanc  epistolam  prophetiae  ndebat  spi- 
ritn  profeBire  coarciatur  et  monet  ut  omnia  faciant, 
per  qnae  possint  in  fldc  stare  Evangelii,  nec  in  pcr- 


Et  catceati  pedcsy  ctc,  Diligcntitis  observatc  quod 
Tirtutcm  quamdam  anima:  nppcllavcrit  pedcs,  quibus 
ingredimur,  in  co  qui  dicit :  Ego  sum  via  {Joan,  xiv). 
Etdequibus  caiiimus :  Dirigc,  Domine,  pcdcs  noslros 
in  viam  pacis,  quos  oportct  calccarc  pracparaiiouc 
Evangelii  pacis.  Qui  igilur  habet  pacem,  calccatus 
est  Christi  Evangdio,  ct  idcirco  homo  pacis  factug 
est,  ct  ncc  bcllicum  aliqnid ,  ct  tumultoosum  agit, 
nec  cum  Iiis  qui  inprxparati  sunt,  condcmnabitur. 

Jn  omnibus  sumentes  scutum  fideiy.  in  quo  possitis 
omnia  tela,  ctc.  Quasi  diicrit  in  onini  opcre  porlate 
clypcuro  fidci,  ut  possitis  tccti  atque  monili  cxcipcre 
vciiicotes  sagittas,  ct  huc  atquc  iltuc  arte  cas  bcllica 
dedinarc.  Perspicua  autcm  sunt  jacula  mallgni,  qu;c 


secutione  corrucre.  Dicm  malum  praesens   antem  ^  volt  mittere  in  corJa  nosira  pcr  cogitationcs  pcssi- 


fempos  ostendit,  ^c  quo  snpra  dixerat :  Redimentei 
tempm^  quomam  dies  mali  sunt ,  proptcr  angtistiam 
et  TiUc  bujus  Ia1)ores,  quin  non  absquc  sudore  ei 
ccrtaniinc  perveniamtis  ad  palmam,  aut  ccrlc  con- 
mnraalionis  atque  judicii ,  dc  quo  Jocl :  Prope  est 
dies  teimbrarum  et  turbinis,  dies  nebuta:  et  caliginis^ 
H  rcL  {Joet,  u.)  Ut  igitur  possit  quis  in  hac  die  dia- 
bolo  resisicre ,  quia  ipse  cst  accnsator  fratrum  iio- 
stromm,  assumat  omnia  arnia  Dci ,  Iioc  cnim  sonat 
mnpoirXiie,  iion  ut  in  Latino  slinpliciter  arma  trans- 
lata  simt«  d  omnibus  lclis  armisqno  succinctns,  dc 
quibus  in  scquetitibus  explicatur :  Scial  tunc  sc  starc 
possCf  si  univcrsa  fucrit  opcratus ,  ut  plcnus  cunctis 


mas ,  de  quibus  uoum  jccit  in  cor  Judx ,  ut  tra- 
deret  satvalorem  (Joan.  xiii}.Ilaquc  vcl  principluni 
quidcni  habere  polcril  inimicus  vulncrandi ,  si  tc- 
iiucrimus  scutuin  Odci ,  in  quo  non  solom  tcnicn- 
tiuin  tcla  franguntur ,  scd  cliam  tclorum  ipse  ignis 
exstinguitur ;  ioOdcIitas  quoquC  iuiinica  cst  fidci»  ubi 
scutum  est  fldci,  nibil  valcbiL 

El  gateam  satutis  assumite.  Proptcr  lianc  galcam 
salutarcm  omncs  in  cnpitc  nostro  scnsus  intcgri 
pcrscvcrant.  Si  cnim  caput  viri  Chrislus  cst,  sequi* 
tur  omnis  nostcr  sensus  ,  mcns,  cogitatio  ,  scrmo, 
consilium,  si  tamcn  snpicntcs  fuerimus,  in  Chrislo 
siut.  Caput  etiam ,  quod  est  principalc  cordls,  in 


virtnlibus  stabilcm  flgat  gradum,  et  uon  movcatur  dc  ^ v  <iu<^  sensus  ouincs  locati  sunt,  salutis  galca  circum- 
acie.  — 


State  ergo  succincli  tumbos  vestros  in  veritate.  (Ex 
Primas.)  Perfecti  cslote  lumbos  mcntis  accincti^ 
hoc  cst,  in  omni  prxlio  viriliter  pra;parati ,  ct  ab 
omnilms  curis  sxculi  expediti. 

(Ex  Hieron,)  Quod  juxta  nicnibra  carnis  ct  cor- 
poris  omnia  menibra  aiiiinx  in  Scripturis  voccntur 
nolli  dubium  cst,  dc  quibus  unum  pulo  csse ,  iiunc 
membrum  lunibos,  quos  ut  accingamus  a  Vcritaic 
praecipitur :  Sint  tumbi  vestri  pracincti  et  tucernce 
ardenUi  (Luc.  xii),  boc  idcm  reor  el  illud  sigiiifl- 
care  ,  quod  Joanncs  zonani  pcUiccam  habebat  cir- 
eum  lonibos  suos,  ct  iion  erat  dc  iiniuundis,  qui  pro- 
pter  fluxum  scminis  extra  castra  projecti  (Lcvit. 


datum  non  quassabitur. 

El  gladinm  spiriius  ,  quod  est  terbum  Dei.  (Ex 
Primas.)  Ncmo  militum  audct  ad  bellum  sinc  giadio 
proflcisci ,  sc  coim  utcunque  tucri  potcst ,  scd  bo- 
stem  non  vaict  occidcre,  sicutnon  nunquamctiam  ab 
audaci  inimico  omnibus  armils  spolinlur,  pcriniitur» 
ita  sinc  Dci  vcrbo  justitia  om:iis  iiituta  cst.  Fidclis 
quasi  vir  bcllnlor  ct  forlis,  omncs  sectas  contrarias 
vcritati  concidct,  inlerflcict,  jugulabit.  Gladiuiii  spi- 
ritus,  id  cst,  vcrbumDei  manu  tcncus  salvator  ct  vc^ 
rilas  et  justilia  nominatur.  NuIIi  dubium  ,  qtiiii  ipse 
et  cingulum  sit  ct  lorica  ,  ct  pracparatio  Evangclii 
jiacis  ct  scutum  fldei  ct  g  dca  salularis  ot  gladium 
spiritus,  quod  cst  verbuin  Dei,  et  vivcns  seruMi^  ^v 


i^j  SMAKAGDl 

t*nicax,  de  it^o  Aposlolus  ait :  Yivut  csl  scrmo  Dei,  A 
et  efficax^  et  penctrabitior  omni  gtadio  ancipiti ,  per- 
tingens  usque  ad  dirisionem  anima^,  ac  spiritus ,  coni' 
pagimque  et  mcdultarum  et  discretor  cogitationum 
cordis,  et  iim  est  utla  creatura  invisibilis  in  conspe- 
ctu  ejuSt  omnia  autem  nuda  et  aperta  sunt  oculis 
ejus. 

EVANGEl.ll'U  JOANSIS,  CAP.  IV. 

«  Erat  quidam  rcgulus ,  cujus  (llius  iDfirroabatur 
«  Capbarnaum.  Hic  cum  audisscl,  quia  Jesus  advc- 
c  nirel  a  Judxa  in  Galibicara,  abiil  ad  eum,  cl  ro- 
«  ^abat  cum,  ul  descenderet  et  sanaret  niium  cjus. 
«  Incipiebat  enim  mori.  Dixit  ergo  Jesus  ad  eum : 
«  Nisi  signa  et  prodigia  videritis,  non  creditis.  Dicit 
«  ad  eum  regulus  :  Domine ,  descenJe  priusqunm 
«  moriatur  filius  meus.  Dixit  ci  Jcsus  :  Vade,  filius  q 
«  tuus  vivit.  CrediJil  homo  sermoni  qucm  dixit  ei 
«  Jesus  et  ibat.  Jam  autem  eo  dcscendente  soni 
«  occurrenint  ei ,  et  nuntiavenmt  dicentes  :  Quia 
«  liiius  ejus  vivcret.  Inlcrrogabal  ergo  horam  ab  cis, 
«  in  qua  mclius  habucrat.  Et  dixenint  ei  :  Quia  hcri 
<  hora  septima  reliquil  eum  febris.  Cognovit  crgo 
«  pater,  quia  iOa  hora  cssct,  io  qua  di&it  ci  Jcsus  : 
«  Filius  tuus  vivit,  etcredidit  ipse,  et  domus  cjns 
«  lota.  I 

Erat  quidani  re^utus ,  cujui  filius  infirmabatur 
Capliarnaum.  (Ex  Greg.)  Regulus  diminutivum  no- 
men  est  a  rege ,  et  ideo  rorsitan  regulus  dicitur  iste, 
qui  salutcm.poposcit  filio  suo,  quia  plenam  non  ha- 
buil  (idcm.  Capharnaum  autem  ager  vel  villa  pul- 
■chcrrima  interprctatur.  C 

Ilic  cum  aiuiisset ,  quia  Jesus  adveniret  a  Judcva 
in  Gatitceam^  abiit  ad  eum^  et  rqgabat  eum^  ut  de- 
uendcret  et  sanaret  .fitium  ^jus.  Incipebat  enim 
mori.  Dixit  ergo  Jesus  ad  eum:  Nisi  sijfna  et  prodi- 
gia  videritis,  non  creditis.  Quare  ergo  dicil :  Nisi 
signi  et  prodigia  videritis,  non  creditis,  cum  ille  ante 
civdil  quam  signum  videret.  Qui  cnim  salutemqux- 
rcbat  filio,  procul  dubio  credebat ,  sed  mementote 
quid  petit ,  et  apcrte  cognoscetis,  quia  in  Mg  dubi- 
tavit,  poposcit  namquc  ut  desccnderet  ct  sanarct 
fiiium  ejus.  Corporalcm  crgo  pncscntiam  Domiui 
qu^erebat,  qui  per  spirilum  nusquam  deeral,  minus 
in  illo  credidit,  quem  non  putnvit  possc  .sahitcm 
dare,  nisi  prxsens  essct  corporc.  Si  euim  pcrfecte 
credidisset,  procul  dubio  sciret,  quia  non  cssct  locus  D 
ubi  non  essct  Dcus.  Salutem  itaque  filio  petiit,  et 
tamen  in  fidc  dubilavit,  quia  eum  ad  qucm  venerai, 
et  potentem  ad  curandum  crcdidit,  et  tamcn  mo- 
riei.te  filio  esse  abscntem  putavit  Deum. 

Dicit  ad  eum  regutus:  Domine,  descende  priusquam 
moriatur  filius  meus,  etc.  Qoa  in  re  hoc  est  nohis  so- 
Icrler  intuendum  ,  quod  sicut  alio  evangelista  tc- 
stanie  didicimus ,  ccnturio  venit  ad  Deum,  dicens  : 
Domine,  puer  meus  jacet  paratyticus  in  domo,  et  mate 
torquetur.  Cui  a  Jesu  protinus  respondetur  :  Ego  ve- 
niam  et  curabo  eum.  Quid  est  quod  regulus  rogat, 
ut  ad  ejus  filium  veniat,  et  tamcn  corporalitcr  ire 
recusai  ?  Ad  servuro  vero  ceniurionis  non  invitatur, 


ABBATIS  ififi 

ct  tanicn  sc  corporalilcr  irc  poilicetur ;  rcguli  fiUo 
per  corporalcin  pro^scntiaro  non  dignatur  adesse, 
centurionis  vero  scrvo  non  dedignatur  occurrere : 
quid  cst  hoc,  nisi  quod  superbia  nosti^  reconditur, 
qui  in  haminibus  non  naturam ,  qiia  ad  imagiBem 
Dei  facti  sint,  sed  honorcs  et  divitias  veneramur. 
Rederoptor  vcro  nostcr,  ut  ostcndcret,  quia  quae  alta 
sunt  hominum,  sanctis  despicienda  sont,  ei  qiiae  de- 
specta  sunt  homiiiuro ,  despicieoda  non  sunt ,  ad  fi- 
lium  rcguli  ire  noluit,  ad  servum  autem  centurioDis 
ire  paratus  fuit. 

Credidit  homo  scrmonem,  quem  dixit  ei  Jesus^  ei 
ibat.  Incipiebat  enim  fidem  hat>cre  in  sermooe  Jesu, 
ct  qui  ex  parte  dubius  venit,  fidclis  recessit,  et  ideo 
sanitatem  filii  nieruit. 

Jam  autem  eo  descendenie,  servi  occurr^runl  ei^ 
dicentes :  Quia  filius  ejus  viveret^  ittlerrogabat  ergo 
horam  ab  eis,  in  qua  melius  habuerat,  et  dixerunt  ei : 
Quia  heri  hora  septima  reliquit  eum  febris.  Scpteaa- 
rius  numcrus  sanctificatus  est  in  donis  saneti  Spiri- 
tus,  in  quo  sanitas  omnibus  credcntibus  dalur, 
constat.  Quia  in  sancto  Spiritu ,  qni  est  donum  Del» 
remissio  est  omnium  peccatorum  credcotibut.  Se- 
pleoariusque  numerus  si  dividitur  in  tria  et  quatoor» 
sanctam  Trinitatem  significat.  In  Irinario  nuoiero» 
et  omnium  creaturarum  pcifectioneoi,  in  quatemario 
proptt^x  quatuor  elementa  plenaria ,  et  quatuor  pla- 
gas  mundi,  ci  quatuor  anni  tempora,  quae  omoia  ex 
ipso  et  per  ipsiun  et  in  ipso  creata  sunl ,  constaot 
et  gubcrnantur^  quoniam  in  ipso  vivimust  movemur 
et  sumus. 

Cognovitergo  pater^  guia  illa  hora  erai^  tn  qua 
dixit  ei :  Filius  tuus  vivitj  et  credidil  ipse,  et  damut 
ejus  tota.  Quia  nuntiatus  est  ci  ftlius  sanus,  ad  solum 
crgo  sermonem  crediJcrunt  plurcs  Samaritani,  a1 
illud  autem  miraculum,  sol  i  domus  illa  credidlt,  qu.x 
res  protcndit  in  muUitudincm  fidem  gentium »  et  in 
p:iucitate  fidei  Judxorum.  Gcntcs  vero  solo  sermone» 
id  cst ,  pnedicatione  apostolica  crediderunt ,  Jndan 
vcro  signn  vidcrunt  ipsuin  Dei  filium  facient^m ,  et 
lamcn  pauci  creJiderunt  cx  eis. 

IIEBDOMADA  XXIII  POST  PENTECOST. 

KPISTOLA  AD  miLIPPENSES,  CAP.  I. 

«  Confidimus  in  Domino  Jcsu ,  quia  qui  coepit  in 
«  vohis  opus  bonum ,  ipse  perficiel ,  usque  in  <jfietn 
«  Chrisli  Jcsu.  Sicut  est  mihi  ji!S'um  boc  scntire 
«  pro  omnibus  vobis,  eo  qiiod  habeam  vos  iii  corJo 
«  et  in  viiiculis  meis.  Ei  in  defensione  et  coofirma* 
«  tione  Evangclii,  socios  gaudii  mei  omnes  vos  cssc. 
«  Teslis  cnim  mihi  esl  Deus ,  quomodo  cnpiam  vos 
<  omnes  in  visccribus  Jcsti  Christi.  Et  hoc  oh>,  ui 
«  charitas  vcstra  ir.agis  ac  magis  abundet  in  scientiA 
«  et  in  omni  scnsu ,  ut  probetis  potlora ,  ct  siils 
«  sinccri,  et  siiie  oflcnsa  in  dicm  Christi,  replctt 
«  (riictu  justiti;c ,  pcr  Jcsum  Christum  in  gloriam  et 
i  laudem  Dei.  > 

Confidimus  in  Domtno  Jesu,  quia  qui  coepit  in  tobis 
opus bonum^ ipse  perficet.  Ac  si  dicerct :  Condicndo 


m 


COLLCCTIONES  IN  EPISTOLAS  ET  EVANGELIA. 


m 


impetrarc  cccplani  doctrinaui,  sive  graliam  scientiae  A 
brgiefido  coitsuniinari  in  vobis. 

Otqui  in  diem  Chri$li.  Id  est,  usque  in  diem,  quo 
de  eorpore  recedatis,  ex  qoo  jam  ad  Doniini  unus- 
qnisqne  reservetur  adventum  y  sive  usque  in  diem 
Christi»  id  est,  usque  in  diero  judicii. 

SkMl  m  mihi  justum  hoc  tentire  pro  omnibui  vo- 
M^  Ac  si  diieret :  Cbaritas  me  hstc  sentire  facit 
yr»  TobiSr  quod  perflcietis  opus  quod  eecpistis  usqiie 
in  diem  ,  sive  mortis ,  sive  |udieii  r  quia  cbaritas 
onnia  sperat. 

Eo  quod  habeam  vo$  in  corde  ei  in  vineulit  meie. 
Ac  si  diceret :  TanUim  vos  diligo,  ut  mihi  memoriani 
Teslri  nec  vis  tribulationis,  nec  soUicitudo  defensio- 
■is  auferat. 

Et  in  defensione  et  confirmatione  Evangelii,  Con-  B 
firmatio  Evangelii  est  cnnstans  toleraniia  praedi- 
canlis. 

Sociof  gaudii  mei  omne$  to$  e$$e.  Ac  si  dicerei : 
floc  scntio  de  vohis  el  cre<^o,  quia  sicut  me»  tribu- 
lalionis  socii  eslis,  ita  eritis  et  gaudii  sempiterni. 
Sifev  sicut  scio  \os  Cvangelio  creJidisse,  ut  etiam 
in  tribulalionibHS  roeit»,  et  ejus  defensione  roecum 
ptriter  gandeatis. 

fe$i%$  emm  miki  e$t  Deu$,  quomodo  eufnam  omne$ 
ros  in  fri$ceribu$  Je$u  Chri$ti,  Ac  si  diceret :  Ila  vos 
desidero,  tanquam  visccra  Christi,  sive  cupiam  vos 
^m  ioesse  visoeribu^. 

Ei  koe  orOf   ut  charita$  vettra  magk  ac  magi$ 


qui  debebat  ei  centum  denarios.  Et  (enens  suiTo- 
cabat  eum,  dicens  :  Redde  quod  debes?  Et  proci- 
dens  conservus  ejns,  rogalmt  eum,  dicens^:  Patien- 
tiam  habe  in  me,  et  omnia  reddara  tibh  llleaDteni 
noluit,  seil  abiit  ct  misit  eum  in  carcerem.,  doneo 
redderel  debituro.  Videntes  autem  eonservi  eju^. 
qua:  fiehant,  contrislati  sunt  valdc.  Et  venemnt  v.i 
narravenint  domino  suo  omnia  qu»  facta  fneraiu. 
Tunc  vocavit  illuro  dominus  suus,  et  ail  illi :  Serve 
neqoam,  omnedebitum  dimisi  tili,  quoniam  ro- 
gasti  ine.  Nonnc  ergo  oportuit  et  te  misereri  coii- 
servi  tui ,  sicut  et  ego  lui  misertus  sum?  Et  iraii:s 
dominus  ^os,  tradidit  eum  tortoribos,  qitoa.l- 
nsque  redderct  universum  debitum.  Sie  et  pter 
meus  ccelestis  faciet  vobis,  si  non  remiseritls  uniis- 
qulsque  fratri  suo  de  cordibus  vcstris.  i 
Simile  e$t  regnum  cmlorum  homini  regi,  qui  volvii 
rationem  ponere  cum  $ervi$  $ui$.  (Ex  August.)  Qno\ 
oblatos  est  debilor  domino  decem  miUium  ulento- 
mm ,  et  jussit  eum  venun;!ari  ,  et  uxorem  ejus  et 
fiiios  et  omnia  qux  habebat  el  reddi,  intelligendHi.i 
est  decem  praeceptorum  legis  eum  foisse  debiterem, 
el  pro  cnpiditate  atque  operibos  sois,  tanquam  mn 
rem  et  Olios  pcenas  solvere  debuisse,  quod  est  prc- 
tium  ejus.  Prelium  enim  venditi,  supplidum  damnaii 
iBtelligitur.  Quod  dixit :  Noluit  igno$cere  eon$erro 
ftio,  $ed  abiit  et  mi$it  eum  in  careerem,  etc,  inlelli- 
gendum :  Tenuit  contra  euro  honc  animum,  ot  scp- 
plicia  illi  vellet.  Conseni  antero ,  qui  narraverimi 


^^htmdet  ln  fdenlia  et  omni  $en$u,  NoUnduro  quia  _  domino,  qoas  fiebant,  pol^st  intelligi  Ecclesia,  qim; 


scienlilms  majorem  scientiam  adbtic  deprecctur,  ut 
fllBoeri  in  omnibus  esse  praevaleant ,  sive  in  scientia 
«i  senso,  id  est,  in  inteiiigentia  liticrae  et  spirituali 
aysterio. 

Ut  probeii$  poiiorff,  etc.  Sinceritas  ma*eria  cst, 
^iMS  naluraro  suam  scrvat,  et  nulia  extrinsecus  cor- 
nrptione  fucata,  ct  seraper  in  roelius  proflcit,  non  in 
pejiis.  Sive  sinceros,  id  est,  non  reddentes  malum 
pro  malo,  sive  oflensionem  per  malora  exempluin. 

Repleti  fructu  jtt$titia  per  ie$um^  ctc.  I J  est ,  ut 
non  solum  sinoeri  ab  omni  corruptione  sitis ,  sed 
diain  fructu  Justitt»  abundetis,  exemplo  Christi,  qul 
mn  solum  malitiam  non  liabet ,  sed  etiam  bonitate 
reclundat.  Quod  autem  dicit :  /n  gloriam  et  laudcm 


ct  illom  solrit,  et  illum  Itgat. 

{Ex  Hieron,)  Prxcepit  itaque  Petro  sub  comp.-)- 
ratione  regis  et  domini  et  servi ,  qni  debebat  decrm 
milliatalentorum,  a  domino  rogansveniam  impetrn- 
venit,  ut  ipse  qnoqne  dimiltat  conser^is  suis  minora 
peccnntibus.  Si  enim  ille  rex  et  dominus  servo*  d<>- 
bitori  decem  millia  talentoniro  tam  facile  dimlsit . 
quanto  magis  senri  conservis  suis  del)ent  roinora 
diinittere!  0"od  ut  manifestiiis  fiat»  dicamus  siil> 
cxetnplo.  Si  qui  nostpum  comroiserint  adultcrium , 
homicidiuni ,  sacrilegiuro ,  inajora  crimina ,  deccm 
millium  talentoruro,  rogantibus  diroitUnturois,ytPt 
ipsi  diinitUnt  minora  peccantibus.  Sin  autem  o!) 
facum  contumeliam  simus  implaeabiles ,  et  ppoptor 


Oei  t  ac  si  dical :  Ul  glorietur  ct  laiidetur  IVeus  in  .^  ainarins  verbum  perpetes  habeamus  diseordias,  non- 

^  _..  ..      •       ..    1**  «t         «1       •    ^^ 1  •_ i  i___ ._     f       f  •  •     I 


Mlibus  vcslris,  sivc  sit  gloria  in  opiTibus,  ct  iaus  iii 
seraionibus  vestiis. 

EVAKGELIUIi   HATTn.EI ,  C\P.  XVIII. 

c  Similc  est  rcgnom  coclorum  homini  regi,  qui 
«  Tolnit  ralioiiein  ponerc  cuni  scrvis  suis.  Et  cum 
«  ciepisset  rationem  ponere,  oblatus  est  ei  unus, 
«  qui  debcbat  decem  miiiia  UlenU.  Cum  autcm  non 
«  liabeict  unde  redderet,  jussit  eum  dominus  cjus 
€  venmidari  et  uxorem  et  filios  et  omnia  quse  ha!:c- 
«  bat  et  reddi.  Procidens  autem  servus  ille,  rogabat 
«  eum ,  dicens :  Patientiam  habe  in  me ,  ct  omnia 
«  reddam  tibi.  Misertus  antem  dominus  servi  illius, 
«  dimisit  cum,  ct  debituni  dimisii  ilii.  Egressus  au- 
«  lem  scrvus  ille  invcnit  unura  de  coiiscrvis  biiis. 


ne  nobis  videmur  recte  redigendi  in  carcercm,  et  sul> 
exemplo  operis  nostri  boc  agere,  ut  nugorum  nobiji 
delictorum  \enia  non  relaxetup? 

nEH  AUGVSTirCCJS. 

Interrogavit  Petrus  magislnim,  quoltes  ignosceret 
'fratri,  qui  in  illuin  peccasset,  et  qua»ivit  utrum 
sufllceret  usque  scpties.  Hespondit  ilK  Dominus : 
Non  $olum  $eptiu ,  $ed  u$que  $eptuagie$  $eptie$^, 
deinde  narraivit  similitudinem  valde  terribilera :  Qiiia 
simile  cst  regnum  ccelorum  homini  patrifaniilias  , 
qui  posuit  rationem  cum  servis  suis ,  in  quibtis  in- 
venit  debitorem  decero  millium  ulentorum.  OmiiM 
homo  et  debitor  cst,  et  debitorcm  babct.  Uebitor  est 
Dci,  ct  debitorem  habct  fratrein  suum.  QuU  e!bV^\\\v^% 


m 


S!ilARAGDi  ABliATlS 


500 


qifl  nm  $k  iWbilor  Dei  ?  uisi  in  qiio  nuHuiQ  |M)ssil  A  ei  numeraatur  gcneraliones  77 ;  a  Christo  Mqoe 

Adam  77;  ab  A^lara  uaquc  ad  Christum  77.  Si  er^o 
ii«tb  generaiio  {Miclejrmissa  est ,  nilla  oulpft  yraete- 
ritur,  ub\  non  dcbcat  ignosci.  Nam  idieo  ipie  77  ge- 
iierationes  enumeravii,  quem  nuneram  Domtms  in 
pecealorum  remissionem  comnendaTit ,  qiioniaai  9 
bapUsmo  ceepit  numerare ,  ubi  omnia  peccaia  sol- 
vuntur,  deinde  paulo  diiigentius  interroga  ipsiiie 
nomeri  secretum»  IflNebrasque  eius  Inquiffi ,  pidaar 
diligeniius,  ut  aperialur  tibi  justiiia  quse  jege  con- 
stat.  Lex  in  dccem  prsecepiis  commeBdaiury  idea 
iUe  deluior  docem  taieniorum  ,  ipse  est  ille  fneaio* 
rairilis  deealogus  scriptus  digiia  Dei^  qni  ira^iuis 
{Mipttlo  per  Moseii  l»mulum  DeL  Dehliorergo  iUe 
decem  talentorum  omnia  peccata  signiAcai«  pnpler 

Suflicit  osque  soiplieB  ?  Non  suttlcii ,  aii  Doninus  :  B  numeram  legis.  fiebebat  ei  iUe  decem  lieaariea,  non 


liri  poccaium.  Quis  est  auiem  qui  moa  habcat 
debitorcm  iratreai  suum,  oisi  in  qoem  aemo  peoca- 
vii?  Debltor  osiergo  omnis  bonio  babens  debiiorem, 
et  Dcus  ju6i«s  consiitiiit  regulam  ia  debftore  lue, 
qood  facii  ei  ipse  eum  soo^  Duo  ergo  snni  opera 
miaerieordiaev  quae  nos  Uberani^  quae  breviter  ipse 
Dianiaus  posuiifuodam  loco  in  Evangelio  :  DimiuUe 
M  imHUiMf  9abi$:  daU  et  dabitur  wbn.  DimiUile 
ei  dimiiieiiir  vobis^  a4  ignoseendum  periinet  Dale 
ei  dabiiur  vobis ,  ad  praeslaodura  benefieium  ,  ^ei 
eleemes^am  pertinei.  Ignosci  vobis  \aUis ,  igno- 
scitc;  reraittiie  ei  remliieuir  vobis ;  aeeipere  vultis, 
daie»  ei  dabitur  vcribi».  Sed  hoe  polest  movere,  quod 
ei  Peiram  iWBtt :  Quoties  debeo,  inqiiii,  igneacere? 


abhorrei  ab  eodem  mimere.  Nam  ei  cenlies  oennini 
decem  miiiia,  et  decies  deni  centum,  et  ille  4eow 
taleniorum,  et  ilie  de^s  decem.  (^egiiimo  ergo  nu- 
mero  non  recessiun  esi ,  in  quo  iiiroque  InveiiiQi 
niraqiie  peccata ,  uierque  debitor,  et  uterque  ywa^ 
deplorator  et  impetrator,  sed  ille  serviMs  «site^  eer- 
vus  ingraius,  iniquus  noluii  repcndere  quod  accepti, 
noluit  prxstare  quod  illi  indigno  ^neatiim  Aiii. 
Videte  ergo,  fFatres,  quisiiuis  incipii  a  hapiismo,iiber 
esAK»  remissa  sunt  iili  dfscem  taienk>ri|Hi^  ow  esiierii 
eyt  iiivenerit  eonservum  suum  debilorem ,  oteervei 
ergo  ipsuin  peccatum,  quod  quia  beoe  puto  significei 
iHMuenis  «Hdenarius.  Lex  eniiM  d^nariw,  fiepiMim 
undenarius.  Lex  per  decem,  peccaim  pe^ 


neo  dico  septies,  sed  usque  sepiuagies  septies.  Jara 
tu  oivmera  quoties  in  te  peccaverit  fraier  iom ;  si 
peuieris  v enire  us^  ad  vigcsimam  et  sepuiagesi- 
mamoeiavam  ciilpam,nf  iranseas  i90.  Tunc  molire 
Tindieiain.  Itaike  vcram  esi ,  quod  dicil,  ei  vere  ita 
se  Met  9  ut  61  peecaverit  490  ignoscas,  Si  auIw 
peecavtf  it  560,  jam  liceat  iibi  non  igooscere.  Audeo 
dicere :  £i  si  idO  peccaverit ,  ignosce ;  et  ai  ecniies 
peoeaverit,  ignosce.  Ei  qui4  dieam  ieUes,  et  iotles, 
omiNiio  quoties  jpeecaverit  ignosce.  Non  enim  sine 
causa  Dominus  iOO  <lixit  •  cum  omnino  nuUa  cnipn 
siit  ^am  noo  doi>eamus  ignoscere.  Ecca  iUe  i^ 
servHS,  eu}iis  debiU  ieventuo  est  debitor  ?  decem  ia- 

lenioram4ebebaijyulo,  ^a  decem  laleDtorum^  ut     

parom  sit ,  dcccm  peccaioruffi  sunt.  Nolo  eaiin  di^  ^  Quare  peccatum  per  undecim  ?  Quia  ilnmsgrjessip 

c«re  unum  talcninm ,  quod  peccata  concludat.  Ser- 

vus  auiem  iHe  quaiitum  debebat  ?  centum  denarios 

dehebai.  lam  filus  esi  quam  490,  et  iamen  iratus  est 

Do«ifius«  quia  ei  aen  dimisii.  Non  soluro  enim  cen- 

iiim  pkis  sunt  quam  490,  sed  centum  dcnarii  forte 

iOOO  ass»  aunt.  ^ed  quid  ad  dccem  talenlorara  ? 

At  per  lioc  omnes  euipas«  qiue  in  nos  commFttuntur 

parati  simus  ignoscerc,  si  nolus  desideramus  ignoscS. 

Qnotidie  nos  prosternimur  et  dicimus :  Dimitie  no" 

I  is  debita  nosira,  siciii.et  noe  dimittimus  dobiioribus 

noatris.  Quae  debiia  ?  omaia ,  an  aiiquam  pariem  ? 

rcapQadebimiis  omnia.  Sic  ergo  ei  ta  debiiori  luo. 

liafic  ergo  regulftni  foois,  liac  eondiiione  loqueris, 

lioc  pacto  et  placito  eum  Deo  oliligaris.  Quid  ergo  ^  ut  toties  peccanti  fratri  dimittere,  et  in  <iie  qopiie^ 

sibi  vult  190.  Audite,  fralres,  inagnom  mysieruim ,      ille  peccare  posset. 

mirabile  sacrainentum.  Maithaeus  coepit  ab  Abraham, 

ei  pervenit  usquc  ad  Joseph  descendendo.   Lucas 

autcm  ascendendo  co^it  numerare,  cur  ille  descen- 

ileodOviUe  aseeiidoiido?liattha»s  gencralionemChri- 

■ti  oummendabat,  qua  descendit  ad  nos,  ideo  quando 

naliis  eal  fihrisliM,  coepii  niimerare  deseeiulens. 

Liicas  auiem ,  quia  iunc  ccepit  niunerare ,  quando 

baptizatus  esiChrisius.  Ubi  esi  iniiium  asoensionis, 

asoendendo  fiiuiierare  ecepii.    Numerando  auiem 

eomplevit  gcneraiiones  77  a  quo  numerabat,  iBteii- 

^ie  hodie  a  quo  C!U)rtus  est  numcrare ,  usque  ad 

ipsiun  Adam ,  qni  primns  peccavit ,  el  nos  cura  pec- 

rtf // ^/^a/ione  generavit,  per^enit  usqiie  ad  Adara, 


denarii  est«  ui  vcyaias  ed  undenariiim.  In  lege 
modus  fi&iis  est^  transgcessus  e^,  peccasli.  lam 
transgrederis  denariura,  ad  undeuarium  venis.  Idep 
magmim  mysterium,  quando  jossum  est  tabernacu- 
lura  labricari ,  mulla  ibi  numerosa  ^cla  suni  in 
magoo  sacramenio,  inier  caeiera«  vel  eiL  ciiicinalnssfi 
snni  licri,  non  decem  sed  undeoisn,  qoia  per  diicioni 
ostendilur  confessio  peocatornm.  (Ei^  Uiermu)  Pro* 
TocafiBS  apostoips  Pelras  inierrQgai  quoiies  firatri 
io  sc  peccanti  dimtttere  debeai ,  ei  cum  ioterroga- 
tione  profert  sententiam  :  Uiqne  septie$  f  cui  r^spoik- 
dii  Dommus :  Noh  u$ifue  eeptiet «  led  usqu4  Mefdma'' 
^  teptie$y  id  est,  quadringeniis  nonaginu  vicihoib 


{Ex  August,)  Quod  antera  araplius  qnaeri»»  vis 
nosse  oimiiapeccala  coniineri  nnmero  i8io77?omnis 
ergo  paocala  di&it,  quando  77  dixit :  quia  ilhid  ii 
dust  septies  fiuiti,  id  esi,  ubi  significaUir  peocninm 
iluae  sepiies  riuni  77.  Omuia  ergo  peecata  dtaitii 
voluit,  qui  ea  scptuagesimo  seplimo  Aomero  pEassi»- 
gnavit.  Nemo  contra  se  teneai  non  igiiQeeendo,  ne 
eouira  iibim  iciteatur,  quando  orai ,  dicii  eiiim  ilU: 
Deus  :  DimUite  et  dimktelur  tM$.  Sed  ego  prior 
4imisi ,  dinutte,  et  tu  vd  posiea,  nam  si  non  dimU' 
aeris  revoc;ibo  te,  et  quidquid  iibi  dimisenaflB  nepti- 
cabo  iibi.  Nou  cnim  jnentiiur  Yerilas,  non  enini  tkV- 
lit,  aut  faliitur  Christus,  qui  sumecii,  ei  aii ;  Sic  el 


501  COLLECTlOiNCS  LN  EPiSTOLAS  ET  CVANGELIA.  h^ 

wobU  fuciet  PaUr  vcUer,  qui  ett  in  ccelis.  Invcnisti  A  «  sinc,  confignralum  corpori  clarilalis  su;n,  sccun- 


l^lrcm,  iuiuire  Patrcm.  Si  eulm  imiiari  non  vis, 
«iliH^edaberb :  Faciet  ergo  isiUi  Yobis,  ait ,  Pater 
vesler  C4£leslis,  si  non  remiseriiis  uoasquisque  Cratri 
suQ  de  iconjlibus  yestris.  Ne  dicas  in  iingua  :  Ignosco, 
el  corde  difleras  siipplicium  mioandovindiclam,  novit 
Deus,  ubi  dic^s,  voccm  Uiam,  liomo,  audit,  cons^:icn- 
liam  4uam  Deus  inspiciL  Si  dlccs :  Dimitto,  diniitle. 
MeMus  clamas  ore,  ei  dimittes  in  corde,  quam  blan- 
diarii  ore  crudeiis  corde.  Jam  ergo  observant  pueri 
iodisciplinati^  ei  discij[>liiia  est  pueris  danda,  et  no- 
Ittni  vapulare ,  q^ii  sic  perscribuni  nobis ,  quando 
TobuBus  dare  disc^liaam  ,  peccavi ,  ignoscc  milu  , 
tgnovi :  £i  itemm  peccat,  ignosce,  igiiovi :  Peccai 
leriioy  igiHMice,  ecce  teriio,  ignovi ,  jam  quarlo,  va^ 


<  dum  opcraiionem  virtuiis  sux ,  qua  eliam  pobbit 
i  subjicere  sibi  omnia.  > 

Imitatores  mei  estote.  Id  est,  mc  scqiiimini,  mo 
iideULer  imliamini,  non  falsos  apostolos. 

Et  okservale  eos  qui  ita  ambulaut.  (Ex  Augusi.) 
Duplicitcr  dicitur  obscrvarc,  vei  ad  imiiandum^  ut 
bic,  vei  ad  cavendum,  sicul  ad  Romanos  aii :  Ob- 
urvate  eos  qui  dissensiQnes  et  offendiqfi^  fad^nt 
(Rom.  xvi). 

Sicut  haJbetis  formam  nostram.  U  es^  Ibnua^i 
docirinae  iioslro^. 

Multi  enim  ambulant ,  quos  s<ep$  4icebam  vobis, 
De  ipsis  dicit  qui  spem  passioaisGhrisii,  per  qucm 
peccata  dimissa  sant,  au£erenies,  la  legis  cuiremo- 


iwlet :  et  iile  igoosce,  igoovi^  et  quario  igoovi,  et  B  piis  colioc^dxfinU  Potesi  et  de  Joviniauisiis  interpre- 


qulpto  igpowi,  et  seiLio  ignovi  et  sepiimo,  jam  vapu- 

lel.  Et  iVe  num  septuagies  sejuies  faligalur  ac  per- 

jiCfjpMooe   severitas   discipiiosc  dormii,   r€|>res^ 

«(psqipJIJipii  ^vM  ifopunii^  neq^kia.  Quid  ergo  /aciep- 

Ailli  i^At  ?  Clori*ipiamu9  veiiL^,  ot  si  opus  est  et  ver- 

|ierjUllMP«,  dilectiooe  faoc  fnciamu».  DimUianms  cuipaj^i, 

a  cor4e  alMgamus  quod  nocet  a  Xraire.  Idco  eoira 

j{^Ofl|ipu0  «Mbdi^it :  De  cordibus  vestris ,  ut  si  pcr 

.db^rimi^  ^tqponiiiir  discipr^na  de  corde ,  lcnil^s 

non  recedat.  Sic  ergo  isia  ooycrimus,  Iratres  mei  • 

«1  fratres  nostros ,  qui  peccavcrini ,  omnimodo  diii- 

gamos  de  corde  nosiro,  chariiatem  in  eos  non  dimit- 

iMmia%9  et  disciplinam,  cum  opus  est,  debcmus,  ne 

j^  «oluiionem  discipjlinx,  vel  crescai  nequiUa  ,  et 

ioQtpia^iMis  propier  boc  Deo  accosari,  quia  rccitatmn 

mH  Bobis:  Peceamem  cora^u  omnibus  argue^  tu  cwteri 

Umsorem  kabeant  (/  7*4«.  y).  Gerle  «olus  cum  solo 

Tenuii  est,  distingue  teng^ra,  ^  solvis  quaestioncm, 

rmrum  est,  si  peccaiuio  io  sccreto  eS|t,  in  secreio  cor- 

ripe,  si  {«ccatum  pubUcum  esi,  ei  apcFium  publice 

4»rripe,  «t  iile  emendeiur»  et  csBieri  iimeani. 

Si£  £t  PttUr  nxeus,  etc  Formidolosa  scnteniia ,  si 
InxUjRQStramnientem  sententia  Dei  fleciiiur  atque 
muftor,  «  parva  fraXribi]»  non  dimiitimus,  magua 
tiobis  a  Deo  non  dimitieiUur.  Ci  quia  poiest  unus- 
tyiUqiie  iiqefe :  IlUtui  babeo  conira  eivn,  ipse  novit, 
iialiel  Dtoum  ^udiceaci »  non  znihi  cura  est ,  quid  velit 
iigere,  ego  igoovi  ei,  cooOrvie^  sententiam  suam,  et 
.iO|»nem  simuialiojnem  ficias  pacis  everik  dicens  :  Si 
rmiseritis  lUHusquisqHe  fratri  suo  de  lordibus 


D 


HEBDOMADA  XXIV  P03T  PENTECOST. 

j^lST.  ^EATI   PAULI  APOSTOLI   AD  PBIMP*»  CAP.  III. 

f  fn^Uailoces  mei  esioie,  et  observale  eos  qui  ita 
im  1199^^  9  siciit  bidHilis  fivmam  nostram.  Mulli 
•  «99119  .^bMlaDt  quos  sxpe  dicebam  vobis ,  nunc 
m  mtfsm  et  ftos  dico,  inimicos  crucis  Cbrisli ,  quo- 
m  rum  M^  ipteriius ,  quorum  Deus  venter  est ,  ei 
->  glf^  in  confusioue  ipsorum  qui  ierrena  sapiunt. 
m  Nofttra  ^nte.m  conversatio  in  ccelis  csi.  Unde  ciiam 
.«  siJiriiiorem  exspeciamus,  Dominum  nostrum  Jcsum 
^  Cbfistum,  qui  refocmabii  corpus  httmiliiatis  no- 


lari,  qui  jcjoniorom  afflictiones  et  omnes  coiporis 
cruciatus  in  luxunam  et  epuias  convortenint. 

Nnnc  mtem  et  flens  dico,  inimicos  crucis  Ckrisii, 
Not^iudAUii»  quo  afieeiu  omnjnun  fialutem  Qpcavc< 
rii,  qui  etiain  iqimicos  erucis  Cbristi  delb^at,  ultro 
in  ii^tcrUum  properanies. 

Quorum  finis  interitus^  elc  Qui  enim  in  came  se- 
IMinani,  ioquit  Aposiolus,  de  came  et  meteut  cor- 
^ni^onem,  qui  enim  se  in  hoc  puiant  Deo  scrvire , 
«i  eooiedaot  et  voiuptates  ventris  ei  desideria  coni> 
pleaniur  carais,  eomm  Deus  diciiur  veiiier,  non  au- 
4ienles  Proiphciam  diceoiem  :  Cum  mancbicaveritis 
et  biberitis,  nonne  vobismetipsiis  mafiducatis  et  bibi- 
iis  vobismctipsis  ?jGioria,  dicit,  circumcisionis,  in  coii- 
fusione,  id  est  in  pudendis  verecuodi  ineml>ri ;  qui 
terrena  sapiunt,  dicit,  id  est,  qui  caroefn  legcm  ob- 
servant. 

Nostra  autem  conversatio  in  codi$  est,  lioc  nou 
potesi  dicere  terrenis  viciis  mancipatus. 

Unde  etiam  salvatorem  exspectamus,  eU.  Acsi  di- 
cerct :  Caput  nosirum  in  O£\o  est,  ubi  ct  nos  jnm 
per  desiderium  conversamur,  et  quia  co^lcsiis  csi 
iile,  quia  caput  est  noslxum,  de  cceio  exspeqUMuus 
eum  venturum. 

Qiit  reformabtt  corpus  humilitatis  noslra^^  confyu- 
ratum  corpori^  etc.  lioc  quidemmonsiraviijn  morte, 
cum  viiio  ei  bibentibus  et  unum  ex  oioriuis  s|ii  co^- 
poris  configuravii  exempium  resurrectioois  OKiei^- 
deus  in  mortuis  ei  vivis. 

Secundum  operationes  virtutis  <ica?,  ctc.  Ac  si  di- 
ceret :  non  solum  confirmavit  nos  cxemplo  resur- 
reciionis,  sed  etiam  corpori  suo  omnia  fecit  esse 
subjccta,  et  secundum  hanc  poieniiam  qua  sibi  cun- 
cta  subjecit.  Intclligimus  eum  omiiia  posse  et  iilium 
Qmnipolentis  esse. 

Itaqtte  fratres  mei  cbarissimi,  Ac  si  dicerei :  Quia 
perfecti  esiis  in  fide,  pcrfecii  estis  in  conversaiionc, 
in  sola  Chrisii  iide  spem  ponenics,  ei  in  conversa- 
tione  ccelesti  conversantes,  quia  de  vobis  in  pncscnii 
tempore  l;£iiilcor,  ct  in  futuro  coronal>or. 

Evodiam  rogo  et  Syntyehen  deprecor  idipsum  sa^ 
pere  in  Domino.  Id  cst,  uuum  ct  idipsom  scniirc  dc 
lide,  ct  xqualitcr  credere  in  Domiiio. 


to:^  SMAUAGW 

Etiam  ro:JG,  lit  te  Cermane  compar,   Quod  divil :  A 
Germane,-  (m^priuin  posuit  nomcn.  Getmaniis  enlm 
Tocabatar.  QuoJ  vcro  dixit  compar,  intdltgiUir  ofn- 
di  vcl  fidci. 

Adjuva  iltat  quoi  meciim  laboraretunt  inEvangelh, 
II»  roulieres  religiosx  et  sciefiites  erant,  qnas  Apo- 
stolus  ut  adjuvet  eas  Gcrmannm  admonct.  Quod  di- 
cit :  MeduM  laboraveruM,  suDanditur  tn  verbo  ftJci 
pHBdicando.  Docebant  enim  in  suo  scxu  pcr  domos, 
in  ecclcsiis  autem  reiicebant.  Ab  ipso  eiihn  Paulo 
pnedicandi  officiam  mulieribus  in  Ecclesia  tallitur , 
ubi  ait :  Mulieres  in  Ecclesia  taceant. 

Cum  ClemeHte  et  Cceteris  adjutoribus  msisM  Glc- 
mcns  philosophus  et  magnse  doctrinse  vir  erat,  qui 
postea  Romame  praesul  Ecelesiap  fuH. 

Quorum  nomina  sttnt  in  libro  vitw.  Id  est,  in  me-  B 
inoria  artema.  I>e  hoe  enim  iii  Hbn»  Psalmlsta  Do- 
iniiio  ait  :  Imperfectum  meum  viderurtt  oculi  Ittt,  et 
in  libro  tno  amnes  scribentur  (Psal,  csxxviii).  Et  apo- 
stolis  Dominus  ait  :  Gaudetef  quia  nomina  vestra 
scripta  sunt  in  corIo  (  Luc,  x  )•  Et  e  contrario  de 
rcprobis  David  ait :  Deleantur  de  libro  viven:i%m, 
et  cum  justis  non  scribantur, 

Gaudete  in  Domino  semper,  iterum  dico  gaudete, 
Ac  si  diceret :  Gaudcle  in  Domino,  qui  in  sseculari  gau- 
dfo  nm  gaudctis.  Beati  enim  qui  lugent,  quoniam 
ipsi  consolabnntur,  Quod  repetit  iterom  :  Dico  gau- 
deie,  vel  ut  magis  ac  magis  gandium  confirmelur , 
velpro  gaudio  corports  et  animae  in  prosperis  et  ad- 
versis,  ut  conforlentur  in  Domino. 

3lodestia  vestra  nota  sit  omnibus  hominibus,  Ju-  C 
daiis  scilicet  el  gentibus,  omnibusque  qui  vos  per- 
seqiiuntur,  nota  sit  modestia  vestra.  MoJcstia  enim 
fnansaetudo  vel  pudor,  sive  probiias  intelligitur. 
Scriplum  est  cnim  :  Videant  opera  vestra  bona^  et 
glotificertt  patrem  vestrum,  qui  est  in  cwlis  (Matth,  v). 

Dominus  pfope  est,  nihil  solticiti  sitis,  Ac  si  dice- 
ret :  Quia  Doniinus  prope  cst  his,  qui  tribulalo  suiit 
corde^  ideo  de  ingruentibus  malis  nibil  sollicili  si- 
tis,  cuin  defensorero  vobis  Deiim  esse  noveritis. 
Potest  ei  slc  intelligi,  Jiixta  Evangelhim.  Nolile 
cogitare  quid  raanducetis,  aut  quid  induamini,  scit 
quod  opus  cst  vobis,  ct  antequam  pekitis  agnoscit 
{Matth,  VI). 

Sed  in  omni  oratione.  Id  est,  non  com  murmura- 
tione,  alque  Iristitia,  ne  forle  tribulationibns  amicli, 
in  aliifuo  murmnreiis,  et  vestra  oralio  fiat  indigna 
auribus  Dei,  obseCro  ut  omnia  cum  oratione  apud 
vos  pacifice  fiant. 

Et  obsecratione  cum  gratiatum  actione,  Oratio  di- 
cilur,  qua»  pro  peccalis  pnrlcritis  fit,  obsecratio  vero 
pro  virtutibus  adipiscendls,  gratiamm  actio  pro  be- 
iieficiis  Del. 

Petittones  vestrce  innotescant  apnd  Deum,  Non  sic 
accipicndum  est,  taminam  Deo  innotescant,  qui  eas 
et  antequam  essent  nover.it.  Sed  nobis  innotescant 
aptid  Deum,  per  tolerantiam,  non  apud  homines 
^er  jaclantiam.  Aut  forte  innotescant,  cliam  apud 
Mngdost  qui  srtiii  apud  Deum,  ul  quodanimodo  eas 


ABBATfS  fS»k 

oflcranl  Deo,  ct  de  his  consulant,  et  quod  co  jobeific 
Implcndum  esse  cognoverint ,  sicot  oporiere  eogiio« 
veriiit,  hoc  nobis  vel  evldenter  vel  latenter  appor- 
(ent.  Dixit  cmm  Angelus  honiinl :  Cum  oraretift,  ego 
obtuli  oratioviem  vestrarm  }n  eonspeciii  clarHatis 
Dei. 

Et  pat  Dei,  quof  exsnpefat  atnnem  sensnm^  etc. 
Quem,  nisi  nosirum,  aut  forldsse  etiam  sancloraiu 
angelomm ;  non  eniiii  et  Dei  f  si  ergo  sancti  et  Bel 
pace  victun  sunt,  profccto  in  ea  pace  victmi  snnt , 
qune  superat  omnem  senstmi,  quoniam  nostram  qt!i- 
dem  s  perat,  non  est  dubium.  Si  autero  sapenit  et 
angelomm,  iit  nec  ipsos  excepisse  videatur,  qoi  alt: 
Omncni  intcllectum,  secundanti  boc  d^cttfm  esse  de- 
bcmus  accipere,  quia  pacem  Dei,  qosi  Deot  ipse  pa- 
catus  est,  sicut  Deus  novit,  non  eam  nos  sic  posti- 
mns  nosse,  nec  ulli  Angell.  Superant  itaqae  omaeni 
Beiisnm  non  dublam,  quod  prxter  suum,  sed  qiria 
et  nos  pro  modo  nostro  pacis  ejus  participes  fiifcti « 
summam  in  nobis  atqae  inter  nos,  et  cum  ipso  pa- 
cem,  qnantum  nostram  sommum  estolituiebimiiftisto 
modo,  pro  suo  modo  sciunt  eam  sancti  angeli,  ho- 
mines  auteni  nunc  longe  infra,  quantamlibet  pn>- 
venlu  mcntis  exceilant.  Gonsideranduai  est  enin, 
quantus  vir  dicebat :  Ex  parte  scimus,  et  ex  pane 
prophetamusy  donec  vemat  quod  perfectum  esl. 

EVAlfGELIUII  MATTILEI,  CAP.   IXII. 

<  Abeuntes  Pharisxi,  consilinm  inierant  ut  eape- 
rent  enm  in  sermone.  Et  mittunt  ei  disetpitlM 
suos  cum  Herodianis,  dicentes :  Magister,  sdnit 
quia  verax  es,  et  viam  Dci  in  veritate  doces,  et  um 
est  tibi  cara  de  aliqoo.  Non  enim  respicis  perso- 
nam  hominam.  Dic  ergo  nobis^:  Quid  Ubi  videtar. 
Licetcensum  dari  Gxsari,  aut  non?Gognita  an- 
tem  Jesus  nequitia  comm,  ait :  Quid  me  tentatls, 
hypocritae  ?  Ostendite  mibi  numi  ma  censoft.  At 
illi  obtulerant  ei  denarium.  Et  ait  illis  Jesus  :  Cu- 
jus  cstimago  hncc,  et  superscriptio?  Dicant  ei : 
Gnesaris.  Tunc  ait  illis :  Reddite  ergo  qo«  sovt 
Gnesaris  Gxsari,  et  qus  sunt  Dei  Deo.  > 
Abeuntes  Phariscei  consilium  inieruiU^  «1  empmuC 
eum  in  sermone,  etc.  (Ex  Hieron.)  Nuper  tnbCcMre 
Augusto  Judxa  suhjccta  Romanis,  qaando  iototoorbe 
est  celcbrata  descriptio,  stipendiaria  facta  faerat,  et 
cratinpopulomagna  scditio,  dicentibusaliis :  proaecD- 
ritate  et  quiete,  quaRomani  pro  omnibusmilitareat, 
debere  tributa  persolvi*  Pharisseis  vero,  qai  sibi  ad* 
plaudebant  in  justitia,  e  coutrario  nitentitHis,  ikmi 
dcbcre  populum  Dei,  qui  decimas  solveret,  et  pri' 
mitiva  daret,  et  csetcra  qux  In  lege  scripta  sont « 
humanis  legibus  snbjacere.  Ga^r  Angastm  Vktm^ 
dem  filium  Antipatris  alienlgenam  et  proseHloai 
Rcgcm  Judxis  constituerat ,  qui  tribaf is  praeeaaet  * 
et  Romano  parerot  Unperio.  Mittnnt  igitor  Phariaci 
discipulos  suos  cum  Herodianis,  id  est ,  militibss 
Hcrodis,  seu  quos  illudcntes  Pharisaei,  quia  Roaiaiiitf 
tributa  solvcbant,  Herodianos  vocabant,  et  imm  di* 
vino  cultTii  dcditos.  Qui'lnm  Latinonun  ridicule  Hc^ 


50S  COLLECTIONES  LN  EPISTOLAS  ET  EVANGELIA.  tm 

rodianOs  putant,  qui  llerodetn  Cbristum  esse  creJc-  A  <  orani  sapicnlia  et  intellectu  spiiilali,  ut  anibulHia 
renl,  (piod  nusquam  omnino  legimus. 

Magitter,  tdmns  quia  verax  et  ct  viam  Dei  in  r^ 
fltate  doeety  et  non  ett  tibi  cnra  de  aliquo,  nonenim 
retfncit  pertonam  hominum,  Dic  ergo  nobit :  quid  tibi 


tidetur^  licet  centum  dari  Ctetari^  an  non  ?  Blanda  et 
fraudolenia  interrogatio,  illuc  provocat  responden- 
lem,  ul  magis  Deum  quam  Cxsarcm  timeat,  et  di- 
ealDondebere  tributa  solvi,  ut  stalim  audientcs 
Ilerodiani,  seditionis  auctorem  contra  Romanosprin- 
cipes  teneant. 

Cognita  autem  Jetut  nequitia  eorum^  ait :  Quid  me 
ttniatitf  hypocrit(e  ?  Prima  virtus  est  respondentis, 
inlerroganiium  menlcm  cognoscere,  et  non  discipu- 
los,  aed  lentatores  vocare.  Ilypocritaergoappellatur, 


c  dignc  Dco  per  omnia  placentes,  in  omni  opera 
I  bono  fnictlQcantes,  ct  cre.scenles  in  scientia  Dei« 
c  in  omni  virlute  conforiati,  sccundum  potentiam 
c  claritalis  cjus,  in  omiii  patientia  el  longanimitate 
f  cum  gaudio.  > 

Non  cestamus  pro  vobis  orantct  et  pottulante^.  Id 
cst,  ex  quo  audivimus  dilcctionein  veslram  et  cba- 
ritalem,  et  fiiem  qtiam  babetis  in  Deum,  non  ces- 
samus  orare,  ut  implcamiui  virtutibus  spiri'alibus, 
de  quibus  ct  sequilur  : 

Ut  impleamini  agnitione  voluntatit  ejut  in  omni 
tapientia  et  intetleciu  tpirituali,  Sapicntia  cl  iiilelle- 
ctu  impletur,  qui  non  solum  bisloricam,  sed  et  spiri- 
liialcm  intelligcntiam  cognosciu 


qnl  aliud  est,  et  aliud  simulat,  id  est,  aliud  opere  B      i^t  ambulelit  dignij  Deo  per  omnia  placentet,  Uli 


agit,  aliod  voce  praetendil. 

Otiendite  mihi  numitma  centut,  at  iUi  obtulerunt 
et  denarium,  Sapientia  scmper  sapienler  agil,  ut  suis 
potlssimom  lentatorcs  sermonibus  confutenlur  : 
Oslendite  mihi,  inquit,  denarium,  denarius  quippe 
esl  genus  nummi,  quod  pro  dccem  nummis  impula- 
bslar,  ct  babebat  imaginem  Caesaris. 

Et  ttit  iiiit  Jetut :  Cujut  ett  imago  hatc  et  tuper^ 
tcriptio  f  Qui  putantinlerrogalionem  salvatoris  igno- 
rantiam  esse,  ct  non  dispensationem,  discant  ex 
pnesenli  loco,  quod  uiique  potuerit  scire  Jesus  co- 
jus  imago  cssct  in  nummo,  scd  interrogat  ut  ad 
sermonem  eonim  compelcnter  rcspondeat. 

Dicunt  ei  Ca*tarit.  Tunc  ait  illit :  Reddite  qua  tuni  ,       . 

Ortarit  Ccetari^  et  quas  tunt  Dei  Deo.  Cscsarcm  non  cseroelur. 
putcmos  Augustum,  scd  Tyberium  significari  privi- 
gnum  €Jus,  qui  in  locum  successcrat  ipsius,  siib  qno 
et  passus  est  Dominus.  Omnes  aulem  Reges  Romani 
a  primo  C.  C;csare,  qui  Impcrium  arripuerat,  Cae- 
sares  appcllaii  sunt.  Porro  quod  ail  :  Reddile  qiix 
sunl  Qesaris  Cxsari,  id  est,  nuinmum,  tribuliim  ct 
pecuiiiam,  ct  qux  sunl  Dei  DvH>,  decimas,  primitias 
ei  olilationcsac  viciimassentiamus,  quomodo  et  ipse 
reddidit  tributa  pro  se  et  Pelro,  el  Dco  reddit  qine 
Dei  sunt,  palris  faciens  voluntalem. 

{Ex  Beda.)  Aliter,  reddile  quac  sunl  Cacsaris  Cae- 
sari,  el  quae  sunt  Dei.  Deo.  Quemadmodum  Cxsar  a 
vobis  exigit  impressionem  imaginis  sux,  sic  ct  Deus. 


ambubnt  digni  Deo,  qui,  per  omnia  ei  placcnles , 
exercent  se  sicul  sulnlitur. 

/n  omni  opere  bono  fructificQntet^  et  cretcentet  in 
tcientia  Dei.  Hic  aperle  cxposuit,  quod  superius  ob- 
scure  dicebat,  qnomodo  Deus  del  el  hene  velle,  et 
bene  posse,  ul  possint  fnictificare  virlutitNis ,  el  in- 
Teleratam  vincere  consueludinem,  sive  in  passioiii- 
bns  carnis  infirmitatcm  superare  menlis. 

In  omni  virtute  confirmati  tecundum  potentiam 
daritatit  ejut,  Id  esi,  secundum  volunialem  ejus,  ut 
et  vos  sicut  ille  fecit  patienter  sufferatis  omnia. 

In  omni  patientia  et  tonganimitatef  cum  gaudio^ 
in  Chritto  Jetu,  etc.  Ibi  cnim  esl  vcra  longanimi- 
las ,  el  patientia  exhibenda,  ubi  malitia  ab  aliquo 


EVA^IGELIIIII  UXTinMl,  GAP.   IX. 

c  Haec  illo  loquenle  ad  eos,  esse  princcps  unus 

accessit  el  adorabat  cum,  diceiis  :  Domine,  filia 

mca  modo  defuncta  est,  sed  vcni,  impone  manuro 

tuam  super  eam  et  vivcl.  Et  surgens  Jcsus  scqiic- 

c  batur  eum  et  discipuli  ejus.  El  ccce  mulier  quae 

c  sanguinis  fluxum  paliebalur  duoiieclm  annis,  acces- 

c  sitretroeltetigit  fimbriam  vestimentiejus.Dicei>al 

c  eiiimintrase  :  Si  tetigerotantumvestimentumejus, 

<  salva  ero.Al  Jesusconversuset  videnseam,  dixil : 

c  Confide  filia,  fidcs  tiia  salvani  te  fccit,  et  salva  facta 

c  est  mulier  ex  illa  liora.  • 

Ila^c  illo  loquente  ad  eot,  ecce  princept  unut  accep- 


Ul  quemadmodum  illi  redditur  nomnius,   sic  Deo  |^  tit  et  adorabat  eum,  dicent :  Domine^  filia  mea  modo 


anima,  lumine  vultus  ejus  illustrata  atque  signata  , 
unde  Psalmisla  :  Signatum  est,  inquil,  tii  nobit  lu- 
tnen  vultut  /ict,  Domine  (Ptal,  iv).  Hoc  quippe  luraen 
esi  tolura  bominis,  ei  verum  bomim,  quod  non  ocii- 
lli,  sed  mentc  conspicitur.  Signatum  aulem  dixil 
in  Dobis,  lanquam  denariiis  signatur  regis  imagine. 
Hooio  enim  facUis  esl  ad  imaginem  el  simililudinem 
Dei,  quam  peccando  corrupit.  Bonuin  ergo  ejus  est, 
wrnm  atque  aBternum,  si  renascendo  signetur* 

HEBDOMADA  XXV  POST  PENTECOST. 

AD  COLOSS.,   CAP.    I. 

c  Non  cessarous  pro  vobis  oranlcs  et  postulan- 
c  les,  ut  impleainiui  aguiiioiie  voIuMtatis  ejus  in 


defuncta  ett^  ted  veni,  impone  manumtuam  tuper  eam^ 
et  tivet.  Et  turgent  Jetut  tequebatur  eum  et  ditcipuli 
ejut,  Ociavum  signum  est,  in  quo  princcps  suscitari 
postulat  filiam  suain,  nolcns  de  myslerio  verx  cir- 
cumcisionis  excludi.  Scd  subinlrat  mulier  sanguine 
flucns,  et  octavo  sanalur  loco,  ut  principis  filia,  de 
hoc  exclusa  numcro,  vciiiat  ad  iionum,  juxla  illuJ 
quod  in  Psalmodicitur :  jEthiopia  pnrveniat  manut 
ejutJDeo  (Psoi.  lxvii)  ,  cl  Cum  inlraverit  plenitudo 
genlium^  tunc  omnit  Israel  salvus  fict  {Rom,  %i), 

(Ex  Primas,)  Priuccps  iiaque  synagog»,  nuUus 
melius  qnain  ipsc  Moscs  intclligitur,  undc  bene  6<y 
cundum  Lucam  Jairus,  id  esi  illuminans,  sive  illu- 
min-atus  vucatur.  Quia  qui  accep't  verlia  viUe  dace 


«e7  SMARAGDI  ABBATiS  5U8 

nobM,  ct  per  haRC  ctelcros  illuniiaat,  ciipsc  a  spirilu  A  c  Domini ,  salvus  criC.  Quoinodo  crgo  iuvocahunt  i» 


samcto,  quo  vitaliamonita  scribcrevd  docerc  possit, 
iNvmiuator.  Cui,  secundum  Lucaro  (itia  nnica  erat , 
id  est,  synagoga,  qn^^e  sola  legali  inslitutione  coiiv- 
postta,  quasi  unica  Mosi  oata  crai.  Quasi  duodecimo 
xtatis  anno,  hoc  esl,  temi)orc  puberlatis  appropin- 
qnante,  moriebatur,  quia  nobiliter  a  propbctis  edu- 
cata,  posiquam  ad  intelligibilcs  annos  pervcncrat , 
postquam  spirituales  Deo  fructus  gigncre  debebat , 
subito  errorum  languore  constemata,  spiritualis 
viUe  vias  ingredi  desperabililer  omisit.  Et  si  non 
a  Ghrislo  succurrcTeiur,  horrendam  per  omnia  cor- 
roisset  in  mortem. 

Ei  ecce  mHtier  quee  ianguinis  fluxum  patiebatur 
duadecim  annis,  accestit  relro  et  tetigit,  etc.  In  Evan- 


c  quem  non  credidenmt  ?  Aut  quorooiio  cra4<(^iil  ef 
c  quem  non  audienini?  Quomodo  aulem  audlentaine 
c  prsBdicaiite  ?  Quomodo  vero  prscdicabiiiit,  nisi  mit- 
c  taatur,  siciit  scriptnm  est :  Quaiv  spedosi  pede» 
4  Evangelizaniium  paccm ,  EvafigeKtantium  iMMia  f 
c  Sed  pon  omncs  ol  ediunt  Evangdio.  isaias  eniiB 
c  didt :  Domine,  quis  credidit  audkui  nostro?  Ergc^ 
c  fldes  ex  audiiu,  aaditus  auten  per  verhumCiiri&tl. 
c  Sed  dico :  Nonquid  non  audierunt  ?  I^quideni  In 
c  omncm  lerram  exivit  sonus  corum,  ei  ia  Qnes  or- 
c  bis  ierrae  vciiia  corum.  > 

Corde  enim  erediiur  ad  juuitiam  t  ore  autm  c^n- 
fesfio  fit  ad  saiutem,  (Ex  Orig.)  jQui  vere  et  non 
f»iso  conjiietur  ore  Doraicum  jlcsuin,  et  corde  crecKi 


gdio  secundum  Lucam  scribiiur,  quod  principis  fiiia  ^  pariter  et  coQfitetur.  Debei  subjecius  c^se  sapientias 


doodedm  annos  haberet  r&tatis.  Noia  ergo  eo  tcm- 
pore  haH;  mulier,  id  cst,  gentiura  populus  corpcrii 
aRgrotare,  qno  gens  crcdiderit  Judrcorum.  Nisi  enim 
ex  coraparationc  virtntum,  vitium  non  ostenditur. 
flaic  autem  mulier  sanguine  fluens  uon  in  domo, 
BOn  fn  nrbe  accedit  ad  Dominum ,  quia  juxta  legem 
«iMbus  cxcludebaiur.  Sed  in  itinere  ambulanii  Do- 
mino,  ut  dum  pergit  ad  aliam,  alia  curarctur,  imde 
dicunt  ct  ApostoH  :  \obis  quidem  oportebat  pradicare 
vefbum ,  sed  quoniam  indignos  vos  judicastis  saiuti^ 
transgredimur  ad  gentes  (Act,  xiii). 

Bicebat  enim  intra  se^  si  teligero  tantum  vestimen' 
tnm  ejus^  salva  ero.  Acccdit  ad  Doroinum ,  tangit 


et  justitinc  ct  veritati,  ct  onncbus  qu»  Gbrisius  est, 
nec  sibi  alira  doiuinari  permittat  inammona,  id  cst, 
neque  avaritiam  sibi  ulira,  ncqiie  injostitiam,  neque 
impudiciliam ,  Dcque  meodadum  dominari.  Sero€(l 
ciiim  iesam€hri$lum  Domiiiiun  coafessa  anlma  Dnlli 
honim  dcbet  servirc. 

Dlcit  enim  Scriptura,  etc.  Uoc  autem  apiid  Isaiam 
dicUun  est :  Quod  d  o«itii»  qui  credit  in  eum  sioh 
confundeiMr  {Isai,  sxviii),  confundiiur  auiem  omnis 
qui  pcccai  sicut  et  Adam  peccavii,  H  embuii,  et 
absoondii  se,  qui  adbuc  ruborcm  pcccali  incurrit, 
jcredcre  non  videtur. 

Non  enim  est  distinctiOt  eic.   Nuila ,  ioquit , 


Ecdesia,  quia  eo  per  fidei  veriiateffl  appropinquaU  p  disiinctio  ,  inter  JudaK)s  ei  Graecos ,  cum  constei 


Acccdit  aulcm  retro  sive  juxta,  id  est,  quod  ipse  aii : 
Si  quis  mihi  ministrat ,  me  sequalur  (Joan.  xii) ;  ct 
alibi  prxcipitur :  Post  Dominum  Deum  tuum  ambu' 
/aH«,  sive,  quia  praesciuem  in  carne  Dominum  non 
videns,  peraciis  temporalis  dispensaiionis  sacramcn- 
tis ,  ejus  jam  per  (idem  CQBpit  vestigia  subsequi. 
Tangit  auiem  (imbriam  vestiwenii,  et  undam  resirin- 
gii  saRguinis,  quia  beatus  ei  vere  mundandus,  qui 
vel  extremam  verbi  partera  fidei  manu  contigerit. 
Nmi  rarus  valde,  qni  ejiis  vel  in  pcciore  recumbere, 
vd  capui  mereatur  pistica  nardo  perungerc,  cum  et 
ille  «agnus  fiierit,  qui  se  indignum  dicebat  cjus  cai- 
ceamciUa  portare,  niagna  et  illa  qux  wigcre  pedes 
ejus,  ci  capillis  suis  tergere  promeruit. 

M  Jesus  eonversus  et  videns  eam,  dixii :  Confide^ 
/Ut«,  fides  tua  te  salvam  fecii,  et  salva  facta  est  niu- 
liery  etc.  (£x  Hieron.)  lileo  filia,  quia  fidcs  tua  le 
«alvam  ledt.  Nec  dixit :  Fides  tua  te  salvain  laciura 
est,  sed  salvam  fccit,  in  eo,  quod  in  me  credidisli, 
jam  salva  facta  es. 

LN  NATALI  SANCTI  ANDRE.f). 

EnSTOLA  BEATI  PAULI  APOSTOLI  AD  ROUAMOS,  CAP.  X. 

s  Corde  enim  crediiur  ad  justitiani ,  ore  autem 
c  confessio  fit  ad  salutein.  Dicit  eniin  Scriptura  : 
c  Omnis  qui  credit  in  illuro ,  non  confundeiur.  Non 
c  enim  esl  distinctio  Judaei  et  GRCci.  Nam  idem 
I  Ooniiuus  onioium,  dives  in  omncs,  qui  invocaiit 
#  iiium.  Omnis  eitiw  qulcunque  invocaverit  nomcn 


D 


omnes  prius  suh  pcccato  fuisse,  et  omnes  qni  modo 
creduDt  per  fidcm  Jcsu  Christi  salvaios  csse.  Masi 
jtiStitia  Dei  per  Christum ,  ad  omnes  veiuens  qui 
creduRi,  sivc  Judasi  sint,  sive  geniilcs»  purgatos  eos 
a  prioribus  scelcribHS  iustificat,  ei  capaces  fack  glo- 
risDei. 

Nam  idem,  etc.  Si  |usiitia  nobis  ei  vcriias  ei  sa- 
pientia  et  sauciificatio ,  quod  totum  Chrfsios  esi, 
dofninetur,  tunc  nobis  Dominus  fu  dives  in  oronllius. 
Haec  enim  simt  ejus  divitise,  ut  pote  in  qno  ihesauri 
sapientix  et  scientiae  sunt  absconditi.  Quas  tameD 
divitias  non  dixit  iargiri  eum  ^mnUius  hominlbus, 
•ed  omnibus  4}uicunque  invocaverini  nouien  cjos. 
Neque  enim  omnes  qui  invocaverint  noroen  Domini 
salvi  esse  possunt ,  sed  qoi  opera  invocaiione  digna 
fecerit,  ipse  salvabitur. 

(Ex  Vutg,)  Dicii :  Prope  est  Dominus  tmnibui  tK- 
voeantibus  eum  in  veriiate.  Ubi  tetragrammalon  HVt^ 
esi,  quod  ilebroei  tradunt  Dei  nomen  ineffabile  desl- 
guari ,  ei  in  alia  scriptura  legitur  :  inwocabuni  im, 
ei  fton  exaudiam  eos ;  qui  modo  hic  absolete  ponitnr, 
qui  invocaverit  nomen  Domini  salvus  erii,  nisi  io 
■hac  invocatione  intclligamus  signiicatam  folsse  stu- 
ceram,  id  est,  cum  humilitate  cordis  exptessa  sli,  et 
Deus  cum  coufessioue  veri  dogroatis  iuvocetor. 

Quomodo  ergo  invocabunt^  in  quem  non  eredide~ 
runt  ?  Christo  eniro  Judxi  non  crediderunt,  ct  ideo 
non  invocant  cum ,  in  quem  non  credhlenint.  Flam 
qiiod  supcrius  dicit :  Omnis  qui  invitcaterii  nomett 


509 


COLLfiCTIONE^  IN  EPISTOLAS  ET  EVANGELLV. 


510 


IhmMf  ad  Cbristum  Dominum  doeuit  refcreBdmn.  A  boc  ipsum  quod  dicit,  evaugclizarc,  intcipretetur 


fbm  et  Gnos  et  Moses  ei  Aaron  et  Samuel  iiivoca- 
btnt  Domimun ,  et  ipse  exaudiebat  eos.  Sine  dubio 
Ghristnm  Jesum  iii?ocaJl>aiit ,  et  si  invocai  e  nomen 
Doimni ,  et  orane  IkMniiHim  unum  alque  idem  est, 
«icst  iwvocatar  CfarisUis,  ct  orandas  est  Christus,  et 
sicnt  offerimus  Deo  Patri  primo  omuiwm  oraliones, 
ita  et  DomiAO  Jfisu  ChrisU),  et  sicui  oflerjmus  po- 
stulationes  patri,  l(a  offcrimus  postulationes  cl  Glio, 
et  sicut  oflerimus  gratianim  acliones  Dco,  ita  ct 
gnrtias  referimus  salvatori.  Umim  namitue  utrique 
honorem  defercudum,  id  est,  Palri  eiFiiio,  diviniis 
edocet  senno,  cum  dicit :  Omncs  lionorificentFiium^ 
Kcut  honorificant  Patrem  {Joan,  v). 
iliif  qnomodo  credenl  ei,  quem  non  audierunt  ? 


bona  annunUare,  tamcu  lK>na  intelJiguutiir,  qasb 
annunli;U  aposlolis  sancla  Trinitas,  id  cst,  Pater  et 
Filius  ci  Spiritus  sanctus.  lloe  cst  coim ,  quod  pn- 
nuiuiaiit  Evangeli^tse  sccuudum  prxccpUim  Domini 
dicentis  :  /ie,  docele  onines  genles,  bapiizanles  eo$  in 
uomine  Patris  et  Filii  et  SpirUus  sancii  (Matth. 
uUimo), 

Sed  tton  omues  obediunl  Emttgelio,  Nx^que  Dmncs 
cx  gcnlibus  Evangriio  credidenml,  ncque  omncs  ex 
Isracl,  pkires  tanieu,  et  multo  piures  cxgeiHibus, 
quam  ex  IsracL 

Isuias  autem  dicit :  Domine,  quis  credidit  auditui 
nostro  ?  QuiSf  pro  raro  dictum  est,  videtur  tamen 
Isaias  hxc  ex  persona  Apostoli.prophctare,  quibus 


Fossiimus  sic  uUeUigere ,  quia  vel  ipsum  in  came  B  crediium  fuerat  pnedicaliouis  officium ,  et  ipsi  cum 


{KMitum,  v^  Apostolos  ejus  pr.-edicantes  de  eo  au- 
4fire  aolucrint.  Sic  cui^u  et  ipse  Deminus  dicit : 
Itm  vos  audit^  me  auditf  ct  qui  vo$  speruit,  me  sper- 
mk  {Lmc,  x).  Polesi  autcra  et  iioc  intclligi ,  quod 
AliMB  ounc  et  semper  Cbristns  iaoquam  verbum  ct 
niio  unifiuique  loquitur  in  corde ,  ct  de  pielate  do^ 
4iea^  il^  ]u8iitia  suadeat.  De  castitate,  de  pudicitia, 
ei  de  omnibus  simul  virtulibus  protcsletur,  sicut  et 
\f9B  dicit :  Oves  mew  vocem  meam  audiunt* 

Quomodo  autem  audient  siue  prwdicante  ?  ln  boc 
«agis  per  praedicantium  sermonem  Cbristum  osten- 
-ditaudire,  in  jquihus  secunduro  ca  qua:  suura  dixi- 
Cfirislus  loqui  et  docere  monstratur. 

jQuomodo  vero  pnedicabunt  ni$i  nuttantur  ?  DiXQ- 


raritate  credentium,  praecipue  de  populo  Israei  viilc- 
nmt ,  dicenies  ad  Doininum ,  Domine,  quis  crcdidit 
auiUtui  noslro? 

Ergo  pde$  ex  auditu,  audifu$  aulem  per  verbuni 
C4riiii.  Hic  vcrbum  Cbristi  totam  prxdic^itioncm  dc 
Cbristo  signiilcai,  neque  enim  iUi  soli  crediderunt, 
qqi  verbum  ab  ipso  Domino  audierunt «  sed  muiio 
plures  sunt,  qui  aliis  eum  pra^dicantibus  audierunt, 
sicui  ipse  Dominus  ait  :  Beati  qui  non  viderunt  et 
credideruttt.  Omn.c  ergo  verbum  quod  apostoU  et  si 
^ui  alii  de  Cliristo  prxdicaveruni ,  bic  Apostolus 
verlHim  Cbristi  csse  pronuntiat. 

Sed  dico  :  Nunquid  non  audierunt  ?  Equidem  in 
omaem  ierram  e^iit  sonus  eorum^  et  in  fincs  orbis 


.  «ullas  mihi  in  hoc  sermone  videiur  exsurgere.  Si  ^  Serrce  verba  eorum.  Hoc  de  Psalmo  sumptum  est,  ubi 


J6ium  it^  inielligamus,  quod  proplerca  «on  prxdi- 

^eeat,  qnia  non  mitiantur,  nullo  autem  prxdicanie 

^Mfi  audieni,  non  CEcdentes  autera  uon  invocabunt, 

non  invocantcs,  non  salvabuuiur.  Colligitur  cx  liis 

causa ,  qna  non  suni  salvaii ,  ad  viiium  redcai  au- 

.dQris,  qui  non  miserii  proKJicantes.  Sed  raagis  ad 

4U«m  nosqui  rcciiorcm  iuielligcntisc  tramixem  coiiti- 

•nel  deflectamus.   Eli  quod  d^xii :  Quomodo  autem 

ftiBdicahunt  ^  ni$i  inittanlur,  sic  accipiamus,  quasi 

4icai  A^sioius :  Nos  pnccones,  prxdicaiores  Christi 

90n  possumus  praedicare,  nec  aununiiandi  nobis 

Tlrius  ulJa  subsisteret ,  nisi  adcssei  nobis  ipse  qui 

misit.  Qiiod  si  proedicanlibus  nobis  audire  non  vul- 


ait :  Nou  sunJt  loquelaa  neque  sermones ,  quorum  non 
Muiiattiur  voccs  eorum  {P$al.  xviii),  in  quo  pro  lin- 
piArum  et  sermonum  varietate  gcnies  sine  dubio 
inlclligunlur.  El  notandum,  quod  in  terram  sonu« 
cxierit,  ct  in  fines  orbis  tcrrse,  non  sonus,  sed  vcrba 
pervcncrint.  Terra  namque  boc  loco  iinpcritps  ci 
iadocibiIc3  komines  dicit,  ad  quos  non  vcrba,  in 
quibus  raiio  fidei  coniinetur  et  explanalio  sapieuiix, 
scd  sonus  fidei  cum  inanet,  simplici  pncdicationc 
pervcnerit.  Finem  vero  orbis  ienarum,  cruditiores 
qunsqiie  ct  prudcntiorcs  appellavcrit.  Finis  eni|u 
pcrfoctionem  indicat  reruro.  Ad  bos  crgo  tales  oou 
SQluni  VQCCS;  sed  vcrba  ei  rationem  pcrvcnisse  pro- 


lis,  T^stra  jam  culpa  est,  etsi  audientcs  non  creditis,  ^  nuniiat. 


ei  non  eredentes  non  invocaiis,  et  non  invociintes 
aaWi  esse  nequitis,  quia  ergo  missi  svni  ad  prav 
dicalioncGQ*  idcirco  de  liis  qui  ah  ipso  missi  suut, 
seriptum  csi : 

Quom  $pecio$i  pedes  evangelizantium  bona,  IUi  sunt 
decori  et  speciosi  pedes ,  qui  perambulani  per  viam 
viio!.  Secunduro  enim  illura  qui  dixit:  Ego  sum  via, 
inkdlige  decoros  et  speciosos  evangelizantihus  pedes, 
jfDi  per  ialem  viam  mercniur  inccdcre  {Isai,  u\), 
|sti  sunt  pedcs,  quibus  et  cursum  cucurrissc  dicit , 
.el  sic  currere  ut  comprelicndat,  id  csi,  vigor  animx, 
^o  tejsditur  ct  prxparalur  ad  coelum.  Gratince  au- 
lero  pedes  isios  csse  firmabis,  qiios  Jesus  discipulis 
lay.al,  et  lintco  quo  p.rxciuctus  cst  tergit.  Quamvis 


EVANGELlUtf   MATTH^ei ,  CAP.  IV. 

4  Ambulans  autem  Jesus  juxta  mare  Galileas,  vi- 
I  dii  duos  fratres,  Simonem,  qui  vocaiur  Petnis,  ei 
c  Andream  fratrem  ejus ,  mittentes  rete  in  mare,. 
c  erant  eniro  piscatorcs.  Eiail  illis:  Vcniie  post  mc« 
I  et  faciam  vos  ficri  piscatores  bominum.  At  iili 
f  conlinuo  reliciis  rel.ibus,  secuii  suni  eum.  Et  pro- 
<  cedens  inde  vidit  alios  duos  fratres ,  Jacobuin 
i  Zcbedxi  et  Jortnncm  fratrem  ojus  in  navi ,  ciuii 
c  Zebedxo  patrc  eorum,  rcficicntes  retia  sua,  et  vo- 
c  cavit  cos.  llli  aulcro  statim  rcliclis  rclibus  et  patrc, 
(  secuti  suot  cum.  > 

Ambnians  antcm  Jesu$  juxta  mare  Galiiwa*,  (Kx 
Eucherio.)  Iloc  roarc  propter  t^ras  adjacci)tcsmidU& 


Ml  SMARAGDf 

Tocnlnr  nnmiiiibtis,  u\  esl  marc  Galilocae,  laciis  Cina-  A 
rclh,  Elagniim  Genesar,  raare  Tilicriadis,  lacus  sa- 
rniaram,  et  rel. 

Vidit  dtto»  fratreSfSimonem  qui  vocatnr  Petrus,  eic, 

Qiiare  plscatorcs  vocantur?  nc  quis  xstimaret,  quod 

p?r  eloqncntiam  pKedicaloniin  scrmo  Del  latius  cxl- 

rct.  Non  filii  rogum,  non  scribjc  primo  vocati  menio- 

rantur,  scd  piscatores. 

(Ex  nieron.)  Piscatores  el  iHittcrali  mittuntur  ad 
pncdicandum,  ne  .fides  crcJentium,  non  virlute  Dcl, 
scd  cloqncntia  alque  doctrina  fieri  pularctur. 

(Ex  Futg.)  Bini  vocanlur,  biniqiie  miininlnr  et 
aple  •  Vte  cniin ,  ait  scriplura,  toli,  qiiia  cum  ccci- 
dcrit,  non  ha'icl  sublcvantcm.  Bina  etcnim  doclrina 
«st ,  dilcctio  Dci  et  dilcclio  proximi ,  qua  p!cni 
bonum  Tcstamcntum  prailicant,  id  est,  Lcgis  et  •* 
Evangclii. 

Erant  enim  piscatores,  et  ait  i7/m,  clc.  (Ex  Orig.) 
Mihi  vi(!ctur  i>on  fortuitu  contigisse ,  ul  Pctrns 
quidcm  ct  Andrens  cl  filil  Zcbcdjei  artc  piscalorcs 
invcnircntur.  Paulns  vcro  artc  fal>cr  tabcmacnlo- 
riim,  et  illi  vocati  ab  arte  capiendorum  piscium, 
mutantur  et  fiunt  piscalores  hominum ,  dicentc  Do- 
roiiio  :  Venite  post  me ,  faciam  vos  piscatores  homi- 
num,  non  dubiiim,  quin  cl  Paiilus,  quia  ct  ipsc  per 
Dominum  mcnm  Jcsum  Cbristiim  vocatus  Apostohis 
est,  simili  artis  sua;  transmutatione  mutatus  sit^  nt 
sicul  illi  CY  piscaloribus  piscium ,  piscatores  horoi- 
num  facti  siint ,  ita  ct  islc  facicndis  tabernaculis 
fcrrcnis,  a.i  coelcslia  tabernacula  conslnienda  trans-  q 
bt'.ts  sit.  Constniit  enim  ccclcslia  tabcrnacula,  do- 
ccns  unumquemquc  viam  salutis,  et  bcatarum  in 
cadcstibiis  mansioniim  iter  ostendens ,  facit  taber- 
nacula  Paulus ,  et  cum  ab  Hierasalcm  in  circnitu 
usque  ad  Illyriciim  replct  Evangelium  Dei*  Ecclesias 
construendo,  facit  ct  ipse  tabernacula. 

Et  procedens  inde,  etc.  (Ex  Fulgentio.)  Primum 
cnim  homo  retia  dcsiderii  sui  mittit  in  mare  biyus 
sxculi,  ut  vclut  pisccs  opera  mortua  capiat,  scd 
miscricordiler  adveiiicns  Christus,  pcr  compnnctio- 
ncm  animi  priora  mutat  instrumenta,  ut  itcnim  rele 
boni  desiderii  in  saeculi  marc  jaclans,  pisces  bonarum 
virtutum  navi  carnis  ad  portum  viUe  afTerat,  relin- 
qiens  fugitivum  diabolum,  sic  cnim  Zcbcikens  inter- 
pretatur.  Quatuor  apostolorum  nomina  duos  populos  jv 
signlficant.  Simon  cnim  obediens,  Pctnis  autem 
agnoscens  interpretatnr,  significat  populum  JtidoK)- 
rum,  qul  prius  obedivit  pneccpiis  Doinini,  ct  agnovit 
crealoreni  suum.  Id  ipsum ,  et  Jacobus ,  qui  inter- 
prctatur  snpplantalor,  significal.  Andreas  vcro  in- 
terpretalur  virilis,  significat  populum  gcnliuin ,  qui 
in  fide  Christi  viriliicr  agit.  Idipsum  et  Joannes,  qui 
Domini  gratia  interpretatur  significat.  Gratia  enim 
Dci  salvatoi  sunt  gciitcs.  Nam  et  hxc  qualuor  no- 
mina  in  moribus  uniuscujusqiic  hominis  contincntur, 
Simon  obediendo  Deo,  Pclnis  agnoscendo  peccatum 
suum ,  Andrcas  virililcr  siistincndo  labores.  Jacob 
vitia  carnls  supplantaudo,  Joanncs  Dei  gratiam  susci- 
picndo  b^hcnlur.    Sivc  hacc  qiialuor  nomina  pro 


ABDATiS  5i3 

qnalnor  principalibus  iutelligcn  *a  sunl  virtulibvt. 
Tunc  eiiim  unusqnisqiie  obediens  est ,  cam  pnidc»- 
liam  agnosccndi  pcccata  habuerit.  Tunc  Tirtlis  ett 
ciim  lemperantiam  sustincndi  laborem  appreheiide- 
rit.  Tunc  supplantalor,  cum  forlilndinem  vinceadt 
vitia  recepcrit.  Tunc  Dei  gralia  cum  Tertro  )iislttitBi 
implcndi  mandata  invenerit. 

INCTPIUNT  LECTIONES 

PEU  ADVENTDM  DOMINI. 
IIEBDOMADA  IV  ANTE  NATALEM  DOMINT, 

hoc  est, 
PRIMA  DOMINICA  ADYENTUS, 

AD  ROV.,  CAP.  Xni. 

i  Scicntcs  quia  hora  esl  Jam  nos  de  somno  snr- 
(  gerc.  Nunc  autem  propior  esl  nostrt  stlns  qvain 
I  cum  credidimus.  Nox  pnrccssit ,  dies  tnlem  tp- 
(  propinquavit.  Abjiciamus  ergo  opcra  lencbranmi 
(  ct  in;'unmnr  arma  Ircis,  sicul  in  die  honeslc  tm- 
(  bulcmns.  Non  in  comcssationibus  el  ebricltti- 
(  biis.  Non  in  cubilibiis  cl  impndicitiis.  Non  in  con- 
(  tentione  ct  xmiilatione ,  sed  indQiroini  Domtnnm 
(  nostrum  Jcsum  Christtim.  t 

Sccntes  quia  hora  est  jam  nos  de tomno  surgere. 
(Ex  Orig.)  Sunt  anims,  ociili,  anres,  manns,  pe- 
dcs,  ctc.  Quae  singula  non  mcmbra  corportlit ,  ted 
Tirlutcs  dicimus  esse,    quibus  ad  unnmqnodqQe 
movcrc  opus  cst.  Ergo  animae  somnns  qiiidem  te- 
cundum  ocnlos  suos,si  enim  non  agil  lempere  oppor» 
tiino  qnx  Dcl  snnt,  scd  desidb  lorpescil,  n^eril^ 
dorinirc  dicitnr;  idcircoPauluspnGCoChrislicirCQni* 
ions  mundnm  in  somno  desidi»  posiltmi  annmititK 
adcssc  jam  Inccm,  cl  lcmpiis  ui  f nrgatur  a  somno,  el 
tcmpus  ignorantiae  rclinqualtir. 

Nnnc  enim  propior  est  nostra  salus  qumH  ftm 
crediflimus.  Nostra  salns,  id  est,  vita  futura  In  codb, 
qiix  quolidie  labescenlibns  diebus  appmpinqatl,  cl' 
spatia  quae  pneteritis  augentur,  futuris  sine  dnbio 
imminunntur,  ct  ideo  propior  fil  qiiolidie  noslra 
salus,  id  cst,  redemptio  nostra ,  qnse  esl  Titt  perpe- 
tiia ,  quam  cnm  credidimus ,  undc  el  Dominus  tit : 
Levate  cnpita  vestra,  quoniam  appropinquai  redemptio 
vestra  (Luc,  xxi). 

Nox  profcessit,  dies  autem  appropinquarii,  Noctem 
dicit  tempus  illud,  quo  Ignoranlia  borainibos  domi- 
nata  esl.  Dicm  vcro  iiominal  lcmpns  illud ,  quo  Ju- 
stitia  solis  adventura  decresccntibus  icnebris  tgnilio 
veritatis  adveuil.  Sivc  nox  cst  infidelilts,  lux  fldes. 
Sive  nox  pncsens  mundus  usque  ad  judiciam,  dies 
lempus  post  finem  s.Tculi.  Verum  sciendum  esl  td- 
venium  lucis  hujus,  ctdiei  duplici  modoaccipiendam. 
Gcneraliter  omnibiis,  et  unicuique  specialiter.  Genc- 
raliicr  ctim  dies  futuri  sxculi  adveneril ,  ad  cnjns 
comparationem  pncsentis  biyus  mundi  spatium  lo- 
ncbrx  appcllantur.  Singiilaritcr  unicuiqne ,  com 
Cbristus  in  corde  cst,  dicm  ilU  facit,  cum  ignoranlia 
lcnebras  illi  gencral. 

Abjiciamus  crgo  opera  tcnebrarum,  et  induamur 


513 


COLl.KCTIONES  LN  EPISTOLAS  ET  EVANGELIA. 


5U 


Mjmia  iucl$t  sicut  in  die  Iwnesle  ambttleivm,  Opcra  A  fcssionis  porlabal  typum  ,€leralsilus  iii  Dionlc  Oli- 


leocbraruni  sunt  actus  illi ,  qui  a  Deo  alieni  sunt , 
qiue  carnis  opera  appeliantur,  in  his  qui  carncm 
«aam  luxurire  et  impudiciliir ,  uon  sanctitati,  neque 
Domino  manciparunt.  Arma  vero  hicis,  siintomnium 
Assnmptio  virtutum ,  in  quibtis  quasi  in  die  boneste 
et  confideDter  ambulamus. 

Non  in  comeuationilms  et  ebrietatibus,  Comcs- 
satio  mcnsx  collatio  est.  Sive  comcssationes  di- 
cuDlur  inhonesta  et  iuxuriosa  convivLi,  qiiibus  comcs 
est  turpissioia  temulentia. 

Non  in  cubilibus  et  impudicitiii.  A  focdis  cubitatio- 
nibus  cubiiia  appellata  sunt ,  qiisc  non  tam  rationa- 
bilibus  videanlur  hominibus,  quam  fcris  et  belluis 
convenire.  Impudicitia  dicitur  irreli^^iositas ,  ct  siuc 
▼erec-undia  lurpitudo. 

NoH  itt  contentione  et  a^mulaiione,  Illa  qu?e  supc- 
lios  dixit  carnis  sunt  vitia ,  bxc  vero  anim% ,  quam- 
Tisomniasimul  cariiisopcra  ct  tenebrarum  dicantur, 
qaia  revera  contentio  et  aeroulatio  in  innlis  corura 
cst,  qui  secundum  camem  vivuiit,  et  qui  in  tcnebris 
ambubnt;  qui  aulem  in  luce  est,  et  sicut  in  dtc  ho- 
ncste  arobulat ,  nihil  per  conteiitioncm ,  ncqtie  per 
inaiiero  gloriam  gerit ,  hic  amiulaiio  invidcniia  in  - 
teUigitur.     , 

Sed  induimini  Dominum  Jesum  Chrisium.  lloJo 
cxponit,  quod  superius  dixit,  induamus  arma  lucis. 
Cbnstiisenim  omnium  sanctorum  suorum  arina  bicis 
cllicitur.  Frequcnler  enim  diximus  Cbristum  sa- 
pieoliam  esse    et  justitiam  et  sancUGcationem  et 


veti,  ubi  lumen  scienliae  ,  nbi  laborom  et  dolorum 
requies  est. 

Tunc  Jesus  misil  dv.os  discipulos,  dieens  eis.  (Ex 
Beda.)  Non  iromerito  posuil  duo  discipuli«  ad  exbi- 
benda  Domino  animalia  destinati  duo  praedicatonim 
ordines,  unus  videlicet  iu  gentes ,  aller  in  circum- 
cisione  intelligi.  Qui  rccte  duo  roittuntur,  sive  pro- 
ptcr  scientiam  veriiaiis  et  op4^ralionis  munditiam, 
seu  praptcr  gcininx  dilcctionis  Doi  videlicetet  proxi- 
mi  sacramentiim  tote  or!  e  pncdicandum. 

Ite  in  castellum  quod  contra  vos  est.  (Ex  Hieron.) 
Contra  aposiolos  enini  crat,  nec  jugum  doctrinarum 
volebant  accip;'re.  Missi  isti  disciptili  doctores  signi* 
licnnt ,  qui  indocta  ac  barbara  totiiis  orbis  loca, 
B  quasi  co::trapositi  caslelli  mcenia  evangclizanJo  pc- 
netr.tndo  destinavit. 

Et  statim  invcnietis  asinam  al!igat,:m  et  pulimn 
cum  ea;  so'vitc,  et  adducite  mihi.  lutroeuntcs  mun- 
duin  praedicatorcs  sancii ,  inveiicrunt  |)opulum  na- 
lionum  perGdi.T  vinculis  irretitum.  Funiculis  eniin 
peccatorum  suorum  unusquisque  constrictus  eral, 
nec  soium  nationuro,  verum  etiam  Judoiorum,  omncs 
enim  peccavcrunt  et  egcnt  gloria  Dei.  Asina  quippc*, 
qiix  su'jitgalis  et  domita,  synagogam,  quxjugum 
lcgis  traxcrat ,  piillus  asinoe  lascivus  et  liber  popii- 
luio  nalionuro  signilicat,  super  qucm  neroo  adbt:c 
bominuro  sedit,  quia  nemo  rationabilium  doctonim 
frenuin  correciionis ,  qtio.l  vel  linguam  cohibere  n 
malo,  vel  in  arctam  vitse  viam  ire  cogeretur.  Nemo 


Teritatero  ,  et  omncs  virtutes,  quas  utiqiie  qui  as-  ^  indtimcnta  sabilis  qui!;us  spiritualiter  calefleret,  po- 

pulo  gcnlium  utilia  suadcndo  contulerat ,  scwcrii 
namque  snper  illum  homo,  si  aliquis  ratione  utcns, 
cjus  stultiliani  dcprimcndo  c;>rrigcrct. 

Et  ti  quis  robis  nliquiH  dixer  t :  Dicite  qniu  Domi^ 
nus  his  opus  habct,  et  confestim  dimitlet  eos,  lii  Liica 
scriplum  csl,  qiira  Dixerunt  domini  ejus  ad  itlos  : 
Quid  solvitis  pullum?  et  apte  s;Uis  :  Multosquippe 
habebat  dominos,  qui  non  uno  dogmati  et  supersti- 
tioni  deditus ,  scd  pro  libilu  imiiitindoruin  spiritunm 
ad  varios  divcrsos4|ue  miser  raptabatur  errores,  a.l 
simuhicra  muta,  prout  ducelatur  incedens. 

Hoc  autem  totum  factum  est,  ut  impleretur  qnod 
dictum  est  per  Prophetam^  dicentem  :  Dicite  filice  Sion, 
etc.    Hoc  in  propheta  Zacharia  scriptiim  est  :  Fi« 


aumpscrit  Cbristum  dicitur  induisse,  si  enim  hax 
«iBiiiia  Christus  est,  neccssario  qui  hxc  habet  et 
Christum  habet. 

KVAKGELIUII   MATTUiCI,    CAP.    XXI. 

f  Cum  appropinquassentnierosoIyinis,etvenissent 
«  Betliphage  ad  niontcm  Oliveti.  Tunc  iesus  misit 
€  duos  discipulos,  dicens  eis  :  Ile  in  castellum  quod 

<  contra  vos  est ,  et  slatiin  invenielis  asinaro  alliga- 

<  tnm,  ei  ptillum  cum  ea;  solvile,  ct  adducile  niilii. 

<  Et  si  quis  vobis  aliquid  dixerit,  dicite  :  Quia  Do- 

<  minus  bis  opus  habet,  ct  confcstim  dimittet  eos. 
«  Hoc  autcm  totum  factum  cst,  ut  adimpieretur  quod 

<  dictiiin  est  per  Prophetam  dicentem  :  Dicitc  fi- 
4  lix  Sioo  :  Ecce  rcx  luus  venit  tibi  mansuetus,  se- 


,  —  ,     . 

«dcos  siiper  asinam  et  pullum   fllium  subjugalis.  *^ /«aSfon  (Z/ic/i.  ix).  Ilistorialiter  Hierusilem  tolam 


<  Euntes  aotem   discipuli  fecerunt  sicut  prxcepit 

<  illis  Jesus.  Et  aJduxerunt  asinam  et  pullum  et 
f  imposuerunt  supcr  eos  veslimenta  sua,  et  enm  de- 

<  sopcr  sedere  feceruut.  Plurima  autem  turba  slra- 
f  veroot  vestiioenta  sua  in  via.  Alii  auiero  caedebant 

<  raroo6  de  arboribas  et  sternebant  in  via.  Turb«x 
f  aalem  qux  praecedebant ,  et  quae  sequebaotnr  cla- 
f  niabaDt,  diceotes  :  Osanna  lilioDavid,  beoedictus 
f  qoi  Tcnit  in  noroine  Domlni.  i 

Cttiii  adpropinquassent  Hierosolymis ,  et  venissent 
Bithphage  ad  montem  Oliveti.  (Ex  Hieron.)  Bethpha- 
ge  aotem  domos  buccae ,  sive  domus  maxillarum  in. 
terpretatur,  quia  succrdoliim  viculus  erat  et  con- 


vcl  Sion,  quac  iii  arte  posila  erat  dicit :  Spiritualitcr 
vero  sanclam  sip^nificat  Ecclesiam  ,  ad  quam  Chri- 
sttis  venire  dignatus  est.  Quod  dicil  Rex  tuus ,  ac  si 
dicat,  non  extraneus,  non  alienigcna,  sed  pmprius, 
mansuetus,  id  est,  non  ferox  et  immitis  ,  ut  cxteri, 
ipse  enim  de  se  ait :  Discite  a  mf ,  quia  mitis  sum  et 
humilis  corde  (Matth.  xi). 

Euntes  autem  discipuli  fecerunt^  sicut  pracepit  eis 
JesuSt  et  adduxerunt  asinam  et  pullnm,  Quid  solven- 
do  piillo  contradixerant ,  andito  Domlni  noroino, 
quicsciint ,  qiii  vcnientibus  ad  salulem  gcntium  do- 
ctoribus  obsistebant ,  eatenns  suas  tenebras  defen- 
derunt,  doncc  miraculis  attestantibus ,  veri  possea 


^li  SMARAGDI 

soris  ac  Domini  ▼irtus  ciuicoit ,  ac  posiquafn  fidei  A 
dominicae  potestas  a(>paruit,  cedentibus  passim  ad- 
versariorum  querelis    liber  credenlium  ooctos  ad 
Deum,  <fuem  corde  porUret»  addacebatur. 

Et  imposuerunt  wfer  eoi  veitimerua  $ua^  et  ewk 
detuper  tedere  feeetumt.  YestimeaU  apostolontm  yoI 
deanna  viriutum,  vel  eaisseraUoScripturamm,  vel 
eerie  eeclesiasticorum  dogmatum  varietates  iiUelligi 
possunt ,  quibus  iUe  eorda  homioura  anie  nuda  d 
frigida  quo  Christo  possessore  digoa  fiaul,  opcrii. 

Plurima  autem  turba  Uraverunt  vestimenta  sua  in 
via.  Portante  Dorainum  asino  multi  vestimenta  sua 
in  via  sternunt ,  quia  sancti  marljres  propri-je  se 
camis  amictu  exueotes,  simplicioribus  Dci  raroulis 
viam  suo  sanguine  parant,  ut  videiicet  inoffenso 
gressu  menlis  ad  superno;  moenia  civitalis,  qiio  Jesns  B 
ducitur  inrodant.  Iii^m  Siilvator  «osler  suporaselliim 
sedens  Jei  usa  ein  lendii,  qnando  nihus€Ujiis<|uc  (iilo- 
lis  aniina,  le^ens  videlicei  juiiieiitum  sunm,  ad  pacem 
iniimae  visionis  ducit  jumenlum,  scdeictinm  ciiin 
sancke  Ecclesije  universaliter  pnesidet,  eam  quae  in 
soperiisc  pacis  desideruim  accendil.  Mulli  autem 
vestiiiienta  sna  in  via  siemunt,  quia  corpora  sua  per 
abstinentiam  edomant ,  ui  ei  iter  ad  Deum  tempe- 
rent,  vel  exeinpla  bona  sequenlibus  pnebeant. 

AUi  autem  aedebant  ramoi  de  arhorihut,  et  sterne- 
hant  in  ria.  Frondes  vel  ramos  de  arboribus  cscdnnt, 
qui  in  doctrina  veritatis,  verba  atque  sententias 
palnmietdoctonim  eloquia  carpum,et  hoecin  via  Dd 
ad  aoditoris  animsm  venicntis  biiinili  pnvJfcatione 
si^miitunt.  ^ 

Turbce  autem  qua:  pracedebant  et  quw  sequcban' 
tur  eiamabant ,  etc.  Pnrccssit  quippc  iiidaicus  po- 
pulus,  secutus  est  gentilis,  et  quia  oinnes  electi,  sive 
qui  in  Judaea  essc  poterant,  sivc  qui  nunc  in  Eccle- 
siaexislunt,  iu  mediatorem  Dci  et  hominum  crcdi* 
demnt,  et  credunt  qni  praeeunl,  etqui  seqnontur, 
osaniia  clamabant.  Osanna  auiem  Lffiina  linfua 
salvator  dicitur.  Ab  ipso  enim  saJutcni  etpriores 
<|UX9ienint,  et  prxsentes  quscrunt,  ct  bciiedictum 
qui  venit  in  iiomine  Domini  conflteiitur,  quoniam 
una  spes,  una  fldcs  csi  pnDcedeniium  atque  sequeiH 
iium  populoruin. 

IIEBDOMADA  III  ANTE  JMATAL.  DOMINI. 

lioc  est, 
DOMIMCA  II  ADYESTU9. 

EnSTOLA  BEATI    PAUH  APOSTOLl   A»  ROMANOS,  CAP.  XV. 

c  Quaxunquc  scripta  sunt,  ad  nostram  doctrinam 
(  scripu  suut ,  ut  per  paticBtiam  el  consolaiionem 
i  scripturarum  spem  babeamus.  Deus  autcm  patien» 
i  tia  et  solatii  dct  vobis  idipsum  s.ipcre  in  aJterutmin 
(  secundum  Jesuiu  Cbristum,  ut  unanimes  uno  ore 
(  bonorificelis  Dcum  ct  patrcm  domini  nosiri  Jesu 
€  Cbrisii.  Propter  quod  suscipiie  iuvicem ,  sicul  et 
«  Christus  suscepit  vos  in  honorem  Dei.  Dico  enim 
<  Jesiiin  Cbristum  niiiiistrum  fuisse  circumcisionis. 
«  Propter  vcrilaiein  Dei,  ad  conflmian  !as  piomissio- 


ADBAtlS  510 

«  nes  patmm.  Gentes  autem  super  inisericordia  bo- 
«  norareDcum,sicuiscriptam  est:  Propterea  conflte- 
(  bor  tibi  in  gentilms,  ct  nomini  tuo  canubo.  Et  ite- 
(  mm  dicit :  Lactamini  gentes  oira  pl^be  ejiia.  Ei 
i  ilenrni  :  Landale,  omnes  gentesv  DMtibfotd,et  buh 
«  gniflcate  eum  omnes  popoK^  Et  mrsdfii  Utaias  ait : 
I  Erit  radix  Jcsse,  et  qui  exsvrgef  rcgiire  genfes,  In 
« enm  genies  sperabunt.  Deds  M^tn  spei  repleat 
(  vos  omni  gaudlo  ct  pace  In  epedendo,  bI  abundelB 
« in  spc  ct  virtule  spiritus  saneti.  i 

Qncvcunque  scripta  sunt ,  ad  nostram  doctrinam 
scripfa  sunt.  (Ex  Orig.)  Proptef  ims  enfm  scriprnm 
est,  quod  Abrahnm  duos  filios  hab^,  mnrm  de  an- 
eiiia^  et  unum  de  iibera  ,  ut  nos  schittras ,  qufa  hM 
snnt  allegorice  dno  Tcstamehta.  Propfer  nos  scH- 
plum  est  quod  populus  mandncarit  manna,  et  tibU 
aquam  de  peira  ,  tit  inlelliganms,  qiria  spirNll^dem 
escam  potumque  bibemnf.  Bibebantt  autem  de  S|fl- 
Hlnali ,  consequcnle  eos  petra.  Petra  asaem  ertU 
Christus,  IIxc  el  his  similia  ad  nostraih  docirrnam 
sunt  scripta  ,  quilms  per  Sah^aCdils  adTeAtmM  stmt 
manifesiata,  qui  autem  intellignnt  qfii»  scripia  sant, 
illud  siue  dubio  invcnient,  qnod  seqiiitar,  id  esi ,  m 
per  sapicnliani  et  consolationem  Scriptararom  spem 
babeamus  ad  Deum  ,  quam  habcre  iion  poicst  ifle, 
qoi  nec  credit,  nec  inlelligit  Scriptarac 

Deus  aiUem  patientief  et  soiatH  det  tobia  kiipestm 
$apere  in  alterutmm  secundum  Jesum  Ckristum, 
Grandis  Dei  esi  ista  benediclio,  ai  uHum  sapiani 
omiics,  atqne  unum  sentiant,  et  sicut  sibi  ita  mias- 
quisqoe  velii  et  proximo.  Multum  cnlm  valef  ona- 
nimitatis  gmtia,  onde  Salvator  ait  :  Si  duo  vel  ttet 
in  unum  eonsenserim ,  quafcunque  petieriut  a  l^ta 
fieteis  (Matth.  xviu).  Aiiint  Judxi  de  illis,  qitl  \ik 
psalterio  dicuntnr,  fllii  Cbor^  ,  quonim  nomina  in 
Exodo  iiiveftianiur,  id  est,  Assjrr,  qui  erudiiio,  et 
Helchana,  qui  possessio  Dci ,  ei  Abiasaph,  qai  eoiH 
gregatio  patris  inlcrpretatur ,  quod  com  pater  ^ 
rum  poccasset,  et  una  cum  Daihan  ci  Abiroo  segre- 
gareiit  se  a  coctu  nefario,  ct  sequestrati  anaiiiioiier 
ad  Deam  preccs  fudissc  atqne  cxadditos  es8e,et  non 
sidnm  veniam  pcensR,  scd  cl  prophetl»  gratfaiil  me- 
luisse,  ct  Imc  quoqne  eis  a  Dco  pncstitum,  ne  qiiid 
iriste  propbetare  jabercntur,  et  ob  Ik>c  oinnespsal- 
mi,  qiiicunque  uominibtis  eorum  attitnlantur ,  nihil 
iriste  adveif  us  peccatores ,  aut  asperum  conlineni» 
hoc  protuiimifs,  ut  quanu  sit  unanimius  monsira» 
reinns. 

Vt  unammes  uno  orehonorificetis  Deum^  et  patretdt 
Domim  nostri  Jesu  Christi.  Unum  namqiie  ob  dicitnr, 
ubi  onus  atque  idem  per  divefsorum  emnia  scnsns 
et  sermo  procedit,  ei  qoia  poicsi  fleri,  ot  ct  in  ma' 
litia  aliqiH  unanimiter  coiisentiani,  ei  unnm  sapiaiit 
in  pejns,  ob  hoc  addidit,  seeundum  Jesum  Christum. 

Propter  quod  suseipite  invicem  sicut  et  ChristuM 
SKscepit  vos  in  honorem  Dei.  Ad  illud  respicii ,  nbi 
occasione  mundorum  vcl  immundorom  ciboram  di' 
versa  scntientcs,  abinvicem  discrepabant,  ac  sl  di' 
ccret  :  Nihil  dc  iminun  :itia  animafium  j*iilcetiSt 


f  17  COLLECTIONES  IN  ETISTOLAS  ET  EVANGELIA.  U8 

sicul  et  Chrr»tus  immuudilias  credenlium  reputavit.  A  etiam  qux  in  ca>Iis.  Omni  gaudio  ct  pace  impleti. 


Qui  uuilius  obruit  delictum  ,  ncc  alicui  rcputavit 
peocatuui ,  sed  onuies  in  houorem  suscepit.  Quos 
euiro  suscepit  Christus,  docet  cos  ila  agere  dcbcre, 
ut  Yidentes  bomincs  opera  eorum  boiia  gloriGccnt 
palrem,  qui  in  ccelis  esl. 

Dico  emm  Chrislum  Jesum  ministrum  fuisse  cir- 
€umcisioms  ,  propter  veritatem  Dei  ad  confirmandas 
ffromissiones  pa$rum.  Duplici  modo  boc  intcHigi  po- 
test,  sive  quod  circumcisionem  in  curnc  sua  suscc- 
|iil  ipse,  ut  cx  scmine  Abrah»  veniens  compleret  in 
«eipso,  quae  patribus  fueranl  rcpromissa,  sive  ut  in 
larne  sua  miuister  circumcisionis  fuisse  dicatur  : 
de  qua  idem  Apostolus  dicit :  Non  qui  in  mani[esto 
Judaus  est,  neque  quie  in  manifesto  in  carne  circum- 
eisioestfied  qui  in  occulto  Judarus  et  circumcisio 
cordis^  qute  spiritu  non  Itttera  fit,  cujus  laus  non  ex 
Itominibus  (Hom,  ii),  sed  cx  Deo  csl,  per  hujusmodi 
circumcisionem  certum  cst  patrum  promissiones 
esse  completas. 

Centes  autem  super  mlsericordiam  honorare  Deum. 
Sicoi  audire  debent ,  quia  illis  Deus  gratuitam  mi- 
sericordiam  donavit;  cui  enim  plus  dimitlitur,  plus 
diiigere  debet. 

Sicut  scriptum  est :  Propterca  confitebor  tibi  in  gen- 
libus^  et  in  nomine  tuo  cantabo.  (Ex  Primas.)  ToIIit 
Judxis  arrogantiam ,  dum  gentium  saiutcm  docct 
esse  prseJictam,  quamvis  ipsisnon  fuerit  nunliatum, 
Gliristus  in  gentibus  confltetur.  Et  iterum  dicit : 

Laudate,  omnes  gentes  ,  Dominum ,  et  magnificate 


Tidctnr  mibi  diflicile  exponi.  Pax  fldeiium  iu  s|)e 
delct  esse  futura ,  ubi  gaudium  perpetuum  et  pax 
certa  permanct,  abundantia  vero  spci  in  virtutibus 
consislit. 

EVANGELIUM   LUCi£  ,   CAP.  XXI. 

c  Erunt  sigiia  in  sole  et  luna  et  stiliis,  el  in  terris 
c  pressura  Centium  ,  prx  coufusione  sonitus  maris 
<  et  fluctuum  ,  arcsccntibus  hominibus  prae  timore 
i  et  exspeclatione  quui  supervcnient  universo  orbi. 
c  Nam  virtules  coelorum  niovebuniur.  Et  tunc  vide- 
c  bunt  fllium  hominis  vcnientcm  in  nubc  cum  pote- 
c  state  raagna  el  majeslate.  His  autem  fleri  iiicipien- 
c  tibus ,  rcspicite  et  lcvate  capiia  vestra ,  quouiam 
c  appropiiiquat  redeinptio  veslra.  Et  dixit  illis  simt- 
B  c  liiuditicm  :  Videte  flculncam  et  omnes  arbores. 
c  Cum  producunt  jam  ex  se  fructum,  scitis  quouiani 
c  prope  cst  aestas.  Ita  et  vos  cum  videritis  b£c  flc- 
c  ri,  scilole  quoniam  prope  est  regnum  Dei.  Aineii 
c  dico  vobis,  quia  non  pneteribit  gcncratio  liasc,  do- 
c  nec  omiiia  flant.  Coclura  et  terra  transibunt,  ver- 
c  ba  autein  mea  non  transibunt.  > 

Erunt  signa  in  sole  et  luna  et  stellis,  et  in  terris 
preswra  gentiumt  pro!  confuslone  sonitus  maris  et 
fiuctuum.  Quod  vero  dicit:  Erunt  signa  in  soie  et 
luna  et  stellis  ,  pnccursorcs  vicini  cjusdem  judicii, 
quasi  nuntius  indical.  E  quibus  cst,  el  illud  prophe- 
tx  :  Sol  vertetur  in  tencbrasy  et  luna  in  sanguinem^ 
antequam  veuiat  dics  Domini  magnus  et  manifesfns 
(Joel.  ii).  iieiii  qiioJ  Lucas  ait :  Et  in  terris  pressu- 


eumf  omnes  populi.  Uxc  vox  apostolorum  est ,  pro-  C  ra  gentium ,  ipsum  esse  reor,  quod  Antichristi  tem- 


Tocantium  ad  bapiisroum  uovellum  populum ,  ac  si 
dkeret:  Vos  omnes  gciiles,  qui  rclictis  simulacris, 
accessistis  ad  Deum  per  fldem»  laudate  eum,  quod 
DaTid  dicit :  Magniflcate  eum  omnes  populi,  et  hor- 
Utar  cos ,  qui  cx  Juda;is  fucrant  conversl.  Quod 
liUiius  ille  prouuntiavit,  quem  super  cruccm  Pilalus 
posuit,  scriptum  llebraice,  Craece  et  Latiiie,  id 
esty  RexJudxorum. 

Et  rursum  Isaias  ait :  Erit  radix  Jesse,  et  qui  ex- 
surgit  regcre  gentes  in  eum  gentes  sperabunt.  Quo- 
niam  Jesse  interpretatur  in  nostra  lingua,  est  mibi. 
In  adventu  ergo  Christi  omnis,  qui  credit  ei,  con- 
\eoienter  dixit :  Est  mihi,  quasi  dicat  ille ,  de  quo 
lloses  dixit :  Qtii  est,  misit  me  ad  vos  ,  ipse  est  niihi, 
boc  est,  in  ipsum  credo ,  et  ipse  est  qui  surrexit  ex 
radice  Jesse,  et  in  ipso  gentcs  sperabunt. 

Deus  autem  spei  repleat  vos  omni  gaudio^  et  pace 
ni  credendo,  ut  abundelis  in  spe  et  virtute  spiritus 
umcti.  Quia  superius  dixerat :  In  eum  gentes  spera- 
kuttty  coiijungit  gratanter  :  Deus  spei;  si  cnim  scri- 
puim  fuisset  superius,  in  ipsum  gentcs  credunt,  ad- 
jecisset  sine  dubio,  Deus  fldei,  sed  quia  ab  sperando 
feoles  posuit,  ideo  Dcum  spei  invocat  super  cos 
qni  speraut  in  eum ,  a  quo  eis  et  bencdictionis  mu- 
Bos  precatur  augeri.  Est  aulcm  benedictio  bujus- 
aodi ,  ut  repieantur  omni  gaudio  et  omni  pace, 
quod  de  Christo  recte  inteUigilur,  qui  pacincavit  por 
saiiguincm  suuiu ,  non  solum  qiix  iu  terris,  scJ 


D 


pora  dcscribens  Sfatthxus ,  dicit  :  Erit  enim  tuuc 
tribulatio  magna^  qual.s  non  fuit  ab  initio  mumli 
usque  modo,  nequc  fiet.  Quod  aulem  Lucas  subjuiigii, 
pr<B  confusione  sonitus  muris  et  /lucluum^  pncco  cst 
iilius,  quod  iutcr  csctcra  mutabilia  saxuli,  Joanncs 
mare  habiturum  conspexit. 

Arescentibus  hominibus  prce  timore  et  extp^ctatione^ 
qua  supervemenl  universo  orbi^  nam  virtutes  cctto- 
rum  commovebuntur.  Credo  ipsum  judicis  advcntum 
hac  sententia  designari,  quando  juxta  alterius  loci 
paraboiam  omncs,  hoc  est,  et  pi'udentes  ct  fatuu; 
virgiues  iiisoliio  chimorc  suscitaae  lauipades  omanl, 
id  est,  sua  secum  opera  numcrant ,  pro  quibus 
maximo  cum  timore  jam  jamque  instantcm  xtenii 
discriminis  exspectant  eveiitum.  Tunc  itaque  supcr- 
vcniente  univei-so  orbi  tiuiorc,  et  cxspcctaliunc  di- 
stricli  cxamiiiis,  luuili  qui  in  hoc  inuiido  florcrc  vi^ 
debantur,  cum  sc  siiie  fruciu  coiispexeriiil,  arcscent, 
tunc  fidcs,  quae  sine  opcribus  vixcrat,  probanle  sc 
justi  judicis  igne,  niai*cescet. 

Et  tunc  mdebunif'lUuw  iiominis  venicntem  in  nube 
cum  potestate  magna  et  majestate»  (Ex  Creg.)  In  po- 
testate  magiia  ct  ma^cstatc  visuri  sunt,  quem  iii  hu- 
miiilale  posituro  audire  noluerunt,  ut  virtutem  ejus 
tanto  tunc  districtius  sentiant,  quanto  nunc  ccrvi- 
ccm  cordis  ad  cjus  paticntiam  non  Inclinant.  Sed 
quia  haec  coutra  rcprobos  dicta  sunt,  mox  ad  clccto- 
rum  consolatioucm  vcrba  vertuutur.  Njui  siibdilur : 


5:9  SyARAGDi 

llit  aulem  fieri  ittcipientibu$,  respidte  et  lcvate  ca-  A 
pila  veitra^  quoniam  appropinquat  redemptio  vestra, 
Ciim  plagrc,  inquil,  mundi  crebrcscunt,  cum  lcrror 
juilicii  virtutibus  commotls  ostcnditur,  lcvalc  vos 
capila,  id  cst,  exhilaratc  corda,  quia  dum  ftnitur 
mundus,  cujus  amici  non  cslis,  prope  fit  rcdcniplio, 
qaam  qiucsistis.  Lcvarc  itaque  capita  est  omnino 
raentes  nostras  ad  gaudia  patrise  coclesiis  erigcre. 
Quod  autem  calcari  mundus,  ac  dcspici  debcat, 
provida  Dominus  comparalionc  inanifcslat.  Nam  sc- 
quitur : 

Et  dixit  illii  similitudincm  :  Vidcte  ficulneam  et 
amnet  arboret,  cum  producunt  jam  ex  te  [ructum^  tci- 
tit  quoniam  prope  ett  a*stas,  ita  et  vot  cum  videritit 
hac  fieri,  tcitote  quoniam  prcpc  est  regnum  Dei. 
Apcrtc  ergo  docet,  qiiia  siciit  cx  fnictu  arborum  B 
ventura  xsias  agnoscitur,  ita  e\  ruina  mundi  pi-ope 
csse  cognoscitur  rcgnum  Dei,  quibus  profecto  verbis 
ostenditur,  quia  Tructus  mundi  ruina  est.  Ad  hoc 
cwim  crcscit  ut  cadat,  aJ  hoc  germinat  iil  qiuTcun- 
que  germinavcri!,  cladibus  consumal.  Bene  aiilem 
regnum  Dei  astati  comparatur,  qiiia  lunc  mccroris 
nostri  nubila  Iranscunl,  et  vitie  dies  aiterni  solis 
daritate  fulgcscunt,  qux  omnia  cum  magna  certi- 
tudinc  coniirmantur,  cum  scateniia  subjungilur,  qua 

dicitur : 

Amen  dico  vobit,  quia  non  pra^leribit  gcneratio  hac^ 
donec  omnia  fiant.  (Ex  Beda.)  Muitum  qnippc  com- 
mcndat  Dominus,  quod  ita  pronunliat,  qiiodammo- 
do,  si  dici  fas  est,  juratio  ejiis  :  Amen  dico  vobit,  quia 
non  pra^teribit  generatio  hwc^  donec  omuia  fiant.  Ceno- 
rationem  autcm,  aut  omnc  hominum  gcnus  dicit, 
dut  specialjtcr  iud.'Bonim. 

Cmlum  et  terra  transtbunt,  vcrba  autcm  mea  non 
iransient.  Coilum  quod  transibit  non  xlhcrciim,  sive 
sidcrcum,  scil  aereum,  a  quo  el  avcs  cocli,  et  nu- 
bila  coeli  cognomlnantHr,  intclligerc  dcbeinus.  Si 
auteiii  coclnm  et  terra  transibunt,  movere  polest, 
quomodo  dicat  Ecclesiasles  :  Cencratio  praterit,  et 
generatio  advenit,  tcrra  vero  in  wternum  stat  (Eccle, 
i),  scJ  apcrta  ratione  coelum  et  terra  per  com  quam 
nunc  habcnt  speciem,  Iranscunt.  Atlamen  pcr  es- 
sentiaiii  sinc  ftnc  subsistunt :  Prwterit  enim  figura 
hujus  mundi.  Et  ad  Joaniicm  angcliis  :  Erit,  iiiquir, 
cceium  novum  et  terra  nova.  Qu;e  qiiiJcin  non  alia  jy 
condcnJa  sunl,  scd  han;  ipsa  renovanliir.  Cu^Ium  igi- 
t.ir  ct  tcrra,  ct  traiisibit  ct  eril,  quia  el  ab  ea,  qiiara 
imnc  habet  specie,  per  igneni  tcrgclur,  ct  tamcn  in 
6ua  senipcr  nalura  scrvabitur. 

HEBDOMADA  U  ANTE  NATALEM  DOMIM, 

hoc  est, 
DOMLNICA  TEUTLV  ADYENTUS. 

EP1ST0L\    BEATl    PACLI    APOSTOLI     AD    CORINTRIOS    I, 

CAP. IV. 

i  Sic  nos  exisiimet  homo  ut  ministros  Christi,  ct 
f  dispcnsatores  mystcrlorum  Dei.  Ilic  Jam  qurerilur 
»  iater  dispensatores  ut  fidclis  qiiis  invcniatur.  Mihi 
t  autem  pro  minimo  est,  ut  a  yo!  is  judiccr,  aut  ab 


ABBATIS  '*M 

c  humano  dic.  Sed  neque  merpsiim  judico,  uihit 
f  cnim  mihi  conscius  sum,  sed  non  in  hoc  Justifl- 
c  catus  sum.  Qui  autem  judicat  me,  Dominns  cst. 
c  Itaque  nolite  ante  tempus  judicarc,  quoadasqne 
f  vcniat  Dominus,  qui  et  illuminabit  ab^condihi 
c  tcncbranim,  et  manifestabit  consllia  cordium.  Et 
c  tunc  laus  erit  unicuique  a  Deo. 

Sic  nos  existimct  homo ,  ut  ministrot  Chriiti  et 
dispensatores  mysteriorum  Dei,  Id  esl,  Don  nl  aeqoa- 
lcs  Chrisli,  hoc  est  diccrc,  non  dicam  pscadoapo- 
stolos,  sed  nc  aposlolos  quidem  nimia  laade  bono- 
rarc  debclis,  sicut  alio  loco  dixit :  Nunquid  Paulus 
crucifixus  est  pro  vobis,  aut  in  nomine  Pauli  baptixati 
estis  ?  quia  hnpti  matis  homo  minister  est,  ancior  tc- 
ro  Deus,  sicut  legiinus  :  5hiper  quem  videris  co'tim- 
bam  descendentcm,  hic  est  qui  baptizat  in  spiritu  sen» 
cto  (Joan,  i). 

Uic  jam  quwritur  inter  dispcnsatores,  ut  fidelis 
quis  invenialur.  IIxc  interrogantis  vox  est,  hx  qno*- 
ritur,  id  cst,  in  pncscnti  saeculo,  jam  vos  piitatis 
conscieutias  judicare  huinanas.  Qiiod  dicit,  qnseri^ur, 
subauditur  ab  hominibus,  ut  fi Jclis  quis  inTcniatni  f 
Sivc  is  qui  mittitur,  sive  de  his  ad  quos  mittitar, 
ut  fidelis  et  servus  prudens  inveniatar.  Aliter,  tan- 
quam  si  dicerct,  hic  jam  forsitan  aliqais  dispensa- 
torum  merita  pro^sumit  extollere,  ct  ausas  cst  ante 
teinpus  judicii  de  conscientiis  judicarc. 

Mihi  autem  pro  minimo  est,  ut  a  vobis  judicer^  ant 
ab  humano  die,  sed  neque  meipstm  judieo^  nikil 
mihi  conscius  sum.  Quod  dicit :  Mihi  pro  mfiiiiiio 
est,  ac  si  dicat,  pro  nihilo  mihi  est,  ut  a  Yobls  Jndi- 
cer.  Ilumrnu.ii  judicium  ideo  vocavit,  quia  rreqiien- 
ter  in  eo  verilas  ct  jusliiia  rrusiralur.  Ilumannm 
vcro  diem,  ipsam  humani  judicii  rcvclationcm  dixjl: 
Ncque  roeipsum  judico,  inquit,  id  est,  meipsom 
non  culpo,  quia  nihil  mali  In  me  scio,  neqoe  con- 
scius  sum.  Aliter  :  Mihi  pro  minimo  est^  Id  est,  esse 
aliquid,  ut  ab  humano  dic,  id  est,  haman»  laadvi 
gratia  vel  favore  non  capior,  ut  illud  :  Diem  homi» 
nis  non  desideravi,  id  est,  consolationcm,  cujus  Ja- 
cunditas  camalem  mcntem  potest  caperc,  non  qaa- 
sivi.  Sed  neque  meipsum  judico,  id  cst,  neque  me> 
ipsnm  alicujus  meriti  esse  pronnntio,  qnla  plus 
credo  conscicntisc  me?c,  quam  landl  cx  allena  acsfi- 
mationc  venicnti.  (Ex  August.)  Quando  possum  ju- 
dicare  conscicnriam  mcam,  qiian/o  cxamliiare  po- 
teio,  quo  animo  faclo,  quidqiu  J  facio,  qaantiim  pos- 
siim  homincs  de  alio  judicare,  plus  homo  atiqne 
de  se  ipso,  sed  Dens  pliis  de  hominc,  qnam  homo 
de  se.  Ilonio  cnim  vidct  In  facle,  Dcus  in  corJe. 

Scd  non  in  hoc  justificatus  sum.  Id  est,  In  hoc 
tempore,  aut  si  forte  nuHum  crimen  adroisi»  ideci 
non  peccavi.  Si  hoc  Paiilns  dicit,  quid  nos  dicere 
debc-nus  ?  qui  longe  ab  illius  roeritis  distamus.  AK- 
ter :  Non  in  hoc  justificatus  iitm,  hoc  est  dicece,  nc 
hoc  qiildcm  mibl  ad  justltiam  profteit,  si  nolira  Um- 
dari,  qiii  mc  indignum  laude  cognoscor 

Qui  autem  judicat  me ,  Dominns  est.  Ac  si  dieeret : 
Cunrla  hxc,  qua*  homo  propri.T  xstimafionis 


COLLECTIOXES  LN  LPISTOf-AS  KT  KVANr.KLlA.  ti/a 

rularc  sc  crcJlt,  iliviiio  siiiil  rcsi*i'Yamla  ju-  A  (^il  Ji-siis :  Cari  vidcitt^  ac  si  dicorct,  U^;;:|)us  illad 


|ui  iiovit  non  solum  de  o|)cribus,  scd  ct  dc 

ioiiibas  judicarc  {Eccle,  ix). 

ts  noHte  ante  tempus  judicare^  cic.  Id  cst, 

inlc  judicii  tcnipus  dc  laude  Loniinis  fcrrc 

iam,  quia  scriptum  csl,  ne  laudcs  liomiucm 

sua. 

mic  laus  erit  unicuique  a  Deo.  De  bumaua 

e  habere  sermoncin  bic  ovidenter  ostcndit, 

cii,  mcritoruin  vcritatcm  in  sola  Dci  laude 

eret  illc  vero  iaudabilis  est,  qucm  Dcus  lau- 

,  qui  omnia  occulta  ct  invisa  cognosciL 

EYANGELIUM  1IATTU;EI,  CAP.  XI. 

n  Budisset  Joannes  in  vinculis  opcra  Cbristi, 
as  duos  de  discipulis  suis  ait  illi :  Tu  es  qui 


a.Ivciiit,  ut  c;f'ci  qui  solciu  justltiu!  prius  iiou  vidti- 
bant,  jain  iinplclur  in  cis  :  Beati  mundo  corde^  quo^ 
niam  ipsi  Deum  videbunt,  Et  claudi  qui  terrcnis  ad- 
lucrcbant,  ct  dc  ca^lcstibus  niinimc  cogitabaiit,  per 
luansuctudinis  buinililatcm;  ad  tcrram  viventiuni 
currant,  ut  iinplcaiur  in  cis :  Deati  mite$f  quomam 
ipii  possidebunt  tcrram,  Et  Icprosi,  qui  immensa  vi- 
tioruin  molc  gravati  langucl>aiit,  p<rnitenliam  agcn- 
tcs,  consobitioiiein  acoipiaiit,  ct  iniplcatur  in  eis : 
Deali  qui  lugent,  quoniam  ipsi  consolabuntur,  Et  sur- 
di,  qui  audiendi  aiires  niiiiiinc  baLebant,  jain  moiio 
jublitiam  cordis  auiibus  bauriant,  et  impleatur  iu 
cis  :  Beati  qui  esuriunt  et  sitiunt  justitiam,  quoniam 
ipsi  satiabuntur,  Et  qui  prius  mortui  erant  Dco,  ct 


urus  es  an  aJiuiii  cxspcctamus  ?  Et  respondcns  B  vivcbant  saeculo,  miscreanlur  per  p<jenitenluim  ani- 


;  all  iUis  :  Euntcs  rcnuntiale  Joanni  qux  au- 
;  et  vidisiis.  Cxci  vident,  cbiudi  anibuiaut, 
fi  mimdantur,  surdi  audiunt,  mortui  rcsur- 
,  paupcres  evaiigelizanlur.  El  beatiis  est  qui 
fuerii  scandalizutus  in  me.  lllis  auteiu  a[>- 
Jhis«  coepit  Jesus  diccre  ad  turbas  de  Joaniie : 

eiistis  in  desertum  vidcre  7  Arundinem 
k.  agitatam?  Sed  quid  exisiis  vidcre  ?  llomi- 
moUibus  vestitum?  Ecce  qiii  mollibus  ve- 
tor  in  domilHis  regum  sunt.  Sed  quid  existis 
«T  Prophetam?  Etiam.  Dico  vobis,  et  plus 
I  prophctam.  Ilic  cst  cniin  dc  quo  scriptum 
Eece  mitto  angclum  incum  autc  faciem  luam, 
ffaptrabit  viam  tuain  ante  te.  > 
midiuet  Joannes  m  tinculis  opera  CMstiy  mit-  ^ 
Mf  de  discipulis  suis,  ait  Hli :  Tu  es  qui  ven- 
f,  an  alium  exspectamus  ?  (Ex  Beda.)  Qui  vcgi- 
atv  Id  est,  qiicm  prophct^B  venturum  prxdi- 
.  Non  ait :  Tu  cs  qui  vcnisti,  scd  tu  es  qiii 
■s  ei,  ei  est  sensns,  manda  mihi,  qui  interii- 
I  ab  Herode,  et  ad  infema  descensurus  smr, 
te  ei  in  inferis  debeain  nuntiarc,  qiii  nuntiavi 
\p  ao  non  conveniat  Filio  Dei,  ut  gustet  mor- 
L  aUum  ad  hxc  sacramenta  missurus  es. 
etpondens  Jesus^  ait  illis :  Euntes  rennraiatp 

fM  ahdistis  et  v:distis  :  ca:ci  tfident,  claudi 
mtf  leprosi  mundanturj  surdi  audiunt,  mortni 
utf,  pauperes  evangelizantur,  et  beatus  est  qui 
mi  scandaiizatun  in  me.  (Ex  Ftilgcni.)  Aliud 


m.e  suae,  ei  vivaiit,  ei  impleaiur  in  eis  :  Beati  miie- 
ricordeSf  quoniam  ipsi  misericordiam  conseoiuutur. 
Et  qui  prius  paupcres  crant  virtutibus*  impleanUir 
Spiritu  sancto,  ct  cvangelizeni,  ut  dicaiur  de  his  : 
Quam  pulchri  snper  montes  pedcs  evangelixantium 
pacem,  evangelizantium  bona  (Isai,  lu). 

Ei  beaius  est,  qui  non  (uerit  scandalizatui»  (Ex 
(*Ttg.)  Quid  cst  ergo  dicere,  beatus  est,  qui  non  (uo^ 
rit  scandalixatus  in  me  ?  nisi  aperta  voce  aijeciio- 
iicni  moriis  sux  humiiitaiemque  signare  ?  Ac  si  pa- 
tcnter  dicat,  mira  quidem  facio,  scd  abjecta  perpeti 
non  dcdignor,  quia  ego  moriendo  subsequor.  Caven- 
dum  valde  est  bomiuibus,  ne  in  me  moitem  despi- 
ciant,  qui  signa  vcnerantur. 

llHs  autem  abeuniibus  ccepit  Jesus  dieere  ad  tur- 
bas  de  Joanne :  Quid  existis  in  desertum  videre  ?  eic. 
IIoc  videlicci  non  asserendo,  sed  ncgando  iutulit. 
Arundinem  quippe,  mox  ut  aura  coniigerii,  in  par- 
tcm  fleciit,  et  quid  pcr  aruudinem,  nisi  carnalis  ani- 
inus  designatur,  qui  mox  favorc,  vel  detractioue 
tangitur,  in  parieiu  quamiibci  incUiiaiur.  Si  cnim  ab 
huiuano  ore  aura  favoris  flaverit,  liilarescii,  exlol- 
litur,  iolamque  sc  quasi  ad  granam  flectii ;  sed  si 
indc  venius  deiractiouis  eruperit,  uiide  laudis  aura 
veniebaiy  mox  hunc  quasi  ad  partem  aitcram,  ad  viiii 
furoris  iuclinal.  Sed  arundo  veuto  agiiata  Joannes 
non  erat,  quia  hunc  ncc  bianduin  graiia,  nec  cujus* 
libct  ira  asperum  facicbai,  nec  prospera  hunc  eri- 
gcrc,  nec  aJversa  noverant  indinarc. 


anloin  audierunt,  aliud  tautuin  viderunt :  au-  ^^     Sed  quid  existis  videre,  hominem  motlibus  vesti^ 


teBim  quod  surdi  audirent,  quod  pauperes 
lizBrentiir,  viderunt  autcin  cx^cos  videntes, 
I  ambulanU^s,  leprosos  mundatos.  Renuntiute 
f  elc.  Ac  si  diceret,  iiuntiate  Joanni,  quia  ego 
s  quo  propbcta  dicebat :  Deus  ipse  veniet,  et 
uosfaciet  {Esa.  xxxv).  C;cci  vidcnt,  ut  inipiea- 
id  propheticuro  :  Tunc  aperientur  Oiuli  caeco- 
landi  ambulanl,  ul  iii.pleatur  :  Tunc  satiet  si^ 
VM«  elaudus,  Surdi  audiunt,  ut  inipleatur :  El 
iurdorum  patebunt,  Spiritualitcr  Joannes  ie^ 
goificai :  Ergo  Joannes  in  vinculis  iex  vincia 
eis,  misit  duos  Scribas  et  Pharisxos :  Tu  es 
[crrogat  Christum,  ut  cum  praedicel.  Respon- 
Patkol.  Cll. 


tum  ?  Ecce  qni  moUibus  vestiuntur  in  domibus  regum 
sunt.  Cainelorum  etenim  pilis  vestiius  Joanncs  foisie 
dcscribitur.  Non  crgo  ca^lesti,  inquit»  sed  tcrrcno 
regno  militaui  hi,  qui  pro  Deo  perpcti  aspera  fugiuni, 
scd  soUs  exierioribus  dedili,  pncseniis  vitui  molUii 
sunt,  ei  delectationcm  qiixrunt.  Nemo  crgo  cxisfi-- 
met  in  luxu  atqne  siudio  vcstium,  peccatum  decsse» 
quia  si  hoc  culpa  uon  cssct,  nullo  modo  Joaoneui 
Dominus  dc  vestimenii  sui  asperitate  laudassei. 
Quawvis  boc  quod  Joanncs  non  essei  vcsliius  mol- 
libus  diciiar,  per  signiGcatiouem  iotelligi  alitcr  po* 
tesi.  MoiUbus  ciiim  vestiius  non  fuii,  qiUa  viiam 
peccantiuro,  uon  blandimentis  fovit,  sed  v*gore  as- 

n 


S23 


S.HARAGD1  AUBATIS 


m 


penc  invectioiiis  increpavil,  diceus  :  Cenlmina  vi-  A  coromendatur,  qui  cum  lantae  \irtoUs  etscly  Dt  Chri- 


perarumf  qui$  vobis  demoiutravit  fugere  a  rentura 
ira  {Matth,  iii)? 

Sed  quid  exi$ti$  videre?  Prophetamf  et  jam  dico 
vobi$  et  plusquam  prophetam,  Proplielse  quippe  mi- 
nisterinin  est,  ventura  diccre,  iion  ctiam  demonstra- 
rc.  Juaunes  ergo  plusqnam  proplicta  est,  quia  enm, 
quein  prjpcurrendo  propbetaverjt.  eiiain  ostendendo 
iiuntiahat. 

liic  e$t  de  que  $criptum  e$t :  Mitto  angelum  menm 
ante  faciem  tuam^  qui  prceparavit  mam  tuam  ante  te. 
Quod  Gnsce  otyyf^of ,  angelns  Latine  nuntius  dicitur. 
llectc  crgo,  qui  nuntiare  supernum  judicem  mitti- 
lur,  angelns  vocatur,  ut  dignitatem  seiTCt  in  noroi- 
ne,  qnain  explet  operatione.  Aliom  quidem  nomen 


stos  eredi  potuiss^t ,  elegit  solide  sobsislere  la  ac, 
DC  humana  opiuione  raperetor  itiaiiker  soper  le. 
JVom  confe9$u$  eil,  et  hoh  negavit^  confe$smi  m^fma 
non  $nm  ego  Ckri$tu$.  Sed  qoiadixH,  non  raro, 
negavit  plane  qood  non  erat ,  sed  non  negaTit  qooi 
erat,  ut  veritatera  loquens ,  ejus  memlinnn  fierec, 
eu^ns  sibi  noiuen  foRacrter  non  usorparet. 

Et  interrogavemnt  eum  :  Quid  ergof  Elia$  e»  iu^ 
Et  dixit :  Non  $um.  Timendum  esi  enim,  ne  minoi» 
inlcUigentcg  contraria  putentioannemdlxiafey  qianft 
Christum.^  Cbristos  dixerat  :  Eltas  Jam  fenit,  et  Ipai» 
est  Joannes  Baptista.  Joannes  Interrogatos,  respoo- 
dil.  Non  sum  Eiias,  ulriqoe  enim  Terililei»  Axe- 
runt.  Si  proprietatem  interroges,  ioMme»  JoaBnev 


csi,  sed  vitae  nomine  inferior  non  esi.  ScJ  et  omnes  B  est,  el  Eiias  l*ilias  est.  Joannes  aotem  reete  de  prs- 


qui  sacerdolii  nomine  censenlur,  angdi  vocantur, 
prophela  attestante,  qoi  ait :  Labia  $acerdoli$  cuito^ 
diunt  icientiam,  et  tegem  requirunt  ex  ore  eju$^  quia 
angelui  Domini  exercituum  e$t.  Nec  non  eliam  onoa- 
qoisque  fldelium,  in  qnantuin  suflQcil,  in  quanlum 
gratiam  supemx  aspirationis  accipit,  si  a  pravilate 
proximum  revocat,  si  exhortari  ad  bene  operandum 
curat,  si  a^ternum  regnum  vel  supplrcinm  erranli 
dcnunllat,  com  verba  sancts  admonitionis  intendit, 
profecio  angehis  existil. 

IICBDOMADA  I  ANTE  NATALEM  DOMINI, 

HOC  E8T, 

DOMINICA  QUARTA  ADVENTUS. 


prieiaie  personae  suae  respondit ,  Men  soni  Elias. 
Dominos  vero  de  praeflguratione  recte  didt  :  Ipfe 
est  Eiias.  Nec  Joannes  falsum,  nec  i)onilnQa  falioii, 
ipsa  praeflguralione  venit  iste ,  qoa  p>roprietate  ireiH 
turus  esi  Eliaa. 

Joannes  igitur  tn  spirito  Elias  erat,  in  penooa 
Elias  non  eral.  Qood  ergo  Domtnos  faletnr  de  ipi- 
rUo,  boc  Joannea  deoegat  de  perseM «  qoin  et  Jo- 
stom  sic  erat ,  ul  el  (fiscipolis  Dominoi  tplritileni 
de  Joanne  senlentiara  dlceret;  ei  JoanDet  I»  ivMa 
eamalibus ,  non  de  soo  spirito,  aed  de  eoppofe  le- 
•ponderet. 

Propketa  m  tut  Et  re$pondit :  Non,  Ideo  profhe- 
tam  se  csse  non  dicil,  quia  mijorem  it  propleif 


EMSTOLA   BEATi  PAiiLi    APosTOLi   AD   niLippiii<(E<(»  C  essc  cognosclt,  quia  quem  propbeue  Tentor»  Ibre 


€AP.    III. 

<  Gaodete  in  Domino  semper,  ileroro  dtco  gaodete.  i 
Huju$  epitiolte  expoeitionem  in  ilebdomada  po$t 
Pentecosten  vieesima  qnarta  require, 

ETANGELIUH  JOAIfNlS,  CAP.  I. 

f  Mlserunt  Judaci  ab  Hierosolymis  sacerdoies  et 
Lerilas  ad  eum,  ut  iuterrogarent  eum :  Tn  qurs  es  ? 
Et  oonfessos  esl,  el  non  negaTit.  El  confessus  est, 
quia  non  sum  ego  Ghrislus.  El  intcrrogaTcmnt 
eum.  Quid  ergo  ?  Elias  es  tu  ?  Et  dixil :  Non  sum. 
Proplieu  es  tu  ?  El  respondit :  Non.  Dixerunl  ergo 
ei  :  Qois  es,  ut  respoiisum  dcmns  his  qui  mise- 
mnt  nos  ?  Quid  dicis  de  teipso  ?  Ait :  Ego  tox 
clamantis  in  deserto,  dirigilc  viam  Domini,  sicul 


dixemnt,  isle  digilo  demonstraTtt ,  dieene  :  £cc» 
agnu$  Dei^  ecce  qui  toltit  peecata  mundU 

Dixerunt  ergo  ei :  Quis  es ,  ut  resp^nmm  dmm» 
hi$  qui  miurunl  im$  f  Quid  diei$  de  le  ips^f  Mt  : 
Ego  90X  clamanti$  in  deserto^  dirigite  uiam 
$icut  dixit  Isaias  propheta,  Yocera  ae  eise  Jt 
asseril ,  quia  Tcrbum  praecediL  Prinmmi  enini  tob 
sonat  Joannis,  ut  verbum  seqoatur.  Adventiun  Ha» 
que  domiuicum  precorrens  tox  didtnr :  Quk  pcr 
ejus  mysterium  patris  Terbum  ab  heminibut  nodi- 
tur.  Illud  scilicet,  de  quo  Joannes  ait  :  /n  primtpis 
erat  Verbum ,  et  Verbum  erat  apud  Deum »  m  Deus 
erat  Verbum ,  qoi  etiam  io  deserto  clamat,  qoia  de^ 
relictae  ac  destllutae  Jodaese,  solaliom  Redeinplorb 


dixit  Isaias  propheta.  Ei  qui  missi  fuerant,  erant      aimuntiat.  Quid  aolem  ckimal ,  tnsinoat 


ex  Pharisaeis.  El  InterrogaTemnt  eum,  et  dixemnt 

ei :  Quid  ergo  baptizas,  si  tu  non  es  Ghristus,  nc- 

que  Elias,  nec  propheta?  Respondit  eis  Joannes, 

dicens  :  Ego  baptizo  in  aquam,  medius  autem  tc- 

stram  steiil  quem  tos  nescilis.  Ipse  esl  qoi  post 

mo  Tcnlums  est,  qui  anle  me  factus  est,  cujus 

ego  non  sum  dignos,  nt  solTam  ejus  corrigiam 

calceamenli.  Il:ec  in  Bethania  facta  sunt  Irans  Jor- 

danem,  ubi  erai  Joannes  baptizans.  i 

Mieemnt  Judigi  ab  Hiero$olffmis  sacerdotes  et  Le- 

iritas  ad  Joannem^  ut  interrogarent  eum  :  Tu  qui$  esf 

Et  eonfessus  e$t^etnon  negavlt,  Et  eonfeuus  es/,  ^«ta 

non  sum  ego  Christus.    His  Tcrbis  Joannis  humililas 


eun  anb- 

jungil :  Dirigite  viam  Dominif  Mut  dixk  Isaiu  pro- 
pheta  (Isai.  xl)  :  Yia  Domini  ad  cor  dirigitor,  cm 
Teritatis  sermo  bumiliter  audilor,  Tia  Dorainl  ad  eor 
dirigilur,  cum  ad  praeceptura  Tilie  praeparainr* 

Et  qui  miui  fuerant,  erant  ex  Pharisepis.  Et  In- 
terrogaverunt  eum,  et  dixerunt  ei :  Quid  ergo  kmpti- 
za$,  $i  tu  non  e$  Chri$tu$ ,  neque  Elias,  neque  pro- 
phetaf  Quod  quia  non  studio  cognoscendae  teriuils, 
sed  malitise  excrcendae  aemolaiionis  dicltnr,  evan- 
gclista  tacitc  innotoii,  qui  subjunxit,  dlcena  :  Et^ 
mi$$i  fuerant^  erant  ex  Pharisceis^  ac  si  apertedkat: 
IIII  Joannem  de  sois  aclibos  reqoiranCy  qoi  doeCr^ 
nam  nesciuni  qoaerere,  sed  ioTidere. 


B25  COLLEGTIONES  IN  EPISTOLAS  ET  EVANGELIA^  5^ 

Rupondii  eii  Joanne$,  dicem  :  Ego  baptizo  in  Xesi,  non  sufflcio  oranla  ChrisU  s4  liquiduiii,  swbbUi 

Terborum  vclamine,  revelare  mysleria. 


«f Ma.  iiKiiHies  nen  8|Nrita ,  sed  aqua  baptizatonim 
corpora  lavit,  sed  tamen  per  veRiam  non  lavat.  Gur 
cfgo  iMptizal,  qui  peccata  per  baptisma  non  relaxat, 
nisi  ut  praecursionis  suae  ordinero  ser>'ans,  qui  na- 
scilurum  naseendo  prsvenerat,  beptizaturum  quo- 
que  Domiiium  baptizando  pnevenirct,  et  qiii  praedi- 
eando  faclus  est  praecursor  Christi,  baptizando  eliam 
praecursor  ejus  fieret  imitatione  sacramcnti. 

Medius  autem  vettrum  stetil,  quem  vo$  nescitis.  !n 
medio  ergo  iMmiiimn  et  stetisse  Saivator  asseriiur 
•I  nesciri ,  quia  per  camem  apparens  ,  et  visibilis 
sielii  corpore  el  invisibifis  majestate. 

{Ex  Beda.)  Lncas  enim  in  hoc  loco  ait :  lp$e  noi 
topiis«rfi  tii^pfPtfM  i&neto  et  iffni ,  hoe  est,  el  porga- 
lioae  saneUAcalionis ,  et  probatione  tribulationls.  B 
Falest  aotem  idem  Spirilus  sancti  etSani  iiomlne 
igiiis  sandiikatin  iDtelHgl ,  quia  et  Incendit  per 
anorem ,  el  per  sapientiam  eorda  quae  replet  illu- 
mbiai. 

!p9e  etl  qm  poei  me  venturui  eal,  qni  ante  me  fa- 
aui  eil.  (Ex  Greg.)  Sic  itamque  dicitur :  ante  me, 
faefi^  ac  si  dicatur :  ante  me  positus.  Post  me  ergo 
WBit,  qoia  poslmodum  natus.  Ante  me  autem  faetus 
mt^  qma  mihi  praelatus,  sed  bxc  paulo  superius  di- 
eeos ,  elbm  praelalionls  c|us  causas  aperuit ,  quia 
pffior  ine  eral,  ae  si  aperte  dieal :  faide  me  eliam  post 
Dalos  superat,  quo  eum  nativitaiis  su»  tempora  non 
angoslaDt.  Nam  qui  per  matrem  in  tempore  nasd- 
lor,  sine  lempore  est  a  patre  generatus.  Qui  quanise 
rBTereBtiae  bumilitatem  habeat  subdendo  manirestat.  ^ 

Cujui  non  $um  dignur,  ut  $olvam  eju$  corriyiam 
eateeamenti ,  etc.  Mos  apud  vcteres  Aiit,  ut  si  quis 
eom  qiiae  sibi  competeret  acciperc  uxorem  nollet, 
flle^i  calceamentum  solveret,  qui  ad  hanc  sponsus 
Jore  propinquitalis  veniret ,  quid  igilur  intcr  homi- 
oes  Gliristus,  nlsi  sanctse  Ecdesia:  sponsus  apparuit, 
de  quo  et  iste  Joannes  dicit  :  Qui  habet  $pon$am 
$pon$tt$  e$t  {Joan.  ni),  sed  quia  Joannem  homiqes 
Cbristnm  esse  putaverunt,  quod  ct  isie  Joannes  ne- 
gat.  Recte  sc  indignum  esse  ad  soivenduro  corri- 
gfam  ejns  calceamenti  denuntiat,  ac  si  aperte  dicat: 
Egoncdemptoris  vestigia  dcnudare  non  valeo,  quia 
sponsi  nomen  mihi  immerilus  non  usurpo.  Quod  (a- 
meo  inteltigi  et  aliter  potcst ,  quis  eiiim  iiesciat,  ^ 
qaod  calceamcnta  ex  mortuis  aiiiinalibus  fiani,  in- 
camatus  vero  Dominus  venicns ,  quasi  calceatus  ap- 
paruit,  qul  in  divinilate  sua  morticina  corruptionis 
QOStRC  a^umpsit ,  scd  hujas  incarnationis  mystc- 
rium  humanus  oculus  penetrare  non  sulBcit.  Corri- 
gia  ergo  calceamenti  est  ligatura  mysterii.  Joannes 
itaque  solvere  corrigiam  calceamenti  cjus  non  valct. 
quia  incamalionis  mysterium »  nec  ipse  invcsligare 
suffieit,  qui  hanc  per  propbetiae  spiritum  agnovii. 

Solvere  calceamentum  nudare  esl  membra ,  qiue 
abipso  teguntur,  et  nudum  verbum,  id  cst,  diviiii 
senoonis  evideniissime  quis  poterit  speculaiido  ex- 
idicare  sermonem«  ni  forte  aliquibus  imaginibus  cx- 
plicare,  et  boc  esl  qnod  dicil :  Non  sum  dignns,  id 


lliee  in  Bethania  facla  sunt  tram  Jordaneni ,  ubi 
Joannes  baptizan$.  Betbania  villa  est  in  secundo  ab 
Elia  milliario,  in  latere  moiitis  Olivcti,  ubiSalN-alor 
Lazarum  suscitavit.  Bcne  praecorsor  Doraiiii  nostri 
in  Bethania  dicilur  baplizasse,  nam  Uetbania  domus 
obedienliae  iiiterpretalur,  ul  demonstrarel  per  obe- 
dientiam  fidei  omnes  ad  Christi  haptisma  dcbcie 
pervenire. 

Uactenus  dierum  Dominicarum  feslivitatumque  mui^ 
tarum  expositiones,  juvante  ChrislOf  absotvimus, 
Dehinc  sanctorum  mariyxum ,  virginum  et  coii« 
fessorum  expositione»  ponemus. 

LN  NATALI  APOSTOLORUM. 

EPISTOLA   BEATI   PAULI  APOSTOLI  A^  ROIIANOS* 

CAP.    VIII. 

€  Scimusaiioniamdllfgcntibus  Deum  omnia  coope* 
c  rantur  in  bonum,  his  qui  secondum  propositum  vo^ 
«  cati  sunt  sdncti.  Nam  quos  praescivii  et  pnedesti* 

<  navit  conformes  fieri  imaginisFiKi  sui ,  ul  sil  ipse 
«  primogenitus  in  multis  fralribus.  Qtios  autem  pra>- 
«destinavit  hos  el  vocavit.  El  quos  vocavit,  hos  et  jit- 

<  stifieavit.  Quos  autem  Justlficavit,  illos  el  magnlif- 
ff  cavit.  Quid  ergo  dicerousad  haec?  Si  Deus  pro  nobis, 

<  qnis  contra  nos?  Qui  etiam  proprioFiliosiio  non  pe- 

<  percitf  scd  pro  nobts  omnibos  tradtdil  inum.  Quo- 

<  modo  non  elinm  cnm  illo  omnhi  nobis  donavk  ? 

<  Quis  accusabit  adversus  electos  Dei  ?  Deus  est  qot 
ff  jnstificat.  Quis  est  qui  condemnet?  Cbristus  Jesus 
t  qui  mortuus  est,  iino  qui  et  resnrrcxit,  qui  est  ad 
(  dexteram  Dei ,  qui  etiam  interpellat  pro  nobis. 
(  Quis  ergo  nos  separabit  a  charitale  Christt^ 
(  Tribulatio  an  anguslia ,  au  fames ,  an  nudltas  ^  an 
(periculum,an  pcrsecutio,  an  gladius.  Sicutscri- 
(  ptum  est :  Quia  proptcr  te  morlificamur  tota  dio, 

<  sestimati  sumus  sicut  oves  occisionis.  Sed  In  his 

<  omnibus  superamus  proptcr  eum  qui  dilexlt  nos. 

<  Certus  sum  enim  quia  nequc  mors ,  ncque  vita, 
(  neque  angcli ,  ncque  principatus ,  neque  virtutes, 
(  ncque  iostantia  ,  neque  futura ,  neque  fortitudo, 
ff  neque  altitudo,  neque  prolundum,  ncque  creatnra 
(  alia  poterit  nos  scparare  a  charitate  Dci ,  qus  est 
(  in  Chrislo  Jesu  Domino  noptro.  > 

Seimus  quoniam  ditigentibus  Deum  omnia  coope* 
rantur  in  bonum,  In  tanium  eniin  omnia  cooperan- 
tur  in  bonum,  ct  coUaudant  hi  qui  diligunt  Deum, 
ut  et  ipse  spiritus  ailjuvet,  ncc  dedigneiur  divina 
natura  dux  esse  itineris  ad  bonum. 

His  qui  secundum  propo$itum  vocati  $unt  $ancti. 
!d  est,  secundura  quod  proposuit ,  non  ex  opcribus 
lcgis,  nec  legalibus  sacrificiis,  sed  sola  fide  el  san- 
guinis  sui  elTusione ,  salvarc  quos  prajscierat  credi- 
laros ,  et  quos  gratis  vocavit  ad  salulem ,  mulio 
magis  glorificavit  operantcs. 

Nam  quo$  pr(B$civit  et  prwdesiinavit.  Prsedesllnaro 
non  idem  est  quod  prxscire,  quia  praescientla  pra^- 
destinationem  ratione  praecedit.  Nam  quos  praesci- 
vil  bonos  praedestinatione,  reddit  beatos.  Ergo  quoi 


r«7 


SMAnVGDI  ABBATIS 


5?S 


priTviail  conrormes  Chrisli  fiiluros  in  vila ,   voluil  A      Quietiam  propriQFttio  itio  non  pepercU  y  $ed  pro 

■      •  ■t^_t*l*A*#f  W\  ••««  _■•  M  A 


alqiie  proposiiil,  nt  fierent  conformes  in  gloria,  si- 
cut  dixit :  Qui  configurabit  corpus  humilitatit  no- 
strcc  conforme  corpori  claritatis  suce  (Phlipp,  iii). 

Vt  sit  ipsc  primogenitus  in  multis  fratribus,  Secun- 
flum  qiiod  unigenitus  dicilur,  fratres  non  hal.et, 
hoc  est,  secundum  divimlatem.  Secundum  id  autem 
quod  priiuogenitus  dicilur,  fratres  hnbct,  hoc  esl, 
socundum  humanitatcm,  unde  est  et  illud  :  Primo- 
genitus  ev  mortuis ,  ut  sit  ipse  primalum  tcncns  ex 
resurreclionc  inoriuorum. 

Quos  autem  pra^destinavit  hos  et  vocavit.  Non  pu- 
tenuis ,  quod  pra^destinatio  vim  nolenlibus  faciat. 
Vocando  autem  voientes  colligit  non  invitos,  vocan- 
tur  autem  ut  per  pracdicationem  credant.  Crc<1entes 


nobis  omnibns  Iradidit  illum.  PeriDisit  tradi,  ul  Ira- 
dcniis  maneret  libertas  arbitrii ,  el  nobis  per  dooM- 
nicas  passiones  palientise  proponeretur  exemplimi. 
Sed  pro  nobis  omnibus ,  hic  adverte,  quod  doh  pro 
aliquantis,  sicut  prxdestinationis  error  aestimal» 
sed  pro  omnibus  tradidit  illura. 

(Ex  Orig.)  Non  solum  prosanctis,  nec  sotum  pro 
niagis,  sed  pro  et  miniinis  omnino,  qui  sunt  in  Ee« 
ciesia,  tradiditFilium  proprium  Fater,  et  ideo  nuUos 
in  Ecclesia  scandalizandus,  vel  coulemnendus  est. 

Quomodo  non  etiam  cum  illo  omnia  nobis  donaviiS 

Quid  potest  haltere  charius,  quod  nobis  neget,  q«i 

Fiiium  unicum  non  ncgavit?  Ac  si  dicerel :  Nnlk 

est,  sive  visibilis,  sive  invisibilis  creaUira,  qiiaeFilio 


autem  pcr  baptismum  jusiiricaniur,  et  postmodum  ^  possit  aequari.  Etsi  creator  ipse  donatos  esl  nobiSy 

quomodo  non  cum  ipso  onmis  nobis  creatara  doaa- 
bitur?  Et  hoc  dupliciter  intelligendum ,  si  enim  bft- 
beamus  in  nobis  Christnm,  secundiim  boc  quod  ver- 
bum  et  sapientia  et  veritas,  et  justitia ,  et jmix  est, 
et  caetera  omnia  quae  de  eo  scripta  sunt ,  cum  liac 
plenitudine  virtutum  nobis  omnia  donabunlur,  ol 
omnia  quaecunque  creavit  Deus  visibilia  el  inTisl- 
biiia,  occulta  et  manifesta ,  temporalia  et  «lenMi, 
cum  Christo  pariter  habeamus ,  et  alio  modo,  cnm 
ipso  omnia  nobis  donavil,  boc  est,  ipsi  ul  baeredi, 
nobis  vero  ul  cobaeredibus,  ejus  pariter  cum  ipeo 
nohis  universa  perfrui  dabitur  creatura. 

Quis  accusabit  adversus  electos  Dei  f  Dem  qui  JW' 
stificat,  Videtur  mihi  quod  ait :  Quis  4iccu$abH  eU- 


magnificantur,  id  cst,  glonflcantur,  aut  nunc  in  vir- 
tutibus  gratiarum ,  aut  postmodum  in  beata  ventu- 
ri  sxculi  rcsurrcctione. 

Et  quos  vocavit  hos  et  justificavit ,  quos  autem,  etc. 
His  qui  secundum  propositum  bonum  et  bonam  vo- 
luntatem ,  qtiam  circa  Dei  cullum  gerit  vocantur, 
ipsi  sunt  qui  sccundum  propositum  vocati  dicuntur, 
et  isti  sunt  qui  vocati  jusliflcantur  ct  justiflcali  glo- 
rificantur.  illa  gloria  in  prxsenti  so^culo,  de  qua 
Apostolus  ait :  Nos  autem  omnes  reveluta  facie  glo- 
riam  Domini  speculantes,  in  eamdem  imaginem  traiu- 
formamur  a  gloria  ad  gloriam  in  futuro  cum  corpus 
bumUitatis  nostrce  surget  in  gloriam. 

{Ex  August.)    Quod  vero  superius  ait :  Conformes 


/Seri  imaginis  Fitii  ejus, s\c  intelligitur,  quia  sicu l  ^  cloi  Dei.' de  diabolo  dicere,  nuliusesl  enim  iU 


ille,  imroortale  corpus  habebimus,  conformes  facti 
in  hac  parte,  non  Palris  imaginis,  aulSpirilus  san- 
cti ,  sed  tantummodoFilii ,  quia  de  hoc  fides  sana 
accipitur  :  Verbum  caro  factum  est.  Polest  etsic 
accipi  ,  ut  quemadmodum  nobis  ille  morlalitale,  ita 
1106  illi  efTiciamur  immorlalilate  conformes. 

Quid  ergo  dicemus  ad  Htc?  Si  Deus  pro  nobis^ 
guis  contra  nos?  Vult  ostendere,  quod  nemo  possit 
iiocere ,  vel  impedire  eos  qui  diligentes  Deum  dili- 
guntur  a  Deo ,  quo  minus  gloriam ,  qux  promissa 
est,  conscquanlur,  eo  quod  pcrfecta  ,  quse  iu  illis 
est,  cliaritas  foras  omnem  causam  morlalis  timoris 
expellat 

(Ex  Orig.)  Quomodo  pro  nobis  sit  Dcus  manife- 
stum  est  ex  his  qu»  supra  exposuit,  id  est,  quod 
spiritus  Dei  habitat  in  nobis,  vel  quod  Christus  est  in 
ttobis^  vel  quod  spiritu  Dci  agimur  et  spiritum  ado- 
ptionis  accepimus^  vel  quod  sumus  filii  Dei^  et  ha^re- 
des  et  coha:redes  Christi ,  vel  quod  primitias  spiritus 
accepimuSf  et  quod  ipse  spiritus  interpcllat  pro  nobiSj 
vei  quod  omnia  nobis  coopcrantur  in  bonum,  vel 
quod  secundum  proposituni  vocati  jumus,  et  praco- 
gnitif  el  justificali,  et  pra^destinati,  et  glorificali.  Ho- 
rum  etenim  omiiium  veluti  anaceplialeosi  ulens,  et 
sifflul  omnia  repetens,  ait :  Quid  ergo  dicemus  ad 
hac^  hoc  est,  ad  hxc  omnia  qux  supra  diximus, 
qnia  si  sic  Deus  pro  nobis  est,  ut  haec  nobis  cuncta 
eoDcessefii^  quis  esse  adversuro  nos  poterit? 


D 


ctus,  ct  ita  magnus  quem  ille  non  audeat  accusare, 
nisi  illum  soluro  qui  peccatum  non  fecit ,  qui  el  di- 
cebat :  Nuncvenit  princeps  hujusmundi^  et  in  me 
nihil  invenit;  sed  quamvis  illc  exeral  nequiliam 
prxpositi  sui ,  Deo  justificante  el  deienle  iniqniia- 
tem  electorum  suoruro,  quid  proficiel  accnsalor  ? 

Quis  est  qui  condemnet?  Christus  Jesus  qui  mor" 
tuus  est,  imo  qui  et  resurrexityqui  est  ad  dextram 
qui  e.iam  interpellat  pro  nobis.  Sed  com 
pro  eis  mortuus  sit ,  imo  potius  a  morluis  resnr- 
rexit  et  slat  a  dextris  Patris  et  intcrpellat  pro  his, 
quis  eos  poterit  condemnare?  Aliter  :  Videlur  hoe 
contra  Judxos  tacite  ioqui :  Nunquid  accasare  poie- 
ritis  fidcles  Christi  venientes  ex  gentibns»  qul  cre- 
(!entes  grali%,  mandata  legalia  pnetermillunl,  qol 
jusli  sigiiis  et  virtutibus  demoustrantur?  Anl  qpits 
hos  qui  p.T  regeneralionem  abluti  el  sanciificali 
sunt,  pro  pristinis  andebit  accusare,  delictis,  snb- 
audicnduro?  Nunquid  Deus  qui  justifical,  aocusabilt 
Nunquid  Christus  viventes  in  suis  justificationibos 
condemnabit,  pro  quibus  mortuus  est,  el  oro  qnibns 
inteipellat  Patrem  ,  ac  pro  eis  infatigabilis  advoen- 
tus  assibtit?  Interpellare  enim  Palrem  pro  nobis 
diciiur,  dum  semper  ei  boroinem,  qoem  susc^iil, 
quasi  nostruro  pignus  ostendil. 

{Ex  August.)  Curo  pro  his,  inquit,  omnlbus  bene- 
ficiis,  qux  coiisecuti  surous,  fixi  et  radicali  siuniis 
in  charrute  Dei,  quis  nos  ab  ea  poterit  scparare  f 


COLLECTlOiXES  IN  EPISTOLAS  ET  EVANGELIA.  m 

TrilNdado  li  raierit,  diceniQs  ad  Deam  :  In  tribu-  A  tate  Dei,  qum  ea  in  Chrieto  Jeau'  Ihrmno  totrro. 


latkme  ^Ma$H  me  {Pud.  iv) :  Anguslia  si  ruerit,  sa- 
pientlae  I>ei  et  scientiae  latitudiucm  requiremus,  in 
foa  nos  anguslare  non  poterit  mundus ,  scd  pcr  di- 
Tinarain  myslice  et  spiritalilcr  Scriplurarum  cqui- 
tabo  amplissimos  campos.  Persccutionem  si  palior, 
d  Gonfiteor  Cbristum  meum  coram  hominibus,  ccr- 
tn  aum  quia  et  ille  mc  confllcbitur  coram  Patre 
lao»  qni  In  coelis  est  (Matth.  \),  Famcs  si  adlocrit, 
taiinre  me  non  potest,  babeo  euim  panem  vitx,  qui 
decoelo  descendit  (Jonn.vi).  Nuditas  mc  non  con- 
Auidit ,  indutus  sum  enim  Dominum  Jesum  Cbri- 
atom  (Rom.  xiii).  Periculum  non  timebo,  Dominus 
entm  Htuminatio  mea  et  salus  mea,  quem  timebo  ? 
Gladias  terrere  me  non  potcst ,  ba!)CO  enim  mecum 


Etiam  si  alia  crealura ,  id  est,  alterlns  regionis,  quas 
in  alia  rcrum  natura  sepcsita  sit ,  de  inferis  possit 
resurgerc,  separare  nos  a  frcatorc,  cui  anima  eltam 
morte  Jungenda  cst,  non  valeret. 

EVANGELIUM    JOANMS,    CAP.    XV. 

f  Hoc  cst  pi-Oiceplum  meum,  ut  dilig^tis  inviccm, 
sicul  dilexi  vos.  Majorcm  bac  dilcclioncm  nemo 
babcl,  ut  animnm  suam  ]umva\  quis  pro  amicis 
suis.  Vos  amici  mei  estts,  si  fecerilis  quoc  cgo 
pnecipio  vobis.  Jam  non  dicnm  vos  servos,  quia 
scrvus  ncscit  quid  faciat  Dominus  ejus.  Vos  auleni 
dixi  amicos,  quia  omnia  quan^unque  audtvi  a  Patre 
mco,  nola  fcci  vobis.  Non  vos  me  elegistis ,  scd 
ego  elcgi  vos,  ut  caiis  et  fnictum  afferatis ,  et  fni- 


gjidium  spiritus ,  quod  est  vcrbum  Dei,  vivcns  et  B  *  ^^^^  vester  maneat :  ut  quodcunque  pcticritis  Pa- 


dBcax  ,  et  penetrabilior  omni  gladio  ancipili.  Ulius 
eaim  charitas  qui  nos  dilcxit  et  nostrum  ad  se  ra- 
pvt  aiTectum,  cruciatum  corporis  et  dolorcm  nos 
lentlre  facit,  ideo  ergo  in  bis  omnibus  supcramus. 

( Ex  Orig. )  Videtur  enim  posse  baic  agcre,  ut  a 
dutiitate  Dei  separemur.  Mors  et  fortassis  angcli, 
el  principatus,  et  virtulcs  advcrsantcs  nobis,  sinc 
dnbio  et  praesentia,  quse  sant  utique  lubrica  et  ca- 
dnca,  sed  et  profundum,  potest  similiter  intcUigi, 
nta  autem  fulura  et  altitudo  et  crcatura,  aliquo  mo- 
do  a  cbaritate  Dei  separare  nos  conantur.  Non  otio- 
sdm  ▼idetur  exponere,  nisi  quis  forie  dicat  bypcrbo- 
liee  hstc  Apostolum  diccre,  boc  est,  non  solum  per 
ea  qaae  accidere  possunt,  sed  ne  pcr  ca  quidem  qu» 


c  trem  in  iiomine  meo  det  vobis.  t 

Hoc  est  prceceptum  meum,  ut  diligatis  invicem^  si- 
cut  dilexi  vos,  (Ex  August.)  (Jt  quid  enim  nos  dilcxil 
Cbristus,  nisi  ut  possimus  regnare  cum  Cbristo?  Ad 
boc  nos  diligcre  dcbcinus ,  ut  babeamus  Deum,  ei 
mancamus  in  Deo,  et  si  sic  qui  se  diligunt,  Deuni 
diligunt,  et  bxc  est  dilcctio,  ut  $it  Deus  omnia  in 
omnibus  (/  Cor.  xv). 

Majorem  hac  dilectionem  nemo  habet  quam  ut 
animam  suam  ponat  quis  pro  amicis  suis,  lu  boc 
Cbrisli  dilectio  supcreminct  in  nos,  quia  veiiil,  ut 
aniinam  suam  poneret  pro  inimicis  suis ,  ad  boc  la- 
mcn  ut  ex  inimicis  faccrct  amicos,  sed  non  omnium 
est  marlyrium,  tamcn  omnium  beneflcium   est  in 


Tcnire  omnino  non  possunt,  ullo  paclo  a  Dei  cbari-  Q  fratres.  Qui  veram  substantiam  suara  fratri  in  ne- 


tnte  deflectimur. 

(Es  Aug.)  Nemo  nos  indc  scparct  minando  mor- 
tnm,  idipsum  enun,  quod  diligimus  Deum,  inoii  non 
polest  Nisi  dum  non  diiigit  Deum,  cui  mors  ipsa  est, 
DOn  dlUgere  Deum.  Nemo  nos  inde  separct  poliiccndo 
▼ilam.  Nemo  enim  ab  ipso  fonte  scparat  aquam« 
Non  separat  angclus;  non  cnim  cst  angclus,  cum 
liihaeremus  Dco,  nostra  mcnie  potentior.  Non  scpa- 
rai  virtus,  illa  sciliccl,  quae  potcstatem  tenebrarum 
in  boc  mundo  tcnct,  tolo  mundo  cst  omnino  subli- 
Bilor  mens  inbxrens  Deo.  Non  scparant  instantes 
0oleslue,  boc  enim  leviorcs  cas  senlimus  quo  ei  a 
^no  nos  separarc  moliuntur  arciius  inbieremus. 
Mon  separat  promissio  futurorum,  nam  ct  quidquid 


cessitate  posito  non  tribuit,  quomodo  animam  suani 
In  pcrscculionc  daturus  cst  pro  fratre  suo?  Virtus 
vero  bujus  cbaritatis  est  in  pacc  sua  distribuerc  pro 
Cbristi  amore  ut  possit  in  perturbatione  se  ipsmr 
tradere  pro  nomine  ejus. 

Vos  amici  mei  estis  si  feceritis  quo!  ego  prcecipio  vo- 
bis,  Magna  cst  dignitas  amicum  esse  Dei,  sed  viden- 
dum  est,  quibus  gradibus  ad  banc  celsitudinem  per- 
veniatur.  Subjuugit :  Si  fcceritis  ea  qme  ego  prcccipio 
vobis,  Ac  si  aperte  dicat  :  Gaudctis  decubnine,pen- 
sate  quibus  laboribus  venitur  ad  culmen.  Magna  est 
miscricordia  largitoris  nostri,  scrvi  non  fuimus  digni, 
etnmici  vocamur,  idco  subjungit. 

Jam  non  dicam  vos  servos^  quia  servtis  ncscit  quid 


bonl  fiilurumest,  ceriius  promittit  Deus,  ct  nihii  cst  D  faciat  Dominus  ejus,  Aliud  csl  servum  timoris,  aliud 


ipio  Deo  melius,  qui  jam  profcclo  benc  sibi  inlisercE- 
libns  pnescns  est. 

Certus  sum  enim.  Non  dixit ,  opinor ,  scd  certus 
8nm  quod  lidelcs  Cbristi  non  separat  ab  cjus  chari- 
tnle,  nec  mors,  nec  vita,  id  cst,  nec  pcrsccutio,  qusc 
fwne  spem  vitae  ingcrit,  nunc  terrorcm  mortis  iu' 
tenlat,  neque  potcstas  adversa  transfigurans  sc  in 
Ogebim  lucis,  audienda  est.  Nequc  fortitudincs,  quia 
irasa  fortis  diripicntur,  qui  per  Cbrislum  ligaius  cst. 

Neque  altitudo ,  neque  profundum,  Id  cst,  neqne 
aalrologia,  neque  necromantia,  quia  et  illa  altiludi- 
sursuro,  et  ista  inrcrnum  scrulantur  dcorsum. 

Neque  creafura  alia  potcrit  nos  separarc  a  chari^ 


amoris,  quse  duo  exempli  gratin  ipsa  veritas  in  hoc 
eodem  Evangelio  exprimit,  diccns  :  Servus  non  ma- 
net  in  domo  in  a^ternum^  filius  atitem  manet,  Filius 
vcro  servil  Patri  propter  amorcm,  ser\'us  autem  pro- 
pter  timorem,  de  quo  seiTitio  Dominus  dixit  :  Jam 
non  dico  vos  servosy  sed  amtVos,  quia  filii  non  scrvi, 
idco  ct  amici,  quia  servtis  nescit  quid  faciat  Domi- 
nus  ejus,  Nescit  cniin  voluntatem  Domini  sui,  qui 
per  timoris  amariludincm  scrvil  Domino  suo,  et  non 
per  cbaritatis^dulccdincm,  quasi  Patri  serviat. 

Vos  autem  dixi  amicoSf  quia  omnia  qua^cunque  aU' 
divi  a  Pdtre  meo,  nota  feci  vobis,  Quae  sunt  oinnia^ 
qucc  audivit  a  I  atre  ,  qn:c  nota  ficri  voliiU  '4,<j^^\n 


S31  SMARAGM  ABBATIS  S^ 

sttiSt  ul  eog  ^rficeret  ainlcos  laotf,  nisi  gaudia  in-  A     Ut  posumuz  et  iptx  con$olari  eoi  qui  in  omni  pro- 


lernac  cbarilutis,  nisi  ilia  festa  supernae  patriae«  qux 
iiostris  quotidie  mentibus  per  aspirationem  sui 
amoris  imprimit,  scd  iia^c  cogniiio,  quac  nunc  ex 
parte  proficit,  in  illa  picnitudine  scientiae  perficie- 
tur,  de  quo  Apostolus  ait  :  Cum  aulem  venerit  quod 
perfectum  est^  evacuabitur  quod  ex  parte  est  ( /  Cor, 
\iii),  boc  eniin  Doniinus  discipuiis  se  fectsse  dixit, 
quod  facturus  esse  scicbat. 

Non  voi  me  eleg-.itis^  sed  ego  elegi  voi,  Hffic  est  af- 
faiiilis  gratia,  quai  pnevcnit  no6,  ut  simus  amici  ex 
scr^is,  idco  nolMS  nou  subrepat  superbia,  quasi  pro 
nostris  meritis  aliquid  acciperemus,  dum  (ilii  ine 
fuimus,  nunc  autera  filii  Dei  pergratiam  effecti  su- 
mas,  sine  qiia  nibil  possumus  Cacere,  ut  paulo  anle 
ipsa  Veritas  ait  :  Sine  me  nihil  potestis  facere. 

Et  posui  vos,  ut  eatis  et  fructum  afferatis*  Posui  ad 
gratiam,  plantavi  ut  eatis  voiendo,  fructus  afleratis 
operando.  Eatisenim  volendo  dixit :  Quia  velle  ali- 
quid  facerc  jam  mcnte  ire  est,  qualem  vero  fructum 
alTerre  debeant  subjungit. 

"  Et  (ructus  vester  maneat^  ut  quodcunque  pelieritis 
ratrem  in  nomine  meo  det  vobis.  Nonien  filii  Jesus 
cst,  Jcsus  autcm  saivator,  vel  etiam  salutaris  dicitur : 
llle  ergo  in  nomine  Salvaloris  petit,  qui  illud  pctit, 
quod  ad  veram  saluiem  pertinct.  Nani  si  id  quod 
1)011  expediat  petitur,  non  in  nomine  Jesu  petiiur. 

IN  NATALl  UNITJS  C0NFCS90RIS. 


fcPISTOLA    BEATI 


PAULI     APOSTOLI 
CAPUT   I. 


AD     CORIIfTU.     II  y 


€  Benedictus  Deus  et  Paler  Domiui  nostri  Jesu 
Christi,  Paler  misericordiarum  et  Deus  totius 
conso.ationis,  qui  consolatur  nos  in  omni  tribu- 
latione  nostra,  ut  possimus  et  ipsi  consolari  eos, 
qui  in  omni  pressura  snnt  per  exhortationem,qua 
exhortamur  et  ipsi  a  Dco.  Qnoniam  sicut  abun- 
dant  passiones  Cbristi  in  nobis,  ita  et  pcr  ipsum 
abiwdat  consolatio  nostra,  sive  autem  tribulamur 
pro  vcstra  exhortatione  et  salute,  sive  consolamur 
pro  vestra  consolatione,  quae  operatiir  tolerautiam 
earumdcm  passionum,  quas  et  nos  paiimur,  iit  spcs 
nostra  firma  sit  pro  vobis,  scientes  quoniam  sicut 
socii  passionum  estis,  sic  eritis  et  consolationis, 
in  Cliristo  Jcsu  Domino  nostro.  i 
Benedictus  Deus  et  Pater  Domini  nostri  Jesu,  ctc. 
Subinteiligendum,  Dominus  noster  benedicit  Deum, 
quod  consolationem  ideo  accipiunt  sancti,  ut  ipsi 
aiios  consolcntur. 

Pater  misericordiarum.  td  est,  quia  ex  ipso  nata  est 
misericordia ,  et  tamen  junior  illo  non  est. 

Et  Deus  totius  consolationiSf  qui  consolatur  nos. 
tiieo  dixit  totius  consolationis,  quia  eos  plene  atque 
pei^tie  in  laboribus  consolatur,  et  consolatio  cum 
tribulatione  compensat,  sicut  dixit  in  psalmo  :  Se- 
vundum  multitudinem  dolorum  meorum  consolationes 
lua  deiectaveruni  animam  meam  (Psal.  xciii). 

/n  omni  tritnilatione  et  consolatione.  Id  cst,  non  in 
«liquihus,  sed  in  omnibus. 


iura  sunt.  Id  est,  proptcrea  nos  Jiberat,  ut  ips!  poa- 
simus  alios  consolari,  formam  nobis  dat  alios  oott- 
solandi  ct  pcr  exhortationem ,  qua  ipsi  per  votUDlt- 
tem  Dei  alios  consolamur ,  agnoscimus  qnod  Deoa 
ueuiinem  derclinquat,  et  multo  magis  in  futuro  re- 
inunerabitur,  qiios  in  pnesenti  sseculo  consolaUir. 

Quoniam  sicut  abundant  passione»  Chritti  in  ndUu 
IJ  est,  passiones  pro  nomine  Christi. 

Ita  et  per  Chrisium  abundat  consotatio  noifra,  Tfr 
hanc  consolationem  et  ipse  in  via,  manife^ Tislone, 
sub  tempore  evocationis  eriiditur,  et  quando  ipse 
vel  Petrus  de  carcere  liberabantur. 

Sive  autem  tribulamur  pro  vestra  exhortaiiom  ff 

ialute^  etc.  Id  est,  duplex  nobis  tribaiaffonis  esi, 

B  caiisa,  vel  dum  salutem  vestram,  quse  Christns  est, 

pnedicamus,  vel  dum  exemplum  toleraDti»  tiM 

iiostra  afflictione  pnel)emas. 

Scientei  quoniam  iievt  iocH  paaiotdi  eBfn,  $k  IH- 
tis  ei  coniolationii.  Scientes,  id  est,  «pe  findiis^ni 
retinentes. 

EYANGELIUIC  XtTCJB,  CAP.  XIT. 

f  Si  quis  venit  ad  me,  et  non  odit  patrem  nnmi, 
f  et  matrem,  et  uxorem,  et  filios, et  fratrea  etaorD- 
f  res,  adhuc  autem  et  animam  suam,  non  polesiaieni 
f  esse  discipulus,  el  qui  non  bajulat  cnicem  snaa, 
f  et  venit  post  me,  non  potest  meas  esse  disdpallM. 
f  Quis  enim  ex  volris  volens  larrim  cdific: 
c  prius  sedens,  computat  sumptuB  qui  nt 
c  sunt,  si  hafoeat  ad  perficiendam?  Ne  posleaqoaM 
C  f  posuerit  fundamentum,  et  non  potaerit  perflcerfe, 
c  omnes  qui  vident  incipiant  illudere  d  dicenlei : 
c  Quia  hic  homo  coepit  aedificare  et  iKm  potoit  oos- 
f  sumttiare.  Aut  qnis  rex  itaras  coinmittere  lieliam 
c  adversus  alium  regem,  non  sedeiis  prias  eogilaf  ai 
f  possit  cum  decem  miliibus  occarrere  ei  qoi  eaai 
c  viginti  millibus  Ycnit  ad  se.  Alioqain  adirae  Hlo 
t  longe  agente,  legationem  mittens  rogatea  quspocis 
c  sunt.  Sic  ergo  omnis  ex  yobis  qai  ncm  raiuntiat 
c  omnibus  quae  possidet,  non  potest  esse  meos  di- 
c  scipiilus.  I 

Si  quis  venit  ad  me^et  non  odit  patrtm  mmm^  «f 

matrem ,  et  uxorem,  etc.  (Ex  Beda.)  PercaBClari  K- 

bet  quomodo    parciites   et  carnaliter  propliiqaes 

«.  prxcipimur  odisse,  qui  jubemur  et  inimicos  diligere, 

et  certc  de  uxore  Veritas  dixit :  Quod  Demt  j«Mrir, 

homo  non  separet  (Matth.  xix),  et  Paolus  ait :  Vhi^ 

diligite  uxores  vestras,  sicut  €f  Ciiimtiif  Eertmam 

(Ephes.  V ).  Ecce  discipulus  uxorem  diligeDdam  prft- 

cipit,  cum  magister  dicit  :  Qui  uxorem  iioo  edit, 

non  potestesse  mens  discipulus,n«nqaid  allad  jodex 

nuiitiat,  aliud  pracco  clamai?  An  sinial  etodisse  poa- 

sumns  et  diligere?  sed  si  vim  prsBcepti  peipendimai, 

iitnimque  agere  per  discretionem  Yalemua,  nt  eet 

qui  nobis  carnis  cognatione  cxmjuncUi  sant,  et  ^oo 

proximos  novimns  ditigamus,  et  quo  adversarioa  in 

Tia  Dci  patimar  odiendo  et  fugiendo  nesciaams.  Ut 

autem  Dominus  demonstrarH  hoc  erga  pnHcimos 

odium,  non  de  inaflbctione  procedere,  sed  de  chari* 


53S        ^  COLLECTION£S  tN  EPISTOLAS  ET  EVANGELIA.  53  i 

iale,  addidil  procinus  dicens  :  Adkue  ei  animam  A  Bpenre  Teniara  debemus,  qui  iii  iUo  (remciitlo  cxa- 

nine*  cum  r^e  noatroex  aequo  ad  judicium  noii  vc- 


faNMn.  Tooe  elenla  aDimam  nosiram  odimus,  cum 
4Jaa  camalitea  deaiderits  ■on  acquiescimua,  com 
4JM  appeUlun  frangirous ,  cjus  ▼okiniaiibiis  rclu- 
daaMr.  Ooas  ergo  eontempta  ad  melius  ducilur, 
qnasi  per  odiwn  aniatur.  Sic  nimiram  exliibere  pro- 
UHiis  nos&ris  odii  diseretionem  debemus,  ut  in  eis  et 
JiltgamM»  fuod  JDeos,  et  habeamus  odio,  quod  in  Dei 
jM^bis  itioere  obsislont 

Ei  ipti  nan  hMJulut  crucem  uuunj  el  tenii  po$l  me  non 
pHeoi  eue  immu  dUdfulus,  Crux  quippe  a  cniciatu 
«iicilori  et  duobus  nodis  cnicem  Doniiiii  bagulamus 
CMi  aol  per  abstineoliam  camem  afQcimus,  aut  per 
compassionem  proximi  ocoessitatem  illius  nostram 
pvtMMia.  Qui  eoim  dolorem  exbibet  in  aliena  neces- 


,  cmcem  poriat  in  mcnte.  Bajulare  etenim  cru-  B  placat. 


niaroos,  quod  nimirum  conditio ,  infirmiias  ei  caa- 
sae  inferiores  exhibet ,  sed  fortasse  jam  mali  opcris 
cnlpas  abscondimus,  jam  prava  qtixqoeexicrius  dc- 
clinamus.  Nunqoid  ad  reddendam  rationem  eogiia- 
tionis  nostne  suflicimus?  Cum  duplo  ergo  exercilii 
cootra  simplum  ▼enii,  qui  nos  vix  in  solo  opere  prae-  ' 
paratos  simol  de  opere  ei  cogiiaiione  discuiit.  £t 
i<teo  dnm  adboc  longe  est,  legaiionem  mittamus,  ro- 
gemus  ea  quae  pacis  suni.  Longe  enim  esse  didlar, 
qul  adhuc  praesens  per  jodicium  non  Tideinr.  Mii- 
iamiis  legationem  lacrymas  nostras,  mittamus  miae- 
ricordix  opera,  maciemus  in  ara  ejus  bostias  plaea- 
tionis.  liaec  esi  nosira  legatio,  quae  r^gem  veuienlefii 


ei  fwsi  Dominum  ire,  esi  vd  camis  absiinen- 
i,  vel  compassionem  proximo  siudio  xternae  in- 
lemlonis  exhibere.  Nam  quisquis  haec  pro  temporali 
InleiiiioDe  eskibet,  cracem  quiJem  bajuiat ,  sed  ire 
posi  Dominum  recusat.  Quia  vero  sublimia  praecepia 
4Mm  soiii,  protious<^omparalio  aediflcandae  sublimi- 
laiit  aMiioBgitury  cum  dicitur  : 

Qwk  emm  ex  vobii  rolene  iurrem  wdificare,  nonne 
fekm  iedem  compulet  $umptus  qui  necettarii  <»»!, 
ei  kabeai  ad  perficiendum  f  Omne  quod  agimus,  prso- 
TlDire  per  studium  considerationis  debemus.  Ecce 
oum  juxta  Verilatis  vocem.  Qui  turrcm  aedificat 
^prins  aedificii  sumptus  parat.  Si  igitur  humilitatis 
turrem  constraere  cupimus ,  prius  nos  prseparaire 


Sic  omnis  ex  voHc,  ^i  non  renuntiai  omm^ne  qua; 
poisidet^  non  potest  esu  meus  discipulus.  Maniicsiis- 
aime  Dominos  hac  oonclusione  doeel,  quid  aii  axli- 
ficare  turrem,  vel  com  rege  forliore  facere  pacera, 
suum  videlicei  esse  discipuhim,  praepa#are  aoiem 
anmpios  ad  perflciendam  ionrera,  ei  mittere  legaiio- 
nem  ad  impetrandam  pacem,  oon  esse  aliud  quam 
renontlare  omnibos  quae  possidei.  Disiat  sane  intcr 
renuntiare  oronibus  ei  relinquere  omnia.  Paoooram 
enim  perfectoramqoe  est  rdinqoere  omnia,  coras 
mondi  postponere,  solis  desideriis  setemls  iuhiarc. 
Cunctoram  autcm  fidelium  esi  renuntiare  omnibns 
quae  possideni,  hoe  est,  sic  tenere,  qoae  mondi  auni, 
ut  Umen  per  ea  oon  teneanior  in  mondo  baberc 


contra  adversa  bujus  saeculi  debemus.  Iloc  enim  in->     rem  iemporalem  in  iiso,  aelemam  in  desiderio,  sic 


ler  lerrenum  et  coelestc  aedificium  distat,  quod  ter- 
raram  sedillcium  cxpensas  colligendo  constraitur, 
eoeleate  autem  aediflcium  expensas  dispcrgcndo  ad 
iBiid  sdmptus  facimus,  si  non  habita  coUigamos.  Ad 
Mtnd  siunptus  facimus ,  si  et  habiia  relinqnamus. 
Considerandum  vero  quod  dicitur : 

Ne  posieaquam  posuerit  fundamentumt  et  non  po- 
ierii  perficere^  omnes  qui  tiderini ,  incipiani  iUudere 
est  dieentes  :  Quia  hic  homo  ccepii  adificare  et  non 
peiuii  consummare.  Quia  juxta  Pauli  vocera  specta- 
colum  facii  sumus  mundo,  angclis  et  hominibus,  ei 
Ib  omni  eo  quod  agimos ,  considerare  occultos  ad- 
wsarios  nosiros  debemos,  qui  semper  nostris  ope- 
rlbos  lniendunt,seinper  ex  nostro  defectu  gratulan-  j. 
tar,  qoos  ffopheta  intoens  aii :  Deus  meus^  inte  con- 
fiiOt  non  erubescrnn^  neque  irrideani  me  tntmi«t  mei 
(Pssim.  xziv).  !n  bonls  enim  operibos  intenti,  nisi 
enntra  maBgnos  spiritos  solllcite  vigilemus,  ipsos 
>rlaorea  patlmor,  qoos  ad  mahim  persuasores  ha- 
benius. 

Aui  quU  rex  iiurus  commiHere  beltum  adversus 
e/Hum  regem ,  nen  sedens  prius  cogitat^  si  possii  cum 
deeem  mUHbus  oeeurrere  ei  qui  cum  viginii  miUibus 
venHadu.  AHoquin  adhuc  illo  longe  agente,  tego' 
thnem  mfrfm,  rogat  ea  ques  pacis  sunt.  Rex  cooira 
legem,  ex  aeqoo  venit  ad  praeliom,  et  tamen  sl  se 
perpendit  non  posse  solBeere,  legationem  mittit,  ei 
eaqoae  pacls-soni  postulai.  Quibns  ergo  nos  lacrymis 


ierreoa  regere,  ot  umen  ioia  menle  ad  ooeleslia 
teodant. 

VI  NATALEM  SANCTORUM  PLUftlMORUM. 

CPISTOLA  BB4T1  PETXI   APOSTOLI,   CAP.    I. 

€  Benedictus  Deus  et  Pater  Dolnini  nosUri  Jesu 
Chrisii,  qul  aecuodum  magnam  miaericordiam 
soam  regeneravit  nos  in  wptm  vlvam»  per  resur- 
rectionem  Jesu  Chrisii  ex  moriuis,  in  baerediiaiem 
ittcorraptibilem  et  Incontaminatam  ei  Immarces- 
cibilem,  conservatam  in  coriis,  vofais  qul  jn  viriutc 
Dei  custodiminl  per  fidem  in  salutem,  paratam  rc- 
vdari  in  iempore  novissimo  in  quo  exultabitis. 
Modicum  nonc  ai  oportet  coniristari  in  variis  tcn- 
tationibus,  oi  probatio  vestrae  fidei  multo  pretio- 
sior  sit  auro,  qood  per  ignem  probatur.  Cbristo 
igitur  passo  ia  carae  et  vos  eadem  oogiiaiiooe  ar- 
mamini.  Quia  qui  passus  eat  in  canie,  desiii  a 
peccaiis,  ut  jam  non  bominiim  deaideribs,  aed  vo- 
hmlate  Dd,  qnod  rdiqnom  eai  ieraporis  in  came 
vivai.  Deua  autem  oomis  gratiae,  qui  vocavii  vos 
in  aeleraam  suam  gloriam  in  Ghriato  Jeaii  niodi- 
cnm  passos,  ipse  perficiel,  coofirmabii,  aoKdabU- 
qne.  Ipd  gloria  ci  imperiura  In  aaecula  saeotlorani 
Amen.  » 

Benedicius  Deusei  PaterJhmim  nostriJeeu.tit.  (£x 
Beda.)  Ila  Deo  Patri  Uodes  beoodiciiQnis  referi,  ut 
Dominom  aalvatorem  ooairam  ei  Deum  easc  uMMistrct 


555  SMARAGDI 

•t  Iioniiiicm.  Ciim  cniin  dicil  Deus  et  Pater  Domini  A 
nostri  Jetu  67im/t,  Deiim  quidcm  Domini  noslri  Jcsu 
Christi  sppellal,  qtiia  ipsum  Dominum  Jcsum  homi- 
ncm  fnctum  fuisse  mcminit.  Patrem  aulcm  Domini 
nostri  nominat,  quia  euindem  Dominum  nostrum 
Dci  Filium  sempcr  cxstitisse  non  dubitat. 

Qttf  secundum  magnam  misericordiam  suam  rcge- 
neravit  in  tf^em  vivam  per  resurrectionem  Jcsu  Christi 
€X  mortuis  in  hcereditatem ,  etc.  Jurc  bencdicitur  a 
iiobis  DeuSi  qui  cum  in  nostris  mcritis  generali  fuis- 
semus  ad  mortem,  sua  nos  miscricordia  rcgcneraTit 
adviiam.  Et  hoc  per  rcsurrectioncm  Filii  sui,  cum  in 
tantum  noslram  dilcxerit  viiam ,  iit  illnm  pro  bac 
roori  disponcret,  atque  eadem  morte  per  rcsurre- 
ctionem  dcslnicta,  spem  nobis  cxempiumque  resur- 
gendi  monstrarct.  Mortuus  csl  nanique,  ne  nos  mori  B 
timeremus,  resnrrcxit  ex  mortuis,  ut  et  nos  pcr  cum 
resurrecturos  csse  spcraremus. 

In  hcereditatem  incorrupiibilem  et  ineontaminatam 
et  immarcescibilem,  Incorruptibilem,  inquit ,  propter 
vitam  coelcstem,  quae  nec  senio,  iiec  morho,  nec 
inorte,  nec  aiiqua  moestitia  ianp;itur.  Incontamina- 
tam^  quia  nullus  eam  polest  iminundiis  intrare.  Im- 
mareescibilem^  quia  nec  in  i{»sis  beatorum  bominum 
meutibus,  ex  longo  usu  coclestis  illa  conversatio 
valet  aliquando  vilescere,  quomodo  proisentis  sxculi 
luxus  et  delicix  solcnt,  non  nunquam  divina  consiic- 
tadine  et  usu  in  fastidium  verti. 

Conservatam  in  as/if ,  etc.  Conservatam  in  vobis 
dicit,  pro  co  ut  dicerei  :  Conservatam  vobis,  id  est, 
ad  hoc  conservatam,  nunc  ut  vobis  teropore  prxsti-  Q 
tuto  reddatur  in  coelis,  vd  certe  conservatam  in 
ccelis,  in  vobis,  quia  qui  deJit  crcdenlibus  potesta- 
Um  filios  Dei  fieri,  ipse  dcdit  eisdem  potcstatem , 
hsereditatcm  ab  eo,  non  mcrcntcs  accipere,  perscvc- 
rando  usque  in  fincm,  ut  salvi  sint.  Et  idco  conscr- 
%atani  dicit :  In  illis  ha^reditatem,  quorum  meritis 
juvante  Domino  pcrveniendum  novit  ad  illam,  qnia 
qui  Don  servavcrint  disciplinam  Patris,  haercditatein 
ab  eo  non  merentur  accipere. 

Qui  in  virtute  Dei^  etc.  Et  Dominus  ait  in  Evangc- 
lio  :  In  domo  Patris  mei  multa^  mansiones  sunt  {Jonu, 
xiv),  et  itenim  :  Non  est  meum  dare,  sed  qnibus  pn- 
ratum  est  a  Patre  mco,  Pnrnlx  sunt  ergo  scdes  in 
regno  Dei,  paraUc  mansiones  in  domo  Patris,  pnrala 
salus  in  coRlis.  Tantnm  faciat  se  dignum  qui  acciperc  ^ 
desiderat.  Sed  quia  siio  tantum  conaminc  dignus 
Qeri  suis  viribus,  ad  a^tcmam  non  potcst  vcnire  sa- 
tatem,  recte  praemitlitur,  qui  in  virtiifc  Dci  custo- 
dioiini  per  fidem,  ncqiie  cnim  qais(|uam  suae  liber- 
Utis  potentia  cuslodiri  valet  in  bonis,  sed  illius  pcr 
omnia  quaerendam  est  auxiiinm,  ut  perliciaraur  a 
quo  initium  bonae  actionis  acccpimus. 

/m  quo  exaliabiiis  modicum^  nunc  si  oportct  con- 
irisiari  in  variis  tributationibus,  Quoci  dicit,  in  quo, 
significat  in  eo,  quod  lioc  tcmpore  novissimo  saius 
parata  revelabitur,  de  quo  Dominus  ait :  Iterum  nu' 
tem  tidebo  vos  el  gaudebit  cor  vestrum  et  gaudimn  vc- 
strum  nemo  toUct  a  vobis  (Joan,  xvi),  Mudicuiu  wunc 


ABBATIS  1S56 

sic  oportet  eontristart,  oporlet,  inquit,  contristari, 
quiu  non  nisi  per  tris>iliam  ssccoli  lab^ntis,  etaOli- 
ctiones  potcst  ad  gaudia  xlcma  pcrveniri.  Modicum 
autcm  dicit,quia  ubi  merccs  aelema  retribuitur, 
brcve  vide!>ilur  ac  Icve  totum  fuisse,  quod  iii  sascuii 
tribulationibus  gravc  videbator  et  aoerbum. 

Ut  probatio  vestrw  pdei  multo  pretiosius  $it  aurOf 
quod  perit,  ctc.  Et  sapicntix  liber  passioiies  sanctiH 
rum  anro,  quod  pcr  igncm  examinatur,  comparat,  di- 
cons  :  Tanqyam  aurum  in  fornace  probavit  eleetot 
Dominus,  ct  quasi  bolocaustum  et  hostiam  aecepil 
illos  {Sap.  iii).  Qu%  nimimm  qtiasi  in  camino  trilm- 
lationis  fidcles  probavcrit,  hos  in  gaudio  retrilHitia- 
nis,  quasi  placabilcm  sibi  hostiam  assnmit.  Et  bene 
patientia  sanctorum  aiiro  assimilatur,  quia  sicotin 
melallis  pretiosius  auro  aliquid  non  est,  ita  btec  apud 
Dominum  oinni  est  laiide  dignissima,  hinc  etenim 
scriptum  est  :  Pretiosa  Jn  conspectu  Dontini  mors 
sanctorum  ejus  (Psal.  cxv).  Sicut  enim  aunim  in 
fornace  clausum  ignibu6examinatur,probatum  Tero 
foras,  cujus  sit  folgoris  apparebit,  ila  fidelinm  coii- 
stantia  intcr  fideltum  quidem  prcssuras  contcmpti- 
bilis  videtur,  ac  stulla,  scd  ubi  tempus  retributiows, 
finito  certamine,  tribulationumadfuerit,tunc  qoAiUe 
fucrit  glorix,  quantum  flammis  passionum  orofeeerit 
corum  virtus  ostenditur. 

Chrislo  igitur  passo  in  carne  et  vos  eadem  cogita" 
tione  armamini.  Postquam  cxemplum  resurrectionis 
dominicre  et  ablulionis  nostrsc,  qux  fit  in  baptisine 
de  arcae  ac  diluvii  sacramento  adstruxerat,  rever- 
titur  ad  boc  qnod  diccre  coeperat,  hoc  imitantes 
opus  rcdcmptoris  nostri,  inter  bona  quse  facimus, 
patienter  malorum  nequitiam  toleremus.  Notandnni 
autcm ,  quam  districte  loquens  ait  :  Christo  igitMir 
passo  in  carne.  Quia  sicut  beatus  Ambrosius  ait  : 
Caro  enim  passa,  divinilas  autem  mortis  libera,  pa»- 
sioni  corpus  naturae  humana)  lege  concessit.  An  vero 
mori  divinitas  potest,  cum  anima  non  possit?  No- 
lilej  inquit,  limer^  eos  qui  corpus  occidurU^  ammam 
autem  non  possunt  occidere.  Si  crgo  anima  occidi  non 
potcst,  quomodo  divinilas  potest? 

Quia  qui  passus  est  in  carne,  ctc.  Quisquis  justoram 
corpus  suum  ad  martyrium  persecutorum  violen- 
tise  subdit,  nulli  dubium  quin  usque  ad  vita;  soae 
tcrminuni,  quantum  humanx  natune  possibile  est, 
sesc  a  peccalis  abstinuit.  Quid  cnim  de  peccati  per-     - 
petratione,  quid  dc  carnalibus  desideriis  cogitarc,     <. 
quiJ  nisi  voluntatom  Dei  potuit  animp  versare,  qui  M 
vcl  Ijgno  affixus,  vel  lapiilum  ictibus^  circumdaUiSf  ^ 
vcl  de  bcstiarum  morsibus  subactus,  vel  igniumMH 
fiaminis  supcrposiius,  velexscorpionum  flagrispcr — " 
fossus,  vcl  alio  quolibct  ]M£narum  genere  aiTectuSr  -s 
hoc  tantummodo  dcsidcrare  cogcbatur,  quando  finitc:»^ 
ccrtaminc  coronam  viue  percipcrct.  Talium  erg»^ 
incntcm  beatiis  Petrus  cupit  scinpcr  iwitari,  cui 
proposilo  dominictne  passionis  cxemplo,  nos  eadeirj 
co;;i(ali()ne  conlra  uctpiiliain  pravorum,  contrauii^ 
\iiio>iini  oblcctaiuer.ta  pi'a;ci|)il  armaii.  Yolcns  ii. 


157 


COLLEGTIONES  IN  EPISTOLAS  ET  EVANGELIA. 


838 


lenigi  quod  ctiam  fios  in  pace  Ecclesi»  qniesccntos,  A  riam,  id  est,  in  vitam   aelernam,  in  Chrislo  Jeso, 


id  esl ,  pcr  incarnationcm  ipsius ,  sive  vocavit 
Qt  est  illud  :  Venite  ad  me,  omnes  qui  labbratis^  etc. 
{Matih,  xi).  Perficiet  in  fidc  ct  perseverantia  bono- 
rum  opcrum,  et  in  fiituro  cuni  diierit  generalitcr 
onmibus  sanclis  siiis  :  Venite,  benedicti  Patris  mei 
percipite  rcgnum^quod  vobis  paratum  est  (Matth.  ixv). 
Sive  coufirmnbit  in  fide,  solidabit  in  opcre,  cui  est 
gloria  ct  imperiuni  in  saccula  saeculorum.  Araen. 

EVANGELIUM     LtC-E,    CAP.    XII. 

c  Sint  luin])i  vcstri  prsccincli,  ct  lucemx  ardcntes 
f  iu  maiiibus  vcstris.  Et  vos  similcs  hominibus  cx- 
I  spcctantibus  Domiuum  suum,  quando  revertntur  a 
f  nuptiis,  ut  cum  vencrit  et  puisaverit  confesliin 


ti  babituiD  patientis  induimus,  f^cile  juvante  Domino 
Iqigas  vitamus  peccalorum  hominumquc  desidcria 
Oincta  divinse  vohintatis  subjugamus  impcriis. 

Kstote  itaque  pmdentes,  elc.  Bene  auiem  in  ora- 
tionibus  vigilarc  jubcmur,  ul  cum  stamas  ad  orntio- 
neni  cogitatio  omnis  carnalis  et  stccularis  abscedat. 
Kec  quidqnam  animns  pra^ter  id  solum  cogitet  quod 
precatur.  Subripit  enini  frequontcr  boslis  et  subti- 
IKer  fallens  preces  nostras  a  Deo  avocat,  ut  aliud 
habeamus  in  corde,  et  aliud  proferamns  in  vocc.  Gum 
intentione  sincera  Deum  debeat  non  solum  vocis,scd 
aBimi  sensus  orare. 

Anie  omnia  mutuam  in  vobis,  etc.  Bene  addit  con- 

Ifaraam,  quia  semper  dirigere  valemus,  semper  aulem 

Tigilare  in  orationibus  fragilitate  carnis  obstante  ne-  B  c  aperiant  ei.  Dcati  scrvi  illi,  quos  cum  venerit  Do- 

-^imiis,  ipsa  autem  cbaritas  aijus  instinctu  haec  fo-      c  minus  invenerit  vigilantos.  Amen  dico  vobis,  quod 

f  prsecinget  sc,  et  facict  illos  discumbere,  et  trans- 

<  iens  ministrabit  illis.  Et  si  venerit  in  secunda  vi- 
f  gilia,  et  si  in  tcrtia  vjgilia  vencrit,  et  ita  invcncrit, 
c  bcati  sunt  servi  illi.  Hoc  autem  scitolc,  quoniam 

<  si  sciret  paterfamilias,  qua  bora  fur  vcniret,  vi- 
c  gilarct  uliquc,  ct  nou  sincrelperfodi  domum  suam. 
c  Et  vos  cstole  parati ,  quia  qua  hora  non  pulatis 
c  Filiiis  hominis  vcnict.  i 

SitU  lumbi  vestri  pra^cincti  et  lucernas  ardentes, 
(Ex  Beda.)  Quia  multos  ostcnderat,  vel  in  toto  sae- 
culo  subditos,  vel  soccuiaris  intuitu  commodi  Do- 
roino  servicntes,  pulchre  breviterque  suos  docet,  et 
lumbos  praecingere,  propter  contincntiam  ab  amore 
jpae  mandavit,  non  alia,  et  haec  non  ex  parte,  sed  ^  rcrum  saccularium,  et  lucemas  ardentes  haixsre,  ut 


agaiitnr,  quae  in  interiori  homine  pnesidet, 

^r  ibidem  halicri  potest,  quamvis  in  publicum 

aemper  ostendi  potcst. 

Si  quis  loquitur,  etc.  Timens  videlicct,  ne  pncter 

^untatem  Dci  vel  pneter  quod  in  sanctis  Scripturis 

efiitenter  praecipitur,  vel  dicat  aliquid  vel  inipcrct, 

.el  iDveniatur  tanquam  falsus  testis  Dei  aut  sacrile- 

:  gna,  vel  introduccns  aliquid  alienum  a  doctrina  Do- 

■dei,  vel  certe  subrelinquens  ct  prseteriens  aliquid 

aonnn  quae  Dcoplacita  sunt,cuin  ipse  manifcstissime 

pnedicatoribus  veritatis,  dc  bis  quos  imbuercnt,  prac- 

dpiai  dJcens  :  Docentes  eos  servare  omnia  qutccun- 

~fiu  manda:vi  vubis   (Matih,  uU,),  et  ea  enim  quae 


Miiia  suis  auditoribus  ad  scrvanda  tradcrc  jubct. 

5t  qms  mittistrat  tanquam  ex  virtute ,  quam  admi- 
wsMirai  Deus,  Tauto  humilius  impcndat  quisque  pro- 
xioio  bonum  omne  quod  potest,  quanto  certissinie 
lovii,  quae  a  semetipso  non  potest  haberc,  quae  im- 
lendat. 

Ut  M  omnibus  honorificetur  Deus,  per  Jesum  Chri- 
Mmm.  Juxta  ipsius  Jesu  Ghristi  praeccptum,  quo  ait : 
fideani  vestra  opera  bona,  et  glorificent  Patrem  ve- 
itnun^qui  in  ccslis  est  (Matth.  v  ).  llonorificatur  ergo 
]>eas  in  actibus  nostris ,  cum  omnia  quac  bene  ac 
lecuiidum  voiuntaiem  cjus  facimus,  non  hoc  nostris 
meritis,  sed  ejus  gratix  tribuimus. 


hoc  ipsum  vero  fine  ct  recta  intentione  faciant.  Ali- 
tcr,  lumbos  pracciugimus,  cuin  carnis  luxuriam,  pcr 
coatinentiam  coarctamus. 

Lucernas  autem  ardcntcs  in  manibus  tcncmus, 
cum  pcr  bona  opera  proximis  noslris  iucis  exeuipla 
iiionstramus,Redemptori  etcnim  nostro  unuiu  sine 
altero  placcre  nequaquam  potcst. 

El  vos  similes  hominibus  exspectantibus  Dominum 
suum,  etc.  Ad  nuptias  quippc  Dominus  abiit,  qui  re- 
surgens  a  mortuis,  asccndcns  in  coehim,  supernam 
sibi  angelorum  multitudincm  novus  homo  copulavit, 
quia  tuuc  rcvcrtetur  cum  nobis  jain  per  judicium 
manifestalur,  beue  autem  de  sei-vis  exspcclautibus 


Et  eum  apparuerit  princeps  pastorum.  Sicut  enim  ^  siibditur 


dieitar  Cbristus  rex  regum,  Dominus  dominantium 
^  princeps  priucipum,  et  pastor  pastorum,  ita  hic 
iDteUigitur  Apostolum  dixissc  princeps  pastorum. 

Pereipietis  immarcescibilem  gloriai  coronam,  Im- 
niarcescibiiem  dixit,  quia  non  invctcrabitur.  Go- 
ronam  pro  aetcmitate  vitae  cum  pracmiis  sempiteniis. 

Deus  autem  omnis  gratia,  qui  vocavit  nos  in  (stcr- 
Mmn  suam  gloriam  in  Chrislo  Jesu,  modicum  passos, 
Deas  autem  omnis  gratiae  dicitur  idcm  multiformis 
gratiae.  Omne  enim  bonum  quod  habet  homo,  per 
gratiam  accipit  Dei,omnis  cnim  gloria  ab  illo  dalur, 
berum  ad  illum  refertur. 

Ipu  perficiet,  confirmabxt ,  solidubitque,  ipsi  gloria 
tBseecula  swculoTum,  Yocavitiiois  iu  xtcrnam  i;lo- 


Vt  cum  vcnerit  et  pulsaverit  confestim  aperiant  et. 
Venit  quippe  cum  ad  judicium  propcrat.  Pulsat  vero 
cum  jam  pcr  segritudinis  molestias  esse  mortem  vi- 
cinam  dcsignat ,  cui  coiifcstiin  aperimus ,  si  bunc 
cum  aniorc  suscipimiis.  Aperirc  cnim  judici  pulsanti 
iion  vult,  qui  exire  dc  cx)rporc  trcpidat,  et  videre 
euin,  qiiem  contcmpsissc  sc  mcininit  judiccm  formi- 
dat.  Qui  autcm  dc  sua  spe  ctopcratione  securus  est, 
pulsanti  confestim  aperit,  quia  Ixtus  judicem  susti- 
net.  Et  cum  tempus  propinquae  mortis  agnoverit,  de 
gloria  rclributionis  hilarescit.  Unde  ct  subditur  : 

Beati  servi  illi  quos  cum  venerit  Dominus,  invenerit 
vigilantes,  Vigilat  qui  ad  aspeclum  veri  luminis  men- 
tis  oculos  aucrtos  tciict.  Vigilat  qui  scrvat  operaudo 


539  SMAllAGDl  ABBATIS  540 

4|ifudrroift.  VigilaC<iuit  ic  coiiwm  el «egligemi»  A  Mo«»  a  sicrclo  Oei  ekieos  oorttscaiHem  fociem 


leneiiras  reyellii. 

Amen  dic6  wobk^  tfm^d  pr(tcim§el  u,  et  feck  i7(#i 
diicurmbere,  ei  transieni  mimstrabU  UUs.  Praeeingit 
se,  id  est,  aid  reiribationein  praeparatur,  fictet  illos 
ditcumbcve,  id  est,  in  o^ierna  quiete  refeveri.  Dis- 
cnmbere  quippe  nostruin  in  regno  qoiesccre  est. 
Transions  aulem  Dominus  ministrat,  quia  lucis  siue 
iltustraiione  nos  satiat.  Transilum  dictnm  est,  de 
judicio  ad  rcgnum  redit,  vcl  ccrle  Dominus  nobis 
posljudicium  iransit,  qui  ad  humanitaiis  formam 
diTinitatis  sox  contemplaiione  nos  elevat.  Et  transire 
enim  est  in  daritaiis  sine  speculationem  nos  ducere, 
com  enlm  eum  quem  in  humanliate  in  judicio  cerni 
mus ,  etiam  in  divinitatc  posf  judicium  videmus 


coram  populo  velat,  quia  nimirum  turbis  daritatis 
iiitinue  arcaua  non  indicat.  Pro  «fualitate  iglUir  M- 
dieniium  A>rmari  debet  sermo  doctonim*  «t  et  a4 
sua  ^ngulis  coMgraai,  et  tamen  a  communlt  ediict- 
tionis  arte  nunquam  recedtt. 

Beutus  Ule  servus,  quem  cum  venerit  Daminui  ejne^ 
invenerit  itn  facientem.  Vere  dico  vobistquimeuperom* 
uia  qute  poseidet  consiituet  eum,  Quania  inter  boMW 
aiiditores  et  bonos  doctoret  ineritorum  dislaBiit« 
tiinia  est  ei  prtHBiomm.  Uos  enim  tdveiiieBt,  ciim 
vigilantcs  inveiierit ,  faciel  disoarobere«  et  traiitie^t 
miuistrabii  eis.  lilos  auiem  cum  verbi  anoona  ftmiiifs 
tibi  credks,  Odcliter,  prudenterqtiie  dispoMttntet 
ifweneriU  toprt  OBiBia  qtt»  potDidet  conttiHiett  id 


Et  n  venerit  in  secunda  vigilia.et  si  in  tertia  viqilia  B  ^»  «?"  •«»««  c«lettit  Mgni  gattdit,  IK»  «tii|M 


venerit,  et  ita  invenerit,  beati  $unt  tervi  iili.  Prima 
Yigilia  primxYum  temptis  esi,  id  est,  pueritia.  Se- 
cunda  adolesceniia,  yel  juventus ,  quae  ancioritate 
tacri  eloquii  unum  soni  diceniis  :  Lcetarejuvenis^  in 
adoiescentia  tua  {Eccle,  xi).  Tertia  autein  senectus 
accipitur.  Qui  vero  vigilarc  in  priroa  vigilia  noluit, 
cusiodiai  vel  secundam,  et  qui  conTerti  a  pravilati- 
Ihis  snis  in  puerilia  neglexii  ad  vias  vli;e,  saliem  in 
temporejuveniuiis  evigiiel.  Ei  qni  yigtlarein  secunda 
Yigilia  noluil,  teriix  vigilisc  remcdia  non  amiiiat. 
TJl  qui  el  iii  jnventute  ad  vias  viUe  non  evigilat,  sal- 
lem  iu  scnectute  resipiscat.  Ad  excuiiendam  vero 
nientis  nosirae  desidiam,  eiiam  exteriora  damna  per 
similitudinem  deducuniur,  ut  per  hxc  ammus  ad 
tutm  cn^diam  susciieiur.  Nam  dicliur  : 

Hoc  autem  scitote .  iHuoniam  si  sciret  paterfamilias, 
qtM  kora  fur  veniret ,  vigilaret  utiqucj  et  non  sineret 
perfodi  domum  suam.  Ex  qua  prxmissa  similiiudine, 
etiam  exhoriaiio  subinfertar,  cnm  dicitur : 

Et  vos  eetote  parati^  quia  nescitis  qua  hora  Fitius 
hominis  veniet.  Nesciente  enim  patrefamilias  ftrr 
domum  perfodii,  quia  dum  a  soi  custodia  spiritus 
dormit,  improvisa  mors  veniens  camis  nosirae  habi- 
taculum  imimpli,  ei  eum  quem  dominos  dorans  in- 
Yenerit  dormientem  necat,  quia  cum  veniura  damna 
tpiritus  minimc  pnevidit,  hnnc  mors  ad  snpplicium 
nescientem  rapii.  Furi  auicm  resisierct,  si  vigilarct, 
quia  adventum  judicis,  qui  occnlie  animam  rapit, 
praecavens  ei  pa^niiendo  occurrerei,  ne  impoenitens 
periret.  Horam  veroullimam  Dominus  nosler  idcirco 
nobis  voluit  esse  incognitam,  ut  semper  possii  esse 
suspecia,  ut  dum  illam  pr.'evidere  non  possumus,  ad 
illam  sine  intermissione  pra^paremur. 

At(  autem  ei  Petrus  :  Domine,  ad  nos  dicis  hanc 
parabolam,  an  et  ad  omnes  ?  Id  est  ad  nos  specialiter 
tposiolos,  an  ei  ad  omnes  qui  salvandi  sunt,  dicis? 

Dixit  autem  Dominus  :  Quis  putans  est  fideiis  di- 
epensator  et  prudens,  quem  constituet  Dominus  super 
familiam  suam^  ut  det  illis  in  tempore  tritici  mensu' 
ram.  Pcr  mensuram  irilici  exprimitur  modus  verbi. 
Alta  etenim  quaeque  debent  mulits  audientibus  con- 
legi,  ei  vix  paucis  aperiri,  necum  angtisto  cordi  in- 
capabile  aliquid  tribuilur,  exlra    Aindalur.    Ilinc 


«t  lionim  soii  domininm  tesetnt,  ted  «t  oonm 
daniius  prae  csteris  stnctts  jelemt  fwssfSMOt  Ihitt- 
tur.  Qui  eoim  docti  fuerint,  fiilgebaiM  qtttsi  tfte- 
dor  (irmamenii,  et  qui  ad  justitiam  enidiMii  naillot» 
qotsi  steilae  in  perpetiitt  aetenHtatet 

AUVt  EVANCELKB,  LDC  XIX. 

I  flomo  quidtm  nobiiis  abHi  in  regioiieM  loBgiB* 

quam,  tccipere  sibi  regnom  et  reverti.  Vooilfi 

taiem  servis  suis,  dedit  illis  deoem  niMitt,  ei  tit 

td  illos  r  Negotiamini  dum  venio.  €i¥et  avltm 

«  ej«s  odertni  illum  :  Et  miseront  legttimie«  pott 

c  illum  ,  dicentes  :  Nolamire  hnnc  regntfe 

f  nos :  fit  factum  est  nt  rediret  tcoeplo  regno,  ji 

c  sii  voctri  servos ,  tpiibos  dedit  pecuniam ,  «t 

C  c  ret  quantum  qnisqne  negotiatus  esset.  VenK  t«lam 


f 

4 


primns  dicens  :  Domine,  mint  iua ,  decem  miMt 
acquTsivit,  et  aii  illi :  Eage,  terve  boiie  ^ei  Adelit» 
quia  in  modico  foisii  fidelis,  eris  potetttCem  Imbtai 
superdccemcivitates.  Ct  tlter  venK,  dieoM  :  !!•- 

mine,  mina  tua  fecii  qninqne  minas ,  hntt  tit :  Bt 
lu  esto  supcr  quinque  civiiaies.  Ei  alter  v«iiH  dl- 
ccns  :  Domine,  ecce  mina  tua,  quam  haibai  repo- 
sitam  in  sudario;  timni  enimte,  qnit  homotntto- 
ros  es,  iollis  qnod  non  posuisti,  et  metis  qnod  noo 
scminasti,  dicH  ei :  De  ore  tuo  le  judico,  terve  ne- 
<fuam.  Sciebas  quod  ego  faomo  austerus  smn ,  lol- 
lens  qnod  non  posni,  et  metens  quod  non  semintvf, 
ei  quare  non  dedisti  pecnntam  metm  td  raenttfli  ? 
ei  ego  veuiens  cnm  asuris  uiique  exegissera  illtffly 
ei  astaniibus  dtxit :  Auferte  ab  illo  mintm  et  dtte 
illi  qul  decem  niinas  habet ,  et  dixemnt  ifli  :  Bo- 
mine,  habei  decem  minas.  Dico  autem  vobis,  qiiit 
omni  habenti  dtbiiur,  ei  antem  qui  non  lujbety 
ei  quod  habet  auferetur  ab  eo.  i 
Homo  quidam  nobitis  abiit  in  regionem  longimpunm 
accipere  sibi  regnum  et  reverti.  Ilomo  nclbHis  est  ille, 
cui  c;ecus  supra  clamabat :  Fiii  David,  miserereimeit 
et  venienii  Hierosolymam  concinebant :  Otanna  /1- 
lio  David.  Benediclus  qui  vemt  tn  nomine  Bomini  rtx 
Israel.  Longinqua  regio,  Ecclesra  est  ex  gentibot,  de 
qua  idem  homo  nobilis  loqahur  :  ego  autem  toiisft- 
tutus  sum  rex  ab  eo,  dicitur  t  Patre  :  Posfiilc  m  me 
et  dabo  tibi  gentcs,  ha^reditatem  fnam,  et  po 


tll  COLLECTIONES  IS  EPISTOLAS  ET  EVANGEUA.  SH 

termlno9  terrm^  qiue  Tideiicet  liasredHai  ac  pos-  A  cua  ett ,  el  modicum «  drHaies  autem  deoem  aani 

anim»  per  le|^s  Terbum  ad  gratiam  £Tasi^i  ^ 
nienles,  qaibus  tunc  jore  ^orificawiiia  iiie  pra^ont- 
iur,  qoi  eis  pecuniam  ^rbi  difiie  commendaverit. 

Et  iUter  venit  dicens  :  Bmnine^  mina  tua  fecit  qum- 
que  mmM.  Servus  iste  coetns  esl  eomm  qui  pr»- 
putio  evangelizare  missi  sunt,  cui  Dominus  ad  pre- 
dicaudum  eunti,  nnam  minam,  hoc  esl ,  unam  eam- 
demque  fidem  quae  et  circumcisioni  credtta  esl  pne- 
stilerat ,  sed  liaec  quinque  minas  feci|,  quia  gentes 
corporis  sensibos  antea  mancipatas ,  ad  fidei  evan- 
gclicae  gratiam  convertk. 

Et  huic  mt :  Et  tu  esta  super  quinque  eivitates.  Hoc 
«st  ex  eanim  quaa  imbueras  ammarum  fide  et  ooa- 
versatione,  raagnns  saMimisque  fulgelo,  qui  eas  a 
etDt  €  dragmis  appenditur,  et  omnis  Scriptam  ser-  B  teaebris  docendo  ooromuUverat,  recie  quinque  ci< 


iCMiD  bifaria  ratioiie  reglo  longinqiia  vocatur,  vel 
qaia  a  ifaiihas  lerrs  damabat  ad  Deum,  vel  quia 
loBge  eal  a  peccatoribus  salus,  et  cum  Deus  «biqiie 
iKpreaens,  lovge  tamen  ab  eorum  aensu,  qui  idola 
ooianl,  Deus  verus  sl>est.  Sed  qui  eraat  longe,  facti 
sunt  prope  in  sangaine  Christi. 

F«Mltf  autem  decem  $ervis  suis  dtdH  iUi$  decem 
minai,  etc.  Denarius  numcrus  ad  legem  perlinet  pro- 
pler  Decaiogum,  vocat  itaque  paterfamilias  decem 
senm,  qtaia  elegit  discipulos  per  litteram  legis  im- 
talos.  Dal  illis  decem  minas,  quia  legis  dicta  spiri- 
Iaaliter4iitelligenda  revelat.  Post  pasaionem  qoippe, 
itSQrreclienemque  suam  aperuit  iliis  sensum  ot  in- 
liUifereBl  Scriptiiras.  Mina  quam  Graed  fjnuii  vo- 


ao«  quin  «k»  ««eleetis  perfectionem  euggerli,  quasi 
■Maeri  ceotenarii  pondere  fuigescit. 

£i  iA  iUU-:  Ne§otittmini  dumveniiK  Vefba,  inqail, 
lagis  ac  prophetarum  mystica  interpretatione  di- 
i,  populis  ofierle,  atqoe  ab  eis  fidei  confessio- 
,  morumque  probitatem  recipile  :  jnxta  quod 
suis  auditoribas  pr«cepit  dicens  :  Sumite 
el  dale  tifmpanum,  boc  esi,  laudem  praeJi- 
eaiioBis  ia  oordis  intentione  perciptie  ^  et  devotioman 
operiski-camis  castigaticme  redigite. 
.  Ghei  autem  tjus  oderant  illum,  tt  miserunt  lega- 
p&$t  t/^tmt,  dicentes  :  NolumM  hune  regnare 
itas.  Cives  impios  Judaeos  dicK,  de  quibus  alibi 
tur :  Nunc  autem  et  mderunt  et  oderunt  et 


vitatibusprsefici  memoratur,  quia  non  de  suts  taotum, 
sed  de  auttitorum  suorum,  qioe  ad  iacem  TOcavH 
profectibiis  honorahir. 

Etalter  venit  dicens  :  Domine^  ecce  mina  tua^  tfuam 
habui  reposita ,  etc.  Pecuniam  in  sodario  quippe  re- 
iigare,  est  perccpta  dona  aub  otio  lenti  corporis  abs- 
oondere,  suat  emm  bomines,  hac  sibi  perversitate 
blandtenies,  snfficit  at  de  ae  unusquisque  ratieiieoi 
rediiart,  quid  opus  est  aliis  pr^dicare,  ut*  eliam  de 
ipsis  rationem  reddere  quisque  cogaiur,  cunl  apud 
Dominum  etiam  ilii  sini  inexcusabiies ,  quibus  leK 
^ta  non  est,  neqtie  audite  £vaiigeiio  dormienint, 
qnia  per  creaioram  poierant  Creatorem  oognosoere, 
^  hoc  est  enim  quasi  metere,  ubi  non  sewinavil,  id 

ma  et  -P^Urem  m*^um ,  qui  non  solam  preesentem  ^  est  etiam  eos  irapietatis  reos  lenere,  quibus  v^bam 


«oqae  ad  mortem  crucis  oderant,  sed  ei  jam  post 
«omreolionem  ejus,  noverunt  persecuiionem  apo- 
rtolii»  ei  pnedicationem  regni  coeiesiis  spreverunt. 

Xt  factumest  ut  rediret  accepte  re§no.  Significat 
lonipiia,  quando  in  mauifestissima  et  eminenlissima 
cbrilale  venturus  eet,  qui  eis  huuwlis  apparuii, 
€001  diceret  :  ^tegnum  meum  non  est  de  hoc  mundo 
{Joan.  xu). 

Quibus  et  jussit  vocuri  servos ,  ^at^iii  dedit  pecu- 
mam^  ut  sciret  quantum  quisque  negotiatui  esset,  etc. 
Ul  sciret,  inquit,  iion  quod  eum  quid  laieat,  cui  ve- 
riasifiie  dictum  est,  Domine,  tu  omnia  scis,  sed  sdre 
dicil,  scire  omnes  facerel.  Tunc  enim  omnium  opera 
el  eogitationes  palam  omnibus  ostenduntnr. 

Ventl  autem  primus  dicens  :  Domine^  mina  tua  de- 
cem  minas  acquisivit.  Primus  servus ,  ordo  doctorum 
ealv  in  circumcisionem  missorum,  qul  unam  minam 
Begotiaturus  acoepit ;  qui  unum  Deum,  unam  fidcm, 
ainm  bapiisma,  unum  Dominum  praedicare  jussus 
csi.  Sed  haeceadem  mina  decem  minas  acquisivit 
^oi  ^opuhimaub  lege  constitutum,  aibimel  docendo 
sociavit. 

Et  ait  illi :  Euge,  serve  bone  et  fidelis,  quia  in  mo- 
■dieo  fuisti  fidelis,  eris  potestatem  habens  super  decem 
cimtates.  In  modico  servus  est  fidelis,'qui  non  adulte- 
rai  verbum  Dei :  sed  sicut  ex  Deo ,  coram  Deo,  in 
Cbriato  ioquitur,  quidquid  enim  in  praisenli  pcrcipi- 
r;us<lonorum,  in  comparatione  folurorum,  per  pau- 


l^is,  aut  Evangelii  non  mkiislFatum  est.  Hoc  auiem 
vehiti  pericukim  judicii  devitantes,  pigro  languore » 
a  verbi  ministratione  conquiescuAt,  hoc  est,  «iiiasi 
In  sudario  ligari,  quod  aoceperani. 

DicU  ei :  De  ore  tuo  tejudioo^  serve  itequam.  Ser« 
vus  nequam  vocatur,  quia  et  piger  ac  deses  esl,  ad 
cxercendum  negotium,  et  procax  ac  superbus  ad 
accosandum  Domini  jadicium. 

Sciebas  quod  ego  homo  austerus  sum,  toUens  quod 
non  posuiy  etc.  (£x  Hieron.)  Quod  pulaverat  se  ex- 
cusaiione  dixisse,  in  culpam  propriam  vertitur,  si» 
inquit,  durum  et  crudelem  esse  me  noveras,  et  aliena 
sccta  scctari ,  ibique  melere,  ubi  non  seminaverimy 
l>  quarenoniibi  istiusmodi  cogitatio  incussit  timorem? 
ut  scires  roe  mea  diligentius  quaesiturum,  et  darcs 
pecuiiiam  meam,  sive  argeoium  ad  roensom.  Utrum- 
que  enim  apyxtpio^t  Graeous  sermo  significat :  Eloquia 
Domini,  iiiquit^^/o^ttta  casta^  argentum  igne  exami" 
natum.  Pecunia  ergo  et  argentum,  prasdlcatio  Evan- 
gelii  est,  et  sermo  divinus,  qui  dari  debuit  ad  meiH 
sani,  hoc  est,  proroptis  paratisque  fidelium  cordibus 
intiraari ;  ad  quam  videlicet  mensam?  id  est,  ad 
mentein  auditorum,  non  alia  quam  dominica  est  de- 
ferenda  pecunia,  ui  oinnis  scrmo  docentis  Scripturae 
scnsum  sequatur.  Nam  quod  hic  Doiuinus  non  quam- 
libet  pecuniam ,  sed  suam  dicit :  nummulariis  esse 
fenerandam ,  exponit  Apostolas  dicens  :  Si  qius  lo^ 
quitur,  quasi  sermones  Dei» 


m 


SMARAGD1  ADBATIS 


W 


Et  ego  temertt  cum  uinris  utique  exegissen^  ilUtm.  A     Saneti  per  fidem  vicerunt  regna^  operati  $iml  justi- 


Qui  verbi  pecaoiaro  percipit  a  doclore  emitque  cre- 
dendo,  necesse  est  eam  cum  usuris  solvat  operando, 
ot  quod  auditu  didicit,  exsequatur  et  actu.  In  usura 
quippe  pecunia  etiam  non  data  recipitur ,  yel  ccrte 
de  accepto  verbi  fenore  usuras,  qui  ex  eo  quod  au- 
dit ,  etiam  alia  studet  intclligcre,  qu9e  necdum  ex 
praedicatoris  ore  didicit. 

£t  astantibus  dixit :  Aufcrte  ab  illo  minam^  et  date 
itli  qui  decem  minas  habet ,  et  dixerunt  ei  :  Domine, 
kabet  decem  minas.  Recte  amittil  coUatam  gratiam, 
quam  prxdicaudo  aliis  communicare  neglexit,  ut  ei 
Mgeatur  qui  in  iila  laboravil,  et  cum  regium  diri- 
ma,  quod  superbiendo  Saul  amisit,  David  obedietido 
promeruit.  Quod  vero  ablata  a  nequam  servo  mina 


ei.  qui  decem  minas  babebat,  dari  jussa  est,  mystice  ^  mortuis  nihil  distabant. 


tiam ,  adepti  sunt^  etc.  Esi  aulem  fides  speranda- 
rum  rerum  non  apparentium ,  neque  enlm  quod  vi- 
det,  quis  sperat,  sed  quod  non  videmus,  per  patiea- 
tiam  expectanms.  Fidcs  dici  non  potest,  nisi  Gom 
circa  ea,  quae  non  videntur  amplius,  quam  eirca 
ea  quae  videntur,  satisfactionem  quis  baberet. 

Obturaverunt  ora  leonum,  Hic  de  Daniele  eum  di- 
cere  puto. 

Exstinxerunt  impetum  ignis^  effugemnt  aeiem  gia^ 
dii.  Hic  autem  de  tribus  pueris  enm  dicere  poto. 

Convaluerunt  de  infifmitate.  Hic  iliud  tempus  dieit, 
quando  reversi  sunt  ex  Babylonia,  quod  ait,  cactn- 
firmitatej  boc  esse  puto  ex  captivitate,  quando  jam 
in  'lesperatione  erant  iudaicae  res,  quando  jam  a 


atreor  iudicat,  intranie  plcnitudine  gentium,  om- 
nem  Isracl  salvum  futurum,  et  tunc  abundantiam 
gratix  spiriialis  ,  quam  moilo  nos  tcpeoter  exerce- 
mus,  illius  populi  doctoribus  esse  confercndum. 

Dico  autem  vobis ,  quia  omni  habenii  dabitur^  et 
abundabitj  ei  autem  qui  non  habet^  et  quod  videtur 
habere,  auferetur  ab  eo.  (Ex  August.)  Hsec  sententia 
ad  snperiora  respicit,  docens  et  illum  posse  amittere 
munus  Dei,  qui  habens  habet,  boc  est,  bene  utitur, 
qnae  gratiarum  mutatio «  quoniam  in  bac  vita  geri 
•olet,  notandum  quod  illud  Domini  redeuutis  exa- 
men,  etiaqi  nuncexparte  celebratura,  sed  tunc  est 
nniversaliter  implendum.  Quotidie  namque  accepto 
t  Patre  regno  redit,  quia  peregrinanlis  in  terra  Ec- 


Fortes  facti  sunt  in  beUo,  castra  vertemni  exiero- 
rum,  Ilic  aperte  de  Machabaeis  dicere  videtur,  qnam- 
vis  et  de  Josua ,  Samson,  David,  et  bis  simllibas  in- 
telligi  potest. 

Acceperunt  muHeres  de  resurrectione  mortuos  iuos, 
Ea  (fuae  circa  Propbetas  provenerunt  dicit,  Eliseum 
et  Elinm  significans,  qui  mortuos  suscitabant. 

A'tt  autem  distenti  sunt  non  susdpientet  redempiio-' 
nem ,  ut  meliorem  invenirent  resnrrutionem.  Clamm 
est  ergo,  quia  ut  meliorem  resurrectionem  adipisee- 
rentur,  non  enim  talem ,  qualem  resurrectiooem  ae- 
ceperunt  fiiii  illanim  mulierum.  In  hoc  loco  videlor 
mibi,  quia  Joannem  signiGcatet  Jacohum.  DisteotHi 
quippc  dicitur  decollatio ,  elegerunt  enim  mag is  mo- 


clesiae  semper  statum  conspicit.  Quotidie  in  tanto  C  ri,  cum  ipsi  alios  suscitarent,  ut  meliorem  resor- 
fidelium  servoniin  numero,  huic  pecuniam  negotia-     rectionem  adipiscerontur. 

Alii  ludibria  experti,  insuper  et  vineuta  et  earetres» 

Hscc  ideo  dicit ,  ut  quando  aliquis  in  eadem  cansa, 
vel  in  eadem  passione,  aut  tristitia  detinereiur, 
solatium  ex  similitudlne  compatientis  accipiat.  Ae  si 
pejorem  aliquam  passionem  ducas ,  si  non  ex  eadem 
causa  orta  sit,  si  non  pro  justitia  patiaris  nibil  pro* 
dcst.  Beati  enim,  ait  Evangelium,  qui  persecuiionem 
patiuntur  propterjustitiam  {Matth.  v), 

Lapidati  f  tm/,  secti  sunt ,  tentati  sunt^  in  occiskme 
gladii  mortui  sunt.  In  hoc  ioco  pluralem  pro  sinj^i- 
lari  numero  posuit.  Lapidatum  enim  justom  in  Ve- 
teri  Testamento  pro  justitia,  tantummodo  leginras 
Naboth  Gezrahelitam ,  sectum  vero  solnmmodo 
Isainm,  tentali  vero  ct  in  occisione  gladii  roortui 
ninlti  fuerunt. 

Ctrcuf>rttn(  in  melotis  in  pellibus  caprinis^  egenies, 
angiistiatij  etc.  Hsecomnia  de  filiisProphetarum,  qai 
in  eremo  conversabantur,  dici  videntur,  de  qoibas 
tcstibus  in  Novo  Tcstamento  fidelibus,  Apostoius  fi- 
dcm  facit,  ut  torpentium  corda  ad  exemplum  sin- 
clorum  illorum  inflammans  excitet  et  recrcet. 

EVANGF.MUM  MATTlTiCI,   V. 

f  Videns  Jcsns  turbas  ascendit  in  roontem.  Et 
c  cutn  sedisset  accessernnt  atl  cum  discipuli  ejos. 
c  Et  apcriens  os  suum  docebnt  cos  dicens  :  Deati 
c  pauperes  spiritu  ,  quoniam  ipsorum  est  reguam 
c  ccelorum.  Beati  mites,  quoniam  ipsi  possiddl>aiit 


taro  commodat.  In  altero  modum  consummati  ope- 
ris  examinat.  Hunc  fideliter  prudcnterque  laboran- 
tein  amplioris  gratiae  munere  donat,  illum  desidias 
niolles,  et  marcida  luxa  otia  sectantem ,  et  eo  quod 
dederat  privat. 

IN  NATALI  SAXCTORUM  PLURIMORUM 

MARTYRUM. 

LECTIO  EPISTOLiC  BEATI  PAULI  APOSTOLI  AD  HEBRfOS, 

CAP.  XI. 

c  Sancti  per  fidem  vicerunt  regna,  operati  sunt 
c  justitiam,  adeptisuntrepromissiones,  obturaverunt 
ora  leonum,  exstinxerunt  impetum  ignis,  efiugave- 
runt  aciem  gladii,  convaluerunt  de  infirmitatc. 
Fortes  facti  sunt  in  l)eIlo.  Gastra  vcrlerunt  exte- 
rorum,  acccperunt  mnlicres  de  resurrectione 
mortuos  suos.  Alii  autem  distenti  sunt,  non  susci- 
plentes  redemplionem,  ut  mcliorem  invenirent  rc- 
sarrectlonem.  Alii  vero  ludibria,  et  verbera  ex^ 
perti  insuper  et  vincula,  et  carceres,  lapidali  sunt, 
€  secti  sunt,  tentati  sunt,  in  occisione  gladii  nior- 
«  tui  sunt.  Circuierunt  in  melotis  in  pellibus  capri- 
c  nls.  Egentcs,  angustiati,  afQicti,  quibus  dignus 
«  non  erat  mundus.  In  solitudinibus  crrantes,  in 
«  montibus,  et  speluncis,  et  in  cavernis  ternc.  El  hi 
«  omnes  testimonio  fldei  probati  iuventi  sunt  in  Chri- 
«  sto  Jestt  Domino  nostro.  i 


D 


545  COLLECTIONES  IN  EPISTOLAS  ET  EYANCELLV.  M6 

f  lerram.  fieali  qui  iiigent,  qiioiiiam  ipsi  consoki-  A  aqua,  de  qiia  quisquis  bibeiit,  ficl  io  eo  fons  aqu« 
i  ImnUir.  Beali  qui  esuriunt  et  siliunl  juslitiam,      salieutis  in  vitam  aeternam. 

Beati  misericordeSy  quoniam  ipii  miserieordiam 
eonsequuntur,  Beatos  esse  dicit  qui  subveniunt  mi- 
seris,  qiioniam  cis  ita  rependitur,  ut  de  niiscria  li- 
berentur. 

Beati  mundo  eorde^  quonium  ipsi  Deum  wdebuni. 
Siciit  alibi  scriptura  est :  Inumplicilate  cordit^quwTite 
itium,  hoc  esl  enim  niundum  cor,  quod  est  siroplex 
eor,  et  sicut  lunicn  boc  videri  non  potest,  nisi  ocuti» 
luundis,  ita  nec  Deus  videbitur,  nisi  mundum  sit  il- 
lud  quod  vidcre  polest. 

Beati  pacifici,  quoniam  filii  Dei  tocabuntur,  In  pa- 
ce  peiTectio  est,  ubi  nihil  repugnat,  et  ideo  filii 
f>ei  pacifici,   quoniain   nihil  resistit   Deo.  Paclfici 


«  quoniara  ipsi  saturabuntur.  Beati  misericordes , 
«  quoniam  ipsi  miserici»rdiam  consequeutur.  Beati 
mundo  corde,  quouiam  ipsi  Deum  yidcbunl.  Beati 
pacifici ,  quoniam  fiiii  lk\  vocabuntur.  Bi*ati  qui 
persecutionem  patiuntur  propter  justitiam ,  quo- 
niam  ipsorum  cst  rcgiium  cceiorum.  Beati  csiis 
cum  malcdixerint  vol*is  homines,  et  persei-uti  vos 
fueriut ,  et  dixerint  omne  malum  adversum  vos, 
DientiiiDtes  propter  me.  Gnudete  et  exsultale,  qiio- 
niam  merces  vestra  copiosa  est  in  coelis.  i 
Yident  Jesui  turbas  ascendit  in  montem^  et  cum 
iediisetf  acceuerunt  ad  eum  discipuli  ejus.  (Ex  Aug.) 
Si  qoaeritur  quid  significet  mous,  bene  inlcliigitur 


I 
c 
« 
« 
« 
« 
« 
« 


signiflcare  majora  praccpta  justilia,  quia  minora  B  aulem  insemetipsis  suntqui  omnes  animi  sui  motu» 


evant,  quae  Jud;eis  data  sunt.  Unus  tamen  Deus  per 
sanctos  prophetas  et  famulos  suos,  secundum  ordi- 
mtissimam  distributioiicm  tcmporum  dedit  minora 
pnecepta  populo,  quem  tiinore  adhuc  ailigari  opor- 
telMit,  ei  perFiiium  sunm  majora  populo ,  quem  cha- 
rilate  jam  iiberari  convenerat.  Sedens  autem  docei, 
quod  pertinet  ad  digniiatcm  magisierii  et  accedunt 
ad  eum  discipuli  sui,  ut  audiendis  illius  verbis,  hi 
essent  etiam  corpoie  viciniores ,  qiii  praeceptiB  im- 
plendis  animo  propinquabant. 

(Ex  Fulg,)  Recte  Deus  excelsus  in  locnm  excel- 
smu  ascendit,  ut  hominibus  excelsis  praedicaret  ex- 
ceba,  et  aperte  lex  nova  in  mente  pnedicatur,  quia 
vetDS  Mosi  in  monte  data  est. 


componentes  fiunt  regnum  Dci.  Hic  convenit  illud 
poeticum : 

Pai  anfmam  nalril,  retinet  concor  fia  pacero. 
Pax  ropriinit  lilem,  concordet  iieclit  et  tdem. 
Lis  pacem  uieiuii,  rtfugit  discordia  pacem. 
OJia  pax  pelliiy  casium  pax  uutrit  amoreau 

Beati  qui  persecutionem  patiuntur,  propter  jutti- 
ticm^  quoniam  ipsorum  est  regnum  ccelomm.  Non  qui 
propter  iiiiquilatt^m,  sed  propler  Chrislianx  unita- 
tis  divisionem,  nani  ct  Agar  passa  est,  a  Sara  perso- 
cntionem,  ct  illa  erat  sancta  qu«  faciebat,  ilU  iniqua 
qii»  paliebatur.  Signanter  addldil  propter  justiiiam^ 
multi  eiiim  persccutionem  proptcr  sua  peccata  pa- 
tiuntur,  et  non  sunt  justi.  (Ex  Hieron,)  Simulquccon- 


Eloperiensoa  ft((im,cfoc^6afeos,dicens.tnapericn- C  sidern,quod  octava  verae    circumcisionis  beatitudo 
do  eniro  os,  ostendit  profundum  et  oceultiim  sei^     martyrio  terminatur. 


inonem  prolaturum  suum,  hic  enim  os  suum  dicitur 
«pcrire,  quod  prius  prophetarum  ora  aperoit. 

Beaii  pauperes  spiritUf  quoninm  ipsorum  est  regnum 
^celorum,  Nec  aliunde  incipere  oportuit  beatitudinem, 
Biqoidem  pervcntura  est  ad  summam  sapientine. 
Jniiium  autem  sapientias  timor  Dominij  qiioniam  et 
«  contrario,  initium  omnis  peccati,  superbia^  qiia- 
propter  hic  intelliguntur  pauperes  spiritu,  humiles  ct 
€iiiienles  Deum,  id  est,  non  habentes  inflantem  spl- 
Yitum. 

Beati  mites^  quoniam  ipsi  lia?reditabunt  terram, 
llUini  crcdo,  de  qua  in  Psalaiis  dicitur  :  Portio 
wneafinlerraviventium^Psalm,  cxli).  Significat enim 


Beati  estis  cum  maledixerint  vobis  homines,  et  per^ 
tecuti  vos  fuerint  ei  dixerini  omne  malum  ndversum 
fOf,  mentientes  propter  me,  lilud  maledictum  con- 
temncndum  est,  et  beatiludinem  creat,  quod  falso 
maledicentis  ore  profcrtur,  unde  ct  specialiter  dif- 
finiunt,  quas  sit  beala  maledictio,  oinne  dicens  ma- 
ledictum  adversum  vos,  roentientes  propter  mc ;  ubi 
ergo  Cbristus  in  causa  est,  ibi  optanda  maledictio. 

Gaudete  et  exsuitate,  quoniam  merces  vesira  copiota 
eti  in  coBiis,  Nescio  quis  hoc  nostrum  possit  impleret 
ut  laceretur  tqfprobriis,  fama  nostra,  et  nos  exsulte- 
mus  iu  Doiniuo,  hoc  qui  vanam  scctatur  gloriam  iin- 
plere  non  potest.  Gaudereigiturctcxsullare  debcnius 


qnamdam  soIiJitatem  et  stabilitalem  biercditatis  per-  ^  ut  merces  nobis  in  coKlestibus  prseparetur.  Eleganter 


peUiae,  ipse  enim  esl  requies,  ct  vlta  sanctonim.  Mi- 
tes  autem  dicuntur,  qui  non  resistunt  malo,  sed  vin- 
cunt  in  bono  malum. 

Beati  qui  lugentj  quoniam  ipsi  consolabuntur,  Beati 
qni  lugcnt  peccata,  consolabuiitur  Spiritu  sancto, 
«|iii  propterea  Paracletus,  id  cst,  consolator  nomina- 
tur,  ut  temporalem  amitteutcs,  «eieriia  kctitia  per- 
fruantor. 

Beati  qui  esuriunty  et  sitiunt  justitiamy  qnoniam 
ipsi  saturabuntur.  Hic  anialores  dicit,  veri  et  incon- 
cussi  boni,  illo  crgo  cibo  satnrabunlur,  de  quo  ipse 
Dominus  ait :  Meus  cibus  est  ut  faciam  voiuntatem 
Pairit  mei  (Joan,  it),  uM  1o(iuitur  de  justitia  et  illa 


in  quodain  voiumine  scriptum  lcgimus :  Ne  quacras 
gloriam,  et  non  dolcbis  cum  ingloriosus  fueris. 

(Ex  August, )  In  coclis  dictum  est,  io  spiritalibus 
firmamentis,  ubi  habitat  sapientia,  justilia,  unde  et 
Aposloliis  inqiiit,  conversatio  vestra  in  cmlis  esi 
(Philip.iu), (Ex  llieron.) Cim  dicit,  Beati  pauperet^ 
avaritiam  repellit.  Beati  mites ,  iram  et  uidignatio- 
nem  excludit.  Beati  qni  iugent^  sxculi  tristitiam  qu» 
mortera  opcralur  rcpugnat.Beafi^tti  e«ttrniiif ,  gultmt 
sive  omnium  deliciarum  cupiditatcm,  per  jejunium 
rctundit.  Beati  misericordes,  huinili  compaticndo  jecit. 
Beati  mundo  corde,  in  fomicationem  et  omnem  cor- 
poris  inquinamentum  fortiier  cxtorquet.  Beati  padr 


517  SMARAGDI  AUHATIS  ^* 

#d,   vanam  gionam,  pacis  dilectloaem    humirml.  A     lumm  ihmle  e$l  re§num  ealorum  w§enm  nOnm  iit 


mare^  ei  ex  emm  genere  fUeium  eongretgentL  Qumm 
0¥m  impteiu  e$$ei  educenteiy  et  secue  lim$  sedeaies^ 
eUgerunt  bonos  \n  oasa  sua,  malos  aulem  foras  mtte- 
irmii.  Sic  eril  in  consummatione  sofculi.  Exibmntamge^ 
ti  et  separabunt  malos  de  medio  justorum,  etckiiple- 
to  Jeremise  yaliciiiio  docentis  :  Ecce  ego  mitta  ad  tos 
fiscatores  multos  (Jer.  xTi),postquam  aodienint  Pe- 
trns  et  Andreas,  Jacob  et  Joannes,  filii  Zebedari,  te« 
quimini  me,  et  faciam  vos  piscatores  honiDom»  eon< 
fexuemnt  sibi  ex  Yeteri  ac  No^o  TesUBtenlo  tage- 
nam  evangelicorum  dogmatum,  et  miservnl  cam  in 
mare  bujus  sseculi  qu»  usque  hodie  in  mediis  ftocti 
hus  tenditur  c^piens  de  salis  et  amari»  gargitibQa, 
qutdquid  inciderit,  idest,  et  bonos  bomims&isl 


Beatt  qui  persecutionem^  acetdiam  omnemque   di- 
iearrendi  amorem  abjicit. 

IN  NATAU  VIRGINUM. 

EVAKGELIUMMATTniEI,  CAP.  XIII. 

« Simile  est  regnum  coelorum  theaauro  abscon- 
c  dito  in  agro,  quem  qui  invenit  iiomo,  abscondit, 
c  et  prae  gaudio  illius  vadit  et  vendit  universa  quae 
c  habet,  et  emit  agrum  iilura.  Itemm  simile  est  re- 
«  gDum  cosloram  bomini  negotiatori,  quflerenti  bo- 
«  nas  raargaritas.  Inventa  autem  ona  pretiosa  mar- 
«  garita,  abiii  et  vendidit  omnia  quae  habuit  et  emit 
<  eam.  Iterura  simi&e  est  regnum  coelorum  sagen» 
c  mtssx  in  mare,  et  ex  omni  genere  piscium  con« 
«  greganti.QuamciHDimpleUesseteducenleset  secus  B  et  optimos  pisees  et  pessimos,  cum  auleoi  Tcoeiit 
c  iiUus  sedenles,  elcgerunt  bonos  in  vasa  sua,  ma- 
« los  autem  foras  miserunt.  Sic  erit  in  consumma- 
« tione  sxculi.  Exibuntangeii  et  separabunt  malos  de 
«  medio  justorum,  ei  mittcnt  eos  ia  caniinura  ignis. 
«  Ibi  erit  fletus  et  stridor  dentium.  Inteliexistis  h:cc 
«  omnia?  Dicunt  ei :  Etiani.  Aitillis :  Idco  omnisscri- 
c  ba  doctus  in  regno  ca^lorum,  similis  esl  liomjni 
c  patrtfamitias,qui  profert  de  thesauro  suo  nova  et 
c  vetera.  t 

Simiie  est  regnum  eoilorum  thesauro  abscondito  in 
agrOy  quem  qui  invenit  komOj  abscondit^  et  prte  gau^ 
dio  iUius  vadit  et  vendit  universa  qua:  kabet^  et  emii 
agrum  illum.  Grebris  parabolarum  obscuritatibus  le- 
tardati  commaticam  interpretalionem  excedimus, 
iit  prope  de  aUo  interpretatioiiis  genere,  ad  aliud  G  notariiSaWatoris,  qui  verLa  iliius  et  prvcepta  Mgna- 


consummatio  ct  finicmuDdi,  ut  ipse  lafm 

tius    disserit,  tune  sagena  exlrahetar  ad  lillns. 

Tunc  vemm  seeemendorum  piscium  indiciom  bmm- 

strabilur,  et  quasi  in  quodam    quietissimo  porto 

boni  mitteiUor  in  vasa  coelestium  mansionum,  nu^ 

los  autem  torremlos  eiexsiccaiidos  gehcnnm  Hamma 

•oscipiet. 
ItUetlexistis  haee   omniaf  Dicunt    ei  :.£licflu  Ad 

apostolos  proprie  sermo  est.et  iliis  dieitor :  Intat' 

lexistis  ha^c^  quos  non  vult  audire  tanlum,  ul  popu- 

lum,  sed  inteliigere,  ut  magistros  fuMircs. 

Ideo  omms  Scriba  daaus  in  regno  ccBloTum^  stmt* 

Us  est  hon^ni  patrifamUiaSy  qui  profev$  da  ikesemra 

suo  nova  et  velera,  Instructi  erant  aposioit  scnte  d 


transisse  videamur.  {Ex  Hieron, )  Tbesauras  iste,  in 
quo  snnt  omnes  thesauri  sapienti»,  ct  scienti»  ab- 
sconditi,  aut  Deus  Verbum  est,  qoi  in  carne  Ghristi 
vidctiir  absconditus,  aot  sancUe  Scripturae,  inquibus 
leposita  cst  notitia  SalvaloriSy  quem  cum  qu!s  in 
eis  invenerit,  debet  omnia  isiius  sseculi  emolunienta 
eontemnere,  ut  illum  possit  babere,  quem  reperit. 
Quod  autem  sequitur,  qoem  cum  invenerit  homo, 
abscondit,  idcirco  dicltur,  non  quod  hoc  de  iiividia 
liiciat,  sed  qnod  tiraore  servantis  et  nolcntis  perdere, 
.abscondat  in  corde  suo,  quem  pristinis  pnetulit  fatr 
cultatibus. 
Iterum  simile  est  regnum  ceetorum  homini  negotie^- 


bant  in  tabulis  cordis  carnalibus  regnoram  coBlcstinm 
sacrameiitis,  et  pollebant  opibus  patrifamili»;,  cjideii- 
tes  dc  thcsauro  doctrinarum  suarum  nova  ei  Tdera, 
ut  quidquid  in  Evangeliopraedicabamtlegiset  proplio- 
taram  vocibus  comprobarenl :  undc  ct  spoosa  dicit 
in  Gantico  canlicoram  :  Nova  cum  9eteribu$f  fra* 
truelis  meicf ,  servavi  tibi. 

EVANGELlUlf   IIATTU^I,    CAP.   XXV. 

«  Simile  est  regnum  coelorum  dcceni  virginibns» 
f  qnx  accipientes  lampades  suas  exierunl  obviam 
« sponso  et  sponsae.  Quinque  autem  cx  eis  erant 
f  falua;,  et  quinque  pradentes :  sed  quinqoc  fatoe, 


toriy  quterenti  bonas  margaritas.  Inventa  autem  una  ^  *  acceptis  lampadibus,  non  surapseranl  olcum  secttni* 


pretiosa  margarita,  abiit  et  vendit  omnia  quce  habuity 
et  emit  eam.  Aliis  verbis  idipsum,  quod  supra  dicitur, 
bonae  margaritae,  quas  quxrit  instilor,  lex  et  prophe- 
lae  sunt,  et  notilia  Veteris  Testamenti,  onom  autem 
ast  pretiosissimum  margaritum,  scientia  Salvatoris, 
ct  sacniinentura  passionis  illius,  et  resurreclionis  ar- 
canom.  Quod  com  invenerit,  homo  ncgotiatar,  si- 
inilis  Paoli  apostoli,  orania  legis,  prophetaramque 
mysteria,  et  observationcs  pristinas,  in  quibus  in- 
culpate  vixerat,  quasi  purgamenta  contemnit,  et  quis- 
quilias,  ut  Ghristum  lucrifaciat.  Non  quod  inventio 
novae  mai^ritffi,  condemiialio  sit  veteram  margari- 
laram,  sed  qnod  comparatione  ejos  omnis  aKa  gem- 
fit  villor. 


•  Prodentes  vero  acceperuut  oleum  in  vasissttiscum 
« lampadibus.  Iloram  autem  facienle  sponso»  dormi- 
« taverant  omnes  et  dormierunt.  Media  aolem  noclc 
«  clamor  factus  est :  Ecce  sponsus  venit,  exi^eobviaa 
«  ei.  Tunc  surrexerunt  omnes  virgincs  illae»  el  Ofna- 
« verant  lainpades  auas.  Fatuae  autem  sapieiHllHii 
«  dixerunt :  Date  nobis  de  oleo  vestro,  quia  lampadcs 
«  nostrae  exlinguuntur.  Re^nderunt  pradenLcs,  (B- 
fl  centcs  :  Ne  fortc  non  sufficiat  nobis  et  vobis,  ile 
« potius  ad  vendcnles  et  emite  vobis.  Dum  aulem    - 
I  irent  emere,  venit  sponsos,  et  quae  paratx  erant  - 
« intraverunt    cum  eo    ad  nuptias,  el  claosa  csl  ^ 
« janua.  Novissime  vero  vcniunt  et  rcliqtiae  virglnes 
«diccntes  :  Dominc,  Domiuc,  aperi  Dobls.  At  iUa^- 


M  COLLECTIONES  IN  EPiSTOLAS  ET  EVANGELIA.  850 

€  respondcns  ait :  Amen  dico  fobis»  iiesclo  iros.  Vi-  A     ^^^  quhtque  fatna^  aceepih  tampoffibui^  nan  nim- 


c  gilaie  iUque  quia  nescitis  diem  neque  horam.  i 

Stmite  Ht  regnum  ccttorum  decem  virginibut.  (£x 
Greg. )  Dum  enim  regnum  consiai,  quia  reprol)orum 
Dunus  ingredltur,  quxritur  cur  fatuis  virginibus  si- 
mile  esse  probibetur,  sed  sciendum  est,  quod  sxpe 
n  sicro  eloquio  legnum  coelorum  praDsens  Ecclcsia 
dlcitur,  de  quo  et  alio  loco  Doiniuus  dicit :  Mittet 
^ut  liominis  angetos  stcos,  et  cottigent  de  regno  ejutj 
id  est,  de  prxsentt  Ecclcsia  omnia  scandala.  Uode  et 
«Tibi  dicit :  Qui  sotverit  unum  de  mandatis  istis^  et 
docuerit  sic  hominest  mmimus  vocabitur  in  regno 
emtorum  {Matth.  v),  id  esl,  in  Ecclesia.  Ergo  et 
blc  in  decem  virginibus  prxsens  signalur  Ecclesia. 
Id  quinque  aatem  corporis  sensibus,unusquique8ul)- 


pterunt  oleum  secum,  (Ex  August.)  Hulti  enim,  quam* 
vls  de  Christi  bonitate  plurimum  sperent,  gaudium 
tamen  non  habent,  dum  coiitinenter  vivunt,  nisi  in 
budibus  hominum ;  non  ergo  habenl  olcum  secum. 
Nara  ipsam  Ixtitiam  olco  signiricari  arhilror :  Pro^ 
pUreaunxit  /e,  inquit,  Deus  Deus  tuus  oleo  loftitia! jqiii 
autem  non  proptcrea  gaudet,quia  Deo  intrinsecus  pla- 
cet,  non  haliet  oleum  secum. 

Per  oleum  quippe,  nitorgloriaedesignatur.Vascula 
autem,  nostra  sunt  corda,  iu  quibus  ferimus  cuncta 
quae  cogitamus.  Fatua:  autem  virgines  olenm  secum 
non  snraunt,  quia  gloriam  intra  conscientiam  non 
habcnt,  quia  plemmque  bona  in  se  opera,  cnm  ele- 
eti»  eC  reprobis  ostcndunt,  sed  sofl  ad  sponsum  ve- 


tisUt.  Geminatas  autem  quinarius  denarium  perficit.  B  niunt  cum  oleo,  qul  de  his  qux  forts  egerint  intus 


Etqoia  ex  utroque  sexu  fidelium  multitudo  colligitur^ 
sancta  Ecdesia  decem  virginibussimilis  denuntiatur, 
in  qua  quia  mali  cum  bonis,  et  reprobi  cum  electis 
admixd  sunt,  recte  simiiis  vincinibus  prudentibus  et 
futuis  esse  perhibetur. 

Quinque  a%Uem  ex  ets  erant  fatute,  et  quinqne  pru- 
denUt.  Videntur  itaque  mihi  quinque  virgines  si- 
gnificare,  quinque  partitam  continentiam  carnis  il- 
lecebris.  Conlinendus  est  enim  animi  appet>tus  a 
voloptate  oculorum,  a  voluptate  aurium,  a  voluptate 
olCaciendi,  gustandi,  tangendi,  sed  qoia  ista  con- 
fiimtiapartim  coram  Deo  fit,  nt  illi  pbceatur  in- 
leriori  gaudio  continenti»,  partim  coram  homiui- 
bos  tantum,  ut  gloria  humana  capiatur.  Quinque  di- 


gloriam  requirant,  unde  per  Psalmistam  quoque  de 
sauGla  electorum  Ecclesia  dicitur  :  Omnis  gtoria  ejnt 
fitim  regis  intus  {Psalm,  xliv). 

Prudentes  vero  acceperunt  oteum  in  vasis  suis  cnm 
tampadibus,  Lxtttia  bonorum  operum  iii  corde  a^ 
que  conscientia  posucrunt.  Sic  ct  Apostolus  monet : 
Probet  autem  se  homo^  inqnit,  et  tmic  in  semetipso 
habebit  gloriam,  et  non  in  ahero. 

{Ex  Greg, )  Prudentes  o4eum  in  vnsis  habent,  quia 
nitorem  gloriie  iutra  conscientiam  retinent,  Paulo 
attestante,  qui  ait  :  Ctoria  nostra,  htec  est  testimo^ 
nium  conscientia:  nostrm. 

Moram  autem  faciente  sponso  dormitaverunt  ont 
fief ,  et  dormkrunt.  (Ex  August. )  Omnes  dicil :  quia 


dmtar  sapientes,  ct  quinque  stultae,  utrxque  tamen  C  ex  utroque  genere  continentium  hominum,  sive  eo- 


'v{r|riiies,  quia  utraque  contmentia  est,  quamvis  di- 
ynno  fomite  gaudeat. 

Ik|oc  parabolam  decem  virginum  fatuarum  at- 
^ue  pmdentium,  quidam  simpliciter  in  virginibus 
interpretantiir.  Quarum  alix  juxta  Apostoluni,  et 
«orpore  et  mente  sunt  virgines  :  alix  virginitatein 
lantum  corporum  reservanles,  vel  ca>tera  opera 
mum  habent  proposito  suo  similia,  vcl  parentura  cu- 
mtiidia  reservante,  nihilominus  menle  nupserunt :  scd 
onibi  videtur,  non  ad  virginalia  corpora,  scd  ad 
wone  hominum  genus  per  comparationea  peiiinere, 
iDm  ecclesiasticos  quam  Judxos  atque  haerelicos, 
^ni  idcirco  virgines  appeHantur,  quia  in  unius  Dci 
iMititia  gloriantur. 


rum  qui  de  bono  suo  opere  Deo  tribuunt  gloriam, 
sive  eoruro  qui  in  laudibus  hominum  acquiescunt, 
moriuiitur  hoc  intervallo  temporis,  donec  sub  aJ- 
ventu  Domini,  fiat  resurrectio  mortuorum. 

(Ex  Greg.)  Dum  venire  Judex  ad  extremum  judl- 
cium  differt,  electi  et  reprobi  in  mortis  somno  so* 
piuntur.  Dormire  etenim  mori  est,  ante  somnum 
vero  dormitare,  est  ante  mortem  a  salute  languev 
cere,  qnia  per  pondus  aegritudinis  pervenitur  ad 
somnum  mortis.  Coiisequenter  autem  dicitur  dor- 
roierunt,  quia  postea  suscitandi  sunt. 

Media  aulem  nocte,  etc.  (£x  Grcg.)  De  adventu 
sponst  clamor  in  *media  nocte  fit,  quia  sic  dies  ju- 
dicii  subrepit,  ut  praivideri  non  valeat,  quando  ve» 


QuiB  accipientes  lampadcs  suas,  Lainpades  antcm  D  nit,  quippe  cum  ipse  Dominus  dicat :  De  die  autem 


sont,  quia  manibus  teslantur  opera,  quae  secundum 
Iftlam  continentiam  fiunt :  dictuin  est  autem,  ut  /ii- 
^eant  opera  vestra  coram  hominibus, 

Exierunt  obviam  sponso  et  sponsce,  In  sponso  enint 
momine,  Christus  intelligitur,  dequo  Evangeliumdi- 
cil  :  Non  jejunabunt  fitii  sponsi,  quandiucum  Utisest 
Mponsus.  Ergo,  non  possunt  qui  Christiani  non  sunt, 
oponso  Christo  venire  obviam.  Unum  corpus  dixit, 
lilriusque  sexus,  sponsi  et  sponsae,  sed  quid  in  Do- 
minom,  quid  in  Ecclesiam  conveniat.  ratiouem  co- 
tuoscimus,  sicut  alibi :  Sicut  sponso  imposuit  mihi 
niirnim,  et  ticut  spoiuam  omavit  me  omamenio, 
Unom  eorpat  dixit,  idest,  Christum  et  Ecclcsiam. 


itla  et  hora  nemo  scii  {Matth,  xxiv).  Et  Apostolus  ait: 
Dies  autem  Domini  tanquam  fur  in  nocte  ita  veniei 
{I  Thess,  v).  Per  angelorum  clamorem  ettubas  prae» 
cedcntium  fortitudinem,  Christi  resonavit  adventu», 
tradiiio  Judoeorum  est  ChHstum  media  nocte  ventu- 
rum  in  similitudlnem  iEgjplii  temporis  quando 
Pascha  celebratum  est,  et  sanguine  agni  postesnos** 
trorum  frontium  coiisecrati  sunt :  Unde  reor  Vn^ 
ditionem  apostolicam  permansisse,  ut  in  die  vigilia-i 
rum  Paschae,  ante  noctis  medium,  popolos  dimittero 
uon  liceat,  sed  exspectantes  advenlum  Cbristi  steoc 
in  Ecclesia. 
Tunc  surrexerunt,  etc.  (Ex  Greg. )  Tunc  omnes 


^l  SMARAGDl  ADBATIS  S&2 

virgines  siirgunt,  qiiia  eleCli  et  reprobi  a  soninosucc  A  rcceplis  illis  ,  qui  sunl  in  angelic^iin  vilam  mutali. 


luorlis  excilantur,  lampades  ornant,  qnia  sua  sccum 
opera  numerant,  pro  quibus  x^lernam  recipcre  bea- 
titudinem  exspcclant. 

(Ex  August,  )  Aplavcrunt  lampades  suas,   id  est^ 
raliones  rc^ddendas  operum  suorum.  Oportel  enim 
iios  exbiberi  anle  tribunal  Cbristi,  ut  iliic  rccipiat 
unusquisquc,  quod  gessit  in  corporc,  sivc  bonum, ' 
sive  maluiu. 

fatuce  aulem  snpienlibus  dixerunt :  Date  nobis  de 
oleo  vestrOf  quia  lampades  nostrw  exstinguunlur.  (Ex 
Greg. )  Quid  cst  autem  quod  tunc  a  prudenlibus 
oleum  petunt  uisi  quod  in  advenlu  judicis,  cum  se 
iatus  vacuas  invenerint,  testimonium  foris  quaerunt. 
Ac  si  a  sua  fiducia  dccepue,  proximis  dicant,  quia 


Omnes  enim  resurgemus,  inquit,  sed  non  omnei  tfii- 
mutabimur  (I  Cor.  xv).  Clausus  aditus  regnum  cce- 
iorum  :  Non  enim  post  judicium  patet  precum ,  aot 
merilorum  locus  :  0  si  sapere  in  cordis  palato  possit, 
quid  admirationishabet,  quoddicilur,  venii  sponsus? 
quid  dulcedinis?  Inlraverunl  cum  eo  ad  nuplias,  quid 
amaritudinis?  Et  clausa  estjanua.  Quanta  vero  tunc 
crit  electorum  lu^lilia,  qui  de  ejus  merentur  visioDe 
gaudere,  cum  co  simul  ad  nuptias  intrare,  qui  et  iii 
sponsi  nuplias  gaudcnt,  el  tamen  ipsi  sunt  sponsa, 
quia  in  illo  xlcrno  regui  thalamo,  visloni  nostne 
Dcns  conjungitur,  qui  scilicct  visio  nunquam  in  per- 
petuuni  amoris  sui  amplexibus  evellatur.  Tunc  regni 
janua  lugcntibus  clauditur,  quse  modo  pcenitentibus 


Dos  quasi  sine  opere  repeili  conspicitis,  dicite  de  no-  B  quotidie  aperitur.  Erit  namque  tunc  poenitentia,  bed 


stris  operibus,  quid  vidistis?  Sed  lampades  fatuarum 
virginum  exstinguuntur,  quia  earum  opera  qux  clara 
hoininibus  foras  apparucrunt,  in  advcntu  judicis  in- 
tus  obscurantur,  et  ad  retributionem  non  veniunt, 
quia  .pro  cis  receperunt  ab  hominibus  laudes ,  quas 
amaverunt. 

(Ex  Uieron.)  Qux  lampades  suas  quxruntur  extio- 
gui,  ostenderunt  eas  ex  parte  lucere,  et  tamen  uon 
habero  lumen  indeficieus,  nec  opera  perpetua.  Si 
quis  igitur  habet  animam  virginalem  et  amatorem 
pudicilix,  non  debet  mediocribus  esse  contentus,  quae 
citoexolescunt,  et  ezorto  caumaie  arefiunt,  sed  per- 
jectas  virlutes  sequatur,ut  lumen  habeat  sempiternum. 
.  Responderunt  prudentes^  dicentes :  Ne  [orte  non  suf- 


fructuosa  jam  non  erit,  quia  nequaquam  tunc  venian 
invenit,  qui  inodo  aplum  veniens  tempus  perdif. 

Novissime  vero  veniunt  et  reliqu(e  virginei^  diceth 
tes  :  Domine,  Domine,  aperi  nobii.  (Ex  lliero.)  Egre- 
gia  quidem  in  Domini  appellatione  confessio ,  idem- 
que  repetilum  indicium  fidei  cst,  sed  quid  prodcsl 
voce  invocare ,  quem  operibus  neges. 

(Ex  Greg.)  Ibi  jam  a  Dco  non  potcst  mereri  quod 
petit,  qui  hic  noluit  audire ,  quod  jussit.  Qui  tempu» 
congruum  poenitentiae  perdidit,  frustra  ante  regni 
januam  cum  precibus  venit. 

(Ex  Aug.)  Non  dictum  est,  quod  emcrint  oleam, 
et  ideo  inielligendse  sunt  nullo  jam  remunente  de 
alienis  laudibus  gaudio ,  in  angustiis  et  magnis  af- 


ficiat  nobis  et  vobis.  (£x  August.)  Unusquisque  enim  C  flictionibus  reJire  ad  implorationcm  Dci,  sed  niagna 


pro  se  rationem  reddet,  nec  alio  testimonio  quisque 
a^yuvatus  apud  Deum,  cui  secrela  cordis  apparent. 
£t  vix  sibi  quisque  suflicit,  ut  ci  lestimonium  perhi- 
beat  conscientia  sua. 

{Ex  Greg.)  In  illo  enim  die,  quod  tamen  de  qui- 
busdara  in  pace  Ecdesioe  quiescentibus  loquor,  sibi- 
uiet  ipsis  tesiimonium  uniuscujusque  vix  suflficit, 
quanto  minus  et  sibi  et  proximo?  ubi  et  protinus  per 
fticrepationem  subdunt. 

Jte  polius  ad  vendentes  et  emite  vobis.  (Ex  Aug.) 
Non  consilium  dedisse  putandce  sunt ;  sed  criinina 
eorum  ex  obliquo  commemorasse. 

(  Ex  Greg. )  Vendilores  quippe  olci ,  adulatores 
sunt,  qui  enim  accepta  qualibet  gratia  ,  vanis  suis 


est  ejus  severitas,  post  judicium,  cujus  anie  jadiduiii 
ineffabilis  misericordia  pnerogata  est. 

At  ille  respondens  ait :  Amen  dico  vobis^  neido» 
(Ex  Uieron.)  Novit  Dominus  qui  ejus  sunt  (/i  TU- 
moth.  ii) ,  et  qui  i^norat  ignorabilur  (/  Cor..  zit). 
Ncscit  Doininus  operarios  iniquitatis. 

(Ex  Greg.)  Preces  oflerunt,  sed  nesciuntur,  qub 
tunc  velut  incognitos  Deus  deserit,  quos  modo  suos 
per  vitae  meritum  non  agnoscat. 

Yigilate  itaqne  quia  nescitis  diem  neque  horam.  Si 
sciret  quisque  de  prseseuti  saeculo,  quo  tempore  ex- 
iret,  aliud  tempus  voluptatibus  atque  aliud  poeniten- 
tix  aplare  potuisset,  sed  qui  poenitentise  vitam  spo* 
pondit   peccanti ,  dicin  craslinum    non  promisit. 


laudibus  nilorein  gloriae  offcrunt,  quasi  oleum  ven- ^^  Scmpercrgoextremum  diemdebcmusmelucre,qucm 
dunt,  de  quo  profecto  oleo  Psalmista  dicil  :  Oleum      nunquam  possumus  prajvidere. 


antem  peccalorti,  non  tmptnguet  caput  mcum  (Psal. 
cxl). 

Dum  autem  irent  emerc,  venit  sponstis^  ct  qua  pa- 
rat(e  erant  intravertint  cum  eo  ad  nuptias ,  et  ctansa 
eit  janua.  (Ex  Aug.)  Euntibus  autem  illis ,  venit 
sponsus,  id  est,  inclinantibus  sc  illis  in  ca  qux  foris 
sunt,  etsolidis  gaudere  qiia»rentibus,  quia  gaudia  in- 
tema  non  noverunl.  Venil  ille  qui  judicat,  ct  qu.-e 
parata:  erant,  id  est,  quibusbonum  corani  Dco  tcsti- 
moninm  conscientia  perhibebat.  Intravcrunt  curn  eo 
irt  nuptias,  id  est,  ubi  niunda  anima  sempiterno  Dei 
verbo  fccunda  copulctur.  Clausa  est  janua ,  id  est. 


(Ex  Aug.)  Non  modo  illius  ultimi  temporis  quo 
venturus  est  sponsus,  sed  suse  quisque  dormitioaia 
diem  et  horam  ncscit.  Quisquis  autem  paratus  est, 
usque  aJ  somnum,  id  est,  usque  ad  roortem,  qust 
omnibus  debctur,  paratus  invenietur,  etiam  cum  illa 
yox  media  nocte  sonucrit,  qua  omnes  evigilalnri 
«unt.  Quod  vero  sponso  et  sponsae  dixit  obviam  ve- 
nisse  virgines,  sic  intelligeudum  puto,  ut  ex  iptls 
virginibus,  confitctur,  eaquae  dicilur  sponsa,  tanipiani 
si  omnibus  Christianis  in  Ecclesiam  concurrentibui 
filii  ad  matrem  concurrerc  dicantur,  cum  ipsis  filiif 
congrcgatis,  constet  ea  quae  dicitur  mater. 


'S^ 


S.V1ARAGIK)  ADDITUM. 


«»4 


QUiC:  LEGUNTUR  IN  TEMPLIS  PER  CIRCUITUM  ANNI, 

Totius  doctrincB  pietath  medullam  el  nucleum^  ceu  comucopice^  eilra  eujuipiam  vionum^ 
in  se  complecteni^  in  usum  ministrorum  Ecclew  conscriplum^  et  Smaragao  additum. 


IN  VIGILU  NATAUS  CHRISTt.  A 

EriSTOLA  AD  RoiiA!(08,  CAP.  I  *.  Pau/Ni  uTttn  Jetu 

ChrUti,  Etc. 

i.  EvangeUum  Dei  in  toU  ScripUira  est,  quae 
habel  oroiie  bonum  et  uiilis  est  ad  dociriuam,  etc. 

II  Tim.  III.  .      ^  . 

i.  Confessio  dc  Clirislo  est,  qtiod  sit  tilius  Dei 
et  ftlins  Dafid,  hoc  est  verus  Dens,  sinml  verus 
bomo  factus  ex  semine  David.  Hoc  utrumque  ca* 
tbolica  lldes  scit  scripium  et  utrumque  confltetur 
verumi  Si  Dcuin  untum  dixeris,  medicioam  negas 
iiaa  sanatus  es.  Sl  hoininein  Uutum  dixeris,  polcii- 
uam  negas  qiia  creatus  cs. 

5.  Scoptis  apostolic;u  prxdicalionis  est|  obedientia 
fldci  supcr  oomine  Jesu.  Ut  obediendo  veritati  pu- 
riflcentur  animae  per  Spiritum  sanctum  cum  rra- 
tema  cbariute»  baiic  sequilur  gralia  Dei  viu 
a^tcriia. 

Lectmi  IsAiiE,  CAP.  LXif :   Propler  Sion  non  ta- 

cebOf  KTC. 

4*  AvidiUs  advcntus  Christi,  in  vetcribus^  ut 
qui  nostra  esl  jtistitia  et  salus,  per  quem  dcfendi- 
Miir  ab  iujuria  oranhim  creaturaruin,  et  salvamur 
Unqaain  pcr  cleiDontissiinum  amicum. 

i*  Non  tantum  oput  adforc,  sed  manifestum 
Veum  In  carne  cxdamai,  quoJ  est  mysterium 
pieUtis,  cilra  controvei^siani  ma^iuin.  1  Tiin.  u. 

5.  Ecclesige  Christi  enconiia,  victorix  et  triumphi« 
Dt  ultra  non  voceiur  dcrdicU,  ut  volunUs  Domini 
tn  ea,  iit  coroplacitum  sit  Domino  in  ea,  quae  cum 
Eoclesia  malignautium  tituUs  Mf  dcKTtaffwv  pugnaiit. 

ETAXCitLiuii  MATTHiEi,  CAP.  I  :  Christi  autem  genera- 

tio  sic  erat, 

f .  Christiis  Aiius  bominis,  quia  ex  seininc  Abra- 
hae.   Cbristus  filius  Dei,  quia  cx  Spiritu  saiicto. 

J%  *  ■•  V  •  *  ^  a  **  *  *A  M 


B 


A  dibnrio  bis  millcsimo  trecentesimo  sekto. 

Ab  Ahrahae  naiiviute  bls  millesimo  x'v. 

A   Mose  et  egressu    filiorum  Israd   dc  iEgy- 
pto,  1069. 

A  Salomone  et  prima  templi  sediflcatione,  1051 . 

A  renediflcatione  sub  Dario,  quingeutesimo  dcci- 
mo  nono. 

Ab  urbis  Romanx  conditlone^  751.  Olympiadia 
rentcsimoe  nonageslmae  quartae  anno  tertio. 

Qnando  flmilssimam  pacem  ordinatione  Dei  Cae- 
sar  Augustus  composuit,  nascitur  in  Detblebciii 
Juda;. 

S.  Summa  Evangclil,  ct  pnedicalionis  de  Cbri- 
8to  per  angelum  proclamatur,  Ne  timealis  aniiuntio 
gaudium.  Natus  est  vobis  scrvator;  cmpbasis  In  ser- 
vatorc,  et  in  vobis* 

3.  Angcli  adsunt  Doniino  angelorum  In  concc- 
ptione,  nativiute,  imo  in  loto  circulo  vibe  Christi, 
et  habet  cantiis  angeionim  Evangeliom,  eum  paccni 
et  «li^xMy  Dei  annuntiat« 

IN  DIE  NATAUS. 

Epistola  ad  Hebr^os,  cap.  i  :   Mullifariam  multis- 

que  modis, 

1.  Dci  ineflabilis  bonius,  qui  novissime  locutiis 
est  nobis  in  filio,  ut  per  eum  qui  est  in  sinu  suo 
nobis  annuntiarel  omiiia.  Qoomodo  igitur  eflbge- 
rimus,  si  UnUin  iie^lcxerimus  sahitcin.  lleb.  ii. 

2.  Testimonia  dniniutis  plenissima  et  variaex 
Scripturis,  Psal.  ii,  xcvi,  ciii,  xliv,  ci,  ut  sdamiis 
4-,uod  is  qui  venit  aniiuntiare  reiuissiouem  peccato- 
rum  Deus  cst,  ncc  dubitemus  de  Dei  volonute. 

3.  Christus  per  seipsum  purgatiooem  peccatorum 
fecit  et  consedit  ad  dextram  majestatis  in  excel- 
siSf  ut  sdant  fidcles,  remissa  sibi  peccat*^,  ct  rc- 
gnare,  vincere,  ac  triumpbare  Chrisluro.  liitelligen- 
tiaaisuperalmagnum  illud  admlrabile  et  stapenduin. 


2.  Aiigeli  adininistratorii   spiritus   siiut,   qui  in 
minisierium  emittuniur  propter  eos  qui   hxred 
tu..t  saluUs.  Hebr.  i.  Hic  scr>iunt  Maria;  ctiosepho.  ^  biBiVet  scrapbim;  cxcessum  paiitur  tfbryiostomus 


igc^ii  JiuHiiiiisiruioni  hpiiuu»  «lui,  nui  in  ciirysoslomo  annoUnte,  quod  caro  nostra  sursum 
lum  einittuniur  propter  eos  qm  haredcs  ^^^,^^^,1  adoralur  ab  angelis,  arcbanffdis,  cheru- 
lUs.  Hebr.  i.  Hic  scr>iunt  Maria!  etioscDbo.  ti  . .        .  ^^»k:«..  i»ir^...«T.»i  «^..1:1...^  fii.^2r^t^^»a 


3.  Snmma  Evangelii  in  nominc  Jcsu,  ut  aiigelus 
explicat,Iesehua  cniin  Hebrads  salutem  signiflcat,  et 
hic  est  salus,  vtta,  et  resurrcclio  uostra,  per  quem 
uWati,  et  liberati  sumus. 

LN  NOCTE  NATALIS. 

Lbctio  ISAiiC  pROPHET.c,  CAP.  IX  :  Populus  genttum 

qui  ambulabat, 

1.  Christus  dives  Dominus  cst  in  omiiesqui  sc 
invocaut,  Judjeos  et  geiitcs  et  hic  e  tenebris  vocavit 
io  admirabilem  siiaiu  luceni.  1  Pet.  11.  - 

2.  CompleU  Abrahae  proniissio,  ut  semenejus 
sit  sieut  are na  maris  et  stdlx  ccdi.  Gen.  xv.   • 

3.  Quid  sit  Christns,  cur  veiierit,  et  quid  pcr 
nim  babeamui,  omnia  mire  emphaiiea  in  hoc  cau- 
logo  nomimim,  admirabilis,  consilUrius,  Dcos  for- 
tis,  etc. 

EtA!IGEUUV  l!l  KOCTE  NatALIS,  LoCiB,  CAP.  II  '  £jttl 

edictum, 

i.  Christus  Dominus  noster  (Anm»  ab  iiiitio 
creationis  mundaiiae  ter  miliesimo  nooagentesimo 
scxagesimo  secundo,  secundum  Hebrxorum  verita- 
tem,  secundum  septuaginU  qoinquies  miUesimo  du- 
ceutesimo  primo. 

Patbol.  CIL 


Iviec   cogiuiis.  ..Ergo  inaledicu  baeresis,  qaae  uegat 
veram  Christi  bumaniiaum. 

EvA^fGKLiuM  IX  DiF.  Natai.is,  Joan.  cap.  1 :  1h  prin» 
cipio  erat  Verbum,  etc. 

1 .  Summa  de  Chrlsto  est  crcdere,  quod  slt  venis 
Dens  et  bomo,  qui  crearit  onuiia,  (jui  tlatus  sit  bo« 
«linibus  iu  vium  et  luccin,  laincisi  paiici  siiut  qui 
recipiuiit,  sic  Joaunes  propoiiil,  sic  Paulus,  et  oiii- 
nis  Srriptura. 

'  2.  QuomodonatunccODJiingipotucrint,  Dctisscit, 
ChrisUanus  ad  miilia  respondere  polest,  Deus 
Dovit,  qu.T  est  ulilissima  Cbrysostomi  regiila. 

3.  Cum  aiidis  verbum  caro  factum,  et  babitasse 
in  nohis,  expendc  boc  totuin  qiio  vetcres  saocti  se 
occuparunt.  Cur  Dcus  bomo  factus  ?  Yiddieet  nt 
(k^clesia  baberet  suum  caput,  Epbes.  1,  Col.  1.  Ut 
structura  templi  baberet  lapidem  angularem,  PsaL 
0  cwii.  Ut  babcrct  oiuuis  creatnra  roediatoren» 
Gal.  III.  Ut  uiiiversa  mililia  casli  baberet  regeni 
suum,  Lnc.  1,  Apiic.  xix.  Ut  baberet  S4:boU  Dei  do- 
ctorem  suum,  Jod.  11.  Ut  baberet  civius  Hienisa* 
li*m  templum  suum,  Apoc.  11.  Ut  templym  Coclcsiis 
llierui>ali*m  baberet  sacerdotem  suuin,  Hcb.  vii.  1 1 
babcrenl  omncs   in  lcmplo  bostiam  suam.^  ^vs.Vic^^i^ 


lni^ 


SUMMARIUM  IN  EPIST.  ET  EVANG. 


556 


ronl  oinnes  ovcs  pascuae  Dei  communem  pastorcm, 
jMtt.  X.  Ut  habereitt  offlites  niii  I>ei,  et  omnis 
crcatura  primogenilnm  fratrem,  Rom.  viii.  Jam 
cuiu  caracm  «mlif|  cogiita  oxtreraaro  liuiiriliatioiiem 
Gliristi,  in  haniiiatloQe  ftnSssiotcm  peoeali  et  sa- 
tisraciionem,  aifco^tlc  ellhslssiinani  tharltatem  pa- 
tris,  qui  nobis  fllium  Iradidit. 

IN  NATALl  SANGT4  STEPHANI. 

Epistola  Act.,    c\r.    vii :    Slephanui    plcnu»  gra- 

iia,  ETC. 

4.  Dcscriptio  personx  Stephaiii,  vir  plenus  gra- 
tia,  et  fortiludine,  et  multis  prseclaris,  et  sanctis 
ijotibus  pKeiUius,  typus  diaconorum  Eodesiac,  simi- 
les  con(lilion.*s  episcopi  ct  diaconi,  vide  in  Paulo, 
mMle  piuleat  nos,  qui  cx  diamctro  pugnamus. 

^  Typus  impionim  vcrilateiu  impugminlium, 
i|tto.l  Ycritate  non  possunt,  sycophantiis  et  calumniis 
tcotaut.  Et  hscc  semper  fortuna  fuit  Ghristianorum, 
ut  gravarcnlur  mendaciis,  hinc  tot  apologetici,  Ter- 
luUiani,  Jusiini,  Quadrati,  Milliadis ;  hinc  calum- 
4ii:e  horum  tcmporum,  blasphemia  in  Deum,  divo- 
«un  coniemptus,  sacramentorum  proculcatio»  bo- 
Dorum  ops.'ruin  pi*oscriptio. 

5.  Fortior  est  quem  Dcus  defendit,  quam  qucm 
roundus  persequitur.  Mira  consolatio  oppetentium 
'morlcm  pro  veriiate,  videntium  stantcm^,  ct  auxi- 
•liantem  Ghristum. 

EvANGELiUM  M.vTTUiEi,  CAP.   xxiii  :  Ecce  CQO  milto 

ad  vos, 

1.  llic  habcs  causam  occisionis,  oniiiium  pro- 
^iliolariim,  fuisse  siiperbiam  cordis. 

2.  Qiinndo  aliciii  peccati  qnis  siipplieia  liiat, 
ju\ta  illud  Exotli.  xx  ,  rediles  peccalum  pnrentum  in 
Mios,  in  tertiftm  ct  qnartam  generationem, 

3.  Dukissima  siinilitudo  qua  se  Chrtstus  fal- 
linnc  comparal,  nos  pullis,  per  qiicni  solum  a  mil- 
vis.  hoc  cst ,  diabotis,  hbcri  cvadimus,  fidc  in 
Ghfistum,  sicnt  incrcilulitate  excidimus,  et  audi- 
iniis  horrendum  judiciuin ,  cuni  iud^cis  incredulis, 
Itcliiiqnetnr  vobis  domns  deserta.  Matth.  xxiii. 

IN  NATALI  JOANNIS  EVANGELISTiE. 

£piSroLA  Ao  Epuesios  ,  x:\p.  i  :  Bencdietus  Deus  et 

Paier. 

1.  Salus  nostra  cx  eiccdone  Dci,  ut  qui  gloria- 
tur  in  Duinino  glorielur,  ut  sciaut  sancti,  se  iion 
posse  exciderc. 

2.  Elcctionem  sequitur  rccta  et  Deo  pUcens  vita, 
in  qua  lides  per  charitaiem  operatur,  nam  ftdeles 
%t)cationem  et  clectioncm  suain  firmam  faciunt  ope- 
ribits  fi^i.  11  Pet.  i. 

3.  In  Ghristo  dilecto  fllio  Dci,  est  redemptio  per 
sanguinem  ejus,  in  reinissionem  peccatorum,  ne 

i^uis  glorielur  in  opcribus. 

Etangeuun  JoAN.xis,  CAP.  ULT. :  Dixit  Jesut  Petro  : 

Sequerc  me, 

i.  De  voluntate  nostra  frangcnda  in  Dci  volunta- 
tem,  sxpc  cuim  non  voce  dc  cobIo,  non  per  pro- 
phetam,  non  per  reveUtioncm,  vcl  somiiluui  vcl 
excessura  inentis,  scd  rcbus  ipsis  accideutibus,  aiit 
ad  alind  miam  statueramus  vocantibus,  cogiiuur 
agnoscere  Dei  voluntatem  aliam  quam  erat  nostra, 
Au^ustinus  epistola  G5  ad  Paulinum  ct  The- 
rasiam. 

2.  Exemplum  respicicntium  alicnam  vocationcm, 
et  aliena  opcra,  cum  intrepide  oporteat  sequi  vo- 
cantem  Ghristnm  :  iletior  est  enim  obedientia  quam 
tktima, 

5.  Anctoritas  Joannis  evangelistac  et  testis  digni- 
las,  qul  recubuit  super  pectus  Jesu,  qui  scripsit,cu- 
jas  testimonium  vcmm  cst,  qui  totus  huc  speclat, 
nt  credamus  tn  nomine  uoigeniti  fiiii  Dci,  et  ut 
eredentes  Titam  habeamns  per  nomen  cjus. 

IN  NATAU  INNOGENTIUM. 

Apocaltpsis,  cap.  iiv :  Vidi  supra  montem  Sion. 
1.  Christus  agnus  est,  qui  tollit  peccata  mundi, 


A  Ecclesiam  suam,  hoc  cst  luimcrom  populi  Dei,  con- 
tra  bestiam  protegens. 

2.  Ecclesia  agno  stanti  psallit  canticum  novum, 
IfQC  ett,  laude  ct  imitaltODe^  coDfistsione  fidei  et  re- 
Cld  vila  Donm  conoclebrat. 

5.  Innocentla  Teronim  Chrtstlnnomm,  virginea 
sunt,  casti  et  piidici,  sine  inacula,  et  immaculati 
in  via.  Psal.  cxfni. 


B 


EvANGELiua  AiATTUiEi,   CAP.  II :  Ecce  angetus  Do- 

mim. 

1.  Abipsis  vitx  initiis,  cxemplo  Ghrisli  ad  tcn- 
tationes  et  insidias  prseparcmur. 

it.  SollidUido  Dei  pro  suis  juxla  illad  :  De  wn- 
tre  matris  mem  recordatus  est  nonunis  mei ;  appa- 
ret  angelus,  jubet  ut  fugiat  in  iEgyptum,  revocat 
ex  iEgypto  in  terram  Israel. 

3.  Impletatis  exemplum  in  Herode,  quod  durnt 
in  eonsummationein  sxculi  usque.  Ecclcsia  perse- 
cutionem  sustinente. 

IN  OGTAVA   NATIYITATIS. 
Ad  TiTOii,  CAP.  II :  Apparmt  gratia. 

1.  Snmmam  Ghristianismi  clara  et  mira  brevi- 
tate  complectitur.  Abnegata  impietate  sobric  etju- 
ste  eu  pie  vivamns,  hoc  est,  fitTavoccrc.  Marc.  i, 
Matlh.  iir. 

2.  PniHlicatur  ct  commendatur  Ghrislus,  et  qniil 
noslri  caiisa  fecerit,  dedit  semetipsuin  pro  nobis, 
redemit  uos  ab  omni  iniquitate,  mortuus  est  proptor 
pcccata  nostra,  resurrexit  propter  justificationeiu 
nostrani. 

3.  Qui  hoc  cre<lunt  sectatores  sunt  bonomm  opc- 
rum,  hic  Iiabes  radicem  cum  fructibus,  fldcm  eum 
opcribus,  ct  qiioJ  sine  gratia  nullum  sit  bonum 
opus. 

EvANGEi.iuu  Luce,  CAP.  II  :  Postquam  contummati 

suiu  dies  octOm 

r  1.  Ghristus  circumciditnr,  nt  nos  spiritualitcr 
circumcideremur,  sistitur  Domino,  nt  doceat  pnn- 
sonUre  nos  ipsos  Deo,  figuras  legis  castodit,  condi- 
tor  legis. 

2.  Exemplum  Ghrlstiani  hominis  in  sermone,  qiii 
pius^ac  Jnslus,  et  in  quo  Spiritns  sanctus  erat. 

3.*Giim  pnco  recedit  ex  hocmnndo,  qui  intelligit, 
auoil  Deiis  crat  iu  Ghrislo,  mundum  sibi  recouvi- 
liaiis.  II  Gor.  v. 

DOMIMGA  I  POST  NATALEM. 

EPISTOI.A  Palti  Aa  Galatas,  cap.  IV  :  Quanto  tem- 
pore  hirres  parruius  est, 

i.  Tempus  legis  et  gralia;  discriminat,  lcx  por 
Mosen,  gratia  ci  veritas  per  Jcsum  Ghritftuni  fac.a 
esl.  Ilcbr.  ix.  De  sahctimonia  inundana,  qux  no:i 
poluii  cullorcm  perfeclum  reddcre,  in  cibis,  potio- 
nibus,  ablutionibus  ac  justificationibus  camis, 
usque  ad  tcmpus  corrcctionis  imposita. 
|.  i.  Plciiitudo  temporis,  est  annus  Domini  accepins 
^  cl  dies  saliitis,  cuni  Deus  manifcsutur  io  came.  ct 
De]  filius  fit  virginis  filius. 

5.  Dignilas  crcdentium,  filii  sunt  et  hxredes  pcr 
Dciim,  non  per  md*itum  ncc  naturam,  scd  pcr  gra- 
tiac  SpiriUim  qui  clamal  in  cordibus  nostris,  Abba 
patcr. 

Evangeliu^  Luc^e,  cap.  II :  Erat  Josepk  ei  Maria 

miranUs, 

i.  Ghristus  aliia  in  reavrroetioQem,  aliia  in  mi- 
nam.  Fides  est  credere  et  asdificari.  lucredalitas 
raina  est  et  casus. 

2.  Gonsolatorium,  ubi  non  cst  cootradictio,  ibi 
non  est  vcrbum  Dei.  Si  Christus  positus  in  rainam 
et  resurrc<!tioncro,crgo  et  membraChristi,  hinc  apo- 
stoli :  Domine,  qnis  credidit  auditui  nostro.  Isa.Liii, 
Joan.  xii ,  Uom.  x. 

3.  Opera  lldet  in  Anna  prophetissa,  orare,  jfju — 
nare,  non  ergo  damnator»  sed  primiim  docetur  k- 


5:,? 


SMARACiDO  ADDtT€lt. 


m 


ileft,  lidnde  opera,  ai  boni  faciamus  bona  opera,  A 
Gen.   iVy  Respexil  Deus  ad  Abel  ct   aJ   inutiera 
ejus. 

iN  DiE  tdeophanije:. 

Lrcno  hkiM,  cap.  lx  :    Surge  illumaare  Hmn- 

talem. 

4.  Ecclesia  per  pRcdicationem  Eyangelii  in  tnlo 
mundo  congregatur.  Tn  liac  rcgnal  Chrisius  et  sunl 
bona  omnia,  jam  quidem  obscura,  sod  io  dies  per 
Clrristum  futnra  cbiriora  ut  quam  plurimi  acce- 
dant. 

2.  Ubi  Ecclesia  non  est,  ibi  salus  non  cst,  ot  oii- 
sene  sunt  genles,  ubi  Terbum  Dci  rgnoratur. 

3.  Qui  in  Germania  Cbrisli  fidein  amplcirtiuir 
tion  potest  non  amare  qni  Dci  nomen  invociiiil 
in  seniaiissimis  regionibus,  Sabcat  Paiiclica,  Ara- 
bia,  apiid  Damasccnos,  Arroenios,  Assvrios,  uiius 
eiiim  Deus,  una  fides^  una  religio  ct  in  Gbristo 
unum  et  cousummali  in  unum  sunt  electi  o:ii  • 
ncs.  B 

KvAXGF.Liuv  Mattu.f.i,cap.  11 :  Cum  naius  eiset  J^sUi, 

1.  Spcciiueii  vocationis  rnilinm  in  obedientlain 
fiilci. 

2.  Scripliira  Ve(cris  Testamenli  ciare  cxprimit 
tcmpas  n  ivciitns  Chrisli,  locura  nalivilalis,  moduni 
nasoendi,  convcrsaniJi  et  moriendi,  de  loco  nativi- 
tatis  hic  halics  ex  Michsx.  v. 

3.  Exemplutii  iinpiolnlis  in  Her^e,  ct  Herodcm 
hodie  agunt  qui  litulo  pielatb  sc<|uaRrunl.  Rursiis 
exemplum  spei  et  fitlei  et  sollicitudinis  Dci  pro 
8ui&i  bic  kabes  incinorahile. 

bOMINICA  I  POST  THEOPHANIAM. 
Epistola  ap  Hohanos,  cap.  XII  :   Ohsecro  vos. 

1.  Rationalis  cultus,  clquiper  aniinam,ctspirituin 
ficri  dehcl,  hoc  e3t,  vcra  reli^io  in  ChrisUanisino 
est,  ut  nos  ipsos  Deo  hostiam  vivcntem,  sanctani, 
acccptam  Dco  pnebeamus.  q 

%.  Christiani  muiido  se  non  conforment^  qui  totus 
iii  iiialo  positus  ost,  relicta  voluntate  g entinm,  qiix 
est  in  tusciviis ,  concupiscentiis ,  viiiolcntiis ,  co- 
messationibus,  compotationibus,  totos  se  dedaHl  in 
Vulunlaiem  Dci. 

5.  Miraet  pulcbcrrima  siinir.tudo  de  societate 
inembromm  in  uno  coqiore  inter  se  (qna  et  Cicero 
in  Ofliciis  lib.  iii,  uUtur)  hac  nos  in  mutuam  cor- 
poris  Chrisll  aediilcatloncm  conglutinat,  ut  nobis 
inter  nos  prosiinns. 

Ef  A.X6EL10II  LucE,  CAP.  II  :   otMft  Bsset  Je^us  amiO' 

rum  duodeciut. 

i.  Qu«  de  infaittia  Christi  prxtcr  Scripturas 
asscrontur  a  fibulis  non  absunt,  h;BC  fuit  libido 
fermentati  ftcculi  sup^rioris  viliandi  omnia,  et  i4- 
lustrlum  tituiifl  abuti<  sic  ^sM^tfctyfmfitu  multae  acci- 
derunt. 

%.  Appositissimum  hic  habetur  exemplumi  cha- 
floreni  iiobis  esse  ddbcfe  gloriam  Dei  et  salutem  D 
iiuimanim,  quam  ullum  parenlum  aflectum  ;  Dcus 
enim   parentikMis   etrcbus   omnibus    pcaiifereQdus 
esL 

3.  Forma  formandae  juventutis  Cbristiaux^  Chri- 
stus  parcntibiis  est  subditus,  proQdt  sapicutia  et 
a!tate,  gratia  apud  Deum  ct  bouiines  ad  baiic  Lcs- 
biam  regulain  formemus  pueros  iiosiros,  matrinH)- 
iiii  stipendia,  et  felices  cruiit  rcspublicse  Cbri^tia- 
nsB  habentes  talem  sementem. 

DOMLNTCA  U  POST  TIIEOPHANIAM. 

Ehstola  ad  Rom.»  cap.xii  :  UakenUs  donationes  se- 
cundum  gratiam  quce  data  est  nobiSt  etc. 

i.  Necessarium  prxceptum  ut  vocationi  sux  quis- 
que  ioserviat,  spartam  suam  quisque  adomet,  et  ne 
sator  ultra  crepidam. 

i.  Sed  hic  simiUter  vidcanuis,  quae  vocationcs 


Deo  placcanti  ne  quis  libi  placcdt,  et  non  proxino 
in  sedificatioiiem.  ^ 

S.  Optfma  hic  habetur  r<S^la  dlscetncittdorum  spi- 
rituuni  anaiogia  fidei,  hinc  nionachi  anabaptistae,  el 
qni  revdatioDos  jaciant,  euin  cohorte  tpintaam  er- 
roris  ejiciuntur. 

Evangeliux  Joan.,  cap.  iI  :  ffnptics  faettB  MM  iH 

Cana  GalHataf. 

i.  Honorabile  conjugium  intcr  omnes  iH  GnblM 
impoiliittim,  quod  Cbristus  cum  castissima  sua  ma* 
tre  ct  sanctis  discipulis  honoravii  et  sna  ^t  snomiii 
praiscntiai  et  vini  miraculo  hberali  ct  suave  olcnti. 

±  Christus  nusquam  blandus  malri,  quo  1  ex  hoe 
et  aliis  Evangelii  locis  discilur,  ut  docenl  ct  cama^ 
lcni  cognationcm  nihil  prolliisse  mairi^  nisi  fid<& 
hcata  fuisset,  et  parentibus  divina  non  impedieuti- 
bus  parendum  osae. 

3.  Christus  is  est,  itui  vineas  irrigat^  qui  plnTiam 
pcr  vitis  radicem  in  vinum  vertit,  et  quod  in  bo- 
ptiis  repente,  hoc  in  pianta  singulis  anuis  loagiori 
temports  spatio  clHcit.  tantum  iit  agnoscamus  i^ra 
Dei,  et  Greaiuris  cjus  cum  gratiamm  aciione  oCa- 
mur. 

D0.M1NICA  Hl  POST  THEOPHANLVM. 

EristoLA  40  Rox. ,  cap.xii  :  NoHte  esse  prudemes. 

a.  Christianismi  radix  est  paupcrtas  spiritns  et 
modcslia  animi,  qiiae  pLtytLfporHvj^  altum  sapcrei  ct 
supcrbiam  inenlis  fcrre  nequiti 

i.  Pax  et  concorJii  Cbristianos  omnes  sic  coii- 
gliitiiict  et  jungat,  ut  commuui  studio  alii  pro  aliis 
soUiciti  siat,  ut  omnibus  Judxis  gentibus  amicis 
ct  iuiiuicis  bencfiatt  Ixdatur  nemo.  Hoc  crit  carbd- 
iics  igois  fttiper  capita  talium  congCrcre. 

3.  Quod  Tcrtuliianus  de  palicntia ,  hoc  Chrisliani 
ex  hoc  loco  sciant  omnes  sibi  dictuin  a  Dco.  YIih 
dictam  milii  ot  ego  viiidicabo,  palicntiam  inilil  et 
c§o  paticntiam  rcmuoerabo. 

£vA5Gfiuuii  MATTUiCi,  CAP.  viii :  OicHt  diseoadkui 

Jesus  de  monte. 

i.  Yera  Odes  se  totam  frangit  In  voluntatem  bel» 
ut  homo  bacprasditus,  sanus,  insanusi  mortuusi  vinii» 
Dei  esse  volit. 

%.  Potentia  divinitatis  Cbristi,  et  verbo  saBat  le- 
prosam. 

5.  Christas,  Dominom  et  xOdot  le^is  se  dcclarati 
qui  ieprosum,  quod  in  lege  prohibiuim  erat  lan- 
git,  docens  animn  lepram  pcccatum  magis  mctikii-* 
ctam. 

DOMINICA  lY  POST  TllEOPIlANIAMi 

Epistola  ad  Roif.,  CAr.  xiii :  tiettiim  auidauam  tU* 

beatis. 

i.  Joannes  cum  in  Epbcso  morarctar  asqoe  ad 
ultimam  scnectutcm,  ct  vix  inter  discipulonim  ma- 
niis  ad  Ecclesiam  dcferretur,  nec  posset  multa  loqui, 
nihil  aliud  per  singulas  collectas  solcbat  pmferrc, 
nisi  hoc,  iilioli,  diligite  altcrutmm,  tandem  t;edio  af- 
fecti  dixcrunt  magistro,  quure  semper  lioc  lociucris  ? 
Respondjt,  quia  pncceptum  Domini  cst  ct  si  solnm 
fiat  suflicit.  Hieronymus  in  Epistolam  ad  Galatas. 
Eadcm  perpulchre  hic  Paulus  ex  codein  spiritu  io- 
quitur. 

S.  Pi-xcepta  Decalogi  secund^e  tabula  hic  dara 
brevitate,  incompendium  de  dilectiono,Paulttsoom- 
plectiiur,  qu£  finis  legis  eft.  Uom.  xiiu^ 

5.  Aiiia«  et  fac  quodlibet,  nec  |»eccabis. 

EvANOELiiJM  yixJXfiJEi,  CAP.  V11I  :  Asce^dcnto  Jesu 

in  naviculam. 

i.  Figiira  futuramm  tentaViooum  Ecclesiae,  qua 
exerciii  suui  aipostoli,  m  qui  cum  nec  clapdi  nec 
csci  csseiil ,  nec  alia  ^(frotalione  laborantcs,  qui- 
bns  liberari  qiiaipplurimos  in  dies  videl)aut ,  iil 
omiiipotentiaov  ejus  asficerent,  cui  \xati  ct  mare 


5:;;)  SUMMARIUM  IN  EPIST.  ET  EVANC.  503 

obediuni,eifiFmft4M  benoftcionini  giismcnioriam  lia-  .  dcre  debenl  ul  miiiislciium  noslrum  aU  plenuoipru- 
l)en^nt,  Wi  leinpeslalein  hanc  inducanlur.  baluni  rcddamus. 

%  Consolalio  esl  omnibus  Christi  lidelibus,  qui  ^    i>i..»'..'/.i...c  cnriiui  «l^  militaiA  nh  inimii*i«  rn- 

cumsuis  adsilusquo  in  consumiiialionem  saeculi,  uec 


relinqualorphaoos,  ut  in  inediis  periculis  miuime  de 
spcrenl. 

3.  lv)Mi(>^rrj  clamemus  universi  et  singuli,  prin- 
cipes ,  monaclii ,  episcopi  ,  spiritales ,  profani  in 
hac  teinpestate  Kcciesix ,  in  Iris  rebus ,  tam  mi- 
iere  ailDictis,  Domine,  salva  nos,  pcrimus,  nec  du- 
bitemus,  nos  Dominum  excitaturos  ut  misereatur 
jmtri. 

DOM^NICA  IN  SEPTUAGESIMA. 

Ep18T0L4  ad  Cor.  1,  CAP.  IX  :  NescitU  quod  ii  qui  n 

stadio  currunt, 

I .  Vita  Christiaha,  minime  inoUis  est  et  delicata,  sed 
laboriosa  et  sudore  plena,sed  quamagonotheta  Deus 
rcmuncnire  velii,  id  pnlchris  similitudinibus,  obocu- 


5.  Phitarchus  scribit  de  utiiitate  ab  inimicis  ca- 
pienda.  Ilic  sane  babemiis  stimulum  carnis,  lioc 
esi  iiisectationem  malonim  hominum ,  Paulo  utilem 
fuissc.  Sic  enini  et  tnimici  noniiunquam  prosunt» 
docentes  nos  sobrietatem  et  modestiam,  et  hic  im- 
becilliias  perficit  virtutem  ei  infirmiias  absolvit  po- 
tenliam. 

Etangelium  LiXiB,  CAP.  VIII :  Cumturbaplurima  con- 
venirent^  et  e  iingulis  civitatibuM  properarenl. 

i.  Similitudo  scininantis  inoiict  onincs,  ut  Rvitlis 
animis  accipiaiii  serinonom  evan^elicuin,  etquoj 
didicerunt  conferant  ad  usum  pieiatis*  Hxc  esteniiii 
fidi»  electorum  et  agiiitio  yeritatis  in  speni  xhx 
xterna;. 

2.  Ilinc  exclamatione  (Qui  habct  ourcs  audienili 
audiat)  audiiorcm  exsuscitai,  non  ccssanduni  a  do- 
ctrina  sana,  ctiam  si  non  semper  fnictincct  apudoni- 


i!cerUiurisaltu,ui<»iapudPhilosiralumi.ilibello  D  ^^^^J^T^J^Z^  ^IT'''^'  *"**'  ^™''""'  ^'" 
dc  Athleiis,  abstincbanl  coilu  ei  aliis  deliciis,  jam      ^««^""»  etabsolutum  profert. 


Uirpe  esi,  si  nos  pro  bravio  vitie  aeienKe  seguius 
nos  geraiuus,  quaui  vulgus  hominum  pro  vili  pnc- 

niio. 

3.  Exemplum ,  cum  Pauli  ,  quod  sernione,  vita 
bencfaclis  nobis  imitabilc  propoiriiur ,  tum  vete- 
rHm  patrum ,  qui  b^lismi  mysterio  ct  spiritali 
CflCit  potuquCy  noii  titulo  teiius,  sed  rcipsa,  communi- 
carunt. 

CvAXGRLiuu  Matth/Ei,  CJir.  XX :  Simile  €*t  regnum 
ccelorum  homini  patrifamilias, 

1 .  ParaboLe  rcrum  nolissimarumsimiiitiidincssnut, 
docendl  gcnus  simplicissimnm,  ei  radibus  maxinie 
appo>ituin,  in  his,  qiiod  singula  verba  attinet,  ue  si- 
nJas  anxie  curiosi ,  cum  de  summa  sententisc  coii- 
starciiossit. 

2.  Locus  de  prxdcstinationc   admodum  difiicilis. 


5.  Optiinus  iuierpres  sermonis  sui  Chrislns,  qui 
hic  esi  seniinalor.  Cor  hominis  ierra  sivc  solmii,  se- 
men,  st^rmo  evangclicus. 

DOMINICA IN  QUINQUAGESIMA. 

Epistola  adCorintuios  prima,  cap.  XIII  :  Si  linguit 
hominum  loquar,  ct  angelorum,  charitatem  aulem 
non  habeamf  etc. 

1.  Charitas  necessaria  esi,dona  auiem  linguaruni, 
prophetiac,  miraculorum,  non  sunt  necessaria*  in  cha- 
ritate  oiniies  cognoscent  quod  mei  discipuli  esiis, 
iiiquitChristus,Joan.xiii,  etcitrasiudiabencmcreiidi 
de  prox<imo  nemo  videbii  Deuin,  ideo  hoc  unuin  esi 
necessarium  et  sectandum. 

i.  Charitalis  usus  latissimc  patci,  hiiicpcrpictuuni 
donuiu  esi,  ac  per  omnem  Christiaiiorum  vitam  dif- 
fusum  ei  habet  pulcherrimas  dotcs,  paticiv»  cst,  l>e- 


Cur  non  omncs  statim  conducat,  unum   hac  hora,      nigna  est  :   chaVilas  iion  in\idei,  charitas  noii  esi 
'    aflnm  altera   vooet :  nam  ex  pnedcsiinationc   Dei  ^  procax,  non  i 


fluii,  ut  quis  credatvel  non  credat,  a  pcccalo  libcre- 
Curv  vel  non,  ui  sciamus  salutcin  uostrani ,  non 
in  viribus  iiosiris ,  scd  soluni  iii  poieiitia  Dei  si- 
tnin,  et  hiiic  spcm  habcmiis  contra  peccatum  et  Sa- 
iauani. 

5.  Qiiia  novissimi  primi,  ct  primi  novissind,  et 
mQlti  vocati,  pauci  vero  eiecii,  ut  meia  |ionatur  te- 
merariis,  el  suLlimibus  spiriiibus,  qui  voluni  consi- 
Ua  Dci  inscrutabilia  perscrutari.  An  sini  pncde- 
siinati  nrciic,  ctc.  Qui  ,vclit  csse  prudens  c.i  fidelis 
dispcnsalor,  servct  Pauli  ordinem,  quem  habct  in 
Christianismi  compeudiaria  Epistola  ad  Romanos, 
et  ante  omnia  inqiiirai  de  Christo  in  Evangeiio  :  ui 
homo  sua  pcccata  et  Chrisii  gratiam  agnoscat,  cuiii 
peccaio  pugnct ,  et  jam  ubi  iiiceperit  sub  crucc 
el  passioiie  esse,  hoc  ips:im  rcclc  doccbit  pncdcsti- 
naitoncm.  IIujus  eniiu  luus  i,  non  omncs  utrcs  ca- 
paces  sunl. 

DOMINICA  IN  SEXAGESIMA. 

Gpistola  ad  Cor.  secu.ida,  cap.  XI  :  Libenter  $uffer- 

tis  insipien:e$, 

t.  Gloriatio  et  triumphus  Pauli,  dissimilis  sangui- 
uariis  triuinphis  quoruindain,  qui  cum  patres  esse 
debereni  iyranni  suiii,  ei  pro  calholicis  xaxoXvxoc,  in 
laboribus,  eic.  Ilaec  belli  decora  manei  corona  justi- 
tix  reposila  in  ilhim  diem. 

2.  Necessilas  Paulo  iiicumbens,  ut  quod  quatuor- 
decim  annis  celaverat,  postmodum  prodere  coge- 
reiur.  Tol  erant  pericula  religioni  Christianae  a  lal- 
fis  aposiolis,  a  phiiosophia  mundana ,  a  Judaica  su- 
perstiiione.  Ut  ni  Paulus  omni  quod  aiuni  pede  coii- 
trasieiissei,  ei  quotidianam  curam  oinnium  Ecclesia- 
nim  habuisset,gravissimepericlitaia  fuissct  doctrina 
evangeiica.  H£c  ignaviam  episcoporuin  et  ministro- 
nim  liicclesix  merito  damnant,  et  caicaria  nobis  ad- 


inflaiur,  non  est  fastidiosa,  non  qua^rii 
qu^  sua  sunt,  nou  irritaiur,  iion  cogiiai  maluiu,  i.oq 
gaudei  de  injustitia,  sed  coiigaudei  veriiaiiy  ouinia 
ftuflert,  omnia  crcdii,  omuia  speraU  omnia  &u6tiiiei» 
charitas  nunquam  excidit. 

3.  ChristianismuB  habet  rucUmenta,  aiicti»  ct  fa- 
stigium,  suas  xtates,ci  aeiatumaccessus,  hinc  demus 
operani  ut  perveiiiamus  oinnes  in  unitaiem  fiilei  ci 
agniuoncm  fiiii  Dei  in  viruni  perfeciam.  iu  nicusu- 
rani  oetatis  plene  adultse  Cliristi. 

EvANGELioii  LucA,  CAP.  xviii  :  Atsuntpmt  Je$U9  iuo' 

decim  discipulos. 

1.  Frcqucns  roentio  passioiiis  ci  resarrociionit 
Doininicop,  hoe  est  cnim  Evangclium  qiiod  acccpi- 
mus,  in  quo  stare  oponet,  pcr  qiiod  suluiem  conse- 
quiinur.  Chrisius  niortiius  esi  proptor  delicta  no- 
slra,  et  resurrcxit  proptcr  justificationcm  nostrani. 
I  Cor.  XV. 
D  2.  Ruditas  aposiolorum,  qui  iiihilhoruin  iulenexc- 
rtint,ct  verbum  isiHdabsciHiditum  ab  eis.  Ilinc  opus 
spiritii  dociore  et  siiggestore,  Joan.  xiv,  ut  4|ii»  ob- 
scuritatis  causa  vel  iiitelleclus  tarditatc  commendare 
memorirc  neqiiiverani,  posi  hac  plene  iulelligcrcnt, 
magistri  orbis  fuiuri. 

5.  Imhecilliiaii  aposiolorum-  medetnr  c?cco  visum 
restiiueiis,  tunc  aperieniur  oculi  cascorum  Esa.  xxw, 
iesiimonium  erat  Messiae. 

DOMINiCA  INVOCAVIT  IN  QUADRAGESIMA. 

Epistola  Pacli  adCoa.  shcuxda,  cap.  ti  :  Hortamnr 
voi  ne  in  vacuum  gratiatn  Dei  receperitii,  btc. 

i.  Teinpus  graticX  Dei  in  Christo  exhibitae,  icmpus 
est  acceptuin  et  dies  saluiis,  de  quibus  conoonliicr 
propliei;e  pnBdixenint.  Evangclium  enim  proniif- 
suni  fuit  iii  scripturis  sanclis  de  filio  stio.  Kom  i. 
Et  verc  tcmpiis  grati-jc  et  dies  sahiiis,  nam  iiieflaWlia 


5GI 


SHARAGDO  ADDITUir. 


Kilr» 


nt; 


bona  per  ChrisUiin  coniigerunt  MalcJictio  noslra  A 
in  iUum  rejecui,  ci  benedicUo  e|us  tola  ab  illb  iir  nos 
manavit. 

2.  Chrisliana  vila  mira  hic  brevilalc  describitur, 
ne  niiam  demus  ofTensionem,  ne  reprehcndator  mi- 
nisterium  nostrum. 

5.  Apostoli  veri  seductores  scilicet,  qui  docent  ho- 
minem  despicere  quod  habct,  et  sperare  quod  non 
hab^,  spectare  quae  non  Tidentur  et  seterna,  relin- 
qucre  quae  videntur  et  temporaria. 

EvAXGELiuii  MATTnjCi,  CAP.  IV  :  Ductus  est  Je$v$  in 
detertutn  a  spiritu,  ut  tentaretur  a  diabolo, 

L  Christus  mox  a  baptismo  tentatur  a  diaholo, 
diictns  a  spiritu  in  descriiim,  ut  sciarous  et  adver- 
siiates  opus  esse  divinx  volunlatiset  baptismuin  an- 
choram  tcnlationiun,  quarc  in  tcntationibus  non  dc- 
spondoamusanimum,  scd  viiiliter  againus,  in  fidcste- 
mus.  1  Corin.  xvi,  scicntcs  Christi  bapiismate  nos 
Ibrttores  factos.  ' 

2.  Diabolus  Protcus  est,  et  Yertumnus,  qui  va-  B 
riis   machinis  oppugiiat,   sed  per  tolerantiam  sii- 
perandus,  et  nunquam  ilii  credeiidum,  ctiamsi  aliquid 
ntile  Jubeai ,  aui  scripturam  adducat ,  quod  lacit 
ln»robe. 

3.  Angeli  apphiudunt  nobis  ct  ministrant,  si  teu- 
ialorem  \incamus. 

DOMiNICA  REMINISCERE. 

(llanc  vQcat  Sinaragdus  Dominicam  primam,  mense 

primo,y 

1  'SnESS.,  CAP.  lY  :  Roqamus  vo$  et  obsecramu$  inDo 

mino. 

f.  Pauhis  pra>ccpta  dat,  setl  perDoiniuum  nostrum 
lesuin.  Ilic  eniin  est  filius  dilectus,  de  quo  pater 
CtiKleslis  iestatur,  Ipsuiu  auditc. 

2.  Verbum  abbrcviatuiu  dc  Dei  volunlaic,  cui 
qni  obiemperare  velit,  facile  de  quavis  doctrina 
cognoscet,  1  Thcs.  iv,  Volttnta$  Dei,  $anctificatio 
ve$tra.  C 

5.  Ilortatur  ab  impuritate  viise  iimore  poen», 
ulior  Dominus  de  liis  omnibus ,  sie  1  Cor.  \u  Au 
nescitis  quod  injusti  regn^  Dei  hapreditatem  non  con- 
sefiticnior? 

CvA.xcRLiuii  &Iat.tUvEi  ,  C4P.  IV  :  Egre$$u$  Je$u$y 
%ece$$it  in  parte$  Tyri  et  Sidonh.  Et  eece  mu- 
licr^  ETC. 

I.  Christiis  minister  fuit  circumcisionis,  pro  veri- 
lAlc  Dei,  ad  .coiifinnandas  promissiones  patrum.  Cae^ 
.lerttmutgentes,per  miscncordiam  glorificcnt  Deuin». 
bic  ut  praeludai  vocaiioni  gentium  in  obedicntiam 
ttdei,  conira  suum  praeceptum,  quod  ad  tcin|;ius  dc- 
deni,  in  viam  gentium  vadit,  divesBuminus  in  om- 
nesqui  se  invocant. 

3.  Quanium  elHciat  jugis  et  fftrvens  oratio.  Non  dc- 
tiliii  mulier  quamvis  repulsa  ei  indigne  cxccptn.  Sc- 
qniiur  a  lergo,  voclfcratur  lamentabiii  voco  :  MisO' 
nre  mei^  Domine^  fili  David.  r^ 

5.  Fatieniia  ei  fides  fcminae  alienigcn^c. 

DOMLMCA  TIUCESLMA, 

Aut  si  mavis 

DOMINICA  OCVLI. 

Epistola  ad  Ephes.,  cap.  V  :  E$tote  imitatore$  Dei 
tanqnam  /i/it  dileclif  et  umbuLeti$  in  dilectione. 

i.  Christiani  tcmpla  suuiSpiriius  sancti,  qui  In 
et&  esi,  teste  Paulo,  I  Corinth.  vi,  An  ne$citi$y  in- 
quii,  quod  eorpora  ve$tra  membra  $unt  Christi  ?  £t 
stalim  subjungii  :  An  ne$citi$y  guod  corpus  ve$trum 
iemplum  e$t  habitanti$  in  vobi$  Spiritu$  «ancft,  quem 
kaoetis  a  DeOy  et  non  estis  ipsi  vestri  juris?  Nam 
empti  e$ii$  vretio.  Clorificate  jam  Dcum  in  corpore 
9e$tro.  £i  11  Corinth.  vi,  idcm  dicit :  Quid  convenit 
lemplo  Dci^  cum  $imulacri$  ! .  Nam  vo$  temulum  e$tis 
Dei  viventi$^  quemadmodum  dixit  Dcu$  :  Inliabitab6 
in  iliis,  el  inambulabo,  et  ero  iUorum  Deus^  ct  ipsi 


erunt  nahi  popuhi^,  elc.  Suni  eiiam  adopiione  fiUi 
Dei,  ut  Eph.  i  de  Christianis  loquiiarPAulus:,Pra;- 
de$tmavitt  inqnit,  no$  in  adoptionem  fUiorum.  Rom. 
viii,  Non  accepislis  spiritum  servitutis  iterum  ad  /t- 
morem,  $ed  accepi$ti$  spiritum  adoptioHis,  per  quem 
clamamus  Abba  pater.  Igitur  ci  sancli  suut,  sicut. 
Deus  sanctus  est. 

9.  Dei  ei  Christi  imniensa  cnaritas  erga  nos,  utct. 
graiis  condonarii  peccatuin,  et  iilium  suum  dedcri*. 
hostiaro  pro  peccaiis  nostris. 

3.  Sic  amantem  redamemus,  ab  oinni  tarpiliidinis 
et  vilionim  genere  abhorrenies,  qui  secus  faciuut  ct 
sunt  inobedientes,  hos  manet  ullio  Dei. 

EvANGELiuii  LuCiE,  CAP.  XI  :  Erat  Jesus  ejicieiu  dw- 
momum^et  illud  eral mutum,  cumque  ejecisset,  etc. 

1.  Miracula  Christi  benefacta  sunt,  calamitosum 
hominem  liberat  a  doimonio,  quod  xo^ov  erat,  hoc  esi 
surdum  et  routum,  sic  a  signis  ct  doctrina,  induf  it 
ad  cognoscendam  suam  omnipotentiam. 

2.>Quia  in  malllia  jp^rsevcrahantJudnei,  respondei^ 
illis,  non'quidem  per  ScriptuKiin  quam  neffahant,  sed 
abiisquae  communiter  fieri  soleut,  sitnuiciemenler 
respondei,  doccns  nos,  ut  mitcs  simus  erga  inimicos 
nobis  maledicentes. 

5.  Bellum  perpetuumCliristo  cumSatana,  et  quod 
beaii  factorea  non  audiiores  verbi. 

PERIA   yi  POST  DOMINIGAM-  OCULI 

EvANGELiUM  JoANifis^  CAP.  iv :  Je$u$  Qutem.  faligeiius-i 

ex  itinere. 

i.  iesus  ei  ilinere  fatigatus,  ut  faligationcmnohlfr 
benedicat,  sicui  infra  lacr^rmaiur,  ut  ucryinas  bcne- 
dicat.  Et  per  toium  EvangeUum  imbccilfis  describi- 
iur,ut  sciamus  nos  habere  pontificem  qui  possit  cotn- 
pati  infirmitatibus  nostris.. 

2.  Aqua  quamdatChristus,  Spiritus  saiictus  cst, 
in  eo  clamamus,  Abba  pater,  per  himc  evadiinus 
veri  adoraiores,  qui  spiritu  et  vcritate  adoremiis. 

3.  Quia  ei  {[eniibus  promissa  salus,  docci  Chri- 
sius  siroiUtudine  inessis,  satorum  el  messoruni,  in- 
stare  tempus   praedicandi  Evangclli  In  toio  orbe. 

SABBATO   POST  DOMIKIGAM   OGLLI. 

EvANGELiun    JoAN!<iis,  CAP.  VIII :  Perrcxit  Jesits 
in  moniem  Oiiveti. 

1.  In  Scriptura  dccem  ct  octo  pcrsonne  numcran- 
iiir  ,  quae  ob  diversa  facinora  Lipidari  jnhcntur. 
Hahucrunt  llebrxi  4  geiiera  interfectionis :  Slran- 

{^ulalio  ,   percussio  cuin  giadio ,   levissima   erant. 
^apidatio,  combustio  gravissima,  adulteraiu  lapidari 
vouini. 

%  Bisscribit  Dominus  in  terram,  ut  doccat  in  sc- 
metipsos  descendere  miseros,  ei  puniri  quidem  dc- 
bere  peccatricein ,  sed  non  a  peccatoribus  ,  imidcri 
le^m,  sed  non  a  prsRvaricatoribus. 

d.  Sic  rcspondct  Christus,  ut  ncc  palam  absolvat 
iicc  condemnet,  sed  quare  vencrat,  uimiruin  nc  aiii- 
plius  pergat  peccarc. 

DOMINICA  IN  yiC£SIMA, 

Uoc  e$t 

DOMINICA  LjETARE. 

Epistola  ad  Galat.  ,  cap.  IV    :    Scriptvm  est 

quia  Akrakam. 

1.  Di.scrimcn  Veteris  e<  Novi  Tcslamcnti  ,  ct 
uiriusqiie  populi  ,  uuorura  unus  servituii  leg\s 
obnoxius ,  alter  per  udem  ab  onere  legis  Uber. 

2.  Prophetica  testimonia ,  de  gentium  multi- 
iodine  ad  Evangeiium  Christi  undique  convolatura. 

5.  Inimicitiae  adhaerentivm  carnali.  iegi  adver- 
sus  cos  qui  spiritualem  Evangelii  legem  amplcclun- 
iur,  et  eam  Ul)erlatem  quai  est  pcr  Chrlstum. 

EvA.NGEi.iuu  JoANNis,  CAp.  VI :  AbHt  Je$UM  trans 

maxe  GaiUwaa. 


m 


StiMMARIUM  IN  EPIST.  ET  EVANG. 


56i 


Qiiia  qulnqne  millia  homtn-.tm  pancig  panibuB  satu- 
rat ,  et  qoQd  lkt^n\  proTidentia  superfiienuit  non 
ininnf  quM  duodedm  cophini.  ArgumenU  ineffabilis 
potentias  Def. 

2.  Observa  enm  Chrifttus  paralytioum  sanat » 
inortuos  suscitat ,  maris  teinpestates  sedat ,  non 
agit  gratias,  sc^  ante  cibuni  agit  gratias»  ut  doceal 
quoties  edimus  Td  bibinms,  ut  cum  gratiarum 
actione  fiat 

3.  Dcliciis  dediti  perpcndant  abstinentiam  ve- 
|cmm ,  quomm  mensa  Imrdeaocos  et  viles  |)anes, 
et-obsonia  parvo  constantia  ,  paueos  pisciculos 
liabent. 

PEHIl   II  POST  DOMlNICiiM   LiBTiBB. 

EvABiccuuii  JoANNis ,  CA^.  II  :  Prope  erat  Patcka 

Jndaomm 

i.  Bis  cjeclt  ementes  et  vendentes,  semel  m 
operum  snorum  Initio,  de  quo  Joannes  ,  secundo, 
passionis  tempore  appropinquante,  ubl  et  vehemen- 
Uori  castigatione  usus ,  speiuncam  tatronum  vocal, 
^  quo  Iktth.  XXI. 

i.  Hoc  facto  Christns  ostendere  voluit  avaritiam 
^pitalem  pestem  Ecclesi^  suse  futuram,  ncc  since* 
nim  ac  sanctum  esse  posse  quidquam  ,  nbi  regnat 
pecuniae  studium. 

3.  Zeius  Ghrisii ,  quod  pra  domo  Del,  mio  ad* 
^ctus  in  mediom  vuigl  et  sacerdolum  furorem 
se  eoi^it.  Yide  Augostinum,  ut  quilil)et  Ghri- 
stianus  in  membris  Christi ,  zelo  domus  Dei  co- 
medatur. 

FBRIA  lY  POST  DOVIlflCAU   LATARE. 

EvAifOBLioii  JoANms,  CAP.  IX  :  Prateriens  Je$u$ 
vidii  hominem  cieemn  a  natieitate. 

i.  Ut  Joannes  evangelista  declarct  qoam  capci  lu- 
dci  fueriut,  et  quod  animus  inviduS  omnia  transver- 
sum  agit,  hoc  miraculum  |am  dlUgcnter  et  fuse  de- 
jcribit. 

2.  Parrbesiacaeci.Christum  apud  volgus,  sAcer- 
dotes  fiirentes  et  insanos  confitentis,  nos  docens 
ut  nemini  parcamus  qui  adversus  Christam  loquiliir. 

3.  Qui  pio  affcctu  quasrunt  Cbristum,  his  se  a|>erit, 
aViis  se  celat.  Exemplum  hic  in  cxco  et  Pharisaels 
fiiibi  in  Magis  et  Herode,  et  passim  in  turbis  et  Phari- 
sncis,  ciijus  rei  eViain  figura  fuit  in  Saule,  Davide,  et 
lonatha. 

FERIA  yi   POST  POSUNIGAH   L^TARE, 

C!vAiVGELiui|  JoANNig,  CAP.  XI  :   Erat    quidam  lan-^ 

guepe  Lazarue. 

I.  Inter  miracoia  quibos  Christus  divinitatem 
suam  cbnfirmat,  hoc  pr^ipunm  est,  qiio  docet  se 
t)ominum  vi(aS|  mortis  et  InQrmitatom. 

i.  Ul  divinitatcm.  ita  et  huraaniuiiem  perpoi- 
chre  probat,  quia  iniremuit  spirilu  turbavit  seipsum 
^t  lacrvmatur. 

3.  Consolatorius  sermo  omnibiis  morlem  horren- 
lihus,  quod  Christus  hic  dicil :  Eqo  $um  resurrectio 
et  vita  :  qui  credit  in  m^,  eliam  si  moriuus  fuerit^ 
rJrel ;  nic  scitQ,  quQd  AugusUiiqs  habet :  A"in)^ 
iuae  animam  fidem  esse. 

DOMINICA  Y  ^N  QUADRAGE;S|MA, 

Quw  est 

DOMINIGA  JVfiiCA, 

f)MSTOLA  AD  llEBRieos,  c^p.  IX :  Christus  assistcm 

poniifeXj  etc. 

4.  Chrislus  solus  verus  et  setemus  sacerdos  se- 
eundum  ordinem  Melchise  fcch,  semper  paralus  ad 
anum  ofOciu^p  e|  ad  intcrpellandum  Palrem  pro 
pobis. 

St.  Chrislus  sola  et  unica  oblatio  pro  peccaiis  no- 
ttris,  qnl  ijier  sanguincm  suum  xtemani  redcmptio- 
liem  (pro  lis  qui  crcdidenint,  crcduiil  ct  creucni) 
tev^nit. 


A  ^*  Anathema  sit  qui  aliud  stnlucrit,  aiu  nnnm 
n)-il!iplicarll,  qtii  Christum  non  vnll  SaivatonMn 
agooscere,  et  niellaforcm  Nori  Testamenti,  sapien- 
tiain  a  Deo,  jnstitiain,  Banctificationem  ct  redem- 
ptionem  factum.  1  Gor.  i. 

EvANGELiuM  JoANNiS,  CAP.  viii  :  Quts  cx  vobis  atguei 

me  de  peccato  ? 

1.  Discrimen  dedorum  ei  reproboram,  Dei  el 
filiorum  diaboli.  Alteri  audiunl  verbum  Dei,  alteri 
non  audiunt. 

2.  Convicia  Judsoorum  in  Christum,  vocantinm 
Samarltanum  et  daemoniacum.  Aitemm  repellily 
se  modcsle  defendit,  Judaeos  dure  incrcpnt. 

5.  Ab  Abraham  ad  Christum  2025  annl ,  mm 
natus  est  anno  41  Augusii.  Et  sub  Tibcrii  anno  li 
passus.  Jam  Christus  Dcus  dedaratur  his  verMs 
cum  dicit :  ^equam  Abraham  esset^  ego  snm, 

DOMINICA  IN  PALMIS.  ' 

^  Epistola  Pauli  ad  Philippenses,  cap.  11 ;  Hoc  tenm 

tite  in  wbis. 

i .  Christns  Jesus  nobis  datns  est  iii  donum  ei 
exemplum,  donum  qui  factus  fuit  aobis  sapienlta 
a  Deo,  Justitia,  sanctificatio  et  redemptio.  I  Cor.  i. 
Exemplum ,  ut  a  se  discamus  esse  miies  et  hunilles 
corde,  Matth.  xi. 

2.  Ineffabiie  consilium  Dei.  Quia  oporuHt  pati 
Christum  et  lla  inlrare  in  gloriam  suam,  et  dari 
ilii  nomen,  quod  est  super  omne  nomen,  hxc  est 
stultiiia  pnedicationis  pcr  quam  salvos  lacit  cre- 
dentes.  1  Cor.  i. 

3.  Christianos  qm  veram  et  seternam  gloriam 
quxrit  hac  via,  qua  Christus  ingressus  est,  iion  alia, 
contendal  ingredi.  Si  commorimur,  convivemus ; 
si  compatiinur,  cooregnabimos.  II  Tiin.  iii. 

INGIPIT  PASSIO  nOMINI  NOSTRI  JBSD ,  8BGUH* 
DUN  ItATTHJBt/M  ,  VARCUBI  ,  LUCAM  ,  JOAIf-* 
NBM. 

^  i.  Fundamentum  passionis  Dominicoe  sunt  arti- 
culi  fldei,  et  illnd  Joan.  iii.  Sic  Deus  dilexit  mtm» 
dum  ut  fiUum  suum  unigenitum  daret  ut  omnu  qui 
credit  in  eum^  non  pereat^  sed  habeat  vitam  mternamm 
2.  Yeteres  circa  passionem  Domini  soliti  fuerunt 
tria  serio  apud  sese  perpendere.  Primnni  opus,  ot 
evangelisUe  describunt  magna  concordia.  Sccun- 
dum  modum  operis,  halientein  pertinacissimam 
palientiain,  atque  adeo  omnium  virtutum  chonim. 
Tertium  passionis  Christi  c^iiisnm,  nt  quisque  cogi- 
taret  apud  se,  Tu,  tu  es  causa,  quasi  pro  se  solo 
sit  passus  Christus.  Igitur  quidquid  legcris,  qnid- 
guld  audieris,  cogita,  quasi  Christus  dical :  Hxc 
leci  tui  causa  ;  sequere  vestigia  mea,  humilia  te^ 
patiens  sis,  tolb  crucem  tuam  et  seqnere  me.  Non 
esl  servus  major  domino  suo. 

5.  Mire  consolatorinm  Christiano  bomlnl»  qni 
ciiiQ  Augustino  et  vcteribus  dicere  potest.  Tota 
spes  mea  in  morte  Domini  met :  mors  ^us  roeri- 

D  tum  mcum  ct  rcfugium  meum,  saUis  vita  et  resur- 
reciio  niea,  meritum  meum  miseraiio  Domini.  Non 
sum  nieriti  inops  ,  quandiu  illc  miserationum  Do- 
minus  non  defuerit.  Etsi  niisericordiae  Domini 
mulix,  multus  ego  sum  in  meritis,  quanto  ille  po- 
lentior  est  ad  salvandum,  tanto  ego  sum  sccunor. 

SUMVAniUS  SEBMOMIS  D0SI5I,    A    CAPITE   XIII   [/0A3I3IIS] 

OSQtJE    AD  CAP.  XVIII. 

Cap.  XIII. 

i.  Charitas  causa  fuit  mortis  Ghrisli,  in  finemdi» 
lexit  suos,  et  nihil  omisit,  quod  amantem  deoeret,  sie 
amati  redamemos  Christum  el  ^us  causa  proximum 
ad  salutem  animamm  finem  fldei  nostrae. 

2.  Pater  omnia  dedit  Christo  inmanon,  peoca* 
lum,  mortem,  suos  bostes,  proditorem  ipsum,  qtieni 
perdere  [Kilerat  nt  flcum,  aiit  scindere  at  petraniy 
sed  voluiitarie  sustinet  passionem  et  noriem  Gbh- 
|tu$. 


b66 


SMAKAGDO  ADDITUBT. 


56« 


3.  £vaugelisU  loculuiiis  dc  taiita  Christi  huniili- 
tate  prius  celsitudinem  couiinendare  voliiit  qaod  a 
Deo  exisset,  et  ad  Deum  iret. 

4.  CofHentplare  GbrisiQm  in  hac  forina  humili- 
talis,  Buis  discipulis  laTantem  pedes,.  ct  aotidotQm 
erit  conlra  pestem  amkitionis,  quem  enim  non  pudeat 
cervicem  engere,  qui  h»c  videat?  Hiuc  dicit,  Exenp- 
plum  dedi  vobis,  nec  satis  est  scire  isla,  sed  beati 
sunt  qui  fecerint  ea. 

5.  C>>nsQlatio  pro  discjpulis,  Qai  recipit  qoemcun- 
que  miaero  me  recipit.  Qui  aulem  me  recifnl^  redpit 
eam,  qui  W  tnitiL 

6.  Turbatur  in  Ghristo  noslra  infirniilas,  qui  mor- 
tuus  pro  nobis,  turbatur  pro  uobis.  Percanl  argu- 
ineiita  philosophorum,  qui  negaiit  in  sapieiitem  ca- 
dere  pertarbAtiones  auimorum,  stultam  facit  Deus 
sapieuiiam  mundi  hujus,  turbatur,  angitur  Ghristus, 
ut  omnia  haic  nobis  l)enedicat  et  condulcct. 

7.  Juiyurandum  ilhid  ingeus  Salem  cl  niensam  ne 
iransgrediaris  solvit  Judas,  qui  unus  c  numero  duo- 
dccim  prodidil  Ghristum, 

8.  Judiclum  Dci,  quo  Deus  excxcat  induralos,  post 
oflulam  ingreditur  in  cuin  Satanas,  Psal.  lxtiii, 
ciTunde  super  eos  iram  taam. 

9^.  Passionem  suam  glorificaiionem  vocat,  «t  scia* 
iau8  salutares  esse  formas  crucis,  ut  si  Ghristianas 
aJiquls  aflligitur  ne  pudeAat,  imo  glorificet  Deum  in 
partehac.  IPet.  iii. 

40.  Praeceptum  Ghristi  noTum  de  charilate  qoa 
vult  eognosci  suos.  Fides  facit  discipuloa,  charitas 
testatur  qui  sint. 

11.  Ex  viribus  nostris  cnicem  tolerare  nequimus, 
«X  Petri  prxsumptione  apparet,  hinc  virtule  ex  alto 
indui  oporlet,  qui  debent  fieri  confessores  et  mar- 
lyrcs. 

Cmp>  xrv. 

i,  Christus  abilarus  asuis,  multis  argamenliseoi 
eonsobtar. 

2.  Abil  paratunis  locum  ct  assumptums  eos  ad 
scipsum.  In  douio  patris  sui  niansiones  esse  mullas. 

3.  Ipse  est  via  veritas  et  viia. 

4.  Si  quxritur  quid  antc  adventuni  GhrisU  egerint 
tolsaccuhinim  homiiies,  cum  Ghristiis  sitvia,  verilas 
f  t  vita,  rcsponsio,  Salus  rcligionis  nulli  defait,  qai 
dignus  fait ;  cui  defuit,  dignus  non  fuit. 

5.  Qui  ubi  ad  patrem  ierit,  discipuli  sui  sintroajora 
faclura  miracula  quam  iuse. 

6.  Promissione  consolatiir  :  Si  quid  petierint  suo 
nomine,  ipse  factiirus  sit. 

7.  Qiiotl  alium  paracleium  spiritam  Tcritatis  dare 
vctil,  ut  in  aeternum  cum  eis  mnneat. 

8.  llorrendum  judlciuin  de  luundo,  qui  spiritum 
veritalis  non  possit  accipcre. 

9.  Non  velil  orphanos  rclinqiiere,  qui  |Miler  est 
orplianoruin  et  juaex  viduarum. 

10.  Duplicem  resurrectionem  eteganieretbreviier 
poUiccinr,  cl  suam  mox  futuram  et  nostrani  in  soe- 
iuli  fiiie  vcuturam.  Guin  dicit:  Quia  egovivOt  etvos 
vicetie. 

ii.  Frequens  dilcctionis  rcpctitio,  qiia  tristitiam 
cxciilit,  qiiasi  dicat,  sic  non  oportcl  contrisiari  de 
niorte  roea,  ut  et  vos  oportcal  crucifigi,  si  vcre  me 
diligilis. 

i^*  Judx  LtibSaco  interroganli,  non  apcrtc  re- 
spondel,  ut  ad  spiritaalem  Doniini  copiam  se  prscpa- 
ront,  vclii  enim  se  nou  cxhibcre  rauiido,  ut  pote 
Ghristum  non  diliffenti,  sed  ad  suos  vcnire.  Deus 
Trinitas,  Paler,  Filius  et  Spiritns  sanclus. 

13.  Recessus  Ghrisii,  causa  maltorum  et  magno* 
nim  bonoram. 

ii.  Du£  operationes  Spiritus  sancti,  ut  doceat  el 
coromonefaciat,  diKeal  omnia,  suggerat  omnia. 

15.  Promissio  et  consoiatio,  Pacem  relinquo  r<^ 
bis^  vacem  do  tobi$, 

ib.  Mandi  pax  non  vera,  fugit  crucem.  Pacis 
quain  Gbristus  dat  approb^itio  crux  ebt,  ^loriamur 
eniui  in  afOictiouibus.  I\om.  v. 


A  17.  Diulioius  liujus  muiidi  princops  didtnr,  et 
rcctor  tenebrarura  hanim,  hoc  est  impiormn  h<M' 
iniuum,  uou  quod  coelo  aut  terrae  imperct. 

18.  Satan  in  Ghristo  nihil  habet,  qui  Deus  vcnit 
UTfajjMpvnTOiy  ct  ejus  carnem  nou  dc  pcceali  propa* 
giiie  virgo  peperit. 

Cap,  XT. 

1.  Gonsolamur    per   parabolam   Titis  et   pal-  - 
mitum. 

2.  Yerbo  Ghristi  mandamur,  el  obedicndo  veri- 
tati  per  Spirilam  sanclani,  cum  charilaie  fraH 
terna. 

5.  Sine  operibns,  ncmo  potest  esse  in  Ghrislo. 

4.  Magna  consolatio,  Si  manseriti$  in  me  et  ver^ 
mea  in  vobis  manserint ,  quodcunque  volueritig  pe- 
tetis  et  fiet  vobit. 

5.  Summa  consolatio,  fidere  aucd  diligat  nos  pa- 
ler,  cum  dicit  animse  uostne,  Salus  lua  ego  sum,  ur 
Psalmi  plcni  sunl. 

6.  Dei  dileclio  tanquam  catena  qiiaedam  nostre 
^  dileclioni   conncxa  esi,    idcirco   nuiic   duo  nunc 

unum  mandatum  dicit,  nemo  enim  primnm  sinc  al- 
tero  assequi  posset.  Nunc  dicit :  In  hoc  Ufies^t  pro- 
phetas  pendent.  Nanc,  Quoscunque  vti/a's,  ut  faciant 
9obiM  hominesy  elc 

7.  Argumentum  maximi  amoris,  quoJ  arcana  pa- 
tris  cum  eis  communicarit.  Omnia  audivi  a  Patre, 
qaod  sccundum  spem  faiurorum  Augustifius  iiitel- 

iigit. 

8.  Gousolatur  adversus  extemaspersccutiones,  iil 
credant  bona  Dei  voluntate  eas  fieri. 

9.  Nulla  Judaiis  erit  excusalio,  ob  doctrinam  el 
opera  Ghristi.  Oderunt  Christum  gratis.  Malitia  ct 
stultilia,  eorum  incredulitatis  causa  foit. 

10.  Locus  pro  auctoritate  aposloloruro,  induti 
virtule  ex  alto  testes  fuerunt  resurrectionis,  ct  ali 
initio  cum  Ghristo,  ut  qua^  audierabt  et  viderant,  tc« 
stari  poterant. 

Cap,  XVI. 

C  1.  Fortuna  Evangdii  et  hoc  profitcnlium,  utsinl 
orbi  peripscma. 

2.  Sermone  Ghristi  armemur  contra  scandalum 
crucis. 

5.  In  tentationibus  cogita  quod  patcris  a  malis  ct 
prupler  Ghristum  el  virtuiem. 

A,  Ghrislum  irc  ad  Palrem  est  auspicari  rcgnum 
siium,  ct  magnum  cst  scire  Ghristum  regnare,  iai- 
perare,  triumpharc,  vincere. 

5.  Spiritus  verilatis  arguil  mundum,  dc  peccato. 
juslitia  el  judicio.  Ergo  Evangclii  pncdicalio  ad 
oinncs  pcrtinct  (omnes  cnira  peccavcmnt  et  desli- 
luli  sunt  justitia  Dei)  ct  putri  carni  sal  essc  debcl. 

G.  Spiritus  ducet  in  omnem  vcntalcm,  igitur 
nulla  nova  doctrina  cxspectanda  cst. 

7.  Exemplum  ignoraniia;  el  iucredulitntis  aposlo- 
lorum  multa  non  intelligcntium  ncc  credentlum. 
Simile  excmplum  sollicitudinis  Ghristi  pro  suis,  qui 
qualcs  ^uales  fert.  Ilinc  dcbemiis  ci  nos  qui  potentes 

D  sumus  infirmitates  impolentium  portarc  nec  placere 
nohis  scd  proximo  in  a;dificationcm.  Rom.  xv. 

8.  Ghristiana  profcssio  miniine  dclicala  cst  ail 
tcmpus,  sed  moeror  ip  gaudiiim  vcrtitur,  ct  inonicn- 
tanea  levitas  amiclionum  xlernuin  gloriu;  poiulus 
|)aril.  Parabola  partiis  prophct^  usi  in  cal.imita- 
tihus. 

9.  Noii  indigcuius  advocato  proiter  Ghristiiin, 
imo  Ghristus  xquat  sibi  fratrcs  et  cohxrCiJcs,  Non 
dico  vobis  quod  ego  rogalurus  sim  Polrem,  ipsc  Pa- 
ter  amat  vos. 

10.  liigens  consolatio,  Gonfidiie  ogo  vici  mundum, 
quod  dicit  is  qui  veritas  cst,  ncque  euim  fieri  po* 
test  ut  mandust  dicAt,  Ego  vici  Ghnstum. 

Cap,  xTii. 

1.  In  lenlalionibus  ad  Deum  conlaaiaiuus  cl 
cxt^mplo  Ghristi  mngistri  qui  re  et  verbiji  docet» 
tcntaii,  in  orationibus  simus  attcnlt. 


M7 


SUMMARIUM  IN  EPIST.  £T  EVANG. 


5G8 


%  CbrisU)  (bta  polcslas  omiiis  carnis,  ut  non  so- 
Jttdeanini  Md  el  gentiuoi  Oeus  sit,  dives  in 
omnes  qni  se  iiiYQcant, 

S.  Vita  aeterna  est  credere  quod  Dens  noslri  mi- 
smut  sit  propter  Cliristum,  qui  mediaiQr  est  Dei 
ot  bominum 

4.  Ghristi  gloria  apud  Patrem  priu^uam  mun- 
das  esset,  ergo  Deus  est. 

5.  Consolatio,  ut  Cfaristus  pro  se  orat,  ita  et  Pa- 
irom  pro  ompibiis  orat  qui  crediluri  erant  ad  fineni 
miHidi,  infra  Non  pro  eis  tantum  rogo,  sed  et  pro  iis 
ciii  crediluri  sunt  per  sermonem  eorum  in  me. 

6.  iiorrendum  judicium  Chfisti,  de  mundo :  Non 
promundo  oro^  $ed  proelectis. 

7.  Securitas  electorum  Dei,  quos  Christus  custo- 
dit  Qt  nemo  ex  eis  pereat. 

S.  Mundut  odio  babetcredentes,  ul  Christum  ipsum 
eaput  credentiuH).  . 

9.  In  inundo  pressuram  habent  sancli,  sed  in  ten- 
tationibiis  gratia  Chrisli  pon  succumbunt. 

10.  Cbristianismus,  Ecclesia,  credituri  unum  sint 
el  conaummati  in  ufium»  contra  .opinionum  dissen- 
•looes. 

SABBATO  PASClliG. 

Epistola  Pauli  ad  Coloss.,  cap.  111 :  Si  comurrexi^ 

stis  cum  Christo, 

1.  Resurrectio  Chrisii  admonet  nos  ut  supema 
qnaerainus,  ubi  Christus  est  ad  dextcrain  Dei  sedens, 
MO  dicil  ubi  sol,  luna,  angcli  sed,  ubi  Christus. 

%  Mundi  eleinenia  snnt  avaritin  ei  luxuria,  scor- 
talio,  immunditia,  moililies  ct  similia  vitia. 

3.  Quorum  vita  Christus  est,  horum  membra  ter- 
restria  moptiOcataesse  debent.  Nunc  filii  Dei  sumus 
ced  nondum  appjpuit  quod  futuri  sumus. 

EvAiccELiuii  MATTHiEi ,  CAP.  ixviii :  Ye$pere  autem 

sabbati» 

i.  Articulus  resurrectionis  fidei  nostne  basis  est. 
Ilin^  Evangclistse  circa  hanc  sunt  tam  diligentes. 

2.  Cons(antla  mulierum  Cbristousqueadpericula 
ministraptium. 

3.  Sexus  qnl  maxime  Aiit  condemnatus,  primns 
bOQQnim  contemplatione  perfruitur. 

DOMLNICA  SANCTA  PASCHiO. 

EfiSTOLA  Pauli,  lCoB.,  CAP.  v:  Expurgate  vetus  fer. 

mentum. 

i,  Chrislianismus  est,  ut  in  novitate  vitae  ambulc- 
MS  a  peccati  fcnnento  prorsus  immunes,  nam  per 
baptismum  azymi  evadimus. 

i.  Jud;ci  Pascha  in  umbra,  nos  in  veritate  et  luce 
eelebramus.  Ovem  ilU  immolahant.  Agnus  noster 
Cbristus  est,  sanguiiie  postes  sigqabantur,  sanguine 
Cbristi  frontes  nostri  signaptur. 

3.  In  dies  pascfaat  cclebrapt  ii,  (fu\  pure  vivunt,  non 
fermento  veteris  malitixet  uequitisc,  sed  cibisac  pa- 
nlbus  nullo  fenqento  fermentatis,  hoc  est  moribus 
Innoxiis,  simplicibus,  sinceris. 

EvAiiGELiuii  Mahci,  cap.  ult.  :  Maria  Magdalene  et 

tlaria  Jacobi, 

i .  Vox vere  Evangeiic;i  iino  angelica,nolite  timere, 
nam  quia  Christus  resuprexit  a  mortuis  binc  spem 
vivam  habemus  etfugit  omnis  mctus.  Morsenim  non 
est  mors.  et  Christns  per  gratiam  Dei  pro  omni  gu- 
stavlt  mortem.  Ilebr.  ii. 

9.  Mulierum  fortitudo,  pius  erga  Christum  amor, 
liberalitas  in  pecuniis,  animus  vei  mortis  pericula 
contemnens. 

3.  Imitemur  has  mulieres  ut  nec  deseramus  in  ten- 
Utionibus  Dominum.  Nihil  minus  habes  his  mulieri- 
bus,  Quidquid  uni  ex  his  minimis  fecistis  mihi  feci- 
itis.  Mattb.  XXV. 

4.  Tesiis  resurrecuonis  in  fuigore  et  caodore  ap- 
paret,  quia  Deus  terribilis  «t  blandus. 


A  FERIA    II    PASCIIiE. 

Epwtola  Act.,  cap.  X  :  Stan$  Petru$  tn  media 

</|jil,  ETC. 

!•  Qtils  sltCliristus,  cur  et  quomodo  veneritetquid 
coniulerit,  videtieet,  vems  Deus  et  bomo,  per  qwi 
paeem^  habemus. 

f  •  loannes  BapUsta  primus  et  maximus  Evangelii 
Cbristi  praeco. 

3.  Omnipotens  Dominus  Jcsus  judex  vivorum 
et  mortuorum  ,  cui  omnes  proplietae  lestimoiiiuni 
perhibent,  omnes  accipere  rendssionem  pcccatorum 
per  nomen  ejus,  qui  credunt  in  eum,  bx<!  est  fides 
nostra. 

EvANGELiUM  LuCiC,  CAP.  ULT. :  Exiunie$  duo  di^d- 

pii/f. 

1 .  Loquentibus  de  se  duobus  disclpulls  Gleopba  el 
Ammaonte,  teste  Ambrosio,  apparet  Christus,  .juxta 
illud,  Ubi  duo  vel  tres  con{^regati,  ibi  in  medio  eDrum 

D  sum,  et  aperit  mentes,  qui  est  clavis  David,  ut  Intel^ 
•ligerent  scripturas. 

2.  Oportet  non  tantum  particulariter,  sed  etiam 
uuiversaliter  prophetis  etscripturiscredere,  quae  sunt 
de  Chrislo ;  oportuit  enim  pati  Cbristum  et  resnrgere 
a  mortuis  tertia  die,  et  praedicari  sub  noniiiie  qns 
poBnitentiam  et  remissionem  peccatorum. 

3.  Mos  peculiaris  Christo  ante  cibum  agere  grattas 

Eatri,  deinde  fractum  panem  suis  partiri.  Tbcophi- 
ictus  fraciionem  panis  de  Domini  came  intelligit,  ei 
dlcit,  Magnam  vim  hstbet  Domini  caro,  aperiuntur 
oculi  sunientibus  hanc. 

PERIA    III   PISCHA. 

IjECTio  Act.  apost.,  <cap.  XIII  :  Surgens  PauiM$  ei 

manu,  btg. 

i.  Salus  per  Christum  defertur  omnibus,  sed  pri- 
miim  iilis  confertur  ad  quos  proditse  sunt  prophetiae, 
et  ex  quorum  genere  prodiit  Christus. 
Q  2.  Jesum,  quem  volenle  Deo  hominum  maliila 
neci  dedit,  Dei  potentia  juxta  prophetamm  ora- 
eula  suscitavit  a  niortuis  tertia  die. 

3*  ilu|us  resurrectionis  verissima  sunt  testlmonia 
edlta.  Yisus,  auditus,  contreclatus  est  per  dies  qiui- 
draginta  siiis  loquens  de  regno  Dei. 

EvANGELiuM  LuCiE,  CAP.  XXIV :  Stctii  le$m  mwte^ 

dio  di$cipu(orum, 

i,  Cbristus  anteet  post  passiopem  tmm  paeeni 
precatur,  pax  enim,  concordia  et  charitas  Christia- 
norum  not»  sunt.  Non  contentus  semel  dixisie,  sed 
repeiit,  Pax  vobi$,  iiinc  pudeat  hodie  populum  Chri- 
stianum,  beilorum,  dissidiomm,  Htium. 

2.  Confirmatio  vene  resurrectionis  et  veri  oorpo- 
ris,  quia  cum  discipulis  epulatur  de  pisce,  asso  et 
favo  apiario. 

3.  Christus,  ani  xiktw  ^t  legts  et  prophelarum, 
mcntem   aposious  aperit^  ut  intelligercDt  Scriptu- 

D  ras. 

FERIA   ly   PASCH^. 

Lectio  Act«  apost.  ,  CAP.  III :  Aperiens   Petrtu  o$ 

fUHm,  ETC. 

i.  Trinitatis  mysteriiim  in  vcrbis  Petri,  Drus 
Abraham,  Deus  Isaac,  Deus  Jacob,  Deus  patnim  no- 
strorum,  prudenter  personas  distinxit  etnaturam 
univit. 

2.  Christus  victima  pro  peccatis  mundi,  per  lu- 
djGos  non  sine  eorum  culpa  immoiata  est^  sed  (|u« 
remittitur  per  pa^niteuliam. 

3.  prxdicanda  ergo  est  Judxis  et  gentibus  iKcni- 
tentia,  conversio  et  peccatorum  remissio.  ifsech. 
xviii :  NoLo  mortem,  etc. 

EvANGELiuM  JoANNis,  CAP.  ULT.  :  Mamfe$ia»ii  u  /#- 

$u$  iierutji, 

i.  Apostoli  post  resurrectioncm  ad  artem  redie* 
rniit  piscaioriain,  sic  laboraqtibus  Domimis  api^a- 


m 


SMARAGDO  ADDITUM. 


570 


ffeC  el  more  honim  loquilur,  ac  si  eropturus  esset  A  Us,  sacerdotiuih  sanclum,  regaic,  populus  qui  in  lu- 


%  VerM  Batura  et  plscalio  hominum  bic  ostenoi- 
tar,  nihii  capitar  nisi  Qiristi  yerbo. 

5.  Inopia  apostolomm,  facile  tolerare  pauperiem, 
de  Jnstis  hboribos  Tirere.  GoDtra  otium. 

FERIA   y  PASCHJE. 

LiCTio  AcT.  APOST.,  CAP.  VIII  i  Angelu$  Domini  lo- 

cntu$  €$t  ad  Philippum, 

1 .  Philippus  ex  loco  Isa.  liii  summam  Evange- 
licse  doctrin»  iElfaiopi  exponit,  nimirum  Cliristuni 
esse  Filiom  Dei,  per  quem  Deus  decreverat,  ac 
per  prophctas  suos  promiserat,  se  salulcm  dalu- 
mm  omnibns  illi  credenlibus,  hunc  esse  veruni 
D^m  et  bominem,  juslitiam,  hostiaro,  et  ^tisfa- 
ctionem  ouicam. 

S.  i£ihiops  professus  fidem  et  conscDtiens  iil  Je- 
sam  Cbrisium  a  Phnippo  baptizatnr. 


crum  aceessit. 

3.  Grati  simus  benigno  Domino,  et  lapidi  vivo 
Christo,  virtutesque  praedicemus  illius  qni  e  tene- 
bris  nos  vocavit  in  admlrabilem  suam  loeem. 

EvANGELiuii  JoANNis,  CAP.   xxiVua  $abbati  Maria 

MagdalencB^ 

i.  Studium  hu^s  mulieris ,  tanta  assiduiiale 
Cbristum  quaerentis. 

3.  Cum  aiidis  Christum  nudum  surrexisse,  re- 
liclis  linteaminibus,  cessa  ab  insana  funerum  pompa. 

5.  Diligentia  evangelisto!  in  asseveranda  resurrc- 
cUonis  veritate. 

DOMINICA  IN  OCTAVA  PASCHif:. 
Epistola  1  JoAN.,  CAP.  V  :  Omm  quod  naium  e$t  cx 

Deo. 

1 .  Mundus  habet  paupertatem,  eisiKum,  infamianir 
carceres,  flagra,  niortem,   hsee  on>nia  vincit  ruics- 


3.  Tametsi  fides  in  Christum  salvos  fadet,  Umen  d  quae  credit  quod  Jesus  est  Pilius  Dei. 


non  oportet  institutionem  baptismi  eontemnere. 

EvAMCKLiuii  JoAKNis,  CAP.  XX  :  Maria  $tabai  ad  mo- 

niimeiitttiii. 

i.  Cbristiis  viii  et  eommuni  specie ,  hoc  est,  hov- 
labni,  apparet  Mariae  ad  monamenlum  flenti. 

i.  liaria  figurat  Ecclesiam  de  gentibus,  quse  ia 
Christnm  non  credidit,  nisi  cum  ascendisset  ad 
liatrem. 

5.  Hira  consolatio  (quia  ascenderc  camis  est)  Do- 
miDum  dicere,  Dic  fratribusmeis:  ascendo  adDcum 
meum  et  Deum  vestrum,  palrem  meum  et  patrem 
vestnim.  Magniim  cnim  cst  admirabile  et  stupen- 
dum ,  quod  caro  nostra  sursnm  sedet  et  ado- 
ratur. 

FERIA   VI   POST  PASCHA. 

Emstola  I  Petri,  cap.  III :  Chriuu$  $emd  pro  pecca- 

ti$  no$tri$, 

1.  Chrislos  mortuus  esjl  justus  pro  injustis  et  im-  ^ 
plis,  hinc  commendat  charitatcm  suam  ersa  nos  ^ 
Deas,  quod  cum  adhuc  peccatores  essemus  Cbristus 
pro  noMS  roortuus  est,  Rom.  v.  Igitur  amemus  et 
grati  simus. 

2.  Mortit  Christi  in  Cbristianis  fWictus,  mortiHca- 
tiocamis,  vivificatio  spiritus;  quare  neglecU  gen- 
tium  voluQtate,  in  Dei  voloutate  vivendum  nObis 

esl. 

3.  Cbrislos  post  ascensionem  spiritibus,  qui  in  car- 
cere  snnt  et  inobedientes  praedicat,  exterae  per 
Sf-oslolos  et  aiK)stoIicos  viros,  interne  suo  alHatn, 
ne  filinm  Dei  conculcent,  sangviinem  testamenti  pro- 
fanain  habeant,  et  spiritum  gratiae  contemnant. 

EvARCBLicii  MATTHiEi,  CAP.  ULT. :  Undecim  di$cipuli 

bierunt, 

1 .  Samma  consolatio  credeiitium ,  scire  Christo 
dalam  omnem  potestatem  in  coelis  et  terra. 

2.  Compendium  doctrinx  pietaiis  et  sacramenti 

bapiismi,  ut  doceant  quae  ipse  praccepit  et  bapti- 

zmt  in  nomine  Patris,  Filii  et  ^pintus  sancli,  ut  ^ 

a^^noscatur  Pater  coelestis,  conditor,  moderalor,  et 

itmlaurator  omnium  rerum,  Filius  redemptor  gene- 

^is  bumani,  et  sanctus  Spiritus  doctor  justitix  om- 

lls  veriialis,  pniroiuis  el  consolator  oninium  Deo  per 

Ghristiim  fidentium. 

5.  Christns  qui  liabct  potestatem  omnis  carnis, 
^ui  vicit  mundum,  qiii  saius  est,  vita  et  resurrectio 
bosira,  prxsentia  majeslatis,  vobiscum  est  usquc  in 
^cmsummationem  saecuii. 

SABBATO  IN  OGTAVA  PASCHA. 

Epislola  I  Petri,  cap.  II  :  Deponent$$  omnem 

malitiam. 

I.  Renati  per  baptismum,  sint  quasi  recens  cditi 
llif;yices.  inimunes  ab  oinni  malitia,  nam  Christia- 
l%i^mus  est  vera  renascentia. 

d.  Christianorum  dignitaSi  ut  sint  domus  spirila- 


S.  Cbristus  tribus  indiciis  testatus  fuit  se  esse 
servatorem  orl)is,  aqua,  saiigvine,  spiritu. 

3.  Ineffabilis  est  Patris  pbilantbr^ia  tam  multi- 
(ariam   tesiantis  de  filio  siio  nostro  redemptore. 

Evangclium  Joan.,  cap.  clt  :  Cum  $ero  e$$et  die  illa. 

1.  Prima  vox  Chrisli  post  resurrectionem  cst,. 
Pax,  ut  sciamus  Cbristi  et  Evangclii  prsedicatioiiein 
pacis  esse,  quar^  exbilaret  conscientiam. 

2.  Evangclium  complectitur  absolvere  el  ligarc  : 
a^solvit  cum  remiltit  peccata,  ligat  cuni  judicat 
omnes  impios,  mii  contemnunt  verbum  Dei. 

3.  Dubitatio  Thomae  (quia  eleciis  omnia  iii  l.o- 
num)  profuit,  biuc  enim  plenius  et  divinitntcin  el 
humanitatcm  Christi  confitotur,  diccns :  Dominus 
meus,  et  Deus  meus. 

DOMINCCA  POST  OCTAVAS  PASCILE. 

EpiSTOLA  I  Petri,  cap.  II  :  Chri$tu$  pa$$u$  e$t  pro 

nobi$, 

i.  Qui  caudct,  quia  mortuus  est  pro  se  Cliristus, 
ille  aitondat  ei  quod  sequitur  :  Relinquen$  nobt$ 
exemplum^  ut  $equamini  ve$ti§ia  eju$, 

^  Doctrina  pro  tota  Ecclesia,  quid  pro  iliius 
liberatione  aiictor  Ecclesiae  Cbrislus  pertulerii. 

3.  Christus  pastor,  curator,  et  visiiator,  ct  epl- 
scopus  animanim  nostrarum  est. 
EvANGELiUM.  JoANMS,  CAP.  X :  Ego  $um  pa$tor  bontts, 

1.  Christus  pastor  ille  boiius  cst,  qui  aniinam 
suam  dat  pro  ovibus  suis. 

2.  Discrimen  mercenarii  et  pastoris  boni,  quo 
Christus  Pliarisxos  nolat ,  qui  indigne  ferebani , 
quodmulti  Cbristo  adhaererenl,  se  rcliclis,  cuni  noii 
essent  nisi  fures  ct  latrones. 

3.  Yocatio  ^entium  et  JudaH)rum  in  obcdien- 
tiain  fidei,  ut  sit  unum  ovile,  et  unus  pastor. 

DOMINICA  U  POST  OCTAVAS  PASCHiE. 
Epistola  I  Pi:tri,  cap.  ii  :  Ob$ecro  vo$   tanquam 

advena$. 

i.  Apostolicus  spiritus  obsecrat,  hortatur,  in- 
vitat  ad  veram  innoccntiam  vitx,  pcregrinos  nos  ct 
veluti  hospites  cnrlo  renatos. 

2.  Ordo  mundi,  religionis  occasionc,  qualcnus  iJ 
licet  incolumi  Christi  gloria,  turbandus  non  est,  nc 
quis  libertatcm  in  occasionem  carnis  vertat,  quod, 
proh  dolor !  multi  faciunt. 

3.  Magistratus  functio  orbi  necessaria  est,  in  lau- 
dem  recie  affenlium  et  in  vindiclam  nocentiuin, 
Rom.  xiii.  i  Petr.  ii. 

EvANGELiuM  JoANMS,  CAP.  XVI  i  Modtcum  ct  uon  ride- 

biti$  me,  etc. 

i.  remporis  quod  erat  antc  et  post  resurrectio- 
ncin  meminit  et  expoiiit,  quid  sit  modicum  non  vi- 
dcre,  et  mrsus  viderc. 

2.  SoUicitudo  Christi  pro  nobis,  qiii  hsesitanti- 
bus  occurrit  ct  antcquam  inlerrogemus  respondet. 


571  SUMMARIUM  IN  EPIST.  ET  EYANG, 

8.  Pnedicit  afflicUones  cl  undc  cxspecUnda  con-  A  IN  ASCENSIONE  DOMINI. 


57i 


solatlo  excmplo  parturicntis. 

DOMINIGA  TERTIA  POST  OCTAVAS  PASCHiE. 

Eputola  B.  Jacobi,  cap.  iiOmnedaium  opumum^  et 

omne  donum  perfectum. 

1.  A  patre  luminum  cst  quidquid  boni  in  nobis 
est ;  igitur  qui  gloriutur,  in  Domino  gbrielur. 

1.  PriniiiiA  sunius  crcaturarum  Dei,  boc  est  ei« 
celleutissinis  creaturas,  quare  non  temere  nobis 
loquendum  vol  ine  indulgendum. 

3.  Exhorttiio  ad  mansuetudinem  et  abncgatlonem 

KVANGELiuii  JoAifins,  Ciip.  xYi :  Vodo  ad  eum  gui 

miiii  me. 

t.  Utilitas  abitus  Christl  ad  Patrem,  qui  ascen- 
deus  inaltum  captivam  ducet  captivitatem,  dabtt 
dooa  hominibus,  implebit  omnia,  dabit  apostolos, 
prophetas,  evan^distas,  pastores,  doclores  in  aedifi- 
calionem  corporis  Christi.  Epb.  it. 


Lectio  Act.  iiPOST.,  cxp.  I :  Primum  qnidem  Mtm^' 

nem  feei,  ctc. 

1.  Caput  religionis  nostrx»  Jesum  vere  nMiriaum 
vere  revixisse  tertio  die,  et  purgatione  peccatonim 
per  semetipsum  facta>  consedisse  ad  dexteram  iiia-> 
jestatis  in  excelsis. 

2.  Compluribus  ar^umentis  per  40  diea  loqiieiii 
apostolis  de  regno  dei  et  conveacens,  probat  Yeram 
resurrectionem. 

3.  Promittitor  apostolis  baptlsmus  Sptrilai,  et 
virtus  ex  alto,  qua  tnduti  testes  aint  resurrectioms 
non  solum  in  Judasa  et  Samaria,  sed  in  cxlremis 
terrae.  Ubi  latitodo  regui  Christi  ostenditur. 


2.  Evangelii  solida  prxdicatio  non  erit,  nisl  ei  B  minus  erga  hos. 


EvANOEUDM  Marci,  cap.  ul^t.  :  Recumbeniibiu 

decim  ditcipulis. 

i.  Incredttlitas  et  cordis  duriiies  in  apostolla  oft- 
que  ad  ascensionem  Domini,  longaniinis  autem  Do- 


sermo  cohortationis  vitia  arguat.  Arguit  enim  spin- 
tiis  veritatis  mundum  de  peccato,  de  justitia,  de 
jiidicio,  et  Paulus  Ttmotheum  suum  hortatur: 
Argue ,  obucra^  increpa ,  cum  omni  lenitate  et  do^ 
ctrina, 

3.  Spiritns  yeritatis  ducet  In  omnem  veritatem, 
ne  frustm  exspectemus  novas  doctrinas  spiritus,  coih 
tra  spiritus  erroneos  et  impostores. 

DOMINICA  IV  POST  OCTAVAS  PASCH^, 

Epistola  bbati  Jagobi,  cap.  I :  Eitote  factoret 

verbi,  etc. 
!.  Non  satis  est  verboienus  tenere  professionem 
ETangelii,  nisi  et  factis  exprimamus. 

2.  Similitudo  intuentis  se  in  specuio  et  abeuntls 
dcclarat  quam  hoc  inane  sit,  Christus  similitudine 
aMlilicantis  super  petram ,  et  xdificantis  super  are- 
nam,  hoc  ideni  exprimit,  Matthaei  vii. 

3.  Summa  veras  reliffionis  et  pietatis  mira  brevi* 
tate  expressa,  immaculatum  se  a  mundo  servare,  C 
proximum  egeutem  misericorditer  sublevare. 

EvAivGELiUH  JoAMNis,  GAP.  XVI :  Affien  dico  vo6tc,  $i 

quid  petieritit, 

4.  Promissio  de  sacerdotio  ct  iiitercessione  Chri- 
sii,  ()ua  conscientias  reddit  quam  certissiinas  exau- 
diri  in  orationibus. 

2.  Evangelium  aetemum  non  est  parabolicum, 
proverbiale,  non  de  lingiia  interpretabile,  non  vocale, 
pariam  de  patre  roeo  annuntiabo,  in(^uit  Christus. 

3.  Christianorum  dignitas  sinc  intercessore  po- 
tcntium  interpellare  patrem  et  clamare ,  Abba 
pater,  Ipse  pater  amal  i*os,  dicit  mediator  Cbristus. 

IN  LITANIA  MAJOm. 

l^piSTOLA  Jacobi,  cap.  V  :  Cotifitemr^  alterutrum  pec- 

cala  vestra, 

i.  Christum  flecti  prccibus  pjsse,  si  nos  nobis 
Mutuo  coudoncmus. 


2.  Commissio  docendi  Evangelii  In  toto  mirndo, 
et  omni  creaturae,  hoc  est  Ecclesi:e. 

H.  Confirmatio  evangelicae  praedicationis  per  se* 
quentia  signa.  et  miraculomm  vis  fti  res  miracnhun 
poscat. 

DOMINICA  POST  ASCENSIONEM  D0M1NI. 
Epistola  I  Petbi,  cap.  IV  :  l^stote  prudeniet. 

1.  Sobrietas,  vigilia,  oratio,  charitas,  hospltalius 
Ghrbtianos  decent. 

2.  Nihil  alienum  a  doctrina  Dci  lo^uamur,  ne  raki 
testes  Dei  et  sacrilegi  inveniainur. 

3.  Gioria  Dci,  ut  in  omnibus  glorificetur  Deus  per 
Christum,  publica  utilitas,  publica  honestas,  sit  sco- 
pus  omniuiu  Cliristianoram,  cum  primis  eonm  qni 
praesunt  in  verbo. 

EvANGELicii  JoANNia,  CAP.  XV  ET  ivi :  Cum  aulem 

venerit, 

1.  Discipuli  ante  advcntum  Spirltus  sancti,  nec 
capaces  niysteriomin  regni  nec  lortes  ad  loleran- 
da  adversa  fuerunt,  acceplo  Spiritu  facii  prorsus 
alii. 

2.  Apostoloruni  est  tostari  de  Christo,  et  ingras 
est  testimonium  sangulni$. 

3.  NuUis  pcriculis  nec  morte  ipsa  oi>ortet  deter- 
rcri  a  professionc  verit.itis  evangelics,  reposita  est 
enim  corona  justitix  quam  reddet  Doininns  lu  Qb 
die. 

SABBATO   i:i    VIGILIA    PENTECOSTES. 

Lectio  Agt.  Apost.,  cap.  xix  :  Factum  «sl  cum 

Apotlo  ettet, 

4.  Imperfectus  Cbristianismus  ia  q«lbasdam 
corrigitur. 

%  Qoi  non  malitia  sed  simpliciter  errenl,  inge- 
nue  fatentur  errorem,  cxemplum  in  imperfeclis  di- 

"r  Minum  Tallcre  jusli  precat.o.iem  assiduam  »  "^rtZ^Jj^^i j,"il&  ^™«  w 

rithitiir  Pvmnnln  Fffp  ^*  o2i?^\z9in  oportct  credentes  non  m  nomen  JoaiH 

lobaturexemploLliae.  ^.^^  ut  sint  Joahnitae,  sed  in  nomen  Christi,  mI 

Patris,  Filii  el  Spiritus  sanctiut  sint  Cbristiani. 


[cmplo 
3.  Gratissimus  Deo  cultus  est,  peccatorem  ab 
rrore  convcrtere,  qon  enim  vult  mortem  pecca* 
oris. 

KvANGELHJM  LuCiC,  CAP.  XI :  Qut>  vettrum  habebil 

amiciim, 

1.  Chrlstiis  rogatus  a  discipulis,  non  modo  for^ 
niam  orandi  in  precatione  Dominica,  sed  et  instan- 
liam  frequentiamque  tradit  orandi. 

%  Comparatio  est  a  minore,  si  enim  amicus  Iiomo 
surgii  de  I^cto  et  dat  non  amicitia,  sed  ta;dio  coin- 
pulsus,  quanto  magis  Deus  qui  sine  taediof  sed  lar- 
gissime  dat  et  dives  est  in  omnes  invocantes  se,  da* 
pit  bona  petcntibus  se. 

5.  Persevcrantia  opus  est,  ut  accipiamus  quod 
>>ctimus  et  invenianiu^  quod  qn^nimus,  et  qiiod  pul- 
sewiis  aperiatun 


^vangelium  Joanmis,  cap.  XIV  :  St  dUigitit  uu  Muiah 

data  mea,  etc. 

i.  FiJcm  sequitur  dilectio  et  mandatomm  Dei 
obser>'atio.  II  Petr.  i.  Subministratc  in  flde  vina- 
tem,  in  virtute  scientiam,  in  scientia  Vemperantlaai, 
in   temperantia  patieatiam,  in  patieQtia  pietatem,^^ 
in  pietate  cbaritatem,  in  cliaritaie  dilectiouem, 

z.  CiOnsoIatur  apostolos,  alio  consolatore,  nem| 
Spiritum  sanctum  eis  mittendo  qui  in  x(criiui 
apud  eos  mansurus  est. 

3.  raterna  Christi  appellatio  :  Non  relinquanmx 
or\)iianos;  nam  cst  paler  orphanorum  'M  judcx  vi- 
duaiutii. 


SMAIUGDO  ADDITUM. 


674 


DOlilMCA  PENTECOSTES.  A 

rr.AMST.,  CAP.  ii:  Dum  eomplereniur  die$ 
Pentecostes. 

limiler  congregatis  et  in  deprecfttionc  et 
-    perseveraiitibus  Tcuit  apiritus  san- 


il  aatem  in  linguis  veluti  igneis,  ut  einca- 
us  coinuionstrctur,  qui  ardcnies  facit  et 


M  hk  locus  qnam  necessaria  sit  apostoli- 
ii^pHaruro  cogiiiiio,  de  qua  re  August.  iib. 
Siri.  II,  cap.  II,  12. 

In  DiE  Pentecostes. 

nni  XoANNis,  CAP.  XIV  :  Si  qui$  ditigit  me. 

I  Trinilas,  Pater  Fiiius  et  Spiritus  sanctus, 
id  Aligcntein  Cbristum  et  servantem  ejus 

I. 

allUtar  Spiritus  sanctns  paracletus,  qui 
niila  el  suggcret  oinnia.  ^ 

I  pax,  qn:e  omnem  sensum  supcral,  pro- 
Inisti  discipuiis,  quain  mundus  dare  iion 

MINICA  OCTAVA  PENTECOSTES. 

Liaai  Apocaltpsis,  cap.  it  :  Yidi  o$tium 
apertum  in  ccslo. 

%  nativitaiis  Chrisii,  pussionis  ct  resur- 

in  Ecclcsia  commcndatur  et  Ecclesia:  de- 

leribitur. 

elct  invitantur  ad  Ecclcsiam,  et  ad  bap« 

Eodesia  proptcr  sociclatem  fidei,  ab  ini- 
nsque  in  consummalioneni  s:eculi  omnium 
,  qatn  die  ac  nocte  non  ccssat  dicere : 
tam:tu$9  sanctu$,  Dominus  Deus  omnipo- 
\  csl  illa  pracclara.  Adae,  Noe,  Abrahx, 
imueiis,  Uavidis,  prophetarum  omnium, 

Joannis  Baplista?,  Pelri ,  Pauli,  Jacobi ,  ^ 
•mi,  Auguslini,  ctc.,-  rciigio  et  fides.  ^ 

IM  JoANNis,  cvp.  111 :  Erat  homo  ex  Pha- 

risa'is. 

nna  pro  infimiis  in  ridc  suscipiciulis,  qua- 
icodemus  (et  liodic  multi  sunt),  ubi  vidc- 
entissimum  Dciim  Chrislum  nostrum  in 

non  repelierc  frigidum  aflcctuin,  ncc  ob- 
aec  sua  doctrina  indignum  ducere,  scd 
»im  mansuctudine  alloqui,  et  rationcm  ju- 
is  iili  aperirc. 

ima  salutis  gravibus  vcr1)is  mngna  asseve- 
t  vehenieiiti  repelilionc  nobis  expoiiitur  : 
tn  dico  vobis,  nisi  quis  natus  fuerit  e  su- 
f  potest  vidcre  regnnm  Dei.  Iiem  :  Amen^ 
9  vobis^  ttisi  quis  naius  fuerit  ex  aqua  et 
R  potest  intrare  in  regnum  Dei. 

quem  rcnascamur  et  jiistiflccmur  doccl, 
per  (ihrislum,  ciijus  solius  justitia  coram 
>la  est,  qiii  descciidit  de  coelo  filius  hominis  ^. 
calo.  Ul  hiiic  discanius  quid  sit  Christus,  ^ 
Btitin,  s:uKliIicatio,  rcdeniplio  nosira,  cur 

quid  per  eura  habeaiuus,  nenipc  vitam 

»lilNICA  II  POST  PENTECOSTEN. 
HJt  I  JoA.x.,  cvp.  IV  :  Deus  charitas  est. 

I  coiMol^toriuin ,  (|uo<l  Deum  cbaritatcm 
)  sermone  ocii  arctissiino  vinciilo  nos  con- 
ul  Bimquam  diveliainur  nec  distrahamiir 
i  tani  iiiipense  nos  dili^it.  £t  pnccc^ptuio 
utqui  diligiiuus  Deum  diligamus  et  proxi- 

moda  benedictio  mcnsx,  ut  ciiaritalis  non 
nenores,  sic  omnia  in  a;dincatioiieni  insti- 
ive  cderinius  sivc  biberimus,  contra  vulga- 
obiocutionis  scciusa  quo  Clirislianu^  ablior- 
ksil  Christusnostercibus  sit  et  fides  nostcr 
Idiiibibamus  sobriam  cbrictatcm  splritus. 


3.  Paraencsis  nccessaria.  Sic  nos  geraniiis  ut 
fiduciam  habcamns  in  die  judicii,  nec  piidefiamusab 
c^  in  adventu  cjus.  Nain  qnis  suslinelMt  liifH;  tonitma ! 
Discedite  a  me,  opcrarii  iniquitatis,  non  novi  vo$,  Itf, 
maledicli,  in  igncm  a'ternum? 

EvA^iGELicH  Luc.€,  CAP.  XVI .  //ofiio  qutdam  ertU 

dives,  ETC. 

i.  Exemphim  incrcdulitatis  in  divite  epulone  vi- 
v(*nli8  in  voiunlate  gcntium,  in  lasciviis,  concupi- 
sceiitiis,  vinolentiis,comessalionibus,  et  in  immise- 
ricordia,  talcm  vitam  scqnitur  xterna  damnatio. 
Kxeiuplum  fidei  in  Lazaro  vivente  quod  supcrerat 
tempus  in  voluntate  I>ei,  summam  paupericm  aH|ua- 
nimiter  perfercnte,  hinc  adjutorein  Dcuin  habuit,  ct 
sinus  Abrahae,  hoc  est  secreta:  cujusdam  quietis  ha- 
bitatio  contigit. 

2.  Doctrina  advorsus  animalla  ventris  cpiaircos 
Christianos,  qui  voliint  hic  implere  ventrcm  et  alibi 
mcntem,  ct  a  deliciis  transii-e  ad  delicins.  Kemo 
erret,  Deus  non  irridelur.  Iliiic  Liicns,  vi  cap.:  Ytc 
vobis  divitibus  qui  hic  habetis  consolationem  vestram. 
YiV  qui  saturati  estis^  quia  esurietis.  Taf  qui  ridctis 
nunc,  quia  Ingebitis  et  fleblti$*  • 

3.  \ana  est  veritatis  exspectatio  a  mortuis,  ct  dc 
statu  (!cfunctoruin  cerlifieatio,  Moscn  et  prophetus 
nudirc  convcnil,  et  Christum  perfectioiiem  legis  ct 
proplietaruiii,  qui  non  audierit  exteruiiuetur  c  po- 
|Hiio.  Act.  III  cap. 

DOMIMCA  III  POST  PENTECOSTEN. 

I  JOA.N.,  CAP.  III :  Nolite  mirari  $i  odit  vos  mundus, 

1.  Mun<Ji  noniine  sxpc  nniversa  Ecclesia  inielli- 
(citur,  ut  Joan.  cap.  iii.  Non  vcnit  Filius  lioiiiii:is  ut 
j:i('icet  niundum,  sed  iit  scrvetur  niimdus  pcr  cum. 
itom  11  Cor.  w.  Deus  erat  in  Christo  niuhdum  rc- 
concilians  $ibi.  Interdiim,  ut  in  pra:scnti  loco,  pro 
hoaiinibus  voluptati  et  inipietati  dedilis,  qui  luuiidus 
oilit  Christi  discipulos. 

i.  Encomium  dilcclionis  fraterna;,  qux  trnnsfcrt 
dc  morte  ad  vitam.  Et  (fui  non  diligit  frairem  manet 
in  morte. 

5.  Doctrina  dc  diligcndo  proximo,  iion  vciiM)  ncc 
liiigua,  scd  operc  ct  verit;iic.  In  distribucnda  inundi 
suhstantia  in  egeiites.  Quare  iii  daiunoso  statu 
siint  usurarii  inhospitales ,  imniisericordcs,  avari 
homincs. 

EvA.NGF.LiLM  Luc.€,  CAP.  XIV :  Homo  quidam  fecii 

ctrnam  magnam. 

i.  ParaI)ola  de  vocatis  ad  cornam  proponit  Ju- 
duH)s  el  geiitcs,  hoc  cst  omncs  pmniihcue  na- 
tioiics  vocatas  esse,  iit  iiiiplerctur  Ecclesi;e  coeius, 
priinum  quidcm  Judjuos  vocalos,  pm  verilate  Dei 
ad  coiifirmandas  promissioiies  patrum.  Cict(M'iiii| 
et  gentcs  pro  misericordia  glorificasse  Deiiiii. 
Rom.  XV. 

2.  RemoraB  ct  impedimcnta  non  venientium  nd 
coenani  paralaro,  lucriiin  terrenx  posst^sionis,  coii- 
ciipisceiitia  camis,  ociiloruin,superl)ia  vilx.  Iliiic  pu- 
stllns  grex  c»t,  cui  arridet  innocentia,  vciitas,  jus- 
litia,  sed  piacituw  csl  patri  dare  ilils  pusilii:!! 
rcgnum.  Luc.  xii. 

3.  llorrendum  Judicium  quod  minalur  increiiulis 
Judicis,  nemo  vironim  qui  vocati  siint  gnsta!iit  C(C- 
nam  meam,  iis  allicictur  siippliciis,  qci  Filiuiii  Dri 
conciilcarit,  sanguinem  tcstamcnti  seu  rein  profa- 
nam  liabueril,  d  spiritum  gratiae  contuinciia  allcce- 
rit.  Ileb.  cap.  x. 

DOMINKIA  IV  POST  PENTECOSTEN. 

I  Petri,  cap.  V  :  Uumiliamini  $ub  potenti  manu  Dei. 

1.  Humilitas  animi,  paupertas  spiritus,  et  vera 
modestia  Christianonmi  animis  sit  nlane  infixa , 
pulcberrima  doctrina  coutra  stipcrbiam  raiiiccm 
omnis  mali. 

2.  Mira  consolatio,  Deo  nos  cunc  esse,  qui  potcu- 
tem  maoum  habct.  Uuare  cogitatum  nostrum,  ct,  vi 


575 


SUNMARIUM  IN  EPIST.  ET  EYANG. 


S70 


i 


Hebraca  voi  explicaiius  loquitiir  psalm.,  Onus  no-A 
stnun ,  id  esl »  quidquid  nos  graval,  in  eum  jacia- 
muri. 

5.  Fide,  sobrietate,  vigilanlia,  et  omni  qood  di- 
citur  pede  oportet  contra  diabolum  fraudulenler  ob- 
ambulantem  hostem,  stare.  Hscc  donat  Dcus  omnis 
gratise  suis,  qui  et  instaurat,  fulcit,  roborat,  stabilit 
buos,  ut  qui  gkorialur,  in  Domino  glorietur. 

EvANGELiUM  Luc£,  CAp.  XT  :  Erant  aftpropinqnataeB, 

i.  Gbristus  non  borret  consortium  peccatorum, 
ubi  spes  est  resipiscentix.  Exemplum  hinc  est  et  do- 
«irina,  iie  nobis placeauiub,  sed  proximo  in  aediAca- 
tioiiem. 

2.  Trium  parabolarum,  dc  centum  ovibus,  de 
drachnia  pcrdita,  de  firio  prodigo ,  eadem  est  me- 
duUa»  ideni  nucleus,  videlicet  peocatorem  ex  animo 
resipisccutem  cuin  gaudio  recipiendum  esse. 

5.  Plus  dc  conversis  peccatoribus  quam  de  stan- 
til)us  justis  gaudium  iii  coelo  csl.  Hoc  non  rapiamus 
in  occasioneiu  caniis,  sed  fructus  dignos  pcenitentiae  B 
proferamus. 

DOMIMCA  V  POST  PENTEGOSTEN. 
Epistola  Pauli  ad  Hom.,  cap.  viii  :  ExMimo  enim 

qHod  Hon  sinl ,  etc. 

i.  Consolatur  Paulus  fratres  a  prxmio  et  gioria 
futura,  quae  revelabitur  in  nobis,  quae  est  Yehemen- 
tissima  consolatio,  ccelorum  hasreditas  et  cuin  filia 
Dei  fraternitas. 

2.  Consolatur  ab  exemplo,  quod  oninis  creatura 
ingemiscat  et  exspectet  revclationem  filiorum  Dei , 
quae  erit  in  rcsurrectionc  corporis,  inquo  proponitur 
pugiia  fidei  et  diffidentix,  spei  et  desperationis.  Et 
^ingeli  desiderant  gloriam  sanctorum. 

5.  Summa  consolatio  in  atloptione  fiUorum  Dei , 
nain  ipse  spiritus  reddit  testiinonium  spirilui  no- 
stro,  quia  suinus  filii  Dei,  si  filii  igitur  et  baeredes, 
hacredes  Dei,  cohaeredcs  Christi. 

EvANGELiun  LucJS,  CAP*  VI  :  Estote  mitericordes.    Q 

1.  Dei  bonitas  filiis  Dei  iinilanda  proponitur,  ut 
siinus  erga  gratos  et  iiigratos  benefici  et  misericor- 
des.  Energia  Christianismi,  posse  benefacere  invitis 
ingratis,  non  inteUigentibus. 

i.  Christiani  hominis  est,  proximi  dicia  et  facta 
diibia  quo  animo  fiant  in  meliorem  partem  inlcr- 
pretari. 

3.  Siinilitudine  fesluc:e  ct  trabis,  Christus  hu- 
niani  in^enii  c-ecam  philautiam,  notavit,  qusc  cst 
aliciiis  vitiis  offendi,  nostris  blandiri,  et  roanticam 
iiostram  a  tcrgo,  aUonini  in  frontc  habcre,  cnm  vera 
bonitas  in  alios  sit  judex  clemcntior,  in  se  vero  ani- 
madvertat  severius. 

DOMlNiCA  VI  POST  PENTECOSTEN. 
EriSTOLA  I  Petri,  cap.  111  :  Omnes  unanimes  estote. 

i.  Epitome  totius  doctrinae  pietatis  mira  brevitate 
apostolicus  Pelri  spiritus  coinplectitur,  qua  prjece- 
ptum  chariutis  expUcatur,  iit  onmes  simiis  unani-  «% 
nies,  simiUter  affecti,  fralerna  pnedili  chariute,  eic. 

2.  Hegula  vivendi,  ut  dies  bonos  et  viUm  habea- 
niiis,  linguam  pusiUum  hoc  inembrum,  unde  incoer- 
cihilia  mala,  moderari,  declinare  a  roalo,  facere 
lonum. 

5.  Beatitudo  est  Christiaiiis,  quod  mundo  apparet 
cal.nmitas  esse,  adversa,  inqaam,  propter  justitiam 
pati.  Beati  eniin  qui  persecationem  paliuutur  pro- 
pler  juslitiam.  Matth.  v. 

EvANGELiusi  LucE,  CAP.  V  :  Cum  turbce  irruerent  in 

Jesum. 

i.  Ut  Christi  vita  exposiu  est  piiblicae  uliUtati, 
et  in  priniis  gloriae  Dei,  iu  et  Christianorum  viU 
csse  debct.  Docet  Ucens,  aperiens  os,  in  monte ,  in 
inari,  in  loco  campestri,  in  templo,  ubique  saivato- 
roni  agens. 

'   2.  !n  narratione  rei  gcstnc  jiixta  carncui  nasccn- 
tis  et  exuberantis  Ecclcriac  imago  proponitur,  boc 


mysterium  liabens,  iit  boniioes  innaUntes  caducis 
relMis  et  procellis  hujus  vitae  capiat  Ghristus  el  ba- 
ius  ministri  apostoli  et  pncdicatores.  ' 

5.  Observa  diUgenter  quod  Ghristus,  i^etro,  ter 
amorem  professo,  oves  committens ,  hic  dicit  : 
l^wfpwt  ccvO/»<k>Trovf ,  hoc  est,  eris  capiens  homines  Ti- 
vos,  contra  crodcliutem,  qua  qtiidam  malont  Jn- 
daeos,  Turcas  et  infideles  occidere  el  Orco  miOere» 
quam  vivos  Deo  lucrifaccre. 

IN  VIGILIA  JOANNIS  BAPTISTiC:. 

Lectio  Jereui.c  PROPHETiE ,  c.%p.  1  :  Prim$qumm  u 

formurem  in  utero. 

i.  AdmirabiUs  clcmentia  et  praedestinalio  Dci 
ordinantis  prophetas  suos  »  pro  sahite  populonim, 
ct  sanctificantis  eo&adhncin  raatcrnis  corporibus, 
exemplum  in  Jeremia  et  Joanne  BaptisU. 

2.  Similitudo  ulriusque  in  hoc  est,  uterque  puer 
coepii  prophetare,  uterque  de  geuere  sacerdotuni, 
uierque  ad  pocnitentiam  populuiii  provocat»  maleus 
salvare  conversos  quain  perdere  delinquentcs. 

5.  Eminentia  verbi  Dei,  et  ministrorum  quoriini 
ora  Domiiius  tciigit,  qui  sunt  Dei  sedificatu),  Dei 
agricultura,  et  verbum  annuntiant,  ^uod  esl  super 
gentes  et  regua,  hic  humiliet  se  oiunis  caro  sub  po- 
tenti  manu  Dei. 

EvAifGELiuu  LuCiE,  CAP.  1  :  Fuil  in  diebus  Uerodis 

regis. 

i.  Imitabile  cxcmplum  omnibus  parentilius  io 
Zacharia  et  EUzabeth,  utroque  parente  JiMinnis, 
erant  arobo  ^usti  coram  Deo  versaates,  in  omDibus 

Encceptis  et  justificatiouibus  DoiniHi  irreprebeosi- 
iles. 
S.  SteriliUs  non  semper  propter  peccatum ,  nan 

Eatriarcharum  conjuges  steriles,  Sara,  liebeoca» 
achel,  hic  EUzal)elh.  Liberi  stipendia  sunt  luatri- 
monii,  quae  si  dat  Deus,  consecrciitur  ci  qai  dedit » 
Deo. 

3.  CaUlogus  laudum  Joannis,  et  sui  oflficii,  na-. 
gnus  coram  Domino,  Spiritu  sancto  replebitnr  ab 
iitero  inatris.  Elias  erit  spiritu  et  virtutc.  Et  hic  ha- 
bes  sco(>um  ofiicii  pnedicationis,  convertere  homines 
ad  Dominum  Deum.  et  parare  Domino  plebein  per- 
fecum. 

IN  NATALI  JOANNIS  BAPTlSTi£. 

Lectio  IsAiiE,  CAP.  XLix  :  Audite  insuto'.  et  atteudit$ 

populi  de  tonge. 

i.  Bonius  ct  ainor  Dci  erga  gciius  humannm 
pnedicalur,  qui  post  vocationcni  rcliquiarum  Isracl, 
et  abjectioiiem  popuU  in  iiici-cdulitale  permanentis» 
Ecclesias  de  gentibus,  vciuti  de  uitiinis  insul»,  ooo- 
gregat. 

2.  Ecclesia  porsccutoriim  insidiis,  guasi  roaris 
fluctibus  patet ,  et  ex  omni  parle  sxviente  naufragle 
tundilur,  scd  non  submergitur,  habens  protectorem 
Ghristum  Deum. 

3.  Ghristus  datus  est  in  iucem  gentium,  nt  sit  sa- 
lus  ad  eitremum  tcrrae,  iu  illuminat  luiiversoa 
mundum,  praedicatioiiikJoannis  Baptisla^  et  aposlo— 
lonim,  ut  et  reces  et  principes  quorum  cor  ia  iiiaiii 
Dci  cst,  eum  adorent, 

!N  DIE  JOANNIS  BAPTISTiE. 

Evangelium  LuCiE,  CAP.  i:  Etizabetk  impletum.cU 

tempus. 

i.  Liberi  et  prolcs  stipendia  sant  malrimonii, 
haec  vicissim  consccrentur  Deo,  sic  parenles  salvi 
evadunt  per  liberorum  generattonem,  si  pemuuue- 
rint  in  fide,  chariute  et  dilectione. 

2.  Impositio  noroinum  apud  vcteres  celeberHroft 
fuit  et  maxime  se.ria,  hinc  et  Plinius  et  Plulart4i«ff 
mcroinerunt,  gentiles  a  rebus  gestis,  a  fortan», 
forma,  virtule,  corporis  habitudiiie,  Soleros,  Emle- 
inones,  Physcuncs,  Evergetcs,  Philadeiphos,  eie., 
n!iiicupassc,  ci  veierum  gcrmanica  no:nJna,  Fri.le- 


SMARAGDO  ADDITUM. 


578 


irly  GoUieb,  etc.  Joannes  noinen  non  ge-  A 
graliae  est,  et  conveniebat  praeconem  novae 
vetemni  Iraditiones  abrogaret,  et  carna- 
D  in  graiiam  spiriius  verterei)  Joanncm 

icla  concionatoriae  fiinctionis,  manus  Do- 
cam  Joanne  praecursore  veritatis.  Et 
suriiUB  pietatis,  per  impletum  Spiritu  san- 
iam,  paucissimis  exposita ,  visilavit  Deus 
im»  quasi  longa  inlirmitate  tabescentem 
BiliUm  sub  peccato,  unici  Fiiii  sui  san- 


f  VIGILIA  PETR1  APOSTOLI. 

:t.  Apost.,  cap.  iii  :  Pelrus  et  Joanne» 
ascenderunt. 

convenlus  et  c(mgregalionis  in  Ecclesiam, 
iosU>lorum  hic  pro|M)iulur,  ut  oiemus  et 
ludiamus.  Muhi  ps;ilnii  testantur  Davidis 

et  aliorum  sanctoruni  fuisse,    esse  in  n 
im  credcuiibus   festum  cclebrare.  Psal. 
admodum  cervus  desiderat  ad  fonles  aqua- 

litas  et  tenuitas  apostolorum,  sine  pompa 
tio  templum  iiigredientium,  nec  auruni 
Uim  possidentiuin ,  coutra  eos  qui  cuui 
snliuntur  apostolicum  Sardanapali  suut 

I  sanatus  specinicn  pneliet  gratitudinis , 
apostolis  iutravit  teiiipliiin  inainbulaus 
wdans  Dfum,  usiis  loiiiplorum  iii  laudein 
1  eos,  qui  et  toc  icinpia  exstructa  (ut  in 
■rpopulus,  uuanimiter  Deus  invocetur, 
lacrJUDentoriiin  sit  usus)  ironicis  caere- 
oercatibus  piufanant. 

I  m  DiE  S.  Prtri  ,  JoAN.  ULT.  :   Simon 
Joannh,  diligis  mCj  etc? 

la»  |>astor  boniis,  qui  animain  suam  pro 
it,  imo  princops  |>aslorum,  quanti  oves  C 
0S  istn  tripiiii  inierrogalioue  dilectionis, 
flligiinus. 

tU8  Petro  tcr  amorein  professo  suas  ovcs 
Bt  sciamiis  neminem  idoneiim  esse  sacer- 
i|oi  neglcctis  oninibus  nihil  babet,  quani 
lioc  est,  veritalem,  inuocentiani,  pietatein. 
^om  rcspicieiitium  alienam  vocationem 
|ien,  ibi  oportet  volunlatem  nosirain  in 
'  Det  frangere,  et  audirc  diceulem  Dotni- 
ne  Btauere,  vide  Augustini  Epistolain  lxv 
met  rhcrasiam. 

W  YIGILIA  SANCTI  PAULI. 

?nii.j  AD  Gal.vt  ,  cap.  1  :   Notum  emm 
Tobis  facio  Evangetiumy  etc. 

[(elium,  quo  nnnimtiatur  nobis,  poRnarum 
venia  peccaloriim,  $ancii(icatio,  jiistilia  , 
omm  Dei,  coiloruin  bici-Oilitas,  cuin  Filio 
lilM,  non  cst  per  boiiiinein,  nec  ab  homi- 
per  reYcUiioncui  Jesu  Cbrisii,  ut  con-D 
)stiae  ccrlrc  sint,  ct  sciaiit  cui  ci-cdant, 
esi  servare. 

ftum  divinas  providcntix  in  Paulo,  qui  cx 
persecutore  et  vioiciito  lit  clcctuni  i)ci 
Mirtans  noinen  Chrisii  cornm  geiitibus,  re- 
iiislsrael.  Acl.  ix,l5,  1  Tiinoth.  i. 
is  apostolicum  totuin  cst  coclesie  ncc  ad- 
zun  bumanos,  proiiide  non  confcrt  Paulus 
t  et  saiiguine,  marprilas  noii  projiciiante 
€  <!at  s;inctuin  canibns. 

IN  NATALi  SANCTI  PALLL 

:t.  Apost.,  c\p.  IX  :  Sautus  autem  adhuc 
^         spirans. 

lio  ad  munus  aposlolicum  non  cst  viriiim 
'aut  lilieri  arbitrii,  sod  soltus  Dei  miscri- 
nc  scriptura  sniicti  Pauli  vocationcm  (ut 
fioruro  virorum  vrcntiones  Mosis,  Saniuc- 


lis,  Isaiae,  Jeremia^)  tam  diligenter  dcscribit,  ut  et 
Domini  misericordiam  inlelligamus,  et  fortitudinem 
lupnm  vertentis  in  ovem,  sic  percuiientis,  ut  sanet» 
sic  dejicientis,  nt  erigat,  sic  exoculantis»  ut  iilu- 
minet. 

2.  Magna  oonsolatio,  ^uoniam  perseculiones  quas 
credentes  suslinent,  Cliristus  suas  facii.  Vivit  enim 
Cbrislus  in  eis,  et  quemadmodum  Christi  omiiia  no- 
stra  sunl,  ita  vidssim  nostra  illius  sunt.  Quare  di- 
cit :  Cur  me  persequeris,  non  meos,  et  terret  numi- 
iiis  potentia. 

^  3.  Exempla  vere  ol)edientium,  in  Anania,  qui  di- 
clt :  Ecce  ego,  Domine,  Et  in  Paulo,  qui  ait :  l>o- 
mine^  quid  me  vis  faceref  Item  constantem  predica- 
lionem  habes,  Christum  csse  Filiuiu  Dei. 

EvANGBLiuii  MATTHiEi,  CAP.  XIX.  :  Eccc  nos  reliqui" 

mus  omnia, 

i.  Aposlolomm  esl  atqiieomnium  Chrislianorum, 
relinquere  omnia,  hoc  est,  volunlatem  habendi  de- 
serere,  et  omnia  contemptim  amare,  ut  fructuarii 
pn»bi  soleiit  uti  rebns,  non  ut  plane  domini  et  pos- 
sessores.  I  Cor.  vii.  Praeterit  habiius  inundi  hiijus , 
qui  utuntur  mundo  hoc.  sint  tanquam  non  utaniur. 

2.  Ilic  discimus  quod  rum  suis  disci^ulis  una  Je- 
Bus  judicaturus  est.  Mnllh.  xii,  Ipsi  judices  vestri 
erunt,  I  Cor.  vi,  Saiicti  mundum  judicabunt. 

3.  Magna  consolatio  et  proiiiissio,  qiii  propter 
Evangelium  Christi  carnalia  reliqucrit,  spiritualia 
bona  recipiet,  qu;c  sunt  ut  renienarius  numerus , 
exigiio  nuinero  collatus.  Oculus  non  vidii^  nec  auris 
audivity  quw  prceparavil  Deus  diligentibus  se.  Uuin. 
VIII.  Et  momentanea  levilas  aflliciionis  noslne  su- 
pra  modum  pondus  gloria;  parit.  II  Cor.  iv. 

DOMINICA  YD  POST  PBNTECOSTEN. 

Epistola  Paijli  ad  Rov.,  cap.  VI  :  Qtitciin^Ke  bapii- 
xati  tumus  in  Christo  Jesu, 

1.  Raptismos  sacramentum  est  pcenitentian,  ct 
principiuin  chrislianismi,  ut  qiiia  propter  nos  Chii- 
stus  luortniis  et  scpultus  est,  ct  resurrcxit,  iios  qiio- 
que  ad  passionis  sua;  siinilitudinem,  voluntates  et 
cupiditatcs  nnstras  cruciflg;inius,  et  in  baptismaie 
mysterium  mortis,  sepullune  et  resurrectioiiis  ejus, 
iiriitemur. 

i.  Prxcipuum  opus  fidei  est  pitgna  spiritus  cum 
came,  ne  quis  putcl  christianam  vitam  nioilem  esse, 
et  dclicatam,  destrucre  corpus  peccati,  ct  ultra  uoii 
scrvire  pcccato,  hoc  opus,  nic  labor  est. 

3.  Concio  de  Christo  para^netica  ut  a  vitiis  absli- 
ncant,  contra  quac  efficacissiinum  remedium  est  ut 
Iiomo  se  cogitei  moriturum,  el  consolatoria,  ut  pcr 
hunc  de  aeternitate  vitoi  securi  sinuis. 

EvANGELiUM  MATTHiEi,  CAP.  V :  Atic^N,  Atitcii  dico  vobis, 

1.  Observanda  prob?  Chrisli  philosophia  ab  initio 
cnpitis  quinli,  de  bealiiudinibus,  <  t  cfmsequeiiti^r 
ubi  divinam  legem  explicat,  non  obtrect:ins  aiili- 
guse  legi,  sed  velerem  comparatione  novae  imi>er- 
iectam  osiendcns. 

%,  Discrimcn  inler  justitiam  Pharisxorum  quae 
tantum  in  externis  versatur,  et  Ciiristianorum  a 
quibus  cor  riMpiirilur. 

3.  De  reconciliatione  et  ignosccntia,  de  tcmpore 
ir£,  opportuno,  iniporiuuo,  et  ([iianla  mala  ex  ira, 
neccssarii  loci,  ubi  vidcinus  charitalis  pnrcipuniii 
curam  Christoesse,  el  acceptissiinum  Doosucriflciuni, 
quod  et  laici  juxta  Chrysoslomum  oflerre  dei>enl. 

DOMLMCA  Vm  POST  PENTECOSTEN. 

Epistola  Pauli  ad  Rom.,  cap.  VI  :  Humaaum  dieo 

propter  inlirmitatem, 

i.  Beni|^a  cxhortatio  apostoli,  nt  jn«titias  ct  sao- 
ctiflcationi  studeamiis,qu3e  Dei  voluntasest,  diinis^ta 
omni  voluntate  gentniui,  qux  est  in  inimnndiiiis. 

2.  Pudorem  quemdam  inlulit  Apostolus,  leste  Ori- 
gcne,  ut  sattem  depcndant  hoc  justitix  ci  sanctiflca- 
tioni  quod  prius  immundiliae  ct  iniquitati  deinleruiit« 


679 


SUMMABIUII  IN  EPIST.  £T  EYANG. 


SMI 


5.  Finctus  fructiJ^a  oomparat^  qiiia  stipcndium  A  sui  DomiDis  causa  tribulaiionem  sustinentibus  se  ad 


futurum  Psai.  xxxiu,  Mulue  tribulatloDes  justomm, 
ncc  permissurum  tentari  supra  id  quod  posdnt  per- 
ferre. 

EyAMGELiLii  LuCiC,  CAP.  xvi  i  Homo  quidam  erat  diwa 

qui  habebaA  viUicam* 

1.  Christus  opinionem  banc  eiimii  quam  habest 
plerique  mortabum  :  Nes  non  esse  domiiioa  ro> 
rum  quas  possidemus,  se4  curatoces  el  diapenM- 
torcs. 

2.  Et  docet  Gbristianuro  debere  per  omneB  oeca- 
sionem  studcre,  ut  proximo  benefaciat,  ut  proxi- 
mum  sublevet,  consoietur,  exhorietur»  doceat,  b»e 
i^eiiignitas  non  peribit,  sed  reservabitur  in  ? Itam  iu- 
tnram. 

3.  Socordia  nostra  taxatur,  quod  bomines 
mundo  servientes  de  vila  corporis  sollicilJ  soat 
Nos  in  prospiciciido  eterna  non  simus  «filic^- 
tiores. 

DOMINICA  XI  POST  PENTECOSTEN. 

Epistola  Paqli  ad.  Coa.  I,  cap»  xii  :  Sdiia  qmomam 

cum  genles  e$$eti$, 

1.  Adborlalur  Corintbios  ut  reltcta  impia  rdi- 
gione,  morilws  ac  ritibus  impiis,  veram  el  saadaii 
religionem  ei  pios  mores  assiimant,  ui  qBklquki  ge» 
rant,  appareat  afflalu  spirilus  geri. 

±  Coiumeiidalio  gralia!  Dei,  qua  careos  hont 
spiiilii  vertiginis  in  idololatriam  inipeliilur,  qttaa 
coiiira  babens,  corde  credit  ad  ju&iitiam  ore  coofi- 
tciur  ad  s:iiutem. 

5.  Gralio!  el  donaiiones  Spiriius  sancti  diviiap,  nfli 
ipse  spiritus.  Divisiones  dononim»  miiusteriorMi, 
operaiiouuoi.  Oinnia  ba^c  in  saiutem  ei  utilitaleni 
nuilloruiii. 

EvA!iGELioM  LvcM,  cxv.  XIX  :  Cnm  ofifnfipUi^uarei 

Je$u$, 

^  spirit»  faca  carnU  n.orUfi^vc^iUsVVi:  c  veiuStr^E  nt^^.e^xS.^So^lT  ^ 

ventuin  inier  eos  versantein  gmtiam  noa  agno- 

visse. 

2.  Ilierusaiem.  qu»  obstinate  sprevii  Dei  visi- 

_«•_  •_    •  _   «•  ^  •    »•  .  •  . 


laborisfructus  est.  Stipendtum  pcccali  mors»  donum 
autem  Deivita  aeiema.  Ubi  menia  ctjustitissnostnB 
excbiduntur  et  iides  in  Christum  Jesum  commeu- 
datur. 

EvAROELinM  Ma»ci,  gap.  vin  :    Cum  turba  mmita 

e$$et  cum  Je$u, 

i .  Perpetose  beneiicentixcxcmpium  in  Cbristo,  quo 
ck>cet  ninil  defuturum  his  qui  sincera  fiducia  ci  a^ 
liaerent. 

2.  Argumenta  divinae  bumanaeque  nalurap  in  Gliri^ 
sto  redemptore«  quod  affectu  inisericordiae  tangitur 
liuraanilatis  est,  quod  de  septem  panibus  et  paucis 
pisciculis  satiat  quatuor  millia  ,  divinae  opus  est 
virtutis. 

5.  Gratiis  actis,  fregit  et  dedit  discipulis  ut  appo- 
nerent.  Uinc  doctrina,  iit  cum  gmtiarum  actionc 
edanius  ac  bibamus,  inse  enim  aperit  manum  suam 
et  implel  omne  animal  benediclione.  Oratio  ante  cir 
bum  ex  Cbrysostoroo.  c  Denedictus  Deus  qui  me  pa-  B 
sois  «  Juventuie  roea,  qui  omni  carni  cibum  praelics» 
reple  .I^tttia  et  gaudio  corda  nosira,  ut  semper  sar 
iis  habenies  ad  omne  bonum  opus  abundemus  in 
Christo  Jesu  Domino  nostro,  cum  quo  tii>i  gioria 
lionor  et  iiuperium  cum  sancto  Spiritu  in  s^ecula. 
Amen.  Gloria  tibi,  Domine,  gloria  libi,  sancle,  glo- 
ria  tibi>  rcx^  quoiiiam  dedisti  nobis  escas,  gaudio  et 
ia>Ufia  reple  nos  in  Spiritu  sancto,  ut  iuvenianiur 
in  conspectu  tuo  acceplabiles  sine  verecundia , 
quando  unicuique  rcJdes  seciiudum  opera  sua.  > 

OOMIMCA  IX. 

Epistola  Pauu  ad  Roh.,  cap.  VIII  :   DebUore$  su- 

mu$  non  carni. 

i,  Adhortalio  Paulina,  docens  neccssarium  csse 
bene  operari>  debitores  enim  surous, 

2»  Uanc  adhortaiionem  coniiriuat  a  poenis  et  a 
praemiis.  Si  secundum  carnem  vixeritis,  roorieraini. 


3.  Dignitas  credentium«  pcr  Spiritum  sanctum 
agnosceutiumelinvocaniium  Deum,  quod  in  boc  cla- 
matur  Abl>a  patei*,  quod  filii  suiit  et  h;er<Mies,  hx- 
redesDei,  cohaeredes  Christik  Ha^c  mire  consolan- 
tur  territas  conscientias. 

EvANOELiUH  MATTBiBi,  CAP.  vii  :  Attendiio  a  fai$i/$ 

propketi$, 

i.  Seria  doctrina  ChVisli,  ut  ctiam  vox  Gncca 
vr/Doo-i^iTi  iudicat,  ut  cavcamos  noti  solum  ab  apcr- 
tis  inimlcis,  qui  [lorci  suiit  et  cancs,  sed  et  ab  oc- 
cultis,  qui  curo  sint  vitae  praviiatc  corrupti,  tamen 
virtutis  speciem  proeseferunt.  IdcmPauliis  Rom.  x\t. 

2.  Obaervanda  Christi  lcnitas.  Non  ait :  puiiite  ta- 
lcs,  occidite^  sed  :  ne  iaedaniini  ab  cis  cavcie,  ne  iii- 
circumspecti  et  immunili  iii  eorum  insidias  inci- 
datis. 

3.  SiroilitudiDe  a   comrouni  boroinum   exemplo 


iantis  misericordiam  i  tempus  vindiclflc  omniua 
gravissime  sensii,  Josepiiua^  mlib.de  Beilo  Jwiaiooi 
captivomm  omuium  qui  toto  comfMreheiasi  mm^ 
bello,  nonaginta  septem  miliia  moriuonun,  per  Qaiae 
tempus  obsidiouis  undecies  eentena  miilia.  De  mn- 
liere  qoae  per  famem  fiiiuro  coxerat  iib.  vii,  cap.  81« 
3.  Ingrcssus  tempiuro  Cbristus  ^icit  Cinenles  et 
vendcntes,  ostendere  toiens  avaritiniu  ei  quacsian 
fore  capiiales  pestes  Ecclesiae  suae,  quam  teroplaia 
iliud  figurabat. 

liN  NATALi  S.  FEUaTATlS. 

Lectio  PaovER.  ULT.  CAP. :  Mutierem  fortem  qm$ 
\  inveniet, 

i,   Metapliorica  locutione,   Ecdesia    catbclici 


desumpu  docet  cognoscendos  bonos  a  malis.  Opera  D  raulier  foriis  describitur,  qnam  Joannea  in  Apoca' 
carnis,  fructus  sptritus.  Galat.  v.  Et  fidem  requirit  'yP^'  amictaro  cum  sole,  id  est  Cbrisio,  vidissc  per* 
sine  qua  pracepla  Dei 


non 


requirit 
scrvautur,  ncc  fiunt 
bona  opera. 

DOMINICA  X  POST  PEiNTECOSTEM. 

EnsTOLA  Pauli  ad  Cor.  I,  CAP.  X  :  iVoii  $imu$ 
concupi$cente$  malorum, 

i.  Quas  scripta  sunt  propter  admonitioiicm  no- 
stram  scripta  sunt,  ne  pulerous  impunc  pcccarc  nos, 
quipanrulis  autrudibus  nonpepercit,  isneciiobis  par- 
cet,  oui  iegis  pericctioncin  accepirous. 

S.  Variis  ct  iiorrendis  exeroplis  hortatur,  ut  quia 
per  baptisroum  in  faroiiiaro  Christi  aptati  surous,  ab 
oinni  vilioruro,  commercio  simus  iroiuuncs,  ne  si- 
mus  cbncupiscentcs  rcrura  malarum ,  ne  si.nus  si- 
niulacroruro  cultores,  ne  stupris  inquinciuur,  i.c 
teiilerous  Christuin,  ne  nmrniuremus. 

3.  Consolatio  a  fidclitate  Dci,  qui  poUicitus  cst 


bibetur. 

±   Yir  hujus  muiieris,  Cbristnt,  capui  EeclesiXt 
et  Ecclesia  subdita  est  Chrislo,  Epb.  t. 

3.  Variac  conditioncs  sponsi  et  spoBSse,  ia  ifBiiMS 
virtutum  cborus  cemitur,  nam  Cbrtslas  dilexu  £c- 
clesiam  ot  cxposuit  semetipsum  pro  ea,  ui  illamsiii- 
ctificarct  inuudatam  iavacro  aquae  per  veHMm,  ut 
exhiberet  earo  sibi  ipsi  gloriosam  Ecdesiam,  oob 
babentem  roaculam  ant  rugam. 

EvANGELiuM  MATTn.Fi,  CAP.  xii :  Ecce  mater  taa  fi 

fratre$  Itii. 

1.  Docct  Christiis  pncsenli  exemplo,  necameii 
et  san^inem,  spirituali  opcri  prxforamus,  prxccp- 
tuni  quidem  Dci  est :  Uonora  patrem  tuum  ei  mf- 
trem,  at  qui  paternis  mysterlis  se  j^ns  dcbere  qnam 
luaiernis  afTectibus  bic  Christus  docet. 

'L   Importunitas  roatris  et  fratmm  osiendiior, 


S8i  SMARAGDO  ADDITUM.  (82 

delMierant  intmse  et  cnm  turbia  simUiter  audire,  A         DOMINIGA  ini  POST  PENTECOSTEN. 

EpMtOLA  Pauli  ad  Cor.  II,  CAP.  III :  Fiduciam  talem 


Mi  Ibris  exspectare  (Inem  sermonis,  yenHn  (Gbry- 
tostomo  teste)  smfoltione  ac  ostentatione  com- 
nioti  foras  evocant,  ut  videantur  Ctiristo  imperare. 
S.  Gommunis  omninm  ingtJHae  Ghrtstlanonim  cum 
Cliristo  nobllius»  vohintatem  Dei  facere.  Hic  simus 
sitrenui. 

DOMINICA  XII  POST  PENTECOSTEN. 

LxCTio  snsTOLit  Pauli  ad  Cofk.  I,  CAP.  IV  :  Notum 

vo6ts  facio  Evangelium, 

i.  Glara  orevitas  totius  Evapgelii  in  qno  stare 
•por^et,  per  qnod  salutem  consecpimur,  Ghristus 
mortuus  est  pro  peccatis  nostris  juxta  Scripturam 
•t  resurreiit  juxta  Scriptnram. 

9.  Cbristus  est  Satvator  ille  mundl,  quem  Moses 
^tpropbet»  annuntiarunt,  ideo  in  Scripluris  prsedi- 
ctiim  esse  commemorat. 


habemui. 

i.  Iii  causa  salutis  aniinarum  niliil  nostra  sapien- 
tia  aul  virtute  possumus,  omnis  nostra  idoneius 
ex  Deo  est<  Hinc  Ecciesia  pro  miuistris  verbi  sexio 
oret:  Da  servis  tuis,  ut  cum  omui  fiducia  loquanlur 
sermonem  tuum  Joquanlurcioquia  Dei,  minislrent  iii 
virtute,  ut  gioriflcctur  Deiis  per  Chrislum. 

2.  Oflkia  legis  el  Evangelli.  Lex  littera  est,  eccc 
legem  :  Nou  concupisces  ;  ego  dico,  Nisi  te  atynvet 
gratia,  ardentius  concupiscci/  hoc  est^  quod  dictuin 
est,  Littera  occidity  $piritu$  autem  cor  immuut  et 
vivificat, 

3.  Gleria  legis  et  Evangelii.  Ministerium  damna- 
tioois  mandaU  iegis  vocat.  Justiliae  mlnislerium^ 
gratiam   salvatoris,  cui  snpcrabnndaiaiam  gruti.-n 

i.H.««iw  w»..«^.»».«...  attribuil,  recte  de  natura  nerum  ui  homo  divinui» 

5.  In  asseveranda  resurrectione  diligens  est  apo-  ^  i«<Jicans,  Cyrill.  in  Joan.  super  iUud,  Cratiam  pra 
stolus.  Visns  est  Cephae,  pcislhaec  undccim,  deinde  ^  gratta. 


plBsqttam  ^ uingentis  rratribus,  Jacobo,  apostolis  om- 
plbns,  novisslme  Paulo.  Nam  qui  articulum  resurre- 
«ffonis  negat,  ronlu  negabit  quod  recte  credamus, 
quod  verbum  auditum  rcetum  sit,  quod  aposloli  recte 
oaceant,  et  Dci  apostoli  sint,  quod  Dcus  vcrax,  qnod 
slt  Deus. 

Eya!cgeliuu  Luc£,  cap.  xviii  :  Duo  houdnes  ascende- 

runt  in  templum, 

I.  Parabola  cst  dc  humiliutc  conlra  superbiam. 
Snperi)ia  Dei  contcmpliis  est,  contra  hanc  sxpe 
loouiuir,  nam  hxc  passio  in  primis  vcxal  homines. 

s.  Quseritur  quare  Pbarisa;us  suum  cncomium 
proferens  damnatur,  Job  idem  fhciens  coronatur? 
ile^nsio,  Pharisxus  dicebat  criiniuando  alios, 
nulla  rationc  cogente.  Job  coactiis  cst  pcr  amicos 
et  calamiutes  dicere  innocentiain  siiam. 

3*  Doctrina  omnis  qui  se  hnmiliat,  esaluMtur, 
qnre  discamns  hic  ut  qnisque  apud  se  supplex  ac  ^ 
Mbaiisaos  obsecret,  Dcus  esto  mihi  peccatori  pro- 
pllbn. 

IN  NATALl  S.  LAURENTU. 

Epistola  Pauli  ad  Gor.  II,  CAP.  IX  :  Qttt  parce 

seminat. 

I.  Similitodine  scminantis  et  metentis,  ut  liliera- 
Dier  simus  beneflci  et  spontanei,  adhorutur  apo- 
isoliit. 

S.  Beneflcium  hoc  non  peribit,  nam  qnidquid 
9ei  amore  in  sanctos  confcrtnr,  Deus  sibi  collatum 
impuiat,  Matth.  x  et  xxv. 

o.  Bona  pieutis  et  jiistiiiie  pars  cst  muniflcen- 
lia ,  qua  sanctorum  inopix  subvenitur ,  Psal. 
cxi ,  Diepersitt  dedit  pauperibus^  justitia  ejus  ma- 
met. 


EvANGELiuii  Mahci,  Ckf.  tii :  Exiens  Jesus  de  fini- 

bus  Tyri, 

i.  Miraculum^  quo  Dominus  sanat  hominem  sur- 
dumetmmiim,  vel  fi6,i)i0/n,  tesUtur  ad<^sse  Mes* 
siam ,  de  quo  Isaias  prsedixit,  Tunc  aperiunlur 
oculi  caecomm  et  aures   surdorum  patcbunt,  Isa. 

\XXT. 

2.  Typus  Evangelici  doctoris,  apprchonsum  ab* 
ducil  a  turba,  sic  oportet  a  lau  via,per  quam  mulli 
ambulant  in  eiitiiiin,  abducere  ei  revocarc  ad  pu- 
sil/i  jgre^is  consorliuin,  cui  placel  veritas,  iuuocen- 
tia,  justitia. 

3.  Laus  solius  Dei,  omnia  benc  fecit,  nomo  mor- 
Ulium  omuia  benc  facit,  Chrislus  Deus  est. 

DOMINICA  XIV  POST  PENTECOSTEN. 

Epistola  Pauli  ad  Gal.,  cap.  III :  Abrahas  dictte 

sunt  promissiones 

I.  Repromissiones  ad  Abraham  ante  quadrin- 
gentos  triginU  annos  datoi  sunt,  quod  in  semii>e 
suo>  quod  est  Christus  universse  nationes  benedice- 
rentur.  £t  Jesus  Christus,  minister  fuit  circurocisio- 
nis  pro  veritate  Dei  ad  confirmandas  promissiones 
patrum. 

S.  Lex  propter  IraRSgrcssioncs  posiu  est,  ut  ac- 
ciperei  boiuo  pnccepu,  superbe  de  virihus  snis 
fidens,  in  quibus  deflciens,  et  factus  ctiam  pncva- 
ricator,  liberatorem  salvaloremque  requireret. 

3.  Lex  dau  est  ut  ^ratia  qu»reretur.  Gratia  data 
nt  lex  impleretur,  nisi  lex  esset,  conscientia  non 
esset,  peccatum  non  oognosceretur,  non  humiiin- 
rcmiir,  atque  ita  gratiam  non  «lesideraremus.  Coii- 
ciusit  ergo  hsec  omiiia  sub  peccalo,  ut  promissio  cx 
llde  Jesu  Christi  detur  credentibus. 


EvAXGELiun  LuCiE,  c\p.  X :  Deati  oculi  qui  tident, 

I,  ,    ^  .,.  .  f         ,.         I.  Bcatitudo  discipulorum  Chrisli,  quibus  sc  et 

EVAXCELIUM  JoANxis,  CAP.  xii :  At«  granum  frumentt  j)  ^^^^^  ^^„5  Dei  revelavit,  ct  myslciia  regni  cglIo- 

eaaens  tn  terram.  rum,  sapientibus  ct  prudentiLus   abscondiu,  apc- 

1.  Parabola  grani  projocti  in  terram,  osleodit     niit. 
Cbristus  utiliutein  et  BHiUum  fructum  mortis  ct 
passionis  suo^.  Mors  cnim  Christi  merilum  noslrum, 
refngium  nostrum,  salus,  vlu,  et  resurrectio  nostra. 

%  Exhorutio  post  proposium  parabolam,  nua 
lobemur  perdere  animas  nostras,  non  ad  id  valet, 
ot  se  c^uisque  interimat^  qiiod  inexpiabile  nefas  est, 
sed  ul  in  se  interimat  camalem  afTeclum  animai,  quo 
com  impedimento  viUe  futurx  pnesens  delecut.  lu 
4e  fKirentibns,  ut  qui  eos  amat  perdet,  non  roore 
parricidarum  interficiat,  sed  spiritali  gladio  verbi 
bel  (amalem  affectum  eorum  occidat. 

3.  Dolcissima  promissio,  et  dignius  miuistran- 
tinm  Christo,  Honorificabit  eos  Pater^  hoc  est, 
cnint  cum  Christo  fllio  Dei,  m^jorem  honorem  ac- 
ci|)ere  non  potest  adoptatus,  quam  ut  sit  ubi  est 
unicus. 


2.  Duo  prxcepU  do  diligendo  Deo  et  proximo 
complectentia  quid  sit  optiinum,  atqiii  non  cognilio 
sed  observatio  vium  dat. 

3.  Quis  sit  pro\iinus?  Judaei  proxiini  nomcn  de 
sua;  gentis  hoininibus  iuierprcUbanlur,  puUittes 
sibi  fas  essc  odisse  i;on  proximos.  Dedarat  Chri- 
stus,  qucmquam,  sive  gcntilis  sive  Judxus,  qui  opcra 
mea  indiget,  cui  exhibendum  est  opus  misericordiic, 
mihi  proximiim  esse. 

DOMINIGA  XV  POST  PENTECOSTEN. 

Epistola  Pauli  ad  Gal.,  cap.  V  :  Spiritu  ambulate. 

I.   Praicipnum   fldcl   opns  pugna   spiritus   cur 
came,  ne  quis  putet  Chrisiiaiiam  vium  esse  mol- 
lem  et  otiosam  ;  peccau  semper  oppugnant :  bl  snnt 
Moabitie»  Amnionitx',  hostcs  oostri,  cuin  qoibiis 


m 


SUMMAIUUM  LN  EPIST.  £T  E¥ANG. 


5M 


nullas  inducias  tiabere,  scd  scmper  in  conflictu  esse  A 
oporlet. 

2.  Opera  camis  adulterium,  scorlalio»  elc.  Qui 
talia  agunt  regni  Dei  h»redes  non  erunt. 

5.  Fructus  spiritus,  charitas,  gaudium,  pax,  etc. 
adversus  hujusmodi  non  est  lex ;  qui  Ghristi  sunt, 
camem  cmcifixerunt  cum  afifiectibus,  et  concupi- 
scentiis. 

EvAifGELiuii  LuCiC,  c\i».  if  II :  Dum  intrarel  Jesut 

in  Hierusalem. 

1.  Quam  abominabile  vitium  sit  ingratitudo,  et 
quod  pcopter  hanc  merito  sint  Judxi  rejecti  et  geii- 
t<^  in  obedientiam  fidei  admissx. 

2.  Christus  legaHa  observavii,  quod  patet  e\  titulo 
vit%  Ghristi,  ex  circumcisione ,  oblatione  iii  tem- 

{>lo,  immolatione  agni  paschalis.  Ideo  et  ex  praeceplo 
egis,  Levit.  xiv  cap.,  ut  emundaii  a  lepra  sacerdoti* 
bus  se  ofierrent,  pra^pit  ostendere  se  sacerdo- 
tibus. 

3.  Promptiores  ad  fidem  alienigense,  quam  Israel.  B 
Hinc  primi  facti  sunt  novissimi,  et  novissimi  primi : 
et  alienigena;  dicitur,  Fides  lua  te  servavit.  Et  Ju- 
daeis  :  Auferetur  a  vobis  regnum  Deij  et  dabitnr  genti 
facienti  fructu*  eju$.  Matlh.  xxi. 

DOMINIGA  XVI  POST  PENTEGOSTEN. 

EPIST0L4  Pauli  ad  Galat.,  cap.  IV :  Si  vivimus  $fnritu 

et  ambulemuSf  etc. 

1.  Ghristianorum  est,  fructus  spiritus  edere,  et 
procul  abesse  a  carnls  operibus. 

2.  Prolapsi  in  culpam  bhinde  et  leniter  sont  resti- 
uiendi  el  erigendi. 

3.  Lex  cliaritatis  peculiariter  lex  Ghristi  est, 
charitatem  autem  vocat  Paulus  xdificare  proxl- 
nium,  omnes  ejusdem  corporis  membra  ducere, 
omnes  uiium  iu  Ghristo  putare,  de  fraternis  com- 
modis  ut  de  tuts  gaudere ,  incommodis  mederi 
velut  propriis,  inansuele  corripere  erranlcm,  do- 
cere  nesciciitem,  erigcre  lapsum,  cojisolari  dejc-  n 
ctum ,  adjiivare  laborantem,  subvenire  egenli.  In 
suinma  oinnes  opes  et  studia  hnc  referre,  ut  quani 
miillis  prosis  in  Ghristo,  primum  quidem  domesticis 
fidei,  deinde  omnibus,  ut  charitatem  comitetur  di- 
leclio. 

EVANGELIUM   MxTTHiEI,   CAP.  VI  '.  NcniO  potC$t  duobu$ 

domini$  $ervire, 

1.  Philosophia  Ghristi,  quae  aeiernam  healitudi- 
nem  pollicelur,  totum  roquirit  homiiiem,  chiudiean- 
tes  in  utrainque  parlem  expuit.  I^ani  consortium 
fion  est  justiiiae  cum  injustitia,  uec  communio  luci 
cum  tenebris,  aut  Ghristo  cum  Belial  coocordia,  nec 
p:irs  fideii  aiin  infideli.  11  Gor.  vi. 

2.  Sollicitudinem  remm  lemporalium,  Ghristus 
exomplo  avium,  lilioruin  et  ^raminis  agri  nobis  exi- 
niit,  imo  dulcissima  promissione,  cum  inquit,  Novit 
pater  vestcr  ccelestis  qnod  opus  habealis  his  omni- 
Ihis,  ne  corda  nostra  gravenlur  curis  hujus  vitx. 
liuoas  x\i.  Et  ut  mores  ab  avaritia  alienos  habea-  j) 
inuK,  conlenli  his  quse  adsunl,  llebr.  xni,  scientes 
IVMiiinuiii  dicere  :  Non  te  desero  nec  derelinquo. 

5.  lK)cel  primuin  regnum  Dei  qu;»reiidum  esse, 
(hoc  csi  Ihlein  in  Jesum  Ghristum)  et  justitinm 
i*j*is,  hoccstfidemperdilfctionem  operantem.Regnuni 
fMiiiii  Dei  non  e>t  in  serinone  sed  in  virtute,  sic 
irf^^xsBiiatrKi  vjtifv  raOra  irinza,  non  dabunt  dif it, 
eeJ  adjicientiir,  ut  discamus  horum  quae  in  prjeseiiti 
danlur  nihil  esse  omnino  niagnum,  si  futurorum 
niagnitiidini  comparentur. 

DOMINIGA  XVII  POST  PENTEGOSTEN. 

Epistola  Pauu  ad  Ephes.,  cap.  in :  Ob$ecro  vo$  ne 

deficiati$, 

i.  Ghristl  cnix  et  apostolorum  ac  aposiolicorum 
vironim  compedes,  qnas  ob  Evangelii  sincerani 
|»iufessioncin  gcstaiit,  decori  sunt  Ghristianis  non 
probro.  Gloria  est  apud  Deum,  si  quis  ot  Ghristianus 


aflligitur,  nec  pudefiat,  imo  glorificei  Deam  la 
parte  hac»  1  Petr.  iv.  Vido  August.  ad  Boiiif.,  Epl- 
slohi  50. 

2.  Arma  militi;e  nostrae  potentia  Deo  ad  demoli- 
tionem  munitionum,  sunt  oraiiones,  qua  flexis  g^ 
nibus  ex  intimo  mentis  ^flectu,  deprecamur  Deum 
Patrem  nostrum  et  Patrem  Domini  nosiri  lesa 
Ghristi. 

5.  Scopus  orationum  nostranim,  ut  impleamttr 
in  omnem  plenitudinem  Dei,  et  ut  coffnoscamos 
pnceminentem  cognitionls  dilectionem  Ghristi,  ut 
assequamur  cum  omnibus  sancUs  qoae  sii  latitado 
ei  longitudo,  etc.  Gharitas  manifestat  fidem  veraa 
esse,  hsec  fides  compreliendit,  quod  aihil  tamtl* 
tum,  infimum,  lon^m,  latum,  ubi  Ghrisius  noa 
hahet potestatem  etjuvare  potest,  nec  iimci  a  morte 
vel  infemo. 

EvANGELiUH  LuCiE,  CAP.  vii .'  Ibut  Je$u$  in  civilMtm 

qum  vocatur  Piaim, 

i.  Historia,  de  unico  filio  mulieris  vidux  roortoo. 
quem  Domlnus  suscitavit  in  vitamyostendii  ChrislMm 
esse  Dominum  vitae  et  mortis,  quare  in  media  niorte 
sanctis  non  est  ponenda  spes. 

2.  Gonsolatur  Chrisius  verbis,  et  re  opiiulaiur,  ori 
pater  est  orphanorum  et  judex  viduarum,  verbis, 
lyoH  flere;  re,  quia  dicil :  Adole$cen$,  tibi  dico  ^urge^ 
ei  vivum  tradit  matri  suae. 

5.  H£C  juxla  historiam  gesta,  significaiionem 
doctrina;  spiritalis  habent.  Vidua  eniin  maier,  £c- 
clesine  gcrii  imaginem,  cujus  filius  moriuus  residet, 
cuni  iiiterna  compunctione  reviviscit  peccator ;  Tldo 
Bedam,  et  paraphrasim  Erasmi. 

DOMINIGA  XVllI  POST  PENTEGOSTEN. 

Epistola  Pauli  ad  EpflEs.,  CAP.  IV  :  Ob$eero  mw  ego 

vinclu$  in  Domino. 

i.  Exhortaiio  evidens  Pauli,  ui  tota  vil»  noslra 
consueiudo  prae  se  ferai  veram  amml  modealaam 
mansuetudinem  ac  leiiitatem,  qu»  esi  rThrifHiaaa 
vita,  Matth.  xi,  Discite  a  ine  miies  esse  et  humilas 
corcle. 

2.  Unitas  maximopere  commendatnr  senranda 
per  vinculum  pacis.  Ununi  enim  corpus»  uoiis  spi- 
riiiis  cum  Deo,  unus  spiritus  cum  fratribus.  Hic  po- 
deat  nos  Gliristianos  sectarum  schismatum  ei  sin- 
gularium  opinionum,  1  Gorinth.  i.  Paulus  ohsecrai 
per  noineii  Domini  nosiri  Jesu  Ghrisii,  ui  idem  lo- 
qiiamur  omnes,  ncc  sint  inter  nos  dissidia,  sed  inle- 
gnim  corpos,  eadem  menie,  et  eadem  seateDtia  si- 
mus.  iam  ui  uniias  conslare  possii,  sedatiorilMis  ani  - 
niis  opus  siomachisque  non  ita  crudis  ab  omai 
parte. 

3.  Unus  Dominus,  uiia  fides,  unum  bnptisma,  nnos 
Deus  et  pater  omniiim,  etc.  Ei  haec  ad  uiiiialem 
ecclcsiasticam ,  et  ad  mutiiam  charitatem  iios  ae- 
cendant,  ne  propler  sublimitatcni  doguiaium  iurhca- 
tur  Ecclesiae,  cum  oporteat  citios  martyrium  sosli- 
nere  quam  unitatem  scindere.  Yide  Eusebiutn. 

EvAMGELiUM  LuCiC,  CAP.  XIV :  Cum  introreii  Je$u$ 
in  domum  cuju$dam  principi$, 

i.  Ghristus  die  sabbati  hydropicum,  in  pnesefllia 
legis  peritorum  et  Pharisaeorum  curat,  docens,  cuia 
m^gna  resuitai  utilitas,  noo  curaudum  si  maUse 
scandalizent,  ei  praeposteram  esse  rdigionem  eo- 
rum,  mii  in  salute  hominis  offenduntur. 

2.  Observatores  suos  Pbarisasos  Ghrisius  sic  eoo- 
vinclt,  ut  ct  avaritiae  condemnei,  ei  verae  viobui^ 
nis  sahbati. 

5.  Parabola  de  rnvitatls,  et  ad  veram  humilitatem 
provocat,  et  fucatam  Pharisxorum  sanciimoBiaia 
detegit. 

DOMINIGA  XIX. 

EriSTOLA  Pauli  ad  Gob.  1,  CAP.  I :  Groiio$  ago  Deo 

tneo  umper  pro  vobi$, 

i.  Qui  ad  fidem  Ghrisii  accedunt,  onnil  gratis, 


5S5 


SMARAGDO  ADDITUM. 


5^( 


hoc  est  oronibus  virUiUbus,  sapientia  et  scientu,  A  sic  dcroilti  sc  Jussit  vel  passos  est,  simul  ct  in  il|i| 


^pue  prophetas  et  amicos  Dei  constituit,  ditanlur. 

9.  Gaudiuro  sanctoruro  et  congratulatio ,  cum 
Yideat  bomincs  in  cognitione  evangelica  proOcerc. 

S.  Potentissima  consolatio  olectis  est,  exspectare 
rtfdfttionero  Domini  nostri  Jesu  Cbristi  in  die  judi- 
dit  quae  beatos  facit  in  spe. 

Ktaiioeliuii  Matthai,  cap.  XXII :  Aecesserunt  ad  Je^ 

Stttn  Sadducesi, 

'  I.  Primuro  omnium  et  maximum  mandatum  cst 
cogDitio  et  confessio  divinae  unitatis  cum  execu- 
llone  bon»  operationis.  Bona  autem  operalio  dile- 
ctione  Dei  et  proximi  perGcitur,  quod  Paulus  bis 
wnrbis  dieif  !n  Christo  Jesu,  neque  cireumcisio  ali- 
fvti  pa/e/,  nee  pmputium^  sed  /ides  per  ditectionem 
0perant, 

2.  Hcbraei  dicunt  summum  ^radum  colcndi  crca- 
torem  cssc,  ut  scrvias  ei  cx  dilcclione,  ct  non  pro- 

pterea  ut  mcrcedem  aut  pncmiiim    suscipias,    ex      ^„,.^„„...„  ..^^  ^„., «-,.„  ..^^.^. ^,  ..„^«  ..^- 

|0lo  corde,  auod  nimirum  cor  solum  opus  lunm  bo-  B  gier  polus,  lajli  bibamus  sobriam  ebriclaiero  spi- 
niHn  vel  maiiim  (acit,  ex  lota  anima,  ut  eliam  si      ritus. 


qui  portarunt  a^grotnm. 

2.  Christo  filio  bominis  essc  a^ue  proclive  mor-* 
buro  diclo  tollcre  et  peccala  condonare,  probatur 
curatione  paralytici. 

3.  Yirtutem  suam  ChHstus  ostendit,  et  por  amicos 
et  inimicos  sapientix  suae  pelagus  palefacit,  idem 
ipse  et  Dcus  ct  filius  bominis,  quare  non  blaspbe- 
mat. 

DOMINICA  XXI  POST  PENTECOSTEN. 

Epistola  ad  Epu.,  cap.  v  :  Videte  itaque  quomodo 

caule  ambuletis, 

i .  Quoniam  mundus  totus  in  maligno  positus  e$t, 
et  dics  mali  sunt,  ex  quo  Adam  lapsus  est  de  para- 
diso,  caule  ct  circninspecte  Chrfstianis  ambuiaudum 
est,  ct  Dei  voluntas  intelllgcnda,  qux  salutis  nostr» 
summa  cst. 

2.  Ehrielas,  voIupUis,  hilaritas,  comessatio  digna 
Chrislianis  hxc  cst,  Cbristus  nostcr  cibus,  fides  no- 


Ctqsa  requirat  non  trepides  .pro  eo  exponcrc  ani- 
mam,  id  est,  corporalein  vitam,  ex  tota  virtute,  iit 
poUus  omnium  rerum  tuarum  dispendium  incurrerc 
Tells,  quam  ab  ainore  Dei  deflectere. 

S.  Quseslionem  qugestione  ceu  clavum  clavo  pel- 
lil  ex  psal.  cix  dc  divinitale  filii,  qiiae  qusestio  et  in- 
lerrogatio  Hieronymo  teste  usque  bodie  nobis  pro- 
fidt  contra  Judaeos. 

IN  NATALI  S.  MICHAELIS  ARCHANGELI. 
EnsTOLA.  Apoc.,  cap.  I :  Signi/icavit  Deusquce  oportet, 

1.  Qnomodo  Ecclcsia  apostolorum  praedicatione 
ftmdata,  la^ius  propa^anda  fuit,  ut  praeoicatores  ve- 
ritatis,  biijus  cognitionis  fiducia  freti  indubitanter 
fitnctionem  suam  aggrederentur,  pauci  multos,  iner- 

nies  armatos  ,  humiies  superbos,  infirmi  nobiles,         _, __ 

Yivi  spiritariler  mortuos.  P  nes  et  suiiorcs.  sed  ad  nuptias,  ad  dclfdas  (Taud 

S.  fituli  insigncs  salvatons  Jesu,qTii  est,qui  erat,  ^  enim  mei,  inquit,  et   alUlia  occisa  sunl),  ipsi  vero 
ipit  ventunis  est,testis  ndelis,  primogenitus  et  prin- 
oeps  re^m  terne.  llinc  fiducia  augetur  in  coraibus 
credentium. 

5.  loeffabilis  Christi  charilas,  qui  dilexit  nos  ct 


5.  In  omni  tcmpore  et  pro  omnibns  qux  nohis  ac-^ 
cidunt  Deo  gratias  referamus  non  lantum  pro  iis 
qu2e  bona  putamus,  sed  etiam  qux  nos  coarctant,  et 
csnlra  noslram  voluntatem  veniunt,  Christianorum 
enim  propria  virtus,  in  adversis  referrc  gratias  crea- 
tori.  Aiqui  hoc  opus,  hic  labor  est. 

EvA.NGELiuM  MATTBi£i,  CAP.  XXII  :  Loquebatur  Jesus 
cum  discipulis  suis  in  paraboliSf  dicens  :  Simile  esi 
regnum  ccelorum  homini  regi, 

i.  Parabola  haec,  sicut  et  qunc  prxcedit  de  vinca, 
lOnganimitatem,  providentiam,  curamque  Dei  er^a 
Jucueos  summaro,  et  eoruro  in  Deum  ingratitudinem 
signiUcat,  cjectionem  quo<^ue  ipsoruro  et  vocationcm 
gentium.  Quae  vivendi  disciplina  esse  del)eat,  et  quam 
acerba  pcena  negligentes  niancat. 

2.  Quomodo  vero  iiivitat  non  ad  labores,  afiliclio^ 


biTit  nos  a  pcccntis  nostris  in  sanguine  suo  et  fecit 
nos  regnnro  et  saccrdotcs  Dco  ct  Patri  suo ;  hunc  sic 
amaxitero  redamemus. 

EirA?iGELicii  Mattii^i  ,  CAP.  XVIII  :  Accesserunt  ad 
Jesum  discipuli  ejus  dicentes  :  Quis  putas,  ctc. 

1.  Christus  exemplo  puelli,  qusD  .Ttas  innocentia  et 
•implicitaie  pnediia  est,  vernm  animi  inodestiam  et 
Tatfrfcvof^o9vv)}v,  radicciii  Christianismi  docet,  et  af- 
fectum  ambitionis  detestatur. 

2.  Neque  nobis  ipsis,  ncque  aliis  simus  offendi- 
culo  properantibus  ad  regnum  coelorum ,  docet 
exemplo  pedis,  manus,  ocuiorum,  afiectus  omnes 
amiputandos  qui  avocant  a  cura  salutis  xternx. 


negligentes  non  venerunt,  quare  sunt    iuexcusa» 
biles. 

3.  Docet  aiitem  parabola,  nihil  tam  necessariuni 
esse  possc,  quin  spiritaiia  sint  praeferenda. 


5.  Pusillorum  ct  abjcclonim  coram  mundo,'  apud  D  *^*^**®^*  ^^^^^  possimus 


DOMIMCA  XXll  POST  PENTECOSTEN. 
Be  catero  confortamini  in  Domino, 

i.  Propugnatorc  Jesu,  qui  suos  non  deserit  noc 
derelinquit,  fortes  sunt,  potentes  ac  robusti,  Chri- 
stiani. 

3.  Annatura  Chrislianorum  et  panoplia  contra 
dxmones  et  horum  organa  impios  nomiiics,  verilaK 
balteiis,  thorax  innocentia  et  jiistitia,  ocrex  puri 
afiecius  nihil  appctentes  nisi  coileslia.  Scutum  fidcs, 
Galca  vigilans  aniinus,  et  gladius  vcrbi  Dci. 

3.  Ab  hoc  loco  quici|uid  esl  spiritalium  armoruni 
pciendum  est,  ut  undique  muniti  adyersus  assultus 

t*l_l*A  • 


Dciim  tam  jugis  ratio  est,  ut  et  angeli  eorum  sint 
pxdagogi  ac  custodes. 

DOMINICA  XX. 

EnSTOLA  Pacli  ad  Ephes.,  cap.  IV  :  Renovamini  spt- 

ritu  meniisvestrct, 

i.  Pcr  baptismum  insitos  novo  homini  Christo  re- 
novari  oportet,  ut  ablala  ij\justilia,  succedat  inno- 
centia  et  sanctitas  evangelica. 

%  Discipqli  veritatis  omne  roendacium  borrcant, 
tens  agant  cum  proximo. 

3.  IracQodia,  vociferatio,  convicium  adeo  facessant 
n  Cbristianis,  ut  nec  ullum  vestigium  in  animo  rcsi- 
deat. 

Eamgelidx  MATTHiCi,  CAP.  IX  :  Et  ingressus  navem 
trajecit  et  venit  in  $uam  civitatem, 

1 .  Exemphim  ardentis  fldei  in  ipso  paralytico  qui 
Patrol.  CIU 


EvA^GELiuM  JoANNis,  CAP.  IV  ;  Erat  quidam  regulus. 

i.  Ilistoria  de  regulo,  sic  dicto  (sive  quod  essct 
e  regio  genere,'sive  quod  alia  principatus  dignitat^^ 
fungeretur,)  vocationis  gcntium  in  oliedientiaui  fidci 
specimen  praebet,  et  quod  merito  Jiid.Ti  increduii 
rejicerentur,  ei  gentes  admitterenlur  in  consortiuui 
regni  Dei. 

%,  Formaro  humilitatis  Cbristus  prxscribit ,  rl 
quod  person»  respectns  non  est  apud  I)eum,  ad  Ccn- 
turionis  servuro  accessii,  ad  reguli  filium  non  acce- 
dit. 

3.  ExeroplQm  potentiae  fidei,  cum  declaratione 
fidei. 

DOMINICA  XXIII  POST  PfiNTECOSTEN, 

Epistola  ad  PniLiPP.,  cap.  i  :  Confidimus  in  Domino 
Jciu,  quia  qn%  coopit^  clc. 

i.  Quia  Cbristianismus  babet  rudimenta»  auctui 


S87 


SUMMARIUM  IN  EPIST.  ET  EYANG. 


58S 


et  fasligiam,  charilatU  cst  (qu.'»  omnia  spcrat)  de  A  quornm  fldem  in  Ctiristum  el  charitatem  erga  san- 
iis  qui  incoepcrunt  esse  Cliristiani,  persuasum  liabere      ctos  audicrat. 
(jiiod  pcrstituri  sint.  **  " "         '"'*" 

2.  Deus  pictatis  exordia  donat,  is  quod  cocpit  In 
olcctis  pcrflcit  usque  ad  illum  diem,  quo  advcntunis 
cst  Jesus  Cbristus,  praemium  asternum  repensunis 
n^ctc  ractis,  ne  quis  m  sc  aut  suis*viiibus,  seid  in  I>o- 
ininu  gloricUir. 

5.  L\cmplura  Christi  proponit,  qui  non  solum  ma» 
liliain  non  hahct,  scd  ctiam  bonitatc  redundat,  ut 
ot  iios  non  sohiin  sinceri  simus  ab  omni  corruplione, 
s(Mi  etiain  justitiui  fructu  abundemus. 

EvANXELiuu  MATTn.€i,CAP.  xviii :  Simile  est  regnntn 

Loelorum  homini  regi. 

1.  Parabola  re^is  (^ui  confcrt  rationem  cum  ser-> 
vis  suis,  quid  sihi  veht,  Christus  ipsc  exponit  formi- 
dolosa  senicutia,  dicens:  Sic  (aciet  vobis  Pater  meus^ 
ii  non  dimiseritis  unusquisque  fratri  suo  de  corde 
vestro  neccata  ipsorum.  H 

2.  Koii  dicil  Palcr   vcster,  scd  Paler  nieus,  ul  " 
ostcndat  istos  indignos  cssc  quoruin  Pater  Dcus  vo- 
cctur,  cuin  ila  nequam  sint,  ut  homines  odio  prose- 
quaiitur  ncc  vclint  ignosccre. 

5.  Sumina  ha:c  parabola  duo  complcctitur,  ut 
agiioscuiiuis  nos  iicccatorcs,  et  aliorum  peccata  di- 
iniuainiis,  postrcmuni  facilius  cst  proptcr  primum. 
lliiic  verissiiiia  h;cc  scntcntia  vclcrum.  Neino  lacditur, 
nisi  a  scipso,  vidc  Chrysostoinum. 

DOMIMCA  XXIV. 

EnsTOLi  Pauli  ad  PniLiprENSES  ,  cap.  ii  :   Imita' 
tores  mcs  estole,  et  observato  eos. 

1.  Ilortatur  Apostohis,  u(  se  exemplar  elecUim 
Dei  organiim  imitentur  Philippeiises,  iion  falsos  api>- 
slolos,  qui  spein  passionis  Christi,  per  quem  peccata 
Uiinissa,  aufcrciites,iii  legis  caeremoniis  collocahant, 
ijuoJ  ct  istos  ho<hc  arguit,  qui  neglecta  vera  pietate, 


lltluciam  habent  in  frigidas  hominum  cuercmonias  ^  J'"'^"^  crujiiniK 
planequc  imniras.  C  lutcin  ahoruni. 


2.  Quia  credidissc  Evangelio,  rudimentum  est 
hitis,  absoivitur  aiitem  ac  perficitur  piis  actionibiit. 
Orat  Pauhis,  et  poscit  ut  iinpleantur  agnitione  rt^ 
luntatis  Dei  in  omni  sapientia  et  prudentia  tplaA* 
tali. 

3.  Maxime  seria  res  est  Christianismus,  nec  fert 
torporcm  ct  iguaviam.  Digiie  Deo  ambulare,  oer  CMn- 
nia  illi  placerc,  in  omni  Ofiere.bono  fructincare..et 
crcsccrc  in  agiiiiione  Dei,  oinni  virtute  roborari.  Pro- 
cul  hinc  Sardanapali  et  de  grege  porcl»  cum  popalo 
Asatorum. 

EvANGELiuii  MATTOiEi,  CAP.  IX  :  Ba?c  ilt9  loquenie  ^ 
cos,  ecce  princeps  unus  accessit. 

i.  Jesus  expositus  ad  benefacicndum  omnibuiqni 
cuin  siniplici  nducia  postulabant  aliquid,  sive  paupe- 
rcs  essent,  sive  divitcs,  sive  Judaei,  sive  exten.  Jairi 
pra^fccti  synagogie  filiam  morluam  in  vitam  revo- 
cat,  ct  inuliercin  Ilcmorrboissam  in  itinere  profluTio 
sanguinis  libcrat,  ubiquc  Jcsus,  ubique  benefactor. 

2.  Siffnum  vera;  carnis  in  Christo,  quod  tangitur, 
htnc  in  Luca  dicit,  Teli^it  me  aliquis. 

3.  Feminam  in  medium  producit,  non  oetenia- 
tionis  causa,  sed  ut  fldem  mulieris  aperiret,  bincet 
flliam  appellavit,  et  certe  fides  ejus  filiam  eam  Cliri- 
sii  cfiecit. 

IN  NATALI  S.  ANDRE-fl. 

EriSTOLA  Pauli  ad  Rom.,  cap.  X  :  Corde  creditur  ad 

justitiam. 

i.  Ralio  jnstlficationis  et  regencrationis  hic  ex- 
ponitur,quae  a  fi«le,  non  a  cxremoniis,  dcpendet,  ciim 
spiritus  Dei  homini  conoeditur,  ut  suam  caraem  mor- 
Uficet,  desistit  a  prava  consuetudine,  dlspiicent  ei 
ea  qu£  Deo  advcrsantur,  nam  illa  mortiflcatione  na- 
scitur  dcsi.ierium,  ut  vivainus  juxla  volunlatem  Dd. 
Cordc  crcdimus  ad  jiistitiam,  orc  confltemur  ad 


^.  Descriptio  falsomm  apostolorum,  inimici  cru- 
cis  Chrisli,  qui  tcrrcstria  curant,  quorum  Deus  p^n- 
ter  ent,  gluria  in  dedccore,  quoruin  fiiiis  perditio. 

5.  Conversatio  nostra  in  ccetis  est  ex  quo  salvatO" 
rem  exspectamus  Dominum  Jesuniy  qui  transformnbit 
curpus  nostrum  humile,  Ilinc  crcdentcs  et  habcnt 
soopuni  Evangeliciitn  et  iniram  consolationein  in 
foruiis  cructs  saiularibus,  scicntes  quod  corrupti- 
bilo  induel  incorruptionem  et  inortale  iminortaii- 
tatcm. 

EvA?iGELiuii  MATTHiEf,  CAP.  xxii :  Abcuntes  Phariswi 

consilium^  etc. 

i.  Christus  intcrrogatus  de  ccnsu  Cxsari  dando, 
sic  prudcntia  scrpcnlina  Judxis  respondet,  notans 
illorum  vitam  qui  solliciti  quid  debcrcnt  Csesari,  non 
illud  potius  curabant  quid  deberciur  Deo. 

2.  Tributum  solvebant  Judxi  ciim  rcs  corum  ad 


2.  Co:nmunis  ordo  Dei  est,  ut  fides  sit  ex  avditu, 
auditus  per  verbum  Dei ,  suscipientcs  ergo  fer^ 
buin  el  spirituin  in  nobis  fidcin  operantem,  ila  utvi- 
um  cupiamus  cmendare,  signum  est  novae  regenera- 
tionis. 

5.  Dccori  sunt  pedcs  cvangchzantium  pacem,  eran- 
ffelizantiuin  bona,  et  t;imcn  raritas  est  croiientiuwi 
Evaugelio.  Angusta  porta,  et  stricta  via  quit  adducli 
ad  vitam,  et  pauci  sunt  qui  inveniunt  i7/iifii,  Maltli.  Yii. 
Hiuc  borrendum  jiidicium  manet  mundum,  qui  spi- 
riluin  vcritatis  non  vult  capere. 

LECTIONES  PER  ADVENTUM  DOHINI. 
DOMIMCA  I  ADVENTUS. 

Cpktola  Pauli  ap  Roii.,cap.  XIII  :  Scientes  qmm 

hora  est. 

1.  A  lemporis  rationc  Paulus  bortattir,  at  a  pri* 


Romanorum  manus  venisset,  et  viderant  Theudam  ^  *^V"®  ^***  l?^^^^  ^^  tcncbris  resipiscenlea  expeiw 
vi  Juilam  hac  de  causa  quasi  sediliosos  punitos.  ^  gi^^camur.  Lt  summam  legum  omnmm   chariuten 
llac  ereo  intcrroffatione  Chrisluin  in  siiiiiitf»in  6ii&ni.      ampleotauiur. 

2.  Iria  gencra  vitiorum  sunt  de  quibus  exaorgit 
seges  inniimcrabilium  malorum,  primnm  coinessa* 
tiones  ct  ebrielates,  secundum,  cubilia  et  lascivim» 


liac  ergo  interrogatione  Chrisluin  in  siiuiiem  siispi 
cioncm  conantur  injicere,  et  tantjuam  facliosum 
pncsidi  tradcre,  sed  non  est  consihum  contra  Do- 
ininum. 

3.  Cum  audis,  reddite  Casari  qum  sunt  Ca^sarist 
iila  soluin  dici  non  dubila,  qux  pietati  et  religioni 
iion  ofliciunt,  nam  quod  virtuti  et  fidei  obcsi,  non 
Caesaris  scd  diaboU  tributum  et  vectigal  esL  Tertul- 
lianus  in  Apologetioo  :  Non  Deum  dicam  imperato- 
rcm,  vcl  quia  nicntiri  nescio,  vcl  qiiia  illum  ucridcre 
iion  audeo,  vel  quia  nec  ipse  se  Deum  volet  dici,  si 
Iioiiio  sit.  Eadcin  Thcodorctiis,  libro  v,  cap.  StO. 

DOMINICV  XXV. 

E:  istol.v  Paci.i  ad  Col.,  cap.  i  :  Non  cessamus  pro 

vobis  orantes, 

1.  Oratiu  Apostoli  pcrpetua  pro  CoIIossenslbus, 


tcrtium,  conteiitiouos,  aemulationes,  hoc  tertlnm  in» 
quit  Aiigustinus  cpistola  64,  ad  Aareliuin,  in  jQoatro 
ordine  gravins. 

5.  Christum  sapientiam  esse,  Justiliam,  et  SMicti- 
ficationem,  ct  veritatem,  sobrietatem,  eattitatem,  pa- 
com,  charitatem,  et  omiies  vlrtutes,  qnas  qni  asauiu- 
pscrit,  Christuni  induissc  dicitur. 

EvANGELirit  MatthjEi,  cap.  XXI :  Cum  appropinquat' 

scnt  liierosoltjmis  et  venissent  hetnphage* 

i.  Tios  evangclstx  qui  Gncco  scrinone  scrips^ 
rnnt  pulluin  taiiium  commenioranl.  Maltlinpns  Tcm, 
soliis  qui  pro  Hchncis  llchrairc  scripsit,  asinam  qiio- 
que  solulam  et  Domino  cdductam  refert,  ut  eJa^ciQ 


(09  SMAIUGDO  ADDITUM.  600 

cenlis  Hebrac»,  sl  poBnlluefil,  non  desperandam  mon-  A  Evascelicm  Matth^i,  cap.  ii :  Cnm  audiuet  Jpatir 
Ore^  esse  salulem.  Hieron.  nes  in  vincults  opera  Chnstt,  clc. 

%  Scpe  Hienisalein  ascendit,  nnnqnam  tam  clare, 
qaia  crux  in  januis  eraU  Duplicem  prophctiam  alte- 
nm  opere,  alteram  verbis  implet.  Opere,  quia  scri- 

Knm  est  a  Zacharia,  quod  in  asina  sicut  rcx  sede- 
t.  Seconda,  immundarum  vocalionem  genlium  si- 
gnificat,  quia  in  ipsis  rcqniescet,  Tcnient  enim  ct 
^iiomhuni  eum. 

3.  Summa  Evangelii  mira  brcvilate  in  verbis  Za- 
chariae  nobis  proponitur.  Ecce  rex  tuus  venit  tibiy 
mansuetus,  etc.  In  omnibus  verbis  emphasim  hal>eSy 
tantum  clamemus  llosanna  filio  David,  benedictus 
qm  venit  in  nomine  Dominif  et  tempus  visitatiouis 
tgnoscamns. 

DOMINICA  n  IN  ADVENTD. 

EnSTOLA  AD  RoM.,  CAP.  IV  :  Quaecunque  scripta  suntt 
ad  nostram  doctrinam  scripta  sunt. 


i,  Legatio  discipulorum  Joannis  ad  Christmn  in- 
aiituta,  non  quod  Joannes  dubilaretChristumMessiam 
csse,  neque  carcere  territus  mutavit  conressionen^ 
suam,  sed  ({uia  ejus  discipuli  huinanum  quiddam  di*. 
Ghristo  paticbantur,  ne  pemiciosiHc  ipateriam  opinio- 
nis  et  Joannitas  pro  Christianis  rcUnquerel,  ab{egavit 
suos. 

t,  Facla  Christi  (caeci  visum  rccipiunt,  claudi  am- 
buiant,  leprosi  mundantur,  surdi  audiunt,  moriui 
eicitaniur,  pauperea  cvangelizaniur)  cpid  sunt  nisf 
mcra  bencfacta  &ie^slam  ex  prpphcliis  adesse  lCr 
siantia? 

5.  Magna  Lius  Joannis,  vocis  damantis  in  deserto, 
a  constanlia,  a  vila,  a  scriplura.  El  quod  intcr  eos, 
qui  ex  mulieribus  nascuutur,  ncjno  major  Joannc 
Baptista  exortus  fuit. 


I,  Ulilitas  litlerarum  sacrarum  cruditum  reddit  ^  DOMINICA  IV  ADVENTUS. 

ad  saiutem  per  fidem,  quae  est  in  Chrislo  Jesu ;  in      Epistola  ad  Philippenses,  cap.  iv  :  Gnudete  in  Dor 


nqstram  doctrinam  scripta  sunt  qu»  scnpta  sunl, 
vt  per  patientiam  et  consolationem  scripturanim 
^pcm  habeamus.  Omuia  autem  scripta  fldem  el  cha- 
rititem  et  ut  omnibus  in  bonum  pbccamus  conii- 

nent. 

2.  Summa  professionis  nos^rse  pax  est  et  unani- 
nrius,  itaque  precatur  Deum  auctorem  patientise,  ut 
■d  cxemplum  Jesu  Christi  nos  faciat  consummatos 

Sn  nnum. 

5.  Christus  dives  Dominns  in  omnes  qui  sc  invo- 
^nt  Judaeos  et  genies,  clrcumcisis  promissus,  gen- 
les  ex  merissima  liberaliiate  habent,  qui  quondam 
erant  non  populus,  nunc  populns  Dci,  qui  t|uondam 
non  consecuti  misericordiaiU,  nunc  suut  cousocuti. 
1  Petr.  II. 

SVAKGEUCM  LuCiE,  CAP.  XXI  :  Erunt  signa  in  sole  el 

luna. 


n^ino  semper^  et  iterum  dico  gaudetc^  etc. 

i.  Christianopum  est  somper  gaudcre  in  Domino, 
etiam  in  mediis  afllictionibus,  scientium  quod  affli- 
ctio  patieutiam  pariat,  patientia  probalionem,  nro- 
batio  spem ,  porro  spes  non  pudefacit.  £t  Dominu^ 
prope  est. 

2.  Vita  Christiana  est  modestue  profcssio,  hxc  sic 
Dota  sit  oronihus  horoinibus,  ut  b<uii  mciiores  fiant 
exemplo  Christianorum ,  et  ma|i  conciltentur  aut 
franganlur. 

5.  Conditiones  orationis  rectx,  qua  Ecclesia  et 
atncti  orant,  quiluis  pax  Dei  qux  supcrat  omncm  in- 
tellectum  adipiscilur. 

^VANGELiun  JoANNis,  CAP.  I  :   Miserunt  Judwi  aii 
Hierosolymis ,  sacerdoies  et  lev^tas. 

i.  Joannis  testimonium  quid  non  sit  (nempe  noq 


1.  Varia  sed  cerllssima  signa  instantis  suprcmi  p  git  Christus,  nec  Eiias,  nec  proph^ta)  et  quid  sit,  nir 
diei  Christiis  enumerat,  hic  in   Luca,  alibi  in  Mat-      mirum  vox  ciamanlis  in  desertb. 

2.  Quia  Christus  obscuro  genere  natos,  et  conver^ 
satio  Christi  communis,  tanquam  unus  enim  ex  mol- 
tltndine  versabatur,  et  vestimenta  Christi  nihil  a 
vulgo  differentia,  e  contra  Joannis  nataies  celeber- 
rimae ,  vita  asperrima ,  indumentum  e  nilis  camelor 
rum,  cibus  locustx,  etc,  maluissent  Juaxi  Joannem 
quam  Christum  magistrum  habere,  et  ideo  mittunt 
pmestantissimos  legatos,  sacerdotes  et  Levltas  al^ 
ipsis  Hierosolymis,  si  Joannem  adulatione  huc  per- 
trabant,  ut  se  Christum  dicat. 

5.  DifTercntia  Joannis  et  Christi ,  et  utriosque  ba- 
ptismatis,  cum  testimonio  Joannis,  quod  argumen- 
tum  est  divinitatis.  Cujus  cgo  non  sum  dignus  ut 
solvam  corrigiam,  etc. 

(Sequuntnr  summaria  Epistolarum  et  Evangeliorum  in 
natalibus  apostolorum,  martgrumyconfessorum^  vir- 
gin^m,  eo  ordine^  quem  Smaragdus  servavit.) 

LN  NATALI  APOSTOLORUM. 

Epistola  Pauli  ad  Rom.,  cap.  VIII  :  Scimus  quoniam 

diligendbus  Deum, 

i.  Consolatorius  locus,  habens  ar^umentum  ab 
utili.  Hoc  est  quaoctraquc  afllictio  contingat  a  canic, 
mundVt  vcl  Satana,  eam  proicsse,  et  miscricordia: 
Dei  opus  essc,  quod  nos  iram  intcrprctainur. 

2.  Gradationc  nulcherrima  docct  unde  sit  salus 
nostra,  nimirum  abelectionc  Dei,quos  prac(}ennicrat, 
eQsdeni  etvocavit  pcr  Evangelium,  vocatos  justifica-  - 
vit  fide,  tandem  glorificaturus.  H.tc  pravlcstinatioiHs 
necessitas  doccns  misericordiam  Dei,  quod  citra  ulla 
merita  pnedefinit,  grata  cst  spiritui,  odiosa  cami. 

3.  Argume^ta  bcneficenti;c  Dci  erga  nos  inaxima, 
et  summa  soLitia,  proprio  filio  suo  non  popercit,  etc. 
Redaroemus  sic  amati ,  ncc  qnicquam  soparet  nos  ^ 
dilectione  Dei,  qua  illi  conglutinamur  per  Jesum 
Chrjstum. 


C|UD0.  Chrysostomos  tantus  vir  horrore  invaditur 
haee  le^ens,  et  cx  profundo  corde  ingcmiscit :  0  ncr 

eigentiam  nostram,  ut  nos  componimus  ad  horribi- 
III  illum  diem  ut  fuciamus  a  ventura  ira  ? 
S.  Secundus  Christi  adventus  pncdicituc  cum  vir- 
lole  et  majestatc  ma^na,  ubi  omnes  ab  Adam  us- 
qae  in  adventum  Christi  operum  ralioncs  reddeut, 
ntnistrabant  angeli,  ccoli  fores  a  sxculo  claus»  pa- 

febcuit. 

5.  Pulcherrima  similitudinc  ficus,  arborum,  a^sta- 
|is,regnum  Dei  etredemptionein,hoc  est,  perfectam 
liberatioiiem  corporis  et  aiiimae  pnedicit  elcctis,  ideo- 
ifiie  vult,  hisfieri  incipientibus,  |evari  capita  et  in- 
concusso  auinio  esse,  juramcnto  asseverans  vcrba 
iiM  uon  transitura. 

DOMINICA  m  IN  ADVENTU. 

l^riSTOLA  Pauli  ad  Cor.  I,  CAP.  IV :  Sic  nos  existi- 

met  homo,  D 

i.  Nc  apostoli  quidcm  (ut  intcrim  taceam  de  pscu- 
doapostohs)  nimia  laude  nonorandi  sunt.  Ideo  alihi 
dipit,  Nunquid  Paulus  crucifixiis  est?  Ministri  Ckri- 
sti,  et  dispcnsatores  mysteriorum  Dei  habcri  dcbcnt. 
De  laiidibus  ministrorum  Ecclesix  acceptandis,  ut 
nec  totum  nec  nihil  accipiatur,  vide  Augustiuum, 
epistola  84,  ad  Aurelium. 

2.  Inter  condiiiones  ministri,  requiritur  ut  $it  fi- 
delis,  alibi  adjicitur  In  Lnca,  pruuen^  ;  fideliias  in 
hocestyUt  oihil  oonsiliorum  Dei  celet,  prudentia,  ut 
OQioia  800  tempore  et  ordine  in  aedificationcm  cor- 
poiis  Christi  sirapUci  prudciitia  et  prudcnti  simplici- 
tate  dispenset. 

3.  Quoniam  Dei  oculis  perspicua  sunt  omnia,  cui 
pmne  jodicium  de  occultis  deferri  debet,  cavendum 
nobis  est^  ne^servi  sententiam  Domiiii  anticipcmus. 
iUm  solus  is  laudabilis  quem  Deus  laudavcrit  qui 
omnia  occulta  et  non  visa  cognosci^. 


.1 


01 


SUMMARIUM  IN  EPIST.  ET  EVANG.  SMARAGDO  ADDITUM. 


SOi 


meum^  ut  diligatis  vos  invicem,  sicut  dilexi  vot, 

i.  Piteceplum  Christi  est,  ut  credamas  nomini 
filii  ejus  Jesu  Chrisli ,  et  diiigamus  nos  matuo  sicut 
dtnlitpnecqfilum.  Hocsi  solumflatsufllcil(/ Joan.iii). 
Videqu.^eHicronymusin  Epistolamad  Gauitas  scrilnt. 

2.  Inefi&ibilis  gratia  Dei,  quia  amicos  vocat,  non 
servos,  quia  omnia,  qu.iB  audivit  a  patre  nota  fccit, 
qiiia  elt^git,  quia  promillit  qiiicquid  pelierinl  patrein 
(lalqrus  sit.  Ut  enim  »lia  taceam,  amicum  essc  Chri- 
sto,  hrcc  dignitas  naturse  hamanae  terminos  exccdit, 
et  hic  amicus  magis  uecessarius  cst,  quam  ignis  et 
aqna. 

5.  Amici  nutem  sunl,  qui  faciunt  quxcunque  prae- 
copit,  quos  elegit  ul  frnctum  affierant  manentem.  Ma- 
neus  fruclus  est  evangclic*!!  disciplinae  juslitia.  Con- 
tra  iguaviam  istorum  qui  Christo  dicunt  :  Domine^ 
Duminej  et  non  faciunt  voluntatem  Patris  qui  in  coeiit. 

LN  xNATALl  UNIUS  COiNFESSORIS. 

Epistola  Paum  ad  Cor.  U,  cap.  i  :  Benedictut  Deut 
et  pater  Domini  nottri  Jetu  Chritti, 

i.  Paulus  Deura  ct  Patrcm  Domini  nostri  Jcsu 
Chrtsti,  novo  titulo  vocat  palrem  miscricordiarum 
ei  Deum  oronis  consolalionis,  ut  docent  confldere,  et 
(unnein  curam  nostram ,  omneque  onus  nosirum  in 
illum  conjicerc. 

±  Qucmadmodum  sol  iumen  accepit  non  tantum 
iit  ipse  luceat,  Sftd  eliam  ut  alia  illiiminet,  ita  Deiis 
consolatur  Apostnlos  in  omni  tribulationc,  ut  per 
cos  alii  consolentur  verbo  et  exemplo. 

3.  Summa,  Dcus  neminem  derelinquit,  qiii  socii 
sunt  passionum,  erunt  et  socii  consolationis ,  et 
iniillo  inagis  in  futuro  remunerabit,  quos  in  pnesenti 
8:rculo  consolalur. 

Eyangcliuii  MattuvEi,  cap.  XIV  :  Si  quit  vemt  ad  me, 

nec  odity  ktc. 

1 .  Ncmo  supra  ChrisUun  ainct  parcnles,  fintres, 
iixorcin,  liberos.  In  hac  rc  crudcJcm  csse,  pietalis  ge- 
Auscst,  uamQui  non  renuntiaverit  oinnihus  qu;cpos- 
siJcl,  iion  polest  nieus  esse  discipulus,  dlcil  Christus. 
Vide  Ilieronymuiu  ad  Heliodoruiu»  et  Augustinum, 
epistola  59. 

i,  Aries  iste  pietatis  nuo  fldes  quatitur  Evan^elii 
reUindcndus  est  luuro.  Mater  mea  el  fralres  m^i,  hi 
^unt  qni  faciuut  voluntatem  Patrit  me \qui  in  coelit  ett, 

Z.  Siniiiitudiuibus  duabus,  alt(U*a  sediflcantis  tur- 
rim,  ct  computanlis  &uuiptiis,  alicra  bcllaUiri  cum 
rcgo,  ostcndit  Chrislus  providculia  opus  esse  in  se- 
qucudo  Christo,  roburque  auimi  cxpendendmu  esse, 
antequam  (e  fatearis  Christi  sectatorcm. 

IN  NATALl  SANCTORUM  PLURIMORUM. 

En^roi.A  B.  Pctri  apostoli  I,  cap.  i  :  Benedictut 

Dcus  et  Pater  Domini, 

\ .  Spes  vivn  Christianis  cst ,  per  hoc  quod  resur- 
rc.vit  Jesus  Christus  ex  mortuis  in  ha^rcdilatcm  im- 
moptalem,  incontaminabliem  et  iiumarcescibilem  con- 
servatain  iu  ccclis. 

2.  Per  multas  tribulationet  oportet  intrare  in  re- 
guum  Dei,  si  compatimur  et  conregnabimutf  si  com- 
morimur  et  convivemus, 

.5.  Chrislus  nobis  datus  est  in  donum,  ut^it  sa- 
pienlia,  justitia,  sanctificatio,  et  rcdemptio  nostra,  et 
in  exeinplum,  ut  passo  in  carne  Christo  nos  oadem 
cogitalione  armcmur. 

EvAiXGELiUM  Luc/E,  CAP.  XII  :  Siut  lumbi  vettri  pra' 
0  cincti  et  lucernce  ardentet, 

i.  Similitudine  habitus  rainistrantium ,  Dominus 
docet  sedulitalcm  nostram,  ut  stemus  in  flde,  vigile- 
luus  in  negolio  salutis,  inala  non  agamus  et  bo;us 
operibus  insudemus. 

2.  Optimus  Christus  voluit  suos  esse  in  hac  sen- 
leniia,  ut  extrcmum  illum  jiidicii  diem  semper  ox- 
s;>ei:tarent  parali,  ceu  luox  venturiiin.  El  iu  luic  »en- 


A  tentia  fuisse  Petmm,  Paulum,  Hieronymuiii,  et  m- 
nuuierabiles  alios  constat. 

3.  Hilarius  fure  diabolum  inteUigit  seeotug  Ori^ 
nem ,  alii  extremum  diem ,  et  per  patremfamiliat 
unumquemque  nostrunif  dictum  est  autem  omoibui : 
Ft^fe,  Mar.  xiii.  Nescitur  dies  nec  hora.  Ilors  esl 
certa»  incerta  dies,  incertior  bora,  consulat  ergo 
aninu^  qui  sapit  ille,  sux. 


Iteh  Evangeliuii  Luc>e,  cap.  XIX  :   Homo  quid 
nobilit  abiit  in  regionem  longinquam. 

1.  Para]>ola  de  bomine  cJaro,  de  regno  Chrisli 
agit,  boc  est,  de  regno  evangeiico,  in  (^uod  sermona 
praidicationis,  publicani,  meretrices,  milites,  Gr30ci« 
Koraani ,  Scylha».  Galli ,  Golhi ,  Sarmatae;  Gerniani, 
ac  oinnes  sunt  attrahendi.  liiuc  etAgarenicae  et  Ara- 
bicx  studendum  nobis  esset  (ne  quid  dicam  de  tribus 
celehribus  linguis  Hebraea,  Gr«ca,  Latina)  ut  Tnrcas 
et  Agarenos  aliquando  in  obedieiitiam  fldei  attrahere 

^  nosseinus.  Fides  enim  per  auditum  fit ,  cui  iBseruii 
lingua,  et  pudor  est  iugens  cum  duodecim  apostoli 
(ceu  fermentum  in  tria  sata  farinae  positum)  ioium 
orbem  ferineniarcnt,  quod  nos  Chrisliani  innumera- 
iMles  adeo  parum  aut  sane  nihil  fructificamus. 

2.  Regio  lonffinqua  Ecclesia  gentiuin  est.  Praecla* 
rus  ille  homo  Chrislus  abiit,  ut  plenitudo  gentium  io- 
traret,  reverletur,  ut  omiiis  Israel  saivus  Ual. 

3.  Doclrina  pro  ministrisverbi,  ut  in  negotio  prav 
dicationis  evanffclicie  simus  quam  maxime  fideles  et 
industrii  et  niullos  lucrifaciamus  Christo,  sic  repor- 
taturi  immarcescibilem  coronaro,  cnm  nrinceps  pa- 
storuin  redierit  Christus  Jesus  verus  ille  boino  no- 
biiis  et  clarus.  Alioqui  Dei  munus  amittit  qui  habeiis 
non  habet,  id  est,  eo  non  utitur,  et  eo  augeiur»  qui 
habens  habet,  id  est,  bene  utitur. 

IN  NATALI  PLURIMORUM  MARTYRUM. 

EriSTOLA  Palli  ad  llEBa.,  CAP.  XI :  Sancti  per  fidem 

vicerunt  rcgna. 

i,  Quantam  vim  fldes  habeat,  quae  substantia  esi 
eariim  renim  qn;e  spcrantur,  argumentum  eoram 
qii.T  non  videntur. 

2.  Exempla  Veteris  et  Novi  TesUmenti  addnoon- 
tur  eximia,  quibus  majcstas  et  potentia  fidei  osieii* 
ditur.  Expugnaveruut  regna  Josue,  David,  opertius 
est  justinam  Samuci,  assecuti  proinissiones  mrsos 
Josue,  David.  Occlusonint  ora  leonuid  David,  Saiiii> 
pson,  exslinxerunt  viin  ignis  Aaron,pueri  in  Daniele» 
effngcrunt  aciem  gladii  EUas  et  aiii,  incursiodes 
averteruut  exterorura  Jonathas,  Asa,  Josapbal.  Alii 
distenti.  Vide  Jeremix  xx,  Jud.  xvi,  Tob.  ii,  Job.  xnt. 
Vtde  Cbron.  Euscbii,  et  iih.  v  Theodori,  cap.  39,  de 
variis  geueribus  suppliciorura  et  cxquisitiooibus 
poenarura,  qiiibus  pii  excriiciati  fuerant. 

3.  (}iix  aposlolus  hic  fldci  tribuit,  Chrvsostomus 
cruci  (^hristi  tribuit,  vide  Horailia  55,  in  MatthaHim, 
quod  signura  et  syrabolura  vocat  salulis  nostr»,  nani 

|\  passio  Doniini  nostne  beatitudinis  caput  ei  origo  esL 
Quando  ergo  te  cruce  signas  [inquil)  universain  te- 
cura  crucis  causam  versa,  ct  inc  et  reliquamm  pas* 
sionuin  inccndia  exstingue.  Hoc  signum  prisciset  no- 
stris  tetnporibus  clausas  januas  reseravit»  hoc  vene- 
noniui  vires  exstinxit,  hoc  feroces  bcstias  repressii« 
hoc  Icthalcs  scrpentium  morsus  curavit.  Non  simpU- 
citer  digito  in  corpore,  sed  magna  fide  in  meoie 
servare  oportet,  Ikcc  iile. 

EvANCELiiM  MatthtEi,  CAP.  T  .*  Vident  JetuM  $urhai. 

i.  Christus  Jesus,  coelestis  doctor  et  orator  sam- 
mam  ccBlcstis  phil»sophiap,  hoc  esi  explieatioiiem 
diviniu  legis  clara  brevitate  et  blandissimis  invita* 
nientis  el  promissionibus  exponit. 

2.  Oratorura  alii  sunt,  grandes,  graves,  eopiosi, 
tr.nucs,  subliles,  breves,  interjecii,  medii,  Cbrisius 
oniiiia  cst,  et  optimus,  qui  diceudo  animos  audien- 
tiuiu  docet,  delectat,  permovet,  promitiens  regnum 
coeioruni ,  consolationem ,  hxreditatera  ierr»,  mise- 


5D3 


SMARAGDl  ABBATIS  DLVDEMA  MONACIIORUM. 


501 


ricordiam,  visionem  Dci»  adoptionem  flUorum  Dei, 
«eroedem  mulUm  in  coelis. 

S*  Paapertas  spiriuw  cadix  est  omnis  boni»  nt  sn^ 
perbia  meatis^et  fuynfoonWt  riidix  omnis  mali,  binc 
mala  maxima,  et  quo;  lere  perniciem  toli  orbi  inlu- 
knint. 

IN  NATALI  VIRGINUM. 

EYAiiCELiim  MiTTHiEi,  CAP.  XIII  :  Simile  est  regnvm 
codoTum  thesauro  abscondUo  in  agro, 

1.  Ut  parabolis  de  grano  sinapis  et  fermento  ma- 
gna  Evangelii  virtus  ostenditur,  qwe  oinniiio  toluin 
oriiem  terranlm  erat  superatura,  ila  parabola  tbe- 
saori  et  margaritae  ostendit  Evangelium  summi  pre- 
tii  esse,  et  debere  rebus  omnibus  auieponi. 

2.  Praedicatio  Evangelii  in  mundo  abdita  est  et 
cclata,  et  in  praedicatione  sumina  felicitas  recondita, 
nec  tnvenitur  nisi  curiose  quseras,  quemadmodum 
Ihesaurus  in  agro  abscondilus  quaeri  solet. 

3.  Parabolam  de  sagena  missa  in  mare  Cbristus 
ipse  interprelatur,  ostendens  multas  perditionis  vias, 
«nHe  non  injuria  dictum  est  alibi  latam  esse  viam 
lUam  quae  in  perditionem  adducit,  etc,  ut  forntidi- 
nem  ampliflcet  et  incutiaU  Elinc  et  fornacis  meminit» 


A  doloris  deuliuiu,  fletus,  etc.  ludigiiatio  eiiiin,  ira« 
afUictioet  anxictisadversus  onmem  aniuiam  hominis 
perpetrantis  maluin  {Rom,  ii). 

EvANGELMJM  Mattilel,  cap.  XXV  :  Simtte  est  regnum 
ccelorum  decem  virginibus. 

1.  Virginitas  propter  excellentiam  suam  prxccpla 
non  est,  res  siitmniis  (^iix  etiain  apud  velercs  a  pri- 
scis  illis  sanctisque  vins  coii  non  potutt.  iisec  tatneft 
ut  sublimis  virtus  non  sufliciet,  uisi  adsit  opus  fidei 
et  labor  cbaiitatis. 

2.  Cuisque  pro  se  videat,  ne  erremus,  Deus  non 
irridetur,  nullus  nos  defcndcre  poterit  si  olcum  non 
balmerimus  in  lampadibus. 

5.  Crebro  repetit  Christus  Vigilate,  quia  nescitis 
diem  neque  horani,  ostendens  ignorantiam  exitus  ab 
hac  vita  utilera  esse,  igitur  cum  illo  Paulino  epilogo 
libet  receptui  canere  :  Vigilale,  state  in  fide,  viriliter 
agite,  esiote  fortes,  omnia  nobis  cum  charitale 
B  flant,  bxc  est  viia  Cbristiana.  Et  sic  qui  vixerint, 
cum  apparuerit  Christus,  babebunt  fiduciam,  nec 
pudeflent  ab  eo,  in  adventu  ejus,  sed  intrabunt  cum 
sponso  Christo  ad  nuptias. 


SMARAGDI  ABBATIS 

DIADEMA    HIONACHORUSI 


[Ex  Biblioib.  Patr.  niax.  tom.  XYI.] 


PROLOGUS  R.  P.  SMARAGDl. 
Hmie  modicum  Operis  nostri  libelbim  de  multo* 
dictis  orthodoxorum,  opitulaute  Christo,  colle- 
gimns  Patram,  et  per  eorum  discurrentes  florenlia 
prata,  bene  olentes  (vcluti  ad  manum)  collegimus 
floscuios :  atque  de  iliorum  florigero,  benedictioni- 
bosqoe  Domini  pleno,  ea  (quse  necessaria  monachis 
esse  perspexlraos)  collegimus  agro,  et  in  hoc  parvo 
ttadoimos  congregare  lil^ello.  Ea  videlieet,  qoae  per- 
Ibctorom  monachorom  corda  demulceant,  et  ad  de- 
siderium  patrise  coelestis  avidius  sublimiusque  eri- 
fant :  infirmorum  quoque  monachorum  corda  con- 
llmient  et  terreant,  ad  regularemque  perJucant 
emendationem.  Et  quia  in  regula  beati  Beuedicti 
scriptum  est,  Mox  ot  surrexerint  fratres  a  c(rna, 
aedeant  omnes  in  unum,  et  legat  unus  collationes 
vel  vitas  Patrum,  aut  certe  aliquid  quod  scdiflcet  au- 
diestes :  idee  nos  et  de  coUationibus  Patrum,  et  de 
eoBversatiombos  et  institotionibus  eorum  modicuin, 
el  de  diversis  Doctoribus  in  hoc  lil)elIo  congessimus 
pkirimum,  et  sic  eum  in  centum  capitulis  consum- 
Hiavimus  totum.  Et  quia  mos  est  monachorum,  ut 
regulam  l>eati  ilenedicli  ad  capitulum  legant  quoiidie 
outatinom  :  volomus  ot  iste  libeltus  ad  eorum  capi- 
tnlum  qootidie  legatur  vespertinum.  Et  quia  in  ea- 
dem  i)eati  Benedicti  legimus  regula,  ut  quidquid  in- 
cheamns  bonum  a  Deo  illud  perflci  iiistantissima  de- 
poscamus  oratioue ;  proptcrea  iu  hoc  libcllo  dc  ora- 
tionis  oflicio  capituluui  poiiimus  priniuin. 


C  CAPUT  PRIMUM. 

De  oratione. 
Hoc  est  remedium  animse  ejus,  qui  vitiorum  tenr 
tamentis  exaestuat,  ut  quolies  quolibct  vitio  tangir 
tur,  toties  ad  oralionem  se  subdat,  quia  frequens 
oratio  vitiorum  impugnationem  exstinguit.  Tam 
perseveranter  intendere  oportet  animum  uostruoi 
orando,  atque  pulsando,  quousque  importunas  de^ 
stderiorum  carualiuin  suggestiones ,  quae  nostris 
obstrepunt  sensibus,  fortissima  inteolione  supere- 
mus  :  ac  tandiu  insistere,  quousque  persistendo  vln- 
camus.  Nam  negligentes  orationcs  nec  ab  ipso  ho- 
mine  impetrare  valent  quod  volunt.  Quando  quis 
orat,  sanctum  ad  se  spiritum  advocat :  at  ubi  vcne- 
rit,  confestim  tentamenta  daemonionim,    quoe  se 

D  mentibus  humaiiis  immergunt ,  prxsentiam  cjus 
ferre  non  sustinentes,  effiigiunf.  Oratio  cordis  est, 
non  labiorum.  Neque  enim  verba  deprecanlis  Deus 
intendit :  sed  orantis  cor  aspicit.  Quod  si  cor  tacite 
oret,  et  vox  sileat,  quamvis  homiues  lateat,  Deuiu 
laft^re  non  potest,  qui  conscientix  prxseiis  est. 
Melius  est  autem  cum  sileutio  orare  corde  siiie 
sono  vocis,  quam  soiis  verbis  sine  intcntu  meiiiis. 
Yoces  apud  secretissimas  aures  Dei  non  faciunt 
verba  nostra,  sed  desideria.  iEternam  etiam  ^tam 
si  ore  petimus,  uec  tainen  corde  desideramus«  cla- 
luaiiles  taccmus.  Si  vcro  desideramus  ex  corde, 
cliam  cuiii  ore  coiilicescimus,  tacciUcs  claiuamus. 
{f''r€(j,,  Moial,  /.  XXII,  c.  18.)  Ilinc  csl  quod  iu  erc- 


{ 


toB 


SMARAGDI  ABBATIS. 


596 


itid  potiuius  vocibUs  pcrstrepit,  et  Moyses  a  strcpitd  A  etfuctumprecibusbeatiPatrisGregorii  Neoc2esarieu- 


Viirborum  tacet :  et  tamen  silens,  aure  divinae  pie- 
ialis  auditur.  Cui  dicitur :  Quid  clamat  ad  me 
[Exod.  xiv)?  Intus  est  crgo  in  desiderio  claroor  se- 
(sretus,  qui  ad  liumanas  aures  non  pervenit^  et  ta- 
hi^  auditum  conditoris  refSlet.  Nunquam  est  sine 
gemitu  orandum.  Nam  peccatorum  recordatio  moe- 
hwern  gignit.  {Huc  usque  Greg,)  Dum  enim  oramus» 
ad  memoriam  culpam  reducimns :  et  magis  reos 
timc  nos  csse  cognoscimus.  Ideoque  cum  Deo  assi- 
ktimus,  gemere  ct  flere  debemus,  reminiscentes 
qaain  gravia  sint  scelera  quae  commisimus,  quam- 
qae  dira  iufcrni  supplicia^  qus  timemus.  Mens  qua- 
iera  se  in  oratione  offert,  talem  post  orationem  con- 
tenret.  Nam  nihil  proflcit  oratio,  si  denuo  commit- 


sis  legimus.  Qui  cum  volens  aediOcare  Ecdesiam  in 
loco  apto,  videretque  eum  angustiorem  esse  quam 
res  exigebat,  venit  nocte  ad  locum,  et  genibus  flexit 
oravit  Dominum,  tit  montem  longius  juxla  fidera 
petentis  agercL  Et  mane  facto,  reversus  inveidt 
montem  tantum  spatii  reiiquisse  structdribQs  Eccle- 
si»,  quantum  opus  habebat.  Nam  et  sancta  Schola- 
stica  manus  et  caput  in  mensam  posuit,  et  ut  plue- 
ret^  dra\it :  et  statim  pluvla  super  illos  de  coelo  de- 
scendit.  {Rufin.  lib.  vii  Hist,)  Nam  et  proinde  tap- 
dius  justorum  exaudiuntur  orationes  :  ut  dum  diffe* 
nintur,  majoribus  pnemiis  cumuientur.  Oratio  nani- 
que  privatis  locis  opportunius  funditur,  dam  Deo 
tantum  teste   depromitur.   Neque   enim   conciliat 


titur,  nnde  jam  venia  po^tulatur.  Ille  enim  precis  B  Deum  multiplex  orantis  sermo  :  sed  plura,  sincera- 


desideratum  eflectum  sine  dubio  percipit,  qui  quod 
brando  ablui  postulat^  delinquendo  non  iterat.  Tunc 
crgo  veraciter  oramusj  quando  aliundc  non  cogita- 
mus.  Nam  revera,  tuiic  impetranda  divina  munera 
tredimus ;  quando  simpUci  affeclii  assistimus,  cum 
oramus.  Quando  autem  stamus  ad  orationem,  vigi- 
lare  et  incumbcre  ad  prcces  toto  cdrde  debemus,  ut 
icogitatio  omuis  carnalis  et  ssecutaris  abscedat : 
foec  quidquam  tunc  alind  dogitet  animus,  quam  id 
solum  quod  jirecatur.  Ideo  et  sacerdos  fralmra 
praeparat  mentes  dicei&do :  Sunum  corda,  ut  dum 
pkbs  respondet :  Habemus  ad  Dominum  ;  admouea- 
tnr,  nihil  aliud  se  quam  Doniinum  cogitare  dcbere. 
Qui  laeditur,  non  desistat  orare  pro  se  Ixdentibus^ 


que  orationis  hatentio.  Interrogaverunt  quidam  Ablia- 
tem  Macharium  diccntes  :  Quomodo  dcbemus  orare? 
Et  dixit  eis  senex  :  Non  opus  est  lUultum  loqui  in 
oJratione,  sed  extendere  manus  frcquentcr,  etdiccre : 
Domine,  sicut  vis,  et  sicut  scis,  miserere  mei.  Hinc 
beatus  Oenedictus  ait :  Non  in  mutiloquio»  sed  iu 
puritaie  cordis,  et  compunctione  lacrymarum,  nos 
exaudiri  sciamus.  Et  ideo  brevis  debet  esse  et  pura 
oratio ,  nisi  forte  ex  aflbcto  inspiratioms  divin» 
gratiae  protendatur.  In  eonventu  tamen  orauiBO  bre* 
vietur  oratio. 

CAPUT  n. 

De  diaciplina  psaltendi. 
Oporlet  cnim  nisibus  totis  obedire  iHi,  qui  nos 


idioquin  juxU  Dei  sentcntiam  pcccat,  qui  pro  inimi-  C  per  Propbetam  admonet  diccns :  PsalliU  tajnetUer 


Cis  non  orat  {Malth.  v).  Sicut  nullum  proficit  iu 
^lnere  mediCamentum  si  adhuc  in  eo  ferrum  sit, 
ita  nihil  proficit  oratio  illius,  cujus  adhuc  dolor  in 
mente,  vel  odium  manet  in  pectore.  Libentius  sacri- 
ficium  orationis  accipilur,  quod  (in  conspectu  mise- 
ricordis  judiciSf)  proximi  dUectione  conditur.  Qiiod 
tunc  veraciter  quisque  cumulat,  si  hoc  eliam  pro 
adversariis  impendat.  Tantus  esse  debet  orantis 
erga  Deum  affectus ;  ut  non  desperet  precis  efie^ 
ctum.  Inaniter  autcm  oramus,  si  spci  fiduciam  non 
habemus.  Petat  ergo  (ait  Apost.  Jacob.)  unutquitque 
in  fide,  nihil  dubitan$  {Jaeob.  i).  Et  Dominus,  Omnia 
qucecunque  petitis  in  oratione,  credentet  accipietit 
{^Malth.wi).  Tenit  quidam  senex  aiiquando  in  mon- 


{Ptal.  xLVi),  id  est,  non  quxramus  sonum  auris, 
sed  lumen  cordis :  ef  quod  lingua  cantamuSv  .opere 
compleamos.  {BatH.  Reg,  brev.,^19.)  Gantat  et  saifien- 
ter,  qui  quod  pSallit  intelligiL  Nemo  enim  sapien^Kr 
agit ,  qui  quod  opcratur  non  intelligit.  Quod  enim 
est  in  omnibus  cibis  gustus,  quo  dignoscitur  ciyus 
saporis  sit,  hoc  est  et  in  verbis  sanct»  Scriptnnc, 
prudeotia  et  sensus.  Si  quis  crgo  ita  animam  &i|am 
iulendat  in  singula  vcrba  psalmodix,  sicut  gusiue 
inicntus  est  in  discretione  saporis  cil)orum  :  iste  e^t 
qui  complevit  quod  dicitur ,  Ptailite  tapienter  {PsaL 
XLvi).  Bonum  est  corde  semper  orarc,  bonum  etiani 
sono  vocis,  Deum  spiritualibus  hymnis  glorificare. 
Nihit  ^st  sola  voce  canerc,  sine  cordis  intentioneb 


tem  Sinai,  et  cum  exiret  inde,  occurrit  ei  fralcr  in  D  Sed  sicutaitApost. :  Commonentei  vosmetipset^  jmd" 


via,  et  uigemisccns  dicebat  seni :  Aflligimur,  Abba^ 
)>ropter  siccitatem^  quia  nobis  non  pluit.  Et  dixit  ei 
sencx  :  Quare  non  oratis  et  rogatis  Dcum  ?  Et  ilie 
^espondit:  Et  oramus  et  deprecamur  assiduc  Deum, 
et  non  pluit.  Et  dixit  siQiiex  :  CredO  quia  non  oralis 
altentius.  Yis  autem  scirc  quia  ita  est  ?  Yeni,  ste- 
rous  pariter  ad  orationem.  Et  extendcns  in  coelura 
bianus  oravit,  ct  statim  pluvia  descendit.  Quod  cum 
VidiSset  frater  illCi  tunuit;  et  procidens  adoravit  se- 
hcm.  Nam  et  Dominus  discipulia  ait :  Habete  fidem. 
Amen  dico  vobis,  quia  quicunque  huic  monti  diierit, 
tollere  et  mittere  in  mare,€t  non  hcesilaverit  in  cordc 
fKo^  quoacunque  dixcrit,  fiet  ei  (i/arci  xi).  Quod 


mitf  hymhitf  et  canticis  tpiritualibutf  tn  gratia  can- 
tantet  in  cordibut  vettrit  Deo  (Colots.  iii).  Uoc  est| 
non  solum  voce,  scd  corde  psal4entes.  Undc  et  alibi : 
Psallam  spiritUy  psallam  et  mente  {1  Cor.  xiv).  Sie- 
ut  orationibus  regimur ,  ita  psalinorum  sludiis 
delectamur.  Psallendi  enim  utilitas  tristia  corda 
consolatur,  gratiores  mentes  facit,  fastidiosos  delc- 
ctat,  inertes  exsuscitat,  pcccatorcs  ad  lamenta  iuvi* 
tat.  Nam  qiiamYis  dura  sint  carnalium  corda«  su- 
tim  ut  psalnii  dulcedo  intonuerit,  ad  aflectum  pieta*^ 
tis  animum  eonim  iuflectit.  Dum  enim  Ghristianum 
i2on  vocis  modulatio,  sed  tantum  verba  diviua  qu.i 
ibi  dieuiitur,  dcbcant  conimoYCic,  ue&cio  quo  t^mcti 


597  DIADE^lA  MONACIIORUM.  598 

pacto  qttam    inodulaUonc  cancnlis  major  nascilur  A  pcrna  aniplectenda  cor  legcnlis  immulat,  diclisque 


compinictio  oordis.  Multi  cnitn  rcperiuntur  qui  can- 
tus  suavitate  commoti,  sua  Grimiiia  plangnnt,  atque 
ex  ea  parte  magis  flectnntur  ad  lacrynias,  cx  qua 
psaHendi  insonucrit  dulcedo  suayissima.  Oratio  in 
praesenti  tantum  pro  rcmedio  peccatorum  cfrunditur, 
psalmomm  autcm  decantatio  pcrpetuam  Dei  lau- 
dem  demonstrat  in  gloriam  sempiternam,  sicut  scri- 
ptum  est :  Beati  qui  habitant  in  donto  (»a,  in  tacula 
UBcnlorum  laudabunt  te  {Ptal.  lxxxiii).  Cujus  opcris 
ministerium  quicunque  fidcliter  intenlaqne  mente 
eisequitur,  quodammodo  Angelis  sociatur.  Uude  et 
in  alio  loco  idem  Psalmographus  ail:  In  conspectu 
Angetorum  psallam  tibi  {Psal,  cxxxtii).  Psalmodioe 
bic  Tirtus  ostenditur,  ut  qui  puro  corde  inter  homi- 


obscurioribus  cxcrcei,  ct  parvulis  huraili  sermoiie 
blanditur  :  et  usu  legcndi  fastidium  tollil  lectori. 
Quia  nimirum  quos  verbis  humilibus  adjuvat,  snbli- 
mibus  levat.  Scriplura  sacra  aliquo  modo  cum  le- 
gentibus  crcscit,  a  rudibus  lectoribus  quasi  rcco- 
gnoscitur,  et  lamcn  a  doctis  semper  nova  rcperitar. 
Ad  Ezcchielcm  prophelam  dicitur  :  Fili  hominiSf 
quodcunque  inveneris  comede  {Ezech.  iii).  Quidqui^l 
enim  in  sacra  Scriplura  invenitur,  edcndum  est  : 
quia  et  ejus  parva  simpliccm  componunt  vitam,  ct 
cjus  magna  subtilem  aedificant  intelligcntiam.  Pra^ 
cepta  Scriptune  sacrx  legendo,  reviviscimus,  qiii 
mortui  in  culpa  jacehamus.  Undc  Oniuipotcnti  Do- 
mino  per  Psalmistam  dicitur  :  In  (eternum  non  obli' 


nes  psallit,  etiam  sursum  cum  Angelis  canere  vidca-  B  viscar  sermones  tuos  :  quia  in  ipsis  vivificasti  me  {Psal, 

tar.  Iliuc  et  Apostolus  ait :  Commonentes  vosmetip- 

BOSfPsalmiSf  htfmnis^  et  canlicis  spirituatibus  :  can- 

iantes  in  cordibus  vestris  Deo  {Coloss.  iii).  Et  cancre 

igitur,  et  psallere,  el  laudarc  Domiiium  magis  ani- 

mo,  quam  voce  dcbcmus.  Hoc  cst  quippe  quod  dici- 

iur  cantautes  in  cordibus  vestris.  Yox  ctenim  psal- 

modix  cum  pcr  intentionem  cordis  agitur,  per  hanc 

oranipotenti  Dco  ad  cor  itcr  paratur,  ut  intentse 

menti,  vel  prophctix  mystcria,   vcl  compuucliouis 

gratiam  infundat.  Unde  scriptum  est :  Sacrificium 

iaudis  honorificabit  me^  et  illic  iter  est  quo  ostendam 

UH  salutare  Dei  {PsaL  xlix).  Et  illud  :  Cantale  Do- 

mino,  psalmnm  dicite  nomini  ejus,  iter  facite  ei,  qui 

aseendit  super  occasum  :  Dominus  nomen  illi  {Psal, 


cxviii).  Sancta  Scriptura  iu  tencbris  viUe  pRCScntis 
facta  est  nobis  lumen  itineris.  Hinc  cnim  Pctrus 
ait :  Cui  benefaciiisintcndenteSi  quasi  lucernoi  lucenti 
in  caliginoso  loco  {II  Petr,  i).  Cum  legenti  cuilibcl 
sermo  Scripturae  sacrae  tepidus  vidctur,  sensus  di- 
vini  eloquii  cjus  mentem  non  excitat,  ct  in  cogita- 
tione  sua  nuilo  intellcctu  luminis  eniicat.  At  vero  si 
bene  vivcndi  ordines  quaerat,  ct  pcr  grcssum  cordis 
inveniat  quemadmoduin  pcdem  boni  operis  pouat, 
tantum  in  sacro  eloquio  profeclum  invenit,  quanlum 
apud  illum  ipse  profecerit.  Plerumque  fit,  ut  Scri- 
pturx  sacnc  vcrba  essc  inystica  quisque  scntiat,  si 
accensus  supcrnae  contemplationis  gralia,  semctip- 
sum  ad  coelcstia  suspcndat.  Blira  euim  atque  inefia- 


ixni).  Ipse  ctenim  super  occasum  ascendit,  qui  mor-  C  ^^^^  ^^^^^  eloquii  virlus  agnoscilur,  cum  superno 
ttm  rcsurgendo  cjilcavit.  Cui  dum  cantamus,  itcr      gmore  legcntis  animus  penetratur. 
faeimas,  ut  ad  nostrum  cor  veniat,  et  sui  nos  amo- 
lis  gratia  acccndat. 

CAPUT  lU. 

De  lectione, 
Oralionibus  mundamur,  Iccliouibus  instruimur. 
Ulraroquc  bonum,  si  Ilceat :  si  non  liccat,  mclius 
orare  quam  legcre.  Qui  vult  cum  Deo  sempcr  esse, 
frequenter  debet  orare,  frequenter  et  legerc.  Nam 
CUD  oramus,  ipsi  cum  Deo  loquimur  :  cum  vero  le- 
gimus,  Dciis  nobiscum  loquitur.  Omnis  profcctus, 
ex  leciione  ct  meditatione  procedil.  Quae  cnim  ne- 
scimus,  lectione  discimus  :  quue  autem  didicimus, 


CAPUT  IV. 

^  De  dUectione  Dei  et  proximi, 
{Isid.f  L  nSent.  c. 3. )  Charitas  in  dilectionc  Dci  ci 
proximi  consistit.  Servat  autem  in  se  dilcctionem  Dci 
qui  a  charilate  non  dividitur  proximi.  Qui  a  fratema 
societatc  secerniiur,  a  divinae  charitatis  participa- 
tione  privatur.  Nec  potcril  Deum  diligerc ,  qui  no- 
scitur  in  proximi  dilectione  crrare.  Cbristus,  Deus 
ct  homo  cst.  Totum  crgo  Christum  non  diligit ,  qui 
homincm  odit.  ( Isid.  ibid. )  Quamvis  crgo  nonnulli 
fidc  atquc  operibus  sanctis  videantur  esse  participcs : 
tamcn  quia  privantur  charitate  fratcmae  dilecUonis» 


meditationibus  conservamus.  Geminum  confcrt  do- j^  nullum  habent  incrementum  virtutis.  Nam  (sicui 


tnmi  leclio  sanctarum  Scripturarum.  Sive  quia 
ioiellectum  meulis  erudit;  seu  quod  a  mundi  vant- 
taiibus  abstractum  hominem,  ad  aiuorem  Dei  perdu- 
«it.  (Isid.  L  III,  SenL  c.  8.)  Geininum  est  etiam 
lectionis  studium.  Priroum  quompdo  intcUigantur 
%cripturae :  secundum,  qua  uiilitate,  vel  dignitate  di- 
^:antur.  Nam  ratiouabiliter  erit  quisque  prius  prom- 
|»iiis  ad  inteiligendum  qiiae  lcgit;  dcinde  idoneus  ad 
^rofcrendum  quae  didicit.  Lex  enim  Dei,  et  prae- 
suiuiu  habct>  et  poenam  legenlibus  eam.  Praemium» 
iu  iis  qui  eam  bcnc  vivendo  custodiunt;  poenam 
VerOy  in  iis  qui  cam  malc  vivendo  contemnunt. 
Scriptura  sacra  icctoris  sui  animum  ad  coLlcstcm 
iKitriam  vocat,  a(quc  a  tcrreuis  de&idcriis  ad  su- 


Aposlolus  ait) :  Si  tradidero  corpus  nuum  ut  ardeamt 
charitatem  autem  non  habuero^  nihil  mihi  prodesl 
(  /  Cor.  XIII ).  Sine  amorc  charitalis  quamvis  quis- 
quc  rcctc  credat,  ad  bcalitudiuem  pervenire  non 
potest.  Quia  tanta  cst  charitatis  virlus,  ut  ctiam 
prophctia  et  martyrium  sinc  ilia  nihii  esse  credan- 
tur.  Nullum  pniemium  charitatc  pensatur.  Charitas 
cnim  virtulum  omnium  obtinet  principalum.  Undo 
ct  vinculum  perfeciionis  charilas  ab  Apostolo  dici- 
tur  {Coloss*  iii)  eo  quod  univcrsx  virtulcs  cjus  vin- 
culo  religentur.  (  Huc  usque  Isid» )  Prima  virtus 
obedicntijB  in  cbaritatc  est.  Qux  videlicct  charitas 
in  duolus  pncccpiis  dislinguitur,  ut  Dcus  et  proxi- 
luus  diligatur :  ct  rccta  opcratio  cx  dccalogi  cooi* 


KD9 


SMARAGDI  ABBATIS 


GOO 


pletione   perficitur,   tit   cum  bona  agi  coeperint ,  A  diligi  in  se»  el  inimicos  diligi  propler  se.  Diligamus 


mala  jam  nulla  perpetrantur.  Duo  sunt  prxcepta 
charitatis ,  dilectio  videlicet  Dei ,  et  dilcctio  proti- 
mi ,  per  qux  nos  sacrae  scripturse  dicta  vivificant : 
quia  dilectionero  Dei  ct  proximi  capimus  in  eloquiis 
divinis.  (Greg.,  Moral,  /.  vii,  c.  10. )  Per  amorem 
Dei  amor  proximi  gignitur,  et  per  araorem  pro- 
limi  amor  Dei  nutritur.  Nam  qui  amare  Deum 
negligil,  profecto  diligerc  proximum  nescit  Tunc 
plenius  in  Dei  dilectioiic  proficimus ,  si  in  ejusdem 
dilectionis  gremio  prius  proximi  charitate  iigamur. 
Quia  ergo  amor  Dei  amorcm  proximi  generat,  di- 
ctunis  per  lcgem  Duminus :  Diltges  proximum  ft/um, 
)>racmisit  dicens  :  Diliges  Dominum  Deum  tuum 
{  Maih.  xxii ;   Luc.  x ;  Deut.  vi ),  ut  videlicet  in 


ergo,  dilectissimi  fratres,  Dominum  Deutu  nostnim 
•icut  iiie  pnecepit ;  scilicet ,  ex  toto  corde ,  tota  am- 
ma  et  tota  virtute  no$tra  diligamu$  4  quia  ille  prior 
dilexit  no$  {Deut.  vi ;  Matth,  xxii ;  Luc.  x).  Sic  enim 
Joanncs  iile,  qui  super  illum  diicctionis  fontem  ia 
coena  recubuit,  in  epistola  sua  ait :  Fratre$,  diliga' 
mu$  Dominum,quoniam  iUe  prior  dilexit  no$  (1  Joan, 
iv).  Neque  enim  poterat  Domiuum  fragilitas  humana 
diligere,  nisi  ille  primom  naturam  diiigeret  nostram. 
Dilexit  etiam  nos  prius  quam  essemus,  et  ideo  al 
essemus  creayit ,  vivificavit ,  nutrivit ,  custodivit ,  et 
ad  lavacrum  regenerationis  perduxit ,  renovavit »  gu- 
bernavit ,  et  ad  intelligibilem  aetatem  perduxit.  H«cl 
enim  omnia  nobis  misericordiler,  et  per  nimhm  dile- 


terra   pectoris  nostri    prius  amoris   sui   radicem  B  ctionemperfecit.  Aperiamusergooculos  cordisiiostri. 


sisteret,  quatenus  pcr  ramos  postmodum  diiectio 
fraterua  germinaret.  Amor  Dei  [proximi  amore 
coalescit,  slcut  teslatur  Joannes,  qui  quosdam  in- 
crepat  dicens  :  Qui  non  diligit  fratrem  $uum  quem 
videty  Deum ,  quem  non  videt,  quomodo  pote$t  di- 
Ugere  ?  (  Creg.  loc.  cit. )  Qux  tamen  divina  dile- 
ctio  per  timorem  nascitur,  sed  in  afTcctum  cre- 
sccndo    permutaiur  (/  Joan.  iv).  Sa&pc  omnipotens 

Deus,  ut  quantum  quisque  a  charUate  Dei  et  pro- 
ximi  longe  slt,  vel  In  ea  quam  profecerit,  notum 
fucit.Miroordinecuncta  disp^^nsans,  aliosper  flagella 
deprimit,  alios  successibus  fulcit.  Et  dum  quosdam 
temporaliter  deserit,  in  quoramdam  cordibus  quod 
malum  latet,  ostendit.  Nam  plerumque  ipsi  nos  mi- 


dilectissimi  fratres,'  et  in  tantum  nos  a  Jesu  Christo 
Domino  nostro  cognoscamus  esse  dilectos ,  at  pro 
nobis  ejus  sanguinem  fusum  non  dubiterous.  Sas- 
pendamus  corda  nostra  ad  dileclionem  Creatorit 
noslri ,  et  non  ad  modicum  aut  ex  aliquo  :  Sed  ex 
ioto  corde,  tota  anima,  et  tola  virtute  diligmnui 
eum  (  Deut.  vi ;  Matth.  xxii ;  Luc.  x  ) ,  et  nullius  rei 
dilectionem  pracponamus  dilectioni  Domini  uostri 
Jesu  Christi.  Ipse  enim  ait :  Qui  diligit  patrem  ami 
matrem  plu$quam  me,  non  est  me  dignus  (Maith.  x). 
Yere  enim  si  Dcum  toto  corde  diligamus,  dilectioni 
ejus  nec  parentum,  nec  amicorum,  nec  lliionim 
dilectionein  pncferre  debemus.  Sed  si  diligimus  Do- 
minum ,  necesse  est  ut  (sicut  nosmetipsos)  diligamus 


scros  insequuntur,  qui  felices  sine  comparatione  co-  C  et  proximum ,  quia  in  hi$  duobus  prceceptis  tota  lex 


luerunt.  Inoffenso  pede  iter  noslrum  in  terra  agi- 
tur,  si  Deus  et  proximus  integra  mente  diligantur. 
Nec  Dcus  enim  vere  diligitur  sine  proximo,  nec 
proximus  vere  diligitur  sine  Dco.  Sanctus  Spiritus 
secundo  legitur  discipulis  datus  :  prins  a  Domino  in 
terra  degente  ( Joan.  xx ) ,  postmodum  a  Domino , 
coelo  pnesidente  ( Act.  11 ).  In  tcrra  quippe  datur 
spiritus ,  ut  diligatur  proximus  :  e  coclo  vero ,  ut 
diligatur  Deus.  Sed  cur  prius  in  terra ,  postmodum 
e  coclo,  nisi  quia  patenler  datur  intelligi,  quod 
juxta  Joannis  voccm  :  Qui  fratrem  $uum  quem  videt 
non  diligii,  Deum  quem  non  videt^  quomodo  potest 
diligere  (  /  Joan.  iv )  ?  Amcrous  et  ampleclamur 
proximum ,  qui  juxta  nos  est,  ut  pervenire  valea- 


pendet  et  Proplietce  (Matth.  xxii ;  /{om.xiii).£rgo  le- 
gem  et  Prophetas  non  implet,  qui  Deum  proximum* 
que  non  diligit.  Scriptum  ftst  enim.  Hoc  mandaium 
habemus  a  Deo ,  ut  qui  diligit  Deum ,  diligai  et  fra^ 
trem  $uum  (I  Joan.  ly ).  Et  in  hoc  cognosceni  omne$ 
quia  mei  e$ti$  di$cipuli ,  $i  dilectionem  habueriiis  ad 
invicem  \(Joan.  xiii).  Et  illud  :  Chari$$imi,  diligamu$ 
no$  invicem ,  quoniam  charita$  ex  Deo  e$t.  Et  ovMi$ 
qui  diligit  fratrem  $uum ,  ex  Deo  natu$  est ,  e:  cogno- 
$cil  Dcum  (1  Joan.  iv).  Si  diliga$  invicem ,  Deus  ik 
nobi$  manet,  et  charita$  eju$  in  nobi$  perfecta  eH 
(Ibid.).  Beata  est  ergo  dilectio  charitatis,  quae  om- 
nes  amplectitur,  omnes  diligit,  omnes  fovet.  Vere 
beata ,  quae  nutrit  virtutes ,  et  delet  peccata.  Op- 


mus  ad  amorem  iilius  qui  snper  nos  est.  Meditetur  ^  pnmit  iram ,  excludit  odia ,  expellit  avaritiam ,  com- 


mens  iii  proximo ,  quod  exhibeat  Deo ,  ut  perfecte 
mereaiur  in  Deo  gaudere  cum  proximo.  Tunc  enim 
ad  illam  supernae  frequenti»  hetitiam  perveniemus, 
de  qua  nunc  sancti  Spiriius  pignus  accepimus,  si 
ad  istum  finem ,  scilicet  ad  dilectionem  Dei  et  pro- 
ximi,  toto  amore  tendamus.  Omne  mandatum  de 
sola  dilectione  est,  et  omnia  unum  praeceptum  sunt. 
( Greg.  hom.  27  in  Ev. )  Quia  quidquid  praecipitnr, 
in  sola  charitate  solidatur.  Pnecepta  ergo  Domini- 
ea,  et  inulta  sunt ,  et  unum.  Hulta  per  diversitatem 
operis ,  unum  in  radice  dilectionis.  Qualiter  dilectio 
Dei  et  proximi  sit  tenenda ,  ipse  iitsinuat ,  qui  in 
plerisque  Scriptura;  suse  sententiis ,  et  amicos  jubet 


primit  rixam ,  et  fugat  pariter  omnia  vitia.  Ommm 
tolerat ,  omnia  credit,  omnia  sperat  (  /  Cor»  xiii  )• 
Inter  opprobria  secura  est,  inter  iras  placida,  inler 
odia  beneficji,  in  veritate  firma.  A  pravis  impttgiM* 
toribus  non  diripitur»  a  latronibus  non  furalDr«  al^ 
incendio  non  crematur,  ab  haeresi  non  dividitv* 
ludividua  stat,  inexpugnabilis  manet»  inexplicabili» 
durat,  inconcussa  perseverat,  incorrupta  laelator. 
Ligamentum  est  enim  omnium  virtutum ,  ghitimiiiB 
animarum ,  concordia  mentium ,  et  sodetas  electo^ 
rum.  Ne  adversitatibus  frangatur,  fbrtller  menfeflrs 
roborat :  iie  prosperitatibus  elevetur,  caule  Umik 
perat :  ne  ab  ira  superetur,  rationabilitcr  re|mroit 


«Ot  DIADEMA  MONACIIORCM.  m 

Yere  hxe  ( ut  video)  oobtlissiina  et  excellentissima  Xet  super  omnia  opera  manutn  tuarum ,  benedktiontm 

( Deut.  xxvui ).  llinc  et  Joannes  Apostolus  ait :  In 


tlrtus  est.  Teneamas  ergo  eam,  fratres,  virtute  qua 
possnmus,  ot  nobiscum  sit,  nobiscuro  maneat,  no* 
biftcom  surgat ,  nobiscum  pergat ,  nobiscum  l:eletur 
et  coDviYetur.  Decet  enim  in  fratrum  congregaiione 
tam  regiam  jugiter  Inesse  virtutem» 

CAPUT  Y. 
De  ehtervatione  mandatorum  Det* 
Post  exsecutioncra  dilectionis,  videamus  quid  no^ 
bis  observandum  ipse  anctor  prsecipiat  dilectionis. 
Ait  enim  :  Si  diligitis  me ,  mandata  mea  servate^  et 
ego  Togabo  Patrem ,  et  alium  Paracletum  dabit  vobiSf 
«1  wuineat  vobiscum  in  aftemum  {Joan,  xiv).  Alten- 
damas  ergo,  fratres,  quantum  nos  diligat  Dominus 
Boster  iesos  Christus,  qui  cum  promissione  a  nobis 


hoe  eognoscimut  quoniam  diligimus  natO€  Dei ,  cum 
Deum  diligamus,  et  mandata  ejus  fadamus,  Hac 
enim  charitas  Dei,  ut  mandata  ejus  custodiamus^  et 
niandata  ejus  gravia  non  sunt  ( I  Joan,  v ).  lloc  el 
ipso  Dominus  ait  :  Si  quis  diligit  me ,  sermonem 
meum  servabit  ( Joan.  xiv  ).  ( Greg,  hom,  30  in  Ev. ) 
Probatio  ergo  dilectionis,  exhibitio  est  operis.  Yero 
enim  Deum  dilijrimus,  si  mandata  ejus  observantcs» 
a  nostris  nos  voluntatibus  coarctamus*  Nani  qui  ad- 
buc  per  iiliciu  desideria  defluit ,  prorecto  Deum  nuu 
amat ,  quia  ei  in  sua  voluntate  contradicit. 

CAPUT  Yl 

De  timort 


saam  exigtt  dilectionem ,  et  Spiritum  sanctum  dicit  B     Scriptum  est  enim  :  Initium  sapientia  timor  Do- 


nobiscum  esse  in  aetemum  maiisurum,  si  post  dile- 
eiionem  suam  mandata  ejus  servaverimus.  Ab  ipso 
eiiim  nobis  omnia  bona  largiuntur,  et  velle  bonum 
ei  operari ,  ab  illo  prius  donatur  nobis.  Diligimur 
euim  ab  illo^  ut  diligamus  illum  ;  amamur  ab  eo , 
ut  aiuemus  eum.  Cognoscimur,  ut  cognoscamus : 
a<](javamur  ut  operemur,  et  operando  virlutibus  di- 
lemar.  Ergo  si  nos  dilectio  Dei  proximique  demul- 
eet,  consequens  est  ut  faciamus  quod  ille  pnecepiu 
Qaia  In  tantum  diligimus ,  in  quantum  facimus.  Ne- 
qoe  enim  potest  sincere  Deum  diligere,  qui  mandata 
^08  fideliter  non  implet.  Ipse  enim  ait :  Si  quis  dili- 
§it  me,  sermonem  meum  servabit.  Et  Pater  meus  dili' 
§et  eum ,  et  ad  eum  veniemus^  et  mansionem  apud  eum 


mini  (Psal.  cx).  Timor  Domini  gloria,  et  yloriatio,  et 
latitia ,  et  corona  exsxdtationis.  Timor  Domini  dele^ 
ctabit  cor  :  et  dabit  Iwtitiam  et  gaudium ,  in  iongitU" 
dinem  dierum  {Eccli.  i).  Time  Dominum ,  et  recede  a 
malo  {Prov.  iii,  vers.  \  3  el  20),  quia  timenti  Deum  be- 
neerit  in  extremis,  etindiebus  cousummaiionis  illius 
benedicetur.PlenitudosapieHtia:,timereDeuiH{Eccii.i}. 
Generatio  sapientiae.  limor  Doiiiini,  divittae,  et  \  iia.  et 
gloria.  Timor  Domini  expellit  peccatum ,  et  reonmtt 
vitium,  cautuin  facit  bominem  alque  solUcitum. 
Nam  qui  sine  timore  est ,  non  poterit  justificari.  Quia 
ubi  timor  non  est,  ibi  dissolntio  vitae  est.  Ubi  timor 
non  est,  ibi  sceleratio  est.  Ubi  timor  nonest^ibi 
scelerum  abundantia  est.  Qui  timent  Dominum ,  non 


fitdemus.  Et  qui  non  diligit  me  sermones  meos  non  C  erunt  incredibiles  verbo  illius  :  et  qui  diligunt  eum , 


urvat{IJoan.  ii)  Joannes  quoque  Apostolus dilectio- 
ne  Domini  repletus,  in  Epistola  sua  ait :  In  hocscimus 
ptotdam  cognopimus  eum,si  mandata  ejus  observamus 
{JJoan»  ii).  Qui  dicH  se  nosse  Deum  et  mandata  ejus 
noa  eustodit,  mendaxest,  et  in  eo  veritas  non  esl.  Qui 
aervat  verbum  ejus ,  vere  in  hoc  charitas  Dei  perfecta 
est  {I  Joan.  ii).  De  se  qiioque  Job  ait :  Vesligia  Dei 
secutus  est  pes  meus.  Viam  ejus  custodtvi,  et  non 
dectinavi  ex  ea.  A  mandatis  labiorum  ejus  non  re- 
cessi ,  et  in  sinu  meo  abscondi  verba  oris  ejus  ( Job. 
xxiii).  Tpse  quoque  Dominus  de  dilectione  sui ,  at- 
que  mandatomm  suonim  observatione  ,  populum 
kraeliiicum  admonens,  dicit :  Et  nunc  Israel  audi 
fnecepta  et  judivia ,  qu^  ego  doceo  te  hodie ,  ut  /a- 


conservabunt  viam  ejus.  Qui  timent  Dominum ,  pra^ 
parabnnt  corda  sua ,  et  in  conspectu  illius  santifica- 
bunt  animas  suas,  Qui  timem  Dominum  custodient 
mandata  ejus,  et  patientiam  habebunt  usque  ad  inspe" 
ctionem  ejus  { Eccli.  ii).  Timor  Domini,  non  despi- 
cere  justum  hominem  pauperem,  et  non  mrgnificare 
vinim  pejorem  divilem.  David  enim  dicit :  Serviu 
Domino  in  timore ,  et  exsultate  ei  cum  tremore  {Psal. 
ii).  Et,  Timete  Dominumy  omnes  sancti  ejus,  quoniam 
nihil  deest  timentibus  eum  {  PsaL  xxxiii ).  £t ,  Beati 
omnes  qui  timent  Dominum :  qui  ambulant  in  viis 
ejus  {  Psal.  cxxvii ).  Moyses  quoque  ait :  Post  Do- 
minum  Deum  vestrum  ambulate ,  et  ipsum  timete ,  et 
prcccepta  ejus  custodite ,  el  acquiescite  ilti  {Deut.  xiu 


eiena  ea  vivas  in  eis      {Deut.  iv ).  Observa  et  cave,  ^  ju^ta  lxx  ).  Apostolus  quoque  dicit :  Cum  timore  et 


ne  quando  obliviscaris  Domini  Dei  tui ,  et  negtigas 

'Wsandata  ejus  atque  judicia ,  et  cteremonias  quas  ego 

praecipio  tibi  hodie  {Deut.  viii).  Et  nunc  Israel^  quid 

MJottsinus  Deus  tuus  petiit  a  te ,  nisi  ut  timeas  Domi- 

mcifi  Deum  tuum,  et  ambules  in  viis  ejus,  et  dili' 

^geta  eum  ac  servias  ei  in  toto  corde  tuo ,  et  in  tota 

mmina  tua,  eustodiasque  mandata  et  caremomas  ejus^ 

^mat  ego  pnreipio  tibi  hodie,  ut  bene  nt  tibi  {  Deut. 

'^  ).  Sf  autem  audieris ,  ut  facias  omnia  mandata 

«f«« ,-  faeiet  te  Dominus  exeelriorem  cunctis  gentibus 

^MT  versantur  in  terra.  Benedictus  eris  in  eivitate ,  et 

Mienedictus  in  agro,  benedxetus  fructus  ventris  tui ,  ct 

trncfns  terra:  tute.  .ViHet  Dominus  super  cellaria  tuaf 


tremore  vestram  ipsorum  salutem  opetamini  { Phil. 
H  ).  Iterum  Salomon  ait :  Corona  sapientite  timor 
jDomtni,  reptens  pacem  et  satutis  fructum:  utraque 
autem  sunt  dona  Dei  {Eccli.  i).  Metuentes  Dominum 
suslinete  miuricordiam  ejus^  et  non  delteclatis  ab  illo, 
ne  cadatis.  Qui  timetis  Dominum ,  credite  ilti :  et  non 
evacuabitur  merces  vestra.  Qui  timetis  Dominum ,  di- 
tigite  Htum:et  itluminabutUur  corda  vestra  (Eccti.  ii). 
fieatus  cui  donalum  est  habere  timorem  Dci.  Timor 
Dootim  sicut  paradisus  benedictionis,  et  super  omnem 
gtoriamoperuerunt  ittum  {Eccli.  xl).  In  timorisetenini 
laude  adhuc  Salomon  ait ,  Timor  Domini  apponet  dies 
{ Prov.  I ).  TinieamuSy  crgo  fratrrs,  iUo  limore  Do* 


605  SMARAGDI  AUBATiS  604 

mini»  qtd  ianctms  pernumet  in  sipeulum  Mculi  {Psal.  A  eorpus  Uiaro  siccum  sic  est?  Ei  dixil  cis  scnex :  SiciH 


xviii) ;  illo  casto  timore  qui  nobis  ad  dics  temporis 
bitjus  adjiciat  dics  aetemos,  dies  perpeuios,  dies  pe- 
renncs  et  immortales,  imo  diera  unum  sine  vespera 
et  inflnitum ,  diem  felici  gaudio  plenum,  indeficieati 
luce  refertum»  angeiico  comiiatu  suffultum;  dicm 
Inquam ,  qucm  nox  non  interpolatt  tenebr»  non  ob- 
scnrant ,  nubilum  non  offuscat ,  impbrtabilem  non 
efficit  calor  seslatis ,  pigrum  non  reddit  frigus  hie- 
mis ;  dies  qui  nobismet  unus  eHt  cum  sanctis»  com^ 
munis  cum  augelis,  «ternus  cum  utrisque;  qui  no- 
bis  cum  felici  gaudio  consortium  tribuat  angelorum , 
ct  socios  faciat  patriarcharum ,  in  numero  computel 
prophetarum ,  in  exsultatione  socios  faciat  aposKH 
lorum.  Et  quia  apostolus  Joannes  in  canonica  dicit  l 


lignum  in  manu  bominis  qno  fruiices  in  igne  versan- 
tur  arcscii,  ita  si  homo  habuerit  mentcm  suam  in 
timore  Dei,  ipse  timor  Dci  ossa  cjus  consumit. 

CAPUT  Vll. 
De  sapienlia  qu<B  Chrislut  est. 
Corona  saffientice  (ut  ait  Scriplura)  tintor  Damitd 
estf  et  initium  tapietuiiB^  timere  Deuak ,  et  pletutudo 
sapientite,  et  radixsapientiattmorDoHunieBt  {Eccti.  i). 
Timeamus  ergo,  charissimi^  Domiuum,  et  aDimas 
nostras  praeparemus,  ad  excipiendam  sapicntiam,  ul 
sapicnter»  et  pie,  et  juste  vjveotes,  cum  ipsa  sapien- 
tia,  regna  mereamur  possidere  perpetua.  Sic  enim 
scriptum  e^t :  Qui  custodierint  t//am,  juuificabuntnr 
ab  ea^  et  facile  videbitur  ab  iis  qui  diligunt  eam^  H 


Timor  non  e$t  in  charitatey  sed  perfecta  charitas  fo-  ^  invenielur  ab  iis  qui  quatrunt  illam  {Sap.  vi).  Scri- 

ptum  est  enim  :  Concupiscentia  itaque  saplentias  d<- 
ducit  ad  regna  perpetua  {Ibid,).  Propterea  ait  Saio- 
mon  :  Optavif  et  datus  est  mihi  sensus :  imfocavi »  €$ 
venit  in  me  spiritus  sapientUe ,  et  proposui  pro  luce 
habere  iUam.  Super  salutem  et  omnem  pulchritudinem 
dilexi  illam,  quotuam  inixstinguibile  est  tumen  iUius. 
Venerunt  autem  mihi  omnia  botia  pariter  cum  Ula^  ei 
innumerabilis  hotiestas  per  manus  illius ,  et  leetaitu 
sum  in  amhibus,  quoniam  atitecedebat  me  ista  sapien- 
tia.  Infinitus  enim  thesaurus  est  hominibus ,  quo  qmi 
usi  sunt^  participes  facti  sunt  amicitias  Dei.  Est  emm 
in  illa  spiritus  intelligentice,  sanctus,  unicus,  mulii^ 
plext  subtilis,  mobilis^  disertus,  incoinquinatus^  eertuM^ 
suavis,  atnatis  bonum^  acutus^  quem  nihil  tetat  bette- 


ras  mittit  timorem ,  et  quia  timor  poenam  habet ,  et 
qui  timet ,  non  est  perfettus  in  charitate  { I  Joan.  iv), 
neccsse  cst  duos  discrcie  et  diiigenter  intelligamus 
timores.  Duo  sunt  igitttr  timotes.  Uuus  quo  timenl 
lioroines  Deum,  ne  mittantuir  in  gehennam.  Ipse  esl 
limor  ilie ,  qui  inlroduxit  charitatcm ,  sed  sic  venil 
ul  cxeat.  Si  enim  adhuc  propter  posnas  times 
Dcum,  nondum  amas,  quem  sic  times :  non  l)ona 
desideras,  sed  mala  caves.  Sed  ex  eo  quod  mala 
caves ,  corrigis  te  ,  et  incipis  bona  desidcrare.  Gum 
l)ona  desiderare  cceperis ,  erit  in  te  timor  sanclus , 
iile  scilicety  ne  ipsa  bona  amitlas»  non  ne  miltaris 
in  gehennam,  sed  ne  te  deserat  pracsenlia  Domini , 
quem  amplecteris ,  quo  xtcrno  frui  desideras.  Fra- 


ter  quidam  inlerrogavit  senem  dicens  :  Quomodo  ^  faciens^  humanut :  stabitist  secutiu ,  omnem  hakews 


venit  limor  Domini  in  animam  ?  Et  dixit  senex :  Si 
babet  homo  humiittatem ,  et  pauperlatcm ,  d  non 
Judicet  allerum ;  sic  *Yenil  in  eum  limor  Dei.  Dixil 
quidam  senex  :  Timor  et  humilitas ,  et  egesias  vi- 
ctualium,  et  pUuctus  mancat  in  te.  Et  alius  senex 
dixit  iilud  :  Quidquid  odio  habes,  alii  ne  fadas 
{  Tob.  IV ).  Si  odio  hal>es  eum  qui  tibi  male  loqui- 
tur,  ne  tu  male  loquaris  de  aliquo.  Si  odio  haltes 
eum  qui  tibi  calumniam  facit,  ne  tu  calumniam  facias 
alicui.  Si  odio  hal>es  cum  qui  te  in  contemptu  ducit, 
aut  injuriis  appctit,  nibii  tu  horum  facias  cniquam  : 
Qui  ergo  vcrbum  istud  custodire^  potest,  sulllpit  ei 
ad  salutem.  Dixit  quidam  senex  :  Yita  Monachi  Ikbc 
est.  Operatio ,  obedicniia ,  meditatio ,  et  ut  non  ju- 


virtutenifOmnia  prospiciens, et  qui  capiat  omnes  epiri- 
tus,inteUigibilit.  Nam  omnibtu  mobilibus,  mobiliore$i 
sapientia.  Vapor  est  enim  virtutis  Dei  et  euMnatie 
ctaritatis  omnipotentis  Dei  sincera.  Candor  est  emm 
lucis  atemo!,  et  speculum  sine  macuta  Dei  majestatiSf 
et  imago  bonitatis  illius  {Sap.  vii).  Est  enim  (ul  did* 
lur)  hac  speciosior  sole^  et  super  omttem  steUarum 
dispositionem  luci  comparata  invenitur  prior.  Luci 
enim  succedit  nox,  sapientia  autem  vincit  tnalitiam 
{Ibid,).  Ut  enim  dicitur  :  Attingit  a  fitie  usaue  ad  /1- 
nem  fortiter,  et  disponit  omnia  suaviter.  Soorietatem 
enim  et  sapientiam  docet,  et  justitiam  et  virttUemqui' 
bus  utitius  nihU  est  in  vUa  hominibus  {Sap.  viii),  Th^ 
saurus  enim  magnus  est  sapientia,  quam  qui  inve- 


dicel ,  non  obloquatur,  non  murmuret.  Scriptum  est  ^  uerit,  inveniet  vitam :  et  qui  possederil  iUam , 


cnlm  :  Qui  ditigitis  Dumhium ,  odile  matum  {Psal, 
xcvi).  Ifonachi  vita  hsccesi,  non  ingredi  euminjuktis, 
neque  videre  oculis  suis  mala,  neque  euriose  agere, 
ncque  audire  inania,  neiine  aliena  rapere,  sed  magis 
sua  tribnerey  neque  superbire  eorde,  neque  cogiia- 
lione  uialignari,  neque  veotrem  iroplere,  sed  cum 
discretione  omnia  agere.  Ecee  in  his  esl  monaehus. 
Dixit  Abbas  Jacob :  Quia  sicut  lucema  obscnrum  co- 
iHCuIum  illuminat,  ita  timor  Domini ,  si  veneril  in 
cor  hominis,  illuminat  cum ,  cl  docet  omnos  virli- 
les  ei  mandata  Dci.  Intcrrogaverunt  quidam  pa- 
irum  Abbalem  Macharium  iClgyptium,  diccnlcs  : 
Quomodo  el  quando  mauducas ,  et  quando  jojunas , 


IID- 

morlalitaiis  habebit  coionam.  Ipsa  est  enim  qus 
siabiles  facit  in  (ide,  ccrtos  in  verbo ,  dulces  in  clo- 
quio,  hilarcs  in  dato,  in  misericordia  humanos,  la 
rcspondcndo  suaves,  in  discemcndo  sagaces,  in  pro- 
speritate  mites,  in  adversitate  securos,  acuto«  in 
sensu,  perlucidos  in  facto,  candidos  in  ^-ultu,  el  lor- 
les  in  conflictu  {Ibid.).  ilnde  ergo  sapientia  retdt^ei 
quis  est  toctu  iuteUigetUite  f  Abscondita  est  ak  oculis 
omnium  vivetuium.  Deus  inteUigit  viam  ejus «  et  ipm 
tumt  locum  ilUus.  Ipse  enim  dinl  hoimni:  Ecce  limar 
Domtiti,  ipse  est  sapientia,  et  rcccdere  a  ttuito  itUeilt' 
gentia  (Job.  xxviii).  Diligamus  crgo  cani,  fralrcs.  nl 
diiigamur  ab  ea.  Ipsa  coim  sapicnlia  qux  UuttUtf 


«10  DIADEMA  IIONACHORUM.  «6 

esl,  dicil :  Ego  sofneniia  Halnto  in  coiut7to,  ei  eruditis  A  Scriptum  est  enim  :  Seniiie  de  Domtno  in  konilau^ 


HUtnnm  cogitalionibus.  Meum  est  comilium  et  wqui- 

taOf  mea  eU  prudentia^  mea  est  et  fortitudo,  Ego  dili^ 

tfenles  me  diligo^  et  qui  mane  vigilaverint  ad  me ,  in^- 

wement  me.  Mecum  sunt  divitias  et  gloria.  Melior  est 

frmeius  meus  auro  et  lapide  pretioso.  In  viis  justitite 

mmkulo^  ut  ditem  diligentes  me,  et  thesauros  eorum 

repUam  (Prov.  yiii).  Diligit  enim  Deus  illum  qui 

diligit  sapientiam.  Sapientia  enim  Oliis  suis  Titam 

praeparat,  diiigentibus  se  justitiam  ministrat,  aman* 

Itboft  se  pnidentiam  donat.  In  tentatione  cum  illo 

«nbolat,  et  iter  directum  illi  prsBparans,  absconsa 

sua  denadal,  illi  scientiam  et  intellectum  prudenti» 

thesaurisEat.  Ergo  qui  tenuerit  iUam,  vitam  hseredi- 

4abit  aelemam. 

CAPUT  VIII. 

De  prudentiai 

Pmdenlia  namque  ornamentum  est  omnium  vir-^ 

tatom,  gloria  verbi,  decusque  sermonis,  sicut  scrip- 

tBm  est :  Ornamentum  aureum  prudenti^  doctrina^  et 

fMft  krachiale  inbrachio dextro  [Eccli.  xxi). Pruden- 

tia  GOBtds  est  dris^  gubernatio  aclionis  ,  temperan- 

tia  cordis,  moderatio  linguaii  omniumque  statera 

▼erborum,  et  ponderatio  rerum.  Sic  enim  scriptum 

€St :  Verba  prudentium  statera  ponderabuutur  (Eccli. 

Tu),  Hinc  et  Paulus  ait  :  Sermo  vester  semper  in 

gratia  eale  9it  conditus,  ut  sciatis  quomodo  oporteat  vos 

mmcmquo  resfN>m<m(Co/.iv).Diligamus  et  nos,  fra- 

li«6»luinc  clarissimam  virtutem,  qu»  nobis  gubema- 

iMMiemaiiimi  disponat,et  discreUonem  mcntis  confir- 


et  m  simplicitate  cordisqucerite  Ulum^  quoHiaM  inve* 
mtur  ab  iis  qui  non  tentant  Ulum  :  apparet  amtem  eiM 
qui  fidem  habent  in  illum  (Sap.  i).  Diiigamus  ergo 
simplicitatem  cordis,  ut  abiiia  actus  nostri  dirigan- 
tur  in  viam  salutis.  Scriptum  est  enim  :  SimpUcitas 
justorum  diriget  eos  (Prov.  xi).  Obediamus  vcrbis 
Pauli  prxdicatoris  egregii,  qUl  nos  admonet,  dicens : 
Yolo  vos  sapientes  esse  in  bono ,  simpUces  in  malo 
(Aoiii.xvi).Debetenim  electorum  corJa  prudcntia  in 
bdnum  jugiter  acuere,  ct  simplicitas  ab  acumine 
pradentiae  temperare,  ne  aul  prudeutia  modum  rccli- 
tudinis  excedat,  aut  simplicitas  ignorantix  failacia 
torpescat.  (Greg.^  l.  v,  Moral.y  c.  5.)  De  Jacob  enim 
legitur  :  Quod  esset  vir  simplex  ,  et  in  domo  habi- 
B  tans  (Gen.  xxv),  quia  nimirum  omnes  qui  in  curis 
exlerioribns  spargi  refugiunt ,  simpllces  in  cogita- 
tioue  ,  atque  in  conscientire  suae  babiiatione  cousi- 
stunt,  ne  dum  ad  multa  foris  inhiant,  a  semeiipsis 
alienati  cogitationibus  recedant.  Gurramus  ergo  pcr 
simpliciutis  itinera  ,  ut  ad  perenuilalis  per  eam 
citius  pervenire  mereamur  patriam,  ubi  iminorta- 
litatis  stolam  ct  simplicitatis  rccipere  mereamur 
prxniia. 

CAPUT  X. 

De  patientia. 

De  kac  virtute  patientix  sic  Domiilus  ait :  /n  pa- 

tientia  vestra  possidebitis  animas  vettras  (Luc.  xxi).  £t 

Paulus  discipulus  cjus  dicit :  Induite  vos  sicut  electt 

Deif  sancti  et  dilecti  viscera  misericordice^  bemgnUa-' 


SiC^im  scriptum  est :  Quisapiensest,  multagu'  Q  tem,  humiUtatem^  modestiam^  patientiam^  supportan- 


bentaiurprudentia  (Prov.  xLi).Diiigamusprudenliam 
qw  gressus  q>eris  nostri  dirigat,  etactus  cogitaiio- 
Bisdisponat.  Scriptum  est  enim  :  Yirprudens  dirigit 
greaeus  tuos  (Prov.  xv).  Diligamus  pradeniiam  quae 
jMihis  spiritalem  SDdificct  domum  ,  et  xdificatam 
soblimiter  roboret.  Scriptum  est  enim  :  Sapientia 
gdificabitur  domus,  et  prudentia  roborabitur  (Prov. 
zmv).  DiUgamus  prudciitiam^  quae  nobis  ornamenU 
HMHrum,  et  copiam  miuistret  virtutum ,  quse  ori  no- 
ftlro  legem  verilatis  insinuet,el  sermonem  sapientiae 
ci  intellectus  muUipliciler  adornet ,  sermonibus 
mostris  aureum  ornainentum  imponat,  et  labiis  no- 
slris  munus  argentcum  conferat :  moribus  nostris 
jugem  custodiain ,  congruam  minislret  et  gloriam. 

CAPUT IX. 

be  simpUcitate. 

Magiia  est  quidem  prudentise  virtus,  sed  necesse 

^it  Qt  simplicitatis  virtute  temperetur.  Sic  enim  Do- 

MMiiuns  in  £vangclio  ait :  Estote  prudentes  sicut  ser- 

P^fUes  ,  et  simpUces  sicut  columbie  (MaUh.  x).  Et  de 

Job  simplici  viro,  Dominus  ad  diabolum  ait :  Nun-- 

V^ei  contiderasU  servum  meum  Job  ^  quod  non  sU 

^^^li$  eisuper  terram^  simplex  ,  reClus  ^  et  timens 

^Hm^et  recedensa  malo(Job.  i)?  Diligamus  ergo, 

^^lres»  faauc  magnam  virtulem,  qua^  de  Altissiiui 

^'^«^uro  prodit,  qoae  quamvis  omnibus  Cliristianis, 

^^Xime  autem  necessaiia  est  monacbis  ,  qui  vitjc 

^c\>|K>situm    6iuplicitatis  oioarc   debent    oiiicio. 


tes  invicem  in  charitate  (Col.  iii;  Ephes.  iv).  Salomon 
quoque  ait :  Doctrina  viri  per  patientiam  noscitur,  et 
gloria  ejus  est  imqua  prcetergredt  (Prov.  xix).  Jaco- 
bus  Apostolus  praedicans  ait :  Patientia  autem  opus 
perfectum  habeat ,  ut  sitis  perfecti  et  integri,  in  nuUa 
deficientes  (Jac.  i).  Et  Paulus  itemm  dicit :  Corrt- 
pite  inquielos  ,  consolamini  pusiUanimeSf  suscipito 
infirmoSf  patientes  estote  ad  omnes  (I  Thess.  v).  Cur^ 
ramus  ergo,  dilectissimi  fratres,  per  hanc  patieutiae 
viam,  et  dtligainus  eam,  quia  non  habet  offeudicu- 
lum,  sed  plenum  ct  aeteruum  per  se  currcntibus  in 
futuro  retribuet  gaudium.  Magna  est  enim,  fratres, 
virtus  patientix,  quse  laadentes  se  non  lacdit ,  sed 
diligit :  quae  injurianti  se  injurias  remittit,  non  rcd- 
D  dit :  cui  nocere  potest  non  nocet,  sed  parcit.  Radix 
enim  omnium  ct  custos  virtutum ,  patientia  ost.  Pcf 
patieutiam  vero  possidemus  animas  nostras  (Luc. 
xxi).  Custodem  igitur  conditionis  nostne  patientiani 
Dominus  esse  monstravit :  quia  in  ipsa  possidcre 
nosmetipsos  docuit.  (Greg.,  past.  Curce  p.  iii,  adm^ 
10;  Cypr.  de  bono  Pat.)  Patientia  autem  Vcra  ,  cst 
aliena  niala  xquanimiter  pcrpeti  :  et  contra  euin 
qui  maia  irrogat,dolore  nullo  inoveri.  Paticntix  ergd 
virtus  est,  fraires,  quse  nos  Deo  commendat,  cta 
nialis  omnibus  custodit ,  et  servat.  Ipsa  est  quae 
iraiu  temperat,  liiiguam  refrenat,  et  mentem  gubcr^ 
nat.  Ipsa  est  qux  paccm  custodit ,  discipiinam  mo^ 
dcrate  peragiti  libidinis  iii)pctum  frangit,  vioicnliaii^ 


Wl  SMARAGDI  ABBATIS  e08 

coinprimit,  etincendium  simukatis  exsUnguit.  Coer-  A  tus  Petrus  aposlolus  ait:  Qnia  Deus  tuperbis  retfsitf, 


cet  potentiaro  dititum  ,  refovet  inopiam  pauperam, 
facit  homiles  in  prosperis,  fortes  in  adversis,  cootra 
injurias  et  contumelias  mites.  Tentaiiones  expu- 
gnat,  persecutiones  tolerat.  Ipsa  est  quae  ftdei  nostrse 
fundamenta  fortiter  mauit,  incremenla  spei  nostne 
snblimiter  provebit ,  et  actus  vito;  nostrae  diri{i;it. 
Ipsa  nos  ut  tenere  possimus  viam  Christi,  patienter 
gubernat,  et  ut  filii  Dei  perseveremus,  immobiliter 
confirmat.  Hanc  enim  viriutem,  fratres  dilectissimi, 
cum  gaudio  diligcre,  et  lotis  viribus  amplecti  debe- 
mus.  Cito  enim  fructum  patientix,  ejusque  pnfe- 
niium  recipiemns,  si  cum  illa  usque  in  finem  perse- 
veremus.  Sic  enim  et  Jacobus  apostolus  ait :  Ecee 
judexantejanuamassi8tit,etvobi$priiemia  patientia,  et 


humilibus  autem  dat  gratiam  (I  Petr,  v).  Omnes  eaim 
dicit,  seniores  scilicet,  et  adolesceutes,  quibus  invi- 
ccm  videtar  humilitatis  insinuare  virUitem :  el  his 
videlicet  regendo ,  et  iilis  humiiiter  obsequeiMki* 
Omnes  ergo  humilitatem  in  alterutrum  vel  exemplo» 
vel  ctiam  verbo  docet  insinuare ,  quia  nimirum  on- 
nibus  superlMx  vitium  (quod  angelos  de  coelo  dcjecit) 
noverat  esse  cavendum.  Et  qus  sit  gratia,  quam  ho- 
miHlMJs  promitlit  donandam ,  sequenter  exponil  di- 
cens :  Humiliamini  igitur  sub  potenti  manu  Dei^  «I 
vos  exaltet  in  tempore  visitationis  (/  Pelr.  v).  Haac 
ergo  gratiam  humiiibus  tritniit,  ut  quo  magis  humi- 
liati  fuerint  tempore  certaminis  propter  ipsum «  eo 
gloriosius  cxaitentur  tempore  retributionis  ab  ipio. 


adversariis  vestris  posnam  quam  merentur,  restituei  B  Hinc  Psalmista  ait :  Juxta  est  Dominus  iis  qui  trihs- 


(Jacob,  v).  Ante  januam  dicit,  qnia  proximus  nobis 
est,  et  paratus  Dominus  Jesus  Christus,  et  ad  dimit- 
tenda  nobis  rogantibus  deiicta,  et  ad  reddenda  pa- 
tientiae  prxmia.  Dicebant  de  abbate  Isidoro  ,  qui. 
erat  preshyter  in  Scylbia :  qnia  si  quis  habuisset 
fratreminfirmum,  aut  pusillanimem,  aut  injuriosum, 
et  voiel)at  eum  expcllere  foras  ,  ilie  dicebat :  Addu- 
cite  eum  aJ  me.  Et  apprehendeos  ,  cum  patientia 
suacurabat  animum  fratris  iilius.  Vencrunt  aliquan- 
do  latrones  in  monasterium  cujusdam  senis,  et  dixe- 
runt  ad  eum  :  Omnia  quaecunque  in  cella  tua 
•unt  toiiere  venimus ;  ct  ille  dixit :  Quantum  vobis 
videtur,  filii,  toliite.  Tulerunt  ergo  qusecunque  inve- 
nerunt  in  cella  ,  et  abierunt.  Obiiti  sunt  autem  ibi 
aacccllum  qui  erat  abscondilus  in  celia.  Senex  vero 
secutus  est,  post  eos  clamans  et  dicens :  Filii,  tollite 
quod  obliti  estis  in  ceila.  Illi  vero  admirantes  patien- 
tiam  ejus ,  revocaverunt  et  restituerunt  omnia  in 
cella  ejus.  Et  poenitentiam  egerunt  omnes  ad  invi- 
cem  dicentes  :  Hic  vere  iiomo  Dei  est. 

CAPUT  XI. 
De  humilitate» 
Hxc  virtus  humilitatis,  quamvis  omnium  esse  de- 
])eat  Christianorum ,  maxime  autem  in  cordibus  ha- 
bitare,  et  requiescere  debet  monachorum.  Unde  Isi- 
dorus  ait  {Sent,  /.  iii,  c.  19) :  Summa  monachi  virtus, 
humilitas ;  summum  vitium  ejus,  superbia  est.  Tnnc 
autem  se  quisque  monachum  judicet,  quando  se  mi- 


lato  sunt  corde,  et  humiles  spiritu  sulvabit  {Psal,  xxxiii). 
Omnis  auiem  humilitas  non  tam  in  sermone  qiuim 
in  mente  est,  ut  humiles  nos  conscientia  noveril,  et 
nunquam  nos  vel  scire  vei  inteiligere ,  vel  esse  ali- 
quid  existimemus.  Mirabiliter  enim  cuimen  horaili- 
tatis  rex  et  propheta  David  reiinebat ,  cum  dicerei : 
Domine,  non  est  exaltatum  cor  mftim,  neqne  ehfi 
sunt  oculi  mei  (Psal.  cxxx) ,  etc.  Ipse  iterum  ait : 
Sacrificittm  Deo  spiritus  contribulatus  (PsaL  l).  Et 
iterum :  Vide  humilitatem  meam  et  laborem  memm, 
et  dimitte  omnia  delictd  mea  ( Psai,  xxiv ).  Si  ergo 
humiliatum  cor  sacrificium  Deo  est,  sacrifidom  oh- 
tulit  quando  dixit :  Domine ,  non  esl  exaltaiuM  eor 
meum,  etc.  Quod  si  aliquis  eremita  cellulae  sitae  vt- 
cans,  talia  diceret,  magna  patientiae  laude  fhlgerec» 
sed  quia  hoc  purpuratus  rex  et  eximius  prophetamm 
dicebat,  buniilitatis  ejus  exemplum  per  universani 
mundura  diffusa  laudet  Ecclesia.  Qus  ideo  maxime 
inter  virtutes  eximias  humilitas  honorata  coosorgit, 
quouiam  eam  dignatio  majestaiis  assumpsit.  DlxH 
abbas  Antonius  (Athan,  in  Vit.  Anton.) :  Yidi  omiies 
luqueos  inimici  tensos  in  terra,  et  ingemiscens  dixi: 
Quis  putas  transiet  istos?  Et  audivi  vocedl  dlcentem: 
Huiuilitas.  Dicebat  abbas  Serapion :    Quia  mulun 
labores  corporales  plusquam  filius  meus  Zacharlas 
feci,  et  non  perveni  ad  mensuras  humilitatis  et  tao- 
turnitatis  ejus.  Abbas  Moyses  dixit  fratrl  Zachariae: 
Dicmihi,  quid  faciam?  At  ille  tollens  cucullam    de 


nimum  exisiimaverit ,  etiam  cum  majora  virtutum  j)  capile  suo,  misit  iliam  sub  pedibus  suis,  et  conciii' 


opera  gesserit.  Qui  mundum  deserunt,  et  tamen  vir- 
tutes  praeceptorum  sine  cordis  humilitatc  sequuntur, 
Isti  quasi  de  excelso  gravius  comiunt,  quia  deterius 
per  virtutum  elationem  dejiciuntur ,  quam  per  vitia 
prolabi  potuerunt.  Semper  conscientia  servi  Dei  hu- 
niiiis  esse  debet  et  tristis,  scilicet  ut  per  humilitatem 
non  superbiat,  et  per  utilem  moerorem  cor  ad  lasci- 
viam  non  dissolvat.  (Hue  usque  Isid,)  De  hac  summa 
vlrtute  Dominus  ait :  Omnis  qui  se  exaltat  humiiiabi' 
tUTf  et  qui  se  humiliat  exaltabitur  (Luc,  xviii).  Hinc 
Gt  Jacobus  apostolus  ait :  Giorietur  autem  frater  hu- 
milis  in  exaltatione  sua  (Jacob,  i).  Quia  omnis  fra- 
(cr  qui  adversa  humilitcr  pro  Domino  sufTert ,  su- 
iliaiitcr  ab  ilio  legnl  proeroia  percipiet.  Ilinc  ct  bca- 


cans  caro  dixit.  Nisi  ita  conculcatus  fuerit  homo,  noo 
potest  monachus  esse.  Interrogatus  senex,  quai^ 
inquietaretur  a  dxmonibns ,  respondit :  Quia  an» 
nostra  abjecimns,  quae  sunt  contumeliae,  himiflltss. 
paupcrtas  et  patientia.  Interrogatus  senex,  qoitl  ^ 
set  perfectio,  respondit :  perfectio  homlnis  est  hisaii- 
litas.  Quantum  enim  quis  ad  bumilitatem  pfofecefi% 
et  inclinatus  fuerit,  Untum  elevabitnr  ad  prolbetnflif 
quia  humilitas  magnum  opus  est  et  dlvloQm.  Tia  9** 
tem  humiiitatis  haec  est,  ut  labores  eorporales  asstf* 
mere  debeat  homo,  et  babeat  seipsum  pecGatoreni  ^ 
ponat  se  suljectum  in  omnibus ,  et  nan  atieiKf*^ 
aliena  pcccata,  sed  sua  semper  aspicial,  et  deprf*'^ 
tur  pro  iliis  sine  intermissloiie  Deum. 


609 


CAPUT  XIL 
De  pace, 
Nemo  se  apiid  Denin  inagis  exalut,  qiiam  quS  se 

apud  semetipsnm  proptcr  Deum  hnmiliat.  Ad  l)Oc 

«mim  a  Deo  huroilis  exaltatur,  iit  Glius  Dei  ct  haercs 

Christi  Tocetnr.  Tantum  est  ut  pacem  seqnatnr, 

qnia  pacem  quxrcre  debet  et  sequi,   filius  pacis. 

'Taliter  enim  nos  admonens  Aposlolns  dicit :  Pacem 

'uquimini  cum   omnibuSy  et  sanctimoniam,  tine  qua 

nemo  videbit  Deum  {Heb,  xii).  Ipse  qnoqne  Dominus 

In  Evangelio  ait  :  Beati  pacifici,  quuniam  /i/tt  Dei 

tocabuntur  {Matih,  y),  Nam  inter  sua  divina  man- 

data  et  magisteria  salutaria,  passioni  jam  proximus, 

bocnobispRCceptumatque  mandatum  commendavit 

SaWator  cnstodiendum.  Ait  cnim  :  Paceni  meam  do 

wbitf  pacem  meam  commendo   vobis  (Joan,  xiv). 


DUDEMA  M0NAC110R1IM.  m 

A  crescerct,  dignum  fuerat  al  hunc  etiam  a  hooo  pro- 


hilieret,  quatcnus  tanto  verius  hoc  quod  ageret  vir- 
tus  esset,  quanto  ct  a  bono  cessans,  auctori  suo  se 
subditum  humilius  exhiberet.  Scriptum  cst  enlra, 
Melior  est  obedientia  quam  viclima:  {Eccle,  iv).  Obe- 
dientia  quippe  victimis  jurc  pra^ponitur,  quia  per 
victimas  aJiena  caro,  pcr  obedientiam  vero  voluntas 
propria  mactatur.  Tanto  igitur  quisque  Deum  citius 
placat,  quanto  anle  ejus  oculos  rcprcssa  arbitrii  sui 
superbia,  gladio  pnecepli  se  immolat.  Hinc  abbas 
Basilius  {Reg,  brev,  disp,,  interr,  il5)  intcrrogatus, 
quomodo  sibi  invicem  fratres  obedire  deberent,  re- 
spoiidit:  Sicut  servi  Domini,  secundum  quod  praecepit 
Dominus  ;  Quia  qui  vult  in  vobis  esse  magnus,  flat 
omniuni  novissimus  et  servus  :  sicut  fiiius  bominis 
Hanc  nobis  hjcreditatem  ascendens  Dominus  in  c«-  ^^  "^"  ''^'"^  minislrari,  sed  minislrare.  {Cass,  de  Instit. 


Inm  reliqnit,  cl  seqni  eam  per  suum  fidelissimum 

r«|^m  David  atque  Prophctam  inandavit.  Ait  enim  : 

Deelina  a  maloy  et  fac  bonum :  inqnire pacem,  et  ptrse^ 

quereeatniPsal.  xxxiii)   Si  banc  eniin  sincero  corde 

teqni  voluerimns,  Ghrisii  bscredes  erimus.  Si  autem 

Cbristi  hseredes  cupiinus  cssc,  in  Christi  p.ice  del>e- 

mu8  versari.  Si  filii  Dci  sumus,  pacifici  csse  debe- 

mus.  Pacificos  enim  esse  oportet  Dei  fiiios  et  hu- 

nilest  mentemiies,  cordesimplices,  sermone  puros, 

anhDO  innocentes,  aflectu  concordes,  fideliter  siLi- 

neC  ftc  unanimiter  cohxrentes. 

CAPUT    XIII. 
De  obedientia. 
De  obedientia  sic  bcatus  Petrus  apostolus  dicil  : 


/.  IV,  c,  25,  27.)  Planlavilquidam  senex  lignum  ari- 
dum  in  crcmo,  et  volens  obedieiiliam  fratris  pro- 
bare,  dixit  ei :  Per  singiilos  dies  riga  lignuin  istud, 
donec  fructum  fariat.  Eral  aulem  longe  ab  eis  aqua. 
Qood  cum  fecisset  fi  atcr  ille  per  tres  annos,  lignum 
illud  viride  factuin  est,  et  fructum  attulil.  Sumens 
autem  ex  fructu  ejus  senex,  delulit  ad  Ecclesiam,  et 
dixit  frairibus  :  Accipite  ct  manducate  obedientix 
fruclum.  Dicebat  senex,  quod  nihil  sic  quaerit  Dens 
ab  iis  qui  inilium  habent  conversionis,  quomodo 
obedientice  laborem.  Quidam  saecularis  renuntiavit 
sxculo,  et  venit  in  monastcrium,  adducens  secum 
filium  suum  parvulum.  Qiicm  abbas  tenens,  infan«- 
lulum  osculabatur,  etdixit  patri  ejus:  Amas  hunc? 


Propter  quod  succincti  tumbos  mentis  vestra;,  sobrii  C  Et  illc  respondil,  Eliam.  El  ilerura  dixit  illi  :  Diligls 


f»  omni^tis,  per(ecte  sperate  in  eam  quos  o/fertur  vo- 
Hi  gratiam^  in  revelalione  Jesu  Christi,  quasi  filii  obe- 
iieutite  (/  Petr,  i).  Uecte  filios  obedicntix  vuli  illos 
eustcre,  quos  in  prxfationc,  tn  sanctificationem 
Sf^rituSf  in  obedienliam  et  aspersionem  sanguinis 
leeu  Christi  dixerat  elcclos  {Ibid,),  Dcbct  ergo  obe- 
dientia  el  in  advcrsis  ex  suo  aliquid  haberc,  et  rur- 
soro  in  prosperis  ex  suo  aliciuid  omni  inodo  noii  ba- 
bere,  quatenus  el  in  adversis  tanto  sit  vcrior,  quanto 
a  pnesenti  ipsa  ((luam  diviiiitus  percipil)  gloria, 
liiaJitns  ex  mentc  separatur.  Ab  omnipotenlc  Donti- 
110  obedienlia  usque  ad  morlem  servanda  prxcipitur, 
aicnt  Verilas  ait :  Non  possum  ego  a  mcipso  facere 
qmdquam^  sed  sicut  audio,  judico  {Joan.  v).  Ipsc 
•icut  audit,  judicat.  Tunc  etiam  obedict  patri,  cujus 
Jnde^i  hujus  vcneril  sreculi.  (^r^^.  Moral,  /.  xxw,  c. 
SS,  25.)  Ne  nobis  usquc  ad  prxseiitis  vitx  terminum 
Obedientia  laboriosa  apparcat,  Redcmptor  noslcr  in- 
dicat,  qui  hanc  eliam  cum  judex  venerit,  servat. 
Qnid  ergo  mirum,  si  peccator  homo  obcdicntix  in 
prrsentis  vit^e  brcvitate  se  subjicit,  quando  hanc 
mediator  Dei  et  hominum  etiam  cuin  obedicnles  re- 
mnoeraty  non  rclinquit?  Scicndum  est,  nunquain 
par  obedientiam  raalum  ficri,  aliquando  auiem  debet 
per  obedientiam  bomim  quod  agitur  intermitti.  Nc- 
qiie  enim  mala  in  paradiso  arbor  cxstitit,  qiiam  Dcus 
hoiuiiii  ne  contingere(  intenlixit  {Gen,  \\),  Sed  ut 
utelius  per  obeJienti;e  merituin  hoino  benc  condilus 


D 


eum?  Et  respondit,  Eliam.  Poslea  dixit  illi  Abbas  ; 
Tollc  ergo  si  amas  eum,  cl  mitte  iilum  in  furnum  ar- 
dcntcm.  El  tcncns  eum  paler  suus,  jactavit  in  fur- 
niim  ardcntcm,  ctstatim  factus  est  furnus  vclut  ros. 
Ex  quo  facto  acquisivit  sibi  gloriara  in  terapore  illo, 
qucinadraodum  Abraham  patriarcha.  Dixit  senex  : 
Quia  fratcr  qui  ad  obedicntiara  patris  spiritalis  ani- 
mam  dederit,  raajorera  merce<lem  habet,  quam  iile 
qui  ercmo  solus  rccesserit :  quia  ii  qui  se  in  eremum 
rclcgant,  arbitrio  suo  de  sx>cuIo  recessenint;  liic 
autcm  ordo,  qui  sc  ad  obedicndum  dedit,  omnes 
voluntatcs  suas  abjiciens,  pcndct  ad  Deum  et  ad 
jussionem  spiritualis  patris,  proptcrea  et  majorcm 
gloriam  ab  aliis  habel.  Quaproptcr,  o  filii,  bona  est 
obedientia,  quai  propter  Deum  fit.  Intendite  ergo,  filii, 
virtutis  hujus  aliqiia  ex  parte  vestigium.  Obedientia 
saius  est  oinniuin  fidelium.  01  edientia  genitrix  est 
ornnium  virtutum.  Obedientia  rcgni  coelorum  inven- 
trix  est.  Ol.edientia  coelum  aperiens,  et  hominem  de 
terra  elcvans.  ObedienUacohabitatrix  est  angek>rum. 
Obedicntia  sanctoriim  omniumcibusest.Exhacenim 
allaciati  sunt,  etper  hanc  ad  perfectionem  venerunt. 

CAPUT  XIV. 

De  contemptoribus  mundi. 

{Isid.,  L  11!  Sent,  c,  16.)  Ea  qusc  sxculi  amatori- 

bus  chara  siint,    sancli   velut  adversa   refugiuitt, 

piusque  adversitatiLus  mundi  gaudent,  quam  pr<t. 

speritalibus  dehictcntur.  Alicnos  constai  esse  a  Dco» 


Cfl  8MARAGDI  AiniATIS  613 

qufl^as  hoc  sreculum  ad  omnc  coromoJum  prospcra-  A  quisque  dum  cogilatlbncs  in  Jndicio  cxquiri  sabtiliter 


tur.  Scrvis  antem  Dei  cuncta  liujus  mundi  contraria 
$unt,  ut  dum  ista  adversa  sentiunl,  adcocleslc  deside- 
rium  ardentius  excitentur.  Rlagna  apud  Deum  reful- 
gct  gratia,  qui  huic  mundo  contemptihilis  fherit. 
Nam  revera  neccssc  cst,  ut  quem  mundus  odit,  di- 
ligatur  a  Deo.  Sancti  viri  ideo  contcmncre  cupiunt 
mundum,  ct  motum  mentis  ad  snperna  rcvocare,  ut 
ibi  sc  rccolligant,  unde  defluxcrunt,  et  indc  se  sub- 
trahant,  unde  dispcrsi  sunt.  (/6td.,  loc.  cit.)  Qui  post 
rcnuntiationem  mundi  ad  supemam  patriam  sanctis 
dcsideriis  iuhiat,  ab  hac  terrena  intenlionc,  quasi 
quibusdam  pennis  suhlevatus  erigitur,  et  In  quo 
lapsus  erat  per  gemitum  conspicit,  et  uhi  pervcncrlt 
cum  gaudio  magno  iutcndit.  (/siJ.,  lib.  iii  Sent., 


non  ignorat,  semelipsum  introrsus  discutiens»  anle 
jiuiicium  vehementer  examinat,  ut  districtus  Judex 
eo  jam  tranquiilius  veniat,  et  cor  quod  discutere  ap- 
petit,  pro  culpa  punitum  ccrnat.  Quia  eam  dum  mm 
puniwus,  ipse  ncquaquam  in  extremo  examine  jadH 
cat.  Paulo  atlcstante  qui  ait :  Si  nosmelip»o9  iftf«- 
dicaremus,  non  utique  judtcaremur  (/  Cor.  xi). 
{Greg^  ibid,)  Quod  extcrins  agimu^  (nisi  poenil^lia 
intervenicnte  diluamus,  ia  secretojudiciomm  Dfl 
8uh  quadam  occuitatione  semtur,  ut  qaandoqiie 
ettam  de  sigillo  sccreti,  exeat  ad  publicuip  judicii. 
Cum  vero  pro  malis  quai  fecimus,  discipliiuB  flagelio 
atterimur,  et  hisec  per  poenitentiam  deflemus,  iniqui- 
tatcm  noslram  signat  e(  ourat,  quia  nec  multa  bic 


c,  17.)  Saiicti  viri  funditus  sxculo  rcnunliantes,  ita  ^  deserit,  nec  injudicio  punicndo  servat.  Bene  se  judl- 


huic  mun:io  moriuntur,  ut  soli  Deo  viverc  dclccten- 
tur,  quantumque  ab  hujus  sxculi  convcrsatione  se 
suhtrahunt,  tantum  internx  mentis  acic  pracscnliani 
Dei,  et  Ans^elicad  socictatis  frcqucntiam  contein- 
plantur.  Yia  sinc  oflendiculo,  vita  monachi,  sinc  cu- 
piditatis  et  amoris  impedimcnto.  Dum  euim  quisque 
a  cousorlio  mundi  abstrahitur,  ncc  cupiditas  eum 
ohiigat  conscnlicntcro,  nec  cruciat  scnticntem.  |k)r 
luun  cst  corporaliter  rcinotum  cssc  a  mundo,  sed 
roulto  esl  melius  vohintatc.  Utrumque  autcm  viro 
perfcclo.  IIlc  autem  pcrfectus  cst,  qui  huic  su>culo 
corporc  cl  conle  discrctus  cst.  Onager^  ut  ait  Jere- 
mias,  contemnit  civitatem  {Jer,  u),  ct  monachi  com- 
niuncm  sxcularium  civium  convcrsalionem.  Ili  ad- 


cet  justus  in  hac  vita,  ne  judicetur  a  Deo  damnaliooe 
perpetua.  Tunc  aulem  judicium  de  se  quisque  sumit, 
quando  pcr  dignaui  poenitentiam  sua  prava  facta 
condemnat.  Amaritudo  poenitentis  facit  animum 
sua  facta  suhtilius  discutere,  et  dona  Dei,  quae  con- 
terapsit,  flendo  comiuemorare.  Nibil  autem  p<JBS 
quam  culpam  agnoscere,  nec  dcfiere.  Duplicem  ha- 
bere  flctuin  debct  In  poeniteutia  omnis  peccaior.  Sive 
quia  per  negligentiam  bonum  non  fecit,  sca  quia 
roalum  per  audaciam  picrpetravit.  Quod  oniui  oporr 
tuit  non  gessit,  ct  gessit  quod  agere  non  oportttit, 
lile  pocnitcntiain  digne  agil,  qui  reatum  sunm  sa- 
tisfactione  iegitima  plangil,  condemnando  scilieel 
atque  deflendo  qux  gessit,  tanto  inde  plorando  pro- 


versa  vitainostr:eappetunt,prosperacontcmnunt,  ut  ^  fundius,  quanto  cxstilit    in   peccmdo  proclivias, 

Ille   pocniteniiam    digne    agit,    qpi   sic  prseterlta 
mala  deplorat,   ut  futura  iiernm  non  commitUi, 
Nnin    qui   plangit    pcccatqm,   ct  ilerum  admltli| 
peccatum,   quasi  si   qujs  larct  lalcrem  cruduiij, 
quem    quanto   magis   eluerit,    tanto    amplias  I^ 
tum  facit.  Qunmvis  quisquc  sit  peccator  ct  impiiB, 
si   ad  p(Bnitentiam  convertatur,  consieqal  Teniafli 
pqsse  crcditur.  Festinare  debet  ad  Dcum  pcDuileiido 
qnusquisquc  dum  potcst,  ne  si  dum  potest  noluerit, 
cum   tardc  volucrit,   omnino  non  possit.  Proinde 
Propheta  ait  :  Quccrite  Dominum  dum  inveniri  pp- 
tcst :  invocate  eum,  dum  prope  est    (/la.   lv).    ^ 
qu^ndo  quis    peccare   potcst,  pocnitet,    vitamfi«W 


eum  dum  ab  eis  hxc  vita  despicitur,  futura  invcniatur. 

CAPUT  XV. 
De  poenitenlia, 
Onanis  peccator  in  pocuitcntia  diiphim  habere  ge- 
mitum  debct,  nimirum  quia  et  Lonum  quod  oportuit 
non  fccit,  et  malum  qnod  non  oportuit,  fecit.  Cum 
^d  bona  opcra  non  assurgiinus,  neccsse  cst  ut  nos- 
inetipsos  dupliciter  deflcamus,  qiiia  et  rccia  non  fe- 
pimus,  et  prava  operati  sumus.  Pcr  healuni  Moyson 
unus  turtur  pro  pcccato,  alter  vcro  oflerri  in  holo- 
caustum  jubciur  {Lev.  v).  Ilolocaustum  namquo  to- 
tum  inccnsum  dicitur.  Ununi  crgo  turturem  pro 
pcccato  ofierimus,  cum  pro  culpa  gcmiium  dainus. 


pe  altero  vero  boiocaustum  facimus,  cum  pro  eo  j^  suam  vivens  ab  omni  crimine  corrigi^,  non  dobi 

itii/\fl  K/\n'k    nA<TlMvi(ini.<o     nncmAf tncrko     fiin/littiA     nA^An  /iiiin  nmmonc  nA  «niAw»nom    f<M»nc<AA«  MAM..SA.Mk      iX»:  . 


qiiod  bona  negleximvs,  nosmetipsos  funditus  acccn- 
^lentes,  igire  doloris  ardemus.  Bealus  Job  post  fla^ 
gella  proflcicns,  et  semetipsum  in  magna  rcdargu- 
^ione  discuticns  dicit  :  Idcirco  ipse  me  reprehendo  ef 
f^go  poenitentiam  in  favilla  et  cinerc  {Job,  xlii).  {Greg. 
fn  c,  Job,  XLii,  /.  xxxY,  c.  2.)  In  favilla  euiin  ct  ci- 
pcre  po^nitentiam  agere  est*  contcmplata  sumipa 
essentia,  nihil  aliud  quam  faviliam  se  cincrcmque 
cognoscere.  In  cilicio  asperitas  el  compuuclio  pec- 
catorum,  in  cinere  autcm  pulvis  ostenditur  inor- 
V  jorum.  Et  idcirco  utrumque  adbibcri  ad  poeiii- 
lentiam  solet,  ul  in  compunctionis  cilicio  cognosca- 
mus  quid  pcr  culpas  fecimus,  ct  in  favilla  cincris, 
perpendamus  quid  per  judiciom  faUi  simus.  Kidclis 


quin  moriens  ad  oct^mam  transcat  reqiiiem.  Qoi 
tem  prave  viycndo  ppenitentiam  in  mortis  agit 
culo,  sicut  cjiis  damnatio  incerta  est,  sic  rcmi 
dubia.  Quamvis  pcr  pceuitentiam  propitiatio 
torum  sit,  sine  metu  bomo  esse  non  defoet,  quia 
nitentisc  ^atisfactio  divino  pensatnr  judicio,  non 
mano.  P|*oindc  quia  niiseratio  Dei  occulta  esl» 
intermissiouc  flere  neccsse  est.  Neqoe  eiiim 
qnam  oportct  poBuitentcm  habere  de  peccatis 
tatem.  Nam  secoritis  negligentiam  parit,  negli 
tia  aulcm  sxpc  incautum  ad  vitia  transacta  redvtfsft* 
Dum  pcr  poenitenliam  cxpulsa  fucrint  ab  boBii00 
vitia,  si  fortc  post  hxc  intcrccdente  securitnte,  qiP^ 
libct  culpa  subrcpserit,  confestjui  delcctationes  p»' 


*"  DWOEMA  MONACHORUM.  ., . 

snnt  niialilatcs  aflfeclionnm,  quibas  meiis  jtisti  txdio 


neui  in  consueta  opera  gravius  perirahnnt,  ita  ut 
$Uit  nomuima  UHus  pejora  prioribns  {Malth.  xii) 

CAPUT  XVI. 

...       -  ^«  confessione» 

Hinc  Jaco!)us  ail :  Confitemini  aUerulrum  peccata 
9e$tra,  et  orate  pro  invicem,  ut  ialvemini  [Jac.  i) 
In  hac  autem  sententia  illa  dcbct  essc  discretio.  ut 
..quoUdiana  lcviaquc  pcccala  allcnitrum  coaequalibus 
coiifitearaur,  eoiumqiie  qiioiitliana  credamusoraiione 
MJvari.  Porro  gravioris  leprae  immuiidiiiam,  juxta 
kgcra  Sacerdoti  pendamus,  aique  ad  qus  arbitrium, 
qnaliter  et  quanto  tcropore  jusserit,  puriOcari  cnre^ 
luus  (Lev.  xui).  Hinc  et  David  ait :  Revela  Domino 
tiam  tuam,  et  spera  in  eo  (P«.  xxxvi).  Yelum  quod- 


salubri  compungiiur,  hocost,  memoria  praeteritorum 
facinorum,  recordatio  futurarum  pasnanim,  consl- 
deratio  peregrinaiionis  su»  in  hujus  vitae  loiiginqui- 
tale,  desiderium  supern»  pairire,  quatenus  ad  eam 
qiiantocins  valeat  pcrvenire.  Cum  quisque  peccato- 
rum  raemoria  conipungiiur  a  J  lamenU,  tunc  Dei  se 
TiTiftcari  sciat  prcesentia,   quando  ex  eo  quod  se 
amiMsse  recolit,  intcrius  erubesrit  siioque  judicio 
poenilcndo   jam  punit.    Nam    tunc  Pelnis  flevlf 
quando  in  cum  Christus  respcxit  (Luc.  xxii).  Unde 
et  Psalmus  :  Respexit,  inquit,  et  commota  est,  et  con- 
tremuit  terra  (PsaL  lxxvi).  De  hac  compunclionis 


— ..*  •— ".•c..//craiwe(i  ^r».  xxxvi).  Vclum  quod-  •••^"•*—  *«^"-  v^i.  l«vi;.  ve  nac  compunclionis 
dam  est  densitas  peccatorum,  unde  via,  id  cst  vila  p  ^^''^"^  ^^^'^  ^»'  •  ^^^runt  mihi  lacnjma:  mea:  pa- 
nostra  tcnebrosa,  amictus  circumdalionc  veslita  est.  "^*  '''^  °^  ^^^^^  (^««'-  ^li).  (Huc  usqne  Isid.) 
nanc  revelamus,  quando  delicu  noslra  tenebrosa     ^"^^"  ^"^  ^"^"'^  pasciiur,  cum  ad  supenia  gaudia 

^«nt^o  siiblevaiur,  et  intusquidem  dolorissui  gcmi- 
tum  tolcrat  :  sed  co  refectionis  pabulum  percipir, 
quo  hinc  vis  amoris  per  lacrymas  cmanat.  Electi 
nniuscujusquc  raens  ponii  anle  oculos  illinc  distric- 
Uonem  juslilix,  hinc  meritum  culpac.  Conspicit  qiio 
supplicio  digna  sit,  si  parcenlls  pietas  desit,  qui  pcr 
lamenta  pmesentia  ab  rctema  emcre  poena  consue- 
yit.  Oinnipotons  Deus  luenlcs  carnalium  (qiiai  prius 
in  hujus  inundi  fluctibus  vagabantur)  per  sancti  Spi- 
ritus  advcntum  in  raocrore  poenitcnliw  aflligii,  ut 
conlrila  snperbia  sahibriter  in  humilitate  jaceant, 
quas  prius   in  hoc  mari  sacculi,  alla  vanilatis  ct 


promptissime  confitemur.  Iiera  ipsc  David  :  ConfHe- 
mini  Domino  quoniam  bonus,  qnoniam  in  sacnlum 
wdsericordia  ejus  (Ps.  cv).  Confessioncm  istara,  ad 
metficinam  plcniludinis  applicandam  designat.  Scd 
cl  hoc  quoque  ad  prrcconium  Domini  perlinere  uon 
dubiura  est,  qiiando  major  est  gloria  pielatis,  con- 
Alenli  parcere.  quam  vivcnti  sine  oflcnsione  pne- 
ilare.  Et  nc  aliquis  de  culparum  suamm  nnmerosi- 
laUbus  terrcretur,  addit  quoniam  bonus.  Quis  enim 
dubitet  ad  eiim   reciirrerc,  quem  sibi  audit  possc 

eclerrime  subvenire.  Addidit,  quoniam  in  sa:culum 

-•     •      •• 


wUericordia  ejns.  Aiidito  bono  Domino,  nc  schu-  '*"*"*  *""**  "'  ""*^  '"^"  saccuii,  aiia  vanilatis  ct 
maiia  negligentia  a  sludiosa  ct  sedula  suppUcationc  r  P''*^^?^"^^»^  suye  unda  sublcvat.  (Greg.  Mor.  /.  xxmi, 
•u^ndcrel,  rcmcdii  causam  dicit,  ut  ad  confessio-  ^'.^*)  Quatuor  sunt  qiialiiales,  quibus  jusli  viri 

anima   in  conipunctione  vehenicntcr  iflicitur.  Aut 


SH^ndcret,  rcmcdii  causam  dicit,  ut  ad  confessio- 

nem  celerem  Domini  debcat  munere  fesiinare.  Con- 

Clearonr  ergo,  fratres,  Doraino  noslro,  quia  bonus 

»l,ctpeccata  diraitUt.  (Greg.,  MoraL  I.  xxii,  c.  i5.) 

namilitaUs  teslimonia   sunl,  ct  iniquilatcm  suam 

qoemque  cognosccre,  ct  cognitam  voce  confessionis 

apcrire.  Usitatum  humani    gcneris  vitium  esl,  ct 

labendo  pcccatum  commiitcre,  et  commissum  noii 

«mifilendo  prodcrc,  scd  ncgando  dcfendere,  alque 

cmivictiira  defendendo  multipjicare.   Indicia   vcrae 

confessioiiis  sunt,  si  unusquisque  cum  se  peccaiorem 

djcll,  id  de  se  diccnti  etiam  alteri  non  contradicil. 

Scripluin  est  :  Justus  in  principio  accusator  est  sui 

(Pro9.  xviii).  Curandum  sumraopcre  esl,  ut  mala 


guenUbus,  non  negemus.   Supcrbias  quippe  vitium 

m,  ut  quod  sc  quisque  fateri  quasi  sua  spoutc,  di- 

fmtur,  boc  sibi  diei  ab  aliis  dedignetur. 

CAPUT  XVII. 
De  compunctione 

(Isid.^t.  II  Sent.f  c.  12.)  Compunctio  cordis  est  hu- 

liUlilas  raeniis  cum  lacrymis,  exoriens  de  recorda- 

Uenc  peccaU,  et  Umore  judicii.  Illa  est  conversis 

perfecUor  compunctionis  affecUo,  quae  omncs  a  se 

CarnaUum  desiderioram  aflbctos  repellit,  et  inlentio- 

liem  siiam  toto  menlis  studio  in  Dei  coatcmjilalio- 

•lcni  dcfigii,  Gemiiiam  constatesse  compunrlloncm, 

«ttia  propter  Dciim  anima  cujusque  efecll  afllciiur,  id 

^l,  Tcl  dum  opcmm  suorum  inala  consi.Iorat,  vcl 


cum  malorum  suorum  reminiscitur,  considerans  ubi 
fuit  :  aul  judiciorum  Dei  senlentiam  metuens,  et  «e- 
cum  qu:rrens  cogitat  ubi  erit :  aut  cum  mala  vlta) 
pRi^sonlis  solertcr  attcndens,  moerens  considcrat  ub| 
esl  :  aut  cum  bona  supcrnx  patrix  contemplatnr, 
qu:e  quia  nccdum  adipiscitur,  lugens  conspicit  ubi 
non  cst.  Ilinc  Psalmista  ait :  Potum  dedit  nobis  it\ 
iacrymis  inmensura  (PsaL  lxxix).  Providendum  es^ 
iis  qui  peccata  suprum  operum  dcplorant,  ut  con- 
summata  mala  pcrfectQ  diluant  larocnto,  ne  plus 
astringantur  in  dcbito  pcrpetratl  opcris,  et  minus 
stlvant  in  fleUbus  saUsfacUonis.  Scriptum  quippe 
est :  Poium  dedit  nobis  in  lacrymis  in  mensura.  Ut 


qwe  fecimus  et  sponle  fateamur,  et  haMi  aiiis  ar-  T)  ^^^ '  ^*^'**'"  ^^^^^  "^^''  ^^  lacrymis  in  mensura.  Ui 
guenUbus,  non  negemus.  Supcrbias  quippe  vitiuiu  ^^i^^elicel  uniuscujusque  mens  tanlum  pocnitendo, 
—     '  compuncUonis  su;e  bibat  lacrymas,  quantum  se  s^ 

Deo  raerainit  aruissc  per  culpas. 

CAPUT  xvm. 

De  spe  et  formidijie  elcctorum. 
Plemraque  mens  jusU  jam  qiiidera  quod  perverio 
se  eglsse  merainit ,  deplorat ,  et  jara  prava  acta  noi) 
solura  descrit,  sed  amarissimis  etiam  lamenUs  pu- 
nit.  Sed  tamen  dum  corum  qqx  egit  rerainiscitur, 
gravi  judicii  pavorc  terretur.  Elcctus  quisque  jaii) 
se  perfcote  convcrtit,  sed  adhuc  se  pcrfcctc  in  secur 
ritate  non  erigit,  qnia  dum  quanla  sit  dislrictio  ex- 
tremi  cxaminis  pensat,  intcr  spem  et  formidineni 
sollicilus  Irepi  !al  :  qui:)  juJex  jiistus  venions,  qnid 


^^^  SMARAGDi 

de  perpetratis  repuiet,  quid  relaxet,  ignorat.  Nam  A 
quam  prava  commiseril  meminii,  sed  aa  commissa 
digne  defleverit,  nescit  :  ac  ne  culpac  iromanitas 
niodum  poenitentue  transeat  metuit,  et  plerumque 
culpam  jam  veritas  relaxat ,  sed  mens  afflicta  adhuc 
de  veuia  (dum  valJe  sibi  est  soUicita)  trepidat.  San- 
ctus  ergo  vir  etiam  bic  misericordiam  suscipit,  sed 
suscepisse  se  nescit,  quia  peccatum  suum  boroo  jam 
corrigendo  et  poenitendo  deserit,  sed  tamen  adhuc 
districtum  judicem  de  cjus  retributione  pertimescit. 
Illic  ergo  juslus  quilibet  misericordias  Domini  libere 
In  aeternitate  cantat,  ubi  jam  de  peccati  venia  du- 
bietas  non  est ,  ubi  jaro  securam  mentem  culpae  suae 
memoria  non  angit,  ubi  non  sub  reatu  animus  trepi- 
dat,sed  de  ejus  indulgentia  liberexsultat.  Admonendi 
snnt  timore  formidinis  oppressi ,  ut  de  misericordia  ^ 
quam  postulant  praesuraaiit,  ne  vi  immoderatx  af- 
flictionis  intereant.  {Greg.,  past.  Cur(c  p.  iii,  adm, 
30.)  Neque  enim  pie  Dominus  ante  delinquentium 
ocnlos  flenda  peccata  opponcret ,  si  per  semctipsum 
ca  districte  fcrire  voliiisscl.  Constat  enim  quod  suo 
judicio  abscondcre  voluit,  qiios  miserando  praeve- 
nieiis,  sibimctipsis  judiccs  fecit.  Hinc  per  Paulum 
dicitur  :  Si  notmelipso$  dijudicaremutf  non  uti(^ue 
jttdicaremur  (/  Cor,  xi) 

CAPUT  XIX. 
De  iis  qui  ad  delictum  post  lacrymat  reverluntur, 
(Isid.,  L  II  Sent.f  c.  iO.)  Derisor  est,  non  poeni- 
tens,  qiii  adhuc  agit  quodpGcmlct:nec  videlurDeum 
poscere  subdilus,  sed  subsannare  superbus.  Canis 
reversus  ad  vomitum,  et  pa:nitens  ad  peccalum  (Prov, 
xxvi).  Multi  enim  lacryinas  indcsiucnlcr  fundunt,  ct 
peccare  non  dcsinunt.  Quosdam  vidcinus  accipere 
lacrymas  ad  pocnilcntiaro,  et  eflcctum  pcRnilcntix 
non  habere ,  quia  inconslantia  mcnlis ,  nunc  rccor- 
datione  peccati  lacrymas  fundunt,  nunc  vero  revi- 
viscente  usu  ea  quse  flevcrinl  iterando  cominittunt. 
Qui  et  pneterila  vuit  piangere  ct  actionibus  sxcula- 
ribus  iiicubare,  isie  mundationem  non  habct,  quo- 
niam  adhuc  agit,  qux  pcenitcndo  dcflcre  possit.  Isaias 
peccatoribus  dicit :  Lavamini,  mundi  estote  (Isai,  i). 
Lavalqr  ilaque  et  mundus  est ,  qui  ct  prxterita 
plangit,  et  flenda  iterum  non  admittit.  Lavalur  et 
non  est  mundus,  qui  plangit  qux  gessit  ncc  deseric, 
et  post  lacrymas  ea  quse  flcverat  repelit.  Sic  deni-  ^ 
que  et  alibi  animam  poenitentem  atque  iterum  delin- 
qucntem  sermo  divinus  incrcpat  dicens  ;  Quam  vilis 
et  facta  nimis,  iteruns  vias  tuus  [Jer.  ii).  (Huc  usque 
Isid,)  Quisquis  crgo  culpas  prxtcrilas  plorat ,  hunc 
necesse  est  moduui  teneat,  et  sic  admissa  deflcat, 
nc  ileruro  flenda  cominiltal.  Scriptum  esl  in  iibro 
Ecclesiastico  :  Qui  baptitatur  a  mortuo^  et  iterum 
tangit  tV/tim,  quid  proficit  lavutio  ejus  (Eccli,  xxxiv)? 
{Greg,,  past,  Curce  p.  iii,  adm,  51.)  Post  lavacrum 
mundus  esse  negligit,  quisquis  post  lacrymas  vitse 
innocentiam  non  custodit.  Lavaniur  enim  ct  nequa- 
quam  mundi  sunt,  qui  cominissa  flere  non  desiiiunt, 
seJ  rursum  flcnda  committiint.  Bapti^atur  scilicet  a 
niortuo,  qui  mundatur  fletibus  a  peccalo,  sed  post 


ABBATIS  6ld 

baptisma  roortuum  tangit,  qui  eulpam  post  lacrymas 
appetit.  Hinc  Salomon  ait  :  Sieut  cank  qus  Uirai 
stultitiam  suam  (Prov,  xxvi).  Canis  ergo  cum  ▼omil, 
profecto  cibum  qiii  pectus  deprimebat  projicit :  sed 
cum  ad  vomitum  rcvertitur,  unde  levigatus  fucrat, 
rursns  oneratur.  Et  qui  admissa  plangunt,  profeclo 
nequitiam  de  qiia  roale  satiati  fuerant,  et  quae  nMo- 
tis  intima  deprimebat,  confltendo  projidnnt,  qniiii 
post  confessionem  dum  repetunt,  resurount.  Sus  vero 
in  volutabro  luti  dum  lavatur,  sordidior  redditmr 
(II  Petr.  ii).  Et  qui  admissnro  plangit  peccaturo,  nec 
tamen  dcserit,  pene  graviori  se  culpae  subjicit :  qai 
et  ipsam  quam  flendo  impetrare  potuit  veniam  con- 
tcmnit,  et  quasi  in  lutosa  aqua  semetipsum  TolYit, 
quia  dum  fletibus  suis  viUe  munditiain  subtrHhll, 
anie  Dei  oculos  sordidas  ipsas  etiam  lacrymas  fadi 
(Huc  usque  Greg.). 

CAPUT  XX. 
De  vita  vcl  conversatione  monachorum, 
Admoncndus  est  monachus,  ut  reverentiam  haM- 
tus  sui  in  actu,  in  locutione,  in  cogitatione  sua  sem- 
per  circumspiciat,  atque  ca  quae  mundi  sunl.  per- 
fectc  dcserat,  et  quod  oslendit  humanis  oculis  habitu, 
hoc  ante  Dci  oculos  moribus  pnetendat.  Electi  nam- 
que  monachi  cum  cis  transiloria  prosperitas  arrideC« 
favorem  mnndi  quasi  nescientes  dissimnlant,  et  forli 
gressu  interius  ea  unde  exterius  sublevantor  ctl- 
cant.  Electi  monachi  nullis  pravae  actionis  clamori- 
bns  pcrstrepunl  ,   nullo  cupiditatum  temporallam 
turbulento  appetitu  rapiuntur,   sed  curis  prxsentis 
vils  necessariis  immoderatius  occupati  refugiont. 
Sncpe  bona  agentes  monachi ,  paterna  adhuc  llagena 
scnliunt,  ut  tanto  perfectiores  ad  h.Treditatcro  y^ 
iiiant,  quanto  eos  pie  ferientis  disciplina  qnoUfie 
etiam  de  minimis  purgat.    Yeri  monachi  fundltns 
saeculo  renunliantes,  ita  huic  mundo  moriuntnr,  vt 
soli  Deo  vivere  delcctentur,  quantumque  ab  bulas 
saiculi  conversalione  se  subtrahunt ,  tantnm  intema 
menlis  acic  prxsentiam  Dei  et  Angclonim  freqnen- 
tiam  contcmplantnr  :  quanloqiic  magis  se  exterins 
despicicndo  dcjiciunt,  tanto  amplius  ii.terius  revela- 
tionum  contcmplationc  pascuntor.  Qnos  eolm  exte- 
rins  in  fletu  coniinet  convallis  humilitatis,  eos  inle- 
rius  sublcvat  ascensus  contemplationis.  (/st</.,  !,  m 
Sent.^  c,  18.)  Alia  sunt  cnim  pnccepta  quae  dantor 
fiiielibus  communem  in  sxculo    vltam  degenllba*^ 
atqne  alia  sxciilo  rcnunliantihus.  lllis  enim  dlcitv 
iit  sua  omnia  bene  gerant ,  istis  ut  sua  omnia  dei«- 
linquant.  lUi  pnrceptisgencralibnsastringiranlur;iA 
prccccpta  gcncralin, pcrfectins  vivendo,  transoendimiL 
Ad  perfectom  non  siiflicit,  nisi  abnegatis  omnilM 
suis,  etiam  seipsum  abncget.  Sed  quid  est  seipsm 
ahnegare,  nisi  voluptatibus  propriis  renuntiare?     IR 
qiii  superbus  erat ,  sit  humilis  ;  qni  iracnndDS,  e^  Ht 
studeat  mansuetus.  Nam  si  ita  quisqne  rcnnm^li^ 
omnibus  qu^e  possidet,  ut  suis  non  renuntiet  m.^BH* 
bus,  non  est  Chrisii  discipulus.  Qui  enim  renur^  UH 
rebus  snis,  sna  abnegat ;  qui  vero  reiiuniiat  moir-VBi^ 
pravis,  scmctipsiim  abnegat,  UiHleet  Dominiis  :     0^ 


617 


DIADEMA  MONACHORUM. 


CIS 


wtitiuqu\i,poitmevenlre,abnegetsemellp8nm(MaUh.  \  ccpiis  Domiiii  paniit,  niin  illo  poslmoJum  ad  judi- 


CAPUT  XXI. 
De  iis  qui  quietam  diligunt  vitam» 

(Gr<y.»  Mor,  /.  iv,  c.  5i).  Sancli  viri  quia  iiibil 
liijua  nmndi  appelunt ,  nuHis  procui  dubio  in  corde 
inniiillibtts  prcmuntur.  Omnes  quippe  inordinatos 
«lesldcriorum  motus  a  cubili  cordis  manu  sanctx 
coDTersationisejiciunt,et  qui  iransiloria  cuncta  de- 
spiciunt»  ei  iis  nascentes  cogitationum  insolentias 
Don  paiiuntur.  Solam  namque  aetcrnam  patriam  ap- 
pelnnl ,  et  quia  nulla  hujus  niundi  diligunt ,  magna 
nicntis  tranquillitate  perfruunlur,  Magna  requies 
nientis  est,  a  secrclo  cordis  tcrrenorum  desiderio- 
rum  tiimuluis  e^ipcllcre,  et  una  intenlione  actcriiae 


candos  popiilos  jndex  vcniet,  sicut  cuncta  rclin- 
quciitibus  prscdicatoribus  dicilur  :  Sedebitit  et  vo» 
super  duodecim  (hronoSy  judicantcs  duodecim  tribus 
hraet,  Recium  quippe  est,  ut  cuin  Deo  de  populis  in 
judicio  disputcnt,  qui  ad  verba  Dei  pnesens  sxculum 
perrccte  dcrelinquunt.  Et  illi  cum  Deo  postmodum 
judices  veniant ,  qui  ci  modo  in  vohinlaria  paiipcr- 
tate,  vel  in  pace  faniiliares  exstiteruni.  Scriptum  est : 
Advocavit  cmlos  siirsiim,  et  terraniy  ut  discemeret  po- 
pulum  suum  (Psai,  xlix).  {Greg,^  Mor,  I,  xv,  c,  15.) 
Coelos  quippc  sursuin  advocat,  cum  ii  qui  sua  omiiia 
relinqueiites,  conversationein  coclestis  vitx  tenue- 
runt,  ad  consedendum  in  judicio  coiivocanlur,  alque 
cum  eo  judiccs  veniunt.  Terra  eliam  sursum  vocatur* 


patrix  in  amorem  intimaD  quietis  anbelare.  A  tu-  B  ^^  "  ^"»  lerrcnis  aciibus  obligati  fuerant,  in  eis 


imiltu  rerum  temporalium  David  secessum  quasrebat, 
cura  diceret :  Vnam  pelii  a  Domino^  hanc  requiramj 
•tf  inhabitem  in  domo  Domini  (PsaL  xxvi).  Et  illud  : 
Eeee  elongati  fugiens^  et  mansi  in  soliludine  (Psal, 
Liv).  Fugiens  elongat,  qui  a  turba  desidcriorum  tem- 
poralium  in  alta  Dei  contemplatione  se  sublevat; 
msiiet  vero  in  solitudine,  qui  perseverat  in  remota 
meDtis  intentionCk  Dixit  abbas  Antonius  :  Qiii  sedet 
In  solitudine  et  quiescit,  a  tribus  bellis  eripitur,  id 
esty  auditus,  k>cutionis  et  visus.  (Sim/Metaph.  in 
Vtitf  Arun.)  Abbas  Arsenius  oravit  diceus :  Domine, 
dlrige  me  ad  salutem ;  et  venit  ei  vox  diccns  :  Ar- 
seni,  fuge  bomines,  tace,  quiesce,  ct  salvus  eris.  Di- 
\h  abbas  Moyses :  Ilomo  fugiens  homines,  similis  est 


tamen  plus  coelestia  quam  terrena  lucra  quxsierunt : 
quibus  in  fine  dicitur :  ttospes  eram^  et  coHegistis  me^ 
nudus  et  operuistis  me  (Afa»/Si.xxv).EIecti  viri  omnia 
relinquentes,  non  judicantur  el  regnaiit,  qui  etiam 
prxcepta  legis  perfectionis  virtute  transcendunt , 
quia  nequaquam  hoc  solum  quod  cunctis  divina  lex 
pnecepit  implere  contenti  suut,  sed  pncstantiore 
desiderio  plus  appetunt  exhibere  quam  prxccptis 
generalibus  audirc  potucrunt. 

CAPLT  XXIII. 

De  morlificatione  monachorum. 

Paulus  apostolus  ait^:  Exislimate  vos  mortuos  qui- 

dem  esse  peccato,  viventes  autem  Deo  (Rom.  vi).  In 

morluo  enim  non  regnat  peccatum ,  neque  cupiditas 


inraB  nuHarae :  qui  autem  cum  hominibus  conversa-  C  vivil  peccati :  exstinguilur  enim  continuo  in  eo  con- 


tnr,  sicut  uva  acerba  erit.  Dixit  abbas  Nilus  :  Impe- 

manet  a  sagittis  inimici ,  qui  amat  quie- 

i;  qiii  antem  miscetur  multitudini ,  crebra  susci- 

pielTulnera. 

CAPUT  XXII. 

De  electis  omnia  relinquentibus. 

{Greg.  Mor.  l.  xi,  c.  30).  In  flne  saeculi  cum  Deo 
Judices  venient,  qui  nunc  pro  Deo  injuste  judicaii- 
tur.  Tunc  eorum  lux  tanto  latius  emicat,  quanto  eos 
mine  manus  persequcntium  durius  angustaL  Tunc 
reproborum  oculis  patescet ,  quod  ccelesti  potestati 
subnixi  sunt,  qui  terrena  omnia  sponte  reliquerunt. 
Qula  quisquis  stimulo  divini  amoris  excilatus,  hic 
pnisessa  reliquerit,  illic  procul  dubio  culmcn  judicia- 
ite  potestatis  obtinebit,  ut  simul  tunc  judex  cum 
jndiee  veniat,  qui  nunc  consideratione  judicii  sese 
aponisnea  Toiuntate  castigat.  Redemptor  noster  ju- 
«ficii  sententiam  cum  sanctis  Ecclesiae  pracdicatori- 
Ims  decemit,  sicut  ipse  in  Evangelio  dicit :  Vos  qui 
rdiquistis  omnia,  et  secuti  estis  me^  in  regeneratione 
Mm  sederit  Filius  hominis  in  sede  majestatis  iiMr,  se- 
^e^ifit  et  vos  super  duodeeim  sedes^  judicantes  duode- 
^im  ttibus  Israei  (Matth,  xix).  Omnes  qui  in  Ecclesia 
nodo  perfecti  suiit,  perfectionis  suae  rectitudiiiem 
Ver  Evangelium  didicerunt.  Redemptori  ergo  nostro 
«niti,  efusqiie  nugestati  conjiincti,  cnin  eo  judices 
'^ndebuntnr,  qui  modo  perfecta  opera  juxta  Evange- 
lica  praecepta  secuti  sunt.  Qui  in  hoc  sacculo  pra^- 
Patrol.  CIL 


D 


cupiscentia  carnis,  conquiescit  furor,  cessat  ira,  fu- 
gatur  odium,  et  omiiia  simul  conquicscunt  vilia.  El 
hoc  est  mori  peccato,  et  vivere  Cbristo.  Item  ipsc 
Apostolus  ait :  Mortui  cnim  estis^  et  vita  vestra  ii6<- 
coiidtla  est  cum  Christo  in  Deo  (Colos.  iii).  Propter 
nos  Christus  crucifixus,  et  mortuus,  et  sepultus  esi : 
et  nos  ad  cjus  similitudinem  voluntates  et  cupidita- 
tes  nostras  cruciflgamus.  Christus  autem  non  ez 
parte,  sed  integer  est  crucifixus  peccato,  ut  vivamus 
Deo.  Ille  autem  vivit  Deo,  qui  Christi  vestigia  humi- 
litate,  sanctificatione  el  pietate  sectatur.  Mortiflca- 
tur  monachus,  quando  corpus  suum  jejuniorum  con- 
tinuatione  castigat ,  quando  intra  neccssarium  mo* 
dum  suum  temperat  appetitum,  quando  non  solum 
a  delicatioribus  cibis,  sed  etiam  a  Tilioribtis  tempe- 
rans,  sc  suspendit,  quando  nihil  cami  suae  pro  desi- 
dcrio,  sed  pro  sustentandae  vikc  necessitale  permit- 
tit  (Greq.t  Mor.  l.  v,  c,  5).  Cum  spirituales  monachi 
plene  mortificationem  snam  appetunt,  quanto  magis 
fiunt  viciniores  ad  finem,  tanto  se  exhibent  ardentio- 
res  in  opere.  Laborando  ergo  non  deficiunt,  sed  ma- 
gis  adversum  labores  crescunt,  qui  cum  jam  praemia 
propinquiora  considerant,  eo  in  opere  delectabilius 
exsudant.  Omnes  monachi  sxculum  relinquentes, 
punire  flendo  non  desinunt  qiiae  deliquerunt.  Gravi 
se  mcerore  aflliguiit,  quia  longe  huc  a  facie  condito- 
ris  projectij  adhuc  In  aeteraae  patriac  gaudiis  non 
sunt.  Nonnunquam  monachi  idcirco  ad  contemplanda 


Ci9  SMAfLVGDI  ADHATIS  m 

(lesiJcria  niiiiiinc  pcn-cniunt,  ul  ipsa  inlcncnlcnlc  A  sc  anguslat  ut  dilatot;  ct  aliqiiando  qniJcm  vincit. 


larditatc  ail  cadcm  dcsidcria  laxalo  mcnlis  sinu  di- 
latcntiir  :  ct  quac  exlcnuari  implicala  potcrant,  ma- 
giia  dispositionc  agitur,  ut  rcpulsa  multiplicius  crc- 
scanl.  Plerique  monacliorum  sic  in  pncscnti  sanrulo 
sc  morlificare  appctunt,  ut  jam  pcrfcclc  si  liccal 
con:liloris  sui  raciem  conlcmplentur,  scd  corum  dc- 
sidcrium  dilTcrlur  ut  pronciat,  ct  a  tarditatis  susb 
sinu  niilrilur,  ut  crcscat.  Donus  monachus  ab  Inijus 
mundi  inquieta  concupisccntia  sc  pcnitus  subtraliit, 
ac  lcrrcnarum  adionum  strepilum  dcscrit,  ci  per 
qniciis  sludium  ejus  mens  viriulibus  intcnta,  qiiasi 
vigilans  dormit.  Unusquisquc  monnclius  ad  contem- 
plinda  inlcrna  miniinc  pcrducilur;  nisi  ab  iis  qiine 
c.\t4'r'us  implicant,  stu.Iiosc  sublraliatnr.  Ilinc  cnim 


et  rcluctantcs  tcncbras  suas  cxcitatis  cxsuperal ,  ct 
dc  incircumscripto  luminc  quiddaro  furtim  suUiliicr 
attingit :  sed  statim  ad  scmctipsam  prolinus  rcvGrbe- 
ratur,  alque  ab  ea  lucc  ad  quam  respinindo  transit, 
ad  sux  caecitatis  tencbras  suspirando  icdil.  In  libro 
Gcnesis  scripiuin  est  xtiii :  ScpelhH  Abraham  conju'* 
gem suam  in sepuleroduplici {€reg,,MoraL  /  ti.  r . 25). 
Activa  quasi  sepulcrum  cst,  quia  a  pravis  operibas 
mortuos  tcgit;  sed  contempbtiva  perrcctius  sepelil» 
qoia  a  cunclis  mundi  aclionibus  funditus  dividit. 
Frater  quidam  abiit  ad  ccllam  abbaiis  Arsenii ,  ct 
altcndit  per  fencstram,  ct  vidit  scncra  in  coiitcmpla  - 
lionc  totum  qnasi  igneum.  Erat  aulcm  fraler  illc  t!i- 
gnus,  qui  talia  inlucrctur.  Diccbant  de  abbatc  Sysoi. 


pcr  scnielipsam  Verilas  dicit  :  yemo  potc$t  duobns  B  quia  nisi  cito  dcponeret  manus  suas  quando  stabat 

domitiis  servire  (MaUh.  vi).  Hiiic  Paulus  ait :  Nemo     ad  orationem,  rapiebntur  mens  ejus  in  superiora.  Si 

milUans  Deo  implicat  se  ncgotiis  sojcularibus,  ut  ei 

ptaceat  cui  se  probavit  {II  ad  Tim.  ii).  Per  Propbc- 

liim  Dominus  admonct  dicciis  :  Vacatc  et  vidctc^  quo- 

mam  cgo  sum  Deus  {Ps,  xlv),  quia  vitlclicet  ncqua- 

qiiam  notitia  intorna  concipitur,  nisi  abcxtcrna  im- 

plicationc  ccssctur.  Uinc  ilcruni  Paulus  ait :  Si  com- 

mortui  sumus,  et  convivcmus  {II  ad   Tim.  ii).  Si 

cnim  mortui  sumus  cum  Christo^  credimus  qnia  simul 

rivcmus  cum  eo  {Rom,  vi)  :  quia  sicut  in  Adam  om- 

ncs  moriuntur,  ita  et  in  Christo  omnes  vivificabuntur 

il  Cor.  xv).  Nam  et  si  sustinemus  pro  iilo  tribulatio- 

ncs,  sicHt  et  ille  sustinuit  pro  nobis,  conrcgnabimns 

cum  illo  :  quia  oportet  nos  per  mvHas  tribulationes 


crgo  contingcbat  cum  co  aliqucm  fratrem  ornre, 
fcstinabat  cito  deponcre  manus,  ne  raperctur  mcns 
ejus,  et  morarclur.  Dixit  quidain  scncx,  qno.l  assidiia 
oralio  cito  corrigit  mentcm.  Dixit  quidam  Palniin  : 
Quia  sicut  impossibilc  cst  nt  videal  quis  facicin 
suam  in  aqua  turbida,  sic  el  anima  (nisi  purfpita 
fiicrit  a  cogilalioni!»us  alienis)  contemplativc  non 
potcsi  orarc  Deuin. 

CAPUT  XXV. 

De  rcgni  cocTcstis  desidcrio, 
Magiius  clamor  sanclonim ,  magnum  cst  dcside- 
rium  :  tanlo  enim  minus  qiiisqne  clamat ,  qiianto 
minus  dcsidcral.  Et  tanto  majorcm  voccm  in  aiirt^ 


introire  in  regnum  Dei  {H  Tim.  ii).  Mortui  enim  estis,  C  incircumscripti  spiritus  exprimil ,  quanto  se  in  ijiis 


ct  vita  vestra  abscondita  est  cum  Christo  in  Deo 
{CoL  iii). 

CAPliT  XXIV. 
De  vita  contemplaliva, 
Acliva  vita,  innoccntia  cstopcrum  bonoruin,  coii- 
icmplaliva  spcciilatio  aupcrnorum.  Illa  communis 
multonim  esl,  isla  vero  pauconim.  Activa  viia,  mun- 
danis  rebus  benc  utilur,  contcmplativa  vci*o  munclo 
renuntians,  soli  Dco  vivcre  delectatur.  Qui  prius 
Hi  activa  vita  proPicit,  ad  contemplationcm  bcnc 
conscendit  Merito  cnim  in  isla  sustollitur ,  qiii  in 
illa  utilis  invcnitur.  Sicut  scpuUus  ab  omni  negotio 
tcrrcno  privatur  :  ita  contemplationi  vacans ,  ab 
occupationc  actuali  avertilur.   Viri  sancti  sicut  a 


desidcrium  plenius  fundit.  &cpe  cnim  nostra  dcsi<ks 
dcria  (quia  ccleriier  non  fiuiil)  exaudiunlur,  cl  qmKl 
implcri  concitc  pclimus,  ex  ipsa  niclius  lardiialc 
prosperatur.  Dcsidcria  nostra  dilatione  extcndiintur, 
ul  proficiant :  proficiunl,  ut  ad  boc  quod  perceptura 
sunt,  convalescant.  Excitantur  in  certaminc,  ut  ma- 
joribus  cumulentur  pncmiis  iu  retributionc.  Labor 
prolrahitur  pugiidc,  ut  crescat  corona  victoriae.  in- 
sli  viri  quaiitum  in  ccelcstibus  per  contcmplationis 
radium  inlixrerc  dcsiderant,  tantnm  in  tcrra  aedi- 
ficari  refugiunt,  ubi  se  peregrinos  et  hospitcs  wt- 
nmt,  Paulo  attcstante  qui  ait :  ffostra  autem  <•*• 
versatio  incxHsett{PhiL  iii).  {Greg,,  Mor.  /.  T,r.5). 
Sancti  viri  ab  importunitatc  desiderionim  lcinpofa- 


sccreto  contcinplationis  cgrediuntur  ad  publicum  B.lium  ct  inutilium  curarum,  ac  ab  amore  pcrslKpA- 


aclionis,  ila  rursiis  ab  aclionis  manifcslo  ad  sccre- 
tum  intimx  contcmplationis  revcrtuntur  :  ut  intus 
Dciim  laudent,  ubi  accepenint  unde  foris  ad  cjus 
gloriam  operentur.  {Greg.<,  Moral.  l.  ix,  c.  23).  Sicut 
aquiljc  moris  est  sempcr  oculum  in  radium  solis 
iiifigere,  nec  deilectere,  nisi  escx  solius  obtentu  :  ita 
sanai  a  contemplatione  ad  actualem  vitam  interdum 
rcflcctuntur,  consi^Ierantcs  illa  summa  sic  csse  uti- 
lia,  ut  tamen  ista  humilia  sint  paululum  nostrai  in- 
digcntio!  necessaria.  Magna  est  in  contcmplativa 
vita  mentis  contcntio,  cum  sese  ad  coelcstia  erigit, 
cum  in  rebus  spiritalibus  animum  tendit,  cum  trans- 
gredi  niiilur  omne  quod  corporalitcr  videtur ,  cum 


lium  pcrturbalionum ,  semetipsos  sacri  vcrbi  gbdio 
mortificare  non  desinunt,  atque  intns  sc  ante  faden 
Dci  in  sinu  mentis  absconduuU  Undc  iccle  pcr 
Psalmistam  dicilur  :  Abscondes  eos  in  abuondi^ 
vultustuiy  a  contradictione  hominum  (PsaL  xxs)iDt 
mens  corum  dum  in  amorem  Dei  tota  tcndiiur,  nuUa 
inutililer  pcrturbatione  laceretur.  Paulus  aposlolai 
pcr  contcmplationem ,  mortuos  ct  quasi  in  sepoloo 
absconditos  discipulos  viderat,  quibus  dicebat  : 
Mortui  enim  estis,  el  vita  vestra  abscondita  est  c^n 
Christo  in  Deo  (CoL  iii).  Qui  enim  mortificare  sc  ap- 
pctit,  valde  ad  inventam  requiem  coutemphtionii 
hilarcscit :  ut  exstinctus  mundum  laleat,  et  cunciis 


G31  DIADEMA  MONACHORUM.  C^ 

cxtcriorum  reruni  sopilis  porturbationibus,  inlra  si-  \  Sunt  nonnulli  qui  post  pcrversa  itincra  snnctas  vias 


auiD  se  iutimi  amoris  al^scomlat.  Aliquando  mens 
jusli  ad  qunmdam  inusitatam  dulccdinem  inlemi  sa- 
poris  admittitur;  et  raptim  aliquo  modo  ardcnti  spi- 
riiu  afllata  rcnoyatur,  tantoque  magis  inliiat  quanlo 
raagis  qux«lam  ct  dcgustat,  atquc  hoc  intra  sc  ap|)e- 
tit,  quod  sibi  dulcius  habcrc  intrinsecus  sentit.  Dixit 
abbns  Tbeonas :  Quia  impeditur  mcns  nostra ,  et 
revocatur  a  contcmplationc  Dci ,  propterca  captivi 
ducimur  in  carnalibus  passionibus.  Dixit  abbas  Ar- 
senius  cuiilam  fratri  :  Quantacunquc  tibi  virtus  est, 
conare  ut  iuUirins  opus  tuum  secundum  Deura  sit  et 
Tincat  exterioris  bominis  passiones.  Diccbat  abbas 
joanncs  :  Quia  rccerat  aIiquan<!o  plcclam  ad  duas 
sportas,  ct  cxpendil  eam  in  unam  sporlam,  et  non 


seclari  appctunt,  sed  priusquam  in  eis, ut  diximus, 
dcsidcria  bona  roborcntur,  quxdam  illos  prspsenlis 
ssDcuIi  prospcfitas  accipit,  qux  cos  rebus  cxtcriori- 
bus  implicat ,  et  eorum  mentem,  dum  a  calorc  inli- 
mi  ardoris  rcirahit,  quasi  ex  frigore  exstinguit,  ct 
quidquid  in  cis  dc  scro  fervore  apparcrc  videbatur, 
interficii.  Si  quid  boni  fortassc  infinnus  ac  tepidus 
monachus  agerc  cocpcrit,  priusquam  in  co  per  lon- 
gitudincm  lcmporis  convalcscat,  ad  cxtcriora  dil;!- 
bitur,  ct  nervcrse  dcserit  qu»  rccte  inchoassc  vidc- 
batur.  In  tcrrenis  quippc  actibus  val:!c  frigcscit 
animus ,  si  necdum  fucrit  pcr  inlima  dona  s(»Ii(lalu$, 
Scicndum  summopcrc  cst  qiiia  plcrumque  monacbis 
lioc  cvenire  consucvit  (qui  Deum  puro  ac  simplici 


intcllcxit.  Erat  cnim  mcns  cjns  occupala  in  con-  B  studio  non  sequuntur)  quod  in  libro  bcnti  Job  scri- 


teniplatione  Dci.  Dixil  abbas  Serapion  :  Quia  sicut 
milites  impcratoris  (curo  anlc  ipsum  stant)  non  au- 
dent  aJ  dcxtcram  aut  sinislram  respiccrc :  ita  mo- 
nachus  si  slat  in  conspcctu  Domini,  et  intcntus  cst 
omni  bora  in  timore  ejus ,  nibil  cst  dc  quo  advcrsa- 
rius  eum  terrere  possit.  Dixit  abbas  llypcricius  :  Co- 
gitatio  tua  scmper  sit  iti  regno  caclorum ,  ct  cito  in 
h:ercditatcm  accipics  illud.  Dixitque  itcrum  :  Vita 
monaclii  juxta  iinilalionem  angelorum  fint ,  combu- 
rens  atque  consumcns  pcccata.  Dixit  abbas  Malois  : 
Quanto  magis  sc  approximat  homo  ad  Dcum,  tanlo 
amplius  se  pcccatorem  vidct.  Isaias  cnim  prophcta 
Tideiis  Dominum,  miscrum  se  et  immundum  dicebat 
(/m.  vi).  Dixit  quidam  sencx  :  Sicut  nemo  audet  lac- 


ptum  cst  :  Congregatio  liypocritw  sterills  (Job,  xv). 
(Greg.^  Mor.  /.  xii,  c.  27.)  Ca>pta  eniin  bona  non 
amiltercnt,  si  hypocriUenon  fuisscnt.  Congrcgant  verq 
ct  hypocritx  bona  opera,  sed  eorum  sterilis  es^ 
ipsa  congregatio  :  quia  per  boc  quod  agunt,  fructuu) 
rccipcrc  in  setcrna  rctributione  non  appetunt.  Fe- 
cundi  ac  virides  in  suis  operibus  humanis  oculi^ 
videntur,  scd  in  conspectu  occulti  judicis  infecundi 
el  aridi  apparent.  Pravo;  monacborum  mcntcs  tcm- 
poralium  rerum  turauUus  intra  semctipsos  vcrsare 
non  ccssant,  ctiam  cum  vacant.  In  cogitatione  eniui 
servant  depicta  qua>  amant ,  et  quamvis  nihii  exte* 
rius  faciant,  apud  scmciipsos  tamen  sub  pondero 
inquictudinis  quicli  laborant.  Quibus  si  carumden) 


dere  eum,  qui  juxta  iraperatorcm  cst,  ita  Satanas  ^  rcfum  administralio  pnebcatur,  scmetipsos  funditus 

dcscrunt.  Curis  enim  saicularibus  intenti ,  tanto 
inscnsibiliorcs  intus  eflicimur  ,  quanto  ad  ca  qun) 
fqris  sunt  stuJiosiorcs  vidcmur.  (Gregr.^  hom.  il  it^ 
Evang.)  Usu  ct  cura  terreni  desiderii  obdurescit  ani- 
rous»  et  dum  ipso  suo  usu  durus  cfricitur  per  actior 
nem  saeculi ,  ad  ca  emoUiri  non  yalet,  qux  pertinent 
ad  charitalcm  Dci.  Sancta  Ecclesia  dc  mcm}  ris  sui^ 
infirmantibus  dicit :  Posuerunt  me  custodem  in  vinciSf 
vineam  meam  non  custodivi  (Cant.  i).  Vinea  quippe 
nostra,  actiones  sunt,  quas  usu  quolidiani  laboris 
cxcoUmus.  Scd  custodes  in  vineis  positi ,  nostram 
vineam  minimc  custodimus  :  quia  cuin  cxtraneis 
actionibus  implicamur ,  ministeriura  aclionis  nostne 


non  potcrit  nobis  aliquid  nocerc,  si  anima  noslra 
inhxserit  Dco* 

CAPUT  XXVI. 
De  remitsa  conver^atione  monachorum, 
{Jsid.f  L  II  Sent.f  c,  iO.)  Multos  rcmissa  conver- 
lalio  in  pristiuos  errorcs  rcducit ,  ac  vivendi  tem- 
pore  rcsolvii.  Tepidus  in  convcrsatlone  otiosa  verba 
et  vanas  cogitationcs  noxias  csse  non  conspicit. 
Quod  si  a  torpore  mentis  evigilaverit ,  ea  qux  levia 
esistimaba^»  confestim  quasi  horrenda  atque  atrocia 
pertimescit.  Omnis  ars  sxculi  hujus  strenuos  ama- 
tores  habct ,  et  ad  cxsequendum  promplissimos.  Et 
boc  proindc  fit ,  quia  prxsentem  habet  opcris  sui  re- 


mnncrationem.  Ars  vero  divini   amoris  pierosquo.    negligimus.  Dixit  abbas  Sysois  :  Eslo  contcmptibilis, 
liabet  scclatorcs  languidos,  tcpidos,  pigritia  et  incr-  ^  et  volunlates  tuas  post  tergum  tuiim  projice.  Esto 


tia  congelaios.  Sed  hoc  proitide,  quod  labor  coriim 
iMHi  pro  prxsenti,  sed  pro  futura  remunerationc  dif- 
fertur.  Idcoquc  dum  eoruni  laborcm  mercedis  retri- 
hutio  non  stntiin  consequitur,  spe  pcnc  dissoluta 
langiiescuut.  Unde  et  magna  illis  gloria  pneparatur, 
qui  bonx  convcrsationis  cl  viuc  principia  augmcnlo 
lolidiori  consuramaut,  atquc  eo  ad  promercndam 
retributiouem  clariores  p!'a'p.iraiitur,  quo  firmius 
duri  itineris  labores  ct  inchoant  ct  consuinmant. 
(Creg. ,  Mor.  l.  xii,  c.  2G.)  Qiiidara  primo  convcr- 
lionis  calorc  ad  virtutcs  sc  accinj^unt  :  accedente 
vero  progrcssu,  dum  iinmodcratc  tcrrcnis  rcbus  in- 
Cttuibunt,   pidverc    infimi    appctitus  obscuranlur. 


lilicr  ct  sccurus  a  sxcularibus  curis ,  ct  babcbis  rc- 
quicm.  Dixitscncx  :  Vita  monachi  kcc  esl :  operalio, 
obcdicniia,  mcditalio,  ut  iion  judicet,  non  dctrahal, 
noii  murmurct,  ncque  curiose  agat,  neque  audire 
aiicna  dcleclet.  Srriplum  est  enim  :  Qui  dHigitis  Dor 
minumj  oditc  malum  (Psal.  xcvi). 

CAPUT  XXVII. 
Dc  abstinentia. 
Hoc  est  pcrfcctum  et  rationabile  jejunium,  quandQ 
nosler  homo  cxtcrior  jejunat,  interior  orat.  Faciliu^ 
pcr  jcjunium  oratio  pcnelrat  coelum.  Tunc  enim 
homo  spiritalis  cflectus,  angeUs  conjungilur,  Dcoque 
libcrius  copulalur.  Per  jejunium  etiam  occulta  my. 


6^3  SMARAGDI  ADBATIS  O^i 

Steriorum  coslesUum  revebntur ,  diviniquc   sacra-  A  ''«x  eunuchis :  Dabo  cis  in  domo  mea  et  in  muris  mei$ 


menti  arcana  pandunlur.  Sic  namque  Daniel,  angelo 
revelante ,  mysterionim  ^acramenta  cognoscerc  me- 
ruit.  Uaec  enim  virtus  et  angelorum  manifcstationes 
et  eorum  annuntiationes  ostendit.  Jejunia,  fortia  tcla 
sunt  adversus  tentamenta  dxmoniorum.  Gito  enim 
per  abstinentiam  devincunlur.  Unde  etiam  Dominus 
Salvator  noster,  eorum  incursus  jcjuniis  et  orationi- 
biis  pnemonet  superare  dicens  :  IIoc  genus  ditmo' 
niorum  non  ejicitur,  ni$i  per  orationem  et  jejunium 
(illa((/i.xvii).Immundi  enim  spiritus  illuc  sesc  magis 
injiciunt,  ubi  plus  vident  escx  et  potus.  Sancti  quan- 
diu  in  bu]us  saeculi  vita  inbabitant,  dcsiderio  superni 
roris  corpus  suum  aridum  portant.  Unde  et  in  Psalmo : 
Sitivit  in  te  anima  meaj  quam  multipliciter  tibi  caro 


locum,  et  nomen  melius  a  filiis  et  fHiabus ,  namen 
sempiternum  dubo  eis,  quod  non  peribit  (Isa,  lvi).  Nee 
dubium  qood  qui  casli  perseverant  et  vir^ines,  ao- 
gelis  Dci  efliciantur  xqualcs.  Amanda  est  pulchritiukr 
castitatis,  cujus  degustata  delectaiio,  dulcior  inve- 
nitur  quam  carnis.  Gastitas  cnim  fructus  suaviiatis 
cst,  pulcbriludoinviolalasanctorum.  Castitassecnri- 
tas  est  mcntls,  et  sanitas  corporis.  Nibil  prodest  in- 
corruptio  carnis,  ubi  non  cst  intcgritas  mentis,  ni- 
bilque  valcl  mundum  cssc  corpore  ci  qui  poIluUir 
est  mente.  Dixit  sencx,  quia  securitas  el  tacilumiuii 
et  occulla  meditalio,  pariunt  castitatcm;  glorialio 
monaclii ,  abstinentia  escarum  ct  a  multiloquio  lin^ 
gusc.  Dixit  abbas  P(£men :  Sicut  spatarius  principis 


m^a  (Psa/.  t.xii).  Garo  cnim  tuncDeum  sitit,  quando  B  assistit  ei  coniinuo    scmpcr   paratus,    ita   oportct 


per  jejunium  abslinet  ct  arcscit.  Abstinentia  et  vi- 
Tiflcat  et  occi  dit :  vivificat  animam,  corpus  necat. 
Jejunia  cuni  bonis  opcribus  Dco  acceptabilia  sunt. 
Qui  autcm  a  cibis  abstinent  cl  prave  agunt ,  da^mo- 
nes  imitantur,  quibus  esca  non  est,  et  nequitia  scm- 
per  cst.  Illc  autcm  bcne  abstinct  a  cibisqui  a  maliliac 
actibus,  et  a  mundi  jojunat  ambitioni!>us.  Spcrnilur 
jejunium  quod  in  vespero  rcpletione  ciborum  refici- 
tur.  Neque  enim  reputanda  est  abstinentia,  ubi  fue- 
rit  ventris  saturitas  sabsecuta.  Spemitur  jejunium 
quod  in  vespero  deliciis  coinpensatur.  Gum  noslra 
corpora  pcr  a!)slineniiam  domamus,  quidaliud  quam 
camalia  sacrincia  omnipotenti  Domino  exhibemus? 
Sicut  per  Paulum  dicitur  :  Ut  exhibeatis   corpora 


animam  senipcr  esse  paratam  advcrsus  spiritum 
fornicationis.  Diccbat  abbas  Antonius  :  Scire  con- 
venit  quod  sunt  tres  corporales  motus  :  iinus  quidom 
naturalis,  alter  autcm  ex  plenitudine  ciboram»  tcr- 
tius  vero  ex  dxmoniorum  impugnatione.  Sed  contra 
bos  omnes  bonum  est  custodire  quod  scriptum  est  : 
Omni  custodia  serva  cor  tnum  (Prov.  iv). 

GAPUT  XXIX. 
De  tolerantia  divina:  correptionis. 
(Isid,,  lib.  III  Sent.y  cap.  4.)  Murmurare  in  fln- 
gellis  Dei  t^ccator  bomo  non  debet,  quia  maxiuie 
per  hoc  quod  corripitur,  emeudatur.  Unusquisqiic 
autem  tunc  levius  portat  quod  patitur,  si  sua  discu»* 
serit  mala,  pro  quibus  iili  infertur  retributio  jnsta. 


vestra  hostiam  viventem  (Eom.  xii).  Egregius  psal-  C  Discal  non   murmurare  qui  mala  patitur,  etiamsl 


mista  David  nullam  esse  abstinentiam  sine  concor- 
dia  designans  ,  ait  :  Laudate  eum  in  tympano  et 
choro  (Psal.  cl).  In  tympano  ctcnim  corium  siccum 
resonat,  in  cboro  autem  voccs  concordiier  cantant. 
Quid  enim  pcr  tympanum,  nisi  abslincntia,  et  quid 
per  cbomm,  nisi  charitatis  concordia  designatur? 
(Greg.f  Past.  Curo!  p.  iii,  adm.  i5.)  Qui  itaque  sic 
abstinentiam  tcnct,  ut  concordiam  dcscrat,  laudat 
quidein  in  tympano ,  sed  non  laudat  in  choro.  Dixit 
quidam  scncx  :  Proptcrca  amputo  a  me  deleclatio- 
nes  carnales ,  ut  eliam  iracundise  occasiones  abscin- 
dam.  Scio  enim  eam  semper  adversus  me  pugnare 
pro  delectaiionibus,  et  conturbare  mcntem  mcam, 
et  intellectum  mcum  expellere.  Dixit  abbas  Joannes 


ignorat  cur  mala  patitur;  et  per  hoc  jnste  se  pati 
arbitretur,  pro  eo  quod  ab  illo  judicatur  ciyiis  nnn- 
quam  iiijusta  judicia  sunt.  Qui  flagella  sustiiiet,  ei 
contra  Deum  murrourat,  justitiam  judicantis  acco- 
sat.  Qui  vcro  se  cognoscit  a  justo  judice  pati  quod 
suslinet,  etiamsi  pro  quo  patitur  ignorat,  per  hcw 
jam  justificatur  quod  et  seipsum  accusat  ct  Dei  jii* 
stitiam  laudat.  (Greg.  in  c.  iv  /06,  Ub.  v,  c.  26; 
Isid.^  tib.  III  Sent.,  cap.  4;  Gregor.,  lib.  vii,  c.  5 
Moral.)  Ad  magnam  utilitalem  divino  judiclo  mens 
justi  divcrsis  passionum  tentaUonibus  agitatnr,  pro 
quibus  si  Deo  gratias  egerit,  suaeque  culp^e  qnod  ta- 
libus  dignus  sit,  imputaverit,  hoc  quod  ex  passlone 
tolerat  ei  pro  vlrtutibus  reputabitur,  quia  et  divi- 


pusillae  stalursc.  Quia  si  voluerit  rex  aliquis  civitatem  ^  5^^  agnoscit  justitiam,  et  suam  culpam  intelligit. 


inimicoram  tcnere ,  prius  aquam  tcnct  ct  cscas  eo- 
rum,  etsic  inimici  siti  et  fame  periclitantes ,  subji- 
ciuiitur  ei.  Si  in  jejunio  et  fame  conversetur  bomo, 
inimici  ejus  qui  sollicilant  animum,priusinnrmantur. 

G.\PUT  XXYIII. 
De  continentia. 
A  Deo  dotur  continentia,  sed  petite  et  ac-cipietis 
(Sap.  Mii,  Matlh.Miy  Luc.  xi).  Tunc  auiein  tribuilur, 
quando  ad  Deum  gemitu  interno  pulsatur.  Geminum 
est  bonum  virginitas,  quia  et  iu  boc  mundo  sollici- 
tudinem  &TcuIi  amitlit,  et  in  fuluro  xternum  casii' 
tatis  prsemium  percipit.  Virgiiies  feliciores  essc  in 
rJia  jptcrua  isaias  testalur,  qui  ait :  U(ec  dicit  Domi- 


Justorum  meiis  non  soluni  perpendit  qtiod  tolerat, 
sed  jam  pavet  quQd  rcstat.  Videt  qualia  in  hac  vita 
palitur,  mcluit  ne  post  haK:  graviora  patiatur.  Ln^ 
quia  in  hujus  caecitatis  exs  liuni  a  paradisi  gaudio 
cecidit :  timet  ne  et  cum  cxsilium  relinquitur,  mors 
setcrna  subscquatur.  Jam  ergo  senlentiam  tolcrat  iu 
poena,  sed  minas  adliuc  xtcmi  judicis  formidat  ex 
culpa.  Rectc  ergo  per  Psalmistam  dicitur :  In  me  franf- 
ierunt  iroe  tuw  ,  et  terrores  tui  conturbaveruni  mi 
(Psal.  Lxxxvii).  Inlcrni  quippe  judicis  postquam  irae 
perlranscant,  ctiam  terrorcs  confurbant,  quia  jam 
aliud  dc  damnalione  patimur,  et  adhuc  aliud  de 
xtema  ultione  formidamus.  (Huc  usqui  Cre§m)  Glo- 


C^  DIADEMA  MONACIIORUM.  6M 

riatio  autcin  moiiachi  paticiiliu  iii  tribulattoni!'Us  A  Aut  quis  saiue  iutcUigcnti;e  dc  pcrcussionc  sua  ii^ 


ejus»  et  longanimilas  cum  charitate.  Sancli  viri 
qiiaulo  magis  sc  cxtcrius  dcspiciendo  dcjiciuntf 
lanlo  amplius  intcrius  revelationum  conteinplatione 
pascnntur.  Quo&  cnim  exlerius  in  flclu  contiiiet  con- 
vallis  humilitatis,  c>sinterius  sublcvatasccnsuscon-. 
leiuplationis. 

CAPLT  XXX. 
I)e  liaqcU\$  DeL 
{I$id.^  lib.  III  Sent,,  cap,  i.)  OrdinaU  cst  misera- 
Uo  Dci,  quae  prius  hic  homiiiem  pcr  flagella  a  i)cc- 
catis  emundat,  cl  posica  ab  aetemo  supplicio  libe- 
rat.  Eloctus  eiiim  Ihn  doloribus  vitae  hujus  attcritur, 
ut  perfectior  vii;c  futurae  praemia  lucretur.  Ncqua- 
quam  Deus  dclinqucnti  parcit :  quoniam  pcccato- 


graius  existat,  si  ipsc  hinc  sine  flagcilo  non.  exiil, 
qui  huc  sinc  pcccato  vcnit. 

CAPUT  XXXk 
De  xnftrmitate  carnis, 
{lsid,t  lib,  111  Sent.f  cap,  5.)  Quosdam  videns  Drus 
nolle  proprio  voto  corrigi,  advcrsitalum  tangit  sti- 
mulis;  quosdam  ctiam  pracscicns  multum  pcccaro 
posse  in  salutem,  flageilat  cos  corporis  iuttrmitatey 
ne  pecccnt,  ut  cis  utilius  sit  frangi  languoribus  wA 
salutem,  quam  manere  incolumes  ad  damnationcm. 
Qui  valenliorcs  sunt  et  sani,  utile  est  illis  inflrmari 
et  non  pcccarc,  ne  per  vigorem  salutis  illicitis  sor- 
didentur  cupiditatum  ct  luxuriae  dcsidcriis.  Est  per- 
niciosa  sanitas  quae  ad  inobedienliam  homincm  ducit. 


rem  aat  flagello  teinporali  ad  purgationem  fcrit,  aut  B  ggt  et  salubris  infirmitas,  qu»  pcr  divinam  corrcpiio- 

jiidicio  aetemo  puuiendum  rcliiiquit,  aut  ipse  in  se 

liomo  paenilendo  punit  quod  male  admisit;  ac  pro- 

iude  est  quod  Deus  dclinquenii  noii  parcit.  Jusli  per 

temporalia  flagella  ad  actcrna    proficiunt  gaudia. 

Ideoqiie  et  justus  in  poenis  gaudcrc,  ct  iinpius  in  pro- 

speritatibus  timcrc  debet.  Ncquc  justo  neque  rcprobo 

Deus  misericordiam  et  justitiam  abstrahit.  Nam  el 

bonos  hic  per  afnictionem  judicat,  ct  illic  rcmunerat 

per  mlserationcm ;  et  malos  hic  remwierat  per  tem- 

poralem  clementiam,  ct  illic  punit  pcr  aetcraam  ju- 

ftliliam.  In  hac  enim  vita  Dcus  parcit  hnpiis,  et  ta- 

mcn  non  parcit  electis;  in  illa  parcct  electis,  iion 

lamen  parcet  iniquis.  PIus  corripitur  flagello,  quia  a 

Deo  diligitur»  si  peccaverit,  diccnte  Amos  prophcta  : 


nem  mentcm  a  duritia  frangit.  Dixit  sancla  Syiicic- 
tica,  quia  diabolus  infirmitatcs  qnasdain  ex|»clcndi> 
advcrsus  eum  qui  tentandus  csl  adhibet,  ul  |»er  cas 
pusillanimcs  faciens  monachos,  contiirbct  charitalcm 
eorum,  quam  habebant  ad  Dcum.  Seil  quamvis  eoii- 
cidatur  corpus,  ct  fcbribus  validis  inflaminctur,  in- 
super  eliamsi  inlolcrabilis  sit  afllictio,  si  quidem 
peccator  es  qui  haec  suslines,  recordarc  futuri  sae- 
culi  poenas,  aetcmum  ignem  et  judicialia  tormenta, 
et  ita  non  dcficics  ab  cis  quae  in  pncscnti  conlin? 
giint :  insupcr  ct  gaudebis  quia  visitavit  te  Deus,  ci 
illud  fainosissimum  dictum  in  lingua  habeto,  id  esly 
Castigans  castigavit  me  Dominus^  et  morti  non  irgd^ 
dit  me  {Psat,  cxvii).  Si  femim  cs,  spera  adhiiiiuim 


Tantummodo  vos  cognovi  ex  omnibus  nationibus  Urrct^  ^  tibi  igncm,  qiiia  si  justus  es,  et  haec  pateris,  de  ma- 


idcirco  visitabo  super  ros  omnes  iniquitates  vestras 
(Amos  iii).  Nam  quem  diligit  Dominus  corripit^  fa- 
getlat  antem  omnem  filium  quem  recipit  {Heb,  mi). 
(isid.  ibid,)  Valde  necessarium  cst  justuin  in  hac 
▼ita  et  vitiis  tentari,  ct  vcrberari  flagcllo,  ut  dum 
Tiliis  piilsatur,  de  virtutibus  non  superbiat  :  dum 
vero  aut  animi  aut  carnis  dolorc  attcritur,  a  mundi 
ainore  retrahitur.  {Isidor,^  loco  cttato,)  Durius  circa 
suos  electos  in  hac  vita  Dcus  agit,  ut  dum  forlioribus 
flageiii  stimulis  feriunlur,  nullo  oblectamcnto  prae- 
scnlis  vitae  delectcntur,  sed  coelestem  patriam,  ubi 
certa  requics  exspectalur,  iHdesineiitcr  dcsiderent. 
Admovendi  sunt  acgri-,  ul  co  se  Dei  filios  sentianl, 
qno  illos  disciplinae  flagclla  eastigant.  Nisi  eniin  cor- 
reptis  filiis  hoeredilAtem  darc  dispoiicrct,  crudire  cos 
per  moiestias  non  curarcl.  Lapidcs  sanctuarii  Do- 
mini  extra  tunsi  sunt,  ut  in  coiislructionc  tciiipli 
alisquc  mallci  sonitu  |K)ncrcntiir  (///  Reg.  vi) :  quia 
videlicet  nimc  foris  pcr  flugella  tiindimur,  ufr  intus 
templo  Dei  postmodum  sine  disciplina  ct  pcrcussione 
disponamur,  quatenus  quidquid  in  nobis  est  supcr- 
fluum,  modo  percussio  resecet,  et  tunc  soh  nos  in 
aedificio  concordia  cliarilaiis  ligeU  Admoncndi  sunt 
sgri  qualenus  patientiui  virtutem  servent,  ut  inces- 
san&er  quanta  Redcmptor  nostcr  ab  iis  quos  ereavc* 
ral  pertulil  mala  considcrenl.  Cur  itaque  asperum 
creditur,  ut  a  Deo  homo  tolcret  flagella  pro  nialis, 
si  lanta  Dcus  ab  homiuibus  pcrtulit  luala  pro  bonis. 


D 


gnis  ad  majora  promoveris.  Aurum  es,  sed  per 
ignem  probatior  cris.  Si  febribus,  si  rigore  frigoris 
castigaris,  memor  esto  quod  Scriptura  dicit :  Tran^ 
ivimusper  ignem  et  aquam,  et  dtuit  nos  in  refrige- 
rium  (Psal,  lxv).  Si  infiniiitas  molesta  nobis  fueril, 
non  coiitristcniur,  taiiquam  qui  pro  infinnitate  et 
vulncre  cor|)oris  non  possumus  starc  ad  orandum 
aut  psallciidum  ad  voccin.  IIxc  autcin  oninia  nobis 
proficient  ad  destrucnda  corporis  desidcria,  quo- 
niam  jejunia  et  labores  proptcr  turpcs  dclcctationcs 
nobis  constituta  sunt.  Si  igitur  aegritudo  ista  retiiBr 
dit  superflua,  de  his  obscrvandis  ratio  est.  Sicut  enim 
magno  et  forti  medicamine  ciitialia  ab  aegritudioo 
corporis  vitia  reciduntur,  et  haec  est  magna  virtiis, 
quanUo  infirniitatibus  toleranlia  adliibita,  et  gralia- 
nmi  actio  Dco  fucrit  missa.  Si  amittimus  oculos, 
nou  fcramus  gravitcr.  Exlollentiae  enim  instramen- 
tuin  ainisHnus  et  interioribus  ociilis  gloriam  DoiniRi 
speculainur.  Surdi  lacti  sunius,  non  curcmus,  quia 
audilum  vanum  amisimus.  Manus  nostrae  ex  aliquu. 
passione  debilitatae  sunt,  sed  interiores  paratas  ha- 
l)emus  adversus  inimici  tcntatioues.  Infirmitas  totoHi 
corpus  nostram  tcnct,  sed  interiori  homini  nostro 
sanitas  crescit. 

CAPUT  XXXH. 
De  tribulatione  justorum, 
{Isid.,  lib,  III  Sent,,  c,  58.)  iustus  in  adversis 
probari  se  recognoscat,  iion  dejici.  Viri  saacli  plu6; 


^l  SMARAGDl  ABBATIS  6ig 

formiilant  prospcra  muudi  quam  advcrsa»  quin  Dei  A  scd  polius  crudil.  Soliicilc  hcslis  iosi Jias  iiiU:iliger6 


Sdrvos  prospera  raundi  dejieiuul,  adversa  vero  eru- 
diunt.  Ideoquc  sancli  viri  conslantia  ita  portare  de- 
l)et  advcrsa,  ut  frangi  non  qucat.  Tunc  raagis  sunt 
Dei  oculi  super  justos,  quando  cus  afHigi  ab  iniquis 
protidentia  superna  perniittil.  Nam  tunc  cis  gaudla 
disp6nuntur  xterna,  quando  pncsenti  Iribuiatiouc 
probantur.  Omncs  vikc  liiijus  tribulationes  aquis 
comparantur  pnetereautibus.  Propterea  quia  si  quid 
in  bac  vita  tribidationis  acciderit,  non  stat  sed  cele- 
Hler  tronsit.  Qui  viue  fulur»  praemia  diligenter  ex- 
tdgltat»  mala  omnia  vita^  prxsenlis  squanimiter 
t)ortat :  quoniam  ex  illius  dulciidine  hujus  amaritu- 
dinem  temperat,  et  ex  aeternitate  ilUus  brevilatem 
liujus  despicit  transiloriam.  Quia  vero  qui  in  dolorc 


pariter  et  cavere  Dei  servum  oporlet,  sicquc  inno* 
centia  vit^e  existerc  simpliccm,  ut  tameu  o|iorlsat 
cum  simplicitate  esse  pruJentcm.  Qui  prudentiam 
simplicitati  non  miscct,  juxta  prophetam,  Coiumba 
eit  seducta^  non  habens  cor  (Osece  vii).  Sed  ideo  co- 
lural)a,  quia  simplox;  ideo  aulem  cor  non  habcns, 
quia  ignara  prudcnliai  est.  In  oculis  elcctorum  lerror 
cjus  vilis  est.  Ab  incredulis  ut  Ico  timctur ;  a  fortihus 
in  flde  ut  vermis  contcronilur,  alque  ad  momeutum 
offensus  repellitur.  Diabolus  enim  scrpens  cst  lubri- 
cus,  cujus  si  capiti,  id  cst  primae  suggestioni,  non  rcsi- 
stilur,  totus  in  interna  cordis  (dum  non  sentitur)  illa- 
bitur.  Tentationum  diabolicarum  initia  fragilia  sunt« 
qu32  si  non  cavcantur,  sed  per  usum  in  consuetudi- 


^raVimtur  carnist  cupidiutis  et  luxuri»  et  vitiorum  B  nem  transeant,  in  novissimis  fortiter  convalescuut« 


baeterorum  mala  non  appetunt,  plus  prodcst  saluti 
tentatio  saeculi  quam  prospcritas.  Nam  ex  prosperi- 
tate  in  deterius  itur,  ex  tcntationis  dolore  in  melius 
proficitur.  Unusquisquc  aJ  tenlationem  animum 
prseparare  debet.  Minus  cnim  dum  speratur,  tenta- 
iio  gravat ;  dure  autem  premit,  si  uon  sperata  ad- 
venerit.  Sapienlis  cst  contra  omnia  adversa  ante 
meditari ;  nec  evenirc  casus  debct,  (|uem  non  cou- 
silia  ejus  prsevenianU  (Uwc  hid.  loc  citato.)  Ilaic 
causa  est  quod  ab  iujustis  justi  sinuntur  affiigi,  ut 
teilicet  dum  futura  audiunt  bona  qux  cupiunt,  pa- 
iiantur  eliam  mala  pra^scntia  qux  perliorrescunt; 
tttque  ad  faciliorcm  exilum  dum  amor  provocat, 
eniciatus  impcllat.  David  PsalmisUi  ait :  Tu  es  milii 


ita  ut  aut  nunquam  aut  cum  diiBcultate  vincantur. 
Cum  in  tou  vita  diabolus  pnevaricari  hominem  cu- 
piat,  amplius  tamen  molitur  in  fiue  decipcrc*  lliiic 
est  qiiod  in  principio  contra  protoplaslum  serpenli 
cst  dictum  (Geni  iii)  :  Et  tu  insidiaberit  caUaneo 
ejus;  quia  nimirum  hominem  quem  diabolus  iu  curso 
prxleritas  viUe  non  dccipit,  in  novissimis  suppbc- 
tare  disponiU  Proinde  quamvis  quisque  sit  jiistuft, 
nunquam  tamen  tulum  est  ut  sii  iu  bac  vita  sccuniSy 
sod  scmper  humilis  caveat,  Sj.'mperque  ne  in  fiuc 
ruat  sollicilus  pertimescai.  Dialolus  sanctos  liomiucs 
non  tcneudo  possidet,  scd  tentando  perse^uilur. 
Naui  (piia  non  iii  cis  intriusecus  reguat,  contra  eos 
extriiisecus  pugnat;  et  qui  inlcrius  ami^^it  dominiuro. 


refugium  a  pressura  quos  circumdedit  mc,  exsuitatio  C  exterius  commovet  bcllum.  DiaI>olus  quando  dcciperc 


fiiea,  redimeme  a  eircumdantibus  me  (PsaL  xxxi). 
Ecce  quasi  in  noctc  prcssuram  nomiuat,  ct  tamen 
liberatorem  suum  inter  aogustias  exsuliationem  vo- 
cat.  Foris  quidem  nox  erat  in  circumdatione  prcs- 
^ura;,  scd  uilus  carmina  resonabant  de  consolatione 
ketitia^.  Eiectus  quisquc  dum  ctrcumdari  se  prcssuris 
narrat,  et  tameii  Dcum  sibi  exsuluiiioncm  nominat, 
procul  dubio  quasi  carmen  iii  iioctc  canlat,  ut  ad 
subscquentis  viue  dicm  felix  pcrvcniat.  Dixil  qui- 
dam  sencx  :  Si  venerit  homini  tcntatio  (undiquc 
enim  muliiplicantur  tribulatior.es)  ut  pusillanimis  fiat 
ct  murmuret,  tu  tamen  si  le  occupavcrit  iufirmitas 
corporis,  noli  pusillanimis  nct  i,  ncqiic  molestc  susci- 
pias,  quia  ipse  Dominus  pro  lc  cogit:\t  de  omnibus. 
Nunquid  sine  ipk>  vivis?  Paiicuter  crgo  ferre  debes, 
ct  rogare  cum  ut  donct  tibi  qusc  cxpeJiunt,  hoc  cst, 
ut  qiiod  volunlas  ipsius  est  facias,  ct  scdc  cum  pa- 
tientift  manducans  quod  habcs  in  charilate. 

CAPUT  XXXIII. 
De  tentalionibus. 
(Isid.y  lib,  111  Sent.,  cap.  5.)  Multis  calamitatum 
lcutatioinbus  meos  justi  in  hac  vita  pulsatur,  undc 
ct  optat  ab  hoc  Siiecuio  fuuditus  cvclli,  quo  ct  aerum- 
his  careat,  ct  fixam  illic  securitatcm  mveniat.  Non 
oniplius  tentat  electos  diabolus,  quain  Dei  voluntas 
permittit.  Tcntando  autcm  sanctorum  profectibus 
scrvil.  Etsi  nolens,  utilitati  tamen  sanctorum  scrvit 
^Abolus,  quando  eos  tenlationibus  suis  non  dccipit, 


D 


quemquam  quxrit ,  prius  naturam  uniuscujusqiic 
intcndit,  ct  iude  se  applicat,  undu  aptum  bominem 
ad  peccaudum  inspexcrit.  £x  ea  parte  homines  dia- 
bolus  tcntat,  qua  eos  pcr  excrescentcm  humorem  fa- 
cilc  inciinari  ad  vilia  conspicil,  ut  sccundum  liumoria 
conspcrsioucm  adhibeat  et  tcntaiioncm.  Lege  Bahiain, 
qui  in  figura  diaboli  contra  populum  Duiuini  cx  ea 
partc  prxcipit  perniciososprxlendere  laqueos,ex  qua 
scnsit  eos  facilius  essc  lapsuros  (Num.  xxiv).  Nam 
et  qui  aquam  alicubi  deducit,  non  eam  per  aliam 
partein  miltit,  nisi  ubi  impctum  ejus  intenJiU  AHud 
Cit  intraro  in  inentcm  cujusquam  diabolum,  aliud 
vero  iulia!;itare.  Nam  et  in  corda  sanctorum  iDgn:- 
ditur,  dum  malas  suggestiones  insinuat;  sed  uon 
habilat  in  eis,  quia  in  suum  corpus  non  eos  tradmcit 
[A/.,  transducii].  Qui  vero  in  corpore  ejus  sunt  ipsos 
inhabitat,  quia  ipsi  sunt  lemplum  ^us.  Etsi  subrcpat 
mentibus  electorum  diabolus,  non  autem  in  eis  re- 
quicscit,  sicut  in  cordibus  reproborum,  nam  calore 
iidei  mox  exciutur,  ut  cxeat  ab  electis.  Nounulli 
jam  avido  ore  diabolus  devoraverat,  rursus  divini 
judicii  occulta  miscratione  ab  ejus  ore  eripiiintur  ei 
saluli  rcstituuntur.  Nam  sxpe  multos  quos  antiquus 
hostis  luxurise  voragine  mersos  tenuit,  potentia  di- 
vina  per  poenitenliam  ab  ejus  faucibus  traxit.  Multa 
justus  adversa  in  anima  patitur  instigatione  daemo- 
num,  sed  talibus  tcniamentis  perire  viU£  aetenve  noQ 
potest,  quia  pius  Dominus  ad  dumnationcm  cu^ 


m 


D1AD£MA  MONACliOtiUM. 


(150 


noii  repulal.  quOii  dc  siuc  luujesiaiis  ponuissu  uo-  A  luitUlur.  Qui  vcro  sola  poena  supplii*ii  in  sc  viii^i 

repriuilt,  qnainvis  nou  cxpleal  opus  peccali,  vlvii 
latuen  iu  eo  voluuUs  peccaudi,  dolclque  sibi  illici- 
Uiiu,  quod  lex  prohibere  dijjnosciiur.  lllc  crgo  nicr- 
cedciu  l)oui  operis  percipil,  qui  amando  jiisliliaui 
facil,  nou  is  qui  caui  solo  luelu  pomiaruui  iuvilus 
cusUKlil.  Oiniie  pcccaluui  auleqnain  adinillalur, 
aiuplius  pcrlimescilur.  Quaiuvis  auteui  grave  sil, 
duui  in  usuin  vencril,  lcve  cxislimalur,  cl  sinc  uilo 
meUi  coniniitlilur.  Isiis  romilibus  quasi  quibusdam 
gradibus  coalescit  omnc  pecealum.  Cogilalio  uamque 
prava  dclcctalioneiu  parit,  delectalio  conscnsioucm, 
cousensio  aciionem,  aciiocoiisuctudiiicm,  consuctudo 
necessitatem.  Sicquc  bis  viiiciilis  honio  implicatUb 
quadaui  catciia  viiiorum  teiiclur  astrictus,  ila  ut  ab 


leus  qui  palitur  porlat.  Nain  ibi  pcccamus  ubi  |)cr 
cupitlit:itcni  V4'.l  volmitateni  dcilecli:niis.  Lbi  vcm 
violcnti^  addicimur,  etsi  facimis  nut  llagitium  iion 
c-st,  miseria  laiucn  pro  llagilio  ct  facinore  cst.  Setl 
qiii  Deuin  pro  irrogata  laudat  miseria,  coinmisso  pro- 
cul  diibio  carct  racinorc. 

CAPUT  XXXIV. 
De  mullimodls  peccalis, 
IGrcy.,  lib.  iv,  c.  20,  in  cap.  iii  /o6.)Quatuor  nio- 
dis  couiniitlitur  pcccatum  in  cordc,  quatuor  pcrpo- 
Iratur  et  0|)cre.  Admittitur  in  cordc,  suggestioiic 
dxiuonum,  delcctatione  carnis,  coiiscnsioiic  meiitis, 
deicusioueelatioiiis.  Commiltitur  opcre,  niinc  latenter, 
uniic  palam,  nuiic  cousucludine,  nunc  despcralione. 


Istis  ergo  gradibus  et  corde  dclinquiuir,ct  opcre  pcr-  B  ca  eveiii  neriuaquaui  valeat,  uisi  diviua  gratia  ma- 


peiratur.  (hid.Jib.  w  Sent.,cap.  17,  18, 19,21, !25.) 
Tribus  iiiodis  pccc;Uuiu  gcritur,  Iioc  est,  ignorantia, 
iullrmitate,  iiidiistria.  Gravius  est  iuArinitate  quain 
igtiorautia  deliiiquere  :  gravius  iudustria  quam  infir- 
Diitale  peccare.  Industria  iiamquc  pcccat  qui  studio 
ac  deliberatione  ineutis  nialum  agit.  iutirmiuie  au- 
4CIU,  qui  casu  vci  praicipitatiouc  dclinquit.  Nequius 
aiileni  et  de  industria  peccant,  qui  non  soiuiu  non 
bciu^  vivuul,  sc«l  ctiam  ct  bcnc  viveutcs  (si  possunt) 
a  veritate  divertuiit.  Suiit  peccata  Icvia  qux  ab  iii- 
cipieutibus  quotidiaiia  satisfactionc  purgantur,  qua: 
lauieu  a  perfcctis  viris  velul  luagna  crimiua  cvitjii- 
Uir.  Qiiid  autcm  iiomines  de  luagnis  sceleribus  agerc 
dcbent,  quando  etiam  pcrfecti  levia  quaniuQ  dclicta 


nuui  jaccutis  apprcbcndat.  I^eccatuiu  admittere, 
caderc  est  iu  putcum.  Consuctudiiiciu  vcro  peccaiiili 
faccrc,  os  putci  cst  coaugustare,  nc  is  qui  ccciderit 
valeat  cxire.  Sed  iuWrduiu  ctbiu  tales  Dcus  liberat, 
dum  coruni  despcratiouein  ad  couvcrsiouem  libcrta- 
tis  comuiutat.  Ipso  euiin  u.iserantc,  pcccata  diniit- 
tuntur,  quo  proU^genUi  Ut  ne  in  dctcrius  peccando 
eatur.  i^roptcrea  melucnduiu  est  coutidcutibus  ita 
possc  s;ilvan,  nc  fortc  dum  cxspectamus  a  vitiis  sa- 
nari,  ct  vilia  luultipliccmus,  et  saluteiu  iiou  adi|ii< 
scauiur.  Ei^go  studcamus  aut  non  cadcrc,  aut  cito 
conversi  a  lapsu  cousui^gerc.  Moi^a  peccaiidi  imnia- 
uitateiu  facit  sceleris.  Uiide  et  propbela  :  Va',  inquit, 
qui  truhitis  inuiuitatcm  in  [uniculis  vanitatis,  et  quasi 


quasi  gravissiiualugent?K\|K*rimciito  miuorumpec- ^  vinculum  plaustri  pcccatum  (Isa.  v).  Trahit  cnim 

iiiiquilatem  ut  funiciilum,  qui  tardat  converti  ad 
Deuin.  Traherc  cnim  iiiiquitateiu  cst  inoram  faccro 
iniquiUti.  Unde  cl  i^salinista  :  Prolongaverunt  ini- 
quitates  suas  :  Domiuus  justus  concidit  cervices  pci- 
catorum  (Psat.  cxxvui). 

CAi^UT   XXXV. 

Vt  post  rnin^im  quis  surgere  queal. 

(Greg.f  Pust.  Curiv  part.  iii ,  udm.   t^.)  i»cccala 

cariiis  expcrti,    sahcm    post  naufriigium   peccaro 

metuant  ,    ct  perditioiiis   siw   discnmina  vcl  co- 

guita  perhorrescaiit.  Dicendum  cst  lapsis  ut  pra!- 

lerita  peccata  cousidcrent,  atque  iiiimineiitia  dcvi- 

tcnt,  ([u:aenus  traiisacUis  culpas  ad  mcmoiinm  revo- 

0  pio  meri:o  ..  cent,  et  p4)Ilui  in  futuris  crubcscant.  Admoneiidi 

iud  peccaUim      suut  pcccata  carnisexperti,  ut  \igilanti  cura  coubpi- 

ciaiit  pobt  dclicui  nobis  ad  se  redeuulibus  Dcus 
quoniodo  siiium  sua^  picialis  expandat,  diceiis  nobi» 
pcr  pruplicUim  :  Kruni  oculi  tui  vidcntes  pnrceptorciu 
tuum,  ct  aurcs  tua:  audienl  verbum  post  tergum  mo- 
ncntis.Uoic  cstvia,  ambutale  per  eam,  cic.  (Isa, 
xxx).  Omnii)oU'ns  Deus  quusi  post  tergum  nos  stdi< 
sequens  mcmct,  quia  etiain  post  culpam  ad  sc  rediic 
pcrsuadet.  Aversum  revocat,  commissa  non  re^pici:, 
rcvertenti  siiium  pietatis  cxpandit.  Voceiii  ergo  po^;! 
tergum  monenlis  audimus,  si  post  peccala  humili  ci 
contrito  cordc  revertimur.  Dcbcmus  igiUir  pietatcin 
vocantis  erubesccre,  si  juslitiam  i  olumus  'or»Miilarc, 
quiatauto  graviori  improbitiiie  couU:mnitur,  quanto 


calorura  niajora  comuiitti  noii  debeiit  pcccaUi,  nc 
durius  fcriantur  pro  magnis  scelcribus,  qui  de  parvis 
corrigi  non  novcrunt.  Judicio  autem  divino  iu  rca- 
Uim  nequiorein  labuiitur,  qui  distringcrc  miiiora  sua 
facU  contemnunt.  Multi  a  criminc  corruunl  iu  cri- 
inen,  qui  Dei  cognitionem  habcntes,  limoreiu  ejus 
negligunt,  et  quein  noverunt  per  scientiam,  i>cr 
aciiouem  non  veucrantur.  idcoquc  siuuntur  diviuo 
jadicio  punienda  commiitcrc,  ct  in  pocnaiu  commisso 
facinori  facious  detcrius  addere.  Sa^tie  peccauiiu 
allerius  pcccali  causii  cst,  quod  duiu  coiuiiuttitur, 
aliud  ex,  ipso  qiiasi  sua  soboles  oritur  :  sicut  na^ci 
stilcl  libido  e\  iiiniia  veiitris  iiigluvic.  i^a'iia  vero 
peccati  peccatum  admiltitur,  quando 
ciijusque  peccati  Deo  deserente  iii  aliud 
«letcrius  itur,  de  qiio  amplius  qui  adinisorit  sordiJe 
lur.  Ergo  pra^cedens  peccatum  causa  est  sequentis 
pcccali,  sciiuens  vcro  pcccatum  pociia  cst  prxceden- 
lis  delicti.  Pncredciitia  itaque  |H;ccala  scciucntiuin 
ftunl  criminum  causa,  ut  illa  qux  scquuntur  sint 
prarccdcntium  piena.  PraH*cdcntium  peccatorum  imb- 
iia  ipsa  vocatui  induratio,  veiiicns  de  diviiia  justi- 
lia.  Iliiic  est  quod  ait  prophcta  :  Indnrasii  cor  no- 
sfrum,  ne  timeremus  tc  (Isa.  lxiii).  Aliud  cst  iion 
pcccarcamorc  dilcctionisDei,  aliud  timore  siipplicii. 
Qiii  ciiim  aiiiore  cliaritatis  Dei  non  peccat,  horrescit 
omne  maluni,  amplectcndojustilicc  bonum;  nec  euin 
ddcctal  iicccatum,  ctiamsi  scelcris  impunitas  pro- 


651 


SMARAGDI  ABBATIS 


G32 


et  contcinptus  adhiic  vocare  non  dedignatur.  {Greg.^  \  nimque  ex  boiiis  opcribus  discimus  qnnntam  vicae 


hom.  iO,  lib.  i,  super  ExechieL)  Per  Michaeam  ppo- 
pbetam  Dominus  dicit  :  Et  v:nte$  usque  ad  Babylth' 
nem^  ibi  liberaberis  {Mich.  iv).  Babyloii  quippc  con- 
fusio  intcrpretatur.  Sxpe  enim  qui  postquam  in 
confusione  vitiorum  ceciderit,  crubesccns  mala  quae 
perpetnivit,ad  pcenitentiam  redil,  sequc  a  suis  lap- 
sibus  bene  vivendo,  erigit.  Quid  ergo  iste,  nisi  usqne 
ad  Bahylonem  venit,  et  ibi  liberatus  est?  Nonnun- 
quam  quisquam  crubescens  mala  qux  fccit ,  contra 
se  erigit,  et  bene  operando  ad  statum  rectitudinis 
redit.  In  Babylone  itaque  liberatus  est,  qui  per  divi- 
nam  gratiam  ostendilur  ctiam  dc  confusione  salva- 
tus.  Propheta  ergo  ad  transmigratioiicm  loquiiur  , 
Gum  ilios  increpat,  qui  a  statu  rectitudinis  ad  erro- 


munditiam  in  cogitatione  constniamus.  Penc  cancta 
bona  opera  cx  cogitatione  prodeunt,  sed  sunt  non- 
nulla  cogitationis  acuraina ,  qux  ex  operatione  na« 
scuntur.  Nam  sicut  ab  aniino  opus  sumitur,  ita  ntr- 
sus  ab  opere  animus  cruditur.  Valde  necesse  cst  iit 
cum  cogitatio  cxtra  usum  ducitur ,  protinus  raentis 
oculus  ad  opcra  transacta  rcvocetur.  In  sola  nonnuii- 
quam  cogilatione  dclinqiiitur,  et  quia  usque  ad  opos 
iion  pcrvenit  culpa ,  neque  ad  cruciatum  pervenit 
pQsnitentla.  (Creg.,  Mor.  lib.  x,  r.  39;  lib,  xvi, 
e.  20;  lib.  iv,  c.  53;  Ub.  ii,  c.  v.)  Scd  cogilata  aflDi- 
ctio  mentcm  citius  erigit,  quia  nimirum  iantummodo 
cogitata  iniquitas  polluit.  S-jepe  namque  boc  qaod  a 
conspectu  judicis  jam  fletu  intcrveniente  deletum  estt 


ris  vitia  in  transmigrationc  cecidcrunt.  Frater  inter-  B  ^^  animum  pcr  cogitationcm  redit,  et  devicta  culpa 


rogavit  senem  dicens:  Si  incurrcrit  monncbus  inpec- 
catum,  et  afQigatur  pro  eo  quia  de  profectu  in  dcte- 
riorem  statum  pervcncril,  cl  laboret  donec  resui^at? 
Respondens  autcm  sencx  dixit :  Monachus  in  tenta- 
tionem  incurrens,  sic  cst  tanquam  domus  quae  ceci- 
dit.  Et  si  sobrius  fuerit  in  cogiiatione  sua,  reaedificat 
eam  inveniens  materias  ad  aedificium  profuturas » 
babens  posita  Amdamenia,  et  lapides  et  arenam,  et 
cxtera  quae  sunfaedificationi  ncccssaria,  et  ita  velo- 
citer  ejus  fabrica  proficlt.  Ita  cst  monachus ,  si  in 
tenlationem  ceeiderit,  et  conversus  fuerit  ad  Domi- 
num,  habet  plurimum  apparatum,  meditationcm  di- 
vinse  legis,  psalmodiam  ,  opus  manuum,  qux'  sunt 
fundamenta  sedificii  spiritualis. 

CAPUT  XXXVI. 
De  cogitatione. 
(I$id.t  l.  II  Sentent.,  c,  25.)  Biparlita  est  causa 
peccaiidi,  id  est,  opere  et  cogitaiione,  quorum  unum 
iniquilas  dicitur,quodopere  geritur;  aliud  injustilia, 
i|uod  cogilatione  admiltitur.  Prius  autem  actio  re- 
bccanda  est,  postea  cogitatio;  prius  prava  opera, 
postmodum  desidcria.  Vicissim  autem  a  cogitatione 
opera  procedunt ,  et  ab  opcre  cogitalio  nascilur. 
Quamvis  et  si  ab  opcre  malo  quisque  vacel ,  pro  so- 
lius  tamen  pravse  cogilaiionis  malilia  uon  erit  inno- 
cens.  Unde  et  Dominus  per  Isaiam  :  Auferte,  inquit , 
malum  cqgitationum  vc$trarum  ab  oculi$  mci$  {I$ai. 
1 ).  Non  eniin  solum  faciis,  sed  el  cogilationibus  de- 
linquimus,  si   eis  illicite  occurrenlibus  delccterour. 


ad  deleclationcm  rursns  inserpere  nitilur ,  alque  in 

antiquo  certamine  diulina  pulsatione  reparatur ,  tta 

ut  quod  prius  erat  in  corpore,  hoc  importuiia  cogl- 

tatione  postmodum  Tcrsetur  in  mente.  Cum  nihil  fo- 

ris  opere  agitur,  sed  sola  intus  cogitatione  peccatort 

districto  se  reatu  mens  obligat,  nisi  hoc  soHicitis  It- 

mentis  tergat.  Plerumque  anrem  cordis  terrenaniDi 

cogitationum  turba  dum  perstrepit,  claudit ;  alqoe 

intra  secretarium  mcntis  qiianto  minus  curamm  ln- 

multuantium  sonus  compcscitur,  tanto  ampllus  vox 

praesidentis  judicis  non  auditur.  Nonnnnquam  ln  ipso 

orationis  nostne  sacrificio  importunae  se  cogitatlones 

ingerunt,  qna;  hoc  rapere  vel  maculare  valeant  qood 

in  nobis  Deo  flentes  immolamus.  Oinncs  qui  vd  U- 

C  licita  appctuiit,  vel  in  hoc  mundo  videri  aliqoid  vo- 

lont,  dcnsis  cogitalionum  tumullibus  in  cordc  com- 

primuniur.  Mare  significat  mentem  hominis,  etquisi 

fluclus  maris  sunt  cogitationes  mentis,  quae  aliqoando 

per  iram  tumescunt ,   per  Dci  gratiam    tranquOlA 

fiunt,  per  odium  cuin   amaritndinc  defluunt.   Mens 

quippc  humana  quot  iCntationes  patitur,  qoasi  tot 

flatibus  morctur.   Plcrumque  mentem  hominla  to- 

multiis  cogitationum  deprimit,  ira  pertnrbat,  et  cum 

reccdit  ira,  succcdit  inepta  lctitia.  Frater  quidam 

interrogavit  quosdam  Patrum  utrum  polluitur  homo 

quando  res  sordidas  cogiUt?Et  alii  dicebant :  Etlaro 

polluitur ;  non  possumus  salvari  nos,  qui  idiotae  samns. 

Sed  hoc  pertlnet  ad  salutem,  si  ca  quae  cogitaBWi 

corporaliternonfecerimus.Dixit  quidamsenex  :  Noo 
D 


Sicut  vipera  a  filiis  in  utero  positis  lacerata  perimi-  ^  ^*"^  intrant  cogitaliones  malae  in  nos,  condemnaimir 


^jr,  ita  nos  cogitationes  nostrx  intra  nos  enutrilae 
occidunt,  et  conccplx  intcrius  viperco  vencno  con- 
sumunt ,  animamquc  nostram  crudeli  vulnere  peri- 
munt.  Dum  unusquisque  divina  illuininatione  per- 
venitur,  statim  moiestiis  turpium  cogitationum  pul- 
satur.  Scd  Dei  servus  judicio  limoiis  Dei  tentamenla 
a  scmetipso  rejicit,  bonisquc  inlrojectis  cogilationi- 
bus  turpes  a  se  repellit.  Magna  observalio  circa  cor- 
dis  est  cnstodiam  adhibcnda  ,  quia  aut  boiix  aut 
malac  rci  ibi  consislit  origo.  Nam  ,  sicul  scriptum 
fsl,  ez  corde  exeunt  cogitationes  mala;  (Matth.  xv) , 
unde  si  prtus  pravx  cogitationi  resistinius,  in  lap- 
sum  operis  non  incurrimus.  (ffuc  usque  hid.)  Ple- 


ex  eo :  sed  si  male  utimur  cogitationibuset  illis  assen- 
sum  pnebemus.  Fit  eiiim  ut  et  per  cogitationes  nao- 
fragium  p?.tiamur,  et  pro  cogitationibus  coroDemir. 

CAPUT  XXXVU. 
De  $ermone. 
(Isid.,  Ub.  II  Sent.j  cap^  29.)  Cum  qiuedam  ptrfi 
viiiorum  verba  non  cvitamus,  magno  iingn»  prolabi- 
mur  crimine,  ct  dum  facta  quxdam  dqd  gravia  libere 
ac  sine  metu  committimus  ,  ad  pejora  scelera  bo^ 
renda  peccandi  consuetudine  labimur.  VanisenDones 
in  ore  Christiani  esse  non  debent.  Nam  sicut  m/m 
morc$  bona  coUoquia  corrigunt,  ita  pravjBi  eoUofuia 
bono$  more$  corrumpunt  (I  Cor.  xv).  CnitodiM  ori 


633  DUDEMA  MONAGilORUM.  C54 

pmuiur  {P$aL  cxl)»  duni  quisquc  non  se  JusUim,  A  petit,  quod  vidclicet  apcritur  el  clauditur.  Undc  ct 


led  (quod  magii»  Tcruro  est)  peccatorcm  fotelur.  Ifo- 
nmii  iuper  ot  pomt  (Job.  xisix),  qui  Inmis  opcri- 
bos  linguae  excessum  opcrit.  Manum  iuper  os  ponit, 
qui  malae  locutionis  cuipas  bonx  aciionis  veiamine 
lcgit.  Quadrimoda  est  dicendi  ratio,  qua  pnevidcn- 
dmest,  quid»  quando,  cui  vel  quomodo,  ajiquid  pro- 
fenUir.  Bonum  quippe  bene  loquitur  «  qui  ea  quae 
recta  sunt  humiiiter  ^nnuntiat.  Corde  bene  loquitur, 
qiii  charitatem  non  simuiat.  Ore  bene  loquitur ,  qui 
Teritatem  annuntiat.  Factis  bene  loquitur,  qui  alios 
bonis  exemplis  aediAcat.  Mali  mala  respondent  pro 
bonist  et  adversa  pro  prospcris.  Boni  bona  respon- 
deBi  pro  malis,  et  prospcra  pro  adversis.  Adversus 
eoBTicium  linguae  fortitudo  adbibendaest  paticnliae, 


Dobis  caute  dicendnm  est,  quatenus  os  disorcle  ct 
congruo  tempore  tox  aperiat,  ct  rursum  congnio  ta- 
citumitas  claudat*  Admonendi  sont  eniro  singtili  ut 
si  proximos  sicnt  se  diiigunt  ,  minime  illis  taccant 
undc  eos  Jnste  rcprehendunt.  Vocis  mcdicaminc 
utrorumquc  saluti  concurritur,  duro  ab  illo  qui  in- 
fert  actio  prava  compescitur,  et  ab  boc  qui  snsrmet 
doloris  fervor  Tulnere  aperto  tempcratur.  {D,  Greg. 
Pttitor.  Curmp.  iii,  aifiiioii.  15.)  Qui  proximorum  mala 
respiciunt,  et  tamen  in  silentio  liiigoam  premoHt , 
quasi  conspectis  Tulneribus  usum  medicamini  sub- 
trahunty  et  eo  mortis  auctores  fiunt,  quo  Tirus  quod 
poterant  curare  nolucruut.  Frater  quldam  interro  • 
gaTit  panrulum  monachum  dicens :  Bonuraestloqui, 


«I  lenutio  Tcrbi  quae  foris  impugnat,  tolerantiae  Tir-  g  an  Ucere?  Dicit  ei  puer  ille :  Si  sunt  Terba  otiosa  , 


tnle  deTicta  discedat.  Dicebat  quidam  Palrum  quia 
dmn  sederent  aliqnando  seiiiores ,  et  loquerentur 
Bermonem  de  aedificationibus,  erat  inter  eos  unos 
proridus,  et  Tidit  angelos  manus  agitantes  et  lavan- 
les  eoi.  Ut  anlem  locutio  venisset  ssecularis,  disce- 
debant  angefi,  et  Tolutabantur  porci  in  medio  eorum 
pleni  fetoribus,  et  poliuerunt  eos.  Cum  autem  rur- 
wf  loqoerentor  de  aedificatione,  venicntes  ilerum 
anfeli  biTabant  eos.  Veneruiit  ergo  aliqiiando  senes 
nd  nbbatem  Antonium,  et  erat  cum  eis  etiam  abbas 
Joecph.  Volens  aolem  abbas  Antonius  probare  eos , 
naTilsermonem  de  Scripturis  sanctis,  et  coepit  in- 
terrogare  a  Junioribos  quid  esset  hoc  aut  iilud  Ter- 
tam?  Et  singuli  eorum  dicebant,  prout  polerant.  Ille 


dimitte  ea  :  si  aulem  bona  sunt  Terba,  non  diu  per- 
trahas,  sed  cito  incide  quod  hMiueris,  et  quicscc 
tn.  Dixit  senex  quidam  :  Taciturnif ati  operam  da,  et 
nihil  cogites,  ct  intendc  cogitationi  tuae ,  sive  (|nic- 
scens  in  iecto,  sive  snrgens  cnm  timore  Dei,  et  liaec 
fadens,  malignorum  impeius  non  timebis.  Dixit  ab- 
bas  pa^tor :  Quia  interrogavit  abbas  Moyses  fratrem 
Zacliariam  lempore  quo  morielKitur,  dicens  :  Quid 
Tides?  Et  ille  dixi  ei :  Nihil  melius  quam  lacere,  Pa- 
ter.  Dixit  ei :  Verum  est,  Ali,  tace.  Dixil  quidam  ab- 
bati  Ammoni :  Si  sit  necessitas  cum  Ticino  h>quendi , 
Tidetur  tibi  nt  de  Scripturis  cum  eo  loquar ,  an  de 
verbis  et  senlentiis  seniomm?  Dixiique  ci  senex  :  M 
mm  poles  tacere ,  bonum  est  magis  ut  de  Tcrbis 


anlem  dicebat :  Necdum  inTcnistis.  Post  omnes  Tcro  G  seniorum  loquaris,  quam  de  Scriptura.  Periculum 


dlxli  abbati  Joseph :  Tu  quomodo  dicis  Terbum  hoc? 
El  Hle  respondit  :  Nescio.  Et  dixit  abbas  Anto- 
nlas :  Vere  abbas  ioseph  solus  InTcnit  Tiam ,  qni 
•eacire  se  respondit.  Frater  qnidam  interrogaTit  se- 
neni  dioens  :  Si  quis  fratrum  attulit  ad  me  de  foris 
aemiones,  tis,  abl>a,  dicam  ei  ut  non  eos  aflerat  ad 
ne?  El  respondit  ei  senex :  Noli.  Et  dicit  fratcr : 
Qnare?  Respondit  senex :  Qiiia  nec  nos  potuimus  id 
coilodire.  Et  dixit  frater  :  Quid  ergo  debet  fieri?  El 
respondit  ei  senex  :  Si  volumus  tacitumitatem  ser- 
tarc,  sufBcit  proxiino  modus  ipse. 

CAPUT  XXXVIII. 
De  taciturnitate, 
Lingua  discrete  frenanda  est ,  non  insolubiliter 


enim  esl  non  parvum.  Dixit  senex  :  Qiiia  homo  si 
Tcrbum  qiiidem  liabcat,  opera  autem  non  halieat,  as- 
similabitur  arbori  habenti  folia,  fructum  autem  non. 
Sicut  enim  arbor  fructibus  plena  etiam  foiiis  viridis,  iia 
el  sermo  consequitur  bominem  qui  babet  opera  bona. 

CAPUT  XXXIX. 
De  muUiloquio. 
Scriptum  est :  In  muUUoquio  non  effugiei  peccatum 
{Prov,  x).  Et :  Qui  multii  utitur  verbiif  itcdit  animam 
iuam  {Eceli,  xx).  Et,  Vir  linguoiut  non  dirigetur  iuper 
terram  {Pial,  cxxxix).  Et  si  in  rouUiloquio  extolla- 
mur,  coram  Domiiio  uon  absolvimur.  Unde  melins 
est  ul  illud  Dominum  rogantes  dicamus :  Pone^  Do- 
mine,  cuitodiam  ori  meo,  et  oitium  circumitantiic  /a- 


nUiganda.  Scriptum  namque  est :  Sapieni  tacebit  D  biii  meii  (Piat.  cxl).  Et  :  Non  declinei  cor  meum  tn 


mquead  tempui  (Eccli.  xx),  ut  nimimm  cum  oppor- 
lunum  considerat,  postposita  censura  silcntii ,  io- 
(piendo  quae  congmunt  iu  usum  se  utilitatis  impcn- 
dal.  De  tarendi  atque  loquendi  ccnsura  per  Salomo- 
nem  dicitur :  Tempui  tacendi ,  et  tempui  loquendi 
{Ecdi,  iii).  Discrele  quippe  vicissitudinum  pensanda 
aunl  lemponi,  ne  aut  cum  restringi  lingua  debet , 
per  Terba  inutiliter  defluat ,  aut  cum  loqui  utiiiter 
potest,-semetipsam  pigre  restringal.  {Gregor, ,  lib, 
Tii  Mor.^cap.  26.)  Quanta  sit  utilitas  tacituroitatis 
Fsalmisla  considerans  ait :  PonCj  Domine,  custodiam 
ort  Nteo,  et  oitium  circumstanticB  labiis  mcii  (Piat, 
cxl).  Non  enim  poni  ori  soo  parictcm ,  sed  ostium 


verba  matitice  (Ibid,),  [Gregor.^  libi  tii,  c,  25,  tn  e,  ti 
Job,\  Adinonendi  sunt  multiloquio  Tacantes,  ut  Tlgi- 
lantes  aspiciant,  quanto  a  rectiludinis  statu  depereunt, 
dnmpermultiplicia  Tcrba  dilabuntur.  Humana  etenim 
mens  aquaemorecircumclusa,  ad  superiora  colligitur, 
quia  illud  repetit  unde  descendit,  el  rehixata  depe- 
lit,  quia  se  per  infima  inuiiliter  spargit.  Qui  siiper- 
Tacuis  Terbis  a  silentii  sui  censura  dissipatur,  quasi 
tot  rivis  estra  se  ducitur,  unde  ct  redire  interius 
mens  ad  sui  cognitioucm  non  suflicit,  qnia  per  niul- 
tiloquium  sparsa  a  sccreto  se  iiitimae  considerationis 
excludit.  Tolam  vero  se  insidiantis  hostis  vulneribus 
dciegit,  quiaserounitionccustodiijenon  circumdudit. 


635  SMAUAGDI  ABRATIS  CoO 

liiProTcrbiisscriptuni  esl  {Cap,  x\\) :  Sicut  urbs  pa-  \  poss-.imtis  tiislo  lirc  cw  inwlnini,  si  lingita  iioilra  ja- 


(en$  el  absque  murorum  ambUu^  ita  vir  qui  non  potest 
in  loqutndo  cohibere  gpiritum  iuum,  Qnia  enim  nm- 
rnnim  siienliiim  iion  iiabct,  patet  iniiiiici  jaculis  ci- 
vilas  mentis,  ct  cnm  sc  per  vcrba  exlra  semctipsam 
cjicil,  aperUim  se  adversario  ostendit.  (Gregor.^  Pa- 
ttor,  Curnr  p.  iii,  admon.  lo.)  Plcrumque  per  ((iios- 
dam  gradus  Jesidiosa  inens  in  rovcain  iapsa  iiiipclli- 
tur,  ct  dum  otios;)  verixi  cavcrc  ncgligiinus,  ad  no\ia 
pcrvcnimus,  ut  prius  ioqui  aliena  libeat,  ct  i>ostmo- 
dum  dctractionibus  vitam  eoruiu  de  quibus  loquimur 
iiiordcat,  ad  cxtrcmum  vero  usquc  ad  apcrtas  lingua 
coutuniclias  cnimpat.  Pcr  efrreiiatioiicm  lingux  se- 
niiuantur  stimuli,  oriuntur  rixa*,  accenduntur  faces 
odioruni,  pax  exstinguilur  cordium.  (Grcfj.j  MoraL 


nuaui  apertain  babuerit?  Krator  intcrrogavit  ab?)ateiu 
Pastorcni  diceiis  :  Quomodo  oiiortct  monachum  se- 
derc  in  cella  ?  Et  respondit :  Quantum  ad  id  quo.l  iii 
inanircsto  cst,  boc  est,  ut  facial  opiis  maiiimni,  et 
scniel  comcJat,  ct  taceat,  ct  mcditclur.  Occulte 
euiin  pruGecrc  potcst  in  ceila,  boc  est,  ut  redargtiat 
semelipsum  dc  pmpriis  cxcessibus  UDusquis«|ae  m 
oinni  loco  ad  qucin  (vcrrcxerit. 

G\PUT  XL. 

Dc  coUatione* 

(Ind.n  iib.  III  Senl.^  cap.  i<i.)  Gum  sit  ulilis  ad 
instrucndum  lectio  ,  adhibita  tameo  collatioiic , 
in;ijoi'em  intclligentiain  pnebet.   Mciius   esi  enim 


/.  Tii,  c.  57,)  Quia  multiloquio  quisque  deserviens,  B  «>»f«rr«  q"am  bjgcre.  Collatio  docibilitatcin  facil. 


i-cctitiidincin  justitiae  lcnere  nequaqnain  possit,  testa- 
tiir  Proplicta  qui  ait  :  \ir  linfjuosut  non  dirigetur 
iuper  terram  (Psal^  cxxxix).  Iliiic  Salonion  iterum 
ait :  /n  muUiloquio  peccatum  non  deerit  (Prov.  x). 
liaias  propheta  ait :  CuUu$  justitia  $ilentium  (l$a. 
xvxii).  Yidclicet  iodicans  quia  menlis  justitia  deso- 
].it>ir,  quandoab  immodcrata  loculioiie  non  parcilur. 
Iliiic  Jacobus  ait :  Si  qui$  putat  $e  rdi(jio$um  e$$e, 
Fi.m  refrenans  Unguam  «Mam,  $ed  $educen$  cor  $uumt 
hnju$  tana  e$t  reUgio  (Jacob.  i).  Pravi  quidcni  bomi- 
iies,  sicut  in  sensu  leves  sunt,  ita  in  locutioiie  pnc- 
cipili'S,  et  rciiccre  pertract;indo  nc-giigunt  qiia;  lo- 
qnuutur,  sed  quod  lcvis  conscicntia  concipit,  levior 
prolinus  lingua  producit.  Per  semclipsam  iios  Vcri- 


Nam  propositis  inlerrogationibus  cunctatio  rcrum 
excluditur,  et  su^pe  objeclionibiis  latims  veritas  api. 
probtitur.  Quod  enini  obscurum  est  aui  duliiura, 
coiifcrcndo  cito  pcrspiciiur.  Sicut  uistruere  solct 
collafio,  ila  contenlio  destniit  llxc  cniiii  relicto 
sciisii  vcritatis,  lites  geuerat,  et  pugnaiido  vcrbij, 
ctiam  in  Deuui  blaspbemat.  Lectio  memorLe  aiixilio 
cgct.  Quod  si  fiicrit  naturaliter  tardior,  fi^eqiieiiti 
tainen  medilatione  acuilur,  ac  icgendi  assiduUale 
colligitur.  Sx\Hi  prolixa  iectio  lougitiidinis  causa  me- 
inoiiam  legcntis  obiitterat.  Quodsi  brevis  sit.  submo- 
toque  libro  scutentia  rctnictatur  io  animo,  tiine 
sliie  labore  icgitur  :  et  ca  qua^  lecta  sunt  reoolendo , 
meinoria  luinime  cxcidunt.  Acceptabilior  est  sensi- 


tasadmonetdicens  :  Omneverbum  otio$umquodlocu:i  C  bus  lectio  tacica,  quani  aperta.  Amplius  enim  inlei- 


fuerint  hominest  rcddent  de  eo  rationem  in  die  judicii 
(Matth.  xii).  Olosum  quippc  vcrbum  cst,  quodaut 
ratio  e  jiislo  neccssilatis,  aut  intcntione  pias  utiliu- 
tis  caret.  Si  ergo  ratio  de  otioso  sermonc  cxigitur, 
p/nscmus  quuc  puena  inulliloquio  inancat,  in  quo 
eliani  (wr  noxia  verba  pcecatur.  Dixil  aliquaiido 
eliain  abbas  Sysois  :  Grcdc,  crcde,  quia  ecce  Iri- 
ginta  aniios  habco,  quoJ  noii  dcpn*cor  Deum  propter 
}HHxatum ,  sed  oraiis  boc  dico  :  Dominc  Jusu 
Cliriste,  protegc  nic  a  liiigiia  mca  :  ct  usque  uunc 
pcr  singulos  dics  corruo  p^^r  ipsam  ct  dclinquo. 
Abb:is  Macharius  major  in  Scylbi  diccbat  fratribus  : 
Post  iirissas  £cclcsi:e  fugitc  fratrcs.  Etdixit  ci  unus 
frator  :  Patcr,  quo  babciiius  fup[erc  amplius  a  solitu- 


lectus  instruitur,  quanilo  vox  legentis  quicscit,  et 
siib  silentio  lingua  movetur.  Nani  clarc  legendo,  ol 
corp*is  lassatur,  et  vocis  acumen  obtunJitur.  (Utu 
usque  Isid.)  Dixit  abbas  Pelagius  :  Oportct  animain 
sccundum  C.hristi  voluntatem  coovcrsantem ,  aiit 
disccre  tidclitcr  qiiae  nescit,  aut  docere  manifeste 
quod  novit.  Si  autem  utrumque  cum  possit  iion  viilt, 
insanix  morlio  lat>orat.  Initium  enim  rece-.lenJi  i 
Deo,  fastidium  doctrinse  est.  Dixit  abbas  Paslor : 
Quia  qui  querulus  est,  monachus  non  e^t ;  qiti  fratri 
suo  delraliit,  monachui  non  est ;  qui  iracundus  cst* 
monaclius  iion  cst ;  qui  autem  vere  monachus  esl, 
scniper  cst  humilis  et  quieius,  et  cbaritate  plenus, 
et  timorem  Dei  pne  oculis  habet,  et  cor  suiim  cu- 


dinc  ista?  Etille  rcspondebat  digitum  suum  ponendo  D  stodit.  lutern^gatus  scncx  quid  est  quod  legitnr,  via 


in  ore,  diccns  :  Istud  est  quo.I  (ugiendum  dico.  Et  sic 
tutravit  in  cellam  suani,  et  claudens  ostium,  scdcbat 
soliis.  Dixit  abbas  Sysois  :  Quia  pcregrinatio  nostra 
iii  boc  esl  ut  teiicat  homo  os  suuiu.  Dixit  abbas  Ify- 
periiius  :  Moiiachus  qui  nou  relinet  linguam  soam 
in  teropore  fiiroris,  neqiie  passiones  c%teras  potent 
aliquando  prohiberc.  Dixit  abbas  Loiigiuiis  abbati 
Liicio  :  llabeo  trcs  cogitationcs :  unani ,  ut  ad  pcre- 
griiia  pergam.  Et  respoii-.iil  ei  scnex  :  Si  uon  tcnueris 
lingiiam,  quocunquc  perrcxcris,  nen  eris  pcregriniis. 
Scii  refrcna  hic  linguam  tiiam,  ctcris  etiain  bic  pcrc- 
grinus.  Frater  interrogavitabbatem  Sysoi,  dicens :  Dc- 
sidero  custodire  cor  meuu).  Dtcit  ei  seoex :  £t  quomodo 


angusta  el  arcta^  respondens  scnex,  ait  :  Angfuia  H 
arcta  via  e$t^  ut  cogitationibus  suis  liomo  violenliam 
faciat,  et  abscidat  propter  Deum  voluntatcs  siias. 
lloc  est  etiara  qiiod  scriptum  est :  Eece  no$  reUqui' 
mu$  omifia,  et  $ecuti  $umu$  te  (Maith.  xis).  Dixil 
seiiex  :  Dobci  monachus  quotidie  imne  et  sero  cogi- 
Uirc  in  scmctipso,  quid  fecit  eorum  quae  vult  Deusy 
ct  qiix  uon  fecit :  et  ita  imctans  omnem  vitam  snam 
pocnitcntiain  agendo,  monachus  esse  potest.  Dixit 
sfMicx  :  Dormieutc  te,  aut  surgcntc ,  vel  aliul  quid 
facicnle,  si  fucril  Dcus  aiitc  oculos  tiios,  iu  iiuiio  10 
inimicus  polcril  dcterrcrc,  et  si  talis  cogitatio  uuft' 
«erit  ia  homiiic,  etiam  Dci  virtus  mauet  iu  eo* 


637  DLVDE5IA  MO.NACIIORUM.  €38 

CAPL^T  XLI.  \  stultus  est  (iVor.jx,  xii).  Scd  quia  Aposloliis  aii : 

De  dilectione  proximi,  et  correctione  fraterna,  Corripite  inquietos,  consolamini  pusiUantmes^  susci- 


buo  siint  ergu  dileclioocm  proximi  conscrvanda ; 
unum  nc  malum  quis  iuferaif  alterum  ut  boniim  im- 
pendal.  Prinmm  ut  caveal  he  lere,  sequcns  ut  discat 
lotum  patrare.  Amicitia  est  animorum  'socielas. 
Uaec  quippe  a  duobus  incipit.  Nam  minus  quam 
inter  duos  dilectio  e&se  non  poterit.  Tiinc  vere  ami- 
cus  amatur,  si  don  pro  se,  scd  pro  Deo  ametur. 
Qui  vero  pro  se  amienin  diligit,  insipientcr  cum  am- 
plectitur.  Mullum  in  terra  demersus  est,  qui  carna- 
liter  hominem  moriturum  plus  diligit  quam  oportct. 
{Isid.f  lib.  III  Sent.^  cap.  3i.)  Non  debetvitia  alieua 
corripitre,  qui  adhuc  vitiorum  conlagionibus  servit. 
Improbum  est  enim  arguere  qucmquam  in   alio, 


pite  infirmos,  patientes  estote  ad  omncs  (/  Thcss.  v)j 
imccsse  esl  ut  hic  pia  Patruin  correpiiiinis  ponamus 
exeiiipla.  Offendit  aliquando  fraler  in  congiTgalione, 
cl  expulsus  est  foras.Expulsiis  auleiu  dc  coiigregaiiono, 
misit  se  in  careclum,  el  flebat  ibi.  Conligit  aiilcm  ut 
alii  fratres  euntes  ad  abbatcni  pastorcni,  audiieut 
c:im  plorantem.  Qui  desccnJenlcs  ad  cuni,  iiivene- 
ruiit  euiu  inagno  iabore  constriclum,  et  rogaverunt 
cnm  ut  iret  ad  sencm  illum  solitariuin,  et  iion  ac- 
quicvil,  dicens  :  In  hoc  loco  moriar  cgo.  VeniTunt 
aulein  fralres  ad  abbatera  Pastorcm,  ct  narraverunt 
ci  de  eo.  Et  rogavil  cos,  ul  irent  ad  cuni  dicentes  : 
Abbas  Pastor  vocat  te  ad  se.  Quod  cuni  oi  dixissenl, 


qiiod  adhuc  reprehendit  in  semetipso.  Qui  veraciter  B  P^ri^xit  ad  eum.  Et  videiis  eum  senex  ainictum,  sur- 


vult  sanare  ac  corriperc  fraiernam  infirmitatcm, 
laiem  se  prjebtare  fraternx  utiliiati  sludeat,  ut  eum 
quem  corripere  cupit,  humili  corde  admoneat;  hoc 
facicns  ex  compassionc  quasi  communis  periciili,  ne 
forte  et  ipse  subjiciatur  tentalioni.  Sicut  viri  spiri- 
tuah^s  alieni  peccati  eincndationem  cxspectant,  iia 
protervi  delinqueutibus  deridendo  insultant.  Et 
quaiitum  in  ipsis  est,  cos  insanabiles  putaut,  nec  dc- 
clinant  cor  ad  compaliendi  misericordiam ,  seJ  su- 
pervcnienles  dctestantur  atque  bbspbcmant.  Plerl- 
quc  correplionem  suam  oilicium  charLtatis  existi- 
majit.  Plerique  vero  hoc  ipsum  quod  cx  charitate 
torripiuntur  ad  injurix  contumeliam  trabunt.  Unde 


rexit  et  osculalus  est  eum.  Et  adgaudens  ei  rogabat 
ut  sumcret  cibuni.  Qui  et  ila  fecit-  Fraler  interro- 
gavit  abbalem  Paslorem  diccns  :  Feci  peccalum 
grandCj  et  volo  Iriennium  pnenilere.  Dixit  autein  ci 
abbas  Paslor  :  MuUiini  ost.  Et  dixit  ei  fratcr  :  Jiibes 
uniiix  annum.  Et  dixit  ileruiu  scnex  :  Multum  cst. 
Qui  autemprxsenles  erant,  dicebant  usque  ad  qua- 
draginta  dies.  SiMiex  ilcrum  dixit  :  MuUuin  cst.  Et 
adjecit  diccns :  Ego  puto  quia  si  tolo  corde  liomo  popni- 
teotiam  agat,  etiam  triduanain  poeiiiienliain  suscipiat 
Deus.  Lilcrrogavit  ablas  Joseph  abbaleni  Pa:,torein* 
dicens  :  QuomoJo  opus  csl  jcjunare?  Et  dixit  abb.is 
Pastor  :  E/o  volo  ul  quotidie  quis  manducans,  pau- 
lulum  su!)trahat  sibi  iie  salielur.  Et  dixit  ei  abbas 


evenit  ut  ex   eo   4'eteriores  elUoiantur,  pcr  quod 

emcndari  obedien  Jo  poluerunt.  Salubriter  accipiunt  ^  ^^^^P^» '  ^''^^  ^"^"^^^  ^»'-'^^  i"^'^^"'^»  "^"  joj.iiiabas  bi- 

jusU  quoties  de  suis  excessibus  arguuntur.  Iniquis      ^"^"^^^^*  ^^^^^  ^'^"^'^  *  ^''^'^"^  "^*»^»''  ^''•^^^•'»  H^ia  et 


molesta  est  vcritas,  ct  amara  disciplina  juslitiic ; 
hec  delectanlur  nisi  placenlia  proprix  imbccillitatis. 
Corda  reproborum  lubrica  sunt  aJ  malum  conscn- 
tiendum  etfluxa,  ad  bonum  vcro  conscntiendum  du- 
rissima.  De  talibus  Salomon  ait  :  Qui  erudit  deriso- 
rem^  ipse  sibi  facit  injuriam  (Prov.  ix,  7  ).  De  bono 
nutem  :  Doce  justum  (inquit)  et  festinabit  accipere, 
In  odium  enim  contra  corripientem  se^  vertitur  malus, 
{Creg.  lib.  xx,  c.  21 ,  Expos.  mor.,  inJob  cap.  xix).  Sed 
si  ab  increpatione  illius  idcirco  rcticemus,  quia  contra 
nosinsurgereodia  forinidainus,non  jamlucra  Dci,seJ 
nostra  procul  dubio  qua^rimus.  Scienduni  magnopere 


triJuanas,  ct  hebJomadam,   ScJ  lixc  onuiia  proba- 

verunt  sones  magni,  et  iiiveiierunt  quia  bonum  est 

quotidic  manJucarc,  parum  sibi   sublrahendo,   et 

oslcnderunt  nobis  viam  hanc  regalcin,  quia  levior 

csl  ct  facilis. 

CAPUT  XLII. 
De  zelo  pastoris  officii. 
(Creg.y  in  Ezech.  lib.  i,  hom.  \i.)  Omnis  spiritualis 

zeliis  doctoris  animuin   frigil,  quia  valde  cruciatur 

dum  inriniios  ((uosque  ailerna  deserere,  rcbus  tom- 

porilibiis  deleclari  coiispicit.  iNullum  quippe  omni- 

polonli  Deo  lale  cst  sacrificium,  quale  csl  zeliis  ani- 

marum,  sicut  Psahuista  ait  :  Zelus  domus  tua:  come- 


esl  quod  nonnunqiiam  cum  reJarjjuuntur  pravi,  de-  j^  dit  me  (Psal.  lxviii).  Quantum  frixura  cordis  qiina 


tenores  cxistunt,  iiosque  maguis  oJiis  iusequiintur. 
IpSis  ergo  et  non  nobis  parcimus,  si  ab  eorum  re- 
dargutione  pro  corum  aiuore  cessamus.  UnJe  nc- 
cesse  est  nobis  ut  aliquaudo  toleremus  tacendo  quod 
sunt,  qoatenns  in  nobis  discant  vidcndo  quod  non 
sunt.  Non  est  omnino  justo  timendum,  ne  dum  quis- 
que  corripitur,  contumelias  inferat,  sed  ne  tractus 
&d  odium ,  pejor  fiat.  Cavendum  summopere  est  ne 
immoderate  linguam  loquacitas  pertrahat,  eamquc 
|id  Ias4Mvi^m  obtrccuuionis  extendat,  ne  oJium  u:a- 
lllia  excitei,  ct  usque  ad  jacula  maledictionis  iucli- 
net.  Ilinc  Salomon  ait :  Argue  sapientem^  et  amabit 
U,  insipicntemt  et  adjiciet  odisse  te.  Qui  ditigit  disci- 
pUn::m,  diiigit  sensum.  Natn  gni  odit  argucntem  se^ 


pro  spirituali  zclo  agilur,  omnipotcnli  Domino  pla- 
cet,  aperte  ostenditur,  cum  offerri  per  legcni  siiuihi 
in  sacrificio  jubelur.  Scriptum  qiiippe  est  :  Jn  snr- 
tagine  oleo  conspersa  frigatur,  offcrcique  eam  calidam 
in  odorem  suavissimum  Domino  sacerdoSy  qui  patri 
jure  successerit,et  tota  cremabiturin  altari  (Levlt.  vi). 
Tunc  simila  in  sarlagine  frigilur,  cuin  miinda  mens 
justi  per  zeli  sancti  ardore:u  crcmatur.  QuiC  cons- 
licrgi  oleo  prjL'cipitur,  id  csl,  cum  por  charitatis  ot 
misericordi.c  viscera  iu  conspcctu  oinuipolenlis  I)  I 
ardet  et  lucct.  Unde  ct  caliJa  in  oJorein  siiavissi- 
mum  Doinino  offerri  praicipitur,  qnia  si  amorenl 
zelus  non  habet,  pa  qux  dc  sarlagine  offertur,  calo* 
rem  simila  amii^it.  Notandum  vaJdc  cst  quis  simiiaiil 


C5d 


SMARAGDI  ABBATIS 


6iO 


oflcrre  pnucipiUir,  videlicet  sacerJos  Palri  jure  suc-  A  tim  corrii^erc  ncqiiaquain  cxistim.it.  Nam  si  corri- 


ccsscrit.  lUe  enim  sacerdos  Patri  jiirc  suoccilit  qui 
esse  se  omnipotcntis  DeiFilium  moribus  (lemonslrat, 
et  qui  a  uobilitate  inlima,  operum  suorum  ignobili- 
tate  non  discrepat.  Quic  in  allari  tota  cromari  pra:- 
cipitur,  ut  videlicet  holocauslum  flat.  Simila  itaqiic 
in  sartagiue  cst  munda  mens  jusii  in  zeli  spiritualis 
ainictionc,  qtix  pcr  soUicitudinem  animarum  frigitur, 
et  non  solum  sacriflcium,  sed  etiam  holocaustum 
Domino  esse  deputatur.  Sumamus  ergo  sarlaginem 
ferream,  et  ponamus  eam  murum  ferreum  inter  nosel 
cmtatem  (Ezech.  iv),  id  cst,  assumamus  zelum  for- 
tem ,  ut  inter  nos  ct  auditoris  noslri  animam  in- 
veniamus  hanc  postmodum  fortem  muntlionem. 
Tunc  eiiim  hunc  inurum  fcrreuin  invonturi  sumus, 


gcrc  potcst  ct  dissimulat ,  verum  est  quod  conseb- 
sum  erroris  alieni  habcat.  Pleniinque  saiicti  doctores 
pro  mali  perlinacia,  quia  iniqiiosemendare  neqiieunt» 
his  tacere  disponunt  :  sed  calorcm  spirilus  qiio 
aguntur  ferrc  non  sustinentcs,  ilerum  in  increpalio- 
nctn  prosiliunt  iniquorum.  Qui  pr;csiint,  pro  subdi* 
tonim  iniquitate  damnantur,  si  eos  aut  ignoraoles 
non  crudiant ,  aut  pcccantes  non  arguant :  diccnte 
Domino  ad  prophctam  :  Speculatorem  te  dedi  domm 
IsraeL  Si  non  fueris  locutus^  ut  se  custodiat  impius  a 
via  sua,  ille  in  iniquitate  sua  morietur,  sanguimem 
autem  ejus  de  munu  tua  requiram  (Ezech,  iii).  Qni 
pracest  curjui  debet  habcre  de  iis  qui  pereunt,  ut 
ejus  redargutione  aut  corrigantur  a  peccatis ,  aul  si 


si  nunc  eum  forlitcr  teiiemus ,  vidclicct  doccndo,  B  incorrigibilcs  existunt ,  ab  Ecclcsia  separenlur.  Qiii 


custodiendo,  suadendo,  incrcpando,  miilcendo,  tcr- 
rcndo ,  aliquando  icnilcr,  aliqtiando  cliaui  scverius 
agcndo.  {Huc  usque  Greg,)  Neccssc  cst  ut  lioc  antc 
einnia  qni  zelo  rcctitu.!iHis  inovctur,  atlcndat,  ne  ira 
extra  mcntis  doininium  transeat :  sel  in  ultionem 
peccali  tcmpus  modumque  considcrans,  surgentis 
animi  pcrturbationem  subtilius  rctractaiido  restrin- 
gat,  animositatem  repriinat,  et  motus  fcrvidos  sub 
aequilate  disponat,  ut  eo  fiat  justior  ultor  alienus, 
quo  prius  exstitil  victor  suus.  Qui  zelo  rectitudiuis 
movetur ,  sic  ciilpas  delinquentiuni  corrigal ,  ut  ante 
ipsc  qiii  corrigil,  per  palientiam  crescat,  ut  fervo- 
rein  suum  transcendeiido  dijudicet ,  ne  iutempcran- 
lcr  excitatus  ipso  zclo  rectiludiiiis,  longe  a  reclitu- 
diue  sul>crrct. 

CAPLT  XLIIl. 
De  doctrina'  discre'iionc, 
{Isid,,  lib,  iii  Sent,j  cap,  13,  ii,  -16.)  Non  ornuibus 
una  eademque  doctrina  est  adhibenda,  sed  prp  qiia- 
litatc  moruni  diversoe  siut  exhorlalioncs  doctorum. 
Nani  quosdani  incrcpatio  dura,  quosilaiu  vcio  cxhor- 
latio  corrigit  blaiida.  Sicut  pcrili  mcdici  aJ  varios 
corporis  inorbos  divcrso  incdicaminc  serviunl,  ita 
ul  juxla  vuln^rum  varietatcin  medicina  divcrsa  sit : 
sic  et  doctor  Ecclcsiic  singiilis  quibusquc  congruum 
doctrinx  remediuin  adhibcbit,  ct  quid  cuiciiic  ofVor- 
tcal  pro  a!tate,  pro  se\u  ac  profcssionc  aniuinliabit. 
rriina  quippe  prudcnti;e  virlui  est,  eam  quam  do- 


C 


blando  vcrbo  casligatus  iion  corrigitiir,  acrius  ne- 
cesse  est  ul  argualur.  Ciim  dolore  enim  abscindenda 
sunt,  qua)  leiiitcr  sanari  non  possunt.  Qui  admoDi- 
lus  secrele  corrigi  de  pcccato  negligit,  publice  ar- 
gucndus  est,  ul  vulnus  quod  occulle  sanari  nescil, 
manifestc  debeat  emendari.  Mauifesla  peccata  non 
suut  occulta  correctione  purganda.  Palam  enim  sanl 
arguendi  qui  palam  nocent,  ut  duni  aperla  o*.jurga- 
lione  sanantur,  ii  qui  eos  imitaiido  deliqueranl,  cor- 
rigantur.  Dum  unus  corripitur,  plurimi  cmendanlar. 
Melius  est  enim  ut  pro  multorum  salvalione  unai 
condemnclur,  quain  prounius  licentia  mulli  peridi- 
teiitur.  Ita  ergo  dclinquenti  sermo  cst  proferendoSf 
sicut  ejus  qiii  corripitur  expostulal  salus.  Quol  fi 
opus  est  aliquam  ineJicamcnti  salulem  verbo  incre- 
patiouis  aspcrgcre ,  lenitatcui  tanien  corde  jopus  est 
retiuere.  Doctores  nonnunqiiam  dui  is  feriunl  incre- 
patioiiibiis  subditos,  i[ii\  tainen  a  charitate  eorjia 
quos  corripiunt,  non  rccedunt.  {Huc  usque  Isid.) 
Alagna  cst  disciplina;  magisterii  subtilitas  discretio- 
nis,  quatcnus  quisquc  rcctor  culpas  dclinquenlinn 
discretc  novcril  parccre,  et  pic  resccarc.  Qtii  auleii 
sic  dimillunt  pcccata  ut  iion  corrigaiit,  aul  sic  qnsA 
corrigendo  fcriunt ,  ut  non  dimiltant ,  discrelioais 
spiritum  habent.  Scriptum  esi  in  libro  Genesis  :  Si 
recteofferas,  e:  recte  non  dividas,  pcccasti  {Gen,  it, 
juxta  LXX),  [Grcgor,,  lib.  iii  Expos,  mor,^  c.det  10, 
et  1. 1  super  Ezech,,  Iwm,  il.|  Oblala  recle  dividcre, 


cere  oporU^at  xstiniarc  personam.  Alitcr  csl  agen-  |v  cst  qu;clibel  bona  noslra  sludia  discemendo  pea- 


dum  erga  eos  qui  nostro  comiiiittuntur  regiinini,  si 
oflendunt,  atque  aliter  cum  iis  qui  nobis  commissi 
iion  sunt.  Qui  si  justi  sunt,  vencrandi  sunt;  si  vcro 
dclinquuut,  pro  sola  charitate,  ut  locus  est ,  corri- 
picndi  sunl,  non  tameii  cum  scverilatc,  sicut  ii  qui 
uobis  regendi  cominissi  sunt.  Pro  inalo  merito  ple- 
bis  auferlur  doctrina  pncdicationis.  Pro  bono  merilo 
audientis,  tribuitur  sermo  doclori.  In  potestate  di- 
vina  consistit,  cui  velit  Deus  doctrinx  verbum  dare, 
vel  cui  auferre.  Et  hoc  aut  pro  dicentis  aut  pro  au- 
dienlis  fit  merito,  ul  modo  pro  culpa  plebis  auferatur 
sermo  doctori,  modo  vero  proutriusquc  [A/.,  utili- 
bus]  mcritis  tribuatur.  Qui  doccndi  accipii  ollicium, 
imerdum  ad  tempus  facta  proximi  taceat,  qux  sta- 


sare.  QuoJ  niinirum  qui  agcrc  dissiroulal,  cliaiii 
recte  oflerens  pcccat.  Scpe  quod  boiio  sluJio  geri- 
mus,  dum  disccrncrc  caute  uegligimus»  quo  judicetor 
flne,  nescimus ;  ct  nonnuiiquam  hoc  fll  rcaUis  crimi- 
nis,  quod  putatur  causa  virtutis.  Recle  ergo  offcri' 
mus,  cuin  bono  studio  beuum  opus  aginius;  sed  redd 
non  dividimus  ,  si  liabere  discretionem  in  boni^ 
opcre  postponamus.  Dtxit  abbas  Antouius  :  SoBl 
qiiidam  contercntcs  corpora  sua  in  abslincntia,  el 
quia  non  habcnt  discretionem ,  lougc  facU  sut 
a  Deo.  Dicebat  abl>as  Daniel  quia  quanium  cor 
pus  vircscit,  tantuin  anima  exsiccalur;  el  qoan* 
tum  siccaium  fueril  corpus,  tantum  anima  virescit. 
Dixit  abbas  Pastor  :  Malilia  uequaquam  czpcllil  ma^ 


Cll  DLVDEMA  M()N\CI10RUM.  M2 

m 

lilianit  seJsi  qnistibiiiuilercreril,  bcnefac  ci,  utpcr  A  somno,  Vcni,   serve  malc.   Et  snbripiebat  p^ruw 

somni  scdendo,  et  statim  surgcfiat. 


boeum  opus  luum  deslruas  malitiam  illius.  Intcrro- 
gatos  est  quidam  scncx  a  quodam  fratre  diccnlc  : 
Qaeniodo  possum  invenire  Dcuni?  Utrum  in  jejuniis, 
ui  jn  laboribns,  an  in  vigiliis,  an  in  miscricordia? 
Eires|Mmdit  :  In  bis  quae  cnumerasti,  et  iu  discrc- 
liooe.  Dico  enim  tibi  quia  multi  aCDixemnt  carnein 
saam»  et  quia  slne  discretione  faciebant  boc,  abie- 
ruiit  vacui  nibil  habentes. 

CAPUT  XLIY. 
De  donU  divinis» 

Omnipotens  Deus  inlcnii  juJicii  sccreio  modera- 

i^iic  :  Alii  sermonem  iapicutitp,  alii  p^enam  fidem^ 

^ii  gratiam  sanitatum^  alii  operationem  virtutum,alH 

wrophetiam^  alii  diuretionem  spirituum^  alii  genera 


CAPUT  XLV. 

De  gratia  Dei, 
{Creg.t  L  i  SMpef  Ezech.^  hom.  9.)  Ex  omnipotcn- 
tis  Dei  gratia  ad  bona  opera  conari  quidem  possumui , 
sed  boH!  implcre  non  possumus,  si  ipse  non  adjuTit 
qui  jui>et.  Scicndum  csi  quia  mala  nostra  soinmino- 
do  nostra  sunl.  Bona  aulem  nostra,  ct  omnipotentis 
Dei  sniit,  ct  nostra.  Quia  ipse  aspirando  nos  prae- 
vcnit  ut  vdimus,  qui  ailjiivanilo  subsequitur,  ne  ina- 
niter  velimus,  scd  possimus  implcre  quod  volumus. 
PRCveiiientc  gratia,  ct  bona  voluntate  subsequcnte, 
hoc  quod  omnipotcnlis  Dei  donum  est  fit  mcritum 
nostrum.  Quod  benc  Paulus  brevi  sentcniia  cxplicat 


iinguarum,  alii  interpretationem   sermonum  tribuU  B  djecns  :  Plus  iUis  omnibus  laboravi  {I  Cor.  xv).  Qui 


(/  Cor.  xii).  {Grcg»  /.  xx  Moral.  in  Job,  c.  18  et  11.) 
Creator  noster  ac  dispositor  sic  moderatur  cuncta, 
■t  qoi  extolli  poterat  ex  dono  quod  habet,  humilictur 
ex  virtute  quam  non  babet.  Atque  ita  fit  ut  cum  per 
ifl^iciisaro  gratiam  unumquemque  sublevat,  ctiam 
per  disparem  altcri  alterum  subdat.  Omnipotens  Do- 
minus  sic  euncta  modcratur,  ut  dum  singula  qua:- 
qne  sunt  omnium,  interposita  quadam  charitaiis  ne- 
eessitudine,  flaut  oinnia  singulorum  :  et  unusquisque 
sie  quod  non  acccpit  in  altero  possideat,  ut  ipse 
•lleri  possidcndum  quod  accepit  humilitcr  iinpendat. 
SaDCta  Ecclesia  supemi  sui  capitis  corpus  est,  in 
qtt  alhis  alta  videndo,  oculus,  alius  recta  operando, 
MBOS,  alius  ad  cuncta  discurrendo,  pes,  alius  pra>- 


ne  viderctur  sune  virtuti  tribuisse  quod  feccrat,  ad- 
jnnxit :  Non  autem  ego^  sed  gratia  Dei  mceum  (Ibid,). 
[Ind.  /.  II  Sent.y  c.  5.)  Interdum  peccantibus  nobis 
suam  Deus  gratiam  non  rctrabit,  ut  ad  spem  divinae 
propitiationis  humana  mcns  consurgat.  Ab  illo  cnim 
nobls  omiiia  bona,  gratia  pracvenlente ,  donantor. 
Profcctus  hominis  donum  Dci  est,  nec  a  sc  potcst 
quisquaro,  scJ  a  Deo  corrigi,  tcstintc  propheta,  qiii 
ait :  Scio,  Domine,  quia  non  est  hominis  tia  ejus^  nec 
rln  est  ut  ambulet  et  dirigat  gressus  suos  {Jer*  x). 
Spiritiialis  gralia  non  oronibus  dislribuitur,  sed  tan- 
tummodo  clcctis  donatur.  Munera  gratiarum,  alii 
ista,  alii  vcro  donantur  illa,  ncc  datur  habere  ita  uni 
ut  noD  egeat  altcro.  Posse  fieri  non  est  dubium,  ut  ii 


eepiorum  vocem  intelligendo,  auris,  alius  malorum  G  ^^  quidain  virtutum  excellentia  anlaceduot,  Dei 


iBttmnit  bonorumque  fragrantiam  discemendo,  naris 
etC.  Qui  enun  corporalium  more  membroruro,  dum 
Tieissim  slbi  acccpta  oflicia  iiupendunt,  unum  ile 
scnietipsis  omnibiis  corpus  rcddunt.  Miro  consilio 
tnclor  ac  dispositor  noster  huic  illa  largilur  qiue 
M  denegat,  alii  hxc  dcnegat  qnac  isti  largitur. 
Mensuras  iiaque  sibl  positas  egredi  niiitur,  quisquis 
posse  plus  quam  acccperit  conatur.  Unusi|uisque 
iJelium  (cui  fortasse  tantummodo  datum  est  prsc- 
ceptorum  occulta  disserere)  si  tental  etiam  miraculis 
Goruscare  :  aut  i$  qucm  supcnue  virtulis  donum  ad 
sola  roiraciila  roborat,  ctiam  divin»  legis  pandere 
occulia  coutendat,  in  prxcipilio  pcdcm  porrigit,  qui 


repcntina  pneveniente  gratia,  quosdam  compendio 
sanctitatis  prasveniant,  ul  dum  sunt  conversione 
postrcmi ,  subito  efiBciantur  virtutis  culmine  primi. 
Dom  quisque  aliquod  bonum  accipit,  non  appetat 
amplius  quam  quod  meruit,  ne  dum  alterius  mcmbri 
olficium  arripcre  tentat,  id  quod  roeruit  perdat*  Coo- 
turliat  enim  corporis  ordinem  totum,  qui  non  sno 
eontentus  ofBcio,  sobripit  alienum.  Frater  interro- 
gavit  quemdam  scnem  dicens  :  Si  fuero  in  loco  ali- 
quo,  et  uata  mihi  fuerit  tribuhtio,  et  nou  haboero 
cdt  me  comroittaro,  et  indicero  illi  pnssionem  animas 
mex,  quid  facio  ?  Dicit  illi  senex  :  Crede  in  Deum, 
quia  ipse  mittet  gratiam  suam,  et  satisfaciet  tibi,  si 


mensuranim  suarum  limitero  non  attendiL  Dicebant  ^  in  veritate  rogavcris  euro.  Et  addidlt  dicens  :  Audivi 


de  abbaie  llor  quod  ncque  roentitus  est  unquam, 
neque  juravit,  neque  maledixit  hominein,  neque  (sl 
neeesse  non  foit)  locutus  est  alicui.  Venit  aliquando 
«bbas  Hilarion,  de  Pakcstiua  ad  abbatem  Antonium 
io  montem,  et  dixii  ei  abbas  AntoniuiB :  Bene  venisti, 
lucifer,  qui  roane  orirls.  Et  dixit  el  abbas  Hilarion  : 
Pax  tibi,  columna  lucis,  qu»  sustines  orbem  tcrra- 
Tom.  Dixit  qoidam  abbas  quod  habitavcrit  in  eremo 
qnadraginta  annis  soliiarius  quidam;  qui  interroga^* 
tus  a  Joanne  abbale,  rcspondit  :  Quia  ex  (pio  cc&pi 
solitarius  esse,  nunquam  me  vidit  sol  manducantein. 
Respondit  ci  abbas  ioannes  :  Nec  me  irascentcm. 
D.eebant  de  abbate  .\rsenio  quod  tota  nocte  viglla- 
b*l«  et  qoindo  volebat  circa  mane  dorroire,  dicrbat 


enim  quia  in  Scyihi  tale  aliquid  factum  est.  Erat  ibi 
quidam  qul  sustincbat  tcntationes,  et  non  habens 
fiduciam  in  aliquo  cui  confiieretur,  paravit  sero  pe- 
ram  suain  ut  discedercL  Et  ecce  nocte  apparuit  ei 
graUa  Doroini  in  spccie  virginis,  et  rogaliat  eom 
dicens  :  Nusquam  vadas,  sed  sede  hic  mecum ;  nihil 
enim  maluni  libi  fiel  ex  iis  quae  audisti.  Qui  credeot 
verbis  cjus  scdit,  et  sanatiim  cst  statim  cor  ipsios. 

CAPUT  XLYI. 

De  bonis  subjectis. 

(D.  Greg.f  paslor.  Curas  p.  iii,  admon.   5,  II.) 

Admoncndi  sunt  subditi  ne  prxpositorum  suorum 

vitam  teinere,  si  quid  eos  fortasse  agere  reprehensi- 

bililcr  vidcnt,  reprcbcndant,  nc  uucte  recte  mala  ro* 


C43  SMAnAGDI 

(largiiunt,   iiulc  pcr  datiouis  iinptilsiini  in  proruii-  \ 
(liora  iiierganlur.  Ailmoni^ndi  snnl  subdiii,  nc  cum 
culpas  pncpositorum  consiilorant,  conlra  cos  auda- 
ciorcs  fiant  :  seJ  sic  (si  qua  valvlc  sunt  corum  pr^va) 
npud  scnictipsos  dijiuiiccnt,  ul  lamcn  divino  tiinore 
conslricii,  fcrrc  sub  cis  jugum  rcvoicnti;c  non  recu- 
scnt.  Admoncndi  suntbcncvoli  subditi,  ul  sic  alienis 
bonis  congaiidcaiil,  qiialenus  babcrc  c^  propria  con- 
cupiscant,  sic  proximornm  facla  diligcndo  laudent, 
iit  etiam  imilando  muUipliccnl,  nc  (si  in  boc  pnc- 
scnlis  \\Uv  stadio  ad  ccrlamcn  alicnum  devoli  fauto- 
res,  sed  pigri  speclalorcs  assislmil)  co  post  cerlamen 
sine  bravio  remancant,  qui>  nnnc  in  ccrlaminc  non 
laboranl,  ct  tunc  corum  palmas  alHicli  rcspicianl, 
in  qiiorum  nunc  labore  oliosi  pcrdniant.  Yable  pcc- 
caiuus ;  si  aliiMia  bcne  gesla  non  diligimus,   scd  nil  B 
nKTcedis  agimiis ;  si  ea  qu:c  diligimus,  in  quantum 
possumus,  non  imitamur.  Noslra  nimirum  sunt  bona 
aliorum,   (puc  (et  si  imilnri  non  possnmus)  in  aliis 
ninamus,  amantium  fiunt>  qnreqne  ainantur  in  nobis. 
(Grc().  lib.  XXV  Expos.  mor.,  c.  22.)  Qiii  igilur  ma- 
gnis  virlulibus  ;n   sancL-c  Ecclcsi:c  sinn  proficiunt, 
pncpositoruai  snornm  vitani  dcspicerc  non  dcbcnt, 
cum  vacarc  cos  rcbus  cxleriorihus  vidcnt  :  quia  boc 
quod  ipsi  sccuri  intiina  pcnclrant,  cx  illornm  adju- 
uienlo  cst,  qui  contra  Droccllas  bujus  sxculi  cxlc- 
rius  laboranl.  Quam  cnim  candorissui  graliam  reti- 
uerct,  si  byssum  pluvia  langcrcl?  Aut  quid  fulgoris 
atque  claritilis  coccus  vcl  byacinlbus  oslenderel,  si 
b;cc  susccpius  pulvis  ficdarcl?  Sit  ergo  desuper  tex- 
lura   cilicii   fortis   ad   pulvcrom,  sit  inlerius  color  ^ 
byacinlbinus,  aplus  ad  dccorem.  Ornent  Ecclcsiam 
qui  solisrebus  spirilalibus  vacanl.  Tcgant  Ecclcsiam, 
qiios  ct  labor  rerum  coiporaliiim  gravat.  Ncqiiaq:iam 
crgo  contra  rcctorcm  suum  c?:lcriora  agenlem  mur- 
muret  is  qui  inlra  sanclam  Ecclesiam  jam  spirilua- 
Jiter  fulget.  Si  cnim  tu  sccure  inlerius,  ut  coccus, 
futilas,  cilicium  qiio  protegcris,  cur  accusas?  {Iliic 
mque  Greg.)  Intcrrogavit  abbas  Joscph  abbatem 
Pastorem   diccns  :  Dic   mibi   quomodo   monaclius 
fiam?  Et  dixil  senex  :  Si  vis  invcnire  rcquiem  et  in 
isto  sxculo  et  in  fuluro,  in  omni  cansa  dic  :  Quld 
6um  cgo?  Et  non  judiccs  qucmquam.  Fraler  intor- 
rogavit  abbalem  Pastorem  diccns  :  Quid  faciam,  qnia 
pusillanimis  fio  dum  sedco.  Dicit  ei  senex  :  NuIIum 
judiccs,  nulliim  spcrnas,  neque  condcmnes,  nuUiquc  ^ 
detrabas,  et  Deus  tibi  pnrslat  rcqiiiem,  ct  crit  scssio 
l!ia  sinc   pcrturbationc.  Vir  quidam  sancf.is  cum 
audi$set  quemdam  pcccanlem,  fievit  ainarc,  ct  dixit : 
Istc  hodie,  ego  crastino.  Vcriimtamcn  qualiter  vis 
peccel  aliquis  an(e  tc,  non  judices  :  sed  judica  ma- 
gis  tcmelipsum  pcccatorcm,  quam  illum.  S.cpc  ali- 
(piid  a  majoribus  dispcnsatorie  agitur,  quod  a  mino- 
ribus  error  putalur.  S;epe  mulla  a  forlibus  dicunlur, 
qnx  ilcirco  innnni  dijndicant,  qiiia  i3nora:it.  Un.ld 
ct  nonnulli  subditi  conlra  hoc  mannni   roprcbenslo- 
nis  mitlunt  :  sed  a  viia  protinus  ipsa,  sua  tcnicritalc 
cVfiiiunt.  Leviics  ergo  q;iasi  a.ljuvans  innnum  lctcn- 
<lit :  scd  dcli:iq:icns  vitam  pcrdidil  (//  Reg.  vij.qnia 


ABnATIS  cfi 

dum  iiifirmi  qjiique  Auiinm  facta  corripiunt,  ipsi  a 
vivcntium  sorlc  reprobanlur. 

CAPLT  XLVII. 

Ut  thesaurus  monachi  in  ccelo  collocetur. 

Dominus  nos  admonet  dicens  :  Thcsaurizate  roWf 
thesauros  in  coclo,  ubi  nec  cerugo,  nec  tinea  exUrmh 
nat  {Matth.  vi).  Et  quomodo  tinusquis^pic  ad  pcrfi»- 
ctioncm  numacbatns  pervenial,  ipseitenim  dirit :  Si 
vis  pcrfcctus  esse^  vade,  vende  omnia  quoe  habcs,  e:  da 
pnuperibtts,  et  habcbis  thcsauros  in  cc:lo,  ct  vcni  ct 
scqnere  vic  {Matth.  xix,  Marc.  x,  Iwf.xviii).Thesan- 
rum  crgo  noslrum,  fratres,   in  carlo  ponnmiis.  nli 
hostem  et  cxpugnalorem  non  limeamus.  Thcsaiimm 
itaqueopcrum  vcl  virtutnm  noslranim  colloccmiis 
in  coelo,  nbi  non  timeamus  occultum  furcm,  ncqno 
violcnlum  raptorem.  Patria  enim  nostra  paraJisns 
est.  In  palria   vero  noslra    postino.!um  rcc<»p!Dri, 
mulliplices  nnnc  bonamm  virtiitnm  ('cliemus  cor.J 
dcre  thosauros,  u!>i  post  finem  hnjus  sxculi  ccnlii. 
plicatos  raereamur  recipere   fruclus.  Sancti  enim, 
dicit  prophe!a,  in  terra  sua  dvpticia  possidebunt  {Isa. 
Lxi),id  cst,  in  terra  vivenliom  bcatitudiiicm  monlii 
simul  habebunt  et  corporis  :  ubi  DominusJesus  CkHr 
stus  reformabit  corpus  humilitatis  nostra*,  configura. 
tum  corpori  claritatis  sua^  {Phil.  iii).  [Cyprian.,  lib. 
de  Moriaiit.  in  fine.]  Magnus  cnim  nos  ilfic  charo- 
rum  exspectat  numerus ;  parenlum,  fratnim  aKjue 
soronim  copiosa  turba  vidcrc  dcsi  Jcral,  de  sua  ja  ii 
immorlalilate  secura,  scJ  a  Ibnc  de  nosira  silute 
solliciu.  Ibi  chonis  pairiarchaniin,  numerns  prophe- 
tanim,  nposlolorum,  virginum,  et  omniiim  ccrnerc 
nos  dcsiderat  cuncus  sanctorum.  0  qiiara   grandis 
Ixtitia  cst,  aJ  istorum  omniiim  sanctorum  pcrvcnire 
cousortium,  n  J  islorum  omnium  felicem  vcHire  com- 
plexum !  0  qiiam  summa  el  perpctua  folicilas,  illic 
apostolorum  gloriosos  cerncre  choros,  ct  exsulian. 
lium  prophetarum  numemm  viderc  sacratura,  et  in- 
ler  virginum,  raartymm  et  confessoram  candidaium 
cuneum  intcresse  sanciommlDixit  abbasfhpcriiias: 
Thesaiirus  monachi  est  voluniaria  paupertas.  Tbc- 
saurizacrgo  tibi,  fratcr,  in  c(bIo,  quia  ad  rcquicsccn- 
dum  sine  fine  suni  saicula.  Dicebat  abbas  Evagrius  : 
Cum  sedes  in  cella,  colligc  ad  lesensum  tuura,  cl 
memor  eslo  diei  mortis,  el  tunc  videbis  corporis  Ini 
mortificationem.  Cogita  cladem,  snscipe  dolorcm, 
devita  mundi  istius  vaniiales.  Esto  modcslns  ci  sol- 
licilus,  ut  possis  sempcr  in  eodem  quietis  proposlto 
permancrc,  et  non  infimiaberis.  .Mcmorarc  ct:am  ei 
bona  qnae  sunt  jus:is  reposita.  Fiduciara  babe  anlc 
Dcum  Palrcm  et  Chrislum  rjus,  coram  nngclls,  ct 
potostatibus  atquc  onini   plcbe  regni  rceloruro!  ct 
don.T  ojus  coj^ita,  ct  requiom,  ci  gandium.    Snper 
bona  v(  ro  juslis  rrposiia  gande,  el  cxsulla,  cl  hxtare, 
el  bis  quidom  frui  foslina. 

CAFUT    XLVIIL 

De   conr.iHo. 
Dc  bnc  nos  vii  f.ilo  consilii  Salomon  admoRel  di- 
ccns  :  Audi,  fili,  ccnsUium,  ct  suscipe  discipHnam.  ut 


GI5 


DIADEMA  MONACUORVM. 


m 


$ig  sapims  in  novissimis  tuis  (Vrov,  \\\).  Fili,  sinc  \  causn  {Malt/i.  v).    Ei  illc  rcspomlit :  Ex   omiii   ro 


comiHo  nihil  facias,  el  post  factum  non  pa^nitcbit 
(Kccli.  xxxii).  AstuUiS  cnim  omnia  nyit  cum  cousilio 
(Prov.  xiii).  Kt  qui  agunl  cuncta  cum  consilio,  mfi/- 
la  reffuntur  sapientia  (llfid.).  Sam  dissipantur  cogi^ 
tationcsj  uhi  non  est  consilium  (Prov.  xv).  Ubi  vcro 
plnres  $unt  consiliarii^  confirmantur.  Vnguento  et  ra- 
tHs  odoribus  dclcctatur  for,  et  bonis  amici  cousiliis 
nnima  dulcoratur  (Prov.  xxvii).  Cum  dispositionc 
initur bellum^  et crit salus ubi multa consiliasunt  (Prov. 
ixiv).  Scientia  sapientis  tanquam  inundatio  nbundabity 
rt  consiUumiUiussicut  fons  vita^  permanct  (Ecdi.  xxi). 
Mngna  clcnim  rcs  csl  boiinm  consiliiiin,  ct  monachis 
vaMc  perneccssaniim.  Uanc  igilur  consilii  virtii- 
lein  dilcxeninl  omncs  in  lorra  qui  a:l  ca^leslcm  vo- 


qiia  lc  gravarc  vulucrit  fralcr  luus,  no  irascaris  aj- 
vcisus  cu:n  doiicc  oculiim  limm  dcxtrum  cjiciat : 
alio;|u:n  sine  caiisa  irasccris  ei.  Si  aiilcm  aliqufs 
vuU  te  sepan^rc  a  Dco ,  pro  hoc  irasccrc. 

CAPUT  XLIX. 
De  sanctificatione  cordis  ct  corporis. 
Inler  cxlcra  dc  sanclificalionc  sic  Paulus  in  Epl- 
slola  ad  Thcssaloniccnsos  ail :  Ila^c  cst  voluntas  Dci 
sanctipcatio  vcstrat  ut  abstineatis  a  fornicntionc  (l 
Thcss.  iv).  Uwc  csl  volu7t'ns  Dei,  dicit,  id  cst,  hoc 
placcl  Doo,  ut  vos  cor.le  parilcr  saiiclificati  silis  ct 
corpore.  Nisi  cuiin  ci  hoc  placiiissct,  nobis  non  im- 
pcrassct  diccns :  Sancti  cstote^  quia  et  ego  sanctu$ 
swm,  Dominus  Dcus  vcster  (I^v.  xix  ct  xx).  Sed  vcre 


lucrunt  conscenderc  p.itriam.    Pcr  h:inc   virtulem  B  ct  absqMC  ulla  dubitatone,  saiiciiinonia  qiia  santli- 


consilii  marlyrcs  ul  .Ttcrnam  a  Domino  recipcrcnt 
vilam,  morli  morlalia  sua  iradiJeriint  corpora.  Pcr 
lianc  consilii  virlutcm  virjjincs  ct  conressores  in 
scnilio  Domini  usqtie  in  fiiicm  pcrscveravcnint. 
i^rave  aulcm  consilium  cordis,  omncm  inconstan- 
tiam  vagatiouis  exi)cllit.  Su:it  ani:u%  qii:e  lcvi  inotii 
nnnc  isla,  nunc  illa  desidcrant.  Omnipotcns  crgo 
Dcus,  qiiia  ipsas  lcvcs  nucliialiones  menlium  nou 
leviicr  pensa*,  vagationcm  coidis  rclinqiicndo  diju- 
tlical  :  sed  cum  pcr  graliam  rcspicit,  vagam  men- 
tcm  i:i  consitii  slabiiilalcm  fii^it.  Cum  Deus  omni- 
poiens  lcves  moUis  hominis  misf^ricordilcr  dignalur 
aspicerc,  huiic  protinus  constantiie  maturitatem  for- 
mat,  ntquc  siipernac  grali;e  rcspcctu  cor  cjus  ad 


iRoiiialcs  ct  magninceutia  qiia  magnifici  r.pud  Dcum 
cniciuntiir  sancti,  in  sanclificationc  cjusdem  nosiri 
crcatoris  consistit,  sicut  scriptum  cst :  Sanclimonia 
et  m.igniftcentia  in  sanctipcatiom  cjus  (Psal.  xcv), 
Uinc  ct  Dominus  ail :  Custodite  pra^cepla  mea,  et  fa- 
citeca,  cgo  Dominus  qui  sanctiftco  vos  (Lcv.  xx).  Qu.fi 
virlus  sanctilicationis,  quamvis  omnibiis  inesse  de« 
bcal  Chiislianis,  maxiine  lamcn  ordiiii  convciiit  et 
condccet  sacerdolali.  Uude  ct  Dominus  Moysi  ait  i 
\esties  Aaron  et  plios  ejus,  et  sanctificabis  illos^ 
ul  sacerdotio  fungnntur  mihi  (ICxod'  xxviii).  El  ne 
contaminetur  sacerdosin  mortibuSj  quia  consecratui 
cst  Dco  fno,  et  panes  propositionis  offert.  Sit  ergo  sanr 
cttts,  quia  et  ego  sanctus  sum  DominuSy  qui  sanctifico 


gravitatem  consilii  repciite  pcrdiicit.  In  orani  opore  ^  vos(Lev.  xxi).  Vcrcenimnisi  corde  elcorpore  sancti- 


quod  cogitas  faccre  ,  primuin  cogila  Deuin  ,  et  si 
secundtim  Dcum  cst  qiiod  cogitas ,  diligcnlcr  exa- 
niina.  Et  si  est  reclum  coram  Dco ,  perfico  illiid  ; 
si  vero  perversum  fuerit ,  amputa  illud  ab  anima 
iiia.  Et  nos  ergo,  fratres,  omnia  qux  agimiis,  cun^ 
ci>nsilio  agamus ,  quia  scriptum  est  :  Antc  omnia 
opera  verbum  verax  pra^cedal  <e,  et  ante  omnem  actum 
consilium  stabile :  ct  in  his  omnibus  deprecare  Altis- 
s-mttm^  ut  dirigat  in  veritate  viam  tuam.  Si  enim 
Dominus  magnus  volucritj  spiritu  intcUigcnliw  re- 
plebit  te,  et  quasi  imbres,  mittet  tibi  eloquia  sapitntia: 
5fiiP,  et  aperiet  os  tuum  in  orationCj  el  diriget  consi- 
lium tuum  tn bono^  el usque  in  sa^cutum  non detebiturmc- 
moria  tua  (Eccti.  xxxvii,  xxxix).  Vcuit  in  inilio 
conversationis  sute  abbas  Evagrius  ad  quem  lain  sc- 
nem,  quaercns  coiisilium,  et  dicit  ei :  Dic  niihi,  ab!:a, 
serinonem  quo  salvus  fiam.  IIIc  aiitom  divit  ci  :  Si 
vis  salvus  fieri,  quando  vadis  ad  aliqucm,  iiou  prius 
loqnaris  antequam  ille  te  inquirat.  Evngriws  autcm 
compunctus  in  hoc  sermone ,  dixil  :  Cre.Ie  iiiihi , 
multos  codices  Icgi,  et  talem  crudilionem  nunqiiam 
inveni.  El  nuillum  proficiens  cxiil.  Dixit  abbas  Pa- 
slor :  Qiii  docel  cl  non  facit  qiK-e  docct,  siiuilis  csl 
c^inali,  quacomncs  ad  sc  vcnic;  tcs  satiat,  cl  sor.^.es 
coriim  laval,  s-^ipsam  aulem  piiigaro  non  po:csl,  scJ 
oinnis  spurcilia  et  immundilia  in  ea  csl.  Fraler 
intorrogavit  abbatem  Pastorcm  diccns  :  Q:iJ  cst 
iiiu  J  quod  scriptuin  cst :  Qui  Irascitur  fratri  suo  sine 


D 


fic4ilo  Dco  sacrificium  a  saccrdote  ofFcralur,  non  ei  i| 
ei  gratuin,  qui  cor  illius  a  fornicaiionis  conlagio  ca* 
giioscit  cssc  pollulum.  Uude  et  hoc  in  loco  non  so- 
luin  Thcssaloniccnscs  (i  Thess.  iv),  fcd  ct  omncs 
horlatur  Aposlolus  in  Christo  credentes,  ut  s^  al.sti'- 
ncanl  a  fornicalionc  :  quia  sicut  per  humilitatem 
meiilis  custoJitur  castilas  carnis,  ita  per  superbiain 
cordis  in  immunditiam  itur  libidinis.  (Isid.,  I.  ii 
Sentent.,  c.  39.)  El  itlco  Iuxurh)sis  atque  supcrhis 
familiarilcr  sc  plusqiiaui  cretcris  pcccatoribus  con-» 
socianl  damioncs,  quia  p?r  luxuriam  carnis  suis  cos 
diabolus  constringit  catcnis,  ut  a  Deo  separali  docr 
monibusqiie  sociati,  r?gnum  coclorum  habere  noq 
possiiit  cum  saiictis.  Dj  hac  sanctificationis  vii  tutQ 
sic  el  Joannes  apostolus  ail :  Om;ii5  qui  habct  spem 
lianc  in  co,  sanctipcat  se^  sicut  et  ilte  sanctns  est  (f 
Joan.  iii).  Miilli  se  diciint  spem  habere  vitne  cooleslia 
in  Christo,  sedhancconfcssioncinnegrigentcrvivcndq 
cvacuanl.  Manifeslum  aulem  de  se  indiciiim  supern.ii 
s[)ei  cxhiljct,  qui  bonis  operam  dare  actibus  studet, 
cerlus  quia  non  aliter  ad  siinililudincm  Dei  quis  iq 
fuluro  pcvvcnict,  nisi  Dci  sanctilatem  in  pnesenli  s« 
snnclificau:lo  (id  cst,  abncgando  impietatem  et  sa-CH- 
laria  dcsiJcrin,  sobiie  autcm  ct  justc,  ct  pie  vivendo 
\Til.  \i\ )  iinil.ftar.  Qui  habct  spom  in  Domino,  san- 
cliiical  si^  ((pia.nt;ini  polcsl)  ipsum  inluoujlo,  ct  cjiis 
|XT  oiinia  gratium  nngitanJo  qui  ait  :  Sinc  tne  nihii 
polcAls  ficcrc  (Jo.:n.  xv),  ciqwC  diccnJo  :  Adjutor 


€47  SMARAGDl  ABBATIS  Cig 

meu8  estOf  ne  derclinquas  me  {Ps,  xxvi).  Ergo  san-  A  quidani  sencx  :  Qiiin  dito  fratrcs  erant  vicini,  iiniM 


ctificat  nos,  sicnt  ct  ipsc  sanclus  cst  (/  Joan,  iii).  Sed 
ille  sanctiis  aptemitale,  nos  sancti  Hde.  Tempore 
enim  antiquo,  cpiscopi,  prcsbyteri  el  diaconi  unius 
uxoris  viri  ordinabantur  (/  7'tm.  iii) :  inodo  autem 
(quia  sanctilalis  causa  crevit  munditia)  al>  omni 
carnali  consortio  omnes  illos  sacroruni  rcgula  prolii- 
bet  canonum.  Nam  et  in  Vctcri  Testamento  (Eiod. 
xxviii)  eo  temporc  tantum  quo  saccrdotes  pncsto 
erant  altari,  ab  uxorum  suarum  se  continebant 
conciibitu  :  nunc  autem  (qiiia  qiiotidic  corpus  Do- 
inini  aut  conricicndum  nobis  cst  ad  altare  ,  aut 
sumcndum)  a  carnali  conciibitu  quotidie  nobis  est 
abstiiicndum.  llinc  Paiiliis  Timotheum  admonet,  di- 
cens  :  Exemplum  esto  fidelium  in  scrmone^  in  conver- 


peregriniis,  et  aller  indigona.  Erut  autein  peregri- 
nus  ilic  inodicum  negligentior,  iUc  vero  indigena 
studiosiis  valde  :  contgit  autem  ut  dormiret  pere- 
grinus  iiie  in  pacc.  Senex  autem  qui  crat  vicinus 
eorum,  cum  esset  providus,  vidit  multitudinem  aii- 
gcloruin  dcducentium  aniinam  cjus.  Gum  ergo  v<s 
nisset  ad  coclum  ut  intraret,  facta  cst  quaestio  de 
illa  anima.  Et  vcnit  vox  desuper  dicens  :  Manife- 
stum  est  quia  modicum  negligcns  fuit,  sed  propler 
pcregrinationcm  cjus  aperite  ci.  Et  post  kec  dor- 
mivit  ille  indigcna,  ct  vcnit  omnis  cognatio  ad  eiiai  : 
angclos  vero  non  vidil  ille  sencx  vciiire  ad  deducen- 
dam  animain  illius.  Miratus  autem  senex  dixit : 
QuomoJo  percgrinus  ille  cum  negligentlor  fuerit. 


tatiouc,  in  charitale,  in  fide,  in  castitate  (/  Tim.  iv).  B  talem  gloriam  habuit,  ct  bic  cum  studiosus  esset. 


Qni  eniin  aliis  in  scrinone  cxeinplum  debel  praeberef 
modum  lociitionis  non  debct  ignorarc,  sed  diligen- 
ter  dcbet  attenderc,  quid,  cui,  qiiando  vcl  quomodo 
debcat  loqui,  ut  scrmo  cjus  non  fatuus,  sed^  sccun- 
dum  Domini  prwceptum,  sale  sapientia;  sit  couditus 
(Marc.  ix).  II lc  in  convcrsatione  bonum  aliis  pnKbet 
exemplum  qui  castCy  pie  et  juste  vivit  in  hoc  sacuio 
(T/r.  II ).  lile  in  charitate  aliis  bonum  prxbet 
exemplum  qui  Deum  ex  toto  corde,  tota  mente,  tota 
virtute  diUgit,  et  proximum  sicut  semctipsum  (Deut. 
VI ;  Matth,  xxii ;  Luc,  x).  llle  in  fide  boniim  pnebct 
exemplum,  qui  recte  credendo  bene  vivit,  et  bene 
vivendo  fidem  reclam  custodit.  Ille  in  castitate  aliis 
bonum  prscbet  exemplum,  qui  castitatis  pulcbritu- 


iiibil  bujusmodi  nieruit.  Et  venit  vox  dieens  ei : 
Hic  sludiosus  cum  veitit  ut  donniret,  aperuil  oculos 
suos  ct  vidit  parentes  suos  flentes,  et  consolata  est 
anima  ejus.  Peregrinus  vero,  ille  licet  negligeutior 
fuit,  nullum  tamcn  suornm  vidit ,  et  ingemisceits 
flevit,  et  Dcus  consolalus  est  euin.  Dicebant  de  a!>- 
batc  Sysois  quoJ  in  die  dormitionis  suai  cum  scde- 
rent  circa  eum  patres,  splenduit  sicut  sol  Dicies  ejus 
ct  dixit  ad  cos  :  Ecce  diorus  propbciarum  et  aposu>- 
lorura  venit.  Ilerum  dixit :  Ecce  angeli  ven*'niiit 
accipere  nie.  Et  rursum  facla  est  facies  ijns  sicut 
sol,  et  timuerunt  omncs.  Dicit  itcrum  eis  :  ViJete» 
ecce  Dominus  venit  diccns  :  Aflerte  inibi  vas  eftedio- 
nis  eremi.  El  coutinuo  rcddidit  spirituro.  Et  ful- 


dinem  diligens,  non  solum  eam  in  suo  servat  cor-  ^  gore  repletus  cst  totiis  locus  ille  odore  suavitali&« 


pore,  sed  etiam  a  cogitationibus  pravis  tutam  custo- 
dit  in  mente,  quia  nihil  prodest  incorruptio  carnis 
ubi  non  est  integritas  mentis. 

CAPUT  L. 
De  vocatione  divina  pietatis. 
Yocatio  diviiix  pietatis  (qua;  diversis  modis  in 
diversis  xtatibus  et  diversis  fit  temporibus)  iion  ho- 
minis  inerito ,  sed  semper  gratis  ab  ipso  solo  pio- 
que  flt  Deo  :  sicut  Apostolus  ait  :  Sine  pceniten- 
tia  sunt  dona ,  et  vocatio  Dei  (Rom,  xi).  Qui  ct 
ad  Timotheum  dicit  :  Qui  liberavit  nos  et  voca- 
vit  vocatione  sua  sancta^  non  secundum  opera  no- 
slra ,  sed  secundum  propositum  et  gratiam  (II  Tim, 


C.\PIT  LI. 
De  dilectione  et  gratia  Dei, 
De  hoc  capitiilo  sic  Apostoius  ait :  Deus  autem  qni 
dives  est  in  misericordia,  propter  nimiam  churkatem 
suam  qua  dilcxit  nos,  cum  essemus  mortm  peccalig,  ceih 
vivificavit  nos  Christo.  Cujus  gratia  sumus  iolvaii :  ei 
conrcsuscitavity  et  consedere  fecit  in  ccelestibu»  m  Ckri^ 
sto,  ut  ostenderet  abundantes  divitias  gratiw  mucp  tN  ^oiti* 
tate  super  nos  in  Christo  Jesu.  Gratia  enim  sumu»  M/vo/t 
per  fidem  (Eph.  ii).  Deus  autem  dives  esse  dicitnr  in 
misericordia,  quia  omnipolens  est  et  miserlconlia 
cjus  plena  est  terra.  Dives  autem  Deus  diciUir  ln  mi- 
sericordia ,  quia  peccatores  omnes  misericorJiicr 


).    Vocantnr  enim,  ut   diclum   cst ,  divcrsis  mo-  j^  trahit  ad  poeniteutiam,  et  in  ea  misericorditer  eon- 


dis  :.(|uia  alii  tantuni  corpore  sani  vocantur,  divi- 
nitus  inspiraii ;  alii  autem  inflrmitate  camis  afllicti ; 
ftlii  vero  divcrsis  damnis,  vel  tribulationibus  variis 
oppressi.  Vocantur  et  diversis  xtatibus,  quia  alii  in 
iufantia,  alii  in  adolescentia,  alii  in  juventute,  alii 
vero  in  senectute,  vel  etiam  in  decrepita  xtate  vo- 
eantur;  et  diversis  horis  diei,  quia  alii  primo  mane, 
alii  bora  tertia,  alii  hora  sexta,  alii  nona,  alii  vero 
vocaiitiir  undecima.  Qiiorum  omniuni  nullus  in  im- 
mundlliam ,  sed  omncs  sunt  vocati  a  sancto  Deo  in 
sanctincationein  cordis  et  corporis.  Sanctus  ctonim 
Deus  sancios  vult  scmper  habcre  ministros,  siciit  ct 
Ideiu  iii  Evangclio  ait :  Pro  eis  sanctifico  meipsum, 
ut  sint  et  ipsi  sanctificati  in  veritate  {Joun.  xvii).  Divit 


cedit  perseverantiam.  Et  dives  dicitur  proptor  iii- 
miam  charitatem  suam,  qua  dilexit  genus  hunuioum. 
In  tautum  enim  iios  dilcxit  omnipotens  Deus,  ot  Fi- 
iium  suum  morti  traderel  pro  nobis,  sicut  scriplom  est : 
Proprio  Filio  Suo  non  pepercit  Deus,  sed  pro  ntohisomtU' 
bus  tradidit  iUum  (Rom.  viii).  Nimia  ciiimid  el  gran- 
dis  charitas  est ,  pro  peccatoribus  servis  onigeni- 
tum  tradere  Filium,  et  eosdem  rebelles  serros  diti* 
gere  tanquam  filios.  Hinc  etenim,  fratres,  considc- 
rare  dcbemus  quantum  nos  Dpminus  diligat  sanctos, 
qui  tantum  diligcre  dignalus  est  peccatorcs,  Qui 
cum  esscmus  mortni  propter  delicta  nostra  ,  viwi^ 
cavit  nos  in  Christo  Jesu  (Epius.  ii).  Propler  mi- 
sericordiam  suam,  unnm  atque  eamdem  nobis  Iri' 


«49  DIADEMA  MONACnORUM.  650 

lNien$*cnm  eo  vitani  habere  perpeluam.    Morliia  A  lucis  habentes  in  se  fiJei  et  scientiac  lumen.  Unde  ct 


enim  dieitur  anima ,  quando  mortireris  vltiis  esse 
dicitnr  maculata,  sicnt  et  Apostolus  ait :  Et  vos  cum 
esutis  mortui  in  detictis  et  peccatis  vestris,  in  quibus 
mliquando ambulastis  manifeste{Eph,  ii.).Morsanim9e 
dicituresse  peccatum,  sicut  prophcta  ait :  Quia  anima 
qum  peecaverit^  ipsa  morietur  {Ezech,  xviii).  Duobiis 
etenim  modis  uniuscujusque  hominis  peccat  anima, 
id  est,  in  non  faciendo  quse  facere  jussa  sunt,  et  fa- 
ciendo  qnae  velita  sunt.  Cujus  gratia^  inquit,  salvati 
sumus,  id  est  non  ex  prioribus  vitse  nostrjc  operibus, 
sed  sola  fide  el  baptismi  gratia,  nostrorum  accepi- 
mos  remissionem  peccatorum.  Ipse  enim  Dominus 
Doster,  qni  dives  est  in  misericordia,  fratres,  propler 
nimiam  charitatem  suam  (qua  dilexit  nos)  conre- 


alibi  Panlus  tkliiEratisaliquandotenebro!,  nuncautem 
lux  in  DominOf  ut  plii  lucis  ambulate  {Eph.  v).  Sive 
filii  lucis  dicnntur,  id  est  filii  Dei,  sicut  Dominus  ait : 
Ego  sum  lux  mundi^  qui  sequitur  me  non  ambulat  in 
tenebriSy  sed  habebit  lumen  vitoe  {Joan.  viii).  Et  filii 
diei,  inquit,  idestDoniini  Jesu  Cbrisli,  qui  dixit  di- 
scipulis  suis  :  Nonne  duodecim  hora;  sunt  diei  ?  Qui 
ambttlat  in  die  non  offendit  {Joan.  xi).  Se  enim  diem, 
et  apostolos  significari  voluit  horas.  Nam  ipse  spiri- 
taliter  vcrus  dies  est,  quia  de  ipso  dictum  est.  Dies 
sanctificatus  illuxit  nobis.  Duodecim  vero  horx  (ut 
prxdictum  est)  duodecim  sunt  ejus  apostoli ;  quia  ut 
diem  se  esse  ostenderet,  duodecim  ajiostolos  elegit. 
Qui  vero  operatur  veritatem  et  in  lucem  venit  lux  est. 


suscitavit  et  consedere  fecit  in  coelestibus  in  Cbristo  B  et  /ilius  lucis  et  diei  {Joan.  iii).  Sicut  eniin  nemo  a 


Jesn.  Considerate,  fratres,  quas  gratiarum  actiones 
Creatori  nostro  referre  debemus,  quando  in  natura 
nostra  ipse  Creator  et  Redemptor  noster  Christus, 
et  resurrexit  a  mortuis,  et  ascendit  ad  coclos,  et  se- 
dei  ad  dexteram  Patris.  In  qua  natura  nostra  et  nos 
eoDsnrreximus,  ascciidimus  et  seJemus  aa  dexteram 
Patris.  Unde  et  vir  sanctus,  qui  vivens  in  came 
eoDversationem  habet  in  coelis,  non  dubitat  dicere 
quod  sancti  jam  sedeant  et  regnent  cnm  Christo  in 
dtxtera  Patris.  Quanta  sit  beneficii  magnitudo  et 
qnam  muUiplex  gratia  qua  nos  Domino  consedere  fe- 
cil,  et  oonregnare  cnm  Christo  :  hinc  comprobatur, 
Cttro  Dos  qui  qnondam  lege  tenebamur  inferni,  nunc 


seipso  est,  ita  etiain  uemo  a  seipso  illuininatur, 
sed  illustrante  illo  de  quo  scriptum  est  :  Erat  lux 
vera,  quce  illuminat  omnem  hominem  venientem  in 
hunc  mundum  {Joan.  i).  Quicunque  enim  a  tenebrls 
ignoranti£  et  a  peccatis  surrexeril ,  et  iliuminatus 
ab  ipso  fuerit  qui  dixit  :  Ego  sum  lux  mundi ,  qui 
sequilur  me  non  ambulat  in  tenebris,  sed  habebit  lu- 
men  vlto!  {Joan.  viii),  merito  filius  lucis  et  diei  voca- 
tur.  Imitatione  enim,  non  natura,  filii  Dei  sumus,  si- 
cut  ait  Salvator :  Ut  sitis  fHii  Patris  vestri,  qui  in  ca- 
lis  est  {Matth.  v). 

CAPUT  Lin 
De  spc. 


in  Gbristo  regnemus  sedeamusque  cum  eo.  Verc  De  hoc  spei  capitulo  sic  et  apostolus  Paulus  ait : 
abuDdaDS  est  gratia,  quae  non  solum  peccata  donavit,  C  ^^^  ^^^^^^^  p^^^  sperandarum  substantia  rerum,  ar- 
sed  etiam  cum  Christo  nos  resuscilatos  in  dextcra 


Dei  collocaviu  Dixit  cuidam  episcopo  angelus :  Sic 
dl/eslf  Deus  hunc  mundum^  ut  Filium  suum  unigeni- 
iutmdaretproeo  {Joan.  n\).  Qui  igitur  cum  inimici 
essenl  bomines,  mori  pro  ipsis  elegit,  non  multo  ma- 
gis  domesticos  efi^ectos  cos,  et  poeniientiam  agentes 
saper  iis  qux  gesserant  absolvet  a  pocnis,  et  prscsta- 
bit  iis  (qux  ab  ipso  pneparata  snnt)  bona  ?  Hoc  ergo 
seilo  quia  DuIIa  delicta  hominum  vincunt  clementiam 
Dei.  Tantum  ut  per  patientiam  ea  quae  pridem  ges- 
serant  mala  abluant  actibus  bonis.  Cum  enim  sit 
mlsericors  Deus,  scit  inflrmitates  gcneris  vestri,  ct 
passionnm  fortitudinem,  ct  diaboli  potentiam  atque 


gumentum  non  apparentium  {Hebr.  xi).  Neque  enim 
quod  videt,  quis  sperat^  sed  quod  non  videmus^  per 
patientiam  exspectamus  {Hom.  viii).  Spes  est  bODO- 
rum  eispectatio  futurorum,  qnx  exprimit  humiiita- 
tis  afTecluni,  et  sedulje  servitutis  obsequium.  Spes 
autem  vocata,  quod  sit  pes  progrediendi ,  quasi 
enim  est  pes.  Unde  e  coiilrario  dicitur  desperatio* 
cui  nulla  est  progrediendi  facultas  :  quia  dum  quis- 
que  peccatum  amat,  futuram  gloriam  non  sperat. 
Ille  enim  fiduciaJiier  exspectat,  qui  ^us  mandata 
fidelilcr  servat.  Beata  enim  recte  ab  Apostolo  dici- 
tiir  spes  ubi  filii  Dei  mereblmur  esse  et  hxredes  : 


Hceredes  quidem  Dei,  cohq^redes  autem  Christi.  Ubi 
astutiam,  et  incidentibus  hominibus  in  peccatis,  cum  apparuerit,  similes  ei  erimus,  quoniam  videbimus 
quasi  ignoscit,  et  exspectat  correclionem  corum,  ^  eumsicutiest  (Rom.yi\i\IJoan.  \u).l}b\etpvccyiium 
patientiam  habens  in  eis.  Convcrtentibus  vcro  alqne     nobis  non  dominobiiur  et  vita  seierna  prsESiabilur. 


etoraiiUbus  bonitatem,  tanquam  infirmis  compatitur 
et  absolvit  confestim  tormenta  eorum,  et  donat  ois 
bona  quae  praeparata  sunt  justis. 

CAPUT  LII. 

De  eo  quodSancti  filii  lucis  vocantur. 

loannes  rposlolus  Siii :  Annuntiamus  vobis  quoniam 

Deusluxest,  eltenebrain  eononsunt  ulla:  {IJoan.  i). 

Mcrito  ergo  qui  filii  Dei  sunt,  filii  lucis  ab  Apostolo 

vocaiitur,  ubi  ait :  Omnes  enim  vos  filii  lucis  estis^  et 

fUH  diei :  non  estis  noctisj  neque  tenebrarum  {I  Thess. 

t).  Sicnt  enim  dicuntur  filii  dilectionis  vcl  filii  pacis 

iial)cntes  insedilectionenictpaccm,  itadicunturetfilii 

Patrol.  CIl. 


Ubi  splendoremsolis  elconsorliumobiinebinius  an* 
gelorum.Hinc  et  alibi  Apostolus  ait ;  Propler  spem^ 
quo!  reposita  est  nobis  in  coslis  {Col.  i).  Spcs  cnim 
bonorum  futurorum  non  est  modo  carnalibus  perspi- 
cua  oculis,  sed  adhuc  reposita  est  nobis  in  coelis. 
De  qua  spc  idcm  Apostolus  ait :  Quod  oculus  non 
vidit,  nec  auris  audivity  nec  in  cor  hominis  ascendit^ 
qua  pra^paravit  Deus  diligentibus  se  {I  Cor.  ii).  Nam 
et  spes  omuium  electorum  vita  xtema  est,  qu;c  in 
coclo  adbiic  in  Christo  nobis  reposita  esl :  Sed  cum 
Christus  apparuerit  vita  vestra,  tunfi  et  nos  apparebi- 
mus  cum  illo  in  gloria  {Col.  iii).  Nam  el  alibi  idein 


651  SMARAGDI 

Apostolus  ait :  Ipu  auUm  DominM  nosler  Jesus  A 
Christus,  et  Deus  Pater  qui  dilexit  noSt  et  dedit  nobis 
consolationem  (cternam^  et  spem  bonam  in  gratia 
(11  Thess,  n),  Ideo  dicitur  spes  bona,  quia  scripluni 
est :  Sperantes  autem  in  Domino^  non  depcient  omni 
bono  (Psal.  xxiiii).  Dicitur  et  spes  misericordiae  : 
Quia  sperantes  in  Domino,  misericordia  circumdabit 
(Psal.  xxxi) ;  dicilur  a  Petro  spes  viva  (I  Petr.  i), 
quia  vitaro  nobis  promiltil  setemam.  Nam  secundum 
qualitatcm  suae  donalionis,  et  additamentum  recipit 
nominis.  Potest  autcm  multo  clarius  et  excellenlius 
koc  in  locospesbona  in  gratia,ipsc  qui  cum  Patre  et 
Spiritu  sancto  solus  est  bonus  accipi  Dominus  Jesus 
Christus  de  quo  Psalmista  canit :  Spes  mea  Domi- 
nus,  a  juventute  mea  (Psal,  lxx).  [Isid,  lib,  ii  Sent. 
eap.  4.]  Metuendum  valde  est  ut  neque  per  spem  ^ 
vcni^c,  quam  promittit  Dcus,  persevcranler  pecce- 
niUs,  neque  quia  jusle  pcccata  distringit,  veniam 
ilesperemus ,  sed  utroqnc  pcriculo  eviiato,  et  a 
malo  dcclinemus,  et  de  pictate  Dei  vcniam  spere- 
rous. 

CAP13T  LIV. 
Vt  sine  intermissione  oretur. 
Sine  intcrmissione  orare  duobus  modis  mihi  vi- 
detur  Qeri  posse ;  sive  cordis  intentione,  seu  opere 
miscricordiae.  Cordis  enim  intentione  orat,  qui  desi- 
dcrio  supernae  contemplationis  alllatus,  in  amore 
creatoris  sui  toUis  est  deditus.  Ipsa  enim  amoris 
Dei  conlinuatio,  sine  intermissione  est  oratio.  Fit 
et  sine  intermissione  oratio,  quando  thesaurus  elee-  ^ 
mosynarum  thesaurizatur  in  coelo,  Domino  dicente : 
Thesaurizate  vobis  thesauros  in  ceelo  (Matth.  vi). 
Pro  thesaurizante  enim  in  coelo  (sivc  ille  ambulcty 
seu  sedeat,  comedat,  bibat,  loqualur,  laccat ,  dor- 
roiat)  scmper  thesaurus  ejus  qui  in  conspcctu  Do- 
mini  est  rcconditus  sinc  intermissione  orat  ad  Du- 
minum.  Undc  et  ipse  Dominus  ait :  Abscondite  elee- 
mosynam  in  sinu  pauperis,  et  ipsa  orabit  pro  vobis  ad 
Dominum  (Eccl.  xxix;  Luc,  xi).  Orat  et  ille  (ut  qui- 
dam  volunt)  sine  inlermissione;  qui  qualem  sepri- 
mum  exhihet  in  oratione,  talem  se  postmodum  in 
ca  conscryarc  studct,  sicut  et  de  Anna  factum  legi- 
ttrr  orantc,  qux  in  ipso  compunctionis  afTectu  quo 
oravit,  permansit,  usque  duin  adepta  cst  a  Domino 
Deo  suo  quod  postulavit  (/  Reg.  i).  Dicebant  de  ab-  j) 
bate  Arsenio  quia  yespere  sabbati,  lucescente  Do- 
minica,  rclinquebat  post  se  solem,  et  extendebat 
manus  suas  ad  coclum  orans,  donec  mane  die  Domi- 
nico  illustraret  ascendens  sol  faciem  cjus,  et  sic  rc- 
sidebat.Yenerunt  aliquandoad  abbatem  Lucium  mo- 
nachi  quidam,  qui  dicebantur  Euthicx,  hoc  estoran- 
les,  et  interrogavit  eos  senex  diccns  :  Quod  est  opus 
roannum  vestranim?  Et  illi  dixerunt :  Nos  non  contiu- 
girous  aliquodopus  mauuum :  sed,  sicut  dicit  Aposto- 
lus  :  Sinc  inlermissione  orantes  (I  Thess,  v).  Et  dicit 
eisscncx  :  Et  non  manducalis?  Illi  autem  dixerunt : 
Etiaiii  manducamus.  Et  dixit  eis  :  Quando  ergo  co- 
meditis,  quls  pro  vobis  orat?  Et  iterum  intcrrogavit 
eos,  diccns :  Non  dormltis?  Et  iHi  dixeruut :  Dormi- 


ABBATIS  652 

mu8.  Dixit  senex  :  Et  com  dormilis,  quis  pro  Tobis 
orat?  Et  non  invenerunt  quid  ad  haec  responderent 
ei.  Et  dixit  senex  :  Ignoscite  mihi,  fralres,  quia  ecco 
non  facilis  sicut  dixistis.  Ego  autem  ostendo  vobis 
quia  operans  manibus  meis,  sine  inlerinissione  oro. 
Sedeo  enim  juvante  Deo  infundens  mihi  paucas 
palmulas,  et  facio  ex  eis  plectam,  et  dico  :  Miserere 
met,  Deus,  secundum  magnam  misericordiam  tuam. 
Et  secundum  multitudinem  miserationum  tuarum 
dele  iniquilatem  meam  (Psal.  i).  Et  dicit  eis  :  Oratio 
est  an  non  ?  £t  dixerunt  ei :  Eliam.  £t  ille  dixil  : 
Quando  Dcrmanscro  tota  die  laborans  et  orans,  fa- 
cio  plus  minus  sexdccim  nummos,  et  pono  ex  eis  ad 
ostium  duos,  et  residuos  manduco.  Et  qui  accepcrit 
illosduosdenarios,orat  pro  metemporequoego  man- 
duco  vel  dormio :  atque  ita  per  gratiam  Dei  impletar 
in  me  quod  scriplum  esl :  Sine  intervusuone  orate 
(I  Thess.  v). 

CAPUT  LV. 
Ut  simus  simplices ,  sicut  /i/tt  ,Dei. 
Ille  est  sine  querela  qui,quantum  fragilitas  per- 
miltit  humana,  vilam  studet  ducere  sioe  cuipa. 
Qoerelam  enim  conlra  Deum  vel  proximum  com- 
missa  suscitat  culpa.  Ergo  ille  vivil  sine  querela 
qui  non  ducit  vitam  vitiis  sordidatam,  nec  commit- 
titculpam,  unde  iilijuste  inferalur  quereU.  Ettim- 
plices  sitis,  dicitApostoIus,  sicut  fHii  Dei  (PAti.  u). 
Deus  enim  simplex  natura  est.  Qui  ergo  jam  fiUi 
Dei  sont  per  adoptionem,  et  esse  cupiunt  per  imiu- 
tionem,  necesse  est  ut  sint  simpiices,  sicut  columbee 
(Matth.  x).  Scriptum  est  enim  :  Simplicitas  jusiorum 
diriget  eos  (Prov,  xi).  [Greg,,  lib.  xn  MoraL^  c.  19.] 
Nihil  enim  simpiici  corde  Jelicius  :  quia  qui  inno- 
centiam  erga  alios  exhibet,  nihii  cst  quod  pati  ab 
aUis  formidet.  Habet  enim  quasi  arccm  quamdara 
fortitudinis,  simplicitatem  suam,  nec  suspeclus  est 
pati,  quod  se  fccissc  non  meminit.  /titmacti/aXt, 
sine  reprehensione  (Phil.  ii).  Ornatissimos  et  hoiie- 
stissimos  Dei  filios  docet  et  cupit  esse  Paulus  :  roa- 
culatus  est  enim  qui  pcccat.  Macula  autem  esk  ip- 
sum  scelus  peccati,  quod  operatorein  suura  comini- 
culat  atque  contaminat.  Fiiii  autem  Dei  immaculati, 
adjuvante  Deo,  et  sine  reprehensione  viyere  pos- 
suntf  si  reprehensiouibus  opera  digna  non  agunt, 
quamvis  a  malevolis  reprehendantur.  Deati  enim  ttn- 
maculati  in  via,  qui  ambulant  in  Uge  Domiiu  (Psal* 
cxviu).  Dixit  sancta  Syncletice  :  Efidamur  prudem- 
tes  sicut  serpenteSf  et  simplices  sicut  columbai  {Uattk. 
x),  ut  astute  intelligamus  laqueos  ejus.  Nam  pru- 
dentes  fieri  sicut  serpentes  dictum  est,  ut  non  igMO- 
remus  impctus  diaboli  et  artes  ^us.  Etenim  simile 
aliquid,  ex  alio  simili  sceiere  superatur.  Nam  et 
simplicitas  columbae  demonstrat  poritatem  aciio- 
nis. 

CAP13T  LVI. 
Ut  omnia  sine  miurmuratione  faeiammM. 

Qui  ciiim  contra  Domini  vel  pncceptoris  sui  mtr- 
murat  prxccpta,  h^esitat  sine  dubio  laboris  sui  reci- 
pcre  pncmia.  Oinncs  cnim  qui  contra  Dominam  ei 


C53 


DIADEMA  MONACHORUM. 


G54 


Moysen  de  filiis  Israel  in  crcmo   mumiurnveninl ,  A  circumcisi,  vel,  IIal>cmus  circumcisioncm  :  sed  Nos 


in  ipsa  eremo  a  vencnatis  serpentium  morsibus  pe- 
riemnt,  et  in  repromissionis  terra  haeredilalem  in- 
ter  fratres  non  recepcrant  (Num,  xiv  et  xxi).  Qnis- 
qnis  nostrum  ergo  hxreditatem  inter  electos  Dei, 
velut  inter  rratrcs,  in  terra  viventiiim  habcre  desi- 
dcrat,  necesse  est  ut  sine  *mnrmurationibus  in  in- 
stanti  sseculo  vivat.  Tanto  cnim  magis  quisque  de 
prxsenti  murmurat  operatione,  quanto  amplms  de- 
sperat  laboris  sui  xternam  rccipere  retributionem. 
Nam  qui  de  spe  relributionis  ndn  dubitat,  in  operi- 
bos  duris  posiius,  conlra  eradilorem  suum  Domi- 
nam  minime  murmurat.  Filius  enim  qui  eruditur  a 
patre,  ut  hxreditalem  accipiat  xternam,  murmu- 
rare  non  debet ,  sed  polius  de  patris  eraditione 


iumus^  inquit,  drctimctsto,  idest,nos  ^umus  monditia 
etjustftia  circumcisionisspiritualis,  habendojostitiam 
et  munditiam  spiritualem.  In  lege  enim  et  propbetis 
duplicitcr  circumcidi  jubcmur,  camc  videlicct  et 
cordc,  Carnc,  ubi  ait :  Circumcidimini  carnem  prte- 
putii  vestri  (Gen.  xvii).  Corde,  ubi  dicit :  Circumei' 
dite  prwputia  cordium  vestrorum  {Deut.  x  ;  Jer,  iv). 
Nos  vero  tunc  carae  circumcidimur,  si  a  nobis  car- 
nalia  vitia  abscindimus,  id  est,  adultcria,  fornica- 
tioncs,  immunditiam,  crapulam,  ebrietates,  ct  ce* 
tera  his  similia,  quae  per  carnis  operanlur  concupi- 
sccntiam.  Corde  circumcidimur,  si  a  nobis  spiritoa- 
lia  vitia  abscindimus,  id  est,  superbiam,  jactantiam, 
iram,  rixam,  odium,  vel  invidiam,  et  similia.  Iloram 


gaodere.  Perversa  mens  quando  per  increpationem  B  ergo  omnium  aljectio  vitiorum,  et  bonarum  assum- 


oarripitor,  aut  per  prxdicationis  dulcedinein  ad  bona 
saadetur,  de  correplione  fit  dcterior,  et  inde  in  mur- 
muralionis  iniquitate  succenditur,  unde  debuit  ab 
iniquitate  compesci.  Quisquis  pro  peccalo  percuti- 
ior,  nisi  murmurando  renitatur,  eo  ipso  jam  justus 
essc  inchoat,  quo  ferientis  jusliliam  non  accusat. 
UiBC  ei  Panlus  ait :  Ncque  murmuraveritiSf  sicut 
quidam  eorum^  murmuraverunt,  et  a  serpenlibus  pe- 
Hemnt  (1  Cor,  x  ;  Num.  xxi).  Narrat  quippe  liber 
Numeroram  quod  pcrtsesus  in  ercmo  populus  Isracl 
itineris  longi  ac  lahoris,  murmuraverit,  ideoqoe 
Dominos  miserit  in  illum  ignilos  serpcntes.  Plagsc 
igilor  serpcntum  ignilorum  venena  sunt  vitioram 
qiise  aoimam  quam  tangunt  spiriluali  morte  peri- 


ptio  virtuium,  faciunt  hominem  justum.  Et  hiec  JU'* 
stitia  circnmcisionis,  qua  justi  homines  efTiciuntur, 
a  Paulo  circumcisio  vocatur.  Qui  spiritu  Deo  servi- 
mus  {Phil,  lu),  inquit :  Deus  enim  spiritus  est  (Joan. 
iv).  Et  sicut  qui  adorant  Dcum,  in  spiritu  ct  veri- 
tale  oportet  adorare,  ita  et  qui  servit  Dco,  in  spiritu 
et  veritate  oportet  ci  scrvire.  Et  gloriamur  in  CAn- 
sto  Jesu.  Ac  si  diccret  :  Nos  qui  spiritu  Deo  scrvi- 
mus,  non  carnalitcr  in  carnis  clrcumcisionc,  scd  spi- 
rituaiiter  inChristo  Jesu  gloriamur,  a  qiio  et  fidci  virtii- 
tem  accepimus,  per  quam  in  eo  gloriamur.  Namqood 
Dominus  dic  oclavo  cst  circumcisus,  et  post  tricesi* 
mum  tertiuni  circumci^ionis  diem,  ad  templum  est 
delatus  (Luc,  ii),  ut  hosiia  pro  co  offcrretur,  et  san- 


rount.  Et  bene  miirmurans  contra  Dominum  popu-  C  ctus  Domini  vocarelur,  mystice  significat  quia  nemo, 


Ins  serpsnlnm  morsibus  slernebalur,  ut  ex  ordine 
flageili  exterioris  agnosccret  quantam  intus  pcrni- 
eiem  murmurando  patcrctur.  Dixit  abbas  Joseph 
qood  trcs  sunt  ordines  honorabilcs  in  conspectii 
Domini :  primus  quando  homo  infirmatur,  et  adji- 
ciuntor  ci  tentaliones,  et  cum  gratiarum  actione 
suscipit  eas;  secuiidus  autcm,  quando  aliquis  om- 
nia  opera  sua  facit  munda  coram  Doinino,  ct  nihil 
in  iis  quaerit  humanum;  tcrtius  vcro,  quando  ali- 
quis  sedet  in  subjectionc,  ct  prxccptis  spiritualibus 
iine  murmurationc  obedit,  et  omnibus  propriis  re> 
Dontiat  voiuntatibus. 

CAPUT   LYII. 
De  circumcisione  vitiorum. 


nisi  circumcisus  viliis,  dignus  sit  Dominicis  pncsen- 
tari  conspcctibus ;  nemo  nisi  mortalitatis  nexibus 
absolulus,  snpcrna;  civiiatis  gaudia  poterit  suMre 
pcrfectus.  Nam  et  ad  hanc  carnalium  ct  spiritua- 
lium  vitiorum  circumcisioncm  faciendain,  nos  Jaco- 
bus  apostolus  hortatur  dicens :  Abjicientes  omnem 
immundiliamy  et  abundantiam  ma/t(t(r,  in  maniuc^ 
tudine  suscipite  insitum  verbum(Jacob,  i).  Primo  cor- 
pus  ct  mentem  a  viliis  jubct  circumcidi,  ut  digni 
cxislerc  possimus  qui  verbum  salutis  pcrcipiamus. 
Omnem  quippe  immunditiam  et  camis  ct  animae 
nuncupat :  malitiam  vero,  tantum  ad  interioris  ho- 
niinis  pravilatcm  pertincrc  designat.  At  hanc  nos 
vitioram  circumcisionem  f;icere,  Petrus  apostolus 


De  hoc  capitulo  sic  Paulus  ait :  Nos  enim  sumus  ^  admonct  diccns  :  Charissimif  obsecro  vos  tanquam 


eireumcisio,  qui  spiritu  Deo  servimuSt  et  glortamur 
in  Christo  Jesu  (Phil,  iii).  Ac  si  diceret  camalitcr 
circumcisis  :  Vos  estis  circumcisio  pellis  prxpntii 
vestri,  nos  circumcisio  cordis  et  corporis  nostrl. 
Vos  bonam  Dei  a  vobis  ampulatis  creaturam,  uos  a 
nobis  vitla  circumcidimus  spiritualitcr  ct  peccata. 
Unde  et  nos  sumus  circumcisio,  qui  spiritu  servi- 
mus  Deo,  non  vos  qui  maculam  circumcisionis  in- 
ducilis  corpori  vestro.  Quod  autcm  dicit,  Nos  sumus 
drcumcisioy  qni  spiritu  servimus  DeOy  tale  est,  quasi 
diccrct :  Nos  sumus  spiritualis  circumcisionis  justi- 
iia,quia  justitia  spirituales  elTecti,  spiritualitcr  no- 
stro  servimus  Auctori.  Non  cnim  dixit :  Nos  sumus 


advenas  et  peregrinos,  abstinere  vos  a  carnalibus  desi- 
deriis  (I  Petr,  ii).  Aperte  autem  nos  docet  a  carnali- 
bus  abstinere  desideriis,  quia  adversus  nostramsero- 
pcr  militant  animam  :  ct  dum  concupisccntiis  Llan- 
diciitibu^  caro  enervitcr  snbjugatur,  vitiorum  exer- 
citus  firniiter  advcrsus  animam  armatur.  Dixit 
abbas  Ammonas  qnod  quatuordecim  annos  stetera 
in  Scythi,  deprecans  Deum  nocte  ac  die,  ut  donarei 
ei  virtutcm  ^uperandi  carnem. 

CAPllT  LVIH. 
De  fructu  justitia*, 
Jacobus  apostolus   ait  :   Fructus  autem  justitiie 
in  pace  seminatur  facientibus  pacem   (Jacob»  iii)» 


655  SMARAGDl  ABBATIS  656 

Omiie  quod  in  hac  vita  agtmus  semen  esl  futurx  re-  A  iracundia,  non  laesus  meminit,  non  videns  pulcbram 


tributionis.  Ipsa  autem  letributio  fructus  est  ope- 
rnm  pnescntium,  Apostolo  testante  qui  ait :  Quce 
etdm  $eminaveril  homo,  hoec  el  metet,  Et  qui  seminat 
in  came^  de  carne  melet  corruptionem,  Qui  autem  in 
tpiritUf  de  spiritu  metet  vilam  ceternam  (Galat.  vi). 
Et  ideo  recte  dicitur  quia  fnictus  juslitise  in  pace 
seminatur  facieotibus  pacem.  Fructus  enim  justitio! 
vita  xterna  est,  quse  operibus  justitiae  relribuilur  ; 
quia  qui  inquirunt  pacem  sequuntur  eam.  Ipsa  pace 
cui  student,  quasi  optima  semente,  terram  sui  cor- 
dis  aspergnnt,  quo  per  quotidianum  bonsc  operalio- 
nis  cremenUim  ad  fructum  valeant  viUe  pervenirc 
ccelestis.  De  quo  alibi  scriplum  est :  Qui  seminant 
in  lacrymiSt  in  gaudio  metent  (Psal,  cxiv).  Hinc  et 


mulierem  delcclatur,  non  aliud  cogitat  et  allud  io- 
quitur  :  sic  ct  vos  nisi  talem  habuerilis  innocentiam 
et  animi  puritatem,  regnum  coelonim  non  potcritis 
intrare.  Qua  enmi  ratione  ad  innocentiam  infantiae 
pervenire  possimus,  Pelrusapostolus  expouit  dicens : 
Deponentes  igilur  omnem  malitiam^  et  omnem  do 
/uifi,  et  simulationes,  et  inmdias^  et  omnes  detra- 
ctiones,  sicut  modo  geniti  infanles  rationabiles  et  sine 
dolo  lac  concupiscite,  ut  in  eo  crescalis  in  saiutem 
(/  Petr,  ii).  Ac  si  diceret:  Quia  jam  renati  estis  per 
aquam  baplismatis,  et  per  Spiritu^  sancti  gratiam 
filii  Dci  facti  estis  per  baplisma,  estote  modo  per 
studiuui  bonae  conversationis,  qualcs  sunt  infaotes 
per  naturam  innuxiui  aetatis  :  id  esl,  noii  habenles 


Pauius  ait :  Repleti  fructu  per  Jesnm  Christum,  in  B  malitiam,  non  dolum,  non  simulationes,  non  detra- 


glortam  et  laudem  Dei  [Phil,  l),  Hunc  aulem  fru- 
ctum  justilix  in  epistola  ad  Galatas  fructum  Spiri- 
tU8  nominavit  dicens  :  Fructus  autem  Spiritus  est, 
tharitas,  gaudium,  pax,  patientia,  longanimitas,  bo- 
mtaSf  benignitaSf  mansuetudo,  fides^  modestia^  conti- 
nentia,  castitas  (Galat,  v).  Quo  mulliplici  fructii  vult 
nos  in  die  Gbristi  Jesu  esse  repletos,  iu  gloriam  et 
laudem  Dei ;  quia  de  omnibus  bonis  qux  ab  ipso  ac- 
cepimus,  non  nobis,  sed  ipsi  gloriam  et  iaudem  re- 
ferre  d^liemus  cum  Psalmisla  diccntes  :  Non  nobis, 
Domine,  non  nobis,  sed  nomini  tuo  da  gloriam  (Psal, 
cxiii).  Vencrunt  aliquando  duo  fralres  ad  quemdam 
senem.  Gonsueludo  autem  erat  senis  non  manducare 
quotidie.  Qui  cum  vidisset  fratres,  gaudeus  suscepit 


ctiones  (Ephes.  iv) ;  et  ut  omnis  amaritudo,  et  furor, 
et  ira,  et  indignatio,  et  clainor  et  blasphemia  toihh 
tur  a  vobis  cum  omni  malitia.  Et  hoc  modo  ad  in- 
fantiam  innocentix  revertentes,  qua^  lac  maternaiD, 
desiderate  in  vobis  sanctarum  Scripturamm  reci- 
pere  verbum ;  ut  in  eo  crescentes,  ad  eum  panem 
proliciscamini  comedendum,  qui  de  coslo  descendii , 
et  dedit  vitam  mundo  (Joan,  vi).  Pauius  autem  de  se 
et  sequacibus  suis  ait  :  Facti  sumus  parvuli,  in  me- 
dio  vestrum^  tanquam  si  nutrix  foveat  fiiios  %mo9 
(I  Thess,  ii).  Sciebat  enim  illud  evangelicum  a  Do- 
mino  dictum  :  Quicunque  humiiiaverit  se^  iicut  par-- 
vulus  istCf  hic  est  major  in  regno  caiorum  (MatiJL 
xviii).   Ideo  se  humiliabat  in  medio  discipttlonun 


eos,  et  dixit :  Jejunium  suam  mercedem  babet.  Ite-  C  suorum,  ut  ct  iilis  exeinplum  praeberet  huiniliiatis. 


ruiu,  qui  manducat  propter  charitatcm,  duo  mandata 
implel,  quoniam  voluntatem  propriam  derclinquit, 
et  mandatum  implet,  reficiens  fratrcs.  Dixit  (luidam 
Patrum  :  Nisi  prius  odio  habucris  vilia,  non  potcris 
diiigcrc.  Nisi  crgo  odcris  peccatum,  no:i  facies  ju- 
stitiam.  Scriptum  est :  Deciina  a  malOy  et  fac  bonum 
(Psai.  xxxiii).  Vcrumtamcn  in  onmibus  his  proposi- 
lum  animi  ubiquc  rcquiritur.  Adaui  cnim  iu  para- 
diso  consisteus  prxvaricalus  cst  niandatuni  Dei,  Job 
autcm  in  stercorc  scdens,  cuslodivit.  Unde  constat 
quod  propositum  bonum  quxrit  Dcus  ab  homioe,  el 
ut  scmper  timcat  eum. 

GAPLT  LIX. 
Ut  ad  innoccntiam  revertamur  iufanti(v. 


et  sibimet  pnemium  acquireret  humiiiationis.  Yi- 
dendum  tainen  quomodo  hoc  in  loco  iaudabililer  di- 
cat,  fac:i  sumns  parvuiiy  cum  alio  loco  dicat :  uiinam 
non  efficiamur  parvuii  (I  Cor,  xiv) ;  quomodo  volun- 
tarie  facli  sunt  parvuli  nolentes  esse  parvuU.  Sed 
quales  nos  parvulos  cupiat  esse  Paulus,  ipse  expo- 
nens  ait  :  Maiitia  parvuli  estote  (I  Cor,  xiv).  Et 
quales  nos  esse  parvulos  non  cupiat  ipse  subdendo 
manifestat,  dicens  :  Utinam  non  efficiamur  parvmii^ 
fluctuantes,  et  non  circumferamur  omni  venio  do- 
ctrina^  (Ephes.  iv).  Ergo  beneduobus  modis  efiBcimur 
parvuli,  id  est,  habendo  et  non  habendo.  Habendo 
humililalem  ,  puritatem  et  innocentiam  ;  non  ha- 
bondo  malitiam,  dolum  et  invidiam.  Apostoli  autcm 


T\ »     ~— -—     ^-      ...  ..^...„.      •>|,vr^.x^..     «.••,^|.. 

Dominus  in  Evangelio  ait :  Amen  dico  vobis,  nisi  ^  parvuli  facti  sunt  non  habendo  maliliam,  doium  ct 


conversi  fueriliSf  et  efficiamini  sicut  parvuii,  non  tn- 
trabitis  in  regnum  coslorujn  (Matth.  xviii).  Hoc  non 
soluin  aposlolis  prsccepil  Donuuus,  sed  el  omnibus 
in  se  credcntibus  qui  cupiunt  in  rcgnum  intrare  cob- 
lorum.  Non  ergo  nobis  praicipitur  ul  xlatcm  habea- 
mus  parvuloium,  sed  ut  convcrsalionem  teneamus 
innoceniioe,  ct  quod  illi  pcr  annos  possident  infan 
tia:,  nos  possiJeamus  pcr  puritatem  innoccntia!,  u( 
maiitia,  non  sapieniia  parvuli  simus.  Hinc  iterum 
ipse  Dominus  ail :  Quicunque  ergo  humiiiaverit  se  «i- 
cut  parvulus  iste,  hic  est  major  in  regno  cmiorum 
(Matth,  xviii).  Quasi  diceret :  Sicut  iste  parvulus 
(cujus  vobis  cxcmplum  tribuo)  non  pcrscverat  in 


invidiam ;  facti  sunt  magni,  habendo  humiliiatero, 
puritatem  et  innocentiam,  insuper  et  habendo  uber- 
talem  doctrinai,  de  qua  tanquam  nutrii,  Pauhis 
suos  fovebat  fdios ,  quibus  et  dicebat  :  Tatuix 
parvulis  in  Chrislo,  iac  vobis  potum  dedi,  non 
(I  Cor,  iii). 

CAPUT  LX. 

De  eo  quod  justi  iapides  vivi  vocantur. 
Pclrus  in  Epislola  sua  SkiiiElipsi  tanquam  lapides 
vivi  superwdificamini  domos  spirituaies  (I  Peir,  ii). 
Supera^incari  illos  dicit,  quia  siiie  Domino  Jcsu 
Gbristo,  iapidc  scilicct  vivo,  nulla  aulificatio  spiri- 
tualis  stare  putesl.  Fundamentum  eninfatiud  nemo 


657 


DIADEMA  MONACHORUM. 


658 


poiestponerey  prceter  illum  {I  Cor.  iii).  Cujus  parti-  A  coronain.  Duplex  cst  enim  gemis  tentalionis,  unum 


cipatione  fideles  lapides  vivi  efficiuntur,  qui  per 
infidelitatem  lapides  mortui  fuerant,  duri  scilicet 
ei  insensibiles,  quibus  merito  diceretur  :  Auferam  a 
vcbiscorlapideum,  etdabovobis  cor  carneum  {Ezecb, 
xiixvi),docibiIescilicet  ad  evangelicara  recipiendam 
ductrinam,  ut  tanquam  lapides  vivi  ad  spiriluale 
aHiificium  aptentur ,  qui  per  discretionem  eruditi 
doctoris,  amputatis  actibus  et  cogitationibus  super- 
fluis,  velut  ictu  quadrantur  securis.  Lapis  elenim 
qaadrus  in  quodcunque  latus  versus  fuerit,  aeque 
stat  [Greg.y  lib.  ii  super  Ezech.,  hom.  21].  Justus 
vero  qui  iu  prosperitatibusnon  elevatur,  adversitati- 
bus  non  frangitur,  vituperalionibus  non  dejicitur, 
snasionibus  ad  roalum  non  trahitur,  lapis  quadrus 


quod  decipit,  alterum  quod  probat.  Secundam  hoc 
quod  decipit,  scriptum  est :  Nemoy  cum  Untatur,  di- 
cat  quod  a  Deo  tentatur,  Deus  enim  neminem  tentat 
{Jacob,  i).  Secunduui  iilud  quod  probat.  Deus  tentavit 
Abraham  (Gen,  xxii).  De  qua  tcntatione  el  Propheia 
postulans  Dominum  dicit.  Proba  me,  Domine,el  tenta 
me  {PsaL  xxv).  Scriptum  esl  et  alihi  :  Vasa  figuli 
probat  fornax,  homines  autem  justos  lentatio  tribula- 
tioni6{Eccli,x\\ii),[Greg,,  Homil.  in  Evang.,  l.  l, 
hom.  IG.]  Tribus  eniin  modis  tcntatio  agilur  :  Sug- 
gestione,  delectationc,  consensu.  Suggestione  ho- 
stis,  dclectatione  autcm  vel  etiam  consensu  nostrae 
fragilitalis.  Quod  si  hoste  suggerentc  delectari  aut 
consentirc  peccato  nolumds,  tcntatio  ipsa  nobis  ad 


est.  Sicut  enim  ordine  lapides  in  pariete  portantur,  B  victori.^im  provenil,  qua  coronam  vil»  mereamur  ac- 


alii  ab  aliis;  ita  portantur  fideles  a  prseccdentibus  in 
Kcclesia  justis.  Porlant  et  ipsi  per  doctrinam  et  to- 
lerautiam  sequenies,  el  hoc  ordine  alii  ab  aliis  por- 
tantur  justi  asque  ad  altimum  justuin.  Qui  cum  a 
prioribas  portetur,  quem  portare  debeat,  ipse  non 
babebit  sequentem.  Qui  autem  omne  aedificium  por- 
tat,  et  ipse  a  nemine  portatur,  Dominus  est  Chri- 
stus.  Vnde  et  lapis  a  propheta  preliosus  vocatur,  in 
fnndamento  fundatus  {Isa,  xxviii).  Item  vivos  lapi- 
des  Apostolus  appellat  electos,  ut  conatum  insinuet 
bonae  actionis  eorum.  Mortui  namque,  id  est  mate- 
riales  lapides,  ubicanque  a  structore  positi  fuerint, 
insensibiliter  manent,  aut  eliam  lapsi  deciduni.  Non 
ergo  nos  beatas  Petnis  talium  lapidum  inseosibilita- 


cipere.  Tenlalus  cst  Job  multipliciter,  sed  quia  nec 
possessiones,  nec  salutem  corporis,  divino  amori 
pracposuerat,  lentari  quidem  suggestione  hostili  po- 
tuit,  sed  conscntire  vcl  sallem  delectari  peccato, 
nullatenus  valcbat.  Dixit  abbas  Antonius  abbali  Pa- 
stOri  :  Hoc  est  magnum  opus  hominis,  ut  culpara 
Buam  super  seipsum  unusquisque  ponat  coram  Do- 
mino,  et  exspectel  tentationem  usque  ad  ullimuni 
yitae  suae  tempus.  Dicebat  quidam  senex  :  Quando 
tentamur,  tunc  magis  humiliamur.  Quoniam  Deus 
sciens  infirmitatem  noslram,  protegit  nos;  si  autem 
gloriamur,  aufert  a  nobis  protectionem  suam,  et  pe- 
rimus.  Narraverunt  de  quodam  sene  quia  sedens  in 
cella,  et  sustinens  tenlationes,  videbat  dxmones  ma- 


tein  Tult  Iroitari,  sed  tanquam  lapides  vivos  funda-  ^  nifeste  et  contemnebat  eos.  Cum  anlem  diabolus  se 
niento  Cbristi  supersedificari ;  ut  videlicet  juvante 
nos  gratia  Dei,  sobrie  etjuste  et  pie  vivamus  in  hoc 
$meu{o  {Tit.  u),  TanquaAi  lapis  ergo  vivus  a^difica- 
tor  a  Christo  in  domo  ejus,  quicunqae,  donante  et 
aijynyante  ipso,  bonis  indefessus  insistere  curat  ope- 
ribus.  Id  templo  ergo  vivo  6t  sancto  non  possunt  la- 
pides  poni,  nisi  vivi  et  sancti.  Ergo  omni  labore  ni- 
tendum  est  ut  simus  illi  lapides  de  quibus  scriptum 
est  :  Lapides  vivi  voivuntur  super  terram  {Zach.  ix, 
juxta  LXX)  ,  el  cnm  fuerimus  vivi  lapides,  ct  ex 
omiii  partedolati,  sedificemur  in  tcmplum  :  et  simus 
cum  apostolis  et  prophetis  habilacutum  Dei  san- 
ctum,  spirituale,  non  manufactum  iUeb.  ix). 

CAPUT  LXl. 
De  sufferentia  tentationum, 
Beat-as  vir  (ait  Jacobus  apostolus)  qui  snffert  tcn- 
tationem,  quoniam  cum  probatus  fuerity  accipiet  co- 
ronam  vit<e,  quam  repromisit  Deus  diiigentibus  se 
{Jacob.  i).  Huic  simile  est  illud  in  Apocalypsi.  Esto 
fidelis  usque  ad  mortem,  et  dabo  tibi  coronam  vitce, 
quam  repromisit,  inquit,  Deusdiiigentibus  se  {Apoc,  ii). 


D 


videret  vinci  a  scne,  venit,  et  oslendens  se  ei,  dixit : 
Ego  sum  Cbristus.  Videns  autem  eum  senex,  clausit 
oculos  suos.  El  dixit  ei  diabolus  :  Ego  sum  Christus» 
quare  clausisti  oculos  tuos?  Et  respondens  senex, 
dixit  ei :  Ego  Christum  bic  nolo  videre,  sed  in  illa 
vita.  Audiens  haec  diabolus,  non  comparuit. 

CAP13T  LXII. 
De  cognitione  Domini  nostri  Jesu  Christi 
Petrus  apostolus  ait  :  Cralia  vobis  et  pax  adim- 
pieatur  in  cognitione  Domini  nostri  Jesu  Christi, 
quomodo  omnia  nobis  divinos  virtutis  suce  ad  vitam  et 
pietatem  donata  sunt  per  cognitionem  ejus  qui  voca-- 
vit  nos  propria  gioria  et  virlute  {II  Petr.  i).  Ac  si  di- 
cerct :  Adimplealur  vobis  gratia  in  eo,  ut  Dominum 
noslrum  Jesum  Christum  pcrfecte  cognoscatis.  Et 
hoc  quoque  adhuc  per  eum  cognoscatis,  quomodo 
omnia  nobis  divinx  virtutis  suse  donata  suntper  ejus 
gratiam,  qux  ad  vitam  obtinendam  et  pietatem  con- 
scrvandam  sufiiciant.  Quia  quanto  quis  perfeclius 
Dominuni  cognoscit,  tanto  altius  promissorum  ejus 
magniludinem  sentit.^iiic  et  Paulus  ait  :  Ad  agno- 


Aperte  admoiiens  quia  lanto  amplius  gaudere  in  ten-  -  scendum   iiium  et  virtutem  resurrectionis  ejus  {Phi- 


talionibus  oportel,  quanto  certius  claret  Deum  iis 
quos  diligit  majus  saepe  tentationum  pondus  impo- 
iiere,  ut  sciliGet  per  tentationum  exercitium  proben- 
tur  in  fide  perfecti.  Cum  autem  probati  fuerint  vera- 
citer  esse  fideles,  hoc  est,  perfecti  et  integri  in  nullo 
deficientes,  jore  accipient  promissam  xternae  vitse 


/}f?.  iii).  Cognilio  enim  mysterii  iucarnalionis  ejus, 
passionis  et  resurrectionis,  perfectio  vitse  est  et 
thesaurus  sapientix.  Per  cognitionem  enim  Domini 
et  Salvaloris  nostri  Jesu  Christi  omnia  diviuitatis 
cjus  mysteria  quibus  salvamur,  aguoscimus.  Tripli- 
citer  cnim  ad  agnitioncm  Chrisli  venire,  SCriptura 


659  S^IARAGDI  ABBATIS 

tcstc,  didicimus.  Priinum  ut  credamus  eum  Filium  A 


660 


CAPUT  LXIV 


esse  Dei  Patris  omnipotentis,  et  cum  Patre  et  Spi- 
rilu  sanclo  unum  esse  Deum  in  Trinitate.  Secundo, 
ut  diligamus  eum  ex  toto  corde,  tota  anima,  tota  vtr- 
tute  (Matth.  xiii),  quia  ut  Joannes  ait :  Oninis  qui 
diligitf  ex  Deo  natu$  est,  et  cognoscit  Deum.  Qui 
non  diligit,  non  novit  eum  (/  Joan.  iv).  Tertio ,  si 
mandata  ejus  servamus,  eodeui  Joanne  teste  qni 
ait  :  Qui  dicU  nosse  Deum,  et  mandata  ejus  non 
custodit  mendax  est  (/  Joan.  ii).  In  lioc  enim  sci- 
mus  quoniam  cognovimus  eum,  si  raandata  ejus 
observamus,  et  virtutem  resurrectionis  ejus.  Agno- 
scimus  enim  virtulem  resurrectionis  Christi,  quando 
credimus  quod  Deus  suscitatit  eum^  et  nos  cum  ilio 
iuscitabil  per  virlutem  suam  (I  Cor.  vi),  et  a  dam- 


Vt  ambulemus  dtgne  Deo,  et  impleamur  agnitione 

voluntatis  ejus, 

Post  acceplam  sacrl  baptismatis  undam,  et  per 
manus  imposilionem  episcopi  susceptam  Spiritas 
sancli  gratiam,  potissimum  est  homini  impleri  co- 
gnitione  volnntatis  Dei  (Coloss.  i),  ut  ea  quae  sunt  vo- 
luntalis  Dei  faciat,  et  in  omnibus  secundum  volun- 
tatem  ejus  vivat.  Quia  quantuin  quisque  voluntalis 
Dei  habueril  cognitionem,  tantum  et  majestatis  ejus 
habebit  tiraorem,  et  cordis  erga  eum  tcnebit  dile- 
ctionem,  et  In  tantum  dignc  Deo  poteril  ambubre , 
et  in  tantum  illi  placere,  et  in  omni  opere  bono  fra- 
clificare.  Ilie  ergo  digne  Deo  ambulat,  qui  fidem 
quam  in  baptismate  per  Domini  accepit  gratiam, 

natione   mortis  eripuit,   et  ereptos  in  haereditate  B  quotidie  operibus  bonis  accumulat,  qui  membra  sna 

setema,  ut  Glios,  ad  Patris   dexteram  collocavit. 

Octava  eiiim  die  Dominus  a  mortuis  resurgens, 

exemplum  nobis  futurse  resurrectionis  ei  mysterium 

ostendit  nova^  conversationis. 

CAPUT  LXIII. 

De   darificatione  Domini    nostri  Jesn    Chrisli  in 

sanctis. 

De  Domino  Jesu  Christo  sic  Paulus  apostolus  di- 
cit :  Cum  venerit  glorificari  in  sanctis  suis  (II  Thess. 
i),  ille  qui  in  gloria  naturaliler  sua  semper  glorio- 
sus,  scmperque  manet  glorificatus,  in  judicio  (cum 
venerit  judicare  vivos  et  mortuos ,  et  sxculum  per 
ignem)  glorificabit  sanctos  suos,  ipse  cum  ilHs  glo- 


quac  sunt  super  terram  mortificat,  ut  Deo  spiriluali- 
ter  vivat,  et  ei  cui  se  probavit,  juste  ct  pie  vivendo 
placeat.  Deo  per  omnia  placentes  (Ibid.).  Nenio 
ergo  Deo  placere,  et  ad  veram  potest  beatitudinem 
pen^enire,  nisi  per  mortificationem  vitiorum  el  as- 
sumptionem  virtutum,  per  fidcm  rectam  et  opera- 
tionem  sanctam.  Et  neque  in  hoc  sxculo  sine  his 
duabus  rebus  (si  tamen  operandi  adfuerit  tempus) 
quisquam  sanclincationis  consequitur  gratiara,  oe- 
que  in  Tuturo  vitam  possidebit  aelGrnam  :  In  onmi 
opere  bono  fructificantes  (Ibid.).  Ille  bene  m  omni 
opere  bono  fructificat,  qui  accepto  in  corde  verbi 
semine,  ut  terra  bona  et  oplima,  aliud  trige$imunu 
aiiud  sexagesimum,  aliud  vero  centesimum  fruelum 


riosus,  et  glorificatus  apparens,  a  clariute  polen-  c  aff-ert  in  patientia  (Luc.  viii).  Et  notandum  quod  ta- 
lia  suae  darificans  illos  :  sicut  et  idem  Patri  Domi-     ciie  hoc  in  loco  eorum  desidiosas  corripit  mentes . 


nus  ait  :  Et  claritatem  quam  dedisti  mihi,  dedi  eis 
(Joan.  xvii).  Et  alibi :  Futgebunt  (inquil)  justi  sicut 
solf  in  regno  Patris  mei  (Matth.  xiii).  Qua  gloriosa 
et  perpetua  gloria  gloriticati,  in  judicio  cum  Christo 
apparebunt  electi.  Veniel  ergo,  veniet  in  judicio  ap- 
parere  in  sanctis  suis  glorificatus,  qui  iniquis  appa- 
ruit  in  passione  sua  despectus.  Et  qui  ante  Pilatum 
et  pontifices  Judxorum  in  primo  adventu  apparuit 
humilis  et  pusillus,  in  secundo  gloriosus,  magnus  et 
excelsus  apparebit  Deus,  et  admirabilis  fleri  iu  oin- 
nibus  qui  crediderunt.  Ipse  enim  Dominus  noster 
Jesus  Christus,  qui  semper  admirabilis  est  in  sua 
diviiiitate,  factus  est  et  nobis  admirabilis  in  sua  hu- 


qui  in  melius  non  crescunt,  nec  bonum  operantes 
in  virtutibus  proficiunt ,  sed  tantum  siba  sufGcere 
credunt,  vel  quia  non  operantur  malum,  vel  qnia 
reliquerunt  corpore  muudum  :  nescientes  quod  per 
exercitia  sapientise ,  et  meditatiouem  sanctarom 
Scripturarum,  et  per  virtutem  bonorum  operum« 
novus  quotidie  crescens  et  placens  Deo  eiBdtar 
homo.  Dixit  abbas  Pastor  :  Quia  sicut  fumo  ex]iel- 
luntur  apes  ut  tollatur  dulcedo  operum  earum,  ita 
et  corporalis  requies  timorem  Domini  expellit  ab 
anima  et  aufert  ab  ea  omne  opus  bonum.  Dixii  iter 
rum  ipse :  Abominatio  est  omnis  corporaiis  requies. 

CAPUT  LXV 


manitate  :  adrairabilis  in  conceptione,  admirabilis  D  d^  eo  quod  non  omnibus  placere  debemus  AomtJiito. 


in  nativitate,  admirabilis  in  resurrectione,  admira- 
bilis  ct  in  ascensione.  Ipse  adhuc  et  mirabilis  appa- 
rebit  in  omnibus,  qui  (nt  credendum  est)  credide- 
runt,  in  ultimi  judicii  revelatione,  ut  ab  illo  mira- 
bili  mirabiles  facti,  vivant  cum  illo  in  aeternum  glo- 
rificati.  Ipse  est  enim  mirabilis  Deus,  de  quo  et 
Isaias  ait :  Et  vocabitur  nomen  ejus  admirabilis,  con- 
siliarius,  Deus  fortis,  etc.  (Isa.  n).  Et  David :  Mira- 
bilis  (inqnit)  Deus  in  sanctis  suis  (Psal.  Lxvii).  Cujus 
gloriam  resurrectionis  viderunt  et  crediderunt  po- 
puli  Chrisliani,  et  in  judicio  gloriam  majestatis  ejus 
soli  vidcbunt  clecti. 


Hinc  Paulus  ait :  Si  adhuc  hominibus  placere  ve/« 
lem,  Christi  servus  non  essem  (Gal.  i).  Id  est ,  si  Xo- 
daeis  carnaliter  in  observatione  legis  vel  prave  viven- 
tibus  Christianis  in  pravitate  eorum  consoDsissem , 
Christi  servus  non  essem.  Cui  sententiae  coulraria 
minime  cst  illa,  ubi  ait :  Sine  offensione  esiote  Judtns 
et  gentibus  et  Ecclcsite  Dei ,  sicut  et  ego  per  omnia 
omnibus  placeo  (I  Cor.  x).  Nam  cur  omnibus  pla<3e» 
ret,  ipse  exponendo  subjungens ,  ait :  Non  quesrtns 
quod  rnihi  utile  est,  sed  quod  muUis,  ut  Mln  fmU 
(Ibid.).  Qui  enim  omniuro  utilitatem  et  salutem  qus- 
rcbat,  omnibus  non  inconvenientcr  se  placero  dioe- 
bat.  noc  apostolicura  boni  monaclii  tenentes  exem- 


661 


DIADEMA  MONAGHORUM. 


m 


plum,  non  snae  tantum  uiilitati  dd[>ent  esse  contenti  A  pturoqaamTis  historiallter  sit  tenendum,spiritnaliter 


congnientia  qu»rere,  sed  magis  qnae  conyeniunt  pro- 
ximis ,  non  quae  sua  sunt  singuli  considerantcs ,  sed 
qo»  aliorum.  Qui tantummodo  qucB  sua  $unt  (PhiL  ii), 
id  est,  quae  sibi  soli  necessaria  sunt,  considerat,  et 
de  fratema  salute  yel  de  ejns  ^raporali  utilitate  non 
cnrat,  sine  dubio  a  charilatis  tramite,  in  quo  omnis 
animarum  salus  consistit,  declinat.  Qui  vero  de  soa 
ac  proximorum  utililate  atquc  salute  sollicitus,  quid- 
quid  Talet  utilitatis,  quasi  sibi  superioribus  fratribas 
hnpendere  satagit ;  sibimetipsi  per  banc  humilitatis 
ohedientiam  viUB  coelestis  gaudia  ampliora  conquirit. 
Placet  ergo  Paiilus  hominibus  el  non  placct :  quia 
omnibus  bene,  juste  et  recte  viventibus,  in  omnibus 
sois  conversationibus ,  verbis ,  placet ,  et  actibus  ; 


tamen  semper  a  nobis  est  complendum.  Spiritualiter 
autem  temphim  noslrum  interior  homo  noster  est : 
Aliare,  fides  nostra  est;  munus,  prophetia,  doctrina, 
oratio,  hymnus  el  psalmus  est.  Quia  si  prsesens  fuerit 
frater  qui  aliquid  habet  adversum  nos ,  poterimos 
eum  non  simulato,  sed  sincero  animo  lenire,  atqoe 
ad  gratiam  veniam  postulando ,  revocare :  si  tamen 
hoc  coram  Deo  non  pigro  motu  corporis,  sed  celcr- 
rimo  dilectionis  affectu  fecerimus.  De  hoc  capitolo 
sic  et  apostolus  Paulus  ait :  Supportarues  invicem  in 
charitaie^  et  donantes  vobismetipsis ,  si  quis  advenui 
aliquem  habet  querelam,  sicut  et  Dominus  donavit  »•- 
bis  (CoL  iii).  Hortatur  aulem  nos  Apostolus  ut  simos 
supportantes  invicem,  id  est,  ut  mores,  actus  et 


cunctis  autem  prave  et  male  viventibus  conlradictor  B  sermones  nostros  patienter  pro  Christo,  et  omnia 


existens,  nec  verbis  placet,  nec  moribus.  Sunt  et- 
enim  in  hacChristi  iatissima  atquemagnificaEcclesia 
quae  est  per  mundi  quadratum  clima  tensa,  duo  ho- 
minum  genera,  bene  volentium  sciiicet  atque  male 
▼olentium.  Bene  volentibus  autem  in  omnibus  placet 
Panlus ,  male  volentibus  vero  in  omnibus  displicet. 
Sicut  enim  in  area  mixta  sunt  grana  cum  paleis,  ita 
Ecclesiae  adhuc  degenti  in  terra  mixti  sunl  boni  cum 
malis.  De  hac  enim  roalorum  et  bonorum  mixtura, 
sic  legimus  in  Pauli  quam  ad  Timotheum  misit  Epi- 
slola  :  /fi  magna^  inquit,  domo  non  solum  sunt  vasa 
aurea  et  argentea^  sed  et  lignea  et  fictilia,  et  qucedam 
quidemr  in  honorenty  quwdam  autem  in  contumeliam 
{11  Tim.  ii).  Per  magnam  autem  magni  domiui  do- 


onera  nostra  portemns  invicem  pro  amorc  fratcmo : 
quia  qui  fratrem  sicut  seroetipsum  diligit,  patieiiter 
pro  illo  omnia  portat  et  sustinct.  Charitas  euim ,  se- 
cundum  Apostolum,  omnia  suffert ,  omnia  sustinet 
(I  CoL  XI ii).  Donantes,  ail  Apostolus ,  vobismetipsis^ 
si  quis  adversum  aliquem  habet  querelam  (CoL  in). 
Habet  aliquis  adversus  alterum  querelam ,  quando 
eum  quis  lacdil,  etiam  sine  causa.  Sicut  et  Donunut 
donavii  vobis,  ita  et  vos,  Ac  si  diceret,  Sicut  el  Domi* 
nus  donavit  vobis  omnia  peccata ,  per  sacri  baptis- 
matis  undain,  ita  et  vos  non  aliqua ,  sed  oninia  de 
cordibus  vestris  debetis  fratribus  donare  commissa : 
qnia  justissimum  est  apud  Deum  ut  juxta  mensuram 
pietatis  ejus ,  qua  nostra  donavit  nobis  dciicta,  do- 


mum  potest  designari  Ecclesia  Christi ,  universum  C  neinus  nos  fratribus  omnia  quas  in  nobis  commise- 


diffusa  p«r  orbem,  in  qna  sunl  vasa  aurea,  hominum 
Ttdeilcet  corda  intellectu  spirituali  repleta ,  et  velut 
aoro  obryzo  variis  virtutibos  rutilantia.  Sunt  et  ar- 
gentea,  nitore  eloquentise  clara,  et  oflicio  praedica* 
iionis  perlucida.  Sunt  et  lignea,  superba  scilicet, 
stoUa  et  insensibilia  cc»rda.  Sunt  et  Gctilia ,  fragiiia 
quoqoe  et  terrena  de  terra  sumpta,  et  terrenis  acti- 
bus  dedita.  Sed  aurea  el  argentea ,  in  hac  magna 
Cbristi  Ecclesia,  honore  sunt  digna  :  Qui  enim ,  ait 
Apostolus,  bene  ministraverint,  duplici  honore  digni 
habeantur  (I  Tim.  v).  Lignea  autem  et  fictilia  mcrito 
sunt  in  contumelia,  quia  mcntem  habcntes  stultam 
atque  superbam,  Domini  sui  justa  non  custodienint 
praecepta.  Dixit  sancta  Syncletice  :  Quia  per  discrc- 


runt  peccata ;  ut  liberc  Deo  dicere  valeamus,  Dimitte 
nobis  debita  nostra,  sicut  et  nos  dimitiimus  debitoribnt 
nostris  (Matth.  vi) ,  ac  per  hoc  omnes  culpas  quae  in 
nobis  committuntur,  parali  simus  ignoscere,  si  nobis 
desideramus  ignosci.  Nemo  contra  se  teneat  non 
reinittendo,  ne  contra  illum  leneatur,  non  igno- 
scendo.  Ait  namque  Dominus  de  servo  nequam ,  qui 
noluil  conscrvo  suo  remittere  culpam  :  Iratus  domi' 
nus  ejusy  tradidit  eum  torloribuSy  quoadusque  redderei 
universum  debitum  (Matth.  xviii).  Ciijus  exemplum 
cavcre  nos  admonet,  diccns :  Sic  et  Pater  meus  coUe" 
slis  faciet  vobis  :  si  non  remiuritis,  unusquisque  fratri 
suo  de  cordibus  vestris  (Ibid.).  Nec  dicas  in  lingua , 
Ignosco,  et  corde  differas.  Conscientiam  enim  tuam 


tionem  oportet  nos  animas  gubernare ,  et  in  congre-  ^  Deus  inspicit.  Yis  ergo  ut  tibi  Deus  omnia  debita 


gatione  manentes,  noii  qux  nostra  sunt  quaercre, 
neqiie  servire  proprix  voluntati :  sed  secundum  fidera 
Patri  spirituali  obedire.  Dixit  quidam  scnex  :  Nun- 
quain  desideravi  opus  quod  mihi  utile  esset,  et  fratri 
nieodispendium  facere,  hujusmodi  habens  spem,  qnia 
iucruiu  fratris  mei  opus  fructiOcalioiiis  est  mihi» 

CAPUT  LXVI. 
Ut  nobis  mutuo  culpce  dimittamus  querdam. 
Dominus  in  Evangelio  ait :  Si  offers  munus  tuum 
ad  aitare^  et  recordatus  fueris  quia  frater  tuus  habet 
aiiquid  adversum  te ,  relinque  ibi  munus  tuum  anfe 
atiare,  et  vade  prius  reconciliari  fratri  tuo ,  et  tunc 
venicns,  otferes  munns  tuum  (Maith.  v).  Hoc  pncce- 


dimittat?  Dimilte  et  tu  omnia  debitori  tuo.  Hanc  ergo 
regulam  ponis,  hoc  pacto  et  placito  cum  Deo  obliga- 
ris,  cum  dicis :  Dimitte  nobis  debita  nostra,  sicut  et 
nos  dimittimus  debitoribus  nostris  (Matth.  vi).  Iline 
ct  alio  loco  Dominus  ait :  Dimittite  et  dimittetur  vobis^ 
date  ct  dabitur  vobis  (Luc,  vi).  Interrogatus  est  se- 
nex,  Quid  est  humilitas  ?  Et  ille  respondit :  Si  pec- 
canti  in  te  fratri  ignoveris,  antequam  apud  te  poeni- 
tentiam  agat,  et  benefacias  iis  qui  tibi  malefaciunt. 
Dixit  abbas  Antonius  :  Quia  de  proximo  est  inors  ct 
vita.  Si  enim  lucremur  fratrem,  lucrabimur  Deum  ; 
si  autcm  scandalizemus  fralrem»  in  Christum  pecca- 
mus.  Diccbat  abbas  Ilypcrilius:  Eripe  proximum  a 


66S  SMARAGDl 

'ipecetffo,  4iianla  iibi  virtos  est,  sine  ioiproperio,  quo-  A 
niam  oonvertentea  Deua  non  repellit  a  se.  VerftNim 
autein  malttl»  et  nequilias  non  liabcas  in  corde  tuo 
adTorsus  fratrem  tuum ,  ut  possis  dicer^ :  DindtU 
nobit  debita  nottra^  sicut  et  no$  dimittimnt  dehito^ 
ribut  nottrit  {Matth.  yi).  De  boc  capitulo  ct  alibi 
scriptum  est :  Ut  $Uis  sine  querela^  et  iimpliees  sicut 
filii  Dei  {PhiL  ii).  Ille  enim  sine  quercla  est  qui, 
quautum  fragilitas  permittit  buraana,  vitam  studet 
ducere  sine  culpa.  Querelam  contra  Deum  yel  proii^ 
mum  commissa  suscitat  culpa.  Ergo  ille  vivit  sine 
querela  qui  non  ducit  vitam  vitiis  sordidatam,  neo 
Goramittit  culpam  unde  illi  juste  inferatur  querela. 

CAPUT  LXYU. 

De  e»  quod  fUii  Dei  sumus,  et  hceredeSy  ei  btBreditas  B 

ejuSf  illeque  nostra, 

Hinc  Panlus  ait :  Quoniam  estis  filii  Det,  misit  Spi- 
ritum  Filii  wt  in  corda  vestra^  clamantem  Abba  Paier 
{Gal.  iv).  Nunquam  enim  auderemus  dieere,  Pater 
noster  qui  $s  in  cmiis^  nisi  de  coiiscientia  spiritus  ba- 
bitantis  in  nobis.  Ut  enim  probaremur  adoptati  esse 
a  Deo  in  filios,  Spiritum  suum  dedit  nobis,  qui  si- 
gnum  Patris  ostendat  esse  in  fiiiis,  ut  audeamus  di- 
cere :  Abba^  quod  est  Pater,  qood  Judaeis  dicere  du- 
dum  non  fuerat  concessnm  :  Itaque  jam  non  eumus 
servi,  sed  filii,  Quod  si  filii^  et  hceredes  per  Deum 
{GaL  iv);  id  est,  si  filii  sumus,  consequenter  nobis 
delictar  Iiaereditas  Patris ;  ut  quomodo  Spiritum  FiKI 
Dei  accipientes,  facti  sumus  fiiii,  ita  in  Itbertatem  p 
de  servitnte  mutati,  hsredes  simus  Dei  Patris,  co- 
basredes  autem  iesu  Cbristi  filii  cjus.  Nam  et  alio 
leco  idein  ait  Apostohis  {Colos,  i) :  Gratias  agentes 
Deo  Patri  qui  dignos  nos  feeitinpartem  sortis  sancto- 
rum  in  lumine.  Pars  sortis  sanctorum ,  congregatio 
est  adunata,  et  in  una  societato  juncta,  omnium  ele- 
ctorum,  sicut  et  alibi  dicit :  Vos  autem  Dominus  miif- 
tipticet  (i  Thess.  iii),  subaudllur,  in  numero  eleclo- 
rum  suorum,  iil  sitis  sancti  el  immaculati,  in  gremio 
scilicet  congregati  sanctonim.  Fit  ergo  pars  sortis 
saiictonim  in  lumine;  et  illustratur  a  lumine,  quando 
fit  in  Ghristo,  et  illustralur  a  Cbristo,  quia  solet  in 
sorle  bflereditas  significari,  sicut  scriptum  est:  Sorte 
divisit  eis  terram  in  funkulo  distributionis  {Psai, 
Lxxvii).  Dicamus  quia  sicut  omnis  electorum  popu-  q 
lus,  pars  et  funicuius  baerediutis  Domini  est,  Scri- 
ptura  dicente :  Pars  autem  Domini  populus  ejus : 
Jacob  funiculus  hcereditatis  ejus{Deut.  xxxii).Itapar8 
ei  hxreditas  sortis  sanctorum  ipse  Dominus  est,  qui 
dixit  ad  Aaron  :  Ego  pars  et  hareditas  tua  in  medio 
filiorum  Israel  {Num.  xviii).  Nos  autem  cuin  aposto- 
lis  et  oranibus  sanctis  societatem  habentes  :  Gralias 
agentes  Deo  Patri,  oremus  ut  dignos  nos  faeiat  in  par- 
tem  sortis  sunclorum  in  tumine  {Coloss.  i),  idest,  ut 
pars  et  sors  et  h;ereditas  Domini  esse  mercatnur,  et 
ipsum  Doniinum  Salvatorem  nostmm  in  sortc  et 
haerediiAte  sempiterna  feliclter  possideainus ,  et  in 
hiniiiie,  id  est  in  ipso  et  per  ipsum  illuminati ,  in 
asterBum  felices  permaueamus. 


ABBATIS  664 

GAPUT  LXYDL 

Quomodo  k^no  luerifaciat  Christum, 
Si  quis  mofiacbus  mortifieaverit  membra  9ua  qum 
sunt  super  terrmn,  el  toUens  crucem  suam  secuiua 
fuerii  Chrietum  (Coloss,  iii;  Matth.  xvi),  et  mortuiB 
mnndo ,  et  tropeum  mortificationis  suae  Dominiee 
passionis  aflixeril  ligiio,  ita  ut  dieere  possit  cora 
Paulo :  Ego  per  legem  legi  mortuut  sum ,  «l  Dto 
vivam^  Christo  confixus  cruci  {GaL  ii) ,  isle  polerit 
lucrifacere  Cbristum.  Christus  cnim  et  YeritaSyei 
Cbaritas,  et  Sapientia,  et  iustitia,  et  Sanctificatio 
dicitur.  Qui  enim  baec  omnia  sibi  benetivendo  aoqoi- 
rit,  Cbristum  procul  dubio  lucrifacit ,  vd  oerle  qoi 
fratrem  suum,  qui  Cbristt  est  membrom,  praedicaBdo 
et  bonum  exemplum  oMendeudo  lucratur,  ChristmBi 
lucrifacit.  Beatus  enim  Augustinus  ait :  Si  quid  forle 
perversom  videris,  satage  corrigere,  et  emendare  non 
cesses.  Fac  quidquid  potes  pro  persona  quam  poi^ 
tas.  Noli  quiescere  lucrari  Cbristum ,  quia  lacratns 
es  a  Cbristo.  Nam  et  secundum  intelligentiam  biqiit 
sententi»,  qui  inteUigit  sui  causa  Cbristum  homiiiem 
factiim,  passum,  et  mortuum,  et  a  mortuis  resum- 
xisse,  et  in  ccelos  ascendisse,  et  spretis  omnibus  qam 
sunt  mundi  recto  cursu  eura  fberit  secutus,  ut  ipaoa 
Christum  apprebendat,  a  quo  est  comprebensus,  Iste 
feliciter  lucrifacit  Cbristum.  Ilinc  et  alibi  idem  ape- 
stolus  ait  :  Mihi  autem  absii  gtorian  msi  in  crmca 
Domini  nostri  Jesu  Christi ,  per  quem  mihi  munin» 
erucifixus  esi  et  ego  mundo  {Gal.  vi).  Non  in  propria 
justitia  gloriari  debet  monacbus,  vel  in  doctrina  ali- 
qua,  sed  in  fide  crucis  Christi ,  per  quem  sibi  oBnift 
sperat  dimitti  peccata.  Mutuo  ergo  sibi  mortol  etie 
debent,  et  mundus  monacbo ,  et  monacfaus  nrando. 
Et  nibil  concopiscere  debet  monachus  eorum  qwa 
sunt  mundi,  nec  mundus  babere  debet  quod 
piscat  in  monacho.  Solus  ergo  potest  in  crooe 
gloriari  :  qui  toUit  eant,  et  sequitur  Salvatorem:  Qni 
crucifigit  camem  suam  cum  vitiis  et  coneupisceniws^ 
qui  mortuus  est  mundo^  et  non  contemplatur  ea  qum 
videHtur^  sed  quw  non  videntur  et  mterna  suni  {Maiik, 
XVI ;  Gal.  v;  II  Cor.  iv). 

CAPUT  LXIX. 

De  eo  quod  Domini  semper  a  monachis  annuniientur 

vtrtutes. 

Hinc  Petrus  aposlolus  ait :  Ut  virtutes  annunHtiim 

ejus  qui  de  tenebris  vos  vocavit  in  admirahHe  lummm 

suum  {1  Petr.  ii).  Sicut  enim  ii  qui  de  iEgyplia  ser* 

vitufe  liberati  sunt  per  Moysen ,  carmen  triumphale 

post  transitum  maris  Rubri,  et  demersum  Pbaraoo» 

excrcitum ,  Domino  cantaveront  {Exod.  xv) ;  Ita  el 

nos  oportet  post  acceptam  in  baptismo  remissioDea 

peccatoruro,  dignas  beneficiis  ccelestibus  repeodeM 

gratias,  et  ejiis  semper  annunliare  virtutes.  Si  virtn- 

tes  suas  omnipotens  Deus  tacerel,  nullus  agnosoerel, 

nullus  amaret.  Yirtutes  ergo  snas  annuntiat,  noo  it 

laudibus  suis  ipse  proficiat,  sed  ut  ii  qui  bunc  in  sua 

laude  cognoveront,  ad  perpetuam  baerediUHem  per- 

vcniant.  [Greg. ,  MoraL  L  xviii,  e.  5.]  Iddrco  Dens 

laudes  suas  indicat,  ut  valeamus  eum  audientes  co- 


DIADEHA  MONACHORUM. 


m 


gMBoere,  cogBOseenles  tmare,  aniantes  seqni,  se-  A  conrHuo,   sed  magna  debet  fldelibus  esse  gtoriaiio. 


^uentes  adipisct,  adipiscentes  vero  ejus  Tisione  per- 
fmi.  Hinc  Propheta  ait:  Yirtutem  opsrum  suorum 
mtmumtiabit  pafnUo  sno,  ut  det  iUis  htereditatem  fert- 
fnmi  {Piai.  cx).  Ac  si  aperte  dicat :  Idcirco  fortitu- 
diMm  suaeoperationis  insinuat,  ut  eam  qui  audierint, 
donis  spiritualibus  ditescant.  In  spiritualibus  enim 
donis  proficere,  est  digne  in  Deo  ambulare,  et  de  die 
Hi  diem  in  virtutibus  sanctis  proficere ,  donec  ad  vi- 
mnem  Omnipotentis  vaieat  pervenire,  ut  dicatur 
emo  caeteris  sanctis  de  illo  :  Ibunt  de  virtute  in  vir- 
iutem^etvidebiturDeuedeorum  in  Sion^Psai,  lxxxiii). 
Ille  videlicet  videbitur  a  nobis  in  Sion,  id  est  in  spe- 
cnlatione  supema,  qoi  nos  vocavit  in  suum  regnum 
ei  floriam.  Yocavit  prius  per  fidem,  postea  vero  vo- 


Christas  enim,  ait  Apostolus,  faclus  eet  nobis  juttitia 
(/  Cor.  i).  Pati  ergo  pro  Christo,  pati  est  pro- 
pter  jostitiam.  Beati  enim  (ait  Dominus)  (fui  persecu' 
tionem  patiuntur  propter  justitiam,  quoniam  ipsorum 
eu  regnum  emlorum  {Matth,  v).  Confundantur  ergo 
illi  qni  propter  jostitiam  persequuntur  electos,  quia 
008  crociatus  exspectat  xternus.  Non  confundan- 
Hir  electi,  qnibus  pro  brevibus  tribuiationihus  gaii- 
dium  aetemum,  paritcr  coelorum  tribuetur  et  re- 
gnum.  Hinc  Petras  ait  :  Si  quid  patimini  propter 
justitiam,  beati  (/  Petr,  hi}.  Non  solum,  inquit,  nil 
vobis  nocet,  qui  bonum  facientibus  roala  irrogat; 
sed  etiam  cum  vos  proptcr  bona  quse  exsecratur 
bostis  iiisequitur,  causam   vobis   mnjoris  bcatitu- 


eavit  per  specicm ,  quando  videbimus  eum  facie  ad  fi  dinis  praestat,   cum  patientise  vestnc  vires  exercet. 


Awiem,  et  iliam  desiderabilem  audiemus  vocem  di- 
eenlis :  Venite,  benedicti  Patris  meif  percipite  regnum, 
fvod  vobis  paratum  est  ab  origine  mundi  {Matth,  xxv). 
lo  qno  regno  et  gloria  a^terna  et  vita  manet  perpetua. 
Beattts  Job  de  bac  annuntiatione  virtutum,  sub  figura 
ftedemptoris  nostri  ait:  Terra,  ne  operias  sanguinem 
«Miim  (/06.  xvi).  [Greg.,  Moral.  l,  xiii,  c.  25.J  Terra 
aamqne  sanguinem  Qmstt  non  opemit :  quia  sancta 
fieclesia  redemptionis  sose  mysterium  in  cunctis  jam 
UMindi  partibiis  praedicavii.  Ipse  enim  sangois  redem- 
pt&UBis  qul  sumitur,  clamor  nostri  Redemptoris  est. 
Ergo  ttt  sacramentum  Dominicae  passionis  in  nobis 
BOii  sii  otiosum,  debemos  imitari  quse  sumimus,  et 
pnedicare  caeteris  quae  veneramur.  Hinc  iterum  bea- 


Ipse  itemm  dicit  :  Melius  ezt  enim  bene  (acientet 
(<i  velit  voluntas  Dei)  pati  quam  maie  facientes 
{Ibid.).  H2PC  senlentia  illomm  monachorum  stulti- 
tiam  arguit,  qiii  cnm  pro  cnlpis  arguuntur  a  fra- 
tribuSf  vel  etiam  excommunicantor,  patienter  non 
tolerant.  Si  vero  sine  culpa,  vel  verbomm  con- 
tomelias,  vel  adversa  quaeque  patiuntur  a  praepo- 
silis,  mox  ad  iracundiam  prorumpunt  :  ct  qui  antea 
videbantur  innoxii,  per  irapatientiam  et  murmura- 
tionis  audaciam  culpabiles  se  reddunt  et  noxios. 
Et  mihi  si  darctnr  optio,  mallcm  judicari  aut  ad- 
versa  pati  sinecnlpa,  quam  cum  culpa  subjacere 
verber^us  vel  excommunicationibus.  Qui  enim  jn- 
stus  et  sine  culpa  patitur,  Christum  imitatur ;  qui 


tii»  Job  ait :  Neque  inveniat  locum  in  te  tatendi  cla-  C  vero  in  flagellis  corripitur,  latronem  illum  imilatur 


«or  meus  {Job.  xvi).  Locum  enim  latendi  clamor 
cjos  ID  nobis  invenit,  si  hoc  quod  inens  credit  Hngua 
taceat.  Sed  ne  in  nobis  ciamor  ejus  latcat ,  restat  ut 
oMnquisqoe  juxta  modulum  suum  vivificationis  snae 
mysterium  proximis  notificet. 

CAPUT  LXX. 
De  eo  quod  donatum  sit  sanctis  pati  pro  Christo. 
Sic  inter  caetera  Paulus  apostolus  ait  :  Vobis  do^ 
luUum  est  pro  Christo^  ut  non  solum  in  eum  credatis, 
sed  etiam  ut  pro  illo  patiamini  {Phil.  1).  Notandum 
quod  etfidesqua  in  Christum  crcdirous,  et  passio- 
Des  qnas  pro  illo  patiraur,  a  Deo  Patre  pro  Chri- 
sto  oobis  donantur.  Non  enim  aliis,  sed  araatori- 
bnB  Christi,  pro  Christo  pati  concedilur.   Unde  et 


qui  in  cmce  Christum  cognovit  et  post  cracem 
in  paradisum  cum  Christo  intravil.  Qui  vero  nec 
inter  flagella  desistit  a  culpis,  sinistmm  iroitatur 
latronem,  qui  proptcr  peccata  in  crucem  ascendit, 
et  post  cmcem  in  tartarum  ruit.  Dixit  sancta  Syn« 
cletice  :Quamvis  concidaturcorpusinfinnitalibus,  et 
validis  inflammetur  febribus,  non  deficias  in  pres- 
suris,  sed  magis  gaude,  quia  visitavitte  Domhfius  et  di- 
ces,  Castigans  castigavit  me  Dominus,  et  morti  non  tra 
didit  me  {Psal.  cxvii).  Si  fermraes,  spera  adhibitum 
tibi  ignem.  Aumm  es,  sed  per  ignera  probatior 
eris  (/  Petr.  i).  Quod  si  justus  es  el  haec  pateris, 
de  magnis  ad  majora  prompveris.  Interrogavit  qui- 
dam  frater  senem,    dicens  :  Dic  mihi  iinam   rem 


m»  DfAh  in  passionibus  pro  Christo  dolendum,  ^  fl"^"»  custodiam,  et  vivam  per  eam.  Et  dixit  ei 

sed  raulto  magis  est  gaudenduin  nobis  et  exsultan- 

diun  :  Qiiia  et  apostoli  ibant  gaudentes  a  conspectu 

concHH,  quoniam  digni  habiti  sunt  pro  nomine  Jesu 

coutumeliam  pati  {Act.  v).  Non  solum  nibil  bonis 

noceiy  qui  bonum  facientibus   roala  irrogat;   sed 

etum   causam  injyoris   beatitudinis    illis  pnestat, 

joxta  illud  evangelicum  :  Beati  qui  persecutionem  pa- 

tiuntur  propter  justitiam,  quoniam  ipsorum  est  re- 

f^m  ewlorum  {Matth.  v).  Hinc  et  alibi  Paulus  ait  : 

Ob  quam  causam  etiam  hasc  patior,  sed  non  confnn- 

dor  (II  Tim.  i).  Ob  quam  causam    dicit.  id  est, 

proptcr  pnedicationeni  Evangelii,    et  fidem  Domini 

uostri  Jesu  Chrisli.  Pro  Christo  cnini  pati,  non 


senex.  Si  potueris  contumeliam  pati  et  sustinerc, 
magnum  est  hoc,  et  super  omnes  virtutcs.  Qui  con- 
temptum  et  injuriam  et  damnum  patienter  fcrt,  potest 
salvus  esse. 

CAPllT  LXXI. 

De  eo  quod  Christus  pro  dilectione  nostra   tradidit 

semetipsum. 

Dicit  enim  Paulus  apostolus  :  Cratia  vobis  et  pa% 
a  Deo  Patre  nostro,  et  Domino  Jesu  Christo,  qui  dedit 
semetipsum  pro  peccatis  noslris  {GaU  1).  Hiiic  et  alibi 
ipse  ait  :  Qui  dilexit  nos^  et  tradidit  scmetipsum  pro 
nobis  {Ephes.  v).  Li  taotuin  enini  Chrisius  nostrain 
dilcxit  vitam,   ul  pro  illa  suam  poncret  animanu 


667 


SMARAGDl  ABBATiS 


Dedit  enim  semetipsum   Dominus  Jesus  Cbrislus  A  die  quo  baptizati  sumas  et  coofirmati,  accepinat. 


uiortit  ut  Dos  a  periculo  mortis  eriperet,  et  ere- 
ptos  Patri  in  filios  adoptaret.  Mortuus  est  namque, 
iie  uos  mori  timeremus.  Resurrexit,  ut  et  nos  per 
eum  resurgere  valeamus  :  Eripuit  de  praunti  ioeculo 
uequam  (Gal,  i,  7),  ut  nobis  gloriam  pariter  et  vi- 
tara  donaret  aeternam.  Nos  cnim  Filius  Dei  eripuit 
a  raptore  iniquo,  ut  proprio  nos  reddcret  Domino. 
Tunc  etenim  Christus  nos  eripuit  de  praesenli  s»- 
culo  nequam,  cum  nostram  in  vitiis  enutritam,  in 
mciiorem  mutavit  vitam.  Conversationem  nostram 
tantum  mutavit  in  melius  erc\itque  sublimius,  nt 
ciim  Paulo  dicere  possimus  :  Noitra  autem  conver- 
$atio  in  aglii  e$t  {Philip.  iii).  Merito  ergo  suam  et 
eorum  conversalionem  in  coelis  esse  dicit  Pauius, 


qoodutique  fideliter  senrare  debemus.  Hocigitar 
signaculo  sancti  Spiritus,  ideo  qui  credit  Deo,  si- 
gnaiur  ab  illo ;  ut  servet  -et  osiendat  iiiud  )ii  die 
redemptionis  purum  atque  sincerum,  et  nulla  ex 
parte  muiilaium.  Unde  et  Joannes  apostolus  ait: 
£t  unctio  quam  accepisti$  ab  eo  maneat  in  vobi$ 
(/  Joan»  ii).  Ac  si  diceret :  Hoc  Domioo  a^juvaiite 
procurate,  ut  Spiritus  sancti  gratiara,  quam  in  b»- 
ptismo  consccuti  eslis,  inlegram  vestro  in  corde  el 
corporc  servciis,  et  hoc  sii  Spiritum  nolite  exetin- 
guere  «.  P^st  unctio  ejus,  de  qua  Joannes  loqni- 
tur,  et  spiritus  de  quo  Paulus  dictt,  Sptnfiim  nolite 
exstinguere,  ipsa  Dei  Charilas  intelligi,  quw  difuur 
dilur  in   cordibu$  no$tri$  per  Spintum  $anctum  qui 


qui,  relictis  terrcnis,  toto  dcsiderio  cogitant  de  cos-  B  <^oiM  est  nobi$  (Rom.  v).  Quae  citissime  ad  obser- 


lestibus,  et  mente  pura  atqnc  devota,  non  ea  qu» 
sunt  terrena  et  caduca,  sed  ca  desiderant  qnae 
umt  coilestia  et  aetema.  Voluntas  enim  fuit  Dei  Pa- 
tris,  ut  Domiiius  Jesus  Christus  pro  nostris  trade* 
retur  peccatis.  Et  voluntas  fuit  Christi  ut  Patris 
faceret  voluntatem,  8icut*idem  Dominus  per  Pro- 
phetani  dicit :  (Jt  facerem  voluntatem  luam,  Deu$ 
meiM,  tolui  (P$aL  xxxix).  lp$iu$  enim  $umu$  factura 
creati  in  Chri$to  JesUy  in  operibu$  boni$,  quce  prce^ 
paratit  Deu$,  ut  in  iUi$  ambulemus  (Ephe$.  ii).  Hoc 
est,  quod  vivimus,  quod  speramus,  quod  intelii- 
gimus,  ct  credere  possumus,  ipsiusest,  quia  ipse 
est  conditor  noster,  nos  autem  factura  ejus  sumus. 
AJ  hoc  enim  nos  creati  dicimur  in  Christo  Jesu, 


vanda  Dei  mandata  cor  qood  implet  inflammat,  qvat 
aprave  vivcntiims  per  odium  et  invidiam  exstiii- 
guitur  atque  discordiaro.  Exslinguitur  et  spiritus 
pnedicatorum,  qui  audientibus  salutis  praedicant 
verbum,  a  contradicentium,  resistentium  et  exa^e- 
ranlium  malitia  auditorum,  ita  ut  magis  eos  tacere 
libeat,  quam  praedicare  delectet  :  et  ita  fit  ut  per 
exasperationem  auditorum  praedicatoribus  tolbtur 
verbum.  Unde  et  Ezechieii  Dominus  ait :  Adharere 
faciam  linguam  tuam  palato  mo,  et  eri9  mulus^  nee 
qua$i  vir  objurgan$  ^  quia  domu$  exn^perane  e$t 
(Ezech.  iii).  Veiut  quidam  sencx  ad  allam  senem 
et  dixit  unus  ex  cis  :  Ego  mortuus  sum  huic  saeculo. 
Alter  vero  dixit  ei :  Ne  confidas  in  temetipso. 


creati  utitiue  non  quia  ante   non  fuimus,  sed  re«  C  '^^<^  exeas  de  corpore  isto.  Quia  si  tu  morluas 


iiati  in  Christo,  et  creati  in  op&ribus  bonis,  quae 
prxparavit  Deus  ut  in  ilUs  arabulemus.  In  chari- 
jate  radicati  et  fundati  (Ephe$,  iii).  CharitasChri- 
stus  est,  et  in  charitate,  id  est,  in  Christo  radicati 
ct  fundati  ita  esse  debemus,  ut  in  ejus  amore  fir- 
initer  pcrseveremus  :  Funda:menlum  enim  aliud  nemo 
pote$t  ponerCy  pra^ter  id  quod  po$itum  es(,  quod  e$t 
Chri$lu$  Je$u$  (I  Cor,  iii).  Veritatem  autem  facieu' 
tet  in  charitate^  cre$camu$  in  itlo  per  omnia^  qui 
e$t  eaput  Chri$tu$  (Ephe$,  iv).  Veritas  enim  Chri- 
stus  est,  et  charitas  Christus  est,  et  Justitia,  et 
sanctificatio,  et  pax  Christus  est  (/  Cor.  i).  Qui 
ergo  haec  omnia  quae  Christus  est,  facit,  insu- 
per  et  mandata  ejus  custodit ,  veritatem  facit,  et 
in  charitate,  id  est  in  Christo,  quotidie  crescit. 

CAP13T  LXXB. 

De  eo  quod  Apo$tolu$  ait :  Spiritum  nolile  exstin- 

guere. 

Ac  si  dicat :  Spiritus  sancli  gratiam,  quam  bapti- 

zati  per   manus  iinpositionem   et  chrismatis  acce- 

pisiis  unctionem,  nolite  prave  vivendo  exstinguere 

(1  The$.  v);  sed  eam  integram  et  invioiatam  in 

vesiro  corde  et  corpore  servate.  Unde  ad  Ephesios 

idero  ait  Apostolus  :  iVo/t/e  contri$tare  Spiritum  ^an' 

ctum  Dei^  in  quo  $ignati  e$ti$  in  die  redemptioni$ 


Satanas  mortuus  non  est.  Dixit  abbas  Pastor  :  Qa 
semper  homo  humiiitatem  ei  timorem   Det  ita  i 
cessabiiiter  respirare  debet,  sicut  flatum,  quem 
ribus  attrahit  vel  emutit.  Dixit  iterum  :  Qaia  proi 
cere  se  in  conspectu  Dei,  et  non  seipsum  extollere 
et  mittere  post  tergura  propriara  voluntatera 
raenta  suat  quibus  aniraa  operatur. 

CAPUT  Lxxm 

De  nociva  curio$itate  monachorum. 
Paulus  apostohis  dicit  :  Rogamu$  autem  oot ,  fr 
tre$,  ut  quieti  $iti$,  et  ve$trum  negotium  agalis, 
operemini  manibus  ve$tri$  (I  The$$,  »v).  Ac  si 
ret :  Ab  omni  vos  inquietudinis  et  curiositatis  ab- 
stinete  vitio,  ut  quieti  facti,  vestrum  agatis  nego- 
^  tium.  llle  igitur  suum  agit  negotium,  qui  postpo- 
sito  curiositatis  vitio,  de  salute  sua  est  incessanter 
soilicitus.  Nam  ilie  monachus  aliemim  agit  nep- 
tium,  qui  curiositatis  viiio  suara  oblitas  Yitiosaii 
discutere  vitam,  aiienam  investigare  sollidte  corat 
Unde  et  ad  eosdem  in  secunda  idem  ait  Epistola  : 
Audivimu$  enim  quo$dam  inter  vo$  ambulante$  hh 
quiete,  nihil  operante$,  $ed  curio$e  agentes  (//  The$$. 
iii).  In  hac  brevi  sententia  multa  Paulus  monacbo- 
rum  reprehcndit  vitia,  tnquietadinem  viiielicet  et 
otiositatcin  et  curiositatem,  et  multiloquiam,  in  qoo 


{Ephe$,   iv)  :  signaculum  euim  sancti   Spirilus  in      secundum  Salomonem  (Prov.  x)   non  effugitor  pec- 

•  Qiiid  sit  Spiri/nm  ejstinguere   pulchrc   oslcndit    Chrysostomus  in    Epist.  ad   Thess.,  cap.   v.    ho- 
iml.il.  '^ 


m  DIADEMA  MONACHORCM.  670 

catnm ;  inquidudo  er^o,  qux  et  allo  nomiDe  cario-  A  su  Christi  est  deunntiatt.  Et  qaamvis  aposlolica 


sitas  appeliatur,  grande  esl  ▼itium,  qux  nec  corpus 
quieUim,  ncc  animam  diniiltit  esse  sine  peccato. 
Dam  enim  sollicite  aliorum  domos  circuit,  vel  alie* 
na  acta  curiose  perquirit,  procul  dubio  in  multis 
offiendit.  Nam  curiositatis  vitium  indesinenter  co- 
mitatur  et  otium.  Otiositas  autem  inimica  esi  ani- 
mm  (Ecel.  uxiii).  Bfelius  est  ergo  monachis  ut  obe- 
dientes  sint  pnjBposilis  suis  ad  omnem  ol)edienliam 
ntilitatis  suae,  et  cum  silentio,  id  est  ab  omiii  iritio 
inquietadinis  et  curiositatis,  et  Terbositatis  alieni, 
manibus  operantes  suum  panem  manducent,  el  in- 
telligant  de  seipsis  illud  Psalmographi  dictum  :  Ope- 
ra  manuum  tuarum  manducatns  :  beatus  es,  et  bene 
Hbi  erit  (Psal,  cxxvii).  Dicebat  quidem  senex  :  Pro- 


charitate  sit  plena,  anctoritatem  tamen  coolinet  re- 
giam,  qux  fidelium  omnium  saiubriter  catervam  ad 
rectam  aBimarum  perducit  regulam.  Ait  enim :  U$ 
subtrahatis  vos  ab  omni  fratre  inquiete  ambulante^  et 
non  secundum  traditionemt  quam  acceperunt  a  nobis 
(II  7^M.ui).  Ilincauctoritatem  firmam  subtrahendi 
se  a  pravis  liominibus  ab  apostolo  sanctorum  acce- 
pit  Ecclesia.  Regulam  autem  benc  ambulandi,  id 
est,  bene,  et  jusle,  et  pie  vivendi,  tradiderunt  fide- 
libus  apostoli,  quam  oranium  fidelium  debet  tenere 
firmiler  Ecclesia,  qu»  ad  iliorum  suam  vult  dirigere 
vitam.  Istius  ergo  rcgulsc  norma,  omnibus  Christia- 
nis,  ipsorum  aposiolorum  facta  est  vita.  Unde  et 
sequitur  :  Ipsi  enim  scitis  quemadmodum  oporteai 


pterea  non  proficimus,   quia  uescimus  mensuras  ^  vos  imitari  nos  (Ibid,)*  Ac  si  dicerct :  Quia  jam  fre- 

uoftras,  neque  patientiam  habemus  in  opere  quod 

ceperimus ;  sed  sine  labore  aliquo  virtutcs  voiumus 

possidere.  Dicebat  abbas'  Pastor,  quod  abbas  Isido- 

ms  allocutus  sil  aliquando  plebcm  fralrum  dicens  : 

Fratres,  uunquid  non  adl  laborandum  venimus  in 

locum  huuc  ?  Et  nunc  video  quia  nullus  hic  laber 

eal.  Ego  igitur,  dimissa  plebe,  vado  ubi  est  labor, 

dabi  non  invenio  requiem.  Querodara  sencm  roga- 

btnt  fratrcs  ut  qniesceret  a  gravi  labore,  ille  autem 

rtspondit  eis  :  Credile  mibi,  filii,   quod  Abraham 

pcmitebit,  cum  viderit  magna  et  prxclara   doiia 

Dei «  quod  amplius  non  fuerit  in    iaboribus  de- 

eertatus. 

CAPUT  LXXIV. 

De  reguia  ab  aposlolis  posita, 
Hiiic  Paulus  apostolus  ait  :  Quicnnque  hanc  regu^ 
Igm  secuti  fuerint,  pax  super  illos  et  misericordia 
(Gal.  Yi).  Doctrina  Dei  qiiaedam  regula  sermonis  est, 
quae  inter  justa  judical  et  injusta  :  quam  qui  sccu- 
tus  faerit,  habebit  pacem  in  scmetipso,  quae  exsu- 
perat  omnem  sensuin,  et  posl  pacem  misericordiam 
eoDsequetur.  Nova  crealura  cst  generatio  Christia» 
na»  quia  Christus  novus  homo  veuit  in  mundum,  et 
oova  praecepta  dedit  mundo,  et  super  observantes 
et  pax  et  misericordia.  Item  ipse  Apostolus  ait : 
Verumiamen  ad  quod  pervenimus,  ut  idem  sapiamus, 
ti  in  eadem  permaneamus  regula  (Philip.  iii),  id  est,, 
ul  in  ministerio  fidei  permaneamus,  ad  quod  Chri- 
slo  vocante  pervenirous,  et  nihil  extra  regulae  disci- 


quenler  et  verbis  vobis  praediximus  et  exemplis  os- 

tendimus,  ideo  notum  est  vobis  quomodo  oporteat 

vos  imitari  nos.  Libenter  lamen  facile  quod  hort^K 

mur,  si  a  nobis  traditam  fidei  vullis  tenerc  regu- 

lam.  Dixit  quidam  senex  :  Scriptum  est,  Justus  ut 

palma  florebit  (Psal,  xci).  Significat  autem  hic  ser- 

mo  bonum  actum,  altum,  et  rectum,  et  dulcem.  Est 

enim  in  palma  ununi  iucardiuni  et  ipsum  candiJum, 

omnem  habens  operationem  in  se.  Similitcr  autom 

et  in  viro  juslo  repcritur  unum  ei  et  simplcx  inesse- 

cor,  ad  Deum  tantummodb  respiciciis.    Est  autem 

et  album,  habens  illuminationem  fidci,  et  omnis 

operatio  justi  in  corde  ipsius  est.  Nam  ct  acumen 

stimuiorum  ejus  adversus  diabolum  est  propugtia- 

^  culum. 

CAPUT  LXXY. 

Vt  vigilantes  sint  monachi» 

Paulus  apostolus  nos  admonet  dicens  :  Non  dor- 
miamus  sicut  cmteri,  sed  vigilemus  (I  Thess,  v).  Id  esl, 
nou  dormiamus  sicul  caeteri  infideles,  injusti,  iniqui, 
qui  ignorantiae  et  corporis  somno  depressi,  et  pec- 
catorum  suorum  mole  gravati,  quid  illis  in  futuro 
eveniat  praevidere  non  valent.  Qui  tam  graviter  tur- 
piterque  dormiunt,  ut  ad  sui  custodiam  cordis  ocu- 
los  non  aperiant;  qui  nihil  de  futura  gloria,  sed 
semper  de  piaesenti  cogitant  vita.  Non  de  iis  quae 
non  videnlur  et  aelerna  sunt»  sed  semper  de  iis  co- 
gitant  ^iuae  videntur»  et  caduca  et  temporalia  sunt. 
Nos  autem  non  sicut  ilii  dorroiamus,  sed    vigilemus. 


pHnam  in  conversationc  fidei  sapiamus»  sed  hoc  sa-     Hinc  nos  et  Marcus  cvangelista  salubriter  admonet 


piamus  quod  commune  sit  et  modcstnm,  in  evan- 
gelica  veritale  et  in  eadem  fidei  regula  permanea- 
Dins.  Regttla  hoc  in  loco  fiJes  vocatur  Catholica. 
Regula  vero  ab  eo  quod  recte  ducat.  et  recte  regat 
esl  dicta.  Unde  et  illa  Patruro  inslituta,  quae  recte 
Tivere  Catholicam  docenl  Ecclesiam  canones  vo- 
cantur.  Canon  autem  Graece,  Latine  regula  dicilur. 
Hinc  et  alibi  Paulus  ait :  Denuntiamus  autem  vobis, 
fratres,  in  nomine  Domini  nostri  Jesu  Chrisli,  ut 
tubirahatis  vos  ab  omni  fratre  inquiele  ambulante  et 
ittordinate  (II  Thess,  iii).  Ista  denuuliatio  non  est 
ab  auditoribus  parvipendcnda,  quia  regali  cst  aucto- 
lilald  fuldta,  quando  in  noroiiic  Doroini  uostri  Je- 


dicens  :  Vigilate  ergo,  quia  nescitis  quando  Dominus 
veniat,  Ne  cum  venerit  repente,  inveniat  vos  dormien- 
tes  (Marc,  xiii).  Beati  serviilli,  quos  cum  venerit 
Dominus,  invenerit  vigilantes  (Lkc.  xii).  Vigilatenim, 
qui  ad  aspeclum  veri  luminis  oculos  apertos  tenet. 
Yigilat,  quiservatoperandoquodcredit.  Yigilat,  qui 
a  se  corporis  et  negligentiae  tenebras  repellit.  Ilinc 
et  alibi  idem  ait  apostolus :  Sive  vigilemus,  sive  dor- 
miamus,  simul  cum  Christo  vivamus  (I  Thess,  v).  Id 
est,  sive  vigiiemus  ad  custodiam  noslrae  salutiSy  sive 
dormiamus  a  nocivis  hujus  sseculi  curis,  simul  cum 
illo  vivamus,  id  cst»  scm|>er  in  Cbristo  et  cum  Chri- 
sto  simus  :  qui  pro  nobis  mortuus  est^  et  resurrexil 


(71  SMARAGDI 

{Ibid.).  De  bacsalubri  yigilatione  el  dormilione,  in  A 
Canticis  canliconim  Salomon  ait :  Ego  dormio,  et 
eor  meum  vigiiat  (Cant.  v).  Ac  fti  diceret :  Quanlo 
magis  a  terrenis  velut  dormiens  quicsco  curis,  tanto 
liberius  cor  meum  ad  sui  contemplationem  vigiiat 
creatoris.  Illa  enim  anima  in  xtemum  semper  cum 
Domino  vivet,  qu9R  illi  hic  per  dilectionem  adbxrens, 
a  tergo  «|us  nunquam  recedit.  Unde  et  Dominus  in- 
quit :  Qui  ditigit  me,  me  $equatur.  Et  ubi  ego  nim, 
iltic  et  mini$ter  meus  erit  (Joan,  xii).  Id  esr,  mccum 
in  perpetuo  vivens,  semper  gloriosus  el  immortalis 
regnabit.  Dixit  abbas  Evagrius :  Si  deficis  animo, 
ora  sicut  scriplum  est.  Ora  autem  cum  timore,  et 
tremore  et  labore,  sobrie  et  vigilanter.  lia  oportet 
orare  maxime  propter  malignos,  el  nequitiis  va- 
cantes,  invisiknles  ininiicos  nostros,  qui  nos  in  boc  B 
praecipue  impedire  nituntur.  Dixit  itenim  :  Quando 
cogitatio  contraria  in  corde  tuo  venerit,  noli  alia 
pro  aliis  per  orationem  quaerere,  sed  adversus 
eam  quae  te  impugnat,  gladium  lacrymarum  cxacue. 

CAPUT  LXXVI. 
De  pugna  virtutum. 

(Isid.  lib.  II  Sent.,  c.  37.)  Tunc  virl  sancti  vera- 

cius  a  vitiorum  colluvione  deterguntur,  dum  ab  eis 

contra  singula  vitia  virtutes  singulse  opponuntur. 

Nam  adversus  impetus  vitiorum  contrariis  virtutibus 

est  pugnandum  :  contra  luxuriam  enim  cordis  est 

adbibenda  munditia ;  contra  odium,   dilectio  prae- 

paranda  ;  contra  iracundiam,  patientia  proponenda ; 

contra  timorem,  fiducia  cst  adbibenda;  contra  tri- 

stiliam,  gaudium  est  adbibendum ;  contra  acediam,  C 

forliludo;  contra  avaritiam,  largitas;  contra  super- 

biam,   humilitas  cst  opponenda  :    sicque  singulse 

virlutcs  nascentia  contra  se  vilia  reprimunt.  Libi- 

dinem  eiiim  abstinentia  domat,  quia  quantum  cor- 

pus  iiiedia  frangitur,  tanlum  mens  ab  illicito  appe- 

titu  revocatnr.  Et  adversus  iram  tolerantia  dimicat. 

Et  mocrorem  Irislitiie  spes  xlemi   gaudii  snperat. 

Et  quem  turbata  mens  de  exterioribus  aflScit,  dul- 

cedo  intcrioris  tranquillitatis  linit.  Adversus  invi- 

diam  pmeparatur  charilas,  et  adversus  irnc  incendia 

mansuetudinis  adhibetur  tranquillitas.  Cum  domi- 

nio  vitiomm  contradicimus,  cum  iniquitati,  quae  nos 

a  Deo  separat,  reluctamur,  cum  consuetudini  vio- 

lenler  resislimus,  et  dcsideria  perversa  calcantes, 

contra  haec  jus  iiobis  libertatis  ingenitae  vindicamus, 

vitiomm  agininibus  acerrimo  conflictu  resistimus, 

cum  culpas  poeniiendo  percutimus,  et  maculas  sor- 

dium  flctibus  lavamus,  fortiter  contra  vilia  relucta- 

niur.  Dixit  abbas  Agatbon  :  Quia  secunduin  volun- 

talem  meam*  nunquain  dormivi,  relinens  in  conle 

adversus  qucmquam  dolorem  :  neque  diinisi  donnire 

alium  babentem  adversum  me  aliquid.  Dixit  aiibas 

Macharius :  Age  fiducialiler,  o  fili,  nam  et  ego  per 

viginti  annos  non  pane,  non  aqua,  non  somno,  satia- 

tus  sum.  Panem  quidem  pensatum  accipiens,  aquam 

vero  ad  mensuram,  somiio  autem,   parietibus  me 

dunlaxat  inclinans,  surripere  paululum  festinabam. 

Dixit  abbas  Isidorus  :  Si  cogitationes  noii  habcmus, 


D 


ABBATIS  87* 

feraram  similes  sumus.  Sed  si  inimicus  quod  suem 
est,  eiigit,  nos  quoque  quod  nostnim  est,  implere 
debemus.  Insislamus  orationi,  et  inimicus  fugitur. 
Yaca  mediutioni  Dei,  et  vincis.  Perseverantia  boni, 
victoria  est.  Certa,  et  coronaberis.  Dixit  abbas 
Joannes  :  Quia  janua  Dci  est  bumilitas,  et  palres  pcr 
multas  contumelias  acti,  gaudentes  intravenint  in 
civitatem  Dei,  quia  humilitas  et  timor  Dei  superant 
omnes  virtutes.  Debet  ergo  monacbns  anle  omnia 
bumilitatem  babere.  Hoc  enim  inter  octo  beatitudi- 
nes  primum  Salvatoris  mandatum,  dicentis  :  Beati 
pauperes  spiritu^  quoniam  ipsorum  est  regnum  cobIo» 
rum  {Matth.  v). 

CAP13T  LXXVn. 
De  odio  et  correclione  fratema. 

Paulus  apostolus  ait :  Si  quis  autem  non  obaudit 
verbo  nostro  per  Epistolam,  hunc  notate,  et  non  comr 
misceamini  cum  i//o,  ut  confundatur :  et  nolite  quasi 
inimicum  existimare  i//tim,  sed  corripite,  ut  fratrem 
{II  Thess.  iii).  Ac  si  diceret :  Si  eum  auctoritas  Epi- 
stolae  nostrx  non  corrigit,  per  litteras  vestras  qoif 
sit  ipse  nobis  notificatc,  ut  a  nobis  corripiatur,  vcl 
etiam  per  nostram  Epistolam  excommunicetur.  El 
vos  non  commisceainini  tandiu  cum  excommunicato 
doncc  obediens  praeceplis  consentiat  apostolicis ;  et 
sic  ab  utrisque,  a  nobis  videlicet  et  a  vobis  confii- 
sus,  tandem  aiiquando  resipiscat,  et  emendatns  prae- 
ceptis  nostris  obediat.  Apertum  boc  in  loco  Apo- 
stolus  dat  indicium,  ut  cum  excommunicato  nec  in 
actu,  nec  in  consilio,  nec  in  aliquo  commisceamur 
consortio.  In  uno  eoJemque  homine  et  fraternitatem 
simul  diligere  et  vitia  possumus  odisse.  AUud  euim 
est  quod  frater  est,  aliud  qiiod  vitiosus  est  homo. 
Diligamus  ergo  in  eo  fraternitdtem  nostram,  et  odlo 
habeamus  viliositatem  ejus.  Persequamur  in  eo  vl- 
tium,  et  emendatum  ut  nosmetipsos  diligamos  eam. 
Hinc  beatus  Gregoriiis  ait :  (Hom.  37  in  Evang.) : 
Sic  sic  niinirum  proxiiuis  noslris  exhibere  odii  (fi- 
scretionem  debemus,  ut  in  eis  et  diligamus  quod 
homines  sunt,  et  habeamus  odio  quod  in  Dei  nobis 
itinere  obsistunt.  Dixit  quidam  senex :  Quia  debet 
Iiomo  morljficare  seipsum  ab  omni  re  mala,  prius- 
quam  egrediatur' de  corpore,  et  non  laedat  nllum 
bominem.  Et  nisi  habuerit  bomo  in  cordc  suo  quod 
pcccalor  est,  Deus  non  exaudiet  eum.  Quid  est  in 
corde  babere,  quod  pcccator  est  ?  Id  est,  si  quis  sup- 
portat  peccata  sua,  et  non  videt  peccata  proiimi 
sui.  Quando  cnim  dimiserit  homo  voluntatem  suam, 
tunc  ei  reconciliabitur  Deus,  et  suscipit  oralionem 
ejus.  Si  enim  conspexerimus  peccala  nostra,  noo 
videmus  pcccata  proximi.  Stultitia  est  enim  homini 
hal)cnli  morluum  suum,  et  relicto  co,  abire  et  ficre 
mortuum  proximi  sui  :  Quando  enim  manus  Domim 
occidit  omne  primogenitum  in  terra  ^Egypii,  non 
erat  domus,  in  qua  non  jaceret  mortuus  {Exod.  xu). 
Non  enim  est  homo  qui  vivat^  et  non  peccet  (III  Reg. 
viii).  Unusquisque  ergo  mortuum,  id  est  peccatum 
suum,  plangere  debet. 

Pcccatum  enim  mortoum  dicit  propheta,  nbi  ail : 
Qui  tavatur  a  mortuo,   et  iterum  tangit  morlMirm, 


€75 


D!ADEMA  NOMAl^HOHiJM. 


674 


id  esl,  qui  plaiigii  pcccalum,  et  iieruui  comDuUit  A  peccaU  nostra  dicuDtur  membra,  quia  per  Bitmbra 


peccatum,  nihU  proficit  lavatio  eju$  (Eccli.  xi^xiv). 

CAPUT   LXXVIII. 

Ut  mentis  lumbos  succinctos  habeat  monachui. 

Petrus  apostolus  ait :  Propter  quod  $uccincti  lumbos 
mentis  vestrcs  in  veritate,  sobrii  perfecte  sperale  in 
eam  quce  offertur  vobis  gratiam,  in  revelationem  Jesu 
Christi{I  Petr.i),  Ac  si  diceret  mODachis  :  Quaoto 
m^jor  est  vobis  gratia  promissa,  tauto  aropiius  digni 
esse  curate,  ut  eam  percipere  valeatis.  Et  rccte  di- 
cit,  sperare  in  eam  qua  offertur  vobis  gratiam,  in 
revelationem  Domiui  nostri  Jesu  Christi ;  quia  qui 
succiuctis  lumbis  mentis,  id  est,  et  meote  et  cor- 
pore  caslus  Domini  adventum  exspectat,  merito 
quando  reveletur,  sperat.  Hinc  et  Paulus  apostoius 


nostra  sua  compleut  ofiicia,  quibus  nos  consentire 
Apostolus  prohibet  dicens  :  Neque  exhibeatis  mem- 
bra  vestra  arma  iniquitatis  peccato,  sed  exhibele  vos 
Deo  (Rom,  vi).  Omnia  enim  generaiiter  peccata  et 
vitia  uDum  diaboli  faciunt  corpus,  cujus  specialiter 
bxc  quse  sequuntur  vilia,  dicuntur  membra.  Unde  ei 
in  Epistola  scribitur  ad  Romanos :  Scientes  hocj  quia 
vetus  homo  noster  simul  crucifixus  est,  ut  destrua^ 
tur  corpus  peccati  (Ibid.),  id  est,  crimina  atque  pec- 
cata,  quae  simui  unum  corpus  appellat,  quod  destrui 
dicit  per  bonam  vitam  et  fidem  catholicam.  OmDis 
enim  immunditia  et  libido  uno  nomine  vocatur  for- 
nicatio,  quae  si  primum  auferatur  a  cordis  cogita* 
tione,prorumpitiDopus.  Yerumtamen  si  deiectatiooe 


att :  State  ergo  succincti  lumbos  vestros  in  veritate  "  vel  codscdsu  fuerit  lactata,  ita  crescit  iu  colubrum. 


{Ephes.  vi),  id  est,  perfccti  state,  iumbos  mentis 
fiuccincli,  hoc  est,  in  omni  praelio  viriliter  praepa- 
rati,  et  ab  omnibus  curis  sxculi  eipediti.  Quod  juxta 
niembra  carnis  et  corporis,  omnia  membra  animae 
in  Scripturis  vocentur  nulli  dubium  est.  De  quibus 
nnum  puto  esse  nunc  membrum,  lumbos,  quos  ut 
accingamus  a  Veritate  prxcipitiir.  Sint  lumbi  vestri 
pracinctiy  et  lucernw  ardentes  (Luc.  xii).  Hinc  et 
prq[>heta  ait :  Accingile  lumbos  vestros  super  ubera 
vettra  (Jsa.  xxxii).  Ac  si  dicat :  In  corde  libidines 
resecate,  ne  exterius  turpiler  in  fornicationem  ca- 
datis.  Nam  castus  corpore  non  tamen  corde,  nullum 
pnemium  habet  in  repromissione,  quia  secundum 
Yeritatis  dictum  :  Qui  viderit  mulierem  ad  concupi- 
tcendum  eam  jam  moechatus  est  eam  in  corde  suo 
{Matth.y),  [Greg.f  lib.  viii,  c.  19,  Mor.]  Si  ergo  pri- 
mum  foruicationes  prohibeantur  a  corde,  non  pro- 
nimpunt  in  opere.  Sunl  nonnulli  juslorum  qui  ad 
comprehendendum  cuhncn  perfcclionis  accincti, 
dam  altiora  interius  appelunt,  extcrius  cuncta  derc- 
tinquunt,  qui  rebus  habitis  se  nudant,  gloria  honoris 
se  exspoliant,  qui  internorum  desidcrionim  per  assi- 
duitatem  se  amici  mocroris  afTiciunt,  habere  dc  ex- 
tcrioribus  consolalionem  nolunt,  qui  inlernis  gau- 
diis  dum  mente  appropiunt,  vilam  in  se  fuiiditus 
corporeae  deleclationis  necant.  Tallbus  namquc  per 
Paulum  dicitur  :  Morlui  enim  e$tis,  el  vila  vestra  abs' 
eondita  est  cum  Chrislo  in  Deo  (Colos.  iii).  Horum 


ut  mortifero  suum  iactantem  occidat  veneno.  Ergo 
uon  lactetur,  sed  mortificetur  a  nobis,  ne  mortifi- 
cemur  ab  illa.  Crucifigatur  a  nobis,  ne  crucifigamur 
ab  illa.  Hinc  et  Paulus  iterum  dicit :  Qui  autem  sunt 
Christi,  carnem  suam  crucifixerunt  cum  vitiis  et  con- 
cupiscentiis  (Gal.  v ).  Si  omnia  simul  vitia  crucifiia 
simt,  et  caro  quasi  in  cruce  peudeDS  Dihil  codcu- 
piscit,  ut  quid  nobis  legem,  quae  data  est  ad  vitia 
coercenda  ?  Simul  illud  DOtaDdum  quod  eos  dixerit 
Christi  csse,  qui  caruem  suam  cum  vitiis  et  concu- 
piscentiis  crucifixerint,  contra  illos  qui  solam  fldem 
siiflicere  arbitranlur.  Fuit  quiJam  senex  magnus 
inter  procvidcnles,  qui  afiirmabat  dicens  :  quia  vir- 
tuiein  quam  vidi  stantcm  super  baptisma,  eamdem 
vidi  etiam  supcr  vestimcDtum  mooachi,  quaodo  ac- 
cipit  habitum  spiritualem.  Cuidam  seoi  data  est 
gratia  vidcndi  quoi  fiebant,  et  dicebat :  Quia  vidi  in 
coenobio  aliquando  meditantem  fratrem  in  cella,  et 
ecce  d^mon  veniens  stabat  extra  cellam ;  et  dum 
fraler  ille  roeditaretur,  dod  praevalebatiDgredi :  cum 
autcm  cessasset  a  meditaado,  tuoc  iogrediebatur  ille 
daemoD  io  cellam. 

CAPUT  LXXX. 

De  gratia  lacrymarum. 

Scriptum  est  quia  Axa  filia  Caleph  siispiraos  dixit 

patri  suo  :   Da  mihi  benedictionem.   Terram  austra- 

lem  et  arentemdedisti  mihi,  junge  et  irriguam.  Et  de- 

dit  ei  pater  suus  irriguum  superius,  et  irriguum  in- 


itaque  vocem  Psalmisla  cxpresserat,  cum  dicebat :  r\  ferius  (Jos.  xv) ;  hoc  sigoificans  qiiod  a  Creatore 

et  Patre  nostro  Dea,  cum  magno  gemitu  quxrenda 
est  a  nobis  lacrymarum  gratia.  Sunt  namque  non- 
nuUi  qui  jam  alia  Domini  percepcrunt  dona,  quse  si- 
gnificabat  auslralis  terra,  sed  adhuc  lacrymaruro 
non  acceperunt  g:atiam.  [Gregor.y  lib.  iii  Dialog.^ 
c.  54.]  Deum  enim  sitiens  anima,  prius  timore  com- 
pungitur,  post  amore.  Prius  enim  sese  in  lacrymls 
afficit,  quia  dum  malorum  suorum  recolit,  pro  his 
perpcti  supplicia  xlerna  pcrtimescit.  At  vero  cum 
longa  moeroris  anxicliidine  fucrit  formido  consum- 
pta,  quaedam  jam  de  pnesumptione  veni:c  securitas 
nascilur,  et  in  amore  coelestium  gaudiorum  aniiuus 
inflammatur.  £t  qui  prius  flebat  ne  duccrctur  ad 
supplicium,   postmodum   flerc  amarissime   in<.ipi% 


Concupiscit  et  deficit  anima  mea  in  atria  Domini 
{PsaL  Lxxxiii).  Concupiscil  vero  et  deficit  in  alria 
Dei,  qui  cum  selcrna  dcsidcrat,  in  amore  tcmpora- 
lium  non  perdural.  [Huc  usque  Greg.]  Hinc  Psalniista 
iterum  dicit :  Defecit  in  salutari  tuo  anima  mea  (Psal. 
cxviii).  In  saluiari  ergo  Dei  animam  justi  deficcre, 
ost  prxscntis  vilie  boiia  iclcrnilatis  elcclionc  dese- 
rcre,  mansura  qua^rere,  ct  in  rebus  leinporalibus 
fiduciam  non  haberc. 

CAPLT  LXXIX. 

De  mortificatione  vitiorum. 

Hinc  Paulus  aposlolus  ait :  Mortificate  mcmbra  ve- 

stra  qucB  sunt  super  terram,  fornicationem,  immundi- 

tiam^  libidinemj  clc.  (Colos,  iii).  Mco  hnnc  vilia  et 


675 


SMARAGDI  ABBATIS 


676 


qola  differtur  a  regno.  Conteikiplatar  etenim  mens  A  ut  filii  Dei  esse  mereremur,  consecuti  sumus.  Hinc 

qni  sini  ilH  angelici  chori,  quse  societas  sanctorum      iterum  idem  Joannes  ait  :  Chariuimi,  nunc  fUU  Dei 

spirituum,  quae  majestas  xtemae  Tisioiiis  Dei  :  et 

amplins  plangit  quia  a  bonis  perennibus  deest,  quam 

flebatprius,  cum  mala  aeterna  metuebat.  Sicque  fit 

ut  perfecta   compunclio  formidinis  trahat  animum 

componctioni  dilectionis.  Irriguum  quippe  superius 

accipit  anima,  cum  sese  in  lacrymis  coeleslis  regni 

desiderio  affligit.  Irriguum  vero   inferius   accipit, 

cuminfemi  supplicia  flendo  pertimescit.  Dicebant 

de  abbate  Arsenio  quod  toto  tempore  vitsc  suse  sedens 

ad  opus  manuum,  pannum  habebat  in  sinu  propter 

lacrymas,  qu»  crebro  currebant  ex  oculis  ejus.  Dixit 

sancta  Syncletice  :  Labor  est  et  certamen  magnum, 

In  primis  qui  convortuniur  ad  Dominum,  postea  au- 


iumui,  et  nondum  apparuit  quid  erimus  (1  Joan,  lu). 
Hinc  itemm  ipse  :  Et  nos  cognovimus ,  et  credimui 
charitati ,  quam  habet  Deu$  in  nobi$  (/  Joan,  iv).  Co- 
gnovimus  quia  Jesus  est  Filius  Dei ,  et  quia  Pater 
misit  eum  Salvatorem  mundi :  et  credimus  charitati, 
quam  habet  Deus  in  nobis.  Quia  videlicet  cum  habe- 
ret  Unicum,  noluit  esse  unum ,  sed  ut  fratres  habe- 
ret ,  adoptavit  ilii  alios ,  qui  cum  illo  possiderent 
vilam  aeteraam.  Dixit  abbas  Pastor,  quia  interroga- 
vit  quidam  frater  abbalem  Pcemenem,  dicens  :  Quid 
est  quod  in  Evangelio  Dominus  dicit :  Majorem  hac 
charitatent  nemo  habet ,  quam  ut  quis  animam  $uam 
pro  amico  ponat  (Joan.  xv).  Quomodo  flt  hoc?  Re- 


tem  inenarrabile  gaudium  habenl.  Sicut  enim  qui  B  spondit  senex :  Si  quis  audit  verbum  mahim  a  pro- 


ignem  accendere  volunt,  primum  infumantur,  et  sic 
obtinent  quod  volunt,  ila  oportet  nos  divinum  ignem 
cum  lacrymis  aique  laboribus  iu  nobis  ipsis  accen- 
dere.  Scriptum  est  enim  quia  Deus  noster  ignis  con- 
Mumens  est  (Deut.  iv  ;  Hebr.  xii).  Dixit  senex  :  Quo- 
modo  umbram  corporam  nostroram  ubique  iiobis- 
cum  circumferimus,  sic  debemus  fletum  ex  compun- 
ciione  habere  nobiscum  ubicunque  snmus.  Dixit  ab- 
bas  Hyperitius  :  Nocte  et  die  laborat  monachus,  vi- 
gilans,  in  orationibus  permanens,  compungens  au- 
tem  cor  suum,  producit  lacrymas,  et  celerius  pro- 
vocat  misericordiam  Dei. 

CAPUT  LXXXI. 
De  eo  quod  sancti  monachi  filii  Dci  vocantur. 


ximo  suo ,  et  cum  possit  ipse  similia  respondere» 
pugnat  tamen  in  cordc  suo  portare  laborcm ,  et  vini 
sibi  facit  ne  forte  respondeat  illi  malum  ut  contri- 
stet  illum,  iste  talis  animam  suam  ponit  pro  amico 
suo.  Coniigit  aliquando  ahbatem  Pabo  iter  cum  fra- 
tribus  in  partes  iOgypti  facere,  et  videns  qnosiaiii 
89ccnlares  sedentes,  dicit  eis  :  Surgite,  et  salutateet 
osculamini  monachos,  ut  benedicamini.  Frequenter 
enim  cum  Dco  loqiiuntur,  et  sancta  suut  ora  eorom. 

CAPUT  Lxxxn. 

Qnod  ex  virtulibus  virtutes ,  et  ex  vitiis  vitia  ortunHir. 

Omncs  virtules  in  conspectu  Conditoris  vicaria 

opc  se  siiblcvant ,  ut  (quia  una  virtus  sine  alia ,  vel 

nulla  est  omiiino ,  vcl  ininima)  vicissim  se  sua  con- 


Hinc  Doininus  ait :  Beati  pacifici,  quoniam  filii  Dei  C  junctionc  fulciant.  Nulla  bona  sunt  csetera,  si  oc- 


vocabunlur  (Matth.  y).  In  pace  perfectio  est,  ubi 
nihil  repugnat.  Et  ideo  filii  Dci  paciHci  sunt,  quo- 
niam  nihil  in  eis  resistit  Deo.  PaciOci  auiem  in  sc- 
metipsis  sunt ,  qiii  omncs  animi  sui  motus  compo- 
iientes,  flunt  regnum  Dci.  Si  filii  Dei  sunius,  paciflci 
esse  debemus.  Paciflcos  enim  csse  oportet  Dci  filios, 
et  huiniles,  mcntc  miies ,  corde  simplices,  scriiione 
puros,  animo  innocentes, 'afleclu  concordes,  si2)i- 
met  unanimiter  cohaerentes.  Hinc  et  Joanncs  apo- 
stolus  ait :  Videte  qualem  charitatem  dedit  nobis  Pa- 
ter,  nt  filii  Dei  nominemur  et  simus  (I  Joan.  iii). 
Magna  est  gratia  conditoris  nostri  quam  nobis  do- 
navit,  ul  cum  amare  et  noverimus  et  possimus :  et 
ita  amare,  ut  patrem  filii,  cum  et  hoc  magnuni  es- 


culti  judicis  oculis  castitatis  teslimonio  non  appro- 
bentur,  si  vel  caslitatem  humilitasdeserat,velhniiri- 
lilatem  castitas  relinquat.  Apud  auctorem  humilitalis 
ct  munditice  prodesse  nihil  praevalet  vel  superba  ca- 
slitas,  vcl  humilitas  inquinata.  Sic  vitio  viliom  gi- 
gnilur,  sic  virtus  virtute  concipitur  [/«i</.,  lib.  ii 
Scnt.].  Ex  vitio  cnim  viiium  gignitur,  sicnt  in  Da- 
vid,  quidiim  non  evitavit  adulterium,  perpetravit 
hoinicidium  {II  Reg.  xi).  Itcm  virtus  virtute  conci- 
pitur,  sicut  pcr  virtutem  evangelic;c  prxdicatioiiis, 
virtutcm  marlyrii  apostoli  merucrunt.  Dixit  sancUis 
Gregorius  quia  Iixc  tria  exigit  Deus  ab  omni  homi- 
nc  qui  est  baptismum  consecutus,  id  est,  fidem  re- 
ctam  ex  tota  anima  ct  virtuie,  lingux  continentiam 


set,  si  sic  amare  illum  possemus  quomodo  fideles  ^  et  castilalem  corporis.  Dixit  abbas  Evagrius  :  Men- 


servi  amant  dominos  suos.  Qualiler  autcm  filii  Dci 
effici  debeamus ,  idein  Joannes  testalur.  Quotquot 
autem  receperunt  eum,  dedit  eis  potestatem  filios  Dei 
fieri  iis  qui  credunt  in  nomine  ejus  (Joan.  i).  Per  fi- 
dcm  ergo  et  dilectionem  filii  Dei  eflicimur.  Magna 
benevolenlia  ,  magna  misericordia  :  Unicus  nalus 
est,  ei  noluil  mancre  unus.  Scd  Deus  Unicum  euni- 
demque  ipsum  quem  gennerat,  el  perquem  cuncta 
creaverat,  misit  in  hunc  mundum,  ut  non  esset 
uiius,  sed  fralres  haberet  adoptatos.  Non  enim  nos 
nati  sumus  de  Dco  quo  modo  ille  Unigenitus,  sed 
adoptaii  pcr  graliain  ejus  sumus.  Ex  munere  enim 
divino  prius  potcstatem  adopiionis  accepimus,  postea 


tcm  errantem  vel  nutantem  solidat  Icctio  et  vigilkc, 
ct  oratio.  Concupiscenliam  vcro  marccscere  facit 
esuries,  et  labor,  ct  solitudo.  Iracundiam  autem  re- 
primit  psalmodia,  ct  longanimitas,  ct  misericordia. 
Sed  hrec  opportunis  tcmporibus  et  mensuris  congmis 
adhibitis.  Quse  autem  non  opportunc,  vel  sine  men- 
sura  fiunt,  ad  parvum  tempus  proficiunt. 

CAPUT  LXXXIH. 

Quid  sit  configi  Christi  cruci  ? 

Tollens  monachus  cmcem  suam ,  et  Christum  se- 

quens  mortificatis  membris  super  terram,  et  minido 

mortuus,  et  confignratus  morti  Jesu  Christi,  et  in 

ligno  Dominicse  passionis  afllxus,  hic  conflgilur  cm« 


677 


DIADEMA  MONACDORUM. 


m 


ci  ChrigU.  Qui  vestigia  ejiis  iia  sectatur,  ul  coDTer-  A  centia  iMHia  et  pura,  simplicilas  tota  et  fldes  non 


sationem  iliius  imitari  possit,  ut  sit  mansuetus  sicut 
ille  Aiit,  et  mitis  et  humilis  corde ,  yerberatus  non 
respondeat,  maiedictus  non  remaledicat ,  sed  Tincat 
''-iii  humilitale  superbiam;  iste  cum  Paulo  dicere  po- 
tesl :  Christo  crucifixus  $um  cruci ,  et,  vivo  autem 
jam  non  ego^  vivit  vero  in  me  Christue  (Gal.  ii).  Bea- 
tu6  multumque  fclix  qui  vivente  in  se  Christo  per 
singulas  orationes,  cogitationes  et  opera,  potest  di- 
cere,  Vivit  in  me  ChristuSy  ct,  quod  vivo ,  tn  fide  vivo 
FiiU  Dei  (/6t(/.).yivit  autem  in  eo  Christus  in  quo  vi- 
▼it  sapientia,  justitia,  veritas,  sanctiflcatio,  pax  et  for- 
titudo,  castcraeque  virtutes,  quas  qui  non  habet,  non 
potest  dicere ,  vtvil  in  me  Christus,  Vivit  vero  et  in 
eo  Christus,  qui  vesligia  sectatur  ejus,  et  nuUa 


fleta.  Illa  est  procul  dubio  conscientia  boaa,  ubi  non 
est  vitiorum  accusatto  ulla ,  quam  nec  peccati  re- 
mordet  culpa,  nec  criminum  moles  accosat;  quae 
nullum  odit,  nulli  nocet,  nulli  detrahit,  nulium  mo- 
lestat,  nulli  invidet,  sed  omnibus  est  suavis,  omni- 
bus  innocua,  mitis,  paciflca,  atque  benigna.  Dixit 
abbas  Agathon  :  Non  debet  monachus  permittere 
conscientiae  suse  ut  accuset  eum  in  quacunque  rc. 
Intelligere  ergo  debent  monachi  ut  sicut  angeli  cum 
timore  et  tremore  hymnos  canentes  assistunt  Crea- 
tori,  ita  et  monachi  debent  in  psalroodiis  coram  Dco 
cum  metu  et  corde  puro  consistere  tempore  oraiio- 
nis.  Gloriatio  ergo  monachi,  et  laus  in  conspcctu 
angeiorum   et  hominum,  humilitas,  ct  simplicitas 


nindi  concupiscentia  capilur,  ut  Deo  vivens,  mundo  B  cordis.  Gloriatio  monachi ,  mansuetudo  cordi»  et 
mortuus  videatur :  Quoniam  omne  quod  est  in  mun-     silenlium. 


4o,  concufriscentia  carnis  est^  et  concufriscentia  ocu- 
lormmt  et  superbia  vilas  (/  Joati.  ii).  Monachi  autem 
habenles  victum  et  vestimentum ,  his  delient  esse 
contenti ,  quia  et  a  monachis  extraneum  et  a  flde 
debet  esse  alienum  quidquid  de  hoc  mundo  concu- 
piacituT  vel  desideraiur,  nam  superfluum  est.  luter- 
rogatus  quidam  sencx  a  fratre  quid  faccret  ut  salvus 
eaact,  iile  exspoiians  so  vestimenlo  sno,  et  cingens 
Iumbos  suos,  atque  extendens  manus  suas,  dixil :  Sic 
debet  monachus  nudus  esse  ab  omni  materia  sa^- 
euli ,  et  erucifigcre  se  adversus  tentationes  alque 
certamioa  mundi.  Dixil  abbas  Hyperitius  :  Quia 
(rata  est  Deo  monachi  obedientia ,  quam  qui  possi- 


CAP13T  LXXXY. 

Vt  divites  sint  monachi  in  operibus  bonis ,  et  thesaU' 
rizent  sibi  fundamentum  bonum 

Monachi,  qui  divites  non  sunt  in  rebus  tcrrenis, 
diviies  esse  debent  in  virtutibus  sanctis  et  operibus 
bonis,  quia  non  carnales,  sed  spirituales  divitiae  li- 
berant  animam  in  die  vindictae  et  ultionis.  Unde  et 
Salomon  ait :  Non  proderunt  divitite  in  die  uUioms. 
Justitia  autem  liberabit  a  morte  (Prov.  xi).  Funda- 
mcntum  enim  quod  dicit  bonum,  sive  Cbristum ,  si- 
ve  bonorum  operum  significat  pra^miuin,  quod  sibi 
nnusquisqne  monachus  benc  et  juste  virendo  the- 
saurizat  in  ccelo,  ut  illic  bene  fundalus,  quasi  mons 


det,  quod  poscit  exauditur,  et  cum  fiducia  Crucifixo  ^  Sionf  non  moveatur  in  aternum  (Ps.  cxxiv).  Domus 


astabit.  Eienim  Dominus  sic  venit  ad  cruccm,  sci- 
Uoet:  Faetus  obediens  usquead  mortem  (Phil.  ii). 

CAPUT  LXXXIV. 

C$  wionachi  cor  habeant  purum  et  conscientiam 

bonum, 

Clamat  enim  nobis  Scriptura  dicens  :  Finis  pra- 

€i|Mi  esi  charitas  de  corde  puro  et  conscienlia  bona 

(/  Tmi.  i).  Finis  dicit,  id  est,  perfectio  praecepti  et 

loCiyS  legis.    Charitas  ergo  quse  nos  charos  Deo  et 

hominibus  facit ,  et  islius  Sicculi  contemptorcs,  ac 

bonorum  omnium  aroatores,  fons  est  omnium  bo- 

oorum,  et  origo  charismatum,  et  cunctarum  perfe- 

ctio  virtutum.  Cor  autem  purum  illud  est  ubi  nullus 


enim  nosira  aterna,  non  manu  facta  (II  Cor,  v),  quos 
bonis  operibus  sedificatur  in  coelo ,  si  supra  petratn 
(Matth.  vii),  idestsupra  Christum,  fuerit  fundata, 
a  nullius  supervenientis  impclu  patietur  ruinam. 
Christum  cnim  habet  fundamenturo ,  ideo  nullius 
timebit  impulsum.  Thesaurus  enim  terrenus ,  quia 
Christum  non  habet  in  fundamento,  a  latronibus  ef- 
fodilur  et  furatur.  Thesaurus  vero  qui  in  coelis  a 
sanctis  monachis  thesaurizatur,  quia  Christum  ha- 
bet  in  fundaniento,  nec  efibditur  a  latronibus  nec 
furatur.  Ibi  enim  nos  ipse  Dominus  ihcsaurizare 
jubet ,  cum  dicit  :  Thesaurixate  vobis  thesauros  in 
coUo,  ubi  nec  arugoy  nec  tinea  exterminat,  nec  fures 


dolus  est,  nec  aliquod  macbinatur  malum;  ubi  si-  «.  effodiunt^  aut  furantur  (Mallh.  vi).  Ibi  et  Aposloliis 


niulatio  nulia,  sed  tota  puritasregnat;  ubi  non  corde 

aliud  lenetur,  et aliud  ore  profertur ;  ubi  non  invcni- 

tlir  illud  :  Vana  iocutisuntf  unusquisque  adproximum 

wum(Psal.  \i).  Uealienim  mundo  corde^quoniam  ipsi 

Deuni    videbunt   [Malth.  v).   Et  innocens  manibus, 

#f  mundo  corde,  hic  accipiet  beuedictionem  a  Domi- 

MO  (Pm/.  xxiii).  Coiisciciiiia  enini  illa  bona  est,  in 
qua  non  sunt  opcra  mortua,  sed  ab  omnibus  pecca* 

torum  snrdibus  est  mundata.  Unde  et  ad  Ilebrxos 

Paulus  apostolus  ait :  Qui  per  Spiritum  sanctum  se- 

metipsum  obtutit  immaculatum  Deo^  et  mundavit  con- 

tcientiam  nostram  ab  operibus  mortuis  (Hebr,  ix),  id 

est,  pcccatis.  Opcra  enim  morlua  inteliigunlur  pec- 

cata.  Ibi  crgo  est  conscieiitia  lona,  ubi  cst  inno- 


veram  nos  demintiat  apprehendcre  vitam;  si  dum 
vivimusin  prxsenti,  soUicitc  Domini  custodierimus 
praecepta.  .Sine  dubio  illi  veram  vitom  apprehen- 
dunt  in  futuro  sxculo,  qui  adhuc  viventcs  in  muiido, 
illic  bonorum  suorum  opcrum  quotidie  sibiroetipsis 
condunl  thesaurum.  Hinc  et  alili  scriptum  est: 
Pone  thesaurum  tuum  in  pra^ceptis  Altissimi ,  et  pro- 
defit  tibi  magis  quam  aurum  (Eccli.  xxix).Thesaurus 
enim  terrenus  divitias  scrvat  fallaces.  Thesaunis 
vero  coelestis  vitam  veram  pariter  prxparat  etaeter- 
nam.  Ad  comparalioncm  enim  istius  transitoriic 
vito;  illa  dicitur  vera  vita  in  qua  virtutibus  divites 
monachi,  in  perpeli»o  fdicit/;r  cum  Cliristo  regnant. 
Abiit  aii<iuando  Zacharias  ad  abbatem  suum  Sji- 


m  SMARAGDI 

▼aimui,  el  invenit  eum  in  excessu  meniis ,  et  erant  A 
manus  ejus  extensae  in  coelum ;  el  cum  vidissel  ita, 
clausit  ostium  et  exiit.  Et  intrans  circa  lioram  sex- 
iam  atque  nonam ,  invenit  eum  eodem  modo.  Girca 
decimam  vero  horaro  pulsavit ,  et  ingressus  inTenit 
eum  quiescentem,  et  dicit  ei  :  Quid  babuisti  bodie, 
Pater?  Qui  dixit  ei  :  Iniirroalus  sum  bodie,  fili.  Ille 
vero  tenens  pedes  ejus ,  dicebat :  Nou  te  diroittam, 
nisi  indicaveris  mihi  quid  vidisti.  Respondit  ei  se- 
nex  :  Ego  in  coelum  raptus  sum,  et  vidi  gloriam  Dei, 
el  yiic  sieti  usque  modo,  et  nunc  dimissus  sum. 

CAPUT  LXXXVI. 

De  mansione  cetema  qua  u  Deo  prceparata  e$t  fan* 

•*  C/M. 

Omni  cuitodia  $ervemus  cor  nostrum  (Prov.  iv), 
fnitres  :  exspectanies  Patremtamilias  Cbristum  Do-  B 
minum  ac  Deum  noslrum  :  Qui  cum  dive$  e$$et, 
propter  no$tram  $alutem  pauper  factu$  est  {II  Cor. 
viii),  ut  nos  diviliarum  suarum  socios  faceret,  et 
ineffabilis  futurae  gloriae  parlicipes  demonslraret. 
Hunc  ergo  diligere  sine  intermissione  debemus,  ut 
ab  ipso  quoque  diligi  mereamur,  et  cum  illo  in  man- 
sionem  illam,  quae  apud  Patrem  prseparata  est  san- 
ctis,  introeamus ;  ubi  contemplabimur  omnem  natn- 
ram  angdorum  et  arcbangelorum,  virtutum  et  po- 
testatum ,  et  omnium  sanctorum.  lllic  vocabimur 
filii  Dei,  illic  aperientur  nobis  portte  regni  9  et  intra- 
bimus  in  penetralia  Patris,  illic  apparebit  nobis  Sol 
justiliae  Christus.  lUic  tramformabit  Deu$  corpu$ 
humiUtati$  no$tr€e ,  conforme  factum  corpori  clarita- 
ti$  $u€e  (Phil,  111).  lUic  renovabitur  $icut  aquiUBf  ju-  ^ 
ventu$  no$tra  (P$al.  cii) ,  illic  percipiemus  coronam 
pulchritudinis ,  et  vestem  jucunditalis  de  manu  Do- 
mini,  et  dicemus  in  illa  die  :  Lsetelur  anima  nostra 
in  Domino ,  quia  induit  no$  ve$timento  $aluti$  et  ju- 
$titiofy  et  circumdedit  no$  indumento  icetitim.  Tan" 
quam  $pon$o  circumponet  nobi$  mitram ,  et  tanquam 
9pon$am  omabit  no$  ornamento  (I$a.  lxi).  lUic  ful- 
gebimus  $icut  Sol  in  regno  Patrii  no$tri  (Matth.  xiii), 
iltic  immortalia  sxcula  et  permanenlia  inveniemus. 
lllic  donabilur  nobis  sine  perlurbationibus  et  flucti- 
bus  longitudo  dierum,  ubi  semper  vox  laelantiumet 
exsullantium  erit.  Illic  nobis  praeparalus  est  locus, 
ct  mansio  aeterna  in  domo  Domini  et  muro  ejus,  et 
iiomen  sempiternum  quod  non  delebitur.  Orerous 
ergo  semper,  fratres  diiectissimi ,  ut  transferat  nos 
Dominus  pius  atque  bcnignus  in  illam  beatam  spem 
et  ineffabilem  I;£liliam  et  mansionem  aelernam ,  ubi 
esl  semper  laudalio  et  exsullatio,  et  jucunditas  scm- 
piterna.  Si  desideras  esse  coelestis,  semper  qua;  ter- 
rena  sunt  exsecrarc  et  despice,  perrectorum  exem- 
pla  seclare ,  el  imiiator  existe.  Ne  cogites  intra  te 
dicens  :  Multus  est  labor  proposili  atque  instilulio- 
nis  monachatus  noslri ;  ego  autem  sum  parvus  et 
intirmus,  non  valeo  in  hoc  proposito  consistere.  0 
dilectissime  frater,  inlellige  quae  dico.  Si  volueris 
proficisci  in  longam  regionem ,  non  poleris  unius 
boroe  spalio  toiius  viae  intervalla  concurrere,  sed 
gradatim  quotidie  perficis  mansionem ,  ct  post  mul- 


D 


ABBATIS  m 

tum  tempus  ac  laborem  ad  pairiam  qaam  desidens 
pervenies.  Sic  est  regnum  coelorum,  et  paradianjs 
delidarum,  et  desiderabiiis  patria  monachorom »  ad 
quam  per  orationes,  et  vigilias ,  j^unia  ei  contiiieii- 
tiam,  per  lacrymas  et  obedienliaro,  per  charitalem 
et  perseveranliam,  per  humiiitatem  et  justitiam,  et 
si  quse  sunt  aliae  virtutes ,  pervenilur.  HaBc  enim 
sunt  mansiones  per  quas  ad  regnum  eoelesle  et 
Deum  Patrero  venturos  nos  esse  credimus.  Haecser- 
va,  ne  limeas  initium  bonae  viae  suscipere,  qoae-te 
ad  vitam  perducat  seternam. 

CAPUT  Lxxxvn. 

Quomodo  beatus  tfficitur  homo. 
Beatus  qui  odio  habuerit  hunc  munduro ,  el  tan- 
tummodo  meditatio  ejus  fuerit  in  Deo.  Beatus  qul 
exsecraius  fuerit  peccatum  et  malitiam ,  el  Deuro 
solum  benignum ,  et  pkim  dilexerit  Redcmptorem, 
et  castos  jugiter  et  sanctos  habuerU  cogitatus.  Bea- 
tus  qui  ab  omnibus  polkitis  cogilationlbufi  fueril 
emundatus ,  et  non  fuerit  in  mundi  istius  aclibus 
implicatus :  sed  ex  integro  liber  in  Domino,  ab  om- 
nibus  mundi  istius  negotiis  vanissimis  liberalus.  Bea- 
tus  qui  semper  recordatos  fuerit  de  die  illa  treraen- 
da,  et  festinaverit  lacrymarum  fontibuA  ablui,  cc 
animae  suae  vulnera  semper  curare.  Beatns  qnl  foe- 
rit  effectus  tanquam  nubes,  ad  profereDdam  pXuvlam 
lacrymaruro,  per  quas  possit  exstinguere  flummM 
omniuro  vitiorum  :  Beatus  qui  ambutaverii  in  ma 
mandaiorum  Domini  (Psal.  cxviii),  et  in  sanclis 
operibus  jugiter  conversatus  ,  immaculatani  aerva* 
verit  animaro  suam.  Beatus  qui  in  bonls  operibvs 
quotidie  per  sanctam  creverit  disciplinam,  habens 
iu  Domino  spem  certam ,  ut  videat  eum  in  dariCate 
sua,  et  regno,  et  gloria.  Beatus  qui  memineril  pne- 
cepti  Domini  et  mandata  ejus  soUidte  cii8lodierit« 
ul  operetur  et  vivat  in  eis.  Beatus  qui  posuerit  eu- 
stodiam  ori  $uo ,  et  ostium  circumstantite  iabns  mt, 
ut  non  declinet  in  verba  malitias  (Psal.  cxl).  MuUis 
enim  modis  beati  eCGciuniur  homines,  steutta  Bvafi- 
gelio  Dominus  ait  :  BeaU  pauperes  spiritu,  quomsm 
ipsorum  e$t  regnum  ccelorum.  Beati  miteSy  quotdam 
ipsi  pos$idebunt  terrom.  Beati  qui  lugent^  quom0m 
ipsi  consolabuntur.  Beati  qui  esuriunt  et  eitiunijm- 
$titiam ,  quoniam  ip$i  $aturabuntur.  Beati  miserUor- 
deSf  quoniam  ipsi  misericordiam  consequentur.  Beeli 
mundo  corde,  quoniam  ip$i  Deum  videbunt.  Bead 
pacifici,  quoniam  fiiii  Dei  vocabuntur.  Beati  qui  per- 
secutionem  patiuntur  propter  justitiam,  quomam  ^ws- 
rum  e$t  regnum  ccelorum  (Matth.  v). 

CAPUT  LXX XVIII. 
De  hora  exitu$  et  $eparatione  animm  a  eorpore* 
Beaius  qui  semper  habuerit  diem  exitus  sui  anle 
oculos,  et  festinaverit  in  illa  hora  paratus  et  sine  ali- 
quo  timorc  peccati  vel  pravae  conscientiae  inveniri. 
Beatus  qui  invenerit  fiduciam  in  illa  hora  exitus  sol, 
quando  anima  separabitur  a  corpore :  cum  magno 
namque  metu  magnisque  doloribus  separatur.  Ve- 
nient  enim  angeli  assumere  animaro,  et  separabunt 
caro  a  corporc,  et  pcrduccnt  ante  tribunal  iromor-< 


€81 


DIADEMA  MONACHORUM. 


G8i 


talis  et  metuendi  judicis.  At  il!a  mcmorans   opcruin  A  Qui  vcro  sibimciipsi  nocet,  quamvis  aliis  non  noccat. 


ftiiorum,  contremiscit,  etvidcns  ct  considerans  actus 
saos,  pro  mctuctlimorehorrendoegredipertimcscit. 
Tamen  tremeos  et  metuens  ad  seternum  pergit  judi- 
<ium.  Undc  sollicitc  debct  unusquisquc  vivere,  nc 
lorlc  in  iniquiuitibus  suis  rapiatnr,  simuique  fmiatur 
TiU  cum  culpa.  {hid.j  lib,  iii  Sent.^  cap.  6i.)  Yenturi 
enim  cxitus  ignoranlia  incerta  est,  et  dum  mori 
quisque.  non  cxistimat,  tollitur.  Nam  incentor  dia- 
belus  eos  quos  viventes  accendit  ad  vilia ,  subito 
«nonentes  pertrahcre  nililur  ad  tormenta,  et  rcpcnle 
bora  qua  nesciunt,  improviso  exitu  rapiuntur,  atque 
absorbente  profundo,  cruciandi  seternis  gehcnnx  in- 
ccndiis  depuiantur.  De  quibus  scriptum  est :  Du- 
€unt  in  bonis  dies  $uoSj  el  in  puncto  ad  inferna  de- 


innoccns  non  cst.  Dc  propria  cnim  innoccntia  in 
Domino  conndciisDavid,  aicbat :  Judica  mejDomine, 
quoniam  ego  in  innocentia  mea  ingressus  sum ,  el  in 
Domino  sperans^  non  infirmabor  (P«rf/.xx?),  Et  ile- 
rum  :  Ego  autem  in  innocenti:i  mea  ingressns  sum  , 
redime  me,  et  misercre  mei  (Ibid^),  Et  intcrro- 
gans  Dominum, ^uts  habitaret  intabernacuto  suo^  aut 
quis  requiesceret  in  monte  sancto  cjus  (Psal.xiy)^ 
responsum  auJivit  divinum  dicens  :  Innocens  mahi- 
bus  et  mundo  corde ,  qui  non  accepit  in  vano  animam 
suam,  nec  juravit  in  dolo  proximo  suo.  Hic  accipiei 
benedictionem  a  Domino,  et  misericordiam  a  Deo  sa- 
lutarisuo  (Psal.  xxiii).  (/.  Chrys.,  serm,  de  Joseph, 
vend.  a  fratr,)  Gaude,  innocenlia,  et  cxsulLi ;  gaudc, 


ueudunt  (Job  xxi).  Pravorum  cnim  animas  bominum  H  inquam,  quia  ubique  ilhcsa  es  ,   ubique  secura  :  si 


aposlaUe  angeli  excipiunt  a  corporc  exeuntes ,  ut 
fint  eis  ipsi  tortores  in  pocnis  qui  fuerunt  suasores 
in  vitiis.  Finem  vero  justorum  optimum  vocatio 
tnnquilla  nonnunquam  commendat,  ut  cx  eo  iutelli- 
finturad  sanctorum  angelorum  pertinere  consortium, 
ex  quo  ab  hoc  corporc  sine  dura  vexatione  tollun- 
(ifr.  Uiide  et  pro  talibus  quamvis  pietas  jiibeat  flere, 
fides  tameo  velat  lugcre.  IUienim  suntiicplorandi, 
qoos  barathrum  absorbet  inferni,  non  quos  aula  \xr 
liUcandos  excipit  paradisi.  Legimus  de  quodain  sene, 
«|iit  cuin  moreretur  in  Scythi ,  circumdederunt  fra- 
tm  lectum  ejus ,  et  vestierunt  eum  ,  et  coeperunt 
llcre.  Ille  autcm  aperuit  oculos,  et  risit.  Adjecit  itc- 
ridere.  IIoc  etiam  factum  cst  tertio.  Quod  cum 


lentaris,  proficis ;  si  humibaris, erig.ris  ;  si  pugnas, 
Tincis;  si  occidcris,  coronaris.  Tu  in  scrvitutc  iibera 
cs,  in  periculis  tuta  ,  in  custodia  Ixta.  Tibi  omnis 
reatus  addicilur,  tibi  uuivcrsamalilia  subjugatur.  Tc 
potentcs  honorant,  suscipiuut  principcs,  magnales 
exquiruul,  ctiam  illi  tc  nonnunquam  desiJcranl  qni 
impugnant.  Tibi  boni  parcnt,  mali  inviiient.  Zclaiit 
scmuli,  inimici  succumbunl,  noc  unquam  potci  is  vi- 
ctrix  non  esse,  ctiamsi  libi  inter  homincs  judcx  ju- 
8tus  defucrit.  Diccbant  de  abbate  Paulo  quod  tenerct 
manibus  ceraslas  qui  dicuntur  cornuti,  cl  scrpentcs 
et  aspide^  atque  scorpioncs.  et  scindcbat  eos  pcr 
medium.  Vidcntcs  autcm  haic  fratres,  saiisfacien- 

_  les  ei  inlerrogabant  eum,  dicentes :  Dic  nobis  quid 

^derent  fratres,  rogavenint  cum  dicentes  :  Dic  no-  ^  opcralus  cs  ut  accipercs  gratiam  istam?  Qui  ait  eis  : 


Ms,  abba,  quare,  nobis  ilentibus,  tu  rides?  Et  dixit 
eis  :  Primo  risi,  quia  vos  timctis  mortem.  Secundo 
rw,  qoia  non  estis  parati.  Terlio  autem  risi ,  quia 
ez  Ubore  ad  requicm  vado.  Hoc  cum  dixisset,  sta- 
Um  clausit  oculos  senex  in  mortem.  Dicebant  et  de 
aUbale  Sysoi  quod  in  die  dormilionis  suae  cum  se- 
derent  circa  eum  fratres,  splenduit  tanquam  sol  fa- 
eies  cgas,  et  dixit  ad  eos :  Ecce,  abbas  Antouius  ve- 
jiil.  Et  post  paululum  nirsum  dicit  eis  :  Ecce,  chorus 
firopbetarum  venit.  Et  iterum  amplius  facies  cjus 
resplenduit,  et  dixit :  Ecce,  cborus  apostolorum  vc- 
oit;  €t  duplicitcr  refulsit  adliuc  factes  ejus,  et  ecce 
ipse  com  aliquibus  loquebatur.  Deprecati  sunt  autem 


Ignoscite  mihi,  Patres.  Si  quis  possedcrit  puritatem 
et  innoccntiam,  omnia  subjiciuntur  ci,  sicutAdae, 
quando  crat  in  paradiso  ante  prxvaricalionem  man- 
dati  divini. 

CAPUT  XC. 
Quid  sit  sanctificare  jejumum, 
Quia  jcjunantis  Doinini  victorias  rccenscnles, 
triumphum  nostne  salulis  agnovimus,  jejunia  nostra 
religionis  sanctificcmus  obsequiis.  Quid  aiitem  est 
aliud,  sanctificare  jejunium  (Joel.  i) ,  nisi  jcjunii 
causa  sancta  velie,justa  facere,  iniqua  vitare.  Saii- 
ctificat  ille  jejiinium,  qui  flammas  sa^Tientis  iracun- 
di?e,  mansuctx  menlis  placabilitate  reslinguii.  San- 


illuni  senes  ,   dicentes:  Cum  quo  loqueris ,  Pater  ?  |x  ctificat  jejunium ,  qui  lascivientes  oculos  turpi   ab 

^V..*     ^i-t    ^l^    .    t?^^^ ^i:    ..^-^ «    ^^^:^^^^      ^^      ^».  nflnAAlia    knKAni^s      AnftllAfSis    ncAwi:*       /Mi^^^ f. •« 


Qui  dixit  eis  :  Ecce  angeli  venerunt  accipere  me,  et 
rogo  ut  dimittar  poenitere  modicum.  Dicunt  ci  sc- 
ciores :  Non  indiges  poenitentia,  Pater.  Dixit  aulem 
iUis  :  Yere  nescio  mcipsum,  vel  inilium  sumpsisse 
poeDitendir  Et  cognoverunt  omnes  quia  perfcctus  es- 
801.  Et  rursus  subito  facta  est  facies  ejus  siculsol, 
et  timuerunt  omnes.  Dixit  autem  eis  :  Videte ,  ecce 
Dominus  Tcnit  dicens :  Auferam  [A/.,  nfferte]  vas 
jnibi  electionis  eremi.  Et  continiio  rcddidit  spiritum. 
£t  lacto  fulgore  repletus  est  totus  locus  ille  odore 
MiaTitatis. 

CAPUT  LXXXIX. 
.  De  innocentia, 
Ule  verc  innocens  cst  qui  nec  aliis  nec  sibi  nocet. 
Patrol.  Cll. 


aspectu  babenis  castilaiis  avertit.  (Maximus,  homil. 
iy  de  jejunio  Qnadragesimo!. )  SdLncixdcat  jejunium, 
qui  conviciorum  jacula  scuto  patientix  rcpercussa , 
dispergit.  Sanctificat  jcjunium,  qui  litiganiium  tu- 
mullus  paciflci  sermonis  et  linguse  prudentioris  artc 
compcscit.  Sanctificat  jejunium,  qui  consurgentes 
in  scmetipso  vanarum  cogitationum  spinas  evangc- 
lico  sulcante  vomere,  velut  quidam  pectoris  sui  ara- 
tor,  excidit.  Sanctificat  jejuuium,  qui  inopias  egeno- 
rum  pro  quantitate  substanti;c  sux  misarantis  manus 
hiiinanitate  solatur.  Apprimesanclificatille  jcjuniuro, 
qui  per  omnia  praeceplis  divinx  legis  inlentus  ,  dia- 
bolica  a  corde  suo  rcspuit  tentamenta.  Et  ideo,  fra- 
trcs  charissimi,  si  volumus  Dco  placita  exhiberc  jei 

22 


683  SMARACDl  ABBATIS  CSA 

junia,  siiuus  in  AJe  fortes,  in  juaidisjusU,  in  ami-  A  domcslici  eflicianmr,  qualcnus  sancla  hujus,  ul  di- 

ctum  esl,  epulalione  digni  inveniamur. 

CAPLT  XCIII. 

De  eo  quod  omnis  eectus  atque  perfectns  monachus  il 
homoj  et  vituluSy  et  icOj  et  aqnita  fignratiter  siL 

Omnis  elentm  elcctus  atque  in  via  Domini  perfe- 

ctus  et  homo  et  vitulns ,  et  leo  simul,  ct  aquila  es(. 

Homo  enim  rationale  est  animal.  Vitulus  autem  in 

sacriflciuin  mactari  solet.  Leo  vero  fortis  esl  bestia, 

sicut  scriptum  est :  Leo  for:issimus  bestiarum  ,  ad 

nutlius  paveb.t  occursum  (Prov.  xxx).  Aquila  ad  subli- 

mia  evoiat ,  et  irreverberalis  oculis  solis  radiis  io- 

tendit.  Omnis  itaquc  qui    in  ratione  perfectus   est, 

Iioino  est.  FA  quoniani  semelipsum  ab  hujus  mnndi 

voluplaie  inorliricat,  vilulus  cst.  Quia  vero  ipsa  sna 


citia  fideles,  in  iujuriis  patienles  ,  in  contentionibus 
moderati,  refugientes  lurpiloquia,  adversus  iniqua 
conslantcs,  in  conviviis  sobrii,  in  voliiptatibus  con- 
tincntes,  in  cbarilate  simplices,  inler  subdolos  cauti, 
condolentes  tristibus,  conlumacibus  resistentes ,  in 
suspicionibus  parci ,  inter  maliloquos  taciti ,  inter 
humilcs  coaequales.  Si  bujusmodi  virtUiibus  nostra 
voluerinms  sancliflcare  jejunia,  tribucnle  Domino  ad 
fesllvitalem  Paschalis  gralix ,  et  ad  gaudia  coile- 
slium  promissionum  inJubitata  fiducia,  et  conscien- 
lia  laeliore  vcniemus 

CAPUT  XCL 

Qnid  sit  bene  jejunare. 


Benejcjup.al  quicunque  esuriem  suam,  refeclipau-  jj  sponlanca  morLificalionc  contra  adversa  omnia  for- 


pcris  salieialosuslenlat.  Bene  jejunat  qui  divini  re- 
cordallonc  ju  iicii  scmelipsum  rcfrenans,  ab  omni  se 
illeccbrarum  voluptatc  suspendit.  Bcne  jejunat,  qui 
rarnem  suam  vitiorum  germina  pullulanlem,  san- 
clarura  medilalionc  virtutum,  et  sobrietalis  amore 
casligal.  Benc  jejunal,  qui  fraternas  injurias  pacifici 
pectoris  lenitatc  dimitlit.  [Blaxim.  hom.Z,  de  Jeju- 
nio  Quadrages.)  Gratissimum  Deo  defert  jejuniufli , 
qui  menlem  suam  a  pravis  cogitationibus,  oculos  a 
concupiscenlia,  linguam  manusque  a  lite  custodit.  El 
sic  jcjunium  nostrumsanctificet  castiIas,ornelpatien- 
lla,  benignitas  foveat,  misericordia  Ixlificet,  com- 
mendet  humililas,ut  gemino  quodam  corporis  animi- 
que  jejuniodivinienos  gralix  scmper  commendemus. 

CAPUT  XCII. 

De  eo  quoa  icrtptum  est :  MuUi  ab  Orientc  et  Oc- 
cidente  venient ,  ct  reeumbenl  cuin  Abrabam,  et 
Isaac,  el  Jacob  in  rcgno  coclorum  (Matth.  vin). 

Multi  venient  ab  Oriente  et  Occidente,  et  recumbenl^ 
iw)n  carnaliler  jacenles,  sed  spiritualiter  requiescen- 
les;  non  temporalilerpotantes,  scd  setcrne  epulantes. 
Itecumbent  in  regno  Dei^  ubi  lux  et  species,  ubi  l£ti- 
liu  et  exsullalio,  ubi  gloria  cl  bcnedictio,  ubi  lux  ocu- 
lorum  et  longaivitas  vilx  xlernae  :  ubi  omnes  jucun- 
uantur,  ubi  omnes  gaudciit,  ubi  Patres  illi  beati  re- 
fumbunt ;  ubi  omncs  propheUB  requiescunt,  ubi  apo- 
stoli  el  cvangelistx  super  gloriosos  sedeiit  thronos, 
ubi  multitudo  martyrum  in  gloria  xterna  gloriatur, 
ubi  copiosilas  virginum  in  sxTula  exsultat,  portans 
roronam  immaculatx  virginitatis.  (Aug.,serm.  1,  de 
festo  omnium  sanctorum.)  0  dulcissinii  fratres,  uua- 
nimisconvcnlio,  bilaris  congregatio,  fuigens  conjun- 
rtio.  Ita  est  a  sa^culo  beneplacita  ct  annuntiata  «x- 
sultalio,  ista  ab  initio  narrala  requies.  In  istam  fesli- 
uarunt  ire  omnes  Doininum  diligentes,  ad  istam  col- 
liguntur  omnes  ex  gentibus  Domino  credenles,  reli- 
giositatem  servantes,in  eam  et  nosomnespergamus. 
0  religiosi  filii  Dei,  ad  istam  omni  virtute  nostra  fe- 
slinemus.  Nibil  nos  revocet,  nihil  nos  relardet,  ni- 
liil  nos  impediat  a.l  boc  desidcrabile  properare  con- 
vivium.  Omnem  negligentiam  a  iiobis  peilamus,  oiu- 
iiemque  desidiam  ab  animo,  et  corporis  impedimenla 
a  nobis  projiciamus,  ut  hujus  beatitudiuiset  requiei 


liludincm  sccuritalis  habet,  lco  est.  Unde  scriptiua 
est :  Justus  autem  qnasi  leo  confidensy  absaue  terrore 
erit  (Prov.  xxvin).Quiavero  sublimiter  contemp!atar 
ea  qu:c  coBlcslia  atqiic  xtema  sunt,aquila  est.  Igitar 
quoniam  justus  per  rationem  homo,  per  sacriflciuni 
mortiflcationis  su?e  vitulus,  pcr  fortitudinem  secnri- 
talis  leo,  per  contemplationcm  vero  eflicilur  aquila, 
rectc  per  hxc  sancia  animalia  signari  nnusquisque 
perfectus  potcst.  Qiiia  omnisintentio»  omnisque  con- 
templatio  sanctorum  siiper  se  tendit,  ut  iilud  possil 
adipisci  quod  in  coelestibus  appetit.  Sive  eniiu  bono 
operi,  scu  coelcsli  invigilct  contemplationi,  tunc  ve- 
raciter  boc  quod  agit  bonum  cst  quando  ei  placere 
concupiscit  a  quo  est.  Qua  in  rc  pensandum  est  ut 
C  onme  bonuin  quod  agitur  per  intcntionem  scmper 
ad  ccelcslia  lcvclur.  Elecli  autem  quia  ct  in  buM 
opcre  omnipotcnli  Dco  placere  appctunt,  et  per  cob- 
tcmplationis  gratiam  xternam  jam  beatitudiiiciii  de- 
giistare  concupiscunt,  facies  et  pennas  desuper  ej« 
tendunt  (Ezech.  i). 

CAPUT  XCIV. 
De  eo  quod  Apostotus  ait:  Caro  concnpiscit,  clc.  (CaLy)» 

Concupisccntia  caniis  esl  motus  aniiuse  lur|)ts  iu 
aflcctum  sordid-je  deleclationis.  Concupiscentia  Yer» 
spirilus  cst  ardens  intentio  mcntis  in  desideria  sait- 
cue  virtutis.  Ista  sibi  consentientes  miltit  ad  rcj^nuniv 
ilia  ad  supplicium  sempitemum.  Coiicupiscciitia 
namque  carnis  primum  illecebras  Titiornm  in  cog'- 
tationibus  gignit.Concupiscenlia  verospiritiiseooo- 
trario  cogitationcs  sanctas  indesincnlcr  opponit 
lila  fa!!ulis  vanis  obleclatur  et  verbis,ista  Scri» 
plurarum  mcvlilationibus  atque  prxcoptis.  Illa  gaa- 
det  spectaculis  rerum  tcrrestrium,  ista  conleni- 
plalione  ccclestium  gaudiorum.  tlla  terrciia  gaiuis 
qua:rit,  ista  gepnitus  et  suspiria  trahii.  llla  in  som- 
niini  atque  pigritiam  corpos  relaxat,  ista  m  vigilNS 
ct  comi^ctcnlibns  orationihus  elaborat.  Ilb  per  iii- 
gluviem  illecebris  ventris  et  desiderio  guttoris  iiH 
sesluat,  istu  semelipsam  jejuniis  et  abstinentke  cnt* 
ciatibus  macerat.  Illa  luxurix  subdita  turpium  perpe- 
trationiim  aflectus,  quos  iutentione  cogitalionis  agit« 
perfcctione  volantatis  explcre  conlendit;  ista  casti* 
tatis  et  pudicitiu;  honeslatcm  diligit.  Illa  t?aHtias 


D 


m 


OIADlilMA  MONACHORUM. 


686 


flamma  succensa,  appetit  hicnim ,  ei  fugil  U  mpora-  A  tiom,  4.)  Antc  facicm  qiiippc  ambulare,  cst  antcno* 


liitm  damna  rcnnn ;  ista  coiilcinnons  mundnm,  so- 
lum  sibi  vindical  Ghrislum.  Illu  invida  nullum  sibi 
superiorem  Tel  aiqualcm  esse  pcrmitru,  sed  intcrno 
liTore  ▼ulncris  de  cunclonim  profectu  labescit ;  ista 
«leconctorum  virlutibus  gaudet,  ct  niinores  sibj  pro 
charilate  praeponit.  llla  exxstuans  nihil  xqnanimiter 
portat,  sed  perturbati  mcnte  usque  ad  voccs  tumul" 
tom  exaltat ;  ista  nulla  exaspcratione  movetur,  sed 
per  tranquillitatis  mansucludinem  patienter  sostinet. 
Ilbi  tristilia  inficilur,  dum  ({uselibet  adversa  persen- 
serit ;  ista  millo  mnerorc  frangitur,  scd  etiam  mala  de 
proximis  portans,  ab  inleriorc  gaudio  non  movetur. 
Ilbi  ambilione  honorum  inficitur,  el  humanis  landi- 
bii3  vel  illecebris  vanae  gloriic  dclinitur ;  ista  humi- 


ra  pcterc.  In  prasscnli  vcro  ainbulare,cst  sibimetipsi 
abscntcm  non  esse.  Omnis  ctcnim  justus  qui  vitam 
snam  sollicitus  aspicit,  et  diligcntcrconsidcratquan- 
tum  quolidieio  bonis  crescal,  aut  fortasse  quanium 
a  bonis  decrescat,  iste  quia  se  ante  se  ponit,  corara 
se  ambnlat,  quippc  qui  vigilantcr  vidct  utnim  surgat 
an  delluat.  Quisquis  vero  vitx  sux  custodiam  ncgli^ 
git,  discutere  quod  agit,  qu»  loqnitur,  qux  cogitat, 
aat  dcspicit,  aut  nescit,  coram  se  non  ambulat,  quia 
qualis  sil  in  suis  moribus  vel  actibus  ignorat.  Nec 
sibimetipsi  praiscns  est,  qut  scmetipsum  quotidio 
exculorc  atque  cognosccrc  sollicitus  non  est.  llle 
autcm  vcraciler  se  antc  sc  ponit,  sibique  in  prx* 
scnli  cst,qni  se  in  suisaclibus  tanquam  alium  atten- 


litalem  amat,  et  soli  Deo  suo  qui  inspector  mentis  B  dit.  (Ilucusque  Gregor.)  Dcbcmus  ergo  nosmctipsos 


est,  placere  delcctat.  Illa  inflata  superbiae  fastu  cor 
misenim  elevat ;  ista  nc  a  celsitudine  sua  corruat , 
osqoe  in  infima  scipsam  bumiliat.  Sed  quid  plura? 
Goocupisccntia  carnis,  in  omnium  viliorum  multitu- 
dioem  sibi  consenticntes  pnccipitat.  Concupiscen- 
tia  vero  spiritus  mcntem  lassam,  ne  deficiat,  spe  fu- 
Uine  gloriae  corroborat. 

CAPUT  XCV. 
Qmd  $'.i  impetui  tpinfttf ,  et  quid  sil  impetus  earnit» 
In  electis  et  reprobis  diversi  sunt  impetus  :  in 
electis  videlicet  impctus  spiritus,  in  reprobis  impc- 
tos  camis.  Impetus  quippe  carnis  ad  odium,  ad  cla- 
tioncm,  ad  immunditiam,  ad  rapinam,  ad  exterio- 
rem  gloriam,  ad  cnidclitatem,  ad  perfidiam,  ad 


solliclte  sicut  alios  videre,  nosque  ipsos,  ut  dictum 

est,  anle  nos  ponere,  ct  in  cuncUs  qux  agimus  in- 

terius  ct  exterius  nos  diligcntcr  custodire  dcbcmus» 

CAPUT  XCVII. 

De  eo  quod  $criptum  est :  Omni  custodia  scrva  cor 

luum  (Prov,  iv). 

Dicis  fortassc,  quoniodo  possum  custodire  cor 
meum,  ut  mnla  non  cogitel?Audi  brcviterratloncm. 
Potcs  cvidentcr,  si  divina  ct  coelcstia  meditcris.  Ta 
men  tria  siml  qux  possunt  a  malis  cogitalionibus 
animam  libcrare :  vigilia  sancla,  oratio  ct  medita- 
tio.  Ilarum  assiduitas  confert  animx  slabilitatem, 
ut  bonis  cogitationibus  ci  non  malis  occupctur.  Si 
vis  in  mundo  cor  mundum  habcre»  dic  cum  David  : 


toperationem,    ad  iram,  ad  jurgia,  ad  voliiplatcs      Meditatui  ium  nocte  eum  corde  meo^  ei  9entUabam 


tnimum  impeHit.  Impctus  vero  spiritus  ad  charita- 
teiB,  ad  bumilitatcm,  ad  continentiam,  adlargitatcm 
■lisericordix,  ad  iiiteriorem  profectum,*  ad  pietatis 
opera,  ad  aetcnionim  fidem,  ad  spem  scquentis 
gaodii ,  ad  paticntiam,  ad  pacem,  ad  consideratio- 
■eiA  vikB  iminortalis  et  lacrymas  meutem  pcrtra- 
kiC.  Uode  nccesse  est  ut  magna  semper  cura  consi- 
ienire  debeamus  in  omne  quod  agimus,  quo  nos 
ioipetns  ducat :  utrum  nostra  cogitatio  perimpctum 
ramis  an  per  iinpetuin  spiritus  impcllatur.  Amare 
eoim  tcrrcna,  temporalia  aiternis  pncponere,  exte- 
riora  bona  non  ad  usum  necessaria  babcre,  sed  ad 
voiuptatem  concupiscerc,  ultionem  de  inimico  qtinD- 


m  me  spiritum  meum  (Ps.  lxxvi).  Quantum  corluum 
roeditando  domaveris,  tantum  subliinius  consequc- 
ris  prxmium,  et  clariorc  sapicntiae  ctscieiiliaelumi- 
nefulgcbis.  Si  vis,nl  superiusdiclumcst,  cor  man« 
dum  babcre,  nunquam  te  inanibns  fabulis  occupcs. 
Quidquid  turpe  est  ct  contra  sanctifatcm  nunquam 
autagas,  aut  delccteris  audirc.  Jam  qua:  so^culi 
(ranl  deposuisti.  Christum  Dominum  indmsti  (Piom. 
xui).  Vide  ne  de  tecto  virtutumy  pristina  qua-siturns 
vettimenta  descendas  (Matth.  xxiv),  nec  dc  agro  re- 
vertaris  domum,  nc  fimbriam  Salvatoris,  nec  cin- 
cinnos  noctis  rore  madefaetos,  quos  scnicl  lcncre 
ccepisti  aliquando  diiniltas  :  Esto  ut  domus  fundata 


rere,  dcsmuli  casu  gaudere,  impetus  carnis  est.  At  p  tuper  petram  (Matth  .vii),  nulia  tc  aura  ssculi  hujus 


contra  amarecoelesiia,  contemnere  iransitoria,  non 
tJ  fructum  voluptalis  trausitura,  sed  ad  usum  ne- 
ces&itatis  qua^rcre,  de  inimici  inorlc  tristari,  impe- 
tas  spiritus  cst.  Ct  quia  perfecti  quique  in  istis  se 
lemper  virlutibus  cxerccnt,  rcclc  nunc  de  sanctis 
animalibus  dicitur  :  Vbi  erat  impetus  spiritus^  illuc 
gradiebantur  (Ezech.  i). 

CAPUT  XCVI. 

Ek  eo  quod  unusquisque  fustus  et  ante  faciem  suam^ 
et  coram  facte  tua  ambulat. 

Ante  facicm  crgo  suam  graditur  justus ,  quia  ad 

ea  qux  reliquerat,  nuilo  jam  appetitu  aspicii,  et  in 

aeternis  qux  appetit,  sub  contemplationis  su£  oculo, 

boiii  opcrispedem  ponit.  (Greg.  lib.  i  tuper  E^cch, 


concutiat,  nuilus  te  ventus  dcsidcrii  pravi  exurat. 
Esloapis  prudentissima,favummellis  opera  tua  com- 
ponant,  ut  tua  dulcedine  saties  Cbristum.  Supervoli 
vitia  et  contingcs  cum  qui  tibi  dicit :  Ego  /loscampi, 
et  ftos  agri  (Cant.  ii).  Dccerpe  florcs  per  Scriptuias 
sanctas,  ut  dicas  cumProphcta  :  Eructavit  cormeum 
verbum  bonum,  dico  ego  opera  mea  regi,  Lingua 
mea  calamusscribcevelociteruribentit  (Ps.xliv).IIIos 
ergo  imitare,  illos  sequere  quiista  audire  nicruerunt» 
quonim  habitus,  sermo,  incessus,  vita,  formam  in- 
tueniibus  prsebent.  Nam  iUos  quos  videris  inmodum 
turturis  piogere  incessum,  curiosos,  \erbosos,  in 
risu  faciles,  siuc  pudore,  sine  verecundia,  fabulai 
aniles  et  vanas  rcferentes,  ad  cursum  larJos,  ad 


Ca?  SMXRAGD1 

mcnsnm  paratos,  afljejimiuiniiigralos,  qnorumoculi  A 
ul  raies  aritcnlcs  biic  illiicquc  vciito  aiiimi  flante, 
scintillas  coiicupi&cciili;c  spargunl,  cl  ul  rota  vol- 
vuntur,  qui  proprio  igiic  lorqucnlur  iu  sartagine 
mcnti  suae,  lios,  ut  dixi,  dcvita,  quia  scriptum  le- 
gis :  Ctf m  saiic/o  tanclmem,  et  cum  perverso  perver- 
teri$  {Pi.  xvii).  Uumiles  ven>  obcdicnlcs,  leclioncm 
amanlcs,  orationi  inslantes,  ama  et  diUge,  Unqiiam 
membra  Christi.  Illos  quos  le  dcvilare  monui,  non 
altendas,  magis  volo  ul  te  timcant  et  aemulcntur 
mali,  1  oni  vcro  ililigaiil  ct  snscipiant. 

CAPUT  XCVIIl 

Qnid  sUjmficet  quod  dixit  Deus  nd  Abraham  :  Egre- 
dure  dc  lcrra  tua,  cl  dc  cognatione  tua,  e4  veni 
iii  icrram  quam  monstravero  tibi  (Gen,  xrr).         ^ 

Et  nos,  fratrcs  cbarisslmi,  ad  exemplum  bcali 
Abrabsc  pcr^cniciUes  :  Egrcdiamur  de  terra  noitra^ 
et  de  cognatione  noslra^  et  teniamus  ad  terram  quam 
nobis  daturus  est  Dominus  post  istam  vilara.  Qu:e  est 
tcrra  nostra  de  qua  cgrcdi  jubemur,  nisi  caro  no- 
slra?  (Ang,j  serm.  54,  i^itcr  appcnd.)  Benc  ergo  de 
tcria  cgrcJit4tr,  qui  cariiaics  concupiscenlias  con- 
<cuincns,  ct  volunlalcs  proprias  vclut  vencnum  dia- 
Imli  rcspuit,  et  lcctioui  vcl  orationi  frcqucnter  iiisi* 
«lil  :  bcne  dc  terra  sua  egrcJitur,  qui  cupidilalem 
speniit,  ct  misericordiam  diligit,  luxuriam  fugit, 
amplcctilur  castitalcm.  Bene  de  terra  sua  egreditur, 
4iui  nialitiam  deserit,  ut  lcncal  cbaritatem,  supcr- 
iMain  spcrnil,  ct  seclatiir  humilitalesn.  Quid  ergo  C 
(lc  terra  egredi  est,  nisi  oninia  peccata  ct  vitia  car- 
iialia  rcHnqucre?  Et  veniy  inquit  Dominus,  interrank, 
(juam  monstravero  tibi  (Cen.  xii).  Ergo  si  lerram 
ikostrar.1  relinquiinus,  ad  terram  quam  ostenJit 
Dominus  veniemus.  Quie  taincn  est  tcrra  ista  quam 
Dominus  dignatflr  ostenderc?  Sine  dubio  crcdamos, 
quia  ipsa  cst  de  qiia  Prophcta  dicebal :  Credo  videre 
bona  Domini  in  terra  vivenlium  (Ps.  xxvi).  Ergo  lerra 
corporis  uoslri  quando  magnis  criminibus  faniula- 
tur,  tcrra  morientium  esse  coguoscitur.  Cuui  vcro 
virlulibus  operam  dedcrit,  in  terra  viventium  traiis- 
inigraiione  felicissima  commutatur.  Scd  hoc  ergo, 
fratrcs  charissimi,  non  cxtra  nos,  sed  intus  iunobis, 
cum  Dei  gralia  possumus  exercere  si  vclumus.  Si 
cnim  pcccata  relinquimus,  et  virtuti  operam  damus, 
dc  terra  inorientium  feliciter  cgressi  sumus,  el  in  ter- 
rani  vivtrnlium  feliciler  ^^enicmus.  Et  ideo  qui  solelmt 
fualediccrc,  beuedicat;  ct  qui  solcbat  detrahcre, 
M*inp<;r  quod  bonum  cst  stiidcal  proferre.  Qiii  solc- 
bat  iracundjain  iii  cordc  conscrvare,  paticntiam  tc- 
ncat.  Qui  rcs  nlienas  solebat  iuvadere,  de  rebus  pro- 
priis  studcat  crognrc.  Qiii  in  iiegotio  fraudcm  faccrc, 
ct  per  statcras  vel  inensuras  dupliccs  lucra  mnndi 
conqiiircre  solcbnl,  ab  omni  fraude  el  nl)  omni  ini- 
quitate  suum  aiiinuim  per  poenilcntiam  vel  niis«.'ri- 
cordiam  contendat  crigere.  Hoc  ergo  aqite,  fratres 
fharissimi,  et  Deus  pacis  et  di'ectionis  erit  vcbiscum 
(//  Cor.  xni). 


ABBATI3 


m 


CAPUT  XCIX. 


D 


De  martyrlo  quod  in pice Kccleda*  pl. 

(Aug.  ser.  S50,  de  lemp.)  Nemo  dicat,  fraireSy 
quod  temporibus  nostris  inartyrum  cerlamina  esse 
non  possint.  Habetciiiin  clpaxiiostra  marlyressuos. 
Nam  sicut  frcquentcr  siiggessimus,  iracundiara  mi- 
Vigare.,  libidinem  fiigere,  justitiam  cuslodire ,  ayari- 
tiam  conlcuinere,  pnrs  magiia  martyrii  cst.  Non  in- 
congriie  dictuin  est,  avariiiam  contcmnere,  iracan- 
diam  miligare,  libidiiicin  fugere  :  contemnenda  Cbl 
enm  avarilia,  qco!  nobis  idco  iniqua  lucra  procurat, 
ut  nos  suos  faciat.  Nostri  enim  essemns,  si  illa  no» 
stra  non  csset.  Iniqiia  cst  avaritia,  qnx  veliit  iguis, 
qnanto  plus  acciplL,  tanto  amplias  qnxrit  Iracim- 
dia  vcro  miltganda  esi,  qii»  prius  nocilnris  nocei 
•quam  nocendis.  Qiiod  autem  libidinem  fngiendam 
csse  siiggcrimus,  apoitolus  Paulus  evidenter  ostendit» 
qui  cum  omnibus  vitiis  prxdicaret  resisiendom, 
dum  coiitra  libidincin  loqiici^etur,  non  dixit  resislita, 
sed  fugite  fornicnlionem  (I  Cor.  vi)«  Ac  si  conira 
rcliiiua  viiia,  Dco  auxiliantc,  del)emus  in  prasentl 
reslsterc,  libidincm  vero  fugiendo  supercre.  Ergo 
contra  libidinis  impctiira  r.|iprcbende  fugam,  si  vii 
oblincre  victoriam.  Ncc  libi  vcreciindiac  sit  fugercii 
castil.itis  palmam  dcsideras  ol>liiierc.  XJiidc,  fratres 
charissimi,  ab  omnibus  Chridtianis,  ;»raecipiie  U- 
meii  a  clcricis  vcl  mo:iaclits,  indigna  et  inhiMiesta 
familiarilas  fugicn:!a  csl;  quia  sine  nlla  dnhilattone 
qiti  faniiliarit:iicin  non  vult  vitarc  suspcctam,  ci:c 
dclabilur  in  minam.  Inter  onmia  ChhsiiaiionnR 
cerlaiiiiiia  s  la  duriora  siinl  pnelia  castilalls,  Hhi 
quotiJiaua  pugiia  cst,  cl  rara  victoria.  Gravem  ca- 
stitas  sortila  6st  inimicum,  qui  qiiolidic  vinciUir  el 
limetur.  Et  ideo,  sicul  jam  dictnm  csf,  ncmo  se  falsa 
securitate  decipiat,  ncc  de  snis  viribns  pcrlailnse 
prxsumat,  scd  audiat  Apostoluin  diecnlcui  :  FngtiB 
fornicalionem,  Et  ideo,  charissiiiii  fralrcs,  conl» 
morlifera  blandimcnla  et  co:itra  adjulorcs  diaiwli 
qui  famiJ.aritatcm  suspcclum  habcrc  nec  mctiiunl 
ncc  erul)escunt,  nc  nos  exemplo  suo  decipianl,  Dei 
adjutorinm  jugiter  imploreiniis  ut  nos  de  laaueo  re^ 
nantium  libcrare  (Ps.  cxxin)  dignetur  :  scieiilesqiiod 
in  iis  malis  qus  supra  diximus  omnibus  Christianis 
(|uotidiana  marlyria  deosse  non  possunl.  Sl  enim 
castitas,  el  veritas,  et  juslilia  Christiis  esl,  siciit  ille 
qui  insidiatur  persecutor  est,  ita  et  ille  qiii  hsee  rl 
in  aliis  defensare  et  in  sc  custodirc  voliicrii,  iiiartyr 
crit.  Et  ideo  qui  h;ec  tola  animi  virtute  el  ipse  dili- 
git,  ct  ut  alii  dilig:in(,  ct  verbis  sunut  el  exemplls 
oslendit,  ct  ubicunquc  pax,  veritas  vcl  juslllia,  slfO 
castitas  laborant,  qiiantum  pracvald  eti:im  nllro  ss 
ingcrii,  cl  secuiuluiii  quod  vires  ha!  iicrit,  defensare 
conlciidit,  marlyrii  coronam  Doraino  rcmnncranle 
pcrcipiet.  Scd  dicit  aliquis  homo,  Jnvenis  sum,  la- 
ciam  quod  dclectat  modo,  el  postca  poRnilenliam 
agam.  Iloc  estdiccre  :  Pcrcutiam  mecnidcirgladio, 
cl  postmotlum  a  1  medicum  va  !am.  Ft  ncscil  quoJ 
unius  Iio.^e  pisncfo  vulnus  cxhi1)etur,  sed  vlx  longo 


689 


COMMEMT.  IN  IIBG.  S.  BENEDICTI. 


UliO 


lampore  ad  saniuCem  prisliuam  rcvocatur.  Quienira  A  reJJat  cogitalio  sancta.  Iii  aliari  cordis  nostri  cegr- 

temu8  scoiper  quod  bonum  csi;  in  allari  vero  cor- 
poris  nostri  jugiicr  quod  Deo  heneplacilum  cst  opc- 
remur.  Tunc  enim  ordine  legiiimo  consccraiioncm 
altaris  cum  gaudio  eelebramus,  quandoaUariacordis 
ct  corporis  nostri  munda  et  pura  in  conspcctu  divi- 
nae  majesiatis  offerimus.  Nam  ncscio  qua.froute  aui 
qiia  couscientia,  optalin  aliaris  oonsecrationc  gau- 
dere,  qui  in  cordis  sui  altari  non  siudct  nmndiiiani 
custodire.  Nos  vcro,  fratres  charissimi,  iia  agcrc 
siudeamus,  ui  sempcr  feslivilalcm  dupliccm  ccleUrarc 
mcreamur.  El  quomodo  visibiliter  de  icuipli  altaris 
consecraiione  gaudemus,  sic  invisibiliier  (!c  corpo- 
ris  castita  e  vel  animi  puritate  spirituale  gaudiumha- 
lcre  meroamur. 


adulterans  dicit  se  postea  pceciteniiamactunim,  qua- 
re  non  timetneeum  subiia  febricula  superveuieus 
npiat,  et  pereai  illi  dilatio,  succedat  aetema  dam- 
oatio. 

CAPUT  C 

tk  duobut  altaribus  in  hominey  (juorum  aUerum  in 
corpore  c$ty  et  alierum  m  corde, 

{Auguti  in  Anivcrs.  dedkat,  serm,  4.)  Duo  sunt  in 
Bobls  allaria  conslituta,  corporis  viddicet  et  cordis 
Bostri.  Denique  duplex  a  nobis  sacrilicium  quaerit 
Deus  :  unum,  ut  simus  easli  corpore,  alleruro,  ut 
wmndi  corde,  Ergoin  exleriore,  id  est  corporenostro, 
offenniuroperabona;  in  corde,  o:iores  suavitatis 


SIHARAGOI  ABBATIS 

COINENTABIA  E  KEfiElAI  SANGTI  6ENEDIGTI 

lOpp.  ItibaQi  Maurl,  tom.  IV,  paj;.  3iG.  1 


INCIPIT  PR-«FATIO 

IIBTniGE   DIGTATA. 

Quiftquis  ad  aeternum  mavuli  conscenderc  regnum» 

Uebei  ad  ustrigcrum  mcnte  subire  polum  ; 
R^igione  pia  viix  perqnirerc  callem 

Seandere  quo  valeat  anrea  regna  celer. 
bt  roonachis  sancti  Benedicii  lU^gula  Pairis 

Perfectis  palma  suavis  et  ampla  via  , 
Aspcra  sed  pucris  nec  non  tironibus  arcia 

Quos  aluit  gremio  lactca  \ita  diu. 
Ilacc  est  sancta  via  prxlucida  seniita  c<Bli, 

Carpere  quam  cuplunt  castra  beata  Dei. 
Admonet  ba^c  monachos  sublimis  Regula  cunctos  , 

I3t  rebus  carcant,  regna  supcrna  pctant : 
Propria  diroittant,  babcant  ut  propria  cuncia  , 

Prospera  qux  sociis  coelica  regna  mancnt. 
Patribus  a  nostris  in  sacro  carmine  legis 

Regia  rectegradis  diciiur  ista  via. 
ILec  est  vita  bonis,  nec  non  et  norma  saluiis, 

ArcQS  et  arma  piis,  fulgida  tela  malis  : 
Hanc  nuilus  nolens  cupiens  implebit,  et  omnis 

Esto  gravis  gravibus,  suavis  et  apta  bonis. 
Altigeri  monachis  oslendit  hxc  paradisi 

Regula  lucifluum  desidcrarc  locum. 
Ilsec  bene  materno  natos  casligai  amove  , 

Arguit  erudiens  ei  sine  felle  manens. 
Ilaec  patlenter  eos  tenero  cura  verbcre  nulril. 

Candida  post  oblium  pnemia  mulia  dabit. 
Pandit  itcr  nostris,  coDlesiia  pandii  amicis 

Currerc  ne  pigeat,  sed  patienter  eant. 
Examinat  viiam,  morcs  componii  et  ornat , 

Vibral  et  sequiparat ,  ei  moderando  miiial ; 
Aimihilat  pravum,  jusium  couflagrat  ut  auruui , 

Liroat  et  ciaminat,  ct  policndo  librat. 


C 


B  Est  ovibus  virga  gracilis,  moJcraiio  jusla  , 

Lima  piacla  pians,  regna  bcaia  parans. 
Arguit,  obsecrat,  increpat,  aique  libcntcr  cmcndat 

Quos  sibi  germano  foedere  consociat. 
Novit  ad  xtcrnum  monacbos  pcrducere  regnum , 

Ei  sociare  choro  dulciicr  angelico. 
Quamvis  hxc  socios  cocli  deduoat  ad  alta  , 

Est  tamcn  angustus  callis,  ci  arcta  via  : 
Arcta  pios  cclsi  deducit  ad  atria  regni  , 

Ampla  malos  putei  mergii  in  ima  nigri. 
Nemo  viam  timcat  monacbus  inirarc  pcr  arctam  , 

Ducii  ad  astrlgerum,  casira  bcaia,  polum. 
Illc  poli  poierit  leviter  conscendcrc  cclsa  , 

Qucm  nocuo  nulla  pondcre  culpa  gravai. 
Aliger  xthereus  gravido  cum  corporc  nullus 

Ycrberat  a*tbercas  sa?pe  volando  vias  : 
NuIIus  enim  monachus  peccati  pondcrc  pressus 

Stelligeri  potcrit  regna  subirc  |)0li  ; 
Omnis  enim  monacbus  lacrymis  comniissa  lavare 

Debet,  et  ulterius  nulla  lavanda  paii. 
Tempcret  interea  monachi  discrelio  mcntem 

Et  via  per  medium  regia  diicat  ciim. 
Ut  caveat  dcxtram  solcrs  timcaiquc  sinistram  , 

llorlantur  sacrx  muuia  Icgis  cum. 
Tristia  non  iimcat,  timeat  sed  prospcra  mundi, 

Scandere  tunc  poterii  regna  beaia  poli. 
Quisquis  amal  rutilos  sanctorum  carpcrc  frucius 

Actibus  in  cunctis  consocictur  cis. 
Moribus  ornatus  et  casio  corpore  compius 

Vivat,  et  a  Domino  semper  amatus  erit. 
^  Sit  tacitus,  humilis,  miiissimns  atque  bcnignus  > 

Sit  paiiens,  sobrius,  proviihis  aiquc  pius. 
luflolis  ei  docilis,  sapiciis,  ci  mciilc  pusillus 

Compuncius,  placidus  ct  bcnc  cauliis  cai 
Eicitat  intcrca  cordVs  ^iQYc\vvvvv^^>»  ^^^^'^'^^ 


691 


Qui  sordes  animse  illuviesque  lavet. 
Chrismalc  perfuso  lacrymarum  fusio  fonti 

i£qoiparat,  maculas  tcrgit  ut  ille  nigras, 
Tergi^  et  ablulos  paradisi  ritc  colonos ; 

Efiicit  ut  tiabeant  jam  sine  fine  cives, 
Qui  jugiter  laudis  possint  persolvere  grates 

Vivere  cum  Domino  sempcr  et  essc  suo. 

INCIPIT  PROOEMIUM. 

Cum  turbas  plurimorum  cemerem  monachorum 
in  beati  Regula  Benedicli ,  inlcrpretaliones  vcrbo- 
rum,  et  intellectum  diversanim  sentcntiarum,  dis- 
cretionemquc  judiciorum  sagacitcr  quoerere  plu- 
rimorum»qusvariante  modulovaria  litculparum,ut 
eipositioni  ejus  operam  darem ,  et  a  meipso  motns. 


SMARAGDl  ABBATIS  eM 

A  Quamvis  enim  abusive  plurcs  voccnlur  magistri,  nt 
est  illud  in  Ecclcsiasten  de  lege  legisque  latoribas 
dictuui ,  Quae  pcr  magistrorum  consilium  data  rant 
a  pastore  nno ,  nnus  tamen  per  naturam  est  Deos 
magister  et  Palcr.  Ipse  cnim  ait :  Et  Palrem  noliu 
vocare  super  terram.  Unus  est  enim  Pater  vester^  qui 
in  ccelis  est  (lffl«/i.xxin).Nevoceraini  magistri,  quia 
magisier  vesier  unus  est  Christus.  Nos  vero  quando 
patrem  vocamus  hominem ,  honorem  »tali  dereri- 
mus,  non  auctorem  nostrae  viiae  ostendimus.  Magi- 
sler  vero  ex  consortio  veri  magistri  veracitcr  diei 
potest :  quia  sicut  pcr  naturam  unns  Deus,  et  filins 
non  praejudicat  caeteris,  -ne  pcr  adop:ionem  dii  ro- 
centur  et  filii,  ita  unus  patcr  ct  magister  non  praqit- 


ct  ab  aliis  sum  coactus.  Et  quamvis  cjus  exposiUone     ^^^^^  ®'"*  "^  abusive  patres  appeUentur  et  magistri. 
non  indigeant  docti,  tamen  simplex  simplicibus  grata  ^  Magister  dux ,   gubcmator,  prjeccptor,  vcl  doctor 


ost  ejus  exposilio  monachis,  qui  per  ejus  observan- 
tiani  ad  coclcstia  cupiunt  scandcre  rcgna»  dc  ea  fre- 
quenlcr  audire  vel  modica  dcsidcrant  verba  :  et  qui 
ejus  tcncntes  reciitu  jincm ,  aeterna  sperant  perfnii 
))catitudinc,  crebro  regularem  gaudent  audire  ser- 
nioncm.  Cujus  Domiui  opitulante  gralia  jam  ordina- 
tim  incipiam  exponere  vcrba. 

EXPOSITIO 

IN  PiEGULAM  B.  BENEDICTL 

lyciPiT 

PROLOGUS  REGULiE  B.  BENEDICTI 

PATRIS   UONACUORUM. 


intelligitur.  Cujus  ctymologia  a  Graeco  sermone 
iteron  descendit :  Grxce  enim  $teron  statio  dicitar. 
Ergo  magister  Latino  sermone  major  visitation» 
[in  stationc]  vocatnr 

Et  inctina  aurcm  cordis  tui,  Aoris  enim  cordBs  no- 
stii  tunc  ad  audiendum  veraciter  incHnatnr,  qoando 
admonilio  pii  patris,  id  est,  Domini,  a  nobis  libenter 
auditur  et  efTlcacitcr  impielur,  quando  humiliter  ex- 
cipitur,  ct  puro  corde  tenetur.  Hanc  aurcm  Dominus 
quaerens  dlcebat :  Qui  hahet  aurem  audiendi  audiat 
(Matth,  xi).  Auris  enlm  ab  audicndo  vel  baurien:Io 
vocatur.  Auris  enim  corporis  hominis  voccs,  cordis 
aulcm  auris  intellectum  hauril  scrmonis. 

Et    admonitionem.    Aclmonilio    propric    dicitor» 


Obsculta,    IIxc  nos  horlantis  Lcati  vcrba  sunt  ^  quando  ( a  in  quihus  cxci Jcrat  homo,  ad  memoriam 


Bcnedicti.  Illcctcnim,  Spirilu  sai;cto  replctus ,  ut 
nos  ad  mcliora  proficiscamur,  hortatur.  Sunt  enim 
({ui  eum  ausu  temerario  rcprchendcrc  conantur  di- 
ccntes :  Ausculta  deluit  dicerc,  non  obsculta^  ne- 
scientcs  quia  sicut  rccte  dicitur  obaudi ,  ct  obtem- 
pera,  et  obsccunda,  ct  alia  nuilla  talia,  ita  rcclissime 
dici  potest,  obscului. 

0  fili.  0  intcrjectio  pro  divcrsis  sensibus  divcrsas 
habet  significationes.  Aliquoties  admirantis,  ut  illud : 
0  qitam  pulchra  est  casta  generatio  {Sap,  iv).  Aliquo- 
ties  dolcnlis,  ut  illud  :  0  vos  omnes,  qui  transitis  per 
iiam,  videte  si  est  dolor  ut  est  dolor  meui(T/iren.|ci). 
Aliquoties  optantis  continct  significationem,  ui  illud : 


reducunttir.  A  paradisi  enim  gaudio,  exsultatione 
ct  glorin  per  inobedientiam  Adae  gencraliter  omnes 
recossinius,  scd  ad  ea  quae  per  inobedicntiam  per- 
didimus,  imitando  Christi  obcdicntiani ,  qui  factui 
est  obedieus  Patri  usque  ad  mortem  {Phitip.  ii),  re- 
dire  «iebenius. 

Pii  Patris,  Pius  enim  Patcr  proprie  ille  dicitur, 
qui  corilium  aliorum  impietatcs  valcnter  remlUiC 
Cui  Psalmista  ait :  Durt,  Confitebor  adversum  me  i»- 
justitias  meas  DominOy  et  tu  remisisli  impietatem  cordii 
mei  {Psat.  xxxi).  Pius  enim  Deus  dicitur  propter 
clcmentiam ,  bcnignitalcm  ct  niiscricordiam.  Pietas 
cnim  Palris  est  justitia,  quae  proprie,  ut  ait  Augusti- 


0  Domine^  salvos  nos  fac.  0  Domine,  bene  prospe-  ^  nus,  Dei  culius  intelligitur.  Pater  enim  proprie  Deos 


rarc(Pia/.  cxvii).  Quam  et  hic  rationabiliter  obtinet 
vim.  Nam  et  filii  nomine  euni  placnit  appcllare,  qucm 
\oluit  habere  iniilalorem.  Qtiatuor  cnim  modis  filii 
appellantur:  natura,  imitntione,  adoptiime,  doctrina. 
liic  autem  non  natnra ,  non  adoplione,  sed  doctrina 
vel  imitatione  filius  appellalur,  qui  ad  obscultanda 
mngistri  praeccpta  hortatur. 

Pracepta.  Praecepta  sunt  qux  aul  quid  faciendum, 
aut  quid  non  facicndum  sit  doccnt :  faciendum,  ut, 
ditige  Dominum  Deum  tunm,  cl  honora  patrem  tuum, 
ct  reliqua ;  non  lacicndum ,  ut ,  Non  occides ,  Non 
moechaberis ,  Non  fttrtum  facies  {Exod.  xx) ,  ct  si- 
milia. 

QuoJ  autcm  didt  Magistrit  subinlrlligitur  Cbristi. 


solus  dicitur,  quia,  ut  ait  Apostolus ,  ex  iUo  omms 
paternitas  in  cxto  et  in  terra  nominatur  {Ephes.  iii). 
Nnm  et  illc  in  Evangclio  dicit :  Et  patrem  nolile  to- 
care  super  terram.  Unus  esl  enim  Pater  tester^  qui 
est  in  costis  {Matth.  xxiii).  Etper  prophetani  ipse  lo- 
quitur  diccns  :  Patrem  vocabis  me ,  ct  post  me  io- 
gredi  non  cessabis.  Et  cui  generaliter  omiiis ,  Pater 
noster  qui  cs  in  coetis,  clamat  Ecclesia.  Qiiod  autem 
dicit  tibenter  excipe,  intell  gitur  studiose,  sumroopere 
ci  summa  voluntate.  Excijiere  enim  dicitur  acciperc, 
Yi'l  suscipcic. 

Addidit :  /:/  cfficaciter  comple.  EClcsciler  autcm 
fucilitcr,  expedite,  velocitcr,  persevcrantcr  vcl  vjgH 
lanter  in:clligitur.   Vcnit  enini  hoc  adverlHum  a 


69S 


COMMENT.  IN  REG.  S.  BENEDICTI. 


C94 


noauiie  eficax  t  quia  iiullam  habcl  diflicultalem  in  A  vilio  mala  omnia  nutrieutc  concrcscunt ,    et   bona 


ficiendo. 

Vt  ad  eum  per  obedientia  laborem  redeas^  a  quo  per 
mobedientiiT  desidiam  recesseras,  Quod  aulcm  dicit , 
ic(  ad  eum,  subauoitur  Deum.  A.  Deo  cnim,  sicut  supra 
diclum  est,  sive  generalitcr  in  Adaui  omnes  ct  Evum, 
sivft  specialiter  unusquisque  nostrum  pcr  inobcdicu- 
tix  vitium  desidiumque  cordis  rcccssimus.  Ad  qucm 
nos  per  obedienliae  humiiitalcm  laVorcmquc  bcntus 
BenedictQS  hortatur  redire.  Obedientia  eniih  dicitur 
bumiiiias,  o1)temperanlia,  eo  quod  humiliter  obcdiat 
vel  obtempcrct  impcranti.  Labor  enim  obedientix 
vocatur  omnis  humana  actio  nostra,  qu;c  juste  a 
DoiDino  imperata,  ab  auditoribus  est  sccundum  dis- 
trilMitioiiis  gratiam  humiliter  adimpleta.  De  bono 


onmia  nc  pcrficiant  mala  soporata  quicscunt  Dc  hoc 
euim  vilio  per  Sufomonem  dicitur  :  Pigredo  imr,:ii' 
lit  soporcm  (Prov.  xix).  Pigrcdo  cnini  toipculi  ani- 
mo  soporcm  immitiif,  quod  quem  iu  bonis  opcribus 
tcpldum  tarduuxiue  invcncrit ,  nc  in  bonis  (Tcscat , 
ct  oculos  cordis  claudil,  el  manus  ligat.  Per  cum- 
dem  enim  Salonioncm  dicitur  :  Propter  frigus  piiier 
arare  nohdt  (Prov.  \\  ).  Proptcr  frigus  quipj  e  pi- 
gcr  iion  arat,  quia  desiiliue  lcmpDre  constrictus  age- 
rc  quoe  debet  bona  dissiinulat.  Et  dum  parva  mah 
Uictuit,  operari  bona  maxima  prxtermittit.  De  pigro 
quoque  rectc  subditur:  Mendicabit  astate^  et  non 
dabitur  ei  (Ibid,).  Quia  qui  in  pncscnti  socculo 
in  bonis  opcribus  non  dcsndat ,  cum  lempus  i*ctribu 


aiitem  obedienliic  per  Salomonem  dicitur  :  Vir  obe-  ^  tiouis  advencrit ,  a  mcrcc.Iis  nuincre  niciite  vacua 


dient  loquitur  vicloriai  (Prov.  Xxi).Vir  quippe  obe- 
diens  victorias  loquitur,  quia  dum  unusquisque  cle- 
ctorum  per  obcdicnti^e  humilitatem  Deo  se  tolo 
tniino  subdit,  et  cjus  pnrccpta  humiliter  implet,  ct 
pro  his  omnibus  non  sibi,  seJ  Deo  gratias  agit,  el  ab 
iiiobedicntiae  culpa  niiscrante  Dco  lil:cr  cfficitur,  et 
dc  inobedicnti  triumphans  diabolo  in  coclum  victor 
ascendit.  Vir  cnim  obediens  viclorias  loquitury  quan- 
<U>  onusquisquc  viiia  calcat,  vilioruiuque  bclla  for- 
titer  superat ,  ita  ut  cum  Paulo  dicat:  Sed  in  his 
emnibus  superamus  propter  eum,  qui  dilexit  nos{Rom. 
viii).  Et  pro  tanli  triumphi  victoria  non  sibi,  scd  Deo 
Iribuit  gloriam.  Ad  Dcum  enim  per  obcdientix  la- 
borem  redimus,  quando  ea  qux  nobis  sunt  pnccepta, 
toUs  viribus  humililer  ailimplemus,  quando  propriam 
^luntatem  odimus »  el  desideria  carnis  non  perfici^ 
mu$  {Gal.  v) ;  quando  persecutionem  pro  justitia  pa- 
Henter  toleramus  {Ma\tli.  v,  Rom.  xii) ;  quando  nec 
malum  pro  malo,  nec  malediclum  reddimus  pro  ma- 
lidicto  {I  Petr.  iii) ;  quando  ncc  dolum  in  corde  tc- 
nemus,  nec  iracundiw  tempus  reservamus  {Epiies.  iv) ; 
<|aando  prwcepta  Domini  factis  quotidie  adimplemus 
(Jac.  i),  ct  seniorum  nostrorum  jussionibus  in  omni- 
bos  obedimus ;  quando  orationi  frequcnter  insistimus 
(Rom.  xii),  vigiliiSy  jejuniis,  lacrymisque  ^  et  multis 
laboribusy  diversisqne  afflictionibus  castigntum  corpus 
§n  servitutem  redigimus ;  crucem  nostram  tollimus,  et 
abnegantes  nosmetipsos  post  Christum  currere  festina- 
mu$  {I  Cor,  vii,  Coloss.  iv,  /  Cor.  ix).  Labor  prorsus 
obedienti»  est  omnis  pro  Deo  castigatio  corporis,  et 
afllictio  cordis,  vilitas,  omnis  despeciio,  ct  abjectio 
inonacborum.  llxc  enim  cst  arcta  et  angusta  via 
qiiae  per  se  gradicntes  ad  viiam  perducit  «Tternam 
{Matth.  XVI ,  Marc.  viii ,  Luc.  ix).  In  hac  ctcnim 
fldeliter  lahorantcs ,  et  usquc  iu  finem  pcrseve- 
rantes  ad  xtcriiitatis  satietatcm  refcctionemque 
invitati  merebuntur  audire  :  Venite  ad  me  omnes 
qui  laboratis,  et  onerati  estis,  et  ego  reficiam  vos, 
dicit  Dominus  {Matth.  xi).  Sicut  enim  huniilitas 
obediendo  ol)edientia  dicitur  ,  ita  superbia  inobe- 
diendo  inobcdienlin  dicitur.  Desidia  autcm,  pigrilia 
vet  Inrditas  dicitur.  Undc  ct  hi  qui  ad  bonum  opus 
tardi  pigriquc  iiivcuiuntur  dcsidcs  vocantur.  Quo 


D 


jcjunal.  E  contrario  de  formlca  idein  Salomon  ait  : 
Formicce  populus  infirmus  parat  in  messe  cibum  sibi 
{Prov.  xxx).  Et  per  formicas  oisi  strenua  vita  mona- 
chonim  signatur,  qiiia  ad  comparationem  aniatorum 
saeculi  hujus,  pcr  humilitatis  gratiam  velut  formicx 
uiinimi  vidciitur.  Ili  eniiu  prxsenti  in  vita  velul  in 
nicsse  fructuin  bonorum  operum,  unde  in  futuio 
gaudeant,  congrcgarc  non  ccssant.  Itcm  dc  obcdicn- 
tibus  et  iiiobedicntibus  scriptum  cst :  Mens  jutti 
meditabitur  obedientiam  ,  os  impiorum  perversa 
{Prov.\\,\).  Monachus  euim  humilis  dum  scniorum 
suorum  imperio  ob  amorcm  ajiernaj  vila;  siudetpa- 
rcre,  prius  obcdientiam  meditatur  in  cogilatioiie. 
Inobediens  vero  dum  majorum  jussa  contenmit  im- 
plere,  vcrbis  procacibus  contradiciC.  I^tc  cnim  tafis 
Ads  inobedicntiaro  imitando  recedit  a  Deo.  Ilumins 
autem  monachus  ChrisU  obedientiam  imitando  redit 
ad  Dominum.  Adam  cnim  peccavit,  scd  ncc  pccca- 
lum  suuui  copfuovit,  nec  peccati  veiiiam  postulavit. 
Christus  autcm  peccatum  non  fecit^  nccdolus  invenius 
est  in  ore  ejus  (/  Petr.  ii),  scJ  ut  nos  a  pcccato  redi- 
meret ,  factus  cst  obcdiens  Patri  usque  nd  mortem 
{Phil.  ii);  ct  innncens  pro  nobis  passionem  morteni' 
que  sustinuity  nobis  reUnquens  exewptum,  ut  imitaU' 

tcs  eum  sequamur  vestigia  ejus  (/  Petr.  ii).  JnAdam 
enim  cadente  omnes  cccidimus^  et  omuia  bona  ope- 
ra  perdtdimus,   In    Christo     autem    refurrrximu.^i 
1  CoY.  xv) ,  et  majora  et  sine  finc  mansura  rccepi- 
mus  :  ita  tamen,  si  persevcraiitcr  cjus  vestigia  lc- 
neamus.   Adam  nos  obnoxiavit  malis  omnihus  pcr 
propriam  culpam,  scd  Chrisli  nos  libcravit  adveutus 
per  gratiam.  Et  ut  totum  dicam,   inobcdientia  Adae 
nobis  abstulit  paradisum,  obcdicutia  Christi  donavit 
et  regnum.  Ergo  qui  per   inobedicnlia;   dcsidiaro 
rccessimus  a  Deo,  per  obedicnlioe  laborem  redeamus 
ad  Deuro,  ut  iinplcatur  in  iiobis  :  Per  aliam  viam 
reversi  sunt  in  regionem  suam  {Luc.  ii). 

Ad  te  ergo  mihi  sermo  dirigitur.  Multi  hoc  in  loco 
meuSj  pro  tnf^i  quasi  cmendantes  commutare  co- 
nantur  ,  nescientes  quod  hoc  gcncrc  locutionis  niultl 
scholasticorum  doctorcs  usi  siint  :  sicut  quodam 
loco  bcatus  Grcgorius  ait  :  Ihcc  luihi  ad  cos  dicla 
Mnt.  Et  alibi :  Jain  cnim  mihi  ad  vq^  scvv\<)^  ^^^r 


Cl5 


SMARAGDi  AUBATLS 


696 


vorlilur.  Serino  eiiim  a  serendo  nomen  accepil.  Esl  A  tuus  oleo  exsutl.moms^  clc.  (Psal.  xlit).  Qoi  ideo  rex 


eiiim  disscrtio ,  vel  collatio  ,  quod  non  est  unius 
verbi  lanlum,  seda  mullisverbisserendo  serraovoca- 
lur,  ut  scrmo  lliiarii,  scrmoAuguslini  ct  reliquonim. 
Quisfjuis  abrenuntians  propriis  volunlalibus.  Abre- 
iiunliarc  cnim  poni  solcl  pro  eo  quod  est  spcrncrc, 
rejicerc,  vcl  contraJicere  ,  sivc  aliquiJ  aliud  quod 
hoc  vcrbo  in  hoc  sensu  exprimi  polest.  Duabus 
ctcnim  vicilus  (it  abrenuntialio  monacliorum ,  sive 
omnium  debct  esse  (idclium.  Satanx  enim ,  qui  et 
diabolus  nuncupatur,  primo  in  baptismo  ab  om- 
nibus  fidelibus  abrcnuntiatur  ,  ut  liberius  Domino 
Salvatori  scrviatur  :  quia  juxla  ejusdem  Dominf 
vocein  nemo  potesl  duobus  dominis  servire(B!alth.  vi). 
Abrcnuntiatur  opcribus  ejus,  quia  opera  illius  con- 


verus  appellalur ,  quia  omnia  condidit,  recte  susli» 
nct,  g.ibernat,  prolcgil,  alquc  regil.  Quamvis  euin 
santti  abusivc  rcgcs  dicantur,  ut  esl  illud  in  psalmo: 
Et  nunc  rcges,  iHtelligite  {Psal.  ii) ;  cl  in  Job  :  Et  re- 
ges  in  solio  collocal ;  tamcn  Chrislus  Doniinas  est 
verus  ct  Rex  ,  quia  vcri  Rcgis  Filius.  Unde  el  Psal- 
nnsta  ait :  Deusjudicium  tuum  Regi  da^  etjustitiam 
tuam  Filio  Regts  (Psal.  lxxi).  Reges  ergo  sunl  sae- 
culi,  quia  tentationum  suarum  rootibus  non  succuin- 
bere,  scd  regendo  prxesse  noveruni.  Regcs  soDt 
sxculi,  quia  prailati  cunclis  molibus  carois,  modo 
Tuxuriae  appetilnm  frenant,  modo  acslum  avarilis 
temperant,  modo  gloriam  elalionis  inciinant,  modo 
suggestiones  livorls  obruunt,  moJo   igncm  furoris 


traria  sunt  opcriljus  Salvatoris.  Abrcnunliatur  pom-  B  cxstinguunt.  Scd  hxc  omnia  non  suis  viribus,  sed 

Domino  operanle  perficiunl.  Et  quia,  ul  haec  ope- 
renlur,  a  Domino  accipiunt,  non  proprie,  sed  abu- 
sive  rcgcs  dicuntur.  Chiistus  cnim  Donunus  terus, 
Rex  regum  et  Dominus  dominorum  (/  Tim.  y\)  vcr^ 
citcr  cssc  probatur  :  qnia  sicut  omnis  creatura  per 
iltum  facta  cognosciiur  (Sap,  xiiO»ita  pcr  illum  rccta 
ei  gubcrnata  cssc  probalur.  Suul  enim  mililes  sa- 
culi,  sunt  et  militcs  Christi :  §cd  milkes  sapculi  in- 
firma  et  lubrica  arma ;  militcs  aulem  Chrisli  forlis- 
sima  sumunt  alqne  praclara.  Pug  tant  illi  contra 
liosles^  ut  se  cl  interfcclos  aelcrnam  perducant  ad 
poenam  :  pugnant  isti  contra  vilb,  ul  posl  morlcm 
aetcrnam  viiam  consequi  possiiit  ail  prjLMnia  :  illi  al 

raenlis  po-     tlcsccndant  ad  tartara,  isli  nl  asccnJanl  ad  gloriam; 

»us  sui.  Et  illi  ut  post  mortcm  curo  daemonibiis  mancipetitnr  ia 
inrcrno,  isii  ut  cum  angelis  in  perpetuo  possideanl 
regnum ;  illi  ut  d;cmoniis  socientur  seroper,  isti  ol 
cnm  angelis  sempcr  la^lentur ;  illi  ut  cura  dlaboio' 
scmpcr  higcant,  isti  cum  Chrislo  cxsultcnL  Utrom- 
quc  mililum  genus  una  sententia  comprfhendil  Pao- 
lus  apostolus,  ait  enim  :  Nemo  militans  Dco  impliaU 
se  negotiis  swcularibus  (II  Tim.  ii),  osiendens  esse 
railites  Dci,  sicut  sunt  eiiain  mililes  so^culi.  Duplex 
ergo  militia  duo  gcncra  militum  signat.  Alios  roilitia 
spiri:aHsad  coelcstia  castra  pcrgratuitarogmtiam  oo:- 
iestis  imperatoris  adducit,  alios  iiiilitiacorporalis  labo- 
rare  cum  inundo  sccundum  voluntatem  terreni  regis 
astringit.  Milites  sxcuU  passionibus  el  desideriis  le- 


pis  cjus,  qux  ulique  opcra  sunt  Satanae,  scd  eo  quasi 
disccrni  viilentur  a  cactcris  opcribus  cjns,  qiiod  in 
cis  srpcrliia,  ciijus  ille  auctor  cst,  ct  quac  cum  dejccit 
de  ca*Io,  quodammodo  designatur.  Pon.px  ergo  rjus 
sunt  ambitio,  arrogantia ,  vaTta  gloria,  ct  ca^lcra 
hiijusmodi,  qux  de  fonte  sup.^rbio)  proccdunt.  Se- 
cundo  autcm  a  monachis  ,  et  a  fidclibus  Christianis 
abrcnunliatur  propriis  volunlalibus,  cxcmplo  Domi- 
ni,  qui  ait :  Non  veni  facere  voluntatem  meam^  scd 
ejus  qui  misit  me  (Joan,  vi,  vii).  Nam  et  Scriptura 
ait :  Et  a  voluntatibus  tuis  avertcre  (Eccli.  xviii.)Pro- 
pria  enim  unicuiquc  dicitur  vernacul  i,  privala  ,  vcl 
pcculiaris  voluntas.  Voluntas  aulem  ab  co  quod  cst 
velle  nomen  accepit.  Est  enim  arbitrium 
tcstas  consilii  sui ,  atque  proposilum  scnsus 
hoc  est  sccundiim  hominem,  non  sccundum  Deum 
\ivere.  Ille  enim  secundum  homincm  vivit,  qui  se- 
cundum  seipsum  et  secundum  volunlatem  suam 
vivit,  qui  cuin  quibus  vult  ct  ubi  vult  pcrgit,  quan- 
tum  vult  ct  quando  vult  dormil,  quando  ct  quan- 
diu  vult  loquitur ,  quac  vult  et  ubi  vult,  quantum  et 
quando  vult,  manducat  et  bibit,  quando  et  quantum 
vult  ridct,  postremo,  quidquid  oculis  delectabilc , 
quidquid  iiaribus  suave,  quidquid  cxteris  est  sensi- 
bus  carnis  sua3  jucundum  ,  exercct  et  scquitur.  Qui 
aulcin  sccundum  Dcum  vivit,  non  eum  carnaliter 
hxc  omiiia  dclectant,  scd  quae  spiritalia  sunt  spiri- 
talitcr  cum  xdillcant,  cl  oninia  dcsideria  carnis  spi- 


rilaUs  dcsidcrii  dcleclalione  compescil.  Futura  prie- 1%  ncnlur  obnoxii,  miUtes  Dei  camcm  suam  crucifigiml 


scntibusanlcponil,  carncin  spiritui  subdit;  et  quid- 
quid  agit,  non  vull  c\  sua,  sod  ex  Dei  sui  voluntate 
proccdere,  cui  placerc  totis  viribus  concupiscit. 

Domino  Christo  vero  Regi  militaturus..  Dominus 
dicitur  co  quoJ  dominelur  univcrsu;  crcaluroi  suae, 
vcl  ccrle  quod  omnis  crealura  dominatui  ejus  de* 
serviat.  Chrislus  cniin  a  chrisinatc  appellaiur.  Chri- 
sina  cniin  Cra^cc ,  Latine  unctio  dicitur.  Quod  no- 
incn  etiain  Domino  Jesu  Christo  accominodutur, 
qucm  Deus  Pater  iion  ulique  visibili,  sed  invisibiU 
ct  spiritali  perunxit  oleo.  Unde  et  in  Actibus  apo- 
slolorum  ad  Patrein  dicitur  :  CoUecti  sunt  in  hac  ci- 
xitate  adversus  Filium  tuum  quem  unxisti  (Act.  iv). 
Ad  ipsuin  rsalinagraplius  Filium :  iiixit  te  Deus  Deus 


cuin  vitiiset  concupiscentiis.  Illi  dapibiis  nutriuiitor, 
isli  virtutibus.  Illi  rapcre  aliena  conantur,  isti  aulem 
propria  vel  palientcr  perdere,vcl  misericorJiler  co- 
piunl  erogarc.  llli  gerunl  unde  laudibus  falsis  exlol- 
lantur,  isti  quacrunl  unde  sempilernis  pra^miis  hooo- 
rentur.  Ulis  tribuit  imaginem  vaaitas  Leiitiae,  istis 
vcra  conferl  gaudia  veritas.  lUi  suis  utilitalibos 
consuluiit;  isU  coiriinunibus.  liU  peritura  periluri 
salvarc  festinant,  isli  nunquam  peritura,  ne  ia  xler- 
r.iiin  pcicanl,  possidcre  desiJerauL  lUis  vivere  la- 
bor  cst,  et  inori  supplicium ;  istis  vivere  Cbrislas 
est,  et  mori  lucrum.  lili  pracliantur  conlra  vi^ibtics« 
isti  contra  invisibilcs  iniiuico&  lUos  avaritia  factt 
crudcles,  istos  uusciicordia  benignos.  lUos  iuvl«lia 


697  COMMENT.  IM  REG.  S.  fiENEDICTr.  609 

oonieDlioiM ,  intos  fadl  mansaetudo  paciflcos.  Ilii  A  mus  quia  qnantum  tn  praeseitcl  ? ju  5>biHiffl!lia  ama 

foriisstnia  sunt  in  operaUone,  tantum  prsBdart  emnt 


per  superbiam  pro  suis  bonoribiis  liligant ,  isli  per 
Iramilitatem  alter  akeniin  existimant  superiorem 
slhi.  Per  illos  Babylonia  regitur,  per  istos  el  in  istos 
a  Domino  Jerusalem  ccclestis  administratur.  Milites 
sacali  prosperitas  extoliit,  adversilas  dcjicit,  milites 
autem  Dei  sive  in  adversitate ,  sive  in  prosperitale 
hnmobilcs  perseverant. 

Obedieuti(B  fortiuima  atque  prccclara  arma  tumis, 
Arma  enini  <^)edientix  ideo  fortissima  bcatus  nomi- 
BaTit  Benedictus,  quia  onmes  hunianos  labores,  qui 
Yohintarie  flnnl,  obedientia;  labor  exsnperat.  Quid 
cnim  fortins  esse  potest  quam  ut  se  bomo  ex  omni- 
bas  servum  faciat  homini  ?  Et  ut,  cum  sit  liber  ct 
hOQoratus,  velut  vile  mancipium  despectumque  se 


in  aUema  reiminerationc.  Et  quantum  in  exercita* 
tioue  prxscnlis  vitx  fuerint  forlissima ,  tantum  in 
futura  requie  erunt  pncclara.  Quanturo  in  via  aspera 
et  gravia,  tantum  in  pcrvenlione  cmnt  amoena  et 
levia.  Quantum  iu  praescuti  despccla,  tanlum  in  fu- 
tnro  crunt  bonorala.  Obedienlibus  enim  Apostohis 
ait :  Moriui  enim  e$ti$ ,  et  vita  ve$tra  ab$condita  e$t 
enm  Chmto  in  Deo.  Cum  enim  Chri$tu$  apparuerit 
vita  ve$tra,  tunc  et  vo$  apparebiti$  cum  illo  in  gloria 
{Colo$.  111 ).  Dc  iisdem  ipsis  et  Dominus  Patri  dicil : 
Paler,  quo$  dedi$ti  mi/it,  volo  n/,  ubi  ego  $um^  et  iUi 
tint  mecum,  ut  videant  claritatem  meam,  Et  cgo  ela- 
ritatem^  quam  dedi$ti  mt/ii,  dcdi  ei$  (Joan.  xvii).  Ec 


coBCtisexbibeat  et  abjcctum ;  ita  ut  dicat:  Ego  antem  B  cum  aposlolis  audiuut :  Amen  dico  vobis  quod  vos^ 


9wm  vermis,  et  non  homoy  opprobrium  hominum, 
ii  abjeclio  plebi$,  Quid  forlius  quam  ut  percussus 
in  maxilla  pnvbcat  aliam;  aufcrcnli  tunicam  dimitiat 
etpallium;  angariatus  milliario,  vadat  et  duo?  Et 
ln  his  omnibus  gaudcat,  quoJ  dignus  cst  habitns  pro 
Bomine  Domini  contumciias  pati.  Quid  onim  fordus 
•ut  durius  esse  polcst  quam  ut  homo  bomini  volun- 
larie  se  in  omni  subdat  obedienlia^  et  duras  et  con- 
trarias  in  ipsa  obedicntia  patieuter  ilhilas  sustiiieat 
ii^urias?  quam  nt  omni  vilitate  et  extremitate  con- 
lenlus  sit,  ct  ad  omnia  quse  iiii  injunguutur  paratus, 
e>  omnibus  se  infcriorcm  ct  viliorem  non  solum  sua 
lingna  pronuiitiet,  sed  ctiam  corde  cxistimet?  et 
ubicunque  fuerit,  sederit  vel  ambnlarit,  inclinato  sit 


qui  reliqui$ti$  omnia^  et  secuti  estis  me,  in  regenera  - 
tione  cmnsederitFUius  homini$  in  sede  majestatis  suwp 
tedebiiis  et  vos  snper  dnodecim  sedes  judicantcs  duo^ 
decim  tribu$  Israel  {Matth.  xi\). 

In  primis  ut  quidquid  agendum  inchoas  bonum.  lo 
primis,  id  est  in  initio  conversationis  vel  iuchoatio- 
nis  boni  operis  dieil.  Iiisidias  inler  te  et  autiquum 
serpentem  esse  inlollige,  nionachc.  Tu  illius,  quan- 
tum  pnevales,  nocivum  contcre  caput;  quia  illc, 
quantum  valuerit,  non  ccssabit  insidiari  calcaneo. 
Tunc  eniin  prudeater  caput  serpciitis  conleris,  si 
initium  male  suggestionis  ejus  ncc  conscntis,  ncc 
recipis,  et  si  cogitando  recipis,  nieditaiido  non  nu- 
Iris.  Ule,  inquam,  caput  serpcntis  Itenc  conterit,  qui 


semper  capite  et  flxis  scmp^r  in  lcrram  oculis;  reum  ^  suggcstiones  ejus  nec  cogilando  rumiual,  ncc  dele- 


de  peccatis  suis  exislimct  dicens  :  Domine,  non 
dignus  aspiccre  et  videre  altitudinem  coeli  prac 
injnstitiis  meis.  Vidcamus  cur  beatus  Benediclus 
obedicntia;  arma  furiissiina  dixcrit  alque  prseclara. 
Ideo  fortissiina,  quia  omncs  humani  gimeris  laborcs, 
qui  voluntarie  flunt,  ut  supra  diximus,  obeilientiae 
Itbor  exsuperat :  Fortissima  sunt  cnini  obeJientiae 
arma,  ut  abncgct  homo  semeiipsum  sibi ;  prxclara, 
nl  sequatur  Christum.  Fortissima,  ut  declinet  a  malo; 
praeclara,  ut  faciat  bouuin.  Foriissima ,  ne  reddat 
malum  pfo  malo ;  pncclara,  ut  rcddat  pro  malo  bo- 
Dum.  Fortissima,  ue  mnlediccutem  inaledicat ;  pne- 
clara,  ul  etiam  benc.licat.  Fortissiina,  ne  in  corde 


ctando  fovel,  nec  medilaiido  nutrit,  ncc  consen- 
liendo ,  nec  nutricndo  ad  pcccati  perpetrationcm 
pcrducit.  Et  hoc  modo  qui  caput  serpentis  conterit» 
totum  a  se  diaboli  corpus  repellit.  Callidus  eniin 
scrpens  et  lubricus,  uhi  caput  suggestionis  su»  mer- 
serit,  tolus  conatur  illalii,  ut  a  quo  inalc  receptus 
est  totus,  male  rccipiat  tolum,  et  inalc  rcceplum 
malc  possideat  viuclum.  Caput  ergo  scrpcnlis,  id 
est  suggestionem  diaboli ,  bonus  inonachus  iu  initio 
conterat,  ne  ejus  in  fine  possessio  flat.  Bene  contc- 
rat,  ne  inale  contcralur;  fcriat,ne  feriatur;  occidal« 
ne  occidalur.  Et  in  his  omnibus  fortis  victor  cxi- 
stens,  non  sibi  laudes,  scd  creatori  suo  rcferat  gra- 


tcneat  odium;  pneclara,  ut  tanquam  semelipsum  ^^  les,  a  quo  acccpit  ut  vinceret,  ne  viclus  periret. 


diligat  inimicum  et  proximnm.  Fortissima  in  abje- 
clione;  pneckra  in  opcratione.  Fortissima  in  tolc- 
nntia;  prxclara  in  obeJientia.  Forlissima  in  conti- 
Bvato  jejunio;  prseclara  in  recrealione  pauperum. 
FonlSsima,  Sint  lumbi  vestri  praicincli ;  pran^lara,  Et 
laeern»  ardentes.  Iii  inflrmilatis  tolerantia  fortis- 
tioia,  in  visiiatione  aliornm  inflrmoram  prxclara. 
Ne  ▼anitatis  mendacio  resolvatiir  fortissima ;  ut  ve- 
ritalem  corde  et  ore  loquatur  pneclara.  In  tolerando 
palienter  injiirias  furlissima  ;  in  non  faciendo  tote- 
randas  pncclara.  In  refVenando  appetitum  giilse  for- 
Ussima;  in  frugalitatis  et  parcitatis  aiuore  pncclara. 
lu  corporis  casligatione  fortissima;  in  castitatis 
aniorc  prxclara.  Scd  ct  hoc  vcracitcr  dicero  possu- 


Ergo  totam  sollicitudinis  su»  custodiam  ad  calca- 
neum  extremae  viue  suae  providus  monachus  conver- 
tat,  ne  venenato  morsu  serpentis  improvidus  pereat. 
Quid  enim  per  bomiiiis  calcaneum  ?  nuin  tempus 
vit»  significalur  extremum?  Quid  caUidus  insidians 
inimicus  pestifero  dente  perculit,  si  a  custodia  sui 
animus  male  sanus  recedit?  Ergo,  monaclie,  salut  s 
liuc  audi  consilium,  el  operis  tui  Bollicile  serva  cal- 
caneum,  ne  in  fine  vit»  tuse  deceptus  alicujus  erro- 
ris  labaris  in  devium.  Et  ubi  sperabas  reciperc  prs- 
miuin,  ibi  deceptus  invcnias  detrimcnlum ;  ct  ubi 
sperabas  hetus  scandcre  coelum,  ibi  trislis  mcrgaris 
iii  Uirlarum,  ct  incautus  subito  peri!as  qiiod  diu  ac- 
quisitum  in  actcrnum  hahcrc  iiotcras.  Quid  cnim 


m 


•SMAUAGDI  ABBATIS 


700 


prodesl  hoiniiii  opus  bonum  incboare,  el  non  per-  A  ^ffba  Pater  [Rom.  viii).  Et  aJopUone  recepla  Qlio- 


ficere?  Non  enim^  ait  Scriptura,  qui  inchoaverit^  sed 
qui  peneveraveritf  salvus  eril  {MaUh,  x  et  xxiv).  Inter 
ca^tera  eniin  sacriflcioruin  gencra  Doinino  jii1)etur 
offerri  cauda.  Sicut  enim  in  c.  lcaneo,  ila  finis  cor- 
poris  ostcnditur  in  cauda.  Et  ille  I)ene  caudam  in 
sacrificio  Domino  immolat,  qui  in  bono  opere  usque 
in  flnein  perscverat.  Caudam  enim  hostiae  Domino 
oflerimus ,  qnando  opus  bonum  perseveranli  flne 
complemus.  Nam  ct  Joseph,  qui  auctus  inlerpretatur, 
talari  tunica  vestitus  essc  dcscribitur.  Tunica  enim 
qua  indutus  eral  perseverantiam  bonis  operibns 
signiflcat.  Ille  autera  talari  tunica  vivens  ornatus 
incedit,  qui  virtutibus  actus  in  bono,  quod  ccepit,  ad 
perseverantiam  tendit,  et  bonum  quod  agere  cocpit, 


rum  abrennntiamus  diabolo ,  et  operibus  ejus,  et 
pompis  cjus  in  baplismo ;  postea  autem  in  filioruiD 
nuinero  compuiati  sumus,  quando  per  converslonis 
gratiam  relinquimus  mundum ,  et  secuti  tumus 
Ghrislum,  audientes  Propbet»  vocem  dicenlis :  Amfi, 
/i/ta,  et  vide^  et  obliviscere  populum  Ittum,  et  domum 
patrii  tui  \Psal,  xliv).  Quando  obiili  sumus  palrcm 
mundum,  qui  nos  male  lactando  outrivit,  et  socuti 
sumus  patrem  Ghristum ,  qui  nos  bene  casiigandu 
lactavit,  ct  bene  lactator  hortalus  est  dicens :  Pa- 
trem  invocabis  me^  et  post  me  ingredi  non  ce$$abis 
{Jerem.  iii).  Magna  dignalio  Dei  Patris!  Nosin  ser- 
vorum  csse  nuincro  non  meremur,  ille  nos  in  fllio- 
rum  numcro  computare  non  dedignatur.  Grandis, 


imperfectum  non  relinquit.  Extcndat  ergo  prudens  B  inquani,  dignatio  est,  ut,  cum  simus  naturaliter  filH 


monachus  lunicani  boni  opcris  sui  usque  ad  talum, 
ne  inimicum  humani  generis  patiatur  infestum,  et 
persevcranti(e  tunica  nndum  in  profundnm  mergat 
infemum,  aut  partim  vestitum  parlimque  truncatum 
ad  ignominiam  in  a^ternum  conservet  daninandum. 
Talaris  crgo  pedes  monachorum  perscverantcr  omet 
et  muniat,  ut  in  flne  vito;  Deo  iilos  fcliciter  reddat,  ubi 
cum  felicitatis  gloria  aeterna  coiisequatur  ct  praemia. 

Ab  eo  perfici  instanlissima  oratione  deposcas,  Sed 
11 1  hxc  tibi,  quisquis  cs,  inonache,  Deo  iargienle 
provcniaut,  non  tardc,  non  tepide,  sed  instanlissima 
oratione  deposce.  Audi  Aposlolum  de  insiantia  ora- 
lioiiis  nos  monentem.  Ait  enim  :  Instate  orationi 
tigilantesin  ea  {Coloss.  iv,  i).  Et  ileruni  :  Yigilaleel 
orate  {Matih.  xxvi;  Marc,  xiii).  Etalibi  dicit :  Opor- 
tcl  cnim  scmpcr  orare^  et  numquam  deficere  (Luc. 
xviii).  Multum  eniin  valet,  ait  Aposiolus,  oratio 
justi  assidua  {Jac.  v).  Oratio  Elise  coeli  cardines 
clausit,  oratio  Danielis  leonum  ora  conclusit,  oralio 
trium  puerorum  caininum  ignis  exslinxit,  oralio 
ccclesiastica  Pclri  vincula  solvit,  oratio  Gornelii  au- 
rcs  Domiiii  pcnetravit,  oralio  in  crucc  lalroni  paia- 
disuin  aperuit.  Non  eiiim  pigeat  instanter  orarc  mo- 
iiachum,  qiiia  quem  orat  habitatorem  inter  se  habet 
Doiiiinuin.  Sic  enim  ait  Apostolus :  Templum  Dci 
tstis  :  et  Spiritus  Domini  habitat  in  vobis  {I  Cor,  iii ; 
//  Cor.  vi).  Gito  enim  ab  habitatore  exaudiuntur 
Domino,  qui  ejus  habitationis  templuin  et  habitacu- 


ir(Bf  et  ab  infantia  peccatores^  filii  Dei  misericorditer 
vocemur^  et  hteredes.  Haaredes  quidem  Dei,  cohicredu 
autem  Christi  {Ephes,  ii;  Rom.  viii).  Magna  licioniro 
esl  apud  Deum  Patrem  exallatio  monachonim,  qui- 
bus  permissum  est,  ut  fulgeant  sicut  sot  in  regno 
ccelorum(Malth.iiu)tetsedeant  super  duodectm  Ihro^ 
nos,  judicantes  duodecim  tribus  Israel  {Matth.  xix), 
qiii  a  Domino  cum  apostolis  audienl :  Sicut  dilexU 
me  Pater,  dilexi  vos,  manete  in  dilectione  mea  {Joan^ 
xv).  Et  dicilur  :  Jam  uon  dicam  vos  servos^  sed  awu' 
cos :  et  videbo  rot,  et  gaudebit  cor  vestrum,  et  gau- 
dium  vestrum  nemo  tollet  a  vobis,  Et  quodcunqae 
petieritis  Patrem  in  nomine  meo^  dabit  vobis  {Joan. 
xvi).  Grandis  dignatio  cst,  pro  quibus  Filius  Palrem 
cxorat  diceiis  :  Patersancte,serva  eos  in  notnine  (m, 
ut  sint  ttiif/m,  sicut  et  nos  unum  sumus  :  et  volo^  «1, 
ubi  e^o  sttiii,  ct  illi  sint  mecumj  ut  videant  daritatem 
meam :  et  ego  claritalemy  quam  dedisti  mihi^  dedi  eii 
{Jonn.  xvii) 

Non  debeat  aliqnando  de  malis  actibus  noslris  coa- 
trislari.  Actus  ab  agcnJo  ct  actione  noraen  accepit. 
Opera  cnim  nostra,  sivc  bona  sive  mala,  actiis  iiostri 
significant.  Si  enini  recta  fijcrint  opera  nostra,  de 
his  actibus  noslris  Do.niinus  la'.:atiis  cxsultat.  Sia 
autem  fuerint  prava,  contristatus  de  illt'i  punit  ilb. 
ei  nos  condemnat  el  jiidicnt.  Sicut  cniin  Deus  Pater 
in  flliis  ketatur  clectis,  ita  tristatur  in  reprobis.  Ait 
cnim  Salomon  in  ProverMis :  Filius  sapiens  latifieit 


luin  fluiil.  liifra  sc  eniin  porUt  quem  rogat,  imo  ab  ^.  patrem,  filius  autem  stultus  mwstitia  est  matris 


iilo  exaudilur  a  quo  purtatur.  Qui  vult  ergo  opus 
IxiMuin  ad  perfeclioncui  pcrducere,  orationi  fiequeii' 
tcr  deliet  incumbere.  Oralio  eniin  supplicatio  vel 
pctilio  dicitur.  Dicta  auteni  oratio,  quasi  oris  ratio. 
(^ouiextus  autcm  verborum  sine  sensu,quia  non  oris 
ratio. 

Vt  qui  nos  in  filiorum  numero  dignatus  est  com- 
putare.  Tunc  enim  nos  Dominus  primuin  niiseri- 
corditer  in  fllionim  dignatus  est  nuinero  compulare, 
quando  eum  per  fldeni  meraineriuius  recipere,  sicut 
evangelist»  Joannes  ait :  Quolquot  autem  receperunt 
rum,  dedit  eis  potestatem  filios  Dei  fieri  (Joan.  i): 
quando  non  spirilum  scrvitulis  in  timore,  sed  spiritum 
uicipimus  adoptionis  filiornm ,  rii  qno  clamamus , 


D 


taur 

(Prov.  x).  Quia  non  solum  Deiis  Pater  iu  fllio  nequam, 
sed  et  mater  sancta  contrisiatur  Ecdesia.  Nam  el 
Apostolus  ait :  Plolite  contristari  Spiritum  Miirlva» 
in  quo  signati  estis  (Eph.  iv).  Spirilum  enim  saoeCn 
coutristamus ,  quando  ea  quse  non  sunt  ilU  pladU 
agimus,  et  qu»  placila  suni  illi  agere  recosamiis. 
Omnium  enim  bonorum  auctor  esl  Ghristus,  malonui 
autem  diabolus.  De  his  autem  quos  in  suis  saoclis 
actibus  perflcere  cernit,  et  crescere  laetatur ;  de  bis 
autcm  quos  in  diaboli  actibus  irretitos  videt  et  de- 
ditos  contristatur.  Gontrislari  enim  Deus  dicitur  noii 
proprie,  seJ  abiisive.  A  nostro  enim  usu  traetam 
csl.  Nam  Dciis,  qui  sempcr  iilem  ipsc  est,  nuiHriaio 
coiitri<»tatur,  qiiia  nunquam  mutatur. 


TOl 


COMMENT.  IN  KEG.  S.  DENEDICTI. 


:o2 


Jta  enim  et  omm  tempore  de  bonh  suis  in  nobis  pa-  A  onirc  prrccepit.  Paler  euim  (Jigiiiuas  ct  liODoris  cst 


rendum  eet.  Teropora  autem  a  motu  sidcrum  sunt 
dfcta.  Unde  et  Deus ,  cum  haec  institueret,  dixil : 
Cff  tiitl  in  iigna  et  tempora  et  diei  et  anno$  (Gen,  i), 
id  esl  in  aliquo  muiainli  molu,  cujus  aliuJ  prius, 
aliad  posterius  prxteriit ,  eo  quod  simul  essc  non 
possunt.  Tempora  enim  momenlis,  horis,  diebus, 
•nnis,  ius.Tis,  s^eciilis  et  aclibus  dividuntur.  Nam 
proprie  nec  ccnlum  anni  sunt  unum  tempus,  nec 
UDUS  mcnsis,  nec  dics,  ncc  bora ;  quia  cum  aliud 
transit,  aliud  advenit,  simul  unum  esse  non  polest. 
Quod  autem  dicit,  ita  ei  parcndum  estj  subinleliigitur 
Tero  rcgi  Christo,  cui  superius  obedientia  armatum 
militatornm  dixit  esse  monachum.  Parendum  dicit, 
id  est  obediendum,  obscquenduin  vel  obtemperan 


nonien.  Quod  veraciter  in  ipso  Dco  conslat  cssc  per- 
rcctuni.  De  illo  cnim  Aposlolus  nit  :  Ex  quo  omnis 
palernilas  in  ccelisy  et  in  terra  nominatur  (Ephes.  iii). 
Ll  ipsc  spiritus,  quem  accepimus  in  baptismOj  tesli' 
monium  reddit  spiritui  nostro^  quod  sumus  filii  />ei.  Si 
autem  filii  Dei,  et  kxredes  :  hwredes  quidcm  Dei^ 
coharedes  autem  Christi  (Rom,  viii).  Quam  hxredi- 
tatciu  alia  loco  Apostolus  incorruplam,  ct  inconta- 
niinatam,  ct  imniarccsci::ilcm  p.ppf^il.it ;  et  nohis 
eain  in  coclis  couservalain  cssc  proinitlit.  Ipso  ciiim 
qui  dedil  nobis  polcstatem  filios  Dei  Oeri,  ipsc  eiiam 
dedit  nohis  polcstatcm  hrcrcdilatcm  in  coelis  acci- 
perc  :  si  tamen  salvi  pt*rscvcravcrimus  usquc  in 
finem.  Incorruptibilem  ideo  ca^Iestcm  dixit  hxredi- 


dum.  Quod  vero  dicit,  omni  tempore,  in  prosperis  ct  B  tatem,  quia  nec  senio  tangilur,  nec  focdatur,  nec 


in  adyertis  intcllige  dictum.  Quod  ergo  intulit  de 
suis  bonis  ei  esse  parendumy  ostendit  quod  nihil  unde 
ci  parere  possimus,  habemiis  de  nostro.  Ergo  qui 
nec  Telle  possumus  habcre  de  noslro,  festinemus 
illl  omm  tempore  parere  de  suo.  Tunc  cniiu  Deo  dc 
bonis  8ois  paremus,  quando  de  acccplis  virtutibus 
non  nobis,  sed  iUl  gralias  agimus,  quando  illius  man- 
«iala  praedicantcs  ore  complemus  et  opere,  sicut  ipse 
ait :  Siditigiiis  mf,  mandata  mea  servate  (Joan.  xiv); 
^iiando  nosmetipsos  abnegantes  crucemque  ferenles 
Mqiiimur  Dominum  toto  corde  letantes ;  quamlo  ac- 
cepto  semine  verbi  cordc  bono,  et  oplimo  et  ab  oinui 
mtlitisc  faece  purgato,  aliud  tricesimuni,  aliud  sexa- 
gesimum ,  aliud  vero  centesimum  reddimus  fructum 


mortc  comimpilur,  ncc  poRnilentisc  moestilia,  ncc 
sorde,  nec  parcitatis  contincntia  coarclatnr.  Nihil 
enim  exterius  recipiia  quo  corrumpi  aut  violari  possit. 
Incontaminatam  ideo  eam  narravit ;  quia  semper  in 
scinelipsa  integra  et  inviolala  perseverat,  et  nec 
bxredum  termino,  ncc  fune  coarctatur  cxtenlo.  Non 
eam  occultus  contaminat  latro,  non  violcntus  diripit 
praeJo  :  seniper  incontaminata,*semper  cn'm  incor- 
rupta  pcrseverat.  Ideo  immarcescibilcm  eam  dixil, 
quia  nec  scclione  falcis,  ncc  caumate  solis  violenter 
oppressa  marcescit.  Seinpcr  enim  viridis,  senipcr 
psrscvcrat  immortalis.  Est  enim  in  filiis  florida,  in  vir- 
tutib.is  fecunda,  in  deliciis  amcena,  in  hxrcdibiis 
pncclaia,  in  posscssoribus  gloriosa,  et  in  prxmiorniii 


• » j-i  *^  '      «^  o  ' » — ' 

{Matlh,  xiii ;  Marc.  iv);   quando  accepto  pccunix  ^  donis  sempcr  cxcelsa.  In  iiia  enim  cst  viia  a^tcnia, 


talettto,  ad  Dominum  cum  magno  rediinus  lucro 
{Luc,  ifi;  Matth,  xviii);  qnando  pcccanti  in  nobis 
iion  solum  scpties  dimitlimus,  sed  usque  scpluagies 
•epties  (Lue^wm  );  quaiido  iii  suinmi  regis  nupliis 
inTiUti  cum  veste  recumbimus  nnptiali  (Matth.  xxn), 
ne  aut  cum  illo  qui  fralri  in  se  peccanti  dimitterc 
■oloit,  aut  cum  illo  qui  pecuniani  domini  sui  fodiens 
in  lerram  abscondit,  aut  cum  illo  qui  in  nupliis  non 
babens  vestein  nuptialem  iiiterfuii,  pcdihus  et  mani- 
bos  ligati  in  tenebris  cxtcrioribiis  inclMsi,  ct  iii  poe- 
nam  pcrpeluam  incrcanuir  cssc  dainnati.  UiiJc  et 
lequitur, 
Vt  non  solum  iratus  paler  non  aliquando  filios  suos 


immortalitas  sempiterna,  potestas  pcrpetua,  pax 
longa,  sanctificatio  certa,  jnstiflcatio  vcra.  Kt,  ut 
breviter  dicam,  Christuscst  hxreditas  nostra,  iii  quo 
est  bonitas  tota.  Unde  summcpere  cavendum  cst  ne 
nos  iralus  pater  ab  hac  tam  clarissima  clarilate  cli- 
minet,  et  ut  metuendus  dominus  irritatus  n  malis  no- 
stris  ut  nequissimos  servos  perpetuam  tradat  ad  pce- 
nam.  Notandum  quia  qui  primum  rccte  crcdcndo  cl 
benc  vivcndo  vocati  siitit  fllii,  iitlcm  ipsi  poslea  male 
vivendo  vocantur  ncquissimi  servi.  Duo  enim  servo« 
nim  gcncra  in  Scripturis  inveniuntur  divinis  :  uniiin 
bonorum,  aliuJ  vero  maloruifl.  Bonorum,  de  quibus 
per  Isaiam  Dominiis  dicit  :  Ecce  serri  mei  comedent^ 


€xha^edet,  sed  nec  ut  metnendus  dominus  iratus  f^  j^et  vos  esurietis.  Ecce  servi  mei  bibent^  et  ros  sitielis 


wudis  noitris,  ut  ncqnissimos  servos  pcry.etuam  tradat 
ud  peenam^  qui  eum  sequi  no'uerint  ad  g-oriam.  QiioJ 
antem  dicit  iratus  pater  non  hoc  propric  in  Domino, 
ted  abosivc  intellige  dicium.  Hiimano  ciiiin  usu  h;i:c 
ct  his  similia  in  Scripturis  sacris  dc  Doinino  pluriiiia 
iofenies  dicta.  Iratus  enim  diciiur  Ira  actus,  id  esi, 
ira  agilatos,  quae  duobiis  modis  in  Domino  dicittir, 
aal  cum  flagellat  omneni  fllinm  quem  rccipit  ad  glo- 
riam,  aol  cum  pcrcutit  omnem  iniquum  qucm  tradit 
■djKBnam.  Patcr  enim  noster  idco  dicitur,  quod  ille 
1108,  ot  essemus,  creavil ,  et  per  baptismi  gratiam 
ilenim  reereavit,  et  in  renatis  Spiritum  sanctum,  in 
^uo  ctamamuSj  Abba  Pater  (Rom.  viii),  tradidit,  et, 
Pater  noster  qui  es  in  cccHs  (Mfttth.  vi) ,  idcm  i^os 


Ecce  servi  mei  loitabuntury  et  vos  confundemini.  Ecce 
servi  mei  laudabunt  prce  exsultatione  cortHs,  et  vos 
clamabitis  prw  dolore  cordis,  et  prce  contritione  spiri- 
tus  nlulabitis  (Isa.  lxv).  Et  de  quibiis  Dominus  iu 
Evangelio  ait  :  Euge,  serve  bone  et  fideliSy  quia  itc- 
per  pauca  fttsti  fidelisy  super  mutta  te  constituam 
(Matth.  xxv).  Malorum  autem  gcnus  scrvorum  est, 
de  quibus  scriptum  est :  Omnis  qui  peccat,  servus  est 
peccati :  servus  autem  non  manet  in  domo  in  a^temum 
{Joan.  viii).  Et,  serve  nequam ,  omne  debitum  dimisi 
tibif  etc.  (Matth.  xviii).  De  quihiis  et  hic  ait,  ut  ne^ 
quissimos  servos  perpetuam  tradat  ad  pcenam.  Non 
cniin  Dominus  aliquem,  scd  ipse  se  tradit  ad  pocnam 
q:ii  pc  c;ire  non  dubital.  Scriptiim  cst  cniin  *  Quds 


705 


SMARAGDl  ABOATIS 


704 


a  facie  ierpentis,  sic  fuge  peccatum  (Eceli.  xxi).  Ergo  A  nectute  resipiscamus»  et  ad  vias  vilae  vel  tarje  coii- 


ipse  se  cruciandum  serpenti  Iradit  diabolo,  qui  nee 

metuit  nec  fugit  peccatum.  Ipse  se  perpetuam  tradit 

ad  poDnam,  qui  mollis  et  dissolutus  vivens  peccare 

non  cessat.  Pcena  dicla  est,  eo  quod  peccalorcs  in 

tormentis  constringat  et  puniat.  Intelligilur  enim 

poena,  immanis  pcccatdrum  gchenna,  tormenta  per- 

petua,  supplicia  sempilerna,  concrematio  infinlta, 

consummatio  ccrta,  mors  vera,  cruciatus  seternus, 

dolor  perpeluus,continuus  gemitus,  interitus  sempi- 

ternus.  Ubi,  secundum  Isaiam,  impiorum  vermis  non 

moriiur,  nec  ignis  eorum  exstinguilur  (/sa.Livi).Ver- 

mcm  dicunt  diabolum  et  angelos  ejus,  qui  animas 

rcproborum,  velut  vermes,  dente  roalitise  rodunt,  et 

igiii  inexstingui!)ili  et  aetemo  scmper  ardendas  ct 

semper  cruciandas  tradunl.  Ad  hanc  cnim  mcrilo 

tcnibiiem  traduntur  poenam,  qui  Christum  seipii 

iiolunt  ad  gloriam.     Ad  illam ,    videlicet ,  de   qua 

Psalmistaait :  ExsuUabuntsanctiingloria  (Ps.cxiii), 

Et  bciic  positum  est,  sequif  quia  vocatnr,  n(  Apo- 

stolu)  ait  :  Deus  autem  omnis  gralice^  qui  vocavit  nos 

(id  wternam  gloriam  suam^  ut  cum  Christus  apparue- 

ritvilauoslra,  tunc  et  uos  appareamus  cum  iilo  in  glo* 

ria(l  Petr,\;CoL  iii,^).   Gloriam  dicit  vilam  aiter- 

nam,gaudiiiin  plenuin  ei  scmpilcrnum.  Ubi  est  ceria 

sernriins,  securatranquillitas,  tranquillajucunditaSt 
felix  xtcrnitas,  xlerna  felicilas.  Ubi  est  amor  pcr- 

fcctus,  timor  nullus,  dies  asternus,  alacer  motus. 
Unde  fulgcntibus  mcritis  sanctorum  congregatio  mi- 
cat,  aiterna  saliis  cxiiberat,  veritas  regnat.  Ubi  esl  in- 
tclleclus  sinc  crrore,  memoria  sine  oblivionc,  cogitatio 
sine  perturbationc,  charitas  sine  simulationc,  sensus 
sine  oflensione,  iiicolumitas  sine  debilitate,  salus 
sine  dolore,  vita  sinc  morte,  fncilitas  sine  impe^ 
dimento,  saturitas  sine  fastidio,  ct  tota  sanitas  sine 
morbo. 

Exsurgamus  ergo  tandem  aliquando.  Otiosis  enim 
ct  igiiaviic  sopore  depressis  ^xstir/jramus  rectedicitur, 
«luia  aiiiina  somno  dcdita  neg1igcnti:e  el  tarditatis 
inertia  prcssa,  quasi  dormiens  in  otiositatis  lecto 
niale  soporala  quiescit.  Exsurgamus  enim  dicit,  id 
csl,  crigamus  nos  ab  illo  ncgligentiac  loco  providi,  in 
quo  diu  jaciiiinus  nociva  scgnilia  prcssi.  Levcmus 
corda  nostra  cum  manibus,  id  est  cnm  bonis  operi- 


B 


versi,  remedia  salutaria  non  perdamus. 

Excilante  nos  Scriptura  ac  dicente.  Non  eniin  ugi- 
lans,  sed  dormiens  anima  cxcitalur.  Durinit  enim 
anima,  qiuB  Domini  sui  obliviscitur,  et  mandata  ejus 
non  recordatur.  Vigilat,  quae  Doiniiii  sui  memoriain 
semper  tenet  in  corde,  ct  ejus  mandata  servatla 
opere.  Dormit  aniina,  quae  cominissa  pr.rtorila  Don 
emendat,  et  de  fuluris  nil  cogitat.  Vigilat,  qnrc  pne- 
terita  peccata  plangit,  et  plangenda  ulterius  noa 
committit.  Dormit  anima,  quae  pprlatam  et  spalio- 
sam  progrediens  viam,  de  futara  vita  vel  gkiria  nil 
cogitat,  sed  clausos  ocolos  \el  donniens  qnotidie 
pejor  effecta ,  ad  xtemum  interitam  |>roperal.  VI- 
gilnt ,  quae  de  setema  vila  et  futura  cogitans  gh>- 
ria  per  arctam  et  angustam  gradiens  Tiam,  virluti- 
biis  quotidie  crescit  el  innovatnr,  ei  ut  ad  creatorts. 
sui  cognitionem  perveniat  laborare  oon  cessat. 

Hora  est  jam  nos  de  somno  surgere.  Ilora  hic  pro 
tempore  posuit.  Ciijusciinque  euim  temporis  quanti- 
tas  convenieiiter  hora  vocatur,  ul  iii  Evangelio  scri- 
bitiir  :  E.Ttt(  palerfamilia$  hora  tertia,  sexla,  nona. 
et  undecima  invitare  operarios  in  vineam  suam  ( Matth» 
xx).  Horsc  enim  ibi  pro  temporibus  posiix  siint.  Di- 
cit  cnim  :  Hora  est  jam  nos  de  somno  surgere^  id  est, 
lcmpiis  est  nt  nos  de  gravitaie  mentis  et  lorpore 
negligentiae  ad  observanda  Domini  prjicepla  vigile- 
mus.  Hortatur  nos  de  hac  re  Saloinon  dicens  :.  iVo.'t 
diligere  somnum ,  ne  te  egestas  opprimai  (Pro9,  xi). 
Somnum  diligcre  est  torporem  meniis  pcr  disidiaiD 
ampiecti,  et  dc  futuro  nil  cogitare,  qiioniam  egestas» 
id  est,  aeteriia  miseria,male  securam  opprimit  animaii. 

Et  apertis  oculis  nostris.  Illis  videlicet,  de  qulbns 
Salomon  ait :  Apcri  oculos  tuos,  et  saturare  panibus. 
Aperire  oculos  est  intellectum  mentis  ad  justiti»  b- 
mcn  resccarc.  Saturare  panibus  est  spirltalibiis  dUs 
divinrc  scicnti:e  mentem  reficere. 

Ad  deificum  lumen.  Id  esl,  divinum,  quod  aninu» 
tribuit  intellectiim. 

Attonitis  auribns.  Id  cst,  attentis  inentibus 

Audiamus  divina.  Id  est,  Deo  plcna,  divinitate  re- 
ferta. 

Quotidie  clamans  quid  nos  vox  admonet,  dkens : 
Hodie  si  vorem  ejus  audieritis.  Hodie  habet  clyinolo- 


bus  ad  Dominum,  qui  malis  actibus  pressi,  pravisque  jv  gia  hoc  die.  Sed  et  hoc  in  loco  semper,  vel  in  rnnMt 


luoribus  incurvati  longo  jam  tcmpore  adhaesimus 
sieculo^  Maligni  cnim  spiritus  molli  dissoluteque  vi- 
venli  animx  dicunt  :  Incurvare,  ut  transcamus.  Quae 
si  malis  corum  suggeslionibus  acquieverit,  sub  pe- 
dibus  eorum  inale  calcata  peribit.  Si  vero  recta  in 
opere  Dei  perseveraverit,  ciini  Elia  dicere  poterit  : 
Vivit  Dominns,  in  cujus  conspcctu  sto  (III  I\eg.  xvii). 
Et  cum  Paulo  :  Nostra  autem  conversatio  in  ccbUs  est 
(Pkil.  iii).  Quod  aiitcin  dicit  tandem  aliquando^  nisi 
fallor  teniporis  tarditatem  significat.  Ex  duohus  Cnim 
adverbiis  tcmporum  iinum  composuit  :  idcm  est 
enim  tandem  ({iiod  el  aliquando.  Ac  si  dicat :  El  si 
in  prim;cvx  aetatis  temporc,  id  cst,  in  juventutc ,  in 
lonis  opcribus  iios  cxcrccrc  nolunius,  saltcm  in  sc- 


tempore  significat,  quia  jugiter  et  omni  hora  audiea- 
dnm  est,  qui  salutariter  monet,  et  miserleordiier 
docel.  Cujus  sermonis  vim  Apostolos  potenter  dieeiis 
expressit :  sed  adhortamim  vosmetipsos  per  rin^§s 
dies  (Hebr.  in).  Doncc  hodie  cognominatur. 

Si  vocem  ejns  audieritis.  Ejus  dicit,  id  esl»  iUias 
boni  pnstoris,  qui  ait :  Ego  sum  pastor  bonu$;  et  «Mt 
meae  vocem  meam  audiunt,  et  sequuntur  me^  H  ۤ9 
cognosco  eas ;  et  nuUus  rapit  eas  de  manu  mea,  Sii 
et  vitam  ceternam  dabo  eis  (Joan.  i).  In  lege  enim  et 
prophetis,  in  Evangelio  et  aposlolis  vox  Donilni  rool- 
tis  modis  srmans  aiiditur,  sed  a  corde  bono  et  oplimo 
auditur  ct  cxaudilur.  A  duris  vcro  et  lapideis  corJi- 
bus  auditur  quidcnii  scd  noii  cxauditur.  Ergo  aninue 


705 


COMMENT.  IN  REG.  S.  RENEDICTI. 


706 


quae  obdunim  conla  sua  ne  Yocem  iliias  boni  Tcriqiie  A  permanet  in  s(rculum  sccculi  {Psul.  xviii).  QuanUim 


pastoris  audiant,  nec  sequunlur  euin,  nec  oves  illius 
soiit,  nec  cognoscunt  eum,  nec  cognoscunlur  ab  eo. 
Qai  cnlm  ignornt,  ignorabilur.  Et  nec  de  manu  ra- 
ptoris  liberabunlur,  nec  in  locis  pascuis  collocabun- 
Inr,  nec  vitam  accipient  sempiternam. 

Nolite  ohdurare  corda  vestra.  Sic  eniin  anbi  Apo- 
Stolus  ail  :  yon  obduretur  quis  ex  vobis  fallacia  pec- 
€ati  {Vebr.  111).  Tlli  enim  corda  sua  o!)durant,  qui 
qnod  de  mandalis  Dei  recle  inleHigunt,  operari  rccu- 
sant.  De  quil)us  per  Salomonem  dicitur  :  Pigredo 
immi:tit  snporem  {Prov.  x\\).  Pigor  enim  rerlo  sen- 
Ucndo  quasi  vigilat,  sed  nil  boni  operando  corde  ob- 
dnrato  sensuque  soporato  in  lardilatis  sua;  dormitat 
iectulo.  Illi,  inquam,  obdurant  corda  sua,  qui  auiliunl 


enim  quis  attenlius  Dominum  diligit,  tanlo  eum  di- 
ligi^^nlius  offondere  pertimescil.  Vox  palernacst,  vox 
pielatis,  qujc  nos  ndmonet  ne  pavescamus  quod  audi- 
vimus  limovem.  Non  est  cnim  linior  iste  qui  formi- 
dclur,  sed  qui  diligatur.  Timor  bumanus  amarilu- 
dincm  babet,  iste  dulcedinem.  llle  ad  serviiium  cogit 
iste  ad  liherlalem  Irabil.  Posliemo  ilie  claustra  ine- 
tuit,  hic  coelorum  regna  patefacil.  In  limoris  elenim 
laude  Salonion  ail  :  Timor  Domini  apponit  dies 
{Prov.  x).  Time  ergo  Dominum,  0  monacbe!  sed 
illo  timore  qui  sanclus  permanel  in  saiculum  saiculi; 
illo  caslo  amorc  qui  libi  a.i  dies  lcmporis  hujus  adji- 
ciet  dies  ailernos,  dics  pcrpeluos,  dies  immoriales 
et  dies  perennes.  Imo  diem  unum  sine  vespera  et 


quidcm  prxdicantem,  sed  imitari  nolunl  operantem.  ^  inllnilum  :  diem  felici  gaudio  plenum,  indelicientc 


Qai  non  obediunt  voci  Doinini  dicenlis  :  Diverie  a 
malo^  et  fac  bonum  {Psal.  xxxiii).  Qui  non  audiunl, 
Dcponcntcs  velerem  bominem  ciim  aclibus  suis,  in- 
diiite  novum,  qui  secundum  Deum  crealus  est  iii 
jftslilia  et  sanctificalione  verilatis.  Qui  non  renun- 
li.inl  s.Tculoet  cniccm  porUintes  se({uuntur  Cbristiim. 

Kt  iterum  :  Qui  liabet  aures  audiendi  {Malth.  xiii, 
ttarc.  IV,  Luc.  viii).  Aures  hic  cordis,  non  corporis 
rcquirit.  Ille  enim  aiires  audiendi  habel,  qui  quod 
cOr.*e  inlclligit  opere  implel.  Ille  aures  auJien  :i  hal)el 
in  corde,  qui  memori;c  su;e  prxcepla  Domini  com- 
rocndat,  et  (ommcnJata  cum  mulliplici  fenore  I)o- 
mino  rcddeiida  reservat.  Ille  audiendi  non  habct 
anrcs,  qni  Domini  iiiaiidala  ncc  mcinoria  reliuet, 
nec  operibus  iinplct,  nec  recondit  in  corde,  i.ec 
excrcct  in  opcre. 

Avdiat  quid  Spiritus  dicat  Ecclesiis  {Apoc.  11).  A«- 
dlia  dicit,  id  cst,  intelligat.  Quid  Spiritus,  id  cst, 
Spirilns  omnipotens,  Spiritus  sanctus,  Spiritus  illc 
qoi  testimonium  reddit  spirilui  noslro  quod  suinus 
filii  Dei,  ct  de  quo  Apostolus  ait :  Templum  Dei  estis, 
ei  Splritus  sanclus  habitat  in  vobis  (/  Cor.  111 ;  //  Cor. 
ri).  Spirilus  sanctus  dicilur  secundum  id  quod  ali- 
qpid  spirat.  Meo  autem  Spiritus  Dei  sanctus  vocatur, 
qiiiaPatrisetFiliisanctilasest.  Namcum  sitet  Pater 
spintus,  ei  Filius  spiritus,  et  Pater  sanctus,  et  Filius 
sanctus,  proprie  tamen  ipse  vocatur  Spirilus  sanctus, 
tanquam    sanctitas  et  consubstan:ialis    amI>oruiii. 


loce  rcferluro,  angclico  comilalu  suffultum,  diem 
queni  nox  non  inlerpellat,  tenebrae  non  obscuranl, 
nubilum  non  obfuscat,  quem  imporlahilem  non  efli' 
cit  calor  xstatis,  pigrum  non  reddil  frigus  hiemis ; 
dies  qui  tibimet  unus  crit  ciim  sanclis,  comrounis 
cum  angelis,  aeternus  cum  ulrisque,  qui  tibi  cuni 
felici  gaudio  consortium  Iribuatangelorum,  ct  socium 
faciat  patriarchanim,  in  numero  compulcl  proplieta- 
niin,  in  exsullatlone  SGciumfacialapostoIorum.  Scri- 
ptum  est  eniin  .  Qui  timent  Dominum  speraverunt  in 
Domino,  adjutor  eorum,  et  protector  corum  cst  (P«. 
cxiii).  Et  alibi  :  Plenitudo  sapienliw  timere  Dcum; 
et  corona  snpienda^  timor  Domini  replens  pncCy  ct 
sahuis  fructu  {Eccli.  i)  El  :  Qui  timetis  Dominum 
credite  illi.et  non evacuibitur  mercesvestra.  Quitime- 
tis  Dominum^  diligite  illum,  et  illuminabuntur  corda 
vestra  {Eccli.  11).  Et,  quam  magnus^  qui  invenit  sapien" 
tiam  ?  sed  non  est  super  timentem  Deum  (Eccli.  \\v). 
Bcatus  cui  datum  est  Iiabere  limorem  Dei,  Timor  au- 
tem  Domini  sicut  paradisus  benedictionis  {Eccli.  xl), 
quia  in  illa  csl  fiducia  forlitudinis ;  per  illum  fructuii 
pullulat  saluiis  et  pacis.  Audi  adbuc  cl  diligenlcr  at- 
tende,  0  monacbe!  quid  Dominus  per  prophetam 
timentibus  se  promittat  :  Orielur^  inquit,  vobis  ti- 
mentibus  nomcn  meum  sol  justitia^,  et  sanitas  iU  pcn^ 
nis  ejus,  et  egrediemini  et  salietis  sicut  vituli  de  ar- 
mentOy  ctc.  {Mulach.  iv).  El  tibi,  0  monache,  linien- 
dum  est  nomen  Domini,  ut  sol  juslitix  tibi  oriaiur 


Ecclesia  GraBcum  est,  quod  in  Latinum  verlilur  con-  n  Chnstus,  qui  mentis  tua;  tenebras  expella!.  igno- 


Tocatio,  propterea  quod  omnes  ad  sc  vocet.  Qax  ciim 
una  sit,  universalis,  id  est  catholica,  a  Joanne  in 
Apocalypsi  {Cap.  1)  scptem  scribiintnr  Ecclesix  pro- 
pter  uniformcm  spiritus  plenitiidinem,  iJ  esl  spiritns, 
sapientire  et  intellectus,  consilii  el  fortiuidinis,  scien- 
tix  et  pietalis,  et  tiinoris  Domini. 

Et  quid  dicit?  Venite,  filii,  auditeme.  .Magna  piclas 
etmisericordiaSpiritus  sancti,  qui  anteconvcrsionis 
haibitum  unomqucmqne  ad  se  audiendum  invitat.  Et 
quos  ad  conversionis  gratiam  invilat,  filios  vocat. 
Ipse  est  enim  qui  pcr  propheiam  ait :  Patrem  invoca- 
kis  me,  et  post  me  ingredi  non  cessabis  {Jerem.  111). 

Timorem  Domini  docebo  vos  {Psal.  xxxiii).  Deboc 
tiinore  et  alibi  Psalmista  ait  :  Timor  Domini  sanctus 


rantiam  cordis  auferat,  et  lucero  intelligentix  infun- 
dat.  Hic  juste  vivere  Iribual,  el  post  morlem  vitam 
aelemam  concedat. 

Currite  dum  lumen  vitw  habetis.  Non  hic  cursum 
corporis,  scd  profeclum  quxrit  animarum.  Undo 
Psalmisla  alt  :  Ibunt  de  virtute  in  virtutem^  ct  videbi^ 
tur  Deus  deorum  in  Sion  {Psal.  Lxxxiii).  El  alibi  : 
Viam  mandatorum  cucurri,  dum  dilatares  cor  meum 
(PsaL  cxviii).  Nam  ct  bic  cursiis  observationem 
mandatorum  ct  profeclum  signiricatanimarum.  Dum 
lumen  vitx  habetis,  inquit,  id  cst,  dum  vivilis,  dum 
vobis  viUE  hujus  spatium  iribuilur.  Nam  el  ille  luinca 
vitae  in  se  habet  qui,  relicto  prioris  convcrsalionis 
erJorc,  ad  meliores  vias  converlilur  viise,  dicenie 


7(,7  SMARAGDI  ABBATIS  10» 

Aposlolo  :  Eratis  aliquatido  tenebrx,  nunc  auiem  lux  \  miis.  Bonos  aulem  dies  non  islos  dicil  m  qui!ms  ca- 
In  Domino  (Eph,  v).  Sed  el  ille  lumen  viue  iii  se  ducis  dcleclalionibus  occupamur,  sed  illos  qui  vcre 
habet,  qui  illum  hal.el  qui  dixil :  Ego  tum  lux  mundi ; 


qui  sequitur  me,  non  ambulat  intenebrii  (Joan,  viii). 
Uncle  el  hic  aperle  sequilur 

Ne  tencbra;  mortis  vos  comprehendant.  Hoc  in 
loco  tenebroi  mors  sive  diabolus  intelligilur.  Pos- 
sumus  el  illas  hic  non  inconvenienler  intellige- 
re  lcnebras  qnas  in  Evangelio  Dominus  exlerio- 
res  appellat.  Qui  vero,  dnm  vivunl,  a  viliis  se 
separare  non  satagunt,  et  virlutibus  crescere  nolunt, 
merilo  a  mortis  lcnebris  comprehensi  in  inferno 
lugent  damnati.  Interiores  quippe  tenebras  dicimus 
caK^itatem  cordis ,  exteriores  vero  lenebras  aiternam 
iioctem  damnationis.  Tunc  ergo  damnatus  quisque 


boni  sunt  et  in  sumraa  sanctitate  versanlur.  Qusi 
est  homo,  dicit,  qui  vult  vitam^  id  est,  vilam  beatam» 
perpetuam,  immortalem,  sine  morle,  siue  Gue  ec 
sine  labore,  quia  in  hac  vila  homo  ad  laborem  na- 
scitur.  Ad  illam,  ut  sine  labore,  et,  ut  in  aeternum 
vivat,  pervenit.  llla  est  enim  vita  beata  ad  qnam 
qui  cum  bonorum  operum  consummatione  penre- 
iterint,  beatis  angelis  similes  crunt,  et  simul  cum 
Deo  suo  sine  fine  regnabunt.  Quod  hic  creiliderant, 
ibi  vidcbunt  sui  creatoris  substantiam  mundis  cor- 
dibus  contcmplanlcs,  a.'terna  exsultatione  gaude* 
bunt  divinne  dilectionis  et  mutua  dilectioue  possessi 
in  a;ternum,  et  invicem  silii  feliciter   adhxrebunt. 


non  iu  interiores,  seJinexicriores  tenebrasmitlilur,  B  Recrplis    cum   incorruptione    atque   immortalitaie 


quia  iliic  invitus  projicitur  in  nocte  damnationis, 
qui  4iic  sponte  cecidit  in  caicitatcm  cordis.  Uhi  fle- 
tus  ct  striJor  dentium  esse  perhibetur,  ut  illic  dentes 
strideanl  qui  hic  edacitate  gimdebaiit ;  illic  oculi 
defleant  qui  hic  per  illicitas  concupiscentias  versa- 
b.iiitur  :  quatcnus  qu:eque  singula  membra  supplicio 
subjaceant,  qusc  hic  singidis  quibusque  viliis  subje- 
cta  serviebant.  In  flctu  quoque  oculorum  et  stridore 
dcntium  per  mctaphoram  membrorum  corporalium, 
magnitudo  ostcnditur  tormehtorum.  Tenebrse  autein 
dicuntur  co  quod  tencant  umbras.  Non  aliquid  sunt 
tenebrx,  sed  ubi  lux  est,  tenebne  flunt.  Sicut  enim 
tcnebrx  nihil  sunt  nisi  abscntia  lucis,  ita  mors  nibil 
est  nisi  privalio  viue.  Mors  dicta  vel  a  morsu  ,  vel 
quia  amara  cst. 

Et  quccrens  Dominus  in  mitUitudine  populi,  eui  hosc 
clamatj  operarium  suum,  iterum  dicit,  In  multiiudine 
enim  Dominus  paucos  operarios  qnnerit,  quia  multi 
suntvocati^  pauci  autem  electi  (Matth.  xx).  Qua^rit  uti- 
qne  operarios  modo  praesenti  in  vita,  quibus  postea 
iniscricordiier  clamans  dicat  :  Venite  ad  me  omnes 
qui  laboratis,  et  onerali  estis,  et  ego  reficiam  vo«, 
dicit  Dominus  (Matth.  xi).  Scriptum  cst  enim  :  Qui 
operatur  terram  suam  saturabitur  panibus,  Qui  o«- 
tem  sectatur  otium^  in  egestate  erit  (Prov.  xii).  Ille 
terram  suam  strenue  operatur,  qui  arcana  cordis 
sui  pLT  quotidiana  excrcitia,  per  legis  medilationem, 
pcr  vigilantiam   nicnlis,  vclut  per  agriculluram  in- 


corporibus  municipatum  patrix  ccclestis  accipienl, 
atquc  ejus  in  seternum  cives  eflecti  promissa  prae- 
niia  reporlabunt.  Ibi  eis  exulerabit  tanta  laetitia, 
tanta  cGcIestium  gralia  gaudiorum,  ut  remuneraiort 
suo  pio  pro  tantis  muneribus  gralias  agant,  et  nul- 
lum  fastidium  ex  ipsa  afflucntium  bonorum  perfe- 
ctione  sustineant. 

Quod  si  tu  audiens^  respondeas  :  Ego^  dlcxt  tibi 
Deus.  Quid  sit  Dcus?  Deus  hoc  est  quod  nuUa  at- 
tingit  opinio.  PIus  est  enim  quam  quod  dici  poicst 
aui  cogitari.  Nam  unaquxqu(^  nalura  pro  capad- 
iate  sua  suspicatur  de  Deo.  Et  quantum  njiiura  di- 
stai  a  natura,  tantum  senientia  distal  a  senieDiia. 
Quia  enim  super  omnia  esi,  necesse  esi  ui  omniuro 
C  mentes  excedat.  Homines  enim  quantum  possuDt 
aciem  mentis  exiendcre,  aspiciunt  quid  Deus  sii, 
opinione,  non  definitione.  Angeli  autem,  qui  supe- 
riores  hominibus  suni,  quia  plus  aliquid  de  Deo 
sentiunl  non  esi  dubium.  Archangeli  vero  eo  ipio 
amplius.  Cherubim  autem  et  seraphim,  qui  proxi- 
me  juxta  Deum  esse  dicuntur,  majora  de  Deo  sen- 
tiuni :  non  tamen  comprehendunt  peniins  quid 
Deus  sit,  quia  ncmo  novit  Patrcm  nisi  Filius,  nec* 
Filium  quis  novit  nisi  Pater.  Igitur  csl  Deus,  siciii 
hominibus  videtur,  spiritus,  natura  simplex,  lux 
inaccessibilis,  invisibilis,  inxstimabilis,  infiniins, 
perfectus,  nuHius  egens,  ?c!ernus,  immorialis  omni- 
modo,  a  quo  initium  oronia  consecuta  sunt,  Tene- 


stanier  erudit,  atque  spiritalihus  cibis,   velut  pani-      randus  diligentibus,   metuendus,    extra   qucra  nibil 

1...«,       «A     r»^^      : ii^     ^-...:„i:i^..-_       ?„.__••     U        ,     .  . 


bus,  ne  fame  ignoranliae  periclitelur,  interioris 
hominis  sui  sensum  invisibili  alimento  rcficere  non 
desislit.  Ille,  inquam,  qui  in  terra  corporis  sui  ope- 
rando  nocturnas  excrcet  vigilias  uberesq-ie  propec- 
catis  efl^undit  lacrymas,  corpus  suum  serviluii  redi- 
gens  casligat,  rarnem  suam  jejunio  macerai  et  va- 
riis  affliclionibus  crucial,  ille  panibus  supernis  et 
prjcmiis  salurabitur  aelernis. 

Quis  est  homo  qni  vult  vitam^  et  cupit  videre  dies 
bonos  (Psal.  xxxin)  ?  Talis  interrogatio  posiU  esi, 
quam  oinnium  sequitur  assensus.  Quis  esi  enim 
qui  possit  dicerc,  aut  viiam  nolo,  aui  dies  booos 
videre  mm  cupio  ?  Sed  utinam  sic  vium  perpetuam 
qiixrereraus,   sicui  in  ista  temporali  corda  defigi- 


esi,  imo  in  quo  sunt  omnia,  quoeque  sunt  sursnni, 
dcorsum,  summa  et  ima  ;  omnipotens,  omnia  ic- 
nens,  vere  in  omnibus  dives,  quia  niliil  est  quod 
von  ejus  sit ;  bonus,  jusius,  misericors.  £si  ei  se- 
verus,  ui  lerrore,  qua;  ab  co  bene  condita  sunt, 
conserventur,  ne  negligentia  parerot  \'ikc  pnrcipi- 
iium.  Et,  ne  quod  miralilius  csi  praeiermiitam, 
tanta  est  clementia  ejus,  ut  contumelias  passus  ab 
his  quos  fecii,  sufTerat  ei  prior  vocei  eos  ad  paceiL 
Si  vis  habere  veram  et  perpetaam  viiam.  Vita  dicia 
propter  vigorcm,  vel  quod  teneai  vim  nascendi  al- 
que  crescendi.  Qu»  vera  ei  perpetua  dicitur,  td 
pro  Cbristo,  qui  dixit  :  Ego  sum  ota,  veritas^  (t  vkts 
(Joan.  xiv) ;  vel  propter  seiernitatem,  qua  vivitarin 


7IW  COMMENT.  IN  REC.  S.  BENEDICTf.  ,  710 

ea.    Uii  ciiini  viUc  inors   sucocvlit,  illi  nunqunm.  A  liuius  audicntcni,  ul  quoJ  crcdilur  ad  auiilium  in- 


Propterca  ista  fallai,  illa  vero  vocatur  yerax.  Isla 
lM«viter  terminata,  iiia  vocntur  pcrpetua.  Ista  mor- 
lalis,  illa  vocatur  xterna.  Ista  misera,  illa  autem 
esl  gloriosa.  fsta  doloribus  et  laboribus  plena,  illa 
tuiitate  et  quiete  manet  jucunda.  Ista  odiis  et  do- 
fectibus  languida,  illa  cbarilate  et  virlulibus  i;pta- 
tor  fecunda  semper.  De  his  bealus  Augustinus  in 
Espositione  Evangclii  ait :  Duas  itaque  vitas  siLi 
divinitus  prsedictas  novit  Ecclesia.  Quarum  una  est 
in  fide,  allera  in  specie.  Una  in  peregrinationc,  al- 
tera  in  xiernitate.  Una  in  Ial>ore,  altcra  in  reqnic. 
Una  in  via,  altcra  in  patria.  Una  curo  liosle  pn^nat, 
aliera  sine  hoste  rcgnat.  Ergo  una  bona  cst,  se.l 
adhuc   misera,   allera  mclior,   et  beala.  Ad  quam 


fcrrc  videatur  impcdimcntum.  Qiiod  nierilo  pi^ohi- 
bctur,  quia  purae  conscicnliic  constat  scniper  ad- 
versom. 

Diverte  a  malo  et  fae  bonum  {Pial,  xxxiii).  Muhi 
enim  faciunt  bonum,  scd  non  declinant  a  malo.  In 
die  celebrant  jejunium,  cl  in  nocte  comniiiluut 
adullcrium.  Pauperibus  tribuunt  eleeniosynam,  et 
a  pauperibus  accipiunt  pra^dam.  Pauperi  porrigunt 
calicem,  ct  libnnt  illi  usqne  aJ  c!:rict:iteni.  Tri- 
buu:;t  csurieiiti  bucccllam,  et  cometlunt  usque  ad 
crapulam.  Et  ut  brevilcr  dicam,  in  publico  fas,  et 
in  occullo  non  cessant  agerc  nefas.  El  talitcr  agen- 
tcs  a  dcxtra  noluiit  scgregare  sinislram.  Aliud  vcro 
genus  hominum  et  valde  monachorum  est,  quod  di- 


qui  felix  vencrit,  felici  gaudio  aeterno   perfructur  B  vcrtit  a  malo  ct  operalur  miniine  bonum.  Terrenos 


in  regno. 

Prohibe  linguam  tuam  a  malo  (PsaL  xxxiii).  Pro- 
kihe^  dicit,  absliner,  cphibe,  coerce,  vel  comprime. 
A  malo^  subaudilur  omni,  videlicct  dctractionis, 
iDalediclionis,  murmuratioiiis,  irrisionis,  vitupera- 
tionis,  injusUc  incrcpationis,  a  verbis  mendacibus 
et  sermonibus  otiosis,  et  similia.  Scriptum  cst  cnim  : 
Delrahentem  sccreto  proximo  tuo  kunc  penequar 
{PsmI.  c).  Et,  Neque  maledici  regnum  Dei  potside- 
tmmi  (tCor.  vi).  Et,  Qui  murmuraverunt,  a  serpenti- 
tiu  perierunt  {I  Cor.  x).  Et,  0$  quod  menlitur,  octi- 
dit  ammam  {Sap,  i).  Et,  Perdet  omne*  qui  loqnun- 
iur  mendacium  {P$aL  v),  et  his  similia.  Ecce,  mo- 
nadie  !  cur  dicitur  prohibe  linguam  tuam  a  malo. 


m  sanrulo  relinqnit  labores,  et  in  monaslerio  secta- 
tur  otiositates.  De  talibns  enim  Dominus  ait :  Ar- 
bor  qucB  non  facit  fructum  bonum,  excidetur,  et  in 
ignem  mittetur  {Matth,  vii;  Luc,  iii).  Et  in  Apocaly- 
psi  :  Quia  nec  frigidns,  nec  catidus,  $ed  tepidui  e<, 
et  nauseam  facis,  incipiam  te  evomere  de  ore  mea 
{Apoc,  iii)',  dicit  Dominus.  Unde  et  otiositas  inimi- 
ca  essc  dcscribitur  ar.imae.  Ergo  divertere  a  malo, 
et  facere  bonum  singulariter,  et  proprie  est  electo- 
rum.  Non  cniin  super  spinas,  tribulos  vel  urticas 
agricola  vcl  horticola  fnigum  suarum  serit  semina, 
sed  prins  ab  his  purgat  agnim,  et  sic  jactat  con- 
grucntis  seminis  granum.  Ita  et  electorum  quisqiie 
prius  cordis  et  corporis  sui  agrum  a  vitiis  purgat. 


SU  enim  detrahentem  Dominus  persequitur,  (t  ma-  C  ct  postca  virtutum  semina  jactat :  et  hoc  modo  di- 


ledici  regnum  Dei  non  possident,  et  murmuralores 
•  serpentibus,  id  cst  a  dseroonibus,  pcricrunt,  et 
^det  Dcus  orones  qui  loquuntur  mendacium,  cum 
omni  vigilantia  probiI)crc  del>emus  linguam  iiostram 
a  maio,  ne  cum  bis  pereuutibus  et  nos  percamus 
in  xtemum.  £t  adhuc  dc  malo  lingusc  audiamus 
qaid  Jacobus  apostolus  dicat,  ait  enini  :  Ungua 
igm$  est^  et  univerMilas  iniquitatis  {Jac,,  iii).  Lingiia 
conttituitur  in  mcmbris  nostris,  qnsc  maculat  toliim 
Gorpus,  et  inflammat  rotain  nativitatis  nostnr,  in- 
flammata  agelienna.  Omnis  eniin  natiira  bcstiainim, 
el  volucnim,  ct  serpcntium,  e:iani  cxtcroniin  do- 
mantur  et  domata  sunt  a  nntura  hnmana,  liiiguam 


voiiit  a  inalo,  et  facit  l)onum  omnis  homo. 

Inquire  pacem^  et  sequere  eam  {PsaL  xxxiu). 
Sciens  autcm  Prophcta  in  lioc  agone  saeculi  cum 
corpore  paccm  fidelissiQlos  non  habere,  et  cum 
suis  vitiis  hic  illis  coniinuum  esse  ceriamcn,  pul- 
cherrimc  dicit,  inquire  paccm  ;  ut  quainvis  eam  hic 
non  habeant,  tamen  semper  ab  eis  studiosissimc 
perquiratur;  hic  impcrat,  sequere  eam,  quasi  pnccc- 
denlem.  Quxramus  crgo  scduli,  scquamur  iiitenti, 
quia  illic  cani  invcnirc  noH  possumus,  nisi  hic  dili- 
gentius  iiiquiramus.  Qux  tunc  coinprchendi  dabi- 
lur,  quando  ipsum  conspicieinus  pacis  aucrorcm. 
Pax  cst  scrcnilas  mcntis,  tranquiltilas   animi,  sim- 


autem  nullus  hominum  douiare  potest  :  iiiquietum      plicitas  cordis,  amoris  vinculum,  consorlium  chari- 


roalum  ,  plcna  vencno  mortifero  ;  in  ipsa  benc- 
dicimus  Deum  et  Patrem,  et  in  ipsa  malcdicirous 
homines,  qui  ad  similitudinem  Dci  facti  sunt :  ex 
ipso  ore  proccdit  l)cnedictio  et  iiialeJiciio,  non 
oportct  hacG  ita  fieri,  ctc. 

Ei  labia  tua  ne  loquantur  dolum,  Imitetur  l)onus, 
qaantum  potest,  mcnacbus  Doniinum,  ct  nec  in 
eorde  teneat,  ncc  in  labiis  lo<|uatur  c?obim.  Qnia 
Dtmunus  malum  non  fecit,  nec  dolus  inventus  cst  in 
we  eju*  { Isa,  uu  ;  i  Petri  ii).  Disperdet  cnim  Dcus 
labia  dolosa,  eorum  videlicet  qiii  in  corde  et  de 
corde  loeuli  sunt  mala.  Dolus  autem  vocatur  occulta 
nialitia  blandis  sermonibus  adomata,  qiise  propric 
CrauSy  insidlae  scu  fallacia  nuncupatur ;  quando  fal- 


taiis.  IIxc  est  qux  simultalcs  tollit,  bella  compescit» 
comprimit  iras,  superbos  calcat,  humiles  aiuat, 
discordes  sedat,  inimicos  concordat ;  cunctis  est 
placida,  non  quxrit  alieua,  nihil  dcputat  suum,  do- 
cet  amare  qux  odisse  non  novit,  nescit  extolli,  ne- 
scit  inllari.  Ilanc  ergo  qui  accepil  teneat,  qui  per- 
( idit  rcpetat,  qui  aroisit  requirat ;  quoniam  qui  in 
eatlcm  re  non  Aiit  invcntus,  abdicatur  a  Patre,  ex- 
ho^rcdatur  a  Filio,  nihilominus  a  Spiritu  sancto 
alicnus  cfOcitur. 

Et  cum  hae  feceritis,  Id  cst,  supradicta. 

Oculi  mei  super  vos,  Ustc  vox  Domini  csi ,  vox 
niisericordiae,  vox  pictatis,  qui  ut  bxc  ab  bomine 
fiant  miscricordiler  prxstat,  quia  nihil  potest  hu- 


711 


SMARAGDl  ABBATIS 


mana  fragililas  nisi  quod  possc  dederil  divina  ma-  A  mini    sanclis  mouachis  csl,   qiiia  eos  ad  cam  ma- 


jeslas.  Et  cum  Imc  feceritUy  dicil,  id  esl,  cum  pro- 
hibiierilis  lingiiam  vcslram  a  malo,  el  labia  veslra 
non  fuerinl  locula  dolum  ;  cum  diverlcrilis  a  malo, 
el  feccritis  bonum ;  cum  inquisieritis  pacem,  el  se- 
cuti  fuerilis  eam,  liinc  oculi  mei  iuper  vos,  Hic 
oculi  Domini  respeclio  divina  vocatur,  qusc  sujier 
justos  misericordiler  aperiiur.  Respexit  enira  Do- 
minus  Petrum,  et  ille  verbi  Domini  recordalus  esl 
illico,  et  amare  flevit  (Luc.  xxii),  quia  lcr  Doini- 
mim  negavit.  Ergo  oculi  Doniini,  id  est  res(>ectio 
divina,  et  nicmoriam  juslis  tribuit  et  intelligcntiam, 
et  a  morte  cos  setenia  et  a  fame  liLeral  senipiterna. 
Sic  enim  et  in  alio  scrihitur  psalmo  :  Oculi  Domini 
tuper  metuentes  etcm,  ul  eruat  a  morte  animas  eo^ 
rum,  et  alat  eos  in  fame  (Psal.  xxxii  ). 

Addidit :  Ei  aures  meii*  ud  preces  vestras  [Ptal. 
xkxiii).  Aurcb  Douiiui  boc  in  loco  exauditio  ialeHigt* 
turdivina,quain  Psulinisia  totis  viribus  posiulabat  di- 
cens  :  Inclina^  Deus  meus,  aurem  tuam,  U  audi  me 
(Psal,  \Li\et  Lxxxv).  Li,  AuribuSt  percipe,  DomiMf 
oralioiiem  meam  iPsal,  xvi).  Ki,  fiaut  aures  tutein* 
iendentes  ad  oratlonem  tervi  tui{PsaL  cxxxix,  2},et 
mille  talia.  Sed  et  Salomon  utrumque  iii  oralione 
sua,  id  est  oculos  et  aures  Doinini  simul  com- 
prehendit  dicens  :  Ut  sint  ocuU  tui  aperti  et  au- 
res  tu<B  intentce  ad  orationes  servorum  tuorum. 
Scd  licet  frcquentcr  Dominus  audiat  peccatores, 
justis  tamcn  inulto  amplius    exaudilio  et   celerius 


gnam  muUiludinem  dulcedinis  susc,  qnam  abscondil 
limentibus  se,  invitat.  Factus  esl  illis  habilator,  at 
eos  etiam  non  invocatus  exaudiat.  Factus  via  et 
patria,  ut  per  tUum  ad  illum  veniant.  Factus  pa- 
stor,  el  ostium  et  pascna,  ut  ab  illo  gubcrnati  per 
eum  intrent,  ct  ingrcdiantur,  et  egrediantorj  el 
pascua  inveniant. 

Ecce  pietate  sua  demonstrat  nobis  Dominus  viam 
vita*.  Ipse  ergo  Dominus,  ut  pra^dictum  est,  facun 
est  nobis  via,  veritas,  et  vita.  Via  scilicet  rcgia» 
ut  per  cum  gradientes,  non  dcclinemus  ad  dexle- 
ram,  aut  ad  sinistram,  sed  ad  vitam,  quae  ipse  est« 
pervcniamus  aetemam  :  ubi  non  fletus  ullus  potest 
esse,  nec  gemitus ;  ubi  babebunt  omnes  sancti 
"  amorem  pcrfectum,  tiraorem  nullum  et  gaudiom 
sempitemiim.  Ibi  enim  eril  eis  voluntas  certa,  cu- 
plditas  nuUa,  quoniam  fmendo  ccelestibus  bonift, 
a.i  qiiae  pervenirc  cupiebant,^ihil  eis  deerit  qiiid 
ulterius  concupiscant,  et  in  illa  regione  perpetma 
securitatis  ac  pacis  pcrfecte  bcati,  nec  timoris  sti- 
mulos  passuri  sunt  nec  doloris. 

Succtnctis  ergo  fide  vel  observantia  bonorum  actnnm 
lumbis  nostris  (Epli.  vi).  Elegantissime  enim,  et 
more  prophetico  beatus  Pater  Benedictas  duplioem 
hic  monachomm  posuit  cingulum.  Cognoril  antem 
quia  fldes  sine  operibus  mortua  esl,  et  open  siae 
flde  vacua.  Et  ideo  non  simplum  &ed  ex  ulroque 
textum  monachorum  voluit  essc  cingulum.  Isaias  an- 


promittitur,  qnando  in  preccs  eorum  paratas  aures  ^  tcm  hoc  ipsum  duplicitcr  in  Domino  posuit,  diceas  : 


habere  monstratur.  Noli  ergo  timere,  o  juste  mo- 
nachc,  hominiim  persecutiones  sxculique  labores. 
Oculi  enim  Domini  supcr  te  sunt,  ut  liberent  te, 
et  aures  ejus,  ut  audiant  tc.  Tu  autem  tcne  vias 
cjus,  ct  spera  in  eum,  ct  dic  ciim  Apostolo  :  Si 
Deus  pro  nobis,  quis  contra  nos  (Rom.  vni)  ?  Dcus 
pro  nobis,  ut  oculi  ejus  rcspiccrent  nos.  Deus  pro 
nobis,ut  aures  ejus  audirent  nos.  Deus  pronobis,  ut 
pncdcstinarct  iios.  Dcus  pro  nobis,  ut  vocaret  nos. 
Deus  pronobis,  ut  justificaret  nos.  Deus  pronobis, 
ut  gloriflcaret  nos.  Si  Deus  pro  nobis,  quis  contra 
nos  ?  Prsedestinavit,  antequam  cssemiis  ;  vocavit, 
cum  aversi  essemus  ;  justiflcavit,  cum  pcccatores 
essemus ;   gloriflcavit,  cum   mortales  essemus.  Si 


Et  erit  justitia  cingulum  lumborumj  et  fide$  dnrfo- 
rium  renum  ejus  (Isa.  xi).  Ut  enim  Ule  fidera,  el 
iste  posuit  fldem.  Ut  ille  justitiam,  ot  iste  bonomm 
actuum  observantiam.  Omuis  autem  iNNionim 
actuum  observantia  non  incongrae  Tocainr  jnstitia, 
siciit  scriptum  cst :  Juste,  quod  justum  est^  exteqtt^ 
ris  (Deut.  xvi).  Fide  cnim  Inmbos  mcntis  nostra 
succingimus,  si  de  sancla  Trinitatc  recte  sentimuSy 
ct  cam  fidelitcr  credimus.  Bonoram  actuum  61)ser- 
vantia  lumbos  succingimus,  si  nos  in  bonis  operi- 
bus  seduU  exercemus,  sicut  Apostolus  ait :  SiH$ 
ergo  lumbos  mentis  vestrce  succincti  (Epk,  ti),  id  eslt 
in  omni  praelio  viriUter  prxparati,  et  ab  oranibus 
curis  sxcuU  expediti.  Et  ad  Job  Dominns  ait :  iU- 


Deus  pro  nobis,  quis  contra  nos  ?  pranlestinatis,  a  |^  dnge  sicut   vir  lumbos  tuos   (Job  xxxviii).    Scri- 


Deo  vocatis,  jnstiflcatis,  glorificatis  ?  Qui  vuU  ad- 
versari,  parct  se,  si  potcst  beUare  adversus  Deum. 
U1)i  enim  audivimus :  Si  Deus  pro  nobis,  quis  contra 
nos  ?  nisi  quis  Dcum  vincit,  non  ixdit  nos. 

Et  antequam  me  invocetis  dicam  vobis  :  Ecce  ad- 
sum.  0  sermo  mansuetudine  et  benignitate  plcnus  l 
Non  cxspectat  consummari  oralionem,  scd  ante  iri- 
buit  petitionem.  Novit  enim  Dominus,  antequam 
petamus  eum,  quid  opus  sit  nobis.  Et  hoc  idco, 
quia  templum  Dci  sumus,  ct  spiritus  Domini  habi- 
tat  in  nobis.  Yelocissime  enim  habitaculum  suum 
habitator  exaudit  Deus. 

Quid  dutcius  nobis  hac  voce  Domini  invitantis  nos^ 
fratret  charissimi  ?  Vere  enim  dulcis  lixc  vox  Do- 


ptura  enim  sacra  iilos  viros  vocal  qui  via  Domini 
forlibus  et  non  dissolutis  gressibus  ambulant.  Lan- 
bos  vero  viriUter  accingere  est,  vel  in  opere  vd  in 
cogitatione  carnis  etmentis  luxuriam  refrenare.  Sed 
cur  beato  Job  dicitur  ?  Accinge  lumbot  inot  ticni  «iry 
nisi  quia  aiia  est  carnis  luxuha,  qua  caftiltlan 
corrumpimus,  alia  vero  luxuria  eordis  est,  qoa  dt 
castitaie  gloriamur.  Dicitur  ergo  ei :  Accingg 
ut  vir  lumbot  tuot^  ut  qui  prius  luxariam 
ptionis  vicerat,  nonc  luxuriam  stringat  elalion»,  m 
de  patientia  vel  de  castitate  superbiat.  In  Teleri 
Testamento  zona  peUicea  legimus  circa  lambot,  in 
Novo  autein  zona  anrea  circa  pectus.  llt  enlm  ndnl- 
terium  uou  committaturi  zona  pcUicea  ndhibenJa 


715  COMMEiM.  IN  REG.  S.  BENEDfCTI.  714 

est  circa  lurobos,  ut   non  vitlealur  mulicr  ad  con'  \  spintus,  sicut  ct  vocati  estis  in  una  ipe  vocationis  ve^ 


dipiscendum  :  zona  aurea  circa  pcctus,  ut  pcr  duca- 
tum  Evangelii  pergamus  itincra  ejus.  Ducalum  Evan- 
gclii,  idcsl,  ducatum  Christi ;  nequc  enim  aliorsnm 
Christus,  aliorsum  ducil  Evangciium ;  scd  ipsa  Dumini 
gesln,  vel  sanctissima  vcrba,  vocanlur  Evangclia, 
qtiacscqucntcsper  itincrarccla  pcrducunlad  coelestia 
regna.  Scd  diligcnler  nobis  esl  inluendum  qui  sunt, 
ant  qui  scquunlur,  vcl  qiio  lenJunt  bi  qui  pcr  Cai- 
catum  Evangelii  pergunt.  lli  suiil  uliquc  quibus  Do- 
liifnus  nit  :  Amen  dico  vobis,  qiiia  vos,  qni  reliqui- 
$t9S  omnia  et  secuti  estis  me,  in  regeneratione,  cum 
tederit  fHius  liominisin  sede  majestatis  sua.\  sedebi- 
itM  et  vos  super  duodecim  sedes,  judicantes  duodecim 
tribus  Israel  (Malth,  xix).  El  ille,  cui  dicil  :  Vade, 


strce  (Ephes.  iv).  Ilic  autcm  qui  nos  vocavit  bealus 
Bcnedictus  dicit,  et  subaudiiur  vel  ad  giatiam  fidei 
prinuim,  vci  ad  religionis  poslea  cl  convcrsionis 
babitum. 

In  cujus  regni  tabernaculo  si  volnmus  habitare, 
nisi  illuc  bonis  actibus  currendo  minime  pervenitur, 
Blaoifcstum  cst  cnim  quia  benefaeienles  cl  non  ma- 
lefacientcs  cocleslis  regni  labernacula  possidebunt. 
Sic  cnim  de  malis  Paulus  apostolus  ait :  Quia  neque 
adutterij  ncque  moltes,  neque  mascutorum  concubito- 
res,  neque  fures,  ncque  aran,  ncque  matediciy  neque 
ebriosij  ncque  ropaccs,  regnum  Dci  possidebunt  (1  Cor. 
vi).  Nos  autem  si  cupimus  regnum  Dci  possidere, 
in  omnibus  exhibeamus  nosmctip&os  sicut  Dei  mini" 


el  tende  otgnia  qum  habes,  et  da  pauperibus,  ct  ha-  B  stros,  in  multa  patientia,  in  tribulationibus,  in  ne 


bebis  thesauros  in  catis,  et  veni,  sequere  me  (3larc. 
x).  El  :  Qui  vult  post  mevenire,  abneget  scmetipsum, 
et  toltat  erucem  suains  et  sequatur  me  (Matth.  xvi), 
et  similia.  Cognovimus  qui  sunt,  scilicet  qui  relin- 
quniit  omnia,  ct  qui  vendunt,  ct  dant  pauperibus, 
ct  qui  abnegant  scmelipsos,  ct  tollunl  crucem  suam. 
Quem  scquunlur  Cbristnm  ?  vidclicet  qiii  dicil  eis  : 
et  sccuti  estis  me ;  ct,  vcni,  scquefe  me.  Quomodo 
seqnuiUnr,  videamus.  Scquitur  autem  Christum,  qui 
pracccptis  ejns  insislit,  qui  per  magistcrii  ejus  vesli- 
gifl  gradilur,  qui  vcsligia  ejus  el  itinera  scctatur,qui 
qiiod  Christus  docuit  et  fccit  imitatur,  sicul  Pctnis 
bortatur  dicens :  Christus  passus  est  pro  nobis,  relin- 
tiuens  nobis  exemptum  ut  sequamur  vestigia  ejus  (I 


cessitatibus,  in  angusttis,  in  ptagis,  in  carceribus,  in 
sedilionibus,  in  taboribus,  in  vigitiiSf  in  jejuniis,  in 
castitatc,  in  scientia,  in  longanimicate,  in  suavitate, 
in  Spiriiu  sancto,  in  charitatc  nou  ficta,  in  verbo 
veritatis,  in  virtute  DJ,  Per  arma  )ustiii(V  a  dextris, 
et  a  sinislris,  Per  gloriam,  et  ignobilitatcm.  Per  in- 
famiam,  et  bonam  famam,  Ih  seductorcSy  et  veraces, 
Sicut  qni  ignoti^  et  cogniti,  Quasi  morientes,  et  ecce 
vivimus  :  ut  castigati,  et  non  mortificati.  Quasi  tristes^ 
semper  autem  gaudentes :  sicut  egentes,  multos  autem 
locuptetantes.  Tanquam  nihil  habentes,  et  omnia  pos" 
sidentes  (II  Cor,  vi).  El  sic  per  istos  ct  alios  bonos 
actus  currcntes  tabernaculi  regni  coelestis  esse  roe- 
rebimur  habitalores. 


Petr.  fi);  exemplum  scilicel  tribulationum,  non  delicia-  C      Sed  interrogemus  cum  Propheta  Domlnum,  dicentcs: 


mm ;  contumeliarum,  non  gaudionim;  flagcliornm, 
d<4oruDi,  opprobriorum,  spinarum,  crucis  ct  mortis. 
Quo  vero  isti  tcndunt  qui  per  Evangclii  ducatum 
corrant,  melSus  videbiinus,  si  prius  vocantcm  eos 
Dominum  audiamus  ;  ait  enim  Dominus  :  Ycnite  ad 
iiitf,  omnes  qui  taboratis  ct  onerati  estis,  et  ego  refi' 
ciam  voi  (Matth,  xi).  Itcruni  dicit  :  Venite,  benedi- 
eti  Patris  mei,  percipite  regnum,  qtiod  vobis  paratum 
est  ab  origine  mundi  (Matth.  xxv),  ct  similia.  Li- 
quet,  ecce,  ubi  teiidunt  qiii  pcr  Evangclii  ducalum 
pcrgunt,  videlicel  ad  tantam  gloriam,  ut  cum  sede- 
rit  filius  lioroinis  in  sede  roajeslalis  su9e,  scdeant  cl 
illi  super  duodecim  sedes,  cl  jutlicent  duodeclm  tri- 
bus  Isracl ;  et  ut  refcctioncm  acternam  accipiant ;  ct 
ut  rcgnum  a  constilulionc  muiuii  paralum  pcrci- 
piant.  Undc  el  apte  verba  beali  Bencdicti  sequun- 
tur  dicentis  : 

Vt  mereamur  eum,  qui  nos  vocavit,  in  regno  suo 
riJere.  De  vocationis  gratia  sic  apostolus  Paulus  ad 
Galatas  ait  :  Miror,  quod  tam  cito  transferimini  ab 
to,  qui  vos  vocavit  in  gratiam  Christi  (Gatat,  i).  Et 
de  se  Idem  ail  :  Qui  me  segregavit  de  utero  matris 
mew,  et  tocavit  per  gratiam  suam  (Ibid.),  Et  itcrum 
alibi  dicit :  Obsecro  itaque  vos,  ego  vinctus  in  Domino, 
ttl  digne  ambutetis  vocatione  qua  vocati  estis,  cum 
omni  humititate  et  mansuetudine,  cum  patientia  sup^ 
portantes  invicem  in  charitate,  sotticiti  servare  unita- 
tem  spiritus  in  vinculo  pacis.  Unum  corpus,  ct  unus 
Patrol.   CU. 


Domine,  quis  habitabit  in  tabernacutc  tuo?  aut  quis 
requiescet  inmonle  sancto  tuo  (Psal,  xiv)?  Qiiamvis 
alii  doctores  boc  in  loco  labernaculiim  pr.cscntcm 
inlclligant  Ecclcsiain,  bealus  tamcn  Benediclns  noa 
]4iinus  replctiis  Spiritu  sancto  babiialioncm  coelc- 
stciu,  quo!l  esl  regniim  icternum,  pcr  hoc  vcduit 
inteiligcrc  ta!!eniaculum.  Undc  ct  Dominus  ail: 
Facite  vobis  amicos  de  mnmmonn  iniquitatiSy  u/,  cum 
dcfcceritis,  recipiant  vos  in  Klerna  tabcrnacula  (Luc, 
xvi).  Mons  antcm  ipse  Dominiis  nostcr  Jcsus  Chri- 
^tus  intelligilur,  dc  quo  Isaias  ait  :  In  novissimis 
dicbus  erit  pra*paratus  mons  domus  Domini  in  verti^ 
cem  montium  (Isa.  ii).  In  quo  omnes  clcclorum 
animae  pcrpctuo  rcquiescnnt ;  sicut  idcm  illis  Do- 
^  minus  ait :  Tottite  jugum  meum  snper  vos^  ct  discite 
a  mc  qula  mitis  sum  cl  tiumllis  corde :  et  invenietis 
requicm  animabus  vestris  (Matth.  xi). 

Post  hanc  intcrrogationem,  fratreSf  audiamus  Do- 
minum  respondentem ,  et  ostendentem  nobis  viam 
ipsius  tabernacutif  et  dicentem :  Qui  ingreditur  sine 
mactitay  et  operatur  justitiam  :  qui  toquitur  veritatem 
in  corde  suo,  qui  non  egit  dotum  in  tingua  sua ;  qui 
non  fecit  proximo  suo  matum^  el  opprobrium  non  ac^ 
cepil  adversus  proximum  suum  (Psat.  xiv).  Qui 
matignutn  diabotum  atiqtia  suadentem  sibi,  cum  ipsa 
suasione  $ua  a  conspeciibus  cordis  sui  respuens,  de^ 
duxit  ad  nihitumj  et  parvulos  cogitatus  ejus  tenttit^ 
et  attisit  ad  Christtim,    Qtii  timcntes  Dominum^  di 

23 


745  SMARAGDl  ABBATB  71« 

bona  (tbtenantta  tua  non  $e  reddunt  elatos;  $ed  ipsa  A  pter  proximilalcm  cnim  singuiiii»,  omni»  Iiohm)  lio- 
in  te  bona^  mn  a  $e  po$se,  $ed  a  Domino  fieri  exi^ti"  mini  proxinuis  vocaliir.  Sanguis  cnim  honiiiiiim  ali 
inanle$,  operantem  in  se  Dominum  magnificant,  iilud  alioruin  scgrcgalur  sanguinc  aniroalium.  Qui  oppro^ 
cum  Propheta  dicente$  :  Non  nobi$,  Domine,  non  no-  brium  non  accepit  adver$u$  proximum  $uum,  Non 
bi$,  $ed  nomini  tuo  da  gloriam  (P$.  cxni).  Yidcamus  .  accepit,  <lixil,  iil  esl,  gralum  non  liabuil,  nec  iiben- 
pcr  singula,   el  dc  omnibus,  ut  Doininus   dederil,      lcr  audivit.  Accepla  ciiim  illa  dicimus,  quje  nobis 


dispiilcmus.  Qui  ingrcditur  sine  macula.  Ilanc  sen- 
lenliain  beatus  Auguslinus  Prophelie  inlcrrogaim- 
nem,  bcalus  aiUein  Bencdictiis  Doinini  esse  dixil 
rcsponsioncm ;  scd  quia  secundum  Ezecbicl  roUc 
animalia  sequunlur,  uterque  bene,  ulerque  reclis- 
siine  hanc  scntentiam  intellexit.  Intcrrogalus  cniin 
Dominus  quis  habitaret  in  labcrnaculo  suo,  rcspon- 
dit :  Qui  ingreditur  $ine  mucula;  ac  si  diccrct :  Qui 
vivil  sine  culpa,  ct  custodit  sc  a  pcccali  contagione, 


grata  esse  monstranuis.  lile  cnim  opprobriura  ad- 
vcrsus  proxiinum  suum  accipil,  qui  delrahciilis 
vcrba  libcnli  aniino  accipit.  Kl  lioc  iiiis  solet  oo&- 
fin}(cre,  qui  proxiinuin  stcut  scmelipsos  nolunt  dtli- 
gTC.  Dc  hoc  eniin  foniite  proceiit,  ul  detralieiilis 
vcrl;a  lilciiter  possint  aiidiri.  llle  vero  qui  s'chI 
seniclipsum  sic  diligit  ct  proxiinnm,  quaiUuin  nfc 
dc  se,  taniiiin  nec  de  proxiino  vuU  aiidiri  oppro* 
briuin.  Quod  si  quis  corde  cogitans  dical :  Qui  est 


ipse  in  meuin  intrabit  tabernaculum.  Macula  iiitclli-  B  homo  qui  sic  inler  homines  sine  maculu  vivat,  nl 


gitur  peccaium.  Nam  ct  in  Doinini  holocausto  ani- 
mal  non  offerebatiir,  nisi  immaculatum  :  Doniini 
cnim  sacrificium  iiil  rccipit  maculalum.  Undc  el 
spoiisus  sponsie,  Pulchra  cs,  inquit,  amica  mca,  cl 
inacula  in  le  non  est  (Cant.  iv).  Fa  operatur  ji($!i' 
tiam,  Dicta  autem  juslitia,  qiiia  juris  stalus.  Est 
ciiiin  juslilia  ajquitasvcl  rcctitu  lo.  Scd  quia  jiislitia 
cx  oiMJribus  conslal  ct  fide,  ille  plenitcr  jiislitiam 
operalur  qui  recte  credciis,  totum  sc  iii  bonis  ope- 
ribus  exercct.  Ingreditur  $ine  maculay  qui  vivil  sinc 
culpa.  Operatur  ju$titiam ,  qni  sediilus  qu?e  prava- 
lel  agit  bona.  Ingrcditur  wie  macula,  qui  plaiigit 
conimissa,  et  plangcnda  ultcrius  non  cominitiit  |>cc- 
cata.  Operalur  ju$titiam,  qui  diligenter  in  oinnil»us 


nec  proximo  faciat  malum,  ncc  labiis  loqiialur  do- 
lum  cuni  scriptum  sit :  Non  e$t  homo  qui  rtvt/,  et  non 
peccet  (III  Rcg,  viii) ;  audiat  stbi  Paiihim  apostolum 
rcspondenlem  :  Kt  hajc  quidem  fui$ii$,  $ed  nUuti 
eslis;  sed  sanctificati  e$ti$^  etc.  (I  Cor,  vi).  Qui  ma- 
liguuni  diabotum,  Diabolus  Ilebraice  deorsum  flueiis 
iiitcrprelatur,  eo  quoJ  supcrbiae  pondore  pressus 
deorsiim  corriiens  cecidit.  Grxce  autem  dialiolus 
crirainator  dicitur,  quia  sicut  a  crimiiie  crimiDatory 
et  a  superbia  superlius,  ct  ab  iniquitalc  iniqnus;  iU 
a  maliguitatc  maligiuis  vocatur.  Aliqua  suademtem 
sibi,  id  csl,  peccata  ct  vitia.  Cum  ip$a  suaiione^  itl 
est,  achortalionc,  vel  ini:ilatione.  A  congpectiknt 
cordls  sui  respuens  deduxit  ad  niUilum,    Diaboluia 


Domiiii  cuslodil  praxepta.  Qui  loquilur  veritatem  in  ^  ciiiin  jiistus  rcspuit,  quaiido  nec  illi,  nec  suasionl 

corde  suo,  Homo  enim  lingua  loquitur,  et  orc,  non 

corde;   sed  quia  os  non  loquitur,  nisi  quod  ci  a 

corde  ministratur,  rectc  hic  dicitur,  qui  loquilur  ve- 

ritatem  in  corde  $uo,  Ac  si  dicerct :  Non  sudiiit  lin- 

gua;  ut  tantuni  vcritalcm  loquatur  ore,  nisi  cam  a 

sHicero  susccpcrit  corde.   Sivc  enini  boniiin,  sive 

malum  loquatur  lingiia,  foiis  illius  hoc  ipsuni  cordi 

ministrat,  sicut  scriptum  cst :  Ex  abundantia  enim 

cordis  0$  loquitur  (Luc,  vi).  Sunt  ciiim  alii  qui,  ma- 

ligno  spirilu  replcti,  aliud  simulate  loquuntur   orc, 

aliud  mcditantiir  in  corde.  Dc  qiiihus  Salomoii  ait: 

Simutator  ore  decipit  amicum  $uum  (Prov,  xi).  Idco 

Dominus  ail :  Qui  toquitur  vcritatem  in  corde  smo. 


ejus  conscntit.  Ad  nihilum  cum  deduciu  qiiamto 
ncc  recipil  suggcstlones  cjus,  ncc  nulrJl.  Annilula* 
lio  crgo  (liaboli  pcrfcctio  est  monachi.  Tunc  eiuiA 
iii  sciiiciipso  forlis  cssc  diahulus  aesliinatur,  quauilo 
ab  illo  niiscr  nionaclms  vinciliir.  Tunc  vero  anoi- 
hihitur,  qiiando  a  piTfccto  monacho  ut  inermis  viu- 
citur  ct  rcspuiiur.  El  parvulos  cogitatus  eju$  ienuit, 
et  allisit  ad  Christum,  Parvuli  co;;itatus  cjus,  id  esl,. 
diaboli :  inala  sunt  cjiis  initia  suggeslionumy  qiue 
bcnc  sunl  tcncnda,  ne  male  crescanl,  et  ad  petram, 
id  cst  ad  Christum,  sunt  elidenda,  ut  pcreant,  ne 
fortc  robur  fortitudinis  facianl,  et  contra  nos  no- 
civa  bclla  commiltant.  Qui  timcntes  Dominum  4i 


liic  habiialiit  in  tabcrnaculo  meo.  Qui  non  egit  do-      bona  obscrvantia  non  se  reddunt  etato$,  id  est,  nOD 
tum  in  lingua  $ua.  Idcin  ipsum  cst  cnim  iii  liiigua      sc  pominl  sive  cvistimant  elalos,  quia  viribus  siiis 


doliini  non  agcrc,  qiiod  cst  iii  corde  loqiii  vcrilalcin. 
Aliquoties  cniin  dolus  profertur  in  liiigua,  siciit  Iiic 
dicilur  per  Psalmistam;  aliquotics  labiis  parilcr  inc- 
dilaiiir  et  cordc,  siciit  hnbcs  in  Salomonc  :  Labiis 
sui$,  inqnil,  inletligitur  inimicus,  cum  in  corde  tra- 
ctaterit  doto$  (Prov.  xxvi).  In  lingua  tanlOm  profer- 
tur  dotus  ab  hotnine,  nt  amicus  videatur  in  sermone, 
hostis  in  cordc.  In  lahiis  pariter  mediLitur  dolus  et 
cordc,  ut  inimicuin  se  esse  cordc  simul  dcmonstrct 
ot  orc.  Qui  non  fecit  proximo  $uo  matum.  Proxiiiius 
lioc  in  loco  inlclligondus  cst  omnis  homo.  Undc 
scriptuni  cst  :  Non  adultcrabi$  cum  uxore  proximi 
tni  {Lcrit,  xviii),  id  csl»  cuin  millius  hominis.  Pro- 


quia 

aliquid  hoiii  agcre  possint,  prxsertim  cuin  Doniinus 
apostidis  dixcrit :  Sine  me  nihil  pote$ti$  facere  (Jouh, 
xv).  Nani  vclle  bonum  et  posse  a  Domino  arcipit 
Iioiiio.  Elatus  cniin  dicitur  pro  eo  quod  seipsnin 
super  incnsiiratn  suam  clevct,  dum  niat^nus  sibi 
vidctur  dc  his  qu;c  a^;it  opcribus.  Sed  ip$a  iu  S£. 
bona  non  a  se  posse,  scd  a  Domino  fieri  existimuniet. 
Supcrbi  cupiunt  in  se  quoJ  non  faciunt  praedicarL 
Humilcs  refugiunt  quidquid  boni  operantur  agoo- 
sci.  Illi  vitia  sua  a  sc  facta  csse  rccusant,  el  bona 
suis  viribus  facta  turpitcr  jactanl.  lltimiles,  quia 
peccata  commiserinl  voiuntarie  condtendo  scn»ct- 
ipsos  acciisant;  et  omnia  bona  sua  non  a  se  hai 


17 


COMMENT.  IN  REG.  S.  BENEDICTI. 


7!8 


esst^»  8cd  divlno  munere  depuUinl :  el  non  a  se,  sed  A  ffnmina  ,  flaverunt  venii ,  el  impeaerunt  in  domum 


a  Oomino  in  se  facla  esse  counrmnnt.  Operantem 
§M  §e  Dominum  magnificant  illum  cum  Propheta 
dieiHtes  :  Non  nobis,  Domine^  non  nobis,  sed  nomini 
im  da  gloriam  (Psal.  cxiii).  llie  in  se  Dominum 
operantem  magiiiGcat,  qui  de  bonis  suis  actihus 
noo  sibi,  sed  Domino  gloriam  tribuit.  Opcranlem 
hi  se  Dominum  magniflcare  debet,  qui  sine  iilo 
nibil  boni  agerc  valet.  Cognovit  eiiim  Prophela 
quia  oon  est  hominis  dirigere  vias  suas,  sed  illo 
disponente  Domini  est  dirigere  gressus  ejus.  Ideo 
ilU  tribuit  gloriam,  a  quo  se  cognovit  acccpissc 
oroiiia  bona ;  ait  enim  Apostolus  :  Omn'a  quacunque 
fdciti$f  in  nomine  Domini  facile  (Coloss,  iii).  Ergo 
lolum  nomiui  illi  tribuat  Ecclesia,  a  qiio  et  in  qao 


aiam,  et  non  cecidit,  fnndata  enim  erat  snpra  petram 
(Matth,  Tii).  Sapiens  enim  vir  non  super  arenam, 
id  est  supcr  semelipsum,  quia  pulvis  est  et  rcver- 
letur  in  pulverem,  sed  super  petram,  illam  videli- 
cct  dc  qua  Aposlolus  ait  :  Petra  antem  crat  Chri- 
stus  {}  Cor.  x),  domum  suam  aHlificat,  id  est,  ini' 
tium  primsc  convcrsntionis ,  quasi  fundamentuni 
domus  suaj,  et  medielalcm  bonaj  actionis,  qnasi 
medium  pariclis  sui;  et  perseveraiiliam  perleclio- 
nis,  quasi  consummalionis  perscveranlia;  sux  snper 
fundamentum  iliud  ponit  :  de  quo  alihi  Apostolus 
ait :  Fundamentum  aliud  nemo  potest  ponere,  prwler 
id  quod  positum  est^  qui  cst  Christus  Jesus  (I  Cor,  rn). 
Ab  hoc  cnim  fundamento  accipit  vires,  ut  xdificctur 


nomine  virtutem  accipit  operandi  recta,  et  humili-  B  domus,  id  esl  omne  monachi  opus;  et  fortitudineni, 


ne  pulsata  tempeslatibus,  id  est  tribulationibns  ten- 
tationum,  destruatur.  Stultus  aulem  aedincat  supcr 
arenam,  quia  de  opere  suo  non  Deo,  sed  sibi  tribuit 
gloriam.  Sapiens  autem  aedificat  super  petram,  quia 
de  omnibus  opcribus  bonis  suis  non  sibi  laudcs  tri- 
buit,  sed  Deo  gratias  agit;  et  largitori  suo  humiiitcr 
cuncta  iriLuil,  quia  ab  illo  se  acccpisse  cuncta  co- 
gnoscit.  Alio  enim  sensu  hiec  parabola  maximc  ad 
inobedientes  respicit.  Sic  eniin  legimus  :  Omnis  qui 
audit  verba  mea,  et  non  facit  ea,  simitabo  eum  viro 
stutto  qni  ccdificavit  domum  suam  super  arenam,  ci 
reliqua  (Matth,  vii) :  id  est,  cuin  influxerint  stillici- 
dia  passionum,  cum  advenerint  flumina,  et  ton*eii- 
tes,  atque  impetus  tribulalionuin  ex  multitudine 
Id  est,  non  meritis  meis,  sed  gratia  Dei  factus  sum  C  negligenliarum :  cum  fl.iverint  venti,  illi  utique  qiii 


ter  veraciterque  dicat  cum  Propheta  :  Non  nobis^ 
Dominej  non  nobiSf  sed  nomini  tuo  da  gloriam, 

Sieut  nec  Paulus  apostotus  de  prccdicatiotie  sua  sibi 
mUi^d  imputabat^  dicens :  Gratia  Dei  sum  id  quvd 
nun  (I  Cor.  xv).  Fuerat  enim  antca  blasphemus  et 
liersm^utor  Ecclesix  Paulus,  sed  gratia  Dei  vocatus, 
ei  a  Synagogae  utero  segregatus,  jam  prxdicator 
factus  erat  in  Ecclesia  fidclis  et  rectus ;  ideo  dice- 
bat :  Gratia  Dei  sum  id  quod  sum^  id  est,  per  me- 
metipsum  fui  pravus,  gratia  Dei  sum  rectus.  Per 
memetipsum  persecutor,  per  gratiam  Domini  suin 
inodo  Ecclesiae  defensor.  Per  memetipsum  blasphe- 
inos  et  impius,  per  Domini  gratiam  fidelis  factus 
et  pius.  Et  hoc  est  gratia  Dei  sum  id  quod  sum, 


de  infideli  fidelis  et  de  lupo  pastor,  de  persecuiore 
defensor  et  de  pravo  rectus,  et  de  impio  pius,  Chri- 
attanus  de  Judxo  et  apostolus  de  PharisaK^ ;  et  hoc 
taif  gratia  Dei  sum  id  quod  sum;  id  est,  non  sum 
qoalem  dudum  me  fecit  malitia,  sed  qualem  me 
modo  Domini  voluit  esse  gratia. 

Ei  iterum  ipse  dicit  :  Qui  gloriatur^  in  Domino 
^orietur  (/  Cor,  i).  Nihil  enim,  ul  pri^iclum  est, 
liomo  habet  aiiquid  boni,  nisi  quod  acciplt  a  Do- 
mino.  Si  ergo  accipit,  non  glorictur,  quasi  non 
acceperit,  ne  forte  subtrahat  quod  dedit  largitor, 
Bt  remaneat  vacuus  qui  gloriahalur  de  alieno.  Et 
alibi  Apostolus  :  Non  ex  nobis,  Dei  enim  donum  est; 
mn  ex  operibus,  ne  quis  gtorielur  (Eph,  ii).  Non 
ergo  nobis,  sed  nomini  Domini  totis  viribus  gloriam 
demus  :  quo  nomine  salvali  sumus,  et  iu  xtcrnum 
salvari  fideliter  speramus.  Non  enim  cst  aliud  no- 
men  in  toto  mundo,  in  quo  salvus  fiat  populus. 
Unde  et  Aposlolus  ait  :  Ipsi  gloria  in  Ecclesia 
et  Christo  Jesu,  in  omnibus  generationibus  sa^cuti 
sweulorum^  amen  (Eph,  iii).  Istud  est  ergo  nomcn 
eui  omnia  genu  flectunl,  coRlestium,  terrestrium 
et  infernorum  :  Et ,  omnis  tingua  confitetur,  quia 
koe  nomen,  id  est,  Dominus  Jesus  Chrislus,  in  gloria 
e$tDeiPatris(Phit.\i). 

Vnde  et  Dominus  in  Evangelio  ait :  Qui  audil  verba 
mea  ha^c,  et  facil  ea,  similabo  eum  viro  sapienti, 
^ui  wdificavit  domum  suam  supra  petram  :  venerunt 


D 


per  istum  aereni  volitant,  parali  ad  Christi  areani 
ventilandum,  sicubi  iiiveniant  paleas  qiias  ad  ludi- 
brium  siium  rapiant  atque  dispergant,  tunc  irruent 
in  domum  iliam  qux  siue  obedientix  fundamcnlo 
xdificata  est,  el  fiet  ruina  illius  magna.  Non  ergo 
pluvia  ncquc  flumina  cum  impelu  descendcnlia ; 
neque  venti  vaiidissimi  coinmovere  poterunt  domuiii 
super  petrain  fundalam,  ut  cx  hoc  inlelligas  quia 
qui  seipsum  non  prodidcrit,  nec  a  seipso  fuerit 
mo:us ,  nulla  supcrveniens  lenlatio  dcjicere  eum 
polerit  aut  moverc.  lllud  vero  aliud  xdificium  facile 
subverlilur,  non  praj  tenlationc  violeutiai,  alioquiii 
et  illud  aedificium  dejccissel,  sedpropler  fundamenli, 
id  est  proposili,  infirnutatcm.  Arena  esl  res  mobiiis 
et  infructuosa,  qua;  siiie  dubio  instahililalcm  atque 
inconstantiam  dcsignat  aniinaruin. 

lla:c  complcns  Dominns,  exspectat  nos  quotidie  his 
snis  sanctis  tnonitis  factis  nos  respondere  dcbcrc, 
QuoJ  auUMii  ha^c  complens  Dominus,  ad  supcrioru 
bona,  qux  de  habitalore  taljcrnaculi  dixerat,  respi- 
cit ;  implevit  enim  Chrislus  Dominus  superius  dicta  ; 
sermone  implevit  et  opere.  Prjedicavil  verbo,  quod 
implevit  et  actu.  Ipse  enim  in  se  implcvit,  quod  im- 
plcre  tabernaculi  habitatorem  praccepit.  Ipse  cnim 
sinc  peccati  macula  ingressus  est  mundum  :  ipse 
sine  peccalo  vixit  in  mundo,  et  sine  coulagione 
peccati  ascendil  in  coelum.  Princeps  enim  luundi  ad 
eum  venit,  sed  in  co  nil  quod  condemnaret  invenit. 


7K) 


SMARAGDl  ADBATIS 


7-20 


Ip^  quanivis  jostus  Dominus  jdsliliam  diligal  et  A  Lassati  sumus  in  via  vamtatis,  ct  pcrditionls.  c!  um- 


sempcr  ubi(]uejusliliam  operelur,  laiiien  poiissimum 
jusliiiam  operatus  est,  quando  superbum  forlemque 
diabohim  vinxil,  et  domum  ejus  ingrcdicns  vasa 
illius,  quae  injuste  tciiebat,  abstulit.  £t  sibi  ea  fonte 
baptisnialis  lola  in  perpetua  servitia  sncravit.  Ipse 
enim  loquilar  verilaiem  in  corde,  quia  vcriias  csl; 
ot  quod  orc  promit,  opere  complet.  Ip.>c  cnim  ait: 
Ktjosnm  iia,  veritas,et  t»i7a  (Joan,  xiv)  Ipse  non  egit 
dolum  in  lingua  sua,  quia  peccatum  non  fecit,  nec 
dolus  inventus  est  in  ore  ejus.  Ipse  proxiino  suo 
non  fecit  malum,  sed  e  contrario  fecit  ei  bonum, 
(|uando  eum,  id  est  genus  humanum ,  cujus  per 
carnem  factus  alfinis,  ct  proximus,  desa^ndens  dc 
Jerusalem  in  Jericho,id  ost,  oe  coelo  in  mundum. 


bulavimus  vias  difficiles ;  viam  aulem  Domiui  icjnora' 
vimus,  Quid  nobis  profuit  superbia  ?  aut  qud  divilia- 
rumjactantia  contulit  nobis  ?  Transierunt  omnin  itla 
tanqiam  unibra ,  et  nos  in  mnlignitate  nostra  con^ 
sumpti  sumus  {Sap.\),  Non  cnim  Dominus  Ijctatur 
in  perditioiic  vi>orum,  sed  magis  vult  salvarc  pccni-* 
tcntcs,  quam  perdere  delinquentcs.  Sicut  ipsc  pcr 
propbetam  ait. 

JVrtm  pius  Dominus  dicit :  Nolo  mortem  pcccatorh^ 
scd  ul  convertatur^  el  viuat,  Cum  ergo  interrogassemui 
Dominum,  fratres^  de  liabitatore  tabernaculi  cjtft^ 
audivimus  habitandi  pra'ceptum  :  sed  si  compleamKt 
habitatoris  o/ficium  crimus  hccredcs  rcgni  ccelo.vm 
(Ezech.  xviii,  \x\ni).  Ilic  audirc  beatus  Bencdict:!S 


luvenit  eum  a  latronibus,  id  est  d«monil,us  muUis  ^  pro  exaudire  posuit.  Ac  si  diceret:  tunc  vcrc  an;?i- 


pcccalomm  plagis  vulneratum;  infundit  vinum,  et 
oleum,  id  esl  austeritatem  pcBnitentise,  et  rcrocilla- 
tionem  teniae  imposuit;  in  jumentum  suum,  id  est, 
corpori  suo  sociatum,  duxit  ad  stabiilum,  id  est, 
fidelcm  cum  faciens  corpori  Ecclesiic.  El  slabulario, 
id  est,  gubcrnatori  pricccpit  Ecclesi;c,  nt  curam 
illius  habcrct,  et  de  Novo,  et  Vcteri  Tcstamonto, 
quasi  de  duobus  dcnariis  cum  pncdicans  guberna- 
rot.  Ecce  quomodo  Dominus  Jesus  Christus  non  fccil 
proxiino  suo  mahiin,  scd  misericordiam  in  illam  fa- 
ciens  jkrsastitit  ci  bonum.  Ipse  cuim  sapions  :  quia 
ipse  est  saj^ienlia  patris.  Super  petram  suam  fuii- 


viinus ,  si  habitatoris  oflTicium  complcamus ;  siciTt 
Dominus  iu  Evaiigelio  ait :  Oves  meie  vocem  meam 
oudiunt  (Joan,  x),  id  est  exaudiunt.  Si  autem  habita- 
toris  oflicium  non  complcainus,  niinimc  habitandi 
pi\cceplum  audivimus :  sicut  ct  idcm  Dominus  Judsis 
dicit :  Qui  esl  ex  Deo  verba  Dei  audit;  propterea  ro$ 
non  auditis,  quia  ex  Deo  non  estis  (Joan,  viii),Und6 
et  alibi  aur^^s  cordis  rcquircns  aiebat :  Qui  habei 
aures  audiendi  audiat  (Matth,  \i ,  xiii ;  Luc,  vin). 
Ergo  non  audit  vocem  Domini ,  qui  cor/.e  non  reti- 
nct,  et  opcre  non  implet  quod  audit.  Sin  autem  ali- 
(jiiis  hic  sub  auditionem  maiucrit  intelligere  talitcr 
poncnda  crit.   Scd  si  compleamus  habitatoris  ofllU 


davit  domum,  quia  siipcr  scmetipsum  fundavit  Ec- 

clesiam.  Et  hoc  est,  quod  ait :  IIa:c  complens  Domi-  ^  t^*»u"»i  et  nos  ejusdem  supradicli  tabcrnaculi  habita- 

nus  :  iJ  esl,  universa  superlus  comprcht^isa,  ct  ver-      tores  erinms. 


bis  prjedicando^  ct  opcribus  implevit  complendo. 
Kxspeetal  nos  quotidie  his  suis  sanciis  monttis  factis 
nos  respondere  debere.  Respondcre  cuiiibct  dicinms, 
cum  cis  [cjus]  factis  congrua  ad  inyiccm  opera  rcddi- 
mus.  Dco  crgo  respondcre  esf ,  donis  ejus  pra^ceden- 
tibus  iK)stra  obsequia  reddere.  Tunc  Deo  vera  obsc- 
(|uia  reddimus,  cum  cum  propter  amoris  fuluciam 
1:011  tiincmus. 

Ideo  nobis  proptcr  emendatlonem  matorum  liujus 
vito!  dies  ad  inducias  relaxuntur,  dicente  Apostoto : 
An  nescis,  quia  patientia  Dei  ad  paenitentiam  te  ad- 
ducit  (Rom,  ii)?  Nam  ct  Pctrus  apostolus  de  hac  ipsa 
rc  sic  ait:  Non  tardat  Dominus  promissionem ,  sed 


Krgo  pra^paranda  sunt  corda,  et  corpora  nosira 
sanctic  pra^ceptorum  obedientice  militatura,  O^iommfo 
sunt  nostra   ad  iniliiandum   prxparanda  corpora. 
Aiidi  nos  o!>secranteiii  Apostolum,  ait  cnim  :  Obsccra 
itaque  vos,  fratrcSy  per  miscricordiam  Dei^  ut  exM- 
beatis  corpora  vestra  hvstium  vivenlcm^  sanctann,  De^ 
placentcm,  rationabile  obscquinm  vestrum,  Et  notite 
conformari  huic  sficnlo^  sed  rcformamini  in  novilate 
sensus  vestri;  ut  probetis  quw  sit  voluntas  Dei  bona^ 
cl  bene  ptacens^  et  perfecta  (Rom,  xu).  Et  alibi  dicil : 
Non  regnet  peccatum  in  vcslro  mortali  corpore^  «1 
obediatis  concupisccntiis  ejus;  sed  nequc  exhibeatit 
membra  vestra  arma  iniquitatis  peccato,  ted  exMbeie 


palienter  agit  propter  vos,  nolens  aliquem  perire,  sed  jy  vos  Deo  tanquam  ex  morluis  viventcs ,  et  membra 


omnes  ad  paenitentiam  reverti  (IJ  Petr,  iii).  Ipse  ilc- 
nim  dicit :  Propter  quod,  charissimi,  ha'C  exspectan- 
teSy  satis  agite  immaculati ,  et  inviotati  invcniri  ei  in 
pace;et  Domini  nostri  tonganimitatcmy  satut^n  arbi- 
tramini  (Ibid.).  Non  ergo  nobis  a  Domino  conce^sas 
per  corporis  ncgligoiitiam  dierum  nostrorum  perda- 
iiuis  inducias,  scJ  emendare  celcritcr  feslinciniis, 
qiioJ  multo  tempore  ncgligcnter  egimus,  ne  forte 
post  carnis  hiijiis  resolutionem  cum  iilis  rcprobis, 
qui  in  iibro  Sapientisc  scribuntur,  infructuosani  poc- 
iiitcntiam  agentes,  et  prae  tristitia  cordis  nostri  gc- 
inentcs  nobisinetipsis  rcputantes  dicamus  :  Nos  in- 
srnsati  erravimns  a  via  veritatis,  et  justitio!  tumen 
non  (uxit  notfis^  et  sot  infeHigentia'  non  cst  orlus  nobis. 


vestra  arma  justitice  Deo,  Peccatum  vobis  non  domi- 
netur  (Rom,  vi).  Qiionio  !o  nobis  itiMUin  corda  noslra 
sint  pra?paranda,  idem  Apostolus  ipse  ait :  Dico  an- 
tcm,  spiritu  ambutate  et  desideria  carnis  ne  perficifitit, 
Ilem  ipse :  Si  spiritu  vivimus,  spiritu  et  ambuUmuu 
Non  cfficiamur  inanis  gtorioi  cupidi^  invicem  proto- 
cantes,  invicem  invidentes(Gatat,  v).  Tunc  cnim  corda 
no.stra ,  et  coi  para  in  Domini  prxparantur  militia, 
si  ai)jicianiui  a  nobis  opera  mortua,  id  cst  peccata, 
opora  tcncbraruin,  opera  carnis,  et  tcncbrarura,  el 
induamur  arma  lucis,  et  fructus  spiritiis,  qui  sunt 
virlutcs  aniinarum.  Opera  autem  c.:rnis  su*tt  aduitC' 
ri.i,  forniciilioneSf  immundiiiaf  impudlcititt,  tuxttria, 
iilotorum  servituSf  iv/i^^cio,  inhniiit.o',  coi::cn^iotteSf 


721 


COMMENT.  IN  REG.  S.  BENEDICTI. 


T^ 


iemulatloiies,  indignatwnes,  provocationesj  dissensio'  A  in  praDsenti  vita  scininaverinl  in  lacrymis,  in  fuluro 


tiM^  seclw,  luvresesy  invidhv,  tra',  rix(v,  iiomicidia, 
ebrieiules,  comessationcs,  ei  liis  similiaj  qwe  pra^dico 
tobis,  sicut  et  prndixi ,  quoniam  qui  talia  agunt  re- 
fnum  Dei  non  conseqnentur,  Fructus  autem  sjirilus 
t$i  charitas,  gaudium,  pax,  patientia^  longanimitas^ 
hoHitas,  bcHigmlaSf  fides,  modestia,  lenitaSt  conti- 
neutia,  casiUas,  Adversus  hujusmodi  non  cst  lex.  Qui 
autem  sunt  Christi,  carncm  suam  crucifixerunt  cum 
titiis  et  concupiscentiis  (Ibid,),  Et  ad  Corinthios  de 
cordis  pariter,  ei  corporis  prseparatione  sic  ait :  In 
omnibns  exhibeamus  nosmelipsos^  sicut  Dei  ministros. 
in  multa  patientia^  in  tribuiationibtis,  in  necessitati- 
bns^  in  angusliis,  in  piagis^  in  carceribns,  in  seditio- 
mibns,  in  laboribus^  in  vigiliis,  in  jejuniis,  in  castitate. 


saeculo  in  gaiidio  melent.  Currenduni  est  ergo  uubis, 
non  pcdibus,  scd  vita,  el  moribus,  ul  iUud  possiuius 
in  hac  vila  conqiiirere,  quod  nobis  iii  aeternuni  co- 
gnoscimus  expeiire,  id  est,  illas  supradictas  virlu- 
tes,  charifatem  videlicet,  gtiudium,  pacem,  et  caeteraa 
omncs  haberc  in  pnesenii  sacculo,  et  cum  illis,  et  pro 
ilHs  vivere  possimus  in  fiituro. 

Constituenda  est  ergo  nobis  Dominici  schola  servitii, 
Schola  Graeco  vocabulo  dicitur  locus,  in  quo  ado- 
lescentes  litter;ilibus  studiis  operam  dare  et  ad  au- 
dtendos  magistros  vacare  solent.  Unde  schola  vacatio 
interpretatur.  Denique  in  Psalmo,  ubi  canimus, 
Yacate^  et  videte  quoniam  ego  sum  Dominus  (Psal, 
XLv),  in  Graeco  habetur  ixokutnxTt,  Ergo  sicut  in 


cji  scientia,  in  longanimitate,  in  suavitate,  in  Spiritu  B  schola  pueri  cum  disciplina,  quae  illis  ncccssaria  sunt 


naneto,  in  cliaritate  non  ficla,  in  verbo  veritatis,  in 
virtute  Dei^  per  arma  justitice  a  dextris,  et  a  svnstris, 
p€f  ^oriam  et  ignobi.itatem ,  per  infamiam  et  bonam 
faniam ,  ut  seductores  et  veraces,  sicut  qui  ignoti  et 
cogniti,  Quasi  morientes^  et  ecce  vivimus,  ut  castigati, 
et  tton  mortipcati,  Quasi  tristen,  semper  autem  gau* 
dentes.  Sicut  egentes,  multos  autem  locupletantes, 
Tanquam  nihil  habentes,  et  omnia  possidentes  (II 
Cor.  VI ). 

Et  quod  minus  habet  in  nobis  natura  possibile, 
Naluram  dicit  ingenium ,  mores  et  astutiam  animi. 
Natura  enim  dicta  ab  eo,  quod  nasci  aliqnid  faciat. 
Gignendi  eniiu  et  faciendi  potens  est :  friigilis  est 
euiin  bumana  natura  :  quia  quod  vult  bonum  agere. 


discuiit,  et  quae  in  futuro  prosint  capiunt  :  ita  et 
monachi  in  monasterii  regularis  schola ,  et  quse  eos 
in  presenti  honesie  vivere  faciant ,  et  quae  in  fuiuro 
felices  reddani,  discere  sagaciteret  efflcaciter  debenl 
implere. 

In  qua  institutione  niliit  asperum ,  nihil  grave  nos 
constituturos  speramus,  Institutio  enim  regularisvil;F. 
Tolentibus  cam  nihil  asperum  habet ,  nihil  gravc. 
Jngum  enim  metfm,  ait  Dominus,  suave  est,  et  onus 
meum  ieve  (Matth,  xi).  Nolentibus  enim,  et  suas  vo- 
luntates  implere  volentibus  oinnia  bona  sunt  aspera, 
omnia  sunt  gravia.  Institutio  enim  dlspositio,  vel  or- 
dinatio  intelligitur. 

Sed  et  si  quid  paululum  restriclius  dictante  wqui- 


perficere  non  valet,  nisi  adjutorium  a  Domino  acci-  ^  iatis  rallone.  iEquilasestveritas,  etverllatis  justilia, 
pere  meruerit.   Unde  et  Apostolns  ait:  Nam  velle 
adjacet  mihi^  perficere  autem  non  invenio  (Rom,  vii). 
Uode  et  hic  aperte  sequitur : 

Rogemus  Dominum  ut  gratio!  suo!  jubeat  nobis  ad" 
jutorium  minislrare,  Inter  ministrare  et  subministrare 
tic  dicit  distare  Fulgentius,  quod  in  uno  horum  ob- 
sequium  huinililatts ,  in  altero  aulem  abundantiae 
jttJicium  ac  potestatis  ostenditur.  A  ministrante 
i{»ii|»pe  obsequium  redditur,  a  subministrante  vero 
subsidium  pnerogatur. 

Ei  si  fugientes  gehennoi  poenas  ad  vitam  perpetuam 
tolumus  pervenire,  Gehenna  est  locus  ignis,  et  sul- 
phuris.  Futuri  ergo  supplicii  locus ,  ubi  peccalores 
cruciandi  sunt,  hujus  loci  vocabulo  designatur.  Nam 


dut>Iex  iu  gehenna  daiuuatorum  est  poena,  illorum  ^  habcbit. 
autem  et  mentem  urit  trislilia ,  et  corpus  flainma. 
Nam  sicut  ille  ignis  camini  non  arsil  ad  trium  puc- 
rorum  supplLcium ,  et  tamen  arsit  ad  comburenda 
Ugamina  vinculorum  :  ita  fgnis  geliennu;  et  luccblt 
miseris  ad  augmcnta  poenarum,  et  non  lucebit  ad 
cousolationem  gaudiorum^ 

Dum  adhuc  vacat^  el  in  hoc  corpore  sumusy  et  ha^c 
omitta  per  hanc  lucis  viam  vacat  impiere,  currendum 
et  agendum  est  modo  quod  in  perpetuum  nobis  expe- 
diat,  Ecce  nunc  tempus  acceptabile;  ecce  nunc  dies 
salulis.  Vacemus,  et  videamus  quam  suavis  est  Domi- 
nus,  et  dum  tempus  est  opcremur  bonum  ad  omnes. 
Quia  quod  semiiiavcrit  homo,  hoc  cl  mclct.  El  qni 


ratio,  motus  quidani  nnimi  visum  mentis  acuens,  ve-* 
raque  a  falsis  dislinguens.  Mens  hominis  dum  recl^ 
judicat,  ratio  est.  Dum  spirat  spiritus. 

Propter  emendaiionem  vitiorum,  Vitia  nihil  sunt 
Sed  ubi  bonitas  deest ,  vitium  cst.  Omnis  cnim  na- 
tura  opus  Dei  est.  Opera  enim  qua?  vitia  dicuntur 
actus  sunt,  non  res.  Quanqunm  per  se  agere  dicun- 
tur  aliquid  cum  ea ,  et  per  ea  tolum  egil  diabolus, 
vel  damnata  dicuntur,  cum  ipse  pro  his  damnatur ; 
et  homo  cum  per  liberum  arbitrium  hi$  allcctus 
trahit  ad  sensuni.  Et  ideo  in  futuro  saeculo  non  eruiit 
viiia,  quse  iu  auctore  suo  diabolo  damnabuntur^ 
cum  ille,  scilicet  damnatus,  in  gehenna.  ut  pec- 
cent  homines,  amplius  potestatem  hxc  agere  nori 


Vel  conservationem  charitatis  processerit,  CharitaS' 
Gracce ,  Latine  dilectio  interpretatur,  eo  quod  duos 
illigat.  Unde  et  Apostolus  ad  Colossenses  ait^:  Super 
omnia  autem  charitatem  habete^  quod  est  vinculum 
perfectionis  (Coloss,  in).  Nam  dilectio  a  duobus  iu- 
cipit,  quod  est  amorDei,  et  proximi.  Non  enini 
temporalis  debel  esse  charitas,  sed  observata  conli- 
nuo.  Unde  cl  alibi  Petrus  aposlolus  ait :  Ante  omni^ 
mutuam  in  vobismetipsis  continuam  charitatem  haben-r 
tes  (l  Petr,\y),  Perfecta  enim  charifas,  et  perpciuo 
conservata  in  Deum  et  proximum  amorcm  complc- 
clitur  aetemum. 

Non  illicoyavore  perterrilus  refugiai  viam  salutis^ 


ris 


SMARAGDl  ABDATIS 


7i4 


Siciil  scriplum  cst :  Quia  ifui  ponil  manum  in  aralro,  A  peJilior  sil  cursus,  casHgaiiJum  csl  corpns;  ul  iJem 


et  respicit  post  tergum ,  aplns  non  erit  regno  ccBlorum 
{Luc.  ix).  Pavidi  cuim  in  lcge  non.admiUunlur  ad 
pra^lium,  ne  ct  illi  pavciiles  porcaut,  cl  alios  pavere 
facianl.  Non  cnim  qui  inclioavcrit,  sed  qui  pcrseve- 
ravcrit ,  salvus  erit.  Ncmo  niilitans  DeOy  ait  Aposto- 
lus,  impUcat  se  negotiis  sa^cularibus,  ut  placeat  illi, 
cui  se  probavit  {II  Tim.  ii).  Nam  qui  certat  in  agone, 
non  coronatur,  nisi  Icgilimc  certaverit. 

Qu(e  non  est  nisi  anguslo  iniiio  ittcipienda,  Arcta  et 
angusla  via  est  quae  ducit  ad  vilain;  lata  cl  spaiiosa 
qux  ducit  ad  morlem.  Scd  ct  Dominus  discipulis  ait : 
Contendite  intrare  per  angustam  portam  (Luc,  xiii). 
Oportct  cnim  nos  per  multas  tribulationes  intrare  in 
regnum  coelorum. 


Aposlolus  ait :  Ego  sic  curro,  inquit,  non  quasi  in 
incertum,  Sic  pngno^  non  quasi  aerem  verberans^  sed 
castigo  corpus  meum,  el  in  servitutem  redigo,  ne  forte 
cum  aliis  prwdicaverim,  ipse  reprobus  efficiar  (I  Cor. 
ix).  Et  alibi  ipse  Apostolus  ait :  Certamen  bonum  rer- 
tavi,  cursum  consummavi,  fidem  tervavi;  de  reliqmo 
reposita  est  mihi  corona  Justiticc ,  quam  reddet  mthi 
Dominus  in  illa  die  justus  judex  (II  Tim»  rv). 

Ut  ab  ipsins  nnnqiuim  magisterio  discedentet,  Ab 
ipsius,  dicit,  id  est,  Dei.  Magislerio,  id  est  doclrina, 
vel  eruditione. 

In  ejus  doclrina  usque  ad  moftem  in  monatterh 
perseverantet.  Non  enim  qui  inchoaverit ,  sed  qui 
pcrseveraverit,  salvus  erit.  Monasterium  etiam  uniiis 


Processu  vero  conversationis  et /idei,  Processu  dich  ^  i^^onsichi  babitatio  dici  potest.  Monos  enim  apad 


conversationis,  augmentum  virtutum,  et  profcctum 
anim% ,  in  quibus  monacbus  quotidie  augmcntari 
dcliet ,  ct  crcscere.  Sic  enim  Apostolus  pro  nobis 
orans  ait :  Oramus,  ut  ambutelis  digne  Deo  per  omnia 
placentes,  in  omni  opere  bono  fructificantes  el  cretcen- 
tes  (Coloss,  i).  Quotidie  enim  monacbus  novus  ,  et 
novus  cfiectus,  de  virtulc  cre>cere  debcl  in  virtutem, 
et  qusB  retro  sunt  obliviscens,  in  ea  qux  priora  sunt 
se  extendcre,  doncc  ad  dcstinatum  perveniat  bravium 
supemae  vocationis  Dei,  in  Cbristo  Jcsu  Doinino  no- 
stro.  Nam  et  quod  fidcs  in  bomine  processum,  id 
est,  augmentum,  et  profcclum  faciat,  apostolorum 
liobis  ostcnduiit  verba,  ubi  Domino  dicunt :  Domine^ 
ftuge  nobis  fidem  (Luc,  xvii).   Fides  est  divinitatis 


Graecos  solus  dicitur;  sterium  statio  vocatur.  Ergo 
monasierium  solitaria  babitatio  dici  potest. 

Patsionibus  Christi  per  palienliam  participemMT. 
Petrus  aposlolus  ait :  Christus  pattut  ^t  pro  nobit^ 
relinquens  nobis  exemplum,  ut  tequamur  vettigia  ejut 
(I  Petr,  ii).  Per  patientiam  patticipemur,  dicit,  quia 
in  passionibus  patienlia  necessaria  habetar.  llle  enim 
pro  nobis  tam  patiens  in  passione  cxstitit,  ut  qua« 
agnus  mansuetus  duceretur  ad  victimam ,  et  noii 
aperiret  os  suum.  Participemur,  dicit,  id  est  so- 
ciemur. 

Ut  et  regni  ejut  mereamur  ette  contortet,  Consor- 
tes,  dicit,  id  est  socii,  haercdcs,  vel  participes.  Con- 
sors  dicitur  qui  sorte  se  jungit,  sicul  et  concors  qm 


confessio,  et  religionis  solidum  fundamcntum.  Fides  C  corde  jungit.  Dictus  consors  eo  quod  ad  eum  perli- 


ost  credulitas  qua  Deum  conGtcmur,  cullus  et  reli- 
gio,  quam  illi  crcilcntes  exbibcmus.  Dicta  aulem 
iiiies  ab  eo,  quod  fit  illud,  quod  in  utrosque  pla- 
cilum  est,  quasi  inter  Deum  ct  hoininem.  Fides 
proprie  dicitur,  quando  id  crcditur  quod  nondum 
videtur.  Nam  credcrc  jam  non  possumus  quod  vi- 
deinus. 

Dilatato  corde,  Dilatato  corde  dicit ,  id  est ,  ma- 
gnificato  et  spatioso  facto;  quia  quanlum  homo  in 
servitio  Dei  profccit,  lanto  liElior  in  pra;ceplorum 
ejus  ainplitudine  crescere  saU^git;  ut  Psalmista  ait : 
Vium  mandatorum  tuorum  cucurri^  dum  dilataret  cor 
meum  [Psal,  cxviii). 

Incnarrabili  dileclionis  dulccdinc,     fnenarrabilis 


ncal  pars  bonorum.  Nam  veteres  sortem  pro  parle 
ponebant.  Si  eiiim  (ilii  sumus ,  et  haeredes  erinras. 
Si  auiem  hseredes,  sine  dubio,  et  consortes  erimos. 
Amen. 

ExpUcit  prologut, 

Regula  appeUatur,^iul  beatus  Benedictus  ait ,  ab 
hoc  quod  obedientiumdirigat  mores.  Alii -vero  di- 
cunt,  regula  dicta,  quod  recte  ducit,  nec  aliqiiando 
aliorsuiu  trahit^  vel  quod  regat,  Tel  quod  nomaa 
rcctc  vivendi  praebeal,  vel  quod  distorium  pravum- 
que  corrigat. 

CAPUT  PRIMUM. 
De  quatuor  generibus  monachorum, 

Monachorum  quatuor  esse  genera  manifettum  eH, 


dulccdo  dicitur  illa  de  qua  Psalmista  ait :   Quam  D  Monachus  Grseca  etymologia  vocatur,  eo  qiiod  sit 


magna  muUiludo  dulcedinis  tua:,  Dominey  quam  abt- 
condisti  timentibus  te,  et  perfecisli  eis,  qui  sperant  in 
te  (Psal.  xxx).  Quam  et  Apostolus  inenarrabiiem 
dicit,  ubi  ait :  Quod  oculus  non  vidit,  nec  auris  audi- 
vity  nec  in  cor  hominis  ascendit,  quce  prceparavit  Deut 
diUgentibus  se  (I  Cor,  ii). 

Curritur  via  mandatorum  Dei,  Sicut  superius  de 
primo  dictum  est,  Yiam  mandatorum  tuorum  cu- 
curri ,  dum  dilatares  cor  meum.  Nam  et  Apostolus 
ait :  Sic  currite,  ut  comprehendatis  (I  Cor,  ix).  Non 
bic  cursum  pedum,  sed  morum  significat.  Ambulate 
enim  de  virtule  in  virtutem ,  donec  videatur  Deus 
dcornm  in  Sion ;  cursus  cst  aniinx.  Scd  ut  istc  cx- 


singularis.  In  iibris  coliationum  Alonardi ,  sive  Alo- 
nazontai,  singularis  ac  solitariae  vit»  distincliane 
nominati  sunt.  Unde  consequens  fuil,  ul  ex  eomliMi- 
nione  r^nsortii  koino  bisatai,  ccll.Taue  ae  dfrer- 
soria  eorum  Iioinobifl  vocarentur.  Istud  ergo  soroin 
fuit  anliquissimum  monachomm  genus,  qnod  noii 
moio  tempore,  sed  etiam  gratia  primuni  est,  qnod- 
que  per  annos  plurimos  solum  usque  abbatts  Pauii 
vel  Antonii  duravit  aetalem.  Cujns  etiam  nnnc  ailhac 
in  districlis  coenobiis  cemimus  residere  vestlgia. 
Ifaque  coenobitamm  disciplina  a  lempore  praedica- 
tionis  aposiolics  sumpslt  exordtum.  Nam  tatis  ex» 
stilit  oinnis  in  Jeiosolymis  illa  creilenlium  mullt* 


7i3  COMMENT.  liN  REG.  S.  BENEDICTL  7-iG 

tuiio,  (juui  iii  aclibus  Aposlolonim  ila  dcscribilur :  A  docli  pugnare,  Sicut  iu  luclaininibus  hujus  s;cculi 


MuULudinis  autem  credenlium  erat  cor  u/iHm,  et 
atuma  utm,  nec  quisquam  eorum,  qutv  possidebanl , 
aiiquod  suum  essc  dicebal,  sed  erani  illis  omnia  com- 
munin.  Possessiones  et  substantias  vemUbant,  et  divi- 
debant  ea  omnibus  prout  cuique  opus  erat  (Aet,  iv). 
Taiis,  iiKiuara,  erat  lunc  oniuis  Ecclcsia,  quales  nunc 
pcr  (taucos  iu  coenobiis  invcnire  difljcile  cst. 

Piimnm  coenobitarum.  Primuu),  hoc  non  pro  lem- 
poris  ordinc,  sed  pro  gratioe  niagnitudiue  posiltim 
inlelligc.  Coenobike,  genus  monacborum ,  quos  in 
commitne  vivcntes  possumus  appellarc.  Coenobium 
enim  est  monaslcrium  plurimorum ,  id  esl  in  com- 
ujune  vivenlium ;  quod  ex  Graeco  ct  Latino  [in  La- 
tinum]  vidclur   csse   positum.  Coenon  enim  Gncci 


sine  agone,  seu  certamine,  non  coronatur ,  ita  ct  in 
spiritali  conversatione ,  et  proposilo  sanclo ,  ncnio 
sine  luctamine  potest  immarcessibilcm  coronam  ac- 
ciperc,  vitxque  seternae  hxres  e^^isterc.  Scmper  enun 
pcrfecli  athletc  sine  aliquo  metu ,  ct  cum  mngna 
alacrilate  inveniunlur  in  certamine.  Sic  ergo  et  per- 
feclissimi  luctatores ,  et  contineutissimi  mouachi  de- 
certant,  habentes  sempcr  prae  oculis  paradisi  jucun- 
ditatcm,  et  exspectantes  deliciis  ejus  perfrui,  et  qu» 
promissa  siidI  bona ,  ei  immortalia  ssecula,  et  lumen 
sempilernum.  Vis  in  agone  certare,  et  victor  cxl- 
siere,  induc  te  armalura  Dci,  sicut  vestiineuto,  id 
cst,  scuio  fldei,  galea  saiulis ,  ct  cxtcris,  qux  ab 
Apostolo  praxipiuntur. 


cominune  diciint.  De  hoc   pcrfcctorum  nnmero,  ct  ^     Et  bene  inslructi  fraterna  ex  acie  ad  singularem 

vita  [el  ut  ita]  dixcrim  fccundissima  radice  sancto- 

rum ,  etiam  anachoretaruin  post  h;cc  florcs  fruclus- 

que  prolati  sunt.  Cujus  professionts  principes  hos, 

quos  paulo  ante   memoravimus,  sanctum  vidclicet 

Paulum  et  Antonium,.  noininis  [Forsan,  monuimus] 

exstitisse.  Qui  non,  ut  quidam,pusillaniinitatiscausa, 

nec  impaticntlse  morbo,  sed  desiderio  sublimioris 

profectus,  conlcmplationisque  diviux  solitudinis  se- 

ereta  sectati  sunt. 

Militans  sub  regula,  vel  abbate.  Militans  dicit,  quia 
militin  vita  esl  Iwminis  snper  terram  {Job  vii).  Sicut 
et  aiibi  scriptum  est  :  Fili,  accedens  ad  servitutem 
Deit  ^ta  in  justitiat  et  prcppara  animam  tuam  ad  ten- 
iationem  {Eccli.    ii).  In  qua  militia  positi  flagilare 


pugnam  eremi ,  securi  jam  sine  consolatione  alterius 
tola  manu,  vel  brachio  contra  vitia  carnis^  vel  cogita- 
tionum  Deo  auxiliante  pugnare  sufficiunl.  Acics  dici- 
tur  instructus  ordo  militum  ad  bellandum  contra  diu- 
bolum.  Ex  qua  iste  solus  monachorum  ordo  egreditur 
pugnaturus.  Pugna  vocata  eo  quod  primitns  in  bello 
pugnis  praeliari  incipiebant.  NuIIus  enim  ahsque 
certaniine  coronabitur;  ncque  gratia  Dei  dtserit 
queinqitam,  si  cum  alacritate  et  boaa  voluntate  pu- 
gnavcrit  contra  vitia  carnis.  Vitia  autem  carnis  om- 
nibus  nota  sunt ,  sicut  Apostolus  ait  :  Uanifesta  au- 
tem  sunt,  inquit,  opera  carnis^  qua*  sunt  fornicatio^ 
immundilia  (Galat.  v),  et  reliqua,  sicut  jam  supra 
dicta  sunt.  Sic  dixit  contra  vitia  carnis,  vel  cogila- 


cum  Propbeta  debeinus  Dominum  dicciitcs  :  Judica,  ^  tionum;  ac  si  diceret,  contra  vitia  operis  et  volun- 


Domine,  nocentes  me,  expugnantcs  me.  Appreliende 
urmat  etscutum  ,  et  exsurgein  adjutorium  miln  (Psal. 
xxxiv). 

Secundum  genus  est  anachoretarum  ^  id  est  eremi- 
tarum.  Anachorisis  enim ,  Gnccc  oremus  dicluu*. 
Anachorctarum  gcnusest  monachorum  qui  post  coe- 
Dohitarum  vilam  deserta  petunt ;  et  ab  eo  quod  pro- 
cul  ab  hominibus  rcccsscriHt ,  tali  nomine  nuncu- 
pantur.  Ergo  anachoreta;  secessores  inierpretari 
possunl. 

Horum  qui  non  conversionis  fervore  novitio.  Novi- 
iius  euiin  compunctionis  fcrvore  coactus  oinnia  re- 
gularia  observare  se  promiltit  prj^cepta.  Sed  quia 


talum.  Aliquoties  aulem  sunt  vitia,  primuin  in  cogi- 
talionc,  post  egrediuntur  in  opere.  Aliquolies  vcro 
sunt  tanlum  in  cogitatione,  ct  non  proce(!unt  in 
opere.  llnde  et  ponderosus  in  lege  panis  Domino 
prohibetur  oflerre.  Pouderosus  vero  esl  qui  vitia 
lurpiter  non  cxercet  in  opere,  aL  illis  tamen  frequen- 
ter  ]K)Iluitur  iii  niente.  Et  quamvis  opus  nefarium 
Don  cxcrceat  in  cogitatione ,  tamen  turpia  vitia  gc- 
stat.  Contra  qme  vitia  sola  manu  vel  Lrachio  mona- 
chus  piignat,  quia  propria  virtutc  'cl  operatione, 
qux  per  brachium  signiticatur  ct  manum,  sine  fra- 
trum  admiuiculo,  cum  Domini  tantum  adjutorio 
victor  cxstitit  in  cremo. 


bominis  cst  disponere  vias  suas,  et  Domini  est  diri-  ^^      Tertium  vero  monachorum  teterrimnm  genus  eU  Sa^ 


gere  gressus  suos,  utrum  ad  perfecliouis  perveniat 
calcem  ignorat  hoino. 

Sed  monasterii  probatione  diuturna.  Diuturnam  di- 
cit,  id  est,  multis  lcmporibus,  vel  dicbus  probatam. 
Sicut  enim  in  cainino  igiiis  coqucndo  probatur  au- 
rum ;  ita  in  monastcrii  clauslro  et  regulari  disciplina 
tribulando,  bonus  probatur  monachus ;  ut  sicut  in 
4iademate  veri  regisprobatum  fabricatur  aurum,  ita 
ts  diademate  regis  Christi  bene  probatus  fabricetur 
monachus.  Sicul  scriplum  cst  de  ipsius  veri  rcgis 
persona  :  Quasi  sponsum  decoravit  me  corona  (Isai. 
LXi).  Corona  enim  Chrisli  suiit  omnes  elccli ,  inler 
quos  benc  probati  coniputdti  sunt  monachi 

Didicerunt  conira  diabolum  multorum  svlatio  jam 


rabaitarum,  Tertium  dicit  uigerrimum,  oLscurissi- 
mum,  horribile,  agreste  vel  fcrum.  Veleres  enim 
pro  nimis  fero  teterrimum  dixerunt.  Sarabait^  autem 
interpretantur  Rennuitx,  eo  quod  majorum  exempla> 
vel  doctrinam  sequi  renuanl.  Emersit  enim  hoc 
teterrimum  ct  infldele  monachorum  gentis,  vel  potius 
noxius  illa  plantatio  rediviva  concrevit,  quae  per 
Ananiam  et  Saphiram  in  exordio  Ecclesia)  pullulans 
aposloli  Petri  severilate  succisa  est.  Qux  inter  mo- 
uachos  tam  detestabilis  exsccrandaque  judicata  est, 
Dec  a  quoiiuam  ultcrius  usurpata  est,  quandiu  illius 
tain  districtae  formido  sententise  memori.^e  fldelium 
iuflxa  duravit.  Qua  beatus  Aposlolus  pncJiclos  novi 
facinoris  principes,  non  poenitcotia,  non  uUa  passus 


7:7 


SMARAGDI  ABBATIS 


7-28 


r^l  satisfaclionecurQri,  sedperiiiciosissimumgcrmen  A  tur,  et  in  loco  pascuae  collocantur.  A  quo  isti  ncc 


ccleri  morte  succidit. 

Ottf  nuUa  rcgula  approbati  experientia  magistri, 
sicui  aurum  fornacit,  Qui  nulla  regula  approbali,  di- 
cil,  id  est,  nuUius  regulae  cxaminatione  experti  vel 
eruditi.  Oronium  enim  recte  viventium  vitaB  sine  du- 
bio  regulae  sunt  vocaUc.  Expcrientia,  noiitia,  veldo- 
ctrina,  ab  experimcnlo  dicta.  Quarum  omnium 
exemplar  Sarabaitcc  non  imitantur  ul  vivant,  sed  in 
suis  corrupti  vohiptalibus  resolvuntnr  ut  pereant. 
Non  regulari  disciplina  probantur  ut  aurum ,  sed 
Ruis  desidcriis  mollescunt  ut  plumbum.  Unde  et  se- 
^iuitur  : 

Sed  in  plumbi  nalura  moUiti.  Aurum  cnim  in  for- 
nace  posilum  ,  et  fortiludincm  accipit  et  fulgorem  ; 


reguntur,  nec  collocantur,  scd  dcsideria  sua  implen- 
tes  lurpiter  in  suis  cnbilibns  commoranlur.  Ubi  et 
pro  lege  tcnent  omnia  qvix  operantur,  et  desidcria 
suaruni  impientes  voluplatum,  omnia  quaccunque  vo- 
lunt  peragunl.  Undc  el  subdltur  : 

Cum  quidquid  putaverint  vel  elegerlnt,  hoc  dicUni 
sanctum;  et  qnod  non  voluerint,  putant  non  licere, 
Quidqtii  1  piitavcrint,  dixit,  nonquidquid  auctorilate 
divinarum  Scriplurarum  \el  cxemplis  probaverinl 
palrum.  Cum  quibus  cnim  voluerint  jejunia  solvcre 
solvimt,  qui  dicunt,  Bonum,  et  sanctum  est  pro  ho- 
spile  jcjunia  solvcre.  Illis  autem  qnibus  nolacrinl 
humanitalcm  exbibcre,  Non  nobis  licet  jcjuniuro  ho- 
die  solvere.  Aliterputant  in  cordibus  suis,  eteligtmt 


lia  et  probus  monachus  in  camino  regulari  posilus,  ^  *"  mente  sua  potius  solitariara  vitam  ducere,  quatn 

et  fortiiudinem  accipil  ut  adversa  aequanimiter  lole- 

ret,  et  fiilgorem  ut  bonorum  operum  cunclis  exem- 

plar  demonstrel.  Plumbum  vero  in  ignc  missum  mol- 

lescil  el  dcperit,  sic  quando  monachus  reprobus  in 

regulari  disciplina  positus  tepescit,  pcrit.  De  illo  di- 

citur :  Tanquam  aurum  in  fornace  probavit  cum  Do- 

minus  (Sapient.  iii).  De  islo  aulcm  :  Quia  tepidus  es, 

incipiam  te  evomere  de  ore  meo,  dicitDominus  {Apoc, 

ixi).  Unus  auri  fulgore  recepto  cum  Christo  rcgna- 

lurus  ascendit  in  coeluro,  alter  in  plurobi  natura  mol- 

litus  cum  diabolo  cruciandus  desccndit  ad  tartarum. 

Unus  virtutibus  auctus  crescit  in  melius,  aller  lcpi- 

dus  factus  decrescit  in  pcjus.  Unus  pollct  virtutibus 

sacris,  alter  tepescit  saiculi  curis.  Unus  veraciter 

monachi  nomen  porlat,  alius  falsatoris  monachi  no- 

mcn  gestat.proptcr  tonsuram.  Undc  ot  scqullur  : 

Adhuc  operibus  servantes  sxcnb  fidem  menliri  Deo 
ver  tonsuram  noscuntur.  Ille  cniin  fidcm  sajculo  ser- 
val,  qui  ea  qua?  saicularis  cgit  in  habitu  monachi 
•positus  agere  non  ccssat.  Qiiid  est  cniiu  adhiic  ope- 
ribus  servarc  sa;cuIo  fidem,  nisi  ca  fiiccre  in  mona- 
slcrio  raonachum ,  quai  cgil  in  sxculo  adhuc  in  sae- 
culari  habitu  positus.  Sicculo  fidem  scrvat,  quia 
cjus  voluntalem  facere  non  cessat ;  saeculo  fidein 
servat,  quia  se  ncc  dcsidcrio,  nec  cogilatione,  nec 
opcre  ab  illo  scparal ;  scd  taniiim  per  tonsuram  et 
religionis  habilum  Dci  sese  mentitur  filium.  In  ha- 
hitu  eniin  ct  religione  extcrius  a  nescienlibus  vidctur 


cum  aliis  sub  regulari  disciplina  manere.  Dicentcs, 
Sanctius  est  secura  mente  et  secreta  divisim  Tiverc, 
quam  aut  aliis  irrogare  aut  ab  aliis  irrogatam  rega« 
larero  rccipcre  disciplinara.  Nescientes  scriplnm: 
V(B  soU  ,  qiiia  cum  ceciderit  *  non  habet  sublevantem 
(Eccle.  iv).  Multa  eniro  pcricula  sunt  solitario  proxi- 
ma.  Primum  quia  sibimctipsi  in  omnlbus  actibas 
suis  placet,  ct  nullum  alium  habet  qui  opus  ^us  pro- 
bet.  Deinde  quseque  illi  vitia  abundent,  qnaeque  vir- 
tutcs  desint ,  non  cognoscit.  In  quo  bnmilitatem 
suam  probct  ncmiuem  habet,  obedientiam  fratri 
non  impendit  ,  in  jejuniis  patientiam  non  osten- 
dit.  Melius  est  ergo  monacho  ut  vivat  in  monasterio 
cum  disciplina  unius  patris  multorumque  cousortio« 
et  ab  alio  discat  humilitatcro  ,  ab  alio  paticntiam ; 
unus  cnim  silentium ,  alter  docct  mansuetudinem  : 
non  faciat  quod  vult;  coroedat  quod  jubctur ;  habeat 
quanlum  acceperit ;  operis  sui  pensain  pcrsulvat ; 
subjiciatur  cul  non  vult.  Lassus  ad  servitium  veniat, 
ambulnnsque  dormitet ,  iiecduin  expleto  somno  sor- 
gere  compeilatur.  Passus  injuriam  taceat. 

Quartum  vero  genus  est  monachorum^  quodnomina" 
tur  gyrovagum,  qui  tota  vilasuaperdiversas  provincias 
trinis  aut  quaternis  diebus  per  diversorum  cellas  ko- 
spitantur^  semper  vagi  et  nunquam  slabiles,  Gyro  cir- 
cuitus  dicitur.  Ergo  gyrovagus  dicendus  est  ille  qui 
vagus  atque  vagando  aliorum  cellas  pariterque  casas 
circuit.  Ipsi  et  alio  nomine  Circilliones  vocantar, 


t^sse  monachus,  operibus  tamen  a  scienlibus  Domino  t\  qui  sub  habitu  monachorum  liac  illacque  vagantar, 
vidctur  esse  menlitus.  De  talibus  enim  Dominus  ait : 
Videbitis  eos  in  vestibus  ovium,  intrinsecus  autem 
sunt  lupi  rapaces ,  a  fructibus  eorum  cognoscetis  eos 
[Matth,  vii). 

Qtit  bini  aut  ternif  aut  cerle  singuli  sine  pastore^ 
non  DominiciSt  sed  suis  inclusi  ovilibus  pro  lege  eis 
cst  desideriorum  voluptas,  Sinc  pastore  dicit,  id  est 
siiie  abbate,  qui  in  monasterio  vicem  Chrisli  vide- 
lur  agere,  qul  dixit :  Ego  sum  pastor  bonus,  qui 
pasco  oves  meas,  qui  cognosco  meas ,  qnia  cognoscunt 
me  mew(Joan,  x).  El  quia  pastorcm  non  habcnt,  non 
in  Dominicis,  sed  suis  inclusi  ovilibus  iriancnt.  Do- 
luiui  cniin  ovilia  sanctorum  monachorum  sunt  mo- 
nastcria,  qui  rectc  a  suinmo  paslore  Christo  regun- 


venalem  circuinferentes  hypocrisin.  Circumeuntes 
provincias  nusquam  missi,  nusquam  fixi,  niisquam 
stantes ,  nusquam  sedentes ;  scropcr  et  ubique. 

Propriis  voluptatibus  et  gula^  iUecebris  servientes, 
lllecebne  dicuntur  dclectationes  illicitx,  luxuriosc, 
voluptuosx ,  sivc  turpissimse ,  in  quibus  mollis  et 
dissolutus  monachus  frcqiicnter  involvitur. 

Et  cum  sint  isti  peromnia  deteriores  SarabaUis,de 
iilorum  omnia  miserrima  conversalione  melius  est  si* 
lcrc,  quam  loqui. 

CAPUT  H. 
Quatis  debeai  esse  abbas, 

Qiialilatcm  cnim  boni  pastoris  in  subsequcntibus 
ostcndcrc  volcns  beatus  Bcncdictus  pneroisit,   di- 


130 


COMiiENT.  IN  l.EG.  S.  DENEDICTI. 


m 


cens  :  Qnalis  ddvel  abbas  esse?  Ciii  respoiiden<Iuin  A  doccre;  sed  ejus  docirina  cuni  pr^eceptis  Doinini  de- 


esl  affinnaiive.  Bonus  uli({ue.  Talis,  quaiem  Apo- 
sfolus  descriljit  dic<M)s  :  Sine  crlmine,  sicut  Dci 
Mttiitstrtfm,  non  superbum^  non  iracundim,  non  vino- 
tentum,  non  pcrcHssorcm ,  non  temjioralis  lucri  cm.  i- 
dum,  sed  hospitalemy  benignnm,  so6r/iim,  justum^ 
sanchtm,  continenlcm ,  ul  potens  sit  cxhoriari  in  do- 
ctrina  sanoy  et  ew,  qui  contradicunt  arguere  (Tit,  l). 
Talis  sine  dubio,  el  hiijnsino;li  debct  cssc. 

Abbas ,  ^»t  prwesse  dignus  cst  monasterio,  semper 
meminisse  dcbel  quod  dicitnr,  Dicilnr  cnim  el  vocatur 
al)bas,  id  est  pater.  Si  cnini  patcr  esi,  palcrno  more 
linos,  id  est,  monachos  suos  nutriat,  paterno  morc 
«tillgat,  et  cum  neccsse  fuerit,  patcrno  more  casli- 
gd,  arguat,  obsecrct,  el  cum  incrcpalione  corripiat 


bet  in  onmibns  diiigcntissimc  concordarc.  A  prx- 
ceptis  enim  Domini  dcl>ct  accipere  in  omnibus,  de 
quibus  discipulos  suos  vult  docere.  Aut  constituere; 
conslitucrc  dicit ,  diffinire,  vcl  modum  ponere,  quod 
exlra  prcceplum  Domini  ab  abbaie  ficri  non  dclicl. 
MoJusenim  ct  diffinitio  abbatum  sccundnm  Domini 
in  omnihus  debct  ficri  prxcoplum ,  nc  aut  remissc 
rivenlcs  mcrgat  in  laqiicum ;  aut  nimium  abslinen* 
tes  in  nocivum  compelial  murmurlum.  Abbatis  crgo 
conslitulio  in  via  regia  rcctnm  facerc  debet  gres- 
sum  ;  ne  si  plus  feceril,  gregcm  suum  Inborarc  in 
ambulando  d(  fcctionis  siistineat  detrimenliim.  Et  sl 
rcmissius  quam  dccet  nutriverit  cum,  luxuriose  vi- 
vens  labalur  in  tarUrnm.  Vel  jubere ;  jubere  dicit, 


El  si  necessario  cxcommunicationis  cautcrium,  vel  "  praM;ipere,  vcl  iinperarc,  qiise  ab  abbate  extra  pr.T- 

ceptiim  Domini  fieri  non  de!  cnl.  Si  enim  qiia;  sccuii* 
dum  Domini  praeccpfa  suni  discipulis  pnecipiens  im- 
peraverit,et  abillisgraliam,  et  a  Domino  mercedem 
recipiet  seropitcrnaro.  Si  autcro  quod  extra  pracce- 
pium  Domini  sit  imperando  proecepit,  et  discipulis 
damnum,  cl  anima;  suae  ingcrit  detrimcutum.  Et 
idco  nihil  quod  extra  pncceptum  Domini  sit,  debet 
aut  docere,  aut  constiiuerc,  vel  jubcre. 

Sed  jussio  ejus,  vel  doctHna,  fermentum  divina 
justitioi  in  discipniorum  mentibus  conspergat.  Fer- 
mentum  enim  a  fenoi-e  nomen  accepit.  Quod  hoc 
fn  loco  charitatissignificat  dilectioncm,  quae  ad  amo- 
rcm  divinne  justilia;  fervere  facit,  et  exciut  roentes ; 
donec  ad  lanlam  eos  dilectionis  perfectionero  perdu- 
cal :  ut  nihil  cis,  pnrter  creatorem  suum  diligere  li- 
beat.  Ergo  jussio,  vel  doctrlna  abbatis  in  monacho- 
nim  mentibus  fermentum  dcbet  conspergere  chari- 
totis,  ut  nihil  terrcnum  sapiant,  nihil  vanum  dili- 
gant,  nihilque  caducum  concupiscant;  sed  divinam 
semper  amantcs,  tenentcsque  jusiitiam  ad  Redcm- 
ptorcm  suum,  et  ad  supernam  fcstinent  conscendcre 
patriam. 

Memor  sit  semper  abbas,  quia  doclrina!  «Mrr,  vel  di- 
teipulorum  obedientiaSj  utrarumque  rerum  in  tremendo 
judicio  Dei  facienda  erit  discussio,  Hxc  verba  non 
indigeptexpositione,  sed  potius  abbatibus,  et  roonu- 
chis  forlissiroum  incutiunt  pavorero.  Abbatis  enim 
doctrinse  in  hoc  erit  in  tremendo  judicio  discussio, 


virgaruro  adhibucrit  flageiium,  non  animi  odio,  sed 
hoc  faciat  amore  patcmo,  non  causa  vindictx,  sed 
ainorc  justilipe.  Scriptum  cst  enim  :  Jusle  quod  ju- 
slum  est  exsequeris  {Deut,  xvi).  Et  quia  juslus  Do- 
niinus  justiti.im  diligit*  abbas,  qui  in  monastciio 
ejus  vices  vidctur  agcre,  jusliliam  debctamare. 

Et  nomen  majoris  factis  implere.  Multi  namque 
abbatum  gaudent  habere  nomcn  roajoris,  id  cst  ab- 
batis,  sed  taroen  sudorcm  timent  adire  laboris.  Ap- 
petunt  gloriaro  tcmporalem,  et  non  pro  manJato 
exercere  laborem.  Et  si  contigcrit  eos  fratiibus  ex- 
hortationis  proferre  sermon^ro  pro  vana  gloria,  id 
agunt  non  pro  aetcrna  rocrcedc.  Qui  ergo  vult  prx 
casleris  nomen  majoris  hnbere  ,  in  bonis  operibus 
pne  cxteris  debel  sudare.  Non  enim  aiiditorcs  lcgis 
jusU  sunt  apud  Deum,  sed  factores  Icgis  justifica- 
buntur. 

Christi  enim  vices  agere  tn  monasterio  creditur, 
quando  ipsius  vocatur  prwnominet  dicente  Apostolo  : 
Aceepistis  spiritum  adoptionis  fitiorum,  in  quo  ctama" 
mus :  Abbtty  pater.  Tunc  enim  abbas  in  monasterio 
vioem  Christi  agit,  quando  gregeni  sibi  commissum 
providc  et  juslc  regit,  quando  cunctaqu^e  disponcnda 
tunt  rccte  dispoiiit,  teniperate  qux  agenda  sunt  ngit, 
catholice  qux  docenda  sunt  docet.  Operatur  qux 
operanda  sunt,  et  cum  discreiione  quae  judicanda 
sunt  judicat,  ct  misencorditer  qiia;  relaxanda  snnt 
rdaxat,  et  tolum  sibi  grcgcm  commissum  in  cliari- 


tatis  dilectione  congluiinat,  ct  totum,  velut  pater  ^  utruro  de  Sancta;  Trinitatis  royslerii  fidcli  dogroate 


unicnm  filium,  amat.  el  tunc  justc  ct  rntionabilitcr 
pro  noniine  Chrisii  ftingcns,  ab  omnibus,  velut  a  fi- 
liis  abba  pater  vocatur. 

Ideoque  abbas  nihil  extra  prceceptum  Domini  {quod 
absil)  debet  aut  docerCy  aut  constituere,  aut  jubere. 
Oinnis  enira  doctrina  duobus  modis  consistlt,  verbis 
videlicet  et  cxeinplis  ,  sicut  idcm  bcatus  Benedictus 
in  subseqiienlibus  ait :  Cum  aliquis,  iiiquit,  suscipit 
nomcn  abbatis,  duplici  debct  doctrina  suis  prceesse 
discipulis.  Ergo  nibil,  quod  extra  praeceptum  Domini 
sity  in  hac  duplici  doctrina  debct  abbas  doccre. 
Scripturarum  etenim  divinarum  plcniluJo  et  exem- 
plis  patrum  refcrta  ,  ct  verbis  doclonim  cst  plena. 
Non  crgo  quod  cxtra  prxccptuin  Domini  sit  dcbct 


docuit,  et  utrum,  quae  secunduin  Domini  pneccptum 
discipulos  agcre  prascepit,  prioi  ipse  cx)mplevit ,  et 
qux  in  aliis  arguens  ^mendavit,  prius  in  seipso  cor- 
rexit.  Discipulomm  enim  obedientioi  in  hoc  illo  dio 
tremendo  erit  facienda  discussio,  ntrum  vestigia  Do- 
roini  sequcntes  humilia,  utruro  se  sub  manu  abbatis 
sui  facti  obcdicntes  usquc  ad  mortero,  et  omnia,  qu;e 
illis  ab  abbate  impcrata  sunt ,  obedientes  implcve- 
runt  pro  aniore  Christi,  et  vclut  Christo,  ciijus  vlces 
abbas  agit  in  monastcrio,  obedierunl  sao  ahbati  ex 
corde;  quia  scriptum  est  :  Quia  qui  vos  audit,  me 
audit  {Luc.  x).  Et  alibi  :  Obedite  parentibus  vestris 
in  Domino  {Ephes,  vi;  Hebr,  xiii). 
Sciiuqiie  abbas  cutpa^  pastoris  incumbcre^  quidquid 


731  SMARAGDI 

in  ovihut  paierfamilias  utilHatis  minus  potueril  inve-  A 
nire.  Uxc  enitn  senlenlia  abbalihus  miiltum  fuissct 
forniidanda  ,  nisi  a  subsequenti  seulentia  fuissot  sa- 
Iu!)riter  teuipcrata,  qua  dicit  : 

Tunlum  ilerum  eril  liber,  Id  est,  in  tautum  a  culpa 
immunis  erit,  ut  : 

Si  inquietOf  vel  inobcdienli  grcgi  pastoris  fuerit 
omuis  diligentia  attributa^  et  morbidis  earum  actibus 
universa  fueril  cura  exhibita,  Omnem  diligentiam 
abbas  monacbis  suis  tribuil,  quando  cos  moribus  sa- 
cris  coraponit,  vcrbis  convenienlibus  ot  operibus 
sanclis  iustruit.  Dnivers;im  curam  exbihet,  quando 
eis  quae  necessaria  suiit  animabus  et  corporibus, 
in  quantum  valet,  minislrat.  Diligcnliam  illis  pariter 
exiiibct  et  curam,  quando  illos  internis  sanctis  vir- 
tulibus  exornat;  et  extcrnis  rerum  substantiis  tem-  " 
pcranter  gubernat,  quando  pro  extcrioribus  rebus 
intcriorem  curam  non  dcserit,  et  pro  interiori  solli- 
citudinc  cxteriorem  providentiam  iion  relinquit;  sed 
in  utroque  tempcralus  existens,  et  diligentiam  ani- 
marum,  et  curam  illis  cxbibct  corporum. 

Pastor  eorum  in  judicio  Domini  absolutus^  dicat 
cnm  Propheta  Domino  :  Justiliam  luam  non  abscondi 
in  corde  meo  :  veritatem  tuam  et  salutare  tuum  dixi, 
Voluntas  cnim  abbatis  talis  debet  esse  ut,  quando 
potest  prodcsse ,  a  praidicationis  sermone  non  ces- 
sct.  Debitum  quippe  illi  est  superni  patris  gloriam 
pcr  voccm  pnBdicatioois  ostcndere ;  quanta  in  bujus 
vikE  itinerc  tentationum  anliqui  bostis  lateant  ape- 
rire;  et  subditoruoi  mala,  quse  tolerare  non  dcbet, 
leniter  cum  magna  zeli  asperitate  corrigere;  ne,  si 
minus  contra  culpas  aceendatur,  culparum  omnium 
reus  ipse  teneatur.  Ipse  tamen  abbatis  scrmo,  qui 
propter  juslitiam  ,  veritatem  Ot,  et  «alutem ,  ali- 
qiiando  dcbet  sultjectorum  vitia  durius  increpare, 
aliquaudo  Icniter  arguere,  et  quae,  vcl  quibus,quan- 
do ,  vel  qualiter  dicat  subtili  indagatione  discernc- 
re ,  et  unicuique  sccundum  modum  culpx ,  cum 
discretione  tamen,  et  tranquiilitatc  mentis,  judi- 
cium  imponcre.  Sit  abbas  nccesse,  ut  Paulus  apo- 
stolus  ait,  potens  exliortari  in  doctrina  sana,  el 
eos  qui  contradicunt  arguere.  Clavis  enim  aper- 
lionis  est,  sermo  correptionis ,  quia  increpando  cui- 
pam  detegit,  quam  s.-cpc  nescit  ipse  etiam  qui  per- 
petravit.  Sunt,  et  erunt  plerique  monachi,  qui  per 
iguorantiam  committere  culpas  non  desinunt,  et 
ideo  commissas  non  plangunt,  sed  potius  contra 
corripientcm  procaciter  contemnentcs  insurgunt,  et 
sui  prolcrve  admoDitionem  abbatis  spernunt.  De 
quibus  et  subditur  : 

Ipsi  autem  conlemnentes  spreterunl  me,  Tunc  cnim 
roali  monachi  bonum  abbatem  suum  conlemnentcs 
speniunt,  quaudo  praeccptis  ejus  bumiliter  non  obe- 
diunt,  quando  salutaria  mandata  ejus  humiles  non 
cuslodiunt;  sel  superbi  etiam  reprehendunt;  quando 
ea  quae  jubcnlur  implere  despiciunt,  et  qux  non  ju- 
bentur  implere  impudici  conteudunt;  quando  in 
agendis  opcribus  pigri  et  tepidi,  vcl  etiam  desi- 
diosi,  ct  ii)  actibus  suis  murumrosi  cfliciuntur  pa- 


ARBATIS  "5i 

ritcr  ct  querulosi.  Dcbcnt  cnim  subjccti  abbali  suo, 
velut  membra  capiti  suo  descrvire,  ct  prxcepta  qus 
velut  impcrium  Doniini  sumnio  amore  custodire,  ct 
correctioncm  o!  jurgationis  suis  ncgiigenliis  ascri- 
bere,  non  abbatis  severitatem  aut  discipiinam  re- 
preheNdcre. 

Et  tunc  dcmum  inobedientibus  curcs  suce  Qvibut 
pcena  sit  eis  pravalens  ipsa  scilicet  mors,  Quae  primis 
inobediciitibus  hominibus  prxvaluit  in  paradiso,  ipsa 
nunc  dcmum  inobc.iicntibus  monachis  quotidie  prae- 
valct  in  mundo.  Reiiquerunt  cnim  in  paradiso  per 
inobedicnliam  Adam  ct  Eva  Domini  prxccpla ;  et 
tunc  primum  pnevaluit  illis  fortiter  mortis  xtemx 
poena.  Sed  Dominus  noster  Jesus  Ghristus,  quj  per 
prophetam  suum  dixil  :  Ero  mors  /iia,  o  morSf  se- 
metipsum  exinanivit,  formam  servi  accipienSf  faetus 
obediens  usque  ad  mortem  {Osece  xiii;  Philipp,  ii), 
imperium  niortis  destruxit,  et  a  cordibus  oliedieiH 
tium  miscricorJiter  illam  illjminavit,  el  pcenam  il- 
lis  funditus  exstinxit.  Sed  tuncdemnm  in  obedien- 
tibus  ovibus,  id  est,  monachis,  qui  abbatis  sui,  imo 
Domini  Salvatoris  rclinqucntcs  pnecepta,  sua  co- 
nantur  implere  desideria,  poena  sit  pnevalens  ipsa 
mors;  ut  recle  de  illis  dicatur  :  Stcut  oves  in  tn- 
ferno  positi  sunt^  mors  depascat  eos  {Psal.  xltiii). 
Merito  enim  qui  boni  magistri  praecepta  contemnuDt 
talem  mercedem  recipiunt. 

Ergo  cum  aliquis  suscipit  nomen  abbatis,  duplici 
debet  doctrina  suis  prceesse  discipulisj  id  est ,  omnia 
borm^  et  sancta,  factis  amplius  quam  verbis  ostendere. 
Caput  namquc  sunt  subjectorum  cuncli  qui  praesunt, 
ut  recla  pcdcs  valcant  itiner*')  carpere,  per  hoc  pro- 
cul  dubio  prius  caput  debent  incedere.  Necesse  est 
ut  abbas,  qui  verbis  subditos  proBdicat,  vivendo  eis 
vestigia  bonx  aclionis  ostendat;  et  cum  vcrba  sancls 
praedicationis  dicit,  prius  in  studio  bonx  actionis  se- 
metipsum  evigilet ,  prius  semper  sublimia  facta 
exerccat,  et  tunc  ad  bene  vivendum  alios  soU-ciU» 
reddat.  Prius  se  districta  animadversione  corrigal, 
et  tunc  aliorum  vitam  loquendo  componaU  Prius 
punire  propria  fletibus  curet ,  et  tunc  aUorain  de- 
licta  punicndo  denuntiet.  Et  antequam  verbis  ex- 
horlatione  insonat,  omne  quod  locuturus  est  opc- 
ribus  chmct.  II la  namque  vox  lil)entius  auditorum 
cor  penetrat,  quam  dicentis  vita  commendat;  qnia, 
quod  loquendo  imperat,  ostendendo  adjuval  ut  flat. 

Ut  capacibus  discipulus  mandata  Domini  verhis 
proponere,  Subaudis  debet.  Vt  enim  adverbiuni  boc 
in  loco  pro  et  conjunctionc  posuit.  Gapacibusdixit,id 
est,  memoriosis,  accommoJatis,  vel  inleUigibilibus, 
qui  ea  quae  a  magistris  audiunt  velociter  capiuDt, 
memoriter  retinent,  et  operibus  complent.  Propo- 
nere  dixit,  id  est  anteponere ;  quia  capaces  el  siin- 
pliccs  discipuli ,  quae  prius  vivaciter  de  praeoeptis 
Domini  intelligentcs  audiunt,  postea  sagaciter  fan- 
plere  conlenduiit. 

Duris  vero  corde,  et  simplicioribus.  Duris  eorde 
dicit,  id  cst  contumacibus,  rigidis,  vci  incorrigiinU- 
bus.  Simplicioribus  autem  iUitteratis,  et  pene  Dttibm 


73$  COMMEXT.  LN  IIEG.  S.  Br.NEDlCTl.  734 

in  Scripf nrls  divinis  vcl  inerooriam ,  vcl  intcUigcn-  A  rarc,  c!  sanctum  audeal  assumere  lcstamenlum.  Qui 


tiam,  habentibus. 

Faciis  suis  divxna  pracepta  monstrare,  lilc  crgo, 
tit  hcatus  Gregorius  ait,  debcl  ad  exeraplam  bene 
vivendi  caRteris  praciwo,  qui  ciinctis  carnis  passio- 
nibus  moriens  jam  spiritaliter  vivit;  qui  prospcra 
mundi  postposuit ;  qui  nuKa  adversa  pertimescit ; 
qui  sola  interna  dcsideral;  qui  ad  aiicna  coneu- 
pfsrenda  non  ducilur,  scd  propria  largitur;  qui 
nuila  illicita  perpetrat,  seJ  perpetrata  ab  aliis  iit 
propria  deplorat;  qui  ita  se  imitabilem  cat^teris  in 
conctis  qux  agit  insinuat;  qui  sic  stuilet  viverc, 
Bt  monachis  suis  in  omni  vita  sua  bonum  exemplum 
valeat  demonstrare ;  qui  lacrymas  quas  vult  a  suis 
Aoditoribus  fendi  prius  ipse  fundat,  et  sic  eos  com- 


enim  qnx  prjcJicat  implcre  dissimulat,  et  quae  fa» 
cieiiJa  judical  implere  non  cessat,  necjuslitias  Do^ 
mini  cnarrarc,  nec  sacrosanctum  in  prxdicalioma 
ofTictum  del)ct  assumcre  tcstamentum.  Scriptum  est 
ciiiin  :  Non  e$i  digna  laus  in  aure  veecatoris  {Eeeli. 
XV  ). 

Tu  vero  odisii  disciplinnm ,  et  projecisti  sermone* 
meos  post  le,  Tunc  cnim  subditus  odit  discipliuaro, 
qiianJo  ad  correcliones  justas  iniqiia  prxsumptione 
remurmurat.  Sicut  scriplum  est :  Stulti  enim  despi- 
ciunt  disciplinam.  Tune  aulem  sermones  Domili 
posl  se  projicit,  quando  abbatis  sui,  vel  seniorum 
suorumjussionibus  justis  obedire  contemnit.  Praela- 
tus  autem  sanctam  disciplinam  odit,  quaodo  secuu- 


punctione  sui  cordis  accendat.  Et  sicut  bene  operan-  ^  dum  regularia  pracepla  vivere  conlemnit,  Scriptunef 


tes  subditos  bonore  superat,  ita  etiam  faclis  et  viu 
iranscendat. 

Omnia  vero  quw  discipuVts  docuerit  esse  contraria  in 
$nis  faetis  judicet  nonagenda,  Docet  enim  crapulam, 
ebrietates  et  curas  hiijus  so^uli,  el  omnia  simiil  vilia, 
ftlquepeccata  disclpuiis  esse  contraria,  aquibusomni* 
bus  necesseestut  ille  prius  se  abstineat,  elsicalios 
absliiiere  operibus  el  verbis  edoceat.  Ad  hoc  enim 
digitur  abbas,  ne  dicta  sua  facll^  evacoelt.  Qui  enim 
ad  hoc  eligitur,  ut  aliorum  culpas  corrigat,  cavere  de- 
bct,  ne  ab  aliis  reprehcndenda  committat.  Non  enim 
debet  pro^dicationis  otricium  suscipere,  qui  nescit 
caeteros  bene  vivendo  praeire.  Prios  ergo  abbas  pra- 
Tis  operibus  omnimodis  alicnus  existat,  el  sic  alios 


divinae  obliviosus,  quse  diMt  :  Disciplinam  Domim, 
fili  mi,  ne  abjiciast  et  audi  consUiumf  et  suscipe 
diuiplinam^  ut  bene  sil  tibi  (Prov.  iii;  Prov.  xix). 
Yita  etenim  regularis  tenentibus  cam,  disciplina  est 
salularis.  Post  se  scrmones  Doinini  praelatus  proji- 
cit,  quando  quae  de  divinis  scripturis  subditis  pnedi- 
cat  implere  ipse  dissimulat.  Qui  eiiim  curiose  aiieim 
increpare  festinat  delicta,  necesse  est  ut  soa  pro- 
Yide  considerans  per  poenilentiam  damuet  peccata, 
ne,  dum  alicnum  minimum  publice  corripit  delictum, 
8uum  inaois  tanquam  aurum  abscondat  peccatum. 
Nam  sunt  nonnulli  qui  aliorum  semper  ante  oculos 
hahent  errata,  sua  autem  pro  nihilo  ducunt,  et  lii 
oblivionem  ponunt,  et  post  dorsum  projiciunt  de- 


fimui  aiictoriiate  coerceat.  Necesse  enim  est  ut  esse     **^^'  ^^  quib»»  et  aperte  sequitur  : 

monda  studeat  manus,  qui  diluere  sordes  aliorum 

cnrat,  ne  tacta  quapque  deteriiis  inquinent,  sl  sor- 

dlda  insequens  lUctum  tenet.  Hinc  per  prophetam 

dicitur:  Mundamini,  qui  fertis  vasa  Domini  (Isai, 

tn).  Domini  etenim  vasa  ferunt  abbates,  qui  proxi- 

morum  animas  ad   intema   sacraria  perducendas 

in  sus  conversionis  flde  susccperunt.  Apud  semet- 

*P»os  ergo,  quantum   dcbeant  mundari,  conspiciant 

qoi  ad  aeternitatis  templum   vasa   viventia  in  sinu 

proprise  sponsionis  portant.  Ergo  quod  non  facien- 

dum  praedical  abbas,  ipse  non  faciat ;  ct  quod  fa- 

cienduin  prsdicat ,  prius  ipse  necesse  est  operibus 

iropleat. 


Et  qui  in  fratris  tui  oculo  festucam  videbas,  in  tuo 
trabem  non  vidisti  {Matth,yu),  In  fratris  sui  oculo  festu- 
cam  abbas  videt,  sed  in  suo  trabem  non  videt,  quaodo 
vel  minimas  subjectorum  suornm  cuipas  publice  ct 
exaggerando  judicat,  et  sua  majora  parvipendens  oc- 
cultat,  et  emendare  dissimulat.  In  fratris  oculo  festu- 
oam  videt,  qnando  in  corde  allerius  iracondiae,  pi* 
gritiiB,  somnolentiae,  et  caeterorum  taliuro  yitiorum 
esse  vitium  reprehendit ;  in  suo  tral>em  non  videt, 
quando  odii,  ebrietatis,  superbise,  et  simiiium  ta- 
lium  crimen  abbas  habens  in  corde  habere  se  mi* 
iiime  recognoscit,  quando  in  aliorum  cordibus  le- 
via,  quse  increpanda  sunt,  cemit  et  arguit,  et  quas 


Ne  aias  pra^dicans  ipse  reprobus  inveniatur.  Aliis  j)  ^"  ^^'"^^  *"^  *^"'  «'^*^'^*'  "^^  ^'^^  "^^  ^''"«^^- 


jpraedicans  pncdicator  ipse  reprobus  iiivenitur,  quan- 
doa1iudloquitur,etaliud  operatur.  Aliudsermonibus, 
aliud  vcro  excrcct  operibus.  Quod  enim  aliis  pra;- 
dicat  operandum  ipse  piger  cdicilur  ad  exercen- 
dnni.  Verbo  viam  rectitudinis  ostcndil,  sed  ambu- 
lare  per  eam  negligit.  Ad  praedicanJiim  aiacer,  ad 
eperandum  efBcitnr  piger.  Aliis  tcnendam  praedicat 
▼iam  justitix,  ipsc  senonvult  salutari  subdere  disci- 
plinae.  Coi  recte  convenil,  quod  subditur. 

Nequando  dicat  illi  Deus  peccanli :  Quare  tu  enar- 
TisjustUias  meaSj  et  assumis  testamentum  meum  peros 
tuum  (Psal,  xLix).  Nec  ad  unumquemquc  pertinct  quod 
pr.cdii;at  aliis,  et  ipse  non  operatur  quod  pncJicat. 
Oseniin  dcbct  cssc  ju<lum,  quod  justitias  Domini  cnar- 


Non  ab  eo  persona  in  monasterio  discernatur,  Non 
enim  personarum  dcceplor  est  Deus  (,\et,  x) ,  sed  in 
omni  gente  in  his  qui  timent  euro,  acceptom  est  illl. 
Et  ideo  ab  abbate  in  monasterio  persona  non  discer- 
natur,  nec  accipiatur;  quia  a  Deo  nec  discemHur 
persona  hoininis,  nec  accipitur,  sed  tantum  oper;» 
bona  et  accipit,  et  approbat.    Accipere  enim  per 
sonam  in  judicio  non  est  6ontim,dicil  Salomon(/Vor. 
xviii).  Et  in  Levitico  scriptum   est  :  Non  facics 
quod  iniquum  est^  nec  injuste  judicabis,  nec  considc- 
res  personam  pauperis ,  nec  honores  vuttum  potentis. 
Juste  judicabis  proximo  tuo  (Levit.  xix).  Postquanr 
vero  ad  monachatus  de  sxculo  quis  veiierit  ha- 
bitum,  sivc  libcr  fuissct  antea»  sive  senruti  sive 


755  5MAUAGDI  ABBATIS  7(J 

paupcr,  sivc  (lives,  sivc  nohilis,  sive  ignol.ilis,  non  A  Doiiiino  «qnaliler  bajulamus  :  quia  quamvis  acqua- 
csl  ab  ablja  c  (llscerncndir.n  ,    seJ   ijn-.nnquemquc      lilcr   non  v  va.nus,  jugum  Domini   suavc  el   oaus 


secundiiin  vii;c  suai  ilcVel  vcl  casligare.  \(\\  aniare 
meriliini. 

iVon  ujins  plus  ainetnr  quam  alimy  tmi  qHem  in 
bonis  actibus  aut  obcdientia  invenerit  meliorem. 
Merilo  ab  abbate  suo  inonacbus  cclcris  plus  ama- 
tur,  qui  in  bonis  aclibus  et  obe  !ientia  ineiior  cicle- 
ris  invenitur.  Juslc  etenim  illc  ab  bomine  diligitur 
honio,  qui  Imnis  operibus  et  sancta  obediontia  ho- 
noratur  a  Dco.  Necessc  cst,  inquam,  ut  amorc  fali 
diligalur  homo,  qui  ab  iinmortali  diligitur  Deo.  Pro 
enim  Dci  amore  se  talis  monacbus  prx  omnihus 
obedicnti.e  subdit,  et  in  bonis  omnibus  actibus 
cxercet;  et  i<Jco  ab  abbate  prac  oinnibus  merito 
diligitur  et  amatiir. 

Non  convertenti  ex  wrft/io  pra^ponatnr  ingenuus^ 
nisi  alia  rationabilis  cansa  existat :  Quod  si  ita  justitia 
dictanle  abbate  visum  fncrit ,  el  de  cnjnslibet  ordine 
id  faciat,  Sin  aliaSypropria  teneant  loca.  Quo.l  autem 
dicit,  non  prxponalur  iiigenuus  servo ,  subinteliigi-r 
tur,  in  orJinc,  vcl  ministerio.  Non  proplcrea,  quia 
ingcnuus  est,  aut  superiorem  orviinis  toneat  locum, 
aut  prsepositi,  vcl  decani  tencat  ministerium ,  nisi 
alia  rationabilis  causa  existat.  Hationabilis  enim 
causa  cst  ut  is,  qui  in  Ecclesia  melius  potest  can- 
lare  et  iegerc,  vcl  omne  oHicium  implere,  tali  con- 
gruo  coustituatiir  loco,  ut  digne  possit  illud  implere 
officium.  El  si  ita  est  intelligentia  rationali  prxdi- 
tus,  et  vcrbo,  et  operibus  eruditus,  ut  decanus  pos- 


ejus  lcve  in  rcgulari  vita  degentes  ae^ualiter  pro- 
mi^^imus  et  suslinemus.  Quu^  regiilaris  vitti,  qiias 
hic  Yocatur  mililia,  ab  omnibus  monacbis  xqualiler 
est  tenenda,el  nec  a  servts,  ncca  iiberis,  nec  a  prky 
ribus,  ncn  a  minoribus  aIi<|uaMdo  liccntcr  est  tio- 
landa.  Et  si  propier  fragilitatem  kumanama!i  ea  con- 
tigerit  deviari,  a  quoquam  una  emendctur  necesse 
est  p(Bniten(ia,et  una  tcncaturinomnibusdiscipUrMU 
Unde  cl  aporic  scqnilur. 

Quia  non  est  personarum  acceptio  apud  Deun 
( Act,  x).Nos  personas  accipientes  discorninms,quia 
venicntes  in  hoc  sxculum  discrclas  eas  inTeniintiSi. 
Deus  autcm  qui  univcrsosin  inilio  deuno  hoiniiie  el 
B  una  coniliiionc  crcavit,  personas  nec  ac(upil,  nee 
discernit,  scd  unumqiiemque  secundum  opora  sua 
Tcl  damnat,  vcl  jusiificat.  Injustos  autcm  jus'e,  el 
mcrito  damnat.  Justos  vero  misericorditer,  el  gra- 
tuito  justiricat.  Quos  in  pravis  opcribus  superbe  vi- 
vcntcs  iuTcnit ,  bumiliat,  ct  condemnat.  Qiios  aa- 
tem  in  bonis  actibus  humiliter  vivcnlcs  iiivenil,  re- 
niuneraf,  cxaltat.  Unde  ct  hic  scqiiitur : 

Solummodo  in  hac  parte  apud  ipsum  discemimur^ 
$i  meliores  aliis  in  operibus  bonis  et  humiie$  Iiim- 
niamur,  In  bis  duabus  rebus  scinpcr  elcc  i  a  repro- 
bis  discernuutur,  il  cst,  in  vera  cordis  huinili- 
tate,  ct  boni  opcris  actione.  Capilis  enim  et  corpo- 
ris,  id  est,  Cbristi  et  Ecdesia:  tox  est  in  Psalmo : 
Judica  me,  Deus^  et  discerne  causam  meam  de  gente 


6it  esse,  vel  prsepositus,  nihil  illi  vel  ingenuitas  ofli-  C  non  sancta  {Psal,  xlii).  Nonergo  diseemit  Dominiit 


ciat,  Tcl  serritus.  Sed  si  raiionabilis  exigit  causa, 
cl  in  ordinc  constituatur  superior,  et  in  monaslcrio 
prior.  lixc  a^itcm  non  tantum  de  ingenuili  vel  ser* 
vili  ordinc  facicndum  est,  sed  de  cujuslibct  ordinc, 
id  esl,  siTe  de  priori,  sive  de  minori,  sive  dc  saccr- 
dctali,  sive  de  levitarum,  tbI  rcliquorum  ordine  id 
faciat.Sin  autem  propria  teneant  Ioca,id  esl,  propter 
polentise  tcI  ingenuitatis  dignitatem  alter  non  pru;- 
ponatur  alteri,  sed  unusquisque  in  quo  ordinis  loco 
Tcnit,  in  ipso  permaneat. 

Qida  sive  servusy  sive  liber^  omnes  in  Christo  unum 
sumu'>,  Omncs  in  Christo  unum  sumus,  dicit,  id 
cst  unum  ox)rpus  Christi.  Sic  enim  alio  loco  Paulus 
apostoliis  ait  :  In  uno  spiritu  omnes  nos,  et  in  uno 


a  personis  personas,  id  est,  a  scrvis  ingenuos ,  sed 
ab  operibus  disccrnit  opera,  et  a  mcritis  nierila,  ot 
unicuique  secundum  proprii  laboris  opcra  Iribuat 
et  praemia.  Nam  et  illos,  quos  in  bonis  opcribus  et 
Tirtulum  meritis  invenerit  mcliores,  et  puritaie  cor- 
dis  cxteris  bumiliores,  cum  pncmiorum  discreliooe 
congruas  in  regno  cailorum  tribuct  niaiisiones. 
Quam  virtutum  oniiiium  matrem  in  oniuibus  abbas 
tenere  debet  discrctioncm,  et  non  pcrsonos  disccrne- 
rc,  sed  uniuscujusque  merito  approbare,  ct  oaines 
secundum  merita  opcrum  sincero  corde  diligere. 
Unde  et  sequitur  : 

Ergo  a^qualis  sit  ab  eo  omnibus  charitas ;  una  pne^ 
beatur  in  omnibus  ,  secundum  merita^  disctplina,  la 


corpore  baptizati  sumuSf  sive  Judiei ,  sive  gentiles,  ^  hoc  enim  aequalis  debet  esse  a)b  abbate  omnibus  cha« 

ritas,  ut  in  dilectionis  habitu  iion  disccmat  perso- 
nas.  iEqualitcr  eniin  debct  de  nobili  diligere  mooa- 
chos ,  a^qualiler  dc  servili  condilione  ci*eatos.  Sic 
itaque  singuloruiu  debet  disccrncre  merita,  ut  alteri 
allcram  non  prxponat  personam.  Et  si  unam  eaw- 
demque  ingenuitas  vel  scrvitutis  persoua  comnii- 
scrit  culpani,  unam  eamdenKtuc  sustineant  disci- 
plinam.  Non  cnim  honoris  gratia  alius  in  poenilcnlia 
lcvigetur,  alius  vero  despcctionis  causa  gravetur. 
Scd  iia  ab  abliate  censura  judicii  tcmperetur,  ut  noo 
una  persona  levius,  allera  gravius  judicetur. 

Jn  doctrina  nanique  sua  abbas  apostolicam  de* 
bet  illam  semper  formam  servare^  in  qua  dicit :  .Ir* 


sive  servi,  sive  liberi,  et  omnes  in  uno  spiritu  potati 
sumus  (Ephei.  it,4,  16;/  Cor.  xii;  1  Tim.  ii). 
Deus  autem  Dei  Filius,  qui  homines  Tult  salvos  fieri, 
ct  ad  agnitionem  veritatis  pcrducerc  omncm  sexum, 
omnem  aetatem ,  om::cm  conditioncm,  de  uuivcrso 
genere  humano  redeinit,  et  ex  illis  corpori  suo  cle- 
ctorum  nuinero  sociavit,  et  idco  in  Christo,  sive  ser- 
\i ,  sive  hberi  omnes  unum  sumus. 

Et  sub  uno  Domino  a*qualem  servitutis  militiam 
bajulamus.  Bonorum  enim  monachorum  in  hoc  prae- 
scnti  sxculo  vita  in  Cbrisli  cst  semper  posita  scrvi- 
tulis  militia.  Unde  et  bcatus  Job  ait :  Miliiia  est  vita 
kominis  supcr  tcrram  (Job,  vii).  Qiiain   sub  uuo 


7o7  COMMENT.  IN  REG.  S.  RENEDICTI.  738 

tjite ,  obsecre^  increpa  (II  Tm,  iv).  Iii  hac  ilaquc  A  ('-irus,  niagnus,  vel  dignus  intelligitur.  QooJ  autem 


Mposioiica  sententia  iieati  Uifronyiui  et  beali  Pro- 
speri  poncnda  sunt  verba.  Ait  ciuin  lliero.Mynuis  ; 
Argiie  paccantcs,  couleslare  ne  pcccent\  increpa 
resisteutes.  Scd  hxc  omnia  cum  patientia,  et  sccun- 
(luoi  doctrinam.  Prosper  aulcm  dixit  :  Ecclesi.e 
quippe  doctoribus  et  ccnsura  dcbet  tnessc,  ut  ar- 
guant,  ct  patientia,  ut  emen  larc  ijolentes  rortiter 
fenmt  Apostolico  satisfacier.lcs  imperio ,  qui  Ti- 
motbeo  prsecepit  dicens  :  Argue ,  obsecra  ,  iucrepa 
m  omni  patienlia,  et  doctrina,  Quasi  dicerct :  Argue 
Goxquales,  obsccra  scniores,  increpa  jtmiores.  SeJ 
proptcrea  addidit  in  omni  patieniia,  et  doctrina  ; 
qnia  Icniter  castigalus  exbibet  reverentiam  c;isli- 
ganti.  Asperitate  autcm  nimi£  increpationis  ofTcnsus 


dicit,  pium  pairis  oslendat  afleclum,  subauditur,  in 
se  liabere.  Alilcr  (iirum  magistri  dicit  magiiituJinem, 
vel  lerrorem  incrcpationis,  qux  crga  subditos  m:i- 
gister  exbibet,  ut  sanentur.  QiioJ  dirum,  ivl  cst, 
quia  tcrror  noii  oJium,  sed  baberc  in  se  pii  palris 
neccsse  est  oslendat  aiTeclum.  Non  cnim  in  deliii- 
qnentes  discipulos  lerror  dc  odii  fomitc,  s:;il  dc  pli 
patris  proceJcre  debct  amore.  Ut  crranles  magislri 
terror  providus  corrigat,  ct  Lene  agentes  pius  patria 
amor  refoveat.  Uiule  el  apta  cxpositio  beati  Bene- 
dicti  in  siiperiori  scnieiitia,  qua  dicit :  Argue,  obso- 
cra,  increpa,  luridissime  subditur.  Ait  enim  de  ar« 
gutione :  Id  est  indisciplinatoSt  et  inquielos  debel  du' 
rius  arguere. 


iiec  increpationem  recipit ,  nec  salutcm.  Poss<imus  B     Ait  dc  obsecralione  :  Obedienles  aulem^  et  miteSf 


d  in  hac  sententia,  quam  illi  in  diversis  rationabi- 
liler  intelligunt  implendam  personis,  in  una  ea- 
ilemque  persona  per  temporum  intervalla  sine  dubio 
tntelligerc  esse  complendam.  Priinum  cniin  arguen- 
dus  est  peccator,  qiiia  peccat.  Ne<|ue  cnim  alium 
decet  arguere,  ni.^i  peccanlem.  Siciit  Dominus  in 
Cvangelio  ait  :  Si  peccaverit  in  le  frater  tuuSt  vade, 
ei  argue  eum  inter  te  et  ipsum  sotum.  Si  audieiit 
Itf^  tucratus  es  fratrem  tuum  {Matih.  xviii).  Ecce 
jam  lucratnses  arguendo  fratrcm;  quia  aiidiens  te, 
correxit  se.  Obsccra  enim  iterum«  ut  quoiidie  in  bo- 
ms  actibus  vivens,  sic  in  \irtutibus  crescat,  quate- 
OU8  ad  perseverantiam  l>oni  operis  veniat.  Sin  autem 


el  patienteSf  ut  in  melius  proficiant  obsecrare. 

Ait  de  increpatione  :  Negtigentes  et  contemnen^ 
tes^  ut  increpetj  et  corripiat  admonemus.  NuIIa,  ut 
ar*.  itror,  lucidior  exposilio  in  bac  Aposloli,  quani 
Leatus  Bcnedictus  fecil,  poterit  inveniri  scntentia. 

Neqne  dissimulet  peccata  delinquentium.  Non  eniin 
dissimulanda  sunt  pcccata  delinquenlium,  ne  subdi- 
torum  noxia  diu  protelentur  delicta.  Quam  cilius 
enim  pcccatoris  emendanda  fueril  culpa,  tam  citius 
consequilur  et  veniam.  Celeriter  bo  lie  abbas  cul* 
pam  manifestam  emendat  unam ;  cras  sine  dtibio 
quam  emcndare  debeat  hal)ebit  altcram.  Ergo  non 
tardans  dissimulct  cmendarc,  quasi  nescicns,  quein 


le  noii  audierit,  nec  se  cmendavcrit,  aut  fortasse      ^3^  grandis  aniuianim  rcgiminis  prcmit  fascis. 


post  emendationem  ad  vomitum  redierit ,  incrcpa 
eom  dariter,  et  si  vales,  emenda,  in  omni  tamen  pa- 
liCTtia,  et  doctrina.  Et  hoc  moJo  in  una  cademque 
|icrsona  Ikcc  tota  impleri  potest  scnlentia.  Aliier 
rODgruo  teinpore  arguendus  est  pcccans  monacliiis, 
ut  declinet  a  malo.  Si  cmcndavit,iterum  coiivenienti 
tempore  obsecrandus  cst,  ut  non  tcpide  vivat,  scd 
in  virtatibus  erescens  faciat  boniim.  Sin  autcni 
eineiiilare  noluerit,  vel  obsccratus  ilcrum  apto  teni- 
pore  terrendus  est  vaKIe ,  el  increpandus,  ita  ut 
rthnieus  et  publicanus.  lluic  sensui  beati  Benedicti 
videtur  expositio  congrucre.  Cum  enim  diceret,  ar- 
gue,  obsecra,  increpa,  adJidit : 

Jd  est^  miscens  temporibus  tempora^  terroribus  btan- 


Sed  mox  nt  cmperint  oriri^  rcdicitus  ea,ut  pra*valetf 
amputet.  lii  ortu  suo  radicilus  amputanda  suut 
vitia,  vel  peccata,  nc,  fixis  Armalisque  radicibuSt 
noxios  ramos  mittant,  ct  in  ramis  niali  operis  frn- 
ctus  fcrant.  Radicitus  amputarc  pcccata.  vcl  vitia 
jussit,  scd  tameu  ut  prxvalet  dixit.  Non  cnim  quan- 
tum  volumus  ampulare  poccala,  vcl  vilia  valcmus, 
sed  quantum  ciiin  Domiiii  ailjutorio  possumus  am- 
putarc  pcccata  dclinqucnlium,  feslinemus. 

Memor  pericuti  Ueti  sacerdotis  de  Sito  (/  Reg,  11). 
Quia  enim  falsa  piclate  superatus  ferirc  Hcli  dclin- 
qucntes  filios  noluit,  apud  districtum  jiidiccni  semet- 
ipsum  cuin  fitiis  crudcli  da:uiiatione  pcrcussit.  Pro 


dimenta  Ac  si  dicerel :  temporibus  argutionis  misce  ^  iniquitatc  enim  filiori.m  suorum  damnatus  est,  quia 
leropora  obsecrationis.  et  temporibus  obsccratiouis  ^  "O"  <^<»ssevcrilate,  ct  auclorilate  Pontificis  iticrcpa- 


misce  tempora  increpationis.  Et  cum  peccatrix  ani- 
ina  increpationibus  m:sgistri  rigidis  justisque  fueril 
lerrita,  addantur  illi  paierno  atnore,  ne  in  despera- 
lionis  mergatur  foveain,  et  blandimenta.  Hinc  et 
bcatus  Gregorius  ail :  Miscenda  est  ergo  lenitas  cum 
scTeritate.  Faciendum  quoddam  cx  ulroque  tempc- 
raroentum,  ut  neque  mulia  asperitate  exulcerentur 
5iibtKti,  neque  nimia  benignitate  solvantur.  Omnis 
enim  ab  abbatc  sagaciter  exbibenda  est  cura,  ne  ali- 
qtia  cx  ovibus  ejtis  pereal.  Unde  et  subditur : 

birum  magistriy  pium  patris  ostendat  affectum.  Di- 
nim  magistri,  dicilur  gravitudo  cjus,  vel  magnitudi- 
nis,  aut  dignitas  grandis  bonoris.  Aliquoties  enim 


vit ;  scd  mansuetudine  palerna  lenivit.  Quse  scnten- 
tia  vigilantcr  ab  Abbatibus  est  timcnda,  ne  forte 
cuin  plus  quam  dccct,  leniter  subditorum  suoniin 
palpaverint  culpas,  a  districto  judice  damnationis 
feriantur  sententia. 

Et  honestiores  quidemy  atque  inteltigibites  animos^ 
prima^  vel  secunda  admonitione  verbis  corripiat.  Ho' 
nestiores  dicit ,  honorabiliores.  Honestus  dicitur» 
quasi  honoris  status,  eo  quod  nihil  habeat  turpitu- 
dinis.  Inlelligibiles,  ratione  capaces»  qui  ea  quae  au- 
diunt  a  magislris  inteiligunt,  et  operibus  implerc 
contenduiit.  Quod  si  in  aliquibus  rebus  excesscrini ; 
quia  noii  cst  homo  qui  vivit  et  non  pcccet,  secuii- 


;5i> 


SMARAGDI  ABBATIS 


74^ 


dum  Domini  pnecepluoi,  secundo  eos  verbis  ad*  A  pnesunt  exliibeant,  quibus  subjecti  occnlu  siift  pro- 


monere  praoepil,  quia  cos  taJitcr  emcudari  crc- 
didit. 

Improbos  autem  et  duro»  corde^  ac  superbos  vel 
inobedientes,  verborumf  vel  corporis  cdstigatione  in 
ipso  initi^  peccati  coerceat :  sciens  scriptum,  Slultus 
rerbi*  mon  eorrigiiur  (Prov,  xviii).  El  ilerum  :  Per' 
cxUe  /ilium  tuum  virga^  et  liberabis  animam  cjus  a 
morte  (Prov,  xxiii).  Improbos,  imprudentes  dicit, 
probitAe  raentis  carcntes.  Duros  autem,  pertinaces, 
vel  contumaces,  et  incorrigibiles.  Istos  autem,  ac 
superbos,  ct  iiiobedicntes,  verborum  vel  corporis 
castigalione  in  ipso  initio  peccati  coercere  debet,  nc 
peccati  malum  crescat  in  nlium,  et  cum  consumma- 
tum  fuerit,  auctori  suo  mortis  gcneret  fruclum,  quia 


dcrc  non  cmbcscant,  ut  cnm  teDtatioiuim  Anctui 
parvuli  toleranl ,  ad  patris  menlcm  quasi  ad  nuitris 
sinuin  rccurrant.  P^am  et  iilud  scire  debel  abbas  qaia 
ciii  plus  committitur,  phis  ab  eo  exigitur.  Cui  eti:m 
plus  in  cura  regiminis  commendalur,  ab  eo  requi 
rendi  ralio  plus  eiigitur.  Qiiantos  CDim  unusquisqiM 
abbas  in  sua  accipit  monachos  gubematiooey  do 
taiitis  rcdditurus  cst  Domino  rationcm.  Lt  si  bene 
vivcndo  se  salvum  feccrit,  et  illos  bene,  et  juate  re- 
xerit,  de  sua  salute  gratiam,  et  de  omnibus  iUit 
merccdem  a  Domino  rccipiet  sempitemam. 

Sciatque  quam  difficilem  et  arduam  rem  suseepitf 
regere  animas,  Diflicilem  et  arduam  rem  dicit  ewe 
regere   animam  ;   quia  tcimis  et  laboriosa  est,  in 


scriptum  est :  Peccaliim  ciim  consummatnm  fueril,  B  comprcbentlcndo  subiilissima,  el  angusU  in  exami* 


gencrat  mortem.  Castigatio  autem,  et  in  excommu- 
nicationc,  et  in  verbis,  ci  in  verberibus  intelligitur. 
Coerccat,  dicit,  id  csl  conipescat,  rcfraenct,  vel  re- 
primaL  Et  quia  scriptum  cst :  Stultus  verbis  non  cor^ 
rigitur  (Prov.  xviii),  neccsse  ut  exhiheatur  ei  cor 
poris  castigatio  in  cxconimunicatione.  Et  si  adhuc 
iiccesse  fuerit,  exhibcaliir  et  in  vcrberibus  virga, 
quia  scriptum  est :  Percute  filium  tuum  virga,  et  libe- 
rabis  animam  ejiis  a  n:ortc.  Mclius  enim  ui  hic 
palris  percutiatur  virga,  quani  ioferiii  male  daiiina- 
tus  sustineat  poenani.  Melius  bic  ad  inodicum  palris 
correctionem  sustineat,  quam  in  inferno  peipeluo 
damnatus  gemat.  Correclid  enim  patris  in  modico 
videtur  esse  amara,  sed  dulcissimos  fructus  in  fu- 
turo  gencrat  paticntcr  sustinentibus  earo. 

Bleminisse  debet  semper  abbas  quod  dicilur,  et 
scirCj  quia  cui  plus  commiltitury  plus  ab  eo  exigitur, 
Ne  supcr  bcne  vivcntcs  superbia  elatus  se  cxtollat,  et 
vitiose  viventcs  dcspiciat.  Mcminissc  debct  scmpcr 
abbas  quod  dicitur,  id  cst,  nieniorare  qiiia  fragilc 
figmentum  est,  et  de  molli  tcrrae  luto  plasmatus.  Et 
iiieo  fragilitatis  su£e  scmper  timcat  lapsum  ;  et  sic 
liumiliter,  et  cum  discretione  alicnum  damnet  pec- 
catum.  Alicna  occulta  indagatioue  sagaci  perquirat, 
ct  inventa  discrcte  atque  canlissime  feriat.  TenUto 
vero  condoleat,  timens  ne  aliquando  tenUtus  et  ille 
succumhat.  Audiat  Apostolum^  diccntem  :  Si  prcpoc^ 
eupatus  luerit  homo  in  aliquo  delicto,  vos,  qui  spiri- 
tales  estisj  instruite  hujusmodi  in  spiritu  mansuetu- 


nando  ;  et  ideo  laboriosa,  et  ardua  in  guberaando, 
gravis  et  pigra  in  emendando,  et  propterea  pericv- 
lum  imminet  omiii  gubernatori,  de  illa  in  ralioDem 
rcddcndo. 

Et  multorum  servire  moribus,  Qiiia  mores  diver- 
sonim  divcrsi  sunt  monachorum,  diversis  unpcnsio» 
nibus  indigcnt  curarup,  quia  diversis  vulDerihos 
diversa  medcla  imiiendenda  est  medicaminam.  Et 
iileo  bcatus  Denedictus  diversonim  bicmoran,^. 
versum  hic  posuit  curationis  modum  dicens  : 

Et  alium  quidem  b^andimenlis,  alium  vero  incTt^ 
pationibus,  alium  suasionibus ;  et  secttndmm  unim»' 
eujusque  qualitatem,  vel  intelligentiam  ita  ge  ommikus 
conformety  et  aptet,  In  expositione  bujus  fienlenlix 
C  leaii  Grogorii  ponenda  suot  verba.  Aitenim  :  Scieo> 
dum  quoque  est,  quod  aliquando  sulijecloram  vilia 
prudenler  dissimulanda  sunt,  sed  quia  dissimuianliir 
iiidicaiida.  AJiquando  et  aperte  cogniU  malure  tole» 
randa.  Aliquando  vero  subtiliter,  et  occuUe  per- 
scrutanda.  Aliquando  leniter  arguenda  ;  aliquaiido 
autcm  vehcmeutcr  increpaDda.  Sed  quia  dod  noa 
eademque  cunctis  exhorutio  congruil^  quia  nec  cun- 
ctos  par  morum  qualiUs  astringit,  et  ideo  pro  qua- 
litatc  audientium  formari  debet  sermo  docterum*  nl 
et  ad  sua  singulis  congruat,  et  Umen  a  eoiuinunis 
xdiltcationis arte  nuiiquam  recedat.  SecuMdutnnniua- 
ciijusque  ergo  qualitatem,  vel  inteUigentiain  sic  ae 
conformet,  et  aptet  abLas,  quando  cum  magno  ma- 
gnus,  ct  cum  parvis  eificilur  parvus.  Quando  infir- 


dinis  :  considerans  te  ipsum,  ne  et  tu  tenteris.  Ac  si  ^  wis  cfUcilur  infirmus,  ut  infirmos  salvos  faciat.  Quan- 


diceret :  Cum  displicet  ex  aliena  infirmitate  quod 
conspicis,  pensa  quod  es.  Et  memento  quod  dicitur : 
dicitur  enim  abbas,  id  est  pater.  Si  vere  paler  est, 
amore  paterao  diligat  filios  suos,  id  est  inonacbos 
suos,  et  talem  se  exhibeat  naiis,  ut  aiiielur  et  ti- 
meatur  ab  illis.  Ainetur  a  bonis,  timealur  a  pravis. 
Iii  cademque  una  abbatis  persona,  et  pia  matris  vl- 
scera,  et  districia  patris  dcbel  inesse  ccnsura  ;  ut 
quos  amore  nutrit  materno,  corrigat  rigore  paterno. 
Et  quibiis  malris  sugenda  praebct  ubera,  sub  patris 
teneat  disciplina.  Uiiic  beatus  Gregorius  ail :  Curan- 
dum  quippe  esl  ut  reclorem  subditis  et  matrem  pic- 
tas,  el  patrem  exhibeat  disciplina  -  et  ulcs  se  qui 


do  forma  factus  gregi,  humilibus  humiliUlift  osiendil 
forinam,  etobedientibus  obedientiae  praeiiet  exemplar. 
Similiter  abstinenlibus,  et  vigilanlibus,  el  oranttbas, 
et  omnibus  Louis  virtutibus  cuiictis  siiii  ftubiectis 
normam  praebet  salulis.  Nam  et  quando  cum  Paulo 
veraciter  dicil :  Quis  infirmatur^  et  ego  non  imfirmor: 
quis  scandaliiatur,  et  ego  non  uror  (II  Cor.  xi  ),  et  &i- 
niili.*,  sic  se  omnibus  conformat,  et  apiat,  et  bod 
pasloris  bonam  subditis  ostendit  formam.  £t  quando 
gaudct  cum  gaudeniibus,  flet  cum  flentibus,  mise- 
retur  infirmis,  compatitur  tribulantibus,  condesceo- 
dit  senibus  et  infantibus,  quando  eliam  mente  m- 
firmos  patienier  tolerat,  fragiles  benigne  corroborat» 


741  COMMEiNT.  IN  REG.  S.  BENEDICTI.  74« 

ec  Becmidam  morum  omninm  qTialKalcs,  et  p^irvu-  A  ^'  sfcanlia  incoiporca,  et  invisibilis,  alqoe  tguol» 
lormn,  siye  slultonim  intelligentias  omnibus  se  cora- 


pOBitom  reddat,  et  aptum. 

Vi  non  so/um  detrimenta  greg'8  sui  sibi  commissi 
non  pnliatur ,  verumetinm  in  nugmentatione  boni 
gregis  gandeai.  Detnmcnla,  damna,  jacturam,  vel 
diminutionem  grcgis,  dixit,  qiiam  csse  in  grege  sibi 
csooiroisso  abbas  nec  pati,  nec  velle,  in  quantum 
valet,  nec  fleri  sinere  dcbet,  sed  magis  in  augmen- 
talione,  id  esl,  in  amplificatione  boni  grcgis  gaudeaL 
Oiiia  in  nuroero  boni  grcgis  amplificatio,  vel  in  vir- 
Uilibus  aogmcntatio,  profectus  est  l^oni  pnstoris  et 
exaltatio.  Bonorum,  inquain,  monachorum  mnlti- 
|iUcalio  salos  est  animarum  rcclorum ,  ct  honor 
gubernanlium.  Notandum  quia   in    augmenlalione 


origiuis  est,  ideo  ad  regenduro  laboriosa,  et  dilfici- 
lis,  et  ardua  res  cst.  Cum  multo  cnim  laboris  ith- 
geiiio  ad  purilatem  cogitalionis  ejiis  pervenitur,  ei 
ideo  cum  diuturno  diflicultalis  labore  peccati  ejui 
vnlnus  medetur.  Multa  cnim  pcccatontm  vulnera 
voluntaric  suscepit  anima,  scd  ut  sanctur,  multum 
invita  recipit  mcdicinam.  Nam  si  discr.  te  et  ratio- 
nabilitcr  animaluis  vuineratis  splritalia  medicamiua 
ab  abbate  fuerint  miiiistrata,  et  ilte  anim;#  inedc- 
lam,  et  ille  a  Deo  rccipit  graliam.  Ac  vero,  si  aiii- 
mahus  innrmis  spiritalia  medicamiiin  ncglcxcrit  nii- 
nislrare,  dc  omiiilus  sihi  suhdili<  cogetur  ponere 
rationcin. 
Et  ne  causetur  de  minore  forte  $ub$tanlia,  Ne  cau- 


boni  non  mali  gregis  gaudium  dixit  esse  pasloris.  B  selur,  dicil,  id  est,  nc  qiicreletur.  Causatur  cnhn  qui 


llalorum  enim  multiplicaiio,  bonorum  est  tribula- 
lio.  Magis  crgo  detrimenliim  facit  eorum  multipli- 
catio,  quam  diminutio.  Et  magis  juslis  gcnerant 
Injiisii  hictum  qnam  gandidin.  Multiplicatione  enim 
malonim  infirmalur  congrcgaiio  bonorum  ;  et  e 
contrario,  augmcnUitionc  l)onorum  inflrmatur  con- 
ventus  malignorum.  Et  profcclibus  virtutum  forti- 
tudo  debtlitalur  vitiorum. 

Attie  omnia^  ne  di$;timuluns,  aut  pan^ipendens  sa- 
liiiem  animarum  sibi  commissarnmy  non  plns  gerat 
soUiciiudinem  de  rebus  transitonis  ei  terrenis^  atque 
emducis  ?  Non  enim  dchot  ahhns  dis.simiilare,  id  est, 
neacire  se  fingere  rem,  dc  qiia  in  dislriclo  examiiie 
ratieoem  debet  Domino  rcddere  ;  ncquc  pnrvipmi- 


qiierelatur.  Et  qui  pro  }iaupertate  caducarum  murmu- 
rat  rerum,  iiijustam  querclam  deponit  contra  Domi- 
mim.  Nesciens»  quia*sicut  in  caminoignis  probaturau^ 
rum  (Proif.  xvii) ,  ita  in  paupertalis  fornace  prohatur 
vila  monachonim.  De  minori  substantia  dicit,  id  esl, 
de  paucitate  rerum  terreHaniin.  Substantia  autem 
bic  abusive  pro  terrenis  posuit  rebus.  Nam  substan- 
tia  ah  eo  proprie  dicitur,  quod  omnis  res  ab  ipsa 
suhsistat.  Cui  insunt  octo,  id  est,  quantitas,  cogni- 
tio,  situs,  habitus,  f  cerc,  pati,  ubi,  quando  :  quam 
Gnneci  usiam  vocant. 

Meminerit  scriplum,  Primum  quwrite  rcgnvm  Deiei 
justitiam  ejus^  et  h(ec  omnia  adjicien\ur  vobis  (Mallh» 
vi).  Priinum  a  nohis,  id  est,  summopere,  summo 


dere  debet  salutero   monachorum  siioruin,  ct  pro  C  studio,  et  tota  cordis  inlentione  Domini  qiucrenduro 

magno  exisiimare  curam  rcrum  terrenanim  ;  iic^iue 

minos  eiirare  debet  dc  salute  animarum  sihi  coni- 

uiissarum,  ct  |>his  gcrere  curam  de  suitstantia  rc- 

rum.  Plus  ^t  enim,  ait  Dominus,  ammri,  quam  esca, 

Nam  sollicite  de  rehus  tcrreuis  curaiii  gercre,  et  de 

aDimabus  non  curare,  non  cst  cousilium  saliitis,  se-l 

mortis.  Pro  magno  hahcre  rcm  transitoriain,  ct  ti^r 

renam  atqiie  caducam,  ct  parvipendcrc  perinanentcm 

etaiternam,  non  cst  consilium  saluiis,  scd  stultilia 

perditiouis.  Parvipcndere  enim  dicilur  parviim  rcsti- 

maie,  vel  contemptui  habcre,  sive  ctiam  aliqiiid 

magmim  animo  superbo  despicerc.  PenJere  dicitiir 

enim  aeslimarc.  Qui  cniin  aliquid  se  cssc  considerat, 

et  altum  despiciens,  aut  parvum,  aut  nihil  existiinal. 


ost  regnum,  ct  sic  ah  illo  nobis  necessarium  spe« 
raiidum  cst  tcrrcnum  su!;sidium.  Primum  a  nobis 
qua.M*enda  ejus  justitia  et  post  ab  illo  nobis  neccs- 
saria  spcnmda  csl  terrcna  substantia.  A  Domlno 
cnim  qiniMTiidiiin  csl  et  rcgnuin  aBternum,  et  tcr- 
nMuini  siihsididin.  Ilhid  quasi  permancns  honnm, 
isliid  quasi  traiisitoriiim ;  sed  tamen  in  via  hiijus 
vi:cc  iieccssarii.m.  De  hac  enim  sententia  ber.tns 
Augustinus,  ait  :  Quid  iiitersit  inter  hoiiuin  quod 
appetendum  est,  ct  necessarium  quod  sumcndum 
csl.  Ilanc  scntcntiam  declaravit,  cuin  ait :  Quwrite 
primum  regnum  Dei,  et  rcliqua.  Rcgnum  ergo,  et 
juslitiam  Dci  bonnm  no^trum  est,  et  hoc  appeten- 
dum,  ct  ibi  finis  constituendus,  proplcr  quod  omnia 


parvipcndit  in  alio,  qtiod  in  sc  considcrat  essc  nia-  ^  facimiis,  quLCcuiiq.ie  facimus.  Sed  qiiia  in  hac  vita 

inililamus,  ut  ad  ilhid  rcgnum  pcncnianius,  qu:c 
vila  siiie  his  neccssariis  agi  non  potcst,  apponcntur 
hicc  nohis,  inquit.  Sed  vos  regnurti  Dei  et  justitiam 
ejiis  pniniini  qiucrilc.  Cum  eniin  dixit  priinum,  si- 
giiificavii  quia  hoc  posterius  quaercndum  esl  non 
temporc,  sed  dignitate.  Illud  tanquam  honum  no- 
sirnm,  hoc  tanquani  iiecessarium  nostrum.  Si  hoc 
necossarium  propler  illud  bonum,  qucerenduin  est  a 
vol)is. 

Et  ilerum :  Nihil  deest  timentibus  eum  (PsaU 
xxxiii).  Q  li  cnim  Deum  hahct,  per  quem  cuiicta 
crcnla  siint,  et  in  qno  mancnt,  et  constant  omnia, 
nihil   miniis  de   spirlLdi  aul  lcrrcna  polcst  hahcre 


gnuro.  Nonnulii  ohlili,  qnod  fratrihus  animaruia 
causa  sunt  prselati,  tolo  cordis  annisu  sa^cularihiis 
rebas  Inserviunt.  \\x  cuni  adsiint,  exsultant ;  nd  hns 
etiam,  cum  desunt,  dicbusac  nodihus  cogitalioutiui 
a!Stibus  anhelant.  Nam  ut  ratio  rccUi  postiilat,  ininiis 
de  transitoriis,  ct  plus  curare  debeinus  dc  iii  tcler- 
niiin  rnansiiris.  Minus  de  terrcnis,  plus  de  ca^lcsli- 
bus  ;  miiius  de  caducis,  et  plus  de  inaiientihiis  si  U 
liciti  esse  debemiis :  quia  non  de  terrcnis,  se<l  dc 
iiiouachorum  nostronim  animahus  ralionem  Dco 
ndiiituri  sumns.  Unde  ct  sequitur  : 

Sed  semper  cogitet  tfuia  animus  suscepit  regeud  is, 
Ue  quibus  ei  rationem  redditurus  est,  Qiiia  nninnc 


7i3 


subsUiitia.  Polens  esl  cnim  Dcus  et  spiriulil)us  et  A 
carnalibus  deliciis  plcnam  sanctis  suis  in  sscculi  liu- 
jus  dcscrto  parare  mensam.  Qui  eniin  caslo  timore 
timel  Dominum,  in  quo  omnis  plenitudo  reruin,  el 
copia  manet  virttiUim,  nihil  ininus  haben^  potcst  de 
substantia  spiritualium  ct  corporalium  rerum.  Scri- 
ptum  quippe  est :  Timenli  Deum  bene  erit  in  aier* 
num^  et  in  diebus  consttmmalionis  iiliu$  benedicetur 
(EccL  i).  Ei:  Qui  timent  Dominum,  speraverunt  in 
Domino^    adjuior  eorum    et    proteclor    eorum   est 

(Psal,  cxiii). 

Sciatque ,  quia  qui  suscipit  animas  tegsndas ,  pra»' 
paret  se  ad  ralionem  reddendam,  Qui  enim  suscipit 
aliorum  animas  ad  rogendum,  ne  cogaliir  de  illis 
cum  Domino  ponere  rationem ,  ct  rcclaj  praedicalionis 


SMARAGDI  ABRVTIS  7i4 

Et  ita  semper  timens  futuram  iiscuuiomem  piMbi- 
ris  de  creditis  ovibus,  cum  de  alienis  raliociniis  C4m£, 
redditur  de  suis  sollicitus,  Inferiores  cnim  pastores 
summi  Pastoiis,  id  est  Christi,  qui  dixit,  Ego  $um 
pusior  bonus  (  Joan.  x  ) ,   soliicili   scmper,   ei  de 
suis  artibus,  ct  dc  creditis  ovibus  fuiurana  timere 
debcnt  discussionem  ,   nc  quando  increpando  dical 
illis  Dcus.  Quod  (ractum  erat  non  alligastis ,  et  quad 
abjectum ,  non  reduxiatis  (  Ezech.  xxxiv  ).  Et  cum 
ipsi  limpidissimam  aquam  biberitis ,  rdiquaro  pedi- 
bos  vestris  turbabatis ,  ct  oves  mese  ({use  conciilcau 
pedibus  vestris   Aierant  pasccbant,  ct  qnae  pedcs 
vestri  turbaverant,  hsec  bibcbant,  ctc.  Ilanc  antem 
increpallonis  vocem  abbates  ne  aiidiunt,  ct  snbdi- 
torum  suorum  sagaciter  expleant  curas,  et  siias 


verbo,  el  bonorum  operum  eos  doccre  debet  exein-  B  prudcnler  agcre  non  desistant.  Et  sic  in  propriam 


plo,  quatcnus  et  a^tcrno  judici  placere  bene  viven Jo 
studeat,  ct  exemplum  bonae  vitx  subditis  prasbeat , 
et  ea  qiis  in  eis  corrigeuda  sunt  sagaciter  depre- 
hcndat,  et  velociter,  ut  praevalel,  corrigat,  et  de 
hoc  consilium  Salomonis  diccntis  audiat :  Fili  mt,  si 
spoponderis  pro  amico  tuo ,  defixisli  apud  exlraneum 
manum  'tuam ,  et  laqueatus  es  verbis  oris  tm ,  et  caplus 
propriis  sermonibus.  Fac  eryo  quod  dico ,  /i(i  nti ,  et 
teipsum  libera,  Discurre^  festina^  suscita  amicum 
tuum,  etc.  ( Prov.  vi ).  Spondcre  namque  pro  amico, 
est  alienam  animam  in  pcriculo  suae  convcrsationis 
accipere.  Apud  extraneum  manus  deligilur,  quando 
iu  alterius  cura  mcns  ligatur.  Illaqueatur  igitur  ver- 
bis  oris  sui ,  dum  ratione  constringitur,  nc  rjus  viU 


soilicitudinem  ferveant  ut  a  subditonim  custodia 
non  reccdant.  Digniini  qiiippe  cst  ul  hi  qui  pne- 
sunt  aliis ,  oculos  apcrtos  habeant ,  et  liinc  in.ie 
vigilantcr  aspiciunt.  Intus  ct  foris  plcni  sint  ocnlis, 
ut  insidias  autiqui  a  longe  prospiciant  hostis ;  ut 
intus  se  diligenler  custodiant,  foris  nt  alils  bene 
vivendi  exemplum  pncbeant.  Et  ho«rmodo,  dnra  de 
alienis  ratiociniis  cavct ,  redditar  de  suis  soUicitai 
abbas,  id  est,  dum  dc  siibditorum  suorum  ratioci- 
niis  cavet,  Domino  reddit  rationcm  ;  reddUur,  td  est 
fit,  de  suis^  subauditur  raliociniis  sotliciius,  SoIfi« 
cite  enlm  cogitet,  quia  ct  de  suis  actibos  sicnt  et 
de  ovium  suarum  ratiouero  in  tremendo  judlcio  red« 
diturus  est  Domino.  Inter  rationem  ct  raiiodnatio* 


ad  aliud  quam  admonet  reiaxctur.  Unde  apud  distri-  C  ncm  iu  distinguunt.  Ratio  enim  motus  qui:1am  est 


ctum  judicem  cogitur  unta  in  opere  exsolvere, 
quanU  eum  consUt  aliis  voce  pnccepisse.  Quisquis 
enim  ad  vivendtim  aliis  in  excmplo  prxponitur,  non 
soluni  ut  ipsc  bene  vivendo  vigilet ,  sed  ctiaro  ut  ami- 
cum  praedicando  suscitet  admonclur.  Etcnim  vigilare 
bene  vivendo  non  suflicit,  si  non  et  illuin ,  cui  prx- 
est,  a  peccaii  corpore  disjungit.  Ergo  sic  abbas  et 
se  custodiendo  et  alios  suscitando  vivat,  ul  non  poe- 
nalem  Domino  rationero  reddat,  scd  ab  illo  iaetus 
praeroia  aeterna  recipiat. 

Et  quantum  sub  cura  sua  fratrum  se  habere  scierit 
numerum ,  agnoscat  pro  certo  quia  in  die  judicii  ipsa- 
rum  omnium  animarum  redditurus  est  Domino  ra* 
tionem ,  sine  dubio  addita  et  succ  anima^,  Secundum 


animi  vera  a  falsis  discernens.  Ratiocinatio  antem 
rationabilis  est  [et]  subtilis  dispuUlio.  Qiiam  bene 
cavet  ille  cum  Domino  ponere  rationem ,  qui  ct  se 
custodire  ct  subditos  bene  regere  josle  novjt. 

Et  cum  de  admonilionibus  suis  emendationem  alHi 
subministrat ,  ipse  efficUur  a  viliis  emendalus.  Di* 
gnum  valde  est  ut  qui  aliis  pnnem  vitae  ministrat, 
ipse  fame  non  pereat  Qui  euim  fratrihus  caosa  dl- 
lcctionis  vcrbuin  praebet  salutis,  ipsa  dilecttone  effi- 
ciiur  emendatus  a  vitiis.  Charius  enlm  cooperit 
niultituJiiiem  peccatorum ,  sicut  scriptum  est :  Qnl 
converli  fecerit  peccatoremab  errore  via:  sutp,  satvabit 
anitnam  ejus  a  morte,  Et  cooperit  muUitudinem  pee- 
catorum  suorum   (  Jac.  v ).  iuste  ergo  is  qai  alios 


loonachorum  suorum  numeri  quantitatem  reddilurus  D  mouitiouibus  suis  ab  errore  liberat  vitiorum,  prlor 


cst  abbas  in  tremendo  Domini  judicio  rationem.  Et 
si  eum  jusu  salvaverit  ratio ,  ct  salutis  proprioc  ,  ct 
fratrum  gubcrnationis  accipiet  praemium.  Sin  autcni 
eum  iniqua  propria  acU,  ct  subditorum  gubernalio 
damnarit  iiijusla,  secundum  malorum  quantitatcin 
recipiet  damnationem.  Sicut  enim  de  animabus  sub- 
ditorum  suoruni ,  iu  abbas  et  de  sua  reddilurus  cst 
Domino  raiionem.  Et  ideo  et  iUorum  et  suam  vigi- 
lanter  ct  provide  debet  gerere  curaiu,  el  iiec  pro 
iliorum  suain,  ncc  pro  sua  uiurum  debet  negligcre 
vilam.  Tencat  nccessc  est  abbas  cxterius  quod  pro 
illorum  uliliUte  susccpit ;  scrvct  inlerius  quod  Do- 
Diino  pro  sua  salutc  prouiisit. 


propriis  juvante  Doniino  liberabitur  viliis.  \ilia 
cniin  dicuntur  peccata,  qiix  pcr  &e  nihil  sunt,  sed, 
ubi  bonitas  deest,  vilium  est.  Omnis  eniro  natnra 
opus  esl.  Opera  enim  mala,  quae  vitia  dicuntcr, 
acius  s:int,  non  res.  Sed  privatione  boni  hoe  no- 
nien  accepit. 

CAPUT  III. 
De  adhibendis  ad  consilium  fratribus, 
IJco  ab  abbate  ad  consilium  fratres  adhibentar, 
quia  scriptum  est :  Dissipantur  cogitationes,  ubi  mm 
est  consilium,  Vbi  vero  plures  sunt  consiiiarii  confir» 
mantur  (Prov,  xv).  Itcm,  Unguento  et  variis  odoribut 
dcleclatur  cor,  et  boms  amici  consiliis  anim.i  duicor^ 


m 


745  COMMENT.  IN  REG.  S.  BENEDICTI. 

bitur  (Prov.  xxvii).  Cum  dispositione  initur  betlum,  \  deat  arbitrio,  ut  quod  satubrius  judicaierit  esae ,  ei 

et  erit  $alus  ubi  multa  comitia  sunt  (  Prov,  xxiv  ) 


Quoties  aliqua  prcecipua  agenda  sunt  in  monaUerio. 
Monasterinm  enim,  ut  prxdictum  est,  etiam  unius 
inonacbi  habitatio  dicitur.  Sed  qu^erendum  est,  si 
anius  habitatio  proprie  monaslerium  vocatur,  pro- 
pter  idioma  GrBcx  lingux,  qua  dicitur  monas  unum, 
cur  multorum  habitatio  in  uno  positorum  monastc- 
rium  dicatur,  nisi  forte,  ut  arbitror,  propterea  quia 
uua  fides,  unum  baptisma,  cor  unum  et  anima  una 
est  in  omnibus  bene  et  juste  viventibus  monacbis  , 
sicut  prius  in  reiigione  recte  crcdenlium  et  bene  vi- 
Tentium  fuit.  Unum  enim  velle  in  omnibus  rcclc  vi- 
ventibus  nionachis  manet.  Uni  Domino  serviunt,  sub 
uno  rege  militaut,  et  unum  Christi  corpus  eflectt 


cuncti  obediant.  Sic  enini  abbati  suo  cuncli  monacbi 
del;ent  obedire,  ut  acla  illius  nulhis  cx  illis  lomrrc 
audeat  n prehendcre ,  sed  potius  tanqiiam  patri  filii 
vel  mcmbra  capiti ,  sic  ei  cuncti  humilitcr  serviant 
et  obediant  subditi.  Prxcepta  quoque  ejus,  si  secun- 
dum  Domini  sunt  mandata ,  velut  imperiuin  Domini 
summopcre  custodiant  ct  implere  toto  amorc  con- 
tendant ;  et  hoc  esse  sanctum ,  hoc  sibi  salubrc  ac 
necessarium  jmlicent  quod  abbali  suo  placucrit , 
non  quod  ipsi  sibi  faciendum  elegcrint.  Et  ita  obe- 
dicnlia;  ac  paiientix  virtute  fundali  abbatis  sui  non 
discutiant  constiluta,  scd  facianl.  Et  quando  rigor 
exigit  disciplina  ut  scvcriter  arguautur,  acccplam 
corrcptioncm   magnanimilcr  ferant ,    ncc   molihus 


eumdcm  unum  Redemptorem  adorant :  et  ideo  una  B  eorum,  a  quiLus  fuerint  objnrgati,  sed  suis  negli- 


illonim  omnium  habitatio  non  iucongrue  monaste- 
rium  vocatur. 

Convocet  abbas  omnem  congregationem ,  et  dicat 
ipse  unde  agitur,  Unde  agitur,  dicitur,  id  est,  unde 
consiliandum  ,  vel  unde  requirendum  est.  Inter  con- 
gregationem  autem  et  convocalionem  hoc  interesse 
priores  dixerunt.  Congregatio  et  de  hominibus,  et 
de  bnitis  animalibus ,  et  de  lapidibus ,  vei  aliis  qui- 
basvis  insensibilibus  rebus  dici  potest ,  quia  congre- 
gari  vel  vocibus  vel  alio  quolibet  modo  possunt. 
Convocatio  autcm  non  nisi  dc  honiinibus  rationabi- 
libus  fieri  potest ,  qui  propriis  nominibus  convocan- 
lur,  qnia  convocari  proprium  cst  eorum  qui  audire 
ac  discernere  norunt. 


gcntiis,  qnod  castigantiir,  ascribant. 

Scd  sicut  discipulis  convenit  obedire  maijistro ,  ila 
et  ipsum  provide  ct  jnste  condecet  cuncta  dhponcre, 
Debct  enini  abbas  subtili  semper  examinalione  bona 
malaque  disccrnere,  et  qux,  quibus,  quando  vel 
qnaliter  congruant  studiose  cogitare,  et  sic  provi  !c 
ct  juste  cuncta  disponere;  et  propterea  a  cunclis  illi 
discipiilis,  ut  pote  rationali  Patri ,  convenit  obediri. 
Hinc  inde  crgo ,  ut  beatus  ait  Grcgorius,  qui  pr;ccst 
se  circumspiciat,  ut  et  sibi  et  subditis  vivat,  nl  bo- 
num  quod  facianl  el  intra  sinummentisabscondal,  ct 
tamen  ex  eoad  profectum  sequeniium  exemplar  recte 
operationis  impertiat;  ut  subdilorum  culpas  aniina 
advertens  corrigat,  nec  tamen  supej^biens  inlume- 


Et  audiens  consilium  fratrum,  tractet  apud  se,  ef  ^  scat;  ut  quoidam  leniter  correpta  toleret,  ncc  lamen 


quod  utitius  judicaverit ,  faciat.  Prius  enim  abbas  de 
agendis  rebus  monasterii  vel  aliarum  quaruucunque 
rerum  agendarum  a  fratribus  omnibus  in  uno  posiiis 
pariier  consilium  petat;  et  quod  consilium  unus- 
qnisque  dederit,  libenter  audiat,  et  postea  in  secrcto 
cuiu  senioribus  tantum  fratribus,  qui  utilius,  quive 
ijiutilius  consilium  dedit,  subtiliter  et  acute  discer- 
nat.  Et  tunc  quod  melius  judicaverit,  id  est,  discre- 
yerit,  implere  satagat.  Judicare  enim  discernere  di- 
citur,  ut  illud  :  Judica  me ,  Detis ,  et  discerne  cau- 
$am  meam  (  Psal.  xlii  ). 

Ideo  autem  omnes  ad  consilium  vocari  diximus, 
quia  sa^pe  juniori  Dominus  revelat  quod  melius  est. 
Scriptum  est  enim  :  Si  juniori  revetatum  fuerit ,  sc- 
nior  taceat  (  /  Cor,  xiv ).  S;cpe  enim  propter  humi- 
litatis  gratiam  juniori  Dominus  revelat  quod  se- 
niuribus  celat.  Non  enim  pcrsonarum  acceptor  est 
Deus  {Act.  x) ,  sed  in  omni  aetate,  conditione,  sexu 
et  gente,  his  qui  timent  Dcum,  acccptum  est  illi ,  et 
]!i  quibus  vult  de  omnibus  his  spiritus  Doniini  inise- 
ricorditer  spirat ,  et^ratiain  sapientiae  benignui  mi- 
nistrat.  Non  enim  Daniel  et  Samuel  setatem  discre- 
Tit ,  sed  gratiam  ministravit.  Cani  etenim  sunt ,  dicit 
Scriptura,  sensus  hominis,  et  cstas  seneclutis  vita 
immaculata  (  Sap.  iv ). 

Sic  autem  dent  fratres  consilium  cum  omni  humt' 
litatis  subjectione,  ut  non  prwsumant  procaciter  defen- 
dere  quod  eis  visum  fuerit^  sed  magis  in  abbatis  pen- 
Patiiol.  Cll. 


D 


disciplinae  vincula  eadem  lenitate  dissolvat ;  ct  qux- 
dam  tolerando  dissimulet,  nec  tamen  ca  crcscere 
dissimulando  permittat.  Unde  magnopere  cnranduni 
sibi  est  ut  qui  regendis  hominibus  pncfcrtiir,  apud 
se  intra  secretarium  mentis  in  eathedra  pra^sideat 
humilitatis,  el  vigilanti  oculo  incessanter  aspiciat 
cui  quandoque  judici  ipse  de  his  judicandis  assi- 
stat ;  ut  quanto  nunc  ante  eum ,  quem  non  videt , 
sollicitus  trepidat,  tanto  eum,  cum  viderit ,  secu- 
rior  cernat. 

In  omnibus  igitur  omnes  magistram  sequantur  re- 
gulam.  Quod  dicil  in  omnibus,  subauditur  pra^ccptis 
ejusdein  regiilje.  In  ofliciis  cnim  divinis  et  in  actio- 
nibus  humanis,  in  cibo  scilicet  et  potu,  in  vesti- 
mento  el  calceamenlo ,  in  vigiliis  et  orationibus,  in 
6omno  et  silentio,  in  horis  compelcnlii)us ,  et  in 
laboribus,  et  in  omnibus  omnino  ejusdom  regului 
pneceptis,  eamdem  magistram  omnes  monachi  se- 
quantur  regulam,  id  esl,  et  subdili,  ct  praelati,  ct 
discipuli ,  et  magistri ,  et  prxposiii ,  et  decani ,  ct 
omnes  omnino  ministciiales ,  insuper  et  ipse  abbas 
in  omnibus,  quantum  sicut  et  cxteri  monachi,  ma- 
gistram  sequalur  regulam.  Sicut  et  subilitur  : 

Neque  ab  ea  temere  devietur  a  quoquam.  Id  est , 
ab  ipsa  regula  nec  a  prtClatis ,  nequc  a  subdilis  te- 
mere  dcclinclur,  id  est  inconsiderate  vel  irrationa- 
biliier.  Ideo  autem  non  dixit  absolute,  Ncque  ab  ca 
declinetur  a  quoquam,  sed  addidit,  temere^  ut  tu 

2& 


747 


SMARAGDI  ADDATIS 


7i8 


intelligcres,  si  ncccssilas  poslulaverit ,  ut  declinelur  \  id  cst,  in  contumaciay  in  inobedicntia ,  in  superbin. 


rationabililer,  et  cuin  discretione ,  et  cum  magna 
cautcla ,  et  pro  necessiiate  Oat. 

NuUui  in  monasterio  proprii  sequatur  cordis  vo- 
luntalem.  Omnis  euim  qui  compunclus  et  a  Domino 
missus  venit  ad  monaslerium,  non  proprii  cordis  ar- 
bitrio ,  sed  abbatis  sui ,  et  Domini  vult  vivere  con- 
silio,  et  non  sui  cordis  faccre  voluntalem,  sed  Do- 
mini  et  abbalis  sui  vult  obtempcrare  mandatis ,  cre- 
bro  ad  memoriam  reducens  sententiam  illam ,  qua 
dicitur  :  Non  veni  facere  voluntatem  meam ,  $ed  ejus 
qui  misit  me  (  Joan.  vi ).  Suut  multi  monacbi  minus 
intelligcntes  qui  dicunt  :  Proprii  cordis  mei  voluntas 
bona  est,  et  ideo  volo  sequi  eam.  Cui  rcspondendum 


in  murinuratione ,  in  delractione,  et  in  co^teris  hu- 
jnsniodi  vitiis  primo  fieri  debet ,  secundum  Doniini 
pneccptum,  in  admonitione  semcl,  et  secundo  a  sc- 
nioribus  in  sccreto.  Si  non  emendavcrit ,  fiat  iteruni 
in  objurgationc  pubiica  loco  tertio.  Si  vero  neque 
sic  correxcrit ,  fial  in  excommunicationis  vindicta 
in  loco  quarto.  Sin  autem  ita  rcprobus  est,  ut  ncc 
sic  corrigatur,  corporali  vindictoe  subjaceat  in  vice 
quinta.  Quod  si  eum  flagellum  non  emendaverity 
adhibeatur  pro  eo  oratio  fratrum  eliam  vice  sexta. 
Quod  si  nec  fralrum  ei  profuerit  oratio ,  a  fratribus 
ei  dolenda  separatio ,  ct  a  monasterio  daranosa  im- 
pingatur  expulsio  etiam  vice  seplima.   Hoc  enim 


esl :  Interroga  abbalcm  tuum ,  et  spivitalcs  fratres  .  modo ,  exceptis  gravioribus  culpis  et  his  quae  a  bono 
de  ea,  quia  scriptum  est :  Omnia  fac  cum  consilio  B  sunt  judicala  Benedicto ,  omnis  regularis  discipliua 
(Ecdi.xxxn).  Etsi  illam  judicaverint  et  conscnserinl      cognoscitur  esse  composila. 


esse  bonam  ,  fac  iliam ,  quia  jam  non  solum  proprii 
tui  cordis ,  sed  oronibus  consenlicnlibus  est  corainu- 
nis.  Sin  autem  non  consenserint  et  eam  bonara  esse 
non  approbaverint ,  proprii  cordis  tui  eara  esse  co- 
gnosce.  Et  si  vis  salvus  fieri ,  ab  ea  quasi  a  facie 
coiubri  fuge. 

Neque  prmumat  quisqnam  cum  abbate  suo  pro- 
tme  intus  vel  foris  monasterio  contendere.  Proterve 
contendere  est  superbe,  contumaciter,  temerarie  vel 
pnesumptive.  Quam  contentionem  nec  frater  cum 
fratre ,  nec  roonachus  cum  abbate  suo  debet  habere. 
Sed  sciendum  est  quia ,  cum  contentioncm  cum  ad- 
dilamento,  proterve^  vetuit,  amicam  vel  pacificam 
contenlioneiu  concessit.  Est  eniin  amica  proficuaque  C 
contentio ,  quae  frequeuter  inter  duos  homines  pro 
qualitate  intervenieutis  causae  efiicitur :  sicut  inter 
beatuffl  Benedictum  et  Maurum  ejus  discipulum  pro 
puero  Placido  quondam  fuisse  legitur.  Dicebat  enim 
beatus  Benedictus  quod  meritum  esset  discipuli  ejus 
Mauri  quod  ad  eripiendum  de  flumine  puerum  super 
aquam  pedibus  ambulavit.  Et  e  regione  Maurus  con- 
tendens  dicebat  non  suuni,  sed  magistri  sui  esse 
meritum ,  quod  super  aquas  ambulans  de  fluinine 
ill£suin  eripuit  puerum.  Quam  amicam  contentionis 
formam  foris  esse  vetuit ,  intus  sine  dubio ,  si  rcs  . 
justa  exigit,  ficri  non  prohibuit.  Foris  enim  vel  ali- 
cubi  prolervam  contentionem  damiiavit,  intus  au- 
tem,  accusalionis  sui  causa,  aut  pro  utilitate  ali- 


Ipse  tamen  abbas  cum  timore  Dei  et  observatione 
reguliB  omnia  faciat.  Cum  timore  Dei  oinnia  agere 
debet  abbas,  quia  scriptum  est :  Qui  timent  Domi' 
num,  prwparabunt  corda  sua,  et  in  conspectu  illius 
sunctificabunt  animas  suas ,  et  replebuntur  pace  et  sa- 
lutis  fructu  ( EccliAi).  Et  notandum  quia  cum  obser- 
vatione  regulue  omnia  agere  mandat  abbalein ,  ne , 
cum  aliis  ipsam  regulam  iinplendain  prasdicat,  ipse 
non  implendo  eani  reprobus  fiat ;  et  ne  aliquam  ex- 
cusationem  in  non  implendo  eam  abbas  vel  aliquis 
praelaius  inveniat,  in  iioc  capiiulo  legat,  et  aperle 
inveniet  quia  nt  subditus  monachus,  ila  et  observa- 
tione  regulcfi  constringitur  abbas  et  omnis  pra^latus. 

Sciens  se  procul  dubio  de  omnibus  judiciis  suis 
wquissimo  judici  Deo  rationem  redditurum.  Ipse 
eniin  Dominus  judicibus  ait  :  In  quo  judicio  judi- 
caveritiSf  judicabimini  {Matth.  vn  ).  Et  ideo  dili- 
gentissime  attendei-e  debet  abbas ,  ut  quod  sibi  non 
vult  fieri,  alii  ne  faciat,  quia  apud  aequissimum 
judicem  Deo  rationem  redditurus,  quidquid  in  prae- 
senti  viu  agens  seminaverii ,  haec  et  in  futuro  procul 
dubio  metet.  Hanc  enim  sententiam  ideo  cordibas 
nostris  scribens  beatus  Benedictus  frequenter  ificul- 
cat ,  ne  a  nobis  in  oblivionem  posita  ducatur  neglef- 
cta,  sed  potius  leneatur  atque  judicetur  tremen<jki. 

Si  qua  vero  minora  agenda  sunt  in  monasterH  «li/t- 
tatibus  f  seniorum  tantum  utatur  consilio ,  sicut  scn- 
ptum  est :  Omnia  fac  cum  consilio ,  et  post  factum 


qua,  amicam  esse  conteniioncm,   ut  prccdictum   D  non  poenitebis  {Eccli,  xjtxii  ).  Magna  etenim  res  est 


esty  ficri  non  vetuit.  Foris  nec  protervam ,  nec 
amicam  concessit ;  quia  si  in  publico  etiam  amica 
contenlio  fiat ,  magislro  iiide  nociva  est  despe- 
cliOy  et  discipulo  morlifera  nascitur  elalio.  Unde 
ci  beatus  Benedictus  cuiu  dixisset  :  Neque  prwsu- 
mat  quisquam  cum  abbate  suo  proterve  ,  non  dixit , 
intus  aut  foris^  sicut  aliqui  codices  habent,  sed  sic- 
ut  iu  iliOi  quein  iuanilms  suis  scripsit,  prolerve 
inius  aut  foris  monasterium  rcperitur.  Unde  intelli- 
gitur  quia  foris  uuilam ,  iulus  autem  esse  contentio- 
nem  permisit  amicam. 

Quod  si  prwsumpserit ,  regulari  disciplince  subja- 
ceat.  Regularis  enim  disciplina  in  spiritaiibus  vitiis. 


consilium,  et  abbatibus  valde  pernecessarium ,  et 
non  parvipendenduiii ,  sed  supeFaunim  et  argentuai 
constituendum ;  et  hoc  ipsum  divina  approbat  Scri- 
ptura  dicens  :  Aurum  et  argentum  est  constitutio 
pedum ,  et  super  utrumque  consHium  benepiacitum 
( Eccli.  XL  ).  Scientia  sapientis  hinquam  inundatio 
abundabitf  et  consilium  iUius  sicut  fons  vitce  per-' 
manet  ( Eccli.  xxi ). 

CAPUT  IV. 

Quo!  sint  instrumenta  bonorum  operum. 

Sicut  suiit  fabrorum  vel  aliorum  artificum  apta 

el  plunma  instrumenta  ad  illorum  opera  concin- 

nanda ,  ita  sunt  et  bononim  monachonim  apta  et 


719 


COMMENT.  IN  REG.  S.  BENEDICTI. 


7:;o 


spiriuialium  miiltanim  virtulum  instnimeuta,  quilius  A  ^i^"^  tcipsum  (Galat.  v).  Et  Joannes  ait :  Qui  diligit 


et  iu  pnesenti  pulchre  ct  sccuudum  Deum  oorum 
componitur  vita,  et  eadem  composita  in  fuluro  cum 
Christo  feliciter  regnant.  Has  etenim  virtutes,  quibus 
bononim  monachorum  caste  componitur  ordo,  in 
hoc  beatus  Benedictus  ordinatim  ponere  voluit  c^- 
pitulo,  ut  his  ornatus  monachus  incedat,  et  his  fir- 
matus  hostem  fortiter  feriat,  tentamcnta  sxculi  hu- 
)us  omnia  vincat,  et  se  sanctorum  et  angelorum  om- 
nium  societati  conjungat.  De  quanim  omnium  vir- 
tutum  laude  el  nos,  in  quantum  Dominus  pcrmiscrit, 
conabimur  dicere. 

Primum  instrumeiitum.  In  primis  Domiuum  Deum 
diligere  ex  toto  corde^  tota  anima^  tota  virtute  (Luc. 
x).  Haec  enim  rcgula  dilectionis  ita  divinitus  consti- 


proximumy  in  lumine  manet,  et  scandalum  in  eo  non 
esl,  Qui  dicit  $e  in  luce  este^  et  fratrem  suum  odit,  tn 
tenebris  est  usque  adhuc  (I  Joan.  ii).  Nequc  enim 
peccalorum  tenehras  exuere  potuit  qui  visccra  cha- 
riUlis  induere  non  curavit.  Dilectio  ergo  sola  disccr- 
nit  inter  filios  Dei  et  fiHos  diaboli.  Sicut  Joannes 
apostolus  ait :  In  hoc  enim  manifesli  sunt  fHii  Dei 
et  filii  diaboli  (IJoan.  iii).  Omnis,  inquit,  qui  non 
est  justus,  et  qui  non  diligit  fiatrem  suum,  non  cst 
ex  Deo.  Qui  habent  charitatem  nati  sunt  ex  Deo. 
Quidquid  vis  habere,  habe  :  hoc  solum  non  liabcas, 
nihil  tibi  prodest.  Alia  si  non  hal)es,  hoc  habe,  et 
implesti  legem.  Qui  enim  diligit  alterum,  legem  im- 
plevit.  Qui  non  diiigit,  manet  in  morte.  Item  ideni 


tuta  est,  ut  omncs  cogitationes,  et  omnein  vitam,  et  B  apostolus  ait  :  Charissimi ,  diligamus  invicem :  quo- 


omnem  intellectum  in  iilo  conferas,  a  quo  habes  ea 
ipse  quse  confers.  Cum  autem  ex  toto  corde,  et  tota 
auima,  et  tota  virtute  Deum  jubet  diligere,  nullain 
viue  nostrx  parlero  reliquit  quae  vacare  debeat  a  di- 
leclione  Dei.  Ex  ea  enim  parte  quis  peccat,  ex  qua 
minus  diligit  Dcum.  Quem  si  ex  toto  corde  diliga- 
roas,  nihil  erit  iii  nobis  unde  peccati  desideriis  ser- 
vianras.  Et  quid  est  diligere  Deum,  nisi  ilii  occupare 
animum,  concipere  fruendx  vistonis  ejus  afiectum, 
peccati  odium,  mundi  fastidium,  diligere  proxi- 
mum,  in  ipso  amore  servare  legitimum  modum,  nec 
perverlere  dilectionis  ordinem  constitutum.  Ordinem 
dilectionis  illi  pervertunt,  nec  modum  diligendi  ca- 
fitodiunt,  qui  aut  nnindum  qui  contemnendus  est  dili- 


niam  charitas  ex  Deo  est  :  et  omnis  qui  diligity  ex 
Deo  natus  est^  et  cognoscil  Deum.  Qui  non  diligit^ 
non  novit  Deum,  quia  Deus  charitas  est.  Charissimi^ 
si  sie  Deus  dilexit  nos^  nos  debemus  et  alterutrum  diti" 
gere  (/  Joan.  iv).  Si  diligamus  invicem,  Deos  in  no- 
bis  manet ,  et  charitas  ejus  in  nobis  perfecta  cst. 
Nemo  ergo  putet  hanc  dilectionem,  in  qua  Deut 
manet,  et  in  nobis  perfecta  est,  abjecta  et  desidiosa 
quadam  remissione  et  negligentia  servari.  Non  est 
ista  charitas,  sed  ianguor.  Ferveat  charitas  ad  cor- 
Tigendum ,  ad  cmendandum.  Sunt  boni  mores,  de- 
lectent;  sunt  mali,  emendentur,  corrigantur.  Sic 
ergo  diligamus  invicem  sincera  et  disciplinabili  cha- 
ritate,  et  ita  charitas  ejus  in  nobis  perfecta  est.  Coo- 


gunt,  aut  proximos  sicut  seipsos,  aut  Deum  sicul  q  pisti  diligere,  ccepit  in  te  Deus  habitare,  ut  habi- 


seipsos  forie  non  diiigunt.  llli  Deum  perfecte  dili- 
gunt  qui  volendo  quod  vult  Deus,  et  nolendo  quod 
non  vult,  nec  uliis  peccatis,  quibus  offcnditur,  ac- 
quiescunt,  et  semper  se  ad  virtutcs,  quas  ipse 
dignatur  donare,  diligendas  et  habendas  osten- 
dtint :  qni  verbum  Dei  studiose  observare  conten- 
dunt,  sicut  Apostolus  ait :  Qui  autem  servat  verbum 
ejus^  vere  in  eo  charitas  Dei  perfecta  est  (I  Joan.  ii). 
lUe  enim  vere  Deum  novit  qui  ejus  mandata  ser- 
vando  charitatem  se  cjus  habere  comprobat  Hoc 
est  enira  Deum  nosse  quod  amare.  Nam  qui  eum 
non  amat,  profccto  ostendit,  quia  qiiam  sit  amabilis 
non  novit,  quam  sit  suavis  et  duicis  Doininus  go- 
stare  et  videre  non  didicit,  qui  ejus  placere  conspe- 


taudo  faciat  te  perfectum.  Ita  autem  perfecti  erirous 
iu  charitate,  si  sicut  ille  salutis  nostr»  causa  prior 
uos  dilexit,  ita  enm  nos  nuilius  rei  causa,  nisi  tan- 
tum  sui  amoris  dilexerimus.  Et  hoc  mandatum  ba- 
bemus  a  Deo  ut  qui  diligit  Deum  diiigat  et  fratreiu 
suum.  In  hoc  cognoscimus  quoniam  diligimus  natos 
Dei,  cum  Deum  diligimus.  Ilie  ergo  solus  recte  pro- 
ximum  diligere  probatur,  qui  in  Conditoris  amore 
flagrare  cognoscitur. 

3.  Deinde  non  occidere  (Matth.y).  Quod  autem 
dicit,  non  occidere,  non  tantum  simpliciter  corporis, 
sed  et  occisio  probibetur  fleri  anima;,  prscscrtim 
cum  hoc  monachis  in  regulari  habitu,  ct  sanctis  in 
religione  positis  prohibetur.  Non  enim  armis  sxcu- 


ctibiis  continua  inlentione  non  satagit.  Iteruin  dicit  D  laribus,  unde  homicidia  fiunt,  sed  virtutibus  splri- 

apostoius :  Qui  servat  mandata  ejus,  in  illo  manet^  et 

ipse  fn  eo  (I  Joan.  iii).  Sit  ergo  tibi  Deus  domus,  et 

esto  domus  Dci.  Mane  in  Deo,  et  maneat  in  te  Deus. 

Maneat  in  te  Dciis,  ut  te  contineat;  maneas  in  Deo, 

ne  cadas.  Scrva  mandata  ejus,  tone  cbaritatem,  non 

divellere  a  fide  illiiis,  ut  glorieris  In  pcrsona  ipsius, 

et  securus  manebis  in  eo,  juxta  iilud  :  In  astemum 

exsuttabunt,  et  habitabis  in  eis  (Psal.  v).  Dcus  autem 

eharitas  est :  et  qui  manet  in  charitate,  in  Deo  manet^ 

et  Deus  in  eo  (I  Joan.  iv). 

2.  Deinde  proximum^  sicut  teipsum.  Sic  enim  Pau- 
Itis  apostolus  in  Epistola  ad  Calatas  ait :  Otnnis  lex 
in  uno  sermone  completur  :  Diiiges  proximum  iuum 


talibus,  unde  animae  salventur,  incedunt  accincti.  Sed 
sicut  est  occisio  ferri,est  et  odii,  est  et  mendacii,  est 
et  alicujus  gravis  pcccati.  Scriptum  est  enim  :  Qui 
odit  fratrem  suumy  homicida  est  (I  Joan.  iii).  Et,  Os 
quod  mentitur,  occidit  animam  (Sap.  i).  Et ,  Anima 
qu(B  peccaverit,  ipsa  morietur  {Lev.  iv,  Etech.  xviii). 
De  horum  oinnium  generibus  occisomm  beatus  Be- 
nedictus  vult  abstincri  monacburo,  cum  dicitur,  nom 
occidere,  id  est,  nec  aliorum  corpora  ferro,  nec  snain 
animam  odio,  vel  houiicidio,  aut  quoliliet  aiio  pec- 
cato,  quia  scriptuin  est :  Homo  qiiidem  per  maliiiam 
occidit  animam  snam  (Sap.  xvi).  Dc  omnibus  his 
satis  convcnit  ubbtincri  non  solum  monacnum ,  scd 


751  SMAftACDl 

eliaiA  omncni  homincm  Chrislianum  ,  quia  qiioi-  A 
cunque.  horum  fecerit  homicidiuni,  sccundum  Do- 
mini   scntenliam,  Qui  occiderit,  reui  erit  judicio 
(Mntth.  v). 

4.  ISon  adultcrari,  Nam  eladulteiium  mullis  modis 
ct  in  corpore  el  in  nnimo  et  committitur  et  vocatur. 
Nam  et  fornicatio,  et  adoraiio  i<!olorum,  et  concupi- 
sccntia  oculorum,  el  amicitia  sx^nilarium  proconcu- 
piscentia  et  avariiia  rerum  adulterium  vocatur.  De 
adulterio  carnis  simul  et  aniinx  Apostolus  ait  inter 
caetera :  Neque  adulteri  regnum  Deipossidebunt  (ICor, 
VI  ).  El  lex  idipsum  prohibet  dicens :  Non 
adulterabts  (Exod,  x\),  De  concupiscentia  oculorum 
Domiuus  in  Evangelio  ait :  Qui  viderit  mulierem  ad 
concupi$cendum  eam,  jam  mcechatus  e$t  eam  in  corde 
guo  ( Matth,  v).  Dc  aniicis  sscculi  hujus  et  de  ama-  B 
torihus  temporalium  rerum  Jacohus  apostolus  ait : 
AduUeri,  nescit.s  quia  atnicitia  hujns  mundi  inimici- 
tia  est  Deo  (Jacob,  iv).  Adulteros  recte  nuncupat, 
quos,  derclicto  amore  sapienlia!  ccelestis,  ad  ample- 
xum  potius  amiciiioe  mundalis  esse  deflexos  incre- 
pat,  quos  Conditorc  contempto  mamraonae  roagis 
servire  cemebat.  Ostcniit  etiam  cos  esse  adulteros, 
qui,  sub  flde  et  confessione  nominis  Christi,  illece^ 
bris  et  amori  deservinnt  mundi.  Est  adhuc  ct  aliud 
adulterii  gcnus,  de  quo  se  negat  esse  Apostolus  di- 
cens :  Non  enim  sumuSj  sicut  p/urtmt,  adulterantes 
verbum  Dei ,  sed  ex  sinceritate^  sicut  ex  Deo  coram 
Deoj  in  Christo  loquimur  (II  Cor.  ii).  Ex  corde  enim 
primum  auferenda  sunt  adulteria,  ut  non  pertrahant 
ad  carnis  perpetranda  opera.  Quia  antequam  pcrfl-  C 
ciatur  adulterium  in  operc,  jam  adulterium  est  in 
cogitatioue.  Elias  autem  et  Joannes  zonis  pellkeis 
ciiigebantur  circa  lumbos ;  in  Apocalypsi  autcm  zona 
aurea  circa  pectus.  Has  duas  zonas  vult  Regula  ut 
habeat  monachus,  ct  ejus  semper  zona  pellicea  cin- 
gat  lumbos,  et  aurea  pectus.  De  una  enim  Dominus 
ait :  Sint  lumbi  vestri  prcecincti  (Luc,  xii).  De  alia 
propheta  nos  admonet  dicens  :  Accingite  lumbos 
vestros  super  ubera  vestra  (Isa,  xxxii).  Hinc  et  Petrus 
ait  :  Propter  quod  succincti  lumbos  mentis  vestras; 
et  reliqua  (/  Pet,  i).  Amanda  est  ergo  maxime  a  mo- 
nachis  pulchritudo  castitatis,  quae  zonnc  aurcae  com- 
paratur.  Cujus  degustata  deicctatio  dulcior  invenitur 
quam  omnis  dclectatio  camis.  Castitas  enim  fructus 
suavitatis  est,  et  pulchritudo  imfnolata  sanctorum,  D 
securitas  mentis  et  sanitas  corporis.  Per  hanc  homi- 
nes  levantur  ad  coelum  et  choro  sociantur  angelico. 

5.  Non  (acere  furtum,  Et  in  lege  scriptum  est : 
Non  furtum  facies  (Exod,  xx).  Et  Apostolus  ait :  Qui 
furabaiur,  jam  non  furetur  (Ephes.  iv).  Et  alibi  inter 
ca^tera  :  Neque  fures  reqnum  Dei  possidebunt  (I  Cor, 
\i).  Qui  ergo  regnum  Dei  vult  possidere,  a  furti 
malo  se  debet  omnimode  custodire,  ne,  dum  cupit 
rapere  aliena,  et  propriam  animam  perdat,  et  auiit- 
tat  ccelestia  regna.  Non  modicum,  sed  grande  com- 
iniitit  malum,  quiTratri  nummum  et  sibi  toliit  regna 
coeioraro.  Intelligere  namque  debet  monachus  quia 
non  seniper  uiiiformiter  committitur  fbrtum.  Qui 


ABBATIS  755 

cniin  proprio  domino  propriuni  tollit  scrvum  et  eum 
alteri  non  proprio  subdil,  procul  dubio  furtum  facit. 
Ergo  et  qui  prave  vivendo  proprio  conditori  suo  se 
loUit,  et  diabolo  se  subdit,  nihilominus  furtnm  facit. 
Dominus  enim  Jcsus  Chrisius  nos  de  limo  teme 
creavit ,  et  proprio  sanguine  redcmit,  e|  ideo  per 
C4)ndilionein  ejus  servi,  et  per  redemptionem  ejus 
snraus  fainuli.  Quod  si  aliquis  ex  nobis,  ut  praedi- 
ctum  est,  se  a  senitio  Dei  male  vivendo  subtraxerit 
et  diabolo  subdiderit,  furtum  pessimum  facit.  Se 
enim  a  filiorum  societate  segregavit,  et  servus  fa- 
ctus  dxraonionira,  et  hxreditatem,  et  mansionem 
amisit  regui  Citlorum.  Scriptum  est  enim  :  Om$tt» 
enim  qui  peccat^  servus  est  peccati,  Servus  autem  non 
manet  in  domo  in  a*temum  (Joan,  viii).  Similiter,  et 
qui  tollit  membra  Christi,  et  facit  ea  membra  forai- 
cationis  et  meretricis,  furtura  facit,  et  senrus  factos 
peccati  non  manet  in  dorao  in  acteraura,  id  esi  in 
coelo.  De  qua  Dominus  dicebat :  In  domo  Patris  mei 
multw  sunt  mansiones  (Joan.  xiv).  Nam  et  ilie  qui 
non  inlrat  pcr  osiiuin  sed  aliunde  ascendit,  fur  estet 
latro.  Et  ideo  quia  non  uno  modo  fiunt,  non  uniformi- 
tcr  sed  muUis  modis  intelligenda  sunt  furta  :  h^ram 
omnium  nos  cavere  debemus  culpam. 

6.  Non  concupiscere  (Exod,  xx ,  Deut.  v).  Non  de 
illa  concupiscentia  dicit  de  qua  David  canebat  di- 
cens :  Concupivit  et  defecit  anima  mea  in  atria  De- 
fliini  (Psat,  Lxxiiii).  Ct ;  ConcupivU  anima  mea  de^ 
siderare  justi/icationes  luas  in  omni  tempore  (PsaL 
cxviii).  El  de  qua  aiibi  scriptuin  est :  Coneupiscen^ 
tia  itaque  sapientite  deducit  ad  regnum  perpe^ 
tuum  (Sap,  VI) ;  haec  enim  In  virtnie  est,  sed  de 
illa  quae  in  vitio  cst,  de  qua  Dominus  ait :  Nom 
eoncupifces  rem  proximi  tui  (Exod,  xx).  l'nde  et  Ja- 
cobus  ait :  Vnusquisque^  inquit ,  tentatur  a  coneupi' 
scentia  sua  abstractus  et  iliectus  (Jacob.  i).  Et  ooo- 
cupiscentia  cum  conceperit  parit  peccatum.  Petras 
qtioque  ait :  Fugientes  ejus^  qurn  in  mundo  est^  eotH 
cupiscentiie  corruptionem  (II  Pet,  i) ,  juxta  illud  : 
Quasi  a  facie  colubri,  sic  fuge  peccatum  (Eccli.  xxi). 
Et  Paulus  apostolus  ait :  Non  regnet  peccatum  in  ve- 
stro  mortali  corpore,  ut  obediatis  concupiseentiis  ejus 
(Rom.  VI).  Hinc  datur  intelligi  quia  per  concapi- 
scentiam  morlalis  corporis  maxime  peccatum  regnat 
in  homine.  Joannes  quoque  ait  :  Omne  quod  est  m 
mundo  concupiscentia  carnis  est,  et  concupisceniiti 
oculorum ,  et  superbia  vitte  (I  Joan.  ii).  His  quippe 
viliorum  vocabulis  omnia  vitioram  genera  coropre- 
hcndit.  Concupiscentia  namque  carais  est  omne 
quod  ad  voluptalem  ct  delicias  corporis  pertinetf  in 
quibus  sunt  maxime  cibus,  potus,  concubitus,  etc. 
Concupiscentia  vero  oculorum  est  omnis  curiositis 
saeculi  in  acquirendis  rebus  temporalibas  et  coris 
supervacuis,  in  dignoscendis  bonis  et  malis,  et  pro- 
ximorum  carpendis  vitiis.  Hoc  enim  concupiscentis 
vitium  multum  est  cavenduro  a  mooachis.  Faciie 
enim  subripit  mentem,  et  infundendo  viras  cito  aoi- 
mam  mergit  in  mortem.  Propterea  iuter  decem  legis 
praecepta,  sicut  bomicidiomy  fortom  et  adolterioDit 


753  C0MME?9T.  IN  R£G.  S.  BENEDICTf.  754 

iU  concupiscenliae  inalum   probibetur  a  Doroino;  A  (MaUh.  vii).  Hxc  senlcnlia  «.jni  rererlur  ad  dilectio- 


quia  sicut  ilki  inihunt  ad  poenam,  ila  abstractum  et 
illectum  liominem  eoucupiscenlia  inferni  mergit  in 
fofeaui. 

7.  Non  faUum  testimomum  dicere  (Exod.  xx; 
Deut,  v).  Falsum  testimonium  dicitur,  quo  saepe  ve- 
ritas  illuditur,  ut  qux  facta  vel  dicta  sunt  quasi  non 
facla  negentur.  Est  et  aliud  mendacii  genus  quod 
valdp  monachura  facit  rcum.  Omnis  enim  promissio 
quie  tantum  vcrbis  profertur  et  operibus  non  im- 
plctur,  sine  dubio  falsum  esse  teslimouium  compro- 
batur.  Hinc  namque  Salomon  ait  :  Tettis  mendax 
peribit^  vir  autem  obediens  loquitur  victoriiis  (Prov, 
xxi) ;  quia  qni  se  Deo  servire  testatur,  nec  dicta  fa- 
clis  exse({uitur,  in  selernum  peribit.  Qui  autem  ut 


nem  Dei,  omnia  flagilia  moriuniur;  eum  adproximi, 
omnia  facinora.  Qui  enim  qtiod  sibi  non  vult,  alteri 
non  facit,  fratri  malum  nou  ingerit,  nec  malum  pro 
malo  reddit ,  maledictum  pro  malediclo  non  profert, 
occulte  proximo  non  detraliit,  nec  cjus  bonis  ope- 
ribus  invidet,  et  omnium,  ita  ut  dicam,  a  se  pccca- 
torum  aditum  claudit,  et  cbaritatis  et  onrivum  bo- 
narum  virtutum  januam  patefacit.  Nam  dum  alii 
malum  ncc  vult  ncc  operatur,  bonum  sine  dubio, 
quantum  vii-es  suppetunt,  proximo  et  vult  ei  opc- 
ratur.  Hsec  autem  sentenlia  et  eo  modo,  sicut  su- 
perius  de  futuro  dictum  est,  inlclligenda  est.  Ncnio 
enim  vult  corrumpi  habilaculum  suum,  nec  debct 
ille  corrumpere  habilaculum  Dei ,  semetipsum  sci- 


promitlit  Gdeliter  implere  contendit,  hujus  loquela  B  iicet.  Nemo  enim  vult  ut  aliquis  servum  ejus  tol- 


ad  victoriam  per^-enit,  quia  dum  per  obedientiam 
desideria  sua  vincere  satagit,  per  justitiam  judicis 
postmodum  victori»  palmam  percipit.  Nam  et  ilie 
£iisu8  esse  tesiis  probatur,  qui  non  eodem  sensu 
dicla  intelligit  quo  dicuntur.  De  talibus  enim  erani 
ilii  de  quibus  Evangelium  dicit  :  Novissime  autem 
^nerunt  dno  falsi  testes,  etc.  {Matth.  xxvi).  Sed  et 
iilud  falsitatis  genus,  de  quo  Psalmista  ait :  Ah  utero 
erraverunt,  ei  a  ventre  tocnti  sunt  falsa  {Psal,  lvii)  ; 
ab  illis  summopere  cavendum  est  monacliis  qui  ad 
«openia  imraunes  cupiunl  scandere  regna,  quia,  ut 
Salomon  ail,  testis  falsus  non  erit  impumtus  (Prov» 
XIX ).  Testis  autem  falsidicus  tribns  invenitur  per- 
Bonis  obnoxius :  primum  Deo,  quem  falsando,  per- 


lat,  et  alteri ,  cujus  non  debet  esse,  tradat.  Neiao 
Tult  ut  jumentum  suuin  latro  abigat  et  pnedoni  eum 
ferat.  Nemo  vult  ut  aliquis  habitationem  cjus  diri- 
piat  templumque  ejus  subvertat.  Ergo  quod  sibi  non 
vult  fieri  bomo,  iion  faciat  Deo,  id  est,  non  tollat  sc 
niale  vivendo  Deo,  et  semetipsum  tradat  diabolo, 
sed  in  bonis  operibus  perseverans  cum  David  dicxtt : 
Vt  jumenium  factus  sum  apud  te :  et  ego  semper  te- 
cum  (Psal.  Lxxii).  Habitationem  Dei  in  se  non  sub- 
ruat,  tempium  subverlat,  quia  scriptum  est:  Tem- 
plum  Dei  estis,  et  spiritus  Domini  habitat  in  vobis 
{I  Cor.  iii).  Et  qui  templum  Domini  in  seipso  viola- 
verit,  disperdet  illum  Deus.  Ergo  in  semctipso  male 
vivendo  monachus,  et  servum  Domini  Domino  sub- 


Jurando  et  nicntiendo  contemnit;  secuiido  judici,  C  trahit,  et  ejus  jumentum  abigil,  et  Spirilus  sancli 

donum  subruit,  tpmplum  subverlil;  et  hoc  modo 
quod  sibi  non  vult,  alteri  facit. 

10.  Abnegare  semetipsum  sibi  ut  sequatur  Chri- 
stum.  Abnegare  iiitelligitur  renucre,  negare,  vel  in- 
terdicere;  Dominus  enim  in  Evangclio  ait :  Siquis, 
vult  post  me  v^nire,  abneget  semeiipsum  et  toUat  cru' 
cem  suum^  ei  sequatur  me  (Matth.  xvi).  Et  quid  est 
abnegare  semetipsum  sibi,  nisi  doponere  vcterem 
boininem  cum  actibus  suis.  Et  quid  est  sequi  Chri- 
stuui,  nisi  induere  novum  hominem,  qui  secundum 
Deum  crealus  est  in  justitia  et  sanctificatione ;  qui 
spiritaliter,  non  carnalilcr  vivat ;  Caro  enim  concu- 
piscit  adversus  spiritum,  spirilus  autem  adversus  car- 
nem,  id  est,  vetus  homo  adversus  novum,  el  novus 


quem  simulando ,  menliendo  et  falsando  fallit ; 
postremo  innocenti,  quem  falso  te^timonio  Iscdit  et 
opprimit.  Nam  sicut  ille  apud  Deum  con.iemnatur 
t|ui  adversus  innocentem  falsum  testimonium  dicit, 
fta  et  ille  qui  diccntibus  facile  credit  et  cito  aurem 
criminibus  pnBbet.  Scrmo  enim  justi  hominis  tantum 
ad  ministerlum  debct  csse  salutis,  non  ad  condemna- 
tionem  fratris. 

8.  Uonorare  omnes  homines  (I  Pet.  ii).  Tuuc  omnes 
bomines  monachus  honorat ,  quando  se  de^piciens 
faominibu^pi^sc  cunctis  humiliat,  et  omnos  superiores 
scstimans,  infcriorem  se  esse  demonstrat;  quando 
non  solura  humilitatcm  in  corde,  sed  abjectionem  et 
despectionem  suo  monstrat  in  corpore ;  quando  cun- 


D 


ctos  amorc  fratenio  complectitur,  et  humiliter,  ut  ^  adversus  veterem.  Interior  homo  noster  exteriori,  et 


seniores,  veneratur;  quando  se  prae  cniictis  pecca- 
torem  pronuntiat  et  inutilom  servum  proclamat; 
quando  seniores  honorat  ut  patrcs,  diligit  juniores 
ot  fratrcs.  Ilinc  enim  Petrus  apostolus  ait :  Omnes 
honorate,  fraternitatem  diligite  (I  Pet.  ii).  llinc  Pau- 
hls  admonet  dicens  :  Honore  invicem  prmvementes 
{Rom.  XII ).  Honorat  ergo  omnes  homines  mona- 
chns,  quando  cunctis  subjicitur,  utilis  omnibus,  mu- 
nilicus  ct  gratus  habetur.  Nam  et  honor  sacris 
litteris  non  tantum  in  salutationibus  ct  obedientiae 
olliciis  deferendis,  quantum  et  in  elecmosynis,  donis 
ac  muneribus  intclligitur  dandis. 
9.  Et  quod  sibi  qnis  fieri  non  vuU,  alii  non  faciat 


esterior  interiori  repugnat.  Caro  enim  semper  in- 
utiiia  et  caduca  desiderat ,  spiritus  utilia  quaerit,  et 
semper  ad  aetenia  suspirat.  Caro  frequenter  et  curis 
sollicitudinibusquc  sa^cuii  torquetur,  illccebris  vo- 
luplatum  subripitur,  carnis  desideriis  inflammaturv 
vivere  otiose  luitatur,  lethargijc  vitio  gravatur,  cor*- 
poris  sopore  deprimitur,  mentis  dcsidia  inficitur^ 
Yoracitatis  ingluvie  seducitur,  cibi  et  potus  8uper<- 
fluitate  disteiiditur.  Et  cum  in  his  omnibus  luxu- 
riose  nutritur,  ad  fomicationis  nefandum  opus  per- 
trabitur.  Ha;c  et  his  similia  spiritus,  qui  operibus 
sanctis  Deo  placere  desiderat,  implcre  corpori  suo 
vctal.  Et  hoc  cst  abncgare  semetipsum  sibi,  ul  sc- 


7{>5 


SMARAGDl  ADBATIS 


m 


qwaiur  Clirlsluni  Jd  cst,  scmelipsum  proliibel  f.icore  A  i«JM«"  vesiri  invemtur  voluntoi  veslra  (/§«.  lviii). 


malum,  ci  hortatur  facere  bonum.  Clmstu$  cuim 
passun  est  pro  nobist  nobis  relinquens  exemplumy  ut 
sequamnr  vestigia  ejus.  Quid  est  sequi  vestigia  o]us, 
nisi  ambularc  sicul  ille  ambulavit,  id  est,  contem- 
nercomnia  prospera,  quae  contempsit;  non  timere 
advcrsa,  qua^  pertulit;  libcnter  facere  quae  fecit, 
fleri  qux  mandavil,  sperare  qux  promisit,  et  sequi 
quo  ipsc  praicessit ;  praislare  beneficium  eliam  in- 
gralis,  non  retribuere  secundum  mcrila  sua  male- 
vdlis,  et  orare  pro  inimicis;  amare  bonos,  misereri 
perversis,  invitare  adversos,  etsuscipere  in  charitate 
convcrsos,  el  asquanimiter  pati  subdolos  et  superbos. 
ii.  Corpus  castigare(l  Cor.ix).  Corpus  dictum  a 
cornipiioue,  eo  quod  corruptum  pereat.    Solubile 


Yoluutas  cuim  hoc  in  loco  deliciae  intelUgunUir.  Tota 
die  epulas  in  cogitatione  ruminat,  quiad  implendam 
gulam  vesperc  sibi  delicias  prreparat.  Et  tale  jeju- 
niuro  non  laudalur,  quod  iii  vespere  deliciosorunn 
ciborum  venter  repletiime  distendilur.  Ncqiie  enim 
reputanda  cst  abstinentia,  ubi  fuerit  ventris  deliciosa 
saturitas  subsecuta.  Dclicix  eiiim  camales  come- 
sturum  reddimt  avidum,  satiatum  «utem  pignim  et 
somnolentum ;  delicioe  vero  spiritales  satiatum  red- 
dnnt  avidum  et  jocundum ;  iWx  comestse  gcnerant 
fastidium,  hx.  auiem  comedendi  augenldesiderium; 
illae  multum  csc»  aciem  mentis  obtundunt,  hx  spiri- 
tales  cordi  lumcn  tnfundnnt ;  ill»  somnolentlam,  h» 
vigilias  subministrant ;  illae  corpori  et  aninue  pra&- 


cnim  caducum  atque  mortale  est.    Quod  nos  casti-  B  [)eni  torporem,  hae  autem  mundis  corde  jugiter  Do- 


gare  oportet,  id  cst,  jcjuniis  emendare,  afiligere  at- 
que  corrigcre,  et,  si  necesse  fuerit,  etiam  verberibus 
caedere.  Castigare  cnim  dicimus  caedere,  sicut  de 
Domino  Pihtus  ait :  Castigatum  eum  dimittam  (Matth. 
xxvii).  Castigatur  cnim  corpus  jejup.iis,  vigiliis  et 
mullis  afllictionibus,  de  quibusPaulus  npostolus  ait : 
Ego  autem  sic  eurro^  non  quasi  in  incertum,  sed  ca- 
stigo  corpus  meum ,  et  in  servilutem  redigOf  etc.  (/ 
Cor,  ix).  Quid  est  c.iim  aliud  corpus  castigare,  nisi 
vitiis  et  poccato  mori?  Quid  estpeccato  mori,  nisi 
dainnandis  operibus  omnino  non  vivere,  nihil  con- 
cupisccre  carnaliter,  nihil  ambire?  Hic  sicut  mor- 
tuui;  carne  nulli  jam  detrahit,  nulli  adversatur  aut 
displicet,  nemini  violentus  cxistit,  neminem  calum- 
oiatur  aut  opprimit,  non  invidet  bonis  aut  insuitat ' 
aCDictis,  non  luxuriatur,  non  iiiebriatur,  non  odiorum 
facibus  inardescit,  non  injusta  lucra  sectatur,  non 
potentibus  aut  divitibus  adhasret,  non  inquieta  cu- 
riositate,  non  sollicitudinis  cura  distenditur ,  non 
alicnis  salutationibus  dclcctatur,  ncc  superborum 
injuriis  faligatur  ;  non  euin  superbia  inflat,  non 
ainbitio  vitiosa  prxcipital,  uou  vaua  gloria  turpiter 
jaclat,  non  contentio  exanimat,  non  facit  impuden- 
tem  audacia,  iniquum  injuslilia  ,  ferum  inclemen- 
tia,  varium  iiiconstantia,  pertinaccm  contumacia, 
deliciosumgula, rcbellcin  inobe!ientia,  vauum jactan- 
tia,  Icvem  facilitas,  ssevuin  crudelitas,  manducan- 
tcm  turpis  cdacitas,  iuipaticntein  mobilitas,  mobi- 


mini  ministrant  amorem  ;  ille  vero  faciunt  desi- 
derare  lectum,  hie  autem  calum ;  ilke  somnum,  te 
vero  rcgnum;  illae  turpia  et  obscura  quaerunt  cu- 
bilia,  hae  sanctam  cum  sanctis  et  lucidam  in  coelo 
voluut  habei*e  gloriaro ;  illae  delectantur  in  lupanari 
cura  scortis  ludere,  hx  cuiu  angelis  in  coelo  regnare; 
iltai  luxuriososamplexus  desiderani,  hae  ad  amplexus 
Christi  vonire  festinant,  ut  cum  illo,  quasi  sponsa 
cum^ponso,  in  aeternum  quiescant.  Deliciae  vero 
nuncupantur  eo  quod  delicaie  nutriant  comedentem» 
vel  quod  his  homincs  delcctentur.  Faciunt  enim  ho- 
minem  in  Dei  servitio  mollem,  tenerumet  delicatum. 
Et  e  regione  spiritalos  deliciae  faciuut  hominem  pro 
aHerna  capescenda  gloria  mundum,  fortem  et  rigi- 
duro.  Et  ideo  istic  appetendae  sunt,  illae  vero  a  mo- 
nachis  aroplexandac  non  sunt.  Sed  quid  a  monachis 
amandum  aroplexandumque  sit  sequentia  demoo- 
strant 

i5.  Jejunium  amare  (Dan.  ix,  Joel  ii,  Tob.  xii). 
Multi  enim  sunt  qui  jejunant,  sed  idem  ipsum  jcja- 
nium  non  amant.  Quasi  onus  iropositum  sit,  nece»- 
sitate  compulsi,  portant  jejunium,  sed  non  amant 
illud.  More  animalis  onus  portant,  sed  ejusdem  ono- 
ris  dulcedinem  non  degustant.  Unde  non  amant 
ipsum  quod  portant.  Et  sicut  aliquis  onere  com- 
pressus  anteqnam  ad  kicum  perveniat  destinaUim, 
vult,  quo  prcmitur,  dcponere'  onus,  ita  desidiosus 
ante  horam  constilutam  jciunium  vult  solvere  mo- 


lcm  iiislabilitus,  iracundum  aiiimosilas  ,  verbosuro  ^  nachus.  Frcqucnter  aspicit  horologiuro,  et  sxpius 

•    -  •  •  ••  •-  J"V  •  -  ^^  ••  •        I  1  -»  I^_.a4         A    <|  n      r^j-i  1  ■■■   ■»«■  .A^ 


vanitas,  irrisorem  malignitas.  Qui  remotus  a  saecu- 
laribus  illecebris,  rcmolus  ab  iuimicitiis,  remotus 
ab  insidiis  alienis ,  remotus  a  r  ^pinis,  remotus  a 
mendaciis  sive  perjuriis  ;  postreino  remotus  ab 
oroni  gcnerc  flagitiorum  atque  faoinoruin ;  et  sic- 
uti  carne  inortuus  iicc  faccre  potcst  ista  quae  dixi, 
nec  pati,  ita  his  et  talibus  vitiis  omnino  non  vivunt 
qui,  ut  Deo  vivant,  corpiis  suum  castigant  et  car- 
ncm  suam  cum  vitiis  et  coiicupisceutiis  cruciflgunt. 
i%.  Delicias  non  amplecti  (II  Pet,  ii).  Non  cnim 
prohil)et  dclicias  non  tangcre,  vel  gustare,  scd  cum 
aviditate  sumere,  etcum  amoris  dcsiderio  vetat 
amplet?li.  Spernitur  cnim  jojunium,  quod  in  vesperc 
dcliriis  t  ouipeiisalur,  diceutc  prophcta :  Eccc  in  die 


solis  considerans  cursum  oculos  levat  ad  coelumy  ei 
pariter  vocibus  pariterque  desiJeriisiarohorampro- 
clamat  essc  refectioois.  Sed  non  ita  bonus  faoero 
debet  roonachus,  sedvelut  aniinae  mcdicaroentuBi» 
sic  debet  amare  jejunium,  jejunio  enira  anima  ab 
omni  periculo  illecebrarum  defendilur ;  jejunio  tcii- 
taroeuU  daemoiiiorum  fugantur,  jejuuio  vires  ▼itio- 
nim  franguntur,  jojiinio  carnis  delectatio  rcfrenatnr« 
jejunio  inceutiva  lihidinuro  csslinguunlur.  Per  j^it- 
niuro  liberius  oratio  pcnctrat  coeUiro,  el  in  compun- 
ctionis  dono  intentius  jejunse  roentis  acies  figitobta- 
turo.  Per  jcjuniorum  namque  dona,  et  ccelestiam 
mysteriorum  occulta,  et  divinorura  secretoruiii  ho- 
miiii  revciantur  arcana.  Per  jejunii  doiium  dc 


7-,7  COMMENT.  IN  REG.  S.  BENEDICTI.  7^8 

nali  spiritalis  erficitur  homo,  et  sanctorum  omnium  A  nobis  cleemosyna  libenti  animo  Gal,  hortaUrnos  di- 


et  angelorum  coujungitur  choro.  Et  idco  a  bono  je- 
junium  amandum  est  monacho.  SeJ  quia  jejunium 
universam  esse  diximus  corporis  casiigationem,  non 
est  tantummodo  jejunandum  a  concupiscenlia  cibo- 
rum,sed  ab  omni  Ijelitia  temporalium  delcctalionum. 
Si  enim  hominem  totum  baec  virtus,  quoe  abstinen- 
tia  dicitur,  sanctificaty  non  solum  corpori,  scdctiam 
animae  necessaria  est,  quia  omnis  homo  ex  corpore 
constat  et  anima.  Ea  aulem  spiritalis  atque  pcr- 
fccla  est  abslinentia,  quoe  non  tam  ab  illecebris  car- 
nalium  voluptatum  quam  a  peccaiis  omnibus  facit 
Iiominum  alienum.  Usec  virtus,  cum  omnibus  neces- 
saria  sit^  maxime  illis  familiarior  est  quorum  cst 
cor  unum  et  anima  una  divinx  charitatis  igne  con- 


cens:  Bona  esl  oralio  cutn  jejunio  et  eleemosynaf 
cfucu  a  morle  liberat,  et  peccata  purgat  (Tob,  xii).  Hoc 
eniin  habct  lantuin  hooum  posscssio  rcrum,  si  vitam 
reiiciat  miscrorum.  Non  ergo  nobis  oberit  divitia* 
rum  congregalio  justa,  si  adfuerit  distributio  larga. 
Debcnnis  ex  illis  munus  misericurdine  egenis  porri- 
gcre,  piuperum  eliam  nuditatemopcrire,  percgrino- 
rum  iiiopiam  supplere,  pupillorum  miscriam  delcr- 
gere,  esurienliiim  famcm  repellere,  silientium  sitim 
fugare,  et  inrirmantium  desidcria  supplcre.  Cuni 
magna  ergo  mentis  alacritaie  paupcribus  dobcmus 
elcemosynam  dare ,  quia  ipsi  Doniiiio  datur  quod 
hilariter  pauperibus  erogatur.  Ipse  eniin  Dominus, 
qiii  a  dextiis  ejus  crunt,  dicturus  est  in  judi{  io  :  Fc- 


flata.   Quibus  ita  fit  una  vita,  sicut  est  una  subslan-  B  nite,  benedicti  Patris  mei,  percipite  regnum  qnod  vo- 


tia,  quia  ut  fieret  et  esset  animoruin  sancta  con- 
junctio,  necessaria  est  facultatum  judicata  commu- 
uio.  Gfiterum,  quid  prodest  quod  facuitates  abjici- 
mus,  si  voluptates  proprias  non  relinquiinus?  Quam 
abstinentiam  si  Adam  in  paradiso  voluisset,  nec  sta- 
tum  felicitatis  amitteret,  nec  corruptionis  ac  morta- 
litatis  infeUcitati  subjaceret.  Quis  enim  potest  di- 
cere  quanta  bona  illi  incontincntia  sustiilerit,  quod  in- 
tellectiialis  menlis  dignitatcm  amisit,  quod  imaginem 
suicreatoris  perdidit?  Islud  improbat  Ilieroiiymus 
in  epistt.lis  suis  rcprehendcns  Origenem,  qui  idem 
asserebat*  Non  enim  ibi  inquietabat  molcsta  soilici- 
tudo,  non  faligabal  labor  anxius,  non  opprimebat 
somnus,  non  timormortis  angebat;  habebat  facileoi 
\iclum,corpns  sanum,  tranquillum  moium,cormun- 
duro,  ignanis  mali,  habitator  paradisi,  expers  pec- 
cati,  capax  Dei.  Postremo  quid  eo  felicius  fuit,  cui 
erat  orbis  subjcctus,  nullus  infestus,  liber  animus, 
et  yisibilisDeus?  Potuit  ergo  ita  videreDeum  prius- 
quam  peccasset  Adam,  sicut  eum  sancti  patri:irchae 
\iderunL  Sed  postquam  illi  inobediens  fuit,  videndi 
eum  licentiam  qmisit.  Et  ideojejunii  amanda  est 
abslinentia,  ut  hxc  omnia  quac  perdidimus  in  Adam, 
in  Christo  non  peritura,  sed  conscquamur  selerna. 
14.  Pauperes  recreare  (Tob.  iv).  Convcnicnter  enim 
Dos  post  jejunii  amorem  de  pauperum  admonct  re- 
creatione,  quia  tunc  oplinie  jejunamus  quando  ea 
qux  venlri  subtrahimus  pauperibus  er«gamus.  Hinc 


bis  paratum  est  ab  origine  mundi,  Quia  esurivi,  et 
dedistis  milii  manducarey  sitivi  et  dedistis  mihi  6t- 
6ere,  etc.  (Matth.  xxv).  Christum  enim  in  xternuui 
habemus  retributorem,  si  pro  illo  paui^eribiis  por- 
rexiinus  pancm.  Ab  illo  xlemam  coiiscquimur  mi- 
sericordiam,  si  pro  ilio  pleiiam  porrexcrimus  dexte- 
ram.  Demus  ergo  cibum  et  potum,  ut  cum  Abra- 
ham,  Isaac  et  Jacob  ad  convivium  mereamur  perve- 
nire  sctcrnum,  ut  illic  recipiamus  pro  terrcnis  coele- 
stia,  pro  temporalibus  seinpilerna,  pro  modicis  ma^na, 
pro  caducis  permanentia,  pro  transeunlibus  pcrman- 
sura.  Estaliud  eieemosyua:  genus  duale,  quo  debent 
maxime  monachi  pauperes  recreare.  Quoruin  unum 
infirmis  et  tribuiatis,  aliud  vero  stultis  el  nescicnti- 
bus  cst  adhibendum.  Qui  enkn  infirmis  per  com- 
passionem  communicat,  et  tribulatis  cousolationis 
consrlium  submiuistrat,  sine  dubio  paupcrcs  recreat. 
Similitcretquidoctrinara  stuliis,  et  scienlijeverbum 
ministrat  ignaris,  eleemosyiiarii  dignus  cst  laudari 
pneconiis. 

15.  JSudum  vestire  (Isa,  lviii,  Matth.  xxv).  Sicul 
est  nuditas  corporis,  est  el  nuditas  aniruoe.  Nudi- 
tas  corporis  est  carere  vestibus,  nuditasveroaiiiuirc 
carere  virtutibus.  Eigo  sicut  corpus  vcslibus,  ita  ct 
animam  dcbeitius  veslire  virtutibus.  Justitia  indutus 
sum,  ait  Job,  et  vestivit  mc,  sicnt  vestimentum,  Et 
prophela  dieil  :  Induit  me  vcstimento  salutis^et  indu- 
mento  jucundualis  circumdedit  me  (Isa.  lxi).  Ilis  aii- 


prophcta  nos  admonet  dicens :  Sanctificate  jejunium  t^  tem  ct  similibus  vcstibus  et  se  et   alios  debct  ve- 


(Joel,  i),  Ac  si  diceret :  Quod  tempore  jejunii,  ut 
a/Higatur,  subtrahitur  corpori,  pro  sanctificaiione  et 
benedictione  animx  porrigile  pauperi.  ScripLum  est 
enim  :  Pauperi  porrige  manum  tuam,  ut  proficiat 
propitiatio  et  benedictio  tua  (Eccti.Mi),  El  iteruin  : 
Filif  eleemosynam  pauperis  ne  fraudes,  et  oculos 
tuos  ne  avertas  a  paupere,  Animam  esurientem  ne 
despexeris,  et  cor  inopis  ne  afjlixeris.  Non  avertas 
-faciem  tuam  ab  egeno,  et  ab  inope  oculos  tuos.  De- 
ctina  pauperi  aurem  tuam ,  et  redde  debitum  tuum. 
Propter  mandatum  assume  pauperem,  et  propter  in- 
opiam  ejus  ne  dimittas  iltum  vacuum,  sed  conclude 
eleemosynam  in  sinu  pauperis,  et  liic  orabit  pro  te  ad 
Dominum  (Ecc/i.iv).  Raphael  qiioquc  angelus,  ut  a 


stire  monachus.  Adam  vero  cum  peccasset  in  pa- 
radiso,  aiiini»  non  corporis  perdidit  veslimenlura. 
Perdiditenim  innocentiam,  immorlaliiatem  et  glo- 
riam.  Nam*el  JMo  qui  de  Jcrusalem  descendebat  in 
Jericho,  aiiimae  vestibus  spoliatus  est  a  lalronibus. 
Yesliamus  ergo  corporaliler  paupercs  nudos  cuin 
magna  alacritate,  quia  ipsum  Dominum  cxindc  tene- 
bimus  crcditorcm,  ct  fidclem  habebimus  retributa- 
rem.  Ipse  enira  dicturus  est  inter  ca^lcra  nobis : 
Venite,  benedicti  Patris  wei,  percipite  regnum  quod 
vobis  paratum  est  ab  origine  mundi,  quia  nudus  fui, 
et  cooperuistis  me  (Matth,  xxv).  Vestiamus  iiosmet- 
ipsos  virtutibus  sanclis  interius,  quia  nihil  prodest 
vestil  us  veslirc  alium,  et  semctipsum  viriuttbus  re« 


7*9 


SMARAGDI^BBATIS 


760 


liHqiiere  iniilum.  Sic  enim  debemus  aliis  misereri,  A  dcamus.    Morluiim  enim  dicitur  peccatuni,  ut  illud  : 


ut  non  o!>liviscamur  nostri.  Sic  enim  nos  de  opcre 
misericordia}  sermo  divinus  admonet  dicens  :  Fili, 
niiscrere  animae  tua?  placens  Deo.  Ergo  in  quantum 
valemus  misereamur  aliis,  et  sollicili  nos  semper  mi« 
sereamur  nobismetipsis,ul  pro  aliis  mercedem  aiter' 
nam,  et  pro  nostra  cuslodia  pnemia  consequamur 
pcrpetua. 

16.  Infirmum  visUare  {Matth,  xxv).  Yisitare  debe- 
inusin(iiinos,  quia  inipsis  Dominum  visitamiis.  Ipse 
eiiim  inlcr  cxlera  nobis  dicturus  est  misericordiae 
opera :  Infirmui  fuiy  et  visitastis  me,  Yisitcmus  et 
causa  compunctionis  infirmos,  ut  cum  Paulo»  Qui$ 
inprmatur,  et  ego  non  inprmor?  (llCor.  xi ),  dicere 
possimus.  Yisitemus  et  causa  vicissitudinis,  id  est, 


Qui  lavatur  a  mortuOy  et  iterum  tangit  mortuumy  nihH 
propcit  eJHs  lavatio  (Eccl.  xxxiv),  id  est,  qui  poe- 
nitendo  lacrymis  lavai  peccatum,  et  iterum  commit- 
tit  peccatum,  nihil  ei  poeuiteiitix  gemitus  vel  lacry- 
marum  fusio  gcnerat  fruclus.  Anima  enim  qux  pec- 
caverit,  ipsa  morietur.  Nam  et  illa  puella,  quam 
suscitavit  Dominus  in  domo,  peccatum  significat  la- 
tens  in  animo;  et  in  illo  qucm  forasportam  Domi- 
nus  substituit  unico  matris  filio,  peccatum  anims 
jam  egrcssum  foras  in  publicum.  Et  Lazarus,  quem 
idem  Dominus  suscitavit  quatriduanum  {Joan.  ii), 
jam  multi  temporis  peccatum  demonstrat  commis- 
sum.  De  bis  ergo  omnium  generibus  mortiiorain 
usus  scpeliendi  debetesse  omnium  hominum,etma- 


wt  cum  fuerimus  inlirmi,  visitemura  sanis.  Yisite-  ?  xiinc  monachorum.  De  hoc  enim  sepeliendi  genere 


mus  et  gralia  di1eclionis,quia  scriptum  est :  Non  te 
pigeat  visitare  inprmos,  ex  ipsis  enim  in  dileetione 
firmaberis  (Ecc/i.vii).  Sed  etille  infirmos  visilat  qui 
monacliis  de  sua  substantia  elcemosynas  ministrat. 
De  monachis  eiiim  scriptum  est  :  Formicce  populus 
inprmus,  qui  parat  in  messe  cibum  sibi  {Prov.  xxx). 
Sed  et  ille  veracitcr  infirmos  visitat,  qui  viduis  et 
pupillis  clcemosynas  erogat.  Yidure  enim  el  pupilli, 
qul  sunt  huinilcs  et  pauperes  spiritu  propter  Domi- 
niim,  procul  dubio  quia  polentes  non  sunt,  infirmi 
sunt  iu  hoc  mundo,  et  visitationis  adjutorio  indigent 
in  hoc  s;£cuIo.  De  tali  enim  visitatione  apostolus 
ait  :  Iteligio  munda  et  immaculata  apud  Deum  ei 
Patrem  hccc  est  :  Visitare  pupiUos  et  viduas  in  tribu^ 


latione  eoru/n,  etc.   {Jac,  i).    Estetalia  inGrmitas      peccatum. 


beatus  Benedictus  prxcepit  monachis  mortuuro  se- 
pelire,  id  est,  si  fuerit  sicut  puella  in  domo,  adhoe 
tamen  in  conscientia  latens  peccatum,  ne  in  opere 
appareat  ibi  sepelire  euni ;  et  si  jam  fuerit  in  opere 
manifestum  ,  sicut  de  illo  unico  matris  (ilio  legitur, 
jam  foras  portam  elato ,  ne  amplius  crescens  pro- 
grediatur,  ibi  finem  accipiat ,  et  cordis  sepulcro 
condatur.  Et  sidiutumojam  tempore  per  peccatum, 
et  in  omnibus  in  publicum  manifestum ,  et  a  cunctis 
fuerit  fetidum  judicatum,  sicut  de  quatriduano  La- 
zaro  legiiur ,  ne  ultra  in  homine  pullulans  crescal, 
tandem  mortiflcatum  pariler  etsepultum  jaceaL  Et 
hoc  modo  omnis  roonachus  ,  et  ad  Domiuuro  omnis 
conversus,  debet  mortuum ,  id  est ,  suum  sepelire 


animoc  pro  qiia  monachi  debcnt  iiivicem  se  visitare 
sxpissime,  illa  scilicet  de  qua  David  dicebat :  Mise- 
rere  mi/ti,  Domine^  quoniam  infirmus  sum,  sana  me, 
Domine  {Psal,  vi).  Et  ut  adverteres  de  qua  infirroi- 
tate  diceret,  addidit  :  Et  anima  mea  turbata  est 
valde  {Ibid.),  Et  alibi  :  Ego  dixi :  Domine,  miserere 
mei,  sanaanimam  meam,  quia'peccavi  tibi  (Psa/.xt). 
Ergo  ubicunque  hujus  infirmitatis  noevo  videriinus 
frali*eiii  oppressum,  tandiu  illi  visitatioiiis  impenda- 
mus  studium,  donccadsalutis  pristinum  revocetur 
statum  ;  ut  et  infirmuscorpore  nostrx  visitationis 
solalium,  et  infinnus  in  anima,  donaute  Christo,  rc- 
mcdium   inveniat   sempiternum.     lufirrous  dicilur 


i8-i9.  In  tribulatione  subvenire  :  dolentem  coit 
solari  (Ecc/f.vi).  Hxc  quoque  virtus  inter  sanclos 
roulium  est  necessaria  roonachos,  videlicet»  ut  alteri 
subveniat  alter,  et  alter  consoletur  ab  altero.  Sicat 
scripturo  est  :  Invicem  onera  vestra  portate ,  et  dc 
adimplebitis  legem  Christi  (Ga/.  vi) ,  id  est,  chari- 
tatem.  Sine  dubio  eniro  et  tribulato  charitas  sub- 
venit ,  et  dolentero  charitas  consolatur.  Sciendum 
taroen  quia  aliquoties  roonacho  tribulatio  suscitalur 
exterius  ab  bomiue,  aliquoties  vero  suscitatur  a  dae- 
mone,  aliquolies  autem  ipsius  tantum  proprio  suscita- 
tur  a  corpore.  Undeetfrequenter  in  tribulatione  valde 
neccssariam  habet  fratris  subventionem,  et  non  so- 


non  solum  ajgrotus,  sed  etiam  animo  molestus  et  ^  lum  nobis   in  invicero  subvenire ,  sed  et  aliis  in 
contristalus. 

17.  Mortuum  sepetire  {Tob.  i,  ii,  xii).  Congrue 
aiilom  poslquam  nobis  prcccepit  infirmujn  visitare, 
pracepit  et  mortuuro  sepelire,  quia  infirroo  visilalio, 
sepultura  vero  debetur  roorluo.  Scripturo  est  eiiim  : 
tili,  in  morluo  produc  lacrymaSy  et  quasi  dura  passus 
incipe  plorare,  et  secnndumjudicium  conde  corpus  il- 
liuSy  et  non  despicias  sepuUuram  ejus  (Ecc/i.xxxviii). 
Valde  enim  a  quibusdaiii  miraiidura  viilelur,  cur 
bcatusBenedicluspriccepilmoiiachis  mortuum  sepe- 
lire.  Nunquid,  aiuul,  aut  suum  insepuhum  relin  • 
(Hieie,  aut  alterius  per  vicos  aut  villas  irc  poterunt 
monaclii  mortuos  sepelire  ?  Sed  quia  ista  non  con- 
M  niiinliuonathis,  sermonis  hujus  convenientiain  vi- 


quacuiiquc  nccessitate  posilis  subventionis  debe* 
mus  auxiliiim  ministrare.  Secundum  eniro  pnece* 
ptuin  Aposloli  debemus  gaudere  cum  gaudentibus^  et 
fiere  cum  fientibus  {Rom,  xii).  Duobus  enim  mo- 
dis  oinins  eflicitur  dolcns ,  id  est,  aut  per  jacta* 
ram  (cmporalium  reruro,  aut  per  dainna  spirita- 
liuin  virlutiim.  De  hoc  enim  Salomon  ait  :  EX 
addii  scicuiiam  ,  addit  dolorem  (Eccle,  i).  Deillo 
autem  Job  dixit :  Quid  agam?  Etsi  tacuero  ^  noM 
qujescet  dolor  meus ,  etc.  (Job  xvi).  Unus  autem 
carnaliter  dolet ,  altcr  vero  spiritaliter.  Unus  do 
lel  qiiia  terrenum  amisit  solatium ,  alius  qoia 
peccaiKlo  copiam  amisit  virtutum  ;  unus  dolet  quia 
pcrJiJit  patrcro  et  matrem  ,   alius  dolct  quia  su* 


761  GOMMENT.  IN  REG.  S.  BENEDIGTI.  762 

perbiendo  humilitatem  et  luxariando  perdidit  ca-  A  vero  rectus  est,  cbaritas  vel  dileciio  dicitur.  Ghri- 

sti  enira  est  omne  quod  possumus  :  ilk)  viviflcante 
vivimus,  illoque  vegetante  movemur  et  sumus  ;  iUo 
nos  prius  diligente  diligimus,   diligens  enim  nos 


stitatem ;  unus  dolet  quia  solatium  parentum  pa- 
liter  amisit  et  subsidium  rerum ,  alius  quia  pec- 
cando  regnum  pariter  aeternum  amisit  et  pne- 
inium  ;  unus  doiet  quia  terreiiis  pauper  factus  est 
rebus ,  alius  quia  pauper  factus  est  virtutibus ; 
onus  dolet  quia  despicitur  a  mundo,  alius  quia  se- 
paratur  aDeo.  Et  ideo,  ne  in  dolore  pereant,  fratrum 
consolationem  accipiant  ambo.  Visitent  ergo  mona- 
cln  utrosque,  quia  setemam  mercedem  accipient  ab 
titrisque. 

^.  A  saculi  actibus  se  facere  alienum»  Nemo,  ait 
Apostolus,  mililans  Deo  implicat  se  negotiis  swcula- 
ribtts,  ut  ei  placeat  cui  se  probavit  (II  Tim,  ii).  Hinc 
Dominus  ait :  Qui  non  dimiserit  omnia  quw  possidetf 


creavit  et  viviGcavit ;  nutrivit  el  custodivit,  et  td 
lavacrum  regcnerationis  perduxit;  renovavit,  gnber- 
navit,  et  ad  intelligibilem  «tatem  evexit :  h:Reonmia 
nobis  misericordiler  et  per  dilcctionem  operatus  est 
Deus.  Aperi  ergo,  o  monache,  oculos  cordis  tui,  et 
in  tantum  te  a  Jesu  Ghristo  cognosce  dilectum ,  ut 
pro  te  ejus  sanguinem  non  dubites  fusum.  Suspende 
cor  tuum  ad  dilectionem  ejus,  et  non  modicum  aut 
ex  aliquo,  sed  ex  tolo  corde,  et  ex  tota  anima»  et 
ex  tota  mente  tua  dilige  Dominum  Deum  tuum ,  ita 
Qt  nullius  rei  amorem  prseponas  amori  Domini  tui. 


non  potest  meus  esse  discipulus  (Lkc.xivi).  Quisquis  ^  ipso  te  docente,  intcllige.  Ait  enim  :  Qtit  amatpatrem 

ttut  matretn  plus  quam  me,  non  est  me  dignus  {Matth. 
x).  Vere  enim  si  Deum  toto  corde  amamus,  omnino 
amori  ejus  nec  parentum,  nec  flliorum  amorem  pras- 
ferre  debemus.  Beata  est  ergo  virtus  amoris  Ghrisii, 
qu»  dilectio  vocatur  et  charitas.  Omnes  enim  diligit 
Deus,  et  quasi  unius  proximi  in  mentis  arcano  om- 
nium  amorem  recondit.  Vere  beata,  quae  nutrit  vlr- 
tutes  et  delet  peccata ,  opprimit  iram ,  recludit 
odium,  expellit  avariliam,  comprimit  rixam  et  fd- 
gat  omnia  pariter  vitia.  Omnia  tolerat,  omnia  cre- 
dit,  omnia  sperat,  inter  opprobria  secura  est,  Inter 
iras  placida,  inter  odia  benigna,  et  in  veritate  sem- 
per  permanet  flrma.  A  pravis  impugnationibus  non 


ergo  a  sseculi  actibiis  vult  efiici  alienus,  necesse  est 
vt  sacris  obtemperando  praeceptis  ipsi  Domino  efB- 
ciatur  propinquus.  Praeceptum  est  enim  Domini :  Dt- 
verie  a  malo  et  fac  bonum  (Psal.  xxxih).  Proinde  a 
saeeuli  aclibus  alienus  efiectus  ad  conditorem  suum 
illumiDandus  accedat  monachus.  Ipsum  jugiter  con- 
cnpiscat,  toto  corde  diligat ,  et  pro  iliius  amore  om- 
nes  nocivas  sacculi  actiones  relinquat;  et  totam  spem 
suam  ex  lllius  delectatione  suspendeat.  Quotidie  in 
divinarum  litterarum  se  exerceat  campo,  et  ibi  se, 
quasi  in  speculo ,  diligenter  conspiciat  totum ;  et 
omDia  quae  in  se  de  saecularibus  actibus  respuenda 
invenerit,  respuat ;  et  quae  tenenda  invenerit,  liben- 


ter  et  fortiter  teneat ;  quod  deforme  invenerit,  com-  yincitur,  a  raptoribus  non  diripitur ,  a  latronibus 
poiiat;  quod  pulchrum,  excolat;  quod^sanum,  ser-  non  furatiir.  ab  incendin  non  rrpmatur.  inAimurna- 
TCt ;  quod  infirmum ,  corroboret.  Domini  sui  prae- 


cepta  infatigabilitef  legat,  inexplebiliter  diligat,  efli- 
caciter  compleat;  et  quod  sibi  cavendum  quidve 
sectandum  sit,  ex  eis  instructus  agnoscat.  Futuris 
promissionlbus  credat,  et  a  strepitu  negoliorum  sae- 
cularium  remotissimus  vivat.  In  studiis  spiritualibus 
quibus  diebus  singulis  melior  ac  melior  flat  invigilet. 
Awet  otium  sanctum,  in  quo  exerceat  animae  suae 
negotium.  Mortuum  sibi  deputet  mundum,  ac  se 
mundi  iliecebris  exhibeat  cruciflxum ;  eo  aciem 
mentis  intendat  quo  pervenire  desiderat.  Beatitudl- 
nem  fnturae  vitae  ante  oculos  animae  su.t  proponat 
et  diligat ;  nec  metuat  aliquid  temporale,  ncc  cupiat. 


Don  furatur,  ab  incendio  non  crematur,  inexpugna- 
bilis  manct,  inexplicabilis  durat ,  inconeussa  perse- 
verat,  incorrupta  Isetatur.  Ligamentum  est  enim 
omnium  virtutum,  gluten  est  animarum,  concordiai 
mentium,  societas  electorum,  et  sanclorum  ex&ulta- 
tio  angelorum.  Ne  adversitatibus  frangatur,  fortiter 
mentem  roborat ;  ne  prosperitalibus  eleveiur,  cor 
caute  temperat.  Teneat  ergo  istam  necesse  est 
tam  clarissimam  virtutem  beatus  monachus  in 
mente,  et  cum  illa  sit  semper  et  cum  illa  maneat« 
cum  illa  surgat  et  cum  ipsa  pergat,  et  hic  et  in  aeter- 
num  cum  illa  semper  laetus  perseverans  vivat. 

22-23.  Iram  non  perficere.  Iracundiie  tempus  non 
reservare  (Eph,  iv).  luter  iram  et  iracundiam  ita  dis- 


nec  cupiditas  intentionem  mentis  cjus  cmolliat.  Non  ^v  tinguitur  :  ira  praesens  est  indignatio,  quae  subito 


gaudeat  dc  temporalibus  oinuino,  nec  lugeat ,  sed 
semper  ad  illam  beatam  et  futuram  vitam  ,  ubi  Dci 
substantiam ,  revelata  facie,  videre  possit,  extendat. 
21.  Nihil  amori  Christi  prceponere  (Matth.  x).  Le- 
gimus  in  beati  Antonii  Vita  quod  multos  litiganies 
redegit  in  amicitiam  omnibus  dicens  :  Nihil  debere 
i|»sos  praeponere  horum  quae  sunt  in  mundo  dile- 
ctioni  Ghristi.  Et  Basilius  ait  :  Unus  prospectus  sit 
Hibi,  fiii :  si  uni  Domino  servire  desideras,  omnl- 
modo  abscinde  a  te  cariialem  amorem  ,  ne  a  te  Dei 
exciudat  amorem.  Vere  enim  iiibil  amori  Ghristi 
praeponere  debemus,  id  est,  anteponere,  vel  prae- 
ferre.  Amor  enim  Ghristi  charilas  est.  Nam  amor 
cuni  pravus  est,  cupiditas  vel  libido  vocatur ;  cum 


ex  aiiqua  commolione  animi  nascitur;  iracundiae 
vitium  naturale  est  et  perpetuum.  Ergo  iratus  pro 
tempore  concitatur ,  iracundus  autem  frequenter  et 
leviter  irascitur ;  de  quo  scriptum  est :  Iracundus 
effodit  peccata.  Et  Apostolus  nos  per  iram  peccare 
prohibet,  dicens :  Irascimini,  et  nolite  peccare.  Sol 
non  occidat  super  iracundiam  vesiram ;  et  nolite  lo* 
eum  dare  diabolo  (Eph.  iv).  Gonsiilera  ergo,  beate 
monache,  quia  qui  per  iram  in  fratrem  expetit  vio- 
dictam,  in  corde  suo  diabolo  ad  habitandum  xdifi- 
cat  locum,  et  Ghristo,  qui  verus  est  sol,  quantum  in 
semetipso  est,  occasum  pracparat.  Fuge  ergo,  auxi- 
liante  Deo,  iram,  el  noli  per  iram  fratri  rcddere  vin- 
dictam.  Attende  diligenter  quid  nos  Paulus  admo- 


7G3 


SMAHAGDI  ADBATIS 


lU 


nens  dical.  Ail  enim:  Deponetaes  ct  vos  omnem  iram,  \  habilatorcm  Spirilum  sanctum,  et  in  fuluro  Qlioniio 


et  indignationemy  et  matitiam  (Coloss.  iii).  Jacobus 
q:ioquc  tlicil :  Ira  enim  viri  justitiam  Dei  non  ope- 
ratur  {Jac.  i).  Salouiou  veruail :  Zclus  el  irucundia  mt- 
nuuntdies  (Eccli.  xxx).  Et  alil  i :  Honio  homni  scrvat 
iram,  e'  a  Deo  quivrit  medelam  (lUcli.  xxviii).  Ipse 
clum  caro  sit  serval  iram,  ct  propitialioncm  peiil  a 
Di'o  velocem  ct  citam.  Qui  ergo  lardus  sili  fralrein 
recouciliai,  tardius  Deum  sibi  placat.  Frustra  euim 
propitiari  sibi  Deum  quaeril,  qui  cito  placare  proxi- 
luum  negbgit.  Ipse  quoque  Domiuus  noster,  totius 
Ecclesiaj  sua;  docus  et  ornamentum  ,  doctor  et  prae- 
dicator,  creator,  reclor  et  gubernalor,  ab  ira  nos  in 
fralres  omnino  removens  ail :  Omnis  qui  irascitur 
fratri  suo,  reus  erit  judicio  (Mattli.  v).  Cavenduin  esl 


gloriaui  et  hcereditalem  accipiarous  aiternam. 

25.  Pacem  falsam  non  dare  (Psal.  xxvn,  I  Pet.  iii). 
Id  est,  osculum  velveniam.  Falsilasappellala  afando 
aliud  quam  quod  verum  est.  Negare  enim  vel  ma- 
ligno  animo  celare  quod  verum  est,  falsitas  est :  sic- 
ul  Judas,  qui  signum  pacis  in  dolum  convertil ,  et 
quia  falsus  confcbsor  fuerat,  et  falsam  pacem  in  Ec- 
clesia  rigiirabat.  Quia  de  falsa  pace  diximus,  qua$ 
suut  verae  pacis  commoda  videamus.  £t  si  pax  ve^a 
est ,  serenilas  mentis  et  tranquilPitas  aniini ,  quaui 
nos  Apostolus  hortatur  habere  dicens  :  Pacem  u- 
quimini ,  et  sancLimoniam ,  sine  qua  nemo  videbit 
Deum  (llebi.  xii).  Ipse  quoque  Domiiius  in  Evange- 
H"     ait :  Beati  pacificif  quoniam  filii  Dei  vocabuntur 


ergo  maxime  monachis  qui  ad  siipera  feliciter  volunt  B  (Matth.  v).   Et  passioni  jam   proximus  boc  nobis 


scandere  regna  ad  eflectum  suam  pcrducere  iram» 
sed  magis  mausuetos  esse  ad  omnes  oportet  atque 
mitissimos.  Et  si  iracundise  furor  eorum  pulsaverit 
auimum  ,  fratcrnus  amor  compiimat  illum.  Fra- 
lerna  dulcedo  temperet  iracundiam,  fraierna  chari- 
tiis  temperet  animositalem ,  fraterna  dilectio  initiget 
indiguationem  :  grande  enim  vitium  est  iracundia. 
Per  iram  sapientia  perditur,  per  iram  justitia  relin- 
quilur,  per  iram  societas  fralerna  dissolvitur ,  per 
iram  pacis  concordia  runipilur ,  per  iram  lex  veri- 
tatis  amitlilur.  Iracundi;»  slimulis  agitatum  corpus 
totum  tremit,  Iii>gua  balbutit,  vultus  ignescil,  cor 
palpitans  tremulal,  et  ocuii  lurbati  caligant.  Ii£c 
ergo  ne  tibi,  mouache,  contingant,  quantum  vales, 


refrena  iram,  et  omnia  cum  tranqiiillilate  etpatien-  ^  nimiter  cohxrentes. 


>n-  C 


mandatum  commendavit  dicens  :  Pacem  meam  do 
vobis ,  pacem  meam  commendo  vobis  (Joan.  xiv).  El 
9ddidit :  Non  ucut  mundus  dai  ,  pacem  do  vobU 
(ibid.),  id  est,  non  dolosam,  non  falsam,  sicut  Judas 
ct  ejus  sequaces  douant ,  quam  et  hic  nobis  beatos 
Benedictus  inviccm  dare  vetat ;  sed  veram  paccm 
ascendens  in  coelum  tencndam  dedit,  el  in  ha&re(k- 
tatem  sempiternam  habendam  reliquit.  Quam  si  sio- 
cero  corde  tenere  et  sequi  voiuerirous,  &lii  Dei  et 
bxredes  erimus  Christi.  Ergo  si  iilii  Dei  et  kaeredes 
Christi  esse  cupimus,  in  Christi  pace  vcrsemur.  P^ 
ciOcos  enim  esse  oportet  (ilios  Dei ,  et  humiles, 
menle  mil4;s,  corde  simpUces,  sermone  puros,  animo 
innocenies,  afTectu  concordes,  fideliter  sibimet  una- 


tia,  ut  et  hic  te  inodeste  et  patieiiter  gubernes,  et 
iu  ;eternum  auima;  tua;  possessor  Ijeteris. 

24.  Dolum  in  corde  non  tencre  (Prov.  xii  ei  xxvi ; 
Psal.  xiv).  Dolus  enim  dictus  ab  eo  quod  alter  alium 
deludat.  Aliud  euim  tenet  in  cordc,  aliud  se  simu- 
lat  agere  in  opere.  Est  euim  mentis  caliiditas,  et  oc- 
culta  inalilia  blandis  sermonibus  adornaia.  Quod  vi- 
tium  quanto  plus  occultatur  in  corde,  tanto  amplius 
crescil  in  roaliguitate.  Publicaium  auteiu  annihila- 
tur  atque  sanatur.  Quid  est  eniiu  aliud  doluin  iq 
corde  tenere,  nisi  quodammodo  diemonem  in  mente 
recludere?  Qui  aliter  a  dolosa  nou  expellitur  mente, 
nisi  fralerna  dilectiene.  Scriptum  est  enim  :  Tem- 
ptum  Dei  estiSj  et  spiritus  Domini  habitat  in  vobis  (1 


2G.  Charitatem  non  deretinquere  (Rom.  xii,  /  C&r, 
xiii).  Charitas  est  perfecta  dilectio  in  Deum  et  proxi- 
mum,  quam  qui  derelinquit,  et  beum  et  proximam 
pcrdit.  Hxc  enim  virtus  dilectionis  xtemum  com- 
plectitur  amorem.  Cui  specialis  secundum  Aposto- 
lum  inter  virtutes  traditur  principatus  et  cultus  ma- 
nens  in  aeternum.  Quam  nou  derelioquere,  uec  so- 
lum  debemus  ad  tempus  habere ,  sed  perpetim  eam 
et  feliciter  debemus  usque  in  aeternum  retinere,  el 
nullo  tempore  nec  ad  momentum  de  nostra  debemus 
mente  dcGcere.  Scriptum  est  enim  :  Omni  temporg 
siut  vestimenta  tud  candida^  et  oleum  de  capite  tu» 
non  deficiat  (Ecc/e.  ix).OIeum  in  capite  est  charitas 
iii  mente.  A  capile  oleum  deficit ,  cum  charitas  a 


Cor.  iii).  Ergo  si  voluiuus  Spiritus  s.mcti  templuiu  ^  menle  desccndit.  Hinc  nos  Petrus  apostolus  hortatur 


lieri,  dolus  in  corde  nostro  non  lateat ,  sed  magis 
publicatus  decrescat ,  et  fraternitatis  in  nobis  amore 
cresccnte  pcnitus  evanescat.  Cavendum  est  autem 
summopere  monachis  ,  ne  in  cordc  tenendo  dolum, 
perdant  habitatorem  Spiritum  sanctum.  Cavendum 
ne  desiiiant  esse  Spiritus  sancti  templum,  et  fiant, 
babendo  dolum ,  daemonis  habitaculuin.  Non  enim 
poterit  cor  uiium  Dominum  retinere  siniul  et  dolum. 
Non  enim  Dominus  dolosa,  sed  i;inoccntia  possidet 
corda.  Non  dolo  pollulam,  sed  innoceiitein  et  puram 
diligit  animam.  Unde  necesse  est  ut  dimittamus  in 
corde  lenere  dolum,  et  discamus  iii  nosnieiipsos  dili- 
gere  proximos ,  ut  el  in  pra.*scnti  syjciiio  mereamur 


diccns  :  Ante  omnia  mutuam  in  vobis  charitatem  eom' 
tinuam  habcntes  (I  Pet.  iv).  Ilinc  Paulus  ait  *  Charp- 
tas  fraternitatis  maticat  in  vobis  (Heb.  xui).  Debet 
ergo  manere  et  permanere  cuni  liliis  Dei  charitas, 
ut  et  in  pra^senti  voluntatem  Dei  eos  faceix  doceat, 
et  cum  illis  feliciter  in  xternum  permaneat.  Charitai 
est  enim  recta  voluntas  juncta  Deo,  et  inseparabi- 
liter  unita  ignc  quodam  Spiritus  sancli :  a  quo  et  ad 
quem  refertur  incensa  inquinamenlis  omnibos  ex^ 
traiiea,  corruinpi  nescia,  nulli  vitio  obnoxia,  supra 
omnia  qu%  carnaliter  diliguntur  excelsa ,  affectio- 
num  oinnium  potentissima,  divinx  contemplationis 
avida,  in  omnibus  sempcr  invicta,  salus  murunv 


7G5 


COMMENT.  LN  REC.  S.  BE.NEDiCTI. 


7G6 


inors  crifDinuai,  viu  virtuluai,  virtus  pugnaotium,  A  apostolus ,   qiiando  ait,    AnU  omnia   nolite  jurare 


palina  victoruui,  pncnMuni  perfectorum  ;  in  pecca- 
tis  mortuos  suscitat,  languentes  sanat,  perditos  in- 
staurat,  spem  despcratis  inspirat,  pacificas  menles 
iubabilal ;  fructuosa  iii  poeiiitentibus,  \xU  \n  profi- 
cientibus,  gloriosa  in  perseverautibus,  et  operosa  in 
omnibus  omuino  Oilelibus  ;  quam  tides  coiicipit,  ad 
quam  spes  currit,  cui  profcctus  omnium  servit,  ex 
qua  quidquid  est  boui  operis  vivit,  sub  qua  obedien- 
lia  crescit,  per  quam  palientia  vincit,  sine  qua  nul- 
lus  Deo  placuit  nec  placebit ,  cum  qua  nec  potuit 
aliquis  peccare,  nec  poterit.  Hsec  est  charitas  vera, 
quam  nos  non  derelinquere,  sed  forliter  debemus 
teniBre.  Ilaec  enim  nobis  virtiis  super  oninia  neces- 
saria  est,  qu;e  nos  separat  a  dial)olo,  puriAcat  a  pec- 


(Jac.  v),  caulos  nos  fecit  adversus  linguam  nostram, 
ut  attendamus  et  vigilemus,  ne  subropat  nobis  con- 
sueludojurandi.  Aule  omnia,  inquit,  ut  teadversus 
consuetudinem  juraudi  inlentissimum  reddcret,  ut 
omuia  lu  inspiceres  ,  ct  omnes  molus  linguae  tu% 
diligeulissime  cuslodires.  Scquilur  :  ut  non  in  judi- 
cio  decidatii.  Ideo ,  inquit,  vos  a  jiiralioiiis  culpa 
compesco ,  ne  frequcnler  vcra  jurando  aliqiiando 
etiam  in  perjurium  decidalis,  sed  eo  longius  a  per- 
jurandi  vilio  stelis,  quo  ncc  vcra  dejcrare  uisi 
proxima  neccssilate  velitis.  Sed  et  illc  sub  judicium 
reatus  decidit,  qui  clsi  nunquam  pcrjurat,  crebrius 
tamen  quam  opus  cst  dejerat,  quia  nimirum  ipsa  su- 
perflua  locutionis  otiositate  deliiiquit ,   olTcnditque 


cato,  reconciliat  Deo.  Quapropter  nihil  nobis  peccata  ^  juJiccm,  qui  et  inutilc  verbum  et  jurameutum  oiune 
remanere  possunt,  nec  aliquid  boni  deerit,  si  nobis     vetuit. 


boDoriim  omnium  charitas  magistra  adfuerit.  Quo- 
Biain  si  secundum  Apostolum  charitas  patiens  est^ 
bemgna  e$t^  non  asmulatur^  non  agit  perperam^  non 
bkfUUur^  non  e$t  ambitiosat  non  qua^rit  quas  Bua  sunt^ 
non  irritatur^  non  cogitat  matum ,  non  gaudet  super 
imquitate^  congaudet  autem  veritatif  omnia  Bu/fert^ 
ooiJita  credit^  omnia  $perat ,  omnia  $u$tinet  {I  Cor, 
xiii),  omnibus  in  qiiibus  fuerit  ha^c  bona  qunc  hahet 
impertit.  £t  quid  illis  esse  potest  in  hac  vila  perfe- 
elius,  qui  tantis  abuudant  charitate  io  se  regnante 
Tirtatibus  ? 

27.  Nonjurare,  ne  forte  perjuret  {Matth,  v).  Non 
084  contia  Dei  pncceptum  jurare,  quia  ille  dixit : 


28.  Veritatem  ex  corde  et  ore  proferre  {PsaL  xiv). 
Multi  aliud  tenent  iu  corde,  aliud  proferunt  ex  orc. 
£t  cum  sint  ilii  vanilate  decepti,  alios  failaciter  de- 
cipere  gestiunt.  Et  quia  non  est  in  ore  eorum  veri- 
tas,  ideo  cor  eorum  vanum  est.  Monachus  autcm  qui 
Christi  vestigia  puro  corde  sequi  desiderat,  qui  dixit : 
Ego  sum  vta,  veritas  et  vita  {Joan,  xiv),  veritatem 
debet  in  corde  tcncre,  et  eam  simplici  ter  ex  ore 
d^bet  profcrre  :  quia  ille  dicitiir  in  taberuaculo  Do- 
mini  habitare,  et  in  monte  sancto  ejus  rcquiescerc» 
qui  ioquitur  veritatem  in  corde  suo,  et  non  agit  do- 
lum  in  lingua  sua.  Tunc  doius  fit  in  lingua,  quando 
et  in  corde  cclatur  vcritas  et  cx  ore  sonat  fallacia. 


Per  nomen  meum  jurabilis ;  sed  dum  veium  juraudi  ^  Yanil.is  est  enim  et  magna  miseria  aliud  tenere  in 


facimus ,  perjurii  crimen  incurrimus.  Necesse  est 
ergo  ut  nunquam  juret  qui  pcrjurare  timet.  Scri- 
ptam  est  eniui  :  Jurationi  non  acquiescat  os  tuum 
(EccIk  xiiii).  Et,  Vir  multum  jurans  replebitur  tm- 
tputate  {Ibid.).  Et  Jacobus  apostolus  ne  juremus  for- 
tiier  nos  admonet ,  dicens :  Ante  omnia ,  fratres^ 
nolite  jurare,  neque  per  ccelumy  neque  per  terram,  ne- 
^u€  aliud  quodcunque  juramentum.  Sit  autem  sermo 
9€$ter  est  est,  non  non ,  ut  non  in  judicium  incidatis 
{Jac.  t).  Et  Dominus  noster  Jesus  Christus ,  salus 
omnium  et  Salvator,  qui  omnes  vult  salvos  ficri,  et 
a  malo  peijurii  liberare,  admonet  nos  dicens  :  Non 
jurabitis  per  ccelumf  quia  sedes  Dei  est :  neque  per 


corde,  et  aliud  fratri  proferri  sermone.  Yanitati  enim 
bumana  subjecta  cst  creatura,  et  ideo  non  stat  in 
veritate  flcta,  scd  semper  ad  fallcndum  proxlmum 
prona.  Monachi  aulem,  quos  Domiuus  de  fallacia  et 
vanitaie  saeculi  hujus  dignalus  est  segregare,  verita- 
tem  debent  ex  corde  et  ore  proferre.  Semper  enim 
in  corde  eorum  veritas  habitet,  et  in  ore  eorum  ne- 
cesse  cst  ut  verilas  sonet.  In  cogitatu  veritas,  in  ser- 
moneveritas,  in  facto  vcritas ,  et  in  omnibus,  per 
oronia,  illorum  actioiiibus  neccsse  est  ut  resplende- 
sceus  luceat  et  semper  in  eis  fixa  pcrmaneat.  Est 
eniin  in  angeiis  veritas,  iii  patriarchis  et  prophetis 
veritas,  in  apostolis  et  virginibus  veriias,^  in  mariy- 


ierram^  quia  scabellum  pedum  ejus  est  :  mque  p^r  ^  ribus  et  confessoribus  vcritas ,  et  in  oinnibus  habi- 


eaput  vestrum  jurabitis^  quia  non  potestis  unum  capil^ 
ium  album  facere ,  vel  nigrum :  scd  sit  $ermo  vcster 
€91  est^  non  non,  et  quod  amplius  esty  a  malo  est 
{Maith.  v).  Qui  autem  non  jurat ,  non  peccat,  et 
longe  est  a  peccato.  Si  ofreuderit  .lapsus  deorsuiu, 
ruit,  et  excipitur  a  pcena  perjurii.  Ergo  falsa  juratio 
exitiosa  est,  vcra  juratio  pcriculosa.  NuUa  juratio 
saoa  est  et  secura.  Dixit  aliquis :  Non  est  juratio 
qaando  dico,  Testis  mihi  Deus  esl ,  et  Testem  in- 
Toco  Deum,  vel  his  similia.  Quid  est  autem  jurare, 
nisi  DL-um  invocare,  et  jus  Deo  reddere  ?  Quid  est 
dicere,  Testis  mihi  Deus  est,  nisi  jurarc  per  Deum  ? 
Ip6e  ciiim  Deus,  per  qucm  jurat,  iuvisibilis  est.  Ju- 
ravit  pcr  iiivisibikui,  fcritur  pceua  invisibili.  Nam  et 


tanlibus  in  coeio  vcritas,  et  in  omnibus  saiictis  com- 
moraiitibus  iu  mundo  veritas.  In  Iiis  aulein  et  cum 
his  omnibus  seinper  est  Douiinus  noster  Jcsus  Chri* 
stus,  qui  esl  via,  veritas  el  vita,  el  omnium  sancto- 
ruin  salus  et  gloria  (Joan.  xiv). 

29.  Malum  pro  malo  non  reddere  (I  Thes$.  v).  Sc^ 
cundum  praiceplum  sanctx  Regula:,  oblivionem  om- 
nino  debent  monachi  fugere,  et  quid  illos  per  mini- 
stros  suos  Spiritus  sanctus  admoncat,  diligcnter  au- 
dire.  Netiue  euim  decet  auditorcm  obliviosum ,  sed 
factorem  operis  esse  mouachum.  Audiamus  ergo  non 
solum  aure  corporis,  scd  cliam  mcntis ,  el  operibus 
cxsequainur  qi?id  nos  pcr  Pelrum  aposlolonim  prin- 
cii>cui  admonct,  dicciis:  EstotCf  inquil,  miscricordes. 


767 


SMARAGDI  ABBATIS 


76g 


huwileSt  non  reddentes  malum  pro  malo  (I    Pel,  iii).  A  iur,  probatiiin  aiitciu  foras,  cajus  sit  fiilgoris,  appa- 


Yides  ergo  qnia  in  rciideiido  innliim  pro  inalo ,  et 
luisericordite  opus  et  huinilitalis  ainitlis  ofriciiim. 
Scriptiim  cst  cniin  :  Nqli  vinci  a  malo ,  $ed  vince  in 
bono  mnlum  (Hom.  xii).  Vincitur  a  malo,  qui  malis 
provocatus  reddit  inalum.  In  bono  atitcin  vincit  ma- 
luin,  qui  acccptis  malis  reddil  bonum^llle  enitn  di- 
cilur  vicisse  alium,  qui  euni  ad  suam  adduxcrit  par- 
leiu.  Si  ergo  te  feccrit  sibi  rcddcre  vicem,  ille  le 
vicit  faciendo  sibi  similem.  Pauliis  quoqiie  apostolns 
aii  :  yolile  esse  prudentes  npud  vosmetipsoSf  nuUi 
malum  pro  malo  reddentes  (Rom,  xii).  Si  malum  in- 
ferre  peccare  est,  rcdderc  malum  pro  malo  justum 
non  est,  sed  similc  pcccatum  est  ac  gravius.  Nam 
ille  qui  prior  maltim  intulit,  forsitan  non  meditando, 


rebit,  ita  bononim  monachonim  constanth  in  sa^culQ 
contemptibilis  videtur,  sed  ubi  tempns  rctributionis 
advenerit,  quaniae  fnerint  facile  apparebit.  Ergo  al 
animas  nostras  possidcre  valeamus,  virtiitem  patien- 
tix  fortiter  teneamus.  Et  ut  perfecti  et  inlcgri  pos- 
simus  in  jmnibus  nostris  actionibus  esse,  paticntes 
siinus  ad  omnes  in  nuUo  deficienles.  Magna  cst  enim 
virtuspatientia),  quae  Ixdentem  se  non  laedit,  sed 
diligit ;  qux  injurianti  injurias  remittit,  iiod  reddit; 
cui  noccre  potest  non  iiocet,  sed  parcit.  Patientia  est, 
qux  nos  Deo  commendat  et  a  maiis  omDibas  in 
mente  tutos  consenrat.  Ipsa  est  virtus,  qox  irani 
temperat,  linguam  refrenat,  mentem  gubernat.  Ipst 
est,  quae  pacem  custodit,  disciplinam  moderate  agit. 


scd  subilo  fecit.  Qui  autem  reddit  malum  pro  malo,  ^  libidinis  impetum  fortiter  frangit.  Ipsa  est,  qu«  fti- 

roris  violentiam  comprimit,  incendium  simultatis 
exstinguii ,  coercet  potentiain  tvrannorum ,  refont 
inopiam  pauperum.  Ipsa  est,  qux  facit  humilct  in 
prosperis,  et  fortes  in  adversis.  Ipsa  tenutiones  e&- 
pugnat,  persecutiones  tolerat,  et  ut  tenere  possinras 
viam,  Cbristus  nos  moderate  et  juste  gubemat.  Hane 
ergo  amare,  hanc  diligere ,  et  cum  gaudio,  et  totis 
viribus  amplecti  debent,  noo  solum  monachi ,  sed  eC 
omnes  catholici  Cbristiani. 

51.  Inimicos  diligere  {Matlh,  v).  Quia  filii  Dei  so- 
mus,  Patrem  nostrum,  in  quantum  possnnHis,  imi- 
tari  debemus.  llle  enim  iniraicos  dilexit,  quando  pnr 
ipsis  cruciflgentibus  se  oravit  dicens  :  PaieTf  ignote^ 
t/l/f ,  quia  nesciunt  quid  faeiunt  {Lue,  xxili).  El  Bobis 


voluntarie  et  medilando  reddit.  Iterum  scriptum  est: 
Non  vos  defendentes,  charissimi^  sed  date  locum  iras 
{Ibid,),\\\e  locum  dat  ir.ne,  qui  sc  non  ulciscendo  de- 
fendit,  qui  convicio  convicium  non  rcddit,  qiii  manui 
manum  iion  ingerit ,  qui  injuria;  injuriam  non  facit, 
alapam  pro  alapa  non  reddit ,  sed  ad  accipiendum 
alteram  maxillam  praeparat,  et  omnia  quae  illi  ad- 
Tcrsa  acciderint  in  patientia  tolerat.  Unde  et  se- 
quitur : 

30.  Injuriam  non  facere,  sed  et  factam  patierUer 
snfferre  (I  Cor,  vi).  Injiiria  est  contuinelia,  convicium 
vel  quaelibet  injustitia.  Dicta  autem  injuria  eo  quod 
contra  juris  ordinem  Gat.MuUis  enim  modis  injuriam 
facere  hominibus  soleiit  bomines.  Aliquoties  autem 


conviciisIacescentes,aIiquottesaccusatiouibussuggil-  ^  dilij^ere  inimicosetorare  proillisprxcipit,  ubiait : 


lantes,  aliquolies  manibus  impingentes  et  exspolian- 
tcs,  aliquotics  vero  etiam  percutientes.  Quas  niona- 
chus  vel  omnino  omnis  catholicus  Christianus  non 
solum  aliis  non  facere,  sed  ctiam  ab  aliis  illatas  pa- 
tienler  etiain  ciim  dolore  dcbet  suflcrre.  Scriptum 
est  enim  :  /n  dotore  sustine,  et  in  humilitate  tua  pa- 
tientiam  habe,  quia  in  igne  probatur  aurum,  et  reliqua 
{Eccli,  ii).  Ut  ergo  probetur  in  nionacho  patientiae 
virtus,  appareat  iii  injuriarum  tolerantia  fortissimus, 
quia,  ut  dictum  est,  sicut  in  fornacc  ignis  probatur 
aurum,  ita  in  tribulationis  camino  probatur  mona- 
chiis,  Paulo  tcste,  qui  ait :  Scientes  quia  tribulatio 
patieniiam  operatur ,  patientia  autem  probationem , 


DUigiteinimicosvestroSt  bene  facite  hi$qui  oderuni 
toSf  et  orate  pro  persequentibus  et  calumniaHtibui  u§* 
bis,  ut  sitis  filii  Patris  vestri qui  estin  obUs  {Mattk.  ?)• 
Diligamiis  ergo  inimicos,  qiiia  Deus  noster,  enB. 
adhuc  inimici  essemus,  prior  nos  dilexit ,  et  per  san- 
guinem  Filii  sui  nos  reconciliavit.  Commendui  auiem 
Deus,  ait  Apostolus,  suam  charitatem  in  nobie^  que» 
niam  cum  adhuc  peccatores  essemus ,  id  est,  inimid, 
Christus  pro  nobis  mortuus  est ,  nos  recondliani  Deo 
{Rom,  v).  Grandis  enim  et  spiritalis  est  virtus  diG- 
gere  inimicos,  quam  nuUus  hominum  habere  potuit, 
potest  vcl  potcrit,  nisi  cui  illam  bonorum  omniuBi 
dcderit  Deus.  Diligamus  ergo  ioimicos,  sicut  praBce- 


probatio  vero  spem,  etc.  (Rom,  v).  Petnis  vero  ait :  ^  pit  Deus,  et  humanitatem  illis,  iu  quantum  possiraus. 


Ut  probatio  ftdei  vestras  multo  pretiosior  sit  auro,  quod 
per  ignem  probatur  {1  Pet,  i).  Dominus  quoque  in 
Evangelio  ait :  In  patientia  vestra  possidebitis  animas 
vestras  (Luc,  xxi).  Salomon  quoque  ait :  Doctrina 
viri  per  patientiam  noscitur  (Prov,  xix).  Paulus  quo- 
qiie  ait:  Consolamini  pusiUanimeSj  suscipite  infirmos^ 
padentes  estote  ad  omnes  (I  Thess,  v).  Jacobus  naoa- 
que  dicit :  Patienlia  autem  opus  perfectum  habemuSf 
ut  sitis  perfecti  et  integri^  in  nullo  de/icientes  (Jacob.  i). 
Et  alibi :  Tanquam  aurum  in  fornace  probavit  illos , 
et  quasi  holocausta  accepit  illos  (Sap,  iii);  quia  nioii- 
rnm  quos  in  caniino  tribulalionis  probavcril ,  hos  in 
gaudio  retributionis  qtiasi  placabilcm  hostiam  assu- 
niit.  Sicut  eniin  aurum  in  fornace  clausum  cxamina- 


D 


pra^bcamus.  Scriptum  est  enim :  Si  eeurierii  inimieui 
tuuSf  ciba  illum ;  si  sitit ,  potum  da  itli ,  et  reUqna  • 
(Pror.  XXV ).  Tunc  enim  verissime  inimici  dilectb 
custoditur,  cum  nec  de  ruina  illius  gaudemus,  nec 
de  profectu  tabescimus.  Magna  est  inimieonim  dil^ 
ctio  et  valde  ardua,  sed  implentibus  sc  aetema  prae^ 
parat  pra^mia.  Inimicorum  ergo  dilectio  nos  Dei  fllios 
etangelomm  eflicit  socios;  nobis  de  inimicis  ftdt 
amicos,  et  de  contrariis  charos,  et  de  odiosis  dile- 
ctissimos  fratres.  Haec  nos  fratemitati  sociatetii 
acternum  inseparabili  charitate  conglutinat,  ut  et  hie 
unanimiter  in  fraterna  dilectione  vivarous,  et  ia 
aetcmum  pariter  conrcgnemus.  luimicoram  ergo  di- 
lcctio,  qiiantum  in  peragcndo  gravior ,  lantun  erit 


Tcn 


COMMENT.  IN  REC.  S.  BENEDICTI, 


770 


in  relribulione  relicior;  qiiantum  in  adiinplendo  an-  A     33.  Persecutiones  pro  juslitia  sustinere  {Matth,  v). 


guslior,  lantum  eril  in  rccipiendis  nmncribus  largior ; 
quanlum  bic  laboriosa,  tanlum  in  futuro  eril  sine 
dubio  gloriosa.  Ipsa  enim  nos  iuimicorum  dilcctio 
separat  a  mundo,  et  conjungit  felicitcr  Deo ;  ipsa 
Dos  ab  actionibus  sxcularium  discriminat  hominum, 
fti  sanctorum  pariter  jungit  et  angelorum  consortio. 
5i.  Maledicentes  se  non  remaledicere ,  sed  magis 
ktnedicere  (Luc,  vi).  £t  in  hoc  nobis  impossibile  vi- 
deatur  implere,  Paulus  exemplo  suo  nos  admonet, 
dioens :  Maledicimur,  et  benedicimus ,  perseculionem 
paffnittr,  et  $u$tinemus  (  i  Cor»  iv  ).  Petrus  quoque 
princeps  apostolorum  horlando  nos  praecipit,  dicens : 
Non  reddenle$  malum  pro  malo ,  nec  matedictum  pro 
maiedictOj  sed  e  conirario  benedicetUes ,  quia  in  hoc 


Dominus  in  Evangelio  ait :  Beati  qui  per$ecutionem 
patiuntur  propter  justitiam,  quoniam  ipsorum  est  re- 
gnum  ccelorum,  Nou  dixit  propter  iniquitaiem  suam 
patiuntur  persecutiouem,  sed  signantcr  addidit,  pro- 
pter  ju$titiam,  Multi  enim  propter  sua  pcccata  p^rse- 
cutionem  patiuntur,sed  ncc  justi,  nec  beati  dicuntur. 
Sed  illi  soli  tantum  justi  babcntur  qui  persecutionem 
propter  justitiam  patiunlur.  Hinc  Petrus  apostolus 
ait :  Sed  et  $i  quid  patimini  propier  ju$titiam ,  beati 
eriti$  {1  Pet.  iii).  Non  solum,  inquit,  nil  nocet,  qui 
vobis  bonum  fucienlibus  mala  irrogat,  sedetiam, 
vos  cum  hoslis  iitsequitur  propter  bona  qu.ne  facitis, 
causam  vobis  majoris  beatitudinis  subininibtrat ,  et 
palienti»  vestrae  vires  corroboral.  Item  Petrus  ait : 


90cati  e$tis ,  ut  benedictionem  hareditate  po$$ideati$  B  Mcliu$  est  enim  benefaciente$ ,  si  velit  voluntas  Dei^ 


(/  Pet.  iii).  Qui  enim  in  haireditate  vull  possidere 
«temam  benedictionem,  inimicum  benedicere  debet, 
oon  maledicere.  Grande  euim  et  uon  parvum  est 
nalum  maledicentem  se  maledicere.  Leve  enim  illud 
a  levibus  videtur  hominibus,  sed  inter  gravia  crimina 
illud  Apostolus  computat,  ait  enim  :  Neque  ebrio$if 
neque  fomicarH,  neque  maledici  regnum  Dei  po^^ide- 
bmnt  (I  Cor.  vi).  Grave  enim,  ut  diximus,  maledictio 
poccatom  est,  quod  possessionem  regni  adimil,  et  in 
infemi  tartarum  hominem  mergit,  et  ut  vaporem 
lami  in  igne  aetemo  perimit.  Scriptum  est  enim : 
AtUe  ignem  vapor  et  fumus,  et  ante  sanguinem  male- 
dicta  ei  contumelim  (Eccli,  xxii).  Maledictio  enim 
nbi  tedule  sederit,  de  filiis  Dei  facit  filios  irae,  et  de 


palf,  quam  malefaciente$  (l  Pet,  iii).  Ha:c  sententia 
illorum  stultitiam  eleganter  arguit,  qiii  cum  pro  cul- 
pis  arguuntur,  vel  etiam  pro  suis  factis  dignis  pocnis 
coercentur  a  fratribus  vel  seoionbus,  patienter  om- 
nino  tolerant.  Sed  si  absqiie  culpa  vel  verborum  con- 
tumelias,  vel  adversa  qua^que  patiuntur  a  proximis, 
mox  ad  iracuudiam  prorumpunt,  et  qui  hactenus  vi- 
debantur  innoxii  per  iinpatientiam  et  murmurationem 
se  noxios  reddunt ;  nescieotes  quia  melius  esset  illis 
ut  pro  justitia  quam  pro  iniqultate  sua  paterentur 
injurias.  Qui  ergo  justus  patitur,  Christum  imitatur; 
qui  vero  pro  suis  factis  flagellis  corrigitur,  latronem, 
qui  in  cruce  Christum  cognovit ,  et  post  cmcem  pa- 
radisum  intravit  cuni  Christo.  Qui  autem  nec  inter 


hsredibus  facit  extraneos,  et  de  injustis  facit  inju-  C  flagclla  dcsistit  a  culpis,  sinistrum  imitatur  latronem. 


•los.  Tollit  coeloram  regnum  et  mergit  in  tartarum. 
Sanctorom  tollit  gloriam  et  inferni  premit  in  foveam. 
Snani  Christo  tollit  nuptam  et  diabolo  tribuit  ani- 
Bam.  Sic  enim  scriptum  est :  Dum  maledicit  impius 
diabolMmf  maledicit  animam  suam  (Eccli,  xxi).  Hic 
CDlm  ostendit  Scriptura  quia  diabolus  maledici  anima 
csU  Dominus  autem  nobis  non  ad  maledicendum, 
lod  potias  td  benedicendum  os  concessit  et  linguam. 
Nos  tntem,  sicut  Jacobus  apostolus  ait,  ex  ipsa  bene- 
dieimus  Dominumt  et  patrem,  et  ex  ip$a  maledicimus 
homineSf  qui  ad  similitudinem  Dei  facti  $unt ,  et  ex 
ip$o  nostro  uno.ore  procedit  maledictio  et  benedictio 
{Jacob,  iii).  Sed  quid  ait  idem  apostolus  audiamus : 
Non  oportet,  inqiiit,  hac  ita  fieri ,  fratres,  Nunquid 
fons  de  eodem  foramine  emanat  dulcem  et  amaram 
aquam  (Ibid,)  ?  Ac  si  diceret :  Sicut  dulcis  et  amara 
aqua  non  polest  de  una  simnl  fontis  manare  vena, 
•ic  benedictio  et  maledictio  de  una  simul  non  potest 
emanare  cordis  rima.  Sed  quicunque  sic  Deum  be- 
nedicere  orando  vel  prxdicando  consuevit,  ul  male- 
dloere  hominem  non  cessaverit,  sine  dubio  dulcedi- 
Bem  benedictionis  ^us  amaritudo  maledictionis  con- 
■umit.  Sed  quantum  malum  est  maledictionisvitium, 
ianto  magis  est  benedictionis  bonum  ofiicium.  Per 
illud  enira  maledictionis  conqueritur  poena,  per  isUid 
benedictionis  gratia  et  gloria.  Per  illud  opprobrium 
Id  inferno,  per  istud  in  coelo  praemium  accipitur 
tempiieraum. 


D 


qui  propter  peccata  ascendit  in  cruceni,  et  post  cra- 
cem  ruit  in  tartaruin.  Ergo  multo  melius  est  quam- 
libet  in  prsesenti  saeculo  innocentem  et  pro  jiistitia 
pati  persecutionem,  et  in  fuluro  cum  filiis  Dci  laborls 
8ui  accipere  retributionem,  quam  ciim  pcccatoribus 
peccatorem  flagellari,  et  post  mortem  cum  reprobis 
reprobum  in  inferoum  mergi. 

34.  Non  e$$e  $uperbum,  Per  Jeremiam  prophe- 
tam  ad  superbum  Dominus  comminatur,  diceiis : 
Ecce  ego  ad  te^  $uperbe^  dicit  Dominu$  exercituum^ 
quia  veniet  die$  luus  tempus  vi$itationi$  tua^  et  cadet 
superbusy  et  corruet,  et  non  erit  qui  $u$citet  eum^ 
et  $uccendam  ignem  in  urbibu$  eju$,  et  devorabil 
omnia  in  circuitu  eju$  (Jerem,  l),  Et  alibi  scriptum 
est :  Perdet  Deu$  memoriam  $uperborum ,  et  non 
relinquet  memoriam  humilium  (Eccli.  x).  Nam  et  de 
ipsa  superbia  sic  loquitur  divina  Scriptura:  Odi- 
bilis,  inquit,  coram  Dco  et  hominibus  $uperbia.  Qui 
autem  tenuerit  iUam,  adimplebitur  maledictionibui 
(Ibid,).  £t,  Jnitium  omni$  peccati  $uperbia  (Ibid.). 
Non  ait  aliciijus,  sed  omnis  peccati,  ut  evidenter  ot- 
tenderet  ipsam  esse  pcccatorum  omnium  caiisam ; 
qiioniam  non  soluin  peccatum  esi  ipsa ,  sed  eiiam 
nullum  peccatum  fieri  potuit,  polest  aut  poterit  siue 
ipsa.  Superba  volunUs  facit  Dei  praecepu  contemni» 
humilis  custodiri.  Siiperbiaex  angclis  daemones  fecit, 
bumilius  homines  sanctis  angelis  simiies  reddit.  lUt 
rebelles  diabolo  subdit»  haec  humiles  Christo  cou- 


771  SMARAGDI  AHDATIS  772 

jnngit    Dc  supcrbia   namqiic  scquunUir  hscrescs ,  A  'w  dulcedine,  quoniam  periit  ab  ore  reitro  {Jod.  i). 


schismala,  delradioncs,  invidia ,  vcrbositas,  jaclan- 
tia,  conlentioncs,  animosiLitcs,  aml.ilio,  clalio,  prsc* 
Bumptio,  vanilas,  inquictuJo,  mcndncium,  pcrjuriiim, 
ct  caHcra  roulta  nnla.  Jam  nunc  vidcamus  quibus 
indiciis  possit  supcrbia  dcprcbcndi.  Omitto  illos 
quos  ipsc  habilus  et  incessus  supcrbos  ostcndunt, 
quorum  erecla  cer>*ix,  facics  lorva ,  truccs  ocuH  ei 
sermo  tcrribilis  nudam  supcrbiam  clamanl.  lllos  tan- 
tum  dolcns  ostendo ,  aiquc  corum  exempla  cavcnda 
denunlio,  quos  jam  convcrsos  ct  aliquantnlum  pro* 
ficicntcs  supcrbia  occullc  captivat,  quos  in  profun- 
dum  malorum  fraudulenta  daranatione  pnecipitat,  et 
ne  iude  uuquam  exsurgant  jugitcr  calcat.  Hi  sunt  qui 
seniorum  suonim  non  obsciTant  imperia,  sed  judi- 


56.  Non  muhum  edacem  (Ecdi.  xxxi).  Quanto  ain- 
plius  edacitas  carualis  cibi  niniia  implet  vcntrero « 
tanto  a  virtutibus  spiritualibus  vacuam  facit  mcii- 
lcm.  Quanto  magis  corpus  edax  pinguescit,  tanlo 
anima  a  virlutibus  jcjuunns  langucsciU  Edacilasau* 
tem  camem  facit  obcsam  et  mentem  vacuam ,  fortii 
corporis  membra,  et  languidam  facit  animam.  Eda- 
citas  parit  pigrcdinem ,  pigredo  iromittit  soporen, 
sopor  ncgligentiam.  Negligentia  Tero  generat  roale» 
diclionem,  8'cut  scriptum  est :  Matedietns  omnis  qui 
facitopus  Dominin^ligenter(Jerem,  XLTin).  Edacitat 
vero  uimia  generat  crapulam,  crapnla  autetn  parit 
soninolentiam.  Somnolentus  uon  amat  vlgilias ,  nee 
tempore  congnio  Deo  cantat  psalmodiam.  Mentem 


caiit.  De  suis  nogHgcntiis  objurgati  aut  ret)cllant  in-  ^  ad  coelum  ncc  erigit,  nec  ad  compunctionis  graiiam 


solcntcr,  aut  murmurant.  De  loco  superiore  dispu- 
tant,  prxferre  etiam  se  roelioribus  imprudenter  af- 
fcctant,  simplicitatem  spiritalium  Patrum  exaggc- 
rant,  suas  scutcntias  procaciter  jactant,  non  senant 
seiiioriLus  in  obscquio  revcrcntiam,  in  sermone  mo- 
destiam,  nec  in  rooribus  disciplinaro.  Habent  in  In- 
tentione  pertinaciam,  in  corde  doritiam ,  in  sermo- 
cinatione  jactantiam ;  in  humilitate  fallaces ,  odio 
pertinaces,  subjectione  iinpatientes ;  omnibus  bonis 
odibiles,  ad  opus  bonum  pigri,  ad  obsequiuro  duri, 
ad  ioquenduro  quod.nesciunt  prompti ;  temerarii  in 
audicndo,  claroosi  in  loqueiido,  eflrenati  in  cachinno. 
Hgec  sunt  superbiae  grassantis  indicia,  quibus  Dens 
ofTenditur  et  recedit,  diabolus  invitatur  utTcniat; 


ascendit,  nec  ad  contemplationis  sablimia  elevat 
aniroam.  Tardus  est  ad  orationem,  fastidiosus  in  le- 
ctione,  durus  ad  Domini  verburo  iiitclligendum,  pi* 
ger  senioribus  ad  obediendum ,  et  in  omnibas  bonlt 
tepidus  ad  opcranduro.  Sed  qnia  non  toU  Regola 
monaehum  muUom  edacem  ncc  Tinolentum ,  itaqne 
tqU  in  oronibns  temperatnro.  Generalis  enim*  ■! 
beatus  ait  EphnKro,  hic  continentix  roodus  est  at  se- 
cundum  capacitatem  virium,  tcI  eorporis,  Telxtatii^ 
tantum  sibimet  cibi  tcI  potns  unusqnisqne  concedal, 
quantum  sustentatio  camis,  non  quantum  deside- 
rium  saturiutis  exposclt.  In  utraque  enim  parte  sua- 
tinebit  magnum  detrimenturo  qnisquis  inxqualiler 
tenens  nec  Tentrcro  jcjuniomm  ariditateconstringU, 


nis  malis  omnibus  diabolus  pastus  exsultat ,  super-  ^  nec  escarum  nimictate  resolTit.  Mcns  enim  Toraci- 


bas  rocntcs  intrat,  ut  tencat,  crigat,  elidat ;  foTCt  ut 
perdat ;  tenet,  ut  possideat  et  omnia  mala  per  illos 
exerccat.  Superbise  autero  gemina  est  differentia: 
una  qux  spirUales  proTirtutibus  superbientes  dcjicit; 
altcra  carnalis ,  quae  erga  scniomm  iroperia  inobe- 
dientes  rcddit.  Alius  naroque  ex  rebus  saecularibus 
possidct,  quos  cx  virtutibus  extoUit  spiritalibus.  Di- 
cta  autcm  superbia,  quia  snper  vult  quod  est. 

35.  Non  vinolentum  (/  Tim.  iii;  Tit.  i).  Vinolentns 
dicitur,  qui  et  satis  bibit,  et  diilicile  incbriatur.  Hinc 
Isaias  ait:'V(p/  qui  potentes  estis  ad  bibendum  vinum^ 
et  viri  fortes  ad  miscendam  ebrietatem  (Isa.  t).  Hinc 
sapiens  quidaro  dicil :  Multos  exterminavit  vinum , 
quod  ntuttum  potatum,  irritationem,  et  iram^  et  rulnas 


tatis  nimietate  pressa  emittere  ad  Deum  precea  nOB 
poterit  puras.  Sancti  quandiu  in  hac  viu  babilaat 
pro  desiderio  regni  coeloram  corpus  aridan  pMiaoC. 
Unde  et  Psalmista  ait :  Sitivit  in  te  anma  mea 
multipticiter^  et  caro  mea  {PtaL  lxu).  Taoe 
caro  Deum  sitlt,  quando  per  abstinentiam  aie- 
scit.  Naro  spernitur ,  ut  supra  dictum  est,  jepniom, 
quod  in  Tcspemm  repletione  ciboram  reflcitttr.  Ne- 
que  enim  rcputanda  est  abstincntia,  ubi  fuerit  fcn- 
tris  satiiritas  obsecuta.  Non  est  ergo  oorpori^ittii- 
benda  immoderata  abstinentia,  ne  duro  amplius  gra- 
Tatur  inedia,  quod  bouuro  agere  ccepit,  non  perficiaL 
Sed  discrcte  carais  est  rooderanda  roateries «  ne  ait 
integre  exstinguatur  aut  iromoderate  laxetur.  Gofpo- 


muttas  facit.  Amaritudo  animce^  vinum  muttum  pota-  ^  "s  enim  debilitas  Tires  anima:  frangit,  et  ingenii 


ium.  Vinum  in  jucunditate  creatum  est,  non  in  ebrie- 
tate :  sanitas  est  corporis  et  animie  sobrius  potus : 
ebrietatis  vero  animositas,  imprudentis  o/fensio  (EccH. 
xxxi).  Ehrietas  autero  perturbatiooein  gignit  mcntis; 
furorem  cordis  ct  flamroam  suscitat  libidinis ,  et  ita 
inentem  alienat,  ut  ubi  sit  ncsciat.  Uude  et  malum 
non  sentitur  quod  per  ebrietatero  comroUtitur.  Hinc 
beatus  Basilius  ait :  Multi  per  vinum  a  dxmonibus 
capti  snnt.  Nec  est  alind  ebrietas  quam  manifestissi- 
mus  daemon.  Hinc  Propheta  ait :  Fornicatio  et  ebrie^ 
tas  auferunt  cor  (Ose.  iv).  Quibus  Joel  propheta  quasi 
iii  aiienatione  roentis  dormientibus  claroat,  dicens: 
Expergiseimiru,  ebrU,  et  fete^  omnes  qui  bibitis  vinum 


mcntis  roarcescere  facit.  Nam  quidquid  cam  tenpe- 
raroento  fit,  saiutero  corporis  et  aniuiae  nutnt. 

37.  Non  somnotentum»  Post  castigationem  aulM 
edacitatis  ct  vinolentiae  congrae  sequitur  casligalio 
soronolentiae.  Sicut  eniin  non  tuU  regula  mulM 
edaccm  et  Tinolcntum,  sic  non  tuU  moaacban  sobh 
nolentum.  Sicut  enim  miies  multo  onere  pnegraft- 
tns  praepeditur  ad  bellum,  ita  iropeditur  moMchai 
ad  Tigilias  rouliamm  satietate  escaram  graTttts. 
Non  ^iro  possumos  Tigiiare,  cum  dapibut  ftaerit  fca- 
ter  noster  onustns,  sed  oppressi  somno  vigilianna 
fructus  aroittimus,  et  roaxime  dctrimealum  anittx 
nostne  acquirimus,  et  egestatcin  Tiftutum  8|Mrit«u* 


773  COMMENT.  IN  REG.  S.  nENEDICTI.  771 

liiiin  et  panperlalcm  paritcr  sustniemns,  sicut  scri-  A  fractas,  agere  bona  dissimulat.   Ei  cum  parva  ad- 

Tersa  metuit  operari,  maxima  pra?termiltit.  Dc  quo 


ptum  est  :  VsqueqHo,  piger,  dormU?  quando  consur- 
yes  a  somno  tuo  ?  Paululum  dormies,  pautulum  dor- 
mitabiSf  paululum  conseres  manuSf  ut  dormiaSy  et 
veniet  tibi  quasi  viator  egextas^  et  pau*)eries  quasi  vir 
armatus  (Prov.  vi).  Ilem,  Noli  diligere  somnum,  ne  te 
egestas  opprimat;  aperi  oculos  tuos,  et  salurare  pani- 
bus  (Prov,  xx).  Cavere  debemus  ne  ipsa  anima  no- 
stra  dormiat.  Somnusanim;cestoblivisciDeumsuum. 
Quxcunque  anima  oblita  fuerilDcttm  suum,  dormil; 
ideo  dicit  Apostohis  :  Surgcy  qui  dormiSy  et  iUumina- 
bit  te  Christus  (Eph,  v).  Monachus  aulem  somnolen- 
tus  in  operibus  suis  mollis  est,  tepidus  et  dissolutus. 
De  quo  scriptum  esl  :  Qui  mollis  et  dissotutus  est  in 
operesuOf  frater  est sua  opera dissipantis  (Prov,  xviii). 


bene  subdilur  :  Mcndicabit  a^state^  et  non  dnbitur  ei 
(Tbid.),  Quia  monachus  qui  nunc  in  boiiis  operibus 
non  laborat,  in  futuro  sxculo  nihil  accipicns  quasi 
sestale  mendic.l.  Hinc  scriptum  est  :  Per  agrum 
hominis  pigri  transivi,  et  ecce  lotum  repleverant  ur- 
tica^,  etc.  (Prov,  xxiv).  Qtji^  est  per  agrum  pigri 
hominis  transire,  nisi  cujuslibel  viLim  negligenlis 
monachi  inspicere  el  ejus  opera  considerare;  quam 
urticac  vel  spinac  rcplenl,  quia  in  corde  negligenlium 
monachorum  lerrena  dcsideria  et  compunctiones 
pullulantviliorum. 

59.  Non  murmurosum  (I  Cor.  x,  Phil.  ii).  Aut 
enim  murmurat  monacbus  conlra  Domini  flagella, 


Econtrario  de  forti  operario  scriptum  est  :  Qui  ope-  B  aul  contra  sibi  a  senioribus  impositam  disciplinam 

aut  conlra  injimclam  sibi  a  majoribus  obedicntiam, 
ant  solummodo  proprii  veniris  ingluvie.  Qui  si  au- 
ditor  obliviosus  non  esset,  de  his  omnibus  consola- 
tionem  Scripturarum  audisset,  et  non  murmurasset. 
Dicil  enim  Scriptura  :  Flagellat  Dens  omnem  fitinm 
qnem  recipit  (Ueb.  xii).  Item  dicit  :  Fiti  mi,  dtsci- 
ptinam  Domini  ne  abjicias,  qnia  qui  diligit  discipii^ 
nam,  ditigit  scientiam  (Prov.\u;Prav.  xn).  Ilem 
dicil  :  Metior  est  obedientia  qumn  victima  (Eccle.  iv). 
Debet  ergo  monachus  has  omnes  Scripturarum  aa- 
ctoritates  attendere,  et  ita  sine  murmuratione  vi- 
yere,  nt  non  in  murmurationis  incurrat  malam,  et 
laboris  sui  perdat  prxmium.  Hinc  nos  cum  magno 
teitore  Apostolus  prohibet  mumrarare  dicens  :  Ne- 


raiur  terram  suam,  saturabitur  panibus  (Prov.  xii), 
id  est,  qui  in  vita  sua  subjicil  corpus  suum,  et  in  Dei 
servitutcm  redigit,  ut  illi  placeat  operando  cui  se 
subdidit  obediendo,  post  soIuUonem  corporis  satia- 
bltur,  pnemium  sempiternum  accipiendo.  In  bonis 
enim  bperibus  monachus  fortis  esse  dcbet  et  doctus, 
robustus  et  validus,  non  moUis  et  dissolutus.  Hioc 
Isidorus  ait :  Qui  noo  rigida  intentione  roonachi  pro- 
fessionem  sectantur,  quanto  superiii  amoris  propo- 
situm  dissolute  appetunt,  tanto  proclivius  ad  mundi 
amorem  denuo  reducuntur.  Nam  professio  non  per- 
fecta  praescntis  vitse  repetit  desideria ;  in  quibus  etsi 
Dondum  se  monachus  alliget  opere,  jam  tamen  alli- 
gat  cogilationis  amore 


58.  Non  pigrum  (Prov.  xxvi).  Id  est,  non  tardum,  ^  ^«^  murmuraveritis,  sicut  quidam  murmnraverunt ,  et 

a  serpentibus  perierunt  (I  Cor.  x).  Ac  si  diceref: 
Et  custoditc  vos  a  murmiirattonis  malo;  quia  sicet 
illi  qui  in  eremo  murmuraverunt  contra  Dominum, 
ct  raorsibus  serpentum  dilaniati  intericrunt,  ita  et 
yos  a  morsibus  dilacerati  daerooniorum  peribitis, 
nisi  Tos  a  murmurationis  malo  custodieritis.  Hinc 
Iterum  scriptum  est  :  Custodite  ergo  vos  a  murmura- 
tione,  quw  nihil  prodest  (Sap.  i).  Nibil  enim  prodest 
monachis  iiijusta  murmuratio,  quia  de  inobedienti 
et  contentioso  procedit  animo.  Se  enim  murmnrando 
condemnat,  et  illum  adversus  quem  murmurat, 
non  emendat.  Murmurando  enim  magistrum  incu- 
sat,  et  sibi  poenas  multtplicat.  Et  si  etiam  peregerit 


ve)  lenturo,  non  tepidum  vel  desidiosom.  Dictus 
autem  piger,  quasi  pedibus  seger  :  est  enim  lardus 
ad  incedendnm.  Quod  nomen  per  usum  transit  et  ad 
animam,  ut  pigra  dicatur,  cum  fuerit  desidiosa. 
Iil  Proveri)iis  enim  scriptum  est  :  Desidia  occidit  pt- 
grum,  notuerunt  enim  quidquam  manus  ejus  operari 
{Prov.  xxi).  Item  ibi  scriptum  est  :  Vutt  et  non  vult 
piger;  anima  autem  operantinm  impinguabitur  (Prov. 
xiii).  Recte  pigri  vocabulo  denotatur,  qni  vult  re- 
gfiare  cum  Christo,  et  non  vult  operari  pro  illo.  De- 
lectant  praemia  xterna,  et  refugit  laboriosa  opera. 
'  Tult  habere  otiuin  temporale,  et  seternam  vult  acci- 
oere  mercedero.  Anima  autem  operantium  pro  Do- 


Qino  aetemo  impinguabitur  muneribus  sempiternis  ^  murmurando  opus  injunctum,  non  sibi  laboris  prae 


n  regno.  Qui  enim  hic  piis  pro  Domino  insudant  la- 
boribus,  coclesti  accepta  refeclione  gaudebunt,  et 
illam  desiderabilem  vocem  Domini  audicnt  dicentis  : 
Yenite  ad  m«,  omnes  qui  laboraiis  el  onerati  estis^  et 
ego  reficiam  vos  (Matth.  xi).  Item  scriptum  est :  In  ta- 
pide  luteo  lapidatus  est  piger,  et  omnes  toquentur  super 
aepernationem  itlius  (Eccli.  xxii).  Ilem  ibi  :  Pigredo 
immittit  soporem  (Prov.  xix).  Piger  enim  dicilur 
omnis  desidiosus,  qui  recte  sentiendo  quasi  vigilat, 
qoamvis  nihil  operando  torpescai.  Sed  pigredo  so- 
porem  imroittit,  dum  recte  sentiens  vigiliam  non 
bene  operando  aniittit.  Item  scriptum  est  :  Propter 
frigus  piger  arare  noluit  (Prov.  xx).  Proplcr  frigus 
qiuppc  pigcr  non  arat,  dum  desidise  torporc  prse- 


D 


miuro,  sed  animoe  acquirit  detrimentum.  Sic  enim 
in  hac  eadem  bcati  Benedicti  scriptum  est  Regula  : 
Nam  cum  malo  animo,  inquil,  si  obediat  disciplinae, 
et  non  solum  orc,  sed  etiam  in  corde  si  murmura- 
verit,  etiamsi  impleat  jnssionem ,  tamen  jam  acce- 
ptnm  non  erit  Dco,  qui  cor  ejus  respicit  murmuran- 
tis,  et  pro  taii  facto  nuUam  consequilur  gratiam, 
imo  poenam  murmorationuro  incurrit,  sj  non  cum 
satisfactione  emendaverit. 

40.  Non  detractorem  (Prov,  iv).  Id  est,  non  de- 
famatorero,  reprehensorem  vel  vituperatorem.  De* 
trahere  cnim  dicitur,  qui  bonum  mutat  in  roaluro. 
Naro  qui  dicit  roaluro  esse  quod  malum  est,  non  au- 
ctor  detractionis,  sed  amicusldicendus  est  Yeritatiir 


775  SMARAGDI  ABBAnS  776 

In  eo  enim  aiiod  virlules  eligii  et  viiia  damnat,  di-  A  protector  eorum  esl  (PsaL  cxiii).  Cingi  se  cingiilo 


vin«  per  orania  volunlali  oblemperat.  Ipse  enim 
Dominus  ail  per  Psalmislam  David  :  Detrahentetn 
proximo  $uo  hunc  penequehar  (P«fl/.  c).  In  tanUim 
ergo  non  oportet  consenlire  delrahenti,  ut  eiiam, 
quantum  in  nobis  est,  consentiamus  Domino ,  et 
una  cum  illo  proximi  persequamur  delractorem, 
providentes  in  utroque  utilitalem,  nostram  videlicet 
ct  illius  qui  detrahit,  ut  nec  nos  libcnter  audiamus, 
nec  illum  peccare  laxemus.  Majus  enim  peccatum 
est,  si  fieri  potest,  dctrahere,  quam  fornicari.  Qui 
enim  fornicatur,  se  tantum  occidit.  Qui  vero  detra- 
hit,  ei  se  et  consentieniem  sibi  in  morlis  foveam 
roergit.  Hinc  in  Proverbiis  scriptum  est :  Remove  a 
te  os  pravum^  et  detrahentia  labia  iint  procul  a  le 


quasi  justitia^.  de  misericordia  postulet,  et  de  venia 
non  desperet,  quia  scriptum  est :  Sperantei  autem 
in  Domino  misericordia  circumdabit  {Pial.  xxxi). 
Fide  recta  ct  sanctis  operibus  adbsereat  Deo»  et  di- 
CiU  :  Spes  mea  Dominus  ajuventute  mea  (PsaL  lxx). 
Et,  Memor  esto  verbi  tui  servo  tuo,  in  quo  mihi 
spem  dedisli  :  quia  melius  est  sperare  in  Domino 
quam  sperare  in  bomine. 

42.  Bonum  aliquod  in  se  cum  viderity  Deo  applicetf 
non  sibi  (Jacob,  i).  Quidquid  enim  boni  monachns 
in  se  viderit,  Deo  applicet,  dicit,  id  est,  Deo  tribuat, 
Deo  exinde  gratias  agat,  et  non  suum  illud  dicat, 
sed  Dei  esse  cognoscat.  Omnia  enim  bona  quae  ab 
hominibus  habentur,  a  solo  Deo  ministranlur.  Deus 


m^         V«f        ■/■   %mV9^M9W^         %^W       M  WV«   »«*•  v»vv  v«v         w— -'-^w----|~- w  — 

(Prov.  iv).  Quod   duobus  modis  intelligi  potest,  id  ^  enim  spiritus  est  :  Et  alii  per  Spiritum  datur  sermo 


est,  et  os  nostrum  ne  loqualur  aliquid  pravum,  et 
labia  nostra  ne  delrahant  proximo,  omni  servemus 
custodia.  El  alios  quoscunque  huic  vitio  viderimus 
deditos,  non  consentiendo  proximos,  std  a  nobis 
procul  expellendo  faciamus  alieuos,  ne  utrique  in 
detractionis  vitio  pereamus,  quia  scriptum  est :  Ft/t, 
thne  Deumy  $t  cum  detractoribus  ne  commiscearis, 
quomam  repente  consurgit  perditio  eorum  et  ruina 
utriusque  (Prov.  xxiv),  id  est,  et  ejus  qui  detrabil  et 
^us  qui  detrafaenti  consentit.  Scriptum  est :  Si  mor» 
deat  serpens  in  silentiOf  nihU  eo  minus  habet  qui 
occulte  detrahit  (Eccle.  x).  Hinc  Jacobus  ail :  NoliU 
detrahere  alterutrum ,  fratres  mei,  quia  qui  detrahii 


sapientio!,  atii  sermo  scientitp,  alii  genera  linguarum^ 
alii  interpretatio  sermonum  (I  Cor.  xii),  et  cxtera 
his  similia  ab  uno  sanctis  conceduntur  Dommo,  cni 
jugiter  gratias  agere  debet  omnis  homo.  Si  enim 
omnia  bona  a  Domino  accppimus,  non  nobis,  sed 
illi  de  omnibus  gratias  agcre  debemus.  Quid  enim 
habes,  ohomo,  ait  Apostolus,  quod  non  acceperis? 
Melius  ergo ,  qui  gloriatur,  in  Domino,  non  in  se 
glorietur,  sicut  scriptum  est :  Ft7t  mi^  in  timore 
Dominisit  gloriatio  tua(Eccli.  i,  et.  ix).Gumautem 
dixisset  :  Scio  et  humiliariy  et  abundare^  et  satiari, 
et  esurirCt  et  penuriam  pati  (Phit.  iv),  addidit :  Om- 
nia  possum  in  eo  qui  me  confortavit  (Ibid,).  Sibi  enim 


fratri,  aut  quijudicat  fratrem  suum,  detrahit  legi  et  ^  nihil  tribuit,   quia  omne  se  posse  non  in  auis  viri- 

Z..Jim^»  l^tmamim  /In/^r^k    tv\  Kiic    eoH  in    iIIa  mii  Aiitn   PAnfnplahat      ofiOi»  tnurmwlf 


judicat  legem  (Jacob.  iv). 

41.  Spem  suam  Deo  committere  (Psal.  lxi,  PsaL 
Lxxvii).  Spes  enim  didtur  bonorum  exspectatio  fu- 
turorum,  qu£  exprimithumilitatis  affeclum  et  seduke 
servitutis  obsequium.  Spes  autem  vocata,  quod  sit 
progredienti  pes,  quasi  est  pes.  Unde  e  contrario  di- 
cta  desperatio ;  deest  enim  illi  progrediendi  facultas, 
quia,  dum  quisque  peccatum  amat,  futuram  gloriam 
non  exspectat.  Beatus  est  enim  ille  qui  spem  suam 
Deo  committit,  et  in  aetema  felicitate  et  gloria  ponit. 
Beatus  est  cujus  spes,  ut  in  aeternum  vivat,  in  Do- 
mino  posita  jugiter  perseverat.  Hinc  Psnlmista  ait : 
Mihi  autem  adhcerere  Deo  bonum  est,  ponere  in  Do- 
mino  spem  meam  (PsaL  lxxii).  Ule  enim  bene  adhay 


bus,  sed  in  illo  qui  eum  confortabat,  esse  eognovic. 
Et  in  alio  loco  cum  diceret :  Plus  omnibus  laboravij 
ut  non  illud  sibi  applicaret,  sed  Deo,  addidlt :  Ncu 
egoy  sed  gratia  Dei  mecum  (I  Cor.  xf).  Deo  eniin 
debemus  quod  sumus,  quod  vivimns,  quod  lolelli- 
gimus,  quod  homines  sumus,  quod  bene  et  juste 
viximus,  quod  recte  et  catholice  intelligimus,  Deo 
per  omnia  debemus.  Nostrum  enim  nihil  est  nisi 
peccatum  et  malum  quod  operati  sumus.  Uode  et 
sequitur : 

43.  Malum  vero  semper  a  se  factum  sciat ,  et  stH 
reputet  (Osea  xiii).  Quidquid  ergo  in  se  malum  imre- 
nerit  monachus  factum,  a  se  illud  veraciler  credat 
inventum,  aut  a  diabolo  instigatum,  non  a  Deo  crea- 


ret  Deo  qui  spem  suam  ponit  in  illo,  quia  nibil  po-  p  tum  :  quia  Deus  malum  non  fecit,  nec  ketatui  io 


test  esse  beatius  quam  illi  omnia  committcre  qui 
novit  suis  culloribus  futura  praestare.  Hinc  Apostolus 
ait :  Spe  gaudentes  (Rom.  xii).  Sed  ille  omnino  de 
spe  coelesti  debet  gaudere,  quia  auxiliante  Deo  jam 
pravum  cessat  agere.  Nam  qui  maium  agere  non  de- 
sistunt,  vana  spe  decepti  indulgentiam  a  Dco  et 
vitam  setemam  requimnt;  quam  recte  quaerent,  si 
ab  actione  prava  cessarent.  Omnis  quippe  justus 
spem  et  formidinem  debet  habere,  et  nunc  illum  ad 
gandium  aeteroum  spes  erigere,  nunc  debet  ad  for- 
midinem  gehennae  terror  addicere.  Timeat  ergo 
monachus  Dominum  ,  et  sperans  in  eo  jugiter  im- 
ploret  auxilium ,  quia  scriptum  est  :  Qui  timent 
Dominum  speraverunt  in  DominOy  adjutor  eorum  et 


perditione  vivorum.  Diabolus,  cum  esset  angelits 
bonus,  superbiendo  faclus  est  malus,  ct  bomioeiD, 
qui  naturaliter  erat  facius  bonus,  decipiendo  fedt 
illum  malum  atque  superbum ;  et  sic  omne  peccati 
malum  per  culpam  primi  hominis  introivit  io  genos 
humanum.  Quod  etiam  per  longum  usom  qaasi  naui- 
raliter  tenet  et  operatur ;  et  ut  lex  natoralis,  sic 
peccatum  in  membris  regnat  humanis ,  ei  repognat 
legi  mentis  et  omnibus  virtutibus  sanclis.  Unde  et 
Apostolus  ait  :  Video  autem  aiiam  legem  tn  membris 
meis  repugnantem  legi  mentis  meee^  ei  capiinm  me 
ducentem  in  tege  peccati,  qwe  esi  in  membrismeis 
(Rom.  vii).  Cognoscat  ergo  monachus  a  se  factum 
malum  et  omne  peccatum,  et  sibi  rq[HiUiis  dicat 


777  COMMEMT.  IN  REG.  S.  BENEDICTf.  7?« 

I>eo  :  Tiki  soU  pectavi,  et  malum  ceram  te  feci  {PiaL  A  contra  peccaU  anxiKuiD  mmi  ({iiftsisti)?  Uade  ne- 


l).  Agnoscat  et  poeniteat,  et  lacryinaDS  cum  propbeta 
liicat :  Piane  hxc  iniquitas  mca  est,  et  portabo  iilam. 
Itenim  ingemiscens  cum  David  dicat :  Amplius  lava 
me  ab  iniquitate  mea^  et  a  pcccato  meo  munda  me^ 
quoniam  iniquitatem  meam  ego  cognosco^  et  delictum 
meum  coram  me  e$t  semper  ( Ibid. ).  De  omni  ergo 
opere  pravo  nos  accusare,  nobisque  debemus  impu- 
tare,  et  ex  toto  corde  poenitentiam  agere.  Bonum 
autem  aliquod  in  nobis,  sicut  supra  dictum  est,  non 
'  viribus  nostris  neque  meritis,  sed  illi  tribuamus  qui 
habitat  in  coelis,  et  de  tbesauro  suo  virtutes  mini- 
strat  omnibus  sanctis.  In  Christo  enim  omnes  the- 
sauri  sapientix  et  scientiae  Dei  recondili  {Colou.  ii), 
et  in  illo  donante  secundum  ejus  dispositiones  omnes 


oesse  est  modo  ut,  dum  vivimus  el  Yalemiis,  decli- 
uemus  a  malo  et  faciamus  bonom,  ei  in  omnibus 
jngitcr  ejiis  qusemmns  ad|iatorium,  ul  In  bono,  quo 
ccepimus,  opere,  illo  adjuvante  persevereimis  utque 
in  flnem ;  ut  in  die  judicii  cum  agnis  a  dextris  posiU , 
Venite,  audiamas,  benedicti  Patris,  percipite  regnum, 
quod  vobis  paratum  est  ab  origine  mundi  {Matth. 
xxv).  Amen. 

45.  Gehennam  expavescere,  Oehenna  est  locu8<ignis 
et  sulpburis,  quem  appeliari  pulant  a  valle  idoio  con- 
secrata  quae  est  juxta  murum  Hierusalem.  Ibi  He- 
braei  (ilios  suos  immolaverunt  daemonibus.  Fuii  eaim 
vallis  filiorum  Hennon^  et  ab  hoc  appellabatar  geben- 
uon,  in  qua  multa  jacuene  cadavera  mortaomm. 


sancti  accipiunt  porlioues.  Et  iileo  non  solum  de  B  Futuri  ergo  supplicii  locus,  ubi  peccatores  «ruciandi 


sobstantia  pecunise  quam  pauperibus  erogamus,  sed 
ellam  de  cunctis  bonis  operibus  qux  agimus,  et  mi- 
nistralionibus  gratix  quain  perccpimus,  Deuin  bono- 
rare  et  ejus  in  omuibus  et  non  noslram  laudcm 
quaerere  debemus. 

44.  Diem  judicii  timere.  Timendus  est  valde  dies 
judicii  peccatoribus,  quia  quamvis  mitis  sit  justis, 
terribilit  valde  est  peccatoribus  et  iuiquis,  qui 
aadituri  sunt  illo  die  :  Discedite  a  me,  maledicti, 
in  ignem  a^ternum^  qui  pra^paratus  est  diabolo  et  an- 
gelit  suis  {Matth.  xxv).  De  hac  enim  terribili  die  in 
propbeta  Sophonia  scriptum  est :  Juxta  est  dies  Do- 
mim  magnus,  juxta,  H  velox  nimis,  Vox  diei  Domini 
mmara^  trihulabitur  ibi  fortis.  Dies  irce^  diu  illa,  dies 


sunl,  higus  loci  vocabulo  designatur.  Dupiex  enim 
damnatorum  pcena  est  in  gehenna ,  quorum  et  men- 
tes  urit  tristitia,  et  corpus  Hamma.  Uunc  enim  tam 
terribilem  locum  non  solum  roonacbus,  sed  omnit 
debet  expavcscerc  Christianus.  liiuc  enim  emnet  cru- 
ciaudi  projiciuntur  damnati,  de  quibus  Dominus  aii : 
lAgatis  manibus  et  pedibus,  projicite  iUos  in  lenebrat 
exteriores,  ibi  erit  fletus  ei  stridor  dentium :  ubi  i«r- 
mis  eorum  non  morieturf  et  igms  eorum  non  exstin' 
guetur  {Matth.  xxii ;  Marc.  ix).  Expavendus  estvaJde 
tam  terribiUs  locus  istc,  ubi  est  grandis  et  multoram 
fletus,  contiuuus  gcmitus,  cruciatus  aUornug,  dolor 
acerrimus  ct  pcenaiis  scnsus.  Ibi  aniniae  im^oniiK 
torquentur,  nec  deficiunt ;  corpora  puniuntur,  nee 


tributaiionis  et  angustite,  dies  catamitatit  et  miseria^,  Q  finiuntur.  Ignis  ioexstinguibilis  d»rat ,  «t  temper 


dket  tenebrarum  et  caliginis,  dies  nebulw  et  turbiniSf 
Set  tubte  et  clangoris.  Ibi  tribulabuntur  homineSj  et 
mmMebunt  vt  casci,  quxa  Domino  peccaverun*',  et 
mfnndetur  tanguis  eomm  sieut  humus,  et  corpus  eo^ 
■f»Mi  ueul  ttereora  {Soph.  i).  Timenda  cst  valde  dics 
illa  a  peccatoribus,  quia  in  lcmpore  ct  in  die  illo  in 
igM  uA\  Deminl  devorabitur  omnis  tcrra  in  consum- 
jnaitiMie,  cam  festinatione  consummattonem  f:)ciet 
Ikmiimis  cuncfis  habitatoribus  tcrroc  in  dic  illa.  Ilinc 
ei  Apottoius  ait  :  TerribHis  namque  est  exspectatio 
judicH^et  ignis  ecmulatio^quoj  consumptura  est  adver- 
tmrios  injeuUdo  {Hebr.  x).  Cogitarc  niodo,  fraircs,  de- 
beflM»,  quid  lacere  poterimus  cum  ad  iilud  ultimiim 
jncycandi  judicium  venerimus.  Quid  faciemus,  cura 


animas  reprolx>rum  exurat,  ei  ad  doleuduiD  magie 
guam  ad  luccndum  contineat,  ei  viventes  semper  in 
suis  flaromis  vivacibus  occidat.  Omnes  eniiu  qui  iii 
gehcnna  dicuntur  occidi,  non  Imic  cum  iUit  agitiir^ 
ut  consmnpti  doloribus  aliquando  deQciant,  sed  ui  ia 
iUis  poenaliter  vivanL  Uiec  et  bis  simUia  jugiter  anto 
oculos  mentis  noslrae  debemus  adduccre,  et  geiien- 
nam  ignis  sDterni  terribiiiter  expavescere,  et  insupcr 
diligcnlissimc  et  apertis  oculis  mentis  inientissirae 
cogitare  deberaus,  quale  malum  «it  Jib  Uio  gaudio 
divinic  contcmplationis  excludi,  et  in  infei'ni  tarta- 
rum  et  gcbcnnae  locum  demergi,  beatissiuia  omnittm 
societale  privari  sanctorura,  et  d^emonibus  tociari, 
fieri  coilestis  patrix  cxtorres,  ct  esse  inferni  babiu- 


€u<!perii  judex  sccreta  cordis  nostri  rimari,  ct  non  D  ^ores,  mori  vilx  bealx,  vivero  nK)rti  sempiiemae. 


soliun  aetusiiostros  et  verba,  sed  etiam  cogilalioncs 
•slendere?  Qoid  faciemns  sub  tanti  judicis  mnjoslate 
posili?  Sub  cujus  fugienius  auxillum,  vel  cujus  quoe- 
remos  adjuCorium,  aut  quid  cxcusationis  poteriraus 
obleodere?  Qtia  nos  defensionis  artc  pugnabimus? 
Quae  not  subvcnlura  est  poDnilcnlia,  quara  agcre  in 
bac  viia  contempsiinus  ?  Quas  nos  dcfensura  sunl 
opcra  bona,  qua  in  Iiac  carne  non  fccimus?  Ad  quos 
taactos  fugierous,  qnoniin  exempla  simul  et  vcrba 
deii^^imus?  Quid  ergo  rcsponsun  sumus  cum  nobis 
l^utiinus  cof^perit  in  juJicio  dicere  :  Si  potuistis, 
qnare  non  bonum  egistis,  et  peccatorum  desideriis 
iion  reslitisKis?  Si  vcro  non  potuistis,  quare  meura 

rATROL.  CiL 


Ibi  enira  non  senlitur  quod  iUuminat,  seiitituriamea 
quod  cruciatf  et  omnia  quse  ibi  sunl  sita  non  luce 
vel  gaudio  rcferla,  sed  leucbris,  doloribus  ci  cru* 
ciatibus  sunt  plena. 

46.  Vitam  atcrnam  omni  concupisceniia  spirituali 
desiderare  {Phil.  i).  Orani  spirilaU  coiicupiscentin 
desideranda  e:»t  a  sanctis  monachis  vila  aeterna,  ad 
quam  cura  vcncrint,  roulta  et  inenarrabUia  accipicni 
bona.  Ibi  eniui  sunt  orania  illa  diiigentibmi  Deuro  re- 
condita  de  qiiibus  Paulus  apostolus  dicebat :  Quod 
oculus  non  vidit,  ncc  auris  audivit,uec  in  cor  honUnit 
ascendit,  quce  praparavil  Deus  diligentibus  se  (/  Cor, 
ii).  Desiderare  enim  debcnt  vitam  aeternam  iiu>ia" 

2I> 


779  SMARAGDl  ADBATIS  ^^ 

tiii,  qfiib'  Ibi  a  duiis  bboHbos  cessalmnt ,  et  xler-  A  mum,  ubl  sponsl  ciream^tus  amplexlbus,  vivat  fe- 


niun  bttredilatem  et  perpetuam  requiem  possi^ 
debmt.  Ibi  coeleste  regnun  et  gloriosnm  babetmnt 
loiperiam.  Ibi  socielatem  pairiarcbarum  et  sedulo 
ebitDebmt  conaortiuro  propbetarum.  Ibi  societatem 
ottBium  sandoruin  el  nDqitalitatem  accipient  ange- 
lorum.  Ibi  roundo  corde  Deum  Tidebunt ,  ct  de  ser- 
vts  Cacti  fiUi  cnm  Christo  regnabmit.  Amandn  ergo 
et  desidcranda  est  a  sanclis  monachis  vita  geterna, 
qua  ibi  inveiiient  iiiam  dulcedinem  repositam,  de 
qua  David  propheta  dicel>at :  Quam  nM§Ha  multU 
tudo  dutcedims  tU4e,  Dtminey  quum  akBeandkti  ffmefi- 
Hbus  le,  et  perfecisti  eam speraniibusiH  te  (Pao/.  xxx) ! 
Ibi  paradisi  poasessionem  amplam  et  florenlia  acct- 
pieut  regna.  Ibt  jncnnditatis  stola  et  regali  veslien- 


Kx  relictter  in  aetemnm.  Amen. 

48.  Actus  wtte  sute  omni  hora  custodire  {Deut.  iy). 
Ille  monachus  aclus  vltos  sus  omiii  hora  bene  cu- 
stodit,  qut  se  a  pcccato  cogitationis ,  locutionis  et 
actlonis,  quantnm  valet,  conscrvat  immunem.  Quo- 
tldie  enim  aclos  suos  vlgilantei  et  curiose  debel  dis- 
cntere  monachus,  et  si  peccati  se  obnoxium  in  ali- 
quo  homm  senserit,  ante  solis  occasum  ,  et  si  neri 
potest,  antequam  comedat,  donniat  aut  aliquiJ 
operis  agat,  necesse  est  nt  Telociter  ad  pocnitentiam 
recurrat  et  deinceps  ab  omni  se  pravitatis  opere 
custodiat.  Non  enim  solummodo  factis  delinquiRiust 
sed  et  cogitationlbus  et  locotlonibus  frequenter  pec- 
camas.  Viclssiinenim  et  a  cogitatlonibus  malis  opcra 


tur  purpura.  Ibi  rogient  dolor  et  gemitus,  et  occur-  ^  mala  procedunt,  et  ab  operibus  pravis  cogilationes 


lent  sanitas  et  gaudium  sempiteraum.  Fugient  mo»- 
ror  et  tristitia ,  et  venient  pax  et  sterna  kctitia.  Ibl 
aiidient  a  Doraino :  Venile  ad  ine,  omnes  qui  laboratis 
ei  onerali  estiSf  et  ego  re/ieiam  vos  (Mattb.  xi).  Et : 
Vemte^  benedieii  Patris  mei,  percipite  regnum ,  quod 
vobis  paraium  esi  ab  origine  mundi  (Maith.  xxv) ;  et 
fociet  ees  in  aelema  discumbere  glorla ;  et  translens 
ministrabit  illls  ipse  Domhnis  oronia  bona.  Amen. 

47.  Moriem  quoHdie  ante  oculos  suspectam  habere 
(Matth.  xxiv).  Sollictte,  ut  beatus  ait  Isldoms,  debet 
imusquisque  Tivere,  et  semper  terminiiro  viue  sux 
Cttstodire,  quia  sertptum  est :  In  omnibus  operibus 
imis  memorare  ncvissima  f  ica,  et  in  a^ternum  non  peC" 
eMs  (Ecdi.  vii).  Yenturi  ergo  exitus  ignorantla  m- 


roalas  eruropunt*  Quamvis  enim  ab  opere  malo  quis 
vacet,  pro  solius  taroen  pravx  cogitationis  maiitia 
itou  erit  innocens  a  nequltia.  Hinc  enimDominus  cia- 
mat  popults  dicens  per  Isaiam  :  Auferte  malum  co- 
gitationum  vestrarum  ab  oculis  meis  (Isa,  i).  Sicut 
enim  vipera  a  iiliis  suis  in  uterb  posilis  lacerata  pc- 
rimitur,  ita  nos  cogitationes  noxix,  intra  nos  enu- 
tritai  si  rueriht,  occidunt  et  vipcreo  veneno  consu- 
niunt;  et  nisi  fuerint  adhuc  parvuli  ad  petram,  id 
est  Ghristuro,  elisae,  aiiimam  nostram  crudcli  vul- 
Dere  perimunt  et  occidunt,  si  tamen  cis  iUicitc  coo- 
sentimus  et  eas  infeliciter  implere  conamur.  Magna 
ergo  observantia  est  adhibenda  circa  cordis  nostri 
eustodiam,  quiaabilloetpravaeexenntcogitalioBes,  el 


eeruest,  et  dum  mori  quisque  non  asstimat,  lolli-  q  a  pravis  cogilationibus  pravac  procedunt  opeiaiioiies. 


tur.  Uiide  unusquisque  mortem  quotidie  ante  oculos 
sttspectam  debet  habere,  et  ne  in  inlquilatibus  suis 
sobito  rapiatnr,  slmulqne  cnm  vita  ejus  culpa  finia- 
tnr,  soilicite  debet  timcre.  Nam  diabolus  eos  quos 
viventcs  impellit  advitia,  subito  moricntes  pertrahit 
ad  torroenta.  Quamvis  eiiim  qulsque  in  hac  vila  sit 
justos,  tamen  dum  e  corpore  isto  egreditur ,  perti- 
mescit  ne  dignus  sit  supplicio.  Nollus  est  enim  bomo 
absque  peccato,  nec  quisquam  potest  de  Dei  secnrus 
esae  judicio,  cnm  eliam  dc  otiosis  sermonibos  red* 
denda  sit  ratio.  Brevis  est  hominis  vita,  et  ideo  ante 
oenlos  roortem  debemns  semper  habere  snspectam. 
Vita  enim  praesens,  quia  quotidie  dcficit,  brevi  flni- 
lur  terroino;  et  ideo  tiroendum  est  mortis  ejus  pe- 


Et  ideo  actus  vitae  uostrae  omni  hora  soliicite  debe- 
mns  custodire,  ne  aut  oogitatione,  aut  locutio«e,  aut 
operatione  lapsi »  ut  insipieates  et  sine  cuatodk 
ad  peccatum  trahamur.  et  a  daerooaibufi  irrisi  «C 
incrmes  laceremur. 

49.  /n  omni  loco  Deum  u  resfncere  pro  certa  uhn 
(Prov.  y).  Iromensiuis  divinae  magBitudiiiis  taota  eaSt 
ut  otnnia  videat,  oronia  impleal,  ct  sit  super  oflanta, 
et  subtus  omnia,  et  infra  omnia,  et  extra  omnia «  el 
nullus  sit  locus  contentus,  ubi  Dcus  non  sit.  Unde  et 
David  dicebat :  Si  aseendero  in  cetlum »  1«  itiie  es^ 
et  si  descendero  ad  infemum^  ades  (Psal.  cxxxvin). 
Et  ideo  omnb  croalura  Dei,  sive  in  coelo  sil,  aive  in 
terra,  sive  subter  tcrram,  perspicua  est  iUk  eC  nuni- 


rieuhim.  Non  enim  vita  praesens  diu  permanet,  sed  D  fesla.  Ilinc  enim  Paulus  dicil :  Vivus  est  sermo  Dei , 


sicut  tela  fllis  perflcitur,  ita  et  vita  hominis  quoiidie 
dielms  singulis  expletur.  Propterea  dcbemus  solli- 
cile  nortero,  ne  ab  illa  Bubito  rapiamur,  vigilantes 
timere.  Scriptum  est  enim  :  Beatus  servus  iUe^  quem 
cum  venerit  Dominus ,  tfroenenl  vigilafUem  (Matth, 
mYlLue.  xii),  id  est,  mortem  tiinentem  et  de  sa- 
lute  animsp  suas  solliclte  cogitantem.  Beatns  est  ergo 
iUe  monachus  qui  semper  est  pavidus ,  ct  exitum 
iKortis  suae  tiraendo,  semper  est  vigilnns  ct  pnratus, 
iil  cum  media  node  clamor  factus  fucrit :  Eccc  vcnit 
sponsus,  exile  obviam  ei  (Maith.  xx\)  sine  mora  cnm 
ornatis  lampadibus  ohviam  illi  cgrcdialur ,  et  cum 
iilo  ad  .'eteriHim  laMus  ItahHalor  ingrcdiatur  tliala- 


et  eflicaXf  et  penetfabiiior  omni  gladio  ancipid^  per- 
tingens  usque  ad  diti^onem  ammte  et  spiritus ,  eem- 
pagum  quoque  et  mednllarHm^  et  diuretor  cogiiaii&- 
num,  et  non  est  ulla  creaiura  invisibiUs  in  conspeetu 
ejus ;  omnia  enim  nuda  ei  aperta  suni  ocuiis  ejus 
^llebr.  iv).  Hiuc  Salomoo  ait :  /n  omni  ioco  ocwii 
Domini  contemplantur^bonos  et  maios  (Prov,  xv). 
Quia  euim  oiiini  liora  ct  in  omui  loco  nos  cogiMisci- 
mus  a  Deo  respici,  iion  debcmus  in  conspcctu  ^vs 
el  nngeloniui  illius  peccare ;  sed  in  omni  loco,  et 
omni  hom,  et  omiu  tompore  cum  jusUiia  et  veritate 
debcmus  vivcrc,  cl  timorc  cl  trcmore  in  cnnspecia 
cjus  stnrc.  Et  sicut  bcatus  Jub  timuit  cum«  ct  U04 


781  COMMENT.  IN  REG 

debcmus  limcre,  et  cum  illo  vcraciler  diccrc  :  Qua^i  A 
tumeHtei  fluctus  seinper  super  me  timui  Dominum  : 
et  pondus  ejus  [erre  non  potui  (Job.  xxxi). 

50-5\,  Cogitationes  matas  cordi  suo  advenientes, 
mox  ad  Christum  allidere  :  et  seniori  spirituali  pate- 
facere.  Sunt  enim  cogilaliones  transeuntes ,  vanoo 
atque  volaticae,  quac  quanto  velociter  transeunt, 
tanto  minus  cogitantem  polhiunt.  De  (piibus  Salomon 
ait:  El  otiosfe  erunl  moleates  in  minuto  numero 
(Eccles,  xii),  id  est,  cogitaiiones  quae  in  boroinis  vita 
quasi  moientes  volvuntur  in  mente,  et  exeuntc  ani- 
ma  e  corpore  vacu»  rcmanebunt  omnes  et  otiosas. 
Uas  ergo,  quia  nemo  potcst  omnes  memoritcr  reti- 
nere,  uec  ab  aliquo  uiiquam  compeliitur  diccre.  Sunt 
vero  alix  CQgitationes  noxiae,  et  frequenter  dcle- 
ctant  anifnum,  et  eum  suasum  volunt  mergere  in  B 
p^ccatum.  Ilinc  Salomon  ait :  Cogitatio  stulti  pecca- 
tum  est  {Prov.  xxiv).  Ilinc  itcrum  dicit:  Abominalio 
Dei  cogitationes  matce  ,  et  purus  sermo  pulcherrimui 
{Prov.  xv).  Quas  nos  cogitationcs  beatus  Bencdictus 
non  iH  corJis  sinu  absconderc,  sed  ad  Christum  al« 
Udere,  et  Patri  spiritall  adhortatur  patcfaccre.  Scri- 
ptum  est  enim  :  Qui  abscoudil  scelera  sua,  non  diri- 
getur;  qui  autem  confe^sus  fuerit  et  reliquerit  ea,  mi- 
sericordiam  consequetur  {Prov,  xxviii).  Ille  ergo  mp- 
nachus  misericordium  a  Domino  facillimc  consequi- 
tur,  qiii  pura  rocnle  ct  humili  cordc  cogitationcs  spi- 
ritali  non  cclaverit  Patri.  Cogitationes  malas  cordi 
Dostro  advenientes  ad  Christum  allidcrc  est  contri 
lllarum  illecebras  dclectaiionum  Christi  auxilium 
implorarc,  et  ut  vicior  passit  existere,  spcm  suam  C 
Christo  comroittcre,  ct  in  iilo  fidcliler  crcdere,  et  lir' 
initcr  sperarc,  et  de  triumphi  victoria  non  sibi  pla- 
ccre,  sed  Christo  graiias  agere.  Cuas  cogitationcs 
iJco  spiritali  Patri  patefacere  jubet,  ut  ab  illo  saluti^ 
consilium,  ct  a  Doniino  vclocissimuin  invcuiat  pcc- 
cati  rcmcdium,  sicul  scriplum  cst :  Dixi:  Pronutk: 
tiabo  adversum  me  inju^tilias  mcas  Domino ,  et  tu 
remisisti  impielatem  cordis  mei  {Psal.  xxxi).  Miscri- 
cors  enim  Dens  eo  ciiius  pcccala  diluit,  quo  hxc 
exire  ad  opera  non  pcrmitlit.  Et  cogilata  ncqultia 
tanto  citius  solviinr,  qiianlo  ad  eflcctum  cperis  di- 
slriciius  non  ligatur.  Et  quam  supcr  hxc  sit  facilis 
venia  ostcudil.  Qui  dum  se  pronuititadhuc  pciere, 
hoc  quod  se  pclcre  promillebal  o])tinuil,  qualcuus  ,. 
qula  usquc  ad  opus  non  vencrat  culpa ,  us.iiic  ad 
cruciatum  non  pervenirct  poenileniia,  sed  ccgilata 
adlictio  mentcm  tergeret,  quantum  roodo  cogltata 
iniqnitas  inquinaret. 

5i.  Os  suum  a  malo  vel  pravo  eloquio  custodire. 
Ilinc  nos  Salomon  admonet  dicens  :  Rcmove  n  te  os 
pravum^  el  detrahentia  labia  sint  procul  a  te  {Prov. 
iv).  Ilinc  Paulus  ait :  Omnis  sermo  malus  ex  ore  ve- 
stro  non  procedat^  sed  si  quis  bonus  ad  (edificationem 
opportunitatiSf  ut  det  gratiam  audientibus  {Ephcs.  iv). 
De  orc  enim  monachi  non  malus  vel  pravus,  scdseJi- 
ficationis  et  gratinc  debot  proceJcre  sermo.  Domino 
enim  trahente  post  ipsum  bonus  monachus  curril,  et 
idco,  u(  ct  alii  soquuutur,  cxhorlatoiium,  non  mali- 


.  S.  BENEDICTI. 


782 


gnum  crebro  dcbel  proferre  scrmoncm.  Scriptum  ost 
enim  :  Qui  audit  dical :  Vent,  id  est,  quisquis  mona- 
chorum  internum  fidci  vel  charitatis  lumen  acciporc 
mcrucrit,  ad  hoc  ct  alios  invitarc  non  cessct.  Ideo 
autem  os  nostrum  a  malo  vcl  pravo  eloquio  ciisto- 
dire  debemus,  nc  nos  prius  sua^  inaHlia}  veueno  in- 
ficiat,  et  postmodum  in  alios  mortiforum  virus  dif- 
fundat.  Scriptum  cst  ciiim  :  Ftagelli  plaga  livorem 
facit  {Eccti.  xxviii).  Plaga  autem  linguoj  comminuil 
ossa.  Plena  esl  enim,  ut  Jacobus  aposiolus  ait,  ve- 
neno  mortifero  ttngua  {Jacob.  iii) ;  et  ideo  cautissimc 
debemus  custodire  illam.  Scnptum  est  eoim  :  Qui 
custodit  os  iuum^  custodit  animam  suam ;  qui  autem 
inconsideratusest  ad  loquendum^sentiet  maium  (Prov. 
xiii).  Malum  sine  dubio  sentiet  in  futuro ,  qui  dum 
vivit  seminare  non  cessat  scandalum.  Hinc  Salomon 
ait  :  Vir  insipiens  fodit  matum,  et  in  labiis  ejus  ignii 
ardescit  (Prov.  xvi).  Ilinc  ilerum  dicil  :  Jacutum  et 
giadiui  et  iagitta  acuta^  homo  qui  loquitur  contra 
proximum  suum  maium  (Prov.  xxv).  Solet  enim  eoii- 
tingere  ut  dum  quxdam  parva  vitiorum  mala  non 
evitamus,  in  magno  linguae  prolabimur  criroine.  Et 
dum  facla  quxdam  non  gravia  sine  metu  committi- 
mus,  ad  pejora  scelera  peccandi  consuetudlne  labi* 
mur.  £t  dum  multa  incaute  loquimur ,  sine  dubio 
aut  in  Deum,  aut  in  fratrem  peccamus.  Unde  et  apta 
nobis  admonitio  sequitur : 

55.  Muilum  loquinonamare.  Magiscnimsllenlium 
quam  roultiloquium  debet  araare  monachus.  Dc  si- 
lentio  enim  Isaias  ait  :  Cultus  justitio!  silenium 
{Isa.  xxxii).  Mentis  enim  justilia  desolalur,  quando 
ab  irorooderata  locutione  non  paroilur.  De  multilo- 
quio  euim  Salomon  ait :  In  multiloquio  peccatum  non 
deerit  (Prov.  x).  Hinc  iterum  scriptum  cst :  Sicnl 
urbs  pateiu  et  absque  murorum  ambitu,  itavir  qui  non 
potest  cohibere  spiritum  suum  {Prov.  xxv  ).  Monachus 
enim  qui  mururo  silentii  non  habct ,  inimici  jaculis 
putct.  Quem  tanlo  inimicus  sine  iabore  superat, 
quanto  et  ipse  contra  scmctipsum  per  multiloquium 
pugnat.  Hinc  Jacobus  dicit :  Si  quis  putat  sc  rcligio- 
sum  esse,  non  refrenans  linguam  suam ,  scd  sedueens 
corsuum,  linjus  vana  est  religio  (Jacob.  i).  Ilinc  rur- 
sus  ait :  Sit  autem  omnis  homo  velox  ad  audiendum  , 
tardus  ad  ioquendum  (Ibid.).  AdmoncnJi  sunt,  iit 
bcatus  ail  Gi'Cgorius,  multiloqiiio  vacantcs,  ct  vigi- 
lantcs  aspiciant  a  quo  rcclitudinis  statu  depcrcunt , 
dum  per  multiplicia  verba  dilabuntur.  Humana 
etenim  mens  aqux  luore,  et  circuuiclausa  ad  supe- 
riora  colligitur,  el  rclaxata  deperit,  quia  sc  pcr  infl- 
nita  inulilitcr  spargit.  Quo  cnim  supervacnis  vcrbis 
a  silentii  sui  ccnsura  dissipatur,  quasi  tot  rivis  cxlia 
scducitur.  Un Jc  et  rccte  interius  ad  se  non  suflicil , 
quia  pcr  multiloquiuni  sparsa  a  secreto  se  inlima! 
considcrationis  excludit. 

54.  Verba  vana  aut  risui  apta  non  loqui  (Matih. 
xii).  Vana  enim  vcrba  sunt  illa  qnoj  et  oliosa  vocan- 
tur,  scilicct qua:  aut  ratioiie  juste  ncccssitalis  aut  iii- 
tcnlione  pixutilitatis  carent.Grande  cnim  vitiumest, 
et  omuibus  modis  cavcndum  a  monachis,  vanilo- 


iS3 


SMARAGDI  ABBATIS 


784 


«|irnim,  quod  a  vanitaCis  proceilit  fumile,  et   qmsi  \  cor  stullorum  ubi  livtitia  (Eccle^.  vii).  flinc  iterum 


sitadendo  et  lenilerlevem  decipit  honiineni.  Esteniin 
vanitas  levitas  aniini  loquacitatis  siiperflux  ct  otio- 
sitatis  semper  in  corde  portans  foniitcm  ,  et  in  ore 
vanum  semper  profert  sermonem.  Est  enim  simtib- 
lio  quxdam  virtutum,  appetitio  dignitatum ,  cava  , 
roorbida  et  turbulenta,  dulcis  miseris ,  amara  per- 
fectis,  periculosa  duris  ,  imperiosa  snbjeclis ;  leves 
caplivat,  captivatos  oblectat ,  ambitiosos  vexat,  an- 
gustos  inflat,  elatos  bumiliat  :  cui  serviunt  tumi- 
di,  siib  qua  jacent  elati,  quam  inveniunt  perditi,  ad 
quam  currunt  lapsuri.  Ilsec  est  vanitas  quse  non  all- 
qiias  virtutes,  ut  putatur,  cxangulat,  sed  Ucentiam 
vitiorum  cum  fuerit  recepta,  corroborat.  Nam  mentes 
virlutibus  plenas  omnino   non  penetrat,  vacuos  vir- 


scriptum  est :  Melior  esl  ira  mu,  quia  per  tristitiam 
vultus  corrigitur  animus  delinquentis  (Eccles.  tii). 
Hinc  nos  Jacobus  apostolus  terribiliter  admonet  di- 
cens  :  Miseri  estote^  lugete  et  plorate.  Risus  vester  in 
tuctum  convertetur^  et  gaudium  in  moerorem  (Jacob, 
iv).  HincDomtnus  ait :  Ya  vobis  qui  rideiiSf  quomiam 
plorabitis  et  ftebitis  (Lue.  vi).  Non  mvltnm  dcbet  ri- 
dere  raonacfaus,  qui  corde  contrilo  et  humilialo  de- 
bet  scrvire  Domino.  Non  excussum  risum,  id  est,  qui 
alta  voce  excutitur  et  excutientem  se  excutit,  debel 
amare  nionachits,  ne  stultus  notetur  ab  bominibiis , 
qnia  scriptum  est :  Stultus  in  risuexattatvocem  suam 
(Eccli,\x\),  Et,  stcu/  sonitus  spinarum  snb  oHa^  sic 
risus  in  ore  siulti  (Eccles.  vii).  Naturaliter  est  enim 


tutibus  teiUat,  dilectores  suos  prxcipitat,  eos  vide»  ^  riderc  homini,  et  ideo  non  potest  homo   illi  penilns 

prohiberc,  scd  nt  suppresse,  caute  fiat  et  honeste  K- 
cet  illi  coiicedere,  quod  et  nalura  compeHente  peui- 
tus  non  potest  homo  relinqnere. 

56.  Lectiones  sanctas  libenter  audire  (Lue,  xi). 
Lectionis  enim  sacrai  cognitio  cultoribus  suis  seii- 
susacumen  ministrat,  intellectum  mulUpIicat,  tor- 
porem  excutit,  otium  amovet,  vitam  componit, 
mores  corrigil,  salubrem  gemiium  facit  et  lacrfmas 
compunclo  corde  producit;  loquendi  tribuil  facun- 
diam  et  a^tema  laborantibus  promittit  praemia ;  spi- 
ritales  diviiiasauget,  vaniloquium  vanitatesque  Goin- 
pescit,  et  desidcrium  Ghristi  patrixque  coeleslis  ac- 
cendit,  qua;  semper  orationi  socia  semperque  ora- 
tioni  debet  e&se  connexa.  Oraiionibus  enim  munda- 


licet  qiii  sc  turpiler  jactantet  se  ab  omnibus  pnedi- 
cari  pcr  nefas  deleclant.  Qui  salutationibus  occur- 
renUuni  gaudent,  suis  adulatoribus  favent,  voTupta- 
tibus  parent,  homiiiibus  turpibus  placent ,  gestiunt 
<locere  quod  nesciunt,  credidisse  sublimia  voltint , 
deleclabilibus  gaudent»  appeltaliones  virtutum  vitiis 
suis  iinpoiimit,  seipsos  fallunt,  faventes  sibi  dcci- 
piuiit  :  in  promissione  veloces,  in  exhibitione  men- 
daces,  in  verbo  gravcs,  in  animo  lurpes,  ubiqiie  fal- 
laces,  Ueti  ad  prospera,  fragiles  ad  adversa,  inflati 
ad  obscquia  ,  anxii  adopprobria,  immoderati  ad 
gaitdia.  Uoc  est  vitium  vanitatis,  quod  omnino  non 
ilcl)cnt  habere  monaclJ,  sed  diligentes  etex  corde  el 
ore  proferentes  veritatcm  Christum  Dominum  sequi 


debent  et  imitari «  ut  cum  illo  feliciler  possint  in  ^  niur,  lectionibus  autem  instruimur.  Et  ideo  qui  tuIi 


seternum  regnare.  Hxc  autem  supradicta  vanitas  in 
vaiio  corde,  in  vano  moratur  et  peccatore.  Scmpcr 
enim  alios  ridere,  semper  aliorum  cachinnos  facit 
excutere.  Cujus  indicium  et  in  vaniloquio ,  et  in 
multo  et  excusso  s;epe  deprehenditur  essc  risu.  Unde 
et  subditur  : 

55.  Risum  muUum  aut  excussum  non  amare.  Opor- 
tet  enim  monachos  amplius  flere  quam  ridere,  quia 
scriptum  est :  Risut  dolore  miscebitur,  et  extrema 
gaudii  luctus  occupat  (Prov,  xxiv).  In  Evangelio  au- 
tem  Dorainus  ait :  Reali  qui  lugent ,  quoniam  ipsi 
consolabuntur  (Matth.  v).  In  valle  enim  lacrymarum 
suraus,  et  ideo  non  ridere,  sed  lugere  debemus.  L»- 


cum  Deo  semper  esse,  frequenler  debet  orare  el  fre- 
quenter  legerc.  Nam  cum  oramus  ipsi,  cum  D'  o  lo- 
qulmur ;  cum  Tcro  legimus,  Djpus  iiobiscum  loquitur. 
Oronis  enim  perfectus  in  lectione ,  oratione  ei  medi- 
tatlone  procedit.  Qax  enim  nescimus,  lectione  disci- 
mus;  quse  autem  didlcerimus,  meditatiooibus  coo- 
servamus,  et  ut  conservata  a  nobis  impleanlur,  ora- 
lione  adipiscimur.  Geminum  enim  coofen  donum 
sanctarura  lectio  Scripturarum,  sive  quia  inieUecium 
mentis  erudit,  seu  quod  a  mundi  TanlUtibos  abslra* 
ctum  hominem  ad  amorem  Dei  perducil.  Hinc  Ptu- 
lus  Tiinotheum  admonet  dic^ns  :  Dum  verno^atteude 
lectioni  doctrincey  hwc  mcditare ,   et  in  his  esip  ,  ui 


crymas  enim  pro  peccalis  nostris,  lacrymas  pro  dis-      profectus  tuus  manifestus  sit  omrubus  (I  Tim.  iv). 


solulione  corporis,  lacrymas  pro  desiderio  nostri 
Redemptoris ,  et  societate  omnium  angelomm ,  ct 
omnium  habere  debemus  sanctorum,  lacrymas  ut  a 
poenis  inferni  et  a  laqueis  libcremur  diaboli.  Qui 
enim,  ait  Psalraista,  in  lacrymis  seminantf  in  gaudio 
metent  (Psal.  cxxv),  id  est,  qui  orationcscum  lacry- 
uiis  et  gemilu,  dum  in  mortali  corpore  vivunt,  fun- 
dunt  ad  Dominum,  post  obitum  laboris  sui  pncmium 
iii  gaudio  mctcnt  aeterno :  in  gaudio  videlicet  illo,  de 
quo  discipulis  suis  Dominus  ait :  Iterum  videbo  vos, 
et  gaudebit  cor  vestrumy  et  gaudium  vestrum  nemo 
tollet  a  vobis  (Joan,  xvi).  PIus  crgo  monacho  saluta- 
rem  tt^istitiam  quani  vanamcouvenilbabcre  lauitiain. 
Scriptum  cst  cnira  :  Cor  sapienlium  ubi  trlslitia  >  et 


Nerao  enim  sensum  Scripturse  sacrae  plcniier  cogtio- 
scere  poterit,  nisi  assidue  Irgendo,  aut  audiendo,  qus 
familiaritatem  bahuerit ,  sicut  scriptum  esl  ;  Ama 
ilUim,  et  exaltabit  te,  glorificaberis  ab  ea ,  ciijn  eam 
fueris  amplexatus  (Prov.  iv). 

57.  Orationi  frequenterittcumbcre  (Maith.  vi;  Luc, 
xi).  Incunibcre  dicil,  instare,  vcl  incubare.  Ei  con- 
grue  iios  post  leclionis  auditionem  orationi  jussil 
frequenler  incumbere.  Non  enim  a  lectione  dissenlil 
oraiio,  nec  ab  oraiione  aliena  est  leclio.  Aliquolict 
autcni  profcrnnt  unum,  aliquoties  vero  diversum.  Sed 
quia  oratio  dicituroris  ratio,  ncutraillarumoraliQoii 
nomiiic  c^irct,  ulroquc  rationabililer  caulXi^  ulroquft 
vero  ratioiiabilitcr  snnt  dicutse.  Mullum  enim  afrtid 


78S  COMMENT.  I?l  REC.  S.  BENEDICTL  TR6 

Ihiiiiittuiii  ulraque  sibi  necessario  coraraendalur ,  ui  A  daris  Domino  confileri  pecc(Ua  tua  (Eccii.  it).  Cerliis 
oraiione  operatio,  ct  opere  fulciatur  oratio.  Undc  et 


lereaiias  aii  :  Levemut  corda-noslra  cum  manibm  ad 
thminum  (Thren.  in).  Cor  enim  cuni  raanibus  levat, 
qvi  orationem  cura  opere  sublevat.  I>e  instantia 
eoim  orationis  nos  Paulus  admonet  dioens  :  Orationi 
im$iant€$i  tt  orantes  omni  tempore  in  ipiritn  (Aom.  xii  ^ 
Epkes.  vi).  Quiaenim  omni  teinpore  offendinius,  sicut 
«eripiumesl :  /n  muUis  offendimus omnes  {Jacob.  iii) » 
omui  tempore  pro  offensis  orare  debemus.  Hinc  ite- 
r«m  Paiilus  aii :  Sin^tii/ermMMOfie  orate  (J  Thess.\). 
Bmc  Pctrus  dicii ;  Estote  itaque  prudentes  et  vigitate 
im  orationibus  (I  Petr.  iv).  Quoties  enim  cunque  vi- 
lio  qnolibet  tangimur ,  ad  orationem  nos  subdere  de- 
bemns,  quia  frequens  oratio  vitiorum  est  impugna- 


unusquisqu3  noslrum  confileatur  peccata  sua  Do 
mino  ,  quia  si  tn  pocnitentia  perseveravierit  el 
Gonfessus  fructus  dignos  poenitentise  fecerit  ,  iion 
solum  peccatorum  veniam ,  sed  etiam  civis  sii- 
pemae  civitalis  effcctus ,  praemia  recipiet  sempi- 
terna, 

Et  de  ipsis  malis  de  castero  emendare.  llle  ergo 
poenitentiam  digne  agit ,  qui  sic  praiterita  mala  de- 
plohit,  ut  futura  iteruip  non  committat.  Nam  qui 
plangii  peccatum ,  et  itcrum  admittit  peccaUim , 
quasi  si  quis  lavet  laterem  crudum^  quem  quanto 
magis  laverit ,  t^nto  amplius  lutum  facii.  iiie  erg» 
pcenitentiam  digne  agit ,  qui ,  quas  commisit ,  jam 
non  committit,  sed  cum  satisfactione  de  his  qua; 


lio.  Oratio  autem  non  labiorum  tantummodo  debet  B  gessit ,  emendationcm   promittit.    Feslinare   enini 

debet  ad  Dominum  poenitendo  unusquisque  duni 
potest ,  ne  si ,  dum  potest ,  noluerit,  cum  tardo 
voluerit,  omnino  non  possit.  Hinc  propheta  ait  : 
Qumrite  Dominum^  dum  invemri  potest;  invocai^ 
e«m,  dum  prope  est  (Isa.  lv).  Non  enim  oportet  pociii- 
lenlem  de  peccatis  suis  habere  securiiatem.  Nam  se- 
euritas  negligeniiam  parit,  negligentit  autem  ad  vitid 
pristina  hominem  trahii.  Sed  poenilens  praevidere  dc- 
bei  callidas  coBtra  se  hostis  insidias,  ui  nec  ad  trans- 
acta  viiia  reverii,  nec  ampiius  qiiod  malum  est  ulte- 
rius  debeat  agere. 

59.  Desideria  carnis  nonperpeereifialat.  v).   De- 
sideria  carnis  dicit  voluptates  vel  cupiditates  corpo 


,  sed  et  cordium.  Non  enim  multiplicia  verba 
Deus  attendit,  sed  orantis  cor  aspicit.  Nunquam  est 
siiie  gemttu  oranduro,  nam  peccatomm  recordatio 
moerorem  gigniL  Dum  enim  oramus,  ad  memoriam 
fsedncimus  culpam,  et  magis  reos  Uinc  nos  esse  co- 
gnoscimus.  Ideoque  ciim  Deo  assistimus,  gemere  et 
llere  debemus,  reminiscentes  quam  gravia  sunt  sce- 
lera  qu»  commisimus,  quamque  dira  infemi  sup- 
plicia  quse  iimemus.  Mens  qualem  se  in  oratioue  of- 
fert,  ialem  se  post  orationem  conservei.  Nam  nihil 
pfottcil  oratio,  si  denuo  committitur  unde  jam  in 
Tesia  postulatnr.  Ule  enim  in  precibus  desideraiom 
eflectum  sine  dubio  percipit,  quod  orando  ablui  po- 
ftlalat,  delinquendo  non  iterat. 

58.  Mala  sua  cum  lacryms  vel  gemitu  quotidie  in 
^rtUione  Deo  confiteri  (Psal.  vi).  Confessio  duobus 
modis  mtenigitur  :  aui  in  laude,  ut  Patri  Dominns 
aii  dkens  :  Confiteor  tibi^Pater  ccsli  et  terr(e(Matth. 
XI ;  Luc.  x) ,  aui  dum  quis  confitctur  sua  peccata  ab 
eo  indulgenda ,  ciijus  cst  indcficiens  roisericordia. 
Adhuc  enim  hoc  saeculo  posilis  confitentibus  Dei 
Biisericordia  subvenii;  post  roortem  autem  poeni- 
lenlSa  ,  dolor  et  gentitus  animas  cruciant ,  sed  a 
peccati  supplicio  non  liberant.  Non  eniin  ceianda  cst 
coipa,  qux  animx  post  mortem  xtcrnain  ingerit  poe- 
nam.  Nam,  sicut  Cassianus  ait,  non  poterit  diaiiolus 
drcumvenire  vel  dejiccre  juvcnein  roouachuni,  nisi 
eum  quem  viderit  aut  per  supcrbiam  ,  aut  pcr  vere- 


r  ris.  Non  perficere  dicii  ad  eflectum  non  perducerc , 
id  esi,  operibus  noii  implere.  Hinc  Paulus  ait :  Spi- 
ritu  ambulate  t  et  desideria  carnis  non  perficieiis 
(Ibid.).  Desideria  carnis  perficere  est  camis  con- 
cupisceniias  et  moius  corporis  temporaies  ad  effc- 
ctura  operisperducere.  Hinc  Petrus  ait :  Charissimi^ 
obsecro  vof ,  tanquam  advenas  ei  peregrinos^  abstinerc 
vos  a  carnalibus  desideriis ,  qnai  militant  adversns 
animam  (l  Petr.  ii).  Dum  enim  concupisceniiis  blan- 
dicntibus  caro  enerviler  objurgatur»  vitioram  e\cr- 
cilus  firniiter  advcrsus  aniinam  armatnr.  Desidcria 
enim  carnaiia  suni  effectus  sordidae  delectationis  et 
illecebrse  carnalium  vitiorum ,  quibus  illeclus  mo- 
nachus ,  vanis  fabulis  ei  verbis  dclectatur  supcrvn- 
cuis ,  et  spectaculis  reram  terrcstriuni  et  tcrrenis 


CQndiam  suas  cogilalioncs  celare.  Nam  cvidenter  j)  gaudiis  delecUtur  ;  ingluvie  venlris  et    desidcrio 

dtaix)Iicam  cogitationem  Patrcs  eani  divcrint,  quam 

janior  seniori  confunditur  apcrirc.  Mclius  est  enim 

Domino  confiteri  pccpata,  et  dc  misericordia  ejus 

fiducialiter  sperare  veiiiam  ,  quain  in  niodico  tem- 

poris  celare  dclictum,  ct  xtenium   aninKC  rccipcre 

delrimenlum.  Ilinc  Salomon  ait :  Qui  abscondit  sce- 

Ura  sua,  non  dirigetur :  qui  autem  confessus  fuerit 

et  retiquerit  ea,  misericordiam   consequetur  (Prov. 

ixTiii).  Facilius  eniin  sibi  Deum  placat ,  qui  non 

hamano  est  victus  judicio ,  sed  -ultro  crimcn  cogno- 

icii  admissuin,  et  faclus  sibimetipsi  judex  et  ultor 

puuit  lacrymis  quod  prius  commisit  opcribus,ct  non 

erubescit  flctibus  bencpunire  quod  uon  crubuit  malc 

comniitterc.  Uinc  ilcrum  scriplum  csl :  iYo;t  confm- 


gutturis  exsestuat,  ambitione  honoram  conficitur, 
et  humanis  laudibus  vel  illecebris  vana;  glorix  deli- 
nitur;  cor  miseram  in  superbia  clevat,  et  in  om- 
nium  vitiorum  multitudinem  malesamim  praccipi- 
iat.  At  contra  monachus  ,  cui  desideria  caniis 
implere  minime  delectat,  virlulibus  sacris  arma- 
ius,  coutra  desideria  vel  vitia  carnis  fortiler  pii- 
gnat,  ct  adversus  impetus  vitiorum  contrariis  vir- 
iutibus  diinicat.  Contra  luxuriam  enim  adhibet  cor* 
dis  mundiliam ,  libidincin  obslincntia  doniat.  Con- 
tra  odium  dilcclioncm  prxparat,  contra  iram  op- 
ponit  palientiam  ,  contra  tiinorcm  fiduciam,  largi- 
tatein  contra  avaritiam  ,  humiiitatcm  contra  supcr- 
biam.  Et  bic  singutis  vitiis  siiigulas  oppouit  viituteSA 


7OT  SMARACDI 

ut  nou  c!s  soperatus  succumbal,  sed,  illis  supcratis,  A 
Yiclor  existat. 

Yoluntatem  propriam  odire.  Propriam  dicH,  id 
est  privatam  ,  Tel  singulariter  suam ,  quam  nullus 
alius  approbat,  nullus  jastam  esse  proclamat,  quia 
ctsi  bona  illi  vid^tnr  qui  cam  conatur  implere,  ideo 
non  est  bona  ,  quia  propria  ,  et  quia  nullius  Patriis 
consilio  approbata.  Hinc  enim  scriptum  est  :  Poit 
eoneuphcentiat  tnas  non  eas,  et  a  voiuntate  tua 
tnertere  (Erf/i.xTni).  Hinc  Dominus  ait  :  Non  veni 
facere  voluntatem  meam  ,  sed  eju$  qui  me  mitit 
(Joan,  tt).  Sancti  Tiri ,  proprias  voluntaies  renun- 
tiantes,  sic  huic  mundo  moriunlur,  ut  soli  Deo 
vivere  defectentnr.  Et  quanto  se  ab  hujus  voloptati- 
bus  subtrahunt,  tantopnesentiam  Dei  et  angelic»  so- 
eietatis  freqnentiam  mentis  acie  contemplantur.  Ad  ^ 
perfectum  enim,  negatis  omnibus  quae  possidet,  non 
potest  pervenire,  nrsi  ct  proprias  abncgaverit  volan- 
tates.  Quid  est  enim  abnegare  semetipsum,  nisi  pro- 
prias  voluntates  relinquerc? 

60.  Prteceptis  abbatii  in  omnibu$  obedire  {Hebr. 
xiii),  Abbatis  praecepta  semper  debent  esse  jnsta  ei 
sancta.  Et  Idco  a  discipulis  semper  et  in  omnibus 
debet  eis  obedki.  Nam  si  aliter  quam  oportet  pne- 
ecpit  discipnlfs ,  respondendum  cst  illi  quod  re- 
»ponder«nt  et  aposloH  :  Oportei  obedire  magis  Deo 
quam  hominibus  (Act.  v).  Abbatis  ergo  prseccptum 
Qunqnam  a  Domini  debel  discordare  mandaio,  ne , 
dum  prsecepto  abbatis  obeditury  a  prxceptis  Domini 
^iscordetur.  Obediatur  ergo  necesse  est  abbati ,  ut 
Uem  sit  et  obcdientia  Ghristi.  Ipse  ^m  dlscipulis  ^ 
ait :  Qui  vos  audit^  me  audit ,  et  qui  vos  spermt,  me 
spernii  {Lue.  x).  Hinc  Paulus  apostolus  ait :  Obedite 
prcepositis  vestriSy  et  subjacete  eis.  Ipsi  emm  pervi- 
gilarU  quasi  ralionem  pro  animabus  vestri»  reddiluri , 
ut  cum  gaudio  hoe  faciant^  et  non  gementes  (Hebr. 
xin).  Hinc  Salomonait :  Metior  est  obedientia  quam 
vietima  (EceleAy).  Hinc  Paulus  iteriun  dicit :  Ro- 
gamus  vos  »  fratres ,  iil  noverilis  eos  qui  laborant 
inter  vos  ,  et  prwsunt  vobis  in  Domino ,  et  mo- 
nent  vos ,  ui  habeatis  illos  abundantius  in  chari- 
tate  f  et  propter  opus  illorum  pacem  habere  cum  eis 
{I  Thess.  v).  Christi  eniro  vices  vidctur  abbas  agere 
io  monasterio,  et  ideo  exhibendum  cst  illi  obe- 
dienti:e  bonum.  Si  enim  »  yt  decet,  opus  agit  per-  ^ 
fectumy  iiecesse  est  ut  a  subditis  imitetur.  Atta- 
men  si ,  pro  fragilitate  corporis  aut  animi  imbecil- 
lilatey  quod  verbis  prxdicat,  operibus  implere  re- 
cusat,  subdiii  quod  sequitur  audiant,  et  praeceptum 
Domiiii  noslri  Jesu  Christi  factis  adimpleant ,  id 
est : 

61.  Etiamsi  ipse  aUter(quod  absit)  agaty  memores 
ilUus  Dominici  pra^cepti:  Qua:  dicunt  facile,  quce  au- 
tem  faeiunt^  facere  norue  (Matth.ixin).Non  veUe 
dici  sanctum  aiUeqnam  sit^  scd  prius  esse,  quo  vcrius 
dicatur :  Cum  bcatus  diceret  Benedictus  ne  jactan- 
lise  vitio  se  succumbat  monachus,  pmdcnter  cura  et 
brcviter  castigat  et  admonet.  Sunt  cnini  aliqui  mo- 
nachi  qui  non  cssc,  scd  dici  cupiunl  sancli.  Nomcn 


ABBATIS  78S 

sanctitatis  volunt  hubcre ,  sed  sanctitatb  opos  non 
cupiunt  excrccre.  Ergo  qui  sanctilatifl  pomen  ha- 
hcre  desidcrat ,  necesse  est  ut  prtus  sanctitatis  opos 
agere  noh  desistat.  Dominns  autem  finis  Israel  non 
dixit  :  Dicimini  sahcti,  qnia  et  ego  sanclns  dicor, 
sed ,  E^totet  inquit ,  tancli ,  qiih  €t  vgo  stOictns  9um 
Dominui  Deus  vester  (Levii.  xi,  xix  et  xx).  Utide 
necesse  est  ut  qui  vuU  dici  sancths,  sanctitatispriui 
fcstinet  agere  opus,  et  spiritalCs  sa^aciter  qoaerere 
fmctus ,  quibus  referius  Juste  possil  dici  et  esse 
sanctus.  Nemo  rite  poterit  dici  ^nbtus  ,  nisi  qni 
Spiritus  sancti  meraerit  accipere  fhictns.  Fruetuss 
autem  spirftus  esty  nt  Ait  Apestohis  v  charitas^  jfau' 
dium ,  pax ,  loriganimitas,  boi^^s,  benigniias,  fldes^ 
modestiaf  mansuetudo  (Galat.  v),  et  csetcraram  om- 
nium  congregatio  virtutum,  qnibus  omnibns,  nt  di- 
ctum  est,  mOnachns  repletus,  et  dict  rilc  polerit  ct 

cssc  sanctns. 

62.  Prascepta  Dei  factis  quotidie  adimptere.  Hlnc 
Jacobus  ait :  Estote  autem  factore^  verbi,  et  non  as- 
ditores  tantum  (Jacob.  i).  Hinc  Pautus  ait :  Non  au- 
ditotes  tegis  justi  sunt  apud  Denm ,  sed  [flclores 
tegis  justificabuntur  (Rom.  ii).  Tn  Apocaljpsi  antem 
fioa  cum  dixisset  Joannes  :  Beatus  qui  legit  et  qui  oii- 
divit  verba  prophetio!  hujus  tibri  (Apoc.  i  et  xxii), 
proiihus  adjuuMt  :  et  servat  ea  quce  in  illa  seripta 
iuht  \Ibid,).  ffinc  in  Evangelio  Dominus  dicit :  Si 
ditigitis  me,  mandata  mea  servate  {Joan.  xnr).  Hinc 
iteram  ^it  :  Qui  habet  mandata  mea^  ct  servat  ea^ 
ilte  est  qui  ditigit  me  (Ibid.) ;  id  est,  qui  hsbet  in 
memoria  et  servai  in  vita ,  qui  habet  in  sermonibus 
et  scrvat  in  moribus ,  qui  habet  audiendo  et  servat 
facicndo ,  aut  qui  habet  frkciehdo  et  servat  perse- 
verando.  Hinc  itcrhm  Ddmihus  ait :  Qui  audit  verba 
mea,  et  facit  ea,  assimilabitur  vho  sapienti  ^  qui 
adificat  domum  suam  supra  petram ,  etc.  (Mattk. 
vn).  Hinc  itcram  et  ipsc  Dominus  dicit  :  Non  omnis 
qui  dicit  mihi,  Domine,  Domine,  intrabit  in  regnum 
ctBtorumf  sed  qui  facit  votuntatem  Patris  mei^  qui  in 
ceetis  est,  ipse  intrabit  in  regnum  cctlorum  (Ibid.). 
Et  :  Amen  iieo  vobis ,  si  quis  sermonem  meum  ser- 
vaverit ,  mortem  non  videbit  in  cptemum  (Joan.  viii]. 
Hinc  nos  per  Salomonem  Dominus  admonet  dicens  : 
Ft7t  mi,  ne  obtiviscaris  tegis  meas,  et  pracepta  mea 
custodiat  cor  tuum.  Longitudinem  enim  dierum^  et 
annos  vit(e ,  et  pacem  apponent  tibi  (Prov.  iii).  Hinc 
iteram  idem  Salomon  ait  :  Ft7t  mi,  custodi  sermones 
meoSy  et  prmepta  mea  reconde  (ibi  serva  mandata 
mea  ,  et  vives  (Prov.  vii). 

63.  Castitatem  amare  (I  Tim.  v).  Gastitas  dicitur 
corporis  et  cordis  incorraptio.  Quidam  aulem  dixe- 
runt  castitatcm  esse  in  mente,  virglhilatem  in  cor- 
pore,  sed  illa  cst  vera  et  veraciter  caslitas,  qux 
nec  mentem  sinit  maculari ,  nec  corpus  polhii.  Qus 
non  solum  in  virginibus ,  sed  et  in  contineiitibus 
fiilget ,  et  pulchntudinis  sus  candore  nitescil.  Cn- 
jns  pulchritudinem  admirans  Scriptura  dicit  :  0 
quam  putchra  est  casta  gcneratio  (Sap.  iv)!  Nam 
virgincs  fcliciorei»  forc  iavita  xterna  Isaias  lestatur 


m  COMMENT.  IN  REG.  5.  BENEDICTl.  -7M 

dicens  :  Hec  dicii  Domtnus  eunuchU  :  Dabff  ei*  iu  A  est  parvum,  scd  grdsulc  ei  mdgsum  peceatom.  Dia- 


i(amo  mea  el  fn  muris  meU  locum^  et  nomem  melius 
a  filiii  et  fUiabu$,  nomen  9emfn(eruum  iabo  eti,  quod 
non  peribit  {Isa,  lvi).  Amanda  est  ergo  pulchriludo 
castilatis  qu;e  amatores  suos  a  muoiJi  curis  scparat, 
et  lu  Hierusalem  ceelesti  nomen  subliroissimum  et 
lucidissimum  locum  praeparat,  qiuc  suis  cultoribus 
Goutinentiae  pncmium  et  noroen  tribuit  iliorum.  ho' 
uat  uomen  xternum  el  choro  sociat  angelorum. 
Amanda  esl  ergo  pidchritudo  castitatis,  qu»  virgines 
et  continentes  angelis  facit  «quaies.  Castitas  enim 
corporis  humilitate  et  puritate  sanctificatur  atqne 
perficitur  cordis.  Nam  nihil  prodest  incorruptio 
carnis,  ubi  non  est  integritas  mentis.  Nihilque  valet 
mundum  esse  corpore  eum  qui  pollutus  est  roeote. 


bolus  inter  initia  mundi  statim  zeli  livore  perculsns 
periit  primus,  et  sic  'perdidit  alios.  Radix  onmium 
malorum  est  et  fons  viiiorum  zeiari  et  invidere  al- 
terius  bono^  Inde  odium  surgit ,  animositas  inde 
procedit.  Avarittam  zelus  ezciiat.  Per  zelum  timor 
Dei  spemitur,  judicii  dies  non  providetur,  inflatur 
superbia ,  eiacerbatur  humiiitas,  perfidia  praevari- 
caturt  patientia  concutitur,  furit  discordia,  feroeit 
ira.  Hinc  omne  pacis  vinculom  rumpitur ;  hinc 
Iratema  charitas  violatur ;  hinc  adnlteratur  veri- 
tas ,  sdnditor  unitas ;  hinc  viiluis  minax  ^  torvus 
aspectus ,  pailor  in  facie ,  tremor  in  kibiis ,  stridor 
Ib  dentibns.  Quid  plura  referam  T  De  zeK  livore 
fons  omnium  f  itioram  consorgil ,    siciii  Jacobvs 


Sieut  enim  castus  corde  et  oorpore  angelis  ot  homi-  B  ait  :  Ubi  e$t  telns  et  eontontio  ,■  ihi  ineonttantia  et 


nibus  suave  facit  odorem,  ita  polkitus  corde  et  eor- 
pore  ubiqne  horridum  spargii  fetorem.  Castus  enim 
puritatis  virtute  nitescit »  poilutus  immundis  sordi- 
bos  fetet.  Castos  et  purus  sanctis  cofunngitor  ange- 
liSy  immundus  immundis  aoeiauir  daemonibus.  Pol<- 
lutum  poUoti  d^mones  mergunt  in  tartarum,  eastura 
vero  sancti  angeli  suscipiunt  in  coelum.  lUe  quia 
semper  in  tenebris  committere  non  erobuit  malum , 
Jiiste  damnatos  In  teaebrosom  demergitur  bara« 
Umnn ;  iste  quia  castiiaiis  nitorem  diieiit  in  loce » 
lueidos  lucid»  aetemitatis  semper  tegnabit  in  lomine. 
Amemosetgoeastiiatis  monditiam,  quttnosproesenti 
castoseonserret  in  vita,  ei  in  futuro  etema  faciet 
recipere  praemia. 


omM  opu$  pratum  { Jacob.  iii).  Uode  et  bic  apte 
sequitur ; 

tO.  Contenti4nem  non  amare  {PhU.  n;  Tit.  iii). 
Conlentio  dicitur  conlroversia ,  pertinada  vel  di- 
eeeptatio  contentiosa.  Non  ergo  debet  amare  mona- 
chos  contentionem  vcrboram  ,  sed  potiiis  firmiter 
fenere  debet  amorem  frateroum.  Si  enlm  mortui 
aoimis  peccato,  non  debemus  vivere  mundo ,  et  fra- 
tri  verbum  proferrecontentiosom,  qooniam  omnium 
malorum  fomes  est  eontentio  veriMmim  ,  perieulum 
aolmaram  etsobversioest  anditoram.  Hinc  Paolus 
Tknotheo  ait :  NoH  verbit  contendere  {  //  Tim.  ii ). 
Ad  nihtl  est  oUte,  nisi  ad  sobversionem  aodientium. 
PeBsandom  namqoe  est  qoomodo  contentio  inotilis 


di.  Nuilum  odire.   Flebiliter  autem  deplorandi  C  facientes  concutit ,  qoando  et  audienles  sobvenii. 


•ont  qoi  odio  in  fratre  tabeseont ,  et  contra  alios 
pernidoaom  animce  dolom  servanL  A  regno  enim 
0ei  separant  se ,  qoi  semetipsos  a  ehariiate  fratema 
diasociaiit.  Hiac  Joannes  apostohis  ait :  Qui  didt  u 
in  iuce  esM,  et  fratrem  $Mum  odit^  in  tenebHe  «si  m- 
fue  ndkuc  (i  Joan.  ii).  itom  ipse  ait :  Qui  odit  fra* 
trtm  iuum  in  teiUbrii  «si,  el  in  tenebri$  amhulat,  et 
ueocit  que  eat^  tfuoniam  tenebra  obccecaverunt  ocuioi 
eju$  (/M.),  id  est,  propter  odium  frateninm  nescius 
in  inferai  gehenna  praicipitatar,  et  ignaras  etcaKSus 
in  Unebroeam  inferoi  poenam  demergilur.  Ipse  ite- 
Tum  dlcit :  Qui  odit  frattem  eurnn ,  homicida  esi 
(i  Joan,  ni).  Non  movet  niaiMis  ad  occidendom  ho- 
mineiu,   et  homicida  jam  teneiur  a  Deo.   Nani  ubl 


Nisi  enim  prios  concossio  prara  In  corde  fuisset, 
contentio  in  poblicnm  non  venlsset,  Hinc  Paoios 
Heram  ait  :  Ne  forie  conttntionee^  a-mmlationee^ 
animoiitalee  et  di$$en$iono$  eint  inter  vo$  (//  Cor.  iii). 
Hinc  et  Jarobus  ail :  Quod  st  %etum  amarum  habe- 
ti$  et  contentionem  in  eordibus  vesfris,  noiiie  gloriari 
{Jacob.  iii).  Inter  camales  enim^monacbos  contentio 
seniper  consurgere  solet ,  sicot  scriptom  est  :  Sem" 
per  jurtfia  quasrit  malu$  {Prov.  zvii).  Hinc  ipse  Pan- 
lus  ail  :  Cum  enim  $int  inter  vo$  xelu$  et  contentio  , 
nonfie  camale$  e$ti$ ,  et  $ecundum  carnem  ambulatis 
{I  Cor.  iii)  ?  Per  contenliones  enim  Inutiles  susci- 
tantur  irae,  generantur  inter  fratres  discordiae ,  nu- 
triuntur  animositates ,  procedunt  lites,  efficiuntur 


retributionis  tempos  advenerit,  cum  Cain,  qui  ex  I^  <lissensiones ,  emergunt  xmulationes,  suscitantur 


BMdigno  erat,  damnabitur,  qoi  hoc  genere  homici- 
dii ,  id  est  odil,  tenetor.  Ipse  iterum  dicit  :  Si  qui$ 
iixerit  ifuouiam  dUigo  Deum ,  et  fratrem  $uum  odit, 
UMndas  €$t  (l  Joan.  iv).  lu  lioc  enim  probatur  esse 
niieiida&  qooddiligatDeom,  quera  non  videt ,  qoo- 
■faim  noQ  ^KIigit ,  sed  odio  habet  fratrem,  quera  vi- 
ieu  Hoeenim  mandatum  accepimos  a  Deo,  otqui 
diligitDeom,  diligat  et  fratrem  sonm. 

65.  Zelwn  et  tnvidiam  non  habere  (/aco^.iii).Livor 
alieiii  boni  soum  punit  auctorem.  Namnnde  bonos 
pruficit,  inde  invidos  contabescit.  Unde  et  membram 
est  diaboli ,  ciijos  invidia  mors  inlroivit  in  oibcni 
terrarum.  Nam  idare  ci  iuvidcrc  altcrius  boiio  iion 


scandala ,  et ,  ut  breviter  dicam ,  nascuntur  intcr 
firatres  omnia  mala.  Uude  veram  est  illud  quod  Sa- 
lomon  ait  dicens  :  Uonor  e$t  homim  qui  eeparat  $e 
a  cotttentionibue  {Prov.  x\).  Contentionem  cniin 
Apostolus  inter  opera  tenebrarum  anuumerai  di- 
cens  :  A6;icinfiiiu  ergo  opera  tenelnarum  (Rom.  iiii). 
De  quibos  operibus  subjecit  dicens  :  iVoii  in  comes- 
$ationibu$  et  ebrietatibue,  non  in  cubUibu$  et  impudi- 
c%lii$,  non  in  contentione  et  a^mulatione  (Ibid,).  Conteii- 
tio  in  eis  est  qui  secundum  carneni  vivunt  et  qui  in 
tenebris  ambulant.  Qui  aulcin  in  lucc  est,  nihil  per 
contenlionem  aul  claiioncm,  ncque  pcr  gloriaiii  gcrit 
iuaneuh  Undc  ct  scquitur : 


791 


SMARAGD!  ABBATIS 


m 


67.  EhlioHim  et  faciantiam  fugere  {P$al.  cxxx).  A  tnm  possumus,  iuiitari  eum  debemas.  Ipse  enim  pro 


Ehtlo  didiur  jaetanthi  mentis  ,  et  audacia  cordis, 
omiideotiavirtutum,  vel  temerilas  et  tiraorcordium. 
Nisi  enim  praecesserit ,  ut  beatos  ait  Isidoros ,  oc- 
culta  elatio  mentis  ,  non  sequitur  aperta  jactantia 
lavdift.  Utiiius  cst,  inquit,  ruentibus  quocunque 
ritio  labi ,  et  humiles  post  casum  Deo  fieri,  quam 
per  elatiooem  superbiri.  Nonnunquam  gemino  vitio 
Christianu»  a  diabolo  appetitur ,  et  occnlto  per  ela- 
lionem,  et  pulrfico  per  libidinem.  Sed  dum  Titat  quis 
Ubidrnemr  cadit  in  elationem.  Item  dumincaute 
deciinat  ekuionem ,  cadit  in  libidinem.  Sicque  ex 
•cculto  dationifi  vitio  itur  in  apertum  libidinis  ,  et 
de  aperto  libidinis  itur  in  occultum  elationis.  Sed 
Dei  servns,  discrete  utrumque  pensans,  sic  ca- 


persccutoribus  sufs  oravit  dicens  :  Paur,  ignosee  ii" 
li$y  quia  nesciunt  quid  faciunt  {Luc.  xxiii).  Dt  simus 
ergo  fiiii  ejus  imitatione ,  6icut  jam  gratia  ilKus  su- 
mus  adoptione,  secundum  ejus  imperium  diligamus 
inimicos  etiam  et  oremus  pro  illis.  Ipse  enim  impe- 
mtor  nobis  imperans  ait :  Diligite  inimieos  vestros , 
benefacite  kis  qui  oderunt  vo5,  et  orate  pro  penequen" 
tibus  et  calumniantibus  vobit^ut  siti$  fUii  Patrie  ve$iri^ 
quiin  ca^i$  e$t ;  qui  $olem  $uum  oriri  facit  $uper  bouM 
et  malo$f  et  pluit  $uper  ju$to$  et  inju9to$  (Matth.  t). 
Cum  enim  dtxisset :  Ut  $iti$  /ilH  Patri$  ve$tri  qui  in 
c(Bli$  eif,  addidit :  ^t  $olem  $uum  facit  oriri  euper 
bonot  et  ma/o<,  etc.,ut  nos  intelligentes  faciamiis 
inimicis  nostris  t>ene,  et  nostram  ad  eos  extendamas 


vet  libidinem  ut  non  incurrat  in  clationem ,  sic  B  dilectiouem,  et  pro  illorum  salute  fundamos  oratio- 


Titat  elationem  ut  non  resolvat  animum  ad  libi- 
dinem. 

68k  Seniore$  venerari  (Levit.  xix ;  I  Tim.  v).  Uu- 
miiitas  enim  boiiorum  subditorum  veneratio  est  fra- 
inim  seniorum.  Neque  enim  sincere  poterit  venerari 
seniorem,  nisi  qui  humilem,  non  tumidam  et  elatam 
babuerit  mentem.  Yeneraiio  enim  seniorum  in  ver^ 
bis  del>et  esse  et  in  factis  :  in  verbis,  ut  d  pauca  et 
xationabilia  verba  bumiliter  ioquatur  et  cum  reve- 
reAtia;.  in  factis  autem,  ut  illo  transeunte  junior 
aurgat,  illo  iterum  jubenle  sedeat,  illo  loqueote  ao- 
diena  taceat,  interroganti  humiliter  respondeat,  ju- 
beoti  obediai,  transeunti  inclinato  capite  benedictio- 
nem  humiiiter  peut,  et  in  omnibus ,  ubi  rationabili- 


nem,  ut  qui  filii  Dei  jam  facti  somus  per  adoptio- 
neni,  efficiamur  et  nati  per  imitationem.  CArtsfiia  jn-o 
nobi$  pa$$u$  e$tf  ait  apostolus  Petrus ,  iio6ts  reiin- 
quen$  exemplum,  ut  $equamur  ve$tigia  eju$  (I  Peir. 
ii).  Quod  non  solum  de  passlone ,  sed  et  de  inimid 
dilectione,  et  pro  eis  facta  debemus  intelligere  ora- 
tione. 

71.  Cum  di$cordantibu$  ante  $oii$  oeea$um  tn  pa- 
cem  redire  (Epke$.  iv).  Sicot  pia  maler  Ecdesla  ab 
omnibus  male  viventibos  sive  haeietids  premiUir, 
sed  tamen  eos  ad  se  venieutes  benigna  chariliite 
amplectitur;  ita  et  nos  quosconque  inimicoe  rasti- 
uemus,  revertenies  ad  nos  malema  imitatloMe  am- 
plexari  statim  debemus,  quia  qui  fralrem 


ter  res  postulatr  iianior  monachus  seniori  obediat.  ^  slbi  recoDcilial,  Deum  sibi  tardius  placaL  Hinc 


Hinc  Paultts  Timotheo  ait  dicens :  Seniorem  ne  tn* 
cr€paveri$^  »ed  ob$ecra  ut  Patrem  (I  Ttm.  v).  Et :  FUii, 
obedUeparentibu$  ve$tri$  in  Domrno  (Colo$$,  iii).  Nam 
ei  Dpminus  descendit  de  Hienisalem  cum  parenti- 
btts  suis  in  Nazarelh ,  et  erat  $ubdUu$  UU$  (Luc.  n). 
Uinc  per  quemdam  sapientem  diciiur  :  In  tota  ant- 
ma  tua  time  Deum  et  $acerdote$  iUiu$  ^anctifica 
{EceU.  vii).  Ipse  iterum  dicit :  In  omni  virtute  tua 
diUgo  eum  qui  te  fecit,  et  mini$iro$  eju$  non  dereUn- 
qua$  (Ibid.).  Scd  et  hoc  intueudum ,  ne  accepta  a 
luoiore  senior  rcverentia ,  in  tumore  se  extollat ,  et 
tlc  scandalum  nutriat ,  sed  magis  magisque  se  hu- 
milians ,  ut  filios  amore  paterno  diligat ,  et  ita  cos 


ad  humilitatis  obedientiam  compellat.  Unde  et  se-     fratcrna  delicta. 


Douiinus  ait :  Si  offer$  muniu$  tuum  ad  altare^  et  ibi 
recordatu$  fuerie  quia  fraterjuu$  kabet  aiiquid  ad' 
venum  le,  re/sti^ii<  t^t  muiuu  ^tittm  anu  aitaref  H 
vade  priu$  reconcUiari  fratri  fno,  et  tuac  veuiem  ojf«- 
rei  mtinns  ftitim  (MatUi.  v).  Hinc  Paulus  apotloliis 
ait :  Ira$ciminiy  et  noUte  peecare,  Sol  nan  oceidai  mh 
per  iracundiam  vestram  (Eph£$,  iv).  lluic  osleadit 
quia  ante  solis  occasum  et  culpalus  petendo  redpere 
veniam,  et  kesus  laedenti  dimittendodd>elindaIgere 
delicta.  Cito  enim  est  ignoscendum  caiquam ,  dum 
veniam  posiulat,  quia  nihil  proficil  esse  immacttU- 
lum  a  culpa,  qui  non  esi  paratos  ad  veniam.  Cresdt 
enim  ct  augetur  culpa«  quando  lardios  rdaxantur 


quitur : 

69.  Junioret  diUgere.  Geminam  enim  dilectionem 
a  senioribus  debent  accipere  juniorcs.  Unam ,  quia 
fratres  suni.  Scriptum  est  enim  :  Hoc  mandatum 
accepimus  a  Deo,  ut  qui  diUgit  Deum ,  dUigat  et  fror- 
trem  $uum  (I  Joan.w).  Alteram,  quia  obedientes 
fenioribus  humiliter  serviunt.  Hinc  enim  scriptum 
est :  Servu$  $ensatu$  $it  tibi  dUectus  qua$i  anima  tua 
{EccU,  vu),  quasi  fratrem  sic  eum  tracta.  Si  hoc  de 
servo,  quanto  magis  intdiigcndum  est  de  filio  et  fra- 
ire  dileclo ! 

70.  In  Chri$ti  amore  pro  inimicis  orare.  Amor 
eiiiin  Christi  facit  nos  diligere  inimicuiu,  facit  etiam 
e.i  orare  pro  illo ,  quia  si  filii  cjus  suinus ,  in  qiiau- 


D 


72.  Et  de  Dei  misericordia  numptam  desperare 
(Ezech.  xviii).  Etsi  miiie  sint  peccala,  non  eal  de- 
sperandum  de  venia.  Deus  enim  et  pius  esl  ad  igno- 
scendum,  et  onmipotens  ad  salvaDdum.  Tanlom  esl 
ut  unusquisque  peccator  dedinel  a  malo  ei  faciii 
bonum  (Psal.  xxxvi).  Confiteatur  Domino  sua  pee- 
cata,  et  secuodum  modum  culpae  laciai  peeniieiiliaBi, 
quia  omnis  peccator  qui  ad  Dominum  ex  toto  corde 
conversus  fueril,  salvus  erit,  ipso  dicente  qui  pccca* 
ioribus  ait :  Convertimim  adme^  et  salvi  erUi$  (I$a. 
xlV).  Ipse  iterum  didt :  Nolo  mortem  peccatorit^  $ed 
ut  convertatur  et  vivat  (Ezech.  xvin  et  xxxiii).  Ergo 
cum  pius  Dominus  non  desiderel  mortem  peccatoris, 
sed  vitam ,  ipse  sibi  miscricordix  claudit  |aniiam» 


7!»  COMMENT.  IN  REG.  S.  BENEDICTI.  794 

qui  ab  eo  peccatoniin  veniam  recipere  desperat.  A  rererttts  omi  inflniiatur  in  pc^fis ,  sed  profictt  sanns 
Hinc  iteniin  per  prophetam  dicil :  Peccator  in  qua-     seraper  in  melius. 


eufUfHe  die  conver$n$  fuerit  ex  toto  corde  ad  Domt- 
nafit,  detimt  eesepeccator  {Ezech.  xxxiii).  Hinc  Hie- 
ronyraus  ait :  Neaio  de  Domini  indulgentia  dubitet, 
iieiBO  desperet.  Ad  lioc*enim  missus  advenil  ut  pec- 
cafores  couOtentes  non  perderet,  sed  salvaret.  Neroo 
de  multitudine  suorura  desperet  criminum,  qnia  pius 
et  raisericors  Dominus  paratus  est  ad  ignoscendum. 
Si  discipnlo  suo  Petro  usque  septuagies  septies  jus^ 
sH  fratri  dimitlere  peccatum,  mulio  magis  ille  fons 
pietatis  et  indulgenlise  usque  mille  raillies  mille  in 
•e  peccantibus  et  veniam  petentibus  dimittit  deli- 
ctnm.  Ipse  enim  totius  mundi  lavit  crimina  ,  quanto 
inagis  unins  bominis  lavabit  delicta.  Tantum  est  ut 


Quce  cum  fuerint  a  nobi§  die  noctuque  incestabili' 
ter  adimpleta ,  et  in  die  judicH  reconsignata.  Hsec 
enim  sacratissima  supradicta  Domini  pneccpta  no- 
bis  pnesenti  consignantur  in  vita,  ut  operemur  in  eis 
ct  operantes  custodiamus  illa.  Iterum  nobis  in  vila 
reconsignabuntur  a^ierna,  ut  laboris  nostri  digna  re- 
cipere  mereamur  pnemia,  illa  videlicet  quac  ipse  Do- 
minus  operariis  suis  promisil  diccns  :  Venite  ad  me, 
omnes  qui  laboralis  et  onerati  estis ,  et  ego  reficiam 
vos  {Mallh.  xi).  Et,  Venitey  benedicti  Palris  mei,  per- 
cipiCe  regnumy  quod  vobis  paratum  est  ab  origine 
mundi  (Matth.  xxv).  Et  de  quo  Apostolus  dicebat : 

lUa  merces  nobis  a  Domino  recompensabitur,  quam 


dignb  poenitenli»  fructibus  vivat  in  aetemum,  hono- 
ruiii  oomium  virtute  rcfertus. 

Ecee  hwe  suni  instrumenta  artis  spiritualis.  Ecce 
hxc  sunt,  dicit,  id  est,  hasc  supradicta  divina  man- 
data  qme  snnt  singula  jam  per  ordinem  snperius 
€xposita.  Haec  sunt  itaquc  instrumenta  artis  spiri- 
talis.  Ars  dicta  est,  eo  quod  artis  praeceptis  regulis* 
que  coBStricta  bene  et  juste  ducat.  Sicut  enim  est 
ars  eorporaliSy  esl  et  ars  spiritalis.  Sed  sicutest 
oorporali  vita  spiritalis  melior,  ita  esl  et  ars  ejua- 
dem  vit»  subtilior.  Unde  et  illa  paucis ,  haec  vero 
faisCnuiienlis  indiget  plurimis.  Sicul  enira  instm- 


imusqttisque  converlatnr  ab  impietate  sua,  et  faclis  ^  ipse  promisit,  quod  oculus  non  vidit,  nec  auris  audi- 

vil,  nee  in  cor  hominis  ascendit^  quae  prteparavit  Deus 

his  qui  diligunt  eum  (I  Cor.  ii).  Officina  -vero  ubi  hcrc 

Qmnia  diligenter  operemur,  claustra  sunt  monasterii 

et  stabilitas  in  congregatione.  A  faciendo  enim  offi- 

cinm,  et  ab  officio  officina  derivatur.  Sont  enim  opc- 

rantium  domicilia,  et  omnium  monacbomm  ibi- 

dem  habitantiura  daustra.  In  quibns  qui  vull  habi- 

lare,  firroitalera  in  mente  et  siabilitatem  debet 

habere  in  congregalione ,  ne  vagari  incipiat  per  di- 

versa  terraram  spatia,  aiit  transmigrare  de  cella  ad 

allerara,  et  de  propriis  ad  non  propria  loca,  et  dica- 

lur  de  illo  quod  in  Salomonis  libro  scriptura  inveni- 

tur :  Sicut  avis,  ioquit,  trammigrans  de  nido  sko,  sic 

vir  relinquens  locum  suum  (Prov.  xxvii).  Quid  enim 

per  avem  slgnatur,  quae  relinquit  nidum  suum ,  nisi 

monachus  qui  relinquit  locum  suum  et  propostHmi 

suum.  Mdius  enim  relinquat  mentis  vag&dtatem ,  et 

cordis  firrailer  locique  leneal  8tal>ilitatem,  el  ad 

perfectum  ducat  bonum  quod  coepit  agere,  quia  scri- 

ptum  est :  Non  qui  inchoaveritt  sed  qui  perseveraxe- 

rit^  salvus  erit'{Matth.  x  et  xxiv).  Sequitur  de  obe- 

dieuUa* 

CAPUT  Y. 

De  obedientia. 

Primus  humUitatis  gradus  est  obedientia  sine  mora» 
Quaeritur  a  plurimis  cur  bealus  Benedictus  in  hac 
Regula  duos  humililatis  gradus  dixerit  esse  primos : 
unum,  istum  quem  iu  manibus  tcneinus,  alterum 


menta  suot  labrorum ,  scriploram  vel  aliorara  arti- 


ficom,  quibus  opos  eoram  perficitor,  Ita  sunt  et  in- 
stnimenta  virtutum,  quibus  spiritalis  vita  componi- 
tor.  Nisi  regendaram  suarara  et  aliornm  animarom 
ars  noD  esset  spiritalis ,  Gregorius  non  dicerel :  Ab 
Iraperitis  ergo  pastorale  magisteriuro  qua  temeritale 
flosdpitur,  qnando  ars  est  artium  regimen  anima- 
nim.  Hinc  Panlus  apostolos  ail :  Scio  et  humitiari^  et 
abundare^  ei  satiari^  et  esurirCf  et  penuriam  pati 
(Pful.  iv).  Haec  enim  omnia  minus  intuentibus  non 
videntur  ars  esse  spiritalis,  sed  simplicitcr  neccssi- 
tas  actionis.  Sed  si  ars  non  esset,  scio,  Apostolus 
Don  dixisset ;  sed  cum,  scio^  dixit,  in  hujus  operis 
actionis  arlem  inesse  demonstravit.  Quem  enim  pe- 
Doria  sua  non  frangit,  a  gratiaram  actione  non  re- 


C 


trahit,  in  reram  temporalium  desiderium  non  accen-  |x  vero,  qui  in  duodecimis  gradibus  (Cap.  vii)  ponitur 


dit,  sdt  humiliari.  Qui  enim  acceplis  rebus  non  ex- 
toUitur,  et  eas  ad  usum  vanse  glorise  non  inlorquet , 
aec  solus  possidet,  sed  cum  diligentibus  misericor- 
diter  dividil,  scit  abundare.  Qui  acccplis  alimeotis 
non  ad  ingurgitationem  venlris  utitur,  sed  ad  repa- 
rationem  virlulis,  scit  satiari.  Qui  aliraentorum  in- 
opiam  sine  murmuratione  toIerat,ncc  pro  necessitate 
victus  agil  ali<jtuid  unde  anima  peccati  laqueum  in- 
curral,  scil  esurire.  Quem  ergo  nec  in  abundantia 
superbia  elevat,  nec  in  necessitate  cupiditas  irritat , 
novit  abundare,  novit  et  penuriam  pati.  Qui  ergo  in 
prosperilate  non  elevatur,  in  adversitate  non  fran- 
gitur,  suasionibus  ad  malum  non  trahitur,  vilupcra- 
tiouibus  a  bono  opcre  non  revocatur,  spiritali  arie 


primus.  Sed  scicndum  est  quia  ille  est  prinms  ia 
corde,  el  iste  primus  in  aclione.  Sicul  enim  ilLe.cst 
primus  in  ordine,  ita  secundus  iu  cogitatione,yo« 
luntate,  desiderioet  conversione.  Iste  lamen,  qui  bic 
ponitur  primus,  illic  invenilur  in  ordiiie  essc  sccun- 
dus.  Sic  enim  dicit  in  islo :  Hi  tales  relinquentes 
statim  quae  sua  sunt,  et  voluntatem  propriam  desc- 
rentes,  illam  Domini  imitantur  sentenliam  qua  dicit: 
Non  veni  facere  voluntatem  meam^  sed  ejus  qui  misit 
me  (Joan.  v  et  vi).  In  illo  vero  dicit :  Secundus  hu- 
militatis  gradus  esl,  si  propriam  quis  non  amans  vo- 
luntatem  desideria  sua  non  delectetur  implerc,  vocem 
illam  Domini  faclis  imitctur  dicenlis  :  Non  veni  fa- 
cerc  voluHtatem  mcamf  scd  ejus  qui  misii  me,  Ecce 


1W 


SMARAGDl  AODATiS 


IM 


qttonodo  probatar  <|uiA  isle  H^  i|iQ  bic  p0niiur  A  ei  salus  nosira,  qut  dtsii  :  E90  uu»  wa »  MrtM  ef 


primus,  illic  posiius  invenilur  es$e  secuRdus.  Sed 
ille  esi  primus  in  ordine  ei  cogilatiooe,  isie  primus 
in  dperis  aciione.  lile  primus  in  iniiio  conversionis, 
isid  prinius  in  iniiio  actionis.  lUe  primus  in  anima 
spiriiuaiiier,  iste  primus  in  oliedienlia  corporaiiter. 
Unde  ei  isiius  capituii  tilulus  non  de  liumiliiate , 
sed  de  obedicntia  discipulorum  esi  prxnoiatus.  In 
iUo  autem  de  cogitaiione,  voiuniaie  ei  desiderio  ira- 
ciatar,  in  isto  vero  de  discipulorum  obedientia  dis- 
putaiur.  Obedientia  vero  discipulorum  prius  Deo 
in  corde,  postea  exbibenda  est  magistro  ui  actione. 
Inlerius  enim  unusquisque  iiroore  tactus  egrediiur 
ad  publicum  obedire,  quasi  discipulus  magisiro.  Nisi 
enim  Domini  compelleiiie  iimore,  nunquam  se  in  re- 


tita  (Joan.  xiv).  Cbrisius  esi  ergo,  dum  in  boe  mor- 
tali  corpore  vivimus,  spes  nosira :  Chrisius  defenslo 
nostra,  Christus  gubernaiio  nosira»  Chrisius  foni- 
iudo  noslra,  Cbristus  solatium  nastnim,  Cbrislvs 
redemptio  nostra,  Christus  pastor,  salus  ei  proiectio 
uostra;  Chrisins  justincatio,  sanctilicatio  ei  ilioiiii- 
ualio  nostra,  et  in  futuro  saecuio  erii  gloria  nostra 
Chrisius  :  exsnltaiio  nosira  ChrisUis,  gloriOcatio  bo« 
stra  Chrisius,  pax  nostra  Christus,  luerediias  noaira 
Christus,  siernitas  nostra  Chrisius,  le&  ooslra  Ckri- 
sltts,  clariias  nostra  Chrisius,  saniias  nostra  Christos, 
eoroua  nosira  Christus,  sapieniia  nosU*a  Chrisiits , 
regBum  nosirum  Christus,  praenium  nostram  Chri 
siDS,  gaudium  nosirum  Cbristus,  diuoiis  noairam 


gnlari  vita  alter  alteri  se  subderet,  sed  Domini  com-  B  Christus,  decus  nostrum  Christus,  refectio 


pubus  timore  pariler  et  amorc,  fit  ui  alter  subdat  se 
alteri,  ei  regaiur  aller  ab  allero.  Postquam  enim  cor 
hominis  Uraor  Domini  penetrat,  festintts  sibi  alium 
dncem  quacrit  ad  Titam ,  ul  quo  per  se  ire  ilon  va- 
let,  aliero  duccnte  perveniai.  Unde  et  hio  bealus 
Deucriicius  voleniibus  xternam  pervenirc  ad  ritam 
ordiaatissime  initiiim  operis  viseque  demonsirai  di- 
cens :  Primos  humilttatis  gradiis  esi  obedientia  sine 
roora.  De  obedieniia  beatus  di^taturus  Denediclnl, 
r.on  ordinis,  ut  praediciam  est,  gradura,  sed  la- 
boris  rationabilitcr  hic  posult  primuro.  Quem  sine 
moni  conVenit  implere  disdpdlum ,  qoi  sine  mora 
coslorum  vult  conscendere  regnum.  Sine  tarditatls 


Chrisius,  requies  nostra  Chrislus,  omnia  iKina , 
nia  sancta,  omnia  amabilia,  omnia  desiderabilia 
sira  Christus ;  ei  Deo  nihil  charius  convenii  uobis 
babere  quamChristum.  In  illo  caitn  etper  llhm  rivi- 
mus,  movemur  eisumus.  Propierea  nihil  cbarius  llo 
aliud  aliquid  habere  debemus.  Sed  qui  voIaiilinaMor- 
num  cura  Cliristo  regnare ,  debeni  sind  mora  inipe- 
ranii  obedire,  et  hoc  ipiod  seqiiilur  focere,  Id  esi : 
Proptcr  iertitium  ionctmm  tinod  proftm  mnt ,  $en 
propter  metum  ffekennce^  v6l  gloHam  vitm  eBternet^ 
mox  nt  atiquid  imperatUm  a  Majore  fuerky  mc  «•  ifiti- 
nitus  imperelnr^  moram  paii  neeeinnt  in  faciendo. 
Propter  servitium  ganctum  qm>d  profeui  annt ,  ^xil , 


cnim  mom  monachus  dc*bei  facere  obedienilam,  qui  ^  Id  esi,  pro  illa  professione  quam  moiiachiis  eoram 


Biue  torJitate  laboris  sui  vult  recipere  proemia.  Sine 
tarditate  eiiiin  habei  victoriam,  qoi  humiliter  obe- 
diens  contra  hostem  fortiter  dimicai.  Scripinm  esi 
etilHi :  Vir  obediem  {o<iuitut  victoriai  (Prov.  xxi). 
Quid  enim  minim  si  peccator  bomo  obedientiae  m 
pr^D^ntis  viiie  breviiate  se  subjicit,  quande  ^m  me- 
diator  O^  et  heminum  iemetipeum  eitinanitft  fotmam 
servi  accipiem ,  factui  esl  obedieni  uique  ad  morttm 
(Pliil,  11).  EtcliaruiU  habens  hominem ,  quem  pro- 
pterea  inorte  rerlcmit,  charum  se  oronibus  sanctis 
suis  cxhibuii.  Unde  et  sequitur  : 

Uwc  convenit  kii  qui  nihil  iihi  Chrislo  charini  ali- 
quid  eiistimant,  Nihil  omnino  nt  Christum  Chrisiia- 
nus  debeihaberecharuro,  quia  idipsuro,et  non  alium 


omnibus  pfomisit  ante  allarc  dieeiis  :  Proftiillo  4e 
siabiliiaie  mea  et  oonversiooe  inorum  meonnn ,  et 
obedieoiia,  coram  Deo  et  sanctis  ejus.  Isla  ei^  re- 
gularis  professio,  si  osque  ad  caloein  Tiloe  bi  nioiia- 
Merio  operibus  impleatur,  recte  serriiioui  smdom 
vocatur,  quia  per  Isiam  sanctiis  otleclos  moiiadNis, 
sando  Domino  sociaUir»  fit  sive  pro  Isto  servillo,  id 
esl,  ut  possbii  implere  lllud  f  qtiia  melios  esl  iMn 
vovere  quam  posi  votum  promissa  non  reddere;  sen 
propter  metnm  gekcnnwj  id  est,  ne  in  gehennam  de- 
scetulani  crucienturque  setemum ;  vel  gioriam  tH<e 
cftemT^  id  est,  at  ad  illam  pervenlant  gloriam ,  ni, 
slcutsol,  tn  conspeclu  Patris  fdlgeant,  clarescaat, 
luceant.  Mox  ut  aliqatd  imperaium  a  majore  Iherit , 


sutim  Creatorem,  Redcmptorem  cognoscit  et  Domi-  j)  ac  si  dirimtus  imperetur,  moram  pali  oesdanl  in 
nnni.  Nibii  ergo  ut  Christum  debemus  habere  charum ,      faciendp. 


quia  ille  nihil  sic  charum  sicut  electornm  habuii 
coiTventus.  Sie  oniin  dignatus  est  nos  charos  habeit;, 
ut  pro  nobis  uon  rectisaret  snnm  sacrum  sanguinem 
fiindci-e.  Sit  ergo  chanis  ut  Pater,  nos  illi  iit  filii. 
Diligamus  ei^go  Dominum  Jesum  Cliristom,  quia  ifle 
prior  dilcxii  nos,  et  tradrdit  semctipsnm  pro  nobls. 
Nihil  cnim  amori  illius  debemus  praeponere ,  sed  sn- 
per  omnia  debemus  eum  amare  atqoe  diKgere  :  quia 
cum  illo  speramus  in  aetemum  rcgnait;.  Ipse  enim 
nit :  Qtti  amat  patreni  aut  matrem  ptns  qnnm  me,  non 
csl  me  dignui  (Matth,  x).  Quis  cnim  laqi  staltos  ct 
liobcs  potesi  cflicere  [A/.,  cxisterc],  ul  vitam  et  s  ilu- 
tem  suam  non  velit  diligcre?  Cbristus  est  euim  vila 


De  quibui  Donrinui  dixit :  Ab  auditn  anrts  obet^tit 
mihi  (Pial,  xvii ;  U  Reg.  xxn).  Id  est,  In  ipso  audltu, 
quo  Tocem  meam  auditit,  statim  et  sine  mora  in&i 
obtemperavit  ei  obedivit.  Hoc  enlm  lestitnonlum  de 
psalmo  XVII  sumptnm  est,  ubi  populus  g^nllom  faci- 
iitatis  credulitaiis  laudatur  a  Domlno,  qoi  oculis 
corporeis  Dominum  nostrum  Jesum  Cbrfstnm  nbn 
vi;!crunt,  sed  de  illo  pnedicantibus  apostolis  velociter 
creJideruni.  Quorum  exemplar  ei  monachi  obedlcn- 
los  modo  scquunlur,  qui  scnioribus  a  Deo  missis  fa- 
ciliter  obe<1iunl.  Et  ut  iiitetligant  non  lanlum  se  bo- 
inini,  scd  nngis  Dco  obedirc,  ei  obcJientiam  quaiu 
luujoribus  exbibeiit,  rclilbutori  omnium  bcmonuu 


797  COMMENT.  \Vi  HEG.  S.  BENfiDIGTj.  7M 

Domino  commcndare,  audiant  Dominum  dicentem  Asic  composiu  s  al  per  viam  tligiisUim)  ei  «€Utt 


quod  sequitur : 

Et  ilerum  dictC  doctoribus :  Qui  vo9  audit,  me  audU 
(Luc,  x).  Dominum  enim  probantur  audire,  qui  do- 
ctoribus  ad  obediendum  cordis  ihclinant  aurem,  et 
obedicntix  suse  a  Domino  recipient  mercedem  qui 
senioribus  non  tardant  humiliter  obedire.  Qui  ergo 
taleth  Aierenfnr  babere  operis  sui  retributorem,  ne- 
cessc  est  ut  scmpcr  obddiant  cnm  magna  cordis  ala- 
crita tc.  Dc  qiiibus  et  subditur  : 

tltgo  itli  tales  relinquentes  statim  quce  sua  itin/,  ef 
voluntatem  propriam  deserentes,  mox  exoccupaiis  ma- 
nifttis,  ei  quod  agebant  imperfectuni  feHnquenles ,  t4- 
cino  obedientid!  pede  jubentis  vocem  factis  seguuntuK 
Hi  nimirum  quae  sua  sant  t^linqwmt,  qui  propler 


ascendant  electi  ad  coeif  latisslmam  paCriom,  et  ficr 
Yiam  amplam  atque  latisfeimam  desceadant  reptobi 
ad  Averni  angustissima  claustra;  pet  itcr  enim  an* 
gustissimum  veniunt  sancti  ad  amplissimum  regnnm* 
el  per  iter  amplum  ad  angustissimum  iiiiqui  pcrve* 
niunt  batathrum.  Mntatur  cninl  tcropns  malignis  di* 
vitibus ,  mutatur  et  sanctis  pauperibus.  lllis  ut  de 
spoliosa  voluplatis  via  ad  anguslas  infemi  Iranseant 
pcenas ;  isti  ut  de  pncsenti  sxculi  angustia  ad  coeli 
latissiinam  atque  clarissimam  transeant  gloriam.  Jlli 
ut  de  molli  et  dissoluta  via  ad  angastnm  immitlaiHiir 
tartarum ;  isli  ut  de  angusto  et  violento.  corporis 
aciu  ad  amplum  coefi  transeant  regnum.  ilinc  Do^ 
minus  ait  :  Regnum  ciBlorum  vim  patitury  ei  tiolenti 


aliortim  utilitatcm,  suam  imperfeclatodimitlunt,  et  6  rapiunt  illud  {Mattk.  xi).  Non  cnira   qui  moUiter  et 


plus  proximis  qnam  sibi  placere  contendunt.  Et  non 
proprinm  roluntatem,  sed  magls  proximorum  implere 
conantiir.  Et  roox  cxoccupatis  raanibus,  id  est,  a 
cunctis  (^ribtis  quibus  operabantur,  disjnnctis^  (tt 
ftb  omnibus  actionibus  separatis,  vel  expeditis,  quod 
ageban>  imperfectom  derelinquunt.  Proptcr  obedien^ 
ti»  enim  perfectioncm  omnium  atiomm  actio  rclin- 
qnenda  est  opemm,  quia  magis  placet  Deo  obcdientit 
qwiro  victima.  Obedientia  qnippe  victimis  pneponi- 
tar,  qaia  per  ticrimas  aliena  caro,  per  obedientiam 
tero  ▼okmtes  propria  mactatur.  Yicinp  obedienti» 
pede  jubentis  trocem  factis  seqoantur.  Propterea  ap^ 
propliiqaat  pes  obedienti»,  ut  festinanter  ciirrere, 
Mqaod  ei  injuiigiluir  Telociier  et  sine  tarditate  po»- 


dtssolute  vivunt,  scd  regnum  Dei  possidct  is  qiii 
pro  iiio  viriliter  agit.  Ilioc  beatos  Hieronymos  ait : 
Lata  via  est  soeculi  voluptas,  quam  appetunt  homi* 
nes ;  angusta  quae  per  iabores  et  jqjuuia  panditur» 
Scd  per  latam  multi  ambolant,  angnstam  autera 
pauci  inveniunt. 

Vt  non  suo  arbitrio  viventes.  Periculosum  cst  enim 
monacho  suo  proprio  ^ivere  ariiilrio,  ne  Torte  dical 
esse  bonum  qood  ab  ahis  non  iionum,  sed  judicatur 
et  est  malam.  Et  dum  se  pittat  per  rectam  videua 
eorrer^  viam,  m  damnosam  cncus  incidat  foveam^ 
eicut  scriptum  est :  Esl  via  queR  videiur  hommhu» 
rectay  ted  nwissima  ejus  deducunt  ad  tartara  (Priw* 
xiv).  Et  propterea  non  :  Vel  desidetiis  suis  servirc^ 


aitlmplefe.  Gujns  non  solom  corporcsed  et  cordQ^  ^ed  prxceptis   Doroini   debent  monacfai  iMimiliter 


^t  imperanti  exhibenda  velocilas,  ot  nec  corpori  tap- 
<KiaS)  aec  cordi  tepida  resistat  volantas.  Sed  juben- 
tis  TOcett  vdox  auditor  digno  cDmpleat  opere  tat, 
cam  lempus  retributionis  advencrit»  dignamaDomt- 
IM)  niercedem  possit  accipere.  Pro  ciqus  merced» 
^esiderio  efficaciter  qnod  seqortur  est  implendom. 
Dicit  enim : 

£l  veluti  uno  momenio  prasdicta  magistri  jussio, 
et  perfecta  discipuli  opera^  in  velocitate  timoris  Dei 
tfm6ar  res  cammuniter  citius  explicantur.  Momentum 
a  brevitatis  tempore  est  dictum,  eo  quod  io  brevi 
compleatar  obedientiae  opus  injundom.  Cum  enim 
oharitatis  caosa  boni  magistri  jussio,  et  obedientis 
discipoli  operatio  unanimitcr  conjangiior,  sine  dobio 


obtempCraret  Et  voluptatibus  ebedientes  servire  pro«- 
priis,  sed  cum  limore  Domini  humiliter  ejos  sobjioL 
delicnt  mandatis,  nt  com  David  dicere  possint :  Par- 
tfcept  ego  sum  omrdum  timentium  ie  ei  custodien^ 
littifi  mandaia  iua  {Psai.  cwhi). 

8ed  ambulantes  alieno  judicia^  imperio.  Iiicjadi«> 
ctom  pro  discretione  vel  arbitrto  posuiu  Aliter  ealm. 
debet  disceroere  opus,  quod  bonus  ct  roortiiicatus 
pro  Christo  debeat  agcre  monaclius,  ut  operis  sui. 
mcrcedem  conseqoatur  a  Domino,  alterius  obedira 
debet  impcrio.  Suavius  enim  cinrrit  mandatorun^ 
Domini  viam,  cujus  opus  olter  discernit,  et  judicat. 

iii  ccenobiis  degentes  abbaicm  silH  praesse  deeide- 
rant.  Ccenobia  enim  multomm,  et  in  coramunc  vi- 


bonom  fructum  parturiunt,  quia  non  est  infractuosa  D  ventium  vocantur  monasteria  monachoram,  qu^  ex. 


Spiritos  sancti  conjonctio,  ubi  non  est  animaram 
Bociva  disjanctio.  Corda  enim  timore  Domini  copa- 
lata  velociter  partoriimt  infirmantibus  animabus 
aaiutis  medelaiDv 

Quibus  ad  vUatn  dftemam  gtadiendi  amorincumbU^ 
ide9  angwstam  viam  arripiunt^  unde  DominKs  dicU  : 
Angueia  via  est  qucs  ducit  ad  vitam  {Matth.  vii). 
Hoc  in  loco  beatos  bcnedictos  hi  pronoroen  in  sob- 
auditione  rellquit.  Quod  si  addideris,  clarius  ea  quse 
dicuntur  advertis,  id  est,  sl  dixeris  :  Hi  quibus  ad 
vitam  acteraam  gradiendi  amor  incumbit,  idco  an- 
gus^am  viam  arripiunt,  ut  non  suo  arbitrio  viveutes, 
ei  cx*toi'a  qiiae  scquunttir.  Miramodo  et  a  Doiuiuo 


Gneco  vocabulo  nomen  videntur  babere  compositum;. 
Goenon  Graece  dicitur  qued  noiB  cooMuiine  vocamus. 
in  ccenobiis  ergo  degetites,  Id  •€»!  in  commuoe  cum 
pluribus  halMlantes,  idco  abbatem  sibi  prsBesse  desi- 
derant,  ul  illo  gubernante  viam  mandatorum  Doinini- 
levius  currant,  ilioqoe  regcnte  levius  vivant^  ct 
pnemia,  qo»  iilis  in  futuro  promissa  6UBt  suavius 
apprebendant,  scientes  quia  qoanto  se  aitcrios  por 
testatt  pro  Christi  amore  sobdi  conseniiunt,  tanlo  iii 
futuro  saM^ulo  cum  ipso  Domino  felicitcr  cxsuilaie 
gaudebuut.  Et  quia  sine  dubio  hi  tales  illam  Domi- 
ni  sententiam,  qua  dicit :  Non  vetd  facere  voluutalem 
nuamt  sed  cjus  qui  misit  tne  {Joan.  vi)  faclis  imitan- 


799  5MARAGD1  ABBATIS  ^ 

iKf,  com  illo  siiie  dubio  felicesinacternumregnabunt.  A  fecliouis  adveneril,  dicct :  Vemle  ad  mCy  omne$  qui 

Sed  kwc  ipia  obedientia  tunc  acceptabilis  erit  Deo  laboratis  et  onerati  estis,  et  ego  reficiam  vo$  (Matlb. 

€i  dulcis  kominibus,  si  quod  jubetur,  non  trepidc,  non  xi).  Ergo  cum  roagna  cordis  alacrilale  debet  mona- 

tarde^  mon  tepide^  aut  cum  murmure^  vel  cum  respon-  chiis  obedientiaui  facere,  qui  talem  speral  ex  Ula 

sione  nolentis  eficiatur.  Acceplabilis  est  obcdienlia  babcre  retributionem.  Undc  et  sequitur  : 
Deo»  si  corde  puro  velociter  flt  et  sine  murmure,  et         El  cum  bono  animo  a  discipulis  pra:beri  oportet, 

duicis  hominibus,  si  sine  pigredine  cura  alacritale  quia  hilarem  datorem  diligit  Deus  (II  Cor.  ix)«  Hxc 


vel  jucundiute  fit  menlis.  Unde  et  subditur  :  Non 
trepide.  Trepidare  dicitur  liincre,  vcl  dubilare.  Ille 
euim  obedientiam  facere  trepidat,  qui  in  Domini 
adiutorio  firmiter  non  spcrut.  Qui  vero  dc  Christi 
aaxilio  confisus  fuerit,  obedicnliam  pro  Chrislo  fa- 
cere  non  trepidabit,  quia  scriptum  esl :  Qui  timent 
Dominum  speraverunt  in  Domino ;  adjutor  eorum  et 
protector  eorum  est    (Psal,  cxui),   Non  iarde.  Ille 


cnim  sententia  non  solum  de  illa,  qux  specialiter 
pauperibus  tribuitur,  clceraosyna,  sed  etiam  genera- 
litcr  de  omni  monachorum  intelligitur  obedientia. 
Quia  quidquid  obedicndo  raonachus  agit,  totum  Deo 
tribuit,  cui  sc  tolum  vovil.  Jojunium  enim,  vigilias, 
abslinenliam,  Miperimpositiim  cursum,  et  oninem 
omnino  cordis  etcorporis  actum  Deo  tribuit  totum, 
a  quo  laboris  sui  centiiplum  sperat  recipere  fnictnm. 


monachus  facil  obedientiam,  qui  non  ex  illa  deside-  B  Ergo  qui  cum  bilaritale  et  multiplicalione  Tult  a 


rat  xlcrna  recipere  praemia.  Quem  enim  ad  obedien- 
duni  Dei  amor  non  excilat,  corporis  otio  dclectalus 
ohedire  senioribus  lardat.  Ignorans  quia  qiii  parcc 
seminat  parce  metet,  et  qui  semtnat  in  bcnedi- 
ctione,  id  est  in  abundanlia  benedictionis,  abundan- 
ter  cl  in  benediclione  mctct  vitam  xlernam.  Non 
tepide.  Tcpide  dicit  molliter,  segnitcr,  vel  dissolute. 
llle  enim  monachus  obedientiam  tcpidc  facit,  qui 
non  timet  quod  Dominus  de  tepidis  dicit,  ail  cnim  : 
Quia  tepidus  es  et  nanseam  faciSy  incipiam  te  evomere 
de  ore  meo  (Apoc.  ni).  Nec  Paulo  accommodat  au- 
lem  dicenti  :  Spiritu  ferventes,  Domino  servientes 
{Rom.  xii).  Fcrventes  enim  et  non  lepidos  decet  esse 
in  Christi  servitio  monachos,  ut  igne  charitatis  ac- 


Domino  obedienliae  suae  recipere  fructum,  cum  hi- 
laritale  dcbet  msgoribus  obedire  :  quia  qui  majoribus 
obedire  contemnit,  sine  dubio  Domini  imperio  con- 
tradicit,  qui  discipulis  et  omnibus  docloribas  dicil : 
Qtu  vos  audit^  me  audit^  et  qui  vos  tpemitf  me  tpermU 
{Luc.  x).  Non  est  ergo  obedientia  quae  a  m^oribus 
injungitur  spemenda,  sed  poiias  amanda  et  diligen- 
da,  et,  in  quantum  vires  suppetunt,  cum  hilarilaleesl 
operibus  exsequenda.  Scriptum  est  enim  :  /n  owsm 
dato  hiiarem  fac  vuUum  tuum  (Eceii.  xxxv).  In  onni 
ergo  dato  hilarem  facit  vultum,  qui  non  cum  trislitia 
aut  rancore,  sed  sereno  vuitu  animoque  keto  pnebet 
auditoribus  sermonem,  pauperibus  panem,  majorilius 
autein  cor  humile  et  obediens.  Iste  in  omni  dalo  hila- 


ccnsi,  qurc  faciunt  non  tepidc  facianl,  scd  vclociter  ^  rem  facit  vultum,  et  ideo  omne  suum  dalam  a  Doni- 


et  expedite.  llle  enim  ignis  divinus,  qiiem  Domintis 
volens  nt  arderet  misit  in  terram,  ad  o1)ediendum 
nionachonim  bonorum  velociter  excitat  corda,  ul 
tmto  illi  obeJiendo  citius  placeant,  quanto  cum  illo 
citius  regiiare  desiderant.  Aut  cum  murmurio  fadt, 
Qui  enim  cum  murmurio  facit  obedientiam,  nec  ab 
imperantc  laudem,  nec  a  Domino  recipit  mercedem, 
sed  potius  ab  abbate  corporis  disciplinam,  et  a  Do- 
minoeam,  quse  murmurantibus  debctur,  justam  re- 
cipit  poenam.  Iiifeliciter  cnim  pcrdit  utrumque,  et 
pcenaliter  conquirit  utrumque.  Pcrdit  laudis  atque 
merccdis  gratiam,  ct  conquirit  corporis  simul  et 
animx  pcenam.  Yel  cum  responso  nolentis  efficiatur. 
Ille  enim  monachus  qui  cura  nolentis  respouso  in- 
cusatobedientiam,  aut  emendat  cito  volunlatem  pa- 
riter  et  responsum,  aut  festinus  in  murmurationis 
labilur  peccatum.  At  vcro  si  cito  emendaverit  re- 
sponsum  pariter  et  voluntalem,  obedientiae  suae  non 
perdet  mercedem ;  quia  misericors  el  miserator  Do- 
minns  pcenitenlibus  cito  dimitlit 
)  Quia  obedientia  quee  majoribus  profbetur^  Domino 
€»hibetur.  Ipse  enim  dicit  :  Qui  vos  audit,  me  audit 
(  Luc.  x).  Gum  magno  eniin  cordis  amore  corporis- 
i|Ud  Tdocilate  fieridebetobedientia,  quam  ipse  Do- 
minus  sanctam  in  suam  recipit  personam,  ut  facien^ 
libus  eam,  cum  retributionis  lenipus  advenerit, 
plenissima  tribuat  prsemia.  Ipse  enira  oranibus  in 
laboris  obedicnlia  positis,  cum  tcinpus  .xtcrnie  rc- 


D 


Do  credidil  esse  receptum  el  aptum.  Qui  aolem  jc|ii- 
nant,  sed  non  cum  hilarilaie  vigilanl,  sed  aon  com 
hilaritate  abstinenl,  sed  non  cum  hilarilale  Cfleten 
multa  bona  faciunt,  sed  non  cum  bono  animo  nec 
cum  hilaritale,  non  accipiunl  a  Domino  Uboris  aii 
mercedem,  sed  a  roaligno  murmurationis  ooiMlen- 
nationem.  Unde  el  subditur : 

Nam  cum  ma'o  animo  si  obedit  diuipuhuj  et  noa 
solum  ore,  verum  etiam  in  corde  si  murmmrateritf  tt 
si  impleat  jussionem,  tamen  aceeptum  jam  mom  erit 
DeOy  qui  cor  respicit  murmurantis.  Et  pro  tali  fmeto 
nuUam  consequitur  gratiam,  imo  peenam  macnmircii- 
tium  incurritj  u  non  cum  satisfactione  ensendaverit. 
Cura  bono  cnim  animo,  et  corde  puro,  et  humili  spi- 
ritu  debct  obedire  discipulus  magistro,  ul  obedieolis 
suae  gratiam  accipial  apud  Deum.  Nam  quando  con 
malo  obedit  animo,  et  superbus,  et  murmurans,  et 
inobediens  lenelur  a  Deo.  Deus  auiem,  ciii  onnia 
nuda  sunt  et  aperta,  murmurautium,  etiam  tacen* 
lium  corda  coodemnau  Propierea  quidqoid  fa- 
ciunl  monachi,  absque  murmuratione  faciaol,  ne, 
quod  absit,  murmurando  ea  sentenlia  pereaiit  qia 
illi  perierunl  qui  in  deserto  contra  Dominum  nor- 
muravcnint ;  et  perierunl  inauna  manducando,  el 
isti  in  nionaslerioScripturas  rccitando  el  insoper 
murmiirando.  Ilii  manna  manducando  niortui  sunt : 
ct  isti  Scripturas  lcgeiido  et  audiendo  spiritali  laDia 
quotidie  moriuntur.  lili  rourmurando  lcrram  repro- 


801  COMMENT.  IN  REG.  S.  BENEDICTI.  8« 

lulssionis  non  introienint,  el  isli  murmurando  pa-  X  ori  nostro»  ne  eflrenate  loquentes  aul  per  malilo- 

quium,  aut  per  vaniloquium,  aut  per  multiloquium. 


radisum  pcrdenl,  et  promissionis  terram,  id  est 
aefemam  coeli  patriam,  non  ingredientur.  Quid  enim 
prodcst  murmuratoribus  exterius  agere  opus  injun- 
€tam,  et  interius  a  mercedis  pnemio  remanerc  va- 
ctios.  Melius  est  ergo  majoribus  obedire  cum  gau- 
iflo,  et  pnemium  recipere  sempiternum,  quam  tristi 
animo  obedire  et  laboris  sui  prsemia  perdere.  Etsi 
factis  compleat  jussionem  magistri,  jussionem  ta- 
men  non  implct  Apostoli,  qui  diiit :  Omnia  facite 
sine  murmurationilm$  et  hai^tatiottibut  {Phil.  ii). 

CAPUT  VI. 
De    tacitumitate 

Tacituniitas  virtus  est  humiiitatis  et   indicium 

fravitatis,  nutrix  virlutum,  et  costos  est  morum. 


olfendamus  Dominum  Deum  nostrum.  Per  effrena- 
tionem  enim  Hnguae,  sicul  beatus  Augustinus  ait » 
seminantur  stimuli,  oriuntur  rixac,  accenduntur  faces 
odiorum,  pax  exstinguitur  cordium,  et  cxteroniia 
multorum  redundat  copia  vitiorum. 

06multtt,  et  humiliatus  «ttin,  et  $ilui  a  boni$  (Pso/. 
xxxviii).  Hanc  sentenliam  beatus  Benedictus  in  tack* 
tumitatis  eiposuit  laude  dicens  :  Hic  ostendit  Prophe-- 
ta^  $i  a  boni$  eloquii$  interdum  propter  taciturniUUem 
debet  taceri,  quanto  magi$  a  mali$  verbi$  propter  pm- 
nam  peccati  debet  ce$$ari?  Sic  enim  quidam  ait :  pra 
otioso  verbo  ratio  ponitur.  Pro  sermone  in|},usto  pcena 
exsolvitur.  Obmuiui,  dixit,  idest,  silentium  mihi,  ne  in 


mnc  Salomon  ait :  Quicu$todit  o$  $uum  e^  linguam  B  loquaciute  iicccarem,  volunUrium   imposui.  Scri- 

ptum'  est  enim  :  Qui  odit  loquacitatem^  ex^tinguU 
malitiam  (Ecc/I.xix).  Ilinclsaias  ait :  CuUu$  ju$titias 
iilentium  (I$ai.  xiiii),  vidclicet  indicans  quia  men- 
tis  justitia  desolatur,  quando  ab  inimoderata  locu- 
tione  lingua  non  compescitur.  Taciturnitas^  ut  di- 
ctum  est,  virtus  est  humiiitatis,  qui»  qnanto  tacitur- 
nitatis  freno  constringilur  lingua^  tanto  mens  humi- 
liata  erigitur  ad  suinma.  £t  quanto  se  sub  silentio 
deprimit,  tanto  compunctionis  aciem  in  coelum  flgit. 
Et  quantum  se  ad  cx)mpunctionis  gratiam  bumiliatus 
animus  elevat,  tantum  se  iteram  ad  gratiam  coro- 
punctionis  humiliat.  Unde  et  sequitur :  Humiliatu$ 
mm^  et  $Hui  a  boni$  {P$at.  xxxviii).  Nisi  enim  prius 
humiliatus  csset,  a  bonis  malisquc  non  siluisset. 


fttiim,  cn$todit  ab  angu$tii$  animam  $uam  {Prov.  xiu). 
Ab  angustiis  videlicet  xternae  p(Bnx  liberat  animam 
saam,  qni  tacitumitalcm  amans,  a  malo  et  pravo, 
vd  omnino  stultiloquio  custodit,  et  refrenat  linguam 
snam  dicens : 

Faciamu$  quod  att  Propheta  :  Dtxi,  Cu$todiam 
viM  meaSy  ut  non  delinquam  in  lingua  mea  {P$ai. 
luviii).  Ule  bciie  vias,  id  est,  actus  vitae  suae 
eoitodit,  qui  in  lingiia  minime  offendit.  Modicum 
enfan  membram  est  lingua,  sed  mnltas  rixas  et  mul- 
la*  saepe  committit  scandala.  De  qua  iacobus  aposto- 
liis  ait :  Unguam  nuUu$  hominum  domare  pote$t;  tn- 
^elttm  maittm,  plena  veneno  mortifero^  et  reliqua 
{Jaeob.  iii).  Qui  ergo  in  lingua  non  vult  delinquere, 


pites  vias  suas,  id  est  actus  vita  sua,  dehet  soHiciie  C  Humiliatus  enim  intelligitur,  humi  prostratus.  Qiii 


prvvldere,  ne  subito  labatur  in  lingua,  qui  ante  soas 
providere  neglexit  vias.  Seqiiitur  : 

Pc^tttt  ori  meo  cu$t0diam  {P$aL  xxxviii).  Ille  bene 
dntodiam  ori  suo  ponit,  cujus  lifigua  nec  in  mali- 
loqaiom,  nec  in  vaniloquiuin,  nec  in  multiloquium 
procactter  fluit,  sed  secundum  Salomonem,  tempus 
tacendi,  et  tempus  exspectat  loquendi  {Ecete.  iii). 
Iiem  scriptum  cst  :  Homo  $apien$  taeibit  u$que  ad 
Umpu$^  ta$civtt$  autem  et  impruden$  non  $ervat  tem- 
pu$  (Ecc/i.xx).  Sed  et  ille  cuslodiam  ori  suo  ponit, 
qnl  se  non  jostum;  sed,  qnod  magis  vemm  est,  pcc- 
catorem  fatc:ur.  Nc  ergo  in  niariloqnium  labatur  lin- 
gua,  ponat  unusquisquc  nostrom  ori  sno  custodiam. 


ergo  taciturnitatis  virtutem  veraciter  jlmat,  ne- 
cesse  est  ut  ad  tempus  etiam  a  bonis  locutionibus 
taceat ,  ut  virlutes  cxtcras  ad  tempus  tacendo  nn- 
triat,  quas  nutrita&.iteruni  tempore  congrao  sapien- 
ter  proferat.  Hiiic  per  quemdam  sapientem  dicitur  : 
E$t  tacen$  qui  invenitur  $apien$;  et  e*t  odibiU$  qui 
procax  e$t  ad  toquendum  {Eccl.  xx).  Ae  si  diceret  : 
lUe  se  tacendo  sapienlcm  componens  nutrivit,  iste 
se  procaciter  bqoendo  odrbilem  feclt.  Ille  qui  taciiit 
inventus  est  sapiens ;  isle  quia  loqoendo  excessit 
modum  inventus  est  procax. 

Ergo  quamvi$  de  boni$  et  $antti$  ad  tedificationem 
etoquii$,  perfecti$  di^ipulis  propter  taeiturnitati$  gra^ 


et   diiigciiter  atlcndat  quid  de   male  loquentibus  ^  vitatem  rara  loqnendi  concedatur  licentia,  Bona  et 


Apostolus  dtcat.  Ait  cnim  inlcr  csetcra  superius 
Ycl  subterius  nominata  niala  :  Neque  ebrio$i,  neque 
maledicif  neque  rapace$  reghum  Dei  po$$idebnnt 
(I  Cor.  vi).  Scd  in  lcge  Dominus  fiMis  Israel  praM^e- 
pit  dicens  :  31aledico$  non  sina$  vivere  in  terra  (Exod. 
xxii).  Neergo  in  vaniloquium  dcJhiat  llngua,  nndia- 
mus  quid  Psalinista  de  vaniloquio  dicat.  Ait  enlm  : 
Vuna  locuti  $unt  unu$qui$que  cd  proximnm  $uum  : 
labia  dolo$a^  in  corde  cl  corde  locuti  $unt,  Disperdat 
Dominu$  uttiver$a  labia  dolosa,  ctc.  {Psal.  xi).  Ne  in 
muliiioquium  inconsiderato  lingua  cadal,  audiamus 
quid  Salomon  dicat,  dicit  ciiim  :  In  multUoquio  non 
effugies  peccatum^  et  qui  multi$  utitur  verbis,  ladit 
cwmam  $uam  {Prov.  \).  Ponenda  est  crgo  custo  !i9 


snncta  et  ad  animarum  aedificationem  apta  Domini 
dicit  eloquia,  quia  nisi  anima  illis  composita,  ad 
coelomm  minime  potcrit  conseendere  patriam,  aut 
cum  sanciis  rccipcrc  pra^.mia.  De  his  enim  eloquils 
dicit  Psalmista  :  Eltfquia  Domini  eloquia  casta: 
argentum  igneexaminatum,  tic.  {P$al.  xi).  Hinc  ite- 
ram  ipse  :  Judicia  Dei  ju$tificata  in  $emetip$a ;  deii- 
derabilia  $uper  aumm  mtt/rtim,  et  lapidem  pretio$um, 
et  dulciora  suDcr  mel  et  favum  {P$al.  xviii).  Etenim 
servus  tuns  custodit  ca  :  in  custodiendis  illts  retri- 
biitio  multa.  Hinc  Paulus  ait  :  Scimu$  quia  lex  bona^ 
et  $ancta,  et  ju$ta  e$t  (/  Tim.  i).  Hxc  sunt  eloqura 
Domini  quae  credentibus  et  facientibus  ea  ««etenumi 
prxparant  vitam.  QiKe  propter  tacitoraitatis  gravl- 


m  &J2A^Ai:i>l  AtlB.VTIS  SOI 

tatem  lenendam  raro  conceditur  discipulis  prxJi-  j^  elannuntia  pofiulv  mco  scelcra  commy  et  domutJapik 


'canda,  ne  forte,  dom  taciturnitatis  suoe  incautus 
egreditur  daustra,  in  elationi»  )irgBcep&  foveam  ca* 
dat,  aut  silentii  sui  Iranseat  terminum,  et  swe  pa- 
tiatur  animae  detrimentum,  perdat  tacitumitalis  pnH 
flcaam  gravitatem,  et  in  damnosam  incldat  animi 
levilatem.  Unde  et  seqntlur : 

Quia  uriptum  est :  In  mmlHUMiuio  non  i/fugie$  peC" 
catum  {Prov.  x;.  Hinc  beatus  Gregorius  ait :  Quia 
multiloquio  qoisque  serviens  reetitudinem  ijustlUsB 
lenere  nequaquam  posslc ,  testaliir  ^Propheta  ,  qui 
ait :  Vir  linguotus  nom  dirigctur  iuper  terram  (Pm/. 
exxxis  ).  HineheatusAmbrosiusdidt :  Est  home  qui 
silentinm  afl^ctal  quidem,  sed  cor  ejos  multuin  se 
eondemnat.  Iste  talis  multum  loquitur.  Est  alius  qui 


peceata  eqrum  (h(k.  Lvni).  Ipsi  iiciuin  pcr  eiuiidem 
proplietam  prai^cipitur :  ^uper  montem  exccUum 
Mcende  lu ,  qui  evangeHuii  Siou ;  dic  civitatikui 
Juda^  et  rcliqua  {ha.  %l).  Tacore  et  audire  disci- 
puium  oonvenil,  Discipulis  enim  dici^ur  :  Qui  hab^ 
aures  audiiwii  audiat(^tuth,  xi\Marc.  iv).  liioeJ^^ 
cobtts  apostolMs  ail :  Sii  omnis  komo  taelas  ad  andiew» 
dum,  iardui  autem  ad  l^t^endum  {Jacob.  i).  Hecte 
priuio  admonet  auren»  quQinquam  citius  acGomnuH 
darc  docenti  aoro  autem  os  ^i  dooendum  aperire. 
Qui  ergo  sapientiam  diligit,  primo  hanc  a  Deo  pos- 
tulet ,  dehinc  magistrnm  veritalis  humilis  auditor 
inquirat,  et  iuter  ageadum  suam  cautissime  linguam, 
non  soluni  ab  otiosis  aerroonibus  coerceat ,  venim 


Hiaue  usque  ad  vesperum  loquilur  %  ei  cum  discre-  B  ^^  ^b  ip^>  quam  nuper  didicit,  verilate  praedicanda 


Uooe.silentium  magnum  eustodit  Meliuses^  oniin 
silenUum  tenero  quam  aliqiiid  maljtiose  dioere^ 
FaeiUus  enim  taceudo  culpa  refugiiur  quam  lo- 
quendo.  Hinc  enim  scriptum  cst :  Noii  ciiatm  esH 
in  lingua^  ei  priusquam  audiasy  ne  respondeas  verlmmf 
et  in  medio  umorum  ne  adjicias  loqui ;  uon  loquarie^ 
jnisi  iuigrrogatus  fuerit  (lCccli.  iv).  JuterrogaUo  snim 
^s  mouaclii  aperiat.  Maneat  in  verbo  ejus  mensura, 
in  sermone  sit  statera,  semper  verba  ejus  siot  mo- 
derata,  modum  ioquendi  non  transeal ;  et  pius  dili- 
gat  semper  audire  quam  losiui. 

Et  alibi ,  Mors  et  vita  in  manibus  lingtue  (Prov, 
xviii).  Lingua  namque  maiius  iionhabet,  seJ.per 
metaphoram  pro  operibus  maiius  dicitur  liiigua  .ba- 


contineat.  Nom  et  tuUus  est  ut  audiat  quam  prxtli- 
celur,  quoniam  cum  auditur,  bumilitas  custoditur ; 
cum  auleni  prsedicaiur,  vix  non  suhripit  cuivis  ho- 
luinum  quantuiacunqu^  jactantia.  Uinc  Jeremias  bene 
iiistituU  adolescentis  viam  describens ,  modestlam 
taciiumitaUs  intcr  prima  virtutum  studia  computat : 
Bonum  est  virot  inquit,  ^um  portaverit  jugum  abado* 
lescentia  sua^  sedebit  tolitarius  et  tacebit  (Thren.  iii). 
Et  ideo,  it  queerequirenda  sunt  a  priore^  cum  omai 
humUitate  et  subjectione  reverentim  requiratitur^  m 
videatur  plus  loqui  quan\  couvetUt.  Qui  enim  9  priore 
consjlium  saiutis  et  verba  dpc(riu9^  r^uirii ,  cnm 
omui  bumiliUte  vel  sulijecUone  qu»rere  debet,  quia 
aumma  monacbi  viitus  humilitos  est ,  aununnm  vi- 


bere,  sicut  ei  Psaluiista  dicit :  Erue  a  framea,  Deus^  C  Uum  cjus  superbia.  Tunc  aul^m  se  quisfiuc  luoaa- 


ammam  meam,  et  de  menu  canie  unicam  meam  (Psal. 
xxi).  In  manibus  ergo  lingua  mors  ct  vita  consi* 
slit,  quia,  ut  Jacobus  aposiolus  alt :  Ex  ipso  orepnh 
cedit  maledictio  et  benedictio  (Jacab.  iii).  Quando 
euim  vcritatem  loquimur ,  et  Domiuum  ,  qui  dixit: 
Ego  sum  via^  veritas  et  vila  (Joan.  xiv),  bciiedici- 
mus  in  mauibus  Ungna;,  viiam  tenemus,  quia  scri- 
ptum  est :  Os,  quod  meHtitur,  occidit  auimam  (Sap.  1) ; 
ct ,  Otti  odit  fratrem  fuum,  homicida  est  (I  Joan. 
III).  Uinciterum  Jacobus  ait :  Lingua  igms  est ;  uni- 
versitas  iniqnitatis  (Jacob.  iii).  Ignis  cst  lingua,  quia 
virlutum  sUvam  male  loqueiido  devoral ,  ot  cuncla 
fere  lacinora  per  eam  aut  continiiautur,  aut  patran- 
lur^  aut  defenduntur.  Couliuuanlur ,  ul  lalrocinia. 


dium  jiidicet,  quando  ^  miqimvm  aisUmarerii » 
eUam  cum  niajora  virtutum  Qpcra  gesacrit.  Semper 
eoim  conscieuUa  scrvi  Dei  bumiiis  debet  esse  ct 
trisUs,  scilicet  ut  p^jr  buiniiitatem  non  superbut,  ct 
per  utilcm  misrorem  cor  ad  iasciviam  noa  dissolvat. 
Scurrilitates  vero^  vel  verba  otiosa  et  risum  nsotcn- 
tia^  (Tterna  clausura  in  omnibus  locis  damnamus  ;  et 
ad  tale  eloquium  discipulum  apcrirc  os  twn  penmtti- 
mus.  Scurrilitates  auteiu  dicunlur  joca  lurpia  el  im- 
proba,  vel  irrisionibus  digna,  quae  a  mouacbis  om- 
nimoda  debent  csse  aliena.  Decet  enim  monachum 
doctriiKeproferresermonem,  nonjoci  scurriliuiem. 
Mentis  dcbet  baberc  gravitatem,  non  joci,  Tel  scur- 
rilitaUs  leviutem.  Jusium  ,  honesium  e|  raUonabile 


vei  stupra.;  patrautur,  ui  pcijuria  ol  falsa  lesUmo-  ^  debet  babere  verbum ;  lion  leve,  vacuum  et  gravila- 


tiia  ;  defenduntur,  Quando  commissa  delicta  inler- 
roganU  negantur.  Ipse  iterum  dicil :  Ecce  quantus 
ignis  ,  ^jio»  magnam  silvam  incendit  (Ibid.).  Sicut 
enim  a  modica  sciulilia  iguis  excresccns  mngnam 
laepe  sUvam  incendit,  ita  incooUncnUa  lingu^e,  suis 
milriu  leviuUbus,  magnam  bonorum  operuin  ma- 
teriam,  multos  vits  spiritalis  fructus,  ubi  aUamina- 
verit,  perdidit ;  sed  et  innumera  plerumquc.  opUmx 
guae  videbantur  locutionis,  folia  consumit. 

Nam  loqui  et  docere,  magistrum  condecet;  tacereet 
audiredisciputo  eonvenit.  Loquiel  docere  magistrum 
decet,  quia  iili  per  propbclani  dicitur  :  Clama,  tie 
cesses,  dicitDoniinus,  quasi  tuba  cxulta  voccm  tuam, 


Us  graUa  aiienum.  MediteUir  ergo  necesae  est  mo- 
nachus  in  hymnis,  psabnis  et  canUcis,  non  in  verbis 
vacuis,  vanis  vel  oUosis.  Plcrumquepcr  quosdam 
jradus  dcsidiosa  mens  in  fovcam  lapsus  iinpollitur ; 
et  dum  oUosa  verba  cavere  ncgligimus ,  ad  noxia 
pervenimus,  ut  prius  loqui  aliena  libeat,  et  postmo- 
dum  detracUonibus  vitam,  de  quibus  loquitur,  nior- 
deat.  Iloc  nos  cavcre  Dominus  admonet  diccns  : 
Omne  verbum  otioswn  quod  locuti  fueriut  homines , 
rationem  reddetit  de  eo  in  die  judicii  (Matth.  xii). 
Si  ergo  raiio  de  otioso  sermone  exigitur,  penscroas 
qu%  poQna  de  mnlUloquio  raaneat.  In  quo  eUam  prr 
noxia  vcrba  pcr cauir.  Nam  ct  oUo^ia  vcrba  ipsa  so- 


«^  COMMENT.  IN  REG.  S.  BENEDICTl  ^06 

l^i^   rifittm  movcoiia.  Proptcrea  cavenda  cst  a  INs  vilia  seiiiiunl,  quid  in  sua  cxcusailonc  dkluii 

"'*^ '"  ' '         '  '  S"nl»  <l"«  sine  opcre  virtulis  iatuiDcacunl?  Sed  qiiaj. 

Ubet  slnt  opera,  nulla  sint,  nisi  ex  bumilitalc  con- 


Ofnnibus  noliistjoci  ct  risus  immoderata  luxuria,  pcr 
qiiam  plcrumque  amarissima  intcr  fratres  nascun- 
lur  scandala.  Undc  ct  Salomon  ait :  Quasi  per  ritum 
^r^wr  ttuiius  $celu$  {Prov.  %).  Nam  ct  risuro  su- 
mn  modum  quis  ncsciat  indiseiplinalionis  ct  lcvita- 
liscsse  lanuamT  per  quaro  pemiciosam  cibum  mi« 
serapaniuiaediaboitts  subtiliier  ministraL 

CAPUT  vn. 

l>e  kumiiUate  et  muUiplici  ejus  commendatione  duo- 
decim  gradibus  distincta, 

Clamat  nobis  divina  Scriplura  ,  fratres  ,  dicens : 
Omnis  qui  te  exattat  humiiiabitur,  et  qui  se  humiliat 
txattabitur  {Luc.  \i\),  fioc  plane  sciondum  et  fir- 
missime  a  nobis  tenendum  quia  omiiis  qui  sc   in- 


dianlur.  Miranda  qiiippe  actio  cum  datione  non  ele- 
vat ,  sed  gravat,  Qui  eiiim  sme  humiliuie  virtutf  s 
Congp^.it,  in  vento  pulvcrem  porlat.  Et  uodc  aliquid 
fcrre  cernitur,  indedcterius  elali  oculi  csecanUir. 

Neque  omMavi  in  magms,  negue  in  mir^ibUibus 
iuf^er  me  (Psal.  cxxx).  Uoc  est  dicerc :  NihU  mc- 
ritis  meis  repuUYf ,  nihll  scicnti»  mest  contuh ,  scd 
si  aliquid  boni  babui,  totum  gloriae  Dei  dedi.  Nolui 
quasi  mirabilibus  innotescere  hominibus  ,  et  nec 
quasivi  aliquid  super  vires  meas ,  unde  mc  apud 
imperitos  jactarem.  Aliter  :  In  roagnis  enim  ambu- 
^re  ,  esl  magaa  de  se  unumquemque  seatire.  in 
cautedc  raerills,  aut,  quod  pejusest,  sine  meritis  al-  B  mirabilibus  vero  cst  mirabile  de  se  aliquid  existi- 


lcvaverit,  juste  a  I>omino  bumiliabilur  ;  et  qui  pro- 
vide  sc  de  beneracUs  hnmiliaverit ,  juste  ab  eo 
exaltabltur.  Hinc  Salomon  ait  :  Superbum  sequitur 
kumHitaSy  et  humitem  spiritum  suscipiet  gtoria{Prov. 
xxix).  Superbum  enim  sequitur  humilUas,  quia  qui 
iopraesenti  soperbus  perseverans  vivil ,  post  mor- 
tem  homlllatus  in  infernum  descendit.  De  snpcrbis 
ttlm  scrlptum  est :  Deducunt  in  bonis  dies  suqSj  et  in 
functo  ad  infema  descendunt  {Job,  xxi).  Hxc  eiiim 
damnabilis  et  misera  <uper6tfm  sequitur  humititat  ^ 
el  humitem  tpiritum  tutcipiet  gloria,  id  cst,  gloria 
regni  coelomm  suscipict  omnes  qui  humilialo  vivunt 
splritu.  Uinc  Dominus  de  humilibus  ait :  Beati  pau- 
peret  tpiritu^  quoniam  ipsorum  est  regnum  ccetorum 


niare.  Quod  schic  ocgat  facere  Prophcta,  cumdidt: 
Neque  ambulavi  in  magms,  neque  in  mirabUibus  tuper 
me.  Omnia  auiem  humiiius  non  Um  in  sermone 
quam  in  aente  esl,  ul  hnmiles  nos  csse  eonsdentia 
noveril,  et  nunquam  iios  vel  scire  aliquid,  vel  iatel- 
Hgere,  vel  esse  existimemus  ,  ci  aikil  merltls  no- 
stris  tnbuamus«  quia  nihil  de  oostro  oisi  peccatum 
babemas. 

Sedquid?  Si  non  humilitertentiebam,  tedexoltav4 
ammam  meam.  lo  cunctis  ergo  quas  agirous  ,  hnmi- 
liter  de  iiobU  sonlimus,  si  in  radice  beni  operis  hu- 
miliutem  lenenHts,  nec  quilnis  superfores,  sed  qui- 
bus  adhuc  mferiores  sumus,  aspiciffius ;  ut  dum  me- 
itorum  nobis  exeinpbi  proponimus,  ad  majora  scm- 


{Matlh.  V).  Hinc  iierum  dicit:  Sinite  parvutot  venire  C  ^  ascendere  cx  IramiliUte  valeamQs.   ExalUmus 


ad  me,  talium  ett  enim  regnum  ccelorum  (Marc.  x). 
Et  parvulos  crgo,  ct  paoperes  spiritu,  humiles  dlcit, 
qnibus  posi  mortcm  misericorditcr  rcgnum  coelo- 
iirai  promittit. 

'  Cinii  hiec  ergo  dicit^  ottendit  nobis  omnem  exaUa^ 
Honem  genut  ttse  tuperbiof.  Omnis  superbia  Unto  in 
Imo  jacet,  quanto  In  alto  se  crigit.  Tantoquc  pro- 
fiindius  labllur,  quanto  excelsiuselevatur.  Qui  enim 
per  superl^aro  attollitur  ,  pcr  Dei  justitiam  incKna- 
tmr.  Super))ia  crgo  ,  sicut  origo  est  omnium  crimi- 
imm,  lia  ruina  cuncUrum  virtutum.  Ipsa  cst  enim 
inpeccato  prima  ,  ipsa  in  conflictu  postrema.  Hsec 
enim  aul  in  exordio  mentem  per  peccatum  prostcr- 
nit,  aut  in  novissimo  de  virtutibus  dejiciV.  Inde  et 


autera  anlmam  noslram,  cum  in  hac  corporis  habi- 
Utione  humiliamedilamur,  dicente  Scriptura  :  Z^ics 
tupeHfit  retistU^humilibus  autrm  dal  grmiam(l  Pelr. 
v).  £l  iilud  :  HtmUiamini  in  eontpeetu  Dei  et  eotaU 
tMt  wot  (  Ue.  IV  ).  Tanlo  orgo  sil  quisqne  villor 
lH)o ,  quanto  pretiosior  sibi ;  UuU  pfeiiosior  Deo  , 
quanto  pcr  eum  vilior  sibi,  quia  humilia  respicit ,  et 
alu  a  longe  cognoscit.  Hoc  antem  essc  optimuin 
spectmen  el  dectorum  sulei ,  quod  de  se  sempcr 
minora  quam  sunt  setttiont,  et  iofra  quaro  sunt  de 
se  liumilia  profemnt. 

Sieut  ablactatut  tupermatretuayUaretribuetinani' 
mam  meam  ( PtaL  cxxx ).  Qoi  non  elevat  cor  smim , 
neque  in  altum  altollit  oculos  suos,  neqae  ambulal  in  < 


omnium  peccatorum  est  maxima,  quia  tam  per  vir-  ^  magnls ,  neque  in  mirabilibus  super  se,   lacUnti 


tutes  quam  per  vitia  humanam  mentcm  exterminat. 
Quod  te  cavere  Propheta  indicat ,  dicens  :  Domine, 
uon  ett  exaltatum  cor  meum  ,  neque  etuti  tunt  oculi 
mei{Ptat.  cxxx).  Iste  enim  psalmns  huminutem 
prasdtcat,  tempcrantiaro  docet  ct  patientiam  monet, 
ei  benefacientibus  omnem  bnmilltatem  ostcndit ; 
concinoat  atqoe  componit.  Si  ergo  bumiliatum  cor 
sacriflcinm  Deo  est,  sacrificiom  obtulll  qoi  dixit : 
Domine^  non  ett  exaltatum  cor  meum  (Ptal.  cxxx). 
Si  crgo  hoc  aliquis  eremiu  celke  sux  vacans  dlceret, 
magme  paiientiai  laude  fulgerel ;  quanto  magis,  quia 
hoc  purporatos  rcx  et  propheurom  dicebat  cximius. 
Si  igilor  sanoti  viri  etiain  cum  agunt  Tortia  dc  scmct- 


similis  reperitur,  diccnte  Scriptura  :  Ex  ore  infan-' 
tium  et  tactentium  perfecitti  taudem  (Ptal.  ▼iii).  H«c 
enim  virtus  ideo  maxime  inter  virtutes  eximias  ho- 
norata  consurgit ,  quoniam  eam  dignatio  majestatis 
assnmpsit.  Deniqne  consideremos  qoanlnm  hono- 
iraU  sit  faomilius  ,  qox  snperbi»  contraria  in  dno- 
decimo  grado  noscitur  coHocata.  Illa  cnim  per  sep- 
tem  prtncipalia  vitia  demergit  in  tartamm,  hscc 
per  duodecim  humiliutis  grados  dedocit  ad  ccehim. 
Vnde^  fratret,  ti  tummce  kumilitatit  volumut  cuU 
men  attingere.  Sommoc  homfliutls  culincn,  nt  qoi- 
dam  voUint,  qnatuor  modis  coropletur.  Pilmo,  sl 
mortificQtas  monachus  in  scmeiipso  oirnck  habeal 


807  SMARAGDl  ABBATIS  t08 

Yoluiilaies.  Secundo,  si  non  so.uin  »uoruin  actuum,  A  tutum  gradibus  iirofundum  cadunt  in  tarttmm,  ec 


venini  etiam  cogitationum  nil  sno  cclaverit  ab- 
bati.  Tertio,  si  nil  discretioni  sua;,  sed  juJicio  cjus 
universa  committat,  ac  monita  ejus  sciens  ac  libcn- 
ter  auscultet.  Quarto  ,  si  in  omnibus  observct  obe- 
dientix ,  mansuetudinis  palientiscque  constanliam. 
Bcatus  ergo  Benedictus  non  soium  in  qualuor  ,  sed 
in  duodecim  gradibus  summam  atque  perfectam  esse 
voiuit  et  deGnivit  humililalem.  Nam  et  in  hoc  suro- 
lua  atque  perfecta  potest  videri  humilitas  ,  si  quis 
huniiiiter  et  patienter  impleat  quod  Dominus  ait : 
Ego  autem  dico  vobii  non  resistere  malo,  $ed  si  quis 
te  percusserit  in  dexteram  maxillam  ,  pra^be  illi  et 
aliam  ,  etc.  {Matth,  v).  Qui  eniin  ista  patienter  et 
humiliter  sustinet,  insuper  illud  audit  quod  Dominus 


iuiplctur  in  eis  :  Omnis  qui  se  exaltat  humiluibiiur^ 
et  qui  se  humUiat  exaitabitur  {Lmc.  xiv). 

Scala  vero  ipsa  erecta^  nostra  est  vita  seeculo,  qmm 
humiliato  corde  a  Domino  erigitur  ad  calum.  Tone 
scala,  id  est  vita  nostra ,  ad  coelum  bene  a  Domiiie 
erigitur,  quando  corda  nostra  curo  manibus  ,  id  csl 
cum  bonis  operibus,  a  nobis  sursum  levantur ;  qiiaii- 
do,  secundum  Apostoli  commonitionem  ,  qux  sur- 
sum  sunt  sapimus,  non  quae  super  terram  :  quando 
ad  coelum  suspirantes  ccelestia  meditamur  et  qua 
rimus  ;  quando  ea  quae  retro  sunt  obliviscimur  ,  el 
ad  ea  quae  in  anle  sunt  nos  extendimus ;  quando  tou 
meutis  intenlione  ad  paUnam  sequimur  sopemae 
vocaiionis  ;  quando  de  ccelestibus  meditantes  com 


jussit,  dicens  :  Diligile  inimicos  vestros  ,  benefacite  B  Panlo  dicere  possumus  :  Nostraautem  conversatio  in 
his  qui  oderunt  uo»,   et  orate  pro  persequentibus  et      ccelis  est  {Phil,  iii). 


ealumniantibus  vosy  ut  sitis  filii  Patris  vestri,  qui  in 
ecelis  est  (Matth,  v) ;  summam  mihi  videtur  haliere 
humiiitatem  summumque  humilitatis  tenere  cacu- 
men. 

Et  ad  exaltationem  iUam  ccelestem ,  ad  quam  per 
prcesentis  vilce  humilitatem  auenditur^  volumus  veio- 
citer  pervenire.  Exaltalionem  cceiestem  iilam  dicit,  de 
qua  Dominus  ait  :  Fulgebunt  sancti  sicut  sol  in  con- 
tpectu  Patris  mei  {Malth,  xiii).  Et  de  qua  Daniel 
dicit :  Etqui  adjustitiam  erudiunt  plurimoSf  fulge- 
kuni  quasi  steUceinperpetuas  aternitates  (Dan,  xii). 
Iliuc  et  Psalmista  ait :  Nimis  exaltati  sunl  amici 
tui  ,  Deus;  nimis  confortatus  esi  principatus  eorum 


Latera  enim  hujus  scalce^  dicimus  nostrum  eue  eor- 
pus  et  animam,  Proinde  autcm  et  sapienter  nostrom 
corpus  et  animam  hujus  scalae  duo  dicit  esse  btera ; 
quia  ex  utroque  omnis  homo  compositus  constat, 
et  pro  amore  Chrisli  et  vila  aetema  ex  uiraque  sub- 
stantia,quae  prxvalet,  agit  bona;  et  utin  resurrectio- 
nis  gloria  in  utraque  substantia  iaboris  sui  recipiat 
praemia,  in  utraque  substantia  soUidte  satagit  Domi- 
ui  custodire  mandata.  Tunc  enim  totam  nostram  ad 
coelum  erigimus  scalam,  quando  auxiiiante  Deo  no- 
stra  etiam  in  hostiam  oflerimus  ilil  et  corpora,  obse- 
crante  nos  Apostolo  ac  dicente  :  Obsecro  vo<,  fraireSf 
per  misericordiam  Dei^  ut  exhibeatis  corpora  testra 


(Psal.  cxxxviii).  Exaltatio  coelestis  et  summa  est,  ^  iiostiam  viventem^  sanctamf  Deo  placeniem,  mftoiM- 

bile  obsequium  vestrum  (Rom,  xii).  Scala  a  scanden- 
do,  id  est  ascendendo,  nomen  accepit»  qux  non  ali- 
tcrperfecta,  nisi  lateribus  et  gradibus  constat. 

In  quce  iatera  diversos  gradus  humiiitatis  vel  disd* 
piince  evocatio  divina  ascendendos  inseruit,  GnMlns  isli 
humilitatis  et  disciplinx  dicuntur ,  quia  istae  ambos 
virtutes  pulcherrinuc  sibi  iuvicem  sociantur  :  quia 
queni  humilitas  mansuelum  ,  disciplio»  emditio 
coinpotilt  et  facit  doctum,  et  quem  humiiitas  tran- 
quilluin  et  mitem,  disciplinae  eruJitio  facitprovidum 
et  sapieutem.  Quia  scriptum  est  :  Neminem  diiigii 
DeuSy  nisi  eum  qui  cum  sapienlia  commoraiur  {Sap, 
vii),  neccbse  est  ut  humiiiiali  disciplina  jungatur  ; 


ut  sint  sancti  monachi  similes  angelis  ,  ut  siut  d  • 
iii  et  haeredes  Dei ,  cohxredes  autem  Christi ,  et  ut 
audiant  a  Domino :  Venite  ,  benedicti  Patris  mei , 
pereipite  regnum^  quod  vobis  paratum  est  ab  origine 
mundi  (Matth.  xxv) ;  et  ut  faciat  eos  in  eodem  re* 
gno  discumbere,  et  transiens  dignetur  eis  omuia  booa 
niinistrare. 

Actibus  nostris  ascendentibus,  Tunc  actus  nostri 
ad  «upera  beae  ascenduot,  quando  de  die  in  diem 
bene  vivendo  ad  meliora  proOciunt ;  quando  variis 
et  multis  fuUi  virtutibus  ,  ad  contemplationem  oo- 
stri  creatoris  humililer  surguut.  Et  quasi  per  gradus 
ad  yisionem  illius  per  animae  virtuics  couscendunt. 


.  ita  ut  de  oobis  dicatur  :  Ibuat  de  virtute  in  virtutem^  j.  quia  erudilio  disciplinae  custos  est  hurailitatis,  et  hn- 


si  videbitur  Deus  deorum  in  Siou  (Psai,  lxxxiii). 

Scaia  ilia.erigenda  est  quce  in  somnio  Jacob  appa- 
rmt,  perquam  ei  descendentes  ct  ascendentes  angeii 
monstrabanlur  (Gen,  xxviii).  Non  aiiud  sine  dubio 
descensus  ilie  et  ascensus  a  nobis  iBteiiigitur  ,  nisi 
exuitatione  descendere  et  humiiitate  ascendere,  Quam- 
vis  alii  doctores  aliler  hanc  voluissent  intelligere 
scalam,  et  angelos  descendentes  et  asccndcntes  per 
eara  :  beatus  lamen  Benediclus  nasiraiu  in  hoc  loco 
voluit  inteUigere  vilam,  quae  virtulibus  plcna  ad 
ccelum  est  quolidie  erigenda.  Angelos  vero  ascen- 
dentes  et  descendentes  animas  inteUexit  in  regulari 
wiU  degentcs.  De  quU)us  aliae  se  humiiiando  asccn- 
Uimt  ad  ccelum,  ali«  vero  supcrbientes  de  ipsis  vir- 


luiiilas  lemperatio  esl  eruditionis.  Evocatio  dicitnr. 
quando  ad  sumroum  beUum,  non  solum  milites,  sed 
etiam  caeteri  vocantur^  Unde  et  evocare  «  eduoere 
seu  provocare  inteUigilur.  Quod  vcrbum  apte  satis 
hoc  in  ioco  est  posilum,  quia  utad  bellandum  contm 
diaboluni  duodecim  gradibus  humilitalis  armati 
fortiter  consurgamus,  quolidte  a  Dqiolno  ev:oc^ur« 
educiraur  ac  provocamur  :  ut  iUo  duce  de  victoria 
triumphantcs  ad  coelorum  regna  per  duodecim  hu- 
roiUtaiis  gradus  ascciidenies  pcrveniamos  sao- 
dcnles. 

Dc  primo  htinulUatis  gradu. 

Primus  itaque  humilitatis  gradus  est^  nlimorem 
Dti  sibi  ante  oculos  scmper  ponens,  Merilo  intcr  duo- 


^  COMME.\T.  IN  REG.  S.  BENEDICTl,  810 

ileciui  iste  gradug  e:  ia  digntiate,  el  in  ordine  poni-  A  temnunl.  Deom  enim  tnonachl  coniemnant,  quando 


IQT  primns.  Idco  primus  in  ordine,  quia  prinius  est 
in  cogitatione,  ia  cordc  et  voiuntaie.  Ideo  prinms 
est  in  digniiate,  quia  a  Domino  incipit  timere.  Dc 
Umore  eiiiin  scriptum  est  :  Iniiium  safneniia  timor 
Domini  :  et  timor  Damini  disciplina  sapienlice.  Timor 
Domini  gloria^  et  glorialio,  el  twtUia^et  corom  ex$nl' 
iatioms  :  et  dabit  laHitiam  et  gaudium  in  longitudi'' 
Mtwi  dierum  (Eccli.  i).  H^ec  omnia  Lona,  ei  alia  multa 
iilis  timor  Domini  ministrabit,  qui  illum  sil>i  jugiler 
ante  ociiios  posuerint,  et  cum  besLio  Job  dixerint : 
Quau  tumentes  Jluctus  $uptr  me  sempA^  timui  Domi" 
nKifi,  et  pondus  ejus  {errenon  potui  (Job  xxxi). 

Oblivionem  omnino  {ugiat,  Quia  in  uno  cordis  lia- 
bitacuk)  non  polest  luemoria  pariter  et  oblivio  reti- 


abbali  suo  obcdirc  rcnuunt,  el  dora  cervice  resi- 
stunt.  De  oranibus  enini  a  sc  missis  prjpdicatoribtis 
Dominus  ait  :  Qui  vos  audit,  me  audit ;  et  qui  vos 
$pernitf  me  spernit  (Luc,  x).  Hos  autem  contemnenlrs 
et  abbalis  prxcepta  justa  despicientes,  recto  grheriio 
de  peccalis  incendit,  quoniam  cvadcre  poluissent,  si 
Domiui  et  abbatis  sui  pra>cep(is  oblemperasscnt. 
Quasi  enim  ignis  ligna,  sic  gebenna  inobedientium 
recipit  peccata.  Et  sicut  ignis  soccenditur  ex  lignis, 
sic  gehenna  a  contcmptorum  Dei  succenditur  pec- 
catis  :  ut  unumquemque  seciindum  quantitatem  suo- 
rum  cruciet  delictorum.  Unusiiuisque  enim  qtiantum 
gebennse  ministraverit  peccata,  tantum  sibi  gebenn» 
ignis  incendit  flammara.  Quantum  unusquis<iue  pec- 


neri,  neccsse  cst  ut  a  cordibus  noslris  oUivionem  U  catonim  secum  poriaverit  ligna,  tnninm  miser  cru- 


pellamus  nocivam,  ei  reiiiieamus  memoriam  profi- 
cuam.  Cum  eniin  a  cLiusiro  cordis  ohlivio  fiigaUir 
damnosa,  tuiic  in  nobis  fruciifera  crescii,  ei  redun- 
dat  memoria,  qux  uobis  anie  oculos  mcniis,  et  Do- 
iHiiii  prxcepta  ejus  reducit,  et  quomodo  illi  placea- 
maSyCt  ejuspraecepiacusioJire  possimus,  diligenier 
iuquirit,  et  quae  facieiida,  et  quae  non  facienda  sunt, 
vigilanier  intendil.  Hinc  Judxonim  popuium  Domi- 
nus  admouei  diceiis  :  Custodi  igitur  tensetipsum^  et 
cmmam  tuam  sol'icile^  et  ne  obliviscaris  verbum  Do- 
fitijit,  et  ne  excedanl  de  corde  tuo  cuiutis  diebus  vito! 
tiuB  {Deut.  iv).  Hinc  Psalmista  aii  :  Benedic^  amma 
mea^  Domino^  et  noli  oblivisci  omnes  retributiones 
ejus  (Psal.  cii).  Meinoria  iimoris  Domioi  facit  ho- 


ciabitur  in  gebenna.  Et  quantum  ibi  percaiornm 
suorum  composuerit  acervum,  iam  grandem  ct  du- 
rum  ibi  inveniet  cruciatum.  Et  boc  modo  nnum- 
quemque  de  propriis  peccalis  gebennx  incendit 
ignis.  Uinc  b<^iua  Isidonis  ait :  Sicut  unusquisque 
sanctus  in  futuro  jadicio  pro  qoantitate  virtutum 
glorilicabiiur,  iia  et  unusquisque  impius  pro  qaan« 
titaie  faciRorum  conderanabitur.  Nec  deerit  iii  sup- 
pUcio  futurus  damnationis  ordo,  sed  juxta  qualiti- 
ttm  crirainum  discretio  erit  pcenaruin.  Hinc  beaius 
Gregoritts  ait :  Omiiipolcntis  Dei  justitia  futuroriim 
pracscia  ab  ipsa  niundi  origine  gebcnnai  igncm  crea- 
vit,  qui  in  pcena  reproboram  esse  semel  inciperet, 
ced  ardorAn  suum  eitam  sine  Hgiiis  nunquam  fluircty 


minem  cauium,  modcsiuin,  jusium,  recium  eilio- G  ^  ^^^'^'^'*'^™^^^^^"^  ^"^''^^*  ^^^^  ^"^^  fine^ 


iiestum,  piuin,  benignuin,  misericordem,  pruden- 
lem,  humilem,  mitcm,  sobrium  et  in  omnibus  aciio- 
iiibus  temperatum  ct  providum.  E  coniraiio  mentis 
oliliTJo  facii  hominem  siuiium,  incautum,  insensa- 
lom,  fatuum,  improvidum,  injusium,  iiyurioswny 
iracimdum,  invidum,  impunim,  immiiem,  inconti- 


derectus  sine  defectu ;  quia  ei  mors  vivit,  et  finis 
sempcr  incipit,  ci  deficere  defecius  nescii;  ei  mors 
premit,  et  non  exstinguii;  dolor  cruciai,  sed  nulla- 
ienus  pavorem  fiigat,  flamma  comburit,  sed  nequa- 
quam  icnebras  decuiit 
Et  vitam  atemam,  qua:  timenlibus  Deum  pra*parala 


iientem,   irrisorem,  detraciorem,  inflatum,  super-   '  esl,  animo  suo  semper  evohat,  Id  est,  hoc  in  corde 


bum,  elatum,  vanum,  et  iu  omnibus  omnino  actiooi- 
bus  depravatum  homincm,  facit  et  miserum.  Non 
enim  ad  memortam  Dominum  suum  ei  praecepia  ejus 
reducii;  ei  i3eo  velui  cxcus  et  errans  peccai  et  pe 
rit.  Qualiier  auiem  iyjic  oblivio  fugiatur  damnosa, 
audi  sequeniia  : 
Et  semper  sit  memor  omnium  qum  prcecepit  Deui. 


suo  semper  evolvat,  quod  de  contemnentibus  Deum 
dicitur  :  Ibuni  impii  in  supplicium  wtemum  (Matth. 
xxv).  De  iimeniibus  Deum :  Jutti  vero  in  vitam  wter- 
nam  (Ibid,) ;  ubi  est  gloria  sempitema,  exsultatio 
magna,  corona  viriuiibus  florida,  daritas  vcri  Solis 
illuminaiione  fiilgida,  habitatio  omuium  sanciorum 
solida,  aeiema  ei  semper  permauens  bonitas  toia. 


Tunc  eiiim  memoria  pnecepiorum  Dei  animae  pnebet  D  Ad  quam  qni  bonorum  operum  virtuiibus  fulii  per- 


talutem,  quando  ea,  qux  Doniini  pnecepiis  sagaciter 
meiiiorantur ,  in  meuie  eflicaciier  compleniur  in 
opere.  Domini  enim  memorata,  ei  uon  impleia  pne- 
cepia,  damnaiionem  magis  animse  quaiu  salutem 
demonstrant.  Memorata  vcro,  ei  operibus  consum- 
niata  a  facicntibus  procul  repellunt  peccata,  ct  per- 
^everantibus  saluiem  coniinuam,  et  prsemia  promit- 
timt  aiierna.  Tribuunt  facieniibus  gloriam,  non  fa- 
cientibus  auiem  gehcunam  minaniiir  xlernam,  unde 
et  scqutiur : 

Et  qualiter  contemnentes  Deum^  in  gehennam  pro 
peecatis  incidunt.  Contemnenies  eniin  suni  qui  aii- 
diunt  pi*aecepia  quidem  Domini,  sed  ol)edire  con- 
Patrol.  Cll. 


veoerinl,  beatis  angelis  similes  erunt,  ei  simul  cam 
Deo  suo  f^Iices  guudebunt,  et  in  perpetuo  sine  fine 
regnabunt. 

Et  eustodiens  se  omni  hora  a  peccatis  et  vitiis,  id 
est  cogitationum,  lingua*,  oculorum^manuum^pedum, 
vei  voluntatis  propria:,  Q::()d  (!icil  u  peccalis  cubio- 
dire  se  omni  hora,  subaudiiur  ab  omnibus  pravis 
operibus,  qua:  fiunl  cogilalione,  locutione  ei  opere. 
Undehic  apie|M>stiit  cogitationum^liugua^,  manuum^ 
pf(/tim,etc.  Istis  fomilibus  quasi  quibusdain  grudihus 
coalescit  omne  peccatum.  Cogitatlo  namqiie  prava 
deleciationem  parii,  delectatio  cnnscnsum,  conseiii* 
sus  actionem,  aclio  constieiudinem,  ronsiicludo  n^- 


nt\ 


SMARAGDI  AnBATIS 


SfS 


ecssitalcm*  Iiis  crgorinculis  faoinoiiiipiksiiiis  csuona  A  octilds  aHquii  potcit  cva<tere  (liccnris  :  Ryo  DeuM  ap- 


iritioniin  tcncinr  aslricUis,  iia  ut  ab  ca  evcUi  non 
"valeat,  nrsi  divina  i^ratia  manuin  jacentis  apprelicn- 
dat.  Sic  ergo  onHii  corporc  oporiet  nosaptnrc,  iit 
Creatori  nostro  totis  membroruin  viribus  obsequiiim 
▼aieamus  praebere.  Tuoc  enini  eculus  Deo  pnestat 
ol>sequiuinf  cum  turpia  decUnat  aspicere.  Tunc  Um- 
gmsL  merebitur  praemium,  qiiando  benedictionibus 
•ccupatur.  Tunc  auditus  plaeebit  Deo,  si  dctractio- 
nibus  non  miscealur.  Et  pedes  taudare  Deiim  pote- 
ruut,  si  cursum  suum  ab  onmi  tnaiitia  revocare  Cesii- 
nent.  Et  manus  bcnedicunt,  si  rapinis  ronuntiave- 
rint,  et  ad  niisericordiam  prxparaverlnt.  Quod  voro 
dicit  cttstodire  se  a  vitiis,  subauditur  a  septeni  prin- 
cipaUbus,  id  esl,  a  giila,  fornicatione,  avaritia,  ira^ 


proximanSf  et  non  Dem  dc  longimpio.  St  absconng 
fuerit  bomo  in  abuonditi$,  ergo  non  tidcho  eum  T 
Nonne  cmlum  el  terram  ego  impleo  {ierem.  xxiii)? 
Hinc  Psalmista  «il  :  Oculi  Domini  super  /«stoa,  ei 
tmres  ejut  in  preeee  eorum  (Psa/,  xxxin).  Quod  autem 
dicit ,  et  ab  angelis  omni  bora  renuntiari,  ab  lUo 
loco  intelligiiur,  ubi  angeltis  Tobiac  dixU :  Quaudo 
orabat  cum  lacrymiSf  et  sepeHebat  morftros,  ego  cbtuU 
trationes  luas  Domino  {Tob.  xii).  Scd  Ct  Doinlmis 
cum  m  Evangelio  dixissct :  Quicunque  hundlioMnt 
te,  sicut  parvuins  iste^  hic  est  major  in  regno  ceetorum^ 
et  qui  susceperit  unum  parvntum  tafem  rn  nomine  meo 
me  tuscipit  {Maith.  xvin),  post  pauhilnm  addldit : 
VideU  ne  coutcmnatis  unum  ex  his  pusiUis.  JHeo  enim, 


tristitia,  acedia,  vana  gioria,  el  ab  octava  eonin  B  vobis  :  guia  angeli  eorum  in  casiis  temper  tideni  fa* 


genitricc  superlda,  et  ab  omnibus  prorsus  iUonun 
Bocivis  ramuscuUs,  qui  quasi  venenalae  soboles  a 
vcnenaiis  Dasciintnr  parentibus,  quonim  hic  caialo- 
*gum  cnumerare  nimis  est  longBm.  Nam  in  cordibuft 
rcproborum  invicem  sibi  calalogus  succedii  vitioriun, 
ui  dum  unum  abierit,  succedal  aUud,  joxta  proplielse 
lestimonium,  qui  aii  :  Residuum  eruac  comedit  lO" 
€usta^  ei  residuum  locuslw  eomedit  brutkusj  et  re^ 
duum  bruchi  cotnedit  rubigo  (ioei.  i)»  elc.  tlinc  ilo- 
rum  per  propbctam  dicitur :  Omme&eogmaiionesteme 
ab  aquUone  venienty  et  ponent  uuusqukque  ootium 
iuum  tn  inlroitum  porlarum  llierusalem  {Jerem.  i). 
Kcgna  aquilonis  vitia  sunt  qu»  in  ipsis  poriis,  id  est,. 
in  ipsis  sensibus  aiiimoe  regnani.  Meque  eifim  aliunde 


eiem  Patris,  Magna  dignttas  animanim,  ul  unaquscque 
anima  habeal  ab  ortu  nalivitatis  in  custodiam  snan 
angehim  delcgatum,  nl  et  ilbm  ciistodiat,  ne  peceet» 
et  qiise  bena  fecerit,  Deo  nonliare  non  cessel. 

Demonstrat  nobis  hoc  Propketa^  cum  in  eopiatio' 
ntbus  nostris  iia  Deum  semper  prtBsenfem  otiendii^ 
dicens  :  Scrutant  corda  et  renes  Beus  {Psai.  Yii).  II:rc 
fropria  virtns,  iil  Gassiodorus  »1,  soUns  Dei  esl,  ef 
•Gorda  nostra  discutere,  el  animi  noslri  vigorem  po- 
lentia  soae  Incis  penetrare.  Nam  licet  nobis  midto 
edsiores  siiil  potestates  ccelorum,  nvUi  lamen  cre»- 
lurarum  datum  est  cogitationum  nostnurum  jtaiis- 
sime  secreta  cognoscere.  Agnoscil  lantum  perfecte 
iB  nobia  9olus  ipse,  qui  xudicat.  Ipse  autem  didt : 


peccamus,  nisi  videndo,  audiaodo,  aitractando,  gu-  ^  Sciem  om^nes  Eecletia^,  nuoniam  ego  tum  tcruiaus^ 


stando,  aique  tangendo.  Unde  et  aUas  diciiur  :  /•- 
travit  mort  per  feuestras  vestras  {Jerem*  ix),  Quod 
vero  dicit,  vei  vokiutalis  profNrix  subauditur,  custo- 
fliat  se  a  peccatis  et  vitiis  propriae  volunlatis. 

Sedet  desidcria  carnis  amputare  feslinet.  Sul)audt- 
tur  non  dclectetur  iinplere.  Quid  enim  iu  bac  vila 
iaboriosius,  quain  carnalibus  desideriis  sestuare?  Aul 
quid  bic  securius,  quam  desideria  camis  tton  iiiir 
plere,  ct  saeculi  biyus  nibU  appetcre.  Qui  ^uiim  huoc 
rouudum  diligunt»  et  desideria  camis  iiDplere  con* 
tendunt,  a  turbuicnlis  sxcuU  soUicitudinibus  cqiiiur- 
baiitur.  Qui  aulom  ita  huic  mundo  rooriuniur,  ut  sUi 
Deo  vivere  delectentur,  Aitttne  pacis  requicm,  quam 


rmtes  4t  eor  {Apoc,  ii).  •Hinc  iterum  scrfplum  esl : 
Quoniam  renum  iltint  tettis  ett  Beut^  et  cordit  eju$ 
werutator  ett  verus  {Sap.  i).  Corda  ergo  nosira  ^scru* 
ianir  Demhins,qoaodo  cogitationes  cordiom  noslro- 
nmasubtiUter  investigat,  ut  qne  homibibus  suni 
occuHa,  tiU  fiant  in  palam.lBcriplum  est  enim :  Bomi> 
vtdoi  in  faeie^  Beut  auiem  in  corde.  Scnilaliir  adtein 
rtoes,  qnando  animi  nostri  (ionsiautissimum  liiten- 
dll  vigorem,  sive  coif  oreas  Uquide  penelrat  ddecla- 
liones.. 

£t  iterum  :  Dominut  novit  cogitationet  bowuuum^ 
quoniam  vanes  ount  {PtaL  xciii).  Rlnc  Hieremias  alt : 
OcuH  mei  super  vias  hominum.  Non  suni  abtcomditfe 


Uluc  exspecUint»  hic  quodammodo  habere  jam  in-      a  faeie  mea,  el  non  fuii  occuita  iniquitas  eorum  (Je- 


choant.  Ergo  iam  perseveraoter  iotendere  oportel 
animum  noslrum  orando  atque  pulsando,  quousque 
iihportunas  desideriomm  camaUum  suggesiiooes , 
quae  nostris  obstrepunt  sensibus,  fortissima  iAten- 
iione  supcremus,  ac  tandiu  ii^isierc,  quousque  pcr- 
sistendo  vincamus. 

JEstimet  se  homo  de  ccelis  semper  a  Deo  respici  omni 
hora^  et  facta  sua  in  omni  loco  ub  aspectu  Divinitatis 
videri,  et  ab  angelis,  de  omni  hora  renunliari  Quanto 
enim  unusquisque  sollicilius  sc  a  Dco  xstimai  rcspi- 
ci,  tanto  debet  cautius  vivere,  et  viiam  suam  ho- 
nestissimc  custodire  :  ne  illos  Divinitatis  offendat 
oculos,  quos  vull  ha])ere  ')ropltios.  Re&picit  ille  ab- 
<Iita,  et  secrcta  alque  occulla  considcrat,  nec  Dci 


rem.  xvi).  HincSalomon  «it :  Hespicit  Dominustict' 
hominit,  et  omnet  grestut  epis  eonsiderat  {Prov.  yy 
liinc  David  dicit :  Servavi  mandata  tua  et  ietHwtomu 
tua^  quia  omnes  vio!  mea  in  contpectu  iuo  {Ptad. 
cxvui).  Non  sdlum  factis,  sed  etlam  eogilaiUonllms 
deUnqnimos,  si  cis  illidto  occnrrentihns  dfelcctemur. 
Nam  si  prius  pravoe  cogitationi  rcsistimns,.  in  lapsum 
operis  non  incurrimus. 

Et  item  dicit :  Inteliexisti  cogitationet  meat  a  longe 
{Psal.  cxxxviii).  Ilinc  per  Salomonem  dicilur :  Oa»- 
nes  vicB  hominum  panduntur  oculis ;  infemut  et  per^ 
ditio  coram  Domino  (Pr.xvi,xv),  quanto  mngis  corda 
fiUorum  hominum.  A  longc  enim  quoddtcil,  non  lo- 
cuin  significat,  sed  lempus;  quia  non  Sfdtim  fbcta 


2;3  COMM£MT.  IN  REG.  S.  W^EDICTI.  SU 

Qosira  pravidel  l>eus,  Terum  cUara  anlequara  exisU-  a  cxemplum  dUcipuUs  suis  tramens,  lU  fiu|i  vajtti»u- 

leui  suam,  sed  Dei  faciant,  addidil  :  YerunUamn^ 
Hou  quod  ego  volo^  sed  quod  tu*  Cl  alio  \oco  dicit  : 
Deuendi  de  caUo,  non  ul  [aciam  toluntaum  meam^ 
ud  eJMS  qui  miut  mc  {Joaa.  vi).  Qiiod  si  filins  obc- 
«yvit  faccFC  voluntalem  patria,  quanto  magis  scrTus 
debet  obedirc.  et  non  suam^  sed  Doroini  faccrc  to- 
luntatcm ! 

Docemur  ertfo  merito  non  facere  nostram  volunta- 
iem ;  cum  eaveamus  itlud,  quod  dicit  sancta  Scnptn^ 
ra  :  Sunt  via  qna?  videntur  hominibus  rectce,  qnarum 
fnis  usque  ad  jnofundum  inferni  demerqit  {Prov,  xvi). 
ffaec  est  iUft  lata  ct  spatiosa  via,  qux  pcr  se  gradien- 
tes  ducit  ad  perditionem,  pcr  quam  mulii  volnntales 
saaa  sequcndo  pcrcunt,  ct  descendunt  in  infcmum. 


mamus  ipsi  nos,  cogitaliones  nostras  oognoscii.  Non 
est  timcudum,  si  bona  malaque  In  cogiutionem  vc- 
niant,  sed  magis  gloriandum  est,  si  mens  mala  a 
bonis  intellectu  ralionis  disceruat,  ct  quod  intcr 
bonom  et  malum  sensu  prudentiori  disccmit,  aut 
mala  cognita  cavcat,  aut  intcUccti  booa  faciaL 

Et  quia  cogitatio  h&minis  confitebitur  tibi  (Psal. 
lxxt)«  Cogitatio  vero  hominis  tunc  Deo  confiietur, 
quando  peccata  prgeterita  humili  satisfactione  ab  iUo 
damoaDtur  :  quia  dum  unusquisque  divina  illumina- 
4ione  pneTcnitur,  statim  molesiiis  turpium  cogica- 
liopum  pulsatur^  sed  eas  Domino  confiteri  humililer 
noD  Tcretuf . 

Ham  ut  soUicitMis  sit  cirea  cogitationes  suas  perver- 


ioi,  dieat  semper  utitis  frater  m  cordeeuo :  Tuuc  ero  B  flinc  quidam  sapiens  dicK  :  Via  peccantium  compla- 


immactttatus  coram  eo,  si  observavero  me  ab  imqui- 
iate  mea  (Psal.  xvii).  Subtiliier  beatorum  monacbo- 
rum  Tila  describitur,  qui  quando  aJ  aliqunm  sc  gra- 
iiam  Domini  pcrvcnisse  cpgnoscunt,  cavcnt  ne  ite- 
rum  iniquiiatis  antiqua)  calamitatibua  innodentur. 
Mam  cogitaliones  iUicitas  immittere»  dxraonum  e sl, 
cogitationibos  vero  obiectari  perversis,  nodTura  esC 
Iniquitatem  hoc  inlocoposuit  pro  cogitatioue.  Omne 
enim  quod  aH}uuin  non  est,  ijiiquum  ^t.  £rgo  qvi  se 
a  praTis  obserTat  cogitationibua,  levius  ae  obserTat 
a  praTis  ofieribus.  Et  ideo  dixit  :  Et  ero  inmMcmlo' 
ius  eoram  eo,  si  observavero  me  ak  miquitate  mea 
{Psai.  xTu).  Ac  si  diceret :  Tunc  immaeulatam  po* 


isata  lapidibus^  et  in  fUie  iltorum  inferi^  et  tenebra*^ 
et  peeneg  (EcclL\ii\\,  De  quibus  ct  tn  libro  Job  legi- 
tsr:  EmsuUanlt  in  tnsibus,  tement  tgmpanum^  et  ciiha- 
ram,  et  gaiuUnt  ad  sonitum  organi;  deducunt  tn  ^onff 
4iessmos,et  m  pmioto  ad  ihfema  descendunt  (Job.  xxi). 
Nam  et  de  itlis  intelligi  poteot,  qoi  nunc  electi  rssc 
Tidentor;  sed  quia  non  saol,  a  Domino  rcprobantur, 
4ieentc  propliota  :  Voeavit  Dominus  jndidum  ad 
ignem,  et  devoravit  partem  domus  (Amos  Tii).  Pars 
qnippe  domiis  deTorabitur,  quia  iilos  eiiam  infemiis 
ftbeoriiebit,  qui  nnnc  sc  in  pneceptis  c<£lestibu$ 
•tare  gloHanlur.  Potest  ct  de  illis  non  inconTenieii- 
ter  intelllgi,  quoa  vitia  snb  simolatione  Tirtutum  de- 


«ero  ducere  Titam,  si  me  non  maculaTorit  cogiiatitt     «ipiiinl.  Qu«dam    Titia  speciem  ^nrtntum   habere 


praTa.  Neque  enim  potest  sine  macula  Tirere^  c^jus  ^ 
iDiqua  cosgitatio  poUuit  mentem.  Sed  iile  tanium  beoe 
immaculaius  vivii,  qui  se  ab  iniquitote  prare  cogi- 
lationis  custodit.  Et  ne  aliquis  dicat :  Cogitare  tan* 
l«m,  non  faicere,  non  est  grande  peccatum,  andiat 
qoid  de  idaloram  cogitationibus  ait  scriptum.  Didi 
eiiim  Scriplura  :  Cogitatio  stuiti  peccabun  est  (Prov. 
xxit).  Et  ui  inielligeres  quale  peccatum*  dicit  eadem ' 
Scriplura  in  alio  Joco  :  Perversm  cogitationes  sepa' 
rant  a  Deo(Sapiett.  i).  Non  cnim  parvum,sed  grande 
peccaium  est  separari  a  Deo,  ei  jungi  diabolo.  A  quo 
se  bcne  observat,  qui  cogitationes  iniquas,  dum 
adbtic  sunt  parvul^e,  tciiet  et  allidit  ad  petram. 

Voluntatem  vero  propriam  iln  facere  prohibemur^ 
^m  dieit  Scripturanobis:Et  a  voluntatibus  tuis  aver"  t^  (Prov.  \iii). 
tere  (/Ccc/t.  XTiii).  In  mullis  jam  diclura  est,  quia 
propriara  Toluntalem  nuUi  unquam  £;iccrc  penoit- 
iendum  est,  nisi  judicio,  et  probalioncvelmiiJiorum, 
Tcl  eoram  qui  pnosunt.  Nam  iliam  didmus  pcrfe- 
ctam  continentiam,  qua  se  a  propriis  suis  voiiu»tati- 
bus  continet.  Quantum  auiem  habeai  pcricuii,  qui 
Toluntatem  propriam  facere  Tuit,  ct  non  Douiinif^oer- 
tiim  cst  ex  Aposloio  diccnle  ;  Facientes  rotuntate$ 
carnis  et  cogitationum  eramus  aliquando  et  nos  na- 
tura  fiiii  tr(r,  sicut  ei  ca4eri  (Epk.  n). 

Et  iterum :  Jlogemus  Deum  in  oratione^  ut  fiat  Ulims 
voluntas  tn  mbis  (Matth.  ti).  Dominus  infirmitalem 
hominis,  quam  portabai,  oslendens  ait  :  Patery  si 
firri  potest,  t^ranseat  a  me  catix  iste  (Luc,  xxii).  Et 


Tideirtur,   sed  virtiitcs  non  siint.  Nam  intcrdnm  sub 

prsetextu  Jostitift  cmdelitas  agitur,  et  inde  se  noiH 

nulli  justos  esse  confidunt,  unde  maximc  apnd  Donii« 

ntim  reprobaDtur.   Camales   antem  pleramquc  per 

insensibilitatem  mentis  non  agnoscunt  Titiiun  csse 

cnlpabilc,  quod  ^lignum  vidclur  damnationc.  Hinc 

per  Salomonem  dicitur :  Vias  qtta^  a  dextris  suni 

novit   Dominun,  perversm  vere  ^unt^  qute  a  sinistrie 

sunt  (Prov.  rv).  liitclligitur  ei  de  bicreticis,  quorura 

dogma  ilKus  Tidetur  rectiim,  scd  a  catliolicis  viris 

discemitur,  et  Jndicatur  csse  pravum ;  quia  sequaces 

suos^cit  ad  tartamm.  HincSalomon  ait :  Via  im- 

piornm  tenebrosa,  nesciunt  ubi  corruant  (Prov.  ir). 

Hinc  iteram  dicit :  /n  itinere  contewptorum  vorngo 


El  cuin  item  caveamus  iltud^  g  od  de  uegtigenjiikus  . 
dictutn  est :  Corrupti  suntj  el  abominabiles  facti  wn^ 
in  voluptatibus  suis  (Psal.  ui)«  Corrupti  ^unt  sequctH 
do  libertaleiu  arbitrii  sui,  et  al^oiaiuabiies  facti  .suAi 
sequrndo  volunialcs  proprii  eordis  sui.  De  hift  euim 
Apostohis  ait :  Homincs  corrupti  mente^  rcprobi  siue 
affectUy  prffvarfcatores^  immiteSi  canteriditam  Uat^n- 
tes  conscientiam,  ctc.  (/  Tini.  \x), 

In  deeiderHs  vero  carnix  ita  nobis  Deum  credamus 
superesse  prmsentem,  cwn  dicit  Propheta  Domino  : 
Attie  t$  eet  omne  desiderium  meum  (Psat,  xxxvif). 
Non  enim  ante  homines,  inquit,  qui  cor  WJcrc  noii 
possunt,  scd  antc  te  est  amnc  dcsidcrinm  niprm  i 


£!s/  SMARAGDl  ABBATIS  816 

cui  non  latcnt  qiiac  snnt  in  cogilalione  vel  desiderio  A  cst :  OcuH  Domhil  ittperjustos^  et  aure$  ejit$  ad  pre- 

ces  eorum  {Psal,  xxxni).  Vnltus  nutcm  I>omini  s«- 


cordls  raei. 

Catendum  ergo  ideo  matum  dc$ideriumy  qnia  mors 
$ecus  introitum  delectalionis  posita  esl.  Mors  dicta 
▼el  a  niorsu,  vel  quia  amara  csl.  Iiico  a  morsu  di- 
'Cta  est  niors,  qnod  delectavit  Eva  de  ligno  paradisi 
comedere  velilo,  et  suasa  a  diaboio  accepit  ponium, 
ct  moiuordil  rllud,  el  stalim  morlemglutivitaroaram 
cum  niorsu.  Delectavit  et  momordit,  et  slatim  mor- 
tis  periculuui  iucurrit.  Intravil  delectalio  poiui  in 
animam ;  intravit  pariler  et  mors  cum  ilia.  Et  ideo 
ftecus  introitura  deleclationis  niortem  positaui  Ijeatns 
esse  BcncJictus  dicit.  Nam  eodem  biandimcnto  dc- 
lectationis  decipiunlur  nunc  per  diabolum,  quo  pro- 
ioplasli  in  paradiso  suntdecepti.  Diabolusenimquan- 


per  facicntes  mala,  ut  pcrdat  de  terra  menioriam  co- 
rnm.  Rcspicit  et  super  plios  hominum,  ut  videat  n 
est  aliqns  inter  cos  intelligens  aut  fequirent  Deum, 
Ille  cnim  apud  Dcum  intclligcns  babetnr,  qui  in  opere 
ct  oratione  non  alium,  scd  ipsum  anditorem  solitra 
minirit  et  exornl.  Qiii  non  in  alio  curam,  spem  vel 
fiduciam,  nisi  iu  ipsosolo  DominoponitJesuChrislo. 
Curam,  ot  Jacla  tn  Domino  curam  tuam,  Spem,  nt 
Spes  mea  Dominus  ajurcntute  mea*  Fidaciam,  ut 
Bonum  est  confidere  in  Domino.  Angclosnobisdeputa- 
t06  dicit,  de  quibus  Dominus  ait :  Angeli  eorum  tem- 
pcr  vident  faciem  Patris  mei^  qui  in  cceia  est  (Matth, 
xviii),  £t  pro  quibus  Paulus  Apostolus  mulieres  pro- 


do  decip.^re  aiiqucm  aipit,  prius  naturain  unius  cu-  B  ^^^^^^  ^"  Ecdesiain  non  vt^Iatis  intrare  capitibus.  Et 


)usquc  incendit,  ct  inde  se  applicat,  unde  aptum 
hominem  ad  peccatum  inspcxeril.  Diabolus  eoini 
terpens  cst  lubricus,  cui  si  in  capite  suggeslionis 
non  rcsistitur,  totus  in  intenia  cordis,  dum  non  sen- 
litur,  iliaLilur.  Si  aulcm  eirorlilcr  in  capitc  a  sanctis 
viris  resistatur,  tota  qus  suggestio  c\U^  annihilatur. 
Undc  et  Psalmisla  ait :  Ai/  nihilum  deducius  est  in 
eonspectu  ejus  malignus  (Psal.  xiv) ;  et :  Beatus  qui 
tenet  et  allidit  parvulos  suos  ad  petram  (PsaL  cxxxvi). 
Vnde  Scriptura  prwcipil  dicens  :  Post  concnpisceth 
tiat  tuas  non  eas  (Eccli,i\in  ),  llinc  Jacobus  apoftto- 
lus  ait :  Unusquisque  vero  tentatur  a  eoncupiscentia 
Mui  abstractus  el  Ulectus  (Jacob.  i).  Abstractus  vi- 
delicet  a  recto  itinere,  et  illeclus  iu  ffialum.  Uine 


de  quibus  idem  alio  loco  dicit,  quod  Angeli  missi 
sunt  in  ministerium  proptcr  cos  qui  hxrcditatem 
capiunl  salatis. 

Carendum  est  ergo  omni  liora,  fratres,  sicul  dicit 
in  psalmo  Propheia^  ne  nos  declinantes  in  malum,  et 
inutUet  faetos  aliqua  hora  aspiciat  Deus,  et  parcenJo 
mobis  in  hoe  tempore  (quia  pius  est^  et  exspectat  nas 
converti  in  melius)  dicat  nobis  in  futuro :  Rac  fecisti^ 
«I  iactft(P«a/.xLix)Jlleenim  declinat  in  malum,  qiii 
prius  stetit  in  bono,  et  qtiipriusin  sUtu  reciitudinis 
sietit,  si  declinaverit  in  malum,  factus  est  inuliiis 
•er\'U8  €t  pravus.  De  tnli  enim  anima  dicil  PropbeU: 
Quam  vilis  facta  es  nimis  iteraru  vias  tuas  (Jerem.  ii). 
Ula  misera  eflicilur  anima,  qux  de  statu  rectiUiduiis 


iterum  ipse  :  Dehinc  concupiscentia  c::m  conceperit^  C  crebro  descendens  committit  culpam.  Unde  et  rai* 


parit  peccatum,  Pecctttumvero  cum  consummatum  fue^ 
rk,  generat  mortem  (/6id. ).  Tenlalus  esl  David  vi* 
su  uxuris  alieose,  et  in  concupisccntia  sua  abstrackis 
et  illccius  esl.  Aique  ubi  conceptum  sceius  pcrfecii, 
in  realum  mortis  etiam  proprioorejudicatus  incidit; 
quem  lamen  pcenitendo  evasit.  Tentatus  est  Judas 
per  pliilargyriam,  et  quia  erat  avarus,  ab  ipsa  con- 
cupisccntia  sua  abstractus  et  iilectus  ad  interitum 
consentiendo  est  deduclus.  Tentalus  est  Joseph  ver- 
bis  domlnx ;  sed  quia  nec  concupiscentiara  libidinia» 
nec  delectationem  habuit  carnis,  a  tentatioiie  yc  or 
evasit. 

Ergo  si  oculi  Domini  speculantur  bonos  et  malos 
(Psal,  xx%\u)tetDominus  de  ccelo  semper  respicit super 


sera  et  inutiiis  est  facta ;  sed  nec  talibus  inierdieen- 
da  esl  venia.  Sed  hoc  necesse  est  ut  custodial»  ut  sic 
praeteritam  plangat  culpam,  ne  iterom  plangendum 
committat,  et  eum  Dominus  frequentcr  peccantem 
aspiciens,  et  reverti  diu  ad  pocnitentiam  exspectans, 
illi  oolenti  dicat :  Hwc  fecisti  et  tacui  (Psat.  xlix). 
Superius  enim  peccatori  Dominus  dixcrat :  Tu  vero 
edisii  disciplinam,  et  projecisti  sermones  meos  retror- 
sum(Psal.XL\\)\  etcaetera,  quaeibi  descripta  pecca- 
tonim  inulu  retunentur  mala.  Et  lunc  ista  subjiciens 
dixit  pcccatori  in  vindictam.  Ac  si  diceret  :  Ilacc  su- 
praJicta  frequcnler  commisisli  peccata,  et  non  tibi 
i-eddiJi  dignam  operis  tui  pravi  vindictam,  sed  po- 
tius  tacui,  et  exspecUvi  te  convertiad  poenitentiam. 


filios  hominum,  ut  videat  si  est  intelligens  aut  requi-  D  Non  tibi  pro  mulis  reddere  volui  maia,  sed  ucui,  et 


rensDeumt  et  si  ab  angelis  nobis  deputatis  quotidie 
Domino  factori  nostro  opera  nostra  nuntiantur  (Psal. 
xiii).  Oculi  Domiiii  respectio  est  divina,  qua  scmper 
respicit  super  bonos,  ut  eos  ab  insidiis  inimici  defen- 
dat,  a  peccatis  custodiat,  et  in  bonis  jugiter  operi- 
bas  persistere  faciat.  Rcspexerunt  oculi  Doinini 
Petrum,  et  ille  sutim  reversns  a  negationis  vitio 
cognovit  Dominum,  et  amare  flendo  emendavit  dc- 
lictum.  Sp^culantur  ergo  oculi  Doniini  bonos  et  ma- 
los,  ut  bonis  liona,  cl  malis  retrilHiant  niala.  Ut  iUis 
[M  ixHiis  operibus  praemia,  istis  pi*o  pravis  actioni- 
uos  pcenam  trihual  sempilcrnam.  Istos  ut  exaudiat 
et  salvet,  ilios  ut  peraat  et  damnet,  sicut  scriptum 


exspecUvi  ut  poenitentiam  agenti  redderem  pncmia. 
Tacere  enim  Domini  est,  peocatori  malom  pro  malo 
non  reddere,  sed  diu  ad  poenitentiam  exspectare. 
Peccatori  eiilm  Dominus  non  taceret,  sed  respoD- 
deret,  si  vinJicUm  de  ejus  pravis  actionibus  sUlim 
exspecUreU  Sed  quem  diu  exspecut  ut  poeniteat: 
si  pjenitentiam  non  egerii,  subito  ferit  ot  pereau 
De  secundo  hoibiliiatl:*  gradii. 
Secnndus  humilitatis  gradus  est^  s%  prapriam  qms 
non  amans  voluntatem^  desideria  sua  non  detectetnr 
implere,  sed  vocem  Ulam  Dondni  faetis  imitetnr,  A- 
centis  :  Non  veni  facere  voluniatem  meam^  sed  efus 
qui  misit  me  (Joan.  vi).  Sicut  non  potest  homo  Deo 


817 


COMMENT.  IN  U£G.  S.  BENEDIGTI 


81S 


&jinul  el  mamniODae  servire,  i»ic  noii  polest  volun-  A  trero,  el  simus  pro  illius  amorc  m^joribus  subJiU 


tatem  proprDam  et  Dei  pariter  impksre  voluntatem. 
Uno  enim  vas  poculo  plenum  impleri  poculo  non 
poterit  aitero.  Nisi  enim  exhauricrit  nocivum,  non 
potcrit  bauriendo  impiere  pronciio.  Nec  unius  pe- 
ctoris  urna  carnis  simul  et  majestalis  sustinere  po- 
terit  desideria,  sed  unde  rccedunt  uns,  suceeduni 
aliae,  id  est,  a  qna  mentc  recedunt  vitia  sucoedens 
virtutum  copia  possidet.  Ergo  a  noari  pectoris  arca 
cihaurienda  sunt  carnalia  desideria,  ut  et  impleri 
possit  virtutum  spiritalium  copia,  et  a  Deo  veoien- 
tia  tenere  possit  spiritalia  desideria.  llinc  enim  scri- 
ptum  est :  LigMum  vUcu  de$iderium  veaieus,  et  deuide- 
riuM  tuum  justis  dakiiur  {Prw,  xiii).  De  iinpiorum 
anleni  desiderio  ita  scriptum  cst :  Desiderium  impiO' 


usque  ad  mortem  :  quia  et  ille,  cum  in  forma  D^ 
csset,  non  mpinam  arbitratus  est  esse  se  xqualem 
Deo,  scd  semctipsum  exinanivit  formara  servi  ac- 
cip'ens,  in  similitudinem  hominum  factus,  et  habita 
inventus  ut  homo  humiliavil  semelipsum  factus  obe- 
diens  usque  ad  mortem.  Yidete  ergo^  iJem  ait  Apo- 
slolus,  qualem  charitatem  dedit  nobis  Pater,  ut  filii 
Dei  nominemur  et  simus  {l  Joan.  iii).  Ila  cniin  per- 
fecti  erimus  charilate,  si  nuliius  allerius,  nisi  sicut 
ille  saltitis  noslrse  gralia  prior  nos  diiexit;  ita  et  nos 
nuUius  alterius  rei,  nisi  tantum  sui  amoris  dilectione, 
ct  msgoribus  subdi,  et  pix)  illo  mori  simus  parati. 
^  Do  qoarlo  bamUilalis  gradu. 
Quartus  humilitatis  gradus  est^  si  in  ipsa  obedientiu 


rum  munimentum  esl  pessimorum  (Pro»,  xii).  Et  ali-  B  duris  et  conlrarits  rebus  tel  etiam  quibuslibet  irrogatit 


bi  scriptum  est :  In  alloeuiione  dtsiderii  ascendit  Utis 
d€  mari  ortygometra^  et  vexaiiones  peuatoribus  su- 
pervenerunt  (Sap.  xix).  Ergo  relinquendae  sunt  no- 
strae  vokintates  et  desiJeria,  ut  factis  illam  Domini 
▼ocem  imilari  possimus  qua  dicit :  Non  weni  faaro 
ffoiuntatem  meam.^  sed  ejus  qui  misit  me.  Quod  aa- 
leoi  sequitur : 

Ilem  didi  Scriptura  :  Voluntas  habet  peenam^  et 
Mceisilas  parit  coronam,  Fateor  me,  nisi  fallor, 
nunquam  hoc  in  divinis  legisse  Scripturls ;  et  ideo 
noo  hiiyiis  seolentise  aonum,  sed  magis  ejusdem  in- 
lellectum  quserere  volo.  Dicit  enim  :  Volupias  habet 
pcenam^  et  neeessitas  parit' coronam.  Ac  si  diceret : 
Laia  et  spatiosa  via  est,  quae  ducit  ad  mortis  poenam ; 


injuriis^  tacita  conscientia  patientiam  amplectatur. 
FrequenLer  solet  contingerc,  ut  quantum  se  roo* 
nachus  huniililati  ct  obedienlix  suhdiderit,  tantum 
invenit  qiiod  .durius  portat.  Unde  necesse  est,  ut 
unusquisque,  cum  ad  Dei  accedit  servitium,  ad  om- 
nia  toleranda  suum  fortiter  prseparet  animum ,  sic« 
ut  scriptum  est :  Fili ,  accedens  ad  servitutem  Dei 
sla  w  justitia  et  timore^  et  pra^ara  animam  Ittoin  ad 
lentatsonem,  Deprime  corluum,  et  eusline  (Eccli.  ii); 
etsive  iriogatas  i^jurias  ab  alio,  sive  tcntalionea 
venientes  ex  animo  tacita  conscientia  sustineat,  et 
anxilianle  Deo  cum  patientia  omnia  vincat.  Scri- 
ptum  est  enim  :  In  patieotia  vestra  possii^cbilis  aui- 
mas  vcstras.  Ilinc  Jacobus  ait :  Scientes  quod  proba- 


arcta  et  angusta  est  via,  quae  docit  ad  viUm ;  ubi  ne»  ^ '>o  /^^  patientiam  operalur ;  patieniia  autem  opus 


ceasitatem  pro  Domioo  patientes  coronas  recipiant 
sempiternas.  Hinc.  itemm  Dominus  dicit :  Qui  vult 
post  me  venire  abneget  semeiipsum,  totlat  erucem 
suam,  et  sequatur  me  (Matth,  xvi;  Luc.  ix).  Quid  esl 
aliud  semelipsum  abnegare  nisi  latain  et  spjtiosani 
Tiam  deserere,  et  voluntates  proprias  odirc?  Quid 
est  tollat  crucem  suam  et  sequatur  me,  nisi  arctam 
ct  angustam  viam  arripiat,  ubi  pro  me  multas  necesr 
silates  sustincat?  et  sic  ad  gauJia  perpclua  roe 
sequcns  veniat,  ubi  aeternam  coronam  me  donaule 
recipiat? 

De  terlio  bumililalis  graJii. 
Tertius  gradus  humilitatis  esty  ut   quis  pro  Dei 
amore,  omni  obedientia  se  subdat  majori ;  imilans  Do- 


perfeetum  habet  (Jacob,  i).  Ideo,  inquil,  adversis 
tentamini  ut  virlulem  paticntiae  discalis,  ct  per  hanc 
ostcndere  possitis  ac  probare,  qula  lirmam  fldem 
suslinere  rctribulionis  in  corde  geslatis.  Ilinc  ei 
Paulus  similiter  ait,  dicens,  quod  Tribulatio  patien- 
tiam  operalur;  patientia  aulem  probationem  (Rom. 
v)  Patientia  enim  probationem  operatur ;  quia  cii- 
jus  palienlia  vinci  non  polcst,  ille  perfectus  esse  pro- 
batur.  Illa  enim  ratio  facil  Gdelcs  per  pniiefl^am. 
exerceri,  utper  hanc  fides  corum  quse  sit  perfecta 
probetur,  dum  ct  rcbus  prospcris  utilia  jusius  exein- 
pla  pr.Bsiet  hominihiis,  necesse  cst  iterum  tangi  ad- 
versitalibus,  quaienus  ejus  paliciitia  bonuin  caeieris 
det  exeinplar,  el  patientiae  suae  post  morlem  reci- 


minum^  de  quo  diicit  Apostolus  :  Factus  esl  obediens  ^  piat  praemia  :  quia  qui  Deum  pro  irrogata  laudat  in- 


usque  ad  mortem  (Philip.  ii).  Si  euim  Dcum,  ut  de- 
cet|,  diligamus,  non  solum  in  omni  obedientia  sub- 
di  majori,  sed,  si  necesse  fueril,  parati  esse  debe- 
mus  etiain  pro  illo  mori;  sicut  el  ille  pro  nobis  roor-* 
iuos  est,  sicut  Apostolus  ait,  diceus  :  Commendat 
Deus  suam  charitatem  in  nobis,  quoniam  cum  adhuc 
peccatores  essemus,  Christus  pra  nobis  mortuus  est 
{Rom,  v).  Et  non  solum  pro  illo  mori,  sed  eiiam 
pro  fratribos  animas  ponere  debemus  esse  parati, 
sicttt  ait  idem  Apostolus :  In  hoc  cognoscimus  chari- 
tatem  ejua,  inqnit,  quoniam  iUe  pro  nobis  animam 
suam  posuity  et  nos  debemus  pro  fratribus  animas  po- 
nexe  U  Joan.  iii).  Diligamus  ergo  Deum  ut  filii  pa« 


juria,  et  commibsa  sine  dubio  pcrdct  facinoraf.et  pro^ 
missa  quandoque  a  Deo  recipiet  prxmia. 

Et  sustinens  nonlassescat^  vel  discedaty  dicente  Scri' 
ptura  :  Qui  perseveraverit  usque  in  finem,  hic  salvus 
erit  (Matth,  x,  xxiv).  Nam  inchoanlibus  praemium 
promittitur,  sed  perseverantibus  datur.  Tunc  enim 
placet  Deo  nostra  coiiversalio ,  quando  bonum  quod 
iiicipimus  perseveranti  fine  complemus.  lUe  mona- 
chus  iassescii,  vel  discedil,  qui  regulare  opus  quod 
coepit  ad  perfectum  iion  ducit;  qui  in  ipso  opere 
quod  agere  ferventi  animo  ccepil,  paulatim  langue-* 
scens  lepescii,  el  aul  ab  opcj-e  tanium,  aut.  simul  ab 
opere  el  moiiasterio  tepcraclu.s  rcccJit,  non  poneoa. 


819  SMARAGDl  ABDATIS  8^ 

jmte  ocalds,  qaod    Seriptura   maiime    monaehoft  A  mfyiasfl,  dicil,  iinu  etutmimlnr  arffenium.  Examinan- 


bOHatur  dicens  :  Confide  in  Domino^  ei  mane  tit  /o- 
€0  tito.  {Eceii,  ii) :  Unde  et  seqnHtir 

Item  eoHforietur  cor  Imtn  et  Musiine  Dominum 
{Pittt.  xxTi).  Ac  fti  diccret :  Yirlliter  age,  ne  cadas 
In  desperationem,  et  non  tibi  negatnm  |Hites  quod 
diu  proinissora  non  accfpis.  Sustine  Dominum,  et 
sine  defcctione  spera  in  eum,  ut  tempore  opportimo 
mctas  quod  liic  sagaciter  quotidie  opcraris.  Exhor^ 
tatio  ista  bonorum  est  monachorumv  iiecnon  et 
omaium  CiiristianiNiim,  ne  se  cjirnis  imbeciilitate 
a  reclo  subdocant  proposito,  sed  in  bonis  operibus 
perduranlcs  ad  perseverantiam  tendant,  et  iii  his 
quae  iliis  rcgulariter  injunguntur  constant^r  perse- 
terent ;  sic  enim  snstinontium  pectora  raborantur» 


hir  ergo  igne  tribulationis  electi,  ut  ab  omtiibas  sor- 
dibus  Biundaii  venire  iiereantor  ad  dindema  rtfiu 
aeterni.  Argeutum  enkn  nisi  eiaminetur  per  ignem, 
sordidum  e%  sua  manet  oHgine  :  iia  ct  hominam 
Gorda,  nisi  igne  Spiritus  sancti  fiaerint  mundatfty 
natoraHter  sordida  manent,  et  immunda.  Propterea 
nein  fomaee  humilitatis  et  tribubtionis  in  phinnbi 
rooHescant  natura,  necesse  est  forUter  snstinenlic 
patientisequeteneant  arma.  Scriptum  est  enim :  S«f-' 
tine  leniaiiones  Dominit  cor^uttge  te  Deo^  ei  iur^nif 
ui  cre$cat  in  novi$^mo  vita  tna.  Omue  quod  tihi  ap" 
piidium  fuerit  accipe^  et  in  dolore  susiiue,  ei  in  Aai- 
miiitate  tua  paiieniiam  habe :  quoniaminiguipr^batur 
aurum^  et  argentum  (Eccli.  ii);  bOQiineft  vero  rM^ 


si  spedi  soam  in  Domini  virtute  ponentes  ad  bani  B  ptibiies  in  camino  bumiliationis. 


operis  persevetantiam  lendant,  et  prouiissa  DomW 
ni  ftuslinentes  a  Domino  mercedem  recipere  noo 
desperent. 

EtoiteiidenB  fidelem  pro  Domitta  unitersa  Hiam 
eantrafia  $u9tinere  debere^  dicit  es  persoua  eiUm 
wufereMium :  Propter  ie  morie  toia  die  etfidmuf^ 
mBihnati  Hanus  tu  oves  occisionis  (Psal.  xLni).  Mor^ 
te  vero  affici,  est  per  longas  pas^ones  prteftenlis  viue 
eiitium  reperire.  Bont  monaehi  fartittido  nec  diver- 
ftis  pulsata  molestiis  vinci,  nec  uHis  vokiptalum  fl- 
lecebHs  debel  snceombi,  nec  adversis  dejici,  nee 
debet  prosperis  elevari,  sed  contra  omnia  vitia  ro- 
borata  persislere  debel  et  inconcussa.  Et  sicul  ovis 
ad  occiftionem  docta  nec  vociferatur,  nec  repugnat, 


Induxisii  nos  in  laqu9um  :  posuisti  triMutiones  ftt 
dors0  nosiro.  Induxisti  nos  in  laqueo  propter  eug* 
geralieiiem  dkit  iribulaiionis,  ul  intelligaft  onnie 
genm  Iribulationis  in  boe  ssculo  super  eleclos  ve* 
nire ;  quia  onme  genuft  gioriae  a  Domino  itt  fatoro 
exftpectant  recipere.  Quia  qui  vitaeftttarae  prmta 
accipere  exspectat,  mala  omnia  praesentiftvitsaeqoa» 
uimiter  lolerat :  quoniam  ex  iiliuft  dulcedine  liii}«8 
vitae  fiimaritudinem  teraperat.  Qood  autem  dlcil :  po- 
suisii  tribulationes  in  dorso  nosiro^  convenft  eoni 
ftentcotia  Pftalini,  qai  dicit :  Incurtaius  el  hmtdliatus 
sum  nimis  ;  rugiebam  a  §miiu  cordis  mei  {PsaL 
xxxvu).  Tribuialiones  enim  i&  dorso  el  horoilefli  ai- 
gniftcanl  aBimam,  el  carwm  corpoft.  Ifidicant  cor- 


itt  nionacfaaft  patientiam  habens,    nec  vociferans,  ^  poft  jejaniift  casligatoiiit  el  cor  coniriloNi  et  hnmiiia- 


■Htrmurans,  nec  repugnanft  injurke  dcbet  resistere, 
fted  maglft  iribulattonilHis  rauttis  affectus  deliet  cum 
I^Mihnistft  Domino  ficere :  Propier  uerba  labiorum 
tuorum  ego  atsioditri  vias  durus. 

Et  securi  de  spe  reiributionis  ditfiko!  subsetfuantur 
ffaudemes  t^  dieentes:  Sed  in  his  omnibus  superamius 
propter  eum  qui  dUexit  nos  {Bom.  viit).  Sancti  enim 
com  Deo  et  propier  Deum  omnes  prasentis  ssecuK 
ftOperftm  Iribulationcs,  (brtiter  agentes  propter 
aelernam  fetributionem.  Superant  enim  a^versa 
onania,  et  Dominum  habentes  a  mille  superantur  ad* 
versis,  Si  enim  Deuspro  nobis,  qnis  contra  nos?  Hinc 
PetTBS  apostoius  ait :  Et  quis  noMs  noceat,  si  boni 
a^ulatofes  fuerimMs  (I  Petr.  iti).  De  his  dicit,  quae 


lum.  Qui  enim  diftcipliiiaft  ftalaUrift  Iribalalioiies  ii 
dorso  nioime  portani,  erocto  iacedani  corporis  eol- 
lo,  ferum  nuillum,  el  toiiiidlim  geslam  anlmam. 
Quod  aulera  sequitur  : 

Ei  ui  osundat  tub  priore  debefe  nos  etfte,  subseqtn^ 
tur  dicens  :  Impostuai  homines  supra  eapitu  nesiru 
{Psal.  Lxv).  Secandam  beati  BenedicU  expositioneai 
abbales  signiflcal,  sub  quibus  monacSios  regubris 
institulio  decrevit  vivere,  el  illorura  dlcUs  obtem- 
perare;  sub  quibus  el  capita  mittere,  el  }iiftsa  illos 
justa  decet  iraplere. 

Sed  et  prceceptum  Bomini  fn  adversis,  eiin  injuriis 
per  paiieniiam  adimplenies,  pereuseiin  nuatiHam 
prmbeni  ei  aliam  :  auferenH  tunicamdiminmntetpat^ 


nobis  flb  adversariis   per  veiiia  contameliosa,  per  Z^  /tirm  :  angariaii  miUiariOt  vadum  et  duo :  eum.  Pauta 


damna  nerum  corporaiium,  per  tormeuta  corporis 
accidunt.  Ikec  enim  omnia,  cufn  fideUbns  irrogantnr, 
eis  nocere  non  possanl,  sed  magts  palmam  patienli» 
aeqoanimiter  tolerantibus  afiTeruni.  Si  quis  aotem  hu- 
jusmodi  adversis  victns  deficit,  non  hoic  iUe  qni 
malnm  intulit,  sed  ipse  sibi  qui  haec  impatienier  re- 
cosavit,  nocutt. 

Ei  item  alio  loeo  Scriptvfm,  Prohmii  nos,  inqutl, 
Deus  :  igne  nos  ejfaminasti,  sicut  igne  examinatur  ar- 
^MiiHii  {Peal.  Lxv).  Monachorum  enim  probalio  in 
leotatfonum  et  diversarum  tribolationum  fit  caraino. 
OpoHei  noft,  inquit  Apostoios,  per  muUas  tributatio* 
nw  inirure  in  regnum  Dei  (Act     xiv).  Igne  nos  exa- 


Apostolo  falsos  fraires  susUnem^et  perseeutionem;  d 
maledicentes  se^  benedicunt  {Maiih.  v ;  Lue.  n ; 
//  Cof.xi;  /  Cor.  vr).  Hanc  abl  juslitiae  doctores  iii- 
terprelaii  sunt  senlentiam.  Beatoft  vero  Benedictns 
lantfrm  ot  hoc  iu  loco  hnmiKtatis  ei  patientis  noblft 
darel  exempiar,  posuit  iHam,  quam  qui  in  adversift 
el  in  injuriis  veraciter  implere  conatus  l^ierit,  ad 
slemitatis  culmen  atcendere  cSto  poterit.  Nam  nol- 
lus  hanc  implere  perfecte  potetit,  nlsi  qni  pHos 
grandis  patienti«  ftmdainentam  in  cordendlciveril, 
et  samniac  bumililatis  prius  eolmen  attigeHl.  Qoi 
enim  in  itiiuriis  irrogatis  non  reddil  nnhim  pm 
malo,  ille  mnxillam  percutienti  unam  praebel  et  aKam. 


$»1 


COMMENT.  VS  R£G.  S.  DENEDICTl. 


8^' 


lUe  qui  nialeilictuni  nou  reiidit  pro  maledicto,  aufe-  A  gHificot  corsum,  ubi  mtseEi  sunt  qiikURiiue  deliR- 


renti  tunicain  dimittit  et  pallium.  IUe  qui  nou  viaci- 

tnramalo,  sed  vincit  iu  bono  mahim,  angarianti 

milliari»  voluntarie  pergit  duo.  Istc  sine  dubio  talis 

patieiili^r  onm  Paulo  folsos  Iratres  sustinet  et  Biaie- 

dleenle»  benedicendo  veraciter  humiliintis  implei 

pneceptuoi. 

l>e  quiiito  huinililails  grado. 

Qtnnlm  humlitatU  gradus  est,  si  omnes  cogiittth^ 

ne%  maiat  cordi  suo  advenicnies,  vet  mala  a  se  abiconr 

$€  commssoy  per  humUim  confeuionem  abbati  non 

cHnverit  tuo.  Hinc  Salomon  ait :  Qui  abscondii  ue^ 

Ura  sua^  non  dirigetur :  gui  autem  c^nfessus  fuerit  ot 

retuineriteaymisericordiamconsequelur  (Prow.  xxvni). 

Aroaritudo  enim  poBniieiilMe  facrt  animum  et  sua  fa- 


quunt;  ubi  &S  est  corda  nostra  eoairert),  ei  OMaeri- 
cordiam  postulari;  ibi  enim  damoaiio  est  conflleii 
pcccatum  ubi  jam  coostat  osse  judicium . 

Etitem  Propheta :  Deiictum  meumeogmtum  titifocik 
et  injustitias  msas  non  operui  {PsiiL  xxxi).  Iloc  eit» 
cogmtum  facere^  m  confessioacm  delicti  prodacere: 
optnre  aiitem,  vcHe  aliqttid  sileiiiio  tegere,aut  corpuo 
disaimulalioiie  cclare.  Hoc  faciuMl  siulti,  q/ai  putftol 
Deum  ignorare  posse  qaod  aguni.  Conira,  qui  iliun 
noveruni  res  omnes  habere  manifestas,  ad  humtleai 
confessionem  el  poeniieniiae  voia  descenduiu,  ne  |«- 
dicem  paiiantur  iofestom  quem  propiiiun  habcro 
poterani  advocatum.  Sequiiur : 

DtjBt,  Pronuntiabo  adiunum  me  ii^ustitias  mem 


cia  sobtilius  diseHlere,  ei  doua  Dei,  qua  coniempsii,  b  ^<^^^n^ :  ^*  '«*  remisisti  impietatem  cordis  mei  (PtnL 


iendo  commemorare.  M^igna  jam  jusUii«  pars  est 
soDiellpsom  iiosse  inierius  hominem,  quod  praviis 
est,  nt  ex  eo  divinoe  virtuii  humilis  subdatur  ex  quo 
sm  cognoscens  peccaia  aheri  confiteaiur  ea.  Hine 
iieram  Salomoo  ait :  Bemla  Domino  opera  tua^  et  di- 
rigentur  cogitationes  tuo!  (Prov»  xvi).  Unde  ei  hic 
subditur; 

MoTtans  tiu»  de  hac  re  Seriptura^  dicens :  ReveU 
Demino  wiam  tuam  (Psal.  xxxvi).  Id  est,  revela  per 
conleBsionett  abbaii,  quem  tibi  Dominus  pro  se  vi* 
carinm  dedit,  adiones  iuas  in  qoibus  peccaii  con- 
sdciiiia  Itlet. 

£t  s^pera  in  Vominum  (Ibid.).  Qui  iibi  veniam  46 
conmissis  miserieordiier  donei.  Hiiic  Cassiodoras 


xxxi).  Hinc  magna  pieias  DiviBilaits  oslendiiur,  ul 
ad  aolam  praouiiiiaiionero  devoiioois  sabiio  Uxavc- 
rit  peceaia»  qi^^do  sic  jodicai  pkim  volnuo  qucmad- 
nMxtnsii  operattonis  effectum.  l^ii  eiUm  in  corde  s«o 
Domino  «on  iaeere  qu»  gesserai»  ei  iaiMiuani  jam 
concta  prodiidefai,  iia  iUi  remissa  saot  qu»  ^-oluii 
conftteri.  Confessio  ergo  mea  adhac  in  corde  erai, 
et  ad  os  noudom  venerai.  Dixeram  ooim,  Promus- 
tiabo  adversum  me^  Temmtamen  Deus  audtlor  oordis 
mei  dimisit  impietaiem  pbocsilx  mcL 
De  sexto  hmnUiiaiis  gt^xi. 
Sextus  humUUatis  gradus  est^  si  otttni  vUHate  ui 
e:f!tremitate  contentus  sit  moaachus.  Magiia  apnd 
Deuin  leftilget  graiia,  qoi  hoic  niuiido  eomempliliills 


dicii  :  Velum  quoddara  est  peccatonim,  unde  via,  C  fuerii  ei  vilis.  Nam  revera  neccsse  esi  ni  quem  odii 


id  est  vita  nostra,  lenebrosa  amicius  circumdatione 
▼esiiia  esi;  ki\nc  revelamus  quando  delicta  nostra 
tenelNMUi  promptisftime  capfltemur.  Ueveiavii  enim 
Paahis  Yiam  suam  quando  dixit :  Caro  concupisat 
a4ftemu  epirUumt  spiritus  autem  adversus  camem 
(Gaktt.  v).  Speravii  autem  in  Domino  dum  damarei : 
htfeiit^  e§o  hamo,  quis  me  iiberabit  de  corpore  mortis 
bsifus  (Rom.  vii)?  Gratia  Dei  per  Jesum  Christum 
DoBiiBom  nosirum.  Hinc  Angustinus  ait :  Quod  au- 
lens  habcs  in  corde,  paiefac  in  sermone  pcr  confes- 
sioDcan.  Spera  in  eum,  ei  ipse  faciet,  hoc  est,  ipse 
tibi  dhnittet  peccaia  iua,  ei  deducei  in  chantatem 
opera  iaa.  Sequiiur : 
£t  iSem  dicit :  Confitemini  Domino,  quoniam  bonus^ 


muiidus  diligai  Deus.  Saocti  qui  vilUaiem  diligunl 
ei  rebns  honoribusque  venuniiant,  Ideo  ae  ab  oouii 
terrena  possessioae  moriificani,  ui  in  hxreditate 
cum  D^  feliciter  vivani.  Ideo  vilitatem  extremita 
temque  amant,  ui  validiores  ad  viiam  illam  qus  illis 
praeparai  xtenia,  de  hiqus  Tilae  moriificaiioiie  cod- 
surgant.  Sequiinr : 

Ei  ad  omnia  tfuat  sibi  injunguntmrf  velut  operarium 
malum  et  indignum  sejudicet.  Ideo  monachus  opera- 
rium  judicat  se  malum,  quia  quomodo  opus  ejus  re- 
cipiaiur  nescii  a  Domino.  Operamur  eiiim  nos  exte- 
rios,  sed  quomodo  opus  a  Domino  reeifiiatur  ne- 
scimus  interius.  Ideo  se  wdignum  judicat,  qtiia 
sicut  oon  sunt  condign»  passiones  hujus  tcmpo- 


quawwi»S4BCMiuminisericordiaejus(Psal.c,y).lA\at^  f\^  ad  futaram  gloriam  quae  revelabiiur  io.  nobis. 


Gassiodonis  ait :  Confessionem  istam  ad  medicinam 
poenitadiais  applicandaip  designai.  Sed  hoc  quoquo 
ad  praeeonia  Domini  pertinere  non  esi  dubium,  quande 
major  gloria  est  pietatis  confitenti  parcere,  quam 
vivenii  sine  confessione  pnestare.  Ei  ne  aliqois  de 
culparmn  suarum  numcrositatibus  tcrrerelur,  addi- 
dii  :  quomam  bonus.  Quis  eoim  dubitai  ad  eum  re- 
carrere,  quem  sil>i  audit  velle  celerrime  subvenire  ? 
Aididii,  quoniam  in  sofcsUum  misericordia  ejus.  Avt" 
djyU)  booo  Domino,,  ne  ae  humana  negligentid  a  stu- 
diosa  et  sedula  sopplicatiooe  suspenderet,  remedti 
caosam  dicit,  ui  ad  eonfessioBem  celerem  Domisi 
4idkai.meriio  lestinare.  in  sasculum,  vilae  hujussi- 


ita  non  sunt  digna,  quamvis  siiii  bona  opera 
nostra,  ad  conquireodam  gloriam  vel  pramia  sempl- 
tema. 

Dicens  cum  Propheta :  Ad  nihilum  redactus  svm  et 
nescivi  (Psal.  xiv).  H»e  vox  humiliiatis  osl,  non 
timoris ;  saplenils  potins  quam  nescientis  sunt  vcrba ; 
humilianiis,  non  exaitantis  se  esi  sententia.  Apod 
enim  ssBCuium  istud  se  justus  CQgnoscit  stulium,  at 
inveniatur  sapieas  apud  Dominum.  Hinc  Paulus  alt : 
Stulta  mundi  elegit  Deus,  ut  confundat  sapientes,  et 
infirma  miindi  elegit,  ut  confundat  fortia  (I  Cor.  i). 
Nescim^  dixit,  id  est,  nescicntem  me  esse  cognovi. 
Stultum  ei  parvuhim  deputavi,  et  velui  Inslpientcro 


8£S  SlfARAGDI 

<kspexi.  Qoi  enim  modo  se  apnd  se  biimiUter  ne-  A 
icientem  cognovit,  quandoqne  sapiens  apud  Deum 
et  exallatus  gaudebit. 

Utjumentum  factu$  ium  apud  le,  et  ego  semper 
t§emn  {PsaL  lxxii).  Non  tale  jumenlum,  quod  insi- 
pieniiaro  cordis  haberem,  sed  qui  toto  corpore  et 
corde  Deum  bajularem.  Jumentum  enim  Domini  Bon 
reeusat  ferre  quodcunque  illi  fueric  pondus  imposi- 
tmn,  sed  palienter  tolerans  portat,  donec  ad  locum 
destinatum  perveniat.  Ita  et  roonachus  omnia  quae- 
cunque  ilii  ab  abbate  vel  ab  aiio  altquo  priore  regu- 
lariter  fuerit  impositum,  patienter  toierare  et  sine 
mvrmuralione  debet  suffcrre,  donee  ad  vilae  suae 
perveniat  calccm,  ubi,  dcposito  bboris  onerc,  ex- 
spectet  a  Domino  dignam  operis  sni  accipere  retri- 
butioRcm.  B 

De  seplimo  iiaroilitills  gradu. 

Sqftimm  kmniHtatii  gradui  esl,  tt  omittbu$  u  inf&-' 
riarem  et  vHiorem  non  sotttm  $ua  lingua  pronuniiet^ 
aed  etiam  intimo  cordi$  credat  affectu.  Qni  CRim  in 
rcgno  vult  esse  superior,  necesse  cst  ut  in  hoc  mundo 
ilat  inferior;  el  qui  vult  csse  honoratior,  flat  vilior 
cl  despectior,  secundura  Domini  sententiam  qui  ait : 
fiiit  voluerit  int&r  vo$  primu$  e$$e,  erit  ve$ter  $ervu$. 
Ei  quicunque  voluerit  inter  vo$  major  fieri^  $it  ve$ter 
mtitMrer,  ctc.  {Marc.  x).  Tunc  crgo  se  quisque  mo- 
nachum  judicet»  qnando  se  minimnm,  inferiorem  et 
>iliorem  caetcris  cxistimayerit.  Ad  hoc  monachus 
\1vit  in  monasterio,  ut  humiiiaium  habens  animum, 
caeteris  praebeat  humilitatis  cxcmplum.  Unde  et 
retrus  apostoliH  ait  :  Omne$  invicem  humilitatem  C 
ineinuate  (/  Pet.  v).  Ille  bene  caeteris  humilitatem 
insinuat,  qui  eam  vcraciter  in  corde  portat;  qul 
non  sA  magnum  et  altnm,  sed  ut  vilem  et  despeclam 
componit,  et  aplat  magno  pium ;  qui  se  pauperem 
spiritu  et  ut  pnerum  parvulum  in  medio  existi- 
inat,  et  exhil)ct  fratrem.  Hinc  beatus  Gregorius 
ail :  Sciendum  magnoperc  est  quia  tantuin  unaquae- 
que  anima  pretiosior  ante  oculos  Dei  est,  quanto 
prae  amore  veritatis  despecUor  fueril  anle  oculos* 
r>aos. 

UumUiane  $e  et  diun$  eum  Propheta  :  Ego  aMtem 
Fum  vermi$  et  non  komo,  opprobrium  hominum  et  ak^ 
jictio  plebi$  {P$al.  xxi).  Ego  autem  $um  vermi$  et 
non  komoy  propler  exaggerationem  dicit  humiiitatis. 
Verrois  eniro  humilior  cunclis  animantibus  essc  vl- 
fletur  et  vilior.  Nutritiis  eniro  vermis  ex  ligno  qnanto 
fragilior,.tanto  esse  probatur  et  purior.  Cui  conipa- 
ratur  monachus,  qui  quanto  in  hoc  sscculo  fuerit 
despeclior,  infirmior  et  vilior,  tanto  apud  Deum  &an- 
ctior  invenitur  et  muudior.  De  quibus  Salomon  ait : 
FormiccBy  populu$  tit/irmns,  ^tct  prceparat  in  me$$e 
cibum  $ibi  {Prov.  xxx).  Quod  autem  dicit,  opprobrium 
hominum  et  abjectio  piebi$,  contra  snperbos  et  rusti- 
cos  respicit  populares,  qui  semper  despiciunt  bumiles, 
et  abjiciunt  pauperes.  Opponunt  illis  quae  possunt 
opprobria,  objiciunt  contraria  verba,  ct  semper  in 
!»bscondito  detrahere  non  ccssaut.  Hinc  Salomon  ait  • 
Viri  $anguinum  oderunt  $implicem,  injusti  {jnsli]  aU' 


B 


A6BATIS  8SI 

$em  qiuKrrmt  awmnm  ept$  {Prov,  xxix).  Hacc  ratio 
dtsceitiit  intcr  Olios  Dci  ct  filios  diaboli,  quia  lilH 
diaboli  amant  et  diligunt  mundam,  fllii  autera  Dei 
amant  et  diligunt  Deiiro.  Sed  filii  diaboli  filittm  Dci 
a  n^midi  amore  separaturo,  et  OGelestibus  tantnm  de- 
sidertis  inteutum,  amarc  non  possunt.  AboiniiuitiQ 
est  enim,  ut  supra  dicit,  peccatoris  religio. 

ExaUaiu$  $um  ei  humiliaiu$t  ei  cmifueue  {P$al, 
Lixxvfi).  Hoc  spccialiler  convenire  probatur  eieclis. 
Exaltatum  se  esse  dicit  quis  illorum,  quando  prioa 
res  humanas  cogitabat  corde  tumido.  HumUiatu$  aum^ 
inquit,  quando  ad  eonfessionem,  medicabile  donam, 
divina  gratia  miserante,  pervenit.  Confueue^  quando 
illa  quae  raale  gesserit,  poenitentiae  professione  dam* 
navii.  0  beata  confiisio  quae  aelemum  tollis  oppro- 
brium !  Nam  quidquid  in  reatiim  venerit  poemtentum, 
perpetuis  saeculis  redditur  absolutnro. 

Et  item  bonum  mihi,  quod  hunUliaUi  m«,  ut  di$cum 
mandata  iua  {P$aL  cxviii).  Exponit  enim  de  illa 
dul^ine  gustare,  quae  omnes  suavitates  probatur 
exccdere,  et  diclt :  Boittcm  mihi  quod  kumiiiasii  nte^ 
Id  cst,  ut  mandatonim  tuomm  diseerem  copiam, 
qnam  anlea  recipere  tumidus  vel  supcrbus  non  pote- 
ram.  Humilitas  enim  ista  Jerusalem  tangil  gloriosa 
fastigia.  Nam  sicut  superbia  mergit  ad  lartaram,  ita 
ista  toUit  ad  oceluro.  Isla  quippe  horoitiatio  qoale 
prsemiuro  habeat,  conseqnenter  exponitt  cum  didt : 
Ul  discam  mandala  tua.  Tunc  enim  perfede  diacon* 
tur  mandata  quando  Domini  fideliter  f mplenlor 
cepta ;  quando  quae  recto  intelliguntiir  corde» 
cad  implentur  et  opere. 

De  odavo  humllitath  gradu. 
Octavu$  humilitaii$  gradu$  e$t,  $i  nikii  agal  mona^ 
cku$t  ntst  quod  communi$  mona$terH  reguia  vei  majo^ 
rum  cokortantur  exempla.  Ac  si  diceret :  Non  aliquaim 
inreniat  monachus  arbitrio  suo  InstiHiClonem  novel- 
lam,  scd  potins  omnia  qusrab  aliis  viderit  agi  agat, 
et  qiiae  cseteros  viderf t  facere,  pleniter  fadat,  el  qoae 
scripta  lenentor  in  Regula,  firmiter  cuslodiat,  el 
expeditc  cuncla  operibus  compleal,  el  sie  demom 
ordinatim  ad  exemplar  majoram  pervenial  patnnnt 
el  exemplum  accipiat  hurailitalis  a  GhrislOt  devolio- 
nia  a  Petro,  charitatis  a  loanne,  obedientite  ab 
Abraham,  patientiae  ab  Isaac,  tolerantiaea  Jaeob  et 
Job,  castimoniae  a  Josepb,  mansuetudinis  a  Moyie, 
constantiai  a  Josue,  benignitatis  a  Samnei,  miaert- 
cordiae  a  David,  abstinentiae  a  Daiiiele.  Sie  el  caelera 
facla  pionim  quo  labore,  quo  moderamine  qoav« 
intentione  vel  oompunclione  gerantor,  sanctoa  imi- 
tando  consideret  monachus,  ul  ejus  anxiliante  Gbri- 
sto  us(iuc  ad  eora:n  exempbr  proteletnr  opus. 

De  nono  linrDnitalis  grada. 
fionu$  hunuiitaii$  gradu$  e$t,  $i  linguam  ad  ioqueu' 
dum  prohibeai  monachu$^  et  tacitumiiatem  hahem 
usque  ad  interrogationem  non  loquatur^  moneirania 
Scriptura  quia  in  muliiioquio  non  efugieiur  peecmtum 
{Prov.  x).  Ideo  lingoam  suam  probibere  dd>et  mona- 
cbus  ad  loquemlum,  ne  in  mnitiloquii  cadat  pecca- 
tuin.  ^aciluriutas  eiiim  virtotea  plariiiias  natril 


8^5 


COMMCNT.  IN  REG.  S.  BE1I9ED1GTL 


8ia 


liiqaadtas  vero  etiam  nntritas  dispergit.  Hinc  Salo^  A  aut  stu!tuin  aut  levem,  aut  eerte  vanum  mtmaclium . 


mon  ait :  Sicut  nrbs  patetu,  H  ab$<fue  murarum  «tit- 
bitu,  ita  vir  qui  non  potest  in  loquendo  cohibere  tpiri- 
tum  suum  (Prov.  xxv  ).  Ciyitas  enim  patens  et  absqne 
dausnra  non  scrvat  interius  quod  tenet  illaesum,  nisi 
tempore  congmo  aut  seris  claudatur  aut  muro;  ita 
et  monachus  nisi  Hnguam  prohibeat  ad  loquendom, 
Tirtutes  quas  tenet  interius  per  loquacitatis  perdit 
viiiuni,  nisi  ori  suo  custodiam  posnerit  et  osiium. 
Scquitur : 

Et  quia  vir  linguosus  non  dirigetur  super  temtm 
(Psal,  cxxxi\).  Qtiamvis  Hnguosi  possunt  dici  etilK 
qni  lingudc  ubertate  facimdi  sunt,  tamen  iilis  boc 
specialiter  nomen  constat  impositum  qui  inconside- 
rata  locutione  verbosi  sunt.  Sic  enim  contrarios 


esse  denuntiant.  Humiliter  enim^et  cnm  gravitate 
debet  nionacliiis  loqui,  quia  scriptiim  est :  NoU  d- 
tatus  esse  in  iingua  (Eccli,  iv).  £l  :  Qui  odit  loquaci- 
tatem^  exstinguit  malitiam  (Eccli,  xi\).  Et  pauca 
verl)a  et  ralionabilia  loqualur.  IJeo  pauca,  qaia 
scriptum  est :  In  multiloquio  non  efTugies  peccatum, 
et  qui  multis  utitur  verbis  Ixdet  animam  suam  (Prov. 
x).  Ideo  ralionabilia,  quia  scriptum  est :  Qui  mod^^ 
ratur  labia  sua  prudentissimus  est  (Ibid.)  Ideo  paaca, 
quia  scriptum  est :  Stultus  verba  multipiicat,  Et  nU 
suntverba  plurima^  ibi  frequenter  egestas  (Pr,  xiv). 
Ideo  rationabilia,  quia  scriptum  est :  Homo  sapient 
tacebit  usque  ad  tempus^  lasdvus  autem  et  imprudens 
non  scrvabunt  tempus.  Et  est  odibilis  qui  procax  est 
ptentibus  et  diverso  sermone  tractanlcs  monet  Ja-  B  ad  loquendum  (Eccli.  xx).  Et :  Qui  inconsideratus  est 


cobus  apostoius  dicens  :  Sit  autem  omnis  homo  veiox 
ad  audiendum,  tardus  autem  ad  loquendum  (Jaeob,i). 
Tales  enim  super  terram  minime  dirigantur,  quia 
fle\ibiiitate  sua  frequenter  eicedunt.  DilBcile  eai 
enim  indeliberatum  rectnm  esse  sermouem. 
De  dedtno  bnmiliiatis  gradv. 
Decimus  humilitatis  gradus  est^  si  non  sit  facilis  ae 
promvtus  in  risu,  quia  scriplum  est :  Stultns  in  risn 
exattat  vocem  tuam  (Eccli.  xxi).  Levitns  animi  facit 
monachuin  raciletn  nc  promptum  esse  semper  in 
risu.  Non  enim  timorem  Domini  gesiat  in  corde, 
ideo  in  cachinno  vult  ct  alla  semper  ridere  voce. 
Nen  enim  attendit  quid  nos  Jacobus  apostohis  ad- 
monet  dicens :  Miseri  estote,  tugete^  plorate,  Risus 


ad  loquendum^  sentiet  mala  (Prov,  xiii) 

Et  non  sit  clamosus  in  voce,  Christi  enim  iinitator 
monadius  tacitus  debct  esse,  non  clamosus.  De  Do- 
mino  enim  scriptum  est :  Non  clamabii,  nec  audie- 
turforisvox  ejus  (Isa,  xlii).  Plus  enim  silentiom 
quam  clamor  convenit  monacho.  Honestalem  ergo 
voK  submissa,  cl  levitatem  ostendit  vox  damosa. 
S.Tpe  enim  vox  clamosa  hominem  odibilem  facil, 
submissa  autcm  amabilem  redilil.  Unde  scriptam 
est :  Sapiens  in  verbis  seipsum  amabilem  facit  (Eccli. 
XX).  Ideo  amabilcm,  quia  prudenter  ralionabilla  et 
amabilia  loquitiir  verba.  Hinc  Basiliiis  ait :  Vocit 
nieiisnram  dcfinivit  audiendi  modus.  Si  eiiim  major 
fuerit  vox  quam  requirit,  cum  possit  audire  ille  cai 


vester  convertelur  in  luctum^  gaudium  in  moerorem  ^  U«|Uilur,  etiam,  si  legimus,  loquamur,  jam  non  erlt 


(Jacob,  iv).  Hinc  Salomon  ait :  Risus  dolore  misce-' 
bitur;et  extrema  gaudii  iuctus  occupat  (Prov,  xiv). 
Hinc  iterum  ipse  :  Risum  reputavi  errorem^  et  gaudio 
dixi :  Quid  frustra  deciperis  (Eecle.  ii)?  Magis  ergo 
convenit  monacho  luctus  quam  risus,  quia  per  lo- 
ctnm  venitur  ad  gaadium,  sicut  scriptum  est :  Beati 
qui  lugentf  quoniam  ipsi  consolabuntur  (Matth.  v).  Per 
risuin  vero  venitur  ad  fletum,  sicut  scriptum  est : 
Vte  vobis  qui  ridetis  nunc^  quia  flebilis  et  plorabitis 
(Luc.  vi)  I  Ridere  eoim  homini,  ut  jam  superius  dl- 
ctdin  est,  penitas  non  vetatur,  quia  illi  soli  Jioc  Inter 
omnes  creatoras  concessum  naturaliter  esse  cogno- 
scitur.  Sed  ut  levitatis  caveal  vitiiim,  faciiitas  et 
alta  vox  fieri  probibetur  in  risu. 

De  undpciino  humllitalis  gradu. 
Vndecimus  humilitatis  gradus  est,  si  cum  loquitur 
monachuSf  leniter  et  sine  rfsv,  humititer  cum  gravi- 
tate^  vel  pauea  verba  et  rationabilia  loquatur.  Leniter, 
id  est,  temperate  vel  placide  decet  monachum  loqui, 
quia  scrlptum  est :  Yerba  prudentium  statera  pond^ 
rabuntur  (Eccti,  xxi).  Lenitas  enim  de  fonte  dulce- 
dtnls  pariter  procedit  et  pacis.  Hinc  Saloiuon  ait : 
Verbum  dulce  multiplicat  amicoSf  et  mitigat  inimicos^ 
€t  lingua  gratiosa  in  bono  homine  abundabit  (Eccli.  vi). 
Hinc  iierum  ipse  *.  Eavus  mellis  verba  composita 
(Pr.  ivi).yerba  enim  beue  composita  et  proferentem 
honestant,  ct  gratiam  audientibus  sabministnmt» 
Addidit  dicens  :  Et  sine  risu ;  verba  euim  risu  piena 


vox,  sed  damor.  Qiiod  est  notabile,  nisi  fortc  gravlor 
sit  auditus  cjus  cui  loquitur,  et  necessitas  cogat  aif 
clamandum.  Hinc  Fructuosus  ait :  Clamosum  in  locu- 
lione  monacbum  aut  ridiculosum  esse  non  deceL 
Qui  autem  ejusmodi  est,  et  s^epe  casligatus  non  fne- 
rit  emendatus,  flagdlis  curandus  est  et  acriter  emei>- 
dandus.  Sequitur : 

Sicut  scriptum  est :  Sapiens  verbis  innotescit  paudi 
(Eccli.  xx).  Innotescitf  dicit,  id  est,  qualis  apad 
semetipsum  sil  inlerius,  cxteris  se  innotescil  exte- 
rius.  Sapientia  quam  secreto  tenebat  in  corde,  aliis 
ostendit  proferendo  sermone.  Et  qui  sibimel  tantum 
notus  latebat  occulte,  semelipsum  loquendo  produdt 
^  in  pablicum.  Ubi  cnini  ista  traditio  dicit :  Sapietm 
in  verbis  innolescit  paucis  (Eccli,  xx),  alia  dicit :  Sa^ 
piens  in  verbis  producit  seipsum  (Ibid,)^  id  cst,  qualis 
intiTiiis  exstat  tacendo,  talem  se  proJucit  exterius 

loquendo. 

De  duodecifno  Uiimilitatis  grsdu. 

Duodecimus  humilitatis  gradus  esl,  si  non  solum 
corde  monachuSf  sed  etiam  corpore  humilitatem  videur 
tibus  se  semper  indicet,  Humilitalem  veraciter  inte- 
rius  retinere  et  eam  debet  exterius  videntibus  se 
mooachus  demonstrare,  ut  et  intcrius  interno  pla* 
ceat  judici,  et  exterius  cunctis  exemplis  prsebeal 
humilitalis.  Sic  in  utroque  humilitatis  virtute  com* 
p«>situs  humilis  corde,  humilis  inveniatur  et  corpore. 
Inlerius  humilis  animo  et  extcrius  corporc  invcnia* 


3^  SMAaAGDI  ABBATIS  9iB 

uir  humtkts  habiUi,  itfc  ^«s  videnlos  exeinpUfm  bii.  A  niu«  ma4crqii€  virluiuui.  ol  corde  necmeesl  Qrini- 


tei  et  gkmficenl  Dett»,  <|»i  iUi  liindaineirtum  ku- 
miliutis,  consUBiiaB)  coiicessit  et  operis. 

Id  est,  in  opere,  in  oratorio.  Viilelicet  dum  o:at, 
canUt  psalinos,  hymnos,  caiUica,  vel  afiud  opus  Dei 
in  ipso  exercei  sancluario  semper  capite  debei  esse 
humiliato. 

In  moiMMlmo,  in  horto,  ta  via,  m  a^to ;  vel  ubi- 
cMnque  sedent,  ambulan$  vel  ilans,  inclinato  sit  sem- 
fmr  cafnte,  defixis  in  terram  aspectibus ,  reum  se  omni 
k0ra  de  peccatis  suis  existimansjam  se  tremendo  ju- 
dicuh  Dei  prmsentari  existimet ,  dicens  dbi  in  corde 
mmper  iltud  quod  publicanus  ille  evangelicus,  fixis  in 
terram  ocutis,  dixit :  Domine,  non  sum  dignuSy  ego 


ter  teoeauir  et  Gnaeiis  corpore  demoBstceiurk 

Ergo  kU  ommbu^  kumHitutis  gradibus  aseensis, 
nsonachui  mo»  ad  ckariiatem  Dei  perveaUs  iUam  quas 
perfecia  faras  fnittk  timorem.  Doaiintt&  dlcit  in  Evau* 
g^ :  ukUgite  inimko*  vestros,  et,  oraU  pio  perse^ 
quentibus  vos,  ut  sitis  filii  Patris  vestri  qui  iu  ceeiis 
e$t  (Mattk.  v).  H£c  est  enim  perfecu  cbariUs  de 
qua  ieaimes  aposlolus  dicit :  Timor  non  est  in  ckari- 
tate  (I  Joan.  iv) ;  in  Uii  videlicel  chariute  qm  ad 
imiutionem  divinae  benigniutis  etiam  inimicis  be- 
nt£ieere  et  bos  diligere  novit.  Sed  perfeda^  inquii, 
ckaritas  foras^  mittit  timorem  (Ibid.) ,  ilUim  videlicei 
de  quo  scriptum  est :  Initium  safuentias  timor  Domini 
(Eccli.  i).  Quo  timet  quisque  incipien&  opera  jusii* 


peecator^  tevare  ocutos  meos  ad  caslum  (Luc.  xviii).  3  ^jg^  ug  venial  disiriclus  judex,  et  se  miiiuii  castiga- 


Quantum  vcnia  fiducianii  digne  poenilentibqs  praebet, 
quod  publicanus,  qui  rcatum  suae  nequitia  perfecte 
GOguovit,  flevil»  confessus  esi.  Etsi  iiiiustus  ad  lem- 
plum  veniU  justificatus  a  templo  rediit.  Unus  enim 
saperbiendo  recessii  humiliatus,  alter  lamenUndo 
appropinquare  meruit  exaltatus  :  quia  omnis  qui  se 
exalut  humiliabitur,  et  qui  se  humiliat  exalubitur 
{Matth.  xxiii).  Quapropter  et  de  verbis  elati  Phari- 
fixi,  quibus  humiliari  meruit,  possumus  ex  divcrso 
formam  humiliutis,  qua  sublimemur,  assumere,  ut 
aieul  ille,  consideratis  ei  pejorum  viliis  et  suis  vir- 
tiitibus,  esl  elalus  ad  injuriam,  iU  nos  non  nostra 
Bolum  pigritia,  sed  et  meliorum  viriutibus  inspectis, 
bomiiiemur  ad  gloriam,  quatenus  unusquisquc  no- 


ittfli  damnei.  Sed  ei  praesentium  adversiutum  iimo- 
rem  perfecu  cliarius  ejicii  ex  animo,  qttim  haliere 
qqetebat  qui  Domino  supplicans  aiekbi :  A  timora 
mmici  eripe  awiKaifi  meam  (Psat,  lxiii).  Quam  ei 
ille  habebai  qui  dicebai  :  Quis  nas  separakU  a  eka^ 
ritate  Christi?  tributatio ,  an  angustiaf  an  persecm- 
tiofeXc.  (Rom.  viii).  Stimulat  namque  iimor»  sed 
DoH  limere.  Intrai  charius,  qu«  Coras  expellai  ti- 
morera  ei  sanai  quod  vulneratum  erai  a  tinMiris 
dolore  • 

Per  quam  universa  qua;  prius  non  eine  formidine 
observakat ,  absque  ullo  labore  velut  ntUuratiter  es 
consuetudine  incifnet  custodire,  Prius  eDin  lioaio 
cum  animi  timore  ei  meiu  formidinis  ad  habiiom 


sirum  hoc  apud  se  ac  submissus  obsccret :  Deus  C  ^^^^^  conver.  ionis ,  sed  postquam  iempore  diuiiirBo 

«•     •     .  •  _  _   _      -. 


omnipotens,  miserere  supplici  tuo,  quia  non  sum 
sicut  innumeri  aervi  tui  contemptu  sxculi  sublimes, 
]ustitis  meriio  gloriosi,  castiutis  laude  angelici, 
velui  eiiam  multi  illorum  qui  post  flagitia  publica 
pq^iiendo  iibi  meruerunt  esse  devoti.  Qui  eliam  si 
^iuidboniiua  gratia  largiente  fecero,  quo  finehoc 
f^ciam,  quave  a  te  districtione  pensctur,  ignoro, 
{!i  i(em  cum  propheta  :  Incurvatus  sum  et  humitiatus 
^m  usquequaque.  Qui  recordatur  altitudinem  quietis 
oeternae,  ipse  videt  quantum  sii  humiliatus  in  hac 
^amis  comiptione.  Plangamus  ergo  et  gemamus  in 
20nfessione,  agnoscamus  ubi  sumus,  recordemur 
allitudinem  aeiemae  quieiis,  et  palienter  exspectemus 


in  Chrisii  persliierii  serviiio,  ei  ejus  io  Iwua  coo- 
soeiudine  perduraverit  aciio,  soccedenle  chariute, 
meiu  caret  atque  formidiae.  Et  quae  aotea  faciebai 
oum  iimore  formidinis,  ineipli  cusiodire  cnm  amoro 
dukedinis,  et  velut  naturaliler  ineipii  suaviter  cu- 
stodire  quae  prius  duriter  ei  formidaudo  eo^ierai 
agere.  Unde  et  sequilur : 

Non  jam  limore  gehermm^  sed  amore  ChfieU  ei  con-- 
enetudine  ipsa  bona,  et  deteeiationa  mHutum ,  qmt 
Donvnusjam  in  operario  $uo  nsundo  a  vitHs  H  a  pe^ 
eatii,  Spiritu  saneto  dignaHlur  demamirare.  Molli, 
vi  supra  dictum  est,  iimore  posnarum  iodfMui  ogero 
bonum,  sed  amore  Chrisii  perficJuBi  illud.  InclipoBi 


quod  ille  promisit  qui  nobis  in  semetipso  exemplum     ^  limore,  sed  euntes  de  virtuie  iu  viriolem,  ad  por- 


patientiae  et  humiliUlis  ostendit.  Incurvatum  se 
dixit  a  sUtu  elaiionis,  et  humiUatum  ab  inflatione 
lumoris. 

Et  iterum  cum  Propheta  :  Incurvatus  et  humiliatus 
sum  usquequaque  (Psal.  cxvni).  Id  est  qui  dudum 
elevatus  eram  in  sseculo ,  incurvatus  ei  humiliatus 
sum  modo  sub  Deo.  Qui  sfficulari  dudum  exalutiu 
eram  in  gloria,  incurvaius  ei  bomiliatus  sum  nunc 
in  pcenitentiae  penuria.  Qui  dudum  exalutus  eram 
in  habitu  sseculari,  incurvaius  ei  bumilialus  sum 
modo  sub  mann  omnipotentis  Dei.  Sive  incurvatos 
corpore,  humiliatus  aaimo.  Quod  autem  dicii,  ti i^- 
quaque^  intelligitur  ex  omni  parte  et  ex  omni  eon- 
sideratiouc.  Quia  humiliias,  quae  magistra  est  om- 


fectam  Christi  transeuni  chariUiem.  Et  qus  prius 

agere  ignoraotia  nocente  timebani,  consoeiuifiiie  ei 

scieniia  jam  docente  agere  non  formidani.  Gopiam 

virtiiium  habere  desiderani,  ei  ideo  eDms  booHm 

agere  saiaguni ,  et  a  vitiis  celeriter  mttndare  festi- 

nanl.  Accepto  Spiritus  sancli  dono»  io  }m  ^afrjusu 

ol  sancu  ei  recu  ddecuntur,  et  qfim  delaeiant,. 

sagaciter  implere  oontenduni,  ui  cjus  sacramm  me^ 

leantur  effid  templum  cui  se  ^  inilio  convorsioBls 

monachi  esse  voveront;  ui  Impleaiur  in  eis  ilhid 

apostolicum  :  Templum  Dei  estis,  et  Spiriius  sanetus 

kakitat  tn  v^^ts  (I  Cor.  iu).  Qoo  Spirilu  sanelo  do- 

cente  qiue  facienda  suni  faciuni,  illo  a4iuTaBle  ad 

perfQcUim  dsduconl,  iUo  irabente  desiteaiido  ata- 


629 


COMMEiNT.  IN  RilG.  B.  iEHeDIGTI. 


m 


Jiiim  «GtkNii^  boM  percitmiiit,  eC  cwrrMo  dc  vir-  A  noetahiias  cnni  mdiiilinh  diiimus  juogi ,  ot  dig«tlt 


tnie  in  Tirtntem  proficfnttt,  ol  ad  bravlum  denipHer' 
nnm  pervenirc  oontendunt,  nbi  omni  bono  et  gaadio 
repleantur  aetemo.  Amen.  Et  ne  istos  duodecim  biH- 
Diilitatis  gradus  confuse  posilos  a  l>eato  Benedlcto 
existiment  imperiti,  eonim  diBcrclioncm  breyiter 
patefactam  monstrabo.  Primiis  itaqiie  huraililatis 
gradus  incipK  a  timore.  Seeundus,  ut  non  suam  mo* 
nadius,  sed  Domini  impleat  volontatcm.  Tertius  de 
Gt>edienti»  dicit  perrcitione.  Quartus  de  paitenii» 
kMiganimilate.  Quintus,  nl  iinusquisque  ablNili  suo 
occultas  patcfaciat  cogitationes.  ScxtuSf  nt  vjlllatem 
el  eitremitatem  diligat  inonaclHis.  Septimus,  ut  in- 
feriorcm  se  et  viliorem  cseleris  proclamet  voee , 
credat  corde,  oslendat  et  opere.  Octavus,  ot  nibil 


a  somno  fratres  vigiianli  d  digesto  aensu  opus  TM 
sobric  complcant,  et  quod  dicunt  agnoscaut.  Cl  i.lc» 
interv»llum  ponitor,  ut  prolixaDocle  soinui  gravitas 
finintur,  ne  ciira  anle  pullorum  cantum  in  brevibus 
nocliiws  coacti  fneriat  fratres  surgere,  adhuc  crudi 
ab  inclioalo  somnio,  eum  in  ipso  impetu  venarum 
sangiiis  el  faunipr  per  venas  bullescit,  et  harmoiiia 
gravediuis  suscilali  somiii  discoquunt  membra  cscam 
quara  sumpseriBt»  in  ipso  adhuc  incocli  occisi  incen- 
dio,  Bon  suscitati,  sed  potius  occisi,  cum  inchoaU 
fuerint  fratres  surgere,  gravi  adhuc  capile  et  indi- 
gesli  ructu,  elTugienl  Spirilus  sanai  charismata.  Se- 
quitur : 
Quod  vero  ristiU  po$t  vipliai^  a  fratribus  qui  psal- 


agal  monachus,  nisi  quod  communis  regula  et  nia**  B  ^^^*  ^^^  ieclionum  aliquid  indigent^  meditationi  inur' 


Jomm  cofaorlantor  exempla.  Nonus,  si  linguam  ad 
loquendfim  prohibeat  monachus.  Decimus,  si  noa 
sit  facilis  in  risu.  Undecimus,  si  leniter  loqiiaittr  el 
sine  risu.  Dnodecimus,  ul  in  omni  loco  humiiilaleil 
omnibns  conie  et  opere  demenslrel  se  videniibiis. 
His  enim  omnlbus  hamilitatis  ascensts  gradibos»  ad 
visiofiem  Omnipotentis  feliciter  veaiel  roonacliuSY 
ubi  cuin  suo  Domino  felici  fruatur  gaudio ,  quod  io 
sempitemum  non  auferetur  ab  eo.  Ibunt  enim  de 
virtuie  m  virtutem,  id  est  de  uno  virlnlis  gradu 
asoendunl  in  aliiim ;  et  sic  Deum  deorum  videbdnt 
in  Sion  el  lerusalem  coelesii  cum  exallatione  el 
gaudio. 

CAPUT  YIH. 
De  efieHB  dtvinie  tn  noctibue. 
Hiemig  iempore^id  e$t  a  Kalendis  Novembri$  m^e 
ad  Paecha ,  juxtn  oon$iderationem  ratiome ,  oetaiea 
hora  nocHs  $ur§endum  e$t,  «1  modiee  ampliue  de 
dia  nocle  pau$etur  et  jam  di§e$ti  $urgant.  Islnd 
dlee  amplius  de  media  nocte  polest  iulelligi  liora 
S€^tima  noctiB  tota  et  octava  dimidia.  Tonc  puUalo 
signo  omnes  pariler  surgant,  et  sic  illa,  quae  restai^ 
<taidia  oclava,  inier  signoram  expiicelur  intervalla, 
ut  ah  hora  noctis  nona  inclioetur  psalmi  lans  ipsa 
iioclaraa.  Nam  et  in  alio  loco  sic  dicit :  Posl  sextaia 
surgenles  a  missa  pausetur,  et  ogalur  nona  iiiedianie 
octava  hora.  Ubi  ostendit  seplima  diei  lota  el  oclava 
faora  dormire  dimidia.  Taiis  et  faic  mifai  seasos  vi- 
detur  esse  positos,iil  post  sex  noctis  horas  pausetur 


vi«iir.  Non  hic  dormire,  sicnt  quidam  voluot,  bealus 
Benedictus,  sed  vigilare  jubet,  non  in  lectulo  sanos 
quiescere,  sed  meditationi  jttl>el  inservire.  Scriptum 
esl  enini :  iii  lectulo  meo  quiv$ivi  quem  diligil  ankaa 
tnsa :  qumeivi  et  non  inveni  Ulum  (Cant,  iii).  Non  enim 
in  ieclttlo  caraaiium  vduptatum  dilectus  Chri^los 
ioveoitur»  sed  io  iaborikms  sanclis»  excubiis  sacris 
et  orationibos  ioveniiur  crebris,  oon  in  somni  lor- 
pore,  sed  in  vigiliaram  oratione  et  orationis  inveoi- 
Uircompuscliooe.  flinc  Cassianus  ail :  Nonnulli  igno- 
raoles,  expletis  maluiiois  liymnis,  rarsum   rever- 
tUNlur  ad  somoum,  quod  omnimodis  noo  oporl<^l,  oe 
purincationem  nostram  confessione  supplici,  et  aole- 
lucaoum  acqiiisilam ,  vei  eniergens  quaedam  redoB- 
C  danlia  luimoram  naiuraliura  poUuat,  vel  illusio  coi- 
rumpat  inimici ,  vel  certe  inlercedeos  etiam  puri  ac 
simpUcis  somni  refectio  interrumpat  spiritus  nostri 
fervorem,  ac  tepefacios  somni  torpore  per  tolum 
diei  spalium  inertes  deioceps  ignavosque  traducal. 
Hinc  ilerum  ipse  :  Nec  ulterius  quisquara  post  puri* 
licaliofiem  noctaraaram  vigiliaruro  in  requiem  somni 
iierum  resolvatur,  donec  superveniente  die  noctura« 
meditatioDi  operatio  divina  succedat ;  iie  forle  puri- 
taiem  oostram  psalmis,  orationibus  acquisilam,  io- 
vidus  diabolus  quadam  somni  illusione  conlaiuiuet» 
Uioc  Aurelius  io  Regula  sua  ail :  Posl  matuiioas 
orationes  ad  somoura  reverti  noo  iiceat ;  sed  ut  Re- 
gula  ait :  A  Pa$cha  auiem  u$que  ad  $upradicta$  ITa- 
lenda$   Novembri$t  $ic  temperetur  hora  vigiliarum 


adhue  septima  tota  el  octava  dimidia,  et  intervailo  ^  agenda,  ut  parvi$»mo  intervalio^  quo  fratre$  ad  ittf- 


signoram  faclo,qua8i  hora  dimidia  incipienles,  a 
Dona  faora  noctis  alacres  anioio  et  corpore  non  pigro 
diviaae  iaodis  oOicium  reddant  Doioino  nostro  Jesu 
Cfarislo.  Qttod  autem  dicil :  Et  jam  digeeti  eurgant^ 
ab  imperilis  absurdum  essc  positum  videlar  et  ridi- 
culosttra,  sed  a  recte  inieiiigenlibus  ulilller  esse  pro- 
ialum,  el  eongrue  prol>alttr  esse  didun.  Di§e$lum 
enlm  dicit,  coclum,  consiiAipiom»  vel  eliam  dedu- 
clum,  aul  cerie  exhalalum.  Unde  hic  inleiligftur» 
dige$ti  aurgant,  id  est  jain  cibo  slomachi  oHa  cocto 
et  io  vemrictthiin  dednclo,  soronoqtte  exsurfaol 
ctlialalo.  Nam  el  in  aiio  ioco  d<v  hac  eadem  re  qoi- 
dam  monachorum  magislcr  sic  ait :  Ideo  posl  pulios 


ce$$aria  naturce  exeant^  cuetodito^  mox  matutini,  qui 
incipienti  luce  agendi  $unt,  $ub$equantur, 

CAPUT  IX. 
Quot  p$almi  dicendi  Mitr  iit  nocturni$  hori$. 
Hiemis  tentpore^  prami$$o  in  primi$  versu,  Deu$  in 
adjutorium  meum  intende ;  Domine,  ad  adjurandum 
me  festina  (P$aL  lxix).  In  $ecundo  terdicendum  e$t: 
Domine,  iabia  mea  aperiee,  et  o$  meum  anntintiabit 
laudem  tuam  (PsaL  l).  Sicut  cnini  pro  revereulia 
saoct»  Trioitalis  ter  dicilur,  Sanctut^  ila  el  iu  har 
suppii^alioiie  Irina  aperiione  labioriim,  ab  ipsa  sao- 
claj^recaUir  Trioitale,  ut  post  iabroruui  aperlioncin» 
digoe  possii  os  serTorum  DoittiBi  «uoliare  Damioo 


831 


SMAIlAGm  ABBATIS 


laodeai.  Os  autem  didtur  corporift  mcmbrum  el  eor*  A  tur»  doxa  autem  gloria  voeatur.  Ergo  orthodoxi  viii 


cHs  arcanum.  Unde  et  eflicaciter  laus  di?ina  can- 
Utar. 

Cui  subjungendus  eU  tertius  psalmw  et  Gloria, 
Psahnus  pro  operationc  ponitur  :  Gloria  laus  esl  di- 
yina,  quam  angeli  in  coelo,  horaincs  cantant  in  lerra, 
sictit  ille  divinus  inchoalur  hyrouus  :  Gloria  in  exeel- 
th  DeOy  et  in  terra  pax  hominibus  ffome  voluntatii 
(Lvr.  n). 

Po$t  hunc  psalmui  nonagetimus  quartus  cum  anft- 
phona ,  aut  certe  deeantandus,  Anliphona  ex  Grxco 
interpretatur  vox  reciproca,  duobus  scilicet  allema- 
tim  psalleniibus  ordine  comroutaio.  Quod  genus 
psallendi  Grxci  invenisse  traduntur.  Apud  Lalinos 
auiero  imprimitus  beatissimus  Ambrosius  antiphonas 
inslituit. 

Inde  teqnntur  Ambrosianus.  Id  esl  hymnns.  Am- 
hrosianum  dicil,  vel  divinum,  vcl  coeTeslc,  id  esi  di- 
Tinilus  vel  coelitus  inspiratum.  Aiii  Aml>rosianum  ab 
Ambrosio  hymnorum  magistro  dici  volunt. 

Deinde  sex  psalmi  cnm  antiphonis,  Quibus  dictis^ 
dleto  versu,  benedicat  ubbas.  Id  est  post  versum  a 
canlante  dictum  dical  abbas :  Precibus  omnium  san- 
ctorum  suoruro  salvei  el  benedicat  nos  Dominus,  vel 
aliam  aliquam  hujusroodi  benedictionem. 

Et  sedentibus  omnibus  in  scamnis^  tegantur  vicistim 
a  fratribus  in  codice.  Yicissim  dicit,  id  est  per  vioes, 
alfernaiim,  vel  miiluo ,  id  est,  tunc  iste,  tunc  ille, 
nnnc  hinc,  nunc  inde 

Super  analogium  tres  tectiones.  Analogium  didum 
ab  eo  quod  sermo  inde  divinus  aut  legatur,  aut  prae- 
dicetur  :  logos  en^m  apud  Grccos  sermo  dicilar. 

Inter  quas^  et  tria  responsoria  canentur,  Duo  r^- 
iponsoria  sine  Gtoria  dicantur,  Post  tertiam  iero 
tectionem^  qui  eantat^  dicat  Gloria,  Quam  dum  inci- 
pit  cantor  dicere,  mox  omnes  de  sedilibus  suis  surgant^ 
ob  honorem  et  reverentiam  sanctas  Trinitatis,  Codices 
atUem  legantur  in  vigiliis  tam  Veteris  Testamenti  quam 
Novi  divince  auctoritatis,  Id  est  libri  M oysis,Genesls, 
Exodus,  Leviiicus,  Numerus,  Deuteronoroium,  Judi- 
ciim,  Ruth,  Reguro,  Paraliporoenon,  Job,  Psalmo- 
mm,  Saloroon,  Sapientine  liber,  Ecclesiasticus,  To- 
Itias,  Esther,  Judilh,  Esdras ,  Prophetarum,  id  esl 
Isaias,  Jeremias,  Ezechiel  et  Daniel,  Ose»,  Joel, 


redtt  gloriae  dici  possunt.  Caihoiici  vero  universales 
sen  generales  interprelautur.  Non  enini  per  keresim 
aul  schisma  ab  univcrsali  segregantur  Ecclesia. 

Post  has  vero  tres  lectiones  cum  respontoriis  tuis^ 
seqnantur  reliqui  sex  psalmi  cum  AUeluia  caHendi. 
PoU  hos  lectio  Apostoli  sequatur,  ex  corde  recilanda  ; 
et  wersus  et  supplicatio  litani<c^  id  est^  Kyrie  eleison; 
et  sic  finiantur  vigilio!  nocturno!,  Kyrie  enim  apud 
Graecos  Domine  dicitur;  eleison,  miserere  interpre- 
Utur.  Similiter  el  Christe  eleison^  Gbriste»  miserere 
inierprclatur. 

CAPUT  X. 
Qualiter  astatis  tempore  agalur  noctuma  taug* 

A  Pascha  autem  usque  ad  Kalendas  Novemkrisp 
B  omms ,  ut  supra  dicttm  est ,  psalmodia  quantitas  <e- 
neatur;  excepto,  quod  Uctiones  in  eodice,  propter  ^r#> 
titmtcm  noctium ,  minime  legantur  :  sed  pro  iptM 
tribus  teetionibm^  una  de  Yeteri  Testamento  tnenm-' 
rker  dieatur,  quam  breve  responsorium  sulfeequaiur,  et 
reliqua  omnia ,  ut  dietum  est^  impleantur;  id  eet^  tU 
nnnquam  nunus  n  duodecim  psatmorum  quantitaie^ 
ad  vigilias  nocturnas  dicatur^  exuptii  tertio  et  noma^ 
gesimo  quarto  p«a/tiio. 

CAPUT  XI. 
Qualiter  Dominicie  diebue  vigiliie  agantur. 

Dominico  die  temperius  surgatur  ad  vigUiae^  In  qmi- 
busvigiliis  teneatur  mensura,  id  est,  modutatie^  ut 
supra  disposuimus,  sex  psalmis  et  versu,  Temperius 
^  dixit,  id  est,  cilius,  prius,  anlea.  Teroperius  enim  a 
tempore,  adverbio  primilivo  fit  comparalivus ;  sicul 
a  tarde  Urdius,  et  a  cilo  fit  cilius.  Modulatis^  dixil, 
sex  psalmis,  id  esl,  canuiis,  in  voce  composilis  vel 
formaiis.  Modulalio  enim  dicitur  dulcedo,  vel  snavi" 
tas  cantus,  quae  fit  in  modulaU  canora  voce. 

Besidentibus  cunctis  diepasite  et  per  ordinem  in  tmk-' 
seUOs,  legantur  in  eodice^  ut  supra  diximut^  quutner 
teetionet  cum  retponsoriit  tuit*  Ubi  lantum  in  quartu 
retpomorio  dicatur  a  cantante^  Gloria.  SulMcllia 
leromm  hominum  sunl,  doctorum  aute<n  sedilia 
ifaedrae  vocantur.  Nam  sedes  singulariier  el  proprio 
regni  est,  snbseiiia  autem  a  sedendo,  quasi  sulMewia 
nnncupantur. 

Quam  dum  indpit^  mox  omnet  cum  reverentia  mr- 


Aroos,  Abdias,  Jonas,  Micheas ,  Nahum,  HdhViCuc^  j^  gant,  PottquaslectioneSt  sequantur  exordinealii 


Sophonias ,  Aggseus,  Zacharias,  Malachias,  et  Ma- 
chabseorum.  EvangeUorum  quatuor  libri ,  id  esl, 
Matlhaeus,  Marcus,  Lucas  et  Joannes.  Epistolae  Pauli 
qualuordecim,  id  est  ad  Romanos  una,  ad  Corinthios 
duae,  ad  Galalas  una,  ad  Ephesios  una,  ad  Philippen- 
ses  una,  ad  Thessalonicenses  duae,  ad  Colossenses 
una,  ad  Timolheum  duae,  ad  Titum  una,  ad  Phile- 
monem  una,  ad  Hebraeos  una,  Jacobi  una,  Pelri 
duae,  Joannis  tres,  Judae  una,  Actus  apostoloram, 
Apocalypsis. 

Sed  et  expositiones  earum^  qnce  a  nominatissimis 
doctoribus  orthodoxis  et  eathoUcis  Patribut  factce  tunt. 
Onhodoxi  dicuntur  viri  catholici ,  in  fide  recti,  in 
vila  probabilcs.  Ortho  enim  apud  Gr;BCOs  rccie  dici- 


ptalmi  cum  antiphonit ,  ticut  anterioretf  et  tfertut^ 
Pott  quot  iterum  tegantur  alioi  quatuor  teetionet  eum 
retpontoriis  tuit  ordine  quo  tupra,  Sicul  enim  die  Do» 
minico  duodecim  vult  pleniier  psailere  psalmoa,  iu 
vull  duodecim  legere  lecliones,  el  totidem  responaD- 
ria  decanUre. 

Pott  quat  iterum  dicantur  tria  eantica  de  prepkHit^ 
quae  instituerit  abbas,  £a  eoim  iusliluere  cantica  de- 
l)et  abbas  quae  tcmporibus ,  festiviutibus  Cftngnuuii 
el  diebus. 

Qu(e  cantica  cum  alleiuia  psaUantur.  Canlica  loBc 
Moyses  primum  invexit  quando  percosta  iEgypio 
deoem  plagis,  el  Pharaone  submerso  eum  populia» 
per  insucU  maris  ilinera  ad  dcscrium  gralulalmodus 


«35  COMMENT.  IN  REC.  S.  BENEDICTI.  854 

ef[TC8stis  csl  dicctts  :  Cantemus  Domtno  ,  gloriose  j^  ut,  qu!a  fn  omnibus  fratribus  negligcntcr  agcns  do- 

liquil,  ab  omnibus   satisfaciens  vidcatur,   ct  pro 


enhn  honorificatuM  ett  {Exod,  xv) ;  deinde  Dcbbora 
non  ignobilis  fcmina  in  libro  Judicum  hoc  ministerio 
fiuieta  rcperitur;  postea  mulios  non  solum  viros, 
ted  etiam  feminas  Spiritu  divino  completas  Dei  ce- 
ckiisse  mystcria. 

Dicto  etiam  versu  et  benedtcente  Mhbate,  legantur 
aiios  quatuor  lectiones  de  Novo  Testamento,  ordine 
quo  supra.  Post  quartumautem  responsorium  iucipiat 
abbas  hymnum,  Te  Deum  taudamus,  Quo  perdicto 
legai  abbas  lecliunem  de  Evangelio,  cum  honore  et  tre- 
wMre  stantibus  omnibus.  Qua  perlectaf  respondeant 
omneSf  Amen.  Et  subsequatur  mox  abbas  hymnumf 
Te  decel  laus.  Et  data  benedictione ,  incipiant  Matu- 
iinos*  Dicil  eiiim  iocipiat  abbas  hymnum,  lectio- 


ejus  dclicio  veniam  ab  omnibus  Cunctipoientis  ini- 
plorare  misericordiam. 

CAPUT  XII. 
Qualiter  matutinorum  solemnitas  agalur. 

Solcmnitas  dicitur  rcligiosilatis  fcstivitas,  con- 
ventus  ketitiae,  qux  fleri  cum  convenlu  jucunditatis 
solet.  Solemnitas  enira  ab  eo  qiiod  solet  nomen 
accepit. 

In  MatutiMs  Dominico  die  in  primis  dicatur  sexa- 
gesimus  sextus  psalmus  sine  antiphona  in  directum. 
Post  quem  dicatur  qmnquagesimus  cum  Alleluia.  Post 
quem  dicatur  centeshnus  septimus  decimusy  et  sexa- 
gesimus  secundus.  Inde  benedictioneSj  et  (audes;  le- 


Lemque  Evangelii  legat ;  tameo  non  haec  omnes  de-  B  ctio  una  de  Apocalypsi  ex  corde,  et  Responsonumf  et 


bent  valeutquo  facere  abbates.  Sunt  enim  qui  aut 
iuipedieute  culpa  non  debent,  aut  impossibilitale 
cogente  non  valent.  Igitur  sunt  abbates  qui  nec  sa- 
cerdotis,  nec  leviue  funguntur  ministerio ,  et  ideo 
ntMS  sacrosancium  legere  possunt  Evangeiium.  Can- 
kiris  noo  gestant  officium,  et  ideo  non  possunt  Am- 
brosiamim  altiboando  iocipere  hymnum.  Gregem 
lameii  cum  superno  juvamine  possunt  guliernare 
«tbi  commissum,  et  proptcrea  eiigantur  ad  abbatis 
miiiisterium  peragendum.  Attamen  si  ipsum  opus 
bene  facere  debet  aut  praevalet,  abbas  fadat.  Sin 
^ntem  noa  vaiet,  Taientem  Cacere  permittat,  secun- 
dum  quod  idem  beatus  Benedicius  aiio  loco  prttce- 
f^dicens  ^Cantare  autem  et  regere  non  praesumat, 


Ambrosianum;  versuSj  canticum  de  Evangelio^  Lita- 
nia ;  et  contpletnm  est. 

CAPUT  XIII. 

Qualiter  privatis  dielus  matutini  agantur. 

Privatiscnim  diebus  dicit  id  est,ofDciis  publicis, 
cxlrancis  vel  segregatis  Privari  enim  ponitur  pro 
roalo,  ut  Jacob  Rachcli  ait :  Num  pro  Deo  ego  sum, 
qui  privavit  te  fructu  ventris  tui  (Gen.  xxx)  ?  Dicitur 
et  privatus  amicns,  id  cst,  ab  aliis  segregatus ,  ct 
familiarius  caetcris  in  amicitia  junctus. 

Diebtts  autem  privatis  Matutinorum  solemnitas  ita 
agatur,  ut  sexagesimus  sextus  psalmus  dicatur  sine 
antiphona^  subtrahepdo  modice,  sicut  in  Dominica  : 
ut  ontnes  occurrant  ad  quinquagesimum^  qui  cum  an- 


aifli  qui  poiesl  ipsum  oflicium  implei-e,  ut  »dlficen.  C  ^^p/^^^^  dicatur.  Post  quem  aiii  duo  psalmi  dicantur 


lur  audieotes.  Quod  auiem  dicit,  perfecta  Evangelii 
Jectioaey  respondeant  omnes,  Ameu ;  incongroe  di- 
etma  a  pierisque  videtur  et  factum.  Dicit  enim  non 
in  omnilHis  Evangelii  fiuibus  conxeoit  respoodere 
Ameu ;  et  ideo  superfluum  videtur  esse  descriptum 
ttque  prolatum.  Quibus  respondenduin  est.  Amen 
eoim  apud  Latinos  duas  iiabet  significationes  :  unam 
orantis,  vei  opiantis,  quando  ponitur  pro  fiat,  ut  est, 
■£t  dicit  omnis  populuSf  Anwn ,  atii^it,  pro  fiat,  fiat ; 
4iflirmantis,  ut,  amen  dico  vobiSf  elc.  Sine  uua  cx  his 
dtttbus  significalionibus  finem  Evangelii  nunquam 
iiivenies.  Et  ideo  non  incongrue,  sed  satis  apte,  ra* 
tionabUiter  in  omnibus  Evangeliorum  fiuibus  a  nobis 
respondendum  est  Aiuen,  ut  nos  dicendo  amen,  aut 


ueundum  eonsuetudinem,  id  est,  secunda  feria^  quintus 
eitrieesimusquintustertia  feriafquadragesimus  secun- 
dus,  et  quinquagesimus  sextus ;  quarta  feria^  sexage- 
$imus  tertiuSf  et  sexagesimus  quartus;  quinta  feriaf 
octogesimus  seplimus,  et  octogesimus  nonus ;  sexta 
feria,  septuagesimus  quintus  et  nonagesimus  primus ; 
sabbato  autem ,  centesimus  quadragesimus  secunduSf 
et  eanticum  Deuteronomiif  quod  dividatur  in  duas 
Glorias.  Nam  cwteris  diebus  canticum  unumquodque 
die  suo  ex  propltetis  sicut  psallit  Ecclesia  Romana, 
dicatur.  Posi  hwc  sequantur  laudes  :  deinde  lectio 
una  ApostoU  memoriter  redtanda  :  responsorium, 
Ambrosianumt  versuSf  canticum  de  Evangelio  :  Lita- 
nta ,  et  completum  est.   Plane  agenda  MatutinUf  vel 


pnedicta  fideliter  credere,  aut  uu£  promittuntur  pro-  ^  Vespertina  non  transeat  aliquandOf  nisi  in  uttimo  or^ 


llcua  obtinere  uos  velie ,  oplando  et  oraiido  luon- 
strenus« 

Qui  ordo  vigiliarumy  otnm  tempore,  tam  (estatis 
t/uam  hiemiSf  a?qualiter  in  die  Dominico  teneatur ;  ittsi 
farte  (quod  abtil)  tardius  surganij  el  aHquid  de  le- 
ctiottibus  breviandum  esi  aut  responsoriis.  Quod  tamen 
mnnUto  cateatur  ne  proveniat.  Quod  si  contigerit ,  di- 
gne  inde  satisfaciai  Deo  in  oratoriOf  per  cujus  evenerit 
neglectwn,  Digne  satisfacere ,  est  secundum  modum 
culpae  regularem  vindictam  sustinere.  Nam  qui  pro 
levi  culpa  gravitcr,  aut  pro  gravi  leviter  judicatur, 
dignc  satisfaoere  non  videtur.  Itieo  autem  per  cuius 
cuipam  evenerit  in  oratorio,  eum  satisfacere  jubet; 


dine,  Oratio  Dominica,  omnibus  audieniibuSf  dicalur 
a  priore,  propter  scandalorum  «ptmi«,  quae  oriri  soleni 
itt  monasterio  :  ut  conventi  per  ipsius  orationis  spon- 
sionem,  qua  dicunt  :  Dimitte  nobis  debita  nostra , 
«icif^  et  nos  dimittimut  debitoribus  nostris  (Matih.  yi)f 
purgeni  se  ab  hujusmodi  vitio.  Casteris  vero  agenditf 
ultima  pars  ejus  orationis  dicaiur :  ut  ab  omnibus 
respondeatuff  sed  libera  nos  a  malo.  Plane  aliquoties 
pro  vere  et  certe ,  adverbio  aiBrmantis  ponitur,  ut 
Prophcta  ait :  Ego  dtxi  plane  :  hffc  iniquitas  magna 
esif  ei  portabo  tllam  (Ezech.  iv).  Hic  autem  pro  ta- 
men  vd  nam  conjunctiouibus  poniiur.  Scandalorum 
autem  spin«  hoc  in  loco  intclliguntur  ira»,  rixjc,  dis- 


&» 


SMARAGDI  ABBATIS 


«6 


ieiisiones,delracUone8,»mubiioiics,vclalkiuxcoin-  A  ^fcgno  congregauc,  ut  sicni  Romanl  principes  Eodo- 

noUonis  contenliones  quae  inier  fralrcs  solent  oriri.     ti»  in  Sepluagesiroa  dimiUunt  Alleluia,  iu  dimiUaat 

A.  quibus  inier  se  pacem  babenles,  charilalemque     et  roouachi   qui  in   eodcm  sunl  rogno  consiilua. 

oontinuam  conservantes,  mane  el  in  vespere  mona- 

cbi  sc  debent  purgare.  Mane,  nc  aliquis  ex  bis  \iiiis 

usque  ad  occasum  solis  pcrmaneat,  quia   scriptum 

est :  Sol  non  occidat  tuper  iracundiam  vestram.  Ve- 

apere,  ne  nsque  ad  ortum  solis  pernoctans  vitium 

nianeat,  et  mane  reum  de  peccatis  monacbum  (cb- 

dumque  in  conspectu  Domini  roddat.  Vt  conventi , 

id  est,per  ipsius  Dominicae  orationis  promissionem, 

quie  dicit  :  Dimitte  nobis  debita  nostra,  sicut  ei  nos 

dkmttimus  debitoribus  nostris  {Mallh.  vi);  dimittat 

unnsquisque  iratri  suo  ex  corde.  Et  sic  purgatus,  id 

est  a  vitiis  emendatus,  aut  mane  ad  opus  accedat 


Omm  vero  Dominica  extra  Quadragesimam^  camiifa, 
Jf  alM/tiii,  Prima^  Tertiap  Sexta^  Nonaque^  cum  AUeiuia 
dicantun  vespera  vero  cumantiphona ;  re^pmuonaimo 
nunquam  dicantur  cum  AUeluia^  wm  a  Pascka  wique 
ad  Pentecosten. 

CAPUT  XVI. 
Qualiter  dioina  opera  per  diam  agaalur. 
Vt  ait  Propiieta^  Septies  in  tUe  Utudem  dixs  iihi 
{Psal»  cxviii).  Seoties  qued  aii  m  die,  aigiMAcat  ten- 
per.  Solet  quippe  iste  nanerasaniwr&iUlis  iniiciniu 
eaae;  quia  per  aeptem  diea  nniversu»  volvitnr  nnn- 
dm,  et  eoriun  nunero  dierwn  miiversa  Doomoiis 


obedientix  peragendum,  aut  vespere  ad  nocturnas  B  cieavit  lempora.  Qui  iiumenia  propter  seplifmaLs 


excnbias  celebrandum.  Osteris  vero  agendis,  id  cst, 
caeteris  boris  cdebrandis,  tantum  nltima  pars  ejus 
orationis,  id  est ,  £t  ne  nos  inducas  in  tentationem, 
alta  voce  dicatur,  ur  ab  omnibus  audita  ^  Sed  libera 
a  malo^  respondeatur. 


CAPUT  XIV. 

Qaatiter  in  mUaHtiis  tanctorum  agantur  tigiUte. 

In  natalitiis  sanctorum  dicit,  in  festivitatibus  ct 
solemnitatibus  eorum,  in  quibus  de  boc  saeculo  feli- 
tes  migraverunt  ad  coelum.  Nobis  enim  mortui,  sed 
Deo  et  angelis,  et  sanctis  ^us  vivunt  in  aetemum. 
Nobis  autem  absentes,  illis  autem  sunt  perspicui  et 
praesentes.  Nobis  mortui,  illis  Vero  sunt  natL  Nec 


Spiritus  gratiam,  qu»  raiaericordiler  timentibus 
Dem  di8tribuit«r,a)axiae  sacratus  eiieperlubeliMr. 
Unde  ct  sequitnr : 

Qm  seplenarius  saeratus  numerus  a  noH$  eic  tm- 
piebUur^  ai  Maiuiinm^  Primm^  Tertimt  Segtee^,  Mamm^ 
Yeeperm  Cempletcriique  tempare^  maetrm  eerwHmiie 
o/ieia  pereolvauMiB ,  qtda  de  hie  haris  diurmie  duit 
Prapheta :  Septies  in  dU  iaudem  di»  tihL  Nmm  de 
maetumi»  VigiUie  idem  ipee  Prapkeia  rdfi  :  Media 
maate  surgebam  ad  eon^tendum  tiki.  Erga  kia  iamepO' 
rikus  referawme  iaudet  Creatori  naeira  euper  jmdieim 
jmeiitim  eum;  id  est,  Mmmthde^Mma,  Temimy  Samia^ 
Mama^  Veepera^  Campletaria ;  m  moete  aufgmmma  ad 
eamfUemdmm  eL  Et  de  iisdem  hatia  Caesitnas  «lc : 


novnm  debet  cuiquam  videri,  si  aatus  dieitur,  qui  ^  Uorarum  anleoi  Ipsarum,  in  quibw  Deo  per  M»m 

ex  bac  viu  migraveriu  Quomodo  enim  eonsuete 

nasci  dicitur,  cum  quis  de  utero  matris  procedeos 

banc  in  lucem  egreditur  :  iu  etiam  rectiasime  po- 

test  natus  appeilari,qui  solutus  a  vinculis  camisad 

kicem  sublimatur  aetemam.  Undemos  oUinuit  ec- 

desiasticus  ut  dies  beatoram  martyram  sive  confe»- 

BOrum  Christi,  qui  de  saecule  transierunt,  aatalee 

Toce  tenus  eoram  solemnia^  non  lunebria,  sed  nau- 

litia  dicantur.  In  sanctorum  vere  fesUviiatibue^  vel 

amtnUfue  solemnUatibus,  sicut  dixUnus  DanUnieo  die 

agendum^  Ua  agatur  :  excepto  quod  peahmi  aut  ott- 

i^^nm  vel  tectiones  ad  ipsum  diem  periimenies^  du- 

eamtur.  Modus  autem  supradictus  temeatur^ 


CAPUT  XV 

Quibus  temporibus  dicatur  Alleluia, 

A  sancto  Pascha  usque  ad  Pentecosten  sine  inter- 
mussione  dieutur  AUeluia^  tam  in  psatuus  guam  iu 
reeponsorUs.  Sine  intermissione  dicit,  ut  ubi  dici 
debet,  et  Um  in  psalmis  quam  in  nesponsoriis  non 
passim  praetermittatur,  sed  sedule  iinnilerque  di- 
catur. 

A  Pentecoste  autau  usque  ad  caput  Humirageum<e 
cmnibus  noctibus  cum  eex  posieribribus  psalmis  tan- 
ium  ad  noctumas  dicaiur,  Quamvis  beatus  Benedi- 
ctus  a  Pentecoste  usque  ad  caput  Quadragesimc , 
cum  sex  posierieribus  psalmis  jubeat  ad  aoctumas 
dicere  AUeluia,  placuit  Umen  synodo  in  Francorom 


D 


tpaliumel«equiaradduiwe,nrtto  b»eest:  Mim 
yro  inchoalione  diei;  terlia ,  qvla  Spiritos  eaMtoe 
in  eadem  kora  super  apoetoloe  descendiaie  prioiiiiia 
compfobatur;  solU,  pre  eo  qood  imMeiilaia  boslla 
Deminus  noster  lesus  Chriettts  eadem  bera  aoapeiH 
•iM  In  crace  ebnenKlos  dt  sdeniis  peeealenn»  Tineii- 
iis  liberavit;  nena,  proeo4foodeademlMr«  Dendmis 
jUMter  desceBdeniad  inferM  aanctewiei  anii— e»^— 
clausae  leneiiria  tenebanlar,  exiade  liberavily  el  a»- 
cnm  ad  c«dos  Compietorio  tmiie?e«it ;  4nodeciia 
vero  propur  terminalienem  diei  eicst  primi  laciien 
lione  caaUtnr.  PrimaTero  etooaaptelorio  doadeciBn, 
pre  inchoationeet  lerminaiioBe  diei  peetea  a  PMri^ 
bua  auDl  a^ionotn.  Tertiam  autem  el  terlim  el 
nonam  etiam  ab  apeaiolls  legimas  fniiae  enjehralia. 
Nam  leriia  iiora  auper  apostelos  io  oralioiiQm  ott- 
cio  constitutos  Spiritus  sanctns  descendil.  SexU 
autem  hora  legimasPelraoi,dam  io  navienU  owel, 
aabito  in  exceean  menlii  ^v aa  iliod  qood  qoeloor 
initiis  qoasi  linteom,  de  4M0Io  tabmisioni  ^fidmee. 
0e  Aona  autem  legimus  :  Peirus  ^era  et  Ji 
cfindekemi  tn  tempUtm^  ad  karam  oratiomie 
iAa.  «i).  Ve^rtiaas  aolem<rdmnlutiaaiMaAioiiei 
neu  solom  ab  a|K>stoiis,  eed  eliam  ia  Veteri  Teei»- 
mento  I^puous  eas  in  temple  Domini  aemper  faiaee 
oblatas.  Unae  et  iDavid  dicit  de  Vespertinie  :  Hiri- 
gatur  oratio  nsea  sicut  incemum  in  conMpaetv  imo; 
elevatio  «lanMNai  meorum  eeerificium  vaepertimum 


COMM£fCT.  tN  neC.  S.  feEnSEDICTt.  85$ 

(fiii/.  c\t).  De  Matutinis  aulcm  dicil  :  Deu$  Veus  A  ^q^e  ad  Dominicam,  dicanlur  pdr  ordinem   leAd 

p$aimi,  uique  ad  nonum  decimum  psalmum.  llm 
sane  ut  nonus  psalmus  et  septimus  decimus  dM- 
danlur  in  binas  Clorias.  Et  sic  fiatui  ad  Vigilias  th* 


meus,  ad  te  de  luce  tiffilo  :  et  in  malutinis  meditabor 
in  te,  quia  fuisti  adjutor  meus  (PsaL  lxii). 

CAPUT  X\II 
Quanti  psalmi  per  easdem  horas  canendi  sint, 

Jam  de  Noeturnis  vel  Matutinis  digeswnus  ordinem 

psalmodiiB,  nunc  de  sequenlibus  horis  videamus.  Prima 

hora  dieantur  psalmi  tres,  singiltatim.etnonsub  una 

Gtoria.  Hymnus  ejusdem  horie,  post  versum,  Deus  in 

adjutorium  meum  intendct  antequam  psalmi  incipian- 

tur.  Post  expletionem  vero  trium  psalmorum,  recite^ 

tur  ledio  una,  versus,  et  Kyrie  eleison,  et  misste  mnt. 

Tertia  vero,  Sexta  et  Nona  eodem  ordine  cclebraiur 

oralio,  id  est,  versus  :  hymni  earumdem  horarum, 

terni  psalmi,  lectio,  versus ,  Kyrie  eteison,  et  missm 


minica  semper  a  vicesimo  incipiatur.  Ad  Tertiam  vero^ 
Sexfam  et  Nonam  secundce  feria  novem  capituta^qum 
residua  sunt  de  centesimo  decimo  octavo psatmo^ipsts 
terna  per  easdem  horas  dicantur.  Expenso  igiimf 
psalmo  cenlesimo  octavo  decimo  duobus  diebus,  id 
esty  Dominica  et  secunda  feria,  tertia  feria  jam  ad 
Tertiam,  Sextam  vel  Nonam  psallantur  lerni  psaM  a 
centesimo  nono  decimo  usqtie  ad  centesimum  tnce^- 
mum  septimum,  id  est,  psatmi  novem.  Qnique  psatmi 
semper  usque  ad  Dominicam  per  easdem  haras  itidem 
repetantur^hymnorum  nihilominuSt  leclionum  vei  ver- 


sint.  Si  major  congregatio  fuerit ,  cum  antiphonis  ;  B  snum  dispositione  uniformi  cunctis  diebus  servata,  Et 


si  vero  minor,  in  directum  psaltantur.  Vespertina  au- 
lem  synaxis  quatuor  Psalmis  cum  antiphonis  termi- 
netur,  post  quot  psaHlfll^Apostoli  lectio  recitanda  est^ 
inde  responsorium^  Ambrosianumy  verstis^  canticum  de 
Evanffelio,  litania  et  oratio  Dominica^  et  fiant  miue, 
Comptetorium  autem  trium  psalmorum  dictione  ter- 
minetur,  Qui  psatmi  directanee  sine  anliphona  dp- 
cendi  sunt,  Post  quos  hymnut  ejusdem  horce,  leetio 
mui,  versuSf  Kyrie  eleison,  benedictio,  et  post  missm 
fiant.  Quod  aiiis  in  locis  dicit,  et  comptetum  est^  hac 
iu  clauaula,  ei  ndssce  sunt^  dicit,  ei  missce  fiant  repe- 
tit.  Orationes  enim  officii,  quae  a  nobis  coujpleUe,  Deo 
snnt  missae,  quia  In  illius  lu>nore  sunt  celebratx. 
Alitef  orationcs,  id  est  collectac,  qux  in  fine  cursus 


ita  sctticet^  ui  semper  Dominica  a  cenlesimo  oetavo 
decimo  incipiatur,  Vespera  autem  quotidie  quatuar 
psalmorum  modulatione  canatur.  Qui  psatmi  incipiam- 
tur  a  centesimo  nono  usque  ad  centesimum  quadragO' 
simum  septimum,  exceptis  his  qui  in  diversis  korli 
ex  eis  sequestrantur,  id  esi^  a  cenlesimo  septimo  da^ 
cimo  usque  ad  centesimum  vicesimum  septimum,  et 
centesimo  iricetimo  tertio ,  et  eentesimo  quadrage^m» 
secundo.  Retiqui  omnes  in  Vesipera  dicendi  sunt.  Ei 
quia  ndnui  veniuni  tres  psalmi,  ideo  dividendi  $uni 
qui  in  numsro  suprascripio  fortiores  inveniuniur^  U 
esty  eentedmus  tricesimus  octavus^  et  centesimutqua'' 
dragesimus  tertiuSf  et  eentesimus  quadragesimus  quaT' 
tus.  Centesimus  vero  sextus  decimus^  quia  parvus  est^ 


a  sacerdote  dicuntur  missae,  id  est,  Oeo  transDQissae  ^  cumcenteshnoquintodecimoconjungaiur.Digesto  erga 


Tocantur.  A  sacecdole  enim  miituntur,  sed  a  Deo  ac- 
cipiunlur.  Hihc  et  lilania  solemnitate  aliqua  in  Ee- 
desia  cel^rata,  elerata  Toce,  et  per  sacerdotis  mini- 
sterium  Jam  Deo  est  missa. 

CAPBT  XVMI. 
Quo  ordine  psalmi  dicendi  sint. 

In  primis  semper  diumis  horis  dicatmr  versui  : 

Ihus,  in  adjutorium  meum  intende ;  Domine,  ad  ad- 

juwtndum  me  festina  :  et  Gtoria,  Hinc  Cassiodorus 

alt :  Tunc  enim  adjutorium  poscimus,  quando  peri- 

culo  subjacemus,  ut  aliquo  remedio  sublevati ,  cala- 

mitates  diversarum   possimus  vincere  passionum. 


ordine  psalmorum  veepertinorumy  reliquaf  id  est^  U^ 
etiones ,  respontoria ,  hymni^  versus  vel  ^antica^  sieui 
supra  iaxavimuSf  tmpteantur,  Ad  comptetorium  vero 
Hdem  psalmi  repetantur  quoiidie^  id  est^  quartus,  tM- 
nagesimtn  et  centesimus  tricesimus  tertius,  Dispoeito 
ordine  psalmodice  diumes ,  retiqui  omnes  psatmi  ^ 
iupersuntj  wqualiter  dividantur  in  septem  noctium' 
vigitias^pariiendosciticetqui  inter  eos  protixiores  $unt 
psalmi,  et  duodecim  per  unamquamqtte  constituantur 
noclem.  Hoc  propcipue  commonentes  ut  si  cui  forte 
ha^c  distributio  psatmorum  displicuerii^  ordinet^  si 
metius  atiter  judicaveril.  Hanc  autem  psalmorum  dis» 
tributionem  non  totum  eflicium  beatus  Benedictu» 


fntende  dicit,  propitius  rcspice;  quia  omnia  Dominus 

etiam  cnm  non  rogatur,  agnoscit.  Festina  ergo  dicit  «v  in  judicanlis  posuii  arbilrium,  boc  praecipue  mouen» 

Domino,  qui  Testinabat  de  ImiJUS  san^uli  Clade  libe-       ut  nui  ▼ull  hanr.  naalmonim  difiLrihiilinnAm  ftAPJiniliink 


rari.  Generaliter  hunc  locum  facundissimus  Cassia- 
nus  in  decima  collatione  plurima  de  ejus  utilitate 
disserens,  tanto  honore  conceIcbrat,ut  quidquid  mo- 
nachi  assumpsertnt,  sine  bujus  vcrsiculi  triiia  itera- 
tione  non  inchoant,  qdem  repetita  sxplus  laudc  con- 
geminans  nimis  ulilem  probat  esse  ejos  memoriam. 
Inde  hymnus  uniuscujusque  horce.  Deinde  prima 
hora  Dorninica,  dicenda  quatuor  capitula  psatmi  cen- 
tesimi  octavi  decimi.  Beliquis  vero  horis,  id  est^  Teriia^ 
Scxlact  Nona,terna  capituta  suprascripti  psatmi  cen' 
tesimi  octavi  decimi  dicantur,  Ad  Primam  autem  «e- 
eundo!  feria^^  dicantur  tres  psatmi^  id  est ,  primus^  «e- 
cundus  et  se.rtus.  Et  ita  per  sinqulos  dies  ad  Primam, 


ut  qui  vulthancpsalmonim  distributionem  secunduns 
suam  tenere  disposilionem,  teneat.  Qui  autem  aliter 
meliusjudicaverit,  illam  tenens»  istam  sine  cuipa 
dimitiat.  Nos  autem  hortamur  eum  qui  secandui» 
hanc  promisit  se  vivere  regulam,  in  quantiim  valet» 
ilrmiter  teneai  et  conservet  eam,  et  confideiis  de 
Dei  misericordia  credat  quia  custodientibus  eam  pa- 
tebunt  coeiica  regna.  Se^uilur  :  Dum  omnimodis  id 
attendatur  ut  hebdomada  Psalterium  ex  integro  nu-^ 
mero  centum  quinquagirUa  psalmorum  psaltatur.  Ei 
Dominico  die  semper  a  eamte  repetatur  ad  vigilias^ 
quia  nimis  iners  devotionis  sum  servitium  oslenduni 
monachif  qui  minus  Psatterio  cum  canticis  constietU'' 
dinariis  per  septimana*  circutum  psallunt ;  cum  tvga'- 


g39  SMARAGDI  ABBATIS  «40 

mu$  sinctoi  Paires  nostros  uno  die  hoc  Urenue  imple-  A  ^pectu  DivimtatU  et  angelorum  ejus  e$se  :  et  BicUe- 


viue^  quod  noa  tepidi  utinam  seplimana  integra  per- 

$olvamus.  ^.„ 

CAPUT  XIX. 

De  disciptina  psallendi. 
Vbique  credimus  divinam  csse  privsentiam,  Nuin 
omnia  nuda  el  aperta  sunt,  ut  ait  Aposlolus,  oculis 
Deif  el  non  est  ulla  creatura  invisibilis  in  conspectu 
cjus  {Jlebr.  iv).  Et  ideo  sic  assistere  anle  oculoscjus 
ilabemus,  sicut  anle  ocuios  crealoris  et judicis.  Nullus 
eoim  vidcns  principera  vel  judicem  suum,  et  loquens 
cum  eo,  audet  vagari  oculis  et  aliorsum  aspicere 
quanto  magis  qui  accedil  ad  Dominum  nusquam  dc- 
bet  movcre  oculum  cordis,  scd  inlentus  esse  in  eum 
qui  scrutalur  rencs  el  corda !  Quando  enim  pro  pec- 


mus  ad  psallendum^  ut  mens  nottra  concordet  voei 
nostrcB,  Ad  tantum  ergo  et  tale  oflicium  cor  parller 
cum  lingua  conveniat ;  cum  timore  Domino  quolidia- 
num  debilum  reddi  debet.  Ct  notet  sibi  in  corde,  qui 
psallit,  ad  singula  omnia  tcstimonia  quse  dicil.  qnia 
singuli  versus,  si  notentur,  proliciunl  animae  ad  salu* 
tem,  et  in  eis  lotum  invenitur  quod  quaeritur;  qoia 
omnia  ad  aMiincatiunem  loquilur  psalmus,  dicenle 
Propbeta  :  Psallam  et  inielUgam  (Psal,  c). 

CAPUT  XX. 

De  reverentia  oratioms 

Si  cum  hominibus  potentibus  volumus  aliqua  tu§- 

gerere^  nonprasumimusnisi  cumhumilitate  et  reveren- 

iia :  quanlo  magis  Domino  Deo  universorum  cum  omm 


catis  nostris  humililer  supplicamus,  ad  Dominum  B  hnmilitate  et  puritatis  devotione  supplicandum  est.  Si 


nos  loqui  cognoscimns. 

Et  oculos  Domini  in'omm  loco  speculari  bonos  et 
malos;  maxime  tamen  hoc  sine  aliqua  dubitatione 
credamus,  cum  ad  opus  divinum  assistimus.  Et  ideo 
limere  debenius  ne  forte  si  aliquid,  quod  petimus, 
cogitamus,  divin»  majcslali ,  ante  quam  stare  vide- 
mur,  injuriam  faciamus. 

Ideo  semper  memores  simus  quod  ait  Propheta  : 
Servite  Domino  in  timore  (Psal.  ii).  Et  iterum  :  Psal- 
lite  snpienter  (PsaL  xlvi).  Ea  ergo  semper  lingua 
profeiat  qux  Conditori  placcant,  juxta  illud  Psalmo- 
grapbi  prajconium  :  Servite,  inquit ,  Domino  in  ti- 
more,  et  exsultate  ei  cum  tremore,  Tunc  ergo  Crca- 
^lori  timendo  serviiur,  si  opus  bonum  devotis  laudibus 


hominibus  caroalibus  ntsi  cum  humilitate  non  iit 
precatio  cum  beneficia  cos  aliqua  lemporalia  posluia- 
mus,  quantomagisconvenitutpropeccalis  nostris  vel 
facinoribus  omni,  qua  possomus,  Christum  proce  ro- 
gemus.  NuII  I  ergo  debet  esse  in  bratione  duplicilas. 
Non  unus  in  ore,  aller  in  corde  inveniatur.  Puritas 
cordis  omnia  vitia  excludit,  omnes  virtutes  oblineL 
Lneietur  cor  quaerentium  Dominum,  quia  ibi  est  ba- 
bitaculum  Spiritus  sancti  ubi  fuerit  purilas  cordis. 
Unde  et  sequitur  : 

Et  non  in  multiloquio,  sed  in  puritate  cordis  el  com- 
punctione  lacrymarum  nos  exaudiri  sciamus.  Et  ideo 
brevis  debet  esse  et  pura  oratio.  Ideo  brevis  debet  Qeri 
oratio,  ne  per  occasionem  prolixa  orationis  obdor- 


jungitur,  sicut  alibi  per  Psalmistam  dicitur  :  Psallite  ^  miant,  aut  forte  diu  jacentes  diaboliis  eis  anle  ociilos 
sapienter.  Sapieiiter  etenim  quisque  psaliit,  qui  voce  divcrsa  ingerat,  vel  incorde  aliud  subminislrel.  Ergo 
laudanti  noxiis  operibus  non  contradicit ;  et  qualiter  oportel  orare  curo  limore  suppIicitSr,  ul  qni  oral  pra»- 
oporteat  diviiix  poicntiae  famulari  sollicila  cura  om-  sentis  Christi  videatur  pedes  tenere.  El  cum  lanlo  de- 
nique  studio  prosequitur.  Sic  ergo  mens  nostra  in-  .  bemus  orare  timore,  ul  cognoscamus  quia  cum  Ueo 
lenta  ad  psallendum  incedat,  qualiter  nullo  pnepedita     loquimur.  Nec  se  in  multiloquio  quisquam,  sed  poUus 


saecularis  desiderii  obslaculo,  nullo  temporis  fuscata 
vitio,  sed  fiemper  intenta  in  coelestibus  huinilitatc 
ac  puritate  promplissiinaque  dcvolione  ornala,  ad 
xlerna  prxmia  pervenire  contendat.  Sic  corpus  coin- 
punclionem  flagret ,  qualiier  in  se  Creatoris  miscri- 
cordiain  excitet. 

Et  :  In  conspectu  angelorum  psallam  tibi  (PsaL 
cxxxvii).   Tanta  debet  esse  reverentise  gravitas  vel 


in  puritate  cordis  et  lacrymarum  ubertale  exaadlri 
credat.  Non  enim  longaeorationis  prolixitas,  sed  piom- 
ptaementis  intentiopietateni  clementis  judicisexcitat. 
Orandum  ergo  semper  est,  ut  largiatur  deliDquenii- 
bus  veniam,  qui  languenti  mundo  per  crucis  passio- 
nem  infundil  medicinam  :  salus  mundi  aetema,  Chri- 
slus  Jesus  Dominus  noster. 


Nisi  forte  ex  affectu  inspiratioms  divinoe  gratim  pro- 
disciplina  psalleiidi ,  ul  amabilius  a  Domino  quam  a  ^  tendatur,  In  convemu  tamen  omnino  brevietur  oralto. 
nobis  dicitur,  audiatur,  sicut  ait  Scriptura  :  Exitus     Ideoque  ergo  nostri  Patres  utiliter  ipsam  oraUoiiem 


matutini  et  vesperce  delectabis  (Psal.  lxiv).  Et  item  : 
Psailitc  Domino  sapienter  (PsaL  xlvi).  Ergo  sapienter 
ei  cum  tiinore  jubel  psalli  :  oportet  psallenlem  im- 
mobili  corpore,  inclinalo  capite  stare,  et  laudes  Do- 
mino  moderate  canere ;  quippe  qui  ministerium  suum 
ante  Divinitatem  implel,  docente  hoc  Propheta,  cum 
dicit  :  In  conspectu  angetorum  psallam  tibi  (PsaL 
cxxxvii).  Nam  considerare  debet  qui  psallit,  semper, 
ne  alio  sensus  ejus  demigret;  ne  cum  in  aliam  cogi- 
tationem  sensus  noslri  migraverint ,  de  nobis  dical 
Deus :  Populus  iste  labiis  me  honorat,  cor  autem  ejus 
ionge  est  a  me  (Isa.  xxixj. 
.    Ergo  consideremus  qualiter  oporteat  nos  in  con- 


celeri  fine  concludi  jusserunt,  ne  forie  immoraniibus 
nobisiin  ea  quaedam  tussis,  vel  phlegmalis  aliaruinque 
rerum  interrumpat  slrepitus,  el  dum  adhoc  ferrel 
oratio,  velut  ex  faucibus  diaboli  velociler  recipiaiur. 
Qui,  cum  nobis  semper  sit  infestus,  tuoc  qoam  roa- 
xime  assistit  infestus,  cum  nos  intra  se  offerre  pre- 
oes  Domino  videril ,  festinans  mentcm  noslram  ab 
inlentione  orationis,  aut  cogitalionibus  aut  exdlatis 
humoribus  revocare.  Propterea  ergo  breves  quideffl 
orationes,  sed  frequentes  fieri  Patires  nootri  jnsse- 
runt.  Brcves,  ideo  ut  insidias  diaboU  insistenles  lOBC 
praecipne,  cum  oramus,  in  ipsa  brevitate  vitare  pos- 
simus.  Frequentcs  autem,  idco  ut  per  ipsam  frequen- 


8il 


COMMENT.  IN  UEG.  S.  BENEDICTI. 


m 


liam  Ooininum  prccanlcs  jiii;iier  ei  cohscrcrc  possi- A  s»nc  murmuralione  cum  hilarilalc  el  lacitumiUlc 


mus.  Propier  hanc  frequculiani  oraiionis  cl  iilud 
utile  est  ut  longiorcs  psahnos  non  usque  ad  (incm 
conlinuata  pronuntiationc,  scd  asquali  nuracro  ver- 
sus  divisos  duabus  vcl  tribus  incisionibus  cum  ora- 
tionis  intentione  finiamus;  quia  non  mulliludine 
versuum,  sed  mentis  intelligcntia  dclectari  debcmus, 
illud  virtute  seciantcs  :  Psallam  spiritUy  psallam  et 
mente  (I  Cor,  xiv). 

Et  facto  signo  a  priore,  omnes  pariter  surgant,  Istc 
raos  fuit  apud  antiquos  monachorum  cuneos,  ut  au- 
dito  uniuscujusque  horac  signo,  cclcriter  omncs  ad 
orationem  convcnireut,  orationi  simul  incumbcrcnt, 
simul  orarent,  et  ab  oratione,  facto  signo  a  priorc, 
omnes  pariter  surgerent.  Modo  vcro  jam  apud  nos 


fccerint,  diccnte  Moysc  :  Audi,  Uraeiy  et  tace  (Deut. 
IV,  VI  ei  ix).  Unns  alterius  onera  portcl;  et  nemo 
alium  judicet,  ncmo  alium  detrahat.  Quia  scriptum 
est :  Omnis  delraclor  eradicabitur  (Prov.  xxiv).  Unus 
ab  alio  quod  non  habct  accipiat,  unus  ab  alio  discat 
humiiitatcm ,  unus  ab  alio  chariiatcm ,  unus  ab  alio 
patientiam,  unus  ab  alio  silentium,  unus  ab  alio  man- 
suetudinem.  Comedanl  sine  querela  quidquid  cis  ap- 
positnm  fucrit,  vesliant.  quod  acceperint.  Non  celeni 
fratres  dccanis  suis  quidquid  per  singulos  dics  cogi- 
tiverint.  Dccani  vcro  sint  eis  quasi  rectores  et  cu- 
stoJcs ,  Umquam  pro  ipsis  rationcm  Domino  reddi- 
turi.  Negligentias  cunctorum  ipsi  prxvidcant,  et 
emendandi  polestatem  habeant,  ct  quod  ipsi  non 


aliter  atque  aliter  habetur.  Quanto  enira  nos  scrotini  -q  valuorint  emcndare,  prseposito  non  morcntur  accu- 


a  |>rimitivis,  tanto  longius  vito;  mcrito  ab  antiquis 

distamus  Patribus.  Hli  cnim  erant  spiritu  fcrventcs, 

Domino  servicntes;  nos  autem  tepidi  et  non  siniilia 

facienles ,   sumus  lamen   in   miscricordia   Domini 

sperantes. 

CAPUT  XXI. 

De  decanis  monastcrii. 

Si  major  fuerit  congregatio,  eliganlur  de  ipsis  fra- 
tres  boni  leslimonii  et  sanctce  conversalionis,  et  consti- 
tuanlur  decani :  qni  soUicitudinem  gerant  super  deca- 
nUu  sutts  tM  omnibus,  secundum  mandata  Dei  et  prce- 
cepiu  abbatis  sw.  Pnecepta  enim  abbatis  concordare 
cum  Doniini  debent  mandatis ;  et  i  !eo  illis  pariler 
decani ,  pariter  et  alii  obtempcrare  debent  subdili. 


sare.  Qui  et  ipsi  praepositi  sic  hoc  districte  et  ratio- 
nabililcr  agant,  ut  abbates  suos  nullo  modo  prxsu- 
raant  inquietare,  cxcepto  de  his  qux  utrique  noii 
valuerint  accclerare,  et  in  hoe  unus  allcri  tantam 
humililatem  habcat,  ut  nunquam  nullus  ullum  offen- 
dat ,  sed  unus  in  allero  lanquam  impenso  pcrsistat , 
id  est,  juniorcs  in  dccanis,  decani  in  pnepositis,  prx- 
positi  in  abbatibus,  unus  alium  portans,  tanquam  in 
niuro  lapides  quadrati,  Apostolo  attestanle  sicut  su- 
pra  :  Unus  alterius  oncra  portantcs,  sic  adiniplcbitis 
legcm  Christi  (GaL  vi). 

Quique  decani  si  ex  eis  aliqua  forte  tHflatus  super- 
bia  repertus  fueril  reprehensibiliSy  correptus  semel,  et 
iterum,  et  tcrlio,  si  emendare  notuerit,  dejiciatur;  et 


Nam  subditi  decanis,  ct  dccani  dcbcnt  ohedire  proi-  C  tilter  in  loco  ejus,  qui  dignus  est ,  subrogetur.  Et  de 


positis,  ei  omnis  simul  congrcgalio  abbatis  debci 
obte.i.perare  prcceptis.  Decani  cnim  prius  dicti  ab 
C6  quod  decem  militibus  pra^ferrentur;  raodo  aulem 
et  qui  deccm ,  et  qui  pluribus  prxfcrunlur,  dccani 
vocaiitur.  Decani  aulem  sollicitudo  et  erudiiio  ha^c 
crii  crga  quemcunquc  quem  sibi  ab  abbate  Iraditum 
snsGcpcrit ,  ut  doceat  eum  primitus  suas  vinccrc  vo- 
luniates,  in  quibus  eum  diligenter  exercens,  illa  ei 
semper  de  industria  imperet  qux  senserit  animo  cjus 
esse  contraria.  Quia  inuUis  hoc  experimcntis  do- 
ctum  est,  nunquam  posse  monachum  suas  concupi- 
seenlias  refrenarc,  nisi  prius  per  obcdientiam  morti- 
ficare  suas  didicerit  vohintatcs,  nec  poterit  iram,  aui 
trislitiam,  aut  spirilum  fornicalionis  cxslingucre,  ncc 


prwposito  eadem  constituimus,  Non  euim  superbi,  sed 
hurailes  esse  debcnt  qui  alios  corrigcre,  casiigare  ci 
iii  omnibus  custodire  debeni.  Proinde  priinum  ipsi 
abbates  curo  suis  prdcposiiis  atque  decanis  semei- 
ipsos  discu  tiant,  ei  instar  sui  juniores  arguant,  etomne 
militiic  fcrmenlum  a  corde  radicitus  evcUani,  et  sic 
alios  diversis  curis  et  vitiis  implicatos  castigare,  cor- 
rigere  et  emendare  contendant,  id  est,  si  audierini 
fratrem  non  interrogatum  loqui ,  moneani  cum  dl- 
ccntes  :  Quid  agis,  frater,  quod  reguia  profaibei? 
habeto  taciturnitaiem  usque  ad  interrogationero.  Dic 
cum  Propheta  :  Pone,  Domtitf,  custodiam  ori  meo,  et 
ostium  circumslantio!  labiis  meis,  non  detines  cor 
meum  in  verba  malilia  (Psal.  cxl).  Sedeat  super  os 


cum  fralribus  huniiliiatem  firmara  pcrpcluamque  re-  D  tuum  sapientia,  cum  clave  justitia;  et  timoris  Dei»  ci 


iii!ere,  ncc  in  congrcgaiionc  diutius  pcrmancic,  qui 
prius  voluntates  suas  non  didiceril  superare. 

Qtii  decani  tales  eligantur  in  quibus  securus  abbas 
partiutur  onera  sua,  Et  non  eligantur  per  ordincmf 
scd  secundum  vitiV  meritum  et  sapientiie  doctrinam. 
Decani,  qui  super  decanias  sunt  constituli,  taiilam 
solliciludinem  geraiit  super  eos  qnos  delcgalos  ha- 
beni  fratres,  ut  nullus  proprias  faciat  volunlales. 
Non  lo<|uaiitur  nisi  interrogaii,  suo  arbitrio  nihil  fa- 
ciaiit  nisi  mandati,  alibi  non  pcrgant,  nisi  ordinali. 
Seoiores  timeant  ut  dominos,  ament  ut  parcntes, 
faciant  quidquid  ab  eis  iraperatum  acceperint.  Cre- 
dant  sibi  salutarc ,  quidquid  illi  prxcei>erint ,  si  hoc 
Patbol.  CIL 


ipsa  bonis  eloquiis  aperiai,  et  malis  eloquiis  claudai 
labia  tua.  Si  meniientem  audierint  fratrero ,  admo- 
noant  eum  dicentes :  Quid  meniiris,  frater  ?  curo  scias 
scriptum  :  Os  quod  mentitur  occidit  animam  (Sap.  i). 
El,  Perdes  omnes  qui  loquuntur  mendacium  (Psat.  v). 
Si  audierint  fratrem  multum  juranlem,  moneani 
cura  diccTites:  Retine,  frater,  linguam  ioam!  utquid 
juras?  cum  scriptum  sit  :  Non  jurabis  per  coelwn, 
quia  sedes  Dei  est ,  neque  per  terram ,  quia  scabellum 
pcdum  ejus  est,  ncque  pcr  caput  vestrum  jurabitis,e%c.^ 
scd  sit  sermo  vester  est,  est^  non^Mn  (Mattli.  v  )• 
Si  viderint  irascentem,  admoneant  eum  dicenles : 
Quid  agis,  frater?  In  mansuetudine  et  eliarilatc  opera 

2T 


843  SMARAGDI 

lua  pcrficc,  quia  scriptuni  cst  *.  Desine  ab  ira,  el  de-  A 
reUttrfue  furorem  {Psal.  xxxvi).  El,  Qui  dix^rtt  fratri 
suo,  Rachtty  reui  erit  judicio  (Matth.  v  ).  Similiteret 
in  aliis  tiis  similibus  impcdiinentis  variis  ct  divcrsis 
vitiis  occupatos  fratrcs  admonerc  quotidie  et  casti- 
garc  prccpositi  delicnt,  quia  dum  h^c  quolidie  solli- 
citi  in  commissis  sibi  fratribus  faciuiit ,  et  ipsi  pro- 
flciunt,  et  aiios  admonendo  proficerc  faciunt.  Multos 
enim  ct  de  muUis  et  variis  Iiabent  praepositi  mona- 
cbos  compescerc  curis.  Solent  nonnulli  pro  suis 
uxoribus  atquc  llliis,  aut  ctiam  quibusquc  propinquis 
curam  habere  more  pictatis.  Plerique  vero,  qui  iiou ' 
sunt  in  talibuB  implicati,  pro  alimento  sunt  soUiciti. 
Alii  vcro  tristiti;£  morbo  iiiterins  consumuntur,  el 
lanquani  vestimcntum  a  tinca  intrinsecus  mentis  su» 
avidliate  devorontur,  et  cum  ipso  rancoris  languore  ^ 
dilabunlur  in  dcsperationcm.  Alii  nnmque  spiritu 
fomicationis  inflammanlur,  ct  sicpc  tali  stiraulo  car- 
nis  incitati,  intcriore  oculo  coscati,  cnptlvi  ducuntur 
vinculo  perditionis  iigati.  Alii  accflix  spiritu  inflati, 
otio  et  sonmo  vacarc  cupiant,  ct  curiosis  fabulis  sol- 
licitantur;  et  quod  pcjus  cst,  a  proprio  monasterio 
se  auferrc  dlsponunt.  Alii  vonx  gloriac  elationis  tclo 
in  divcisis  parlibus  confoJiuntur,  ct  alii  alia  defcn- 
dentes,  et  guas  causas  magnificantcs,  dum  nolunt 
Cbristl  pauperibus  similes  csse,  unusquisque  in  va- 
nis  istis  cofitationibuft  elabuntur,  et  quasi  nil  a  Deo 
ncceperint,  de  propriis  viribus  cxtolluntur,  et  cum 
laudatores  non  invenlunt,  ipsi  sibi  in  suis  laudibos 
prosiliunt.  Alius  genealogia  ct  de  sua  gente  fatctur 
esse  princcps ;  alius  de  parcnlibus,  alias  dc  germa-  G 
nis,  alius  dc  cognatis,  alius  dc  fratribus  ct  consan- 
guinctsy  et  idoneis,  alius  de  divinis,  alius  de  spiritu 
juventuUs,  alius  de  bcllo  fortitudinis,  aKus  de  per- 
Iiistratione  tcrraram,  alius  de  arUflcio,  »Iius-de  sa- 
pienlia,  allus  de  assertionis  cloquenlia,  alius  de  taci- 
itirnitate,  alinsde  hnmilitale,  alius  decbaritate,  alius 
de  largitate  muneruro ,  alius  de  costitate ,  alius  de 
virginitate,  alius  de  paupertate,  alius  de  abstinentia, 
alias  dc  orationum  freqaentia ,  alius  de  vigilantia, 
oUuft  de  obedienlia,  alius  de  abrenuntlatione  rerum, 
alius  de  lcgcndo»  alius  de  scribcndo,  alius  de  vocis 
meduhtione.  H;ec  omnia  quae  snpra  pcrstrinximos, 
unusquisque  dum  aliquotics  lalia  non  jussi  tmmode- 
rata  loquuntvr,  tolies  in  elaiioncm  vanse  glori»  de- 
labontur,  eC  ipso  morbo,  dum  quod  dicunt  vtndicarc  ^ 
contenduttt,  in  supcrbiam  prxcipitantur.  Gontra 
iptom  ergo  vitinm  debet  unusquisque  pugnare,  con- 
tra  quod  sc  cognoscit  certamen  habere,  ct  dc  ipso 
se  correptus  emendare,  ut  emendatus  possit  s;Uvari, 
ut  et  sibi  salutcm  sctcrnam  et  docloin  suo  mercedem 
prxparct  sempttemam. 

CAPUT  xxn. 

Qutnnodo  iormant  monachi. 
I^ngnli  per  $ingulo$  ieeio$  dormiarU,  Hinc  Isidoms 
ait :  I^i  autem  noclc  dormientium  locum  illustrel, 
ut  depulsis  tenebris  tcstimonium  patcat  singularis 
quictis.  Monnchi  stratus  in  nulla  turpi  cogilatione 
versclur,  sed  in  sola  contemplatione  Dei  accubans 


ABBATIS  M 

el  requicm  corporis  cl  quiclcm  liabcat  cordis.  Cogi- 
taiionesqtie  pravas  a  se  repcUat  bonisqiie  objcctls 
turpes  a  sc  rejiciat.  Nam  animi  motus  imaginibus 
suis  agitat,  et  qualis  vigilanti  cogitatio  fuerit,  lalis 
et  imago  pcr  soporem  occurrit.  Fractuosus  dicil : 
Duo  in  uno  lecto  non  jaccant,  nec  dormire  exlra  cn- 
bile  proprium  cuique  licentia  pateat.  InlerTalhini 
singulomm  lectulorum  singulis  cubitis  intercedal, 
nc  dum  adinvicem  proximant  corpora,  nutrianl  libi- 
dinis  inccntiva.  In  tcnebris  nemo  k>quatur  alteri,  nec 
accedat  ullo  modo  junior  quilibet  ad  leclnin  alte- 
rius  post  complctoria.  Ferreolus  ait :  Ut  duo,  qnam- 
libet  proximi  vel  omici,  propter  secretam  oralionem 
qnx  melius  ad  Deum  nullo  teste  dirigatur,  uno  lectalo 
non  teneantur,  ut  m^orcm  licentiam  orandi  credal 
sihi  mens  compuncta  conccssam ,  dum  peminem  vi- 
gilise  su3e  aut  testem  pertimescit  aut  judicem. 

Lecti$terma,  pro  modo  eonver$ationi$j  secundum  ifif- 
pensationcm  abbati$  $ui  $inguli  accipiant,  Lectistcmia 
dicuntur,ubi  hominesjaccrescdereque  consuevemnt. 
Augustinus  autem  dicit :  Populus  diu  multuroqne  Ci- 
ligatus  nova  lectistemia,  quod  nunquam  ante  fece- 
rat,  cxhibcnda  arbitratus  est.  Lectiautem  stemeban- 
tur  in  honorem  deoram.  Unde  hoc  saeram  velpolius 
sacrilpgum  nomen  aecipit. 

Si  pote$t  fieri^  omne$  in  uno  loeo  dormiani :  ti  auiem 
multUudo  non$iniiydem  aulvicemcum$emQnbu$  Mtt, 
qui  $upereo$  $oUiciti  ftnf ,  pau$$m.  Nam  ellsidonisail : 
Fratres  omnes,  si  possibiie  est,  in  uno  conclavi  com- 
morari  decet.  Quod  si  diflQcile  fueril»  certe  vel  de- 
ccm,  quibus  unus  csl  prapfKmendus  dccanat,  qoasi 
rector  et  cusios. 

Candela  jugiter  in  eadem  cella  ardeai  uequenume, 
Quaecandela  anle  completoria  quotidte  accendalor,  nl 
videantdiversi  quomodo  imusqaisque  lectulum  aaoi» 
componit,  seque  collocans  leclulo  ponat»  in  qoo  fre- 
quenter  decantans  Oicat :  Laraho  per  Ungulae  noelee 
lecium  meum :  lacrymie  mei$  $traium  meum  rigabo 
(PsaL  vi).  Quo  factis  impleto,  subjungat  eC  dicat : 
Memor  fui  in  nocie  nomini$  Itit,  Domine^  ei  eusicdm 
legcm  tuam  (P$al,  cxviii).  Hoc  ergo  ut  devolus  tfois- 
que  vacatione  concessa  utilioa  possit  iroplere,  strali 
sui,  ut  siipra  diximu&,  erit  sokis  ipse  posseasor,  ha- 
bens  secum  neliore  commutaiione  pro  dormiente 
fratrc  Dominum  vigilantem. 

Ve$titi  dormiant,  ei  cincti  cinguli$  aui  funibu$j  ei 
culteUoi  ad  laiu$  non  haheani  dum  dormhmif  ue  forte 
per  $omnttm  vulnerentur  dormienie$.  Hinc  quidao 
magister  ait  :  Cum  dormiuul  monachi ,  Tesiili  dur- 
miant  et  cincti ,  id  est ,  aut  cingulis ,  aul  reiiboSt 
aut  corrigia  gracili.  Bracile  fratrem  in  nocte  oti 
ideo  prohibemus ,  ne  dum  se  regyral  per  somnan 
oppressus ,  cxicns  etiam  per  thecam  mucro  cQilelli 
carai  ejus  figatur ;  vcl  i(!co  vestitos  ac  crnctos  dor- 
mire  diximus  fratres,  ut  cum  hora  operis  Dei  adve- 
nerit ,  et  oralorii  index  sonaTcril,  nocto  mox  paratl 
consurganl.  Vel  proplerea  vestiti  et  ciiicti  debeot 
fratrcs  dormire ,  quia  non  licct  firatri  nnda  membra 
sua  conlingere,  nam  exinde  immimditates  libidinnm 


845 


COMMENT.  IN  REC.  S.  BENEDICTI. 


m 


iii  aiiimo  ingcnintur;  cnni  mcmbFonim  nudilasUctu  A  cl  peijurum  Dci  scnum  cs.sc  non  deccl;  corripi  prl- 


contingilur,  fcminanim  illico  cor  desidcrio  titillatur, 
et  inde  per  somnum  membra  sordida  coinqui- 
nantur. 

Et  ut  parati  stnimonachi  temper, et  (acto  tigno  abs- 
que  mora  iurgentes  festinent  invicem  se  pranenire  ad 
opui  Deif  cum  omni  tamen  gravUate,  et  modestia,  Gra- 
vitas,  fortjludo  vel  firmitas  intelligitur  animx.  Mo- 
destia  autcm  ,  mansuetudo  ,  honestas ,  tcI  lempe- 
rantia  dicitur.  Cum  quibus  yirtutibus  parati  scmper 
debenl  esse  monachi ,  ei  faclo  signo  ad  cursum 
ctim  festinatione  surgentes  signum  crucis  frontibus 
inferant  suis  ,  simulque  cum  silentio  dicant  :  Deus 
inadjutorium  meum  intende :  Domine^  ad  adjuvandum 
me  festina  {Psat.  Lxix). 


mum  a  scnioribus  verbis  oportel,  ut  rccedal  a  yIUo. 
Post  hscc  si  nec  sic  emendavcrit ,  tcriio  coram  fVt- 
tribus  convcnictur ,  ut  desistat  lantis  percrrm. 
Si  nec  sic  cmendaveril,  flagellctur  accrrime,  et  Irioin 
mcnsium  spatio  cxcommunicationis  vindictam  tn- 
scipicns  sub  pcenitentix  districtione  sohis  rccluda- 
tur  in  cclla,  de  vesperi  in  vcspere  cx  hordeacel  pa- 
nis  8CX  unciis  ct  aquae  mcnsura  parvnla  susientaii- 
dus.  Hinc  et  bcatus  Basilius  ail :  Si  dc  omni  ser- 
mone  otioso  reddituri  sunt  homines  rationcm  in  die 
judicii,  nihil  oportet  tanquam  parvum  speml.  Qnl 
cnim  spcmit  minima,  paulatim  defluil.  Sed  et  qm- 
mo<Io  quis  audebil  diccre  aut  parvum  deliclum,  ciim 
Apostolus  dicat  :  Quia  per  prenfaricetioHem  legfi 


Adotescentiores  fratres  juxta  se  non  habeant  lectoi,  ^  Deus  exhonoratur  {Rom.  ii).  Scd  ct  acnlcns  monls 


sed  permixti  cum  ienioribus,  Surgentes  vero  ad  opus  Dei, 
invicem  se  moderate  cohortentur  propter  iomnoiento- 
rum  excuiationei,  Adolescenles  fratres  juxta  se  non 
debent  habere  lectos,  sed  lectis  eoram  lectos  ha- 
benl  prscpositi  propter  aliquam,  ut  diximus  ,  vitio- 
rum  culpam  in  cis  emendandara  ,  ut  reverentius 
praesente  majorc  dormiaul ,  ct  a  majoribus  cusloditi 
et  boneste  admonili  surgant,  et  alacres  oflicium  Do- 
mini  complcanl. 

CAPUT  XXUI. 

De  excommunicatione  culparum, 

Si  guii  frater  contumax^  atU  inobediem,  aut  iuper- 

ituiy  aut  murmuram,  vel  in  alio  contrariui  exiitem 

ianctte  regul(B<,  et  prceceptxi  semorum  iuorum  conlem^ 


pcccatum  csse  dicitur ;  ct  non  dixii  lale  vd  Uls 
pcccatum,  sed  omne  peccalum.  Magis  immiserioorB 
cst,  qui  intermittit  et  ncgligit,  quam  ille  qui  arguit ; 
sicut  hic  qui  in  morsu  serpentis  permiltit  deHle- 
sccrc  vcncnum  ,  quam  ille  qui  edncit  ct  attraliil. 
Sed  el  charitalem  dcslruit  ille  qui  secnndum  Scrl- 
pturas  parcens  baculo  odit  fiiium.  Qui  aulem  dlli'* 
git,  diligenter  corripil  eum.  Hinc  liealuft  Aogn- 
slinus  in  Regula  sua  dicit :  Si  post  admoniliOBeai 
iteram,  ycI  alio  quoque  die  idipsum  eom  fiicero  H- 
deritis,  Jam  vciul  vnineratuHi  sanandnm  prodalt  qtA' 
cunque  polocrit  haec  invcnire.  Prius  tamen  et  alieit 
vei  lertio  demonslranduin,  ot  doorum  fel  trioM 
possit  ore  convinci,  et  compclenli  severilale 


-^y ,^,       , , w .  ,  . 

ptor  repertui  fuerU^  hic  iecundum  Domini  noitriprm-  ^  ceri.  Necvosjudicetisessemalevolos,  quandoliaBciD- 


ceptum  (Matth,  xviii)  admoneatur  iemel,  ei  iecundo 
iecrete  a  iemoribui  iuii,  Quod  autem  dicit,  vel  tn 
atiquo  contrariui  exiitem  ianctce  regulcp^  non  de  gra- 
vioribus,  scd  de  lcvioribus  dixisse  intelligcndum  esl 
culpis.  De  gravioribus  enim  crimiiiibus  ft'jb  publi- 
cam  poeniteniiam  regulariter  suLjiciendus  cst  mona- 
chuft»  nam  semel  et  sccundo  a  senioribus  adino* 
iienduft* 

&  nm  emendaverit ,  objurgetur  publice  coram  om- 
nibui.  Si  vero  neque  iic  correxerit,  <t  intelligit  qualii 
pwua  iitj  excommunicationi  iubjaceat,  Si  autem  im- 
probui  eit ,  vindictas  corporali  iubdatur,  Quid  de  hoc 
capilulo  divcrsi  Patrcs  scnserunt,  iioc  in  ioco  ralum 
duximus  ponere.  Ait  quidam  Palmm  :  Si  quis  vero 


dicalis.  Magisquippe  innocentes  nonesiiSy  si  fralrei 
vestros,  qnos  indicando  corrigere  potefttis,  lacente 
perire  perauliitift.  Si  eiiim  fratcr  taus  volnoft  kabe- 
ret  in  corpore,  quod  vellel  occultare,  com  liMt 
sccari,  nonne  crudeijler  al»  le  silerelur,  el  mlaerf- 
corditcr  indicareiur?  Quanto  ergo  potius  deboalm 
manifcstarc,  ne  pcmiciosius  pulrescal  in  corde. 
Sed  anleiuam  aliis  demonfttretur,  per  qooft  convlB- 
cenduft  esl,  si  negaverit  prius,  praeposilo  debel 
ostendi,  si  admonitus  neglexcrit  corrigi,  oe  fftrle 
secroUus  corrcptus  possit  non  innotescere  enCeris. 
Si  auiem  negaverit,  lunc  nescienii  adhibendi  ftani 
alii,  ul  jam  coram  oinnibus  possit,  non  ab  uno  tesie 
argui,  scd  a  duolms  vel  trihus  convinci.  ConvletlM 


frater,  instiganto  dialiolo»  contumax,  vcl  supcrbus ,      <^rgo  secundum  prxposill,  vd  eliam  presbyieri,  ad 


scu  inol)ediens  vci  murmurans  apparuerit,  vel  etiam 
in  quocunque  casu  lapsus  seniorum  praecepta  vel 
sancUe  Reguke  normam  violarc  tentaverit ,  hic  se- 
cundum  praeceptum  Doniini  sccrelo  a  senioriboft  se- 
mel  verbis  corripiatur.  Si  emcndare  noluerit,  tunc 
ftimul  ab  omni  congregalione  oitjurgelur.  El  si  sic 
einendare  noluerit ,  lunc  prout  culpae  magnitudo 
IKiposccril,  secundum  Bcguiam  judicetur ,  id  est, 
aut  excommuuicalioni  subjaceat,  si  ejus  ad  eam  in- 
tellectus  viguit ,  aul  si  ol^slinate  et  durae  menlis 
tenacitas,  culpae  el  improbitas  pcrsevercl,  innc 
«orporaii  disciplinse  subjacebit.  iiinc  l>catus  Fru- 
cluosuft  ait:  Meuiiaccm,  furem,  pcrcussorem  quoqoe 


cujus  disi^ensationcm  pertinct,  arbitrium,  debet 
emendaloriain  sufttinere  vindiclam.  Quam  si  ferre 
rccasavcrit,  etiamsi  ipse  non  ahsccsserit,  de  veslra 
societate  projiciatur.  Non  enim  et  hoc  fit  crudeiiler» 
sed  misericorditer,  ne  conlagione  pestifera  piorl- 
mos  perdal.  Nam  et  de  hoc  capitulo  Paolus  et  8le- 
phanus  abiMites  ila  scripserunl :  Si  quis  altemai  ln 
quacunque  parte  vidcril  illicitum  quidquam  vel 
nione  vci  opcre  facientem,  et  priori  distuleril 
blicare,  agnoscal  se  csse  nutritorcm  peccati,  ec  per 
omnia  aequalcm  peccanti ;  quia  et  aninur  mtf  ec 
illi  cftt,  qiiem  tegit,  durissimus  inlmicus.  Ex  hoe 
apud  Deum,  qui  male  odit,  et  apud  cuncUm  frater- 


^7 


SMARAGDl  ABBATIS 


m 


nitatom  exsecrabilis  el  inOilelis  habcbiiur,   quod  A  alterius  maiium  tenucril,  si  joculare  aliquid  vel  ri- 


per  abuiutantiam  malitiai  noluil  prodere,  ut  corri- 
gerc  potuisset  errantem  ;  et  odio  discipiinx  dilexit 
walUiam,  et  astitit  omni  vise  non  bonx. 

CAPUT  XXIV. 
Qualii  debeai  e$$e  modu$  excommumcatioM$. 
Sectuidum  modum  culpa,  excommunicationi$  vel 
^tcipUiuB  debet  exiendi  mensura  :  qui  culparum 
moduM  in  abbaii$  pendeat  judicio,  Interrogatus  bea- 
tus  Basilius  qualibus  correptionibus  uti  oportet  in- 
ter  fratres  ad  emeodationem  corum  qui  delinquunt, 
reipondit.  Hoc  sit  in  judicio  positum  eorum  qui 
pnDMint,  vel  quanto  tempore,  vcl  quali  modo  cor- 
ripi  debeant ;  quia  et  ;£ias,  et  eruditio,  multam  ha* 
l)ero  facit  diflerentiam  poense.  Ilem  ex  regula  cu- 


sui  aptum  in  conventu  fralrum  proferre  pnesum* 
pserit,  vel  qui  cum  junioribiis  verba  otiosa  narrare 
voluerit,  aut  habere  amicitias  aetatis  inflrnue,  incre- 
palioni,  ut  dignus  est,  subjacebit.  Si  quis  quaelibet 
invenerit,  inventa  non  celet,  et  cognoscenda  non 
occullet.  Quod  si  reperla  unius  diei  spatio  convin- 
cilur  retentasse  furlum,  contagiose  maculatum  se 
esse  cognoscat.  Si  quis  eum  qui  districtioncm'  mo- 
nasterii  non  ferens,  fugam  meditari  agnoverit,  si 
non  statim  prodiderit,  perditionis  illius  participem 
se  esse  non  dubitet.  Et  tandiu  est  a  conventu  fra- 
trum  scquestrandus,  quandiu  ille  valeat  revocari. 
Si  quis  haec  non  omni  virtule  studuerit  Domino 
placitura  servare,  el  semel  ac  secundo  correpUis 


juadftm  excommunicationis  mensura  qualis  esse  dc-  B  nou  emendavcrit,  reprebensa  juxta  cetatis  formam 


conyenil  indicari.  llucusque  et  in  hujtismodi  ac  si- 
milibus  admissis  procedit  animadversio  spiritalis. 
Residua  vero  quae  apud  nos  indi£ferenter  admissa  a 
nobis  quoque  reprebensibilibus  sustinenlur,  id  esl, 
aperta  convicia,  manifesti  contemptus,  conlradictio- 
ncs  tnmidx,  libera  et  effrenata  processio,  familiari- 
tas  apud  feminas,  ine,  rixx,  simulutes  et  jurgia, 
operis  peculiaris  prxsumptio,  philargyriae  contagio, 
affectus  atque  possessio  rerum  superflnanim  quae 
a  ca^teris  fratribus  non  habentur,  extraordinaria  ac 
fructifera  cibi  refectio ;  haec  et  similia  non  illa  in- 
crepationequa  diximus  spiritali,sedvclplagis  emen- 
dantur,  vel  expulsione  purgantur. 

Privati  autem  a  men$(e  con$ortio  i$ta  erit  ratio,  ut 
Ii8¥»  vacaverit;  qui,  reiicto  ollicio  vel  opere,  extra  C  jn  oralorio  p$almum  aut  antiphonam  non  impauat^ 


beaAy  jiistum  scientibus  liberare  judicium  culp.e  mo- 
dua  osteadat.  Levioribus  enim  culpis  levior  adhi- 
benda  est  correptio,  gravioribus  vcro  ferventior  est 
cxhlbenda  damnalio.  Proinde  abbati  pensandum 
est»  ut  si  aliquis  frater  in  levioribus  culpis  invenitur 
obnoxkis,  usque  ad  indictam  sibi  horam  mensa  pri- 
vetar.  De  gravtoribus  vero  seu  dierum,  vel  hebdo- 
roadarum,  vel  mensium  difliniiio  in  longius  prolracta 
Gorrqiitione  finiatur. 

St  qui$  tamen  frater  in  levioribuM  culpi$  invenilur^ 
taaUim  a  men$w  participatione  privetur,  Levioris 
cuipA  reus  est,  ut  ait  Isidorus,  qui  otio&us  esse  di- 
lcscrit,  qoi  ad  ol&cium,  vel  ad  coliationem,  vel  ad 
tardius  venerit ;  qui  in  choro  riscrit  fabu- 


noncMtiniifl  causam  foras  discesserit ;  qui  torpo- 
ren  cl  somnum  amaverit,  qui  sacpius  juraverit, 
qui  mtiltiloquas  fuerit,  qui  ministerium  cujuslibet 
opefis  injanclum  sibi  sine  benedictione  susceperit, 
aot  peraclo  opere  benedictionem  minime  postulavc- 
riU  qui  ii\iuuclum  opus  negligenter  vel  tardius  ex- 
ploferit :  qui  casu  vas  aliquod  fregerit,  qui  dam- 
nom  rei  parvae  intulerit,  qui  codice  negligenter 
n«ia:iuerit,  qui  alicubi  ad  momentum  secesserit, 
qui.  ooculte  ab  aliquo  litteras  vel  quodlibet  munus 
acceperit.  vel  cpistolam  suscipiens  occuliavcrit,  aut 
aioft  abbatis  consensu  rescripserit,  vel  quemlibet 
parenlum,  seu  saecularium  sine  jussu  senioris  aut 


neque  lectionem  recitet  u$que  ad  $aliBfdctionem.  Hinc 
quidam  monacborum  magisler  ait  :  Fratcr  qui  le- 
vem  culpam  habuerit,  et  post  priniam  et  secundam, 
et  tertiam  monitiouem  de  unoqiioque  vitio  non 
cmendaverit,  a  mensa  excommunicetur,  non  ab 
oralorio.  Quac  excommunicatio  tandiu  inoOensa  per- 
maneat ,  quandiu  in  reo  majoris  humilitatis  satisfa- 
ctio  humiliato  ad  genua  capite  se  de  caetero  promi- 
scrit  emendari.  Ilie  vero  frater  qul  excommonicatus 
a  mensa ,  non  ab  oratorio  fuerit ,  tandiu  anlipho- 
nam  aut  lectionem  non  imponat ,  quandiu  de  culpa 
illa  emendatione  promissa  satisfeceril ,  aul  abbatis 
praesentis,  aut  praeposiii  sui  ad  genua  incurvalos* 


Tideril,  aul  cum  eo  locutus  fuerit ;  qui  seniori  ino-      Excommunicati  vero  fratres ,  si  iu  superbi  exslite- 


bodiens  fuerit,  qui  contumaciler  seniori  responde- 
riu  <|iii  erga  seniorem  linguam  non  reDresserit,  qui 
laicivus  in  lingua  fuerit,  qui  inhoneste  incesserit, 
qui  Jocaverit,  qui  satis  riserit,  qui  cum  excommu- 
nicaio  locutus  fuerit,  oraverit,  comederit,  qui  iilii- 
aionem  nocturnam  Patri  non  patefecerit.  Uaec  et 
his  similia  disciplina  excommunicationis  emendanda 
sont.  Nam  el  alibi  inter  leviores  culpas  has  inveni- 
mus  numeratas,  id  esl,  si  decantans  quis  psalmiun, 
yel  modicam  quid  titulHiverit,  si  vel  leviter  murmu- 
nmnt,  si  dimissa  synaxi  non  concitus  ad  cellam 
roeorrere  festinaverit,  si  lectionem,  opera,  vel  obe- 
dicnliae  proferens  oflicia,  staluta  segnius  fueril  exse- 
colas ;  si  cum  aliquo  vel  ad  modicum  substiterit,  si 


rint,  aut  in  superbia  cordis  perseverantes  in  ler- 
tia  die  hora  nona  satisfacereabliati  nolnerinl,  cnsto- 
diti  usque  ad  necem  caedanturvirgis.  El  si  placuerit 
abbati ,  de  moiiaster  io  cxpellantur,  qnia  talis  vila 
necessarios  non  habet  corporales  vel  societales  fra- 
trum  quos  in  anima  superba  possidet  mors*  Nam 
merito  tales  debent  plagis  mactaii  expelli ,  qoi  esse 
cum  Cbristo  humilitatis  Domino  non  merenlor,  sed 
siui  a  perpetuis  promissis  Dei  cum  auctore  suo  dia* 
bolo  separati,  qui  de  coelonim  regnis  propter  snper* 
biam  suam  projecius  est. 

Refectionem  autem  cibi  po$t  fratrum  refeetionem 
accipiat ,  men$ura  vel  hora  qua  prteviderit  abba$  ei 
competere  :  ut  tt,  verbi  gratia^  fratre$  refidunt  $eMa 


819 


COMMENT.  IN  REG.  S.  BENEDIGTT. 


850 


hora,  iUe  frater,  nona ;  $i  (ratre$  nona,  Hie  ve^r-  A  sculi^  relicto  naturali  usu  femineo,  exanerunt  in  dm- 


tina  ;  utque  dum  satiifactione  congrua  veniam  conse^ 
quatur.  Gongnia  dicitur  salisfactio ,  quando  secun- 
dum  modum  culpae  agitur  pcenitudo.  Est  enim  pro- 
Tidendum  nc  gravis  pro  levibus ,  nec  leTis  pro  cul- 
pis  gravioribus  poenitentise  ultio  inferatur.  Mensura 
namque,  etpondere  aequo  justiliaque,i>iamiserationc 
continua  Pater  yel  praepositusdebetexcellere,  ut  sic 
\oInus  curet  asgroti,  quatenus  salutem  et  non  debili- 
latem  inferat  membri ;  quia  sicut  subditorum  vitam 
praepositus,  ita  et  praepositorum  negligentias  per 
semetipsum  Deus  judicabit. 

CAPUTXXV. 
De  gravioribus  culpis. 
1$  fraier  qui  gratriorit  culpm  noxa  tenetur,  Noia 


deriistuisinvicem,  masculi  in  masculos  turpiludiuem 
operantes,  et  merccdem  quam  oportuit  erroris  sui  in 
semetipsis  recipientes,  Et  sicut  non  probaverunt  PiMm 
habere  in  notitiam,  tradidit  illos  Dcus  in  reprobum 
sensum,  ut  faciant  ea  qua:  non  convemunt,  Replefs 
omni  iniquitate^  malitia^  fornicatione,  avariiia^  "^i* 
tia,  plenos  inBidia^homicidiis^  contentione^  dolo^  ma- 
lignitate:  susurrones^  detractores^  Deo  odibiles,  «on- 
tumeliosos^  superbot,  elalos^  inventores  ma/oriiiM, 
parentibus  non  obedientetf  insipientes,  incompoMlas, 
sine  affectione,  absque  fide^  nne  miHricordia.  Qui 
cum  justitiam  Dei  cognovissent^  non  inteUeMTunt 
quoniam  qui  talia  agunt  digni  tunl  morte ;  nom  io- 
lum  qui  faciunt  ea,  sed  et  qui  eonsentiunt  faeientikii 


dicitur   culpa,  vel  criminalia   delicta.   Noxa  enim  ^  (^om.  i).  Haec  secundum  Apostolum  dicU  sufiiciaal. 
nocibilia ,  vel  noxia  dicuntur  gravia  peccata. 

Suspendatur  a  mensa  simul  et  ab  oraterio.  Hiac 
beatus  Isidorus  ait :  Gravioris  autem  culpae  obnoxius 
est ,  si  temuientus  quisque  sit ,  si  discors,  si  tarpi- 
loquus,  si  feminarum  familiaris,  si  seminans  discor- 
dias ,  si  iracundus ,  si  altae  el  erectae  cervicis ,  si 
mente  tumidus,  vel  jactante  incessu  iromoderatus  , 
udetractor,  susurro,  vel  invidus,  si  prsesumptor 
rei  peculiaris,  si  pecuni»  contagio  impiicatus,  si  ali- 
quid  praeter  regularem  dispensationem  superfluum 
possidens,  si  fraudalor  rei  acceptae,'aut  comroissae 
sibi,  aut  minus  commissae.  Inter  hscc  si  de  rebus  »e- 
cum  allatis  se  exlulerit,  vd  de  his  per  inobedientiam 
roarmuraverit ;  si  rei  majoris  damnuro  intulerit,  si 


Yidearous  quomodo  de  bis  noxiis  gravibusve 
teri  Patres  et  ipse  judicet  beatus  Benediclus.  Aii 
enim  idem  in  subsequeatibus  : 

Nullus  ei  fratrum  in  ulle  jungatureomortio^  »0fV0 
in  eoUeqnie.  Solus  tit  ad  oput  sibi  injunetum^  perm- 
stentinposniientias  iuctu,  Hinc  etaliiPatresdixerujil : 
Si  quis  v«ro  monaehus  furtum  fecerit,.  quod  fMiiiis 
sacrilcgium  dici  potcst,  id  censuiHMis  ofdinand^f^ul 
junior  virgis  caesus,  tauti  criminis  reus  nuiiqiiMii 
officium  clcrlcatiis  excipiat.  Si  vero  jam  dericiit  ia 
iJ  facinus  fucrit  dc|)rehensus,  nomiiiis  ipsios  digM- 
tate  privetur.  Gui  suflicere  potest  pro  actas  sui  levi- 
tate,  impleta  pncvia  satisfactioiie,  coronunio.  Hiac 
bcatus  Ferreolus  ait :  Furti  conscium,  si  adluic  v«- 


furatus  fuerit,  si   perjuravcrit ,   si  falsum  dixeril,  ^  care  monackuro  possurous,  quasi  adultemm. 


si  contentiones  vel  rixas  araaverit,  si  manifeslum 
convicium  fratri  intulerit ,  si  personam  innoccnlis 
falso  crimiiie  raaculaverit,  sicontumacianimo  senio- 
rem  despexerit ,  si  rancorem  adversus  fralrem  tc- 
nueril,  si  peccanti  in  se  et  postea  supplicanti  vc- 
niam  non  concesserit,  si  curo  parvulis  jocaverit,  ri- 
serit  vel  eos  osculatus  fuerit,  si  curo  altero  iii  uno 
lecto  jacuerity  si  eitra  comrounero  mensaro  priva- 
lim  vel  furtim  quippiam  sumpserit,  «i  alicubi  cxtra 
consensum  praepositi  vel  abbatis  discedens  medio 
die  ^el  amplius  commorctur,  si,  ut  otiosus  sit,  fal- 
sam  inOrmitatem  praetenderil :  haccet  liis  similia  juxla 
arbitrium  prioris  diulurna  excommunicationc  purgan- 
da  sunl,  ul  qui  graviter  peccare  noscuntur,  acriori  se- 


dum  flagellis  subdi,  el  magaa  conteri  afllicliiHia 
jubemus,  dantes  iHi  unam cum  fornicanld sentenliaoi, 
quia  et  ipse  iaxuriatus  est,  eum  fararotur.  Similes 
enim  eos  non  incongrue  dicimus,  quos  in  sacra  let- 
tione  pariter  posiios  invenimus.  Dicit  ergo  Doiaintts 
per  propbetam  :  Non  est  scientia  Dei  super  terrmn 
(Ose.  iv).£t  paulopost  tFurtum  et  adultsrium  inun-' 
daverunt  (Ibid.).  Et  iterum  in  psalmo :  Si  videbas  /W- 
rem,  currebas  cum  eo^  et  cum  adulteris  portiomem 
tuamponebas  (Psai.  xlix)  .Legimusctiam  inEvangelio 
Domiuum  dixisse  :  Foritica/tonet,  furta,  el,  aoc 
mora  adiiit,  hffc  sunt  qme  coinquinant  hon^mm 
(Matih.  xv).  Ex  his  profecto  iutelligere  possunt  ho- 
rum  scelerum  servi  quia  sicut  aeqiialiter  his  doaiinaR- 


verilate  coerceantur.  Nam  el  baec  vitia  graviaPaulus  ^  turvilia,3equalilcrdobelurelpajiia.HincbealusFru«- 


apostolus  in  Epistola  ad  Galalas  enumerat  dicens  : 
Manifesta  autem  sunl  opera  carnis,  ques  sunt  forni- 
catiOf  immunditia,  iuxuria,  idolorum  servitus^  vene- 
ficia^  inimicitia;,  contentiones^  cmulationes^  irw^ 
rixa;,  dissensioues,  secta\  invidia*,  liomicidia,  ebrie- 
tateSf  comessationes,  et  his  similia^  quce  pradko 
vobisy  sicut  quo!  pradixi^  quoniam  qui  tnlia  agunt 
regnum  Dei  non  consequenlur  (Gai.  v).  Et  cos  qui 
talibus  sunt  vitiis  applicati,  idcm  apostolus  in  Epi- 
stola  ad  Ronianos  blasphemat  dicens  :  Proptcrea  tra- 
didit  illos  Deus  in  passiones  ignominio!.  Nam  fe- 
mina:  iltorum  immulaverunt  naturalem  usum  in  eum 
usum  qni  est  coulranaturam,  Similiter  aulem  et  ma- 


tuosus  episcopus  aii  :  Monachus  parvulorum  consec- 
tator,  vd  quicunque  qualibet  occasione  tiirpi  repre- 
hensus  fueril  inhiarc,  cum  probata  patoiiter  facrit 
per  accusatori's  verissimos  sive  lcstes  catisa,  pubKoo 
verberctur,  corouam  capilis  quam  geslabat  aniUlal, 
discalciatusque  lurpiler  opprobriumpateat,  oniniui»- 
que  spula  in  eum  illata  prol)raque  a^qiio  susdpial, 
vinculisfiuc  arcialus  ferreis ,  capceris  scx  iueiisibuB 
anguslia  macerelur;  ct  triduana  pcr  hcl»(1omadas 
singulas  refcctione  panis  cxigui  hordeacci  vcspcr- 
tiiio  tempore  sublevetur.  Post  dcinde  expletis  neiH 
sii)us  hls,  aliis  sox  nieiisihus  succcdentibus  sub  SA- 
iiloi  i:<  spi:  iialii:  cusio  Jia  sogrcgala  in  corticula  degens. 


851 


SMARAGDl 


iipere  manuum  in  oralionc  conlinua  sit  conlcntus,  A 
tlgitns  et  fletibus  ct  humilitatc  subjeclus,  ct  pocni- 
leDtiae  lamentis  veniam  percipiat,  ct  sub  cuslodia 
leraperet  sollicitudinc  duorum  spiritalium  fralrum 
fai  monasterio  ambulet,  nulla  privaia  locutione  vel 
eoacHiO  deincepsjuvenibusconjungendus. 

Sdens  Hlam  terrMem  Apoitoli  senteHliamdicentis^ 
Imiitum  hujusmodi  hominem  Satana  t»  interitum 
eurm$,  ul  $pmtut  $alvu$  $it  in  die  Domini  (I  Cer.  v). 
0e  Ine  sententta  nieronymus  ait :  Tradcrc  hujus- 
modl  Satanae  in  intcritum  camis,  nt  arripicndi  illum 
eorponlitef  habeat  polestalcm.  Quod  dum  viderit 
•e  nec  camis  hic  nec  in  futuro  spiritus  requiem  ha- 
bitumm,  defncto  pocnitcat  ct  salvetur.  Sive  sic 
i|ulflque  pro  meritis  suisde  Ecclesia  pellitur,  Satan» 
thHHtiir  potestati,  ut,  dom  caro  ejus  per  poeniten-  B 
\\m  afllicta  quemdam  interitum  patitnr,  spiritus 
canservetur.  llabet  enim  consueludinem  Scriptura 
Qt  hominem  in  parte  tetum  intelllgat.  Sive  ita  quia 
et  hic  Scripturae  mos  est,  ut  in  came  carnalis  actus 
iBterire,  spiritu  vero  spiritalis  conversatio  sulva 
lieri  demonstretur.  item  hic  ostendit  ejectum  extra 
Bedesiam,  rapido  ore  dffimonum  lacerandum,  si 
pennanserit  nolensvitam  eamis  mortificarc,  utpos- 
ail  Titam  aanetam  recuperarc,  ut  spiritus  salvus  sit 
ia  die  Domioi  Jesu ;  quonlam  in  spiritu  Satauas  ac- 
dfere  non  poteat  potestatem,  ut  Domini  judicio  re- 
aerfelvr.  Sequitur : 

CtHatUmH  refectionem  $olu$ percipiat,  men$uratel 
kara  qua  ptcmderit  ei  abba$  competere.  Proinde  eum 
cantiderare  debet  abbas,  coi  qualis  conveuiat  dis-  C 
dpiina  vel  posnitentia.  Considerare  enim  debct  acta- 
tem  iraerilem,  vcl  senectutem  inflrmam,  vcl  delica- 
fttm  corpus,  forte  vel  imbecille ;  et  sccundum  unius- 
euijasque  qnalitalera  sic  debet  poBnitcnliae  modum 
iiiferre»  et  disciplinae  pondus  imponerc,  nlmcdicinre 
eum  disciplina  sanct,  non  opprimat;  vitalitcr  tlcvet, 
Bon  mortalitcrgravet. 

Nee  a  quoquam  benedicatur  tran$eunte,  nec  cibu$ 
qui  ei  datur.  De  hac  senlentia  sic  alii  Patres  dixo^ 
nint:  NuUius  eloquio  consoletnr,  tacitoomnium  pcr- 
(ranaeatur  aspeciu.  Petenti  bcnedictionem  nullus  rc- 
apondcat.  Quidquid  ei  porrigitur,  a  nullo  signetur. 
QiNdquid  vero  extra  opus  assignatum  peculiarilcr 
val  ultro  aflSecerit,  dispergatur  vel  dissipelur.  Sic 
ubique  solus  et  ei  sola  cnlpa  solatium.  *^ 

CAPUT  XXVl. 

D»  hi$  qui  $ineju$sione  abbati$  jungnntur  excommu' 

nicati$. 

Si  qui$  frater  pra$ump$erit  $ine  jussione  abbatis 

fratriexcommumeato  quolibet  modo  $e  jungere,  aut 

loqmcumeo^  ve/  mandatumei  dirigere,  similem  sor- 

iiaiur  excommunicationis  vindictam,    llinc   beatus 

Isidorus  ait :  Ad  excoiLmunicatum  nulli  liceat   in- 

gredi  citra  imperium  senioris.  Cum  excommunicato 

neque  orarc,  ncque  loqui  cuiquc  lic^hif.  Cum  cx- 

communicato  nulli  pcnitus  vesci  liccl,  ncc  ipsi  qui- 

dem  qui  aliroentum  victui  prrebct.  Iliiic  Cassianus 

ait  :  Si  quis  aulem  pro  qualibcl  ctilpa  sua  funil    ab 


ABBATIS  8r.i 

oralione  sospensus,  nullus  cum  co  orandi  habeat 
licentiam,  antcquam  submissa  in  terra  pomitentia 
coram  omnibus  fratribus  supplicanti  ei  venia  ab  ab- 
bate  tribuator.  Nam  qui  se  orationi  vel  confabula- 
tioni  ejus,  antequam  a  priore  recipiatur,  inconside- 
rata  pietate  sociare  pnesumpscrit,simiIisdamnationi 
e}us  cflicitur,  tradcns  semetipsum  voluntarie  Satano^, 
cui  ille,  secundum  Apostoli  sentcntiam  (/  Cor.  v), 
pro  sui  reatus  emendatione  fuerat  deputatus.  £t  in 
hoc  gravius  peccat,  qui  se  ipsi  conjungit,  quia  sola- 
tinm  ei  tribuens  cor  cjus  amplius  facit  indurare,  et 
non  permittit  eum  pro  hoc  quod  ab  oratione  fueral 
scgregalus,  de  salisfactione  sua  et  venia  cogitarc, 
sed  majorcm  superbiae  fomitem  ct  contumaciam 
delinquentis  nutrit  in  pejus.  Hine  quidam  magister 
monacboram  ait :  Si  quis  vero  fratcr  aut  palam  aut 
absconse  cum  eo  fuerit  allocntus  aut  juncius,  com- 
munem  statim  cum  eo  excommunicationts  contrahat 
poeiiam,  et  ab  omnibus  reos  sit,  atquc  in  alio  laboris 
ipse  opcre  sequestretur  a  praeposito  suo,  et  sit  ipse 
tam  ab  illo  reo  quam  abomnibus  separatus,  etsolus 
et  mox  ab  omnium  et  ipse  alienus  eloqulo.  Nam 
non  ad  veniam  majoris  et  ipse  pertineat,  nisi  pceni- 
tenliae  similis  satisfactio  ab  eis  aequaliter  fucrit  ope- 
rata,  iltius,  propter  quod  exstitit  inobediens  in  vilio 
vel  peccato,  istius,  quod  mercedem  consolationis  tri- 
buit  maloram  artiflci. 

CAPUT  xxvn. 

Qualiter  debeat  esse  $oUicitu$  abba$  circa  excommu- 

nicato$, 

Omni  sotlicitudine  curam  gerat  abba$  circa  delin- 
quente$  fratre$,  quia  non  e$t  opu$  $anis  medieus,  $ed 
male  habentibu$  (Matth.  ix).  Omnem  sollicitndinem 
dicit  omncm  curam,  omnem  sagacitatem,  oronem 
industri^m  circa  delinquentes,  idcst,circapeccantes 
fratrcs.  Hic  delinqnentes  fratres  male  habentibns 
assimilat;  abbatem  vero  medico  comparat.  Sine  du- 
bio  enim  anima  quando  peccat,  male  habet,  quia  a 
bonitate  pariter  reccdit  et  sanitate.  Sicnt  cnim  est 
infirmitas  corporis,  est  et  sine  dubio  inflrmitas  ani- 
mae.  Et  sicut  indiget  medicoinfirmnscorpore,indigct 
infirmus  et  anima.  A  qba  infirmitate  volens  libcrari 
Psalmista,  Domino  vero  medico  diccbat  :  Ego  dixi, 
Domine,  mi$crere  mei,  $ana  anrmam  meamt  quia 
peccavi  tibi  {P$al.  xl).  Cujus  vicem  bonus  in  mona- 
sterio  tenens  abbas  curam  dc  infirmis  babere  dehel 
animabus,  ut  sanenlur  a  peccatis  et  vitiis,  et  pristi- 
na  recepta  sanitate,  iteram  serviant  Creatori. 

Et  ideo  uti  debet  omni  modo^  ut  sapiens  medieus, 
immittere  quasi  occultos  consolatores  senipetas.  Scni- 
pctas,  Gr.Tcum  est  nomen,  non  Lalinum,  quo  secon- 
dum  ipdius  beati  Beneilicti  intcrprctationem, 

Id  esl^  seniores  sapienles  fratres,  intelligiintur. 

Qui  quasi  secrete  consolentur  fratrem  fluctuanfcm. 
Fluctuantein  dicit,  id  cst,  hsesitantem,  tribulantem, 
vel  in  divcrsis  cogitatiouibus  variantem. 

Etprovocenteum  ad  humilitatis  satisfactionem.  Ihi- 
mililalis  satisfaclio  est,  quando  cognoscit  sc  liotno 
pcr  supcrhiam  pcrrassc,  ei  huinilirifo  cordc  cl  Ci»r 


853 


COMMEiNT.  LN  REC.  S.  BENKDICIl- 


85  i 


pore  pro  peccatis    suis   fnictus  dignos    pceniten-  A  vocant.  Tyrannidis  Grpcnm  homen  est.   InteHigi- 


tifle  facit.  .Quem  ad  humiiitatis  satisfaclioncm  se- 
niores  fralres  provocare  debent  diccntes  :  Humilia 
te  per  poenitentiam  sub  potenii  manu  Dei,  ntte  exal- 
tel  in  lempore  Tisitationis ;  qnia  Deiu  snpcrbis  resi' 
slitf  humilibus  aute^n  dat  gratiam. 

Et  consoletnr  etfm,  ne  abundantiori  trislitia  absor^ 
beatur.  Abnndantiorem  tristitiam  dicit,  id  est,  majo- 
rem  et  profundiorem  quam  antea  habuit  quando 
pcecaTit.  Absorbeatur  dixit,  id  est,  devorelur  et 
deglutiatur.  Solet  enira  infirmus  animo  frater  de 
correctione  immoderata  ampliusquam  deperpetrata 
contristari  culpa.  Undc  necesse  est  ut  cum  peccati 
Yulnus  in  subditis  corrigcndo  restringitur,  magnam 
inde  soilicitudinem  eliam  districtio  ipsa  moderetur, 


tiir  cnim  usurpatio  regui  injusla,  honor  inde- 
bitus,  potestas  injusta,  actio  superba,  ordinatlo 
iniqua,  de  animo  tumido  et  corde  procedens  snper- 
bo.  Quod  ministerium  non  suscepit  abhas  super 
sanas  animas  exercere,  id  est  super  firmos  et  bcBe 
vivenles  monachos  agere,  sed  superinfirmas  animas, 
quse  ad  tolerandas  passiones  ct  tentationes  ssecnli 
foniter  adhuc  non  sunt  consolidatnti,  curam  medcndi 
suscepit  atque  sanandi.  Suscepit  enim  peccatorcs 
curarc,  infirmos  animo  roborare,  tilubantcs  In  Dei 
serviiio  sondarc,  non  sanos  aut  recte  vivcnles  sub- 
verlere,  deviantes  conturbare. 

Et  meluat  nrophetm  cemminationem^  per  tfuem  di- 
cit  Deu$ :  Quod  cras9um  videbalis,  assumebatis  ;  et 


quatenus  sic  jura  discipIin.Te   contra    delinqucntes  B  ^"^^  debile  erat  projiciebatis  (Ezech,    xxxiv).    Qiiod 


exerceat,  ut  pietaiis  visccra  non  amittat.  De  liac 
scnteiitia  Hieronymus  dicil :  Ne  (brtc  abundantiori 
tristitia  absorbeatur,  qui  ejusmodi  est,  ne  forte  per 
dcsperationem  indulgenti»  absorbcatur  gurgilevi- 
liorum,  et  a  diabitlo  persuasus,  ad  infidelitatis  ct 
l)1asphemi£  majora  prxcipitia  ilcducatur.  Proptcr 
quod  obsecro  vos  ut  confirmetis  iii  iilum  charita- 
tem,  qua  pcrfectam  se  agnoscit  veniam  consecu- 
tum. 

Sed,  sicut  ait  Apostolus  {II  Cor.  ii),  confirmetur 
in  eo  charitast  et  oretur  pro  eo  abomnibus,  Hinc  Gre- 
gorius  Nazianzenus  ait :  Eum,  qui  in  Corintho  pcc- 
cavil,  pcccatum  quale  nec  inter  gentcs,  ad  pcenitcn- 
liam  Paulus  suscepit.  Et  non  solum  suscepit,  veruro 


autem  dicit,  quod  crassum  erat  assumebatist  iiitellt- 
gilur,  devorabatis,  inlcrficiebalis,  vet  consumebatis. 
De  hac  senlcntia  beatus  Auguslinns  ait  -.Sanaeatque 
crassx  oves  perpaucae  sunl,  id  est,  selid»  in  cibo 
veritaiis,  ulentes  pascuis  bene  de  munere  Dei.  Sed 
mali  illi  pastores  non  parcunt  talibus.  Paruin  esi 
quod  illas  laiiguentes  el  infirmas,  eterrantes  etper- 
ditas  non  curant,  etiam  i^tas  fortes  el  pingues  nc- 
cant,  quantum  in  ipsis  est.  Illa)  vivuivl  de  roiseri- 
cordia  Dei;  tamcn,  quantum  ad  pastores  malos 
attinet,  occidunt.  Quomodo,  inqnit,  occidunt?  Male 
vivcndo,  malum  exemplum  pncbendo.Attenditenlm 
ovis  eliam  fortis  plerumque  prxposilum  suum  male 
viventem  ;  si  declinet  oculos  a  regulis  Domini,  el  ifi< 


eliam  diaritatem  in  co  confirmavit.  Quandoquidcm  C  tendatinhominemJneipildicereincordesuoiSipn^- 


emendationem  viJit,  etcausam  facliexposuitdicens: 
Ne  forte  amptiori  tristitia  absorbcatur  qui  hujusmodi 
e8t{lbid,),  correptionis  scilicet  niinietale  prxgra- 
vatiis. 

Magnopere  enim  debet  sollicitudinem  gerere  abbas 
eirca  delinquentes  ftatrcs.  Magnopere  dicit,  magno 
sludio,  magna  cura,  vcl  magnoccrtaminc;  qnianon 
molliter,  aut  scgniter,  sed  forlitcr  et  vigiianter  ani- 
marum  debet  abbascuramsibi  gcrcrc  cominissarum. 
Unde  et  sequiiur . 

Et  omni  sagacilate  et  industria  curare  ne  aliqnam 
de  ombus  sibi  creditis  perdat.  Sagacitas,  vigilantia, 
solllcitudo,  vel  proficua  intcnigitnr  curiosilas;  in- 
dustria  aulcm  solenia,  vel  providenlia  est,  qua  fre- 


positus  meus  sic  vivit^  ego  quis  sum  qui  non  faciaiu- 
quod  ille  facit?Occidit  ovem  fortem.  Si  fortem  ei-gooc- 
cidilovcm,  jam  de  cxleris  quid  faciet,qui  illud  quod 
non  ipse  forlificavcrat,  sed  forte  aul  robustum  inve- 
nerat,  male  vivendo  interfecit.  Dico  charitali  vestrae, 
tterum  dico  :  etsi  vivunt  oves,  etsi  forie  sunt  oves 
in  verbo  Domini,  et  tencnt  illiid  quod  audierunt  a 
Domino  suo  :  Qu(c  dicunt  facite,  quce  autem  fuciunt 
facere  nolite  {Matth.  xxin) ;  tamen  qui  in  conspcctii 
populi  male  vi^it,  quantum  in  illo  esl,  cnm  a  qnu 
aitenditur  occidit.  Sic  omnis  qui  male  vivit  in  conr 
spectu  corum  quibus  prxpositus  est,  quantum  iii  ip^ 
cst,  occidit  et  fortcs  oves.  Qui  crgo  imitatur  pr;rj»o- 
situm  malum,moritur;qui  nonimitalur,yivit.Taincn,. 


tus  quisque  providcrc  dcbet,  et  non   corporc,  sed  ^  quanlum  ad  illum  pertinel,  ambosoccidil. 


mcntis  et  iutclligcntiic  gressibus  curare,  ne  aliquam 
dc  ovibus  suis  per  suam  negligcntiam,  tarditatem, 
rcl  scgnitiem  perdat.  Monachi  cnim  boni  propter 
innocentiam  vitae  Chrisfi  oves  vocanlur.  Dc  quibus 
ipsc  Dominus  ct  pastor  corum  diccbat  :  Ovcs  mea; 
toccm  mcam  audiunt ;  ct  cognosco  meas ;  et  cognos- 
cunt  me  mcw  :  et  pastor  bonus  animam  suam  ponit 
pro  ovibus  suis  {Joan.  x). 

Noverit  enim  se  infirmnrtim  curam  suscepisse  ani- 
marum^non  snper  sanas  tyrannidem.  Proprie  lyran- 
niis  diciiur,  qui  in  rcpublica  non  jurc  principatur. 
Ergooinnis  supcrinisjuxla  niodum proprinni,  tyr.inni- 
dcmcxcrccl.  Suporlnamcrgo  impii  rc  tc  tyrannidcui 


Et  pastoris  boni  pium  imitetur  exsmplum,  Paslor 
bonus  Christus  est,  qui  dixit  :  Ego  sum  pastorbonus 
{Joan.  x).  El  de  se  ilerura  ait  :  Bonuspastor anitnan^ 
suam  ponit  pro  ovibus  suis  {Jbid.).  Cujus  pium  iroi- 
lari  debet  abbasexemplum,et  diligcrc  debcl  grcgem 
ovinm  suariim,  id  cst  monachorura  snoruin,  sicut  cl 
illc  dilcxit  genus  huminuni,  in  lanlura ,  ul  pro  illo 
inorti  tradcrel  scmctipsura,  clsurgcnsa  mortuis  cleva- 
viiillum  in  ca^Ium,  ct  choro  sociavitangcyco,  etsic 
ovium  suanim  rcdintegravit  nuraerum.  Nam  abbus 
ciTanlcni  dcbel  corrigcre  monachum,  ct  corrcclum 
pnitcrquc  diLcluni  cnnco  cxlcrorura  suoruin  dcbcl 
ho  iaic  nionachonim;  ct  tunc  bcnc   iinitalur  illuro 


855  S1IL\RAGD1  ABBATIS  SS6 

Qm,reliclis  nonagitUa  novem  ovibw  in  moniibus^  A  aniinanini.  Sienimmagnae  mercedisesta  merteeri- 


abiit  unam  ovem^  quai  erraverat^  qucerere,  Cujus  iu- 
ftuntati  in  iantum  comfMssut  e$t^  ut  eam  in  $acrit 
kumeri$  $ui$  dignaretur  imponere^  et  $ic  reportare  ad 
gragem  (Luc.  xv).  Centumoves  univcrsitas  esl  an- 
gelorom  et  hominum.  Una  autem  eiTavit,  id  cst,  hu- 
maDom  genus  peccavit.  Nonaginta  novem  rcliquit  in 
montibus,  id  est,  novcm  ordines  angelorum  in  coclis, 
et  venit  quxrere  unam  in  valic  lacrymarum,  qua  in- 
venta  fit  gaudium  super  ea  magis  quam  super  nona- 
ginta  novem  qui  nou  erraverant. 

CAPUT  XXVIIL 

De  0$  qui  $afpiu$  correcli  non  emendantur. 

Si  quit  frater  (requenter  correptu$  pro  qualibet  cul- 
pQt  $i  etiam  excommumcatus  non  emendaverit^  acrior 


perc  carnem  quandoque  morituram,  quanti  est  mc- 
riti  a  morte  animam  liberare  in  coelesti  patria  siae 
fine  victuram? 

Qnod  $i  neci$to  modo  $anatu$  fuerit^  tunc  jam  uta- 
tur  abba$  ferro  absci$$ionis,  ut  ait  Apostolw  :  Au^ 
ferte  malum  ex  vobis  (i  Cor,  v).  Uinc  iu  cujutdam 
Patris  scriptum  esl  regula  :  Frater  si  saepius  corre- 
ptus  cmendare  noluerit ,  eicommunicatioue  pio 
modo  culpap  corrigatur.  Si  nec  sic  aliquid  proficiat 
increpantis  correctio,  tunc  verbenim  viudictae  sub- 
jacebiu  Quod  si  sic  emendare  noluerit,  sed  magis 
in  tuniorem  superbiae  eiatus»  opera  vel  actos  de 
quibus  corrigitur  defenderit,  tuuc  abbatis  scienti^ 
reginiine  corrigatur,  quia  scriplum  est :  Qm  abjick 


eiaccedatcorrectiOyidesi^  ut  verberum  vindicta  in  B  <'><^<P^i'>fl'"  9  infelix   {Sap.  i  in ).  Moderaute  ergo 


eum  procedat»  Gorreplus  dicit,  castigatus  vel  objur- 
gatus.  Inter  corripere  onim,  castigare  vei  objurgare 
hoc  inlerest :  corripimus  enim  verberibus,  objurga- 
rous  autem  verbis,castigamus  vero  ct  verbis  et  vcr- 
beribus. 

Quod  $i  nec  ita  se  eorrexerit^  aut  forte  (quod  absit) 
tn  superbiam  elatus^  etiam  defendere  voiuerit  opera 
SKa,  tukc  abba$  faciat  quod  $apien$  medicu$,  Si  exhi- 
Mt  fomenta^  $i  unguenta  adhortationum,  $i  medica- 
mina  Scfipturarum  divinarum^  $i  ad  ultimum^  tf slte- 
iieiii  excommunicationi$^  vel  plaga$  wirgarum,  Casti- 
gationescum  pietate  et  mansuetudine  rccte  fomenta 
Tocanlur.  Adhortationes  vero  cnm  dulcetlinis  lcni- 
tale  unguenta  dicuntur.  Divinarum  vero   Scripiu- 


scientia  saniem  medendi  cura  adbibeatur.  Sl  vero 
taie  vulnus  per  fomenta  castigatiouum  et  pictatis  a< 
lenilalis  unguenta  sospttati  non  rcdditur»  tunc  ex- 
communicationis  sentenliam  vel  disciplinae  corpori- 
lis  poenam  incurrat.  Et  si  nec  exeommunicationis 
metu,  ncc  flagelli  poena  frangitur,  augeatur  adhuc 
pietatis  fomes,  ita  ut  ab  omni  congregatione  pro  eo 
communis  Dominus  orationum  officio  deprecetur,  ut 
qui  laqueo  diaboli  irretitus  tenetur,  Domini  miseri- 
cordia  ac  pietate  curetur.  Quod  si  nec  sic  corripi 
Toluerit,  intra  septa  monasterii  sub  pcenitentis  le* 
Dore,  ab  onmibus  pneter  custodes  segregatus^laadiu 
castigctur  diversis  correplionilius,  usque  dum  ejus 
humilitas  omnibus  vera  credulitate  patefiat,  quia 


nrum  testimonia  vel  sacra  lcgis  prvcepta  non  in-  C  et  invita  sxpe  salus  prxsutur.  Mam  ideo  separan- 


congrue  vocantur  medicamina.  Sanant  enim  anima- 
rum  custodientium  ct  obscrvantium  ea  peccalorum 
vulnera.  Uude  Psalmista  Domioi  custodiens  praecep- 
ta  diocbat :  Ego  dixij  Domine,  mi$erere  mei^  $ana 
animam  nuam^  quia  peccavi  tibi  (P$al.  xl).  Excom- 
inunicaLionis  autem  severa  dislrictio,  qux  pcccatori 
Injnngitur  pro  peccato,  convcnientcr  ustio  vocatur. 
Sicut  cnimustulat  atque  cremat  corpus,  ita  distric- 
tio  excommunicationis  animaro  aflligit,  pariter  con- 
cremat  atque  corpus.  Sed  ustio  ista  a  |»eccali  rul  i- 
gine  humilem  purgat  animam,  superbam  vcro  in 
plumbi  convertit  naturam.  De  virgae  vero  flagcllo 
Salomon  ait  :  Percute  filium  tuum  virga,  et  liberabi$ 
animam  eju$  a  morte  (Prov.  xxiii).  Et,  Si  diligi$ 
fUium  luttfRy  assiduatiUi  flagella  (Eccli,  xxx). 

Etiam  si  viderit  nihil  $uam  prwvalere  industriam  , 
adhibeat  etiam  (quod  maju$  e$t)  suam  et  omnium  fra- 
trum  pro  eo  orationem ;  ut  Dominus,  qni  omnia  po- 
test^  operetur  satutcm  circa  in/irmum  fratrem.  Hinc 
et  aposlolus  ail :  Confilcmini  aUerutruni  pcccata  ve- 
Ura^  et  orate  pro  invicem  ut  $alvemini,  Multum  enim 
valet  deprecatio  ju$ti  assidua,  Elias  homo  erat  similis 
nohis  pa$sibilis,  et  oratione  oravit,  etc.  (Jac.  v).  Si 
hoc  unus  Elias  tantum  impetravit,  qunnto  magis 
yalebit  frequens  pluriniorum  oratio  justorum.  Ju- 
bentur  itaque  orare  et*  psallere  Domino,  quoties  aii- 
qulbus  pulsamur  adversis,  non  soium  pro  sanitate 
corporum,  sed  ctiam  pro  sanitatc  debcmus  orare 


dus  est  a  congregationc,  ut  suo  viiio  non  macnlct 
innoccntes.  Tcnera  vero  aetas,  qu£  excommunieaiidi 
vim  nescit,  non  excommunicatione,  sed  flageUo  oor- 
rigcuda  cst.  Hinc  Isidorus  ait  :  Qui  gravi  vitio  taepe 
excommuuicatus  negligit  emendare,  tandiu  danuia- 
tioni  subjaceat,  quousque  vitia  inolita  depooat ;  ut 
qucm  scmd  illata  animadversio  non  coeieuit,  fre- 
quens  scveritas  ccnseat  emendandum.  Quamvis 
frcquentium  gravissimorumque  vitiorum  voragine  sit 
quisque  immersus ,  nou  est  tamen  a  monasterio 
projicicndus,  scd  juxta  qualitatem  delicti  coeroen- 
dus  cst;  ne  forte,  qui  potcrat  per  diutumam  pceni- 
tudinem  emendari,  dum  projicitur,  ore  diaboli  devo- 
retur.  Beatus  autem  Macbarius  aliter  in  sua  Regula 
B  ait :  Qui  sxpius,  inquit,  corripitur,  et  non  se  emeor 
daycrit,  extraneus  habeatur,  sicut  dixit  Dominus : 
Sit  tibi  sicut  ethuicu$  et  publicanu$,  Beatus  Basilius 
ila  :  Qui  pro  peccato  non  poenitei,  absciudatur  tan- 
quam  putrefactum  membrum  a  corpore,  scriptum 
cst  enim  quia  expedit  ut  pereat  unum  membrorum 
tuorum^  ct  non  omne  corpu$  tuum  mittatur  in  ge- 
hennam ;  quia  ci  parcere  quem  Dominus  condem- 
navit,  vclie  tuum  non  est.  In  Oricntali  cnini  R.  gub 
sic  invenimus  :  Si  fuerit  aliquis  tain  durus  et  lam 
alienus  a  tiniore  Domini,  ut  tot  castigationibus  ct 
lot  remissioiiibus  non  emendetur,  prcyiciatur  de  mo- 
nasterio,  et  velut  extraneus  habeatur,  ne  vitio  il- 
liusalii  periclilciilur.  Undc  ct  scquitur  : 


«57  COMMENT.  IN  REG.  S.  BENEDICTI.  859 

Ei  iierum  ;  lufidelis  ii  ditcediij  discedai  (I  Cor.  A  tcs  recq>|/is  landiu  cxamiiictur,  usqucdum  proLabi- 


Tii).  Id  cst,  si  viiU  abire,  abcat.  Et  non  hoc  abbas 
grandipendat,  aut  culpatum  sc  judicet,  si  suus  infl- 
delis  discedit  monaclius  :  quia  si  ille  proprio  vitio 
nonasterii  deserit  claustra,  in  abbatcm  non  redundat 
qus  peccati  macula.  Qui  enim  prins  discedit  mente, 
necesse  est  postmodum  discedat  et  corpore,  ne  ab 
illo  fiat  in  grege  quod  sequitnr  : 

Ne  tffia  om  morbida  omnem  gregem  coniaminei 
{Ibid.).  Morbum  ideo  vetercs  appellavcrunt,  ut  ipsa 
appellatione  vim  mortis,  quae  ex  co  nascitur,  do- 
monstrarent.  Nam  inter  sanitaiem  et  morbum  me- 
dia  est  curatio,  qiue  nisi  morbo  congniat,  non  per- 
ducit  ad  sanitatcm.  Quod  autem  dicit,  coniaminet , 
intelligitur,  poUuat  vel  inquinet.  Contagium  enim 


lis  (jus  vila  inveniatur. 

CAPUT  XXX. 
De  pueris  minori  (etaie,  qualiier  corripianiur, 

Omnie  ctiae  vel  iniellectut  propriai  debei  hahere 
men$ura$.  Id  est ,  judicii  disciplina  non  uniformiler 
estomnibiisexhil)enda,scd  sccundum  uniusciijusqiio 
xtalem  vcl  intelleclum  cum  magno  est  roodcramine 
inrerenda.  Aliier  cnim  parvuli,  aliler  adolescentcs 
et  jiivenes,  aliter  scnes,  aliter  vero  dccrcpita  potiti 
debcnt  jiidicari  xtate. 

Ideoque  quotie$  pueri  vel  adole$ceniiore$  a^taie  , 
aut  qui  minu$  inteUigere  pouuni,  quanta  pmna  $it  ex- 
communicationi$ ;  hi  iale$  dum  dednquunt^  aut  je- 
jumi$  nimii$  affliganlur,  aut  arcti$  [Ai.,  acribu$;  al.. 


dicitur  contaminatio  crimiimm,  miseria,  aninii  mor-  B  acriu$]  verberibu$  coerceantur  ui  $aneniur.  De  tali- 


bos,  calamitas,  vcl  coinquinatio  mentis.  Contagium 
enim  a  coolingcndodictum.  Quidquid  cnim  tcligcrit, 
poliuit. 

CAPUT  XXIX. 

8i  debeant   fratre$   exeunte$  de  mona$terio  iiemm 

recipi, 

Fraler  qui  proprio  vitio  egreditur  aui  projicitur  de 
mona$teriOf  $i  reverli  voluerii,  $pondeai  priu$  omnem 
emendaiionem  vitH  pro  quo  egre$$u$  e$t;  ei  $ic  in  ul- 
iimo  gradu  recipiaiur^  ui  ex  hoc  eju$  humilila$  com- 
probeiur.  Quod  $i  denuo  exierit^  u$que  teriio  recipia^ 
iur.  Jam  vero  po$tea  $ciai  omnem  $ibi  rever$ioni$  adi- 
ium  denegari.  Hinc  quidam  magister  inonachorum 


bus  cuim  Salomon  ait  :  Stultitia  coUigata  e$t  incorde 
jmeri^  et  virga  di$cipHnce  fugabit  eam  (Prov.  xxii). 
Hinc  Isidonis.ait :  In  minori  aetale  constituti  non  sunC 
coercendi  sententia  excommuuicationis,seilproqua« 
litate  negiigentioecongruis  emendandi  sunl  plagis,  ut 
quos  xtatis  inflrmitas  a  culpa  non  revocat,  flagclli 
disciplina  compescat.lllivcrofratres  post  quindeciin 
annos  xtatis  vapulent,  qui  satis  gravem  aut  furti 
fugacis  ant  criminalem  culpam  commiscrunt. 

CAPUT  XXXI. 

De  ceUerario  mona$lerii  qualis  $it. 

CeUerariue  mona$ierH  eligaiur  de  congregaiione 
§apien$.  Ceilerarius,  qui  scrvis  Dei  substantiam  mi- 
nlstrat,  eonim  cibaria  dispensat,  prudcntia  pienus 


dicit :  Frater  si  exicrit  frequentcr  de  monaslerio  ,  ^  ot  sapientia  debet  esse  pnedilus,  ut  prudentcr  sa« 
iiftque  in  tertium  reversus  resuscipiatiir.  Amplius    *  pienterque  et  dispensanda  dispenset,  et  qnx  siinl 


neii  jam.  Utquid  in  monasterio  jam  opus  sit,  qoem 
Deus  non  possidet?  Ideoqiie  post  tertiam  correplio- 
aemjostemonasterio  sit  ut  ethnicus  et  publicanus. 
Hinc  Ferreolus  ait  :  Fugitivum  vero  monachum , 
^leserentem  disciplinam  et  perdeniem  se ,  velnt  con- 
temptorem  placuit  revocare.  Iliiic  sauctus  Fructuo- 
008  episcopus  ait :  Cum  aliquis  pcr  vitium  elapsus 
Iberit  a  monasterio,  in  aliud  non  recipiatur  cceno- 
bium,  neque  in  humauitatis  charitalcm,  ncqne  in 
pacis  osculum,  scd  continuo  vinctis  post  tcrgum 
maliihus  abbati  reducatur  proprio.  Item  ipse :  Si 
certe  ipsi  apostatse  ab  omnibus  fuerint  expulsi,  et 


conservanda  conservet ;  qola  qui  secundum  Dcnm 
saolens  est,  beatns  est :  et  neminem  dUigit  Dom:nn$, 
dicit  Scriplnra,  ni$i  eum  qui  cnm  $apieniia  moratur 
{Sap.  vii).  Ilinc  Isidonis  ait  :  Nihil  prodest  omnoni 
scire  prudentiam  cum  ignoranlia  Dei;  nlliii  o!:est 
sdentiluis  Dominiim  ignornntia  oiundi.  Perfecte 
atitcm  scit,  qui  Deum  prius,  et  isla  non  pro  se,  scd 
pro  Dco  scit. 

Maturu$  moribu$.  Maturi  enim  mores  dicuntur 
suaves,  modcsti,  el  multarum  rcrum  experientia  et 
diuiumo  lenipore  tempcrati.  Scriptum  est  eiiim  : 
Cafti  $unt  $en$u$  homini$,  et  ana$  $enectuti$  rt/a 


huc  iilucque  vagantes  divcrsis  locis  instabiles  atqiie  jx  immaculata  (Sap.  iv).  Ergo  canities  honoranda 


se- 


vacillantes,  suo  monastcrio  se  reverli  peticrint  ne- 
ccssitate  compulsi,  in  conventu  majonim  deducan- 
•  lur,  et  ut  vasa  figuli  in  fornace  probentur.  Et  cum 
probati  fuerint,  suo  monastcrio  reformcntur ;  et  non 
prima,  sed  ultiina  cathedra  recipiantur.  Itcm  ex  Re- 
gula  cujusdam  :  Si  uUo  lcmpore,  quod  absit,  a  Chri- 
stiana  religione  fratcr  a  seplis  monasterii  disc^ssc- 
rit,  et  foras  fugiens  poslea  recordatus  pristinae  reli- 
giouis  ct  xtemi  judicii  perculsus  limore  revcrsus 
fnerit,prius  oinniuin  monim  cinendationem  poili- 
ceatur  :  postea  si  probabilis  ejus  poeiiitciitia  agno  • 
•catur,  tunc  (lcmum  inlra  septa  mouaslcrii  recipia 
tnr.  Et  si  bis  aut  tcrtio  hoc  feccrit,  simili  pietatc 
fovcalur;  sic  lanicn  ut  exlrcrao  lcco  inlcv  p-Aiiitcii- 


neclusque  veneranda,  et  xtas  niatura  oon  tantum 
in  corpore  sed  cl  in  sensibus  hominis  invcnitur,  ubi 
ouinia  bona  qu;e  a  Dco  accipiuntur ,  ct  discrete 
coinponuntur,  cl  rationabilitcr  discernuntur,  el  fir- 
niiler  conservantur. 

Sobriu$.  Sobrius  iutelligitur  cautus,  vei  consiJc- 
ralus  in  cibo  ct  polu,  frugalis  ct  pnrcus,  verbo  et 
opere  lemperatus.  Ilinc  Paulus  ait :  Non  plu$  $aper$ 
quam  oportei  $apcre ,  sed  sapere  ad  $obrielaiem 
(Rom.  xii),  id  est,  tempcratc.  Tcmperate  cniin  de- 
bet  sapere  ccllerarius,  temperate  vivere,  tcuipcrato 
loqui,  cl  ca  quoi  minislranda  sunt  fratribus,  tem- 
perate  miuistrare.  Sobrius  meute ,  discrctus  io 
oiKire,  suavis  iu  vcrbo  ct  dulcis  cloquio.  Scriptum 


S59 


SMARAGDI  ABBATIS 


StiO 


est  enim  :  SofncHM  in  verbi$  »eip$um  amabHem  facit  A  jurgia  concitanl.  Conlra  quos  angelus  crudelis  mit- 


(EccU.  xx).  Et.Qttf  sapien»  e$l  eorde^  appellabiturpru' 
dens  (Prov.  xm).  El,  Qui  dmlcii  etoquio^  majora  per- 
cipiei  (Ibid,), 

Non  mullum  edax.  Hultum  enim  edax  dicitur 
gluco,  vorator,  quod  monachum  et  maxiroe  celie- 
rarium  non  decet.  Non  enim  gluconis,  sed  abslinen- 
tis  monachi  oratio  penelrat  co&lum.  Ahstinens  enim 
liomo  spiritalis  efficitur,  angelis  sociatur,  ct  creatori 
suo  facilius  appropinquat,  sicnt  scriptum  est :  Ap- 
propinquale  Deo ,  et  appropinquabit  vobi».  Bonum  est 
ergo  cavere  ventris  ingluviem,  ne  in  aetemum  vivens 
anima  destruendo  subdatur  ventri,  ct  a  destruen- 
dis  dominetur  escis.  De  ventrc  autcro  et  esca  scribit 
Apostolus  :  Eicu  ventri  et  venter  esci»  :  Deu»  autem 


kunc  et  ha»  de»truet  (I  Cor,  vi).  Neroo  ergo  potest  ^  trum. 


tilur,  quia  illis  locum  dantibus  contra  eos  anima- 
rum  bcllator  iufcstus  diabolus  concilatur. 

Non  lardui.  Tardus  enim  dicitur  piger,  lentus 
vel  tepidus.  Non  enim  decet  cellerarium  esse  tardum 
vel  pigrum,  ne  forte  dicatur  dc  illo  :  Ab»eondU  ma- 
num  piger  »ub  aicella,  nec  ad  o»  »uum  appliceU  eam 
(Prov,  xxvi).  Eum  autem  non  decet  esse  tardiim« 
qui  multis  debet  impendere  servitium.  Sed  necesse 
est  ut  sit\elox  ad  audiendum,  veloi  ad  scrvlen- 
dum,  tardus  autem  ad  excusandum  et  tardus  aJ 
iram. 

Non  prodigu».  Prodigus  eniro  dicitnr  nimis  lar- 
gns,  profusus  sive  naufragns,  consumptor  vel  rerum 
dilapidator  monasterii,  vcl  stirpator  substaiitiae  fra- 


dominari  vitiis  cxteris,  nisi  prius  ingluviem  reslrin- 
xcrit  ventris.  Hinc  quidam  monachoruro  magister 
dicit :  CcIIcrarius  vcro  ipsc  frater  orilinetur ,  qui 
probatus  fnerit  ab  abbate  fidelis  et  abstinens  csse » 
qneni  nnnquam  vincit  aliquandoaliqnadcsideriornm 
gula,  vel  qui  non  multum  amat  manducare  aut  bi- 
Iiere ;  ne  dctur  magis  locus  diabolo,  sicut  dicit  Scri- 
ptura  :  Nolite  darc  occa»ionem  quwreniibu»  eam  (GaL 
V ;  /  Tim,  v) ;  et  videatur  gastrimargiaegulai  voracibus 
Tcl  gluconibus  fratribus  provideri  magis  quam  re- 
frenari. 

Non  elalu».  Elatus  dicitur  in  supcrbia  elevatus , 
aiidax  et  jactans,  vel  arrogans.  De  talibus  enim  Sa- 
iomon  ait :  Abominatio  Domini  e»t  omni»  arrogan»  , 
et  qui  »ejaetatj  et  dilatat,  jurgia  concitat  (Prov,  xvi).  C 
De  superbia  namquc  nascitur  arrog:^ntia.  Nisi  cnira 
pnecesscrit  occuita  clatio  mentis,  non  scquitur 
aperta  jactantia  laudis.  Talem  enim  divina  incre- 
pat  Scripturn  diccns  :  Ne  extollari»  in  cogitatione , 
veltU  taurus,  ne  forte  clidatur  virtus  tua,  et  relinqua' 
ri»  velut  lignum  aridum  in  eremo  (Eccli,  vi). 

Non  turbulentus,  Turbulcntus  vocatur  a  turbo  fu- 
Toris  commotns,  sive  ab  ira  mcntis,  oculo  cordis 
C9pcatus,  sicut  scriptutn  est  :  Turbatus  est  pras  ira 
oculu»  meu»  (P»aL  vi).  Dc  tull  ct  Salomon  ait :  Qui 
eonturbat  domum  suam,  pascit  ventos  (Pror.  x).  Do- 
mum  eniro  suam  conturbat,  qui  prse  levilate  mcntis 
ad  iracundiam  mentcm  suam  ciio  commovct.  Impa- 
tiens  enim  cellerarius,  videns   sibi  mullos  qujerere 


Sed  timen»  Deum,  qui  omni  congregatiQni  »it  sieut 
pa/cr.  Timere  cniraet  amare  debetcellerarius  Deum» 
ct  pro  illius  amorcvcl  tiroorc  diligerc  fratres,  etobe- 
dire  illis,  junioribus  ut  pater,  senioribus  ut  filius. 
Picuuem  tamcn  habcns  paternam  congnie  ct  apte 
orouibus  scrviat.  Scriptum  namque  est  :  /n  to$a 
anima  tua  timc  Deum,  ct  sacerdotes  illius  sanctifica, 
In  omni  virtute  tua  dilige  eum  qui  te  fecit^  et  mini' 
»tro»  eju»  non  derelinqua»  (EccU,  vii). 

Curam  gerat  de  omnibu»^  »ineju»9ione  abbali»  ni- 
hil  faciat,  Mulli  enim  dicunt  :  Sine  jussione  abbatis 
nihil  illi  licet  facere ,  quomodo  potest  de  oniaibaft 
cnraro  gerore?  Sed  ille  boc  expooit,  cum  siibdtt  di- 
cens  : 

Quo!  jubentur  cu»todial,  Ac  si  diceret :  Quod  sa- 
perius  dixi,  de  omnibus  illum  curam  gerere;  de  bis 
qu»  custodire  jussus  fuerit,  curam  gerat ;  de  caete* 
ris  vero  rcbus  sine  jussione  a^ibalis  nihil  faciaU 

Fratres  non  contristet.  Quare  fratres  non  cootri- 
stet,  sequenlia  audi. 

Si  quis  uutem  frater  ab  eo  forte  aliquid  irration^- 
biUter  postulaty  non  spemendo  eum  contrisiei^  aed  nt- 
tionabiUter  cum  humiUtate  male  petenti  denegei.  Uale* 
inquit,  petere  est,  quando  irralionabiliter,  quae  pe- 
tenda  non  sunt,  petuntur,  aut  ea  qux  petenda  sunt, 
non  congruo  tempore  petuntur.  Tali  enim  niodo  pe- 
tita,  culpabiliter  petita  accipiuntur  vcl  habenlur. 
Quia  dare  taliter  cellerariusprohibetur,  inaximecuni 
de  eo  sequcntia  dicunt : 


multa,  prac  levitateturbatur  animo,  et  petcntibus  ^     iiBimam  <tfam  ctulodio/.  Idest,ncc  offendatin  bb 


sibi  non  dulce  reddit  responsum,  sed  magis  sermo- 
nem  profert  injuriosum;  quoJ  illi  facere  magno- 
pere  vetatnr,  cum  snbJitur  : 

Non  injurioeus.  Injuriosus  dicitur,  qui  fratribus 
Infert  injurias  vel  irrogat  contumcltas.  De  lalibus 
enim  scriptum  cst  :  Vir  iracundus  provocat  rixas 
(Prov.  xv).  Et,  Os  impiorum  rcdundat  maUs(Ibid,), 
Et,  Semper  jurgia  qna:rit  malus,  angelus  autcm  cru- 
deUs  mittetur  contra  eum  (Prov.  xvii).  Et  illud  :  In- 
ter  superbos  sempcr  jnrgia  si:ni(Prov,  xiii).  Siiperbi 
dicuntur  monachi  mali ,  qni,  neglectis  consiliis  sc- 
niorum  suorum,  prout  rllis  libitum  fucrit,  suis  logi- 
bus  vivunt, rl  inlor  sc  frequcnlcr  iiiiganl,  v{  rnbro 


qux  danda  non  sunt,  dando  ;  aut  quas  rcspondenda 
non  sunt,  rcspondendo. 

Memor  semper  UUus  aposloUci :  quia  qui  bene  mj- 
m»traveritf  gradum  bonum  »ibi  acquirit  (/  Tim.  iii). 
Gradum  itaque  illuin  quein  fidelis  sibi  et  pnideiis 
dispensator  acquisivit  queni  constituit  Dominus  supcf 
familiam  suam,  ut  dct  illis  in  tein)H>rc  tritici  mcnsu- 
ram.  Cura  illo  utcrquc  audict  :  Bealu»  ille  »errKS 
qum,  cum  vefterit  dominu»,  inveniet  ita  facientem 
(Matih,  xxiv),  id  cst,  bcnc  ininistrantem.  Vcrcdico 
vobis  quia  snpcr  omnia  qux  possidet ,  constitiiet 
cum ,  i(I  cst ,  supra  oinnia  cocleslit>  rcgiii  gauilia. 
Vxvr  qtii  bcne  mini^lraveril,  quam  bor.iun  s^ibi  g.iu 


gei  COMMENT.  LN  UEG.  S.  BENEDiCTI.  SCi 

diun  ftcquiril ,   id  est ,  ul  sit  inter    dispensatores  A     HumiHtaletn  anle  omnia  habeal :  el  cui  gub$lanlia 


el  miiiisiros  Domiui  lionoraius  in  coelo.  Quia  qui  in 
servitio  Dei  plus  lal>orat  in  prxscoti,  pias  mercedis 
iccipiet  in  futuro. 

Jn(irmorum^in(antiumf  kospilum  pauperumque  cum 
amni  toUickudine  euram  geral,  In  iuiirmitate  posilis 
fr»tribus  diligeoti  cura  et  promptissimo  afTecla  mi- 
nistret.  Scriptum  esl  enim  :  Infirmus  fui,  el  visita- 
iltf  me  (Matth.  xiy).  Infanlibus,  considerans  in 
eis  aetatift  fragilitatcm  et  corporis  teiieritudinem , 
qax  nece&saria  sunt  patcrno  niinistret  affectu. 
Hoapitibus  necessaria  porrigat ,  qnia  scriptum  esl : 
Hotpet  fui^  ei  tuscepitti*  me  {Ibid,).  Et  quia  pnece- 
ptum  est :  Omni  petenli  te  tribue  (Luc.  vi).  A  paupc- 
ribus  non  subtrahat  eleemosynam,   quia  scriptum 


non  est  quce  tribunturf  sermo  responsionit  porrigalur 
bonut,  ut  tcriptum  ett  :  termo  bonut  tuper  datvm 
optimum  ( EccH.  xviii ).  Sine  dubio  aulem  qui 
veram  bumilitalem  babuerit  in  corde,  sermonem 
bonum  proferet  in  ore ;  et  ^ive  sit,  sive  desit  quod 
tnbuat,  scrmonem  dulcem  omnibus  porrigat  atque 
bonum.  In  Ecclcsiastico  aulcm  scripium  est :  Nonne 
ardorem  refrigerabit  ros,  sicut  et  verbum  meliut  quam 
datum  (Ibid.).  Nonne  eccc  verbum  super  daluiii 
bonum. 

Omnia  quce  ei  injnnxerit  abbaty  ipse  habeat  tnb 
cura  tua.  A  quibut  eum  prohibueritf  non  pr(esumai. 
Hic  ostendit  quia  si  alia  juri  siio  subjugaverit  quam 
ea  quae  ab  abbate  suo  injuncta  susceperit,  aut  dc 


esi :  Qui  obtwral  aurem  suam  ad  clamorempauperU,^  ^^^  ^^^  i,li  prohibita  sunt  prassumpserit ,    non  ei 


#1  ipte  clamabitf  et  non  exaudietur  (Prov.  xxi).  Sed 
magis  quae  necessaria  sunt  eis  cum  hilaritate  porri- 
gat,  quia  scrtptuin  est :  llilarem  datorem  diligil  Deut 
(//  Cor.  ix). 

Scient  tine  dubio  quia  pro  lUs  omnibus  in  die  judi- 
eH  rationem  redditurut  est.  Oporlet  notj  ait  Aposto- 
lus ,  tlare  ante  tribunal  Chrittif  ut  referat  unusquisque 
proul  gestit,  tive  bonum  tive  malum  {II  Cor.  v).  Et 
sic  unusquisque  noslrum  dignam  laboris  sui  merce- 
dem  recipiet. 

Omnia  vata  monatterii  cunctamque  tubstantiamj  ac 
m  allarit  vata  tacrata  conspiciat.  llinc  antiqui  mona- 
cborum  Patres  dixeruntrDebetenim  talis  cellerarius 


Tuercedis  obedientia,  sed  inobedicnti;B  dcpulabitur 
culpa.  Si  enim  non  venit  in  monastcrum  suam  f;i- 
cere  voluntatem,  qux  illi  non  fueriut  injuncla  te- 
roere  non  debet  contingere. 

Fratribus  constitutam  annonam  sine  aliquo  typo  vcl 
mora  o/feraty  ut  non  scandatizcntur.  Annonam  dicit 
alimoniaro  ciborum,  et  victum  omnem  monachorum. 
Ilora  enim  nona  vctcrcs  comc.lcrc  solebant,  et  idco 
a  (emporc  ipso  honc  nonx,  quo  illi  cibos  sumebanl, 
omnis  victus  hominis  non  incongriie  nomcn  acccpit 
lannona.  Ab  actu  enrm  ct  tcmpore  mulla  dcrivantur 
nomina.  Quod  antcm  dictt,  sine  aliquo  typo  qucc  o/fe- 
renda  sunt  offerat ,   intcHigitur  in  cordc    turbalo. 


eligi  qui  possit  in  omnibus  evangelico  ordine  fratri-  .  .  .         i  i.-i    •      •«.     ^* 

.   ■  ^.   *^.  ,  .".         -   ,         ,      r.  ncque  vultu  corporis  mutato,  sed  hilari  animo,  ct 

bu8  suis  victum  gubernare,  qui  timcat  Judx  scnten- Ci      ,  ;     .    ..  .t.       i         .  «• 


liam,  qui  ab  initio  fur  fuit.  Sluderc  debet  qui  huic 
ofGcio  deputatur  ut  audiat  quia  qui  bene  ministra- 
Tcrit,  gradum  bonum  acquirit,  ct  animnc  sux  lucrum 
facit.  Nosseetiam  debentfratresquiaquidquidinmo- 
nasterio  traclatur  sive  in  vasis,  sivc  in  ferramentis, 
Tcl  caetera  omnia  esse  sanctiGcata.  Si  quis  de  fTa< 
tribus  aliquid  ncgligcnler  tractaverit,  partcm  sc  ha- 
Iicre  noverit  cuin  illo  rego  qui  in  vasis  domus  Dei 
sanctrficatis  cum  suis  bibebat  concubinis,  ct  qualcm 
neniit  vindiclam.  Custodienda  sunt  illa  prtTcepta, 
et  per  singulos  dies  in  aures  fratruni  rccitanda  siint, 
ut  non  condemnentur  in  peccatis  suis. 

Nihil  ducat  negligendum ;  neque  avariif(e  studeaty 
neque  prodigus  sit,  aut  exstirpator  substantia^  mona- 
steriij  sed  omnia  mensurale  faciat^  et  tecundum  jus-  ^  nisi  idem  proescns  sncculum  designatur?  Lcvius  eniin 


vultu  sereno  vel  placido,  qux  tribuenda  sunt  tri 
buat,  et  qua;  offercnda  sunt  offerat.  Typus  enim  cst 
Grxcus  sermo,  quem  nos  figuram  dicimus  scu  for- 
inam.  In  typo  enim  res  declaraluV  ex  rebus,  et  exte- 
rius  inlcriora  monstrantur.  Nam  et  lypus  herlia  di- 
citur,  quse  sc  ab  aqua  inflat.  Unde  etiam  ambitioso- 
mm  et  sibi  placcntiom  tumor  typus  vocatnr. 

Memor  divini  eloqmij  quid  mereatur^  qui  tcandati^ 
zaverit  unum  de  pusiUis.  Scriptum  cst  in  Evangelio : 
Qui  autem  scandalizaverit  unum  de  pusillis  ittis  qut  in 
me  creduntj  cxpcdil  ei  ut  tuspendatur  mola  asinaria 
in  coUo  cjus^  et  demergatur  in  profundum  mari& 
{Matth.  xviii).  Quid  cnim  per  molam  asinariam,  nisi 
circuitus  curjc  pncscntis  sxculi?  Etquid  per  mare. 


sionem  abbatis.  Ilinc  secundum  Regiilam  Oricnlalcm 
PaCrum  dicitur  :  Ad  condiendos  cibos  dct  cellcrarius 
necessaria  secundum  quolidianx  cxpcns,Te  consuelu- 
dinem,  neque  profuse,  neque  avare,  ne  vilio  ipsins 
vel  monastcrii  substanlia  gravctur,  vcl  fratres  pa- 
tiantur  injuriam.  Scd  ct  nccessitatem  infirmonim 
fratnim  ac  laborem  considerans,  nihil  segrotantiiim 
desideriis  ncgct  ex  his  quse  habucrit,  quanluin  illis 
necesse  fuerit.  Advenienlibus  diversis  fratribus 
escas  parabit.  Haec  erit  cura  custodis  cellerarii  re- 
curreiis  sempcr  ad  scniorum  consilium,  ct  rcquirciis 
de  omnibus,  vel  prxcipuc  de  liis  qii;c  proprio  suo 
iuteileclu  non  polueril  adiinplcrc. 


fuerat  monacho  qui  alios  in  monasterio  positus  scan- 
dalizat,  ut  mola  asiuaria  collo  sue  ligata  in  marc 
saeculi  hujus  projcctus,  id  est,  ut  curae  sxculi  impli- 
catus  sxcularia  ncgotia  ct  circuitum  tcrrcnae  ounc 
pcragcret,  qiiam  in  portu  monasterii  et  se  et  alios 
scandalizando  pcrimeret.  Hinc  beatus  Gregorius  ail : 
Per  molam  asinariam  saecularis  circuitus  ac  labor 
cxprimitur,  ct  per  profundum  maris  extrema  dam- 
nalio  designatur.  Qui  ergo  ad  sanctilatis  specicn)  dc- 
ductus,  vel  verbo  caelcros  destruit  vcl  cxcniplo,  mc- 
lius  profecto  erat  ut  huiic  ad  morlem  sub  cxicriori 
habitu  terrcna  acta  conslringcrcnt,  quam  sacra  ofii- 
cia  in  ( ulpa  cctcris  iniilabilcm  dcmonstiarcnty  quia 


S63 


SMARAGDI  ABBATiS 


864 


nirairum  si  solas  caderet,  utcunque  bunc  tolerabi- A  nebunt.  Ilinc  quidam  monachorum  magisler  didl: 


lior  inferni  poena  cruciarct. 

Si  congregatio  major  fuerit^  $olatia  ei  dentur,  a  qui' 
bu$  adjutu$  et  ip$e  cequo  animo  impleat  officium  sibi 
commi$$Mm,  Ideo  maxime  ilii  solalium  est  accommo- 
dandum ,  ne  cum  murmurio  sibi  commissum  agat 
ofiicium.  Nam  si  solus  bene  laboriosum  sibi  injun- 
ctum  non  potuerit  peragere  minislerium,  aliis  sine 
dubio  periculosum  geuerabit  murmurium. 

Hori$  competentibu$  dentur  qucs  danda  suntj  et  pe- 
tantur  quos  petenda  $unt.  Iloras  competentes  dicit 
horasconvenientcs  vel  congruentcs,  quando  utrumque 
licel,  ulrumque,  id  esl,  el  pclcnli  pelcre,  el  dare  do- 
nanti.  Nam  quando  lectioni  vel  oratioiii  debent  va- 
care,  silentiunique  tenere,  nisi  causa  necessitatis, 


Ferramenta  monastcrii  in  uno  contineaotur  cabicalo, 
ct  uni  rralri  cujus  diligentiam  abl>a8  cognoverit 
eorum  conservandorum  curam  committat;  ^i  qoo- 
tidie  fralribus  ad  faciendura  opera  oonsignel  ad  nii- 
merum,  et  a  suscipientibus  similiter  munda  ipse  to- 
cipiat  et  reponat ,  brevem  de  omnibus  tenente 
abbald. 

CAPUT  xxxm. 

Si  quid  debeant  monachi  propriwn  habere. 

Pra'cipue  hoc  vitium  amputetur  de  monatterio «  me 
qtti$  pr<B$umat  aliquid  dare  aut  accipere  mne  jmmowc 
abbati$.  Non  enim  oportet  monachum  de  liis  quae  pro 
necessitatc  praesentis  temporis  ab  abbate  susoeplt,  aut 
darc  aut  commodare  cuiquam,  nisi  ab  ablnte  fueril 


nec  petcrc  uni,  nec  donare  licebit  alleri,  ne  ab  or-  ^  ordinatum.  Quid  enim  de  rebus  mundi  alteri  fratri 


dine  regulari  indiscrele  pelendo  donandoque  tur- 
bcnlur  ulriquc.  Unde  sequitur  : 

Ut  nemo  perturbetur  neque  contri$tetur  in  domo 
Dei.  Donms  cnim  Domiiri,  bonorum  monachorum 
sanctissinia  corda  et  corum  sunl  purissima  habita- 
cula,  in  quibus  munJissimuni  Domino  suo  praebcnt 
habilaculum.  Ipse  enim  Dominus  ail  :  Inhabitabo 
in  ilti$ ,  et  inambulabo  ,  et  cro  illorum  Dominu$y  et 
illi  erunt  mihi  populu$.  Et  ApoBtoIus  ail  :  Templum 
Dei  eslts,  et  Spiritu$  Domini  habitat  in  vobi$  (/  Cor» 
VI ;  /  Cor.  111 ;  //  Cor.  vi).  In  quo  tcmplo,  id  esl, 
in  qua  domo  Domini,  non  ticebit  alteri  alterum  per- 
lurbarc  vd  contristare,  quia  pacificos  convenit  sem- 
pcr  csse  filios  pacis. 

CAPUT  XXXU. 
De  ferramenti$  vel  rebu$  mona$terii. 

Sub$tantia!  mona$tcrii  in  ferramcnti$  vel  vestibtt$ 
»eu  quibu$libet  rebu$  provideat  abba$  fratre$  de  quo- 
rum  vita  et  moribu$  $ecuru$  $lt ;  et  ei$  singula  ut  utile 
judicaverit  con$ignet  ciistodienda  atque  recoUigenda. 
Ex  quibus  abba$  breve  teneaty  ut  dum  sibi  in  ip$a  as- 
signala  fratre$  vicissim  succedunt,  sciat  quid  dat  aut 
quid  recipit.  Si  quis  autcm  sordide  aut  negligenter  rc$ 
mona$terii  tractaverit^  corripiatur;  si  non  emendave- 
rit,  di$ciplin(e  regulari  subjaceat.  Interrogalus  bcatus 
Basilius  quomodo  dcbent  bi  qui  operantur,  curam 
gcrere  ferramentorum  utcnsilium  conim  dc  quibus 
operantur,  respondit  :  Prinuim  quidem  sicut  vasis 


confcrat  qui  suas  in  omnibus  volantates  propter 
Christum  in  abbalis  tradiditpolestatem?  Hincjl>e9tas 
Frucluosus  ait  :  Peculiare  opus  institutuni  est,  ot 
nulUis  exerceat  monachus  quasi  sibi  proprie  vindn 
candum,  aut  cuilibet,  cum  voluerit,  sua  praesaii. 
piionc  dislribuendum,  nec  quodlibet  opus  sine  prae- 
ccptione  et  cum  licentia  senioris  suscipiendam,  iii- 
cboandum,  sive  faciendum  est;  sed  in  omne  re 
quidquid  abbas  vel  prsepositus  praeceperit,  boc 
agcndum. 

Neque  aliquid  habere  proprium,  nullttm  omnmo> 
remy  neque  codicem^  neque  tabulas^  neque  grapkium^ 
sed  nihil  omnino ;  quippe  quibu$  nec  corpora  sva,  n$e 
voluntate$  licet  habere  in  propria  potc$late.  Qnid  enim 
proprium  habere  potest  sanctus  monacbus,  qui  nee 
corpus  suum,  nec  voluntatem  suam  in  suam  reser- 
vavit  polestatem,  sed  totum  se  abnegavii  sibi  ut  se- 
quatur  Chrislum?  Quid  de  mundo  potest  haberr 
proprium,  cui  mundus  crucifixus  est  et  ille  maiido? 
Qui  semcl  mortuus  est  mundo  nec  desiderando,  nec 
possidendo  res  mundi,  debel  iterum  vivere  mundo? 
Semcl  enim  rclicto  implicare  se  non  debet  mundo. 

Omnla  vero  nece$$aria  a  Patre  monaeterii  epenre» 
Monachus  enim,  cui  Dominus  partem  dedit,  qaid  de 
omnibus  illis  soUicitus  curam  gerat  necessari^,  qa^ 
soUicitus  est  de  rebus  terrenis?  Domino  maxime  A- 
cente  :  Nolite  $oUiciti  e$$e  dicentes  ,  quid  mandW' 
cetiSf  aut  quid  bibati$,  aut  quid  induatie  (Mattk,  vi). 


Dei  vel  hisquaijam  Deo  consecrala  sunt,  aii  dcbent.      Primum  enim  nobis  qiiserendum   est  regnum  ctt- 


Deinde  lanquam  qui  non  possint  sine  ipsis  devolio- 
nis  et  studii  sui  emolumenta  conscqui.  Ilem  intcrro- 
gatus,  quod  si  pcr  negligenliam  percat  aliquid  e\ 
his,  aul  per  conlemplum  dissipctur,  respondit  :  Is 
quidem  qui  contcmnit,  veUit  sacrilegus  judicandus 
est.  Et  qui  pcrdidcrit  pcr  negligenliam  et  ipse  simile 
crimen  inciirrit,  pro  eo  quod  oinnia  quo;  ad  usus 
servoruin  Dci  deputata  sunt,  Deo  sinc  dubio  consc- 
crata  sunt.  ilinc  Isidorus  ait :  Strumentorum  custo- 
dia  fcrramenlorum  ad  unum  qucin  Pater  moiiacho- 
rum  elegerit,  pertincbil,  q^ii  ca  operanlibus  dislri- 
buat,  reccpta  custodlat.  El  Ucel  hxc  cuncta  spcciali- 
ter  singuUs  maneant  distribula,  oinnia  lamcn  a 
Patrc  monaslcrii  ordinala  ad  curam  pricposili  pcrli- 


lorum,  et  postea  haec  omnia  non  a  nobismetipsis« 
sed  a  Doinino  per  Patrem  speranda  sunt  monir 
stcrii.  Non  ergo  necesse  est  monacho.  aliquid  ha- 
bere  peculiarc ,  cui  omnia  monasterii  ministraDtiir 
a  Patre. 

Nec  quidquam  liceat  habere,  quod  abbae  non  deie- 
rit,  aut  pcrmi$erit.  Quod  ahbas  non  dederit,  dicit, 
id  esl,  manibus,  aul  pcrmiscrit,  subauditur,  aot 
dari,  aul  haheri.  llic  oslendit  quod  nec  ab  exteriori- 
bus  propinquis,  ncc  ab  iiilerioribus  aliquid  accipere, 
vel  cum  alio  aliquo  familiaritcr  commutare;  scd 
quod  ei  ab  a!)bale  abbatisque  jussione  distribaitur, 
hoc  libens  lcneal  placidcque  delcctetur. 

Omniaquc  omnibus  sint  communia^  ut  sctiptum  est 


COMMENT.  IN  REG.  S.  BENEDICTI. 


866 


{Aei.  !▼),  nec  quisquam  tuum  es$e  aliquld  dicat,  aut  A  reolus   dicit   :    Ul  nulluin  in  congrogiilionc   mur- 


fnesumat.  Ilioc  Ferrcolus  ail  :  Hoc  lantum  judicct 
propriuro,  quidquid  cum  fratribus  posscJcrit  indivi- 
sum.  Nam  et  lectio  Actuum  apostolorum  tcmpore 
surgentis  Ecclesia!  taliter  fiddes  Cbrisli  vixisse 
commeroorat.  Nullus,  inquit,  ex  bonis  suis  diccbat 
aliqnid  suum  essc,  sed  erant  illis  omnia  communia. 
Iteni  alibi  :  Nam  si  de  peculiari  Ananias  et  Saphira 
fideni  ab  apostolis  non  meruerunt  pcrcipere,  qui, 
omnia  sua  cum  ante  pedes  apostolorum  assignarent, 
de  peculiaribus  fraudulenter  subtractis,  judicio  subita: 
iBurtisdamnatisunt;  quia  fraus  Deo  ficri  non  potest, 
cum  nihil  est  occultum  quod  ab  eo  non  revelabilur. 
Quod  n  quisquam  hoc  nequhiimo  vilio  deprehemus 
fuerit  delectarif  admoneatur  iemel,  et  iterum ;  si  non 


emendaverii^  correptioni  subjaceat.  Hinc  Cassianus  "  loquitur  superbiam. 


mur  scu  dctraclio ,  quod  famiHarissimum  habcnt 
monachi,  contra  abbatcm  aut  qucnilibct  allum  de 
fratribus,  audialur;  ne  ira  Dei,  quac  so^pe  propter 
banc  culpam  miscrabilcm  popnlum  condemnabat,  in 
pcrditione  similiter  murmuranlium  turba;,  oxcitciur, 
et  terram  repromissionis,  quam  nos  rccte  accipiuius 
locum  futunc  beatiludiuis,  perdat  murmuratio  pro- 
pria,  qux  debetur  sponsione  divina.  Sic  enim  dam- 
nandos  hujus  vitii  scctatorcs  psalmus  annunti:it  : 
Detrahentem  advcrsus  proximum  suum  occultc^  hunc 
persequebar  {Psal,  c).  El  itcrum  arguciis  Aposlolus 
dicit :  Susurroncs,  detractores  Deo  odibiles  (Rom.  i ; 
Juda^  16).  Et  itcrum  :  Hi  sunt  murmuratores,  queru- 
losi,  secundum  desideria  sua  ambulantes^  et  os  Ulorum 


ail  :  Et  nec  verbo  quidcm  audcat  diccre  aliquid 
8iram«  quod  magnum  sit  crimcn  ex  ore  monachi 
processisse,  tunicam  meam,  codicem  meum,  tabulas 
meat,  grapbium  meum,  et  cxtera  his  similia.  Nam 
si  hiqusmodi  verbum  per  subreptionem  vcl  ignoran- 
tiam  de  ore  ejus  cfruderit,  dignam  pio  hoc  poeniten- 
tiam  satisfaciens,  veniam  petat  in  terra  prostratus. 
Item  alitts  monacliorum  magister  ait  :  Si  quid  ergo 
peenliare,  aut  aliquid  cum  inventum  in  aliquo  fue- 
rit,  graiidl  eum  abbas  et  diuturna  excommunica- 
tlone  condemnet,  ut  exemplum  illius  vindictae  nullus 
aodeat  hoc  imitari. 

CAPUT  XXXIV. 
Si  omnes  aqualiter  debeant  necessaria  accipere 


CAPUT  XXXV. 
De  septimanariis  coquina. 
Fratres  sicsibi  invicem  serviant  ut  nullus  excusetur 
a  coquinte  officio^  nisi  aut  agritudine^  aut  in  cansa 
gravis  utilitatis  quis  occupatus  fuerit;  quia  exinde 
major  merces  et  chariias  acquiritur.  yEgrolos  a  co- 
quinae  oRicio  ipsa  excusat  corporis  xgritudo.  Chari- 
tatis  cnim  et  fValernilalis  dilcclione  tolcrandi  sunt, 
non  ad  opera  compellendi  aegroti.  Quod  autem  dicit, 
gravis  ulilitatis,  magn»  vel  grandis  intelligilur  ulili- 
tatis.  Grave  enim  s.i^pe  pro  grandi,  magno  vcl  pcr- 
fecto  intelligitur  posiluin,  siciit  Psalmisln  ail  :  Con" 
fitebor  tibi  in  Ecclesia  magna,  in  popnlo  gravi  lau- 
dabo  te  (PsaL  xxxiv).  Quod  autem  dicil :  Quia  ex^ 


Sicut  scriptum  est :  Dividebatur  singutis  prout  cui-  ^  inde  major  merces  et  charitas  acquiritur,  iiitelligitnr 


que  opus  erai  {Act.  iv);  ubi  non  dicimtis,  ut  persenu' 
nm  {quod  absil)  acceplio  »7,  sed  infirmilatum  consi- 
deratio.  Ubi  qui  minus  indiget  agat  Deogratias,  et  non 
contrisieiur ;  qui  vero  ptus  indiget  humilietur  pro  in- 
prmitate^  et  non  exioUatur  pro  misericordia ;  et  ita 
Minia  membra  eruni  in  pace.  Hinc  beatus  Augusti- 
DOB  ait :  Virlns  et  tegumen  noii  aMiualiter  omnibus 
distribuontnr,  quia  non  aequaliter  valetis  onines ; 
aed  potius  unicuique,  sicut  cuique  opus  fuerii.  SIc 
enim  legitur  in  Actibus  apostolorum  :  Quia  erant  eis 
omnia  communia ,  et  distribuebatur  unicuique  prout 
euique  opus  eral  {Ibid,).  Item  alibi  scriptum  est :  A'j- 
kilque  habere  vos  proprium  reputetiSy  sed  sint  vobis 
euncia  communia  ^{Act.  iv).  Qu»  vobis  ab  abbatis 
fanperio  dispensantur,  noa  lequalitcr  omnibus,  sed 
licut  ratio  dispensaUonis  aut  causa  inlirmilatis  exc- 
gerit,  unicuiquc  tamen  secuiidiim  quod  opus  fuerit 
tiibualur;  nec  feliciores  judicent  qiiibus  iiifirmitate 
praestatur,  quod  sanis  pro  obscrvantix  rigore  sub- 
Irabitur.  Et  si  eis  quos  parcntes  dcliciosius  alue- 
ront,  victns  aut  vcstimenla  largius  tribiiuntur,  non 
ob  boc  debet  commoveri  fratcniitas,  quod  fortiori- 
bns  corpore  pro  constitutione  rcguke  dcncgalur, 
qnod  illis  charitatis  consideratione  tribuitur. 

Anie  omnia  ne  murmurationis  malum  pro  qua- 
iiewique  eausa  in  aliquo  qualicunque  verbo  vel 
mgnifieatione  appareai.  Quod  si  depreiiensus  fuerit 
quis  ,   districtiori  disciplinai   subdatur.    Hinc  Fcr- 


D 


quod  apud  Dciim  major  mcrccs  acqiiiritur,  ct  cha- 
ritas  apud  Dcum  ct  homincs  augetur.  Qui  onim  In 
omnibus  a^quo  animo  cibaria  propparat,  ab  omnibus 
charitatis  gratinm,  et  pro  omnibus  merccdem  acci- 
pict  scmpiternam.  Scnptum  est  enim :  Quia  qui  plus 
iaborat,  ptus  mercedis  accipiet  {Eccle.  viii). 

Imbecillibus  autem  procurentur  solatia ,  ui  non 
eum  tristiiia  hoc  faciant^  sed  habeant  omnes  solatia 
secundum  modum  congregationis  aut  positionem  loci. 
imbecilles  autem,  fragiles,  delicatos  vel  debiles  di- 
cit.  Imbecillis,  quasi  sinc  baculi  consolatione  intclli- 
gitur  esse.  Quod  autcm  dicil,  secundum  modum  con- 
gregationis fSecundwm  numeri  modum  et  qnantitatem 
inteHigitur  monachorum.  Secundum  multitudincm 
enim  congregationis,etministromm  nomerus  aut  mi- 
nor  aut  amplior  deputetur.  Quod  autem  dicit,  aut  po* 
sitionem  loci ,  intelligitur  aedificatio  vel  constructio 
monastcrii.  Construclio  enim  monasterii,  si  congruo 
ponitur  loco,  ubi  sccundum  hujasKcguhe  capilnlum 
omnia  in  claustro  contineat  neccssaria,  minus  co- 
quns  aliorum  indigct  acfjutorio.  Si  vero  in  arcto  loco 
et  angusto  vel  arido  ponitur  situ,  ubi  nee  aquam 
sine  labore,  nec  hortum  habere  possint  sine  penuria, 
plus  coqiiis  administrari  debent  solatia. 

Si  major  congregatio  fuerit ,  celterarius  excusetur  a 
coquina ;  vel  si  qui^  ut  diximus^  majoribus  utUiiatibu$ 
occupantur.  Cteteri  vero  sibi  sub  charitaie  invicem 
serviant.  Charitatis  enim  ofllcio  omnes  omuibiu  scr- 


837 


SMARAGDI  ABBATiS 


^ 


vinni ,  el  al)  inviccm  scrvitium  recipientcs  scrvi-  A  commendet ;  el  quidquid  per  ignoranliam,  aut  per 


lium  rcddant  siipportanlcs  inviccm,  ct  laboris  sui 
tiniisquisquo  a  Domino  dignam  exspcctantcs  mer- 
cedem. 

Fsyressurus  de  septimanatSabbato  munditias  faciat, 
Unicamina  cum  quibus  sibi  fratres  manus  aut  pedes 
(crgunt^  lavet.  Pedcs  vero  tam  ipse  qui  egreditur 
quam  illc  qui  intraturus  esl ,  omnibus  lavent,  Vasa 
ministerii  sui  munda  et  sana  cellerario  reconsignenl, 
Qui  cellerarius  ilem  intranti  consigneii  ,  ut  sciat  quid 
dat  aut  quid  recipit,  Ilinc  Cassianus  ait :  Aclo  autcm 
Dominico,  iiigredientcs  sccunda  fcria,  aliis  itcrum 
succcdcnlibus  hi  qui  egrcdiuntur  ulcnsilia  in  quibus 
ministraverint  ac  vasa  consigncnt.  Qu;c  tanta  solli- 
citudinc  curaque  custodianl,  ne  aliquid  cx  cis  mi- 


liumanam  fragilitalcm  pcccaverint,  siropliciter  in- 
tercedat. 

Egrediens  autem  de  septimana  dicat  hune  9er$um  : 
Benedictus  es,  Domine  Deus,  qui  adjuvisti  me  et  e<m- 
solatus  es  me,  Quo  dicto  tertio^  recipiat  benedietW' 
nem  egrediens,  Subsequatur  ingrediens^  et  dicat  : 
Deus  in  adjutorium  meum  intende :  Domine  ad  adjU' 
vandum  me  festina,  Et  hoc  idem  tertio  repeiatur  ab 
omnibus,  Et  accepta  benedictione^  ingrediatur.  IUdc 
cgrediens  a  saccrdote  accipial  benediclionein  :  Deos 
qui  dixisti  :  Vemle  ad  me,  omnes  qui  laboratis  et  ome- 
rali  estis^  et  ego  reficiam  vos^  bos  famulos  toos  labo- 
rum  suonim  pracmio  refice  sempitemo.  Per  Doroi- 
num,  etc.  Et  hanc  ingrediens  accipiat   benediclio- 


niiatiir  aut  percat;  aiit  crcdant  sc  ctiam  pro  mini-  B  „^^  .  ^djuva,  quaeso,  Domine,  hos  famulos  tuos  ia 


mis  qiiibusquc  vasculis  tanqiiam  pro  sanctis  et  ma- 
gnis  rcbus  ralionem  non  solum  bomini,  scd  ctiain 
Domiiio  rcddiluros,  si  fortc  aiiquid  cx  bis  ncgligcntcr 
fucril  factum  aut  pcrditum.  Ila  cnini  scptimanarius 
obsequium  suum  riJeliicr  pcragat,  nc  unum  quidem 
granum  leguminis  ucgligenter  pcrirc  dc  suis  mani- 
bus  patiatur.  Quia  omnia  qucc  in  monasterio  fucrint 
scmci  ingressa,  tanquam  sacrosancta  el  quasi  jam 
Domino  consccrata  cum  summa  revcrcntia  Patres 
nostri  tractare  jusscrunt.  Ipsi  hebdomadarii  omne 
servitium,  ct  omnem  diligcnliam,  et  rounditias  mo- 
nastcrii  excrceant ,  aquam  manibus  ipsi  ministrent, 
(>cdcs  lavent,  mappas  et  sabanas ,  et  faciiergia  ipsi 
<ivent.  .^^ 

Septimanarii  autem^  ante  unam  horam  refectionisj  ^  tione  coUecta. 
{iccipiant  super  statutam  annonamf  singuios  bibcres^ 
et  panem^  ut  hora  refectiouis  sine  murmuratione  et 
gravi  labore  serviant  fralribus  suis,  Quod  aulem  di- 
cit  :  anle  unum  refeclionis  horaniy  subintelligitur  in 
illa  una  bora,  antequam  fratrcs  rcHciant,  iu  ipsa  ac- 
cipiant  siiper  statuUim  annonain,  id  cst,  supcr  suam 
iiicasurain,  tam  cibariam,  qux  illis  communitcr  et 
icgularitcr  statula  est,  accipiant  singulos  biberes 
siiper  mcnsuram  suam,  et  modicum  panis  supcr  li- 
bram  suam,  nc  gravati  servilio  gravcntur  et  jcjunio. 

In  diebus  autem  solemnibus  usque  ad  missas  susti- 
ueant,  Quod  autcm  dicit  :  usque  ad  missas  susti- 
neant,  inieliigitur  usque  ad  inissam  principalcm, 


obsequio  lal)orantes  fratemo,  et  sine  murmuratione 
illis  perscvcrantiam  et  proprii  laboris  mercedem 
concede  perpetuam.  Per  Dominum,  eic*  Egrediens 
autem  hebdomadarius  rite  Domino  dicit :  Benedictus 
esy  Domine  Deu^  qui  adjuvisti  me ;  quia  ipse  Domi- 
nus  adjuvat  hominem  in  labore,  et  ipse  laboraoti 
praemium  promittit  consolatiouis.  Ingrediens  aoten 
rectc  Domino  dicit :  Deus^  in  adjutorium  meum  intem" 
de,  quia  in  laboris  ingreditur  officiom,  ubi  Domini 
necessarium  haliet  adjuiorium,  illius  viddicet,  qui 
pro  se  laborare  volentibus  dixit  :  StJie  nu  nihU  po- 
testis  facere  (Joan,  xv).  Quod  autem  dicit  :  acceptt 
benedictione  ingrediatur^  sive  ab  omnibus  fratribas 
oratione  pracniissa,  sive  a  sacerdote  intelli^iiur  peti- 

CAPUT  XXXVl. 
De  infirmit  fratribus. 
Infirmorum  cura  ante  omnia  el  super  onuda  adkh 
bcnda  est ,  ta  sicut  revera  Christo,  ita  els  serviatur^ 
quia  ipse  dixit,  Infirmus  fui,  et  visitastis  me  (Mattk, 
xxv).  Et,  Quod  fecistis  uni  de  his  mffttmts  meis ,  wM 
fecistis  (Ibidn),  llinc  ioterrogatus  beaios  Basiiiusquai 
efTectu  debemusinflrmisfratribusminisirare,  respod- 
dit :  Sicui  ipsi  Domino  offercnies  obsequia,  qoi 
dixit :  Quia  cum  fecistis  uni  ex  his  frairibns  «m 
minimis,  mihi  fecistis  (Ibid,),  Hinc  alius  monacho- 
rum  Pater  ait  :  Uorum  cura  qui  inQrmiiaiibus  de- 
tinentur,  qualis  csse  debci,  pieias  aucioris  dedant 


qua:  omnibus  soiemuiter  canitur.  Nam  sunt  plcrique  ^  cum  dicil  :  Quacunque  vultis  ut  vobis  (aciant  kcmi- 


iiioiiachorum  ministcriales,  qui  inane  audiunt  mis- 
sain,  et  comeduiU,  et  pcrguut  quo  volunt,  et  dicujit 
sc  missam  aadisse,  et  ita  comcdisbc.  Quod  vitium 
providens  prohibensque  bcatus  Bcncdictus  dixit : 
lu  diebus  autem  solcmuibus  usque  ad  missas  susti- 
neant. 

Intrantes  et  exeuntes  hebdomadarii  in  oratorio 
mox  Matutirus  finitis  DomiHicat  omnium  gembus 
provolvantur,  postulantes  pro  se  orari,  Hanc  ab  cis 
bcnedictionem  et  retributionis  mercedem  pro  iabore 
totius  septimanae  fldeliter  expetciites,  ut  complen- 
tcs  eos  Ghrisii  mandatum  generalis  ab  omnibus  fra- 
iribos  emissa  prosequatur  oratio ,  quae  et  eoruin 
coQSummaia  obsequia,  velut  pium  sacriflcium,  Dco 


ties,  et  vos  facite  iUis  similiter  ( Mattk,  vii ).  Ucei 
hoc  in  omnibus  sit  agendum,  prxcipue  iamen  in 
infirmantium  cura  haec  pneccptio  csi  eiluben4a, 
quia  Dominus  dixit  :  Infirmus  fui^  et  vemstis  ad  m 
(Matth,  xxv).  Ita  ergo  cura  infirmis  quxrenda  est, 
ac  si  prxsente  Christo  ministrari  puieior.  Revera 
ctenim  quicunque  pro  Christo  inflrflus  caram  ia- 
pcndit,  Cbristo  in  infirmis  minisirai. 

Sed  et  ipsi  infirwi  cansiderentt  in  honorem  Dei 
sibi  serviri^  et  non  superfiuitate  sua  coniristent  frer 
tres  suos  servientes  sibi,  Hinc  beaius  Basilius  ait : 
Expedii  ad  conservandum  affecium  obscquii  nostri, 
ut  hi  inflrmi  qui  obsequia  a  nobis  suscipiimi,  tales 
sint  quibus  mcrito  deferri  obsequium  debeat ,  ei 


8G9  COMMENT.  IN  REG.  S.  BENEDICTI.  870 

nofi  talcs  q\\i  carni  invluigcaiit  cl  ventri ,  scd  polius  A  juvenculis  tardius  conccdatur.  llinc  bcalus  Augusti- 


in  amorcDei  et  Chrlsti  ejus  probabiles  invenianlur, 
ct  pcr  patientiam  suam  ac  vitas  meritum,  fralrum 
raereantur  obsequia,  ut  habeantur  ad  gloriam  Cbri- 
sti  et  opprobrium  diaboli,  sicut  fuil  sanctus  Job. 
Qui  tamcn  patienter  portandi  sunt,  quia  de  tatibus 
copiosior  merces  acquiritur,  Hinc  beatus  Isidorus  ait : 
Qui  enim  sani  sunl,  infirmos  tol^rare  debent.  Qui 
autem  inOrmi  sunt,  sanos  et  laborantes  antcponen- 
dos  sibi  non  dubitent.  Qui  sani  sunt  corpore,  sani 
esse  debent  et  mente.  Et  ideoconvcnit  sanis  infirmos 
portare  magis  quam  ab  inOrmis  portari.  Neccssc  est 
cnim  ut  paticnter  portemus  infirmos ,  ut  ilerum  in- 
firmi  paticnter  porlemur  a  sanis.  Tempore  enim 
infirmitatis  eorum  copiosam  mercedem  scrviendo 


nus  ait  :  Lavacrum  iiinnnis,  si  neccssitas  cogit» 
minime  denegetur  :  scd  eliamsi  nolit,  jubente  prac- 
posito ,  fiat  pro  saliitc.  Si  autcm  ipsc  velit ,  el 
forle  non  expcdit ,  suoe  ciipiditati  non  obediatur. 
Sed  et  carnium  esus  infirmis  omninoque  debilibuM 
pro  reparatione  concedatur,  At  ubi  meliorati  fuerint^ 
a  carnibus  more  solito  omnes  abstineant.  Ilinc  iterum 
ipsc  Augiislinus  ait:  Sanc  quemadmodum  aegrotantes 
necesse  habent  minus  accipcre ,  ne  graventur,  ita 
post  segritudinem  sic  tractandi  sunt,  ut  citius  re- 
creentur.  Sed  cum  vires  pristinas  reparaverint,  re- 
deant  ad  feliciorem  consuctudinem  suam,  qua;  fa- 
mulos  Dei  tanto  amplius  decct,  quanlo  mmus  indi- 
gcnt.   Ncc   ci!)i  cos  leneat  voluptas  jam  vegotos, 


conquiramus  ab  illis,  ut  ct  illi  lempore  infirmita-  B  qnosneccssitasligavcrat  infirmos.  IIIos  rcslimcnt  di- 


tis  nostrsc  copiosam  mercedem  scrvicndo  conquirant 
de  nobis.  Hinc  Aposlolus  ail  :  Invicem  onera  vestra 
portate^  et  sic  adimplebitis  legem  Cliristi  (Galat.  vi). 
Ergo  cura  maxima  sit  abbati  ne  atiquam  negligen- 
tiam  patiantur,  Quibus  fratribus  infirmis  sil  cella  su- 
per  se  deputatay  et  servitor  timens  Deum ,  et  diligens 
ac  sollicitus.  Sit  ergo  abbalis  cura  ut  separatim 
ccllam  habeant  cum  omnibus  opportunitatibus,  ut 
nullum  eiteriorem  laborem  sentianl,  qui  in  infirma 
came  poenam  portant.  Infirmantibus  quoque  vel  ali- 
qua  neccssitate  laborantibus  satis  fidelis  et  strcnua 
dcbet  persona  pncponi,  qu£  et  a^grotis  cum  pietate 
serviat,  ct  monastcrialcm  disciplinam  rcgulariter 
custodiat,  et  quae  conveniant  infirmis  rationabilitcr 


tiores,  qni  in  sufllTcn-Ia  parcitate  fucrinl  fortiores. 
Melius  est  cnim  minus  cgere  quam  plus  habcre.  Di- 
ligenti  enim  curiositalc  de!)ct  abbas  agnoscere,  vel 
probare,  nc  quis  se  fingat  propter  refcctionis  eda- 
citatem  infirmum.  Nam  qui  se  dixerit  csse  legrotum, 
ct  ai  opus  Dei  non  surrexerit,  ct  continuo  jacuerit, 
adculpam  non  vocctur,  scd  in  rcfectionesolummodo 
succos,  vel  ova,  aul  calidam  aquam  accipiat,  ut,  si 
se  fingit  agrotura,  vel  fame  compellatur  levari» 
Qui  autem  ad  laborem  proclamat  se  non  posse,  item 
ad  manducandum  judicetur  non  posse,  quia  utrum- 
que  non  posse  justitia*  convenit.  Si  vero  ad  laboran- 
dum  non  possumus  dicimus,  et  ad  manducandunt 
non  possumus  dicamus.   0  injustitix  ncfas!   capui 


cxpendat,  quae  et  pulmenta  strenue  pneparet,   ct  C  tonfuclur  doloribus  propter  laborem,  et  ventcr  non 


devoto  eis  ministerio  obsecuiidct,  et  de  his  qux 
illis  residna  snnt  ncquc  fraudem  faciat,  neque  oc- 
cuitc  comestione  seillicita  poUuat.  Tanta  enim  mi- 
sericordia  foveantur  infirmi ,  ut  nec  propinquorum 
aOectus,  nec  urbium  delicias  rcquirant,  scd  qudd 
necesse  habaerint,  cellerarius  cl  pra^positus  provi- 
deant.  Ipsi  vero  infirmi  lanta  sollicitudine  admo- 
neantur,  ut  de  ore  eorum  nec  quantulumcunque 
vel  levis  sermo  murmorantis  procedat ;  sed  io  sua 
infirmitate  cnm  mentis  hilaritatc  et  vcra  cordis 
compunclione  semper  Dco  gratias  agant ;  quos  abs- 
que  concessione  majoris  nnllus  audeat  visitare,  nec 
propinquos  aut  germanos  sine  imperio  prxpositi  mi- 
nistrandi  habebuiit  potestatem.  Id  etiam  pro  custo- 


torqueiur  propter  cibi  distensionem  ? 

Curam  autem  maximam  habeat  abbas  ne  a  cellera- 
riis  aut  servitoribus  negligantur  infirmi^  quia  ad  ipsum 
respicit  quidquid  a  discipulis  delinquitur.  Hinc  qui- 
dam  monachorum  magistcr  ait  :  Abbas  talem  cu- 
ram  de  infirmis  habcat,  qualem  se  rocipere  a  Do- 
mino  spcrat ,  ut  nec  a  cellerario  aiiquaro  negligen- 
tiam  infirmi  sentiant.  Ad  abbatem  enim  respicit , 
ut  emendctur  quidquid  a  discipulis  delinquitur. 
Quod  si  ab  illo  non  emendatur,  a  culpae  negligentia 
abbas  non  liberaliir. 

CAPUT  XXXVII. 

De  senibus  vei  infantibus, 
Licet  ipsa  natura  humana  ttahatur  ad  misericor* 


dienda  fama  specialiier  studuimus,  ut  nullus  mona-  "  diam  in  his  wtatibus,  senum  videlicet  et  infantum,  ta^ 


chusin  iafirmitate  positus,  relicto  monasterio,  paren- 
tum  saoram  studio  commendetur;  quia  magis  eum 
sxcularium  spectacalorum  visu  et  auditu  pollui  cen- 
semus  quam  ab  xgritudine  posse  purgari. 

Balneorum  usus  in/irmis  quoties  expcdit  offeratur. 
Sanis  aut€myet  maximejuvenibus,tardius  concedatur» 
Hincsanctus  Isidorus  ait :  Lavacra  nulli  monacho  ad- 
eunda  studio  lavandi  corporis,  nisi  tantum  pro  ne- 
cessitate  langnoris.  Nec  differendum  est  propter 
medelam,  si  expedit,  nec  murraurandum  cst,  quia 
non  fit  pro  appetitu  voluptatis,  sed  pro  rcmcdio 
tantum  salntis.  Pro  cura  mcdendi  balncorum  usus 
snmmo  adhibeatur   studio.    Sanis  vcro,  pnocipue 


men  et  Regulw  auctoritas  eis  prospiciat.  Hic,  licet  pn> 
quamvis  ponilur.  Ac  si  dicat  :  Quarovis  ipsa  natu- 
ralitcr  humana  natura  pietatis  viscera  plena,  ko- 
minem  ad  misericordiaro  pertrahat,  aut  scnibus  mi- 
sereatur  et  infantibus ;  tamen  ct  Regulae  aucloritas 
cis  prospiciat.  Quomodo  autem  prospiciat^sequentia 
audi  : 

Consideretur  semperin  eis  imbecillitas,  et  nullaU- 
nus  eis  districtio  Regula:  teneaturin  alimentis;  $ed  sii 
in  eis  pia  consideratio^  et  prameniant  horas  canonicas. 
Hinc  beatus  Isidorus  ait  :  Hi  autem  qui  vetustait 
corporis  consumpti,  aut  tenerx  xtatis  fragiiitate  de- 
tenti   siint,  quotidianis  non  cxerccndi  jejuniis,   ne 


87!  SMARACW  ABBATIS  874 

aut  senesccns  sctas,  anteqiiam  morialur  deficiat ,  A  Quod  opus  non  est  incipiendum  ab  illo,  nisi  prae- 


aul  crescens,  priusquam  proOciat,  cadat ,  ct  ante 
intercat  quam  bonum  facerc  discat.  Hinc  quidam  ct 
alius  monachoruoi  magister  ait  :  Infantuli  quarta, 
sexta  et  sabbalo,  in  dicbus  tamen  minoribus  ,  hoc 
est,  in  biemis  tempore,  jejunent.  Aliis  vero  dicbus  ad 
sextam  reficiant  horam.  In  xslalisvero  diebus,  quar- 
ta,  sexta  et  sabbato  infantuli  sexta  hora  rcnciant ; 
aliis  vero  diebus  tertia  recreentur ;  quia  in  majoribus 
diebus  minor  est  aetas  in  viribus,  sicut  et  sustinendi 
sensu  discreta.  Sed  infanles  ad  banc  relaxationcm 
talcs  permittimus,  qui  intra  duodccim  annos  degunt 
aelate,  amplioris  vcro  qui  fueril  ad  formam  teneatur 
majorum.  Nam  justo  judicio  infantuli  ct  senio  pro- 
vecti,  et  infirmi,  aequali  debent  refcctionum  judicio 


missa  orationc',  tam  sua  quam  fratrum.  In  omnibus 
enim  quae  monachi  debent  agere,  oratio  fratrum 
assidue  debet  prxcedere.  Oraiio  euim  bonorum  mo- 
nachorum  cito  penetrat  coclum.  Signum  est  ergo, 
ut  leclor  pelat  ab  omnibus  prose  orari,  ut  avertat  ab 
ipso  Deus  spirilum  elationis,  quia  de  supcrbia  nasci- 
tur  elationis  arrogantia ,  et  nisi  praecesscrit  occulla 
elalio  mentis,  non  sequitur  aperta  jactantia  laudis. 

Et  dicatur  hic  versus  in  oralorio  tertio  ab  omnibus^ 
ipso  tamen  incipiente  :  Dominc,  labia  mea  aperies ,  ei 
os  meum  annuntiabit  laudem  tuam,  Et  $ic  accepta 
benedictione  ingrediatur  ad  legendum.  Ab  illo  enim 
quxrenda  est  labiorum  aperlio,  a  quo  primum  facta 
est  linguarum  omnium  distributio.    Ab  ipso  enim 


rclaxari.   Pranjeniant    horas    canonicas,  Canonicas  B  qui  diserlas  fccil  esse  linguas  infanlum,  et  labiorum 


horas  dicit,  regulares.  Canon  enim  rcgula  inlerpre- 
Utur.  Canonicai  horx,  quas  praiveiiire,  id  est  anli- 
cipare,  rogat  in  cibo  et  potu  scnes  el  parvulos, 
sexta)  et  nona?  sunt  honc.  Prxvcniant,  dicit,  horas 
canonicas,  id  esl,  si  fratres  sexta  comedunl,  illi  tcr- 
lia  hora  rcGciant.  Si  fratres  nona,  illi  sexta  cibum 
accipiant.  Eos  vero  scncs,  quos  quictos,  simplices, 
humiles,  obedientes  et  in  oratione  frequenler  assi- 
stcnles,  et  Christum  in  ore  sempcr  habentcs,  et  sua 
peccata  plorantes,  et  non  suo ,  sed  majonim  arbi- 
trio  pendentes,  et  propinquitalis  afTeclum  perfectc 
deserentes,  ct  dilectionem  Dei  et  proximi  tota 
mente  tenentcs,  et  die  noctuque  in  legc  Domini  me- 
dUantes  cognoscimus,  pia  miseratione  sicut  infan- 


apertio  et  cordisqua^renda  est  illustratio,  ut  os  lecto- 
ris  illi  annuntiet  laudis  ofBcium ,  a  quo  se  miseri- 
corditer  essc  cognoscil  apcrtum.  Quod  autem  dicit  : 
el  sic  accepta  benedictione  ingrediatur  ad  legendum^ 
subintelligitur  a  fratribus  oratione  accepta,  et  a  sa- 
ccrdole  benediclionis  collccta ,  iugrediatur  ad  lcctio 
nem  perriciendam.  Qux  collecta  hoc  modo,  si  pla- 
cet,  leclori  a  sacerdote  ante  allaredatur  missa  i>er- 
acta,  dicalurque  :  Averte^  quasumusy  Domine^  ab 
hoc  famulo  tuo  spiritum  elationis ,  ut  humililer  te- 
gens,  sensum  et  intellectum  capiat  lectionis.  Per  ChrU 
stum,  ctc. 

Summumque  fiat  silentium  ad  mensam,  ui  Huliius 
mussitatio ,  vel  vox ,  nisi  solius  legeniis  ibi  audialur. 


tulos  foveri,  et  sicut  palres  honorare  mandamus.      C  Inter  silenlium  tanlum  et  summum  silentium  di- 

fttantia  esl,  ul  nulla  vox  nuilaque  mussitatio  sonet. 
Silentium  tanlum  est,  ubi  loquunlur,  sed  lcnitcret 


CAPUT  xxxvin. 

De  hebdomadario  lectore, 
Mensis  fratrum  edentium  lectio  dcesse  non  debet, 
Ideo  lcctio  comedenlibus  minus  cssc  non  debct,  ut 
lcctioni  sacrsB  inlendcntcs  sccundum  Aposlolum 
cum  silcntio  pancm  suum  comcdant  fratrcs.  Oporlct 
enim  ut  sicut  corporali  cibo  rcficilur  corpus,  ila 
spirilali  rcficiatur  animus.  Sedentes  ergoad  mcnsam 
taccant.  Et  lcctio  quotidie,  et  omni  tcmpore ,  dum 
clbus  snniitur,  Icgalur,  ut  utcrque  hemo  ct  extcrior 
cibo,  et  interior  verbi  Dci  rcncialur,  quia  scriptum 
cst  :  Non  in  solo  pane  vivit  homo^  sed  in  omni  verbo 
Dei  (Deut,  viii;  Matth.  iv). 

Nec  fortuito  casu  qui  arripuerit  codicem ,  legere 


D 


cum  silcntio.  Undc  in  Evangelio  Nartha  vocavit 
Mariam  silentio,  dicens  :  Magister  adesi^  et  vocai  le 
(Joan,  xi).  De  hoc  silentio  dicit  Aegula  :  Omni  tcmr 
pore  silcnlio  studcant  monachi.  De  illo  ad  mcnsam 
el  in  nocte  suinmum  silentium  fiat. 

Qua  vero  necessaria  sunt  comedentibus  et  bibenti- 
bus,  sic  sibi  invicem  ministreni  fratres^  ut  huUus  tii- 
digeat  petere  aliquid.  Si  quid  tamen  opus  fuerii ,  so- 
nitu  cujuscunque  signi  potius  petaiur  quam  roce. 
Hinc  beatus  Fructuosus  ait :  Si  quid  deest  in  roen- 
sa,  is.qui  pneest  signo  dalo  vel  nutibus  silcntis  pe- 
tat,  et  indicet  minislranll  quid  inferri  vel  qaid  au- 


ibi,    Subaudilur  dcbet,   vcl  audeat.  Fortuito  casu  ^  ferri  sit  a  mensa  necesse.   Item  alibi :  Si  aliquid 


dicit,  subito  vel  improviso.  Diligenter  enim  debet 
lectio  provideri ,  qu:c  in  xdiflcaiionem  tantis  del>et 
hominibus  legi,  ne  iniprovisa  Icctio  audicntibus  non 
vitale  pabulum  prxstet,  sed  nocivum  magis  murmu- 
rium  generet.  Sic  enim  debet  esse  sacra  leclio  le- 
cla,  ut  sicut  cibus  edentium  corpora ,  ita  et  illa  au- 
dientium  repleat  corda. 

Sed  iecturus  tota  hebdomada ,  Dominica  ingredia- 
ittr.  Qtii  ingrediens  post  missas  et  communionemj 
petai  ab  omnibus  pro  se  orari ,  ui  'avertat  ab  co  Deus 
spiritum  elationis,  Rationabililer  enim  primo  om- 
nium  dicrum  dcbct  lcctor  ingrcdi  ad  legendum,  ct 
Sichcbdomada  tota  leclionis  opus  pcrficere  ca»piura. 


necessarium  fuerit  in  mensa  ,  ncmo  audeat  ioqui, 
sed  minislrantibus  signum  sonitu  det. 

Nec  prtpsumat  ibi  aliquis  de  ipsa  leciione  mut 
aliunde  quidquam  requirere ,  tie  detur  occasio,  Sob- 
inteliigitur,  ne  detur  occasio  vcl  maligno  diabolo  ad 
tentandum  ,  vel  fratribus  ad  superflua  loqueodum, 
sicut  bcalus  Cassianus  ait :  ReiicieutilHis,'  inquil, 
fratribus  sancta;  Iccliones  legantur  propter  super- 
fluas  et  oliosas  fabulas  et  maxime  contentiones  quse 
frequcntcr  solcnt  ad  mensam  edentium  generari. 

Nisi  forte  prior  voluerit  pro  ctdificaiione  aliquid 
breviier  dicere,  Ilinc  quidaro  monachoruin  roagisier 
ail :  AJ  mensam  nullus  peniUis  pnctcr  abbatem ,  vel 


S73  COMMENT.  IN  REG.  S.  BENEDICTI.  VA 

aii  ipse  prxcepent,  pro  coinmuni  Decessitatc  loqni  A  Paulo   servo  Dei  quotiilie    vcscendum  paraverau 


prxsumat.  Scd  omiics  iiHcnlo  animo  gratias  rcd- 
ilenics  Creatori  in  cordibus  suis ,  cibi  ac  potus  soli- 
iat  mensurae  largittone  fruantur.  Et  quantaro  alius 
reficiat/fiullos  invicem  vagantibus  oculis  curiosius 
notel,  seil  onusquisquc  ante  se  aspiciat. 

FrQler  autem  lcctor  hebdomadarius  accipiat  mix- 
hcm  priuiquam  inripiat  legere^  propter  communionem 
sanetam,  et  ne  forte  grare  sit  ei  jejunium  sustinere. 
Pottea  autem  eum  coquinas  hebdomadariis  et  servito- 
ribus  refitiat.  Qiiod  dicit,  accipiat  mixtum ,  panem 
tntelligltur  simui  et  ^nnum.  In  mullis  enim  provin- 
eiis  panis  tantum  ct  vinom  quod  super  allare  olTcr- 
tnr,  mixtum  vocatur.  Prnpter  commtinioncm  san- 
ctam  diciY,  ne  aliquid  inde  stimplum  exsecrans 
pmjiciat  in  spnto. 

Fratres  autem  non  per  ordinem  leganl  aux  rantent^ 
gedqui  ftdificant  audientes.  Hinc  iterum  monacho- 
mm  magister  ait :  Legat  namqne  disposite  lector 
noo  urgendo,  ut  apcrlius  occupali  ea  auditoiTs 
agnoscant  quae  cos  factis  oporteat  adimplere.  El  si 
qna  sunt  ambigua  aut  obscura ,  aperiius  lecta  faci- 
rnis  intc^igantur. 

CAPUT  XXXIX. 
De  mcniura  tiborum. 

Suffieere  eredimus  ad  refectionem  quotidianamt  tam 
MXUB  quam  norue^  omnibtis  mensis  cocta  duo  pulmen' 
iaria  propter  diversorum  infirmitates ;  ut  forte,  qui  ex 
mno  Ron  poterit^  ex  aHo  reficiatur,  Ergc  duo  pulmen' 
€ana  tocta  fratribus  sufficiant ,  el  si  fuerint  inde  po- 


Quando  ergo  ad  scxtaui  horam  tempore  xstivo  vd 
aKis  temporibus  reiiciunt ,  tcrtia  ipsius  quadnr  Do- 
minici  panis ,  a  ccllerario  pcr  omnium  annonas  in 
cellario  suhtracta ,  sero  ante  iilum  cmdum  pulmen- 
tarium  inferendum  mensis  ponatur.  Quod  aulem 
dicit :  panis  libra  una  propensa ,  ante  pensala  vd 
librata  inteliigitur.  Nam  et  supradiclum  polnicntum 
a  pultc  nomen  cjus  est  derivaium.  Sivc  enim  soh 
pultis,  sive  aliud  qnid  cjusdem  permixtionis  ordine 
componitur  et  sumitur,  pulmentuni  propric  dicitur. 
Leguminum  antem  nascentia  eormndem  lcguminum 
inleniguntnr  gramina  ,  qux  cum  acelo  vel  afiis  Fru- 
clibus  composita  ad  comedendum  sunl  apta. 

Quod  ti  labor  forU  factua  fuerit  major,  in  ar- 
B  bitrio  et  potestate  abbatis  erit  m  expediat  aliquid 
augere.  Hinc  Basilius*  ait  :  Hi  qui  pncsunt  obser- 
vabuul  regulam  illam  quae  dicit :  Dividebatur  singu- 
lis  prout  cuiquc  opus  erat.  Debet  ergo  nnumQuem- 
que  proivenire,  ut  secundum  laborem  etiam  solalia 
refectionis  inveniat.  Quaotum  enim  spectat  ad  vilia, 
peniius  abstinendum  est;  quantum  autem  ad  cibos, 
prout  usus  deposcil  vel  aetas «  vel  labor,  vel  robur 
corporis,  vel  incommoditas  ejus,  ita  etiaro  roodus 
et  qualitas  temperabitur  cibf. 

Remota  prce  omrdbus  crapula^  ul  nunquam  subre- 
pat  monacho  indigeries;  quia  nikU  sic  eontrarium  est 
omni  Christiano  quomodo  crapula ,  stcut  ait  Dominus 
noster :  Videle  ru  §raventurtorda  vestra  in  crapula  H 
ebrietate  {Luc.  xxi).  Cratpula  dicUur  immodecata  vo- 


mta ,  aut  -nascentia  leguminum,  addatur  et  tertlum.  ^  racitas.  Crapula  enim  dicU,  quasi  croda  epula,  ctijus 

cnKfitate  cor  gravatur  ei  stomadiusindigeslus  ellici- 
iur.  Unde  et  sequitur :  Et  iU  nunquam  subrepat  mo- 
nacho  indigcrics,  id  est,  indeductio  veDlris.  De  cra- 
pula  enim  Dominos  ait :  Yidete  ne  yraventur  corda 
vestra  in  crapula  et  ebrietate^  etc.  Bepieri  cnim  vcn- 
trem  et  gravari  ex  cilMS  valde  HiutHe  est  monacho^ 
et  ad  omne  opus  honum  conlrarium,  quia  qui  ui« 
mium  cibis  utitur,  quanto  magis  ventrcm  pascit,  tau- 
to  amplius  sensum  mentis  obtundit. 

Pueris  vero  minori  cstate  non  eadem  servetur  quan^ 
titas,  sed  minor  quam  majoribus^  urvala  in  omnibus 
varcitate.  Hinc  magister  ait :  Majoribus  vero  duodo- 
cim  annis  minus  a  libra  panis  in  die  suflQciat.  Quaa- 


Hinc  isidoros  ait  :  In  utrisque  temporihus  refectio 
menss  tribus  erit  pulmentis ,  olerum  scilicet  et  le- 
^minom,  et  si  quid  tertium  fuit  pomoruin.  Hinc  et 
4|uidam  monachorum  maglster  ait :  Sufficere  nam- 
i|oe  credimns  ad  refectioDem  quotidianam  ,  tam 
«exts  quam  nonae,  omnibus  mensis  cocta  duo  puU 
■lentaria ,  et  terUum  quodcunque  fuerit  cmduro  de 
pomis.  Festivis  vero  diebas ,  pro  reverentia  sacr.ne 
Mlemnitatis  pluribus  cibis,  id  est,  ternis  vel  qua- 
leniis  fercuiis  sont  corpora  reflcienda ;  sic  tamen 
Qt  plura  sunt  cit>aria  numero ,  sint  minora ,  ut  cor- 
pora  necessario  cibo  reflciantur,  non  nimia  saturi- 
late  damnentinr.  Quando  in  mensa  cibus  admlnistra- 


tur,  nuHos  prius  cibum  comedat,  qnam  signnm  ad  ^  litascnim  dicilur  modicitas,  vel  granditas.  DicUai»- 


benedieendum  insonet.  Et  cnm  signum  audierint, 
MML  voce  benedictionem  rogent.  Quorum  vocem 
adibas  subsequitnr,  dtcens  :  Dominus  dignetur  bcne- 
dieere.  Iliod  praecipue  decernimus  ut  nullus  altcri 
dare  ex  mensura  sua ,  vel  accipere  ab  altero  praesu- 
niat,  praeter  abbatem,  vd  praepositinn,  cui  ab  abha- 
ce  commissum  cst. 

Panis  libra  una  propensa  sufficiat  in  die,  slve  ana 
tit  refectiOy  sive  prandii  et  ctence.  Quod  si  ccenaturi 
Hint,  de  eadem  libra  tertia  pars  a  celterario  reserve- 
tur  reddenda  tcenaturis.  Hinc  item  idem  supradictus 
magister  ait :  Medius  panls  peiisans  libram  singulis 
fratribus  in  dic  sufficlat,  secundum  formam  divinae 
dispensationis.  Cnm  medium  panis  coelestis  corvus 
pATaoL.  Cll. 


tem  a  mensura,  qux  est,  quantum  siL  Percaraenim 
vel  plus,  vel  minus  ostenditur.  Parcilas  enim  teio- 
perantia  est,  quse  a  parcendo  nomen  accepil. 

Carnium  vero  quadrupedum  omnino  ah  ommbme. 
abstineatur  comestio^  prceter  omnino  debUee  et  CBgroie$^ 
Hinc  Aurclius  dicit :  Carnes  in  cibo  nunquam  sih, 
mantur.  Pulli  vero  vel  altilia  cuucta  in  congrega- 
tione  non  ministreulur.  inflrmis  vero  tantum  provi- 
deatur,  et  acciperc  liceat.  Hinc  Fructuosus  dicit : 
Carnem  cuiquam  nec  sumendi  nec  gnstandi  est  coo- 
cessa  licentia  ,  non  quod  creaturam  Dei  judicemus 
indiguain,  sed  quod  carnis  abslinentia  utilis  et  apta 
monachis  aesiimetur  :  servatur  tamen  moderamen 
pletatis  ergn  aegrotonim  necessitudiiies  ,  vel  longe 


Sr>  SMARACDI 

proflciscentiiim  ;  qiialiier  ul  ct  YohUiliiim  esibus  in-  A 
firmi  sustentcntur,  et  Innginquo  itinere  deslinati »  si 
aut  a  principe  vel  cpiscopo  sperantur,  pro  lk.*neiii- 
ctione  et  obedicntia  deguslare  non  mctuant,  ger- 
vantes  apud  sc  dc  roliiiuo  continentiam  consuctam. 
Quod  si  quis  inoiuicbus  violaverit,  et  contra  sancUo- 
nem  RegulT  usumquc  vetcrum  vcsci  caniibus  pncsum- 
pscrit,  sex  mensium  spalio  retrusioni  et  pQDnilculi;e 
subjacebit.  Quod  autem  dicit :  dcbiles^  (vgrotos,  nou 
duas,  iit  plcrique  putant,  sed  unam  tantum  siguifical 
essc  personam.  Ergo  debilis  aegrotus  dicitur,  qui 
longa  vel  dura  srgritudine  pressus  est,  ad  debilila> 
),-  tem  perdiictus  ,  cui  reparationis  causa  victus  esl 
carneus  adhibendus. 


B 


CAPUT  XL. 

De  mensura  potut. 

Vnusquisque  proprium  habet  donum  ex  Deo ;  alius 
siCyaliHS  vero  sic{I  Cor,  vii).  Quod  autem  dicit :  alius 
sic,  alius  vero  stV,  intclligitur  quod  alius  ex  Deo  ba- 
bet  abstinentise  donum  amplius,  alius  vero  mlnus. 
Et  ideo  cum  magna  caulela  eorum  cibus  est  tempc- 
randus ,  vcl  potiis ;  nc ,  dum  ille  qui  minus  indiget 
temperatur,  ille  qui  plus  indiget  inopix  pcouriam 
patiatur.  Propterea  sequitur: 

Et  ideo  cum  aliqua  scrupulositate  a  nobis  mensura 
victus  aliorum  constituitur.  Scrupulositas  dicilur 
moestitia ,  et  anxietas,  sollicitudo,  vel  molestia 
animi. 

Tamen  infirmorum  couluentes  imbeciUitatem^  cre- 
dimus  t^eminam  vini  per  singulos  sufficere  per  diem»  C 
Quibus  autem  donat  Deus  tolerantiam  abstinentia*, 
propriam  se  habituros  mercedem  sciant,  Ilic  infirmo- 
rum  imbecillitatem  non  pro  corporisa^gritudine,  scd 
pro  aniiui  dicit  impossibiliiate.  Nod  ciiim  abstincn- 
tiafn  exterius  corpus  valet  implcre,  nisi  ei*interius 
animus  abstinenlix  consenserit.  Sunt  cnim  multi 
qui  abstinere  poterant  proptcr  conccssaui  salutein , 
sed  non  valent  propter  aniini  imbecillitatera.  Hemina 
enim  vini  appendit  libram  unam,  qux  geininata  se\- 
tarium  facit. 

Quod  si  ant  loci  necessitas ,  vel  labor^  aut  ardor 
trstatis  amplius  poposcerit,  in  arbitrio  prioris  consi- 
stat,  considerans  in  omnibns  ne  subrepat  satietas  aut 
ebrietas.  Ilinc  Ferreolus  ait :  De  ebrietate  vero  su- 
4)erflao  puto  monachum  commoiieri ,  cum  vel,  si  pa-  ^ 
mm  vini  acclpiat,  a  prxposita  corporis  contritionc 
dedinat.  Et  ideo  monachum  si  cbrium,  quod  dici  nc- 
fasest,  videriallquandocontigerit,  zclans  illi  plenus 
ira  pncciplo  ut  triginta  diebus  a  vini  pnrtione  sus- 
pendatur,  quatenus  omnia  infusione,  concessa  di- 
gestione,  boc  spatio  vacnentiir 

Licet  legamus  tinum  omnino  monachorum  non  esse. 
Ubi  hoc  scriptum  beatus  Benedictus  legerit,  audi. 
Alt  cnim  quidam  antiquus  Patrum  :  Caro  ct  vinum, 
sive  poliw  In  quo  sit  ebrietas,  refutanda  sunt  a  ino- 
nachis,  ncc  suscipienda ,  quibus  pro  Christo  cruci- 
ftxus  est  mundus,  ct  ipsi  mundo,  ct  ferias  iuonacbo 
mvL  esse  super  terram ,  nisi  modicum  in  adventu 


ABBAT13  gT?l 

fratrum,  tauquam  Cliiibii  l;etIor  fucrii  cibus  graiia 
charitatis. 

Sed  quia  nostris  tcmporibus  id  monachis  persuade- 
ri  non  potest,  sallem  vel  hoc  consentiamus^  ut  non  fis- 
quc  ad  sutietatem  bibamuSf  sed  parcius^  quia  vinum 
apostatare  (acit  enim  sapienles  (£cc/t.xix).Apo6ta- 
tarc  dicitur  a  via  jiistilix  rcce(1erc ,  a  fidc  trans- 
grcdi ,  retroire »  vel  a  bono  pnevaricari.  Yerum 
quomodo  vinum  sapientes  faciat  apostaiare,  dili- 
gcuter  atteode.  Noc  enim  sapicns,  sancius  el  anti- 
quissimus  vir,  quera  tanta;  moles  aquarum  non  vi- 
cerant,  a  modico  vino  devictus  est ,  et  ub  ebricloie 
dormiens  nudatus.  Patriarcbam  vcro  Lolb  vinum 
apostatare  fecit,  quando  contra  nalui-am  in  (liialNis 
suis  impudenter  commiscuil.  Si  ergo  sanctis  el  ma- 
gnificis  viris  vini  ebrietas  non  pepercit,  quanto  ma- 
gis  exiguum  alque  infirmum  monacbum  superahll ! 

Ubi  autem  loci  necessitas  exposcit ,  ut  nec  supra- 
scripta  mensura  inveniri  possit^  sed  mutto  minus,  aul 
ex  toto  nihil,  benedicant  Deum  qui  ibi  habitant ,  et 
non  murmurent,  Quia  enim  Apostolus  infirmo  Ti- 
molheo  scriblt  dicens :  Modicj  vino  utere  propicr 
stomachum  tuum  et  frequentes  tuas  infirmiiates  (/ 
Tim,  v),  quantum  monacbis  secundum  vires  mona- 
sterii  per  singulos  dies  jussu  vel  dispensatione  abba- 
tis  vini  oflerlorium  accipiant,  et  amplius  penitus  noii 
requirant. 

Hoc  anteomnia  admonentes  ut  absqu^  murmuratio- 
nibus  sint.  Decet  enira  monachos  sine  murmura- 
lione  esse,  ne  pereant  murmuranJo,  sicut  et  illi  po- 
rierunt  qui  in  descrto  murmuraveruot,  etperdtt^ 
filiorum  nomine,  aliud  secundum  Apostolum  acci- 
piant  nomen,  id  est,  murmuratores,  qucrelosi,  Deo 
odibiles. 

CAPUT  XLI. 

Qnibus  horis  oporteat  reficere  (ratres. 

A  sancto  Pascka  usque  ad  Pesuecosten^  ad  $extam 
reficiant  fratres ,  et  ad  seram  cmnent.  Uinc  befttot 
Isidorus  ait :  Ux  sunt  feri»  monachonim,  ia  qui- 
bus  jejuula  conquiescunt :  in  primis  venerahilis  dies 
Domiiiicus  nomini  Christi  dicati^,  qui  aicm  propler 
mysterium  resurrectionis  ^us  8oIeroni6  esl,  Ita  ei 
apud  omnes  servos  cjus  celebriute  conyiVH  voUvo 
gaudio  retinebiL  Item  a  prima  die  Paschae  iisq«e 
ad  Pentecosten ,  ita  scilicet  continois  diebus  i^ 
nium  a  sanctis  Patribus  dissoIiUum  cst,  propter  re- 
surrectionem  videlicet  Cbristi  eiadveiitum*Spiritttt 
sancti,  ut  hi  dies  non  in  figura  laboris,  quod  Qim- 
dragesimae  tempus  significat,  sed  in  quiele  l«iilic« 
laxatis  jeiuniis  celebrcntur.  llinc  Cassiaous  ait :  A 
ves;)ere  sabbali  qux  lucescit  in  die  Dominico. 
usque  ad  vesperam  ip&ius  DominicaB,  et  toiis  Qoln- 
quagesimx  diebus,  ncc  genua  curvari ,  nec  jcjwiio- 
rum  regulam  custodiri  Patrum  constiiuta  sanxeroM. 
Quod  dixerit :  sera  cocncnl,  pro  tarde^  posuit  sera« 
sicut  vespcra  dicilur  pro  vcspcre.  Coena  vocator  a 
coramunionc  vcsccntiuin.  Coenoa  qiiippc  couuttuue 
dicunt  GrxHi.  Unde  et  coeiiacubira  a  comoiunitaie 


8^7  COMHENT.  IN  REG.  S.  BENEDICT1.  «TS 

\escei»iittin » H  eoMiobioin  a  mnrouniiatfe  vocatur  A  nam  horam  univcrsis  dkobus  consiiliita  suiit  soivi 


viTentium 

A  Pentecoste  aulcm  tota  a^stale  (si  labores  agrorum 
non  ha^nt  monaehi ,  anl  nimietas  astatis  non  per- 
turbat)  qnarta  et  sexta  feria  jejuncnt  usquc  ad  no- 
nam.  Uinc  itcmm  Isldorus  ail :  Secunduro  jejtininiii 
inlerdianum  post  Pentecosten  alia  die  inchoaiom 
«squc  ad  aequinoaiuhi  aulumnale  protcmiitur,  trinis 
scilicet  diebus  per  stngulas  hcbdomiidas  propter  icsii- 
ynra  solis  ardorein.  Hinc  Fructuosus  ait :  A  Pascha 
iisc(ue  ad  Pentecosten  reficieiidum  est  ad  sextam.  A 
Pentecoste  usque  xviii  Kalcnd.  Ociobris  inierdiana 
jejunia  reiinenda  sunt. 

Reliquis  diebns  ad  sextam  prandeanl.  Quo!  prandii 
MXtOj  si  opera  in  agris  habuerint^  aut  eestatis  (error 


jojunia',  ut  sit  aliquld  proliiiua^  quod  quadragiiiia 
diobas  adtlatur,  iil  esl,  u<sque  ad  vespcrani. 

Ipsa  tamcn  vcspera  sic  agatur  ut  lumine  tucernte 
Hon  indigeant  refkientcs^  scd  luce  adhuc  diei  omnia 
consummentur,  Sed  et  omni  tempore,  sive  ceome,  sive 
refectioniSy  horn  sic  tcmperetur^ «/  cum  luce  fiant  om- 
nia.  I  Jco  luce  diei  consummanda,  pcrficieuda  et  pera- 
gt»nda  sunl  omnia,  ut  nec  luiuinc  indigeatur  luccr- 
nse,  et  horis  coinpctentibus  omuia  proiude  peragan- 
tur  ct  teniperale,  ct  ut  ciiius  ct  alacrius  iu  noctibus 
cousnrgcntes  iinpleniur  ab  illis  quod  propheia  lior- 
tatur  dicens  :  In  noclibus  cxtoliite  manus  vestras  in 
sancta^  et  benedicite  Domino  (PsuL  cxxxin).  Quod 
aulem  dicit,  sive  cwnwj  iiKelligitur  coona  qux  post 


«tmws  fiierit,  eontinuanda  erit  :  et  in  abbatis  sit  pro-  B  prandium  lit,  quando  duabus  vicibus  rcriciuut  fra- 


ndentia,  Prandium  autem  ab  apparatu  refeciioflis 
estdictum.  Prandii  enim  sexta  dicit  esse  continuan* 
^a,  id  est,  jugiter  ei  quotidie  peragenda.  Propler 
liaiigationeni  eniin  operis  ei  ferVorem  calorisjugiter 
solvenda  suiit  jejunia  temporc  a*statts.  Gontinuare 
enimdieii,  quotilie  agere,  congeminare ,  vel  sine 
luiemHssione  facere. 

Et  sic  omnia  temperet  atqme  disponat ,  qnalitcr  et 
animce  salwentur,  et  quod  facimnt  fmtres  absque  jk- 
Ma  murmurmtione  faciant.  Oinnia  sagacitas  curaqu!^ 
pastoris  ad  hoc  debet  quolidie  tendere,  ui  oviuui 
suarum  aBimassalveutur,  etviriutibussasrispascnis- 
qne  sagineniur  a^teinis.  Etquod  faciunio\*es,  abs- 
que  jusia  mnrmurationc  faciant.  Justa  eniin  murmii- 


tres.  Refectionis  auiem  hora  hic  inteiligiiur,  quando 

jcjunio  peracto  uua  tanlum  vicc  in  vesipere  refi- 

ciuntur. 

CAPUT    XUI. 

Vt  post  complctorium  ncnio  lofjnalur. 

Omni  tcmpore  silentio  debcnt  studerc  monuchi^ 
maxime  tamen  nocturnis  horis,  lUac  et  alibi  legitur : 
Rcgulam  silenlii  omni  tcmpore  seivandam^  snncta- 
rum  Scripturarum  series  dcclarat,  dum  pcr  proplu}- 
tam  dicit :  Cuiins  justiliw  silcntium  (isa.  xxxii).  Ei 
iflud  :  Pone,  Dominet  custodimn  ori  mcOt  ft  ostlum 
cireumstanticB  labii»  meis  (Psal.  c\l).  £rgo  factis 
coinpletoriis  mox  intcr  fratres  ingrediaiur  silentium, 
ct  sic  so  suis  collocent  leciis,  ut  ncrao  alleri  loqua- 


ratio  iila  dicitur  quam  non   voluniaric  aut  skm  C,  iiir.  Ideo  cnim  post  complelorium  iaccre  debemus. 


causa,  scd  invicti  et  coacli  monachi  faciunl :  allerius 
«Btm  inalo  commota  surgit  alterius  murmuratio  jn  • 
sia.  Justa  eiiim  murmuratio  raohachorum  ab  ni|nsla 
oppressione  solet  consurgere  magisironim,  sicut 
l>eatus  Gregorius  dicit :  Terra  etenim  contra  pos- 
sessorcm  clamai,  quaudo  coutra  paslorcm  suum  jii- 
«ie  Ecdesia  murmurat. 

.  Ab  Idibus  antem  Septembris  usque  ad  caput  Qufi- 
dragesima^  ad  nonam  semper  reficiant  fratres,  Quo)- 
stio  oritur  quomodo  bic  abldibus  ScpUimbris  jeju- 
nandHm  quotidie  dical ,  cum  in  capitulo  qiiadragc-t 
limo  oeiavo  diclurus  sil :  A  Pascha  usque  ad  Ka- 
kiid.Ociobrispost  sextam  surgeiiiesa  mensa  pauseul. 
(Juae  ita  soivitur  :  Si  habueriut  opera  iu  agris»  vcl 


iii  mcrito  in  nocturnis  primo  dicamus  :  Domincy 
hibia  mea  aperies^  et  os  meum  annuntiabit  laudem 
tuam  (Psal.  i.).  Hoc  cst,  petamus  Deum  in  uocturiiis 

« 

apcrire  labia  nostra,  qu»  sua  cuslodia  in  complcto- 
riis  clauserat 

Et  idee  omni  tempore^  sive  jejunii,  sive  prandii,  si 
tiinpus  fuerit  prandii ,  mox  ut  surrexeritU  a  ccenay  se- 
dcant  omnes  in  unum,  et  le§at  unus  Collationes  vcl 
Vitas  Patrum,  aut  certe  aliquid  quod  a^dificet  an- 
dientes,  Non  autem  lleptateuchum,  aut  Regum,  quia 
inprmis  intcllectibus  non  erit  utile  illa  hora  hanc  Scri- 
pturam  audire;  aiiis  vero  hons  leganiur.  Quodautem 
dicit  :  aut  eefte  aiiquid  quod  wdificet  audienles,  de 
bomiliisintelligitor  dixisse  Palrum,  in  quibos xtM- 


Tindemiam  in  vineis,  ubi  per  se  occopenlur,  usqus  ^  cntioncs  p»lenitcr  scripi£  sunt  aodicntiuro.  •Yelcerle 


ad  Kalend.  Octobris  ad  sextam  renciant ;  sin  autiiii 
iion  babuerint,  ab  IJibus  Seplcuibrisgciieralc}ej:i- 
«lium  inchoeiur. 

Jn  Quadragesima  vero  usque  ad  Pauha  ad  vesik:- 
ram  reficiant.  Oinc  ilerum  Isidorus  ait :  Primum  je- 
juniuin  Quadragesim»  quotidianum  ,  ia  qua  miyor 
al>stinenti9ejobservantia  manebit  inmonachis,  quamlu 
non  solum  a  prandiis,  sed  etbm  a  vino  et  ab  olco 
absiineiur.  Quod  vespera  monaclii  reficiant,  ipsius 
Domini  utantur  excmplo,  qui  non  prandissc,  sc.l 
ccenasse  legitur,  cum  dicit  Scriptura  :  Vespere  uutem 
facto  recubuit  Jesus  cum  duodecim  apostolisy  et  rce- 
nantibus  illis  dixit  (Matth,  xxvi).  Nam  ideo  ad  no- 


de  cxpositxonibus  librorum  catholicorum,  quae  ab 
orthodoxis  fact:c  sunt  viris,  in  quibiis  sancia  sUffi- 
( ienter  sanciis  doctrina  rcdundai  monachis.  Com 
vero  dicii  :  non  untem  Ueptateuchum,  aut  Rcgnm^ 
<  iligenter  atteadcndiim  csi  quod  sequitur,  quia  in* 
firmis^  inquii,  intellectibus  noti  erit  utile  ilia  hora 
kanc  Scripturain  audire.  Sinceris  aulcm,  sanis  ct 
acutis  intellectibus  nuilo  tempore  vetatur  Heptateu- 
citum,aut  Regum,  vel  quamcunque  historiam  divina* 
rnm  legcrc  Scripturarum^  quia  possunt  m  eis  figU' 
ras  et  seosus  dignoscere,  exemplum  salutis  ab  illis 
Icgcndo  recipcrc.  Illis  vcro  qui  ncqoeunt  ab  ilUs  spi* 
ritalem  capere  intelligentiam,  Heptatcuclium  aui  lie- 


879 


8)IAR.\GDI  ABBATI8 


flSA 


gam  iii  iUa  hora  juste  probilMt  legeBdum.  Debet  A  exercet,  in  eodem  puncto  qvo  Mires  ejus  sonuspol- 


!• 


enini  lunc  unusquisque  divino  aedificatus  sermone« 
et  ad  completorii  oflBcium ,  et  ad  suum  aediflcatus 
pergere  locum.  Cseterum  aliis  horis  ant  coram  om- 
nibus  tempore  suo  in  Ecclesia,  ant  unusquisque  per- 
legendi  doctrina  debel  eos  legere  in  schola. 

^'  autem  jejunii  dies  fuerintf  dicta  vetpera^  parvo 
intervailo  mox  accedant  ad  lectionem  Coltationumj  ut 
diximus,  et  lectis  quatuoraut  quinque  foliis,  vel  quan- 
tum  kora  permittit^  omnibus  in  unum  concurreniibus, 
per  hanc  moram  lectionis ,  si  quis  forte  in  assignato 
sibi  commisso  fuerit  occupatus  ,  occurrat,  Collalio 
dicitur  confessio,  collocuiio ,  vel  confabulatio,  ubi 
fle  Scripturis  divinis  aiiis  conferenlibus  interroga- 
liones,  conferunt  alii  congruas  responsiones,  et  si 


sans  advenerit,  coeptam  litteram  non  audeat  coih 
summare.  Hinc  et  alius  magistcr  ait  :  Cum  index  in 
oratorio  percussus  fuerit,  mox  omnes  «udientes  an- 
tequam  cnrrant,  faciant  sibi  crucem  in  frcMite ,  re- 
spondeotes  Deo  gratias,  H  tunc  iaborantes  opus  pro- 
jiciant,  artifices  ferramenta  dimittant,  scriptores 
iitteram  non  integrent.  Omiiis  fratrum  manus  dese- 
rat  quod  agd)at,  festinet  sutim,  mox  cum  graTiiate 
pes  ad  oratorium,  sensus  ad  Deum,  ut  mox  ad  pri- 
mam  orationem  occurrant ,  et  tanquam  apcs  ad  mel 
intrantium  in  oratorium  fratrum  examen  ebvlliat ; 
ut  qui  tacilus  erat  sancti  oratorii  locus,sUtim  pres- 
byterorum  damoribus  impleatur. 
Quod  si  quis  ad  nocturnas  vigilias  post  Cloriam 


quae  diu  latuerant  occulta  conferentibus  patefiunt  R  psalmi  nonagenmi  quarti  {quem  propter  hoc  \>mmno 


perspiciia.  Quod  autem  dicit :  Si  quis  forte  in  assi- 
gna$0f  sulMuditur  oliedientise  olBcio  sibi  commisso ; 
fuerii  oecupatuSf  subintelligitur  omnibus  in  unum 
concurrentibus  occurrat.  Commissum  enim  dicitur 
creditum,  vel  commendatum.  Unde  et  sequitur  : 

Omnes  ergo  in  unnm  positi,  compleani,  Non  hic 
excipit  abl>atem,  non  pnepositum,  non  decanos,  qni 
aliqnoties  aliis  cantantibus  in  ecdesia,  potibus  aut 
fabulis  aut  consiliis  vacant  in  hac  hora,  sed  omnes 
omniiio  in  hac  collationis  hora  occurrere,  omnes  in 
unum  completorium  jubet  cantare. 

Et  exeuntes  a  compielorio  nulla  til  licentia  denuo 
cuiquam  loqui  aliquid.  Quod  ti  inventus  fuerit  qmS' 
quam  prtevaricari  hanc  taciturmiatis  regniam^  gra- 


protrahendo  et  morose  volumus  did)  occsnnrerit,  nom 
$iei  in  ordine  $uo  in  choro,  ud  ultimus  omnium  aet^ 
aut  in  loco  quem  talibut  negligentibut  teortum  com^ 
stiiuerit  abbas^  ut  videatur  ab  ipso,  vel  ab  ommbut; 
utque  dum  completo  opere  Dei  pubHca  uaitfaetUme 
poemteat.  Ideo  autem  eos  in  uliimo  aut  teortumjudi' 
eavimut  debere  ttare,  ut  viti  ab  omnibut ,  vet  pr» 
ipta  verecundia  tua  emendentur.  Hinc  Cawiaous 
ait  :  In  noctnmis  autem  orationibus  nsque  ad  ae- 
cundum  psalmnm  datur  Urdandi  dilatio.  Atumen 
aatequam  ftnito  eoJem  psalmo  fratres  in  ontiooet 
procumbant,  congregationi  se  ingerere  atqoe  Immi- 
scere  festinet.  Quod  si  amplius  vei  modlcom  re- 
Urdaverit,  finitis  Yigiliis,  vera  hnmiliute  submism* 


viori  vindictie  tubjaceat :  excepto  ti  necettitat  hospi-  ^  veniam  negligentiae ,  sicut  superius  diximos ,  ex- 

pelere  non  omitut ;  id  est,  in  loco  nltimo,  qoi  tali- 
bos  negiigentibus  fuerit  deputatus,  jubeator  astaie, 
et  ibi  cum  verecundi»  meto  esspecUre,  el  posl  ioi- 
pletum  cursum  prolixa  venia  ante  coetum  flhUrooi 
cgredientlum  satisfacere. 

Nam  n  forit  oratorium  remaneunij  erit  farie  tuHt 
qui  te  aut  recoUocei  ei  dormai,  ttut  cerie  tedeut  fork 
vel  fabutit  vaeet ,  et  detur  oceath  maiigno ;  ttd  imgrt- 
diatur  intro,  ut  n$c  totum  perdat,  et  de  rellque  emsem^ 
detur.  mnc  et  allbl  scriptum  legimus  :  Nam  fdrig 
•mnino  oon  segregentur,  ne  a  somno  defenti  dor^ 
mianl,  aot  in  aliquo  maligno  hosti  adeoodl  detar 
occaslo.  Intos  enim  positos  nec  totom  perdil  qood 


ium  tupervenerit,  aut  forte  abbat  allcui  aliquid  jutse- 
rit.  Quod  tumen  et  iptum  cum  tumma  gravitaie  et 
moderatione  honetiittime  fiat.  Hinc  et  alibi  scriptiim 
k^mos  :  Ab  hort  vero  completionis ,  cnm  oratio  ad 
somnum  capiendum  datnr,  nullus  omnino  loqui  pne- 
somat,  nisi  grandis  necessiUs  monasterii  poposcc- 
rit.  Cui  ab  abbate  fuerit  ordinatum  loqui  studeat, 
vel  etiam  a  praeposito,  qui  curam  ailorum  portat. 

CAPUT  XLHI 

I>e  hit  qui  ad  apus  Dei  vel  ad  mensam  tarde  occur- 

runt. 

Ad  horau  divini  officH  mox  ut  auditum  fuerit  si- 

gnum ,  reiiait  anuiibut  quwlibH  fuerint  in  manibut. 


tumma  cum  fettinatione  eurratur;  eum  gravttate  ta'     cceperal,  et  verecondia  ac  meto  firangll»,  dom  ab 
ma,  «I  ROfi  tcurrilitat  invemat  fomitem.  Ergo  nihil  ^  omnibos  videtor.  Et  qnando  caeleri  expleto  oflBeio 


aperi  Eki  prmponatur.  Uinc  quidam  monachomm 
magister  ait  :  Quandocunque  vel  diumis  vd  no- 
Gloniis  lioris  ad  opos  divinom  signum  resonuerit, 
mox  com  summa  festinatione  sorgendum  est,  ac  si 
praeoo  regis  insonet*  omni  q[iere,  quod  in  manibus 
habebatur,  poslposiU),  ut  nihil  operi  Dd  propona> 
lor,  sed  mens  ad  sonitum  pneconis  intenu,  et  opcri 
Dei  innixa ,  cum  omni  graviute  et  mansoetodine  ad 
intonandnm  glorlam  majesutis  ejus  et  pieutis  ejus 
gratias  referendas  fesUna  currat.  Hinc  Cassianus 
ait :  Ad  has  ergo  orationes  cum  fuit  signi  sonitus 
aiiditus,  tanu  celeriute  debel  monachus  exsilire,  ut 
non  dicam  alios  artificcs,  sed  is  qui  opus  Scriplur» 


foras  egrediuntur,  ille  in  ecdesia  pro  ipsa  Urdiuio 
positus,  duodecim  psalmos  sopra  corsos  seriem 
cantet.  Si  vero  ex  toto  corsum  suom  perdideril,  prae- 
dpoe  noctumis  horis,  in  quibus  nuUum  allod  opos 
impendit,  superpositione  damnetor. 

Dittrma  oiil^m  horit,  qui  ad  oput  iM  pott  uertum 
et  Gloriam  primi  ptalmi^  qui  poti  venum  didtm^  ec- 
currerit  [Al.,  noit  oceurrerit]^  lege  qua  tupra  eHximut 
in  uliimo  ttet^  nee  prmtumat  tociari  eharo  ptaUemtium 
utque  ad  tatisfactionem,  niti  forie  abbat  licentiam  dede- 
ritpermissionesuaf  ita iamenutsatitfaciat  reut eshoc. 
Ilinc  sanctus  Fracluosus  ait :  Ad  orationes  dionuis, 
qui  ad  primum  psahnnm  uon  occurrerit»  inlroire  m 


8S!  COMMENT.  IN  REG.  S.  BEREDICTf.  8i)i 

oraloriunicuiHCvt^lerisiionaiidcalfSeJ  pocnilentia^dc- A  boribus  jaccnt,  non  tantuin   degustare,  sed  ctiam 


logabilur.  Hinc  Cassianus  dicit :  Si  quis  auteni,  antc- 
quam  finit|ir  psalmus  incGeptus  non  occurrit,  uiierius 
in  oratorium  inter  psallentcs  fratres  introire  non 
audeat,  sed  stans  foris  ad  januam  suslineat,  donec 
flnitis  psalmis  congregalio  relaxetur,  et  tunc  sub- 
missa  in  terra  poenitentia  ncgligentix  suae  vel  tar- 
ditatis  coram  omnibus  ab  abbate  impetret  veniam. 
Quod  si  contempserit  satisfacere,  nullo  modo  inter 
fratressocietatem  orandi  habcbit.  Quod  autem  dicit : 
Ila  tamen  ut  iatisfaciat  reut  ex  hoCy  intelligitur,  sic 
enm  per  licentiam  abbatis  in  cboro  recipi ,  ut  post 
peractum  cursum  satisfaciat  adhuc  reus  pro  ncgli- 
gentia  a  se  commissa ,  donec  ab  abbate  rccipiat  ve- 
niam,  ct  eum  remissio  plena  subsequatur  atque  pa- 
ciOca. 

Ad  mensamaulemquiante  versum  nonoccurrerit^ut 
iimul  omnes  dicant  versnm  et  orenty  et  sub  uno  simul 
omnes  accedant  ad  mensam,  quiper  negiigentiam  suam 
aut  vitium  non  occurrerit ,  usque  ad  secundam  vicem 
pro  hoc  corripiatur:  si  denuo  non  emendaverit,  non 
permtltatur  ad  menscs  communis  parlidpationemf  sed 
sequestratus  a  consortio  omnium,  reficiat  solus,  sub- 
lata  ei  porlione  sua  vitU  ,  usque  ad  satisfaclionem 
et  emendalionem.  Similiter  autem  patiatur^  qui  ad 
ilium  versum  non  fuerit  prtesens,  qui  post  cibum 
dicitur.  Uiuc  quidam  raonachorum  magister  [ait  : 
Ad  meDsae  vero  anliphonam  vel  versum  priorem 
qui  uon  adfuerint,  semote  ct  non  signatum ,  ei 
sine  data   el  accepta   benedictione  roanduceut  et 


tangere,  absque  his  qux  in  commune  comeduutur, 
sacrilegium  sil. 

Sed  ct  si  cui  offertur  aliquid  a  priore  et  accipere 
renuerity  hora  qua  desideraverit  hoc  quod  prius  recu^ 
savit,  aul  aliud  omnino  non  percipiat  usque  ad  emen- 
dutionem  congruam,  Hyperbaton  est  hoc,  quod  aliter 
ordinatum  intelligitur  ita  :  Si  cui  aliquid  a  priore 
offcrtur,  et  renuerit  accipere,  hord  qua  debideravc- 
rit,  subauditur  accipere  ;  aut  hoc  percipiat  quod 
prius  recusavit,  aut  aliud  orauino  nihil.  Uinc  beatus 
Basiiius :  Hoc  enim  quod  hic  de  esca  dictum  est, 
etiam  de  omui  re  quse  ad  usus  corporis  pertioct 
eadera  forma  servari  potest.  Ergo  iste  talis  qui  oblata 
recipere  renuit,  dignus  est  ut  etiamsi  quserat  oon 
B  accipiat,  usquequo  probet  is  qui  pneesl,  etcum  vide- 
rit  vitium  animi  curatum,  tunc  etiam  quod  corporis 
usibus  neccssarium  fuerit  prjebebit. 

CAPUT  XLIV. 
De  iis  qui  excommunicantury  quomodo  satisfaciant, 
Qut  pro  graviori  culpa  ab  oratorio  et  a  mensa  ex- 
communicaturjtora  qua  opusDei  in  oratorio  celebra- 
lur,  ante  fores  oratorii  prostratus  jaceatf  nihf(  dicens^ 
nisi  tantum  posito  in  lerram  capile  et  proslralus,  pro- 
nns  omnium  de  oratorio  exeunlium  pcdibus  se  proji- 
ciat,  Et  hoc  tandiu  faciat  usque  dum  abbas  judicaverU 
satisfactum  esse,  Qux  graviores  sunt  culpx,  jam  su- 
perius  dictum  est.  Hinc  vcro  de  congrua  culpatorum 
satisfactione  dicendum  est.  Quorum,  ut  Isidonis  ait, 
si4a  panis  et  aquae  in  vesperlinum  erit  adhibenda  re- 


bibant,  et  sine  alicujus  eloquio.  Et  merito  sine  homi-  ^  fectio,  amictus  eorum,  aut  tegimen  rasum,  aut  fort^ 


uis  eloqnio  dcbet  reficerc  qui  ante  refcctionem  cura 
Deo  Bon  est  locutus.  Qui  vero  posteriori  mensse  ver- 
sui  non  adfuerit,  taiem  poenam  suscipiat,  qualem  ille 
qui  ante  refectionem  non  est  locutus  cum  Deo.  Hae 
vero  correptiones  vel  excomraunicationes  bis  dun- 
laxat  constitut;»  sunt ,  qui  sunt  voluntate  et  negli- 
gentia  tardi ,  et  nullis  necessitatibus  occupati.  Nara 
pro  utilitate  monasterii  occupati  digne  absentes  a 
praesentibns  io  oratorio  raemorentur.  Hinc  Isidorus 
dicii ;  Qui  ad  mensam  tardius  veneril ,  aut  poeni- 
tentiaraagai,  aut  jejuniis  ad  suum  opus  vel  cubile 
recurrat.  Uioc  Basilius  ait :  Si  cum  possit  non  sate- 
gerii,  faieatur  culpam  negligentiie  su»,  et  niancat 
suie  cibo  usque  ad  illam  horam  qua  couvenitur  ad 
cibura  in  posterura  diera.  ^^  ' 

AVc  quisquam  proesumat  anle  statutam  horam  tel 
poiteaquidquamcibi  veipotusperdpere.  Hinc  Fructuo- 
sus  ait :  Quilibet  ex  monachis  jejunium  solvere  non 
praesumai,  nec  priusquam  in  commune  reficiant  cum 
casteris,  vel  postquam  refecerint,  quidqoara  quod 
ad  potandum  vel  edendum  perlinet  gustare  vel  con- 
tingere  audeat,  vel  occulte  quodlibet  peculiaritcr 
recondere  vel  habere  prasumat.  Uinc  Cassianus 
dicit :  Omnimodis  autera  ex  hoc  caveri  debet  ne  ante 
iUam  vel  post  illam  horara  qua  omoes  fratrcs  in 
coramune  reficiuntur,  extra  mensam  quoraodocun- 
que  quodcunque  vel  modicum  aliquis  manducare 
jMrjesumai,  ut  etiam  poma  qu«  teinpore  suo  sub  ar- 


cil-cium,  lcclulus  eorum,  aut  ouda  humus,  aut  fort^ 
storia,  id  est,  matta  super  humura.  Hinc  qnidam 
monachorum  magister  ait :  Qui  vero  frater  gravem 
colpam  admiserit,  ipse  ab  utroque  cxcommunicelur, 
ivl  est,  ab  oratorio,  ct  a  mensa,  et  non  ipse  ad  in- 
dulgentiam  majoris  perveniat,  nisi  aute  liraen  ora- 
torii  prostratus  lacrymabili  vofe  intervallo  cessan- 
tium  in  psalmis  horarum  Deo  et  omnibus  einenda- 
tione  satisfeccrit  repromissa. 

Qui  dum  jussus  ab  abbale  venerit,  votvat  se  ipsius 
ubbatis  pedibus,  deinde  omnium  fralrum  vesligiis,  ut 
orent  pro  eo,  Et  tunc  si  jusserit  abbaSf  recipiatur  in 
choroy  vel  in  ordine,  quo  abbas  decreverit ,  iia  sane  ut 
psaimum  aut  leclionem,  vel  aliud  quid  non  pr(Bsumat 
in  oralorio  imponercy  nisi  iterum  abbas  jubeat,  Et 
omnibus  horis  dum  complelur  opus  Dei,  projiciat  se  in 
terram  in  toco  in  quo  stal,  et  sic  satisfadat ,  usque* 
dum  ei  jubeat  abbas  ut  quiescat  jam  ab  hac  satisfa- 
ctione,  Hiuc  Isidorus  ait :  SatisfactiodeKnqueotiani 
Iki^c  est:  Peracto  poenitentix  temporc  vocatus  veniat, 
hunio  prostralus  jaceatv  jussus  ab  abbate  de  ierra 
consurgat,  surgens  ab  omnibus  pro  negligentia  ve- 
niam  poscat ,  adepturus  indulgentiam  posi  biyus 
emendalorix  satisfactionis  mensuram. 

Qui  vero  pro  levibiu  cutpis  excommunicantur'  tan^ 
lum  a  mensa,  in  oratorio  satislaciant,  usque  ad  ju^ 
siotiem  abbatis  hoc  setnper  facianly  usqw  dum  bem* 
dicat  et  dicat:  Sufidt,  Quod  dicit,  benedicat^  intel* 


fJS^Z 


SMARAGDl  ABBATiS 


m 


Jtailur,  DiniHlal  libi  Domiuus.  Quod  dicit,  sufficii,  A  impigra  fuenl,  aJ  lioc  opus  iilonous  iuveutus ,  ut 


Mbftudiiur  pro  luic  culpa  saiisfactio  acta. 

CAPUT  XLY. 
De  iii  qui  faliuntur  in  oratorio, 
Si  qni$  dum  pronuntial  pinlmum  ,  raponsorium, 
autantiphonam,  vel  lectionem,  fatlitur,  nisi  cum  $a- 
iisfactione  ibi  coram  omnibus  kumiliatus  fucriiy  ma- 
pori  vindictoi  suhjaceat ;  quippe  qui  noinit  humi- 
iHaie  corrigere  avod  negligeniia  deiiquii,  Infantes 
vero  pro  taii  cutpa  vapiUeui.  Quod  dicit,  rnajori 
wmdiciw  subjaceal ,  subauditur ,  quasi  ibi  coram 
•mnibus  buiniliatus  fuisse?.  Quod  vero  dlcit,  in- 
fmies  pro  iali  culpa  vapuleni ,  subintelligitur,  nisi 
ibi  coraiu  onmibos  liumitiati  fuerint.  Uxc  de  illis 
^i  raro  falluntQr,  et  saepc  correpti  non  emcndaulur. 


opus  Dci  non  larJclur ;  qui  non ,  qua  hoi-a  illi  libi- 
ium  fuerit,  fratres  ad  vigilias  su&citare  praesumat» 
sed  sic  lotam  coQgrcgalionem  ad  odicium  oraiionis 
iavitet,  ne  iu  ulroque  inveniatur  incautu8«  idesi, 
ue  vel  oppressus  somno  statutam  uoctis  transeat 
Uoram ,  vci  camdem  fcstinus  anticipct.  Si  vero  qiUH 
libet  occasione  a  justo  or Jiue  dcvialum  fuerit,  ut  doq 
sccundum  ordiucm  suum  horx  cuslodianiur,  auper- 
positione  damnentur 

Psalmos  auiem  vel  antiphonas  p^st  abkalem,  ordine 
suo  qmbus  justum  fuerit  imponani.  Cantare  autem  aut 
Isgere  non  prmumal ,  nisi  qui  polest  ipsum  officimm 
implere,  ui  cedificenlur  audienles.  Quod  cum  hunuO' 
tiUe  et  graviiaie,  ei  trenvore  faciaty  et  cui  jusserit  alh 


eliamsiibi  hnrailiati  fticrint.  ulTapulenl,  uicmcn- »  *«•   U<'od  dicil ,  post  abbalem  ordinz  «o  impo^ 

mnt ,  Don  de  liio,  quo  lugrcssA  suni  ordine  dicit. 


dentar,  et  sxpe  jam  non  fallnntur. 

CAPUT  XLVI. 

De  iis  qui  in  aliis  quibuslibei  rebus  delinquunt, 

Si  quis  dum  in  labore  quoviSf  in  coquina^  in  cella- 
ribt  in  minislerio,in  pistrino^  in  horiOy  in  arte  aliquay 
dum  laborai,  vel  in  quoeunquc  loco  aliquid  dclique- 
Tii\  aui  fregcrit  quidpiam,  aui  perdidcrii ,  vel  aUud 
quid  excesserit  ubi  ei  ubi,  et  non  veniens  conlinuo 
ante  abbatem,  vel  congrcgationem  ,  ipse  ultro  satis- 
feceriif  et  prodiderii  delictum  suum  ,  dum  per  atiuni 
iognitum  fuerit,  majori  subjaceat  emendaiioni,  Iliiic 
Cassianus  ait :  Si  quis  aliquid  frcgerit,  aut  pcr- 
didcrit ,  non  aliter  negligcntiam  suam  dclcbil,  nisi 
toram  omnibus  fratribus  tandiu  supplicavcrit  Dco  m  C  ^^^»  Salomone  :  In  desideriis  esl 


terra  prostratus ,  doncc  orationc  solvatur  abbalis. 
Supra  enim  nominatse  negligentiae  sccundum  modL- 
faun  proprium  siut  pensandx,  ct  juxla  x^tatem  delib- 
quentium,  id  est,  vel  tencram,  vcl  senilem,  vcl  viri- 
lem,  sunt  corrigendi.  Si  abhati  vel  prxposilo  puraiii 
dederit  confessionem  et  compertum  fueril  nuii  sux 
volunlatis  Aiisse,  quod  casu  accidit,  suHiciat  ei 
emendare  eum  vcnix  saiisfaclione  quod  deliqult.  Si 
vero  non  sua  confcssionc ,  sed  alterius  proilitioiie 
cogniium  fucrit,  proiit  culpse  magnitudo  poposceiii, 
pocnitcntiuc  subjacebiL 

Si  anima:  vero  peccati  causa  taicns  fuerit^  iantum 
abbali ,   aut  spiriiualibus  senioribus  paiefatiat,  qiii 


scd  de  illis  quibus  ab  abbate  jussum  est,  ei  qui  boc 
opus  bene  agere  possuul,  de  quibus  etiam  supcrius 
dixit :  Fratrcs  nou  pcr  orJinem  legant  aui  cantent* 
scd  qui  acdiflcent  audientes.  Quod  el  ilii  sicui  ordi- 
iialiui,  ita  ct  caute  ci  cum  humililatc  agere  dcbeu'.. 
Uudc  et  scquitur  :  Caularc  et  legere  uon  pncsumat» 
uisi  qui  potcst,  clc. 

CAPLT  XLYIII. 

De  opere  manuum  quolidiano, 

Otioiitoi  inimica  est  animce,  Oiiosus  eniiii  corpore 

monachus,  menie  a  sordidis  cogitationibus  nuuquain 

poterii  esse  otiosus.  Per  otium  enim  Ubidines  ei 

iioxiarum  cogitaiionam  desidoria  concrescani ,  di- 

omtttM  0tio9U9f  et 
muita  mata  excogitat  otiosiias,  Hortamur  ergo  ,  fra- 
Ires  ,  ui  otium  non  aineiis ,  scd  pcr  sincenim  ima- 
uimitatis  consensum  unusquis^uc,  ui  praevalct,  sic 
laborei,  abjccto  a  se,  qni  huc  usque  ialis  fuil,  hoc 
vitio ,  promptus  ad  omne  opiis  occurral,  quia  scri- 
plnm  esi :  Non  odcris  iaboriosa  opera,  el  ruMticatiih 
nem  ab  Aitiuimo  creatam  {EccH^ym).  St  enim  apo- 
stoli  corpornlc  opiis  faciebani  unde  viiam  corporis 
suslinercnt,  quanto  magis  monachi,  qullins  oportet 
non  soUim  vitje  sunR  necesstiria  propriis  manihHs  ex- 
hil>ere ,  sed  etiam  indtgentiam  artorum  labonbus 
suis  relicere.  <)u!  viribus  corporis  ct  integritale  st- 


hitis  oonsistcmt ,  si  in  operc  oilosi  sunt ,  dnpKetler 
sciant  curare  sua,  et  aliena  vutnera  non  deiegere,  aut  ^^.^^^^^^^  noscuntnr  ,  quia  non  solom  non  laboraint, 
pubticare.  Hortamur  autem,  quod  si  ex  majorilus  cul-  ^  j.^,j  ^^-^.^,,,  .^y^^  Yiiianl.  et  ad  imitationcm  suam  inTi- 


pis,  quod  ad  aniiiuc  msyorem  pcrlincal  damnationciu, 
uliquam  commiserit  fraicr,  seeretius  pcr  puram  coii- 
l^ssioncm  suo  maiiifestci  abbaii,  nc,  dum  tcropore 
hoc  animi  culpam  dctegcre  vcrecundat,  cuni  reatu 
eulpx  faciem  diaboli  interius  rccondat, 

CAPUT  XLVIL 
De  stgnificanda  hora  operi§  Dei. 
Nuntianda  hora  operig  Dei ,  die  noctuque  sit  cura 
abbatis,  ut  ipse  nuntiet^  aut  tali  soUicito  fratri  injun- 
gat  hanc  cnramj  ui  omnia  horis  compiiertiilms  com- 
pleantur.  Uine  qnidam  Pater  ait :  Horas  vero  ad  cur- 
£um  prociirarejuxta  dispensationei#abbatis  debet, 
tui  ordinaiam  Uimir  id  est,  qMi  meitte  sollicita  ei 


Umi.  Propterea  cniui  qnisque  ad  Dcum  coiHrerlitur, 
iit  ci  (^cervioiis  laboris  halieal  citram,  non  iKolio 
«!ed(t*i6  inertia ,  pigritiaqiie  pasoatur.  Qui  sic  volonl 
v:icure  lcctioiii,  ui  non  operentur  ,  ipsi  contnmaces 
existiinl,  qiiia  non  facinnl  quorl  ilu  leganl.  Ibi  enim 
scripUim  esi :  Operanfes  suum  panem  manduceni 
(Prov.  xxvui).  Uinc  pcr  prophelam  de  anima  dion 
diciUir :  Yiderunt  eam  hoites  ,  et  deriserunt  sr.hbata 
ejus  (Thren.  i).  Hostes  enim  sabbata  Tidenles  irri- 
dent,  ciim  maligni  spirilus  ipsa  vicationis  oita  ad 
cogiiationes  illicitas  perirabunt. 

Kt  ideo  teriis  temporibus  occupari  de^ent  fratres 
in  labore  manuum ,  reriis  ittrum  horis  in  iections 


835 


COMMEIST.  LN  REG.  S.  BENEDICTI. 


m 


divina.  Ideoque  hac  dispoiiiione  credimui  ulraque  A  Monacbi  autem  operanles  meJiliri  el  |»sallere  do- 


lempora  ordinari^  id  est,  ut  a  Pascha  usque  ad  Ka- 
lendas  Octobris^  nuine  exeuntes ,  a  prima  usque  ad 
horam  pene  quarlam  laborent  quod  necessarium  fue- 
rit,  Ab  hora  autem  quarta  usquc  ad  horam  qnasi 
$extam  lectioni  vacent,  Agent  dicit ,  festinent,  vel  sa- 
tis  agant :  hoc  enim  intelligilur  agent,  Hinc  IsitJorus 
ait :  Propriis  aulem  temporibus  oportet  operari  mo- 
nachum,  et  a  propriis  orationi  lectionique  incuni- 
bere.  Horas  enim  debet  babere  monachus  congruas, 
et  ad  singula  officia  deputatas.  Partes  autcm  tempo- 
rum  suis  quibusque  operibus  laiiter  deputantur. 
i£state  enim  a  mane  usque  in  horam  tertiam  lat)o- 
rare  oportet,  a  tertia  vero  usque  ad  scxtam  lectioui 
vacare ,  dehinc  usque  ad  nonam  requiescere.  Post 


beut,  ut  carmen  verbi  Dei  delectatione  cousoletur 
ipsum  laborem.  Maxime  autem  Quadragesimx  lem- 
pore  laborandum  est  corpore,  fixa  in  Deo  animi  in- 
teniione.  Sicquc  manus  implicanda  cst  iu  opere 
quotidiano,  ut  mens  nou  avcrlatur  a  Deo. 

Jn  quibus  diebus  Quadragesinue  accipiant  omnes 
tingulos  codices  de  bibliotheca^  quos  per  ordinetn  e^ 
integro  legant,  Qui  codices  in  capite  Qvadrage  imas 
aandi  sunt,  De  bibliotheca  dicit,  id  esi ,  de  cellula 
ubi  libri  reconduiitur.  Nam  quod  Graece  bibliotheca, 
Laline  repositio  librorum  dicitnr. 

Ante  omnia  sane  deputentur  unus  aut  duo  senio' 
re$,  qui  circumeant  monasterium  horis  quibus  vacatU 
fratres  teeiiom^  et  videant  ne  forte  tHveniatur  fra- 


nonam  auteni  usque  ad  tempus  vespertinum  iterum  B  ter  acedioius^  qui  vacat  otio  aut  fabutis  et  non  est  tii- 


operari. 

Post  sextam  autem  surgentcs  a  mensa  pausent  in 
lectis  suis  cum  omni  tilentio  ,  aut  forte  qui  voluerit 
legere^  sibi  sic  legat ,  ut  alium  non  inquietet,  Et 
ugantur  nona  temperius  ,  mediante  octava  hora,  et 
tterum  quod  faciendum  est  operenlur  usque  ad  vespe- 
rum.  Si  autem  necessitas  loci,  aut  paupertas  exegerit 
ui  ad  fruges  colligendas  per  se  occupentur^  non  con- 
tristentur,  quia  tunc  vere  monachi  sunt,  si  labore 
manuum  suarum  vivunt,  sicut  et  patres  nostri  et  apo- 
stoli.  Scriptum  est  cnim  :  Labores  manuum  tuamm 
quia  manducabis  ,  beatus  es^  et  bene  tibi  erit  (Psal, 
cxxvir).  Ergomonachum,  ut  bcalusFerriolusait,  abs- 
que  certis  solemnitatibus  vel  manifesta  aegritudine, 


tentus  lectionif  et  non  solum  sibi  inutilis  est^  sed  etiam 
alios  extollit,  Uic  talis  si  (quod  absit)  repertus  fuerit^ 
corripiatur  semel  et  secundo ;  si  non  emendaverit,  cor^ 
reptioni  regulari  subjaceat  fa/tler,  uteceleri  metum  ha- 
beant.  Acediosusdicitur  txdiosus,  anxius,  vanx  roen- 
tis,  vel  animo  Icvis,  qui  txdio  menlis  commotus,  vel 
levitate  animi  sublevatus,  nec  se  sinitlcgere,  necalios 
lectioni  sinit  vacare.  Qui  et  sibi  vagando  inutilis,  ^t 
aliis  legentibus  invcnitur  esse  contrarius.  Otium 
enim  et  fabulas  diligit ;  ct  ideo  et  se  ct  alios  a  sacra 
lectione  distoUit,  id  cst,  segrcgat,  vel  disturbat.  Qui 
taliter  corripiendus  cst ,  ut  cxteri  ejus  videntes 
acerrimam  correplionem ,  talem  ut  ullcrius  non 
audeant  committere  disturbalioncm  ,  nc  ad  talem 


diem  sine  operatione  transeuntem,  a  couvivio  decer-  ^  audeat  frater  fratris  horis  incompclentibus  jungere 


oimus  exdiidendum,  jubente  Apostoio  :  Qui  non  la- 
boronif  non  manducent  (II  Thess.  iii). 

Omma  tamen  mensurate  fiant  propter  pusillam' 
mes,  Pusillanimus  dicitur  pusillum  animum  habens, 
partiilum  vel  modicum^  aBt'  certe  desperatum.  Hinc 
be»tus  Pachomiim  ait :  Ne  plus  operis  fratres  com- 
pelhintttr  f^cere»  sed  moderatus  labor  omnes  ad  la- 
bonmdiim  provocet.  Siique  inter  eos  pax  atque  con- 
cordia,  el  libenter  Hiajoribus  subjiciantur,  sedentos 
et  ambulantcs  ac  stanies  in  ordine  suo ,  ei  invicem 
de  faumililate  certantes. 

A  Katendis  autem  Octobris^  usque  ad  caput  quadra- 
geaimop^  usque  ad  horam  secundam  plenam «  lectioui 


confabulalionem.  Unde  et  subaoililHr  : 

Neque  frater  ad  fratrem  jungatur  horis  incompt- 
tentibus,  liUc  enim  honc  suui  incompet^^ntesfabulis 
vauis,  qu»  suni  coinpctcntcs  lecliunibus  sacris. 
Quod  autem  dicit,  tieqtts  fraier  ad  fratrem  jungatur 
horis  incompetcntibus,  non  proficuam  vel  sanciam  iii- 
ter  sanctos  prohibel  conjunciioncui ,  sed  nocivam, 
nocivLsque  fabulis  plenam  coujunciioucm  iutcr 
otiosos  acediososqiic  veiat 

Dominico  die  lccliotd  vacent  omnest  exceplis  his 
qui  variis  officiis  deputati  sunt,  Hinc  Palrcs  antiquj 
dixerunt :  Die  autcm  Dominica  nil  aliud  agant,  nisi 
Dco  vaceut,  ne  pro  aliqua  occasione  sc  vehni,  aut 


vaceni ;  hora  secunda  agatur  tertia,  et  usque  ad  no-  ^  alios  excusare.  Tanicn  coniesior,  fraircs,  nuUa  o|ic- 


nrif»!  omnes  in  opus  suum  laborent  quod  eis  injungi- 
tur,  Facto  autem  prinio  signo  horce  nomv  disjnn- 
ijunt  se  ab  opere  suo  singuli,  et  sint  purati  dum 
secundum  signum  ptUsaverit,  Post  refectionem  autem 
vacenl  tectionibus  suis ,  aut  psalmis.  Operis  Dei  rc- 
corduiio  teneatur,  id  est,  ut  dum  extcrius  per  lcm- 
poralcm  opporiunilatem  manus  operibus  occupantur, 
inlerius  mens  cum  lingux  mcditalionc  psalmorum 
ct  Scripturaruin  recordatione  dulccs(!Ut.  Nain  si  vio- 
lator  hujus  regulae  fabulalione  dclcctetur,  silcntii 
poena  casiigeiur. 

In  Qtutdragesimai  vero  diebus  a  mane  usque  ad 
tertiam  plenam  vacent  lectionibus  stits,  et  tisque  ad  de- 
cimam  lioram  plenam  operentur  quod  eis  injungiiur. 


ralio  in  dic  illa  sancla  compcriaiur,  nisi  iniiluin 
bymiiis,  ei  psulmis,  ei  caniicis  spirilalibus  dies  iilu 
transealur. 

Si  quis  vero  ita  negligetu  etdesidiosusfuerit^  ut  non 
vclit,  uul  t^n  possit  medkari,  aut  legere,  injungatur 
ei  opus  quod  faciut  tM  non  vacet,  Desidiosus  dicitur,  id 
cst,  desidia,  vel  negligculia  plenus.  Desidiosus  eniiu 
a  dcsideuilo ,  iil  csl ,  vaMc  sci^endo,  otiumque  dili- 
gttido  vocalur.  Dc  tidi  cuim  Saloinou  ait :  AbscoudU 
piijer  tnanum  snb  ascella  ^  nec  ad  os  sutun  appli- 
cat  eaitt,  Dc  duabus  ciiim  hic  ioquilur  pcrsoiii^ 
Una  qux  cum  possit  Icgcrc  aut  iiieditari,  per  desi- 
diam  cordis  ncutrum  vull  agcrc,  scd  magis  oiio  vel 
vanis  vult  h%xsX\^  vacai^c.  Alia  cnim  pcrsona  esi. 


S37 


SMARAGltl  ABBATIS 


S88 


k[\\Xy  qtramvrg  velit,  pcr  ignorantiain  nec  legere  va-  A  ducit.  Compunctio  cordis  est  humililas  nr.entis  cain 


let,  nec  meditari,  et  ideo,  ne  otio  vacet ,  utrumqtie 
opus  injungendum  est  illis ,  in  quo  laborcnl  utri- 
qce. 

Frairtbus  inpmtis  vet  ddicath  talis  opera ,  aut  ars 
injnngatur,  ul  nec  ofiosi  sint,  nec  violcntia  laboris  op- 
primantur»  Qttorumimbecillttas  at  abbate  consideranda 
€U.  Ddicaius  dicitur,  deiiciis  pastus,  et  diversis  epuKs 
enutpitus.  Et  ideo  fortioribus  lal>oribu3  ifiscius,  qui 
propter  corporis  teneritndinem  ,  aut  imbecHlilatem 
ple  cnm  inftrrais  est  tolerandus,  et  bumanias,  cle- 
mentiusque  tractandus.  Nec  contra  eos  murmnran- 
«hiinest  eis,  qui  vires laborandi  babent,  sed  magis et 
feti  et  inflrmi  a  sanis  sunt  consulendi ,  et,  ut  dictum 
est,  hnmanius  clementiusque  tractandi.  Quorum  im- 


lacryniis,  exoriens  de  recordatione  pcccati,  et  timore 
judicii.  Illa  est  conversis  perTe^^ta  companctionis 
afreclio,  qux  omnes  a  se  camalium  desiderioram 
afleclus  repollit,  ct  inlentionem  suain  toto  mentfs 
sttidio  in  Dei  contemplationem  deHgit.  lile  enim  bene 
a!>stinet  a  cibis,  qui  et  a  malitix  actibus,  et  a  roundi 
abstinet  ambilionibus. 

Ergo  His  dicbus  angeamus  nobis  aliquid  ad  solUum 
pensum  servitntis  nostra*.  Solitum  pensum  dicil, 
consaetum  vel  usitatam  abstinentise  nosirae  je|if- 
ninm,  cui  adhuc  diebtis  qnadragesimae  aHqvid  am- 
pllus  cst  augendum.  Unde  et  subdltur : 

Orationes  pecuHares  ciborum  et  potns  abstinentiaut^ 
ut  unusqtiisque  super  mensuram  sibi  indrchm  aliquhl 


Itecillilas,  id  est ,  fragilitas  vel  impossibilitas  ab  ab-  ^  de  propria  votuntate  cum  gaudio  sancti  Spirituw  offt 

rat  Deo.  Cum  gaudio  enim  sancli  Spiritus*  oflerre 
debet  inonachus  suum  Domino  Deo  votum,  qui  abr 
iHo  sperat  accipcre  regnum  coelorum.  Qui  enim  cnm 
hilaritatc  ct  gaudio  Domino  senrit,  vel  donat  ali- 
quid,  ccntuphim  ab  ilh>  accipiet,  insuper  et  vitam 
aeternam  possidebit.  Offeratei  cam  gnudio,  ciliaciat 
quod  sequitur  : 

Id  est,  subtrahat  corpori  suo  de  cibo,  de  potUy  dt 
somnOf  de  loquacitate^  de  scurrilitatey  et  cum  sptri- 
tuaiis  desiderii  gaudio  sanctum  Pascha  exspedes, 
Merito  enim  de  resurrectione  Domini  tales  dd>enl 
cum  Cbristo  in  Pascba  laetari,  qui  corpus  sumn  per 
abstinentiam  pro  eo  consenserunt  crucifigi.  Qui 
enim  in  praesenti  vila  aliquid  desideriis  vel  subslan- 


tate  quasi  a  pia  est  consideranda  patre  pariter  atque 

lectore^ 

CAPUT  XLFX 

De  Quadragesimce  observatione 

Ucet  omni  tempore  vita  monachi  Quadragesim(e 
dtbeat  observationem  habere.  Licet,  hic  pro  quam- 
ffis  positum  est.  Oportet  enim  monacbo  sine  du- 
h\o  cum  mundus  illi  crucifltus  est,  et  ille  miindo, 
Mi  castiget  corpus  suum,  et  in  servitutein  redigat, 
et  omni  tempore  exbibeat  semeiipsmn  sicut  Dei 
ministrum ,  in  variis  necessitatibus,  in  laboribus, 
i^fi  vigiliis,  et  jejuniis,  caeterisque  virtutibus  se  exer- 
cendo. 

Tamtn  quia  paucorum  est  tsta  virtus,  eorum  vide- 


ticei  de  quibus  scriptum  est :  Multi  autem  vocati,  C  tiis  carni  subduxerint,    debent  meriio  de  divims 


patici  vero  electi  {Matth.  xx)  :  ideo  suademus  istis 
diebus  Quadragesimo',  omm  ptiritate  vitam  suam  cu- 
stodire.  Omni  puritate  dicit ,  omni  sinceritate,  et 
simplicitate  cordis,  nihil  facientes  pro  vana  gloria 
vel  hiude  humana  :  sed  simpliei  corde  et  pura  mente 
quod  sequitur  agere,  id  est : 

Omnes  pariter  negtigentias  atiorum  temporum  his 
diebus  sanctis  diluere.  De  hoc  enim  temporc  Quadra- 
gesimae  scriptum  est  :  Ecce  nunc  tempus  accepta- 
biie  t  ecce  nunc  dies  salutis.  In  quibos  diebus  unus- 
quisque  nostrum,  in  quantura  illi  vires  suppctunt, 
camera  maceret,  ejusque  desideria  aflligat,  concu- 
piscentias  turpes  de  corde  suo  repellat,  et  hoc  modo 
aliorum  temporum  negligentias  his  diebus  sanctis 
poeiiitendo  debeat.  Unde  et  sequitur  : 

Quod  tunc  digne  fit,  si  ab  omnibus  vitiis  lempertk- 
mus.  Temperamus  dicit,  id  est,  abstinemus,  vel 
coerceamus  nos  a  vitiis  oranlbus. 

Orationi  cum  (tetibus.  Scriptum  est  eniin  :  Beuti 
qui  tngent,  quoniam  ipsi  consolabuntur  (Matth.  v). 
£t ,  Qui  seminant  in  tacrgmis^  in  gaudio  metent 
(Psal.  cxxv). 

Leetioni  et  compunctioni  cordis  atque  abstinenlite 
operam  damus.  Hioc  Isidoms  ait :  Omnis  profectus 
tx  lectione  et  meditationc  procedit.  Geminum  enim 
donum  confert  lectio  sanctarum  Scripturamin,  sive 
quia  inidlpctum  menfis  orudit,  seu  quia  mundi  va- 
nitatibus  abslractum  Immineni  ad  anr.orom  IVi  prr- 


animae  deliciis  abundanter  in  perpetuo  stgtnari^ 
Quia  in  hoc  parvo  tempore  pro  Domino  voliienuil  u4 
modicum  contrisuri,  juste  cum  eo  merebmiiiiF  ia 
futuro  laetari. 

Hoc  ipsum  tamen  quod  unusquisque  oftrt^  eMuti 
SU&  suggeraty  et  cum  ejus  fiat  oratione  et  vohmUUe  : 
qnia  quod  sine  permissione  patris  spiritualis  fU^  prm^ 
sumptioni  deputabitur,  et  vance  gloriWf  non  m^rae^ 
Ergo  cum  voiuntate  abbatis  omma  agenda  smnt.  ffine 
quidam  mouachoram  magisler  ait  :  Dieal  Mm 
omnibus  fratribus  :  Qui  vult  pro  anima  sna  bbo- 
rare,  et  aliquid  abstinere,  liberam  d  iFohiaUilem 
concedimus.  Qui  vcro  nohierit ,  regolB  de  boc 
tiuilo  constituta  accipiet,  ei  q«adragesiiBae  conteii- 
^  tus  erit  mensura.  lam  qni  de  fralribus  volaerint 
aliquid  abstinere,  humilient  se  ad  genoa  abbalis, 
agentes  gratias  de  boni  actus  vohmtate  concesaa, 
et  post  impensam  humilitatem  simnl  et  ore  sno 
abbati  rndicent,  quis  quid  voluerit  abstinere. 

CAPUT  L. 

De  {ratribus  qui  longe  ab  oratorio  iaborant^  aut  m 

via  sunt. 

Fratres  qui  omnino  ionge  sunt  in  labore^  et  aoa 

possunt  occurrere  hora  competenti  ad  aratCTium^  d 

abbas  hoc  perpendit,  quia  ita  esty  agant  ibidem  opus 

Deif  ubi  operantur,  cum  tremore  divino  flectentes  ge^ 

nua.  Similiter  qui  in  itinere  directi  sunt^  non  eos 

pr<Ftereant  liortv  constitutffy  sed  nt  possunt,   agant 


893  COMMENT.  liX  R£G.  S.  BENEDICTI.  890 

iibiy  €t  tervitutii  peruum  non  negli^nt  reddere.  Hinc  A  etiain  aliqui  pneter  horas  conslitutas  ,  si  cis  vacat, 

et  orare  voluerint,  nou  eis  sint  impeiUiuento,  qui  ibi 


beatus  Pachomius  ail :  Et  si  in  navi  fuerint,  et  in 
luonasterio,  et  in  agro,  el  in  ilinere,  et  in  quolibcl 
uiiiiisterio  orandi  et  psallendi  tempora  non  praster- 
inillanl.  Hinc  et  Basilius  dicil  :  Unnsquisque  in 
0|>ere  suo  obsenrare  debet  propriam  regulam,  sicut 
nembruro  in  corpore ;  qiiia  dnmnum  habebil,  si  ne- 
g&exeril  implere  quod  ei  injunclum  est,  et  de  com- 
Hiuni  fratnira  utililate  ncgligens  aroplius  periclita- 
bitur.  Et  ideo  mente  ei  deyotioae  complere  debel  id 
quod  scriptuffl  est :  Cantantes  et  psatlentes  in  cordi- 
btti  vetirii  Domino  {Eph,  v).  Si  eniin  corporaliter 
Aon  occurrit  adesse  cum  cxteris  ad  oralionis  locum, 
in  quocunque  loco  inventus  fuerit,  quod  devotionis 
est  expleat.  Oportet  tamen  observare,  ne  torte  quis 


aliquid  agendum  putaverunl.  Item  alibi :  in  orato- 
rio  pneter  orandi  et  psallendi  Dei  cultum  penitus 
nihil  agntur,  ut  nomiui  huic  et  opera  jugiter  impensa 
concordent.  llt  si  aliquis  prdcler  conslilutas  boras 
Domino  supplicaturus  ingreditur,  votum  suum  oc- 
cupatio  aliena  non  tardet. 

CAPUT  LIII. 
De  hoipitibui  suscipiendii 
Omnes  supervenientei  hospites  tanquamChriituiiUi' 
cipiantur:  quia  ipse  dicturtts  fd,  Hospes  fui,  et  iUice- 
pistii  me  (Matth.  xxv).  Hinc  et  Apostolus  nos  inter 
cxiera  horlatur  dicens  :  Hoipitalitatem  iectantet 
(Rom,  xii).  Dicens  enim  sectandam  esse  hospitalita- 


possil  complere  in  tempore  suo,  quod  complenduro  ^  tem,  non  illud  solum  ostendit,  ut  venientem  ai 

esty  et  oecurrere,  scd  dum  loqiii  vult  occasiones 

uectit,  tanquam  minislerii  opere  occupatus.  Quod 

qni  facit,  ct  offendicUluin  cieteris  praestat,  ct  ipse 

Megligeulis  crimen  incurrit.  Hinc  alius  monacho- 

nim  magister  ait :  Cnm  fratres  spiritales  sine  laico 

aiubttlaut,  juncii  ad  se,  et  cantantes,  modice  de  via 

flectant  genua,  et  post  orationem  redeant  in  via, 

uiQX  ab  oroni  verbo  alieno  adeo  tacentes  propter 

reverentiam  operis  Dei,  et  sic  ambulando  pelita 

benedictione  iropositum  prorumpant  psalroum. 


CAPUT  LI. 
De  fratribui  qui  non  longe  propciicuntur^ 

Fratrei  qui  pro  quovis  raponio  proficiicuntur^  et  ea 


nos  hospitem  suscipiarous,  sed  et  requiramus  et 
sollicili  sirous,  et  sectemur,  ac  perquiramus  ubique 
hospites,  ne  ubi  fortc  in  plateis  sedeant,  ne  extra  te- 
ctum  jaceant.  Recordare  Loth,  et  invenies  quod 
non  illuro  hotpites,  sed  ipse  qtisesierit  hospites, 
et  hoc  erat  hospitalitatem  seclari.  Hinc  et  beatns 
Macbarius  ait :  Hospitalitalem  sectanlcs  per  omnia, 
et  ne  avertas  oculuro,  aut  inanero  diroittas  paupe- 
rem,  ue  forte  Doroinus  in  bospite  aut  in  paupere 
ad  te  veniat,  et  videat  te  hscsitaotero,  et  conterone* 
ris;  sed  omnibus  hilarero  te  ostende,  et  fideliter 
age.  Advenientibus  ergo  hospiiibus  alacris  susceptio 
adhibenda  est,  scienies  ob  hoc  novissiroaro  consequi 
relributionem,  quando  in  judicio  his  qui  a  dextris 


dieiperant  reverti  4id  monatterium,  non  prmumani  C  ^^^^  dicturus  est  Dominus  :  Hoipa  fui  et  coUegiitii 


forii  manducarcy  etiamsi  a  quovii  rogentur,  nisi  forte 
eis  ab  abbate  iuo  prwcipiatur,  Quod  si  aliter  fecerintf 
excommunicentur,  Hinc  antiqui  Patres  dixerunt: 
Nemo  tameu  exlra  monasterium  manducet  aut  bi- 
bat  Hoc  enim  reguUe  non  recipit  disciplina,  ut  vel 
poma  vilia  desuroantur,  aquaro  ipsaro  ante  refeciio- 
nero  legitiroaro  bibere  non  pnesuroant.  Si  quis  vcro 
extra  conscientiaro  abbalis  vel  pracpositi  qualerocun- 
que  locum  egressus,  gulae  vel  ebrietati  se  sociave- 
rit^  aut  si  in  proximo  transroissus,  pro  sui  levilate 
¥el  guke  non  statiro  expedita  necessitate  ad  cellulam 
redierit,  aut  cum  in  id  facinus  fuerit  detentus,  ut 
canones  docent,  aul  triginta  diebus  a  communione 
separetar,  aut  virgis  csesis  eroendetnr. 

CAPUT  LII. 
De  oratorio  monasterH, 
Oratorium  hoc  iit,  quod  dicitur;  nec  ibi  quidquam 
mtiud  geraturj  aut  condatur,  Expleto  opere  Dei  om  - 
nee  eum  iuo  ulentio  exeant^  et  agatur  reverentia  Deo, 
Mt  frater  qui  forte  st6t  peculiariter  vnlt  orare,  non 
impediaiur  alteriui  improbitate,  Sed  ii  atter  vult  iibi 
forte  iecretius  orare,  simpliciter  intret,  et  oret,  non  in 
elamoia  voce,  ied  in  lacrymii  et  inlentione  cordis, 
Ergo  qui  simile  opus  non  facit  non  permittatur  expteto 
opere  Dei  remorari  in  oratorio,  sicut  dictum  est^  ne 
afius  mpedimentum  patiatur,  Hinc  beatus  Aiigusli- 
nus  ait :  lu  oralorio  neroo  uliquid  agat,  nisi  ad  quid 
OiciUQi  est^  r.ude  et  iiomeu  acccpit.  Aul  si  fQrlc 


me :  quia  quod  uni  ex  ndnimit  meii  feciitii,  mihi  fe- 
ciitii  {Mutih,  xxv). 

Et  omnibui  congruus  hohor  exhibeatur,  Congruoa 
dieitur  conveniens,  coropetens,  vel  condignus,  qui 
fit,  quando  unicuique  quod  expedit  ct  quoroodo  ex* 
pedil  impenditur.  Nam  quamvis  una  charitas  omnes 
amplectatur  interius,  aliter  pauperibus,  aliter  vero 
exlerius  congruit  roinistrare  potenlibus.  Neque 
eniro  aequalis  oronibus  prseparanda  est  sessio,  neqvtet 
aequalis  oronibus  ciborum  convenit  praeparatio,  sed 
unicuique  necesse  est  cum  charitatis  discretione 
cohgruus  locQS,  congruus  cibus,  congruus  lectus» 
congruus  omnibus  exhibeatur  et  honor,  ut  congrue 
-.  a  nobis  recepti  sine  murrourio  ad  propria  reTertan* 
tur  aroici 

Maxime  domeiticii  fidei  et  petegrims,  Domesticaft 
dicitur  amicus  faroiliaris,  vcl  sodalis ;  quos  duobus 
roodis  intelligere  deberous,  sive  onmes  generaliter 
Chrislianos  unaro  nobiseum  fldem,  unuro  habentefi 
baptisroa ;  sive  specialiter  roonachos,  qui  nobis  cum 
Deo  peculiarero  Dei  culturo,  et  religionis  exhibenl 
fainulaturo.  Peregrinus  dicilur  in  longae  patriae  agro 
positus. 

Vt  ergo  nuntiatui  fuerit  hoipei,  occurratur  ei  a 
priore  vel  a  fratribui  cum  omni  oficio  charitatii,  Quia 
euim  dune  ad  monasteriuro  personae  solent  venire , 
duas  el  illis  nuionabiliter  jubet  occurrere.  Prioribus 
euim  ueccsse  cst  occurrat  prior,  fratrlbus  occornil 


8. 1  SMAIUGDI  ABBATIS  (.92 

fraier.  Si  eiiim  veoii  rcx,  episcopus,  aui  aliquis  de  A  iaiis  ei  mifiisiralionis  obscquia  sunt  praebeuila,  ei 


suuiiDo  apioe  poiens,exeai  ilii  (^viain  abbas.  Si  aiH 
ieui  venerii  alter,  obviam  illi  cxeai  alier. 

Et  primituM  orent  paritevy  el  sic  sibi  socientur  in 
pace,  In  pace  dici(,  iU  esi,  in  osculo  pacis.  Pacifi- 
cos  enim  oporiei  esse,  et  sibimei  invicem  in  oscolo 
aancio  sociari  oporlei  fiUos  pacis.  Uude  et  sequiiur : 

Quodpacis  osculum  non  priusofferaturmsi  oratione 
pra'missay  propter  iltusiones  diabolicas.  Si  enim  cnm 
sit  diabolus  tenebrosus,  transfi^urari  valei  in  angc- 
lum  hicis,  valet  uiique  transformari  ei  in  personam 
baspitis,  quod  fiictum  jam  fuisse  et  in  dialogis  et 
in  Yiiis  legitur  Pairum.  Quae  phaniasmatis  iUusio 
fiiare  noccreque  non  valcl,  si  oraiio  prompta  ex 
corde  saiicti  monacbi  procedii. 


ad  vesperum  lavaiidi  pedes,  ei  &i  ex  itinere  sunt 
Gonfecti,  oleo  perungendi  suot,  lectaria,  locema  ei 
extrema  moUia  exliibenda,  ac  proQcisceniibas  juxta 
pcnsaro  coenobii  viaticum  impoocndum. 

Quibus  lotis  hunc  versum  dicunt  :  Su$ceptmm$f 
Deus,  misericordiam  luam  in  medio  tempti  fmi  {P$mi. 
xLvii).  Ac  si  dicai :  Susccpimus  in  isto  bospite  mi- 
sericordix  io«  visitationem  in  medio  templl  Uii,  in 
meJio  templo  monasierii  lui.  AJiier :  Sasoepiimu, 
Deus,  misericordiam  iuam  in  inedio  Cempli  iui,  id 
est,  in  medio  cordis  iiostri,  quod  ioiom  dicil  Apo- 
siolus  esse  templum ;  suscepimus  istius  bospiiis  ciun 
cbariiaiis  dileciione  adventum. 

Pauperum  et  peregrinomm  mamme  susceptio  omm 


In  ipsa  autcm  salutationc  omnis  exhibeatur  humi-  "  cura  sollicite  exhibeatur^  quia  in  ipsis  magi$  CkriMus 


liias.  Omnis  humiliias  dicitur  tota,  plena  atque  pcr- 
fecta,  non  ficta,  sed  dccorde  puro  manans,  vera 
aique  sincera.  Qux  quomodo  exbibeatur  audi  se- 
queiitia : 

Omnibus  vementibus  sive  discedentibus  hospitibus, 
inclinato  capitef  vel  prostrato  omni  corpore  in  terra, 
Christus  in  eis  adorelur^  qui  et  suscipitur.  Et  hic, 
sicut  et  superius,  duas  advenieniium  inducii  perso- 
nas ,  unam  mediocrem,  cui  ianium  caput  incliuaiur 
a  fratre;  aliam  vero  sumuium,  qiKB  in  ierram  (oto 
prostrato  adoratur  et  corpore.  Sed  tamen  in  utris- 
que  Dominus  Jesus  Christus  adoraiur,  qui  ei  susci- 
pilur. 

Suscepti  autem  hospites  dueantur  ad  orationem,  et 
poslea  sedeat  cum  eis  prior,  aut  cui  jusserit  ipse,  Le- 
ijalur  coram  hospite  lex  divinaf  ut  (rdificelur^  et  post 
hcec  omnis  ci  exhibeatur  humanitas,  Omnis  humani- 
(as  dicitur  oinnis  roiseranlis  aflcclus,  ct  obsequiuni 
plcniim,  et  perfectum  amoris,  quod  bospitibus  ex- 
liiberi  oportei  iii  cibi  et  potus,  et  omnium  illis  com- 
peleuiium  aduiiuistratione. 

Jejunium  a  priore  frangatur  propter  hospitem  :  niu 
(orte  praicipuus  sit  diesjejunii^  qui  non  possit  violari. 
Fratres  autem  consuetudines  jejuniorum  prosequan- 
tur.  Dies  jejunii,  qui  violari  noo  possoni,  inielJigun- 
iur  dies  sanctae  Paschalis,  Quadragesima},  Liiania- 
rum,  et  quatuor  anni  temporum,  aui  si  alicujus 
diei  festi  fueril  agenda  vigiUa,  quando  non  soiura  a 
canonieis,  clericis,  verum  eiiam  a  laicis  calboiicis 
jejunatur.  Fratrcs  autem  consuetudines  jcjuniorum 
prosequantur,  ae  pro  uno  bospiie  a  toto  monaste- 
rio  jejunii  solemnitas  auferaiur.  Namutchariiaiem 
nionslretur  haJ»ere  in  hospiiem,  solummodo  j<ju- 
nium  manilai  frangi  a  priore,  ei  maxime  propier 
ipsius  bospitis  bonorem  solvi  mandai  jejunium  ab 
ipso  moiiasierio  seniore.  Sed  ei  hoc  non  pro  omni- 
bu8  bospiiibus  est  agendum,  sed  tanium  pro  peregri  • 
nis  fralribus  aut  illis  summis  personis  qua^  tarJe 
visitani  monasterium. 

Aquam  in  manibus  abbas  ho$pitibus  det :  pedes  au- 
tem  ho$plibu$  omnibu$  tam  abba$  quam  euncta  con- 
gregaiio  lavet,  Iliuc  Fructuosus  ail :  Hospilibus  vf>i 
per^rinii  fratribus  cuni  sumiua  revcieuiia  cbari- 


C 


D 


suscipitur.  Hinc  Pachomius  aii  :  Quando  ad  osilom 
inonasterii  aliqui  venerint,  si  clerici  fuerini,  aui 
inonacbi,  majori  bonore  suscipianiur.  Lavabonique 
pcdcs  eorum,  juxta  Evangelii  praecepium,  ei  d^dn- 
ccut  ad  locum  xenodochii,  praebebunique  omnia  qvs 
apta  sunt  usui  monachorum.  Hinc  Isidorat  ait :  Et 
licet  omnibus  bospiialiiatis  bonum  cum  fratia 
oportcat  refercndum,  uberior  tamen  monachis  ei 
dericis  deferenda  esi  honorificentia  bospiulitatis. 
Prxbeantur  eis  bospiiacula,  laventar  eoram  pedet, 
congriiis  ctiam  sumplibus  ejusdem  humanitatis  gra- 
lia  prjsbcalur. 

Nam  divitum  terror  ipse  sibi  exigit  honorem.  Qiiia 
cnim  omnrbus  congruus  honor  esl  exhibendus,  non 
tamen  melii  terrorls,  quantnm  etiam  pra^paranchim 
pst  divitibus  obscquium  causa  discretionis.  Debemot 
onim,  secundum  Apostolum,  rcddere  cui  tiroorem  tl- 
inorera,  el  cui  bonorcm  honorem. 

Coqulna  abbatis  et  hospitum  per  se  nl,  ut  ineertis 
horis  supervenientes  hospifes,  qui  nunquam  desuui 
monasteriOf  non  inquictent  fratrcs.  In  quam  coqui- 
nam  ad  annum  ingrediantur  duo  fratres,  qui  ip$um 
ofpclum  bene  imptennt.  Quibns,  ut  indigent,  sotatU 
ministrcntury  ut  absque  murmuratiune  serviant.  Et 
iierum  quatido  occupationem  minorem  habent,  exeant 
iibi  eis  imperattir,  in  opera.  Et  non  solum  iu  tpsis, 
scd  et  in  omnibus  ofpdis  monasterii  ista  $it  eonude- 
rjatio,  ut  quando  indigent  soiatia,  accommodentur  m, 
ilerum  quando  vacant,  obediant  imperanii.  iCstima- 
tur  enim  a  miilti:«,  quia  siciit  coquina  alia  quam 
fralrum,  et  in  alio  erat  consiiiuia  loco,  iu  etroensa 
abbalis  non  tunc  iii  communi  refertorio  oral  cum 
costeris  mensis  posita,  sed  in  alia  erat  ceUala  w- 
gregala,  quam  crebro  venientes  hospiies  freqncler 
cibis  inveiiirent  paratain.  Sed  modo  ab  eptscop*- 
runi,  abbatum,  el  caeterorum  Francoruai  Bttgae 
conciiio  salubre  inventum  est  concilium,  ul  pro  soa 
ct  fratrum  custodia  babeai  in  communi  refeclorio 
uiensain,  ubi  qiiando  adfuerini  cum  boapitibot, 
quando  vero  defueriut,  cum  quibus  volucril«  reicial 
coram  fratribus. 

Item  et  ccllam  hospitum  habeat  a$$igtuitam  fratcr, 
cuJHs  animam  timor  Dei  po$$iJcatt  ubi  stni  Ucti  slrati 


R03  COMMEM.  IN  REG.  S.  BElNEDICTI.  8«! 

iufficienter,  et  domus  Dei  a  sapieniibm  tapienler  ad-  A  Deccssiliidine  pcrlinentibus  aliqiiiJ  oontitlerii  in  rcm 

communeji  redaclum,  cui   neccssarium  fueril  tri- 


miniilretur.  A  s:ernen:!o  enim  lecti  slrali  dicuntur. 
Sirati  qunsi  scoriati.  Scoria  enim  dicilur,  quod  nos 
mattam,  tcI  naliam  dicimus.  In  his  aulem  solisan- 
tiqui  monachi  dormire  solebant,  ct  fifs  solis  Ifctulos 
suos  stcrnebant.  Cuj'is  cnim  animum  timorDomini 
possidet,  sine  dubio  jam  iiUer  sapiciites  dcbet  ba- 
beri.  Scriplum  cst  cniiu  :  Initium  sapieuU(v  timor 
Domini,  intellectut  bonus  omnibus  (acient.bus  eum 
{Psal.cx),  A  talibus  cnim  sapicntibiis  domus  Do- 
mini,  id  est,  domus  qux  in  monasterio  pro  pauperi- 
bus  Domini  xdificatur,  aul  pro  ejus  implendo  man- 
dato  constituitur,  necesse  csl  sapicntcr  administrc- 
tiir.  Hinc  et  quidam  monacborum  roagistcr  ait : 
Cella  peregrinoram  semote  monasterio  constituatur 


buatur.  Si  vcro  cui  iransmissum  est  abbas  pncci- 
pit  dare,  tanquam  reliqua  ridclium  muoera,cum 
graliarum  actione  accipiet.  Quod  autem  dicit,  nen 
contristetur,  ne  lortc  delur  oci.asio  ditbolo,  subin- 
telligitur,  aut  per  tristiliam,  ."ut  per  invidiam,  aut 
pcr  murinurium.  Pcr  tristiliam  enim  quam  in  suo 
pectoreleQCt,noccnLlimoDacbodiabo!odaturoccasio, 
q:iia,  secundumApostoIum,  est  iristilia  qua,  impc- 
dieutcdiabolo,daiuroccasio,rQ  auima.  Naraet  siilli, 
cuidalumest,  invidetur,  perinviJiam  noccndi  moua- 
cbo  diabok)  daturoccasio,quiascripium  esi :  Invidia 
diiiboli  niors  intravil  in  orbeni  Urrarunk»  Imitantur 
enim  itlum  qui  surU  ex  parte  iUius.  Aut  si  forie  mur- 


cum  lcctis  siratis,  ubi  SJipcrvenientes  fi atres  maxime  ^  muraverit,quia quod sibi  diieclum  esi  sibi  noii  dalur. 


ignoti  dormiant,  ei  visatias  stias  ponant. 

HospUibus  autem,  cui  non  prcFcipitur  nullatenus 
societur^  neque  colioquatur,  sed  si  obviaverit  aul  ri- 
derit^  salutatis  humiiiter^  ut  dictum  est^  et  pelita  be- 
nedictione^  pertranseat^  dicens  uon  ticere  sibi  coltoqui 
nm  hospite,  Ilospitibus  non  socielur  dicit,  id  cst, 
ad  fa!)ulas  faciendas  non  eis  jungatur.  SeJ  si  obvia< 
verit  eis,  aut  prope  se  stare  videri  i,  peliia  benedi- 
ctione  transeal.  QuoJ  si  rogatus  aliquid  ab  bospite 
fuerit»  respondeat  ei  dicens,  non  mihi  licet  cura  bo- 
spite  loqul.  Ilinc  et  beatus  Macbarins  aii :  Null-js, 
QJsi  cui  cura  circa  hospitale  fuerii  injuncta,  rSKpon- 
sum  dci  vcnientibus,  neque  sermocinari  alicui 
fratri  licebii,  nisi  soli  qui  prxcst,  aut  quos  ipse 
jusserit. 

CAPUT  UY. 

Quod  tton  debeat  monacltus  titteras  vcl  eulogia  acci- 
pere  sine  jussu  abbatis 

Nultalenus  liceat  monacho  nec  a  parentibus  suis^  nec 
,  a  tpicquam  hominum ,  necsibi  invicem  litteraSf  aut 
eulogia,  vel  quwlibet  munuscula  accipere  aut  dare 
sine  pr(ecepto  abbatis  sui.  Quod  si  etiam  a  paren- 
tibus  suis  eiquidquam  directum  (uerit ,  non  pra^su^ 
mal  suscipere  illud,  nisi  prius  indicatum  fuerit  abbati, 
Quod  sijusserit  suscipit  in  abbatis  sitpotestate  cuiitlud 
jubeat  dari,  Et  non  contristetur  frater,  cui  forte  dire- 
etum  fuerat^  ut  nondeturoccasio  diabolo.  Qut  auUm  ati- 
ter  prwsumpseritf  disciplince  regulari  subjaceat,  Hinc 


ciiiaper  murmuralionem  noccndi  monacbo  diaboln 
datur  occasio.  Qaia  ei  qui  in  deserio  murmuravc- 
runt,  a  serpcBiibus  perieruni.  Omnis  enim  mona- 
chus  qui  unum  ex  isiis  fcccrii,  quia  illi  non  daiur 
quod  il!i  dirigiiur ,  regulari  disciplin»  subjaceat, 
ne  indisciplinalus  in  aiiernum  pro  his  viliis  pereat. 

CAPUT  LV. 
De  vesiimentif  et  calceamentis  fratrum, 

Veslimenta  fratribus  secundum  locorum  qualitatem 
ubi  habitant  vel  aerumtanperiemdenlur,quiainfri(fi' 
dis  regionibus  ampliusindigetur^  tn  caiidisverominus, 
Ufvc  ergo  consideratio  penes  abbatem  sil.  Quod  autcm 
dicit,  secundum  locorum  qualitatem  vestimentadari, 
mihivideiur  deoperoso,et  non  detam  operosodiccre 
^  loco.  Suni  euim  monasteria  jam  perfecta ,  et  iii 
amoeno  loco  posila,  ubi  minus  operatur,  et  minus 
vestimenlis  et  CBlceamenlis  indigetur.  Quod  vero 
dicit :  vel  aerum  temperiem^  ipse  exponii  cum  dicii : 
quia  in  fngidis  regionibus  amplius  indigetur,  in  cati- 
dis  vero  minus.  H(BC  pniJeotissime  ille  considerans 
dixit  :  Nunc  vero  prudens  abbas  consideret  diligen' 
teraerum  iemperiem,  et  loca  in  quibas  habitat» 
quomodo  sini  calida,  frigida  vel  lemperata,  aspera,, 
dura ,  vel  snavia ,  et  secundum  possibiKiatem  suam 
quod  necessarium  est  fideliter  sois  ministret  mo- 
Bachis,  ut  sineDecessitateDominoserviant,et  absqoe 
justa  murmuratione  pacifice  vivant. 

Nos  tamen  mediocriinu  locis  sufj^m  eredimu» 


beatusAugUHtinus  ait :  Quicunque  autem  in  tantuni  ^monachis,  per  singulos^  cucutlam  et  tnnicam: 


eu 


progressus  fuerit  malum,  fui  occulte  ab  aliquo  litie- 
ras  yel  quaolibet  mnnuscula  accipiai ,  si  hoc  ultro 
confitctur,  parcatur  illi,  ctoreiur  pro  illo.  Si  autem 
deprehenditur  atque  convinciiur,  secundum  arbi- 
trium  prxposiij  gravius  emendeiur.  Hinc  ei  beaius 
Basilius  ait :  Munus  quodlihet,  sive  epistolas  nemo 
monacbus  accipiat,  nec  dare  sioe  jussione  abbatis 
cuiquam  pnesumai.  Ilinc  et  alibi  scriptum  est : 
Q^ii  vero  liiteras  vel  munuscuhi  cujuscunque  acci- 
perepia»umpserit,  si  non  statima  quo  aceepii,  et 
quse  accepil  publicaveritf  dislrictioni  seTerissimx 
suhjacebit.  Illa  vero  quae  iransmissa  sudI,  pefe- 
grinis  ei  ignoiis.  deputabimtary.  aui  cerie  incendio 
rrcmaluniur.    Saoe  qui  suta  QUU^  vel  aiiqiia  ad  se 


cullam  in  kieme  villosam ,  tn  testate  puram  aur 
vctustamt  et  scapulare  propter  opera.  Medioeribus 
locis  dicit,  id  esi»  temperatis,  nec  rouilum  fri- 
gidis,  nec  mulium  cahdis.  CucuIIam  dieit  ille» 
quod  no8  modo  diciraus  cappam.  Per  diminHtio- 
nem  euira  a  casula  didtur  cuculla,  et  a  casa  ca- 
sulla,  et  a  casulia  diminuitur  cuculla.  QuodTeroilte 
dicit,  scaputare  propter  opera^  hoc  nos  modo  dlcimus 
cuciillam. 

Indumenta  pedum ,  pediles  H  caligas.  Pediles  aiN 
tem  dicit,  quod  nos  modo  diciraus  calces.  Callgas 
ille,  quod  nos  subiahires  vcl  soceos  vocamus.  Caii- 
gae  auiero  a  callo  pcdum  diciae,  vel  quia  ligantur, 
iiam  ci  caiccarii  vocitniur.  De  pedilibus  autem  bir 


805  SMARAGDI  ABBATIS  896 

donis  ail  :  Pcdiles  ulendos  in  moiiasieno,  quandiu  A     SufHcit  enitn  nionacho  du:i$  tunicas  et  duai  cucul- 


hieniis  coegeril  violenlia,  sive  dura  fratres  gradiun- 
lur  in  ilinere  vel  proficiscunlur  ad  urbem.  Ilinc  el 
Fnicluosus  dicit  :  In  hieme  pediles  calcient ,  qiii 
voluerint,  id  esl,  a  Kalendis  Novembris  usque  ad 
Kalcndas  Maias.  Reliquis  «stivis  mensibus  caligarura 
tantum  solatiis  muniendi  sunt. 

De  qnarum  rerum  omnium  colore  aut  grossitudine  non 
causentur  monachi,  $ed  quate$  inveniri  possunt  in  pro- 
vincia  qua  degunt^  aut  quod  vilius  comparari  potest. 
Ilinc  Ferreolus  ait :  Colorera  etiam  in  his  album,vel 
nimis  tufum,  per  quem  sappe  spcciescorporis  ad  perni- 
ciem  suam  videntibus  commendatur,  vitet,  hoc  est, 
habere  non  ambiat,  ne  jactanticc  suac  sccum  testi- 
uionium  ferat,  et  dum  corpus  velit  vestimentis  oma- 


las  habere ,  propter  noctes  ,  ei  propter  lavare  ip*tu 
res  :  jam  quod  supra  fuerit ,  snperftuum  est^  ei  am- 
putari  debet,  Et  pedules,  et  quodcunque  est  vetusimm 
reddant,  dum  accipiunt  novum,  Uinc  Isidonis  ait : 
Temis  tunicis,  et  biiiis  palliis,  singulisqoe  cucullis 
contenti  sint  monacbi,  nihil  prjcter  lixc  iq  habitu 
aliud  pnesumentes.  Hinc  et  sanctus  Fructuoaos 
ait :  Vestimenta  non  multa,  nec  superflua  slnt 
chis,  duabus  lantum  cucuUis  villatis,  et  simplici 
palliolo,  teraisque  tunicis,  et  staminiis  duabus 
jusque  necessitatis  querimonia  suflicienda  est;  Iliiie 
Ferreolus  ait  :  Yestimenta  supcrflua  monachus  noo 
lequlrat,  dicente  Domino  ad  discipulos :  Neque  duu$ 
tunicas  habeatis,  Quas  duas  tunicas  intelligere  de- 


re,  de  aiiimae  ornamentis  non  curet.  Itinc  Isidoms  "  bcmus  non  numero,  si  propter  hiemem  necessariae 

ait :  Munitus  debet  esse  monachus  ,  non  delicatus. 

Sicut  aulem  non  oportet  in  monacho  esse  notabilis 

habitus  ,  ita  nec  satis  abjectus.  Nam  pretiosa  vestis 

animum  ad  lasciviam  pertrahit.  Nimis  vilis  aut  do- 

lorcm  cordis  parit,  aut  morbum  v:in?e  glorise  con- 

trahit.  Hinc  Basilius  ait  :   Si  enim  studium  nobis 

habendum   est  omniura  esse  minimos ,  ct  omniura 

nos  novissimos ,  certum  est  quod  et  indumcntis  oni- 

iiium  nos  novissimos  dcputarc  debcmus.  Ilinc  Cas- 

sianus  dicit  :  Oportct  ut  talis  sit  vestis  monachi , 

qu«  corpus  contcgens  tantum  verecundiam  nudita- 

tis  repellat ,  et  frigoris  retundat  injuriam,  non  quac 

occasionem  vanitaiis  cnutriat.  Qu9R  ita   sil  viiis , 


cssc  fidentur,  sed  supra  usum  si  reservatap  fuerint, 
computari.  Superergo  si  quid  fuerit,  pulabituraiie- 
nuni.  Dum  quidquid  possessor  avaras  indudit,  ma- 
gis  ulitur  arca  quam  dominus.  Qiiod  ut  vitetur  maxi- 
mus  nobis  beatus  apostolus  testis  assurgit  qui  didt : 
Habentes  victum  et  vestitum  his  contenti  iimiM.  Nam 
qui  volunt  divites  fieri  incidunt  in  tentationem^  et  U- 
queum  diaboli,  et  desideria  mtf/(a,  et  inutilia^  el  «#- 
civa,  qu(e  mergunt  homines  in  interitum  el  perdi^ 
nem  (ITim,  vi). 

Femoralia  hi  qui  in  via  diriguntur  de  vestiario  «ee»- 
piant,  qux  reverlentes  lota  ibi  restiluant,  Et  eucuUm 
et  tunicce  sint  aliquanto  iis  quas  habere  seliti  sint 


ut  nulla  coloris  vel  compositionis  novitate  intcr  cte-  ^  lioreSf  quas  exeuntes  tn  rt<im  accipianl  de  testiario^  et 

-  i^*.  ••^1  •»  ^  •  •  •  ^•a__*4     ^^  .  ^  B      ^  •*•  -•-  M  W^  1  •  • 


teros  fratrcs  spiritales  habeatur  insignis ,  et  ita  sit 
a  studiosis  superfluis  accurationibus  aliena,  ut  nul- 
lis  iteram  per  incuriam  collectis  aut  fecatis  a  sor- 
dibus  sit  deformi^.  Postremo  sic  ipsa  vestis  ab 
hujus  inundi  separetur  ornatu,  ut  in  omni  servorum 
Dei  cultu  communis  siU  Nam  quidquid  inter  famu- 
los  t)ei  non  ab  omnibus  tcnctur ,  scd  ab  nno  vcl 
a  paucis  praesumitur ,  aut  snperfluum  aut  clatum 
est,  et  propter  hoc  noxium  judicandum  est,  quod 
magis  nou  virtutis  speciem,  sedvanitalis  ostendat. 
Abbas  autem  de  mensura  provideatj  ut  ttoit  sint  curta 
ipsa  vestittunta^  ulentibuseiSj  sed  mensurata,  Si  euim 
fuerint  vestimcnta  curta ,  erant  ridiculosa ;  si  nimis 
kmga,  erantdamnosa.  Nam  sicutdevestimenlo  curto 


revertenles  lotas  ibi  restituant,  Femoraliuin  usus  oii- 
quain  est  permittendus,  maxime  his  qui  ministerio 
implicantur  altaris.  Sed  et  hoc  si  studere  nolueril« 
rcprehendendus  non  erit,  cum  nuoc  usque  coiislel 
plcraque  hunc  usum  monasterla  etiara  in  his  rtsl*- 
nibus  non  habere.  Quod  vero  didt  de  cucuUis  el 
tunicis,  sint  aliquanto  pro  via  meliores  quam  aolili 
sunt  habere,  in  illis  est  regionibns  fadenduniy  nbi 
miiUum  Tilibus  soliti  sunt  uti  vestimentis.  Ubi  Teni 
meiiora  sunt  vestimenta,  non  snnt  propler  itinen 
commutanda.  Femoralia  enim  sunt  dicia,  eo  qnod 
femora  tegunt,  ipsa  et  feminalia,  ipsa  et  braccas  di« 
ciinus.  Ideo  braccas,  quia  sunt  breves.  Brachini 
Grxce  breve  dicitur. 


generatur  ridiculum,  sic  et  de  nimis  longo  panni  |^     Stramenta  autem  lectorumsufpciant^nuata^sagum^ 


damnum.  Ergo  ne  ista  proveniant,  flant  omnia  men- 
surata. 

Accipientes  novayVetera  semper  reddant  in  prtesenti^ 
reponenda  in  vestiario  propter  pauperes.  Uinc  beatos 
Fnictuosus  ait :  Quidquid  in  vestimentis,  calccamen- 
tis  vd  lecticariis  monachoram  vetustum  fuerit,  dum 
uova  percipiunt,  totuin  ab  abbale  pauperibus  eroge- 
tur.  Uinc  et  Aurclianus  dicit  :  Si  quid  vero  super- 
fueritex  usibus  fratram  in  auro,  aut  investibus,  vel 
cellerario,  sanctus  abbas  per  manus  provisoris,  aut 
perquamlibet  personam  fidelem  pauperibus,  peregri- 
nis  aut  captivis  faciat  dispensari.  Vestimenta  vero 
vctera,  cum  nova  accipiont,  abbati  refondant,  inci- 
picutibus  aut  pauperibus  eroganda  • 


lena  et  capitale,  Sagum  Gallicum  nomen  est.  Dictnm 
autem  sagnm  quadram,  eo  quod  apud  eos  primum 
quadratum  vel  qnadriplum  essct.  Nos  auteoi  niod» 
pcr  diminutionem  a  sago,  sagellum  didmus.  Lena 
vero  speciesvestis  ▼iflosaeest  quara  noscofiara  [AL, 
toxamj  dicimus,  alii  vera  gainapem  eam  TOcanL 
Gapitale  autem  dicit,  quod  nos  plomadam  dicinms. 
De  hac  sententia  et  Isidoras  dicit :  Speclosan  Td 
variam  supellectilem  monacho  habere  non  licet ;  cn- 
jus  stratus  erit  storea,'et  stragulam^peUesqae  lanals 
dux,  galnapis  quoque,  et  facitergiam  pfmiiHitfVt 
ad  caput  pulvillus. 

QwB  tamen  lecta  frequenter  ab  abbate  serutania 
snntf  propter  09u»  peculiare,  ne  inveniatur,  Et  $i  cui 


«97  '  COMMENT.  IN  RKC.  %.  BENEDICTf.  S98 

iHvinlum  fuerit  quod  ab  abhate   non  acceperif,  gra-  A  puiang  arrepUe  nuJiUlis  virtulem  usqiie  pcrducal. 


viisimw  discipiince  $ubjaccal,  Ei  ut  hoc  vitium  pecu- 
Uoreradicitus  amputetur,  dentur  ab  abbate  omniaqu(e 
$UHt  necestaria  :  id  eU,  cucuUa,  tunica,  pedutesj  ca- 
%fF,  bruciU,  culteliuSf  graphiumt  acus,  mappulay  ta" 
bulw,  ut  omnis  auferatur  necessitatis  excusalio.  Hiiic 
et  beatus  Fructoosus  dicit :  Lcctula  singulorum  al)- 
h9A  vel  prxpositos  bis  in  hebdomada  revolvat  alque 
perscrutetur,  ut  videant  ne  quis  supcrfluum  aliquiJ 
illic  vel  occuUum  habeal.  Subuke  sane,  acus  ac  flla 
diTersa  pro  consuendis  emendandisque  vestibus  ipsis 
tfibu€iidasuntababbate,eicum  neccssilas  poposce- 
rit,  lavandi  atque  emendandi  habeant  facullateni. 
Hinc  et  sanctus  Pachomius  ait :  Nemo  hnbeat  prxtrr 
quae  iu  commune  monastcrii  lege  pnjcccpta  sunt ; 


Quod  aulem  didt  :  Hic  talis  eveltatur  ab  ipsa  artc^ 
inteiligitur,  suspcndatur  ab  ipso,  cui  incuml^ebat, 
operando  artis  offlcio ;  nec  amplius  transcat  per 
cum,  id  cst,  non  operelur,  nisi  humilialus  fueril 
defiuo.  Erigere  euim  alque  suspendere  unum  inlel- 
ligitur  esse 

St  quid  vero  ex  operibus  artificum  vemmdandum 
est,  videant  ipsi  per  quorum  manus  transigenda  sunt, 
ne  altquam  fraudem  prmumant  inferre,  Memorentur 
Ananice  et  Saphirce,  ne  forte  mortem,  quam  illi  in 
corpore  pertulerunt  (Act.  v),  hanc  isti^vel  omnes  qui 
alufuam  fraudem  de  rebus  monasterii  fecerint,  in 
anima  patiantur.  Pejor  euim  et  durior  esl  mors, 
quam  fraudem  facieiido  monachi  patiuntur  in  ani- 


noB  tunicam,nonpallium,nonpellem,iion  nummuin,  B  ma,  quain  mors  corporis  quam  passi  sunt  Ananias 

et  Sapbira.  Mors  enim  corporalis  omnium  est  coni- 
munis  et  temporalis,  mors  vero  auim;e  impiorum 
est  et  poenalis.  Hu;c  auimam  disjungit  a  corpore, 
illa  vero  separat  a  Creatore.  Haec  coipus  in  sepul* 
crum,  iila  vero  immiltit  animam  iii  iufernum. 

In  ipsis  autem  pretiis  non  subrepat  avaritias  ma* 
/iiffi,  sed  semper  aliquantulum  viiius  detur  quam  a 
tiecularibui  datur,  ut  in  omnibus  glorificetur  Deus, 
Ilinc  quidam  monachorum  magister  ait :  Cam  uiia- 
quxque  ars  aliquem  profectum,  supervacuum  usibus 
monasterii,  vel  mittendarum  eulogiarum  abunda- 
▼erit,  interrogata  qualiute  pretii,  quantum  a  sscu- 
laribus  distrahi  potest,  tantum  iufra  nummorum  mi- 
nori  semper  distrahatur  pretio,  ul  agnoscantur  in  hac 
parte  spiritali^s  a  saecularibus  actibus  distanlbque 
separari.  Cum  non  negotii  causa,  qn»  inimiea  est 
animae,  lucrum  supra  juslitiam  quaeraut,  sed  etiani 
ab  ipsa  justitia  minus  accipiendi  pretii  humanitate 
consentiant,  ut  Don  propter  cupiditatem  et  avari- 
tiam  artes  operari  credantur.  Avaritia  enim  non  est 
parvum,  sed  grande  maliim.  Ignis  est  in  corde  avari 
iiieistinguibiliter  ardens  et  incessabiliter  urens. 
Hinc  in  beati  Joblibro  scriptumest :  Ignis  devorabit 
tabernacula  eorum  qui  munera  libenler  accipiunt 
[Job  im).  Quod  bcatns  Gregorius  exponens  ait:  Ignis 
tabernacula  devorat,cum  aestus  avaritiaecogiutiones 
mentis  devasUt.  Hinc  et  Salomon  ait :  Conturbat 
domum  suam,  qui  sectatur  avaritiam  [Prov.  iv).  Et, 
Awirtij  non  implebitur  pecunia  (Eecle.y).  De  avari- 
tia  enim  miilu  alla  vitia  pullulant,  sicut  scriplum 
est :  Radix  omnium  matorum  est  avaritia  (I  Tim,  vi). 
Hoc  est  enim  vitium  non  solum  occulu  plurima,  sed 
et  aperU  mulu  gencrat  mala 

CAPUT  LVlll. 
De  disciplina  suscipiendorum  fratrum. 

Noviter  veniens  quu  ad  conversionemf  non  ei  facili$ 
tribuatur  ingressus;  sed,  sicut  ait  apostolus,  probnle 
spiritus,  si  ex  Deo  sunt  (I  Joan,  iv).  Hinc  et  Palres 
antiqui  dixerunt  :  Si  quis  fidei  ardore  succensua 
renuntians  saeculo  inonasteriam  magnae  dispositionis 
elegerit  expetendum,  noviuti  ejus  non  oonfestim 
licentia  tribuatur  intrandi,  sed  primtim  stiidiosius 
indagetur,  utrum  volunUrie  an  necessilate  aliqaa 


adcaput  pulvillum,  exceptis  his  quaea  Patremo- 
Mftierii  per  praepositos  dividuntur. 

A  qno  tamen  abbate  semper  consideretur  Ula  unten- 
tia  Aetuum  apostolorum  :  quia  dabatur  singulis,  pro- 
ut  cuique  opus  erat.  Ita  ergo  et  abbas  consideret  in- 
firmitatem  indigentium,  non  malam  voluntatem  invi^ 
dentium.  In  omnibus  tamen  judiciis  suis  Dei  retribu- 
tionem  cogitet.  Hinc  Isidorus  ait :  VcstimenU  non 
erant  a^oaliter  distribuenda  in  omnibus,  sed  cum 
discretiooe,  at  cujuscunque  aetas,  gradusque  expo- 
stulat.  Ita  enim  el  apostolos  fecisse  legimus,  sicut 
acriptom  est :  Erant  Ulis  omnia  communia,  et  distri- 
kuetatur  umeuique  prout  opus  erat  (Act.  iv).  Unius- 
cnjasque  autem  fratrissupplementum  vel  iudigentia 
ioBpiciatur,  ut  qui  babent  contenti  sint,  et  qui  non 
bibeDt  aocipiant. 

CAPUT  LVI. 
De  mensa  abbatis, 

Mensa  abbatis   cum  hospitibus  et  peregrinis  sit 

eentper,  Quoties  tamen  minus  sunt  hospiles,  quos  vult 

de  fratribus  vocare  in  ipsius  sit  potestate,  Seniorum 

amtem  unum,  aut  duos,  semper  cum  fratribus  dimit- 

tendos  procuret,  propter  disciplinam,  Hinc  patres  an- 

tiqtti  dixerunt :  Non  licebit  peregrino  fratri  cuni  fra« 

tribos  manducare,  nisi  cum  eo  qui  praeest  Patre, 

lit  posslt  aedificari.  Quaudo  Umen  defuerint  hospi- 

IC8,  cam  qaibus  vult  de  fratribiis  abbas  mandu- 

cet.  Seoiores  umen  pro  custodia  cum  fratribus  di- 

■Hlei 

CAPUT  LVU. 

De  artificibus  monasterii. 

Artifieee  it  sunt  in  monasterio,  cum  omni  humili' 
tata  et  reverentia  faciant  ipsas  artes,  gi  tamen  jusserit 
uHa$.  Quod  si  aliqui$  ex  ei$  extoltitur  pro  $cientia 
«rftt  $we,  eo  quod  videatur  aliquid  conferre  mona-- 
eUrio,  hic  tali$  evellatur  ab  ip$a  arte,  et  denuo  per 
eam  non  tranuat,  nisi  forte  humiliato  ei  iterum  abbas 
psbeat.  binc  Cassianus  ait  :  Si  quis  autem  de 
opere  acsudore  proprioplusabaliis  redditus  conferat 
monasterio,  in  nullo  infletur,  nec  sibi  de  tantooperis 
■dI  acqoisito  blandiatur,  nec  amplius  sibi  aul  deli- 
catias  aUqaid  soliu  quotidiani  victiis  parciute  prac- 
snmat,  sed  Unquam  peregrinum  se   hujusmodi  re- 


D 


m  SMAHA€D1 

coaems  tilTcnerit.  ScJ  dieente  apostdo,  probate  A 
spiritut,  ti  ex  Deo  iunt,  diligenter  probetar,  ne  forte 
Rit  de  quibas  Dominas  ait :  yenient  ad  vos  in  vesti- 
vtentii  orism,  intrimecus  autem  sunl  lupi  rapaee^: 
a  fmctibus  eortm  cognoscetis  eos  (Maiih,  vii).  Pro- 
batio  enim  discemit  iilrum  eum  tcntatio  diaboli, 
an  vocalio  ad  monastcrium  adduxerit  CbHsti. 

Ergo  $i  veniens  perseveraverit  pulsansy  et  illatas 
sibi  injvrias  et  difficultatem  ingressus  post  quatuor 
ant  (fuinque  dies  visus  fuerit  patienter  portare,  et 
persistere  petitioni  «wrr,  annuaiur  ei  ingressus^  et 
sit  in  eella  hospitum  paucis  diebus,  Ulatas  injurias 
sive  eas  dicit  quas  a  porlario  probationis  cansa  in 
cclla  patitur  hospilum,  sicut  beatus  de  tali  Fn- 
rtaosns  ait  :  Hospitibus  sivc  peregrinis  stramina 
comportabit,  aquam  calefacicns  pedibus,  et  omnia  ^* 
humiliter  ministeria  exercebit,  fascemque  lignorum 
Riio  qootidie  dorso  ferens  hebdomadariis  tribuet, 
atque  ita  in  omni  penuria  c(  utililate  subactus, 
cxplcto  animo  probatus  raorilnis,  ct  laboribus  c!i- 
inatus,  percepta  in  ccclesia  benediclionc,  fratrum 
societati  donetur.  Sequiiur: 

Postea  autem  sit  incetla  novitiorum^ubi  meditelur, 
manducet  et  dormiat.  Noviliorum  cella  dicit,  non 
hospitum,  sed  pulsaiitium.  Ubi  noviter  veniens  sive 
cum  bis  quos  ibi  invenerit,  sive  cum  magistro  que:n 
habuerit,  meditetur,  in  canticis,  et  psalmis,  ct 
liymnis,  «ive  in  rcgularibus  praeceplis  quibus  tra- 
dendus  est  obscrvandis.  Nequaqaam  ergo  dcbet  a 
lempore  [A/.,  t^^pore]  inchoarc,  qui  roundo  renun- 
liat,  nc  per  ipsum  tcmpus  [A/.,  tcporcm]  rursus  in  ^ 
amorem  sxculi  cadal. 

Et  senior  ei  talis  deputetur  qui  aptus  sit  ad  lucra»' 
das  animas^  qui  super  eo  omnino  curiose  inlendat,  et 
soUicitus  sit  $i  vere  Deum  quwrat,  $i  soUicitus  est 
ad  opus  Deif  ad  obedientiam,  ad  opprobria.  Si  solli- 
cUus  est  ad  opas  Dei  dicit,  id  cst,  ad  ea  quae  pro- 
prie  ad  Deum  pertincnt,  videlicet  ad  orationem, 
ad  iectionem  divinam,  ad  vigilias  nocturnas  cursus- 
que  diurnos,  ad  jcjunium  et  omne  diviaum  officiam. 
Ad  obedientiam  dicit ,  quia  melior  e$t  obediemia 
quam  victima.  Ad  opprobria,  dicit,  ut  si  veuerLL 
pro  Domine  Cbristi,  patienter  ea  loleret.  De  boe 
ieatus  FrucUiosus  ait  :  Conversum  de  saeculo,  ut 
Patrum  decreta  docent,  oon  sascipiendum,  nisl 
priUB  experimentum  sui  in  opere  et  peauria,  op- 
proliriis  dederit  et«onviciis.  Uinc  et  beatus  Basiiius 
ail  :  Priusquam  novitius  oorpori  fraternitatis  in- 
seratur,  oportet  ei  injungi  qusedam  laboriosa  opera, 
et  quae  videantur  habcre  q)probria,  et  obscrvari 
oportet  sa  libenter  haec  ac  fiducialiter  expleat,  nc 
confusioiiem  eorum  graviter  ferat,  vel  etiam  si  in 
labore  impiger  invenialur  et  promptus. 

Prasdicentur  ei  omnia  dura  et  aspera,  per  qum  itur 
ad  Deum.  Praediceniur  ei  dura  dicit,  id  est,  rigida» 
fortia,  Ycl  laboriosa,  ut  possit  dicere  cum  Psal- 
juista  :  Propter  verba  labiorum  tuorum  ego  custo- 
divi  ftias  duras.  Aspera  dicit,  distriaa,  violenta, 
vel  arcta  ei  angusta,  de  qua  Dominus  *  Arcta  et  an- 


D 


ABBATIS  900 

gu$ta  est  vid  quce  dncit  ad  vitam,  IHum  auJi  videlicct 
qui  dixit :  Ego  $um  Wa,  verita$  et  vifa.  flinc  et  antl- 
qui  Patrcs  dixcnint  :  Hi  tales  sunt,  cum  sxculi 
latebris  liberari  voluerint,  appropiantes  ntonasterio 
hcbdomada  pro  foribus  teneanlur,  et  semper  dura 
ct  laboriosa  els  proponanlur.  Si  vero  persevera- 
verint  putsantcs,  eis  non  negctur  ingressus,  sed  Is 
qui  pneest  Pater  hujusmodi  homhfies  introlre  per- 
roittat)  et  quaUter  vitam  fratrum  vel  regnlaro  tc- 
nere  possint  ostcndat. 

Et  si  promiserit  de  stabititate  $ua  per$everam%Rm^ 
po$t  duorum  mensium  rtrcti/tfm,  (egatur  ei  kfrt  rr- 
gula  per  ordinem^  et  dicatur  ei :  Ecce  (ex  Bub  qua 
militare  rts,  $i  potes  observare^  ingredere;  i%  verw 
non  potes,  liber  discede.  Si  poles  observare,  InqnH, 
ingredere,  subauditur,  si  potes  pnec^ta  isiinb  re- 
giiloe  observare,  ad  mililandum  ingredere;  sin  antem 
non  potcs,  priusquam  juge  regube  colla  submittas, 
et  ejus  servituli  subtfaris,  liber  discede.  Notaadm 
quia  II on  ait :  Ecce  Icx  sub  qua  qiiicscas,  Tel  Tacans 
o:io  quiele  vivas ;  sod  sub  qua  railiiare  vis,  Inqnit, 
ut  intelHgas  quia  militia  est  vita  hominis  superterra^ 
et  sicut  dies  mercenariij  dies  ejus,  Ergo  pro  mercede 
rcterna  omnia  dcbet  pro  Domino  susiinere,  qni  i» 
ojus  cupit  transiro  mililiam,  et  i.inquana  sunini 
liuia,  wialleis  ct  igne  fornacis  probnri,  ut  ad  dit« 
dema  el  coronam  Dominicam  possit  pervenlre. 

Si  adhuc  steteritf  tunc  ducatur  in  imprmdkiam 
ceilam  novitiorum ,  et  iterum  probeiut  in  omni  p«- 
tientia.  Hinc  Isidorus  ait :  Neque  enim  lutus  snsclpl 
queniquam  convenit,  qui  rclicto  s»cu1o  ad  miliilani 
Clirisli  pia  et  salubri  humilitate  conTerlltur,  nlsi 
prius  foris  positus  ejus  humititas  sive  patientia 
coinprobclur.  Idco  autem  probatlonis  tempore  soh 
abbatis  impcrio  militamus,  et  dura  ei  aspera  ab 
abbale  iir^erata  gratanter  portamus,  ui  posi^pere- 
grinatiouem  \\\x  hujns  cum  Domino' regnare  ne- 
reamnr.  Qiiod  autem  dicit,  tune  dueaiur  iu 
dictam  cellam  novitiorum^  cum  antea  jam  dixi 
sit  in  ceila  nowtiorum^  uon  inielligitur  esiase 
ab  ipsa  cella  novitiorum,  et  venisse  ad  auditorian* 
sive  ad  eum  quem  abbas  elegii  locnmf  et  ilri  audire 
regulare  prscccptam,'  et  iunc  iterqm  rererti  tn 
cella  novitiorum.  Hinc  sanciiis  Aurelins^  ait :  Hoc 
jabente  Deo  in  primis  slaluimus  tenendum,  uC  u 
quis  ad  convcrsionem  venerit,  r^ula  ei  iii  saluta- 
torio  legatur. 

Et  post  $ex  mentium  circnium  legatur  ei  re^h^  «l 
$ciat  ad  quid  ingreditur.  Ilinc  Ferreolua  aii  :  Vmi 
hoc  et  moiYasterii  regula  abbaiis  iassidne  legatur, 
ut  imposterum  nihil  vel  inusitaiuii  aul  m  diMKnn- 
rus  praetereat,  aut  si  permansurus  agaasGai.  Uai 
ergo  de  senioribus  depatatus  informetiir  regulari- 
bus  disciplinis,  ui  quae  facere  Meat,  ipilhnnw 
euiu  servire  conveniat^  deincepa  omnia  reeofao- 
scai, 

Et  $i  adhmc  Uat^  pmi  quatucr  Mnact  iHfum  U* 
gitur  ei  htec  eadem  repUa.  Hine  anni  canM  ia* 
pletur  noviiio  a  tempore  quo  pulaaM  reuii  ad  M- 


m  COMMENT.  IN  REG.  S   BENEDICTI.  90i 

iia.«ieriuiiiy  ciii  ti  orJiualin  ifi  hoc  aiini  curncuio  A  monaslerii  conccssus  cst  introitus,  sc.l  diu  idiIu 


tor  lecU  esl  regula,  demoranti  adhuc  in  novitiorum 
cetla.  Quod  tempus  non  solum  beatus  Bcncdictus, 
sed  el  alii  Palres  jusserunt  obserYare  novitium. 
nixernnt  enim  :  Nisi  expleto  anno  nullus  mutare 
habitom  perniittatur,  sed  si  pocnitentis  fuerit  tnnta 
compunctio,  ut  hoc  sibi  s<ipplicationc  assiiiaa  cxi- 
gftt,  non  negari.  Tamcn  quod  uni  fidcliter  posccnti 
conceditor  non  quasi  licitum  habealur.  Hinc  bcatus 
Fnictuosus  ait  :  Sicque  anno  nno  spiritali  traditus 
seniori  noii  statim  commisccnilus  erit  congrega- 
tioni,  sed  prius  cunclis  honorom  operum  excrciliis 
edocendus.  Quod  si  qiiilihet  conversus  boiiis  ac  pu- 
ris  rooribns  eniiens,  abbatis  vel  aliorum  fratnim 
spiritalium  fuerit  judicio  coniprobattis,  pro  merito 


pulsnnti  vix  hospitii  lociis  cst  miscricor.Iilcrnltribu- 
tus ,  in  quo  pcr  paucos  dies  demoratus,  novitiorum 
suin  domum  progrcssus,  in  qua  mihi  dura  ct  aspera 
primo  diligentcr  a  srniorc  sunt  prxdicaLi,  et  sla- 
bilitatis  me:e  promissio  sinipliciter  cxspcctata  [A/., 
suppliciter  adimplela].  Qui  senior  comnunans  mihi 
h3RC  terribilis  vcrba  auribus  intiinabat  :  ScieniN) 
scias  quouiam  si  prxlcr  promissionem  rcgularis 
observantia;  relro  convertens  respexeris,  aptus  re- 
guo  ccblonim  noii  eris.  Insupcr  qualibus  te  lecUnu 
vcsliinis  moiiaslerii  claustra  rcccpcrint,  in  lalibus  1«; 
fore  ab  illis  projiciendum  cognosce.  Et  quia  tc  pan- 
nis  exspoliatnm  veleribus,  pariterque  exspoliatum 
viliis  perdidcrat  mundus,  fas  cst  ut  ulroquc  suum 


et  puritate  sute  conscienli;e  clericus  potcrit  fratrum  B  vestitum  recipiat  seivura,  ad  ignoininiam  orauium 


coiisortiis  mlsccri,  secundum  quoJ  abbalis  vel  fr.i- 
Irum  optimonim  ccnsuerit  deliberatlo  faciendum. 

Et  $i  habiia  secum  detiberalione  promiscril  $e  omnia 
euMtodirey  et  cuncta  sibi  imperala  $ercare,  tunc  $u$ci' 
piatnr  iu  congregalione^  $cien$  lege  regulas  eonstitutum 
quod  ei  ex  ilta  die  non  ticeat  de  niona$terlo  egredi^ 
nec  eoltum  excutere  de  subjugo  regutte^  quam  $ub  tam 
moro$a  detiberatione  ticuit  recu$are  aut  $uscipcre. 
Ifabita  cnim  ab  habendo  vocalur.  Deliheratio  atitem 
meditatio  vel  tractalio  dicitur.  Ergo  habita  delibe- 
ratio  jam  definita  cst  rctractalio.  De  hac  enim  sen- 
tentia  quidam  magistcr  monachonim  ait  :  Qua  re' 
gnla  in  lectiono  noviiio  cx|)icta,  responJcat  ei  boc 
prifflo  abbas,  non  forte  cum  possc  constituta  regulse 
conservare.  Cum  vero  iilc  dixcrit  posse  se  ad  omnia 
obedire,  et  omnia  abbatis  verbis  prxdicia  cum  se 
responderit  novns  fraler  servare,  et  ad  omnia  facto 
esse  paratum;  et  si  professus  fuerit  se  omnia  iiu- 
plelurum ,  tunc  excipiatur  in  congrcgatione  mona- 
cborum.  Exceptus  vero  usque  ad  mortem  suam  ncc 
pnesumat  nec  permittatur  dc  monasterio  egredi  pro- 
pter  illud  propheticum  :  Unam  petii  a  Domino,  lianc 
retfuiramj  til  inhabitem  in  domo  Domini  omttibu$  die- 
bu$  mtm  meas  (P$aL  xxvi). 

Su$cifriendu$  autem  in  oratorio  coram  omnibu$ 
fromiitut  de  $tabHitate  ftia,  et  conveT$ione  morum 
Buorum^  et  obedientia  coram  Deo  et  $ancti$  eju$,  ut 
•I  aikfuundo  atiter  feeent,  ab  eo  $e  damnandum  $ciat 


in  pcrpctuo  servandum.  Ego  autcm  Daviilico  confor- 
tatus  exemplo  Domino  clamans  aicham  :  Propier 
verba  tabiorum  tuorum  ego  cu$todivi  ria$  dura$. 
{Psal.  xvi),  certissirac  scicns  quia  si  particeps  Chri- 
sti  passionis  fuero,  et  resurrectionis  ero.  11  is  ct  si- 
milihus  divinis  conforlatns  divinis  oraculis,  omiii;\ 
mc  conslantcr  pcrpcti  pro  vita  profitebalnr  .Tterna. 
Ilanc  nostram  ccrncns  Patcr  constanliani,  ter  jnsst 
in  anno  per  oruinem  no!>is  legarc,  parilcrquc  iwx^ 
derc  rcgnlam  cum  protestntionc  monentis  atriiie  dl> 
centis  :  Fxcc  Icx  sub  qua  militarc  vis.  Si  polcs  o!)- 
serv  arc ,  ingre Jcre  ;  si  non  potes ,  liber  discc;!e. 
IIoc  ergo  videns  ordinatissimum  atque  morosnm 
mihi  spatium  attribulum,  duhitationis  aditu  praitci^- 
misso,  ut  me  vestro  jam  corpori  soeiare  dignemini, 
lacrymabirter  rogitans  dcposco.  Ego  vero  mecum 
jam  salvalionis  dclibctatione  salubriter  adhibita, 
prtmitlo  inc  in  omnihus  regnUe  custodirc,  Doniino 
juvante,  instituta,  Ubenterqne  abbatis  raci  servare 
praccepla,  fralrumqne  majorum  cunctis  Domino  fa- 
vcnte  obtcmpcrarc  mandalis,  et  propter  sctcrnam 
libertatem  legibus  hujus  rcgulre  deinceps  me  polli- 
ceor  fideliter  mancipari,  ila  ut  non  jam  mihi  cx  faac 
die  liceat  cgrcdi  de  monasterio,  collumque  dc  sub 
reguljc  excutere  jugo,  quod  sub  annali  optionc  aul 
excusnre  licuit,  aut  suscipere;  sed  ut  pnefatus  sum, 
omni  cxcusatione  postposita-,  promitto  stabilitatem 
monasterii,   morumque  meorum  conversionem,  et 


quem  irridei.  Promittat  autem  et  dicat  hoc  modo :  j^  propter  professionis  me:e  servitium,  et  vita  ajternrK 


Ego  ille  in  hoc  monasterio  sancti  illius  promitto  sta- 
bllitatem  meam ,  et  conversionem  moruro  meorum, 
et  obcdieutiam  secundum  rcgulam  beati  Bcnedicti 
coraro  Deo  et  sanctis  cjus.  Cumque  bac  se  promis- 
sione  astrinxerit,  subjiciatur  regulis  suprascriptis, 
per  bonorum  operum  industriam  quandoqoe  Do- 
Diiuo  placiturus.  Quod  si  aliquando  nliter  fecerit, 
Id  estf  a  regulari  vita  volcns  discesserit,  a  Deo  se 
damnandum,  quem  irridct,  sciat. 

De  qua  promi$sione  $ua  faciat  petitionem  ad  nomen 
sanctorum  quorum  retiquiiv  ibi  $unt,  et  abbatis  prce- 
uMi$.  Quac  pciitio  hoc  tenore  dicatur  a  novilio: 
Monachatus  mci  tirocinium  diligcntcr  attendcns, 
considero  quod  petitionl  mece  primum  non  facills 


prremium,  meturoque  gehennae  sanct»  me  obcdien- 
tiae  coram  Deo  et  angclis  ejus  humiliter  militaturuin 
ftubjicio.  Et  ut  haec  promissionis  mc»  petitio  a  vobis 
firmiter  teneatur,  ad  nomen  sanctorum  quorum  hic 
reliquise  contincntur,  et  pr^sentis  abhatis,  iliias 
[A/.,  illis]  conscriptam  petitionem  trado  in  perpe- 
tuum  habcndam,  et  manu  mea  roboratam  super 
altare  pono,  hoc  m  monasterio  perenniter  observan- 
dnm.  Unde  et  sequitur: 

Quam  petitionem  manu  $ua  $eribat,  aui  eerte  $i  non 
scii  tittera$,  aiter  ab  eo  rogatiu  $cribaif  et  ille  novitius 
$ignum  faeiat,  et  manu  $ua  eam  $uper  altare  ponat, 
Hinc  et  alibl  scriptum  legimns.  Sl  cum  rebas  suis 
Introierit  novilius,  Iniic  illc  hrcvis  vel  donaUo  reniu 


005  SMAKAGDl  ABBATIS  SI04 

£uariim  Dco,  vd  monastcrio  facta,  ipsias  donaloris  A  rit,  sino  rehus  sais  de  monaslerio  vel  ftioe  tttdul* 
manus  super  alure  ponaiur,  dicenlc  ipso  fralre:     gcntia  peccatorum  a  Deo  discedat. 


Ecce,  Domine,  cum  anima  mca  et  paupcrute  mea 
quidquid  mihi  donasti,  tibi  reconsigno  et  oflero,  el 
ibi  volo  ut  sinl  res  meae ,  ubi  fuerit  cor  meum  et 
anima,  sub  poiestate  tamen  monasterii  et  abbatis, 
qucm  mihi,  Domine,  in  vice  tua  timendum  praepo- 
iiis,  cum  ei  dicis  :  Qni  voi  audit^  me  audit^  et  qui  vo$ 
tpernii^  tne  spermt  (Luc.  x). 

Quam  dum  posuerit^  incipial  tpu  novitius  mox  hune 
ver$nm:  SuseipemeyDvmine,  tecundum  eloquium  tuum^ 
et  rivam,  et  non  confundas  me  ab  exspeetatione  mea 
{Psal,  cxviii).  Quem  ver^m  omnis  eongregntio  tertio 
respondeat,  adjungentes,  Gloria  Patri.  Tunc  ipu  fra- 
ter  novitius  prosternatur  singulorum  pedibus,  ut  orent 


Mox  ergo  in  oratorio  exuatur  rebus  propriis^  quibms 
vestitus  est,  et  induatur  rebus  monasterH.  Hic  autein, 
ut  mihi  videtur,  si  in  laicali  habitu  est,  prius  tondea* 
tur,  et  sic  vestibus  monasterii  induatur.  Hioc  et  qui- 
dam  antiquus  monachorum  magister  ait :  Cuoi  ergo 
cum  caeteris  fratribus  inculpabiliter  iu  moDasterio 
iniegnim  annum  impleverit,  tunc  demum  siue  aliqua 
dubitatione  tondeatur,  vel  ei  sancti  propositi  vestet 
mutentur.  Hinc  et  Gassianus  dicit :  Gum  vero  reoe- 
ptus  quis  in  monasterio  fuerit,  ita  fideliter  oauii 
pristina  facultate  nudetur,  ut  ne  ipsom  indmneiitiim 
quo  a  saeculo  venit  indutas,  habere  ampUus  permit- 
tatur ;  sed  in  medio  productus  exuatur  propriis,  ac 


pro  eo  :  etjam  ex  illa  die  in  congregatione  reputetur,  B  per  manus  abbatis  induatur  monasterii  vestimenlis. 


Yox  poenitentis  et  ad  Deum  convertenlis  est,  qux 
dicit :  Suscipe  me,  Domine,  secundum  eloquium,  et 
vivam,  etc.  Qui  enim  pcccando  longe  a  Deo  reccssit, 
et  veUit  mortuus  a  cognitione  Dei  longo  usu  in  pec- 
cati  seinilcro  latuit,  poenitendo  iterum  humiliatur, 
et  ut  rcceptus  in  aeternum  vivat,  flebiliter  Dominum 
deprecatiir.  Unde  et  fratnim  omnium  prostratui 
pedibus,  pro  se  orare  cos  rogitare  debet  assiduus 
etiam  in  coogregatione  deceptus.  Hinc  quidam  mo- 
nachorom  magister  ait :  Post  ha^c  dicta  dicat  ipse 
novitius  frater  responsorium  hoc  :  Suscipe  me,  Do^ 
mine,  secundum  verbum  tuum,  et  vivam^  etc.  Post  hoe 
responsorium  dicit  abbas  hunc  versnm  :  Conprma 
hoCy  BeuSj  quod  operatus  es  in  nobis  (PsaL  lxvii). 


Tondendo  autem  novitio,  priusquam  tondeatur,  Lsrc 
oratio  a  sacerdote  dicatur  :  Praesta,  qussumus, 
omnipotens  Deus,  ut  sicut  hic  famulus  tous  comam 
amitlit  capitis,  vitia  cordis  simul  amittat  et  oorpo- 
ris,  ut  corpore  pariter  innovatus  et  mente»  tecum 
feiiciter  valeat  in  aetemum  re^nare.  Per. 

Illa  autem  vestimenta  quibus  exutus  est  reponaft' 
turin  vestiario  conservanda^ut,  si  aliquando  suadente 
diabolo  consenserit  ut  egrediatur  de  monasterio^  quod 
absit,  tunc  exutus  rebus  monasterii  projiciatur.  Hinc 
Gassianus  ait  :  Ula  vero  quae  deposuit  vestimeota 
praeposito  tradantur,  qu»  tandio  ab  eo  senrentor, 
donec  profectus  conversationis  ejus  diversis  leota- 
tionibus  ac  probationibus  evidentius  agnoscator.  Si 


Post  quem  versum  dictum,  mox  data  ei  ab  omnibus  ^  vero  aliqua  murmuralio  aut  inobedientia  in  eo  fue- 


pace,  eompleat  abbas.  Hinc  datur  intelligi  quia  post 
iltam  Gloriam  ab  omnibus  superius  dictam  omnes 
Tterum  cum  illo  novitio,  silentio,  ut  mos  est,  debent 
dicere  orationem  Dominicam,  et  abbate  diccnte,  et 
ne  nos  inaucas  in  tentationem,  more  solito  respon- 
deant  omnes,  sed  libera  nos  a  malo :  et  tunc  orans 
abbas  siiper  novitium  hanc  orationem  dical :  Sus- 
cipe,  quxsumus,  Domine,  hunc  famulum  tuum  ad 
lc  procella  san^uli  hiijus  laqueisque  diaboli  fugien- 
tem,  ut  a  te  susceptus  et  iustanti  ssoculo  salvatus, 
et  in  futuro  se  gaudeat  a  te  feliciter  muneratum. 
Per.  Et  tunc  osculo  omnibus  dato  etiam  in  congre- 
gutione  reputetnr. 

Res^  si  quas  habet,  aut  eroget  prius  pauperibus,  aut 
facta  solemniter  donatione,  conferat  monasieriOf  nihil  ^  similans  saeculum  ad  suasorem  diaboU  retcrlator. 


rit  deprehensa,  exuatur  monasterii  vestibus  qoibos 
indutus  fuerat,  et  revestitus  suis  antiquisquae  aprs- 
posito  conser^antur^  foras  expellatur,  qoia  non  est 
fas  cuin  vestimentis  monasterii  qu£  accepii  absoe- 
dcre.  Hinc  quidam  monachorum  magister  ail  :  Te- 
stes  vero  sxculares,  quas  dum  mutat  exntus  fue- 
rit,  cum  diligentia  repositae  conserventor,  tam  de 
hicis  quam  etiam  de  firmato  converso,  ne  forle  qood 
non  in  conversis  contingat,  cum  ad  soos  denoo  itih 
mitus  redire  voluerit,  et  saeculi  elegeril  ileralo  re- 
pedare  itinera,  et  nullis  Scripturarum  vei  monilio- 
num  poterit  vinculis  retineri,  reddal  Christo  qood 
suum  est,  id  est,  exulus  sanctis  vestiima,  vel  lia- 
bitu  sacro,  suis  quibus  venerat  TeslHus  veslilMM 


sibi  reservans  ex  omnibus :  quippe  qui  ex  illo  die  nec 
vroprii  corporis  polestatem  se  habiturum  sciat.  Quod 
dicit,  facta  solemniter  donationCy  inteiligitur  reli- 
giosc  coram  testibus  et  universa  monasterii  con- 
gregatione.  Unde  et  alibi  monachorum  Patres  dixe- 
runt :  Si  aliquam  novitius  in  cellulam  voluerit  in- 
ferre  substantiam,  m*mensa  ponatnr  coram  omni- 
bus  fratrilHis.  iiinc  et  quidam  monachorum  magisier 
ait :  Una  cum  anima  sua  Deo  et  oratorio  monasterii 
per  donationein  offcrat  totum,  subscribcntibus  reli- 
giosis  tesliinis,  episcopo,  presbytero  et.  diacono, 
vel  ipsius  territorii  elero,  et  in  ipsa  caulione  laxans 
Iaoc,  quod  si  aliquando  monasterio  discedere  voluc- 


et  non  Ghristi  praedatus  lubitus  pollualur  in  saectiloa 

fugaci. 

Illam  tamen  petitionem  ejus^  quam  desatper  edteare 

abbas  tulit,  non  recipiat^  sed  in  monasterio  resmo' 

tur.  Ideo  ilbm  petitionem  jui>et  reservari,  ol  per 

eam  etiam  ilio  nolente,   si   voluerit  ablias,  possit 

eum  iterum  in  monasterio  reducere,  ibique  subje- 

ctum  tenere.  Aut  si  forte  se  dixerit  esse  non  mooa- 

chum,  abiila  petilione  victus,  in  monachalus  rediga- 

tur  servitium. 

GAPUT  LIX. 

De  filiis  nobilium  vel  pauperum  qmi  ofmwttur. 
Si  quis  forte  de  nobilibus  ofert  fHum  summ  M 


905  GOMMENT.  IN  HEG.  S.  BENEDIGTI.  ,         906 

in  monaiterio,  si  ipse  puer  minori  (piate  esl,  pareniei  A  pter  Dei  serviliiim  in  monasteriuro  volucrit  convo- 

laro,  non  prins  suscipiatur,  nisi,  ut  superius  diii- 
mus,  omnem  a  se  obedientiam  promiserit  adimplen- 


ejui  faciani petilionem  qnam $upra  diximm.  Eicum 
oblatione  iptam  peiitionem  ct  manum  pueri  involvani 
in  palla  aliarisj  ei  sic  eum  offcrant.  Hinc  Basilius 
ait :  Oportct  tamen  infantcs,  Tolunlatc  et  consensu 
parentum,  imo  ab  ipsis  parcntibus  oblatos,  sub  tes- 
timonio plurimorum  suscipi,  ut  omnis  oc^asio  malc- 
dicti  i^tia  excludatur  bominum  pcssimoruro.  Gnm 
autem  fuerini  sascepti,  si  forte  propositum  suum 
transgressi  fuerint,  nec  videri  eos  oportei  amplius^ 
tanquam  eos  qui  in  Dominb  deliqnerunt,  quo  testc 
confessionis  soae  pactum  transgressi  sunt.  Quod  si 
peecaverit,  inquitf  homo  tn  hominem,  orabunt  pro 
ipio  ad  Dominum ;  si  autem  in  Deum  peccaverit^  quis 
orahit  pro  eo  ?  Hinc  Isidorus  ait :  Qtiicnnque  a  pa- 


dam.  Dcinde  couveniant  et  parentes,  ut  e(  eorura 
quale  sit  votum,  ngnoscatur  de  co.  Quod  si  magis 
fuerint  conscntientcs  cjus  votis  parcntes,  couvoca- 
tis  eis  ab  abbatc  in  monastorium,  votum  filii  con- 
vcrtciitis  exquiratur  ab  eis,  ut  ab  ipsis  potius  videa- 
tur  devoveri,  vel  oflerri,  qui  eum  genuerunt.  Giiro 
ergo  magis  responderint  parentes,  gratanter  se  vello 
adiinplere  qux  cupit,  tuuc  dical  eis  abbas  :  lu  eiiiin 
nos  considerantes,  o  parentes^  juste  vobis  secun- 
dum  Deom  pro  vestro  filio  suademus^  ut  si  filium 
vestrum  digne  Deo  cupitis  oflerre,  a  sxciilo  eiim 
prius  exiiilc.   Quod  si  aliquid  apud  vos  eis  s.tcuIo 


rentibus  propriis  in   ntonasterio  fuerit  delegatus,  B  remanserit  ooiiscrvaodum,  babebit  aliqiiando  titil- 


noverit  se  sibi  |»erpetuo  permansuiuui.  Nam  Anna 
Samuel  paerom  natum,  et  abstracium  Deo  pietate 
obtttlity  quique  et  In  minislerio  tenipli,  quo  a  matre 
ftierat  functus,  permansit,  et  ubi  constitutiis  est 
deservivit.  Rinc  datur  inteiligi  quia  parentes,  non 
alios  qoam  palrem  aut  matrem  qui  eum  genoerunf , 
dlcit  :  quia  Anna  Samuelem  quem  genuit ,  ipsa 
el  Bon  alias  eum  servitarora  in  teinplo  Dorolnl 
oblolit. 

De  rebui  aulem  suis,  aut  in  prasenli  peiilione  pro- 
Mitiant 'sub  jurejurando.  Subjurejurando  dicit,  id 
est,  cum  jurainento.  Omnis  enini  per  superiorem 
Mmm  jurat.  Et  Ideo  dicit :  sub  jurcjurandb,  quift  iub 
joralione  qiia  jurat,  et  sub  illo  est  pcr  qucm  Joral 
ipae  qui  Jurat. 

Quianuntfuam  pcru^  nunquamper  sufectam  perso- 
nmm^nec quoHbet  modo,  ei  aiiquando aliquiddtnt^  aut 
tttbuant  occasionem  kabendi.  Suflircta  persona  didlor 
snpposita,  vel  sobrogata.  Suffoctns  dicitor  in  loco  al- 
lerltts  suppositus,  quasi  suflractus.  Unde  ct  consulem 
sufectum  dicimuseom  qui  pro  alio  substiluitor. 

Vel  certt  si  hoc  facere  noluerint^  et  aliquid  offerre 
fohterint  in  eteemosynammonasieriopro  mercede  sua^ 
faciaM  ex  tebus  quas  dare  volunt  monasterio  dona- 
tionem^  resertalo  sibi  {ii  ita  voluerinl)  usufruclu, 
Utorofhictom  dicit,  qood  nos  dicimus  usumfructua- 
rkim,  Id  ett,  illas  res  donent  monasterio  per  testa- 
pienlom  sibi  osurructuario  reservato,  de  quibos 
rebos  solvant  omni  anno  sibi  indictum  censum. 


lationem  diabolici  desiderii,  siciit  canis  delectatur 
ad  sunm  rcdire  voinitum,  et  posita  manu  super  ara- 
tmm  respicicns  retro,  Jam  oon  sit  aptus  rcgno  cce- 
lonim,  relicto  quandoque  monaslerio,  secoros  de 
portione  sua  el  servata  a  vobis,  cupiens  io  saeculi- 
rem  domum  vestram  rcverii,  fratribus  siiis  voletis 
esse  colucrcs,  in  suarum  redire  inciplal  spousus  et 
dominus  facultatum,  et  pristinis  restilu(us  delieiii 
el  pompis  non  aliud  desideraturus  quain  nHpiias* 
Ergo,  sicut  superios  diximus,  si  digne  eom  voltit 
Deo  oflerre,  de  ponione  cjos  tres  fianl  xqualiier 
partes :  una  distributa  abbatis  manibos  paiipcribos» 
vel  Indigentibus  erogetor ;  aliam  vobis,  vel  fralribos 
sois  pergcns  ille  ad  comitatoro  sanclorom  exagila- 
C  rio  mono»  titulo  derellnqoat ;  tertiaro  vero  parlem 
vialici  soi  olilitaie  deferat  secoro  roonasterii  sao- 
ciororo  osibos  profoloram.  Qood  si  olraM|oe  volNt 
graves  sinl  voces,  ol  nec  Deum  aodiatis  paoperibos 
erogando,  et  filil  aniinam  redimendo,  nec  nostroBi 
consiliom  parUbos  dividendo,  et  auferendo  ab  eo 
saecularem  sobstantiam,  vel  nudom  el  solom  filiom 
Deo  largiamini.  Ila  ot  jorejorando  per  sacrosanda 
Evangelia  promittatis  ei,  oltcrios  eum  de  veslni 
patriinonii  subs'antia  nibil  babere;  iil  firmiter  jam 
persevcrans  in  Domino,  sciat  se  de  sjccoIo  nibil 
sperare,  coni  sc  a  vobis  ct  ab  eo  videril  alienuro, 
soluroiiiodo  superna  desideret.  Taiiluin  esf  ut  niliil 
habeat  de  saccolo,  qood  vivis  vobis  aol  mortois  de 
vestris  facidtatibus  Jam  sperel;  quia  cui  seroel  cru- 


Atque  ita  omnia  obsiruantur.  Id  est,  oninis  occa-  ^  cifixus  est  roundus,  denuo  ab  eo  redelectari  non  de- 
tio  cbodalur,  obturetor  el  abnegetur,  unde  puer     bet.  Sequitur 


oherios  non  periclitetor.  Nefas  est  enim  ut  qul 
decl|Nilam  biijos  soecoli  intendil  evaderc,  reser- 
▼el  onde  eom  infestatio  diabolica  valeat  irretire. 

Vt  nuita  suspicio  remaneat  puero,  per  quam  dece- 
ptusperireposut  (quodabsit),  quod experimento  didici- 
Moj.  Tlderal  enim  llle  tali  occasione  de  monaslerio 
Jovenet  foras  exire,  et  pro  rehos  terreois  servitiuoi 
Dei  relinqoere,  sa^lumquc  diligere ;  et  ideo  ail» 
quod  experimento  didicimus.  Quod  si  tunc  raro  tie- 
bat,  nonc  vero  factom  nos  frequentissime  esse  co- 
gnoscimus.  De  hoc  eniin  capitulo  quidam  monacho- 
rom  magister  ait :  Gom  alicojirs  nobiUs  filius  pro- 

PlTOOL.   CIL 


^militer  autem  et  pauperiores  faciant.  Qui  vera  ex 
toto  mhil  habent^  simpticiter  petitiQntm  faciatit^  cum 
obiatione  oferant  ^lium  suum  corttm  testibus.  Qiiat 
traditio  filiorom  sive  nobiliom,  sive  igAobUlimi,  sivo 
divilom,  sive  paoperom,  com  agator,  boc  leBOfO 
dici  lasinoelur :  Dum  legaliter  sancituiii,  aolk|oi* 
Uisqoe  leneator,  et  lantom  coro  oUaliooibot  Dooii- 
00  parentes  suos  tradere  filios  in  lemplo  Domioi 
Domino  feliciter  serviioros,  procol  dobio  boc  de  bo- 
stris  filiis  faciendom  oobis  saloliriler  prsbelor 
excmplum.  iEquom  etenuit  esl  Jttdiciiim  Greaiorl 
nostro  de  nobis  reddere  fnNMo^liDirco  honc  filhmi 


907  SMARAf.Df  ABDATIS  90S 

iiostrum  nnniine  illo  cum  oWalione  in  manu  alque  A  piin(e  reguiari  subditumy  et  magis  humHitulit  exempla 


pctitione  altaris  palla  omnia  involuta  ad  nomcn  san- 
ctorum,  quorum  liic  reliquioi  continenlur,  et  ab- 
batis  pnescnlis,  Irado  coram  testibus  regularitcr 
permansurum,  ita  ut  ab  hac  dic  jam  non  liceatilU 
coUum  dc  snb  reguke  excuterc  jugo,  sed  magis 
ejusdem  regulu;  (ideliler  sc  cognoscat  iustituU  ser- 
varc,  ct  Domino  cum  cajteris  gratanti  animo  mili- 
tare.  Et  ut  haec  noslra  tradiiio  inconvulsa  perma- 
neal,  promitto  cum  jurejurando  coram  Dominoet 
aiHiclis  cjus,  quia  nunquaro  per  mc,  nunqnam  per 
suflcclam  pcrionam,  nec  quoUbet  modo  pcr  rerum 
mcarum  facultates  aliquando  egrcdiendi  ei  de  mo- 
i:as:ci'io  iribuo  occasiones,  ct  ut  ba^c  petitio  nmia 
pcrmaneat,  manu  mca  eam  firmam  ct  tcstibus  tra- 
i\h\\  roborandam. 

CAPUT  LX. 
4)e  sacerdotibus  qui  volucrint  tn  monasterio  habitare- 
Si  qui$  de  ordine  sacerdotum  in  monasterio  se  «m- 
apt  rognverity  non  quidem  d  citius  astentiatur,  Ideo 
•dicit  non  ei  citius  auentiatur^  ut  ejus  inquirendo 
constaiitla  approbctur,  cl  in  pulsando  pcrseverantiai 
eognoscatur,quiascriptum  est:  Quwrite  et  invenietiSt 
pultate  ei  aperietur  vobis  (Matth.  vii;  Luc.  xi).  Yel 
certe  idco  ut  probetur  utrum  Spiritu  saneto  af- 
flatiis,  aut  allo  vcniat  spiritu  commotus  atqiie  t*  n- 

tfttus. 

Tamen  si  omnino  perstiterit  in  hae  petitione^  sciat 
se  omnem  rcgnlo!  disciplinam  servaturum.  Rogulie 
discipUnam  dicit,  regularem  in  omnibus  doctrinam. 


omnibus  det,  Sacerdos  qui  bene  in  saeculo  custodi- 
tiis  ob  amorcm  Dei,  morumque  suoniin  honcsta- 
tcm,  vitxque  regularis  tcmperamentum  vcDit  ad 
monastcrium,  et  ut  quietus  ibi  Domino  serviat,  et 
amplius  ampUusque  in  virtutibus  crescat,  et  ut  Pa- 
tcr  monachonim  in  monasierio  vivit,  et  sanctitatis 
cxemplum  ostendens  in  virtulibus  sanctis  cacteris 
pra^ccllit :  huic  rite  concedatur  etpost  abbalein  sla- 
rc,  et  benedicere,  et  missas  teiiere.  Et  hoc  ipsum 
non  suatemeritate,  sedjussus,  et  ordinante,  dcbet 
agere  abbate.  Qui  vero  pcccati  pondcre  pressus  in 
conspcctu  Dei  a  sacerdotali  est  honore  depositus,  et 
ut  salvctur,  ^claqstra  pctit  monasterU,  ut  ibi  po^ni 
tentiuc  subactus  vivatsempcr  humiliatus,  non  ci  ulls 
B  est  locus  qiixrcndus,  sed  sui  ordinis  bumiliter  loco 
dcbct  esso  contcntus. 

Si  forte  ordinationis  aut  alicujus  rei  cauta  fucrii 
in  monasteriOj  iUum  locum  atlendat^  quando  ingretr 
tus  esi  monasteriumf  non  iUum  qui  ei  pro  vevereHiiM 
taardotii   eoncettut  ett»  Quod  dicit,  st  forU  ordiua 
tionis,  autquia  sacerdosesl  ordinalus,  aut  quia  or 
dinaUonis  ministerium,  id  est,  ut  aUquid  ordiHd- 
ret  potestatem  accepit  ab  abbate  in   monasterio. 
Aiit  alicujus  rei  causa,   subauditur  fuerit  exaltatus 
in  monasterio,  iUum  locum  attendat,  ctc.  Dc  boc 
capitulo   et  quidam  monachorum  magister  ait :  Sa- 
ccrdotcs  si  hoc  eUgcrint  ut  pro  amore  Dei,  vcl  pro- 
ptcr  discipUnam,  vcl  mensuram  sanct»  vit£  mona- 
steriis  habitent,  in  solo  nomine  Patres  inonasierii 


et  crudilionis  sanctx  prx'cepta.  DiscipUna  cnira  a  C  nuncupcntur,  ctnibil  aUud  eis  in  monasteriis  Uccat, 


discendo  nomen  accepil.  Quidquiil  cnim  in  scbola 
rcgiilari  sanctc  discitur,  non  incongruc  disciplina 
vocatnr.  Eniditio  enim  regularis  discipliivc  in  pra- 
coptis  ejusdcm  rcgulx  custodieiidis ,  ct  iu  casU- 
gatioiiibus,  ct  incrcpationibus,  ct  in  variis  judiciis 
constat.  In  quibus  qni  persevcravcrit  nsque  in  finem, 
hic  salvus  erit. 

Nec  aliquid  ei  rctaxabitur,  ut  sit  sicut  uriptun^ 
est-.Amice,  ad  quid  venisti  (Matth.  xxvi)?  Tradcre 
cuim  Jtidas  vcncrat  Dominum  ,  ct  excusalionis 
causa  (alsum  illi  porrigebat  osculum.  Qui  Dominus 
ait  lAmice,  ad  quid  venisli?  Sub  boc  age,  venisli 
cuiin  mc  tradcrc,  noii  osculari ,  dimitte  crgo  oscu- 


nist  oraUones  coUigere,  complere,  ct  sigoare.  AUud 
vero  nihU  aut  pnesumant,  aut  eis  Uccat,  nisi  aliquid 
ordinationis»  aut  dominatioaiSy  aut  dispensationis 
viudicent,  scd  omnem  fornum  Ucentix,  vcl  onh- 
nandae  dominationis  moaasterii  abbas»  qui  supcr 
gregem  universum  cst  ordinatus,  cum  regula  jiidi- 
cct»  vel  defendat.  Nam  solo  bonoris  nomiiie  idco 
statuimus  eos  Patrcs  monaslerii  appcUuri  propwr 
sacrationcm  sacerdotii,  aut  ordinationcm.  Naiu  ipsi 
saccrdotcs,  si  victum  aut  vesttlum,  aut  calccariura 
monastcrii,  uti  magis  quoUdic  eUgunt,  ct  operari 
communitcr  sccundum  pra^ceptum  aposloUcuui,  me- 
morcs  Spiritus  sancU,  aposioUs  formam  ostcndeutis 


luin  falsum  darc,  ct  fcsUna  magistrum  et  Domi-  _  dc  se,  ct  dicenUs  :  Non  gratis  panem  uostrum 


BUnt' 


num  tuum  tradcre.  IIoc  enim  modo  diccndum  cst 
f  acerdotibns,  et  omnibus  in  rcgulari  vita  dcgenti- 
bus,  qui  ejus  in  omnibus  obedire  non  ciirant  pr^- 
ccpUs.  Dicatur  euim  :  Amicc,  ad  quid  venisU ,  hoc 
nge;  renlsU  enlmobedire,  nonimperare;  operari, 
non  otlari;  opcrlbus  cxerccri,  non  fabuUs  vacare; 
humillare,  non  superbirc.  Ergo,  amice,  ad  quid 
venlsU,  hoc  age.  Kegularia  venlstl  obsenrare  pnc- 
iTpia  :  In  qnantinn  valcs,  Domlno  adjuvante,  observa 
ittn.titJusUflceris  iUa  obscrvando,  non  perlcUteris  ea 
contemneiido. 

Concedainr  ei  tamen  post  abbatem  ttare,  et  bene- 
dieere,  aut  mistat  tenere,  ti  tamen  jusserit  ei  abbas; 
tin  aiias^  nnllatenus  atipna  pra^sumat,  sciens  se  disci- 


ducavimut  (11  Thett.  iu).  £t  iterum  dicit  :  Labora- 
vimus  manibus  nottrit^  ne  quem  veslriim  grmvaremMs 
{II  Tliess.  III,  8).  Et  itom  ipsc  dicit :  Qui  nou  (i • 
borat  nec  manducet  {Ibid.)  Ergo  quod  si  diuiis^uic 
oiiosi  labore  manuum  suarum  qiucrere  viclum  no- 
luerinl,  cum  revcreniia  per  multorum  religiosor^m 
tesUmonia  conventi  ab  abbate  ccdesiis  rcvertaDtttr. 
Si  vero  (quod  absit)  non  pacifice,  sed  magis  pcr 
scandalum  exire  volucrint,  tcnti  et  exuti  rebus 
monasterii  clausa  regia  excludantur,  quia  magis  ipsi 
agerc  debent  quod  aUis  prsiiicant. 

Ctericorum  autem  si  quis  eodcm  desiderio  moM- 
sterio  sociari  vo/iieri/,  loco  mediocri  coilocetur.  Et 
ipse  tamcii  si  proiuiltit  de  observatione  reguiee^  ffd 


91)9 


COMMENT.  IN  hfiC.  S.  BENEDiCTt. 


910 


fwpria  stahilUate.  El  liic  illos  cleri<^$  meiriocrl  ju-  A  dlcitar,  ul  superids  dlclum  csl,  Irt  cibo  cl  polu,  vel 


bet  coUocari  loco,  qui  non  peccati  ponderc  pres- 
>i,  sed  omore  Oci  ct  regularis  vita;  desldcrlo  Ira- 
tribuB  se  sociari  volueHnt  in  monasterio.  Cacicri 
vcro,  ul  Jam  supcrius  est  de  saccrdotibus  di- 
ttnm,  Ofdlnis  sui  unusquisquc  humiritcr  conicntus 

sitloco. 

CAPUT  LXI. 

Demnaclni  pertgriHh^  quaiUer  $u$cipittHtur. 

Si  qni$  menachus  peregrinus  de  longinqui$  prdvin- 
cii$  supervenerU^  si  pro  hospUe  votuerit  habilare  in 
moHa$teriOf  et  contenlus  fuerit  consuetudine  lod  quam 
inveneritt  et  non  forte  supcr/luitate  sua  perturbat  mo- 
nasterium^  $ed  simplicUer  contenlus  e$t  quod  invenerU, 
$K$cipiutur  quanto  tempore  cupit.  Contentus  dicit.  itl 


csetcris  regulac  obscrvatlonlbiis.  Yitiosns  vero  dici- 
tur  vitio  usus^  ctcrcbro  in  Vltii  m^culam  lapsus.  Qni 
Cnim  amat  villnm  freqUcntcr  usitatus  ed  et  kiiiscr 
ab  illo  factus j  conVi;nicnler  vitiosus  vocatur;  Unde 
cl  hic  scquilur :  N)e  qus  miscria  alii  ▼itlcnlUt'.  Miscra 
cnim  dicitur  viliosA  et  pcccalis  sordida  ViU;  Oune 
iilco  vocalur  ihiseria^  quia  miserOs  facit  diligcntes 
se,  sicut  scripiuiil  est :  Pectata  tlo$  miser^li  feccrunt 
{Prov.  xiv)» 

Quod  $i  tton  fuerit  tali$  qhi  mereeiur  projicit  Mn 
$olum  si  petierit  suscipiatur  congregationi  sociaudus, 
terumetiam  suadeatur  ut  stei^  ut  eJM  exemplo  alii  eru- 
diantur,  et  quia  in  omni  loco  um  DominD  $ervituri  et  uai 
regi  militatur.  Mali  onim  prqji^clendi  sunt  ^t  expcU 


tibo»  inpolu,  el  vcsiimcut6,  Sive  in  laborlbus,  vcl  ^  leiidl,  nc  socictaUS  eOnim  viiientuf  alii:  l)oni  vcro 


In  aliarum  rerum  monastcrii  Consuciudinibus.  9i 
tcro  in  his  omnibus  supcrnuilato  su;i,  i.l  csl,  qu;c- 
rendo,  vel  rcprehcnJcndo  supcrfluc,  non  contiirbat 
monastcrium,  rcci^iatur  quanlo  iemporc  cupit.  ninc 
Dasilius  dicit  :  Concctn  quidcm  ei  convcnil  ingres- 
Bum  propter  Inccrtos  cxitus  rcrum.  Intcrdum  cniui 
tkitest  flerl  ut  per  tempus  proficiat,  et  dcleciclur 
sanctitate  vlto;,  ct  permaneal  In  coDplis,  sicut  et  f.  c-" 
f|iienter  Ibctum  scimus.  Oportct  tamen  circa  cuni 
*  cniitius  agi  ct  diligcntius,  ut  sivc  in  vcritaie  pcr- 
mam<iat,  vel  proflciat,  sivc  iustitutioiium  iiostra- 
mm  libertaB  cxplorctur,  ]irobabilis  invcniatur  ct 
pnra.  Ita  itamquc  et  nos  Deo  placcbimus,  ct  illc 
pToflcict,  si  vcrax  cst ;  aut  si  simulaior  cst,  cru- 
bescet.  ^ 

Si  quo!  tamen  rattonabilitcr  et  cum  humilitate  cha* 
fitaiie  reprehendit  aut  ostcndit,  tractet  abbas  pruden- 
ietf  ne  forte  eum  propter  hoc  ip$um  Dominu$  direxe- 
fU.  Quod  dicit :  Siquid  eum  huntUiiate  chatitati$  re- 
frehendki  de  scrvitio  Dci,  ct  obscrvallonibus  rcgu- 
Ise,  et  custodi^idis  pncccptis  Dominl  dlcit.  Dc  qoi- 
bos  omnibas,  si  cum  charitate  afiquid  cmcnda- 
Tcrit  bospes,  aut  cmcndarc  jusscrit,  libentcr  au- 
diatar,  et  qm  emcndanda  sunt  ei.itrs  cmendentur, 
quia  operantc  Domino  alius  frcqucntcf  pcr  aliuni 
emendatur. 

Si  vero  postea  totuerit stabilUatem $uam  firmare^  non 
Ttnuatur  tati$  volunta$,  et  maxime,  quia  tempore  hcs^ 


ftiiscipicndi,  tenendi  stint  atqtic  trahcndl,  ut  socie- 
tatc  illorum  meliorentur  alii»  llli  vero  projicicndi,  ut 
eoruni  caveantur  vitia  ;  isti  tenendi,  ut  ab  alils  isto- 
rum  iiuitctur  sancta  et  hottesia  tita.  Suasid  tcre 
boni  ct  icncndi  hdspitis  ista  crit,  dicatut  ci :  Sta, 
f)*aier,  iiohis<:uiu  immobilis  in  bot^  mounsicrio,  ui 
bono  tUQ  alii  erudlaniur  cxcinplo*  Non  cuilU  opus 
est  in  iiliquo  qua^rerc  l^co,  qui  ubique  Csi  sempcr 
DOtus.  (psi  ciiim  Doniinoct  nos  ih  hoc  \otio  ftcrvimus, 
et  ipsi  rcgi  militamus.  Unus  cniiti  est  Dominuft  iu 
omni  l(>co«  Cui  a  scrvis  suis  quotidio  servitur.  El 
unus  rcx  rcgum,  cui  a  militibus  suis  ftcmpcr  iti 
oinni  loco  militatur*  £t  idco  non  c&t  tibi  opus  alium 
quxrcrc  locum,  ubi  meliu&  scrvias  DoniiBO,  quia  hio 
benc  laborando  Dominoque  scrVlendo  coeloniin  po- 
lcris  conquirerc  rcgnum. 

Quem  etiam  $i  tnlem  ase  perspexerii  abba$,  liceat 
eum  in  $upeAore  atiquantulum  cHneiititere  toco.  Qucui 
81  talem  perspcxcrit  dicit,  id  est|  talem  qui  HicroaUi>- 
in  stipcriori  ioco  constitui.  Yitam  cniin  sanclaoi  at- 
que  probaiam  exaltari  oportet  ia  Bioaaalerio,  iiou 
hObiicm  pcrftoiiaia.  Noti  sccundum  generositateiu 
parcntuin,  vcl  vestimcntonun  cultuia,  sed  teeiaiiduiu 
viuc  mcritum  honpiandus  est  Dei  scrvus. 

Non  $otum  autem  monaekum^  $cd  eliam  de  «itpra- 
dicti$  grudibu$  $acerdolum  vel  olericorwn  etabitire  po^ 
te$t  abba$  in  majori  quam  iugrediuntur  loco,  $i  eorum 
tatem  per$pexerit    e$$e  vUam,    Nec  isti   ideo  auiit 


piiaiUati$  pofuit  eju$  rUa  dignosci.  Qnomodo  flrmet  ^.  cxaltandi,  quia  ftunt  saccrdotes,  vel  deriei  ordinati 


fttahilitatem  ftaan,  sive  in  curile  taiitum,  sive  in 
eorde  sinMiI  et  verbo,  hic  aperte  non  dicitur,  seJ 
nt  datur  inteUigi,  ftictrt  lUe  novitius  promiitit  dc  sta- 
bUitale  sua  coram  Deo  et  sanctis  ejns,  m  sl  aliquan- 
do  alitcr  fecerit,  ab  eo  se  damnandum  scial,  quem 
irridet;  ita  etiste  qnamvis  nonjiremtltat,  quiajam 
promissam  habet,  ftrmet  tamen  stablltiatcm  suam 
oorde  simal  ec  verbo  coram  Deo  et  sanctis  cjus,  et 
iiloneift  lestibus,  ne  ntereaiur  ipse  damnationem  pro 
mulla  sua  el  iUicrta  vagatione. 

Quod  $i  $uperfiuu$,  aut  vitio$u$  inventu$  fuerit 
iempore  lto$pitalitali$,  non  $olum  non  debet  sociari  cor- 
pori  monasterii^  verumetinm  dicatur  ei  honeste  ut  dis- 
cedat,  m  eJHs  miicria  eiiam  alii  vitientur.  Siipcrnuus 


scd  quia  sunt  vitx'  merito  probati,  et  in  eonversa* 
tione  sancla  ccdcris  sanctiores  inveiiii.  Et  ideo 
noii  cos  tcmcriuis  abbalis  ,  scd  exaltat  sanctikis 
actioois. 

Caveat  autem  abhas^  ne  aiiquando  ie  aiio  noio  mo* 
na$terio  monachum  ad  habitandum  9U$fiinat  $iHe  cow 
$cusH  abbaii$  $ju$^  aut  liiterie  comntendatitii^f  quia 
scripium  est :  Quod  tibi  non  vi$  furi^  alteri  non 
feceris.  Ilinc  Patres  auliqiit  diierunt :  Non  licebii 
dc  alio  monasterio  sine  volualale  ejns  qui  praBCftl 
Palris  fratrcs  rccipere :  noii  sdam  reeij^rc,  scd  ncc 
videre  oportci,  dicente  Apofttolo  :  Quia  qui  primam 
fidem  initam  fecit^  ezt  infideii  deterior.  Qiind  si  pre« 
<*.iius  fucril  ab  co  qui  pnrcst  Palrc,  ut  in  aliuJ  ino- 


ftil  SMARAGDI  ABBATIS  .91% 

nasterium  ingredialur,  commendetur  ab  eo  ei  qui  A  U*«i  obedienlia  el  omm  puriutis  siaceriiate  pras 


pr;eest  ubi  essc  desidcrat,  et  sic  suscipialur.  Ule 
?ero  monachus  quantos  fralres  ui  alio  nionastcrio 
invenerit,  tantos  se  noverit  liabere  priorcs.  Sed  nec 
attcndendum  quidfuit  aiitea,  sed  probandum  qualis 
esse  cceperit.  Susceplus  vero  si  habere  videtur  alt- 
quid,  sive  in  rebus,  sive  in  codicibus,  uUra  ei  possi- 
dere  non  licebit,  ui  possit  esse  perfectus,  qui  alibi 
noo  polnil  csse  senex.  Hinc  teatus  Ferreolus  ait : 
Ifonachum  omnino  sive  clericum  alterius  loci,  vel 
moiiaslerii  recipi  sub  qualibet  causa  nolumus,  liiter- 
(fidmus,  prohibemus,  prospicientes  talia  sludio  cha- 
ritatis,  ne  novum  aliqutd  sorde  scandali  surgente 
inducat.  Didt  cnim  Scriptura  :  Quidquid  tihi  non 
ttts  /ien,  alii  ne  fecerii  {Matth.  vii). 

CAPUT  LXII. 
De  tacerdotibus  monasterii, 

Si  quit  ahbas  sibi  presbyterum  vel  diaconum  ordi- 
nari  petierit,  de  suis  eligat  qui  dignus  sit  sacerdotio 
fungi.  Conf&ssione  omnium  suoruin  dobet  abbas  co- 
gnoscere  monachorum,  et  tunc  qucm  ex  oiunibus 
degerit  esse  digmim,  orJinari  sibi  jiibeat  diaconuni, 
vel  presbytcrum,  eligcns  in  eis  regularis  vitae  me- 
ritum  et  sapienti»  intdlectum. 

Ordinatus  autem  eaveat  elationem  aut  superbiam. 
Nec  quidquam  pra^sumat^  nisi  quod  ei  ab  abbate  pra^- 
cipitur,  sciens  se  muito  magis  disciptina:  regulari  sub- 
ditum.  Nec  occanone  sacerdotii  obliviscntur  regultc 
obedtentiam  et  disciplinamt  ud  magis  ac  magis  in 

Domino  proficiat,  Scriptum  est  enira  :  Quanto  ma-     ^ ^ 

91111«  fs,  humilia  te  in  omnibus^  et  coram  Deo  ni-  ^  madam  prior  faciat, 


tenies  gratiam  (Ecdj.iii).  Cavcat  crgo  monachus  ue- 
eesse  cst  dationis  jactaiitiam,  ct  omniom  viiiorum 
uiairem  superbiam,  qute  sicnt  origo  est  omiiium 
erimiuum,  ita  ruina  est  cnnctaram  virtuium.  Mam 
i^leo  snperbia  omni  vitio  deterior,  quia  a  summls 
personis  atque  prin.atibus  assomitur,  ei  de  operibus 
iastiii»  atf|ae  viriutibus  exoritur.  Recte  ergo  ini- 
lium  omnis  peccati  superbia  est,  quia  nisl  pnc- 
cesserii  inobedientia,  iransgressionis  non  sequitur 
culpa. 

Locum  tero  illum  iemper  attendat^  quo  ingressus 
e$S  monasterium,  prteter  olficium  altaris.  Id  est,  hu- 
ibilitatem  semper  tenens,  locum  suum  in  omnibus 


caeteris  ornatur,  oportet  ul  prae  cxieris  honoreinr. 

Qui  tamen  regulam  a  decanis  vel  prtrponHi  «•«- 
itilutam  sibi  servandam  sciat :  quod  st  aliier  prttimm- 
pserit^  non  ut  sacerdos^  sed  ut  rekellis  judiceiur.  Si 
eiiim  regulam  sibi  constitutam  bene  senraverii,  et 
dignitate  et  nomine  sacerdotis  honorificabiiur ;  si 
auiem  non  servabiiur,  nec  saoerdos  nec  etiam  nuy- 
nachus,  sed  TebdUo  vocabiiur,  quia  paciiiHi,  qiiod 
prius  voluntarie  et  padfice  promisit,  posiea  sii^r- 
bus  et  contumax  irritum  fecit.  Rebdlio  enim  dici- 
iur,  qoi  post  pacem  factam  rursus  rdterai  bellum. 
Elr  si^e  ddmonitus  $i  non  correxeril^  etiam  epi$eo- 
pus  adhibeatur  in  tesiimomum,  Quod  $i  nec  ne  emem' 
daveritj  clare$centibu$  culpi$  projiciatur  ie  momaste- 
B  riOf  $i  tamen  taii$  fuerit  eju$  coiUumacia^  m  $uhdi 
aut  obedire  regula  Mlit.  Si  enim  iam  perveraus 
exstiterii,  ut  nec  amore  Christi,  nec  pro  rererentia 
emendare  velit  episcopi,'  omnibus  nolum  faciuD* 
vidnis  projiciatur  a  monasterio  daresceniibua  cnlpis. 

CAPUT  Lxm. 

De  ordine  congregatiom^. 
Ordine$  $uosin  monaeterioita  conurvent^ni  ecnuer' 
$ioni$  tempus  et  vita  meritum  discemit^  atque  akkn$ 
con$tituerit.  Hinc  beatus  Fructuosus  ait :  Qui  pri- 
mus  in  monasteno  conversus  fuerii,  primus  ambo- 
let,  primus  sedeat,  primus  enlogiam  accipiai,  pri- 
mus  commuuicei  in  ecclesia,  prius  lo(|uaiur  caro 
inierroganlur  fralres  pro  aliqua  quxstione,  prior 
psalmum  dicai,  in  dioro  primus  consistal,  heiiilo- 

manum  in  mensam  priiiMis  cx- 


iendat.  Nec  xtas  sola  inter  fratres  requirenda,  sed 
conversio  est,  et  laboris  studiique  propositum'.  Undr 
et  hxc  discretio  senioris  est  pnestolanda,  ni  qnna 
quomodo  erga  Dd  amorein  cuhumque  fcrventeiii 
viderii,  sic  honorei.  Non  enim  generis  dignitas»  ant 
reram  opulentia  qnam  quisque  habuii  in  i^culo, 
vd  aetatis  grandxvius  exquirenda,  sed  vitm  recii- 
tudo  et  ardentissimae  fidd  merita  deheni  esse  pen- 
sanda  :  ille  enim  potior,  qui  Dco  proximior  quoque 
judicandus  est. 

Qtit  abba$  non  cotUurbet  gregem  $ibi  commtuum. 
Quomodo  conturbat  abbas  gregem  sibi  eommiasiMn 
sequeniia  dedarant,  cum  dicitur : 


regulariter  observans  cuslodiai,  et  sic  accedai  ad         ifec  qua$i  libera  uten$  potestate  injuUe  dispamd 
Mcfim.  nd  communionem.  ad  osalmum  imnnni^n-  ^  atiquid.  lujustc  ergo  aliquid  disponendo  coniuriiat 


pacem,  ad  communionem,  ad  psalmum  imponen 
dum,  iii  choro  standom,  ct  in  omnibns  omnino  locis, 
praeter  oflidom  altaris,  id  est,  nisi  quando  altario 
minlsirat.  Altario  enim  assistens  primus  stat,  sacri- 
ficat,  ei  primus  pro  oninibus  orat,  etiamsi  ultimus 
inveuiatar  in  ordine.  £t  Ideo  nec  iocns  ibi  custo- 
diendus  est,  nec  ordo  tenendus. 

Et  $i  forte  eleetio  congregationie^  et  volunta$  ab^ 
kaH$  pro  vita  merito  eum  promoven  voiuerit.  Pro- 
aioverl  dicitur  honorari  vd  exaltari,  ei  ab  hnmitiori 
loeo  in  superiori  subiimari.  Dignnm  est  enim  apud 
homines  soblimari,  qui  fretus  amore  Dei  oonseniit 
prae  ccteris  huniiliari.  Monachus  enim  qni  cautela 
et  moJeratione,  podidtia,  fidCi  humilitate,  chari- 


abbas  gregem  sibi  commissum.  Pro  qua  re  et  illmn 
facit  esse  pejorem,  et  sibi  pro  iiyusta  disposiiione 
multiplicat  cumulum  damnaiionis*  Unde  ei  se- 
qaiiur : 

Sed  cogiut  $emper  quia  de  omtubui  judiem$  et  ope- 
ribu$  $ui$  reddituru$  e$t  Dea  rationem.  Aiii  aiMeai 
homines  de  sois  tantam  operibos  Domlno  raiionem 
in  jiidicio  snni  reddituri ;  abbates  vero,  ei  omnca 
qul  praesunt  aliis,  non  solum  de  pravis  operibus  sub, 
sed  et  de  iigusiis  judiciis  rationem  reddiiuri  soni 
Domino,  cum  venerini  cum  iilo  in  supremo  judicio. 
Valde  enim  debet  abbas  Umere,  qui  pro  cugiiaik>- 
nibos  sw*s,  et  operibusi  pariterque  Judiciis  Domino 


91S  COMMENT.  IN  REG.  S.  BENEMCTI.  914 

detiet  reddere  raCioiieni.  DiligeDler  autem  ct  illud  x  exigitur  hcMlic  ut  ips»  patema  revcrentia  priores 
dehei  attendere  quod  Dominus  ait :  In  quo  judicio 


iudic4neriti$  judicabimini  (JHaUh^vu).  Et,  /n  qna 
mensura  mensi  fueriiis^  rewuiietur  votni  {Luc.  vi).  Scd 
et  illud  tcrribiliter  debct  expavescere,  quod  scriptum 
est :  Judicium  duriMsimum  in  bis  qui  prdesunt^  fiet : 
poieniis  auiem  polenter  tormenta  patientur  {Sap.  vi). 
Ergo  secundum  ordines  quos  constiluerit,  vel  quos 
habuerini  ipsi  fratres^  sic  accedeni  ad  pacem,  ad  com- 
munionem^  ad  psalmum  imponendumy  in  choro  stan- 
dum,  Ei  iu  omnibus  omnino  locis  artas  non  discer- 
naiur  in  orditie^  nec  prwjudicei :  quia  Samuet  ct  Da- 
niel  pueri  presbyieros  judicaveruni.  Ilinc  Isidorus 
dicit :  Quicunqiie  auteiu  monasteriuni  priiuus  ingre^ 
diliir,  prirous  sedet,  primus  amhulal,  primus  pftaU» 


noslri  a  nobis  vocentur  domni :  sive  enim  noiMii 
priores  nostri,  sive  voccntur  domni ;  sive  junioreft 
vocentur  fraires,  omnia  bene  congninnt.  Tautuni 
est  ut  nullus  fratrum  primo  vocetiir  nomine. 

Abbas  autem,  quia  vices  Chrisii  agere  creditnr^ 
Domnus  et  abbas  vocetur  non  sua  assumptione,  sed  ha- 
nore  et  amore  Christi,  Ipse  autem  cogiiet,  et  sic  se  e»- 
hibeai,  ut  dignus  sit  tali  honore.  Netauduiii  qiria* 
non  di\it :  Abbas  quia  cunctis  preeest,  cunctos  pr»- 
cellil,  et  super  omnc^  cst,  ideo  domnus  vocctur  ct- 
abbas ;  sed  ait».quia  vices  Cbristi  agerecreditur,  do- 
mnus  el.  abbas  vocelur.  Ergo  abbas,  qni  rccle  vices 
Christi  intcr  fratres  non  agit,  boc  nomine  indigiim 
recipit,  ct.assumil.  Unde  et  sequitur  :  Non  sua  as- 


mum  dicitt  primus  in  mensain  cxtcndit  manum,  B  sumptionc,   sed   honore  ct  amorc   Christi.   Debet* 


prior  in  ecclesia  cominunical,  nec  aetas  inter  eos. 
qoacritur,  sed  professio.  Quod  dicit :  Samuel  et  Da- 
niel  pueri  presbyteros  judicaveniul(i  Re^.  vii ;  Dan, 
iiii),  de  lleii,  et  de  illis  qul  Su&annajM  opprimere 
voliierunt,  intelligitur.  Samuel  presb.Ueros  judicavit,. 
qnando  Alios  lloli  peccarc  vi(lit,.el  tfi%  in  corde  siio. 
praRvaricatores  judieavi^,  ct  condemiiavit.  lbU,autem. 
quia  eos  districta  aiiiiuadversiim^  non  repressit,  et 
ab  iniquitate  eompescuit,  similitcr  reprehendit  et 
judicavit.  Daniel  quoque  tunc  presbyteros  judicavil, 
quanda  iUos  iniqua  cogitatione  plcnos,  qui  Susan- 
iiam  voluerunt  falso  testimonio  condemnare,  repre- 
henditvdamaaidt,  ct  angclieo  eos  gladio  tnicidandos 
esse  pnedixit. 


enim  moribus,  Ungua,  jndiciis,  et  vita,  et  in  omni- 
busomnino  pneceptis  Domini  vivere  sine  qucrete^ 
dicens  Domino  veraciter :  A  judiciis  tais  non  decH^ 
fiaw :  ct  sic  ob  honorero  el  amorcm  Christi  hoc  w>- 
mine  fongl.  Prius  recte  debet  Chrisli  agere  vicem, 
et  sic  ejnsdem  sacrosanctom  suscipere  nomcn  :  iie* 
si  forte  indtgnus  aqt  teroere  ilhid  voluerit  assumere,, 
magis  sibl  condemnationem  quam  jiistificationemi 
assumat.  Quod  autem  dicit :  Ipse  autera  cogitet,  et 
sic  se  exhibeat  nt  digmis  sit  tali  honore,  sobaudiHir 
de  salule  sua,  et  timeat,  si  prave  vixerit,  tali  iio- 
mine  condcmnari ;  si  autem  rccte  vixerit,  gandeat 
tali  nomiiie  justiQcari. 

Ubicunque  autem  sibi  obviant   fratres,  junior  a 


Ergp  gxapiis  his  quos^  ut  diximus,  altiori  consilio  ^  priore  benedictionem  petat.  Transeun'0  majore,  minor- 

surgaty  et  det  ei  locum  sedendi,  Nec  ^(esnmat  JMm^ 
consedercy  nisi  ei  pr^cipiai  senior  suus,  ni  fiai  qnod 
scriptum  est  :  Honorc  inricem  pr(tvemcntes  (Rom. 
xiii).  Ilinc  et  alius  Patcr  nionAcl\onmi  ail :  Quando 
sibi  fratres  mutuatiin  ip  vJa  vct  in  quocunque  loco 
OQcurreriqt*.  cum  omoi  humllitaie  ab  invlccm  Re- 
Qleol,cs  bQniedi.clionem  rogcnt.  El  si  cx  ois  unus  se- 
nipr  fucrit,  prius  jiinlor  beneJictioncm  postulet,  tunc 
demum  senior  proscquatur.  In  conscssu  vcn)  frv 
truin,  si  alius  supervcncrlt,  qui  jnniores  sunt  or« 
dinc  assurgant,  ct  seniori  locum  prscbeant.  Juniorc^ 
vero  scnioribus  uulhtcnus  superbiendo  coiitradicant^ 
sed  cum  omni  humilitate,  vel  iiilcrrogati  yel  correpti 
|v  rc^pondeant.  Si  labentem  in  quQdlibet  delictum  Ja- 
nior  seniorem  aspexerit  ^  non  exprobrando  ,  sed 
roagis  dolendo  ad  confitendum  abbali  vcl  pneposit^ 
dirigat.  Similiter  scqipr  juniori  faciat. 

Puerif  parvulifWl  adolescentes^  in  oratorio  velad 
mcnsaSf  cnm  discipHna  ordines  iuof  consefpuiniur^ 
Consequantur  dicit„  id  est,  accipi^ntj  ct  ciim  discl- 
pliiia,  ct  honcstate :  castoque  limore  ordincs  snos 
custo  iiaiil,  et  ordinati  ubicujiqoe  ftierlnt »  ambu<^ 
lent,  stent,  atque  sedeant.  Unde  et  sequltur  : 

Foris  autenijVelubi  ubi,custodiam  habeant  et  disct^ 
plinam^usque  dumadinielligibilem  wtatemperveniant: 
Sicut  jam  suprascripturo  est:  Quanto  magjs  viderit 
abbas  fragiliorem  xtatem  ad  pcccandum,  tanto  am- 
plius  majorem  iUi  mitut  custodiam  ad  salvaDdnm» 


abbas  prwiulerit^  vel  degradaverit  certis  ex  causis^  re- 
liqui  omnes.  ut  convcriuntur^  ita  sint :  ut,  verbi  gra- 
fto,  ^aii  secunda  hora  diei  renerii  in  monustcriutnf 
iuniorem  se  noverit  illius  esse  qui  prima  hora  venerit 
diei^  cujuslibel  a^taiis  aui  dignitatis  sit.  IIIhc  alibi 
SGriptum  est :  Abbati  vero  sludenduin  cst,  ut  per 
ordiiiem,  sicnt  convcrsi  in  monasterio  fiienmt,  ila  iii 
suo  ordiue  constittiantiir,  pnetcr  si  ubcris  conversa- 
tio  religioiiis  nicrucrit,  iit  tam  in  antca  promoveatur^ 
vel  si  gravis  culpa  exegerit.  ut  rcCro  rogradelur. 

Pueris  vero  per  omnia  ab  omnibus  disciplina  te^ 
neaiur.  Qiianto  enim  fragiljorccQ  in  delinquendo  vi- 
det  abbas  xtatem,  tantum  debct  magis  mittere  in 
custodiendo  cerlainen. 

Juniores  igitur  priores  suos  honorent.  Non  bic  ho- 
nor  exigitnr  rcniin,  scd  rcvercntia  expelilur  ver- 
bomin  el  monini, 

Priaxes  juniores  suos  diliganl»  Doiuinus  enim 
Jesus  Christus,  qui  csl  primogenitus  iu  ii  uUis  fra- 
tribus»  dileiit  juniores  suos  aposlolos,  exeniplum 
dans  illis,  et  diccns  :  Hoc  maiidatum  do  vobis  ui  in- 
vicem  vos  dUigatis^  sicul  ei  ego  dilexi  vos  (Joan.  xiii). 

In  ipsa  auiem  appellaiione  nominum  nulli  liceai 
aiium  puro  nomine  appeUare^  sed  priores  jumores 
$uos  Fraires  nominent^  jumores  autem  priores  suos 
nonnos  vocetU :  quod  intelligitur  paterna  reveretuia. 
Sicut  tunc  apud  illos  patcma  cxbiliebatur  revercn- 
tia,  ut  priores  vocaieniur  nonnit  ita  nuuc  apud  nos 


Mfi 


CAPUT  LXIV. 

Dt  ordinando  abbate. 

/«  abkatU  ordinalione  itla  semper  consideretui  fo- 
fta,  ut  Mc  conslituatnr  quem  $ibi  omnis  concors  con- 
gregatio  teeuadum  timorem  JJei^  9ive  eliam  par$  quam- 
tis  ftarva  couyegaiiomi,  saniorg  consilio  elegerit, 
Viim  aulem  inenla  et  $api4ntiaf  doctrina  eligatur  qui 
ordiiMttifu  e^t  atiaimi  ultimui  fueril  in  ordine  con- 
gf0§atim9%  llioe  l)catus  Fnicluosiis  ait :  Ahbas  au^ 
tcm  e  K^H^nU  semper  coenobii  inonachis  (^ligatur, 
vir  saa^u^,  discroiiis,  gravis,  castus,  chanis,  bu- 
mUit,  naMiauetus  et  doctus,  qui  diuiinis  experiroen- 
tatu$  et  dMCUiocntts,  omnibus  pncfatis  rcbtvs  bcne 
fuerit  erudUiis  :  qtii  in  abstinentia  pra^cellat,  in  do- 
Ctriua  refulgeat,  exquisitas  cpulas  tmnsx  lautioris 
cansvetudineniqac  contcmnat ;  vini  nimii  pcrce- 
plionem  respuat ;  cunctis  in  commune  fratribus,  ut 
Paler  proprius  pilssimusque  proyideat ;  quero  nec 
ira  ftobiia  et  iounoderata  dejiciat,  ncc  supcrbia  ex- 
toHat,  ueo  mcrror  ac  pusillanimitas  frangM«  ncc  li- 
kldei  wmmpnl ;  qui  ei  ia  paticotia  discretionem« 
el  ciHn  iia  exkileat  leni(atem ;  quique  sic  egentibus 
anl  penperibue  parcai,  ut  min'istnim  se,  et  uon 
[uwifttiiiii  lanlnm  Chri&ti  visccribrs  recognoscat; 
oqjusqiie  lenta  (khei,  fiernBoiiis  ct  vite  consonantia 
cne,  ut  id  qiiod  docet  verbis,  conflrmcl  operibus 
Mdolis:  ei  gladlo  bis  acuto  praK^dens,  quidquid 
aKoe  inlorm%l  verbo,  Jugi  ipse  gcrat  atudio,  ut  nec 
icmioncm  operatio  destruat,  ncc  e  conira  operatio- 
nen  bonam  sermo  inconvenlens  frangnt.  q 

Quod  u  etiam  omnis  congregatio  vitiis  suis  (  quod 
fjMm  ab$it )  contentientem  personam  pari  consilio 
^Ugiril ,  eL  vitia  ipui  aliquatenun  in  uotiliam  episcopi 
(ad  CHJus  tUcecetin  pertinet  ilte  locut )  vcl  abbntibut^ 
aut  vicinit  Chrittianit  claruerint ,  prohlbeant  pravo- 
t»m  pra*valer€  conteutum ,  et  domui  Dei  digiium  con- 
ttiluant  ditpentatonift ;  t^ientet  pro  hoc  te  recepiurot 
9figrcedem  kouam ,  ti  itlud  catte  et  zeto  Dei  faclant , 
ticiU  e  diverto  peccatum^  ti  neglignnt.  Idco  jubet  ut 
eplacopus,  abbates,  vel  etiam  Christiani  vicini  vi- 
IJQfium  ;)ibbatem  (Wri  probihcaint ,,  qtiia  in  congrega- 
tione  non  remaosit ,  qui  hoc  prohibere  dcbcat.  Ac 
li  dlcereli :  $1  eliam  omnes  qui  intus  sunt  habere 
^itiosum  abbalem  coojscntiuot  ^  hi  qui  foris  sunt 


$MARAGDI  ARBATIS  916 

A  nomino  rationcm  villicationis  sunc  cogetnr  poncre. 
V.llicationis  dicit ,  !d  est,  dispensatlonis,  Te)  goher- 
natlonis  su».  YilKcus  autero  proprie  tnhe  gQberaa- 
tor  est,  undc  et  noroen  acccptt.  InieTdum  autem 
noo  a  gubematione  vIII.t  tIIIIcus,  sed  a  dispensa- 
tione  universaB  domus  vocatdr. 

Sciatque  tibi  oportere  prodettt  magit ,  qnam  prte' 
ette,  De  eo  cnini  qwod  prodest  abbas ,  et  sihi  profl- 
cit  ct  alils.  Sl  cnlm  generat  lucrum  et  aliis  parit  pro- 
feclum ,  sibl  conquirit  Dominl  gratiam,  et  aliis  sa- 
lutis  doctriiiam  infiindit.  Alios  emdit  ad  jiistitinra  , 
et  sibi  pncmia  conqnlrit  xtcrna.  De  co  antcm  quod 
prxest  diim  vivit ,  scmper  sibi  laborcm  et  nHis  !i:- 
cutit  timorem  ;  si1)i  cnram  siipcrftiiam ,  r t  aliis  la- 
boris  generat  ponKim  ;  sibi  sollicitiidiiiem  nwliani , 

^  et  aliis  injurias  irrogat  frequenter  injusias.  Ilfl*c 
vero  omnia  si  bene  qui  pnesunt ,  dlscrcte  ot  piopter 
Dcum  egerint ,  et  peccare  rolentibus  ne  pcccent  ii- 
moris  pcenas  mgesserint ,  peccanles  Tcro  severa  di- 
strictione ,  Judicioque  recto  constrinxerint ,  vel  nio- 
dlcam  apud  Deum  gratiaro  consequentur.  Si  aiitem 
lioec  facere  neglexerint,  sed  tantum,  quia  sunt  praelati, 
se  extollere  Toluerint,  non  sohiro  a  mefcedfs  pracfnlo 
vactii  rcmanebuot,  sed  etiam  elationissnsein  infemo 
pcDnas  lagebunt.  Et  ideo  dixrt :  Sciat  sibi  oportere 
prodesse  inagls  quam  prseesse.  Qnla  dc  praccsse 
aliquoties  parrum  bonum  ,  aliqoolies  Tero  grande 
sibl  conquirit  roalum.  Dc  prodesse  autcm  semper 
sibi  bonum,  semper  pnemiuro  conquirit  aKieranin. 

Oportet  ergo  eum  ette  doctum  tege  dmna ,  ui  tciat 
et  tit  unde  proferat  nova  el  velera,  Ac  si  dieerel :  Sit 
abbas  doclus  lege  divina ,  qu»  Novo  d  Yeteri  Testa- 
mento  constat,  et  ex  illa  sciat,  et  eognoscat  fratri- 
bns  profcrre  nova  et  vetera  testimonia.  Qnod  autem 
dictt ,  et  tit ,  subintelligitur,  slt  in  cjns  pcctorc  Uie- 
sauras  sapientix  et  scientirc  reconditus,  unde,  cnm 
necesse  fuerit,  possit  profcrre  nova  et  ^Tlera  lesti- 
monin.  Vcl  ccrte  ipsc  abbas  sit  doctus,  intdligens, 
peritiis,  sapiens,  et  talc  vas  sapientia  plenum,  nnde, 
cum  Tolucrit ,  in  promplu  babeat  proferre  novuiu  ei 
vctus  testimonium. 

Cattum ,  «o6rfiim ,  mitericordem  ,  semper  swper^ 
exaltantem  mitericordiam  judicio^  ut  idem  ipse  con- 
sequatur,  ScripUim  est  enim  :  Benti  mserieordes^ 


^lhoUci  Tiri  forljtier  resislant,  et  non  consentiant  j)  quoniam  ipsi  misericordiam  conscqnentur  {Matlk.  v). 


fia»  nc  vitiuDd  male  ab  oo>nibus  nuUitum  inolescat 
ia  monaslerip»  et  eo  inoUto,  habitatores  ej[us  cuncUs 
Ticiuis  veniaut  in  odiuiu  ^  sed  melius  repudialum  ab 
•moibos  Tit\um  de^reat,  el  calcaMun  evanescat,  i|t 
el  loier  mooacl\ps  virtutcs  crescant  et  Titia  depe- 
reani.  £t  Ticini,  vi4entes  illpram  bona  opera  glorifl- 
ceni  Deum,  qui  iIUs.et  bene  TcUe  concessit,  et  di- 
|nom  pastoreoi  atque  dispcnsalQrcm  trlbuiu 

On/fitaliia  atttetn,  abbas  cogitet  sempzr  quate  onus 
^fucapit  f  et  cui  redditurut  ett  rationem  vitticationit 
9um»  Qoi  enim  nME>oacbos  susci|)lt  ad  rcgeudum ,  oon 
|«rTMO^«  s^  graadc  OOQ&  recipU  a*!  portandom,  uiide 
lilisQdor  laboria,  et  uode  dclcctatio  crescat  honoris. 
klk^k  cru.in  fiAtrum  cori^it  i<  ^c^  i  dc  (j^uibus  ct 


Et  e  contrario  judicium  sine  misericordia  ei ,  qiil 
non  facit  miscricordiam.  Ille  crgo  superexaltat  mi- 
sericordiam  judicio,  qui  post  actum  judicium  non 
districte  punit  impium ,  sed  misericorditer  parcit  ei , 
et  a  damnalione  debita  liberat  cum.  Hinc  ei  alibi 
scriptuni  cat :  Superextittat  misericordia  jmlicium 
( Ja^jb,  II ),  id  est,  superponitur  misericordM  jiidi- 
cio,  qoia  io  qoo  ioTeotom  foerit  opoa  miseri€ordla\ 
etsi  baboerit  aliqoid  forte  hi  Jodicio  quod  pmiiaUir, 
tanquam  misericordix  pcecatl  ignis  exslingniuir. 

Oderit  vitia ,  ditigat  fratrct,  In  uno  enim  bomiM 
et  fhiternitatem  nosiram  shnnml  dUigere ,  et  \\\iu  si 
fucrint  possumus  simul  odirc.  Aliud  est  enim  qtiod 
frater  cst ,  aliud  quod  Tiliosue  cst  homo.  DiUgamyft 


on 


COMMENT.  IN  REG.  S.  BENEMCTI. 


918 


ergo  in  eo  fratcrnilatem  nostraiii ,  ct  oilio  habeamos  A     Sed  pvvLdtnttr^  ci  mm  cLaritatc  ea  ampiue$^  prtuu 


vitl^sitatcm  sii.im.  Proseqnamar  in  eo  vitiuni ,  ct 
rni(*n(1nlnm,  itt  nostiietipsos  diligamus  proximuro. 
Ilinr  et  l>catiis  Crcgorius  ait :  Sic  sic  nimirum  cx- 
hilfere  protlrnts  nostris  odii  discretionem  dfbcmus, 
lit  in  ris  diligainiis  quod  snnt «  et  habeamus  odio 
qiiod  in  Dei  nobis  itincrc  obsistunl. 

fn  ipsa  autem  correciione  prutienler  agat,  Id  e^, 
r:iiiic,  tcmpenitc,  cum  magno  moderaniine  qtiod 
r.M  it  rnciat.  Kt  ne  tfuiti  mmis.  Hxc  scnlentia  a  poe- 
lis ,  et  n  d(H*toribus  nostris ,  et  a  multis  catbolicis 
rt  erudiiis  viris ,  etiam  iu  muUis  et  congniis  dicta 
l<Nis,  qua;  ct  in  bonis  et  in  niatis  actibus  inlelligi 
potest.  In  bono,  ut  est  illud  :  Non  sis  nirois  justns^ 
et  simiria.  De  malo  aatem  non  esl  nostnim  dare 


rxemplum ,  qnia  et  ni.mis  et  panim  lieri  penitus  a  B  pienas. 


vitterU  cuiquc  expedire,  iicut  jam  i/ijtmiu.  Quidi|iiMii; 
enim  diaritatitt  oilicio  geritur,  ad  saiutift  proiecltiiii., 
sinc  duliio  vcnll.  Aiitcr  enim  uni » et  aliter  conveoii 
ipsa  sabitis  iin|»eusio  aiteri.  £l  idco  vice  roedioi  al^ 
bas,  aliter  unum,  aliler  vei-o  socundum  quantita- . 
Icm  vel  quaiitatem  deiicii  studeat  sanare  aitcrum. 
Et  in  bis  omnibus  sanctis  discretisque  aaionibus. 

Studeat  plus  amari^  quam  limeri,  Id  e&t,  plu«. 
cxcrccnt  in  subditis  optis  amoris  quara  iiinoris; 
ct  plus  eos  pateniilatis  amore  demulceat  quam  ty-  - 
raimidis  suae  poDoa  deierreat.  Unde  et  seqoitiur : 

NoH  $U  tnrbultrUtm  el  aHxiu$»  Turbulenlus  didtur 
cominotionis  ira  tuibatus,  nHKStus,  molestus,  vei*, 
atros.  An&tttt  vero  dicilur  acedia  vel  aniLietate. 


Dnniino  prohibctur.  Hic  auicm  cur  a  beato  Benedi* 
cto  h.t!C  scntcntia  ponaiur,  seqnentia  aadiainus^ 
•  iVe  dirot  nimt»  cupit  eradere  ceru^nem  ,  franffatur 
eas,  Hic  aeruginem  pro  pcccati  ponil  Contagione,  va» 
atitem  pro  aniini  fragililatc ;  ac  si  dicnt :  9ic  mHmla 
aniinum  monachi  a  dclictl  contagione,  ne  rractnin 
mergas  in  desperationcm.  Et  quem  lucrari  poles  roo- 
dcratr  jiidtcatuin ,  non  perdas  asperrime  condemna- 
tiim.  Vas  et  bene  monachi  tnnc  ntale  sanrnn  citios 
fi  angitur,  qiiarido  ^cns  ejns  pro  culpa  diiriter  incre- 
pata,  aut  dc  dcsperatione  vcniae  fortitcr  contnrba- 
tiir,  aui  de  fugtc  lapsu  ve!  monaslerii  diseessu  quo- 
tiilie  meditalur.  Quod  ne  flat  scmper  abbas  sollicite, 
snpientcr  cl  cauic  provideal,  ct  qnml  scqnitnr  sem- 
per  diligentcr  attendat.  Scqiiilur  enim  : 

Suamque  fragilitatem  semper  tuspectui  $it,  Dum 
enim  suam  fragilitatem  suspectiis  attendit  abbas, 
aiqiie  considerat  alioram  fragilitatem  patienter,  dis- 
crcte  et  cante  dijndicat.  Hinc  et  apostolus  Paulus 
ait :  Fratres ;  etsi  pr^roceupatns  fuerlt  homo  in  ali^ 
qito  deheto ,  tos  qui  spiritales  estis ,  hulusmodi  m  • 
strttite  tn  spiritu  lenUatis,  Considerans  teipsnm^  ne 
cl  lu  tenteris  ( Calat,  vi  ).  Ac  si  diceret :  Qnia  et  trt 
homo  es,  ct  potcs  in  aliqno  lcntari,  ct  adjutorio 
indigerc,  et  idco  debes  sustinere  lentatum.  Qui 
enim  sub  conditione  inflrmitatis  positi  sunt,  me- 
rito  infirmcs  sustinent.  Scqnitur  : 

Memineritque  calamum  quassatum  non  conteren- 
dum  {Isai.  xui).  IJ  est,  monaclinm  mncitlis  pecca- 
toriim  confractum ,  variisque  vitiie  conqnassatum , 
ad  (!es|icrationis  foveani  vel  fnga;  lapsum ,  ut  pmy 
dictiiin  cst,  non  imppllcndum.  Galamutn  cnim  qnas- 
saliim  sinc  dubio  coiitcrit ,  qui  peecatori  non  sn!utis, 
sed  perditionis  pru'bet  occasionem.  Ilrnc  ct  bi^atns 
Hieronymus  ait :  Qui  peccatori  non  porrigit  manum, 
Rcc  portat  onus  fratris  sui ,  iste  quassatum  calamum 
confringit. 

/fi  ^tit^us  non  dicimus ,  ut  penHiftat  ntttriri  titia. 
Quia  enim  superius  justx  correptioni  posnit  tcmpe- 
ramontum ,  hic  autem  ne  crcscat  vitiorum ,  admo- 
nct,  niitrimcntum.  Nc  dum  tcmpcratiir  districtio 
pcccatoris,  crcscat  ac  pullulet  vitiornm  foincs.  Unde 
€t  apcrte  scquitur : 


Non  sit  nimius  et  obstinatus.  Nimius  (•iciiur  dilar» 
gns ,  prodtgns ,  vci  rcrnm  monaslerii  nimiui»  ci  sp- 
perflnus  dispensator«  Obsiinaiuft  vero  diGiUir  insupe- 
rabiiis ,  obfirmatns,  perlinax  ei  obduraius. 

iV»ii  xilotypm,  et  mmls  snspiciosUs^  quia  nuttquam 
requieseet*  Zelotypu«  dicikir  ido  soUitUudiuis  ple- 
mts ,  el  tuspicionis  type  rejpieiiis»  qni  eiiaro  ea  qu» 
non  fiunt ,  Reri  io  abeentia  suspicalnr,  et  ea  qm  ne-. 
ino  eonnniltit,  committi  in  abscondilo  porlimcacii; 
el  ideo  spiritos  e}at  minquam  reqniaaciL 

/n  ipiis  impetiis  suia  sit  providus  a  eoHsidemius.^. 
sive  sec  ndum  Deum ,  sire  secmndum  siecuiuiU  tii* 
Opcra  quce  injunqit ,  discernat ,  et  temperet.  Opera- 
sectmdum  Dcum  sunt  hxc :  Yigilite « jejunia ,  absti* 
C  ncntin ,  et  his  simiiia ;  seeandnm  flaeculum  auien^ 
snnl  opera,  qu»  corpori  tantam  eshibentur,  noi^ 
animae,  Idest,  arare,  fodere«meiore,  cl  omnia  ai* 
miiia  eorporis  opera.  Sed  ei  his  oronibiia  iam  spirn 
talibirs  quam  eorporalihus  operibus  discretionia  le- 
ncn^a  csi  temperanlia,  ne  superflue  labofantibea 
pnritcr  deficiant  corda  et  corpora ,  et  rcroaneai  tan» 
tiim  nociva  niDnnuratio  sola. 

Cogiians  discretionem  sandi  Jaeob  iieaniis :  Si 
grcgci  mcoi  plui  in  amkutailtio  fecero  laborare ,  itio- 
rieniur  cuncti  una  die  ( Gen,  xxxiii ).  Iloc  in  ldl!o 
per  Jacob  rectores,  per  oves  autem  eonim  subditi 
deslgiianlur.  Qut  sccumlum  cjus  excmplum ,  sivc  iii 
nctione  spiritali»,  sive  aini  in  eorpornti  opere  occur 
pati ,  sic  eorum  in  laboribiis  aclio,  vel  possibiliiasc^ 
tem|»eranda,  nt  neo  animi  virtus  succumbat,  nec 
corporis  fortitado  lassescaL  Sed  sic  omnis  corum 
lahonim  actio  temperetur,  ui  alacri  animo  plus  se 
ailhnc  copiant  in  oporibns  exerccri,  quam  iliis  sai 
velint  pr;vpositi  commcndarc.  Undc  ct  seqniiBr  i    . 

Htec  ergo  tdiKtque  testimoma  diicrctioHis  matris 
rirtutum  sumens ,  n>  eiititia  teniperei  ut  sit  quod  et 
fortes  cuoiant  t  et  imfirmi  non  refugiant,  Sie  enim 
ctim  disereilone ,  qum  est  oinAtuiu  maicf  virtuiuin , 
monaehomm  opuo  esl  tempcrandam,  ui  sii«  id  cai« 
t.ile  opus ,  et  fortca  qnod  copiant ,  sabMidilur»  agcre 
vcl  itnpicro,  et  infirmi  non  refiigi;»il ,  subaudiUir, 
ipsnm  optis ,  vet  ipsius  opcris  pondas. 

Kt  pra:cipuc,  tit  pra:sentcm  rcyulatn  in  tnnmbui 


D 


119 


SSIAIiAGDI  ABBATIS 


990 


emiienet.  IHwcifNie  autcm  el  sitper  o«oia  beatot  A     Ei  nmxime  in  fili$  l^cii  ubi  ah  eodem  9mce94»te , 


BenedidM  jtibec  abbalem  refUlam  obsenrare,  oi  <|oi 
e^  primuft  in  nofnine,  sli  primus  in  nperalione,  el 
tfMA  ontine  praBdical ,  opere  compleai.  Ei  prior  in 
bomerto  Tel  cenricibos  suis  poriei  qtm  poriare  fra- 
Ifei  Jnbei ,  ei  oimm  sini  levia  Tel  gravia  qoae  frairi- 
bos  Imponii  onera ,  eiperimenlo  cognoecai ;  prima- 
lam(|ae  soom,  qtiem  prior  ad  mensam  ienei,  primot 
ad  ▼iriutls  parcimoniam  Jodicei*  ei  abslineniiam 
qoam  llngua  praedicat,  eiperimento  cognoacai,  ne 
ftyrle  sobdiii  laciiis  cogiiaiionibos  <ficani :  0  qoam 
polcbre  nobis  pnedicat  absiinenilam  plenus  Tcnier ! 
Ula  ergo  do  abslinentia  praMlieaiio  accepubilis  est, 
qoam  Jffnna  ora  decantant.  Ei  In  fais  omnibos  boc 
aibi  ooHTenire  norerii  abbas,  ei  angosiom  regul» 


tWff6  Hidem  Matihu^  qui  Mbbatem  ordimua^  mk 
tpiit  eliam  ef  pr€tpo$itu$  ordinutur^  Mos  erai  eonmi 
iunc,  iii  qoando  abbas  ordinabaiur  ionc  ei  ab  eodem 
episcopo  ei  aliis  coram  sianiibos  abbaUbos  ei  pra»- 
posiios  ordinaretnr.  Sed  qoia  inde  superfoias  Tliiom 
nascebaiur,  non  jam  ab  alio  bodle  apod  nos  ordina- 
iur,  sed  a  proprio  abbate  praeposiinrae  iUi  obedientia 
l^jungitor,  ui  qoandocunque  abbaii  visom  fuerit ,  ab 
Ipso  minislerio  pr^eposiii  muteior,  ne  lomes  lUi  ao- 
perblae  nascator.  Unde  ei  sequitur  : 

Quod  quam  mI  absurdum^  facileadvertiturf  quia  ab 
ipeo  initio  ordinationii  materia  ei  datur  wperiieadi , 
diim  ei  iuggeritur  a  eogitationibus  iui$^  exulmm  eum 
e$$e  a  pote$tate  abbati$  $ui^  quia  ab  ip$i$  e$t  ordinm- 


callera « per  quein  alios  admonet  inirare,  prior  ingre-  ^tm$a  quibu$  et  abba$.  Ut  haec  eniro  raala  caveanior 

fieri,  Ulem  praepositom  oportei*eligi  tcI  ordinari» 
qoi  alios  «diflcare  viiae  soae  probetor  eicroplo,  mm 
qoi  desiroai  male  Tivendo.  Qnl  bumilitaiis  praebem 
forroam,  noa  soperbiae  suae  praetendai  eoniomn- 
dam.  Qoia  inferios  scribiiur : 

Hine  $u$eitmntur  inmdieg,  Id  esi ,  Inter  prasposlim 
eiabbaiem,  dum  alter  soperiorem  se  non  toU  Tidere 
alierom.  NoUa  esi  eoim  Tirios,  et  pene  noUom  wbd' 
sleriom,qiiod  non  habeai  conlrarium  InTidiae  mabnn. 

RixePf  detractionee ,  ermulationee ,  di$$enmone$^  et 
ejordinalione$.  Fiuni  enim  riijb  ei  deiractiones  *  ei 
haec  omnia  qoae  dicuniur  inier  praeposliom  ei  ablia- 
tem,  roa\ime  pcr  eorom  sequaces.  Fioni  dissensio- 
nes ,  quia  quod  unus  cum  suis  fieri  consenilt ,  alius 


dbtor  Ipse. 

Vt  dum  bene  mii^etrmeerit ,  andiat  a  Dondno^  quod 
$enu$  bonu$  tfui  eroqavit  triticum  conunie  $ui$  in 
tempore  $uo^  Amm  dieo  voH«,  $uper  omma  bonm  $um 
emnotituet  emm  { iMC,  xii ).  Bonos  enim  minister,  id 
esi ,  beoos  abbas ,  a  booo  Doroioo  btmorom  onmiom 
reiriboiore  aodlet  qood  senros  iUe  aodire  meraii  qol 
consenris  suls  iriticom  fideUter  erogaTli.  AndiTii 
eohn :  Amen  dico  9obi$ ,  $uper  omnia  bonm  eum  con' 
aituet  eum.  Hanc  desiderabilem  araabilemqoe  Tocera 
ei  booos  abbas  aodiet  •  qoi  iriticom ,  id  esi ,  pras 
dleaiionls  Torbum  oonaenrui  suia,  id  est,  frairibos 
■ois,  fideliier  mlnistraTerit,  et  factis  ipse  coropleTe» 
rk.  Qood  aolem  didi :  Super  omnia  bona  $ua  con- 


etituet  eum,  inleUigltur  snpcr  omnia  eoelesiia  regni  ^  coro  suis  fleri  disseniit.  Fiunt  exordinationes ,  qola 


gaodla ,  iion  qood  Ibl  isii  soU  Dominoro  teneaot ,  sed 
01  eorom  abondantius  cacicris  sancUs  aelema  posses^ 
•ione  froanior.  Qiii  enim  docU  foerini,  folgebont 
qoosi  splendor  firmamenii ,  ei  qui  ad  jusiitiaro  cru- 
dlont  plorimos,  qoasi  slcllac  in  perpeioas  aelemiuu». 
El  Aposlolos  aii  ;  Qui  bcM  prtt$unt  pre$b§teri  du- 
flici  honore  digni  habenlur^  n$aximte  qui  Imbotant  in 
nerbo  et  io  doctrina  ( /  7tm.  v ). 

CAPUT  LXY. 
De  prmpoeito  mona$lerii. 

SiFftM  quidem  eonlingit  ut  per  ordinationem  prtt" 
foeiti  uandala  gravia  in  mona$terii$  oriantur,  Qood 
eniro  sarpios  jam  factoro  audiTimus ,  nonc  aotem 
cmendare  debemos,  ei  Ulero  sub  abbate  eligere  per- 
aonam  deberous,  qoae  corain  roonasierii  noroenque 
prgppositi  suscipiat,eiui  oOlcia  sibi  iiquncla  Adeliier 
Impleataiqne  cudlodiai,  ci  nihU  lemere  per  super- 
Mam  agai,  ne  sii  de  his,  quoa  aequeniia  moosirani, 
com  diciUr : 

Dum  $ini  aliqui  mmligno  $piritu  $uperbiai  in/tati , 
qui  n!$timanle$  $e  $ecundo$  abbate$  e$$e ,  oMiimeit/ci 
$ibi  tgranmdem  $eandala  nutriunt ,  el  di$un$ione$  in 
cmngregatione  fadunt.  Tyrannis  enim  diciiur  honor 
Mebiius,  et  per  cordis  superbiam  acquisiius«  Qutin 
pr«posiios  superbe  assuroU,  curo  indebiiuro  sibi  ab- 
baiis  lionorero  iinpendi  reqHirit,  et  ideo  inter  fra- 
trcs  nutrit  scancUla ,  ct  dissensiones  in  mooaslerio 
prxpar^i. 


D 


qood  unus  ordiiumdo  disponit ,  alios  desiroit  con- 
Iraria  ordinaodo.  Unde  et  fit  qood  sequitor : 

Et  dum  contraria  $ibi  invicem  abba$  prttpoeituwque 
eentiurU ,  et  iptorum  nece$$e  e$t  $ub  hac  di$$en$ione 
flHMUM  periditari.  EUH^  qui  $ub  ip$i$  janf,  dum  adu' 
lantur  partibu$ ,  eajif  tn  perditionan.  Cujn$  pericuH 
mmtum  illo$  re$incit  in  capiu^  qui  tali$  inordinmtiomU 
$e  fecennt  auciore$.  Ueu  I  mihi  miscro,  qoi  se  salTare 
debuenmt,  ct  alios  et  se  roale  TiTcndo  perdnoi,  ei 
eaeleros.  Et  qui  ire  aliosque  ad  c<]elorom  deboerooi 
dooere  regnuro,  euni  ipsi ,  et  sequaces  anos  in  perdi- 
iionis  fovearo  infemique  barathrum  roergont.  Qood 
aulem  dicit ;  Chjus  pericuU  inaluro  illos  respicii  in 
capiie  qui  iaUs  inordinaiionis  se  fcccruni  auctores » 
de  ilUs  dici  videtur  qui  sicut  pbbaktcro,  ita  ei  prae- 
posituro  ordinaveruni ;  qui  unius  inonaslcrii  ordina- 
iionem  non  duobus »  sed  uni  debuerani  imponere , 
ei  ne  inler  duos  periculosa  Qascercniur  seaBdab , 
aoU  abbaii  cbugregaiionis  suae  deboeruni  commii- 
iere  curaro.  Unde  ei  sequitur : 

Jdeoque  no$  prwtfidemue  expedire^  propter  pmch 
charitati$que  cu$todiam ,  tn  abbati$  pendere  arbitrio 
ordinationem  mona$t€rii  «at.  Ipse  eniro  per  semet- 
ipsuro  debei  oroniuro  roonachoraro  sooram  necessi- 
iatero  tam  corporis  qoaro  aniroae  proTidere ,  el  sob- 
sidia  praesentis  necessitaUs  porrigere ,  ei  corda  sob- 
dilorum  suorum  ad  laudero  CreaUiris  admoneodo 
SUstoUere,  et  eos  quos  tardiutc  vcl  segniiie  colpa- 


Nt  COIIMKNT.  IN  HK.  S.  B£^EIHCTI.  9iS 

liles  repercrii ,  proul  culpa  vel  xus  fueril ,  aut  io-  A  aAinue  talNtil»  ^iscrepciil,  Ui  nuIIi>  oves  absque  pa*  ^ 


crepaiioiie ,  aul  flagello  corripere. 

Ei  gi  poUsi  /ieri^  per  decanos  ordiHetur^  ut  anlea 
ditpoiuimui^  omnit  uliiitas  monaiterii^  prout  abbai 
Hspoiuerit;  ut  dum  piuribui  committiturf  unus  non 
superbiat.  Nobis  enim  inodo  ei  abbas  el  pneposilns 
el  decani  d  presbyter  simul  el  semper  soal  Deoet» 
sarii,  ol  mrasquisqae  in  oflicio  sibi  comnisso,  vel 
ordine  convcnienli  bumililer  laborare  non  cessel. 
Nec  dalur  illis  regulariler  locus  superbieodi*  sed  im- 
ponilur  lascisy  quo  gemendo  perganl  oppressi. 

Quod  si  aut  locus  expelit,  aut  congregalio  petierit^ 
raiionakUiter  cum  humiiilatef  et  abbas  judicaverit 
expedire,  quemcunque  eiegerit  abbas  cum  consilio 
fratrum  timentium  Deum^  ordinet  ipse  sibi  prtpposh- 


sloris  volunlale  declinenl.  Ipse  aulem  praeposiliM 
nihil  faciel,  nisi  quod  Paler  jusseril,  maxinie  in  re 
nova ;  nam  quae  ex  more  descendil»  servabil  regulaA 
monaslerii.  Iia  agens,  ul  ncc  abbali  loulium  geiierel» 
nec  fralres  inlemperanlia  illius  iabarenl.  ILcc  ob- 
servabil  senior  roonaslerii  qiii  fralribus  prxposilu& 
esl,  referens  ad  abbalem  omnia,  vel  praccipiic  iila 
qux  per  se  non  valuerit  explicare. 

Cogitet  tamen  abbas  se  de  ommbus  judiciis  suis 
Deo  reddilurum  ralionem  ne  forte  invidia:  aut  zeii 
ftamma  urat  animam  suam.  Nec  iulcr  laicos  debel 
csse  invidia:  iivor,  quaiilo  magis  inler  religiosos  vi- 
ros  el  monaslerii  praeposilos.  Abbas  enim  pnrposi- 
lum,  et  pracposilus  ablialem,  ul  frater  debel  diligere 


ium.  Qui  tamen  pra^situs  iiia  agat  cum  reverentia  ^  fratrem.  Memorari  enim  debet  alibas,  si  eura  aliqua 


qu4e  ab  abbate  suo  ei  injuncta  fuerint^  nihii  contra 
abbatis  voluniatem  aut  ordinaiionem  fadens;  quia 
quanto  proflatus  esi  ca^teris^  tanto  eum  oporiet  solii- 
eiiims  observare  pracepta  reguicB.  El  liunc  pncposi- 
|um,  sicut  el  abbatem  in  omnibus  healus  Benedi- 
ctns  diligenler  jubcl  regulam  obsenrare.  Qui  si  vd 
snpcrbia,  vel  ncgligenlia,  vd  desidia,  aliqua  ex  his 
pnetermiserit,  qu»  In  regula  contincnlur,  omnibus 
coodemnationibus,  quas  regula  conlinet,  sobjacebit. 
Unde  ei  bic  aple  seqoitur : 

Qui  pnrposiiuSf  si  reperius  fuerii  viliosus,  aut  ^o* 
iione  decepius  superbiWt  aui  coniempior  sanctce  re~ 
gulm  fuerii  comprobatus^  admoneatur  verbis  usque 
guater;  ss  non  emendaverit^  adhibeatur  ei  correctio  p 
disciplinm  reguiaris,  Quod  si  neque  sic  correxerii , 
tunc  dejiciatur  de  ordine  prtepositurw  et  alius  gui 
dignus  est  in  loco  ejus  subrogetur,  Quod  si  et  poslea 
10  eongrrgatione  guietus  ei  obediens  non  luerii , 
«ftaoi  de  monasterio  expellalur.  llaclenus  qoalis 
este  noQ  debet  pncpositus  digeslum  esl;  deio- 
erps  aotem  qualis  esse  debeal ,  ex  scnleiiliis 
Patrum  demoiislrandum  esl.  Prjepositns  ergo  mo- 
oaslerii  non  xtate  scnili,  sed  moribus  consliluen- 
diis  esl.  Uultos  cniin  prolixilas  annornm  atlollit, 
sed  dedecus  lorpcutis  vitae  ad  infantiae  'immaturita- 
tem  compescendo  reducil.  C^nstituendus  esl  ergo 
pra^positus  moribus  gravis,  scrmone  solcrs,  ingenio 
(brtis,  consideralione  vigil,  cursu  impiger,  corrc- 


invidi»!  vcl  livoris  tangit  flamma,  ne  in  Cain  iniquam 
communicel  invidiam,  qui  per  zeli  livorcm  Abel 
fralrcm  suum  juslum  occidil;  el  pcr  zeli  livorcm 
faclus  est  inimicus  Esau  fratri  suo  iacob;  et  per  zeli 
livorem  a  fratribus  suis  venditus  est  ioseph.  Zeli 
enim  iivor  quanquam  unius  vitiis  censcatur  uo- 
mine,  plurimos  per  diversa  vitia  generat  ramos. 
Cuncla  enim  virtulum  germina  invidiae  livor  concre* 
mai.  Cunda  bona  ardore  peslifero  devorat,  sciisum 
comedil,  peclos  oril,  mentem  aflidl,  et  cor  hominis 
quasi  quaedam  pestis  dqiascil.  Contra  quod  vitiuiu 
praeparanda  sunlpacis  el  charilatis  arma  inabbaUsei 
omnium  rectorum  sanctonim  seu  subditorum  anima. 

CAPUT  LXYl. 
De  ostiario  monasterii. 
Ad  portam  monasierii  ponatur  senex  sapjens ,  qui 
sciai  accipere  responsum  et  reddere ;  cujus  maturiias 
eum  non  sinat  vagari.  Nolaiulum  quia  non  dixil,  ad 
porlam  ponatur  senex  a*tate,  scd  ait  ponatur  senex 
sapiens.  Ubi  datiir  inlelligi,  quia  non  setas  in  por- 
tario  qiKcreiida  csl  corporis,  sed  sapicntiae  el  intd- 
lecUis.  Ilinc  namqiie  el  per  quemdam  sapicnlcm  di- 
citur  :  Senectus  venerabilis  est  non  diutuma,  neque 
numero  annorum  computata.  Cani  sunt  autcm  sensus 
hominis,  et  fftas  senectutis  vita  immaculata  (Sap,  iv). 
llinc  ad  Moysen  dicitur  :  Congrcga  mihi  septuaginta 
viros  de  senibus  Jsraely  quos  lu  nosti,  quod  senes  po- 
puli  sunt  (Sum.  xi).  In  quibus  quid  aliud  quam  sc- 


piione  pius,  disciplina  moderatus,  aclu  caslus.  mo-  ^  ncclus  cordis  requiritur.  Dum  enim  dicitur,  quos  lu 


rilms  sobrius,  dispcnsatione  aequusy  hnmilitate  or- 
natus,  patiens,  mitis,  non  turbulenlus,  non  iracun- 
dos,  noo  supcrbiae,  vd  arrogantise  vitio  macukilus, 
pon  prodigus,  non  garnilus,  sed  omni  actu  rdigio- 
nls  armatus,  qui  sciat  langucutiuro  moribus  subve- 
nire,  el  tepescentium  ignaviam  excilare,  super  qoem 
abbas  requicscat,  ut  in  nuilo  ab  cis  praeceptis  de- 
nety  sed  in  omnibus  subditus,  et  in  jussis  senio- 
ris  detentus  nihilqoe  abbatis  vduntati  sit  cootra- 
rius,  aut  faciat,  aut  ordinet  faciendum,  sed  omnia 
per  cjus  interrogationcro,  juxta  illud  quod  scriplum 
est :  Interroga  patrem  tuum,  et  annuntiabit  tibi;  ma- 
jores  tuoSf  et  dicent  tibi  (D(ut.  xxxii).  Iiiierrogan- 
dum  lemper  e^t,  ui  in  nullo  a  scniorum  consilio 


nosti,  quod  senes  populi  sunty  profecto  liquel  quia  se- 
ncctus  mentis,  noii  corporis  digenda  nunliatur. 

Qui  portarius  cellamdebet  habere  juxia  portam ;  ui 
renientes  semper  prasentem  inveniant,  a  quo  respon- 
sum  accipiant.  Hinc  et  alii  anliqui  monachorum  Pa- 
tres  dixerunl :  Ostiario  cora  sit,  ul  omnes  venlenlos 
intra  januas  recipial,  dans  eis  responsom  honesinm 
cuin  humiDute  el  reverenlia,  nuntians  abbali,  vd  se- 
nioribus  quis  veneril,  et  quid  petieril.  Si  qoid  vero 
cuicunque  de  fratribiis  missum  vel  mandatum  foo- 
rii,  nihil  ad  ipsum  perveniat,  priusquam  abbali  Yd 
seuioribus  indicetur. 

Et  mox  ut  aliquis  pulsaverit  aut  pauper  clamave^ 
rit,  Deo  grelias  rcspondeat,  nut  bcncdicat.  Elcganler 


m  SHARAGD1 

hic  dtias  vcnicntitim  bcntiis  postiil  Bcncdicttis  per-  A 
sonas.  Un:im  polcnlis,  qui  si  januam  monastcrli  in- 
Tencril  claiisnm,  mnnn  vcl  fuste  pulset  eam;  aliam 
Tcro  paupcris  posnlt  personam,  qurc  non  polsat,  sed 
tnntum  humililcr  clamat  ad  januam.  Quibns  ct  satis 
.*ipta  a  portario  rcsi»ondcnda  composuit,  rcsponsa, 
>  vidclicet  nl  vocc  paupcris  audita,  Dco  gratias  agat, 
|)otenti  vcro  occurreus  obviam  huniilitcr  ab  eo  bc- 
iiedictioiicm  pelal. 

Et  eam  omni  mnnsuetudine  timoris  Dei  reddat  re- 
sponsum  festinantcr  cum  fervore  charitatis,  Hinc  ct 
alius  quidain  monacliorum  magistcr  ait  :  Porlarii 
monasterii  tnles  cssc  dcbcnt,  qtii  omnium  simul 
incrccdem  a^dificcnt  aetnlc  scnili  quibus  mundus  si- 
lct,  qui  jam  cx  pnrscnlibus  pompis  nibil  desidcrent, 
«ed  in  toto  cordis  affcctu  Crc^Jori  inlKTrcnlcs  sin-  " 
\f}\\\  dic  int :  M\h\  autem  adhtrrere  Deo  bonum  estj  po- 
ticrc  in  Domino  Deo  spem  meam,  lalcm  scmper  supcr- 
vcniciiiibus  ostcndnnt  excinphim,  ut  et  foris  ab  cx- 
Irancis  nomcn  Doniini  glorificctur,  juxta  quod  Dp- 
minus  ait :  Sic  tuceat  tux  vestra  coram  hominibus,  «( 
yideant  opcra  vestra  bona,  et  gforipcent  Patrem  re- 
strumt  qtii  in  coelis  est  {Matlh.  v) ;  et  intns  cum  soda- 
libiis  suis  mcrccdis  prxparent  lucra,  dum  omnium 
vicc  foris  gcrunt  curam.  Siccauti  moribus  cumvir- 
lutuni  magistra  bumifikile  existnnt,  ut  omnis  pa- 
lientiic  blandimcnta  cx  colloquio  affabili  oslcndant; 
paupcnini,  pcregrinorum  ct  hospitum  curam  intcr 
omnia  habcntes,  quia  iii  his  Chrlstus  suscipitur,  sic- 
iit  ipscait :  Quod  uni  ex  minimis  meis  fccistis^  mihi  feci- 
stis(Matth,  xxv).ForisnIiqniddare,  vcl  cuilibclinini- 
strarc,  vel  a  foris  aliqnid  accipcrc,  nullatcnus  sine 
commcatii  abbatis  faccrc  pra^sumat.  A  signo  vespcr- 
tino  usque  ad  sccuntlam  iinplctam  nullatcnus  porta- 
rtira  fores  apcriantur,  nequc  ullus  a  foris  inlroitus 
patcfiat,  scd  si  neccssitas  advenerli  per  fenestram 
totuni  ddibcrctur. 

Qui  portarius  si  indiget  sotatio,  juniorem  fratrem 
accipiat.  Ilinc  ct  alius  Pater  ait  :  Duobus  fralribiis 
cella  intra  rcgias  monastcrii  constituatur,  (7111  et 
daudant  monasterium  post  excuntes,  et  aperi;Mit 
intrantibus,  et  advenientcs  nuntient  abbati.  Vasa 
vd  rcliqua  utensilia,  quae  ad  hospitnm  usus  baju* 
lant,  ac  si  sacrata  Dco  custodiant,  nc  pcr  ipsorum 
neglcclum  ab  ipso  mcrccdcm  non  recipiant  cujus  rcs  -^ 
.(liripiendo  noii  servanl. 

Monasterium  aulem^  si  possit  fieri^  ita  debet  con- 
.strui;  ut  omnia  nccessaria  ,  id  est,  aqua^  molendi- 
Hum^  iiortus,  pistrinum^  vel  artes  diversw  intra  mona- 
sterium  exerceantur;  ut  non  sit  necessilas  monachis 
vagatuU  foras;  quia  omnino  non  expedit  animabus 
eorum.  HInc  et  alius  monacborum  Paler  ait :  Omnia 
necessaria  intus  intra  regias  esse  oportet,  id  cst , 
lumos,  machinas,  refrigerium,  hortos,  vcl  omnia 
necessaria,  ut  non  sit  opus  frequenter  foras  egredi 
fratres.  Cum  ergo  hxc  omnia  intus  fuerint  consli- 
luta,  cbusa  sit  sempcr  monaslcrii  rcgia,qu3e  a  foris 
cercellum  liabcat  fcrrcum,  quo  a  vcnicnto  coucusso 
cujuslibet  iiuiis  indicctur  aJventus.  Ais  aulcm  pl- 


ABBATIS  fni 

storia  ad  laicos  pertincbit.  Ipsi  cnim  triticum  pnr- 
gent,  ipsi  ex  more  molant.  Massam  tantumdem  mona- 
chi  conflciant,  et  panem  sibi  propriis  mnnibus  faciant. 
Hane  antem  regulam  s(ppius  volumns  in  congregn- 
lione  tegi,  ne  qnis  fratmm  de  ignorantia  se  cxcuset. 
Hinc  et  beatus  Augusiinus  ait  :  L't  auiem  tos  in 
hoc  libello,  tanquam  in  spcculo  possitls  fnspicere, 
ne  per  oMivioncm  aliquid  ncgligatis ,  scmel  in  sc- 
ptimana  vobis  legatur ,  et  ulii  vos  inveneritis  ea  qiiap 
Bcripta  sunt  facientes  ,  agiie  gratias  Domino  boiio- 
rum  omninm  hrgitori.  Ubi  aiitcm  sibi  quicunquc 
vestrum  vidct  aliquid  deesse,  dolcat  dc  praeteritA) , 
caTcat  dc  futuro,  orans  ut  sibi  debituin  diinittai, 
et  in  tcntatioiicm  non  inducatur.  Ilinc  ct  AarcKus 
opiscopus  ail  :  Nc  pcr  oblirionem  aliquid  negliga- 
tis,  semcl  ca  in  viginti  diebus  legite,  id  est ,  in  Ka- 
lendis.  Nos  autem  regulam  nostram  non  solnm  seme I 
in  Kalendis,  vcl  in  hcbdomada,  scd  ctlam  quotidie 
in  collaiionc  legimus,  nt  cjus  prxccpta  coguoscere, 
et  ad  purum  intclligerc  vab*amns ,  ct  ea  inielll- 
gentesvel  secundum  possibilitateni  menioria  reiincii- 
tes,  acfjuvante  Cbristo,  Implere  operibus  ^leanius. 

CAPUT  Lxvn. 

De  fratribus  in  via  direetis. 

Dirigendi  fratres  in  via  omnium  fratrum  vel  abbails 
oratieni  se  eommendent.  His  Tcro  fratribus  in  via  di- 
rigendis  ante  altare  prostratis,  et  ab  omnibns  ora- 
tionem  poscentibus,  dicat  sacerdos  hos  versus ,  ipso 
tamcn  incipicnte,  et  aliis  respoftdentibiis :  Salros 
fac  servos  tuos,  Deus  meus,  speranies  in  te.  Perfice 
gressus  meos  in  sentitis  fnis,  nt  non  movcanlnr  vcsii' 
gia  mea.  Lucerna  pedibus  meis  verbum  /aicm,  />o- 
mine,  et  tumen  semitis  meis.  Angetis  snis  Dens  man- 
davit  de  fe,  ut  cnstodianl  te  in  omnibus  viis  tnis.  His 
peractis,  banc  snccrdos  orationis  dicat  collcctam  : 
Angetus  Domird  bonus  comiietnr  vobiscumj  ut  per- 
aeto  obedientitv  cursu  ad  nos  iterum  revertamini  in 
gaudioy  per  Dominum^  etc.  Sed  ne  frafer  in  Tia  di- 
rigatur  solus,  scntentia  nos  docet  Patrum,  qii^e  di- 
cit :  Ad  neccssaria  quserenda  bini  egredianlur  vd 
tcrni  fratrcs,  ct  tales,  quibus  credltur,  non  qui  vcr- 
bosiiatcm  aut  gulam  scctentnr. 

Et  semper  ad  adorationem  ultimam  operii  Dci 
commemoraiio  omnium  absentium  fiat.  tfoG  in  loro 
priusquam  qirinqiiagesimns  psalmus  Inchoelur,  a  sa- 
cerdotc  dicatur :  Oremus  pro  ftatribns  nostris  «6- 
sentibtts.  Frntrlbus  vcro  rcspondentibus  :  Salvos  fac 
servos  fuos,  Deus  mens,  speranles  in  te,  proseqHalur 
sacerdos  et  dical  ;  Mifte  eis ,  Damine ,  «tcjn- 
tium  de  sancto.  Fratresque  respondejini :  Rt  de  Sion 
tuere  eos.  Item  saccrdos  dicat ;  Domine^  exaudi  om- 
(toftm  meam.  Respondeant  firatrcs  :  Et  ctamor  mem 
ad  te  veniat.  Et  tunc  subscquattrr  qninquagcslmtis 
psalmus  ab  omnibus  dccantantUms. 

Revertenfes  autem  de  via  fratres,  ipso  die  qno  r»- 
deunt^  per  omnes  canonicas  horas  dum  expietnr  ojms 
Dciy  proslrati  soto  oratorU  ab  omnibus  petant  oraih- 
tiem  propter  excessus^  ne  quid  forte  subrifmerit  in  vus 
visus  aut  auditus  matcc  rei,  aut  oliosi  sermonis.  Pro^ 


9i5  COMMENT.  IN  RFX;.  S.  BilNGDlCTl.  m 

ptcr  excossiis  clicit,  id  cst,  proptcr  tninHgrcssionis  A  injtinguntur,  suseipiat  qnidem  jubeHli»  imperium  cum 


Lapsiim.  Scil  pro  qiii!)us  cxccssibus  dicat>  ipscexpo- 
iiit  diccns  :  Nc  cui  fortc  suliripucrtt  in  vin  visus,  aut 
auditus  nialx  rci ,  aut  oiios!  scrmonis.  CitjusmalA 
rei  dicat  prophcta  loquenlc  inlcilige.  Ait  enim  :  Qni 
excutit  manu$  $ua$  ah  omni  munerey  $l  dhtumi  auret 
$ua$j  ne  cudlat  $anguinem ,  ct  claudit  ocufob  $uo$ ,  ne 
tideat  malnm^  i$tein  excetsin  UnbUnbit  {Isai,  xxxiii). 
Revertenlihus  autcm  de  via,  et  ornlorii  solo  pro- 
stratis  oralionemquc  pelciUibus,  banc  cis  cx)lieciam 
Haccrdos  dicat .  Quie$umn$,  omnipolens  Deus,  ui  M$ 
famuH$  tuis,  quos  ad  nvs  incolumes  de  via  redire  fe- 
cistiy  qnidquid  illic  impediente  fragititaie  deliquerunt, 
tu  propitiutu$  dimitta$,  per  Dominum,  etc.  Hinc  et 
Isidonis  ait  :  Qiian  'o  fralrcs  foras  proficlscunlur, 


omni  mansuetudiHe  et  ohedientia.  Quod  $i  otUHiHO  «i« 
rium  $uarum  mensuram  tiderii  pondus  excedere,  fM* 
po$sihilitaii$  $um  cau8a$  ei  qui  $ibi  praHti^  patitHi^r 
et  opportune  $uggerat.  Ciim  omni  nuiisiteliidinc  di- 
cit,  !d  esl,  ciim  oronl  modestia  et  lcnilate.  Mansue* 
tus  est  enim,  qiii  nuili  injuriam  irrognt  :  (iiclus  au- 
tem  mansuetus,  quasi  manu  assuetiis.  Talis  cniRi 
debet  csse  mon.')c}ui8,  non  coDtumnx  aut  supcriMis, 
Umle  et  sequitur  : 

Non  superhicndoj  aui  resislendo^  vel  coiuradiceudom 
Superbiondo  enim  magistro  resislit»  qui  verhis  iin- 
periisque  cjus  despiciendo  oontradicit.  ResislaiuSo 
contendit,  qui  ea  qaa^  iniplcrc  jukeliir,  ia  facic  re- 
nuit.  Contradicondo  repugnat,  qui  se  ca  qiiac  fieri 


aiit  redeunt ,  congrcgalis  omnibus  in  unum  in  ccclo-  D  jiibcnlur,  non  ficri  aperla  vocc  rcclainat.  Uiiod  fa* 


sia  bene;!ictionciii  accipiant. 

Nec  pncsumai  quisquam  atii$  referre  qutecunque 
foris  monastcrhm  tiderit  aut  audierii,  quia  pturima 
destructio  e$:.  Quod  si  quis  prassumpserii,  vindici(e  r^ 
guiari  $ubjaceat.  ninc  beatus  Pachoiniits  ait :  Qiiando 
rcversi  fiierint  fratres  dc  monasterio,  non  andebunt 
aliis  omnino  quidquid  foris  gcsserint  aut  aiidicrinl 
narrarc.  Hinc  et  alius  Patcr  dicit :  Fabulis  qitas  a 
s.Tcularihus  vel  a  quibuslibet  audicrint  vd  intellexe- 
rint,  nullatcnus  consodalibus  suis  conferant.  Qiiod 
si  honim  aliquid,  qux  diximus,  transgressi  fuerint, 
•^gulnri  pocnitcntia  castigcnlur.  Qnud  si  hnmili  tia- 
tisfactionc  patcfiant,  prout  humilitas  conntenlis  ccr- 
nilur,  ita  der.nquenlis  culpa  judicctur.  Si  vcro  con- 


ccrc  uioiiaeho  prohihctur,  cum  suhditur. 

Qtiod  $i  po$t  $ugge$iioncm  $uam  in  aua  sentcHiia 
prioris  imperium  perduratit^  scial  junior  iia  sibi  eX" 
pedire^  ti  ex  eliariiate  eonfideus  de  adjuiorio  Dei  obo" 
diui.  Hinc  Basilias  ait :  Oome  quiKl  tihi  iujunctuiN 
fnerit  rcligionis  gralia  lilMiiter  ol^tcmpcra,  ctiamsi 
supra  vires  liias  fucrit ;  ne  spernas  iliud,  sed  causaiii 
iinpossibilitalis  tuse  d  qui  tibi  iiijungit,  rulclitcr 
enarra,  ut  cjus  rooderaiuine,  quod  lihi  oncrotiuui 
fiierit,  sublcvclur,  nt  contradiclionis  vilio  cnrerc 
possis.  Qiii  ctiim  lideliter,  et  pare  Deum  diligit,  et 
ccrtus  cst  dc  rcirihutionc  Domini,  ncc  sufficerc  sihl 
piitat  ca  qn:n  injiinguntur,  sed  scmper  augmenta 
operis  ^uairit,  et  ninjora  quam  injnnguntHr  dtsiiks 


tumnci;c  crimcn  incurrit^  et  modum  poenilentix  an-  ^  rnt,  et  opl;U  nt  siipra  vires  videaitir  esse  quotl  Cacii. 
getit. 

Simititer  et  qui  prtrsumpserii  etau$ira  monasierH 
egredi,  vei  quocunqne  ire,  vei  qnidpiam,  quamvis  par^ 
vumy  sine  abhaiis  ju$sione  facere.  Hinc  beatus  Pa- 
cbomius  ait :  NuHus  ncqtic  cxeundi  in  agrum,  neque 
ainhulandi  in  monaslcrio,  ncqne  cxtra  muTHm  m^- 
nasterii  proccdenJi  foras  habcat  facultatem,  nisi  in- 
terrogaverit  prxpositum  domus,  et  ille  concesseril. 
Ilinc  ct  Cassianus  ait :  Tanta  obcdientia  regul»  de- 
bct  juuior  imbui,  ut  absque  senioris  sni  i>crmissci 
non  solum  de  colla  exire,  scd  nec  naturali  necessl- 
tati  satisfacere  sua  auctoritate  prxsamat.  Nee  illa 
ctiani  qua;  utilia  sunt,  id  cst,  aut  eellam  mimdare , 


Hinc  Cassiaims  dicit :  llla  est  vera  obodieiHia,  qnve^ 
quarovis  aliqaid  difficile  ci  impereitir,  nil  lamcn  dia- 
cvtions,  sine  altqtia  bassitatione  perficere  nitiii»r^, 
Nihil  de  impossibilitale  murmaKuiis^  seJ  plcna  (idc 
ac  devotione  qnidqiild  dictum  fuerit,  non  tanquani 
ah  homine,  sed  tanquam  a  Deo  susciplt  kiipcrattinu 
lla  enim  omnibus  virtutibus  praeferri  debet  ohedieii- 
tia,  ut  huic  omnia  postpOBantur,  eft  universa  dispcn- 
dia  roonachiis  subire  conlentus  sit,  dummoiio  ih 
nnllo  Tiolare  videatur. 

CAPUT  LXIX. 
Ul  in  mona$ierio  non  pmesumai  aticr  alierum  </<n 


(S 


endere. 


aut  aquam  dcfcrrc,  aut  si  quid  aliud  opportunom 

est,  sine  conscienlia  el  ordinatione  sui  senioris  usur-  "     Summopere  protcavendum  eu  ne  quavis  occasione 


pel.  Mcditantibus  etiam  fratribus  nulli  liceat  rebiis 
se  aliis  Implicari,  nec  liberum  judicet  ab  schola  dis* 
cedcre.  Qiii  vero  in  hac  prxsumptioneproniperit, 
cxcommunicationi  ut  dignus  osl  subjacebit.  Si  vero 
pro  utititatihus  monasterii  missus  ire  nolaerit,  aut 
certe  ambulans  munnuraverit,  vel  cam  aliqaa  tar- 
ditate  exire  voluerit,  s!  placuerit  abbati,  ]ain  non 
niittatur,  el  statim  excommanicationis  poenam  sus- 
dptat,  et  sciat  se  adeptum  superbiam  et  praeceptioni 
repugnare  divinx. 

CAPUT  LXVIII. 
Si  fratri  impo$sihilia  injunganiur, 
Si  cui  fratri  aliqua  forte  gravia  aut  impossibitia 


prcesumat  alter  atterum  defeudcre  monachum  in  f?io- 
uaeicrio^  aut  quasi  lueri.  Tueri  enim  dicitur  siistincrc» 
opem  ferre,  vel  prxsidio  esse.  Hinc  lcrrihililer  ct 
Basiiius  ait :  Qui  conseutit  pei*caniibus  ct  defcndit 
aiium  deHoipieBteoi,  maledictus  crit  apud  Doiuiniim 
el  homines,  et  corripietur  iiicrepatione  sevcrissima^ 
lUnc  et  beatus  papa  Gregorius  dicit :  Peccatorcs  ia 
quo  soRl  silM  conscii,  iu  co  et  aliUm  pcccautcm  db- 
lendunt.  Sihi  euiin  quisque  timot,  cum  alium  viilet 
corripi.  Ideo  conira  verlKi  corripieotium  unanimiter 
surguHt.  Uinc  Salomon  ail:  Stuppa  cotlecia  synagoga 
peccanlium  (Eccti.  xxi).  Scquilur : 

Etiami  qualihei  consattsuinitaH&  propJnqunat^junf- 


9f7 


SMARAGDl  ADBATIS 


9^ 


ffnntur.  Nec  qnoU^  modo  id  a  nKmackit  prtptumatur^  A     iVani  in  fortiori  crlate  qui  prcptumpterit  aliqumtenus 


quia  exmde  gravi$$ima  occatio  tcandalorum  oriri 
potett,  Quod  ti  qui$  hmc  transgreuui  fuerk,  acriu$ 
eoereeatur.  Hinc  ei  alius  Patcr  :  Si  quis  errori  alte- 
riu9  consenserit,  et  illi  consiliuni  dederit  ut  se  tar- 
dins  humiltei,  scial  se  cuni  illo  simili  modo  culpan 
bilem  judicandum.  Ilinc  et  beatus  Columbanus  ait: 
DefeMlere  proximum,  vel  consanguineum  in  moiia- 
sterio  nuUo  modo  permittimus.  Utquid  enim  alium 
dercndit,  qui  jam  sibi  non  vivit ,  scd  Christo,  queni 
imitatur,  manel  cruciQxus  ?  Qui  ergo  proprias  per- 
didit  voluntates,  ut  Cbristi  in  se  voiiintatcm  im- 
pleret,  cnr  aliorum  ddicta  derendat?  Sit  ergo  ei 
aequus  amor  tam  in  consanguineo  quani  in  caetero 
firatre  qui  ei  sanguinis  aflSnitate  non  jungitur,  ncc 


$ine  prarcepto  ahbatit ,  ret  in  ip$i$  infantibu$  $ime 
diuretioM  exar^erit^  di$ciplince  reffulari  $ubjmceH. 
Ilinc  Ferreohis  ait  :  Monachus  in  monachum  i»- 
flammatus,  quod  est  turpissimum,  maniis  injicerf 
non  praesumat,  praeter  illos  ad  quos  pertinet  oorre- 
ctjonis  vel  nosse  modum,  ve!  tenere  judicium,  ne 
uno  peccante  caeteris  praesumendi  crescat  audaeia. 
Sequitur: 

Quia  $criptum  e$i :  Quod  tibi  non  vi$  fieri,  alii  ne 
feceri$  {Tob.  iv;  Matth.  vii).  Nemo  eniin  vuit  sibl 
a  qiioqiiara  noceri,  nec  ipsc  igiinr  cuiquam  debet 
nocerc,  sed  potius  inter  ulrosque  debet  fratema 
cbaritas  crescere,.  ct  ad  eos  qiios  aKquis  iuerepai, 
talem  debet  aflectum  servare,  qualem  pater  ad  II- 


quemquam  sub  disciplina;  moderamine  posilum  tueri  B  lium,  aut  medicus  ad  aegrotum. 


studeat,  ne  vilium  defendendi  in  aliis  dimittat.  Qni 

enim  timet  Dominum,  si  viderit  fralrcm  suum  er- 

rare ,  quae  sancta  suni  debei  ei  demonstrarc,  et  re- 

ctum  iler  ostendere ,  ut  cum  timore  Dei  incedens 

iHam  Salomonis  impleai  senteniiam,  qux  dicit :  Li' 

bera  eo$,  qui  ducuntur  ad  mortem^  et  de  interitu  /t^ 

rare  non  cetut. 

CAPUT  LXX. 

iJt  non  pnetumat  ijfuitquam  aliquem  pauim  cmdere 

aut  excommumcare. 

Pauim  dicitur  inordlnate,  incognite,  et  siiic  ra- 
iionis  modo. 

Ut  vitetur  in  mona$terio  omni$  prrrt rimpltoittj  occa^ 
$io,ordinamu$  atque  conttituimu$  ut  nulli  liceatquem- 
quam  fratrum  $uorum  excommunicare  aul  cicdere^  ^ 
ni$i  cui  potetlat  ab  abbate  data  fuerit.  Non  eniin 
secandum  commonitionem,  vel  animositatem  cordis 
debei  fraier  in  fratrem  ad  percutiendum  manus  ex- 
iendere,  sed  studlo  charitatis  castigare  eum  humiii- 
ter  debet  atque  corrigere.  Hinc  beatus  Aurelius  ait : 
Frater  in  fratrem  si  ansus  fucrit  manum  mittcre, 
legttimam  disciplinam  accipiat. 

Peccanlet  autem  coram  omnibut  arguantur^  ut 
cmeri  metum  habeant.  Et  in  Levitico  scriptuiu  est: 
Ne  oderit  fratrem  tuum  in  corde  tuo,  ud  publice  ar-- 
gue  eum,  ne  habeat  $uper  illo  peccatum  {Levit.  xm). 
Hinc  beatus  Augiistinus  ait  :  Non  cst  contrarius 
Apostolus  Doroino,  qui  dicil :  Peccante$  coram  omni^ 
but  argue^  ut  ca^teri  timorem  habeant,  cum  ille  dical :  . 


CAPUT  LXXt 

Ut  obedi£nte$  $int  $ibi  tnvicem  fratre$. 

ObedientifK  bonum  non  iolum  abbati  exhibendum 
ett  ab  omnibu$^  $ed  etiam  $ibi  invicem  ita  obediani 
fratre$f  uiente$  $e  per  hanc  obedientia^  viam  i:uro$  ad 
Deum.  llinc  ei  alii  Paircs  dixeruni :  Virtii&  obe  lieii- 
iias  expetenda  esi,  et  secundum  vires  uniiisciijiisque 
cxercenda  esi,  et  ad  primum  verbum  senioris  omnes 
qiii  audicrint  ex  fralribus  assurgere  oportet.  Et 
qui  non  surrexcrit,  vcniam  petal,  ei  pceniteai  qoaii- 
ium  judicavcrit  senior,  et  iraplcat  quod  jussum  esi. 

Prarmiuo  ergo  abbati$  aut  prctpo$ilorum  qui  ab  eo 
coMlituuiUur  imperio.  Praemisso  dicit,  anieposilo, 
ante  impcrato,  ordinato,  vel  mandato. 

Cui  non  permittimtt$  privata  imperia  prajponi. 
Privata  dicit  siiigillata,  vel  propria,  et  commitnia, 
singulorumque  imperia;  privaU  singiilonim  dimii- 
tenda  sunt  propter  abbaiis  vel  prxpositonim  impe- 
ria,  non  super  illorum  imperium  agenda.  Sequitur: 

De  ca:Uro  omne$  jumore$^  prioribu$  $ui$  omm 
cliuritale  et  $ollicitudine  obedianl.  Quod  $i  qui$  con- 
tentio$u$  reperiiur,  corripiatur.  Licei  dunim  videa- 
tur,  obcdientia  usque  ad  mortcm  facicAda  esi,  sc- 
o^indum  excmplum  Domiiii  obedientis  Patri  usqan 
ail  inorlem,  et  unumquemqiie  oportei  fratri  sho 
servire,  sicul  abbati  proprio  vel  patri,  sicut  Aposio- 
ius  dicit :  Servite  invicem  in  timore  Chri$ti  {Caiat.  v). 

Si  qui$  autem  frater  pro  quavi$  minima  cau$a^  ab 
abbale,  vel  a  quocunque  priore  $uo  cortipialur  anoli' 


Corripe  eum  imer  te  et  ip$um  $olum  :  utriimqiie  enim      (fct  modo^  vel  $i  leviter  unurit  ammum  priori$ 


faciendum  est.  Sicui  inflrmiiaiis  diversiias  eorum, 
quos  iitique  non  perdendos,  sed  corrigendos  curan* 
dos(|ue  suscepimus,  et  alius  sic,  alius  autem  sic  sa« 
iiandus  cst. 

Infantibu$  vero  u$que  ad  quintum  decunum  affnifiii 
cetali$,  diuiplina  diligentia  itt^  et  eu$todia  adhibeatur 
ab  ommbu$.  Sed  et  hoc  cum  omni  men$ura  et  ralione, 
Hinc  ci  quidam  monacborum  magister  ait :  Infan- 
iulos  vero  usque  ad  decimum  quintum  annum  non 
cxcommunicari,  scd  praeciplmus  vapulare  pro  colpis. 
Post  quindccim  vcro  annos  jam  non  vapulare,  sed 
excommunicari  condecet,  quia  jam  intclliguiit  qiio 
moilo  poeniicre  et  emendare  debeant. 


JHUuuque  contra  u  iraltim,  rel  commotum^  quamm 
nodice^  mox  $ine  mora  tandiu  pro$tratu$  in  terra 
ante  pede$  eju$  jaceat  $alitfacien$^  u$que  dum  bene- 
dictione  $anetur  illa  commolio.  Hinc  beaius  Basilius 
ait :  Eo  afleetu  obediri  oportet  ei  qui  nos  ad  opes 
mandaii  cohoriatur,  quo  esuriens  panrulus  miiriri 
obtcmperai  ad  verba  imperanti ,  vel  quo  aflecUi 
oninis  liomo  suscipit  ab  aliqiio  ea  quae  ad  vitam 
pertinent;  imo  et  &i  quid  amplius  pro  eo  qvod 
multo  est  pretiosior  fuiura  vita  qnam  praesens,  sicnl 
ct  Dominus  diiit  ;  Quia  mandata  mea  vtla  tpterui 
sunt  {Joan,  xii). 
Quod  si  quit  contcmpscrit  facere  ^  aul  corporeli 


929  COMMENT.  IN  REG.  S.  BENeDlCTI.  930 

rifidicim  iMb}aceat,aia  ti  contumaxfMertljdemonaste'  A  Charita$  palien$  e$l  (I  Cor,  xiii).  Ifinc  «l  .4po6toliis 


\io  expelUitur.  Hinc  alilii  scriplum  est  :  Ad  primnm 
iliscussioiiis  senions  sive  aequinomi,  sive  alicujus 
frairis  venia  peleiida  esl,  et  landiu  in  terra  prostratiis 
jaceat,  donec  senior  cfiscnssionem  consumroaTerit. 
Sl  autem  senior  discusslonem  iteraverit,  et  ipse 
veniam  itenure  debet.  Si  quis  tardior  ad  reniam 
inrenUis  Tuerit  sive  aliqua  verba  religioni  contraria, 
sive  pro  cxcusalione  siii  delicti  protulerit,  mitten- 
dNS  est  in  carcercin»  et  pceniteat  secundum  quod 
judicaverit  senior,  usquequo  corrigatur.  Si  autem 
obsiinatus   invenitur,  separandas  est  a   fratribus. 

CAPUT  LXXII. 
De  teio  bano^  quem  debent  habere  monachi. 
Sicut  eH  uIms  amaritudinis  'malus,  qui  $efHirat 


ait  :  Invicem  onera  vestra  portate,  et  sic  adimplebi- 
ti$  legem  Chri$ti  (Gaiat,  vi),  id  est,  cliaritateni 

Obedieniiam  sibi  eertaiim  impendant,  Scriptum  est 
enim  :  Melior  e$t  obedientia,  quam  victima,  Et  Apo- 
stolus  ait  :  Obedientes  invicem  in  vinculo  pacis 
{Ephes,  iv). 

yuttus  quod  sibi  utiif  judicat  sequatur^  ud  quod 
magi$  aiii,  llinc  Apostolus  ait :  Charita$  non  qua*rit 
qu<B  sua  sunt  (l  Cor,  xiii) ;  id  est,  non  cogiiat  tiiii- 
tum  quod  sibi  utiie  est,  sed  quod  aliis  ulilitcr  ser- 
viendo  minislret. 

Charilatem  fraternitatis  caslo  impendant  amore. 
Cbarilas  enim  non  est  duplex,  nec  aiicui  invidet, 
sicut  scriptuui  cst :  Charilas  non  ^emulatur^  non  agit 


a  Deo  et  ducit  ad  infemum,  ila  e$t  jWm  bonu$t  qui  B  perperam  (/  Cor,  xiii),  id  csl,  perversa,  quia  oninia 


$eparat  a  vitii$  et  ducit  ad  Deum  et  ad  vitam  aHemam. 
7.eius  amaritudinis  malus,  qui  separat  a  Dco  et  du^ 
cii  ad  infemum,  sine  dubio  de  invidia  et  odlo  pro- 
cedil  fraterno.  De  hoc  enim  zelo  et  beatus  Cypria* 
QM  ait  :  Zeiare  et  invidere  alterius  bono  non  esl 
panrvm,  led  grande  et  magnum  maiiim.  Salomon 
quoqiie  ait :  Zelu$  et  iracundia  minuunt  dies  (Eccii^ 
xix).  Stne  dubio  enim  non  parvnin,  sed  grande  est 
niahim,  quod  bomines  separat  a  Deo  et  subdit  dia- 
IniIo.  Separat  a  patre,  et  ducit  ad  deceptorem ;  se- 
parat  a  vita,  et  ducit  ad  mortem;  separat  a  gloria, 
el  ducit  ad  peenam.  IIoc  enim  inridiae  zelo  percussns 
Cain,  fratrem  suum  occidit  Abel.  Hoe  lelo  perculsi 
Jiiii  iacob  fratrem  suum  vendidemnt  Josepb.  Hoc 


secundum  ordinein  facit,  et  omnia  vitia  furas  pe- 
uitus  exdudit,  el  alterius  felicitatem  quasi  suam 
libenter  amplectitiir.  Uiide  et  ipse  bic  sequitur : 

Deum  timeani ,  abbatcm  suum  sincera  et  humili 
charilaie  diljganl.  Scriptum  est  enim  :  Qui  Deum 
timet^  nihil  negiigil  (Eccie$.  vii).  Et  qui  vere  Dcum 
tiroet,  ideo  aUljatem  suum  sincera  et  humili  cha- 
ritate  diligit.  Sincera  et  humilis  charitas  est,  quam 
nos  Dominus  habere  prjecipit  dicens  :  Hoc  e$t  prae» 
ceptum  meum^  ut  diligatis  invicem^  sicut  dilexi  ros 
{Joan.  xiii).  Ad  hoc  enim  nos  diligere  diebemus,  ui 
habcamus  Dominum,  ct  maneamus  in  Deo.  Et  bxe 
est  dilcctio,  qua  fit  Deus  omnia  in  omnibus»  et  qua 
nos  allerulrum  diiigere  dcbcmus. 


«elo  pcrcnlsi  Pharisaei  et  Scrite,  morti  Dominum  C     Cliristo  omnino  nihil  prmpanani,  qui  nos  pariter 


Ifadiderunt  per  fraudnlentum  osculnm  Jndae.  Hunc 
erfo  Miaritudinis  zelum,  Dei  non  oportet  habere 
iervmiy  sed  potius  illum  qui  separat  a  diabolo  ei 
dudi  ad  Christum ;  qui  separat  a  morte  el  ducii  ad 
▼iiam;  qui  separat  a  vitiis  et  ducit  ad  virtutes;  qui 
teparat  a  tormento  et  ducit  ad  regnum  coelorum, 
Istc  enim  zelos  de  amore  nasetinr  virtntum,  non  de 
Otlio  fraterno ;  de  charilatis  fonte,  non  de  odii  fo- 
mite.  Iste  enim  zelus  animae  salulem  tribait,  fldem 
retinet  ei  omnem  rectitudinem  diligit.  Hunc  zelum 
Domiiius  exercuit,  quando  vendentes  et  ementes  de 
lemplo  flagellatos  eliminavit.  Nam  ei  Phinees  pro 
zelo  rectiiudinis  principalum  et  honorem  acci|iere 
memit  sacerdotis.  '  ^ 

Hmiic  ergo  selum  ferveniisumo  amore  exerceani  ^"  aliquid  coaquare. 
momachi ,  id  «s/,  «l  honore  $e  invicem  praveniani, 
Hinc  et  Apostolus  nil :  Chariiate  fraternitati$  invicem 
ditigenies ,  honore  iuvlcem  prcevenienie$^  $piriiu  fer- 
9emie$f  Domtiid  urvienie$  (Rom,  xii).  Tiinc  enim  in 
sfHriin  fervemns,  si  s;eculo  frigidi  sumus.  Ei  qnia 
frigkloi  Dominus  non  amat,  et  in  lepidis  nauseai» 
wli  Boa  qni  sob  lege  spiritn  vivimns»  luhil  remi»* 
sinn,  nihli  in  nobis  habere  tepidnm,  sed  cnm  fer- 
Tore  spiritus,  et  calore  charitaiis  ei  fidei  cnncta 
peragere^  Unde  et  apte  seqnilor: 

tnfrmtate$  $ua$  $ive  corporum,  $ive  morum  palien- 
ii$time  tolerent.  Hxc  ille  veracitcr  implet,  qui  cha- 
ritalt>m  in  se  veracitcr  habct,  de  qua  scriptum  est : 


ad  vitam  perducat  mtemum,  Amen.  Cur  ergo  Cbri 
sto  nihil  pra^ponere  debeamus,  quae  sequuntur  dicil» 
altonilis  auribiis  audiamus.  Aii  enim  :  Qui  vos  adl 
vitam  a!teriiam  perJucat.  NuUus  enim  nos  alius  ad 
xlernam  iierducere  vitam,  nUllus  ad  aetemuin,  nisi 
ipse  tanlum,  valet  perduccre  regnuin.  Ipse  eniin 
secundum  Psalmistim  ait  :  Ipu  est  Dominu$  Deus 
no$ter^  no$  aulem  populu$  eju$  et  ove$  pascute  ejus 
{P$al,  xcix).  Ipse  enim  cum  sit  omnipoiens,  non 
alhid  dedit  preiium ,  sed  morti  solum  pro  noliis 
semetipsum  iradidit.  Ipse  nos  misericorditer  in  (ilios 
adoptavit,  et  ut  cohaeredibus  coeloram  rcgna  pronii- 
sit  Et  ideo  illi  ut  pote  Dco  nostro  nihil  pRipponere , 
nec  debemos  in  rerum  natura  remm  oninium  Crca- 


CAPUT  LlXffl. 

De  eo  quod  non  omni$  oburvatio  jusiiiim  in  hac  rii 

'  Regula  consiituia, 

Regulam  auiem  hanc  descripsimuSj  «<  eam  obur- 
vanies  in  mona$terii$y  aliquatenut  vel  honetiaiem 
morum,  aui  initium  cowvertatiomt  no$  demon$iremnt 
hnbere.  Tanto  enim  hi^ns  regube  facilius  observare 
debemos  instituta,  quanto  in  ea  conversationis  le- 
viorem  inesse  descriptam  cemimus  fonnam.  Nain 
qui  ista  negligit  observare  minima,  non  potesi  re- 
cto  tramite  conscendere  ad  m^jora,  quae  illi  pcrfo- 
ctam  valeant  componere  vitam.  Nam  seqiiitur: 

Ca^terum  ad  perfectionem  qui  lendit,  $unl  doctrina 


<)•!  SMAIIACW  ADBATIS  939. 

iMCtorum  Pairmn,  quarum  ^hierMio  perAucit  bo-  A.  conversalionis  el  spirlUiis  vilae  pcrfccU  Ooctriiia  in 


minem  ad  celsitudinem  perfeciionit.  El  EKae  cDiin» 
ci  alioruui  iUius  temporis  vila,  tlocirina  ei  aclio 
propkeianim  niJiii  sunt  aliud  aisi  exemplar  ei  «omvi 
isiius  ieniporis  moBacboniin.  Nam  ei  in  Novo  Te« 
slamenlo  ioannis,  et  omnium  aposKrfonira  norma 
suni  omnium  recie  vivenliuni  monacliorum.  Uode 
et  sequiiur ; 

Qu(e  enim  pagina^  aut  quU  $ermo  divin<€  anctori* 
ialii  Veterii  ac  Novi  Teitamenti  non  est  recti»sima 
norma  vitw  humanm  ?  Aat  quis  liber  ^anctornm  ca- 
iholicorum  Palrum  hoc  non  rcsonat,  ut  recto  cnnn 
perveniamui  ad  Creatorem  nottrumf  Nec  non  ei  co(- 
iationei  Patrum,  et  instituia^  et  vita  corum ;  icd  ci 
regula  iancii  Palrii  nostri  Datitii,  quid  atiud  $unt. 


eorum  sanciorum  Pairum  regulis  nobis  quoltdie 
reciiaiurt  quorum  ei  probala  viia  divino  nMinere 
ei  doceadi  esi  atiribuU  auciorius. 

Nobii  autem  dciidioiis,  ei  male  viveniibui  atqui 
negtigentibui  rubor  confuiionii  cit.  Cuin  enim  prio- 
rum  vium  sancioruni  Uulis  audivimus  pollero  vlr- 
iiitibus,  coofusioois  verccuiidia  ruborcquo  pcrfutt- 
dimur,  quia  ad  illorum  pcrreciionem  venire  miHime 
valeinu» ;  scd  nobis  ooofidcniiac  audaciam  IritMUioi 
>*crl)a  qux  sequuntur  : 

Quiiqui%  ergo  ad.patriam  aeleiiem  feiiinai^  k^me 
minimam  inclioationii  regulam  descriptam^  adju- 
vanle  CJiriiio^  perfice :  ei  iunc  demum  ad  majora^ 
qua  iupra  commemoravimui,  doctrinm  virtuiumque 


bene   viveniium    ei    obedientium   monachomm  B  cutmina,  Deo  protegente,  pervenia.  Amen.  Facienti 


msi 

exemplaet  imtrumenta  virluium?  Hinc  bcalns  Isido- 

rus  aii  :  Plnra  siinl  praH:epta  vcl  insliiuta  roatia' 

chorum,  qm  a  sanciis  Patribus  sparsim  prolala 

ntpcriuiiiiMr,  qnjcque  eiiam  nonnnlli  aliins  vel  ob- 

scurius  posicriUli  composiu  tnulidenmt.  Qtiisqais 

ergo  veslram  iUam  universam  vctcnim  disciplinam 

coniendii  appelcre,  pergat  in  qunntnm  placci,  et 

arduum    ilUim    linrilcm  atqnc   angnstum  levigato 

cursu  incedai.  Qiii  vero  UnU  jussn  priorum  ctplere 

neqniverit,  in  bujus  liinitis  disciplinom  gressnin 

ponai,  neque  ultra  declinamhint  stnJeat,  ne  diitn 

dedinaiiiis  appeiil  inferiora,  tani  vium  qnnm  nonicn 

monacbi  perdai.   Quapropicr  siciit  illa   pncceptn 

prioruin  perrectum  redJttnl  aJ  summuin,  iu  fncirnt  p  gaudcre,  ctCBin  ipao  Doraino  in  perpetmini  reiiciter 

isU  ad  HliinNiin.  llla  cusiodiant  perrccti,  isU  sc-      poterii  vivere.  Ad  qunm  viUm  ilte  hos  felicitcr  dii« 

quantur  vel  posl  peecatiim  conrcrsi.  Ha^c  ergo  servi      cat,  qui  in.prjssenti  fnisericorditer  re gnai,  gubemal 

Dei,  mililes  €hrisll,  cofilemptores  mundi,  iu  a  vo-     Jesus  Cbrislus  Dominus  noster,  qui  citffi  P^ire,  cl 

bis  volunNf»  cuslodiri,-  ul  majora  pnecqUa  Patvuin      Spirito  sancto  «nus  Deus  vivit  et  manei  in  saecfila 

per  omiiia   eonservetis.    Pleniindo  autem   sancta;      saeculorum.  Amen. 


hax  vita  erit  a^ierna.  Paierno  morc  l)eatns  nos  lior- 
Uiur  Beoedicius,  ui  si  nd  coclesteni  voliumis  ooo* 
scendens  patriami  hancminimam  priiw  fesiincfliiift 
hicliooitonis  perflcere  regularo,  ei  sic  •fQnvonle 
Cbrisio  ad  int^orum  siiiileamus  Painim  doctrinain 
ei  ad  virHiium  sublimia  propercmos  scandere  enl- 
miiia.  Cui  nos  lil)enter  obiemperarOy  ei  egus  praece- 
pta  iibeoier  debemus  autlire,  quia^  fdii  qtii  hinc  r^ 
cie  implere  polerii  rcgulam ;  felix  qui  io  pneienti 
adboc  positus  viu,  ad  virtutiim  potilur  aseendere 
culmina.  Sed  his  omnibos  felicior,  cui  posi  pracseo- 
tcm  vilam,  viu  erit  aeUma  ;  fclix  qoi  sempjer  can 
sanciis  rcgnare,  cum  angelis  vivore,  cum  nlrisqne 


SMARAGDI  ABBATIS 

VUk  KECUA. 


[Ex  Spicilegio  Dacberii,  lom.  I,  pag.  238.) 


DACIIEIUUS   HUMANISSIMO   LECTORI. 


Hujus  oporis  Vi.v  Rfcia  iiiseripli  auder  non  est 
Siniiragiliis  presbyter  ei  moiiacbus  Aniana:  in  Scpii- 
inaiiin  diticcesique  Magaloneiisi,  qui  doclrina  ct  san- 
ctitale  Liidoviei  Pii  impcratoris  ieinpesUtc  fforcbat; 
ncqiie  idcin  Sniaragdus  Luncburgensis  monasterii  in 
Suxonia  abbas,  quaniloquidem  mooasierium  isiuJ 
coiulidit  ncrmaiiiius  Saxoui;c  dux  sub  anno  972,  scd 
Smaragihis  abbas  sancti  Micliaclis  ( Milgo  Saint-Mi- 
hiet)  in  dioecesi  Virduiiensi.  Senienfiam  banc  appro- 
iMii  dociissimus  Liicas  liolsienius,qui  miper  in  iJvbe 
orbeni  liiterariiiui  vcluti  sidus  splendidi^kSimuja  iilU' 
sirabal. 

€  In  Codice  mannseriplo  »  aii  ille ,  c  sercnissimrc 
reginse  [Sueciacl  unde  hoc  exompiar  accurale  descri- 
ptiim  csi,  deficii  priiniim  foliuin,  quo  auctoris  praifa- 
lio  continebaUir  ad  liiidovicuin  Piuiii,  ut  p.iiu,  siib 
quo  diem  exlremom  eum  obiissc  iios  docct  cpita* 


B  |iliium  a  Sammarlbaiiis  fratribiis  edilum.  Ut  ^^tKf 
lagilo  hoc  opus  iribuara  facii  rpi<iUla  eidem  in  calee 
subjuncin  Cnroli  impcratoris  ad  Leonem  UI  papam» 
qnam  idcm  Smaragikis  edidisse  scribilur.  Vnrfe  ap- 
paret  hunc  Smaragthim  anclorein  esse  narrationis 
de  coltalione  hablu  Romai  in  secreUrio  liasillGs  Vo- 
iicanas  intcr  missos  Caroli  Magiii  et  Leonem  papam, 
qu.ini  Jac.  Sirinondus  tom.  1!  Concil.Gall.,pag.25d, 
cdidrt;  cum  testinionra  iHa  q*.ioram  nmTaiio  prTnriplo 
memtnit,  episioia  GaroK  coniineanUir.  Pt»terea  ex 
^lyli  ei  iracundl  inodo  pcrspicue  a|ipare4.  libnini,  qui 
DiADEMA  MoNACHORuir  appcllatur,  nojus  Sknmgdi 
retitm  esse :  cojus  auetorem  alii  Snmragdum  sancti 
Micbnelis  abbntem  io  Senonia  nanifesle  errore  h* 
ciuiit.  Nam  iiber  sercnissinue  regiuat  ante  Saxonieo- 
rum  iinperalorum  tcmpora  scripius  esi,  qui  mooa- 
stcrium  Luneburgeose  construxcronl.  Nequc  enini 


m 


vu 


dulMUri  |M>ieftl  quiii  uininique  uuiuii  ejusJcui  aueio- 
ris  opus  sit,  ctim  niulia  cx  ujio  in  alierum  atl  verbiiiii 
iranscripta  legantur,  ut  vidcre  cst  in  Diadeniatc  Mo> 
Dichorum,  otiocl  eadem  eapilum  serie  pnelexitur,  ct 
iisdem,  ut  dixi  vorlMS,  «Irique  lamen  vil»  generi  di- 
versa  ration^  accomraodatis :  conferas  tantuni  capiia 
6,  7,  8  et  0,  et  res  ad  oculum  patebit.  i 

Enirovero  ea  quaeacta  sunt  Romx  de  Symbolo  iidei 
inler  Leonem  papam  et  missos  Caroli  Magni ,  ae  no(i 
cullegisse  moJo,  sed  et  ipsis  interfuisse  non  obsciire 
inniiit  Smaragdus  initio  narrationis,  ubi  huic  verba  : 
c  His  diclis  novi  quod  nonnulla  colloquendo  potius 
quam  dispiiiando  praecesserant ,  quorura  series  sen- 
siium  seu  verborum,  nisi  tantura  quod  inde  fuil,  iion 
satis  iiienioriae  occurrit,  etc.  lu  quaiitum  recordarl 


REGIA.  054 

A  valeo,  isie  fuit  cursus  seDSuun,  el  summa  coocJusio 
iiovissimaruin  dellnitionum,  •  etc.  Naiimiie  in  Urbem 
Si'cum  adduxerant  Sinaragduni  lep^ali  ilfi ,  Jesse  epi- 
Kcopus  Ambianensis  et  Adalardus  Corbeiae  abbas,  ul- 
pi>te  viruin  iii  relMis  ecclesiasUcis  apprinie  versaium» 
ul  ojus  emdilio  sibi  esNCt  sulsidio. 

Porro  legenti  patebit,  Smarngdum,  cum  regi  dica- 
vii  siium  opus,  aiUte  jam  provectuin  fiiisse.  Ei  licet 
in  hoc  opere  buIIos  sinciosPatrcslaudol  nominalim, 
continuo  tainen  e  piacilis  eoruni  (uUeclos  qiiasi  flores 
spargit,  qiicniadniodiim  doclus  quisiiuc  polcritiiyudi- 
care.  Dcniquc  quantiim  c  Sniaragdi  monitionibiis 
profeceril  Ludovicus,  qui  agnoiiien  Pii  sorliliis  esl, 
in  regcndo  tuni  seipso,  tuiu  etiaiii  iiiiperio  patefa- 
ciunt  ipsius  egrrgii  tnorvs  et  acla  itlustria. 


€pi$U{a  nm<\xpat0via. 


Deus  omnipoteos,  tey  o  clarissime  rex,  quando  vo- 
laiit  el  ubi  ▼oiuit,  de  regali  nobilique  genere  nobili- 
ler  procreaviiy  ei  miserioordiier  ad  lavacrum  rege- 
Beraiionisperduxii:  caput  Uium  oleo  sacri  cbrismatis 
lini?ii»  ei  dignanter  iu  Olium  adoptavii«  Constituii  te 
regem  popuii  larrs,  el  proprii  Filii  sui  in  obIo  fieri 
iusaii  toredem.  Uis  etenim  sacris  di:aius  inaoeribua 
rile  porias  diademata  regis. 

Frimum  quia  de  femore  regis  rcgalique  desccndis 
presapiat  decenter  iibi  convenit,  ei  bene  et  mulia 
reger&  regna.  Secuudo  quia  le  regem  esse,  ei  sacri 
ehflaifiaiki  nnclio»  ei  fidei  eonfk*ssio ,  operisque  con* 
nnMt  et  aelio.  Teriio  ul  sclcrBum  eum  Cbristoieli- 
eiior  pefciperes  regnm,  niiaericordiier  adhuc  ie 
par\'uliiaa  Rei  rt gum  adoplavit  in  (ilium.  liaec  te 
prospicna  clf  nqiie  indicia  ab  infantia  regem  dami- 
lant  r^mque  confirmant ;  superest  ut  baec  ipsa  re- 
gatia,  quaa  peroepisti  a  OQniino  muuera,  sollieile 
salT»  evslodiasc,  et  operibus  parilef  moribusque  de- 
feadas:  exifpao  enim  lempore  lu  liac»  qua  vivin;us, 
morabiiiiur  Tila ;  qma  via  uaivers»  camis  pcrgiiaus» 
ct  celeri  oiirsu  ad  promissam  quolidie  patriam  icsii' 

namus. 

Reslai  ergo  ui  de  ilia  laut^uni  solertcr  iutcrrogo* 
nms  via,  qune  nos  a  latronibus  tutos  vitiisqiie  dclie- 
caios  desideraiam  feliciter  diical  ad  patriam.  liorta- 
iur  eienim  nos  de  bac  pc  Prophcta,  cum  dicii :  SiaU 
guper  rtax,  et  videte^  et  inlerrogate  de  iemitit  antiquii^ 
fum  $U  via  btma,  et  ambulate  in  ea ;  et  inveaielis  re" 
frigeTmm  anmabu$  veetrU  {Jerem,  vi,  10).  Sollicite 
ergo  luBc  a  nobis  discreteque  quaerenda  esl  vj;»,  qux 
ooa  salvos  ad  lequiem  perducai  aeternaiii ;  et  cujq 
Uoniino  nobis  monsirante  fuerit  invenU ,  caute  dis- 
cffaiequc  nobis  ambalaBdu»  esl  per  eam ,  non  ad 
dexieraia  ambulattttbaa  aui  ad  sinistram.  Occurrai 
lUn  de  qea  propheiicua  scmio  deuuniians  clamat : 
J^  mi|itti  cii^iir  homimbui  recta,  cujus  nwissima 
demerpuU  ad  tuferm  (Prot .  xiv,  \%  Sed  iie  aliqiiis 
iminim  per  ignoi^aBtiam  in  hoc  oberrans  incidat 
deviom,  pie  nos  prophcta  adiuouct  Isaias :  l^  erunt 
mm/i  l«i  tideniei  j^acef^orem  tiiwn :  ei  aures  tua  au- 
dkeniee  rerbum  poU  tcryum  moneutis.  llivc  est  viaf 
ambulate  iu  ea,  ul  non  declinelis  uequc  ad  dexteram 


JB  neque  ed  sin^stram  {Isa.  xxx,  20).  Nani  ct  Isracliii- 
cus  populuscuin,  per  aliena  transiens  regna,  ad  re- 
pnmiissionis  tendcret  p  itriam  ,  iiuntios  misit  a*! 
Schon  regem  Amorrhnnorum ,  dicens  :  Obsecro  ut 
tratuire  mihi  liceat  ad  terram  tuam,  non  decHnabvnus 
ad  dexleram  neque  ad  sinistram,  sed  per  viam  regiam 
gradiemur ,  donec  transeamus  fines  tuos.  (  Num, 
XXI,  21.) 

El  tibi  ergo,  nobilissiine  rcx,  si  vi.^ad  supernam 
felicitcr  promjssionis  tendere  patriain,  diligcntcr  re- 
gia  qu:crenda  est  via  ,  quia  cum  sis  rex  iu  terra ,  ad 
coelorum  propcrans  rcgna  per  rcgiam  debcs  currcre 
viam.  TriU  etenim  esl,  et  antiquitus  s;uictoruin  rc- 
gum  vestigiis  coufricata.  Per  illam  Josue  rirmis&imo 
properans  gradu,  multorum  regum  colla  comniinuit, 

C  nefandorum  phalanges  stravit,  Hiericuniiuos  muros 
cvertil,  et  Israeliiico  populo  terram  repromissionis 
dislento  fliiie  divisit.  Per  sllam  David  indeclinabiliwr 
gradicns,  perseculori  Sauli  pepercit;  lapideo  ictii 
Goliam  exstiuxil,  et  ab  improperio  Allophylaruiu 
Deipopulum  liberavit»  ct  sibi  regnum  perpeiuuin  vo-> 
lidavit.  Per  illam  nriuiier ambulantem  Ezechiam  roi- 
sericorditer  Doininus  visitavit,  a  luortis  ilioro  revo- 
favit«eiquinquies  ternosad  vilam  pristinam  addidit 
annos.  Per  illara  adhuc  ambulaus  Salomon,  qiiasi 
lluvius  aqua,  iiupleiusesisapieutia:aamabilla  rc- 
cedeiis  inexpiabilem  glorix  siue  iDtulit  maculam.  Pci 
Uiam  ifitrepidus  Ozias  rex  justus  ainbulans  excQlsa 
comminuii,  abomioaiionesdiversas  a  populo  Dci  alstu- 

^  lii,  et  justificationes  a  Domino  mulliplices  acccpit. 
Ecce  conspicis  pcrspicue,  rex  uobilissime,  qualiter 
per  rcgiam  ad  Dcum  reges  ambulani  viam»  et  ad  co& 
lorum  regna  cum  caeteris  sanctis  reges  quoquc  ieli- 
citcr  volauU  Via  eienim  regia  esi,  quae  i»er  prophe- 
tam  vocatur  Miicta  (/so.  xxxv,  8)«  perquam  non 
transibii  pollulus»  ait  idem  propheta  :  neo  iivemeiar 
ibi  hK>,  diabolus  scilicet»  qui  rugiens  cireuii  ^paueui. 
quem  devoret;  nec  mala  lieslia,  daemon  videlicet, 
ascendit  per  eam ;  scd  est  directa  via,  ei  ambulabuni 
qui  reJempti  a  Domino  ei  liherati  fueriut,  per  eam. 
Per  qu.im  et  ie  qoolidie,  auxihaaie  Domiao,  ira  co» 
gnoscimus  et  gratiihimur,  et  ad  xlernaiH  gleriam  to 
cssc  vcnturum  fidcliter  credeutcs  non  dulitamus* 


g»  SMARAGm  AbMHS  93« 

Tantam  esl,  nl  qiHKl  roirisli  bonom  pcrfictas,  ef  u»-  A  describere  Tiam,  qiia  amMans  non  liabebtft  oiendi* 
(|iie  ad  pcrscveniiitise  fiiicin  perducas ;  quia  non  qul  culum,  seU  perfectum  in  Onem  xtemumqiie  cam  ga«- 
incboaverit,  scd  qui  perseveraverit,  salvus  eril.  En  dio  a  Ikmiino  excipies  regnum,  in  qua  via  dileclioiiis 
jam  aggrediar  Domino  miserante  tihi ,  rex ,  regiam      gradum  convenienler  ponimus  primum. 


INCIPIT  LIBER. 


CAPUT  PRIMIIII. 
De  ditectione  Dei  et  proxmu 

Dilige  crgo,  mitissimc  rex,  Dominum,  sicut  ille 
pr;rccpil,  ftcilicet  cx  toto  corde ,  lota  anima  et  lola 
virtutc  tiia  (Deut.yi,  r>).Ditige  qnia  prior.dilexit.  Sic 
eiiini  JoaiiiieHilleqiii  snpt^rdllcclioiiis  roiitem  in  emna 
rccubiiit,  iii  Rpistola  sua  ail :  Fratre$j  diligamus  in-  y 
vicem^  quoniam  ilte  prior  ditexit  nc$  (/  Joan.  iv ,  19). 
Noqiie  cnim  poterat  Dominum  fragilitas  dil^gcrc  hu- 
niana,  nisi  ille  priinum  nostram  diligerct  iiatiiram. 
lllius  est  eiiiin  oinne  qiiod  possumus  ;  illo  vivificanle 
vivinius,  illoque  vcgctantc  movemur.  Nihil  ciiim  ha- 
liet  homo  qiiod  non  acccperit ;  nec  bene  velle  in 
arbitrio  constat  humano,  quanto  niagis  perficere? 
Dilexit  etiam  te  priusquam  esses ,  et  ideo  ut  csses 
crcavit.  llli  autem  laudem  rerercns  sancta  clamilat 
Hcriptura  :  Ditiqi$  enim  omnia  qua:  $unt,  et  nil  odi$ti 
horum  quae  feci$ti,  nec  enim  odien$  atiquid  eon$titui$tt 
(S(ip.  XI,  Vi),  Diligens  etcnim  Dominus,  o  mitissime 
rcx,  crcavittc,  et  vivificavit,  nulrivit  et  custodivit, 
ct  ad  lavacnim  regenerationis  perduxit ,  renovavit « 
gulicrnavit,  et  ad  intelligibilem  perduxit  aetalem ;  et  G 
dum  adhuc  par^ulus  esscs ,  regali  le  sede  sublimiler 
cvexil.  Ilscc  omnia  tibi  misericordiler  ct  per  dilectio- 
ncm  opcratus  est  Deiis.  Aperi  crgo ,  o  rex ,  oculos 
cortlis,  el  in  tantum  te  a  Jesu  Cbrislo  Domino  nostro 
aniequam  esscs  cognosce  dilectum,  ut  pro  te  cjus 
sanguinem  non  dubites  fusum.  Suspende  cor  tiium 
ad  dilectioneni  Crcatoris  tul ;  et  non  modicum,  aul 
cx  aliquo,  se<l  sicut  siiperius  diclum  esl,  ex  toto  cor- 
de ,  ct  ex  tota  anima ,  cl  cx  tola  virtule  tua  dilige 
Dominum  Dcum  tiinm,  ita  ut  nulliiis  dilcclionem  prap- 
ponas  dilcciioni  Dimiini  tui.  Et  ipso  te  docente  in- 
tclligc ;  ait  enlm  :  Qui  diligil  pairem  et  malrem  p/aa- 
quam  mc,  non  e$l  me  digHU$  (Malth,  x,  57).  Ycre 
cnim  sl  Dcum  lolo  conte  diliginius ,  dilcctionl  cjns 
non  parentnm,  ncc  filiorum  dilcclioncm  prxrerre  D 
deliemus. 

Scd  si  diligis  Deum,  o  piissinie  rex,  cx  tolo  corde 
et  ex  lou  antma  Ina,  ei  ex  loU  virlute  lua,  necesse 
esl  m  diligas  proximum  luum  sicnl  leipsnm :  Qum 
in  ki$  duoku$  u^miaii$  futlvtr$a  itx  pendH  H  pn- 
pkHar  {Mailk.  xxii,  iO).  Ergo  legem  H  propheus  non 
implel,  qni  Deum  proxminMqwe  mb  diligii.  Ei  ¥en 
perfecUqim  in  hoc  consislil  dileelio ,  ul  dirigalnr 
Dmia,  dUlgalur  H  proxinras ;  acripium  esl  enim  : 
Qm  non  ittlifif  frairtm  $mmm  qmem  rkUi,  Demm,  qmem 
mm  fridH^  qmmodo  pmiem  dUifen  f  fTf  kt  mumdmimm 
kalkfmut  a  Ofo,  mi  qui  iiii§k  Deum^  dHifmi  H  frmtrem 
9uum  (I  iman,  it,  tO).  IpM^  namqye  anclor  «lileclioais 
Domimis  le&us  Chrislus  mentibns  noslris  mandalnm 


dilectionis  inculcans,  ait :  Mamdaium  nonm  do  «•- 
bi$ ;  mt  ditigatie  inricem  $icMi  dilexi  rof.  Im  koe  c^ 
gno$cent  omne$  quia  di$ciputi  mei  e$l%$^  $i  dHeciiwum 
habueritie  ad  intncem  (Joan.  xiii,  54,  35).  Nam  el  illn 
discipulus,  qui  de  pectore  Domiiii  charitalis  OiienU 
poiabal, dileclioaem  Dci  et proximi  vaporans acbal : 
Chari$$imi,  diligamu$  no$  ad  inricem,  quomam  ckari^ 
ta$  ex  Deo  e$tt  et  omni$  qui  ditigit  fratrem  eumm^  ex 
Deo  natu$  etl,  et  cognouit  Deum :  qmi  amiem  nom  iH- 
ligii  fratrem  snnni,  nom  kabH  ekaritaiem^  H  imn  iMwf 
Deum.  Si  ditigamue  invieemy  Deu$  in  mobie  wumH ,  <f ' 
charita$  ejm$  in  nobie  perfecim  e$t  {IJoan.  nr,7).  Nani 
et  Pelrus  princeps  aposiolorum,  ut  nos  diiigamiia  iiiYi* 
ccm,  dulciter  exhoruns  ail :  Eeioie  iiaqme  pmdemteo^ 
$obrii,  vigiUmtee  im  oratiombu$ :  mmie  omi^a  mmiem  «m» 
fttam  iii  vo^tim^tpfffa  cluiriiaiem  coniintumt  kmketitm; 
quia  ckaritae  operU  muliiimditiem  peccmtormm  (/  Psafr. 
IV,  8).  Attendendnm  esl  qoia  non  dixil :  Temporakfli 
habeie  chariuiem,  quae  aliquando  ail  vobiscaBi,et  ntt* 
quando  discedai  a  vobis;  sed  contimiam,  inqiiily  fHt 
Tobiscom  persererans  maneal,  d  a  cordiboa  Yeatrii 
nonqoam  discedal.  DeaU  Tirlna  diledioiiis  el  dw- 
riUlis,  qnae  sic  operil  molliliidincm  peccatoram ,  ei 
ddel  a  oordibus  fidelium,  nt  nnnqna»  pereaol  ia 
aMemnm. 

Qnmrere  nonnnlll  solenl  quls  ail  proximot«  qiMi 
Um  germane  praecipil  diligere  Dens.  Moa  toio  prosi- 
mum,  fiddem  omoem  dieimus  Chrislianam ,  fai  aia 
solom  ralionabililer  proximns,  sed  d  ideliler  frnier 
Tocalor :  anom  enim  Deom  babentes,  euaiilemqan 
Palrem,  ejus  gralia  renati,  Tocamus.  Ergo 
ler  omnis  Christianus,  Chrisliano  proximaa 
lur :  eojus  sigillatim  ponens  species,  Apoaldus 
cipil  diligendas :  Viri^  diiigite  mxoree  rcslraf,  H  nottle 
ammri  e$ee  ad  illme  (€oIom.iii,I9).  Ui  fiUi  dilignBlar. 
itlem  Aposlokis  admonel.  parenles,  dicena :  J^ra, 
nolite  ad  iracundiam  procurmre  filiot  veHroe  {Epkea, 
VI,  4).  Ul  servi  diliganlur,  idem  Apoaloioa  admoMlt 
diceos :  l^wtiit,  qmod  jmHum  eU  H  «fnnm  prmtimte 
$erri$,  $cientet  quohiam  H  ros  Ddui  kmkeiia  im  emSa 
{Colo$$.  iT,  1  ).  Nam  d aUbi  de ilUa  ScriHnnnil: 
Sie$t  tiki  amns,  tif  qmtm  tammm  laa,fn«ai  frolram  ak 
emm  trmetm  {EeeH.  uxiii,  51).  Ul  mmkm  pnrilcr  dB- 
gaior  d  inimicas,  praMipil  Apntlnhii,  oki  nmicaai  ia 
Deam,  d  inimicttm  ptopier  hemm  ndtonael  4iife»> 
dnm.  Nam  d  Dominas  fai  Efoi^elia  nil :  Mifilf  im- 
mtrM  mlras ,  kemefmeiie  *ts  fm'  odermm  wmzelmemm 
pro  per$equemtikm$Hemlmautimmtikm»  i#t(Jf nOA.  y,  44k 
Ecce  liqnido  paid  qaem  piiilm—  pnecipit  HnarinBS 
diUgendnm,  nxorem  TidHied  d  ifioi,  tcfTon, 
d  iBimicoSy  in  qaiboi  nomiaibas 


931 


VU  RE61\. 


m 


co^noscitnr  dici  proxinras,  oninfsqiie  «  Domino  pnc-  A  dileciione  Domiui  repieiiis  in  Epistola  sua  ail :  In  hoc 


cipitiir  diligendus.  Beata  ergo  virtus  dilectionis  ei 
charitatis,  quae  omnes  amplectitur,  oroiies  diligii,  ei 
qnasi  unias  proxirai  in  mentis  arcana  omnium  amo- 
rem  recondii.  Vere  beata,  quae  nutrii  virtutes,  ei 
delei  peccata,  opprimit  iram ,  recludii  odia ,  expellii 
avariiiam ,  comprimit  rixam,  efliigai  pariter  omnia 
viiia,  omnia  iolerat,  omnia  credit,  omnia  sperat,  in- 
ter  opprobria  secura  est,  inler  oJia  benefica,  iif  ve- 
ritate  firma,  a  pravis  impugnatoribus  non  diripiiur, 
a  laironibus  non  furatur,  a  praedonibus  non  rapitur, 
a  fluminfe  non  destruiiur,  ab  incendio  non  crematur, 
ab  haeresi  non  dividitur ;  individna  slai,  inexpugna- 
bilis  inanet,  inexplicabilis  durat ,  inconcussa  perse- 
verat,  incorrupla  Ixtatur ;  ligamentum  esi  omnium 


scimus  quomam  cognovimui  eum,  ii  mnndala  ejus  ob- 
servemus,  Qui  dicil  se  nosse  euni ,  et  mandula  ejas 
non  custodii,  mendas  est^  et  in  hoc  tieriias  non  est, 
Qui  autem  servat  verbum  ejus ,  vere  in  hoc  charitas 
Dei  perfecla  est  (/  Joan.  ii ,  3)«  Liber  qiioquiB  Job 
ore  Domiiii  sacratus  de  boc  ipso  testis  est,  muximi^ 
dc  regibus  dicens :  Non  aufent  ujuslo  oculos  suost  et 
reges  in  solio  collocat  in  perpetuutn,  et  ilti  eriguntur, 
Revelabit  quoque  aurem  eorum ,  ut  corripiat ;  et  lo^ 
quetur  ni  revertuntur  ab  iniquilate,  Si  avdierint  et 
observaverintf  complebunt  dies  suos  in  bono^  $l  annos 
suos  in  gloria  :  si  uutem  non  audierint,  transibunt  per 
gladium^  ut  consutnantur  in  stultitia  (Job  x\x\i ,  7. 
10  seqq,).  De  se  quoque  ipse  Job  bonum  rectumquc 


viriuium,  glulen  est  animarum,  concordia  mentium ;  B  dans  testimonium,  ait :   Vestigia  Dei  secu^us  est  pcs 


socieias  electorum  et  exsultatio  angelorum :  ne  ad- 

versilatibus  frangatur,  forliter  mentem  roborat ;  nc 

in  superetur ,   rationabiliter  repriinit.  Vere  eniin 

liaec,  ut  video,  regalis  est  virtus,  quae  cunctis  in  pa- 

latio  panem  Ixtitix  frangit,  cunctis  vinum  jucundi* 

iatis  porrigit,  dulcia  cunctis  oscula  tribuit,  et  diligens 

omnes  ulnis  extensis  amplectiiur.  Tene  ergo  istam , 

o  darissime  rex,  tam  ciaram  ei  beatam  regiamquc 

virtuiem ;  iecum  sit,  lecum  maneai ,  lecum  surgat, 

iecnm  pergai,  tecum  Ixtetur  et  convivciur;  decei 

eiiim  in  convivio  regis  tam  regiam  jugitcr  inesse  ?ir- 

ioiem. 

CAPIjT  II. 

De  observandis  mandatis  Domhti, 


metis^  viam  ejus  ctutodivi,  et  non  declinavi  ex  ea,  a 
mandatis  labiorum  ejus  non  recessi ,  ei  in  «Jitu  meo 
abuondi  verba  oris  ejus  {Job  xxiu,  11»  12).  Talo 
ergo  de  ie,  0  bone  rex,  voiumus  semper  audire  testi- 
moniuni,  tale  videre  frequenier  ei  opus. 

Ipse  quoque  Domiuus  de  diiectione  sua  atque 
mandaiornm  suonim  observantia  populiun  Israelili- 
cum  admonens,  dicii;  Et  nttnc^  Israel,  audi  pra^cepta 
etjudicia,  qiue  ego  deceo  le,  ui  faciens  ea,  vivas  in 
eis,  Observa  et  cave  nequando  obliviscaris  Domini  Dei 
lui.  Et  nunc^  Israely  quid  Dominus  Deus  tuui  petit 
a  te ,  nisi  ut  limeas  Deum  tuum,  et  ambules  in  vits 
ejus,  et  diligas  eum,  ac  urvias  Dotnino  Deo  (uo,  in 
loto  corde  tuo,  et  in  tota  anima,  custodiasque  mandata 


Qnia  Domino  auxilianle  viam  regiam  scribere  COB-  ^  ^^''m»  ^^  cosremomas  ejus,  quas  hodie  prveipio  tibi^ 


pfmus,  necesse  est  ut  in  ea  operis  gressus  firmiter  ei 
ditigenter,  eiordinate  ponamus,  ut  currens  per  eam 
iion  Ibi  daranosnm  offeiidiculum,  sed  lucrosum  a^ter- 
tfamque  inveniat  gaudium.  Videamus  quod  nobis  ipsc 
dHectionis  aucior  post  exsecutionem  dilectionis  con- 
servandum  concedat  praeceptum ;  ait  enim  :  Si  diti- 
§itisme,mandata  mea  servate:  et  ego  rogabo  Patrem, 
ei  aiium  Paraeietutn  dabit  vobis,  ut  maneat  vobiscum 
in  arlernicm(Joan.xiv,15,  l6).Attende  ergo,  o  clcmen- 
iissime  rex  ac  mitissime,  quantum  nos  diligat  Donii- 
niis  noster  Jesus  Christus,  qui  cum  promissione  a 
nobis  suam  exigit  dilectionem,  et  Spiritum  sanctum 
dicit  nobiscum  esse  in  aeternum  mansurum,  si  post 
dlleciionem  suam  mandala  ejus  servaverimus.  Ab 
ipso  enim  (ut  jam  superius  dixiiuus)  nobis  omnia 
liona  creduntur ,  et  velle  bonum  ct  operari  ab  illo 
prfcis  nobis  largltur.  Diligimur  euim  ut  diligamus , 
amamur  ut  amemus ,  cogiioscimur  ut  cognoscamus , 
adjuvamur  ul  operemur  et  operando  virtutibus  dite- 
Hmr.  Ergo  si  te  dilectio  Dei  proximique  demulcet , 
consequens  esi  ut  facias  quod  illc  praecepii ,  quia  iu 
ianiom  diligis,  in  quanlum  facis.  Nequc  eniiu  potest 
sincere  Deum  diligere,  qui  inandata  ejus  fideliier  iion 
Implei.  fpse  teDominodocenie  inieltige ;  ait  eiiim :  Si 
gnis  diligit  me,  sermonem  meum  servabit:  etPater  tneus 
dHiget  eum,  et  ad  eum  veniemus,  et  apud  fmm  mau' 
slottemfaciemui,  Et  qui  non  diligitme,  sermones  mco§ 
non  servat  (/WJ.,S3,2l).  Joaniicsquof|»e  apostotiis 
Patroi..  Cll. 


ui  bene  sit  tibi  ?  Si  au*em  audieris  voeem  Domini  Dei 
fvf,  ui  facias  atqjte  cuslodias  omnia  mandata  ejus. 
qtiof  ego  tibi  prascipio  hodie,  faciet  te  Dominus  Deus 
tuus  excelsiorem  cunctis  gentibus  qua:  versatilur  in 
terra :  venientque  super  le  universo!  benedictiones  iskr, 
et  appreltendent  le,  si  tatnen  prascepta  ejus  audieris, 
Benedictus  tu  in  civitale,  et  bencdictus  in  agro.  Bene- 
dietus  frucltis  ventris  tui,et  fructus  tevrtB  tua^  fructus* 
que  jumentorum  tnortm,  greges  armentorum  tuorum, 
ef  caulos  ovitun  tuarum,  Emittet  Dominns  betiedietio- 
nem  super  ceiiaria  lua,  et  super  otnttia  opera  manuum 
tuarum,  Dabit  Domintis  initnicos  tuos  qui  consurgutit 
adversum  te,  corruentes  in  conspectu  tuo  {Deut,  iv,  1 ; 
If  12  ;  viH,  11;   XXYHI,  1  seqq,). 

Addens  quoque  Dominus  adliuc  ad  Israolcm ,  di- 
cit  :  Si  in  pra-ceptis  meis  ambulaveritis,  ei  matidata 
mea  custodierilis,  et  feceritis  ea,  dabo  vobis  ptuvias 
temporibus  suis,  et  terra  gigtiet  gertnen  suum ,  et  po^ 
mis  arbores  repiebuntur,  Apprehendet  messittm  tritura 
vitidemiam,  et  vindetnia  occupabit  sementem  :  el  co- 
medetis  panem  vestrutn  in  saturitale^  et  absque  puvore 
lia^ttabitis  in  terra  vcs'ra.  Dabo  pacem  in  fittibus  VC' 
stris :  dormietis^  et  uon  eri:  qui  exterreat,  Auferatn 
matas  bestias,  et  gtadius  non  transibit  terminos  ve^ 
stros,  Perseqtieminl  inimicos  veslros,  el  corruent  co' 
ram  vobis.  Persequentur  quinque  de  veittis  ceuium 
aticnos,  et  centuin  de  vobis  dccem  miliia,  cadent  ini« 
mti:t  vestri  gtadio  in  conspcctu  vestro.  Quod  si  xor 

30 


"OjO  SMARAGDI  ABBATIS  940 

audieritis  m^,  nec  feceritis  omnia  mandala  mea ,  $i  A  gem  regum  clamcl ,  el  .dicat  :  Adjulor  et  proiector 


meus  Dominus,  ei  factus  est  milti  in  saluiem  (Exod, 
XV,  2).  Necnon  et  vox  tua  cum  regis  David  voce  oon- 
Juncta,  jubiloque  exsultationis  repleta  Yociferans 
damet,  et  dicat :  Dominus  virtus  mea,  firmameninm 
meum^  et  refugium  meum ,  et  iiberator  meus  :  Deut 
meuSj  adjutor  meus^  et  sperabo  in  eum,  Protectof 
meus^  et  copiu  salutis  mece^  et  susceptor  meus»  Lam~ 
daru  invocabo  Dominumf  et  ab  inimicis  meis  salvui 
ero  (Psal.  xvii,  i-4). 

Time  ergo  Deum,  rex,  ut  jugem  tibi  animae  viiiii- 
tcm  corporisque  miiiistret,  firroamentum  mentis  el 
adjutorium  concedat  xternum,  comu  regni  lui  faciai 
sublime,  et  bracbium  fortitudiuis  robore  confimiet. 
In  timoris  etenim  laudem  Salomon  ait :  Timar  Domum 
B  apponet  dies  (Prov.  x,  27).  Time  ergo  Deum,  o  rex, 
sed  illo  timore,  qui  sanctus  permanet  in  saeculau 
saiculi;  ilio  casto  timore,  qui  tibi  ad  dies  temporift 
h^jus  acyiciet  dies  aeternos,  dies  pcrpetuos,  dies  im- 
mortales,  dies  perennes  :  imo  diem  unum  sine  ve- 
spera  et  infinituin,  diem  felici  guudio  pleoum,  inde- 
ficieute  luce  refertum,  angelico  comitatu  ftuffuliuni, 
diem  quem  nox  non  intcrpolat,  teuebrx  oon  (ribecii- 
rant,  nubilum  iion  otfuscat,  impartabilem  noa  eflkit 
calor  acstatis,  pignim  noii  reddit  frigus  biemis :  dies 
qui  tibiinet  unus  erit  cum  sanais,  c.Hnmunis  cum 
angelis,  xternus  cum  utrisque,  qui  tibi  cum  felici 
gaudio  consortium  tribuat  angelorum,  el  sociun 
fociat  patriarcharum ,  in  numero  computet  pro- 
Ecce  jam  auviliante  Deo  ad  tertium  viae  regiae  phetarum,  io  cxsulutione  socium  faciat  aposto- 
pervenimos  gradum ,  in  quo  opcris  nostri  rectum  ^  iorum. 


spreveritis  leges  meas,  et  judicia  mea  contempserilis^ 
ut  non  faciatis  ea  quag  a  me  constituta  spnt^  et  ad 
irritum  perducalis  pactum  meum,  ego  quoque  htee 
faciam  vobis,  Visitabo  vos  velociter  in  egestate^  ei  at' 
dore  qui  conficiat  oculos  vestros^  el  consumai  animas 
vestras,  Fnistra  serelis  sementem,  quoe  ab  hostibus 
devorabitur,  Ponam  faciem  meam  contra  tof ,  et  eor" 
ruetis  coram  hostibus  vestris,  et  subjiciemim  his  qui 
oderunt  vos :  fugietis  nemine  persequenie  (Levit.  xxvi). 
Por  Isaiara  quoque  Dominus  ad  Israel  clamat,  et  di- 
cit :  Vtinam  atlendisses  mandata  mea !  Facta  fuisut 
sicul  ftumen  pax  tuUy  et  juslitia  tua  sicut  gurgites  ma- 
ris;  et  fuissei  quasi  arena  semen  rtmm,  ei  stirps  uteri 
tui  ut  lapilli  ejus  :  non  interiisset,  et  non  fuisset  attru 
tum  nomen  ejus  (Isa,  xlviii,  48, 19). 

Bonum  ergo  tibi  est,  o  re\,  ut  diligas  Dominum 
Deom  tuum,  et  ob  dilectionem  ejus  nimiam  sollicite 
et  diligenter  custodias  ejus  praecepta.  SancU  sunt 
eniro  roandata  ejus  et  justa,  et  observantibos  valde 
salutaria.  Propferea  Pater  ei  Filius  et  Spiritus  san- 
ctus  ad  te  venient,  et  apud  te  in  proprio  ketam  man- 
ftionem  facient,  et  beatus  eris  in  perpetuo  tali  ho- 
spite  visitatos.  Proplcrca  complebuntur  in  benedi- 
ctionibus  dies  tui,  et  in  gloria  amii  tui.  Propterea 
pax  tua  felicitcr  muUiplicabitur,  et  gaudium  sicut 
ilumen  in  aeternum  complebitur. 

CAP13T  m. 
De  timore. 


debemus  figere  gressum.  Sed  quia  per  nosmet- 
ipsos  agere  non  valemus,  Propheum  ejnsdem  Do- 
mini,  cujus  viam  gradimur,  diligenter  interro- 
gerous. 

Adest  nobis  benevolus  buroilisque  Davld  Spirito 
sancto  repletus,  et  ubi  post  observantiam  mandato- 
rum  Dei,  servitiumque  beatuin  pcdcm  operis  nostri 
figere  debcamus.ostendit,  dicens  :  Servite  Domino  in 
limore  :  ei  exsultaie  ei  cum  tremore  (Psat,  ii,  i1). 
Nam  et  Apostolus  aeque  nos  adroonet,  diccns :  Cum 
iimore  vestram  salutem  operamini  (P/itVip.  ii,  42). 
Ecce  quoroodo  via  rcgia  patet,  eccc  quoroodo  per- 
spicua  est,  ecce  quomodo  ultro  se  occurrentibus  of- 


Ipse  quippe  Salomon  de  laude  boni  timoris  ait : 
Timor  Domini  fons  vitce  (Ibid.,  xiv,  27).  Ergo,  si  vift, 
rex,  in  aeternum  feliciter  vivere,  alacriter  ad  foniem 
debes  recurre/e  vitae.  Ipse  eniin  e^  fons  vil»,  qui 
juge  dans  poculum,  xternam  auferet  sitim,  ei  cum 
gloria  tribuet  immoruliutis  coronam.  Ipse  iterum 
Salomon  ait :  7tmor  Domini  dat  vitam  (Ibid.^ux 
25).  Vidcs  crgo,  rcx,  quia  in  limore  Domini  pieni- 
tuilo  invcnitur  vitae :  vidcs  quia  timor  Domini  nobis 
iromorUlem  ct  aetcrnam  ministrat  vium.  Praesens 
ctcniro  viu  dicrum  plenitudiue  non  fulcitur,  sed  fu- 
tura.  In  dimidio  naroquc  dicrum  nostrorum  toUimur; 
et  ab  isU,  dum  adhuc  vivcre  cogiumus,  rapimur 


fcrt :  planam  sc  ilcr  agcntibus  slernit,  et  lucidam  ^  ^'^^'  S*^  ^»»™  ^^  J"slus  Ezcchias  ait :  Ego  dixi  m 
se  calcanlibiis  prxbct.  Quid    cnim  clarius?  quid      ''»'»»('«^  dierum  meorum :  Vadam  ad  porias  inferi^ 

etc.  Pracisa  esi  velut  a  texente  viia  mea ;  dum  adhuc 
ordirer,  succidit  me :  de  mane  usque  ad  vesperam  fh 
nies  me  (Isai.  xixviii,  10-12).  Nam  quod  intimore 
Dei  plcnitudo  sit  sapicnliae,  ct  plenitudo  fructuum, 
et  plenitudo  generationis,  et  thesaurus  salutis,  ona 
sentenlia  coinprehcndit  paritcr  Ecclcsiasticus  liber» 
et  dicit :  Plcnitudo  sapientxce  est  timere  Deum ;  et 
plenitudo  a  fructibus  ejus,  omnem  domum  illius  nii- 
plebit  a  generatiombus^  et  recepiacuta  a  ihesauris  t^ 
tius.  Corona  sapientice  timor  Domini,  replens  paeem^ 
et  salutis  fructum  :  et  vidil.ei  dinumeravit  eam^ 
utraque  autem  sunt  dona  Dei  (Eccli.  i ,  20).  Ipsi 
iterum  te  timQre  Dominum  salnuriter  admonet,  dr 


lucidius?  quidve  congrucntius  cssc  potcst,  qiiam 
ut  qui  diligit  Dominum,  mandaU  ejus  obscrvet  et 
opcretur  in  eis?  et  qui  operatur,  non  innnitcr,  aut 
JacUnter,  scd  cum  timore  Dci  operctur,  ct  non  sibi 
dc  bono  opcrc  inancs  ct  vacuas  tribuat  laudcs,  scd 
Domiuo  jugitcr  dignas  gratias  rcferat,  qui  eum  et 
fnictu  boni  opcris  implcat,  ct  in  opcrando  fclix 
ei  adjutorium  pncbcat.  Scriptum  cst  enim :  Qui  ti- 
meni  Dominum^  aperaverunt  in  Domino ;  adjutor  eo^ 
Tum  et  proteclor  eorum  est  (P$al.  cxiii,  II). 

Time  ergo,  o  milissiroe  rcx,  Deum,  ut  protectio- 
•em  tibi  jugiter  et  adjutorium  felix  ministret,  ct  tua 
vox  cum  voce  Mari»,  Moysi  et  Aaron  uniu  ad  Rc- 


9il 


VIA  REGU. 


M 


cen»  :  Sena  iilius  limorem,  et  in  illo  veierasce.  Me-  A  allenb  Et  Ideo  proxime  sunt  a  nobis  f)onendiC,  uon 


tuenles  Dominum  sustinete  misericordiam  ejas^  et 
mon  deflectatis  ab  iHo  ne  eadatis,  Qui  timetis  Domi- 
ttums^  crediie  t//t,  et  non  evacuabit-jLr  merces  veslra, 
Hui  timetis  Dominum^  sperate  in  illum^  et  in  obleeta^ 
tione  vobis  veniet  misericordia.  Qui  timelis  Dominum, 
diligite  ti/um,  et  iiluminobuntur  corda  veUra  (Ecdi. 
II,  G).  Ipse  ilerum  Salomon  ait :  7tmor  Dei  est  non 
despicere  pauperem  justmn ,  et  noli  magnificare  pec- 
catorem  divitemf  Quia  quamvis  magnus  sit  judex  et 
potens  in  honore,  non  est  major  iUo  qui  timet  Deum, 
Quam  magnus  qui  invenit  sapisntiam  et  scientiam, 
sed  non  est  super  timentem  Deum,  Timor  Dei  se  super 
omnia  superposuit :  Bealus  homo  cui  donatum  eit  ha^ 
bere  timorem  Dei.  Timor  Domini  sicut  paradisus  be- 


separate.  Gongruenter  ergo  post  timorera  ponimus 
sapieutiam ;  quia  non  in  malevolam  auimam,  ut  scr;- 
ptum  est,  sed  in  limentem  Deum  ingreditur  sapicnlia 
{Sap.  1,4). 

Tiine  ergo,  clarissime  re\,  Deum,  et  animam 
tunm  pra^para  ad  excipiendum  sapientiam,  ut  sicut 
rex  regiam  cum  sapientia  sapicntcr  possis  pergcre 
viam  :  rcgibus  enim  iiber  Sapientix  maxime  fre- 
qucnterque  clamitans  ait :  Ad  vos  ergo  reges  sunt  hi 
sermones  mei,  ut  discatis  sapientiam,  et  non  exciia' 
tis  :  qui  enim  custodierint  justa ,  jmte  justificabun" 
tnr,  Clara  est,  et  qu(v  nunquam  mnrcescit  sapienlia , 
et  facile  videtur  ab  his  qui  diligunt  >7/am,  et  invenitir 
ab  fUs  qui  qua:runt  illam  (Sap,  vi,  40,  15).   Audis 


nedictionis,  et  super  omnem  gtoriam  operuerunt  ilium  B  ergo,  clailssime  rex,  quia  specialiter  regibus,  ex 


(Ecc/t.  X,  25 ;  xxv,  13;xl,  48). 

Vides  ergo,  rex,  quia  et  ista  regia  virtus  est,  in 
qua  fiducia  fortitudinis  est,  in  qua  vit»  plenitudo 
invenitur,  in  qua  fructuum  plenitudo  nutritur,  in 
qua  generationis  crescit  prosapia,  per  quam  fructus 
puUulat  salutis  el  pacis,  pcr  quam  ibesaurus  recoo- 
ditur  salutaris,  per  quam  illuminabuntur  corda  ju^ 
storuro,  per  quam  multipliciter  crescLH  mcrccs  eo- 
rum,  Vere  verum  est ;  Beatus  cui  datum  est  habere 
timorem  Dei  {Eceli.  xxv,  45). 

Adhuc  audi ,  et  diligenter  atlende,  rex,  quid  Do- 
minus  per  Malacbiam  prophetam  timentibus  se  pro- 
roittat.  Orietur,  inquit,  vobis  timentibus  nomen  meum 
soi  justitiagf  et  sanitas  in  penms  ejus ;  et  egrediemird^ 


quibus  divina  largieute  gratla,  unus  es  tu,  ha3c  su- 
perna  dirigitur  vox ;  et  ut  sapienter  agant,  oracu- 
ium  divinum  frequenter  rcgibus  clamitat.  Unde  ol 
nos  vestram  clarissimam  acclincs  flagitamus  excrl- 
lestiam,  ut  sedulus  divinaro  claramque  discas  s:i* 
picntiam,  et  diligenter  et  as^idue  requiras  iliam»  H 
Qon  tepide  aut  tarde,  seJ  sagaciter  vigilanterque 
investiges  illam ,  el  super  aurum  ct  argentum  con^ 
cupiscas  illam.  Sic  ciiim  scriptum  est  de  illa  :  Con- 
cupiscentia  itaque  sapienti(e  deducit  ad  regna  perpt' 
tua,  Si  ergo  delectamini  sedibus  et  stemmatibus,  reges 
populi,  diligite  sapientiam^  ut  in  perpetuum  regnetis 
eum  ea,  Diligite  lumen  sapieniia^^  omnes  qui  prceestii 
populis  (Sap.  VI,  %\), 


et  saiietis  sicut  vituli  de  armento ;  et  calcabitis  impioi,  C     Oramus  ergo  te,  sanctissime  rex,  diligcnter  at- 


eum  [uerint  cinis,  sub  planta  pedum  vestrorum  {Mu" 
lach,  IV,  i).  Ei  libi  ergo  timendum  esi  nomea  Do- 
inini ,  ut  sol  justitiae  tibimet  oriatur  Christus,  qui 
menlis  tuae  tenebras  rcpellat,  ignorantiam  cordis  au* 
feraif  et  lucem  intelligenti»  infundat,  sapienti»  ra- 
dios  in  le  dirigat,  et  discretioois  tui  memoriam  por- 
rigat,  inunicorum  colia  planlis  tuis  calcanda  sub^' 
l^ternat»  et  fideUum  regna  ab  inimicorum  insidiis  te 
dominante,  defendat. 

CAPUT  IV. 

De  sapientia, 

Uberes  Dco  gratias  agcre  dcbemus,  qui  nos  ad 
coelica  rcgna  per  regiam  jubct  pcrgcre  viam,  ut  pcr 


lende  quid  de  se  Saiomon,  quid  de  laudc  sapienti:e 
lo4|uatur.  Ait  enim  :  Sum  quidem  et  ego  mortalis 
liomo,  similis  omnibus,  et  ex  genere  terreni  illius,  qui 
prior  factus  est,  et  in  ventre  matris  figuratus  $um 
caro;  decem  mensium  tempore  coagulatus  sum  in 
sanguine  ex  semine  hominis,  et  delectamento  somni 
conteniente,  et  ego  natus  accepi  communem  aerem. 
et  in  similiter  factam  decidi  terram,  et  primam  vocetn 
simUem  omnibus  emisi  plorans.  In  invoiumentis  itM- 
triius  sum,  et  curis  magnis.  Nemo  enim  ex  regibus 
aiiud  habuit  nativitatis  iw.tium.  Unus  ergo  introiluM 
est  omnibus  ad  vitam,  et  similis  exitus,  Propter  ko€ 
optavi,  el  datus  est  milii  seitsus :  et  invocavi,  et  venH 
in  me  spiritus  sapientice  :  et  praposui  illam  regnis  e$ 
recta  gradientes  itinera,  ad  coelesiem  feliciter  nie-  D  sedibus,  et  divitias  niliii  dujci  in  comparatione  iliius ; 


reamur  pertingere  patriam.  Ergo  non  declinomus 
ad  dcxteram  aiit  siuistram ;  finno  soUdoque  gra^Iu 
pcr  regiam  nobis  incedendum  est  viam,  et  casto 
sanctoque  timori  cosleslis  et  sancta  juiigcnda  est  sa- 
pientia,  ut  utraque  virtute  sociata  ad  immorialeo) 
mereamur  pcrtingere  vitam.  Corona  enim,  ait  Scri- 
ptura,  sapientice  timor  Domini  est  {Eccli.  i ,  2^).  Et ; 
Initium  sapientice  timere  Deum  {Jbid.,  46).  Et :  Ple- 
nitudo  sapientioi  et  radix  sapientioB,  ut  dicit  Scriptu- 
ra  {Ibid.,  VH),  timor  Domini  est  (/6i(/.,25).  Si  ergo 
timor  Domini  initium  est  sapientix,  ct  plenitudo 
ejus,  et  corona  ipsius,  radixque  ejusdem ,  Uquide 
apparet,  quia  una  de  aUa  pendet,  et  alicri  succedii 


nec  compuravi  illi  lapidem  preiiosum,  quoniam  omu^ 
aurum  in  comparatione  illius  arena  est  exigua,  tatif 
quam  lutum  a'stimabitur  argentum  in  conspectu  iUius, 
Ycnerunt  autem  milti  oninia  bona  pariter  cum  ilia,  pi 
innumerabilis  honcstas  per  manus  illius,  et  iictatus 
sum  in  omnibus,  quoniam  antecedebat  meisi^m- 
pientia,  elc.  Ila^c  enim  pretiosior  sole,  et  super  om^ 
nem  dispositionem  stellarumy  tuci  comparata,  inveni-r 
tur  prior ;  illi  enim  succedit  nox,  sapientia  autem  uqu 
vincitur  matitia,  Atlingit  ergo  a  fine  usque  ad  fiuetn 
fortiter,  et  disponit  omnia  suaviter,  Hanc  amavi  e| 
exquisivi  a  jtiventuie  mea,  et  qua^sivi  eam  miki  spon-r 
sqm  assumere,  ft  amim*  fnctus  sum  formv  Hliu%  % 


»43  SMARAGDI 

generoiitatcm  illiu$  glorificat,  conlubernium  habens  A 
Dei;  ud  et  omnium  Dominus  dilextt  illam.  Sobrieta- 
tem  enim  et  prudentiam  docet^  et  jtfjfi/tam,  et  virtu- 
tem,  quibus  utilius  nihil  est  in  vita  hominibus.  Pro* 
pter  hanc  habebo  immortaliiatem  ,  et  memoriam 
mternam  his  qui  poU  me  futuri  sunt  retinquam :  d's- 
ponam  popnlos,  et  nationes  mihi  erunt  subditas.  Ti- 
mebunt  me  audientcs  reges  horrendi^  et  in  multitudine 
videbor  bonuSf  et  in  bello  fortis  {Sap.  yii,  1-29;  viii, 
4-7-45). 

Animadverle  et  iiitcllige,  o  nobilissimc  el  claris- 
sime  rex,  quia  sapienlia  virlus  rcgia  est,  quse  inve- 
stigabilitcr  a  regis  rcgum  pncdivite  procedil  the- 
sauro,  et  non  negligentibus  aut  superbis,  invidis  aut 
malevolis  datur;  sed  mitibus,  humilibus  et  timenti- 
bus  Deum  conceditur.  Vere  enim  sine  dubio  sapien-  B 
tia  virtus  est  regia,  ad  quos  specialiter,  ut  discant 
sapientiam,  sermo  propheticus  clamitat.  Regia  nam- 
que  virlus  est  sapientia,  quia  bene  operantes  reges 
justiflcat,  et  himen  scientiae  iUis  inexslinguibile  ra- 
diat,  oculos  cordis  illuminat,  sensus  mentis  illustrat, 
subtilem  intelleetum  ministrat,  salulem  corporis 
praestat,  honestatem  moribus  concedit,'  thcsauros 
iuQnitos  multiplicat,  virtutem  regni  roboral,  et  par- 
Cicipem  Dei  amicitiae  constituit,  spiritu  sapientiae  et 
iotellectus,  consiiii  et  fortitudinis,  scicntia;  et  pieta- 
lis,  et  limoris  Domini  replet.  Jusiitiam  regibus  et 
prudenliam,  fortiiudiuem  et  temperantiam  donat, 
virtutem  et  sobrietatem  minisirat,  stabiies  facit  in 
regno,  certos  in  verbo,  dulccs  in  eloquio,  hilares 
io  dato,  ia  misericordia  humanos,  in  rcspondendo  C 
suaves,  iu  discernendo  sagaocs,  in  prosperitate 
inites^  in  adversiiate  securos,  aculos  in  sensu, 
in  facto  placidos,  candidos  in  vultu  ei  fortes  in 
i>eik).  Sapientia  regibus  conceJit  sibi  sutHtiU  dis- 
creie  diaponere  regna,  et  suaviter  populos  jam 
ftibi  facit  servire  possesses.  Exleras  etiam  gentes 
fortiter  facit  debellare  minaces,  et  r«tiones  suhjici 
diras,  et  reges  calcari  feroces,  et  ut  ita  dicam,  in 
sapieniia  constat  regni  dispositio  cuncta.  Thesaurus 
etenim  magnus  est  sapientia,  quam  (fui  invenerit, 
inveniet  vitam,  et  qui  possederit,  immortalitatis 
habebit  coronam.  Thesaurus  est  enim  Bomini  oc- 
(Cifltus  et  non  omnibus  manifestatus.  Sic  enim  de 
sapieotia  vir  famosissimus  Job  tesutur,  dicens  :  Sa-  ^ 
pientia  vero  nbi  invenilur?  et  quis  est  hcus  inteUi- 
gentia;?  nescit  homo  pretium  ejus,  nec  invenitur  in 
Serrasuavitmr  viventium,  Abyssus  dicit  :  ^an  est  in 
me;  et  mare  loquitur  :  Nx^n  est  mecum,  Non  dabitur 
mrum  obryzum  pro  ea,  nec  appendetur  argentum 
ftt  commutatione  ejus,  Non  cequabitur  ei  aurum  vel 
talrtMn,  nee  commutabuntur  pro  ea  vasa  auri :  excelsa 
tt  eminentia  non  memorabuntur  comparatione  ejus  : 
trahitnr  autem  supientia  de  occultis,  etc.  Vnde  ergo 
sapientia  venit?  et  quis  ett  tocus  inteUigentine?  AbS' 
eoitdita  est  ab  oculis  omnium  vtrenltttm,  volucres  cceli 
quoque  iatet,  Perditio  et  mors  dixerunt  :  Auribus  no- 
stris  andivimus  famam  ejus.  Deus  tnteltigit  viam  ejus^ 
tt  ivse  novit  iocum  iiiius,  elc.  Et  dixit-homini :  Ecce 


ADBATIS  944 

timor  Domini  ipsa  est  sapientia,  et  recedere  a  maio 
inteiiigentia  (Job  xxviii,  4i,  45  el  seqq.). 

Grandis  enim  hic,  rei  clarissime,  ul  vides,  et  io- 
vestigabilis  fama  de  sapientia  sonat;  regia  sinedubio 
virtus  est,  cui  non  comparatur  aumm  mundom,  Tel 
obryzum,  nec  adsequabitur  argentum  clarissimum, 
nec  conferlnr  vitrum  perlucidum.  In  cujus  compa- 
ralione  lapis  vilcscil  sardonychus,  pro  nihilo  docitur 
sapphirus,  parvipenditur  topazius.  Anrea  non  magni- 
fice  feruntur  vascula,  mundissimae  non  appendeniur 
tincturse,  nec  aliquid  preliosi  et  Tarll  aestimabontur 
lapilli.  Vere,  ut  vides,  regia  virtus  est  saplentia,  ei 
a  regibus  maxime  diligenda. 

Dilige  ergo  illam,  o  clarissime  rex,  ut  diligaris  ab 
illa  :  taliter  enlm  vox  ejus  in  Proverbiis  sonat :  Ego 
diiigentes  me,  inquit,  diligo  :  et  qui  mane  vigilant  aa 
me,  invenient  me  {Prov.  vhi,  47).  Tale  tuum  bonis 
actibus  regium  prxpara  pcctus,  ut  tuo  semper  in- 
esse  consilio  delectetur.  Inlernis  te  doecat  cogitatio- 
nibus  quidquid  gerere  debes  operibus.  Suum  esl 
enim  consilium,  ct  cui  vult  intimat  illud ;  sua  est 
prudeniia,  et  cui  vult  porrigit  illam;  sua  est  for- 
titudo,  et  cui  vult  tribuit  illam ;  suum  est  regnom, 
et  cui  vult  et  quantum  vult  conimendat  illud.  Sua 
etenim  vox  per  SJoir.onem  in  Proverbiis  taliter  cla- 
mitat .  Ego  sapieiuia  hnbito  in  consiiio,  et  eruditit  fn- 
tersum  cogitationibus,  Meum  est  consiiium  et  arquitas. 
mea  est  prudentia,  mea  est  fortitudo.  Per  me  reges 
regnant^  et  condilores  tegum  justa  decernunt.  Per  me 
principes  imperant,  et  potentes  decernunt  justitiam. 
Ego  diligentes  me  diligo^  et  qui  mane  vigiiant  ad  me^ 
invenient  me.  Mecum  sunt  divitio!  et  g^oria^  opes  su- 
perboB  et  justitia.  Metior  est  enim  fructus  meus  auro 
et  iapide  pretioso^  et  genimina  mea  argento  eiecto.  In 
vHs  justitiie  ambuio^  in  medio  semitarum  judicii,  ut 
tHtem  diiigentes  me^etthesauros  eorum  repleam  (Prov, 
VIII,  42-i4 ).  Ergo  rex,  ut  terrenos  thcsauros  tibi  r&- 
pleat  Ghristus,  et  concedat  aeternos,  dama  medoUis 
cordis,  claroa  tota  intenlione  meniis,  et  cum  Salomone 
non  cesses  ad  Dominum  fundere  preces ;  ora  jugiter, 
ora  frequenter,  ora  instaoter,  ora  indesinenter 
Deum,  et  dic :  Deus  patrum  meorum  et  Domine  mi' 
sericordine^  qui  fecisti  omma  verbo  tuo,  el  saDtentia 
tua  constituisti  hominem  ut  dominaretur  ereaturm  qute 
a  te  facta  est,  ut  disponat  orbem  terrarum  in  cpquitate 
et  justitia,  et  in  directione  cordis  judicium  judieet: 
Da  mihi  sedium  tuarum  assistricem  Sapientiamt  et 
noii  me  reprobare  a  pueris  tuU,  quoniam  servus  tuus 
egosumy  et  fitius  ancUio!  tuoe,  homo  infirmus  et  e»' 
gui  temporist  et  ndnor  ad  inteiieetum  judicH  et  legum* 
ttitte  iiiam  de  cceiis  sanctis  tuis,  et  a  sede  magnitu^ 
dinis  tuce  ut  mecum  sit  et  mecum  taboret^  ut  sciam 
quid  acceptum  sit  apud  te.  Scit  enim  iila  omnia^  et 
intelligit,  et  deducet  me  in  operibus  meis  sobrie^  H 
custodiet  in  suapotentta,  et  erunt  accepta  opera  maa^ 
et  disponam  poputum  tuum  juste,  et  ero  dignus  it> 
dium  pairis  mei  (Sap.  ix,  i). 

Vcre,  rex,  beata  est  virtus  sapienti» ;  ct  qui  io- 
vcnit  eam,  beatus  cfiicitur  ab  illa.  Sapientia  filiii 


!liS 


VIA  REGIA. 


m 


suis  viiam  praeparal,  diligendbus  se  }ustitiam  mini-  A    Dilige  ergo,  rex,  hanc  clarissimam  regfamque  Tir- 


strat,  amantibus  se  prudentiam  donat :  qui  lenuerit 
illam,  Yitam  hxrcditabit  aetemam;  diligit  enim  Deus 
ilium  qui  diligit  sapientiam.  In  tentatione  ambolal 
cum  eo,  ct  in  primis  eligit  eum,  et  firmabit  illnm,  et 
iter  adducel  directum  ad  illum,  et  denudabit  abs- 
coasa  sua  fHi,  et  thesaurizat  super  illum  scientiam 
et  intcllectnm  prudentisc. 

CAPUT  V. 
De  prudentia, 
Post  illuTvinationcm  ergo  sapienti»  thesaurosque 
scientix,  oporlet  illum  qui  cnpit  regiam  feliciler 
eurrere  viam,  Domino  donante,  impleri  prudentia. 
Regia  eicnim  virtus  est  pnidenlia,  et  a  prioribus 
regibns  nimium  dilecta;  sic  enim  de  David  rege 
scriptum  est :  Egrediebatur  quoque  ad  omnia  quce-  B 
eunque  misisset  eum  Saul,  et  prudenter  se  agebat 
(/  Reg,  XVIII,  .^).  Prudentia  enim  quasi  porrovidenlia 
dicitur.  Porro  antcm  et  a  longe  providere  oportet 
regem  quid  agere  debeat,  ne  post  actura  egisse  se 
poeniteat.  Oninia  namque  quae  agit  et  crga  Deum  et 
erga  homines,  prndenler  agere  debet  et  provide. 
Omnia  juste,  omtiia  recte,  omnia  sapienter  et  cum 
prudentia  necesse  est  ut  faciat,  ne  regis  opera  vel 
consilia,  utcaeterorumhominum,  reprehensionis  re- 
cipianl  linguam.  Qui  enim  multa  Domino  donaote 
guhemal,  necesse  est  ut  allo  consilio  pradenter  ctm- 
cto  disponal.  Sic  enim  pmdentissimus  Salomon  in 
Proverbiis  ait :  Qui  sapiens  ent^  muUa  gubemat  pru" 
dentia,  Item  ipse  ail :  Sapientia  adificabitur  domut. 


tutem,  quoc  libi  regni  guberaalionem  disponat,  el 

discretionem  actionis  conferat ;  quae  libi  gressus 

operis  dirigal,  et  cogilaiionis  actus  disponal ;  quac 

libi  regiam  prolibusque  fecundam  aedlficei,  el  sedi— 

ficatam  roboret ;  quae  libi  oraamenla  virtutum  co- 

piamque  minislret  et  reram ;  quae  tibi  regni  oorna 

sublimety  ei  brachio  fortiiudinem  donet;  quae  on 

luo  legem  veritatis  ministrel,  el  cordi  luo  intellectum 

sapientix  multiplicet;  quse  libi  multarum  gentiom 

colla  subjiciat ,  el  le   cunctis    amabilem    reddat ; 

quae  sermonibus  tuis  aureum  ornamentum  impo- 

nat ,    el  argenleum  munus  labiis  conferal ;   quse 

operibus  luis  jugem  custodlam,  congraam  ministret 

ct  gloriam. 

CAPUT  \I. 

De  iimplicitate. 

Magna  est  quidem  pradentiae  virtus  :  sed  necesse 
est  ul  simplicilalis  virtute  temperelur.  Sic  enim  Do- 
minus  in  Evangelio  ait.:  E$tote  pruden(e$  $icut  $er- 
pentes  et  timplicei  $ieut  columbce  (Matth.  x,  46). 
Ambula  ergo,  nobilissime  rex,  de  virtnle  in  virlulem, 
et  jugiter  proficiens  in  melius,  ab  iiinere  non  decli- 
nesregio;  sed  de  pradentia  in  simplicilate  firmiter 
pone  gressum.  Yia  enim  regia  esl  simplicitas,  el  a 
sanctis  regilHis  antiquitns  dilecta.  Laudabiie  etenim 
de  iob  laudabili  viro  Dominus  dat  teslimonium,  di- 
eens  diabolo  :  Nunquid  considera$ti  $ervum  meum 
lobf  quod  non  $it  ei  $imiti$  in  terra,  homo  simplex  et 
rectus  ae  timen$  Detcm,  et  recedens  a  malo  (Job  i,  8). 


et  prudentia  roborabitur  (Prov,  xxiv ,  3).  Grandis  ^  De  Moyse  quoque  Scriptura  commemorat  dicens : 


enim  virtus  est,  maxime  in  pectorc  regis,  pradenlia, 
quae  cuncla  pradenter  regna  regil  atque  gubernat. 
Prudentia  namque  oraamentum  esl  omniuni  virlu- 
lum,  gloria  verbi  decusque  sermonis,  sicul  scripium 
est  :  Ornamentum  aureum  prudenti$  doctrina ,  et 
qua$i  bracfiiale  in  brachio  dextro  (Eceli.  xxi,  24). 
Pradentia  custos  cst  oris,  gubernalio  aclionis,  lem- 
peranlia  cordis,  moderatio  linguae,  omniumqae 
statera  verborum  el  ponderatio  reram.  Sic  enim 
scriptum  esl :  Verba  prudentium  in  $tatera  pondera- 
buntur  (Ibid,,,  v.  28).  Iteram  scriptum  est :  Aurum 
tuum  et  argentum  tuwn  confla^  et  verbi$  tui$  fac  of- 
tiola^  et  freno$  orituo  recto$[Eccli,  xxviii,  29,.  Rur- 


Erat  mitiuimus  $uper  omne$  homines  qui  morabanr 
tur  in  terra  (Num,  xii,  5).  Specialiter  namque  liber 
Sapienlise  regibus  regumque  ministris  clamal  el 
dicit  :  Diligite  ju$titiamt  quijudicati$  terrQm,  $entite 
dc  Domino  in  bonitatef  et  in  $implicitate  cordi$  qum^ 
rite  illum,  quoniam  invenietur  ab  his  qui  non  lentant 
ilinm  (Sap.  i,  i).  Generaliler  auteni  el  de  omnihus 
sanctis  Salomon  in  Proverbiis  ait :  Simpticita$  ju- 
$torum  diriget  eo$  (Prov,  xi,  5]r.  Qui  ambulat  sfmp/t- 
citer,  $atvu$  erit  (Prov.  xxviii,  18).  Paulus  vero  ail : 
Voto  voi  $apiente$  e$$e  in  bono,  et  $imptice$  in  mato 
(Rom.  XVI,  19).  Debet  etenim  electorum  corda  pra- 
dentia  in  bonum  Jugiter  acuere,  et  simplicitas  ab 


sum  scriptum  esl :  Aperi  o$  tuum  muto,  et  eau$i$  «v  acumine  pradentiae  lemperari,  ne  aut  pradentia  mo- 


omm*Mm  fitiorum  qui  pertran$eunty  aperi  o$  tuum, 
decerrte  quod  justum  e$ty  et  judica  inopem  et  paupe- 
rem  (Prov.  xxxi,  8).  Quia  de  fructu  ori$  $ui  unus' 
quisque  replebitur  bomSy  et  juxta  opera  manuum  lua- 
rum  retribuetur  ei  (Prov.  xii,  14).  Malachias  quoque 
ex  persona  Domini  :  Delevi,  inqnit,  paetum  meum, 
quod  fuii  cum  eo,  vittB  et  pant,  et  dedi  ei  timoremt 
et  timuit  me^  et  a  facie  nominis  mei  pavebat.  Lex  ve- 
ritati$  fuit  in  ore  ejus^  et  imquita$  non  e$t  inventa  in 
labii$  eju$f  in  pace  et  in  aquitate^  ambulavit  mecumt 
et  multo$  avertit  ab  iniquitate  (Maiach.  ii,  5).  Paulus 
ad  Colossenses  (nr,  6)  ait :  Sermo  vester  $emper  in 
gratia  $ale  nt  conditu$f  ut  $ciati$  quanda  oporteat  vo$ 
unlcuique  respondere. 


dum  rectiludinis  exccdat,  aut  simplicitas  ignoranliae 
fallacia  lorpescal. 

Regia  elenim  via  est  simpiicitas,  quae  regum  sim- 
pliciter  dirigil  gressus,  ul  ad  coelestia,  per  regia 
gradientes  iiinera,  feliciter  pervenianl  regna.  Curre 
ergo,  rex,  firmiter  per  simplicitalis  ilinera,  ut  ad 
pcrenncm  cilius  pervenias  vitam,  ct  imniortiiritatis 
cilo  accipias  praemia,  el  stola  induaris  pacis  el  glo- 

riae 

CAPUT   VII. 

De  patientia. 

Transi  iieram,  rex,  de  virtute  in  virlotem,  ei  da 
simplicitate  in  patientiam  feliciler  pone  gradum. 
Posside  palientiam,  si  vis  luam  dulciler  possidere 


947  SMARA^DI  A&BAtlS  94S 

sinimam.  Sic  enim  Deus  aacior  nostrje  salulis  el  pa-  A  dicens :  Detcende  m  domum  regU  Juda^  et  loqnerii 


cis  in  Evangelio  ait  :  Jn  patientia  veslra  possidebitis 
animas  vestras  (Luc,  xxi,  49).  Salomon  quoque  di- 
cit  :  Doptrina  viri  per  patient  am  noscitury  et  gloria 
ejus  est  iniqua  pra:tergredi  (Prov.  xix,  il).  Paulus 
qiioquc  ait  :  Induite  vos  ergo  sicut  efecti  Deii  sanctif 
et  diiecti  viscera  misericordicCy  benignitatem,  humili' 
tatem^  modestiam,  patientiam,  supportantes  invicem^ 
et  donantes  vobismetipsis  si  quis  adversus  aliquem 
hnbet  querelam :  sicut  Dominus  donavtt  vobis,  ita  et 
tos  (Loloss.  111,  42  et  seqq.),  Nam  quod  et  ista  vir- 
tus  principuin  virtus  sit,  Salomon  in  Proverbiis  te^ 
statur,  dicens  :  Patientia  leniiur  princepSy  et  lingua 
moUis  frangit  duritiem  (Prov.  xxv,  45).  Apostolus 
vero  ad  eosdem  principes  ciamat,  dicens  :  Corripite 


Hfi  verbum  hoc^  et  dices  :  Audi  verbum  Domini^  rex 
Juda^  qui  sede*  super  solium  David  :  tu  et  servi  ftct, 
et  populus  tuusy  qui  ingredimini  per  portas  istas.  Hcee 
dicit  Dominus  :  Facite  judicium  et  justitiamy  et  iibe- 
rate  vi  oppressum  de  mann  calumniatoris,  et  adve* 
nam^  et  pupillumy  et  viduam  nolite  conlristari^  neqne 
opprimatis  inique :  et  sanguinem  innocentem  ne  effutt' 
datis  in  toco  isto.  Si  enim  facientes  feceritis  verbum 
istud,  ingredientur  per  portas  domus  hujus  reges  te^ 
dentes  de  gente  Davidj  super  thronum  ejus,  et  ascen* 
dentes  currus  et  equos,  ipsi  et  serviy  et  populus  eorum. 
Quod  si  non  audieritis  verba  Iubc  ;  in  memelipso  JU'^ 
ravi^  dicit  Dominus^  quia  in  solitudinem  erit  damue 
hcBC  (Jerem.  xxii,  i-5).  Dilige  ergo  justitiam,  rex»  si 


inquietoSy  consolamini  pusillanimes,  suscipile  infir-  B  vis  perpetua  frui  vila,  si  vis  bonorari  in  perpettio 


mo5,  patienles  estote  ad  omnes  (I  Thess,  v,  44).  Jaco- 
bus  apostolus  ait :  Patientia  autem  opus  perfeclum  ha^ 
bet:  ut  sitis  perfecti  et  integri,  in  nullo  deficientes  (Jac. 
1,  4)i  Virtusergo  quae  lenit  principes,  el  docet  corri- 
pere  inquietos,  et  opus  regum  ad  perfectum  perducit, 
sine  dubio  virtus  est  regia.  -Ambuia  ergo  per  eam, 
mitissime  rex,  et  dilige  eam,  quia  currens  per  earo 
non  babebis  offendiculum,  sed  plenuro  et  aeternuro 
in  futuro  invenies  gaudium.  Magna  enim  est  virtus 
patieutia,  quae  Idedentem  se  non  laedit,  sed  dlligit; 
quae  injurianti  injurias  remitiit^  non  reddit ;  [qus] 
tui  Bocere  potest  non  nocet,  sed  parcit.  Patientia 
est  quae  nos  Deo  commendat,  et  a  malis  omnibus 
custodit  et  servat.  Ipsa  est  quas  iram  temperal ;  ipsa 


ab  ea.  Sciiptum  est  enim  :  St  sequeHs  justitiam^  op- 
prehendes  t//am,  et  indues  quasi  poderem  honorie,  et 
inhabitabis  cum  ea,  et  proteget  te  in  sempitemum^ 
et  in  die  agnitionis  invenies  firmamentum    (Euli» 
"VII,  9).» 

Tu  ergo  cum  sis  rex  in  terra,  ut  sis  fiiius  Regis 
in  coelo,  dilige  judicium  et  justitiam.  Iroitare  ope» 
ribus  quero  Patrem  clamas  sermouibus.  Dilige  justi- 
tiam  et  operare  in  ea ;  qiiia  Pater  tuus  coelestis  di- 
iigit  et  operatur  in  ea.  Ipse  eniro  ait  per  Jeremiam  : 
Ego  sum  Dominus  qui  facio  misericordiam  ei  judi^ 
cium  et  justitiam  in  terra  :  hcec  enim  placeni  mihi^ 
ait  Dominus  (Jerem,  ix,  24).  Totis  viribus  tuisde- 
bcs  iroitari  Uluro,  cum  quo  speras  TiTere  in  seter- 


est  quae  linguain  refrenat;  ipsa  est  quae  mentero  C  nuro.  Sic  eniro  Dominus  per  prophetam  Ezechieiem 


gubernat;  ipsa  est  quse  pacem  cuslodit;  ipsa  est  qiue 
disciplinam  moderate  peragit;  ipsa  libidiuis  Impe- 
turo  frangit ;  ipsa  furaris  violenliam  comprimit,  in- 
cendium  simultatis  exstinguit,  coercet  potentiaro 
diviluro,  refovet  inopiaro  pauperuro,  facit  huroiles 
in  prosperis,  fortes  in  adversis,  contra  injurias  ct 
conlumelias  miles,  tentaiiones  expugnat,  persecu- 
tiones  tolerat.  Ipsa  est  quae  Adci  nostrx  fundamenta 
fortiter  rounit ;  ipsa  esl  qux  incremcnta  spei  nostrie 
sublimiter  provebit;  ipsa  nos  ut  tenere  possirous 
Viara  Christi,  gubernat;  ipsa  ut  filii  Dei  perseverc- 
niud,  confirmat. 

Hano  ergo  ama«  rex,  virtutem,  hanc  dilige,  hanc 
tum  gaudio  et  totis  viribus  amplocti  festina.  Yere 


ait :  Vtr  si  fuerit  justus^  et  feeerit  judicium  et  jmsti- 
(tam,  tft  montibus  non  comederit,  et  oculos  suos  non 
levaverit  ad  idola  domus  Jsrael  :  et  uxorem  proximi 
sui  non  vto/arertl,  et  ad  mulierem  menstrualem  non 
accesserit;  et  hominem  non  contristaverit ;  pignus  de- 
bitori  reddiderit ;  et  nudum  operuerit  vestimento  :  pa- 
nem  suum  esurienti  dederit;  per  vim  nihil  rapuerit; 
ud  usuram  non  commodaveritt  et  amplius  non  ac- 
ceperit ;  ab  iniquitate  uverterit  faciem  suam^  et 
iudicium  verum  fecerit  inter  virum  et  t^ntm,  in  prir- 
ceptis  meis  ambulaverit^  et  judicia  mea  custodierit  ut 
faciat  veritatemt  hic  justus  estj  vita  mvel^  ait  Jkimi' 
nus  (Exech.  xviii,  .5-9).  Dilige  ergo,  rex,  jusliUam 
et  judicium,  quse  est  via  regia,  et  a  prioribus  regi- 


euim  regia  via  est,  ei  per  se  gradientcs  feliciter  ad  D  bus  antiquitus  trita.  Per  eam  desiderium  bonwn 


legnum  pcrducit  x*ternuin.  Cave  ne  dedines  ad 
dexteraro  aut  ad  sinistram.  Scito  quia  sicut  Domini 
est  bonum  patientia,  ila  diaboli  roalum  est  iinpatien- 
tia.  Et  sicul  ille  in  quo  inhabitat  et  manet  Chrisius, 
patiens  invenitur;  ita  impatiens  semper  iUc  exisiit 
eu)us  mentem  diaboli  nequitia  possidet.  Tu  vero, 
rex,  regiam  viam  tene»  et  non  declines  ab  ea,  scd 
tsta  felici  beataque  virtule,  in  cam  qiix  vocalur  ju^ 
stitia)  aclionis  luse  feliciter  pone  pcdein. 

CAPUT   VIII. 
De  justilia, 

Quod  regale  sii  oiUciuro  facere  juslitiam  et  judi- 

tiuin»  Jeremias  testatur,  ubi :  Et  prtecepit  DominuSf 


juslis  dabitur;  per  earo  de  angustia  ju&ti  liberabiin^ 
tur ;  per  earo  semen  eorum  in  aetemiun  fundalHtar ; 
per  illaro  domus  eoruro  pluriroaro  accipie.t  fortiliHK- 
nero.  lUam  tenendo  eril  memoria  justis  cum  iaudi- 
bus;  iUaro  sequendo  sancti  diligentur  a  Deo;  iiiam 
custodiendo  cxaltabunlur  ab  eo;  illam  •bservaiido 
honorificabuntur  ab  eo ;  in  iUa  fidendo  absque  ler- 
rore  enint  quasi  leo.  L.aborantes  in  ea  benedicUoiiem 
consequentur  aetemam ;  operantes  cum  Uta  merce- 
dem  acclpient  sempiternaro ;  sieut  scriptum  est :  Dtf- 
tio  Dei  permanetjustis^  et  benedictio  ejus  in  mereedem 
ejus  festinat  (Eccti,  xi,  I7,2i).  H;ec  est  via  regia.  per 
quam,  rcx,  grad'ens  cilo  p  Tveities   ad    perpetoa 


919 


VIA  REGU. 


9ar 


regna.  Sed  tempera  JasUtiam,  el  cnideliutis  soUi-  A  populonim  constlpatur  catervis,  iliic  choris  coniiia- 


cite  caye  sinistram.  Temperata  etenlm  jusiia  regiam 
tenetTiam.  Quod  si  caute  non  temperetur,  in  crude- 
litatem  cilo  dilabitur. 

CAPUT  IX. 
De  judicio. 
Sed  ne  hoc  tibi  eveniat,  salutariler  te  admonet 
Scrfptura,  dicens  :  In  judicando  esto  pupiUis  miieri" 
C0T$  ut  pater^  et  pro  viro  matri  iUorum :  et  eris  tu  re/* 
ut  filius  Altissimi  obediens,  et  miserebitur  tui  magis 
tfuam  mater  {Eccli,  iv,  10).  Job  quo([ue  ait  :  Oculus 
fm  ececo,  et  pes  claudo  :  pater  eram  pauper^m,  et 
eausam  quam  nesciebam,  diUgenlissime  investigabam, 
conterebam  molas  iniqui,  et  de  dentibus  iUius  aufere* 
bam  prcedam.  Ftebam  qnondam  super  eo  qui  affictut 
erat,  et  compatiebatur  anima  mea  pauperi  (Job  xxix,  B 
i5).  Nam  et  hanc  regiam  esse  virtutem  rex  Salomon 
approbat,  dicens  :  Rex  qui  judieat  in  veritate  paupe» 
reSf  thronus  ejus  in  ceternum  firmabitur  (Prov,  xxit, 
i4).  Si  vis  ergo,  o  rex,  ut  throuus  tuus  a  Domino 
firmetur,  non  cesses  justiflcare  pauperem  et  pupii^ 
lum,  non  cesses  subvenire  vidu»  et  oppresso,  non 
cesses  defendere  advenam  et  desolalum,  subveni  mi- 
fero,  eleva  jacentem,  soUda  confractum,  conforta  et 
robora  lassum,  divitiis  non  cesses  fulcire  mendF- 
com,  de  manu  peccatoris  non  cesses  liberare  oppre»» 
sam.  Audi  qnod  regibus  regumque  judicibus  I>omi- 
mis  per  David  clamitat  dicens  :  Judicate  egeno  et 
pupiUo  :  kumilem  et  pauperem  justificate,  Eripite 
pauperemf  et  egenum   de  manu  peecatoris  Uberatt 


tur  angelicis ;  hic  hominum  muliitudine  delectatur, 

iliic  cum  angelorum  choro  l^talur,  hic  illi  militia 

imperii  obtemperat,  illic  in  mililia  Redcmploris  ex- 

sultat;  hic  stola  vestilus  regali  nitescit,  illicgloria 

immortalitatisrefulget;  hic  rcgis  diademata  portat, 

illic  gaudio  exiullalionis  resultal ;  hic  terreni  regis 

filius  vocitatur,  illic  coeleslis  Regis  Glius  confirma- 

tur  ;  hic  terreni  regni  decenler  magnam  capit  haere- 

ditatem,  illic  coeiestis  regni  felicem  fcliciler  accipil 

porlionem.  Hsec  ut  libi  eveniat,  clarissime  rex,  tolif 

viribus  laborare  non  cesses ;  nullus  le  felicior  erit,  si 

tibi  haec,  auxiliante  Domino,  evenerit;  nulius   le 

transcendet  in  gloria,  si  haec  tibi  a  Domino  feliciic 

fuerit  collata. 

CAPUT  X. 

De  misericordia, 

Qui  enim,  Domino  adjuvante,  pie  cupit  pauperes 
et  viduas,  advenas  et  pupillos  defendere,  misericor- 
diter,  si  valet,  eonim  inopiam  bouis  suis  debet  abs- 
tergere,  et  mendicitatem  eorum  eleemosynis  fre- 
quenter  debet  fulcire.  Sicut  scriptum  est :  Fili,  etee- 
mosynam  pauperis  ne  defraudeSy  et  oculos  tuos  ne 
tranivertas  a  paupere,  Animam  esurientem  nedespexe- 
ris ,  et  non  exasperes  pauperem  in  inopia  sua,  Cor 
inopis  ne  afftixeris^  et  non  protrahas  datum  angustiath- 
ti :  rogationem  eontribulati  ne  abjicias :  et  non  averia$ 
faeiam  tuam  ab  egeno  :  ab  inope  ne  avertas  oculo$ 
tnos,  Declina  pauperi  sine  tristitia  aurem  tuam^  ei 
redde  debitum  tuum^  et  responde  iUi  pacifica  in  mait- 


{Ptai.  Lxxxi,  5).  Hiiic  sententise  concordans  liber  C  suetudine  (Eecli,  iv,  i  et  seqq.),  Propter  mandatum 


Ecclesiasticus  ait  :  Libera  eum  qui  injuriam  patitur 
de  manu  superbi  (Eccli,  iv,  9).  Isaias  nihilominus 
prasdicans  ait :  Quarite  judictum,  subvenite  oppreuo^ 
judicate  pupiUOf  defenditeviduam  ,  et  venite  et  arguite 
mej  dicit  Dominus,  Si  fuerint  peccata  veslra  ut  cocci^ 
mffn,  quasi  nix  dealbabuntur;  et  si  fuerint  rubra 
quasi  vermicutus,  vetut  lana  atba  erunt,  Si  volueritis 
et  audieritis  me^  bona  terrce  comedetis  (Isa.  i,  17-19). 
Videergo  et  diligenter  attende,  o  rex,  quid  defenso- 
ribus  evenlat  pauperum ;  se  illis  esse  debitorem,  se- 
que  redditorem  pronuntiat  Deus,  nivis  candorem 
peccatoribus  proroitlit,  et  alboc  lanae  mundltiem  pol- 
ficeiori  postremo  bona  terne  comedere  tnbuit,  ter- 
rae  scilicei  iliius  de  qua  scriptum  est :  Sancti  in  terra 


as$ume  pauperem  :  et  propter  inopiam  ejus  ne  dimitta$ 
eum  vacuum,  Conclude  eleemo$ynam  in  cor  pauperi^^ 
et  hasc  pro  te  exorabit  ab  omni  malo,  Super  $cutum 
potentiSj  et  super  lanceam  adversus  inimicum  tumn 
pnrgabit  (Eccli,  xkix,  i2,  i5,  i8).  Sed  et  quod  ista 
virtus  sit  regia,  rex  Salomon  in  Proverbiis  indicat ; 
ait  enim  :  Misericordia  et  verita$  cu$todiunt  regem,  et 
roboratur  elementia  thronu$  eju$  (Prov,  xx,  ^). 
David  quoqne  tam  de  se  quam  et  de  omnibus  eleemo- 
synas  misericorditer  facientibus  ait :  Beatu$  vir  qui 
intelligit  $uper  egenum  et  pauperem  :  in  die  mala  libe- 
rabit  eum  Dominu$  {P$al,  xl,  i).  Job  quoque  simplex 
et  rectus  ac  timens  Deum,  de  se  verax  proferens 
testimonium,  fiducialiter  ait  :  Si  negavi  quod  voU- 


$ua  dupticia  po$$idebunt  {I$a,  lxi,     7),  et  de  qua      bant,  pauperibue,  et  oculos  viduw  exepectare  feei,  Si 


Fsahnista  ait :  Credo  videre  bona  in  terra  viventium 
{P$al.  XXVI,  i5).  Vides  quia  bona  terrae  aetemae  illts 
regibus  conceduntur,  qui  hic  pauperum  defensores 
existnnt.  lllis  in  escam  fructus  aeternac  conceditur 
terrae,  qni  hic  pauperes  sciunt  defendere  pie,  fmctns 
optimos  scilicet  angeloram,  fructus  aeternos,  fmctus 
perpetuos,  fractus  dulcissimos  et  amaniissimos,  ple- 
nos  saturitate  et  pinguedine,  plenos  laetitia  et  gau- 
dio,  plenos  felicitate  et  gloria. 

0  quam  beata  est  vita  regum  jnstoram,  quae  et 
hic  temporalibus  rebus  fulla  nitescit,  et  in  aeternnra 
cam  angelis  immoilaUter  requiescit  :  hic  terrenis 
nutritar  dcliciis,  illic  gloria  vestllur  decoris;  hic 


comedi  buccellam  meam  lo/tii,  et  non  comedit  pupittue 
ex  ea,  (Quia  ab  infantia  mea  crevit  mecum  mi$eratio, 
et  d$  utero  matr%$  mem  egre$sa  e$t  mecum,)  Si  de- 
$pexi  pereuntem,  eo  quod  non  habuerit  indumentum, 
et  ab$que  operimento  pauperem,  8i  non  benedixeruni 
mihi  laiera  eju$^  et  de  9eUeribu$  ovium  mearum  ca»e- 
factta  e$t,  Si  levavi  $uper  pupiUum  manum  meam^ 
e:iam  cum  tiderem  me  in  porta  $uperiorem :  humerus 
meu$  a  junctura  $ua  eadai,  et  brachium  meum  cum 
$ui$  o$$ibu$  confringatur  (Job  xxxi,  i6,  22).  Non 
enim  tepide  aut  tarde  nec  formidando  eleemosynas^ 
erogare  debet,  qui  ex  illls  feliciter  thesauritare  spe- 
rat  in  coelo.  Cum  magna  mentis  hilaritate  paoperi- 


m  SMARAGDl  ABBATIS 

btis  dcbcmus  cleemosytias  dare,  quatido  ipsi  Domiiio  A  pKciler  po^tmodum  rcddal,  in  pauperibos  eleesio- 


gine  dubio  datur,  quod  pauperibus  hilariter  eroga- 
tiir.  Ipse  namquc  Dominus  iii  judicio  bis,  qui  a 
dextris  ejus  erunt  dicturus  est  :  Venitet  benedicti 
Patris  mei,  possidete  paratum  vobi$  regnum  a  con$ti* 
tutione  mundi,  Esurivi  enimf  et  dediuit  mihi  mandu- 
eare;  sitivif  et  dedistis  bibere ;  hospes  eram,  et  colle-' 
^stis  me;  nudus,  et  eooperuistis  me;  infirmuSyCt  visi- 
tastis  me;  in  carcere  eram^  et  venistis  ad  me  {Matth. 
kxv,  54  -36).  lllis  autem  interrogantibus,  et  quando 
hxc  fecissent  scire  volentibus,  respondens  Dominus 
ait :  Quando  fecistis  uni  ex  his  fratribus  meis  mini- 
mt5,  mihi  fecistis  (76/(f .,  vers,  40). 

Ergo,  reXfUt  ab  origine  muiidi  prxparatum  perci- 
pias  regnum,  dcbes  pauperibus  eleemosyDas  fre- 


syoam  rogat.  llle  te  facere  vult  in  xternum  honori- 
ficando  subiimem,  et  in  pauperilus  a  te  panrum 
expeiit  bonorem. 

CAPUT  XI. 

Ut  operibus  Dominus  honoretur, 

Operibus  enim  misericordire  honorari  Domiaas 
comprobatur,  sicut  scriptum  est :  Oatt  caiumnimtur 
egentem^  exprobrat  factori  ejus  :  honorat  autem  eum 
qui  miseretur  pauperis  {Prov,  xiv,  31).  Itera  SaJomon 
ait :  Filiy  honora  Deum^  et  valebis,  Jesus  filius  Sirach 
ait :  Uonora  Deum  ex  tota  anima  tua^  et  honorifica 
sacerdotes,  et  propurga  te  cum  brachiis,  Da  iliis 
partemf  sicut  mandatum  est  tibi^  primitiarum  et  pur^ 


quentcr  porrigere  propter  Ghrislum.  IHum  enim  in  B  gationis ;  et  de  negligentia  tua  purga  te  cum  paucis. 


:ctemnm  senties  retributorem,  si  pro  illo  pauperibus 
bilariter  porrexeris  panem ;  ab  illo  aeternam  conse- 
queris  mlsericordiam,  si  pro  illo  plenaro  pauperibus 
porrexeris  dcxteram.  Neque  euim  mereri  Dei  mise- 
Hcordiam  polerit,  qui  misericors  et  ipse  non  fuerit ; 
ant  impelrabit  de  divina  pieiate  aliquid  precibus,  qui 
ad  precein  pauperis  iion  fuerit  bumanus.  Sic  Spiri- 
tus  veriutis  per  Salomouem  dicit :  Qui  obturat  au- 
rem  suam  ad  clamorem  pauperis,  et  ipse  ciamabit  et 
non  exaudietur  (Prov.  xxi,  1$).  Raphael  quoque  an- 
gelus  ut  eleemosyna  libenter  ac  largiter  fiat  hortatur 
nos,  dicens :  Bona  est  oratio  cum  jejunio^  et  eteemo» 
Byna  magis  qttam  tliesauros  auri  reconderCy  quoniam 
eleemosyna  a  morte  iiberat,  et  ipsa  est  qucs  purgal 


Datum  brachiorum  tuorum,  et  sacrificium  sanelifica-- 
tioms  o/feres  Domino,  et  initia  sanctorum,  et  pauperi 
porrige  manum  tuamf  ut  perficiatur  propitialio  et  be- 
nedictio  tua  (Eccli,  vii,  33,  36).  Nam,  quod  et  haec 
virtiis  sine  dubio  virtus  regia  sit,  regi  David  Doroi- 
nus  clainat,  et  per  eum  ad  bonorificandum  se  alios 
reges  provocat,  dicens  :  Sacrificium  laudit  honorifi- 
eabit  me :  et  iliic  iury  quo  ostendam  UU  S4dutare 
meum  (Psal,  xux,  23).  Nam  ipse  David  rex  de  m 
ipso  dicit :  Confitebor  tibi,  Domine  Deus  meus^  in  toto 
corde  meo^  et  glori/icabo  nom^n  tuum  in  atemum^ 
quoniam  bonum  est(Psal,  lxxxv,  12).  Dignum  enim 
et  justum  est  ut  pro  omnibus  hominibus  reges  ho- 
norificent  Deum,  quia  pro  omnibus  hominibus  hono- 


peccata,  et  facit  invenire   misericordiam  et  vitam  q  nficanlur  ab  eo.  Honorificale,  o  reges,  Deum,  quia 


ictemam  (Tob,  xii,  8).  Revelat  angelus  et  afiirmat 
deemosjmis  petitiones  nostras  efiicaces  fieri,  elee- 
mosynis  vitam  de  periculis  rediinit  eleemosynis  a 
morta  animas  liberari.  Quam  bonum  tibi  erit,  o  no- 
hilissime  rex,  quam  dulce  et  suave,  quando  ipse 
creator,  redemptor  et  gubemator  tuus  coram  omiii- 
hus  angciis  et  archangelis,  patriarchis,  propbetis, 
et  apostolis,  totiusque  mundi,  videlicet  coeli  et  terrx 
exercitu  congregato,  tibi  ad  dexteram  suam  miseri- 
corditer  conslituto  taliter  fuerit  cum  cxteris  allocu- 
ios  :  Vejti/f ,  benedicti  Patris  mei ,  possidete  paratum 
robis  regnum  a  constitutione  mundi  (Matth.  xxv,  34). 
Ergo,  mitissime  atque  clarissime  rex,  fide  plena, 
luente  devoia»  operatione  continua,  Domino  Deo  tuo 


iUe  prior  bonorificavit  vos.  lilius  elenim  vox  per  S»- 
lomonem  clamat  et  dicit :  Ego  sapientia  habito  in 
eofuilio,  et  eruditis  intersum  cogitationibut,  Meum  esl 
consUium  et  cequitaSj  mea  est  prudentia,  mea  est  for- 
titudo,  Per  me  reges  regnant,  et  legum  cotuiitores 
justa  decernunt.  Per  me  principes  imperant,  et  pote»- 
tes  decernunt  justitiam.  Ego  diligentes  me  diiigOf  et 
qui  de  mane  vigilant  ad  m«,  invenient  me,  Mecum 
sunt  divitiae  et  gloria  (Prov,  viii,  12, 14, 18). 

Honorificare  ergo,  rcx,  debcs  totis  viribus  Domi- 
num  Deum  tuuro,  qui  tantam  jain  tibi  contuiit  iau- 
dem,  et  tantum  adhuc  promisit  bonorem.  Hie  jam 
tibi  regni  eruditionem,  prudentiam  pariter  caooessit 
et  fortitudinem ;  iliic  veroxlernxvitaepromisit  im- 


obsequium  praepara  :  da  Gbristo  in  terra  vesiimen- D  mortalitatem.  Hic  te  terrenum  evexit  in  regnum; 


tum,  ut  ab  illo  coelestc  recipias  indumentum ;  da  ci- 
bum  et  potum,  ut  cum  Abrabam,  Isaac  et  Jacob  ad 
ionvivium  merearis  perveuire  seternum.  Quae  iiia 
erit  tibi  aeterna  iaititia;  quam  grandis  et  summa 
gloria,  quand«i  tibi  coeperit  Dominus  rctribuere  pro 
lerrenis  coeiestia,  pro  temporalibus  sempiterna,  pro 
niodicis  magna,  pro  caducis  permaneniia,  pro  fuca- 
tis  permanentia,  pro  fragilibus  firmissima,  pro  trans- 
ciintibiis  i^ermansura !  Erg(v  rex,  de  reditibus  tuis 
|iortionem  fac  Domino  tuo,  possessionum  terre- 
strium  fac  tibt  participem  Christum,  ut  et  ille  colioi- 
redcm  te  faciat  regnomm  coelestium.  ille  etenim  tibi 
omnia  qu»  habes.conce&sit,  **i  a  te  quam  tibi  ccntu* 


illic  tibi  coeleste  promisit  imperium.  Hic  tibi  gaodiom 
temporale  concessit,  illic  gaudium  aetemnm  proai- 
sit.  Ilic  amplam  rcgni  dedit  hsereditaiera,  illic  ain- 
plissimam  paradisi  promisit  possessionem.  Hic  af- 
flucntiam  in  divitiis  submuiistrat,  iilic  postea  acci- 
piciidam  praRparat.  Hic  te  jaro  regali  vestivitpurpura, 
iiiic  vestiel  adhuc  immortalitaiis  stola.  Hic  jam  ck- 
piti  luo  posuit  diademata  rcgia,  sed  iliic  adhuc  aeler- 
nitatis  ponet  coronam.  Hic  jam  concessit  fiorenlta 
rcgna,  illic  dalut  grandia  et  inenarrabiiia  gaudia.  Hic 
contulit  multiplicia  munera,  illic  promisit  candida  et 
perpelua  regna.  Hic  sine  tristitia  dedit  deducere 
tempora,  illic  perenui  et  sinc  fine  dabii  vivere  f  ita* 


055  ^A  REGIA.  954 

Hic  dedit  habcre  yirtutcin  incastris,  illtc  dnbit  socie-  A  ipse  iteram  in  Eyangclio  dititi  ail :  St  vis  perfectus 


latcm  feliceni  cum  angelis.  Hic  terrenas  mulliplioes- 
qne  contulit  diviiias,  iliic  coelestes  communesque 
cum  sanctis  omnibus  promisit,  aetcrnas  illas  videli- 
cel,  de  quibus  ait  Apostolus  :  Quia  oeulus  non  vwitl, 
nec  aurit  audivil,  nec  in  cor  hominU  atcendit^  qum 
prteparavit  Deue  ii$  qui  diligunt  Ulum  (/  Cor,  ii,  9). 

CAPUT  XII. 
De  decimis  et  primitns, 

Honoriflca  ergo ,  rex  darissime ,  moribus  et  acti- 

bos  tuis  Dominum  Deom  tuum  ;  honoriAca  decimis 

el  primitiis,  et  omnibus  oblationibus  in  vila  tua 

Dominum  Dcum  luum,  sicut  scriptum  est :  Ft7t,  it 

habeSf  benefac  tecum^  et  Deo  dignas  oblationes  offer: 

memor  esto  quoniam  mors  non  tardat  {Eccli.  xiv,  ii). 


esse,  vade,  vende  qua:  habes ,  et  da  pauperibus  ^  et 
habebis  thesaurum  in  cmlo ;  et  veni ,  sequere  mi 
{  Matth,  XIX ,  il  ).  Thesaurum  ergo  tuum  in  coslo 
pone,  clarissime  rcx,  ubi  non  timcas  hostem  et 
expugnatorem ,  iibi  non  timeas  occultum  furem, 
atque  latronem ,  qucm  rapere  non  possit  publiciis 
pncdo  atque  grassator.  Patria  enim  lua  paradisus 
est :  in  patria  enim  tua  poslmodum  rcceplurus , 
mulliplices  debes  recondere  tbcsaiiros.  Magnus  te 
illic  charorum  numerus  cxspcctat ;  parentum ,  frsH 
trum  atque  sororum  copiosa  turba  illic  te  viilere 
desiderat  de  sua  jam  immortalitalc  secura ,  sed  ad- 
huc  de  tua  salute  soUicita.  Chorus  etenim  te  illic 
palriarctiarum  cxspectat ,  numcrus  prophetarum  de- 


Nam  et  in  lege  Dominus  praecipiens  filiis  Israel ,  ait :  B  siderat ,  apostolorum  et  omnium  saiictorum  cuneus 


Quando  compleveris  decimam  cunetarum  frugum  tua- 
rum ,  anito  decimarum  tertio ,  dabis  levitas  et  adve" 
nw ,  et  pupUlo  et  vidute ,  iil  ccmedant  intra  portas 
tuas ,  et  saturentur :  loquerisque  in  conspectu  Domim 
Dei  litt.  Abstuli  quod  sanctificatum  est  de  domo  mea , 
et  dedi  iitud  levitw  et  advenm ,  et  pupiUo  ac  viduas , 
sieut  juuisti  mibi :  non  prielerivi  mandata  tua ,  nec 
9um  oblitus  imperii  tui,  Non  comedi  ex  eis  in  luctu 
meo,  nec  separavi  ea  in  qualibet  immundilia^  nec 
expendi  ex  his  quidquam  in  re  funebri  {  Deut.  xxvi , 
i€-i4).  Ipse  iterum  Dominus  per  Malachiam  pro- 
phelam  ait :  Inferte  omnem  decimam  in  horreum ,  et 
sit  cibus  in  domo  mea ,  et  probate  me  super  hoc,  didt 
Dominus,  Si  non  eperuero  vobis  cataractas  ctxli ,  et 


cemere  cupit.  0  quam  grandis  Ixtilia  est  ad  islo- 
rum  omnium  sanctorum  pervenire  consortium  ;  ad 
istorum  omnium  felicem  venire  complexum  !  Quam 
summa  et  perpetua  felicitas  iliic  apostolonim  gio- 
rlosos  cemere  choros ;  illic  prophetarum  exsultan- 
tium  numero  interesse  sacrato;  inter  virginum, 
martyram,  confessomm  et  omnium  pro  Domino 
trinmplianlium  candidatum  cuneum  interesse  san- 
ctomm!  Ergo  ut  ad  istorum  merearis,  rex,  fdix 
consortium  pertingere ,  palrimonioram  tuorum  quo- 
lidie  in  coelo  thesauros  repone  bonos,  et  noli  condere 
malos.  Sunt  etenim  tbesauri  mali,  sicut  et  boni, 
sicul  scriplnm  est :  Donus  homo  de  thesauro  cordis 
sui  profert  bonum.  Et  maltis  homo  de  malo  thesauro 


efudero  vobis  benedictionem  usque  ad  abundanliam ,  C  profert  malum  { Luc.  vi ,  45 ).  Quem  eoim  superbia 


et  increpabo  pro  vobis  devorantem ,  et  non  corrumpet 
fructus  terros  vestrce ,  nec  erit  sterilis  vinea  in  agro , 
dicit  Dondnus  exercituum.  Et  beatos  vos  dicent  omnes 
gmtes :  erilis  enim  terra  desiderabUis,  dicit  Dominus 
exercituum  {  Malach,  iii,  iO,  ii  ). 

Vide  ergo  et  prudenter  inleliige ,  clarissime  rex , 
largitorem  bonum ,  optimumque  datorem ,  qui  cuin 
libi  innumerabiles  regiasque  dederil  divitias,  in  hor- 
reo  inferre  jussit  tanlum  dedmas  et  primilias.  Tu 
eum  adhuc  in  terra  positus  decimis  honora  atque 
primitiis,  ille  vero  te  in  coelo  collocatum  divitiis 
ditabii  angdicis.  Considera ,  rex ,  quam  dulcis  tibi 


inflat ,  iracundia  inflammat ,  rapacilas  inquietaf , 
cradelitas  stimulat,  ambilio  deiectat,  iibido  pncd'' 
pitat,  quid  aliud  facit  quam  thesauros  iniquitatis 
sibi  reponil?  De  talibus  enim  Paulus  aposlolus  ait : 
Tradidit  iUos  Deus  in  reprobum  sensum ,  ut  fadent 
ea  qu(K  non  convenxunt^  repletos  omni  iniquitate^ 
matilia ,  fornicatione ,  avaritia ,  nequUia ,  plenos  invi- 
dia  f  homicidio  f  contentione^  dolo^  maUgnitate ;  su^ 
surrones,  detractores^  Deo  odibilesy  contumeiiosos  ^ 
superbost  elalos,  inveniores  maiorum ,  parentibus  non 
obedientes ,  insipientes ,  iucompositos ,  sine  a/fectione , 
absque  feedere^  sine  misericordia  {Rom,  i ,  28-31 ). 


erit  socictas  reguni  juslorum ,  quam  suavis  collauo    ,De  quibus  et  siibdit :  Quod  secundum  duriliem  tuam 
patriareharum ,  quam  dulce  consortium  prophela-     et  impcenitens  cor  thcsaurizas  tibi  iram  in  die  iras  -et 


rum »  quaro  darissima  germanilas  apostolorum  , 
quam  Ixla  dignitas  mariyrum,  quam  excelleotis- 
sima  gk>ria  virginum ,  quam  ddectabilis  et  hooo- 
raoda  «qualitas  angeloram ,  quam  fdix  vita  iiiex- 
siioguibilis  maneus  io  saecula  saeculorum.  Hunc  tam 
grandem  et  inenarrabilem ,  rex ,  accipies  in  futuro 
ibesauram  ,  si  modo  decimis  et  primitiis  taum  ho- 
noriiicaverift  Deum. 

CAP13T  XIU. 

Ut  thesaurus  in  ceUo  collocetur, 

Et  ut  thesauras  reram  nostrarum  in  coelo  colloce- 

tur,  admonet  nos  Dominus  in  Evangeiio ,  dicens : 

Thesaurixate  autem  vobis  tliesauros  in  ceelo  :  ubi  ne» 

gue  arugo  neque  tinea  demolitur  {  Matth.  vi ,  20 ). 


D 


revelatiqnis  jusli  judicii  Dei  {  Rom.  ii ,  5 ). 

CAPUT  XIV. 

Qualem  et  quantum  thesaurum  in  vita  sibi  homo  recofh- 
derit ,  talem  et  tantum  post  mortem  inveniet. 

Qualem  Ihesaurum  et  quantum  unusquisque  adhoc 

vivens  homo  in  coelo  reconderit,  talem  et  lanlum 

posl  morlem  inveniet.  Sic  enim  Paulus  ad  Gahiias 

ait :  NoiUe  errare ,  Deus  non  irridetur :  Quw  emm 

seminaverU  homo^  hoec  et  metet.  Quoniam  qm  senUmH 

in  came  sua^  de  came  et  melet  corruptionem :  qui 

autem  seminat  de  spirUu,  de  spiritu  metet  vitam 

oBternam.  Bonum  autem  facientesp  non  deficiamus ; 

tempore  enim  suo  metemus  non  defidentes.  Ergo  dum 

tempus  habemuSf  operemur  bonum  ad  ameust  nuuetM 


95$ 


SMARAGDI  ABOATIS 


«56 


ad  dome$tieo$  fidei  ( Galal.  vi ,  7-10 ).  Salomon  qao-  A  §r€g€$ ,  ultra  omne$  qui  [uerunt  anu  me  in  Uierusa- 


que  ait :  Qui  eeminat  iniquitatem ,  metet  maia.  Qui 
ffron%$  e$t  ad  mi$ericordiam ,  benedicetur  (Pro^. 
XXII,  7-8  ).  Esto,  rex,  pronus  ad  misericordiam,  ut 
merearis  a  Deo  acciperc  gratiam  :  semina  dando 
pauperihus  in  prjescnli  sseculo,  quae  ipsc  cum  mul- 
tiplici  fenore  meliaris  in  fuluro.  MiUe  panem  tuum 
fn  esurientium  visccra,  ul  cum  mulliplicem  invcnias 
in  stema  patria.  Sic  enim  Salomon  ait :  Mitte  pa- 
nem  tuum  $uper  tran$eunte$  aqua$ :  quia  po$t  tempora 
multa  invenie$  iilum  (  Ecde.  xi ,  i  ).  (}uid  est  aulem 
«nper  transeuntes  aquas  mittere  panem,  nisi  paupe- 
ribus  et  cgentibus ,  et  de  lioc  sxculo  transeuntibus 
eleemosynam  dare  ?  Quid  est  vero,  Po$t  muita  tem" 
pora  invenie$  »//111»,  nisi  in  fiilun»  saeculo  retributio- 
nis  e\  illo  largiim  accipies  pnemium  ? 

CAPUT  XV. 
De  non  fidendo  divitii$. 

Et  quia  tibi  Dominus  misericorditer  regias  con- 

cessit  in  praesenti  ssculo  el  iargas  divilias ,  solerter 

agere  del)es ,  ut  multas  invenias  ex  iilis  in  futura 

patria  repositas.  Neque  eniro  aliae  veraciter  dicends 

sunt  divitiae,  nisi  ili»  quae  in  coelesti  thesanro  feli- 

citersunt  recondiue.  Audi  ergo,  rex,  Apostolum, 

el  noli  confidere  in  caducis  istius  prxsentis  saeculi 

divitiis,  sed  inillis  de  quibuspauperibus  erogalis 

coelestein  tbesaurum  aedificaveris  :  ait  enim  Pauius 

tpostolus  :  Divitibu$  huju$  $ffculi  prescipe  non  $ubli' 

me  $apere,  neque  $perare  in  incerto  divitiarum  f  $ed  in 

Deo  vivo  ( qui  prce$tat  nobi$  omnia  abunde  ad  fruen- 


lem.  Et  vidi  in  hi$  omnibu$  vanitatem  et  affictionem 
aiitmi,  et  nihil  permanere  $ub  $ole  (  Eceie,  ii,4-tl  )• 
Largas  enim  divitias  Psaiinographus  babere  ooa 
damnat,  sed  ne  cor  iilis  appoualur  vetat.  Non  tibi 
oberit  divitiarum  ooiigregatio  jtista ,  si  adiderit  dis- 
tributio  larga.  Ex  illis  enim  mumift  misericordiae 
egenis  porrigitur ;  ex  iilis  pauperum  nuditas  operi* 
tur ;  ex  illis  peregrinorum  inopia  snppletur  ;  ex  illis 
ptipillorum  miseria  detergitur ;  ex  illis  vldiianim 
solatia  tribuuatur;  ex  illis  esnrientium  fames  repel- 
litur ;  ex  illis  sitienlium  silis  fugatur  ;  ex  iiiis  infir- 
uiantium  desideria  snpplentur ;  ex  illis  accipienles  a 
miseriis  liberabuntur,  et  illanim  fidelis  dispensator 
in  futuro  ditabitur. 
B  CAP13T  XVi. 

De  non  gioriando  in  divitii$,  $ed  in  humiiitate. 
Ergo  illae  divitiae  quae  in  coelesti  conduntur  tlie- 
sauro ,  permanent  in  aeternum ;  et  istae  quae  tenea- 
tur  in  saM^ulo  caduco,  transcunt  et  perennt.  Non 
gloriandom  est,  sicut  nec  confidendum  in  peritnris 
divitiis,  sed  potius  laetandum  et  gloriandum  est  in 
bouis  magnisque  virtutibus.  Nam  quia  oporteC  $vi- 
tes  non  in  divitiis  gloriari  sed  in  humiliiate,  Jte^ms 
testatur  dicens  :  Giorietur  autem  frater  humitie  in 
exaitatione  $ua  :  dive$  autem  in  humiiitate  $ua  ( Jac. 
1,9).  Noli  ergo  in  divitiis  gloriari ,  rex ,  sed  in  hu- 
militate.  Esto  humilis ,  esto  in  humiiitale  fandalos ; 
quamvis  sis  sublimis ,  magnus  el  summas ,  humili- 
tatem  tene.  Sic  enim  scriptum  est :  Quanto  magnu$ 


dum),  bene  agere,  divite$  fieri  in  boni$  operibu$^  facHe  ^  e$ ,  humiiia  te  in  omnibu$,  et  coram  Domino  inveme$ 


tribuere  ,  communicare  ,  tke$aurizare  $ibi  fundamen- 
tum  bonum  in  futurum ,  ut  apprehendant  veram  vitam 
(  /  Tim.  VI,  i7-19 ).  Opus  enim  misericordiae  et  ju- 
stitiae  patrocinatur  homini  postmortem,non  divitiae. 
Sic  enim  Salomon  ait :  Non  proderunt  divitiw  in  die 
uitioni$  :  ju$titia  autem  liberabit  a  morte.  Quia  qui 
confidit  in  divitii$  $ui$ ,  corrtiet :  ju$ti  autem  qua$i 
frirene  folium  germinabunt  (Eccli.y,  40;  Prov.i^ 
S ,  fl  XI,  28  ).  David  quoque  ait :  Noiite  $perare  in 
iniquitate ,  et  rapina$  noiite  concupi$cere.  Divitiw  $t 
affiuant,  noiite  cor  apponere  (  P$ai,  lxi,  ii  ).  Ule 
divitiis  cor  apponit,  qiii  in  ipsis  singiilarem  esse 
lelicitatem  credit.  Iste  sic  illis  cor  apponit,  ut  non 
velit  res  pauperibus  erogare,  sed  magis  eas  ambire. 
Non  vult  aurum  sunm  expendcre ,  sed  calcare :  pa- 
trimonia  sua  non  vult  egenis  largiri ,  sed  haeredibus 
eongregata  servare.  Et  ideo  post  mortem  nitiil  inve- 
uiunt,  quia  in  vita  pauperibus  nibil  tribuunt.  De 
quibus  congrue  Psalmista  ait :  Dormierunt  $omnum 
euum ,  et  mhil  invenerunt  omne$  viri  divitiarum  in 
mambu$  $ui$  (  P$ai.  lyxv,  6  ).  Ad  hunc  finem  Salo- 
mon  de  divitiis  suis  computatam  sententiam  pro- 
doxit ,  nbi  ait :  Magnificavi  opera  mea,  csdifieavi  mihi 
domoi ,  et  piantavi  vinea$ ,  feci  hortoe ,  pomaria ,  el 
eon$evi  ea  cuncti  generi$  arboribu$,  et  exetruxi  mihi 
fi$cina$  aquarum ,  ut  irrigarem  $iivam  iignorum  ger- 
minantium.  Po$$edi  $ervo$  et  anciUa$^  muitamque 
famiiiam  habui,  armenta  quoque  et  magno$  ovium 


D 


graliam  '  quoniam  magna  potentia  Dei  $oiiu$ ,  et  ab 
humiiibue  honoratur  (  Eceii.  iii ,  20  ).  Vides  ergo , 
rex ,  quia  si  humilitatem  teRneris,  haliebis  gntiaro, 
hal)el>is  et  gloriam ,  insuper  et  aniraae  tu»  invenies 
reifuiem.  Sic  enim  Dominus  tuus  redemptor  et  do- 
ctor  tuus,  creator  et  gol>emator  tuus,  te  quem  sequi 
debeas  docet,  et  quid  discere  debes  tibimei  osten- 
dit ,  dicens  :  Di$cite  a  me  quia  mitie  $um  et  hmwiMi$ 
corde ;  et  invenieti$  requiem  animabue  ve$tri$  (Matth. 
XI,  29).  Idem  ipse  Dominus  per  propbetam  ciamat 
et  dicit  :  Ad  quem  autem  reepiciam ,  ni$i  ad  jMmper' 
euium ,  et  contritum  $piritu ,  $t  irementem  ftrMaei 
meo$  ( I$a.  lxvi  ,  2  )  ? 

Si  vis  ergo  ut  ad  te  respiciat  Deus,  SQUimem  fi- 
ciat ,  glorificet  et  exaltet ,  humilia  te  in  eoBspeetu 
inius.  Sic  enim  Jacobus  apostolus  aut :  HumUiamM 
in  con$pectu  Domini ,  et  exaitabit  vo$  ( Jae.  tr ,  10 ). 
Per  hanc  enim  regiara  humilitatis  viam  parparatns 
et  infiilatus  fortissimus  rex  David  et  saeerdos  fip- 
miter  currens  clamabat :  Domtite,  non  eU  exattatum 
eor  meum,  neque  eiati  eunt  ocuii  mei ;  neqme  ambm- 
iavi  in  magni$,  neque  in  mhrabiiibue  ntper  me.  Si 
non  humiiiter  $entiebam ,  $ed  exaitavi  animam  meam 
(  P$ai.  cxxx ,  i ,  2 ).  Magna  enim  est  virtus  humiii- 
tas ,  et  mirabilis  genitrix  omnium  et  edncalrix  f ir- 
lutum.  Sed  non  bx*c  virtus  hmnana  vokmtale  a 
quoquam  sumitur,  sed  misericorditer  a  Domioo  eai 
voluerit  largitur :  quac  ideo  intcr  virUilcs  eximias 


957  VIA  REGIA.  95S 

maxiirie  honoraia  eonsurgit,  qabi  eam  mi^esUis  di*  A  iu$  domut  tua  comedii  me  {P$at.  lxviii).  Qtiam  sen- 


vina  dignaDter  assumpsit.  Nam  quod  et  hsec  virtus 
regia  sit,  priscorum  regum  acta  lestantur.  Saulem 
snperbum  bumilians  Dominus  ait :  Cum  esset  parvic- 
lu$  in  oculi$  tui$ ,  caput  in  tribubu$  Israel  factu$  e$  ; 
unritque  te  Dominus  in  regem  super  hrael  ( I  Reg, 
xv ,  47 ).  Et  est  subaudilio  :  Cum  tu  te  magnum 
existimasti  in  oculis  tuis ,  parvus  et  abjectus  factiis 
es  in  oculis  meis.  Nam  David  cum  Micfaol  rilia  Sau- 
lis,  eo  quod  se  humiliasset  reprchendit,  ait :  Lic- 
dam ,  et  viliof  fiam  ptusquam  factu$  $nm ,  et  ero  hu-- 
mt/ti  in  oculi$  mei$  (  //  Reg,  vi ,  2i  ).  Yides  ergo, 
rex ,  quia  unus  ex  illis  de  regni  solio  per  superbiam 
est  dejectns ,  et  alius  ad  regni  gloriam  per  bumili- 
tatem  est  eveclus.  Unde  et  in  illis  impletum  est : 


tentiam  in  actione  sua  Dominus  veraciter  compleTit, 
quando  vendenles  et  emenles  de  templo  flageiialo^ 
eliminavit.  Nam  et  Phinecs  Glius  Eleazari  pro  zelo 
rectitudinis  pactum  a  Domiiio  meruit  acci|)eie  sein- 
pitemi  sacerdotii.  Ait  enim  Doraiiins  ad  Moysen : 
Phinees  filius  Eleamri  /ilii  Aaron  sacerdotis  averiit 
iram  meam  a  filH$  I$rael ;  ^uia  zelo  meo  commolu$ 
e$t  contra  eo$ ;  ut  non  ip$e  delerem  filios  Israel  in 
*elo  meo :  idcirco  loguere  ad  eum  :  Ecce  do  ei  pa- 
cem  fcederi$  md,  et  erit  tam  ipsi  quam  setnini  eju$  pa" 
ctum  $acerdotii  $empitemumy  quia  zelatus  e$t  proDeo 
$uo  (Num.  XIV,  li).  Et  le  ergo,  milissime  rex,zehis 
domus  Domini  rationabiliter  comedat,  in  qua  domo 
Dei  et  tu  membrum  es  Cbrisli :  debcnt  etenim  ca- 


0iifa  omni$  qui  $e  exattaverit,  humiliabitur :  etqut$e^  pnt  sequi  mem!)ra.  Si  quid  forte  perversum  iu  Ec- 


humiliaveritf  exaltabitur  {  Matth.  wiii^  l^),  Unus 
ex  illis  cum  in  oculis  suis  fuissel  eievatus,  in  ocuiis 
Doroini  juste  est  humiliatus :  alius  cum  in.ocuiis 
suis  humiliter  fuisset  despectus,  in  ocuHs  Dei  decen- 
ter  est  exaltalus.  llumiiia  te  ergo ,  rex ,  in  oculis 
tuis ,  ut  exalteris  in  ocuiis  Domini ;  quia  quantum 
liumilior  fueris  in  conspcctu  tuo ,  tantum  gloriosior 
eris  in  conspectu  Altissimi. 

CAPUT  XVII. 

De  pace, 

Nemo  enim  se  apud  Deiun  magis  exaltat,  quaun 

qtii  se  apud  semetipsum  propter  Deum  humiliat  Ad 

hoc  enim  a  Domiiio  bumilis  exaltatur,  ut  fiiius  Dd 

et  h;ere8  Christi  vocetur.  Tantum  est  ut  pacem  se- 


desia  vidcris  Christi,  satage  corrigere,  et  emendare 
non  cesscs.  Si  videris  aliquem  in  domo  Dei,  quasest 
Ecclesia,  currere  ad  luxuriam,  ad  ebrietaiem,  pni- 
hibe,veta,  terre,  si  zelus  domus  Dei  comedit  te.  Si 
vidcris  superbia  inflatum  ,  aut  iracundia  saevum, 
aut  violenlia  temulentum,  aut  livore  fratns  invi- 
dnm,  aut  libidine  incensum,  aut  avaritia  rapinx  de- 
ditum,  aiit  crudelitate  violentum ,  reprime  omnes  , 
minare  omnibus,  et  refrena  Ibverissime  omnes.  Fac 
qiiidquld  potes  pro  persona  quam  gestas,  pro  miiii- 
st^rio  regali  quodportas,  pro  nomine  Christiani  quod 
babes,  pro  vice  Christi  qua  fungeris.  Noli  qniescere 
kiirari  Christum,  qiiia  lucratus  es  a  Christo,  et  per- 
(icis  in  te  :  Zelu$  domn$  comedit  me.  Iste  enim  zehis 


qualur,  quia  paeem  qua^rere  del)et,  et  sequi  filius      saiutem  tribuit,  fidem  rctinet,  pndiciliam  servat,  re- 


pacis.  Taliter  enim  nos  admonet  Aposlolus  dicens  : 
Pacem  $equimini  cum  omnibus  et  $anctimonittm ,  $ine 
qua  non  videbiti$  Deum  {  Hebr,  xii ,  14 ).  Ipse  quo- 
que  Domtous  iii  Evangelio  ait :  Beaii  pacifici :  quo^ 
tsiam  filii  Dei  vocabuntur  { Matth,  v,  9 ).  Nam  et  in- 
ter  sua  divina  mandata  et  magisteria  salutaria ,  pas» 
ftioni  jam  proximus  hoc  nobis  praeceplum  atque 
mandatum  commendavit  Salvator  custodiendum.  Ait 
enim :  Pacem  meam  do  vobi$  (Joan,  xiv ,  27 }.  Uanc 
nobis  b^reditatem  asccndens  Dominus  in  coelum 
rdiquit ;  ei  sequi  eam  per  suum  fidelissimum  regem 
David  atque  prophetam  mandavit :  Diverte  a  malo^  ei 
fac  bonum :  inquire  pacem ,  et  per$equere  eam  { P$al. 


oliludinem  amat ,  el  Ecclosiam  Dei  gloriosa  vivaci- 
tate  custodit. 

CAPUT  XIX. 
De  clementia, 
Mcmcnto  quia  sic  debes  exercere  rectitudinis  ze- 
lura,  ut  humililatis  atque  clementi»  non  rclinqnas 
oKicium.  Audi  quod  scriptum  est :  Clementia  pra^pa-^ 
rat  vitam :  ei  $ectatio  malomm,mortem{Prov.  xi,  i9). 
Non  enim  parvipendenda  est ,  sed  summopere  qu»- 
renda,firmiterque  tenenda  virtus,  qnae  nobis  immor* 
lalea  et  aetcmam  prxparat  vitam.  Non  enim  turtm- 
lento  animo ,  sed  cuin  clementia  debes  disponere 
cuncta.  Quamvis  ergo  aiiro  nitescas  et  purpura,  hu- 


xxxiii,  i5).  Si  hanc  enim  sinccro  corde  sequi  vo-  |x  militatis  non  debes  abjicere  clementiam;  quamvi» 

1     - •    -  -  ^^l_— •^•^     l_  1  •  •  A  ^l         •      -•      ^^  !•  1«  ^  1  ^  1-         1_        •!•«       *•  -.1 ^*  ^ 


luerimus,  Chrisii  haeredes  erimus  ;  si  autem  Christi 
liaeredes  cupimus  esse,  in  Christi  pace  debemus 
versari.  Si  filii  Dei  sumus,  pacifici  esse  debemus  : 
padficos  enim  oportet  esse  Dei  filios  et  humiles , 
inente  mites,  corde  simplices,  sermone  puros,  ani- 
mo  ionocentes,  affectu  concordes,  fidcliter  sibimet 
iinaniffliter  cobaerentes. 

CAPUT  XVlll. 
De  zelo  rectitudim$, 
Viam  regiam  perge,  rex ;  ne  declines  ab  ea  iieque 
ad  dexieram,  neque  ad  sinistram :  sic  eniin  tene 
Tiaro  humilitatis  et  pacis,  ut  a  zelo  non  decHnes  re> 
ctitudinis.  Tene,  inquam,  rex ,  humilitatem  et  pa- 
cem ;  et  ad  Deum  cum  David  clama ,  et  dic :  Ze- 


regali  cultu  resplendeas,  ab  humililatis  clementia 
non  recedas ;  quamvis  populorum  sis  circumdatus 
muititudine,  tn  tamen  piam  ciementiam  tene  :  rega- 
lis  enim  virtus  est,  et  lionorum  regum  custos  est. 
Hiam  enim  custodiendo,4lloruin  proles  servabitor,  ei 
thronus  iliorum  solidabitur.  Sic  enim  scriptum  est : 
Miuricordia  et  verita$  cu$todiuni  regem,  et  roboraiur 
clemeniia  thronue  eju$  {Prov,  xi,  i$).  Ipsaest  enim 
qux  Isetos  regi  facit  servire  populos :  ipsa  est  quflB 
jucimdissime  regis  lacit  hilarescere  vultum ,  sicut 
Salomon  ait :  /n  hilaritate  vuttu$  regi$  ,  rifa :  cle- 
mentia  eju$  $icut  imber  $erolinu$  {Prov,  xvi,  f  5).lpsa 
est  qu9B  omnibiis  in  palatio  regis  jucunditatem  ml- 
uistrat  atque  Letitiam ;  ipsa  cst  quse  cunciis  puer  0 


9S9 


SMARAGDl  ABBATIS 


•60 


rwrts  lanta  dona  rauhiplical;  ipsa  eslquae  parviilos  ct  A  palum  Dei  jasle  judicans  gubernavit  Pcr  hanc  vir- 


jiivenes  senesqne  laeliflcal;  ipsa  esl  quie  per  cunclos 
palatii  angulos  laetos  facil  dlscurrere  natos;  ipsaest 
quae  nonnullis  oscula,  plerisque  ministrat  amplexus. 
Volo  ergo,  clementissime  rex,  ul  et  in  tno  jugiter 
Tultu  resplendeat  clemenlix  virtus,  quse  cunctis  lae- 
litiam  cunctisque  minislret  amorem. 

CAPUT  XX. 
De  consitio, 
Et  ut  hacc  omnia  cura  consilio  agas,  Scriplura  te 
divina  per  Salomoncm  adraonet ,  dicens ;  Astului 
omnia  agit  cum  connlio  ( Pro».  xiii,  i6);  et  Jesus 
filius  Sirach  ait :  Ft/i,  sine  consilio  nihii  facias{Eccli, 
XXXII,  24).  Et  ut  sapienter  et  cum  disciplina  et  cum 
consilio  scmper  vivas,  idem  te  Salomon  admonet , 


tutem  consilii  David  Goliam  interfecil,  cum  leoaibas 
lusit,  et  regnum  acceptum  pnidenter  et  forliier  gu- 
bemavit.  Per  banc  virtutem  consUii  Salomon  cum 
pace  genlibus  imperavit,  et  sublime  Domino  in  Hie- 
rusalem  templum  sediGcavit.  Per  banc  virtatem 
consilii  Elias  bis  quinquagenos  coeli  igne  eonsumi^l, 
congruo  teropore  coeli  pluviam  distulit ,  et  ilenMi 
congnio,  Domino  opitulante,  reduxiu  Per  hanc 
virtutem  consilii  martyres,  ut  leternam  a  Domino  ac- 
ciperent  vitam,  morti  temporali  se  tradiderunl.  Per 
hanc  virtutem  consiiii  virgines  etconfessores  in  ser- 
vitio  Domini  usque  in  flnem  perseveraverunt. 

Et  tu  ergOf.rex,  omnia   qu:e  agis,  cum  coasilio 
age,  quia  scriptum  est :  Et  in  his  ommbus  deprec^rt 


dicens  :  Audi  consilium,  ei  suscipe  disciplinam,  ut  sis  B  AUissimum  ut  dirigat  in  verttate  viam  tuam.   Ame 


tapiens  in  novissimis  tuis  {Prov.  xix,  20).  Qui  agutU 
euncla  cum  consilio,  reguntur  sapietUia  {Prov,  xiii, 
40).  Dissipantur  cogitationes  ubi  non  est  coMiiium : 
ubi  vero  plures  sunt  consiliarii ,  confirmantur  {Prov. 
XV,  22).  Ipse  ilcrum  ait :  Unguenlo  et  variis  odoribus 
delectatur  cor :  et  bonis  amici  consiliis  anima  dulcora' 
tur  {Prov,  XXVII,  9).  Cum  dispositione  initur  bellumt 
et  erit  salus  ubi  multa  consilia  sunt  {Prov,  xxiv,  6). 
Ilagna  etenim  res  est^onsilium  ,  ct  rcgibus  valde 
necessarium,  et  non  parvipendendum,  sed  super  au- 
rum  et  argentum  constitueiulum.  Et  hoc  idipsum  di* 
irina  approbat  Scriptura ,  dicens  :  Aurttm  et  argenr 
tum  est  constitutio  pedum ,  et  super  utrumque  consi^ 
lium  beneplacitum  pennanet  (Eccli,  xl,  25). 


omnia  opera  verbum  verax  pr(vcedat  te :  et  ante  om- 
nem  actum  con»iium  stabUe  {Eccii,  xxxvii,  19,M). 
Si  enim  Dominus  magnus  voluerit,  spiritu  inteliigeth 
ti(e  replebit  te,  et  ipse  quasi  imbres  mittet  tibi  eloqtua 
sapientiof,  et  aperiet  tn  oratione  os  tuum  in  bomo ,  et 
usque  in  scecuium  non  delebitur  ntemoria  tua  (Euli, 
xxxix,  8  seqq,), 

CAPUT  XXI. 
Ut  caveat  unusquisque  superbiam, 
Hactenus  quid,  auxiliante  Deo,  rex,  agere  debeas 
ordinatim  digessimus.  Quid  vero  deinceps  viure  de- 
beas  salubriter  proferamus;  nequeenim  minorisTip- 
lutis  est  bomo  qui  mala  soUiclte  vitat,  quam  qui  bona 
salubriter  congregat.  Uiide  necesse  esl,  darissime 


r  ,  ,  ,      ,  — ,,.^^_-. — , 

Vtdes  ergo,  rex,  quain  regia  virtus  est  consilium,  ^  rex,  ut  in  omnibus  actibustuis  viam  regiam  discrele 


quam  super  auruiu  et  argenluin  csse  pruidicat  Scri- 
ptura,  quam  sicut  fonleiu  claiuilat  aflluenter  manan- 
tem.  Hanc  igitur  virtutem  consilii  oranes  dilexerunt 
regia  currentes  itinera.  Virtute  consilii  roboratus 
constanter  Noe  per  centum  annos  fabricavit  arcam, 
et  in  diluvio  gubernavit  eam.  Virtute  consilii  Abra- 
ham  conQrmatus  ,  de  cogualionis  su%  genere  intre- 
pidus  est  egressus,  et  inter  gentes  exteras  prudenter 
csl  commoratus.  Viriute  consilii  firmiter  credens 
Isaac,  benedictionem  a  Domino  in  se  omnium  gen* 
lium  accepit.  Gonsilium  matris  audiens  Jacob  bene- 
dictionem  patemara  haereditavit,  primogenita  fratris 
accepit,  et  in  duodecim  tribubus  filiomm  largiter 


custodias,  et  per  eam  salubriller  ambalans,  gressus 
operis  tirmiter  ponas ;  et  dextera  feliciter  tenens  Hl- 
nera,  caute  et  soUicite  cave  sinlstra.  Dextera  enim 
via  est  virtus  humilitatis,  quae  cseteras  nutril  virtn- 
tes,  el  bene  viventes  ad  vitam  perducil  aetemam. 
Sinistra  est  vitium  superbise,  quse  caetera  nuiril  vi- 
lia,  et  sibi  male  consentientes  aeternam  perducit  ad 
pcenam.  Superbia  enim  primum  et  summum  ▼itiM 
esl,  el  sicut  scriptum  est  in  Ecdesiastico :  (MtHKt 
eoram  Deo  est  et  hominibus  superbia,  Imtium  mmuM 
peccati  est  superbia,  Qui  temterit  Ulam  adimpUHtur 
maledictis^  et  subvertet  eum  tn  finem,  Profterem  ea>- 
honoravit  Dominus  convenlus  maiorum,  et  de$trusit 


excrevit.  Perhanc  virtutem  consilii  novissimus  Moy-  j^  eos  usque  in  finem,  Sedes  ducum  superborum  destrm- 

_.^    ____«» «_        ■■...'  ■      — __ ■    ■  __. V. _. _^ ^ «^ *         Tfc_._  ...     w  .1  ^       'm  *^  .      _  _** 


ses  sexcenta  millia  per  eremum  gubernavit.  Per 
hanc  virtutem  consilii  frater  ejus  Aaron  fideliter 
ministerium  sacmmque  sacerdolis  oflicium  regendo 
peregit.  Per  hanc  virlutem  consilii  Phinees  sacerdo- 
tis  Eleazari  filius  zelo  Domini  plenus  Zamrim,  cum 
scorto  Madianilico  gladio  perforavit,  et  sxvienten 
Domini  iram  }am  superpopulum  pendeniem  relinuit. 
Unde  el  benedictionem  perpetui  sacerdoiii  posteris 
«lis  reliquit.  Hanc  virtutem  consilii  Josue  a  Moyse 
nuiritore  accipiens,  triginta  gentium  reges  ocddit, 
illorumque  regna  deslmxit,  Hiericuntinos  muros 
subvertil ,  in  terram  repromissionis  populum  Dei 
introduxit,  et  eam  illis  per  consilii  rationem  distento 
fuue  partiviL  Per  hauc  virlutem  consiiii  Samud  po- 


xit  Deus ,  et  sedere  fecit  mites  pro  eis :  radices  gertr 
tium  superbarum  arefecit  Deus,  et  plantavit  kumiUs 
ex  ipsis  gentibus,  Terras  gentium  everlit  DonunuM^  ei 
perdidit  eas  usque  ad  fundamentum ;  arefecit  ex  ^mh, 
et  dis/perdidit  eos,  et  cessare  fetit  memoriam  eorum 
a  terra,  Perdidit  Deus  memoriam  superborum^  ei  rt- 
iiquit  memoriam  liumilium  (Eccii,  x^l  ei  uqq,), 
Dominus  quoque  dans  de  ligno  humiiibus  el  supe^ 
bi^  CDmparationem,  per  Ezcchielem  ait :  Et  seieut 
omnia  iigna  regiomSf  quia  ego  Dominut  humiiiam  0- 
gnum  subiime^  et  exaitavi  iignum  humUe  :  et  ueemi 
iignum  tiride^  et  frondere  feci  iignum  aridum.  Ego 
Dominus  locutus  eum  et  feci  {Ezech,  xvii,  24).  Do> 
minus  quoque  in  Evangdio  ail :  Onms  qui  u  cnl- 


m  VL\  EEGU.  m 

ttnerif^  hHmitialntnr;  et  qui  se  humUiaverit,  exalta-  A  rampilar,  hinc  frateraa  ehanias  yiulaliir,  hinc  atlal- 


bitur  (Matth.  xxiii,  ii).  Ipse  quoqne  Doniinus  per 
leremiani  superbo  commiiians  ait :  Ecce  ego  ad  te , 
Muperbe^  dicil  Dominus  Deu$  exereituum  :  Quia  venit 
dies  IttM,  tempus  visitationis  Itfd?.  et  eadet  superbus  ^ 
et  corruet^  et  non  erit  qui  suseket  eum  :  et  succendam 
ignem  in  urbibus  ejus^  et  devorabit  omnia  in  circuitu 
ejus  {Jerem.  L,.5i). 

Grande  malum  est  superbia»  qine  diabolum  de 
coelo  deposuit,  et  bominem  de  paradiso  projecii ; 
qnse  et  qiiotidie  de  slatu  rectitudinis  niiseros  ad  iii- 
fima  premit,  et  post  obitum  ad  inferna  demergit. 
Saperbia  prius  in  cogiialione  elevat  homincm ,  et 
postea  elalum  extullii  inopere;  prius  in  secreto  cor- 
dis  tumidum  facit,  et  postoa  in  publico  pnncipitem 


teratur  vcritas,  unitas  sciiiditur,  ad  haercses  atqne 
schismata  prosilitur,  dum  obtrectatur  sacerdotibos « 
episcopis  invidetur.  De  zelo  superbus  efficitur;  de 
zelo  perverse  animns  routatur.  Non  est  cibus  taii- 
bus  l£tus,  non  est  potusjucundns;  suspirat  scmper 
ad  alterius  bona  et  ingcmiscit.  Hinc  vullus  minax , 
torvus  aspectus,  pallor  in  facie  ,  in  labiis  tremor , 
stri  )or  iu  dentibus.  QniJ  plura  referam?  De  zeli  ii- 
vore  fons  omnium  vitiorum  consurgit. 

Tu  ergo,  mitissime  atque  nobilissimc  rex  ,  dilige 
omnes ,  et  palerno  regalique  afTectu  complectere 
cunctos,  et  tanlum  et  tam  perniciosum  odii  caule 
devita  malum ;  quia  Jacobus  apostolus  ait :  Ubi  est 
zeius  et  contentio ,  t6t  inconstantia  et  omne  pravum 


reddit.  Inde  siiperbi  extrinsecus  cadunt,  unde  prius  ^  (Jac,  in,  16).  Yides  ergo  quam  lethifera  est  livorls 


miseri  intrinsecus  elevantur.  Juste  enim  hoino  pec- 
cato  substratus  jacet ,  qui  auctorem  suum  snper- 
biendo  conteinnit.  Tu  ergo,  prudentissime  rex,  time 
tantum  et  cavc  superbiae  malum.  Declina  serviiem 
ftiiiistram,  et  per  dcxteram,  qux  est  regia,  velociter 
curre  viam.  Dilige  et  teue  humilitatem,  et  quod  tibi 
Dominus  per  Scripturam  clamat  diligt^nter  atteude ; 
ait  enim  :  Rectorem  te  posuerunt^  noli  exloUi :  esto  in 
ilds  quasi  unus  ex  ipsis,  Curam  illorum  habcy  et  sic 
eonfide,  et  omni  cura  tun  explicita  recumbe,  ut  Uvteris 
propter  Ulos,  et  ornamentum  gratiauiceipias  coronam 
{Eeeii,  xxxii,  1-5). 

CAPUT  XXII. 
De  zelo  et  livore, 

Zelarc  et  invidere  altcrius  bono  non  est  parvum , 
sed  grande  et  magnum  peccatum.  Diabolus  inter  ini- 
tia  slatim  mundi  zeli  livore  percussus  pcriit  primus, 
et  sic  perdidit  alios.  Postquam  vero  hominem  ad 
imaginem  Dei  fhctum  conspexit,  in  zcli  livorem  pro- 
rupit,  et  homincm  miscnim  suadendo  dcccpit :  scd 
ct  angelicam  beatiiudinem,  qiiam  habebat,  iniserri- 
mus  amisit ;  et  ex  tnnc ,  ut  scriptum  esl :  Invidia 
diaboli  mors  introivit  in  orbem  terrarum  (Sap,  ii,  24). 
Imitantur  autem  illum  qui  sunt  ex  parle  ipsius.  Imi- 
tttus  est  illum  Cain  iniquns,  ct  per  zcli  livorem 
Abel  fratrem  siium  justum  occidit.  Pcr  zcli  livorem 
Esau  factus  esl  inimicus  fratri  suo  Jacob.  Per  zeli 
livorem  a  fratribus  suis  venditus  est  Josepb.  Per 


et  invidiae  indignatio.  ipsa  est  qu.^e  cuncta  virtutiim 
germina  concremat ;  ipsa  quae  cuncta  bona  ardore 
pestifero  devorat;  ipsa  quse  sensum  comedit ;  ipsa 
qine  pectus  urit ;  ipsa  qux  mentcm  afldcit,  et  cor  ho- 
minis  quasi  quaedam  pcstis  depascit.  Occurrat  ergo 
tibi,  0  rex,  contra  zeli  Hvorem  animi  bonitas  plena 
nunere  :  adversus  invidiam  fratema  charitas  pnc- 
paretur,  et  arma  dilectionis.  Pacem  ama  cum  omiii- 
bus,  pacein '  retine  cum  cunetis.  In  mansuelu^iine 
et  charitate  amplectere  omnes.  Stude  in  terris  a 
cnnctis  hominibus  dulciter  amari ,  ut  merearis  ia 
coelo  cum  angelis  feHciter  laetari. 

CAPUT  XXill. 
De  non  reddendo  malum  pro  malo, 
Dilige  proximum  sicut  teipsum,  puro  aiiimo,  men- 
te  sincera  :  ila  ut  si  etiam  in  te  peccaverit,  dimit- 
tas,  et  non  red<las  nialum  pro  malo ;  sicut  scriptum 
est :  Nedicas  :  Reddam  malum  ;  exspeeta  Dominum^ 
et  iiberabit  te  (Prov,  xx,  22).  Ergo  et  tu  ex  loto  corde 
In  te  dimitte  peccanli,  et  exspecta  Deum,  ut  a  pro- 
prio  libereris  pcccato;  et  noli  vindicari  in  homine 
qm  in  te  deliquerit  Quia  scriptum  est :  Qui  vtti- 
dicari  vult,  a  Domino  inreniet  vindictam;  et  peceata 
illius  servans  servabit  :  relinque  proximo  tuo  nocenti 
te ;  et  tunc  deprecanti  tibi  peccata  solventur  (Eccli. 
xxviii,  1).  Tu  vcro  cum  sis  rex,  et  summi  regis 
filius,  Patrero  tuum  bonum  imitare  Deum,  et  pro- 
xinio  relinque  pcccata,  ut  et  tua  dimittantnr  a  Do- 
ze\i  livorem  David  inimicns  et  persecutor  factus  est  D  vnmo  cominis.sa.  Fac  tu  proximo  tuo  quod  et  vis  ut 


Saul ;  et  ne  longius  cam  rccenscndo  per  singulos, 
Judaeorum  populus  per  zeli  livorem  iiiterivit,  qui 
Christo  maluit  invidcre  qnain  credore.  Zeli  enim  li- 
Tor,  quanqnam  unius  vitii  ccnseatur  nomine,  multi- 
plices  per  diversa  initia  generat  ramos.  Radix  est 
omnium  malorum,  et  fons  vitiorum.  Inde  odium  sur- 
git,  animositas  inde  procedit ;  avaritiain  zclus  inflam- 
mat,  ambilionem  zelus  excitat.  Per  iniquum  livoris 
zelum  Dei  timor  exponitur ,  magisterium  Christi  ne- 
gligitur,  judicii  dies  non  providetur,  inflatur  super- 
bia,  exacerbatur  saevitia,  perfidia  praevaricatur,  im- 
patientia  concutitur,  furit  discordia  ,  fervescit  Ira ; 
nec  se  jam  potest  cohibere  vcl  regere,  qui  factus  est 
inlMKtus  polestati  alien^e.  Hinc  omne  pacis  vinculum 


fiiciat  tibi  Deus  tuus  :  noli  qu?erere  de  proximo  vin- 
dictani,  ne  expetantur  a  te,  Domino  vindicante,  de- 
licta.  Noli  tinci  a  mnlo^  sed  vince  in  bono  malum 
(Rom,  xii>  21).  Quod  non  vis  ut  tibi  faciat  Deus, 
noli  tu  homo  facere  homini.  In  utroque  Teslamento 
scriptum  reperitur  :  Quod  tibi  non  vts  fieri^  alteri  ne 
facias,  Si  crgo  cavet  quisquam  -alteri  faccre  qiiod 
nequaquam  vult  ab  ahero  pcrpeti,  cavet  utique  ne 
superbia  elatns  proximum  dcspiciat;  cavct  ne  am- 
bilione  commotus  fratrem  ad  iracundiain  provocet, 
cavet  ne  invidise  morsu  Gilnnlel.  Cum  quisque  vero 
cogitat  ea  alteri  facere  qusp  sibi  ab  altcro  vult  fleri, 
sine  dubio  pensat  ut  malis  bona,  et  bonis  meliora 
rctribuat ,    procacibos    mansuetudincm    ostcDdal» 


9^3  SMARAGDI  ABBATIS  904 

huroilibus  gratiam   benigniiaiis  demonstret ;    er-  A  Hganl.  H;ec  ergo,  rcx,  ne  tibi  coniingant,  refreoaU 


rantibns  yiam  rectiiudinis  demonstrat,  discordes 
ad  paoem  revocat,  necessaria  indigentibus  mini- 
strat,  alDictos  verbo  consolationis  sublevat,  ei 
cuncta  quse  valet  pro\imis  fideliter  subministrat. 

CAPIIT  XXIV. 
De  rqtritnenda  ira, 

Nam  quia  solet  bomo  bomini  per  iram  reddere 

vindictam,  ideo  pcccare  per  iram  nos  Aposlolus  pro- 

hibet  dicens :  Irauimini  et  nolite  peccare.  Soi  non 

occidat  $uper  iraeundiam  vestram.  Nolite  locum  dare 

diabolo  {Ephes.  iv,  ^6).   Vides  ergo,  milissime  rex, 

quia  qui  per  iram  in  fratrem  ex|)etil  vindictam,   in 

corde  suo  diabolo  facit  locum  ;  et  vero  Soli,  qui  est 

Christiis,  quantum  in  semetipso  est,    facit  occasum. 


ira,  omnia  dispone  cum  patienlia  ;  sermo  enim  Utos 
potestate  plenus  est,  cui  nemo  resistere  poiest.  Cryo 
cum  pace  dispone  quae  disponenda  sont,  el  com 
tranquillitate  rcge  qu.ne  rcgeuda  sunt,  ul  et  regnam 

bene  et  juste  gubernes,  ei  aninuE  tu£  possessor  io  ;eler- 
num  Ixteris. 

CAPUT  XXV. 
De  non  consenliendo  adutatoribus. 
Solcnt  namqueadulatores  ad  reddendum  malum  pro 
bono  sibi  consentientcs  incitare  polenles,  qui  et  aila 
aeternum^raepareot  incendium,  et  illis  peniiciei  ia- 
icrant  detrimentum ;  quos  diligenter,  discreiissime 
rex,  vitare  memento,  et  qui  sini  illi  aculissime  ei 
caute  discutito,  et  talibus  nullo  modo  nuUoque  pa- 


Recle  etenim  per  solem    Chrislus,  et  per  tenebras  ^  ^^  consentire  digneris,   ne  te  lactanles  alqne  law- 


diabolus  intelligitur.  Neque  enim  possunt  in  uno  ho- 
miuis  pectuscuio  sol  et  tenebne  pariter  commora- 
ri  :  habitaute  etenim  luce  fugantur  lenebnR,  cohh 
morantibus  tencbris  excluditur  lux.  Neque  enim 
commorari  potest  cum  amaritudine  dulcedo,  aut 
eum  himine  caligo,  aut  cum  pace  pugna,  aut  cum 
tranquillitate  tempestas.  Depone  ergo,  mitissime  rex, 
auxiliante  nomini>,  iram,  et  noli  per  iram  reddere 
vindictam.  Allende  diligenter  qnid  Pauli  nos  admo- 
nentis  dicat  sententia.  Ait  enim  :  Nunc  autem  c/e- 
ponite  et  vo$  omnem  tfant,  indignaiionem  ei  malitiam 
{Coloss,  III,  8).  Jacotms  quoqne  dicit  :  Ira  enim  viri 
justitiam  Dei  non  operalnr  {Jaci^  20).  Salomon  ait: 
Zetus  et  iracundia  minuunt  die$,  et  ante  tempus  ad- 


dantes  a  via  divertant  regia,  et  gressum  operis  iui 
in  via  faciant  ponere  non  recla.  De  talibus  enliA 
adulatoribus  scriptum  est :  \ir  iniquu$  lactai  tnm- 
cum  $uum^  et  ducit  eum  per  viam  non  bonam  (Pw. 
XVI,  29).  Iterum  de  principibus  qui  consentiuni  adu» 
latoribus  scriplum  est  :  Princep$  qni  libenter  audit 
verbum  mendacH^  omne$  ministro$  habet  impi4n(Pnn, 
XXIX,  12).Ilem  de  adulatoriluis  :  Lingua  faUaxwon 
amat  veritatem  :  et  o$  lubriciun  operatur  ruinas  (Prof . 
XXVI,  28).  Item  de  consenlicntibus :  Malus  obedit 
linguas  iniqwe  :^et  fallax  obtemperat  labiis  mendo' 
cibus  (Pror.  XVII,  4).  Tu  ergo,  clarissime  rex,  caiw 
adulntorum  lubricas  mortiferasqne  ruinas,  el  ne  sub 
aroicorum  spcoic   illonim  te  decipiant  male  sana 


ducet  senectam  cogitalu$  {Eccli,  xxx,  26).  Ipse  quo-  ^  fallaciae.  Audi  qui  J  de  iljis  scripturo  esi  :  Simukitdr 


que  Dominus  noster,  totius  Eccleslx  siue  omamen* 

ium  et  decus,  pracdicator  el  doctor,  exemplum  et 

forma,  creator,  gul)ernator  et  rector,  ab  ira  nos  fra- 

.  iris  omnino  reroovens,  ait :  Omnis  qui  irascitur  fra' 

tri  $uo,  reu$  erii  judicio  (Matth,  v,  22).  Cavendum 

est  ergo  maxime  regibus  ad  elTectum  suam  per Ju- 

cere  iram.  Neque  enlni  seqiialis  est  ciijuslibcl  homl- 

nis  cum  ira  regis.  De  ira  regis  scriptum  esl :  Sieut 

fremitu$leoni$,  ita  ira  regt$  {Prov,  xix,  12).  Et  itcrum : 

Ira  regi$  nuntiu$  mortis  (Prov.  xvi,  14).  Ergoquantum 

validior  est  ira regisad  reddendum  vindictam,  t/cnium 

aridelissimis  regibus  tempcrata  debet  esse  et  cauta. 

Tu  vero,   mitissime  rex,   si  vis  per  banc  quam 

scribimus  Regiam  currere  Viam,  et  ad  superam  fe- 


ore  decipit  amicum  $uum  (Prov,  xi,  9),  Item  de  iliis 
scriptum  est :  Qui  beato$  vo$  dicunl^  ip$i  vo$  dtci- 
piunt ;  $emitam  pedum  ve$trorum  conturbani  {I$a,  iii, 
12).  Te  ergo  quid  inter  lales  agere  debeas,  Spiritus 
sanctus  per  divinam  Scripturam  admonet  dicens : 
Quomodo  probatur  in  confiatorio  argentum^  et  in 
fornace  aurum  :  sic  probatur  homo  org  laudaulis 
(Proi;.xxvii,2l). 

Ecce  qualis  intcr  laudantium  adulantiumque  Ibi* 
guas  justuset  rectiis  invenitur  princeps  scilicei  lu 
ci(*ior  argenlo  et  clarior  auro.  Hxc  iUi  tamen  eve- 
liient,  si  divina;  concordaverit  Scripturae,  i|bi  ait : 
Volunta$  regum  labia  ju$ta  :  qui  recta  loquitur  diri- 
genir  (Prov,  xvi,  13).  Diligcnler  attende,  re\,  et 


o .  .~...,   xy«  uu   9U|r^iaui  *^    Y\      —     ^     •"».    *..,    «vy.    «'«««i^t^ii  1.1:1    uuciiuc,  rr*,  Cl 

liciter  regiamque  scanderepalriam,   mansuetus  at-      viile  si  in  conspectu  summi  regis  ille  dirigitur  qui 


que  mitisslmus  esto;  et  si  proruperit  iracundia,  re- 
stringc    illam ;   si  prseoccupaverit  mentem,   niitiga 
cam;  slemerserit  animo,  comprime  illam ;  si  ira- 
>,undiaB  furor  pulsaverit  animum,  frateriius  amor 
cx)mprimat  illam,  fraterna  diilcedo  teniperel  iracun- 
diam,  fraterna  chariUs  tenipcrct  animosiutem,  fra- 
terna  dilectio  miiiget  indignalionem.    Grande  enim 
vlllum  est  iracundia  :  pcr  Iram  S5pientia  perditur, 
per  iram  juslitia  rellnquitur,  per  iram  societas  amo- 
ris  dissolvitur,  per  iram  pacis  concordia  rumpitur, 
|>eriramlex  vcrilatis  amiiiltur;   Iracundiaj  stimu- 
lis  agitatiim  corpus  tremit,  lingua  balbutit,  vultus 
lipiescit,  cor  palpiUns  tremulai,  ct  oculi  lurbati  ca- 


rccia  loquilur,  debet  et  in  conspectu  tao  ille  di- 
rigi  qui  non  aduianlia  sed  vera  loquiiur  verba.  Re^ 
spue  crgo  ab  auribus  tuis  suasorios  deccptoriosque 
sermones ;  respue  blandam  adulantium  linguam :  bene 
etenim  sonant,  sed  male  decipiunt;  suaviter  cantant, 
scd  male  maculant ;  promittuntdulcia,  sed  perdunt 
animam» 

CAPLT  XXVL 

De  cavenda  avaritia, 

Tu  ergo,  rex,  nec  pro  adulatoribus,  oec  pro  m«* 

nerilHis,  a  recio  regioque  divertas  itinere,  nec  ad 

avaritiae  maliim,  rcctum  regiumque  digneris  fleciera 

gressum,  Regum  etcnun  specialiter  inculpans  avari* 


965 


VU  REGIA. 


liam  scripta  difkiitns  itiTenitar  sententia.  Ail  enim  A  non  in  judicio;  amicum  $uum  o;^rmei  fruUra^  m 


Salomon  in  Proyerbiis  :  Rex  juitns  erigit  terram  : 
vir  amrut  destruet  eam  (Prov.  xxix,  4).  Item  ipse  : 
Conturbat  domum  suam  qui  sectalur  avanliam  :  qui 
autem  odii  munera ,  vivet  {Prov.  xv,  27).  Domi- 
niis  in  Evangelio  discipnlis  ait :  Cavete  ab  omni  ava" 
ritia  :  quia  non  in  abundantia  cujusqnam  rila  eju$ 
est,  ex  his  quo!  possidet  {Luc,  xii,  15).  Huic  sentenli» 
concordans  Ecclesiastes  ait  :  Avarus  non  imptebitur 
pecunia  :  et  qui  amat  divitiaSy  fruelum  non  capiet  ex 
eis  {Eccle,  y,  9).  Habacnc  qiioque  propbela  dicit : 
V(e  qui  congregat  avaritiam  malam  domi  suce :  «1 
sit  f»  excelso  nidus  ejus,  et  liberari  se  putat  de  manu 
mali  {Mabac.  ii,  9) !  Pauhis  apostolus  praMiicat  di- 
cens  :  Omnis  fomicator^  aut  immundus,  aut  avarus^ 


mercedem  ejus  non  reddet  ei.  Qui  dicit :  jEdificak^ 
mihi  domum  liBtam^  et  ccenacula  spatiosa  :  qui  aperu 
sibi  fenestras^  facit  taquearia  cedrina^  pinqitque  sin^ 
pide  {Jer.  xxii,  43).  Isaias  talibus  clamat  et  dicil : 
Vie  qui  conjungitis  domum  ad  domum,  et  agrum  agro 
copulatis,  usque  ad  terminuni  toci,  Nunquid  habita^ 
bitis  vos  soti  in  medio  terrarumf  In  auribus  mei$ 
sunt  h(vCy  dicit  Dominus  exercituum  {Isa.  v,  8).  Hoe 
ipsum  et  Salomon  prohibet  dicens  :  Ne  attingas 
parvutorum  terminos :  et  ayrumpupittorum  ne  introeas 
{Prov.  xxiii,  10). 

Tihi  ergo,  rex,  omnipotens  Dorainus  ampla  et  flo- 
rida.  diviliisque  plena  tribait  regna,  parenluniqiie 
mulliplicia   divisit   et   prjcdia ;   flsconim    plurima 


quodesiidotorumservilus,  non  habet  ha^reditatem  in  ^  dedii  vectigalia  ,  ct  multorum  potentum  honora- 

vil  mtmera,  un  'e  regia  fai^ricare  poisis  palalia.  Cave 
ne  paupemm  lacrymis  miseronimque  iinpcnsis  tibi 
domussedincctur  regalis. 

CAPUT  XXVIII. 

Vt  pro  juslitia  facienda  nutta  a  Judicibus  requirantur 

prcemia. 

Judicibus  ergo  tuis  prxcipe,  rcx,  utnullumpro 
juslitia  pnemium  istiiis  sneculi  requirant.  Piaecipeul 
pro  justo  judicio  temporalia  lucra  non  appctant,  seJ 
aeterna;  mercedem  non  requirant  perituram,  sed 
permansiiram ;  pauper  an  dives  sit,  causam  per- 
spiciant  non  personam;  in  omnibus  veritatem  custo- 
diant,  non  ambitionis  munera.  Qui  praesentia  mu- 


regno  Christi  et  Dei  {Ephes.  v,  5)- 

Tu  ergo,  largissime  rex,  ama  misericordiam,  et 
ftige  avaritian/f  ut  cum  Christo  hasreJitatem  habere 
merearis  setemam.  Omnibus  esto  muniflcus,  omni- 
bos  largus,  ut  per  te  non  male  destniauir,  sed  felici- 
ler  erigatur  regni  lui  terra.  Non  ut  avams  domutki 
tnam  oontarbes,  sed  ut  largns  aediflces.  Grande  enim 
et  ingens  malum  est  avaritia  :  ignisenimincxstingiii- 
biliter  est  ardens  et  incessabiliter  urens.  De  avari- 
(ia  enim  in  libro  beati  Job  scriptum  est :  Ignis  de^ 
vorabit  tabemacnla  eorum,  qui  munera  tibenter  aeci- 
jnnnt  {Job  xv,  54).  Siciil  enim  corpus  habitatin  ma* 
teriali  ledificio,  sic  mens  habitat  in  oogitationis  coo' 
sitio  :  sed  ignis  tal>ernacula  devorat,  eum  seslus  ava^ 


nli»  coglialiones  mentis  devaslai.  Avaritia  modom  C  "f '^  *^f^*^^\  ["^"''^"!  «*^"-'^™  "«^*  ^perat  Qui  cn- 


ignorat,  tempefamenlum  nescit,  flnem  hal>endi  post- 
ponil,  el  eum  cnnela  devoret,  saturitatem  penllus 
neacit,  esurlt  semper  el  mendicat,  inops  esl  et  pau- 
penate  repleta;  el  cum  feralibus  cuncia  dentibus 
rodat,  adhne  se  jejunam  horribilis  confltelur  el  da- 
mal ;  eteum  sit  unum  iiomine  lenus  vitium,  miilta 
ab  illo  alia  pulliilant  et  emergnnt  vitia,  sicul  scri- 
plum  esl  :  Radix  omnium  matorum  est  avaritia 
(/  Tim,  VI,  iO).  Et  non  solum  occulta  plurima,  sed 
ef  aperla  general  multa  mala.  Inde  mgala  fronte 
in  convenlu  Inveniuntur  falsarii ;  inde  in  me- 
dio  eivitalis  sicarii ;  inde  in  publico  veneflci ;  inde 
aperte  crimen  admitUtur ;  inde  scclus  publioe 
operaiur. 

CAPUT  XXVII. 

IJt  de  impensis  alienis  domus  non  (edificetur. 

Tu  vero,  o  rex,  velut  mundissimi  regis  fllius  ab 

omni  nNinere  nocuo  regias  excuiiens  munda  ma- 

nus,  quia  scripUim  est  :  Qui  excutit  manv^s  suas  ab 

omni  munere,  qui  obturat  aures  suas  ne  audiat  san- 

guinem^  et  ctaudil  ocutos  suos  ne  videat  matum^  iste 

in  excetsis  habitabit  {Isa.  xxxiu,  i5).  Ergoutmerea- 

ris  ia  excelso  sedere  feliciter  throiio,  muneribus 

pauperum  iion  ampliflces  tibimel,  aut  sdiflces  do- 

mum  ;  quia  seriptum  esl :  Qui  ledificat  domum  suam 

impendiis  alienis^  quasi  qui  colligit  tapides  suos  in 

hieme  {Eccti,  xxi,  9).  Jeremias  quoque  ail :  Vm  qui 

mdi^cat  domum  suam  in  m/vslitfa,  et  caenacuta  sm 


pidus  hic  recipit  pro  justitia  dona,  ullerius  xtema 
non  accipiet  pnBinia.  Contra  delinquentiumjudicum 
pra^itatem  per  Moyseii  dicitur  :  Jnste  quod  justum 
est  exsequeris  {D£ut.  xvi,  20).  Jusle  ergo  justuin  ex- 
sequitur,  qui  justiliam  propter  Deuni  exercet,  noa 
propter  avariliara.  Omnis  qui  recte  judicat,  stateram 
in  manu  gesiat ;  in  utroque  penso  jusliiiam  el  mise* 
ricordiam  porlat :  sed  [ler  justitiam  promit  peccali 
sententiam,  et  per  misericordiam  peccati  tempenil 
poeiiain  ;  ut  justo  libramine  quaedam  per  aequitatero 
corrigat,  quaedara  vero  pcr  miserationem  iodulgeal. 

CAPIIT  XXIX. 

iVe  statera  dotosa  inveniatur  in  regno  tuo, 

Prohibe  ergo,  jnstissime  alque  rectissime  rex,  ne 

^  statera  dolosa  sil  in  regno  tuo.  Aiidi  quid  Domiinis 

populo  Israel  prohil)et  dicens  :  Non  hnbebis  in  sac^ 

culo  diversa  pondera,  majns  et  minus ;  nec  erit  in 

domo  tua  modius  major  et  minor ;  pondns  habebist 

justum  el  verum,  et  modius  a*quatis  et  verus  erit  tibi  i 

ut  multo  lempore  vivas  super  terram,  quam  Dominus 

Deus  tuus  dederit  tibi.  Abominatur  enim  Dominnf 

Deustuuseum  qui  facit  hasc  {Deut,  xxv,  13).  Salo- 

mon  quoque  ait :  Abominaiio  esl  apud  Dominumpon* 

dus  et  pondus :  statera  dotosa  non  est  bona  {ProVn 

XX,  23).  Item  ipse  :  Statera   dolosa   abominatio  est 

apud    Dominum,    et   pondus  <equum   voluntas  ^ns 

{Prov,  XI,    i).  Vere  enim  grandis  est  pravitas,  pro« 

pter  lerrena  commoda  Domini  deserere  Judicia.  f^* 


Wl  SMARAGDI  ABBATIS  MS 

lus  enim  occiiltiis  et  diaboUcuni  opus,  pro  terreito  A  UtM  pacium  in  conspectu  meo^  in  dcmo  in  qua  tnvco' 


lucro  justuni  et  legaliter  sancituni  frauduleiiter  mu- 
tare  modium,  aut  diTioitus  insliluta  commutare 
pondera  in  dec^ptione  fratema.  A  Domiao  enim  tra- 
ditum,  ab  illoque  fideliter  conflrmatum  tenemust 
quia  in  dilectioue  Dei  et  proximi  tota  lex  pendet  et 
prophetae  (Matlh,  ixii,  40).  Ergo  qui  dolosa  stalera^ 
aut  minore  modio  pondereiiue  dolose  dccipit  iuno- 
centem,  nec  proiimum  diligit,  quem  fraudulenler 
supplantat,  nec  Deuiu,  cujus  ieges  ac  pnecepta  de- 
spiciens  calcat.  Et  in  boc  convincitur  quia  leges  et 
prophetas  a  se  inobediendo  procul  expellit,  qui  in- 
obediendo  pnccepta  Domini  non  custodit. 

CAPUT  XXX. 

Prohibendum  ne  captiviias  fiat. 


tum  eU  nomen  meum  snper  eam.  Et  reversi  egiis^  cf 
commaculastis  nomen  meum  :  et  reduxitiis  unusquu- 
qne  servum  suum^  et  unusqiUsque  aneiltam  suum^ 
quos  dimiseratis  ut  esstnt  liberi  et  sum  potestatis  :  H 
subjti^astis  eos^  ut  sini  vohis  uni  et  anciHee»  Pra^ 
pterea  hwc  dicit  Dominus :  Vos  non  audiuis  me^  ut 
prmdicaretis  tibertatem  unu$quisque  fratri  sua ,  ei 
uttusquisifue  amico  suo  :  ecce  ego  proHiico  vobis  Ube*" 
tatem^  ait  Dominus^  ad  gladium^  ad  pestem^  et  adfeh- 
mem  :  et  dabo  vos  in  commotionem  cunctis  regma 
terra  (Jer.  xxiiv',  iZ). 

Vere  obedire  debet  homo  Deo,  el  ejus  praeceptis, 
in  quantum  ille  possibiiitatem  dederit,  obedtre.  El 
inter  alia  praecepta  salutaria,  et  opera  recta,  propter 


dimittere  servos,  considerans  quia  non  ilii  eos 
lura  subegit,  sed  culpa ;  coiiditione  eoiin  «qiialiler 
ereati  sumus,  sed  aliis  alii  culpa  sulHicti.  SU&al  el 
considerantes  quia  si  dimiseritis,  dimittetur  vobis. 
Mam  et  vos,  domine,  conditionale  opprimit  jugum. 
lionoriflca  ergo,  juslissime  ac  piissime  rex,  pro 
omnibus  Deuro  tuum,  quia,  ut  scriptum  est,  Pra 
immbus  honorificavit  te,  sive  in  servis  tibi  subaclis, 
sive  in  divitiis  tibi  coucessis,  ex  illis  liberos  fa- 
ciendo,  et  ex  istis  eieemosynas  tribueodo,  pneceptis 
illius  obedire  non  cesses*  Esto  pauperum  pater,  p» 
piUorum  nutritor,  orphanorum  amator,  ¥idaanm« 
que  defensor,  peregrinorum  edncator,  omiiiuiiMpic 
secundum  reguln  ministerium  defensor  el  reclor* 


Prohibe  ergo,  clemenlissime  rex,  ne  in  regno  tuo  B  nimiam  iliius  cbaritatem  unusquisque  iiberos  debel 

captivitas  flat.  Esto  (Idelissimus  illius  Patris  filius 

ad  qtiem  quotidie  damas  cum  cxteris  fratribus :  Pa- 

ter  noster,  qui  es  in  ciBlis  (Matlh,  vi,  9).  Quidquid  iKe 

amans  diligit,  et  tu  dilige  :  quidquid  audiens  ille 

prohibet,  et  tu  prohibe.  Imitare  illum  fldcliter,  cum 

quo  speras  regnare  perenniter.   Ipse  enim  Moys! 

pnecipiens  ait :  Si  deprehensus  fueril  homo  soUici- 

tans  fratrem  suum  de  filiis  Israet,  et  vendito  eo  acce^ 

peritpretinm,  interficietur^  et  auferes  malum  de  me- 

dio  tui  (Deui,  xiv,  17).  Ipse  quoque  per  Ainos  pro- 

plietam  damat  et  dicit  :  Super   trlbus   sceleribus 

Gaso!,  et  super  quatuor  non  convertam  eam  :  eo  quod 

transtulerint  captititatem  perfectam;  ut  concluderent 

eam  in  Idumcea,  Item  ibi  :  Super  tribus  sceleribus 

Tyrif  et  super  quatuor  non  convertam  eum^  eo  quod  C  EslOy  Chrisio  donanle,  iliius  gratia  iargiente, 

pientiajdenus,  esto  prudentia  pneditus,  esto  simpli- 
citate  ditaius,  esto  patienlia  fuDdatus,  xelo  UmsB 
reclitudinis  erectus.  Omnibus  esto  mitis  atque  |Miei- 
flcns,  sed  tamen  zelo  rcctitudinis  aecensus.  lo 
quirendo  jusliliam  eslo  sollicitns  indagalor,  ui 
dicando  cautissimus  exsecutor,  ita  tameii  ol  nilseri* 
eordia  semper  judiciopraeponatur.  Memealo  qoia  a 
Domino  misericordiam  acdpiet,  qui  fralri  miseri- 
corditer  indulserit. 

Naec  si  diligenter  agens  impleveris,  rex  roborabil- 
Dominus  regnum  luom,  exait  bil  solium,  el  bra- 
diinm  confirmabit,  quoniam  cujus  vult  Dominos 
brachium'  confirmal,  el  ad  fadendam  ¥ictoriam 
suum  gladium  cum  auxilio  pncstaU  Sic  eoim  per 


concluserint  captivitatem  pcrfectam  in  Idumcea^  et 
non  recordati  sunt  fosderis  fratrum.  Ilem  ipse  :  Su,:er 
tribus  sceleribus  Israel,  et  super  quatuor  non  conver- 
tam  eum :  pro  eo  quod  vendiderit  pro  argenlo  justum, 
et  pauperem  pro  calceamentis  (Amos  i,  6  e/  9 ;  ii,  6). 
Ut  justc  ct  recle  crga  scrvos  agatur,  et  ut  liberi 
dimittantur,  Isaias  clamat  et  dicit :  IIoc  est  magis 
jejunium,  quod  elegi :  dissohe  colUgationes  impieta- 
,  tis,  sotve  fasciculos  deprimentes,  dimitle  eos  qui  con- 
fracti  suntJiberoSf  et  omne  onus  disrumpe(Isa»  lviii, 
6).  Ecclesinslicus  quoque  :  Non  lcedas  servum  in  re- 
ritate  operantem,  neque  mercenarium  dantem  animam 
suam.  Servus  unsatus  sit  tibi  dilectus  quusi  anima 
liia,  non  defraudes  illum  libertate,  neque  inopem  de- 


relinquas  illum  (Eccli.  vii,  22,  23).  Item  ipse  iSiest^  Ezechielem  propheUm  ail :  Et  confortabo  bracMa 


tibi  servus  fidelis,  sit  tibi  quasi  anima  tua,  quasi  fra- 
tretn  sic  eum  traeta  (Ibid.,  xxxiii,  31).  Dominus  quo- 
qitc  per  Jeremiam  populo  Israel  de  senris  hoc  dedil 
prxceptum.  Ait  cnim  :  Uwe  dicit  Dominus  Deus 
Israel :  Ego  percussi  fasdus  cum  patribus  vestris,  in 
die  qua  eduxi  eos  de  terra  JEggpti,  de  domo  servitU" 
tis  dicens  :  Cum  cotnpleti  fuerint  septem  anni,  dimtl- 
liil  «iiiM^ttU^ti^  fratrem  suum  Hebranun  qui  venditus 
«H  ri,  et  serviiit  libi  sex  annis :  et  dimittes  eum  a  te 
iiberum;  et  non  audierunt  patres  vestri  me,  nec  incli- 
naverunt  aurem  suam.  Et  conversi  estis  vos  hodie,  et 
fecistis  quod  rectum  eU  in  oculis  meis,  ut  prcedicare' 
IH  tibertatem  unusquisque  ad  amicum  suum.  Et  ini' 


regis  Babyhnis,  daboque  glctdium  meum  in  wsan» 
ejus  :  et  confrinqam  brachia  Pharaonis,  et  §eaunt 
gemitibus  interfeeti  coram  facie  ejus,  et  eonfortaka 
brachia  regis  Babylon  s,  et  braehia  Pharaonis  cones- 
denlt  ^l  icient  quia  ego  Dominus,  cum  dedero  gh- 
dium  meum  in  manu  regis  Babyloms^  et  eitenderk 
eum  super  terram  jEgypti  (Eiech.  xxx,  24).^ 

Kam  cujusvolt  Dominus  brachlum  debililat  et 
frangit :  ipse  enim  et  hoc  ad  Ezechielem  dicit :  PiU 
hominis,  braehium  Pharaonis  regis  eonfregi  :  et  ecce 
nonest  obvolutum  ul  restituereiur  eisanitas,  ut  liga" 
retur  pannis,  et  faseiaretur  liiaeolis^  ut  recepto  r»- 
bore  posset  tenere  ytadium.  Propterea  ktec  dicii  D^- 


9(59  VITA 

wdnuB  Deks  :  ^tce  ego  ad  Pharaonem  regem  A^gypii^ 
ei  eomminuam  brachium  eJM$  forte^  $ed  confraclnm; 
dejicum  brachium  de  manu  ejus  :  et  dUpergmn  ^gf* 
pium  in  geniibui,  et\entiiabo  eo$  in  Urri$  (Ibid,  21). 
Et  m  Psalmo  ■cripUiiii  esl  :  Aveniui  adiutorium 
glaHi  ejut^  ei  non  e$  ei  auxiHulu$  in  bello  ( Petd* 
LlUVIIIt  41). 

Quod  aallbiii  et  victoriam,  antequam  fiat,  Dominns 
eognoscit,  ipse  per  Ezechielem  ait  :  Tu  ergo,  fili 
homtme^  hwc  dicit  Dominu$  Deu$ :  Dic  omni  volucri 
et  uniter$i$  avibu$  cuncti$que  be$iii$  agri :  Convenite^ 
properate^  conciirrile  undique  ad  viclimam  meam^ 
quam  ego  hnmolo  vobi$,  victimam  frandom  $uper 
moniee  hrad,  ut  eomedatie  eamem  ei  bihaii$  «an- 
guinem;  earne$  fortium  eomedeii$t  et  $anguinem 
principum  ierrai  bibeiie :  ariiiumf  et  aqnorum^  et  ^>- 
comm,  taurorumque  et  altiliumpet  oinguium  omitiiim. 
Ei  eomedeiie  adipem  in  $aluritaiemieibibeii$  $an§ui' 
nem  tti  ebrieiaiem^  de  victima^  quam  ego  immoiabo 
vobis :  et  $aturabimim  $uper  men$am  meam  de  equo 
ei  equite  forii^  et  de  unieerue  virie  beUatorihu^  oli 
D^miiiiii  iku$  (Ezech.  xxxix,  l7-iO). 

CAPUT  XXXI. 
De  pra$idio  Domini  requirendo. 
Tu  erfo,  darissime  rex,  ut  tibi  Dominns  et  in 
brachio  fortitndinero,  et  in  belio  tictoriam  donet, 
i|Mia8  aemper  require  solatium,  et  ad  cjus  confuge 
praesidium.  Sic  enim  scriptum  est :  Ttirm  foni$$ima 
nbmen  Domim  :  ad  ip$um  currit  ju$iu$,  ei  exaltabi^ 
tur  {Prov^  xTHi,  10).  Ergo  saius  non  consistit  in 
multiuidine  popbli,  nec  in  armatura  multiplici,  sed 
in  invocatione  nominis  Domini.  Stabiiis  enim  et  in- 
eoncussa  tutela  est  coeleste  pnesidium ;  quod  quia  a 
reglbtts  soUlcite  sit  quaerendnm^  David  rex  est  dulct- 
ler  imitandns»  qui  Domino  humiliter  supplicans  ait : 
Exaudi^  Deue,  deprecationem  meam :  intende  oraiioni 
meee.  A  finibue  ierra  ad  ie  clamavi :  dum  anxiaretur 
cor  meumf  in  peira  exaUa$ii  me.  Deduxieti  me^  quia 
faciue  e$  $pe$  mea :  iurrie  fortiludim$  a  fade  ininuci 
{Ptal^  LX,  I).  Pttra  enim  hlc  et  turris  Ghristum  s'i- 
giiilkant :  in  hac  enim  petra  recte  se  exallatnm  pnn 
Duntial»  qui  in  ide  iilius  se  fundatum  non  duUUL 


nCGlA.  970 

\  Et  hi  hac  tvrre  iile  defenditnr,  qni  in  Mxilio  cifas 
confidens  virtutibns  armainr.  Turris  enlm  IsU  yIiw 
totibos  est  plena,  lon  glidiis,  pugnat  Terbo  mmi 
praelio,  nec  localiter  defendit,  sed  uuiTersaiiler  iavi* 
eta  fortitndine  electos  snos  protegil  ei  cosImIII. 

CAPUT  XXXIl. 

De  oratione* 
Nam  et  hoc  intuendum  est,  quia  ad  hoc  cceleste 
pnesidinm  rex  DavU  orando  pcrrenil ;  sic  enim  hi- 
choans  ccepit  i  Exaudi^  Deu$,  orationem  meam  cum 
deprecor :  a  timore  inimici  etipe  animam  meam.  Pro^ 
texieti  me  a  conventu  malignantium^  a  multitu^ne 
operantium  iniquitatem,  etc.  (P$ai,  lxiii,  1.)  Et  1« 
ergo,  fidelissime  rex,  nt  Domini  possis  anxilio  M- 
tus  tuum  defendere  regnam,  ejus  jngiter  orans  re 

^  quire  praesidlum.  Ipsius  enim  David  regis  innnmera- 
bilia  de  oratione  in  Psalmis  habes  exeinpla.  De  Sa- 
lomone  quoqne  et  hic  perpaoca  ponimus  exempla  : 
Ait  enim  :  Loit^e  e$t  Dominue  ab  impii$ ;  et  oraiiO' 
ne$  ju$torum  exaudiei  (Prov.  xt,  20).  Qui  coneervat 
legem^  muttiplicai  orationem  (Ecdi.  xxxv,  i)«  kam 
ipse :  Oratio  in  humiiUate  penetrabU  euper  monneo 
(Ibid,^  ver$.  2i).  Dominus  in  Evangelio  ait :  Onuifo 
qua^cunque  petieriiie  in  oratioue  eredentee^  acdpietlo 
(JfadA.  xxi,ii).  Vigilate  kaque^omni  iempore  ormi* 
te$fUt  digni  habeamini  fu§ere  qumfutura  eunt^  e$ 
$tare  anU  filium  hominie  (JLue.  xxi,  36).  Panhm 
quoque  ait :  Orationi  inetantee,  orantee  ommi  tew^ 
pore^  in  $piriiu  vigilante$  in  ommMtttantia  (JIom* 

^  xu,  12 ;  Ephe$.  vi,  18).  Jacobos  aotem  dictl :  Orata 
pro  invicem  ui  ealvemiiU  :  muiium  enim  valet  depror 
catio  jueii  auidua  (Jac.  T,  i6).  Nam  et  nos 
semper  cum  Apostolo  pro  volns,  nt  dignetnr  Toa 
catione  sua  Deus,  et  impleat  omnem  Tolunlalem  bo* 
nitaiis,  et  opus  fidei  in  virtute,  ut  clarificeittr  no- 
nien  Domini  nostri  Jesn  Chrisli  in  vobis,  el  voo  in 
illo,  secundum  gratiam  Dei  nostri  et  Domini  Je«i 
ChrisU.  Confidimue  autem  de  vobie  in  Domino  fno- 
niam  quas  prmcipimu^^  et  faciii$,  et  faeieii$.  Domi' 
nu$  autem  dirigai  corda  ve$ira  in  charUate  Hel»  «I 
patientia  Chrieti  (il  The$$.  111,49  5).  Amen^ 

Exj^icU  liber  Smaragdi  abbati$^  qtU  dkUue  Tu  Rku  . 


rATnoi .,  CIU 


M 


S7I 


SMARAGia  ABILVTIS 


972 


ACTA  COLLATIONIS  ROMANiE, 

Sive  «raiio  qoffii  habita  est  de  symbolo  fidei  in  secretario  sancti  Petri  apostoli,  ioter  dom- 
num  Lconem  sanctissimum  et  coevan^elicum  papam  urbis  Roma},  ct  Bcrnarium  atqus 
Jesse  episcopos  ,  seu  Adalardum  abbatem,  missos  domni  Caroli  imperatoris  per  indi- 
clionem  2, 

DESCRIPTA  A  SHARAGDO  ABBATE  SANCTI  MiCHAEUS. 

(Apad  Labb.,C0DcU.  tom.  VII.) 


Lectis  a  prsedtelis  ntrssis  pcr  ordinem  tesliiaoniisi>» 
»i(|ue  a  domno  ^postolico  diligentissime  audilis, 
nil :  Ila  seniio,  ita  teneo,  cum  his  auctoribus»  ci  sa- 
crje  Scripiunc  auciorilalibus.  Si  quis  aiiter  de  bac 
re  senlire  vel  docere  volacrity  defendo;  ct  nisi  con- 
versua  fue rit,  et  secundum  hunc  sensum  tenere  vo- 
luerii,  contraria  scntieniem  fnndiius  abjicio.  His  di- 
ciis,  uovi  quod  nonnuUa  coUoquendo  potius  quam 
(!i»pulando  pru^cesseruni :  quorum  series  sensuum  » 
saii  verfoorum,  nisi  qiiod  inde  fuii,  uon  saiis  memo- 
rke  oceurrii.  Cumque  eadem  coUaUo  ad  hoc  usque 
procederei,  uijam  magis  ceria  disj^taiio,  quam  iil 
supra  collocuiio  babenda  essei ;  et  si  non  eadem  fuil 
proprieias  Bermonum,  in  quanium  rccordari  valeo  , 
\M  tamen  fuii  cursus  sensuum,  el  summa  conclusio 
iioviasiniaruro  definiiionum.  —  Missi.  Quia  vero , 
utdicitis,  iia  ceriissimum  credendum  est,  credendo 
imnmlabUiier  leoendum,  tencndo  vero,  sicubi  ne- 
cesse  fuerii,  consianiissinic  dcfendendum  est, 
nnnquld  non  id  nescieotes  doccndum ,  scientibus 
autem ,  Hi  id  atienUus  ieneamus,  confirmandum 
09i?  -*-  Papa.  Iu  est.  —  Uistti.  Si  ita  est,  si  quis  hoc 
nescieril,  vel  iia  non  crediderii ,  num  salvus  esse 
poierit?  —  Papa.  Quisquis  ad  hoc  sensu  subtUiore 
iwriingcre  polesi,  ei  id  scire,  aul  ita  sciens  credcre 
jttiluerUy  saivus  esse  non  poierii.  Suni  enim  mulia.« 


A  e  quibus  isiud  onum  est,  sacrx  fidet  alliora  uiyBle- 
ria  subtUioraque  sacrameota,  ad  quorum  indagaiUo- 
nem  perUngcre  muHi  valeot;  mulii  vero,  aut  aualio 
quantitate,  aui  inteUigentiai  quaUtaie  pnepediii,  non 
valeni.  Ei  ideo,  ul  praitUximus,  qiii  poluerit  et  nolne- 
rit,  salvus  esse  noBpoierii.  —  Missu  Si  ergo  ita  esi, 
imo  quia  iia  esi,  quod  non  credere  oon  licet,  ei  non 
iaceodo  doeere  licet,  cur  noii  licei  caniare,  vcl  can- 
tando  docere? —  Papa.  Licei,  inquam,  licet  dooendo 
cantare,  ei  cantando  docere.  Sed  iUicite  io  probibi* 
tis ,  nec  scribendo,  nec  cantando  Ucct  inscrere.  — 
Missi.  Quia  ergo  ulrisque  notum  est,  quod  ideo  a  vo- 
bis,  ut  id  symbolum  cantando  vel  scribendo  insera- 
inr,  Ulicitum  ducatur  vel  dicatur,  quia  iUi  qui  idem 
symbolum  condidcrunt  non  indiderunt,  ul  cxiera,  d 
B  sequentes  principales  synodi,  Chalcedoncnsis  scili- 
.    cei  quarta,  ConstanUnopolitana  quoque  quinta  et 
sextd,  ui  novum  ultra  symbolura  a  quoquam  quali- 
bet  necessitate,  seu  salvandi  hoinines  devoUooe,  coo- 
dere,  et  in  vcteribus  iollendo  ,  addendo,  routandove 
quidquam  inserere  prohibuerunt,  non  est  ibi  diuliuf 
iinmorandum.  Sed  hoc  qaaero,  hoc  ul  dicalnr  rogo  : 
quia  id  credere  bonum  est,  bonum  hodie  sicut  ail 
credendum  ita  ad  cantandum  lunc  esse,  si  ab  eis  in- 
seriirai  fbisset.  —  Papa.  Bonum  certe,  et  valde  bo- 
num,  ut  pole  lam  fldei  sacramcntum  magnum,  qood 


a  Rolie  qua  habita  est,  etc.  Apud  Baronium  exstat 
annO  809,  num.  5i  usque  ad  nuni.  65  inclusive : 
sic  autem  se  babet  :  L£Cii$  a  f>ra!dicii$  miui$^  eic,, 
ui  supra.  Post  bo^c  autem  Leo  papa  cuslos  antiqui- 
latis,  ab  eis  piHesumpt^  absque  eonsensu  aposiolic»  C 
sedis  liceniix  vindex  assurgens,  non  solum  verbis 
disserendo  et  praecipiendo,  (luid  veUet  rieri,  patcfecit ; 
sed  indelebile  monumentum  erigendum  puiavit,  <jiio 
posteris  innoiescerei  in  sacro  symbolo  esse  nihil 
addendum.  Siquidem  in  basiUca  sancti  Petri  (iion 
autem  PauU,  ui  aliquis  asseruit)  duas  tabulas  ar- 
gcnteas  ad  confessionem  ejusdcm  sancli  Petri  afli- 
gcndas  curavit,  in  quarum  altera  svmbolum  LaUne 
scriptum  legeretur,  in  altera  vero  Crxce  exaratum'  ' 
absque  aUquo  quaiiior  illanim  syllabarnm  addila- 
menio  Filioque^  sed  illud  in  suo  prisUno  candore 
voluii  iniegrum  permanere.  Esi  inentio  harum  tabu- 
larum  apud  Anastasium  in  ipso  Leone,  dum  agens 
de  basilicx  sancU  Polri  collatis  donis  haec  ait , 
postquam  de  ornameniis  oblaUs  eidera  ecclesi;e 
nonnuUa  prjemisit :  c  ilic  vero ,  inquit,  pro  amore  el 
cauiela  orihodoxx .  Udei  fccii  ubi  supra  scuios  ar- 
gcnteos  duos,  scripios  uirosque  symlK>lo,  ununi  qui- 
«iem  Ulteris  Gnecis,  ei  alium  LaUnis ,  sedentes  j) 
<le)  iera  laevaque  super  ingressum  corporis,  pensan- 
tesargenU  Ubras  nonaginia  quaiiior,  et  uncias  scx.  > 


n:ecibi.  Quandoaolem,  el  qua  occasiooe  illa  TeriMi, 
Filioque^  iUJem  aucioriiaie  Romani  pooUOcis  in 
symbolum  in  Homana  Ecciesia  sini  recepia,  alia 
poscenle  caosa,  suo  loco  dicturi  snmus;  ac  quando 
pariter  coeptum  sit  idem  symbolum  in  eadem  eecle- 
siacani,pi\reriisuo  loco  iracUtio.Walafridos  Strabo 
{De  rebtts  eccle$,  cap,  2i)  iemporis  hujus  sjriplor 
tradit,  usum  hunc  cantandi  symbolum  a  tempore 
damnatne  Felician»  hxresis  in  Gallia  aiqiie  Cierma- 
nia  frequentatum ;  atque  eadem  raUone  factttm,  ot 
GonstanUnopoUtanum  poUus  quam  Nicaenum  io  ec- 
clesia  caneretur ,  quod  scilicet  GonstanUnopoUta- 
niim  aptius  videretur  modulis  musicis.  Sed  cor 
non  potlus,  quod  hoc  plenius  sit,  ul  pole  quod  de 
Spiriius  saiicU  diviniiaie  babeat  magis  expressam 
senienliam.  Sev.  Bin. 

>>  Testimonia  sanciorum  Patrum,  quorum  in  prin- 
cipio  hujusce  narraiionis  lit  meniio,  leste  HuKle- 
nio  subjungunlur  in  Yalicano  ms.  Ipsiniel  coUa- 
Uoni.  In  ms.  vero  sercnissiniae  reaince  Sueconim 
exsiai  episiola  GaroU  imperaioris  ad  Leonem  111  da 
processione  Spiritus  sancU  ex  •FUio,  per  dictos  mis- 
sos  (Beriiarium,  Jesse  et  Adaiardum)  directa ,  qoam 
et  Smaragdus  abbas  edidit,  et  nnper  in  lucem 
emissa  esl  posl  synodos  Uomanas  ab  eodem  Uol- 
stenio  collectas.  Labb. 


rj75  ACTA  COLLATIOSIS  RCWIAN^.  ^» 

non  licel  non  crcdero,  quis<iiiis  ad  boc  valcl  pertin-  A  dis  mysleriis  terocrc  loquaniuf,  dcf uir  consiJoraudi  • 


gere^  — ^  Missi.  Nunqutd  non  bene  idem  tunc  aucto- 
rei  fecisseui,  si  quatuor  tantuin  addendo  syllabas  » 
tam  pemecessarium  fldei  sacramentnm  cunciisdein- 
ceps  sa^culisperspicuum  rcdderctur?  —  PAPA.Sicut 
noa  audco  dicere  non  bene  fccisse,  si  fccissent , 
quia  procul  dubio  sicut  caetera  quse  vel  oraiscrunt , 
scientes  utique,  et  non  tam  bumana  quam  divina 
illuminati  sapienlia  fecerunt,  ita  quoqtie  non  audeo 
dicere  istud  eos  nohis  ntinus  intcllexisse ;  perpen- 
disse  cur  dimiserunt,  vel  curdimissum,  ne  ullra  mit- 
leretur,  sicut  et  csetera  prohibuero.  Tu  el  tui  vldete 
quid  sentiatis  de  vobis.  Nam  et  ego  me  illis  non 

m 

dico  prxfcram,  sed  etiam  iliud  absit  mibi  ut  co- 
requare  pn3esumam.--^Missi.  Absit  etiam,  Paler,  Deo 


locos,  cl  dabimus  quidquid  de  bis  dederit  Dominus^ 
—  Et  Hocturna  dilatione  congrua  data,  ait  Papa  : 
Nunqtiid  magis  saluiare  cst  credere ,  periculosDmvc 
non  credere,  Spiritom  s2(nctuili  a  Fifio  siCut  a  Patre 
procedere,  quam  Filium  sapientiamDeuma^opienti^ 
Deo,  yeritatemDeum  a  veritate  Deo  genitum  essfe,  el 
tamen  Qtrumque  unam  sapientiani,  unam  veritatom 
essenlialiter  Deum  esse,  cum  tamen  constct  id  a  san' 
clis  Patribus  cidem  symbolo  indildm  non  esse?  SI 
ergo  baec  doo,  siculi  sapicntes  decel,  in  tam  fami- 
liari  disputatfone  ad  boc  valent,  ut  nObisciim  senlia- 
tis  et  cognoscatis,  tot  priores  caibolicos  Patres,  qul 
boc  unde  agiiur  vel  symbolis  non  tnseruerunt,  vol 
inserore  quemadmodum  cxtera,  ut  supra  dlctum 


nitstro  protegente^  illud  a  nobis,  ut  nos  quidquam  B  est,  probibuere  :  non  pnBsenti  ignorantia,  non  fu- 


borum  cogilemus  vel  dicamus,  vel  superbia  inflati , 
vel  in  lUvinis  rebus  bumanae  laudis  cupidine  provo- 
cati,  ae  si  nosmet  illis  non  tantum  praeferre,  vcrum 
etiam  coaequare  pt*?esumamus  :  sed  tantum  secun- 
dum  kuius  temporibus  qualitatem,  et  imbecillitatem 
fratrum  nostroruro  cbarilate  compdtientes ,  illud 
quserimus,  in  eo  laboramuSfUt^quia  finis  mundi  ap- 
propinquat,  in  quo  sicut  pnedicta  sunt  tcmpora  pe^ 
riculosa,  etiam  ideo  inter  csetera  maxime  fratribus 
noMria  prodeaae  vtleamus.  Quo  ergo  fideles  in  Do- 
minoin  BacraHiento  fidei  reddere  studeamus  et  id- 
circoqaia  praefatumsymboloma  quibusdam  it:r  can- 
tari  repeHmus,  et  quod  id  eclesiasticae  congruere  fi^ 
det,  «icut  sentimos,  atque  per  boc  et  nunc  jam  plu- 


tura  negligenti  proviJentiapraetermisisse,  et  pnctcN 
missum  ne  mitterelur  probibuisse,  a  coacorvahdis 
teslimoniis  li!  eulissimc  quiescimus.  Scicndum  verd, 
non  sohiin  secundum  esscntiam  divinitatis,  vorunil 
etiam  sefcundum  mvsterium  Dominlcx  incarhatiobis, 
tanta,  Deo  auctoro,  et  ex  eorumdem  Patriim  aii6to- 
ritntc  damus  et  talia,  quanta  non  solum  sapientlbus 
satisfacere,  sed  etiam  stultos  valent  opprimcre.  -^ 
Missi.  Non,  inquain,  necesse  efst  in  oo  laborare,  ad 
nesciamus  quod  scimus  :  quia  quidquid  eiiude  cae^ 
teri  sciunt,  nOs  Deo  auctore  scimus,  aut  sclre  pds- 
sumus,  sl  non  scimus. — Papa.  Hoc  csI,  inquit,quod 
miramur,  qui  sine  profeetnoso  labore  potestis  qui^ 
scere^  laboratls  ne  quiescati^.  —  Missi.  Non  id€o  M- 


rimos  doctos,  et  sine  fine  usque  in  flnero  saeciili  de  ^  boramus  ne  quiescamos,  sed  no  proiitcrinertiam  pil 


tanto  roysterio»  si  ita  teneatur,  instruendos  esse  co- 
gnovimus,  qui  nequaquam  instrueretur,  hisi  ranta- 
rctur :  meiius  nobis  visum  fuit  cantando  tantos  in*^ 
slrucre,  quam  tacendo  indoclos  relinquere.  Si  enim 
sciret  patemitas  tna,  qnanta  sunt  bodie  millia  id 
scienlium  quia  cantalur,qui  nunquain  scitnri  essent 
nisi  cantaretnr,  fortasse  nobiscum  tederes,  et  id  tuo 
etiam  consensu  utcantarctur  acquiescercs.  —  Papa. 
liiterim  assentio.  Yerumtamen ,  quxso,  responde 
mibi :  Nam  universa  liujusmodi  fidei  mystica  sacra- 
nicnla,  qux  symbolo  non  continenlur,  sinc  qulbus 
quisque,  qui  ad  boc  portingcre  potost,  catbolicus 
esse  nonpotest^  symbolis  inserenda,  elpropter  com- 
pendium  minQsintelligcntiumj  ut  cuiquelibuerit,ad- 
dcnda  sunt  ?  ^  Missi.  Nequaquam  :  quia  non  xquo 
omnia  neoe^aria  stint.  —  Papa.  Elsi  hon  omnia  , 
cerie  phirima  suut  bls  STmilia,  qux  nisi  a  Captcnii- 
bus  credantur^  catliolici  esse  non  possunt.  —  Missi. 
Dabisne  aliquid,  non  dico  sublimius,  sed  saltcm  huic 
simile  symbolo  decssc?  — Papa.  Ncmpc  dabo,  ct 
abundanter  dabo.  -^  Missi.  Da  primo  uuum,  c't  si 
nelsesae  fuerit,  ftdde  altcrum.  —  Papa.  Quia  amica 
agitar  contcntioce  quo.1  agitur,  et  pro  utrarumquo 
partium  quscrilur  salutc  quod  quncritur  (atquo  uti- 
ham  quoties  aliquid  bujusmodi  in  majoribiis  &ou  in 
hifnoribns  ccclesiaslicir.  vcl  ciiholicis  utitiiailbus 
q»m»ritur,  ita  per  omnia  pacifioc  sine  pcrvcrsa  in- 
lcntionequxreroturl),  no  quid  forie  de  tain  rovet{*n- 


D 


laboris  prteroinm  ainittamns,  ct  salva  dlligentloffi 
inquisilione  ,  decliiiataq^ie  pertinacf  cdntentione  , 
adhiicmrijusaistimamus  lucrunt,  qnod  per  boc  in  cordc^ 
quierentiuro  acquiritur^  qudm  dotrintentum  Ih  eo 
fi  ^ri  iilorum  qui  addi  lorunt ,  ac  si  pcr  cohiumaciam 
contomptores  paternarum  constitutionum  existercnt. 
Alhid  ost  enim  [5cr  arrogantiam  transiliendo  bona 
conlomnerc,  aliud  bona  pcr  benovoloiitiam  mdrorfi 
efilcore. —  Papa.  Istiid  quoque  ctsi  in  quibusJam  iil 
agaturbonumest,  non  tamen  idoo  ubiquc  agoniluiu 
est.  Qua  de  rc  nuilla  id  ita  esse  probantia  addi  po- 
tcraiit  tcslimoiiia  :  scd  res  per  se  admodum  patet, 
qnanlo  mclius  sll,  ut  quisque  quodHbet  bonum  ita 
iil  cst  utile  reddcre  stndeat :  aut,  si  forle  id  ipsum 
bonum  melius  cfiicere  nititur^  iioc  primo  cavoaty 
lioc  magnopcrc  pcrpondal,  no  cl  se  uitra  qiiam  de- 
bdit  tcmorariuiu  prxsumeudo,  ct  illud  quoJ  per  se 
s:\Iubre  erat  reddat  noxium  corruinpendo.  Nisi  quis 
fo:  le  asscrorc  vciil  dc  prxseiili  unde  agitur,  vel  si- 
nnlibus  capiiulis,  qux  sine  pcriculo  suo  docere  licct 
cl  discere,  ut  ordo  duccndi  licitus  dimittatur,  et  ibi 
descranlur,  ubt  nuiiquam  deincepsdoceiiSaut  diseci» 
innocen9,sed  scmpersane  in  trausgressionie  (Timinft 
nierilo  cnlpabilis  uterque  judicetur.  Qiiod  te  for-^ 
tassc,  si  non  dedigncris  audire ,  non  immerito  tan- 
git :  qui  hie  quod  hactcnus  in  Ecclesia  Dei,  et  sibl 
quisquc  i^apiciis  seirc,  ot  siiie  cogitatione  dclicti  in^ 
sipicuter  potuit  docoro,  jam  deinceps  uon  dico  sliil^ 


975  APPENMX  AD  SMARAGDI  OPERA.  97C 

tiis  iliscerc,  sed  nec  ipse  sapiens  sioe  pnevarica-  A  Mism.  Ergo,  ut  video,  iihid  a  yesin  paiemitate  de- 


tione  possit  cantare,  cantandove  ut  vultis  quem- 
quam  docere,  ei  dum  multis  alio  quam  debetis  ira- 
roite  prodesse  eligitis,  nuUum  in  bac  duntaxal  parte 
dimittitis,  cui  si  vos  secutus  fuerit  non  noeeatis. 
Nam  de  eo  quod  supra  docuistis,  non  a^que  judican- 
dus  vd  babendus  sit  ille  qui  tak  aliquid  devote  fm- 
cuim  quxreodo  ageret,  illo  qui  hoc  contoroaci  jos- 
sione  pnesnmeret.  Hxc  defcnsio,  vel ,  si  dici  liceaty 
lergiversatio,  non  huc  respicit,  non  istud  intendit  t 
quia  non  idem  patres  discernendo  vel  decreverunt, 
nec  sanxcrunt,  ut  ipsum  benevolus  pnesumeret, 
noR  malevoius,  sed  tanlommodo  nuilus.  —  Missi. 
Nunquid  non  a  te  id  ipsum  symbolum  est  data  io 
ecclesia  cantandi  iicentia?,  Nunquid  a  nobis  hoc 


cemitur,  «t  prirao  iilod,  de  qoo  qoflestio  agitor,  4e 
saepe  fato  symbolo  toUator,  et  toncdemam  a  qoolibel 
licite  ac  libere,  sive  cantando«  sive  tradendo,  disco- 
tor  et  doceatur.  —  Papa.  Ita  procol  dobio  a  nosira 
parte  decemitur :  ita  quoque  ut  a  vestra  asaentialar. 
a  nolMS  oroniroodis  suadetur. — Missi.  Quanqoam  er- 
go»  ot  snpra  ipse  dixisti,  pro  arobaram  partium 
qoaeritur  salute  quod  qoxritur,  sublatis  his  quat 
Toltis,  bonum  est  ut  idem  symbolum  cantetnr.  — 
Papa.  Bonum  sane.  Quod  tamen  non  imperandOt 
sed  ut  prius  permittendo  dicimus :  quia  illod  sicQti 
tonc  ita  hl  nunc,  si  sincere  agatur,  utile  indigenli- 
jus  esse  posse  non  ignoramos.  —  Missi.  Qoia  Temt 
ut  dicitis,  et  veram  didtis,  iKMiom  est  eantare  id 


osus  ille  cantandi  processii?  Hinc  etenim  ilioc  mos  b  ipsuro   symbolum,  nonqoid  enim  si  sermo  plenn» 


idem  cantandi,  non  a  nolHs  hoc  advenit  :  et  qoo- 
modo  illum  usque  hodie  cantamus  ?  —  Papa.  Ego 
4icentiam  dedi  cantandi ;  non  aulem  cantando  quid- 
piam  addendi,  minuendi,  seu  mutandi :  et  ut  expres- 
sios  aiiquid,  quia  vos  cogitis,  loquar,  qoandiu  vobis 
in  hoc  satis  fuit,  quomodo  in  hujusmodi  cantando 
vel  celebrando  sacrosanctis  mysteriis  sancta  Ro- 
mana  tenet  Ecclesia ,  nequaquam  aut  nobis  in  taii- 
bus  ialK)rare,  aut  aliis  laborandi  occasionem  ne- 
cesse  fuit  ingerere.  Quod  vero  asseritis  ideo  vos  ita 
cantare,  quoniam  aiios  in  istis  partibus  vobis  prio- 
res  audistis  canlasse,  quid  ad  nos?  Nos  enim  id 
ipsum  non  caniaraus,  sed  legimus,  et  legendo  do- 
eere,  nec  tamen  legendo  aut  docendo  addere  quid- 


recta  Ode  e  roedio  tollator,  idero  sermo  ab  omnibos 
ac  si  contra  fidem  sit  condemnal)ilur?  Qoale  ergo 
dtbis  consilium,  ne  idipsum  ad  aliqood  iraBseat 
exitiom? —  Papa.  Si  priosqoam  ita  canlaretor  in- 
lerrogatos  essem,  ne  insereretor  otique  respomfissefliL 
At  nune,  qood  tamen  noii  affirmando,  sed  vobiseon 
pariter  tractando  dico,  quanlum  menti  occorril,  lu 
mihi  videtur  posse  utramque  fieri  :  ut  paolaiim  ia 
palatio,  quia  in  nostra  saneta  ecdesia  nen  eaAlalur, 
cantandi  consuetudo  ejosdem  symlM>li  inlermlltator : 
sicque  fiat,  ut  quod  id  Ipsum  ut  cantaretor  oon  qose- 
lil>et  imperantis  auctoritas,  sed  potius  aodieiidi  id  fe- 
cerat  novitas ;  si  dimittatur  a  vobis,  dimiUelur  ab 
omnibus  :  et  ita  fortasse  quantum  esse  pelest,  noa 


piam  eidera  symbolo  inserendo  praesumimus.  Quae  C  incongrae  utramque  fieri  possit :  ot  qood  jam  nonc 
Tero  praidictis  symbolis  fidei  tantum  non  congruen-     ^  quibusque  prius  nescientibus  recte  credilor  creda- 
lia*  deesse  cognoscimus,  non,  ut  sxpe  dietum  est,      i«r,  et  umen  illicita  cantandi  consoetodo  siiie  co- 
inserere  praesumimus ,  sed  lods  temporibusve  op-     i«sque  fidei  Lesione  tollatur. 
portunis  quibus  competit  ministrare  curamus. — 

APPENDIX  AD  SMARAGDI  OPERA. 

CHARTiE  LUDOVICI  Pll  ET  LOTHARII  FILII  EJDS,  PRO  MONASTERIO  SANCTI 

MICHAELIS. 

(Apod  Baluz.,  lib.  iv  lliscell.) 

I 

Charta  Ludavici  PH  pro  mona»terio  Sancti  Michaelis  -n 

in  pago  Virdunen$i.  ^ 

In  nomine  Doniini  Dei  Saivatoris  nostri  Jesu 
Christi,  Ludovicus  divina  ordinante  providentia 
imperator  Aiigustus. 

Noverit  ultlitas  fidelium  noslroram,  comilum  vi- 
delicet  et  vassoram  nostroram,  vel  quisquis  bene- 
ficia  ei  rationc  monasterii  sancli  Michaelis  habere 
\idetur,  ubi  venerabilis  vir  Smaragdus  praeestabi>as, 
quia  sicut  domnus  et  genilor  noster  praecepit,  ila 
et  nos  praecipimus  ul  eidcm  monasterio  annis  sin> 
gulis  de  eisdem  beneficiis  nonas  et  decimas  de  om- 
nibus  pleniler  dare  non  neglegalis.  Proinde  prxci- 
pimus  per  has  litteras  omnibus  qiiiciinque  ex  largi- 
tione  nostra  vel  ci»mitum  aul  vassonini  nostroriim 
de  rebus  prxfaii  monasierii  beneficia  habelis  [ut]  , 

•  Hxc  prxter  solitum. 


nonas  et  decimas  annis  singulis,  ut  praedSclora 
praBfato  venerabiii  Smaragdo  suisque  soeoeaaorilma, 
vcl  missis  ejusdem  monasterii  absqoe  oUa  eontnuie- 
tate  et  neglegentia  dare  non  neglegatis ;  ei  ad  dcHMt 
ipsius  Ecclesiae  restaurandas  unusqoisqoe  pro  viriboa 
suis  adjutorium  ferre  non  difierat.  Et  noMQS,  qoi 
beneficium  de  rebus  praefati  monasterii  hal^ei,  eoo- 
ira  hoc  jussionis  nostrae  praeceptum  facere  pra^ 
sumat  :  scd  in  omnibus  ila  illud  oi>servel,  aicol  a 
nobis  |ussum  cst,  vel  qiieniadmodum  Dei  et  woatrat 
gratiam  vel  ipsum  beneficium  habere  Toil.  Kl  ol 
certius  credalis,  de  annulo  nostro  subter  joa^inos 
sigillari. 

Data  III  IJus  Julii,  anno  iii  regnanle  •  domne  Lo- 
dovico  sere!:issimo  Atigusto,  indictione  ix.  Aclooi 
Theodonis  viila  palatio  in  Dei  nomine  fcliciltr. 
Amen. 


977  CUART^  LUDOYICl  Pll  PRO  MONAST.  &  MiCHAEU&  978 

IL  A  Barrense,  in  flnc  vel  viUa  quac  vocatur  Lauzia^os» 

Ckarta  Ludovici  PH^  et  LotkarH  fiHi  eju$j  de  Hher-' 


tate  eiectianu  abbatis. 

In  nofDiaeDominiet  Salvatorisnostri  JesttCbrisU, 
Ludovicus  et  Lotbarios  divina  ordinatione  ac  provi- 
dentia  imperatores  Augosti. 

Si  erga  loca  divinis  cultibos  mancipata  propter 
amorem  Dei  ejusque  in  eisdem  locis  sibi  famolan- 
tibus  beiielicia  opportuna  largimur,  prxmium  nobis 

apod  Dominum  aetemae  remunerationls  rependi  non 

# 

diffiifimos.  Idcirco  notum  esse  volumos  omnibus 
fidelibos  sanclae  Dei  Ecclesix,  prxscntibus  scilicet 
et  futuris,  seu  etiam  successoribus,  quia  conccssimus 
noD  solum  veteri  monasterio  quod  dicitur  Castellio, 
sed  potios  novo,  quod,  Domino  opitulante,   nostro 


mansum  onum  cum  terrolnls  et  laterationibos  safl : 
et  e  contra  in  compensatione  hujus  rei  dedenunt  me^ 
morati  bomines  abbati  ad  partem  jam  dicli  Hionastft- 
rii  sui  ex  eorum  proprio  in  pago  Tirdunensi,  in  fim' 
vel  viHa  qo«  vocatur  Godinovilla,  pratum  unum. 
Unde  et  duas  commntationes  pari  tenore  conscriptas 
manibusque  bonorum  hominum  roboratas,  ee  pff» 
manibus  habere  professns  est :  sed  pro  integra  flr- 
mitatc  petiit  celsitudini  nostrae,  ut  ipsas  commutatkK 
nes  denuo  per  nostnim  mansuetudinis  prasceptom 
plenius  confirmare  deberemus.  Cujus  petitioni  dene- 
gare  noluimus  :  sed  sicut  onicuique  fidelium  noslro- 
rum  juste  petentium,  Ita  nos  iUis  confirmasse  at- 
que  un  omnibusconcessisse  cognoscite.  Pnecipientes 


tempore  a  fundamentis  aedificatum  est,  nuncupante  ^  ergojubemos  otquidquid  pars  juste  et  rationabiliter 

Marsupium,  quod  est  situm  in  pago  yirdunensi  so- 

per  fluvium  Mos»  vel  rivulum  Marsupium,  constni- 

ctum  in  honore  sancti  Michaelisarchangeli,  ubi  pnc- 

senti  tempore,  auctore  Deo,  abbas  Smaragdus  praeesi, 

et  monachis  ibidem  per  tempora  degentibus,  ot 

qoandoquidem  divina  vocatione  supradictus  abbas 

vel  successores  ejus  de  hac  luce  migraverint,  quandiu 

ipsi  monachi  inter  se  invenire  potucriiit,  qui   ipsam 

congregationem  secundum  regulam  saiicti  Bencdlcti 

regere  valeant,  per  haoc  nostram  auctoritatem  et 

consensum  licentiam  habcant   eligendi  abbates  : 

quatenus    ipsos  servos  Dei   qui  ibidcm   famulan- 

tnr ,  pro  nobis  et  conjuge  proleaue  nostra  ac  sta- 

bilitate   totius  imperii  nosiria  Deo  nobis  conces- 


alteri  contulit  partl,  deinceps  per  hanc  nostram  an- 

ctoritatem  jnre  firmissimo  teneat  atque  possideat ; 

vel  quidquid  exindefacerevoluerit,  liberolnomnibus 

perfhiatur  arbitrio. 

IV. 

Charta  Ludovici  PH  de  tibertate  et  immunitate  Tprm^ 
dictimonasterii  S,  Michaelis. 

In  nomine  Domini  Dei  et  Salvatoris  nostri  Jesv: 
Christi,  Ludovicus  divina  ordinante  providentia  ioH 
perator  Augustus. 

Si  erga  loca  divinis  coltibus  mancipata  propler 
amorem  Dei  (jusque  in  eisdem  locis  sibl  &malan- 
tibus  beneficia  opportuna  largimur,  praemiom  nobii 
apod  Dominum  aeternae  remunerationis  rependi  noa 


si  atqne   conservandi ,  jugiter  Domini   misericor^  ^  diffidimus.   Idcirco  noverit   omnium  fidelium  IkK 


diam  exorare  delectet.  Et  ut  haec  auctoritas  conflr- 
roationis  nostrae  per  futura  tempora  inviolabilem 
atqoe  inconvolsam  obtineai  firmitatem ,  manibos 
propriis  nostris  subtcrfirmavimus  et  annuli  nostri 
impressione  signari  jussimos» 

m. 

Charta  Ludovici  Pii  de  quadam  commutaHanea  Smo- 

ragdo  abbate  facta. 

In  nomine  Domioi  Dci  ct  Salvatoris  Jesu  Christi, 
Liidovicus  divina  ordinationc  et  providentia  iinpera- 
tor  Auguslus. 

Si  nos  ea  qux  fideles  imperii  nostri  pro  eonim 
opportunitatibus  inter  se  commutaverunt,  nostris 
confirmamus  cdictis,  imperialem  exercemus  consue- 
tudinem,  et  hoc  ipsum  posUnodum  Jure  firmissimo 
roansurum  esse  volorous.  Idcirco  noyerit  omnium 
fidelium  (lostrorum,  praesentium  scilicct  et  futiironim, 
industria,  quod  vir  venerabills  Hildoinus  abbas  in- 
notuit  serenitati  nostrae,  eo  quod  Smaragdus  reli- 
giosus  abba  ex  monasterio  sancti  Michaelis,  quod 
est  eonstroctom  in  pago  Yirdunensi  super  fluvium 
Marsupil,  ubi  ipse  ingreditur  in  flnvium  Mosam;  nec 
non  et  quidam  homines  his  nominibust  AdalharduSt 
Rodaldns,  et  Aldamos,  de  qoibosdam  rebas  pro 
commonl  utilitate  et  compendlo  Buperrime  inter  ao 
commoutionem  fedssent.  Dedit  igitur  praediciQs 
Smaragdos  abbas  ex  ratione  monasterH  sui  praedictia 
h(»miDibas  ad  eorum  propriam  ad  habendom  in  pago 


D 


strorum,  tam  praroentium  quam  futurorum,  solertb^ 
quia  vir  venerabilis  Smaragdus  abbas  exmcnasieria 
CasteHionis,  qiiod  Marsupium  nuncupatur,  quod  esl 
constroctum  in  honore  sancti  archangeii  Michaelis 
et  sanctse  Mariap  semper  virginis,  vel  sancti  Petri 
apostolorum  principis,  detulit  nobis  immaniutem 
domini  et  genitoris  nostri  Caroli  bonae  memoriae 
piissimi  Augusti,  in  qua  invenimus  insertum,  qood 
ipsc  et  antecessores  ejus,  reges  priores  videlicet 
Francorum,  praefatummonastcrium  proptcrdivinum 
amorem  et  rQverenliam  ipsius  loci  sancti,  semper 
sub  pieDissima  defensione  et  immunitatis  tuiiioDe 
habuissent  Ob  firmitatem  tamen  postulavit  nobis 
praedictus  abbas  Smaragdus,  ul  in  amorem  Dei  et 
reverentiam  praedictorom  sinctorom  patemae  aucto- 
toritati  finnitatis  gratiam  nostram  soperadderemut 
et  aoctoritatem.  Cujus  petitioni  nos  libenter  acquie- 
vimos,  etita  in  omnibu8Concessimus,atqueperhoc 
pracceptum  nostrae  aucioritatis  confirmavimus.  Prae* 
oipientes  ergo  jubemus  ut  nullus  judex,  vel  quilibel 
ex  judiciaria  potestate,  in  ecclesias,  aut  loca*  vd 
agros,  seu  rcUquaspossessioDesprjcdictimonasterii, 
quas  modemo  tempore  joste  et  legiliter  posaidet, 
vel  qaae  deinceps  in  jure  ipsius  sancti  loci  voloerit 
divina  pietas  augeri,  ad  causas  audiendas,  vd  fMb 
exigeoda,  aut  fid^ussores  tollendos,  aut  homiDCt 
Ipsios  monasterii  tam  ingenuos  i|aam  et  tervoa  mk 
pcr  terram  ipshis  monasterii  coounaiientes»  Injusia 


f79                                       MAGISIJS  S£NONENSiS  ARCHIEPISGOPUS.  9C« 

disiriQgendos^  vel  uUas  redhibiliones  aut  illicitas  oc-  A  siUim  in  locoqui  djciturGasleUionis,(^odniincii^qf 

casione^  requireodas,  nostris  et  futuris  temporibus  Mansurpinm,  quod  M  constmctum  in  honore  sancti 

ingre.Ii  audeat,  velea  qxix  supra  memorala  suni,  pe-  Michaelisarchangeliet  sanctae  Mariaesemper  virginis» 

niius  exigere  pra^sumat,  sed  liceat  memoralp  abbati  vel  sancti  Petri  principis  aposlolorum»  degentibus, 

suisque  successoribus  res  pnedicli  monasterii  sub  ubi  etiam  vir  venerabilis  Sinaragdus  abbas  praeest» 

ii)amunitalis  nostras  d.erensiooe  quietoordine  posside-  ut  de  carris  et  sagmariis  necossaria  ipsius  monaste- 

rp;  et  quidquid  exinde  fiscus  sperare  poterat,  totum  rii  vel  congregatiqni^  ibidem  Deo  famulantibus  defe-' 

nos  pro  aetern^  remuneratiooe  praifato  monasterio  renUbus,  nuUusteloneum  aut  aliasquaslibctexactio* 

concedimus,  ut  in  aliraoniam  pauperum  et  stipendia  nes  requirere  aut  exactare  pnesumeret.  Item  neqa$ 

niouachorum  ibidem  Dco  f<^m.ulantiuDi  proGciat  per*  de  patellis  quae  sunt  in  Mar^allo  et  in  subteriori  Vi-r 

pe^uis  temporibus  in  augmenturo,   quatenus  servos  co,  aliquod  Iributum  de  hoc  quod  ad  opus  necessita* 

Dei  qui  ibidemfamulantur  Deo,  pro  nobis  etconjuge  temque  defertur,  exigerepnesumerent,  scd  in  nostni 

proleque  nostra  atque  stabilitate  totius  imperii  no'  eleemosyna  concessum  atque  induUum  habeant.  Uii* 

§lri  a  Deo  nobis  concessi  atque  con^ervandj,  jugiter  de  jubemus  atque  praecipimus,  ut  nnllus  quislibet 

Qominum  exorare  delectet.  Et  ut  ha*c  immunitatis  de  carris  aut  sagmariis  praedictorum  monachonin) 
npstrae  auclpritas   iiripior  babeatur  et   diiigentius  B  necessaria  deferentibus,  undecunque  fiscus  teloneuai 

cpnservetur,  ipanu  nostra  propria  ^ubter  firmavimus  exigere  poterat,  ullum  teloneum,   aut  tranaticum, 

et  annuli  nostri  impressione  signari  jussimus.  aut  portaticum,  aut  pulveraticum,  aut  ul)um  occuri' 

Datum  IV  Nonas  Junii,  Christo  propitio,  anno  iii  sum,  vd  uUum    censum  aut  uUam  redhibitioneiii 

imperii  domini   Ludovici  serenissimi  imperaloris,  accipere  audeat,  sed  licitum  sit  eis  absque    alicujos 

iadiptipne  nona.  Actttm  Aquisgrani  palatio  regio  in  iUicita  contrarietate,  per  hancnostram  auctoriiatem, 

Dei  npmine.  homines  eorum  cum  carrisetsagmariis  illorumcum 

V,  his  quae  deferunt,   libere   atque  secure  ubieunque 

Chqrta  I^udovici  PH  de  libertate  carrorum  et  iagma-  properant,   ire  et  redire  :  et  si  aliquas  moras   in 

riorum,  quolibet  loco  fecerinl,  aut   aliquid  mercaii  fuerint 

Ifk  npmipe  Dpmini  Dei  et  Salvatoris  nostri  Jesu  »"^  vendiderint,  n  hil  ab  eis  prorsOs  (ut  dictum  esl) 

Cbristi,  Ludovicus  diviua  ordinante  providentia  im-  exigatur. 

peratpr  Augustus.  Daia  iv  Npna^  Septcmbris,  anno  tertio  imperU 

Omnibus  episcopis,  abbatibus,  comitibus,  vicariiSy  IjUwlovici  piissimi    Augusii,   indictione  x.    Actuoi 

pi  ^entenariis,   teloneariis,  actionariis  notum  sit ,  Aquisgraia  palatio  regio  in  Dci  nomiue  (ieliciter. 
quia  concesslmus  monachis  in  mouasterio  quodest  ^  Amen. 


^^^ 


EPISTOLA  CAROLI  MAGNI  AD  LEONEM  PAPAM 

De  processione  Spirltus  sancti,  quam  edidit  Smaragdus  abbas. 

(Vide  hujuice  PatrobgiiB  tomum  XCVIII,  coL  923,  inter  epiitolas  Caroli  Magni.) 


"•^ 


INHO  DOMINI  DGGGXVIII. 

MAGNUS 

SENONENSIS  ARCHIEPISCOPUS- . 


NOTITIA  HISTORICA  IN  MAGNUM. 

(^x  GallU  Christiana.) 


Magnus  Senonensis  archiepiscopus  a  Leone  III D  Ebroini  Biluriccnsis  archiepiscopi  ad  Magnonem  Se» 

consecratus  fuit  anno  SOI ,  dum  Rom»  in  comitatii  nonensem  archiepiscopum  pro  Dadoberto  presbT!ei« 

Caroli  magni  degeret.  Senonas  reversus,  in  mona-  data  an.  810.  Caroh  Magni  litteris  pulsatns  Tbet» 

s  eriaro  S.  Petri  divertit,  unde  in  crastino  usque  ad  dulfum  Aureliancnsem  antistitem  impulit  ad  m* 

lemplum  niajus  B.  Stephani  cum  hymnis  et  canticis  bendum  librum  de  ordine  baptismi,  quem  Theodulros 

a  populo  et  clero  dcportalus  fuit,  qui  mos  in  hodier-  Magno  dicavit,  et  Magmis  Carolo  an.  814.  Huic  etoii 

hntn  usque  diem  Senonis  observatur.  A  Carolo  hn-  dicavit  qnas  in  juris  scientia  peritissiimis  nott»  cbI* 

tieratorecumGodefridocomitemissusdoroinicnsest  iegerat  :  vicissimque  Carolus .  imperator  M«gni  A 

ad  AureUanos,  Tjrecas ,  Lingonas,  Vesontioncm  et  gratiam  basilicx  S.  Stephaui  vijlas  ,  pnedia,  orga» 

/^UKnstodunum  an.  802.   Exstant  litterae  formate  menla  varia  prctioslssimasque  Sanctorum  itsTiqmaf 


«i 


-  )9BELLtB  MB  MYSTERfO  bAFlliM. 


m 


^doDtvit.  daroli  fttiat  Ltidoficiis  Vim  MsgiK)  direxlt  A  •crfpta,  ab  anonymo  correcfa  ftiit.  Morluus  cst  annv 
•II»  817  exeinplar  regols  caDOoicorain  ex  synodi  818,  sepnllusque  in  ccciesia  quam  in  honorem  Sal- 
Aquisgraneusis  consuilo ,  praecipiens  cam  in  prpvin-  yatoris  aedilicaYerat  in  vincis  jpro  canonicoram  se- 
cia  sua  observari.  Magni  adliuc  jussu  Vita  S.  Seve-  pultura.  Haec  ecclesia  canonicis  regularibus  S.  Aur 
rlni  abbatis  Agaimensis»  a  Fausto  ^us  discipuio     gosiini  procedentc  saeculo  duodecimo  conccssa  est. 


MAGNI  SENONENSIS 

LIBELLUS  DE  MYSTERIO   BABTISMATIS, 

JUSSU  GAROLI  MAG?U  EDITUS. 
(Maneo.,  Yet.  EecL  Rit.J 


Gioriosissime  imperator,  innolescere  magnitudini  B 
tastrae  praesumpsimus  nos  servi  vestri,  Magnus  sci-  * 
licet  ei  caeteri  compares  mei,  iicet  indigni  episcopi 
ad  Senonicam  dioecesim  pertinentcs,  quiapraeoeptnm 
irestmm  humiliter  et  libentissimo  animo  susceptum, 
i«sta  qnod  nostra  praevaluit  exigtiitas  de  mysterio 
baptismatis ,  sicut  in  vestra  oontinetur  epistola,  ad- 
moBiliooem  vestram  inquirere  vel  investigare  studni- 
mus,  qualiler  iniclligcre  vel  tenere  debuissemus; 
iinde  si  ausi  sumus,  immensae  ciemenii»  vesurae  rcfe- 
rimus  laudes,  eo  quod  nos  de  somno  stultiti»  vel  in- 
sipientias  cxcitare  dignati  fuistis,  sicut  sempcr  et 
ubiqve  soUiciti  eslis.  Gratias  namque  omnipotenti 
Deo  et  vobis  inde  nos  et  plurimi  aiii  erudiiiores  et 
meliores  csse  dcl)omus  ct  sumus.  Yestram  tamen 
exoramus  clementiani,  ut  nobis  indulgeat  vestra  be-  C 
nigniias,  quod  per  omnia  sieut  debuimus  vobis  re- 
nuntiare  nequivimuSy  sed  etiam  lioc  quod  nobts 
Patres  per  iilorum  reliquerunt  exempla ,  et  nos  ex 
nostraexiguitateparte  intclligimus  ordine  subsequa- 
mur. 

Baptismum  Graece  Laline  tinctio  interpretalur , 
quia  ibi  homo  Spiritu  gratiae  in  melius  mutatur.  Et 
propterea  infans  ter  mergitur  in  sacro  fonte,  ut  se- 
piiituram  triduanam  Ghristi  trina  dimersio  mystice 
designarct ,  ct  ab  aquis  elevalio  Cbrisli  resurgentis 
simililudo  est  de  sepulcro.  Nullatenus  itaque  bapti- 
smi  mysterium  pcrfici  potcst,  nisi  sub  invocatione 
ranctae  Trinitatis ,  quia  rectum  est  ut  bomo  qui  ad 
Imaginem  sanctoi  Trinilatis  creatus  est,  ad  eamdem 


revocetur  imaginem. 

Gaiiechumenus  auiem  audiens  sive  instructus  in- 
terprctatur,  ut  audiat  et  discat,  aniequam  ad  sacrum 
accedat  fontero ,  roystica  Ghrisiianse  religionis  sa- 
cramenta ,  et  tunc  discat  fidem  sanctae  Triuitatis  et 
symbolum  ,  et  caetera  quae  Ghristiana  admonet  lex. 

Scruiinium  vero  dicitur  inqnisitio,  eo  quod  pcr  il- 
lud  expioratur  qualiier  fidcs  catholica  in  illonim 
cordibus  retinetur.  Et  aliter  scrutiuium  a  scrulando 
dicitur,  quia  tunc  scrulandi  sunt  catechiimeni,  si  rcr 
ctam  jam  noviter  fidcm  symboii  eis  tradiiam  flrmiter 
teneant. 

Symbolum  Graece  Latine  indicium  et  signum,  vel 
coilalio  inierpretatur.  Indicium  quia  pcr  id  indieatur 


1> 


fldei  integriias  :  signum,  quod  eobene  retlsntoct 
inteilecto,  fideles  ab  infidelibus  discenmntnr;  colTa- 
tio,  quia  in  eo  apostoli  onmem  iidei  integritatem 
contolemnt. 

Qnaliter  itaque  credere  in  Deum  Patrem  omnipo- 
tentem,  et  in  Fiiinm  ejus  lesum  Christum,  et  in  Spi- 
rltnm  Sanctum  et  caetera  qul  baptizandi  sunt  profl- 
tentur;  quamvis  parvuli  per  se  profiteri  non  possint, 
tamen  per  eorda  et  ora  tenentium  eos  fldes  confitc- 
tnr  catholica,  id  est  Pater,  ei  Filins,  et  Spiritus  san- 
ctus  nnlus  essentiae ,  unins  poteslatis  et  sempiterni- 
tatls,  sine  initio  et  sine  flne  unus  Deus  invisibilis, 
ita  in  singulis  pcrsonarum  proprietate  servati,  ct 
snbstantialiter  Triniias  dividl  nec  personaliicr  de- 
beat  omnino  confundi  :  Pairem  ingenitinn ,  Fllium 
geniium  et  natum  ex  Maria  virgine,  ct  craciflxum, 
ei  mortnum,  et  resurrexisse,  et  ascendisse  in  ccelos, 
et  sedentem  a  dexiris  Patris,  inde  vcnturum  esse  in 
oadem  came  jndicare  vlvos  et  mortuos.  Et  Spiritam 
sanctum  nec  genitum ,  neque  ingenitnm,  sed  procc- 
dentem  a  Patre  et  Filia.  INec  non  et  nnam  conflten- 
tur  catbolicam  Ecclesiam  et  commonionem  omniom 
sanctoram,  id  est  congregationem  omnium  fldelium 
in  Cbristo ,  atque  credunt  remissionem  peccatoram, 
ei  resurrectionem  carnis ,  et  vitam  post  mortem,  el 
regnare  cuin  Ghrisio  in  saecula  saiculorum,  amen. 

Abrenontiatio  dicitur  abominatio  ,sive  dctcstatio, 
quia  ante  l>aptismum  unusquisque  propter  origtnaiia 
peccata  servus  esi  peccati,  et  ideo  abrenuniiat  dia- 
bolo,  qui  esi  princeps  peccati,  ei  omnibus  opeiibus 
ejiis,  et  omnibus  pompis  ejus,  id  esi  vitiis,  ui  damua- 
iionem  iiiius  aspemetur.  Qiiam  abrenuniiationem 
recie  confessio  sanclae  Trinitatis  sequiiur,  ut  ubi 
abundavit  pcccatum  superabundct  gratia. 

Insufllantur  etcnim  qui  baptixandi  sunt  a  Dei  sa« 
cerdote,  ut  ex  eis  princeps  efl^ugetur  peccaiorap ,  el 
Ghristo  Doroino  paretur  introitus^  et  per  iilius  ia- 
sufllationem  mereaniur  accipere  Spiriium  sancium. 

Exorcismus  Graecc  Latine  conjuratio  sive  scrroO' 
Increpalionis  est  adversus  diabolum ;  et  ideo  exor- 
eizatur  unusquisque  veniens  ad  bapiismum ,  ui  effi- 
ciatur  tcmplom  Dei  vivi,  qui  per  naiiiram  suam  cf^ 
flocius  crat  leinplum  diaI>oIi ,  ei  recedcnte  dialMlo-^ 


«9  wjGx^  mmsm»  ^Mmami^ 

ffg  esordzationeiii  (lacerdoUs  ingrediatur  ChrislM^  ^  utiPMam  per  nimi  iflipe«lieiu«i  a  wmmo  eeetr*  x 


ei  eficiaUir  liabiUctfiiim  Del. 

(Mem  in  saerauiento  iMiptitmatis  aeeiplQBt,  irt 
4it  gasto  eondioientQm  sapientias  perefpiant,  ne<{oe 
0  aapore  Christi  deslpiant,  et  sint  insulsi  et  fatui ; 
sed  quod  bebuemnt  in  se  natnraiiter  insolsom  bi- 
iKant  per  Cbristi  gratiaro  per  omnia  saie  condituni. 

Tanguntur  aures  et  nares  de  spsto»  ecdieitnr€#. 
file,  id  est  adaperire;  nares  tanguntur,  ut  quandm 
vila  comes  et  Oatus  Titae  in  naribns  ei  olOactus  per- 
manserit,  assidue  in  Ghristi  senritioperduret;  et 
Mres  simiiiter  Unguntur ,  ut  salutarem  doctriiiem 
Christiaiue  reiiglonis  ac  fidei  semper  auscuilent,  et 
intente  audiant » et  omnes  ridiculosas  daBmonis  sua- 
iiones  respuant. 


iile seplifonMi  fnlJK  spiritom  ieeipiiNK,  ut  eorr^ 
horentiir  in  flde  reeu  per  Spfartamsinciom.  Et  Ideo 
Al  maiias  impositio,  ot  per  benedietioBem  advoeeCiiff 
et  inTitetor  Spiritus  sanctus.  DeDique  sdendum  esl 
qoii  sieot  eartera  baptlsmatis  sacramenu  per  sacer* 
dotes  Tisibiliter  fiunt ,  et  per  Dominum  inTlsibililer 
Miisecriiilar,  iu  et  fipiriinr  sancti  gratia  per  impo- 
sitionem  manuum  eplscoporum  fideiibus  traditur  el 
i  Dominoeoiifirmalur. 

Postremo  corpore  et  sanguine  Dominico  eommii- 
oicaBtor,  ulitiios  membra  efQcianlar  quipro  eispos- 
iiis  est ,  et  resurrexit,  et  per  Tisibilem  panem  el  ti* 
Bom  pascatur  anima  ciiK>  inTisibiii*  sicot  ipse  Do- 
minus  ait :  Caro  mea  vere  e$t  dbui^  ei  $an§uU  meiif 


Pectos  Toro  ongoitiiff  sando  oleo » ut  sigoo  crucis  B  vm  ut  potni  :etifni  mandncat  eamem  tmmmet 


Christian»  exclodatur  diaboio  introitos,  et  Cbristo 
Domino  parotur  iiigressus. 

Scapoias  autem  sigiiautur ,  ot  undique  templum 
Dei  dicatum  ab  omni  SaUnae  impedimento  muniin- 
lor,  £l  hoc  signatnr  itemm  io  pectoris  et  scapulae 
metioiie,  ot  flal  ei  firmitas  et  boncMrum  operum  per- 

iOTerintia. 

Poit  sicrm  regenerationis  iaTacrum  baptizaU  can- 
didis  indimntur  TesUmcniis,  ut  surgentis  Ecdeslae 
igurenl  mysticum  mysterium,  Tel  propter  gaodium 
BOT»  regenerationis,  viueque  castitaiemf  el  angeliei 
aplendoris  decorem» 

Tuoe  demum  sacro  chrismate,  qood  L«line  dkiUur 
«nctio,  caput  perungilur,  ul  in  regno  et  sacerdotio 
Seclesije  deilbuii,  et  Christi  nominis  gritiam  acci-  ^ 
fiint ,  et  ejus  membra  qui  eoi  redemil  et  eorom  ci- 
poleilt  efficiTileini. 

Deinde  mystioo  Toiimini  tegontor,  nl  intdiiginl 
io  diidemi  regni  et  sicerdotii  digailatem  porUre,  el 
innc  regiae  digoiutis  omamenU  et  sacerdotalis  Tor- 
habeant  tegomentum,  al  cootra  Tiiia  sacerdo- 
Tciamiiie  mnniaiHur,  et  Tirtotum  gemmis  spiri* 
loaiiter  exomentor,  el  unetione  sacrosancti  diri- 
smaiis  iiniMitar,  al  sanctae  Triniutis  hibiticalom 
efiici  mereantur. 

Peractis  autem  omnibus  ttaptismatis  sacramentis, 


ffiitfifm meitm  bibii,  inme  manei  ef  ego  in  Ma.  liorem 
islnm  iccipiend»  euchiristiae  i  Domioo  iroditKm 
Eoeieiii  tenet ,  ut  cum  oqaa  el  Spiritu  iinelo  quii 
rmiiiciUir,  corpore  Domini  paseatar  el  iingoine 
4n  poletar,  ut  in  corpore  Chrisli  tridilos,  el  ille  hi 
ChKslo  minoit,  et  Cbrislos  in  eo. 

Sk  deeimt  codex  Se^rimiUf  Ande§a9enm  vera 
S.  Albini  addU  getfneniia : 

A  psrTuio  enim  receni  nato  osqoe  ad  decrepitam 
ienem  sicut  nuiius  est  qui  non  peccito  DMMriitBr  In 
biptismo,  sed  pirToii  tttitom  originill,  mijorei  in* 
tem  etiam  his  omnilras  moriantar  peccatis  qoaeeoii* 
qoe  male  TiTendo  addiderant,  et  illod  qood  Daseendo 
tmennl. 

Ckieramentam  enim  beptisml  esl  quod  hibel  qoi 
hiptiziUr,  el  Sicrimentam  diiidi  bapiisnil  eii  qood 
bdiel  qoi  ordinitor.  Sicot  iotem  baptizatos  m  ih 
oDlUle  receseeril,  sicrimenUm  baptismi  noo  imii- 
IH  :  nolii  enim  sicrimento  injorla  facienda  eil.  Si 
discedil  a  malis,  alrumque  discetfit;  si  permanelln 
maiis,  olramqae  manM.  SicolergoiceepUtor  bopii- 
iiMis,  qoem  non  poloit  imiUere  qoi  ab  imitile  dts- 
cesseril,  sic  iceepundos  est  baptismos »  qntm  de» 
dlt  tlle  qui  saeramenlam  dandi  cum  (fiscederel  noo 
imisit. 


NOTiE  JURIS  A  MAGNONE  COLLECTiE 

Ibec  joris  ei»ftit«  lil)ens  rex  accipe  Carie; 
Oiert  derolus  quae  tii>i  Magno  tuus. 


iM. 

Aogostoi. 

A. 

aot. 

AT. 

ipoi  (ipod). 

AA-     • 

Aogosti. 

AT. 

iotem. 

m. 

appeilatio. 

A. 

AagoiUlis. 

rc. 

iciio. 

kVA. 

ampotiU. 

AT. 

iuclor,  tiuor. 

AMC. 

icttonem. 

W: 

icoepU. 

AIIT. 

Amoaius. 

kLB, 

actioaiiws. 

hbS. 

a^yator. 

40. 

AOi* 
Ai* 

ioteliU* 
Aureilus» 
agit. 

AVBf. 

AM. 

ATR. 

amaotissime. 

amicns. 

auctoritas. 

Alij.  P. 
AB  •!?. 

a4iator  proTlacbip 
adlocam* 

Zo* 

iger. 

i.ll^. 

aciio  mandati. 

APF. 

al8iiem# 

adqL 

a«l  qiMBstoreiii   vel 
ad  quaestionem.^ 

A.  F.  T. 

Bdpolesutemluain. 

AP.  A. 

apud  ictB. 

Igo. 

accasatio. 

AfNP. 

appeyationibus. 

AOCTI-iP. 

avctoritatibus. 

4.  T. 

auctoritas  tua. 

ikJLL. 

allegaia. 

AQi.  a. 

aquiliana  stipulatio. 

AN.N.  P. 

aRnoa»  pnefecto. 

JLql. 

Aquileia. 

APR. 

Afric». 

A?IT« 

antestatus. 

A». 

Asi». 

ACH. 

Acbaia^. 

AFOL. 

Apuliae. 

AP.  P,  PO. 

apud     praefectum 

pRetorio. 

AP.  P.  URB. 

apud     praefectum 

Urbi. 

iA. 

bona. 

B.  P. 

bonorum  possessio. 

fF. 

bcneCcium. 

Bl». 

brevis. 

Sf.  B. 

beneflcium  dedit. 

BFO. 

beneflcio. 

B.  F. 

bona  fide. 

B0«  F. 

bona  fortuna  vcl  bo» 

num  factum. 

BF.  L. 

beneficii  loco. 

B.  E. 

bonorum  emptor. 

B.  PO. 

bonorum  possessio. 

B.Fi. 

bononim   possesslo- 

nem. 

bA. 

bonorum. 

BN. 

bene. 

B.  C.      . 

bona  caduca. 

B.  T. 

bona  vacantia. 

B.  T. 

brevi  tempore. 

B.  PT. 

bona  patcrna. 

B.  EO. 

bonomm  eroplio. 

B.  G. 

bona  gratia. 

B.  F.  JT. 

bona  fide  contractum. 

B.  M. 

bonae  memorise. 

^ 

balbns. 

B.  M. 

bona  roatcrna. 

«A. 

causa. 

-) 

con. 

9- 

oontra. 

c. 

causa. 

cc. 

cansa  cognita. 

CD. 

eontradictio. 

C.  T. 

certum  tempus. 

C  11.  fi. 

comes  rerum  niten- 

tium. 

C.  RiP. 

causa  reipublicae. 

CL.  V. 

clarissimus  vir. 

CAMP. 

Can^nia. 

CFRS.  P 

cufsas  publicus» 

NOTJE  JUMSL 

ooaditio. 
Gorsica. 
consulari. 
corredOri. 
clariss.  viris. 
darissimai  memoriae 

▼Ir. 
i^lariss.  roem.  femina. 
dariss.  puer. 
GOmes  sacranim  lar- 
gltionum. 

comes  rei  privake. 

comes. 

comes  largitionuro. 

Gonstantius. 

consensus. 

cujus. 

comes  Orientis. 

centeslmum    roiliia- 
rium, 

^vis  Romanus. 
cansas. 
calumnia. 
coNsiA,  controversia. 

c.D.R.N.Nc.    cautiun  de  re  non 

necessaria. 
comes     domestico- 

mra. 
cautumque     ratum 

fore, 
Calabria. 

cavaa  memorati  viri* 
centum  roiliia  dena- 

riorum. 
oentum  virale  judi- 

cium. 
centurio. 
CUodius. 
confinis. 
Cseaar. 
oorpus. 
corporatus. 
cautus 
certo  die. 
certo  teropore. 


CDO. 
CORll. 

cii. 

COR. 
CC.  TV. 
C.  M.  V. 

C.  M.   F. 
C.  P. 

\tm    O.     L. 

C.  R.   P. 

COM. 

C.  LARGN. 

76CS 
CUJ. 
COM.  OR. 

c.  iiv-j 

C.  R. 

cs, 

CALA. 


C.  DM. 

CQ.  R.  F. 

CaLAB. 
Cl.  N.  V. 
C.  M.  D. 

C.  U.  JUD. 

CTRIO. 
CL. 

cF. 

CS. 
CP. 

tPTUS. 
"CAT. 
C.  D. 


C.  T. 

C.D.E.H.N.E.  ciyus  dc  ca  rc  notio 

cist. 
c^-  cautio. 

c^Ns.  cautlooes. 

<^s.  A.  Caeaar  Augustus. 

COM.  OB.       cooiitia  obriziaca, 
c.  Cornelius. 

CT.  contractiis. 

CR')  oontrariuro. 

cc.  circum. 

c.  M.  caoaa  niortis. 

cvij,  ciyas. 

c.  R.  c  r*      cqiua  rei  causa  pro- 

mlltis. 


cs. 

€«  M. 

DD« 

Jt^. 

*•. 

DOT. 

D.  P. 

D.  Q.  S. 

DT. 

D. 

D.  C. 

D.  C.  A. 

DN. 

D.  P. 

D.  A. 

DV. 

D.  V. 

D.  P. 

il. 

D.  L. 

DCT. 

DF. 

DIG. 

DIG.  M. 

D.  Q.  R. 

du-P. 

diV. 

Ui^. 

D.  T. 

D. 

D8. 

BT. 

L-. 

D.  BO. 

DHO. 

DAT. 

DUCS. 

DELO. 

D.  J.  Sy 

DQ.   A.  T. 

DNM. 
DD.  NN. 

d.  P 

DCIU6N9 
(T.  OPA. 

r. 

DD. 
D.  ML. 
D.  M. 
D.   M. 

d-. 

D.  L. 
D.  C.  S. 

DN. 

^. 
"1 

D.  R.  P. 


oonailiarius. 

capitis  raiuutio. 

deliide. 

dlxerunt. 

donatio. 

dotem. 

dotero  potit. 

die  quo  siipra. 

duntaxat. 

divns. 

divus  Cacsar. 

divus  Caesar  Augui»tus. 

dominus. 

d.  pius. 

divus  Augustus. 
devotus. 
devotus  vir. 
devota  persoua. 
dampnat. 
do, lego. 
decretum 
defnnctus. 
dignus. 

dignus  merooriae 
de  qua  re. 

dulcissimus* 

dilectissimus. 

deprecatio. 

dotis  teropore. 

divus. 

Deus. 

dentur. 

dam. 

denique. 

de  bc»ieficio. 

domino. 

data. 

Plocietianus. 

delatio. 

Decimos  Julius  39fl* 

vanus. 
deniqite     audoritaf 

tua. 
dominum. 
domini  nostri. 
decreUun  principia. 
decuriones. 
data  opera. 
dedicavit. 
dedicaverint. 
dohunmalun. 
diis  mapibus. 
domus  mortui. 

dixit. 

delibello. 

deconailii  sententiir 

dafflnuai. 

danmalMs. 

de  republica» 


UACM  SENQfifL^JSII»  ARCniEPlSCOPI 


w>. 

desLiUi. 

ri.(H. 

Samuu. 

H. 

Iioraw 

Kl.  I. 

de  lUtu  ineeuuiuiii. 

r.  iiTD. 

f4«.lieliercisc<[iiiUe. 

H. 

blORB. 

iio. 

damuiodtf. 

r.  7*E. 

liUus  iamUi.c. 

HH. 

bamdM. 

KCB. 

Deceinbrcs.        . 

F. 

liUus. 

w>. 

faomo. 

B.  f .  r. 

dan!,lKere,iira!siaro. 

F*. 

fiUa. 

HO   HOS-,. 

».  A. 

dicloaudiens. 

rr. 

fralre». 

H.  ■. 

Imra  bona  vel  terct 

TiXn. 

diviiu  manu 

FIB. 

Februariom. 

M>.  S. 

domus  Mia. 

FL.  t 

flamen  perpeliius. 

H.  H. 

horamala. 

BAT. 

DaUaoo. 

ffl.  u-. 

naineB  dialis. 

H.  P. 

bon  peiBima,  vet  h»- 

Mll<>. 

dooalioDibus. 

n.  tti. 

Oameii  qairinalii. 

reditatis  postesuo. 

WT. 

direcium   factum   mI 

FCT»S. 

racHltat. 

H.l. 

potias  defunclum. 

FACTIB 

laculUlibas. 

H.  $5. 

hicposuit. 

Kat. 

debuerai. 

r». 

fcrolna. 

■.  r. 

bic  AmdaviL 

SciTt. 

decoerat. 

F.  C.  L. 

fraudatioDis  causa  la- 

H.  D. 

bic  dedicaviL 

».  m. 

domi  rorisque. 

titaie. 

H.  B.  V.  P. 

.    haeredluib  bononiB»- 

». ».  ■. 

dulMum  non  est. 

F.  R. 

Ilniuro  regundoruro 

Tepossessio. 

B.  N.  F. 

duliilari  non  potcsl. 

r.  Fi. 

fratrls  Blins. 

K. 

hac. 

BT.  D. 

diciumdecies. 

FL> 

FlaTiuB. 

HT. 

BB-LJiis. 

F. 

forie. 

BVB. 

hoios. 

n.  p. 

de  periculo. 

fS. 

forum. 

bunfe. 

ET. 

eUam. 

r.  H. 

fati  mimus. 

HUiiil. 

bitiasmodL 

ET.HC. 

elitm  uunc. 

F.  H.    1. 

fati  muaus  imptcvit. 

UOMOB. 

«T 

ejus. 

r.  c. 

iiijci  conimissum. 

H.  INS. 

b.iTfs  ]nstiiiiiu5. 

»7- 

esL 

FF. 

fecfrunt. 

H.  B.  a.  F 

.    hxredem  faclo. 

IIHO. 

igusmodi. 

FF. 

rabricaverunt. 

hxredem  esse  rolait. 

Kl. 

eBM. 

rr. 

fundaTernnL 

H.  D. 

bxrediUs  divisa. 

BE. 

emnt. 

ri. 

QdeijusMr. 

UEHB. 

Lxredilalitius. 

KC. 

sger  Td  ergo. 

rv. 

fuerlt. 

■r. 

eplslola. 

Tv» 

Fulbia  Mf  Fulvia. 

B.  B.  C. 

XP.  H. 

episuiltin  misii. 

FO. 

fortes. 

H.  B.  V. 

hODestx  memorix  vif . 

■1*. 

enim. 

G. 

gralia. 

miUits. 

HadrianiB. 

nr. 

esicl. 

ca. 

tierit. 

, 

io. 

EVO. 

edido. 

c. 

gaudiuro. 

-P. 

intu'. 

K5. 

essem. 

GC. 

gesseninL 

-P-i?. 

inlerM. 

Ut. 

eitur. 

COHD. 

GordiaDus. 

-Pd. 

inierdoro. 

1K> 

exislimo. 

e. 

Gaiua. 

intra. 

115. 

exlsiimaiio. 

wiXxs. 

GraiianuE. 

1.  L. 

intra  liroilcm. 

«PR.  T. 
■I>. 

edieialij. 

G.  c. 

CaiuBValerios. 
GaiusCMar. 

IC. 

jnrigconsullus,  eel  ii|. 
tra  circulum. 

EX1.7. 

exemplum. 

r.s. 

gnTitaa. 

1.  T. 

inlra  lempas. 

fin. 

emissa. 

c. 

genuB. 

1.  T.  t, 

iutra    tempus  couti- 

et  manu  divioa. 

c.  R. 

genus  regum. 

lotum. 

't». 

edicium. 

CH. 

germanus. 

IHP. 

iroperalor. 
iroperaiores. 

"^ 

exittiniationi. 

C.  F. 

germaous  frater. 

IHPP. 

BXT*'-! 

eicellentla  tua. 

Q.Vi. 

germamii  GIIus. 

IHP.  C3. 

imperalor  Caisar. 

BXB.  C. 

«I  seiialus  consuUo. 

7^... 

gloria. 

IHP.  A. 

■S  I.  Q. 

ei  jure  quinlium. 

gloria  parentuffl. 

I.    l. 

in  jure. 

EX    71. 

ei  communi  consen- 

B-l^- 

gloria,  decus. 

1.  D. 

in  Domino. 

ru. 

sn. 
fnit,  fuerit. 

C.  T. 

EKk. 

gravitat  lua. 
gralla. 

I.  PS. 
1.  L.  S. 

in  loco  (acro. 

ri. 

Odel. 

u: 

hooor. 

1.  D.  P. 

juri  dicuDdo  prceat. 

'■ 

Ainrfus. 

B. 

Iionettus. 

1.  L.  B. 

in  h>co  rellgioso. 

HC*. 

«doda. 

B.  T. 

1.  L.  D. 

in  looo  dlvioo. 

K>«- 

rusionibus. 

a.  T. 

hoiiesia    persona  vei 

I.  L.  P. 

ia  loco  prasenli. 

r.  E. 

ractam  esl. 

bOBesliis  puer. 

I-P- 

in  publico,  in  pbiea. 

r». 

Aindnro. 

u.  r. 

bonesu  remina.' 

(.  L.  k. 

iD  loco  abteuiis. 

ruu. 

hmilla. 

n.  V. 

bonesla  vlta. 

1-  Bfl. 

insenatu. 

rtTT. 

Falcidb. 

H.  L. 

honestoloco. 

1.  SN.  B. 

in  Benatu  Kooum, 

fUil. 

ficni. 

■  .  L.  I>. 

hooMlo  loco  Baiuf. 

I.  r. 

tnrura. 

•r    ■ 


j.  ¥*•  G6.      in  foro  Cacsaris. 
I.  r*.  C8.  ▲.  io  foro  C(csaris  Au- 

|usti. 

in  foro  Pacis^ 

in  foro  Trajani. 

in  fofo  Ncrv». 

in.foro  Iransitorio. 

in  foro  Julii. 

in  foro  Populi. 

in  foro  Boario. 

in  foro  Flaniinio. 

inibi* 
.  dttodecies. 

duodericies. 

igitur. 

jure  Quiriiium, 

jurisdictione. 

inde. 

item. 

jodicioin. 

jare«     .   ' 

inter. 

iQterim, 

illuAtruk 

induiqatio  vel   indul- 
gentia. 

inde. 

intcgris. 

integri  restitut. 

jndicio. 

judicia* 

ita. 

itaque. 

iolttstris  magniAceniia 
.ti!a« 
p>  inteijectio  vel  interdi- 

ctio. 
JDN.  Junias, 

iL.  8.T*       illustriasublimitastua. 
TeX.  interea. 

ID.  ▲.  4.       idem  Augusli. 
I.  A.  1»        in  aquaeductus  reati- 

Uitione. 
n.  juri^urandi. 

JUL.  Julias. 

JULANU8.      JttUanus. 
J.  c.  ^.        jure  cautum  est. 
K.  Kaleodae. 

K.  JAR.         Kalendas  Januarias* 
K.  F.  Kalendas  Februarias* 

|L.  M.  Kalendas  Mariias. 

K.  AP.  Kalendas  Aprilis. 

K.  M.  Kalendas  Malas. 

K'  Jn!f.         Kalepdas  Junias. 
K.  JUL.         Kalendas  Julias. 
K.  Ai-tt.        Kaieudas  Augusias. 
K.  SEPT.        Kalendas  Septembris. 
K.  OCT»         Kalendas  Octobris. 
|(.  Btov.        jlialead^  Novembr^B. 


I.   F»  P^. 
I  F*.  TR. 
I.  F*.  N. 
I.  F«.  TR. 

h  r*'  JUL. 

1.  F««  FOP-^. 
I.  F*.  ». 

|.  F*.  FLM. 

II. 

IXI. 

IXXI. 

16. 

J.  Q. 

TuIfE. 

1.  • 

IT. 

ITD. 

JR. 

^. 

-PRM. 

IL. 

Id-jV. 

ID. 

17. 

il.  -R^. 

JUDO* 

ItDA. 

lA. 

ITQ. 

I.NL.  MA.  T. 


K.  DRC 
K.  Q. 
K.  8. 
K. 
Kl. 
K.  D. 
K.   C. 
KAR. 
K.  C. 
KO. 
K.  M. 

K.  P, 

K.  F. 

K. 

KA. 

ilr. 

K.  P. 

K.  DD'. 
LG. 


NOtJ:  JURKt 

Kalcndas  Deccmbrfs. 

Kalendas  quinliles. 

Kalendas  sextilei^ 

kanssime. 

karissimi. 

kapll^  deminutus. 

kapite  census. 

Kartago. 

Kartago  civitas. 

kardo. 

kardo  maximus. 

Itardo  positus. 

kardo  finalis. 

Kaelius. 

kastra. 

kaelimontanus 

kabtra  posuit. 

kmtra  deiiititia. 


i  ■    ?'.•/»' 


LT. 

•^.  fP    PO. 

L. 

L.  T.* 
L.  G. 

L.  M. 

-^.  ¥vi. 

•^.  DD. 
-jQ.  R. 
-^.  Q.  S. 
LUD. 
LG.  D. 

LG. 

LOD.  AP« 
L.  P, 
L.  P. 
L.  VAL. 
L.  EM. 
L.  CESS. 
L.  M.  D. 

L.  ADQ. 
L.  8.  P. 
L.  M.  P. 
L.  1.  J. 
L.  1.  Q. 
L.-P-P.ADF. 
L.  IMPL. 
L.  PR. 
L.  SA.  PAL. 

L.  ic. 

L.  VAL.  R. 

L.^ 

MO. 

MC. 

M.  T.i 


Hcet. 

longi  lemporis '  prse- 

seriptio. 
Lncius. 
LttdQs  Titius. 
Liwitts  Corneiitts 
LiMsiDS  Murcna. 
loeQS. 

toctts  sacer. 
locQS  divinus. 
loeifs  dedititins.  ' 
loettR  religiosus. 
loco  qoo  supra. 
Ittdus. 
legem  dedit  vel  lega- 

tiim  dedit. 
legavit. 

hMli  Apollinares. 
iibri  pens. 
kctts  proprius. 
Lttcios  Valerius. 
locttR  emptus. 
loctts-  c^itius. 
loens  mortuo  dedica- 

tnB, 
locus  adquisitus. 
iocua  b^e  possessus. 
iQcas  male  possessus. 
locus  in  jure. 
loctts  jttri  Quiritium. 
lootts  inter  adfines. 
loc^  imperialia. 
locs.  privata 
loca  sacri  palatii. 
loca  incerta. 
Lndas  Valerius  Rufus. 
loca  periculosa. 


'r 


1  • 


-4- 


M.  mlhl. 

MM.  malriaionium. 

MFTi.  F.       nianiresii  furti. 
M.  Marciis. 

M.  cs.  Marcmf  Cxsar. 

MAX.  Maximns. 

MAX.  cs.       Maximns  Cicsnr.    -^ 
MAX.  PONT.  Matitnns  pontifex. '^ 
M.p.TR.POT.  Maximiis  pontifex  (A 
bunitUB  poteslaffi. 

milcs. 

fniliu^s. 

rofntls  tocus. 

mnitis  ager. 

raodo.  '  ' 

magis. 

mairisfcT  '* 

magi8t6r  niiliti». 
inonninentum . 
monnmentum  petit.^ 
nioirainentum  Jiu!!cf|ill. 
DAbnnftienii  loco.  -"" 
mala  fi(<c.  '' 

'itiate  Hdei  posscss^, 
malns  bomo. 
malellcns. 

SRftillS. 

Martfns  Rufus 

rainor. 

raen. 

mu».     1 

milifr.    . 

numifMtum.      •'*  ^ 

molestos. 

male  positus. 

mater. 

mulier.  ■• 

matertera. 

mnHefris  bonae  vei  itfiH 

Itef  hOnn. 
MMilier  saala. 
mairifeslum. 
manlfesius  locus.   * 
manifestum  oppMimi* 
manifesium     tentto- 
.  rittm; 
nlsi. 
neqoe. 
nm  si. 
naniu    , 

IMM.  .    r    . 

nosler. 

npbis» 

NOB,  PiER.  .nobiiissimus  puer, 

N.  OP 


MM. 
M.  L. 
M.  AG. 
M*. 
M6. 

MAG. 

MAG.  MIL. 
MIIT.     * 
MM.  P. 
ilM.  ACC. 
MM.  L. 
M.  Fl. 
M.  FI.  P. 
M.  H«. 
MF. 

M.  RF. 
Ml!«. 

-«. 

"T 
Ml. 

MP. 

MS. 

M.  P. 

MT. 

MDL. 

MATA. 

MUL.  B. 

NUL.  M. 

mSf. 

liF.  L. 
MK.  OFP. 
if.*  TT. 

MI. 
NQ. 
M«  S. 
N. 

N 
1?. 
NS. 
NOB. 


,  t 


-  t 


r 


N.  P 


—fccipium. 
ipoilis  leropore. 


r 

NIL. 
N.  UO. 


DoncfMMtet. 
nonpossnnl. 

nunc  vapot 


tH 

lUCn  SENONENSIS  ARCUlEPISCOn  NOT/E. 

wt 

R. 

MOOIMCM. 

ryC. 

pott  coBsulalam. 

00.   T. 

«Bolempor». 

».  c 

Patres  Coiiscripti. 

ooio. 

qDomodo. 

r. 

ao*ier. 

r.  M. 

patris  actio  vet  priiKi- 

00. 

qaoqoe. 

s. 

BibU. 

paBt  »etio. 

o535io. 

II. 

naa. 

s). 

poMiflm. 

Qk. 

qoa. 

ir-B*. 

IMMUWl. 

tK. 

perb»l«a>. 

0». 

quare. 

H. 

Biti. 

rt. 

protbcia. 

OAPP. 

qnapropier. 

K.1I. 

BM  »11». 

-.^«G^. 

0.».  a. 

0.».«.P.G.1 

qBadere. 

\  QBa  de  re  peio  srati.. 

R. 

BOI. 

BainqM. 

rc  L. 

procoBMl. 

priaea  lex   ae(  prisd 

Dosviim. 
nonTu. 

HC 

UUdL 

Picono. 

(l.a.k.r.L.i 

>.  qn  «e  rc  |KM  M.- 
biliUteB  TeMnm. 

■.  YT. 

WMTIlh. 

nc  Am. 

Picwo  aiiiKHMrio. 

04. 

qimr. 

MM.  C. 

BObUUgenere. 

nc.  uu. 

Vietmo  nrtticario. 

Q.  P.  C 

qmdacnu. 

M».C.  H. 
NM.  F.  II. 

H.  C 

BoWi  (enere  utu>. 
DobiU  luailianaUu. 
HeNu 
NenCcur. 

prvfeetBi  Ilrbi. 
pnefeciBi  praelorio. 
pneiiectiiB  vigiliun. 
pni<BClas  annoD». 

0.  D.  C  ». 

Qao. 
r.  nc. 

qna  de  caiua  TCut. 

qun. 

qii«iii.|i>. 

qd. 

K.  CL. 

NeroOaiidiu. 

ff.  CL.  >. 

pntCBclui  classii  Rb- 

o't. 

0. 

oporteL 

0'iC.j. 

QwiM.(>]ii». 

«»r 

ooBilm. 

iV.  CL. 

pndtatDi  daisis. 

a'.B. 

Q.m<ligt»i.. 

«0. 

oportutt. 

P.  JtK. 

Q.  B. 

qaan  nn. 

•t 

P.  BTB. 

Q.  L. 

qwnlocnm. 

M. 

obrisiMBm. 

P.  JDO. 

prKiMtau  Jndz*. 

Q.  PT. 

qon  p.iriam. 

<»> 

opu. 

P.  GILL. 

pralbctBi  GaUianim. 

Q.  paoT. 

o»r. 

OpHAUB. 

P.  AFk. 

pngbcui  Africx. 

Q*.  P. 

qa>|>cllL 

00. 

S. 

oniBfc 
«porim. 

f.  IP.  P. 

TiBcbe. 

O.P. 
Q.  K. 

qicmpcUL 
qncmrc^l. 

•.c. 

ope,  eoMilio. 

pp.  tm. 

perpetno  Angnsto. 

Q.  AD8. 

quem  •d«ril. 

B.».  N. 

open  «oniim,  muDBt 

P.  1.  7«.  1 

.  prmc^ite  sDmito  Obi- 

ft.  DK. 

qoemdicit. 

F. 

pne. 

qBobabelo. 

Q.T. 

qacnnlt. 

FF. 

proptor. 

1P». 

quiB. 

B. 

m. 

r.  K. 

popBb»  HomaBBi. 

QPT- 

quia. 

BT. 

F. 

prit. 

w. 

Vuc 

WK. 

rc««>lll. 

po.  potesL 

M.. 
PB. 
PO. 

PSy 

PB. 

W.  Bl 


uu.  popDlBs  Romanns. 


qdS. 
«7- 


pnaaee  proviociK.  qpp. 

pnesM  provincix,  vir    g^ 


parfl»  karissime. 

prvtar. 

priTUeflum. 


p.  PL.  pBlris  «1«. 


qoaadoet  qBoolam. 
qBBr«. 


qis.  qirfi. 


qBstas    ReUns,    lel 


BBC. 

B.  G. 

RomuiiciTM. 

-B-. 

rex. 

ar. 

^iMpnbUc». 

B.  FB. 

reiprivBtm^ 

BCL. 

resDlis. 

BC.  Ty. 

reaJslEnc 

B6.  Vk. 

resisfllia. 

a.  B. 

B.  M. 

reglsmBDus. 

HA. 

Roma. 

■AT. 

RaTnma. 

S». 

•eeBDdam. 

Kj, 

sicBli. 

m 

S. 

LEO  PAPA  in.—  NOTrnA  RISTORiCA. 

9i>\ 

sr. 

81  Ye. 

SC*  L. 

sacrge  brgitiones. 

TM. 

lermltttts. 

•■. 

sioe. 

sc.  t.  cs. 

sacramm  krptionum 

TH.  P. 

terBrfmns  posttft. 

W»A. 

aenaloiis  auciorkate. 

eooBss» 

TM.   DD. 

tenniMMi  dedicavU» 

8. 

sant. 

ST.  P. 

stadtum  posuit. 

TIB.  K 

Tiberii  Irop. 

•y 

sed. 

ST.  DO. 

slMiaffi  dedieaivti . 

TIB.  R. 

Tiberii  HomaB. 

SA. 

sentefilta. 

TS. 

trans. 

TM. 

termae. 

s.  s. 

sententiam  dedil,pel 

TM. 

tameii. 

TM.  DD. 

terinae  dedicatJB. 

sententiam  dixit. 

TRMO. 

transsctio. 

T. 

tcin. 

S.  P. 

satisfecit,   vel  saeris 

TS. 

ter. 

TB. 

tibi. 

faciendis. 

TR.  P. 

tribunitia  potestas* 

TB.  D.  r. 

Ubi  dulci  filio. 

iVT. 

satisfactum; 

TAB. 

tabuUD. 

TB.  D.  F.  M. 

libi  duici  filio  meo. 

88. 

sestis. 

t'. 

• 

lOD. 

TB.  D.  F.  M. 

libi    dulci    fiiio   mtta 

S. 

% 

sunt 

T*. 

tum. 

A.  0.  P.  T. 

adoplivo. 

SN  B. 

sinedubio. 

tmt. 

testamentum. 

VB. 

verba. 

S. 

ser. 

• 

T»T. 

testameoti. 

vv. 

velut. 

SLS. 

scilicet. 

T»T. 

lestamento. 

V.  KT. 

verbura  ctittBB. 

sirp. 

sine  periculo. 

TC. 

tUDC. 

T.   G. 

verbi  gratla. 

Sli.  P.  M. 

sine  periculo  mortis. 

T^. 

tur. 

URB. 

Urbis. 

SICN. 

si§num. 

TB.  M. 

tabuke  iiatrimoniales. 

V.  P. 

vir  perflecliSBtttMttw 

K 

suprascripus. 

T. 

tune. 

TIR. 

virgo. 

SP.  M. 

supra  memorattts. 

T». 

tanlo. 

VU.  ¥. 

virfo  vestalls.> 

Scsl 

sancttts. 

T. 

ter. 

y. 

vesies. 

icA. 

sancta. 

4P. 

trans. 

VESP. 

Vespaslanus. 

ie.  VM. 

sancte  memorise. 

TP. 

tempus. 

TESP.  ^. 

Vespaslanus  Cnsar. 

SPD. 

supra  dictus. 

TP.  B. 

tempos  bonum. 

▼AL. 

ValerittS. 

8CD. 

secundttm. 

TIB. 

trlbunus. 

VAL.  C8. 

Vaieritts  Caesan 

ST. 

'statutum. 

TR.  PL. 

tribunus  plebis. 

T.  MUX. 

vias  muniviU 

ST.  TP. 

statutum  tempus. 

TBC. 

Iribunitix. 

91. 

existimavit» 

S.D. 

statutum  diejn. 

T. 

TttUius. 

^, 

existlmatio. 

ST.  ?S. 

statutum  consulem. 

TIB. 

Tiberitts. 

X. 

xenodoehos. 

ST.  811. 

statutum  senatum. 

TIB.  CS. 

Tiberius  Gaesar. 

%. 

deeies. 

S.  P.  Q.  E. 

senatus     populnsque 

TIB.  CL. 

Tiberius  Claudius. 

* 

VMN. 

hymnnm. 

Romanus. 

TR. 

tri. 

ZBN. 

Zenobitts. 

ANNO  DOmm  DGCGXTIU. 


SANCTUS  LEO  ffl 


PONTIFEX  ROMANUS. 


nOTITIA  HISTORICA  IN  SANCTUM   LEONEM. 


(Mansi,  Cxmc  aai|>l.  Goll.  tom.  XIII.) 


Leo  (a)  lertius t  nstione  Romamift,  ex  patre  Azvp-  A  ^  sq»tem.  Qttl  a  parva  etale  In  ^^^'^^*P^f[|^*^ 
plo,  seditannos  viginti,  menses  quinque,  dies  decem     entttrilos  ei  edtteattts  ,   omneniqtte  secieslaslicam 

(a)  Leo.  Anno  Redemptoris  nostri  795 ,  viffesima     creatus  esi  cjns  aueeessor  Leo  hujuB  BomlBis  terthm, 
sexta  Januarii  ,  eodem  die  quo  AdHanns  obierat,      in  disciplina  eccMastica  a  juventttle  bsne  faMllliMtti, 


005 


SANCTIS  LGO  PAPA  Ifl. 


OM 


disciplinam  spiriuialitcr  crii(liliis,  tam  in  psaltcrio  A  nim  nutritori  suo  thuribulum  anreum  ante  vcstibii- 
quamque  in  sacris  divinis  Scripturis  poHens,  sdb-     lum  altaris  pensans  libras  decem  et  s^ptem.  Imo  et 


diaconns  factu»  fn  presbyterii  lionorem  prorcetiis 
Ml«  £rat  enim  >ir  castus,  k>qiicla  facundus,  et  aoi- 
mo  coiistans. 

L-bi  vero  inYcniebat  aliqucm  prsccipuum  mond- 
chum  vd  servum  Dei,  in  coUoquiis  divinis  et  oratio- 
ne  cum  eo  penitus  vacarc  non  cessabat.  Et  valdc 
nimisque  hiiaris  In  eleemosynis  exisiebat,  verum 
etiam  el  infirmonim  prorsus  maximus  visitator, 
pn-eilicans  illis  scripturalilcr  [Scripturas],  ul  eonim 
animas  [ul  pro  cura  paupcrum  animas  suas]  in  clee- 
mosvnis  reqimerent. 

Qui  plures  eius  prxdicationibus  aniiuentes,  quid- 
qiiid  illo  pro  Chrislo  commcnd.ll)al[babobant],  oc- 
culte  diu  noctuque  paOperibfis  erogabanl  :  fruclum 
animarum  crebro  offerens[offcrcntes]salubriter  Deo, 
et  duni  taliter  in  ipso  vestiario  pnrcipue  degens 
splenderet,  el  ejus  solcriissimani  curam  ipse  veslia- 
rius  diligeret,  ab 

Quapropler  divina  inspiratione  una  concordia  ea 
demque  voiuntate  a  cunclis  sacerdolibus  seu  proce- 
ribus,  cl  6\m\\  clero,  ncc  non  ct  opiimalibus,  vel 
cuncto  populo  Romano  Dci  nuto  in  nalali  [natalilio] 
beali  primi  martvris  Sicphani  electus  est«  et  se- 
quenti  die  innatafi[natalilio]  sancti  Joannis  apostoli 
et  evangelist:e  ad  laudem  et  gloriam  omnipotentis 
Dci  ponlifex  in  sedc  apostoHca  ordinatiis  cst.  Erat 
cnini  ecclesiasticarum  reriim  defcnsor,  et  contrario- 
rum  fortissimus  expugiiator,  et  nimis  mitissimus, 
et  eidem  Ecclesiac  bencvolus  prx»clarus  amator,  tar- 
dus  fld  irascendam,  et  velox  ad  niiserandum,  nuUi 
malum  pro  malo  reddens,  iieque  vindictam  secnn' 
dum  meritum  tribaens,  sed  pius  ac  misericors  a 
tempore  ordinationis  sux  omnibus  studuit  justitias 
facere.  Hic  vero  rogam  [visus  csl  rogam,  id  est  sli- 
pendium]  clero  suo  in  presby terio  maxime  ampUavit. 
Fecit  enim  in  l)asiUca  neali  Pctri  principis  apostolo- 

nuUaqiie  non  virtate  exornatus ,  quem  Deus  ad  lioc 
in  sedem  pontificiam  evexerat,  ut  magiia  pateretur 
et  niagna  peragcrct.  Pontificatus  cxordio  carnis  in- 
ccndium  passus  essc  dicitur  ex  osculo  quod  inanui 
sux  mulier  impresserat ;  additur  osculatam  mantim 
sibi  ipsi  eum  praecidisse  ,  staluisscque  ut  deinceps 
pedes  lenliim  non  mann»  ponliAcis  exoeealarentar : 
verum  ntnimque  anile  coinmcntum  est,  plus  quam 
fabnlosum.  Nain  constat  quod  ante  hoec  tempora  mo- 
ris  fuerit  pedes  non  manus  pontiflcis  exoscnlari.  Ad 
Caroliim  magniim  tanquam  potenlissimum  Roman.^e 
Ecclesise  defcnsorem  bonorandum,  non,  ut  calum- 
iiiantur  novatores,  ad  posacssionem  urbis  traden- 
dam,  exemplo  antecesomm  suorvm  per  legationem 
inisit  pro  munere  et  dono  epi^copali  clave»  aurcas 
confcssionis  sancti  Petri,  et  vexillum  urbis  Romx, 
sicut  ad  eumdem  loco  benediclionis  misit  palriarcha 
llicrosolymitaniis  claves  una  cum  vexillo  loconim 
sanclorum.  llac  occasione  Carolus  rex  alilcgavit  En- 
gilhortum  abbatem  monaslerii  Sancli  lUcharii,  qui 
pontiflci  rcdderet  muiiera  ainplissima  ,  quic.ex  the- 
saiiro  Hunnorum  erepto  idein  rex  fuerat  consecutus 
(AnnaUi  FrancoTttm),  Acceptos  thesauros  pontifex  in 
ornamenta  ecclesiarum  convertiti  et  in  clericos  ero- 
ffavit,  omniaaue  perfecit,  qnx  anlie  pen^cutionem  il- 
lam  recensct  Anastasius,  seorsum  abaliisqux  postqua- 
drienniumedidit,  quando  ex  Gcrmania  reversus  luit. 
Constantinus  V,  detrusa  uxore  sua  legilima  In 
monasterium,  duxitaliain,  Theo  lorain  noinine,  eam- 
qiie  iinperatricem  coronavit ;  cumque  Tarasius  Coii- 
slantinopoli  adulterum  non  excommunicaret,  ipse 
pionim  consortio  habitus  est  indi$;nu8  :  qui  vcro  cum 
Tbcodoro  Studita  adullerum  imperatorem  rcdargiie- 
nnt«  iBOxaiiiitm  tblegati  fuerunt.  Cumque  iu  sce- 
Ins  sceleri  adderet,  merilo  jusau  matris  quam  impe- 
rio  exuerat,  zelo  justitia^  noii  regni,  oculis,  impe- 
rio  et  vita  oiriHitas  fuiu  irenc  dum  post  rccuperatom 
iiqperiiiin  qaioque  annis  soia  iroperiufli  tenuisset,  a 


in  confessione  ejusdcm  apostoli  nigas  ex  auro  puris- 
simo  cum  gcmmis  diversis  pcnSanles  Ubras  qundni- 
ginla  et  novem.  Iiem  coronas  majoresargenteas  Ues 
pensantes  libras  treceotas  et  septem.  Yenim  etiam 
let  cortinas  albas  holosericas  rosatas  habentes  hi 
medio  crucem  de  chysoclabo  [cbrysoeiavo],  et  pert- 
dysin  de  fundato  unam. 

Sarta  vero  tecta  basilicae  beati  Petri  apostoli,  id 
est,  navem  majorem,  sed  et  aliam  navem  super 
altare  cum  qnadriponicu  simul  el  fontem,  aCqriib 
anle  fores  argenteas;  vcrura  etiam  et  turrem  cum 
camcris  suis  ab  imo  usque  ad  summum  omiiia  in 
omnibus  novitcr  restauraVit.  Prxsertim  imaginem 
Salvatoris  ctim  reliquis  mirae  pulchritudinis  depictaim 
ad  decorem  suprascripte  ecclesije  in  fastigio  siifo 
arcu  majori  posuit.  Pari  modo  et  in  k>asilica  beeli 
Paiili  apostoli,  atqtie  in  basiTlca  Salvatoris  instar 
omnibns  amantissimc  diligebatnr.  n  imagines  (id  e$t  similes  ima^ines)  fecit  et  constituit. 

-  Sarta  tecta  vero  tituU  beatae  Anastaslae,  quae  a  prisdi 
teinporibus  per  incuriam  marcuerant  et  pene  casan 
ci^nt,  suo  almo  studio  noviter  reslauravit. 

Similiter  et  titulum  sanctx  Sabinsc  studiose  reno- 
vavil.  In  quo  vero  templo  idcm  egregins  praesul  ledl 
ex  argenteo  coronas  quinque  pensantes  iibras  qoa^ 
tuordecim.  Canistra  duo  pcnsantia  libras  tres  el 
semis.  Gabatas  interrasllcs  [fntcrs^tnes']  novem  pen- 
santes  libras  undecim.  Fecit  antem  et  in  tMSiIica 
Beatse  Dei  Genitricis,  quse  appelialuF  ad  Pracsepe^ 
ciborium  ex  argcnlo  purissimo  quod  pensat  iibras 
sexcentas  et  undecim.  Simul  et  nigas  argcnieas  in 
ingressu  presbyterU  pensantcs  lihras  octuaginta, 
atque  cortinam  majorcm  sericam  albam  haiienlea 
periclysin,  et  crucem  de  fundata. 

Imo  et  in  sacratissimo  altari  majori  fectt  vestein 
de  chrysoclalM)  habentem  historiam  naliviiatis*  el 
aancti  Simeonis,  et  in .  medio  dierilismon.  Sfanol 

C  Nicephoro  horoine  impiissimo,  b^rcticorum  omnium 
lautiire,  Roman?e  Ecclcsi^e  omninmqne  clericorutt 
contemptore  scelestissimo,  imperio  privata»  in  e^si* 
lium  amrindata  fuit ,  anno  Domini  802,  atque  ibiden 
anno  seanentc  e  vivis  deccssit.  (Tbtophani  AnnaUt 
in  Nicephor, ) 

Adolftim  reeem  Nordanhurolmytiim  e  regiio  pn^ 
sum  Leo  per  legalum  sedis  apostolicae  in  regnum 
restituit  (AnnaU$  Francorum), 

Defuncto  Carolo  inipcratore,  quem  Eginhartus  fe^ 
bri  correptum  anno  CbrisU  814  ,  Aquisj^rani  pie  et 
sancte  obiisse  refert,  sub  iniUum  Ludovici,  rursom 
facinorosi  bomlues  in  pontificem    insurrexerunt , 

-  vitxaueillius  grates  insidlas  struxerunt.  Qiiodcuro 
pontffex  cognofisset',  et  in'  delinquentes  lege  agi 
pnccepisset,  magiia  seditio  Romse  concitata  fuit,po>t- 
qiie  plurimas  strages,  depnedaliones  et  incendia^ 
.  tot  tantaque  mala  subsccuta  fucrint,  ut  opus  fuerit 
Liiilovico  imperatori ,  Bernbardum  ,  qui  loco  Pippi* 

D  ni  frairis  in  regnum  Italix  succcsserat  in  urbem 
ablegare.  Qua  ratione  illa  contigeriut,  annales  FraiH 
corum  pluribus  enarrant. 
Iliijus  pontificis  anctoritatc  sedes  episcopalislrien- 

r  sis  Ecelesiae  ad  petitionem  Alphoijsl  regis  coanoinen- 
to  Ca$ti,  et  iiitercessionom  Caroli  magnl,  Gompos- 
tellam  cst  translata ,  quia  repcrto  ibidem  sancti 
Jacobi  apostoU  corpore  venerando  ,  et  miracuUs  in* 
signiter  lUustrato,  reverentia  apostolici  culminis  di- 
giium  et  conveniens  essc  omnes  senscnint,  ut  locus 
ille  episcopalis  sedis  bonore  insig.iiretur.  Ita  omncs 
qni  res  Hispanianim  descripsenint.  De  Leone  ponli- 
hce  Walafridus  Strabo  in  libro  de  Rebus  Ecdeslas- 
ticis,  cap.  21 ,  scribit  ralioue  fideUum  ad  suam  us- 
que  pervenisse  notitlam,  ipsuro,  um  die  iepiim  vel 
noviet  miuamm  toUmnia  w^uteeUbtaMaa:  tbrlasse 
ut  hac  ratione  majus  Dci  auxilium  imploraret,  qa* 
magnis  iisque  ffravissimis  afllictionibns  qnolidie  ~^ 
xabatur.  Skv»  Bin. 


fiC7 


NOTITIA  inSTORICi\- 


D9« 


cliam  el  in  camcra  ejiisdcm  ccclesix  el  in  quadri-  A  in  basilica  bcali  Clemcotis  Testcm  dc  s(aura(  irf 
poriica,  nec  non  et  coronas  argenteas  tres  peiisanles  unam  habentem  perielysin  de  chrysodabo.  Fecil 
inibi  libras  centum  quadragiuU  qninque  {quinqua- 


ginia  quinque]  et  uncias  novem.  Interea  et  in  basdica 
eati  Christi  martyris  Laurentii  sita  foris  muros  le- 
cit  iBiagines  argenteas  tres  Salvatoris ,  beati  Pelri 
aposloii,  et  sancti  Laurentii  pensantes  simul  libras 
quinqiiaginta  qualuor  et  semis.  Et  in  sacro  altari 
Teslem  seric^m  cbrysoclabam  habentem  historiam 
Dominicse  passionis  et  resurrectionis.  lleroque  reno- 
TtTit  sarta  tccta  beatorum  Felicis  et  Adaucti  marty- 
rum  juxtn,  sanctum  Paulum  Apostolum,  sed  et  basi- 
licam  sancti  Mennx,  atque  tituii  beati  Vitalis  Christi 
marlyris,  nec  non  et  coBmeterium  bcati  Sixti  atque 
Gimelii  via  Appia.  Simulque  et  ccemeterium  saucti 
Zotici  Tia  Lavicana. 

F^riter  et  eccicsiam  Sanctie  Dei  Genilricis  sem- 
perqne  Tirginis  Marix  dominae  nostne  sitam  in  Fon- 
ticana,  quae  per  olitana  marcuerat.  Fecit  autero  idem 


etiam  et  in  arcubus  argenteis  ecclesixi  Dei  apostoli 
Tela  de  slauracin  valde  pulcherrima.  Ipse  vero  prs&^ 
cipuus  pontifex  in  titulo  twaUe  Susannap  ut>i  et  pres- 
byter  orilinatus  fuerat,  duin  breviler  destructus 
fuisset,  et  jaro  per  longitana  teropora  ipsne  parietinsd 
marcuissent,  ob  nimium  amorem  aropliavit  aettiG- 
cium,  et  noviter  in  altitm  fodiens  nrmissimiim  posiiit 
fundamentum,  et  cruta  pianitie  mirlGce  excelsa  super 
ipsa  kindamcnla  a^GcaTit  ecclcsiam  cum  apsida 
amplissima,  ct  cacumina  iniriGca  de  musivo,  atque 
cameram  decorsitam,  scii  presbyleriiim,  et  paviincn- 
tum  marmoribus  pulchris  ornavit.  Verniii  etiam 
dextra  Isevaquc,  et  porticus  ejiis  cnm  coliimnis  mar- 
moreis  construxil.  Sed  et  baplislerium  ibi  constituit^ 
ubi  ct  dona  obtnlit,  vhlelicet  gabatbas  aureas  fun- 
datas  tres,  peiisanles  libras  quatuor  et  Si'mi$;  cru« 
ces  aureas  duas  ciim    gcmnii»  pensanles   libram 


pncsul  in  l>asilica  doctoris  mundi  beati  Pauli  apostoli  ]g  unam,  tum  virgas  argcnteas  pensanles  hbras  tres 
confessioncro,  simul  et  rugas  ex  auro  obrizo  habenle      et  uncias  septem ;  lucernam  ar^enteam  unam  peji- 


gemmas  pretiosas  instar  beati  Petri  apostoli  pensan- 
tes  libras  centum  quinqiiaginU  et  sex.  Et  super 
ipsiim  sacrum  altare  imaginem  auream  habentem 
SaWatorem  et  duodecim  apostoios  pensantes  libras 
septuaginta  quinque;  sed  et  cameram  ejiisdem  l>asi- 
licse  in  modum  oeati  Petri  apostoli  noTiter  fecit» 
pneaertiBi  et  coronas  argenteas  tres  pensantes  in 
nna  iibras  ducentas  et  Tiginti.  Et  Tcla  holoserica 
majora  aigiUata  habentia  periclysin,  et  crucem  de 
bathin,  seu  fundato  numero  quindeciro.  Vela  promi- 
scoa  majora  de  qnadmplo  investita,  quae  pendent  in 
arcukuis  ipiadragmta  tria.  Vela  modica  sigillata,  quae 
pendent  m  arcubus  minoribus  ornata  quadruplo  ti- 
ginti.  Item  Tcla  modica  de  stauracin,  quae  pendent  in 
arcubus  decem,  et  alia  decem,  ex  quibus  tria  habent 
peridysin  de  cbrysoclavo.  Item  vela  qualuor  Glo 
pari  Alexandrina.  Item  Teliim  alitbino  rotatu  habens 


saniem  libras  quinque ;  imagines  argeiiteas  tre» 
pensantes  libras  Iriginta  qiiinque.  Fecii  ct  eonfessio- 
nero  ejusdera  altaris  ex  argeuteo  purissimo  peosa»* 
tem  libras  ceuium  trcs  et  uncias  duas.  Coiumnas  ar-* 
genteas  octo  et  garainadiii  duo,  et  arcus  duos  cun» 
crucibus  ai^gentcis  quinque,  et  galKaithas  quindecim 
pensantia  simui  libras  eentnm  quinquaginta.  Crucem 
diacopton  pensanlem  Hbras  quatuordecim.  Canistrum 
cx  cede  Cafotii  pensans  libras  duodecim  et  8einis« 
Coronaro  majorem  de  argenleo  unain  cum  delpbini» 
triginta  duobus  pensantcm  libras  triginla  duas.  Nec 
non  ct  cauistrum  argeiileum  unuin  pensans  Ubras 
decero  et  octo,  sed  et  aliud  cauistrum  argenteuni 
pcnsans  libras  decem  et  octo.  Vasa  colaloria  argei^ 
tea  dcaurata  pensantia  libras  quatuor  et  uneias  tres, 
Gabatbas  argenteas  habeutes  gryphos  deauralo» 
j^ensantes  libras  duas.  Coronas  argenteas  duas  cum 


periclysin,  rotas  com  cancellis,  et  in  medio  crucem  p  uelphinis  decem  et  octo  pensantes  libras  decem  ei 

cum  gemmis,  et  quatuor  rotas  de  Tyrio  GIo  pares.  ^  novcm.  Enim  vero  idem  praecipuus  antistes  fecit  in 

-  Fecit  autem  in  basilica  beati  Andreae  ad  beatum 

Petrum  apostolum  rugas  argeuteas  pensantes  libras 

octuaginta.  Verum  etiaro  et  in  basilica  SalTatoris, 

quae  appellator  Conslantiniana,  cameraro  mirae  ma- 

gnitudiiiis.  Hic  almiGcus  praesul  fecit  in  altari  majori 

beati  Petri  apostolorum  principis  Testem  cbi^socla- 

bam  preiiosis  gemmis  ornatam  balientem  historias 

tam  t>alTatoris  beato  Petro  apostolo  ligandi  solven- 

diqne  postestatem  tribuentis,  quamque  principum 

ipostolorum  Petri   ac  Pauii  passionem  Ggurantes 

mirae  magnitudinis  in  natale  apostolorum  resplen- 

dentem.  ^ 

Item  fecit  vestero  in  titulo  Eudoxiae  super  altare 
Tyriam  habentem  grypas  majorcs,  et  duas  rolas 
c&rysoclabas  cum  cruce,  et  periclysin,  blathin,et 
chrysoclaTiim.  Hic  autem  praecipuus  praesul  fecit  in 
basilica  bcali  Petri  apostoli  pharum  argenteum  ante 


iifr 
eadem  ccclesia  vesiem  chrTSOcIabam  cum  periclysi 
cum  chrysoclabo  uuam,  ged  ct  aliam  vestem  de  blat-' 
tbin  habeulera  in  medio  crucem  de  chrysocIalM).  Cl 
tabulas  chrysoclabas  quatuor  cum  gemmis  ornalas» 
atque  gamroadias  in  ipsa  veste  cbrysociabas  qualuor 
cum  periclysi  de  chr^soclabo.  Fecit  autem  et  in  pt- 
triarobio  Latcranensi  tridinium  majus  super  omnia 
triclinia  nomini  suse  magnitudlnis  decorata,  ponens 
in  eo  fundamenta  Grmissima,  et  in  circuitu  laminia 
marmoreis  omavit,  atqne  marmoribus  in  exemplia 
sli-avit.  Et  diversis  columnis  tain  porpbyreliGis 
quamque  albis,  et  sculptis  com  Tasibus,  et  Uiiia  si* 
mul  postibus  decoravit  cameram  apsida  de  musiTO» 
ei  alias  duas  absidas,  diTersas  historias  pingens  su- 
per  marmorura  incrustalione,  pariter  in  circuitu 
decoravit.  Ct  in  basilica  beatae  Priscae  fecit  idem 


antistes  calicem  fundatum  superauratum  unum  el 
presbyteriuin  cum  ^abathis'  argenteis  triginta,  et  ^  coronas  tres,  ex  quibus  unam  habentem  delphinoa 
canistrum  octosoni  in  medio  pensantia  libras  sexa-  ^  decem,  el  alias  duas  numero  novem,  sed  et  ganalhas 

octo  pensantes  siroul  libras  viginti  novem.  Vcsiem 
albain  holosericaro  ornalam  in  circuitu  blatthi  By- 
zantco,  et  in  fronte  cracem  de  chrysoclabo. 

Hic  autem  venerabilis  et  sauctissirous  praenil  dum 
in  sancia  catbolica  et  apostolica  Romaua  Ecclesia 
per  ordinem  ecclesiasticuro  degeret ,  et  ritum  or- 
thodoxse  Gdci  teneret,  atque  ex  omni  parte  tam  per 
diTcrsas  Ecclesias  quamqne  in  patriarchio  in  aroplis 
OMliGciis  oonstruens  compte  oraaret,  (a)  cum  diequii- 


ginta  et  tres;  ct  in  cantharis  argenteis  tam  in  cir- 
cuitu  alfaris  quam  in  presbyterio  posuit  cerostata 
argentea  pensanlia  inibi  libras  ducentas  et  duode- 
ciin.  Et  in  altare  beatae  Peironillac  posuit  Tcstem  de 
sianraci  unam  habentem  periclysin  de  blaitis,  seu 
cbrysociabo.  Fecit  autem  et  in  basilica  SalTatoris, 
qoae  et  Constantiniana,  vestem  habentem  historiam 
craciGxi,  et  de  resurrectione  Domini  nostri  Jesu 
Cbristi  babentem  periclysin  de  chrysoclabo.  Sed  el 

(a)  Cutn  dU  quadam  more  »olUo  in  litamoj  qwe  ah 
omnibus  Major  appeliatur^  Leo  oontifex  procedcret, 
Post  enarratam  pontiGcis  muniucentiam  in  sacras 
aodes  coliatam,  subjungit  boc  ioco  Anastasius  ouo- 
niodo  nepotes  Adriani  pontiGcis  militantes,  in  Ro- 
mani  cleri  primis  ordinibus,  iiiTidia  tabescentes, 
I«eonem  ob  ejus  elecliooem  perseculi  fuerinty  ei(|ue 
in  sacra  functiooe  consliiuto  ocuios  eruerinl,  el  hn- 


guim  praeciderinl;  item  qoa  ralione  posl  Tisam  et 
roquelam  miracuiose  recuperatam  ad  Carolum  re- 
gem  perTenerit,  ejusque  luteia  ac  patrocinio  muni- 
tus  Romam  redierit.  Hacc  eadem  recensentur  in 
Annalibus  Francoram,  el  apud  Adonem  in  Chroni- 
co,  ubi  dicit  sacrilegas  manus  in  ponliGoem  iigectas 
fuisse  sepUmo  Kaieiidas  Maii  .anno  799.  Uis  adile 
quod  cum  Roma  in  Germaiuam  ad  Carohim  fefuiu 


9M 


SANCTUS  LEO  PAPA  lU. 


lotNr 


dam  inore  solito  in  Litaiiiis  qasc  ib  omnibos  Majo-  A 
res  appeiiantur  proeedcrct,  ubl  sibi  popuius  obriam 
aacra  religione  occurrere  deberet  et  secundum  an- 
uuam  consoeludinem  litanias  et  missanim  soiemnia 
cum  sacerdolibus  celebraret  et  omnipolenii  Domino 
pro  salute  Chri»tianonim  [Ghristianij  popuii  preces 
fonderet,  et  secundum  olitanam  tradiUonem  a  noia* 
rio  sanct»  Roraanae  Ecdesiae,  in  ecclesia  beati  Geor- 
gii  Christi  martyris  in  ejos  nalali  ipsa  iitania  praedi* 
cata  fuisset,  omnes  tam  Yiri  c|uamque  femin»  de- 
vota  mentecatervatiininecclesiam  i>cali  Cbrisi&mar- 
tyris  Laurcnlii,  qux  Lucinse  niincupatur,  ubi  et 
collectapnedicta  incrat,  occorreruDt.  Ubi  dumprae- 
dictiis  vcnerai)ilis  pontifex  a  patriarchio  egressus 
fuisset,  obviam  ilii  sine  planeta  iniquus  nec  dicen- 
dus  Paschalis  primicerius  occurrit,  et  in  bypocrisi 
veniam  ab  illo  petebat  dicens  :  Quia  inflrinus  sum, 
et  ideo  sine  planeta  veni.  Tunc  sanctissimus  praesui 
veniam  iiii  dedit.  Simiiiter  cl  Caiupulus  sacellarius, 
in  ipsorum  dolositate  pariter  in  poiitificali  obsequ.o  ^ 
pergentes  ,  et  dulcia  verba  ouaB  non  babebant  in 
pectore  ciim  eo  loquentes,  maligni  etiam  et  iniqui  ac 
perversi,  faisique  Christiani ,  prorsus  pagani,  fiiii 
diaboli,  in  unum  se  satanice  coiligentes,  pieni  inlqua 
oogiutione  in  ipso  itinere  ante  monasterinm  sancto- 
rumStephani  et  Silvestri,  quod  domnus  Paulus  papa 
fumfaverat,  clam  armati  assistere,  atqne  rcpente  de 
loco  insidiarum  exsilientes  ad  ipsum  (ouod  oictu  ne- 
fas  est)  impie  trucidandum  absque  ulla  reverentia 
confluxenint,  Pascbale  ad  caput  stanie ,  et  Campuio 
ad  pedes  secundum  iniquum  eorum  consiliom.  Qoo 
facto,  omnis  qui  circa  eum  erat  populus,  videlicet 
inermis,  et  in  Dei  oflQcio  praeparatus,  timore  armo- 
rom  perterrifus  in  fugam  conversns  est.  Fpsi  Vero 
Insidiatores  alque  operatores  maioruro  Judaico  more 
alne  ullo  divino  vei  humano  honoris  intuitu,  ferino 
more  comprehendenlcs,  in  terram  eum  projecerunt, 
et  absque  ulla  misericordla  scindendo  exspoliantes 
enm,  crudeiiter  ocuios  ei  eveliere,  et  ipsum  penitus  p 
caecare  oonati  sunt.  Nam  linaua  cjus  praecisa  est,  ^ 
et  ut  ipsi  omnino  tunc  arbitrati  sunt,  caecum  eum  et 
mutum  in  media  platea  dimiserunt.  Verum  ipsi  ma- 
Lpii  Paschalis  et  Campuius  sicut  veri  pagani  et  im- 
pii  ad  ipsius  monasterii  ecclesiam  ante  confessionem 
eum  trahentes,  ante  ipsum  venerabile  aitare  iterum 
oculos  et  iinguam  amplius  crudeiiier  erucnint,  et 
piagis  eum  diversis  et  fustibus  csedentes  laniaverunt, 
eCsemivivum  insanguinerevolulum  anteipsum  aitare 
dimtserunt,  postmodum  vero  sub  cusiodia  in  ipso 
monasterio  dimiserunt.  Timore  autem  pertcrriti,  ne 
a  Christianis  hominibus  furatus  inde  fuisset,  tunc 
maiignum  consiiium  adepti ,  sicut  ipse  Hegumenus 
monasterii  sancti  Erasmi  [Gerasimi]  professus  esl, 
fecemnt  eum  ad  se  venire  clam.per  noctem ,  tam 
Pachalis  malignus  qui  tunc  primicerius  erat,  quam 
Campulus  sacellarius  et  Maurus  Nepesinus,  et  mi- 
serunt  eum  in  praedictom  monasterium  sancti  Silve- 
atri  cnm  piuribus  iniquis  consentaneis  ipsorum  ina- 
lefactoribus.   £t  sic  per  noctem  eum  exinde  abstol-  D 

fugeret,  pertransiens  Coioniam,  venerit  ad  locuiii 
^uo  viri  Dei  Severini  corpus  venerabiie  requiescit, 
ibiqiie,  praetcr  morem  quem  in  via  servavenit  ora- 
liiin  ecaesiam  introivit.  Comites  autem  ejus  miran- 
tes  causam  bujus  inodi  sciscitabantur.  Quibus  ille, 
leste  Sttrio,  vi^^mo  tertio  Octobris  :  i  Loci,  inqnit, 
^  higus  defensoris  domus  est,  ideo  non  ausus  sum  ii- 
lam  pertransire  insalutalam.  Hinc  ergo  consuetudo 
eivloiis  inolev it,  ot  nno  die  per  singalas  hebdomadas 
ad  sancti  Severini  sepuicruui  veniant,  et  ut  per  to- 
lam  helxlomadam  cgus  patrodnio  fuldautur,  suppii- 
ci  devotione  deposcunt.  >  In  translatione  sancti 
Liborii  apud  Surium  vigcsima  tertia  JuUi  scribitur, 
qnod  PaderboiuB  aitare  consecraverit,  atque  in  eo 
reliquias  saneti  Stephani  protomartyris,  quas  secum 
Roma  detulerat,  condiderit.  Hiec  sine  dubio  in  pri- 
ioo  ac/venlu  Leoiiis  papae  in  Germaiiiam  contigcruot. 


lentes  rabstraheiites]  dednxerttni  in  monaslerlttai 
sancti  Erasmi,  et  in  arcta  et  angusla  cnslodla  evol 
recluserunt.  Sed  Deus  omnipotens  qui  eonim  iittli<* 
liam  praesciendo  diu  patienter  sustinnil,  Ipoe  eoraitf 
liiiqnos  eonatus  mirabiliter  destruxit.  Gont^lleBim« 
cooperante  Deo,  et  beato  Petro  aposlolo  saflnqinBiei 
qood  antedictas  papacam  abipsiscamlfidbat  ua  bmh 
nasleriumsanciiErasmi  in  custodiam  mitlerelar,D«» 
mino  annuente,  atque  beato  chvigero  Petri  regiiieae* 
lerum  suffragante,  ut  visum  receperit  el  lingua  ad  lo- 
quendum  illi  restitula  sit. 

Et  ut  ostenderet  omnipotens  Deas  soper  sotim  ia- 
muium  solitam  misericordiam  et  ma|[nam  Biraco- 
lum,  divino  nutu  ejus  a  (i Jelibus  Ch^stianls  vlris,  vi« 
delicet  pcr  Albinum  cubicularinm  cum  aliis  |fidelibus 
Deum  mctuenlibus,  ex  ipso  eumclaustroooculle  abs- 
toUentes  in  basilicam  beaii  Petri  apostolorom  prin- 
cipis,  ubi  et  ejus  sacratissimum  corpus  quiescilv  de- 
duxerunt.  Qui  omnesaudientes  et  videntes  mlrabilia 
Dei,  cpii  innocentem  et  justum  pontiflcem  de  maai- 
bus  inimicorum  eruit ,  glorincaverunt  DomiBam 
Deum,  dicentes :  B^nedictus  Domiims  Deui  Imelt 
qui  fadl  miratilia  mapta  so/im,  el  non  deteruk  tpe^ 
rantei  in  u  (PsaL  lxxi|.  Sedin  eo  adimpleTifmne- 
ricordiam  suam  ut  manifesiaretur  gloria  Dei»  el  mi* 
rabilia  in  iilo,  quemadmoduin  promisil  speranlllMi 
In  se,  psaimista  dicente  :  Dommttf  ti/amtiMiio  mm^ 
el  talu»  mea^  quem  timebo  t  Dominue  defeneiet  mUi 
mem^  a  imo  trepidabo  (Psal.  xxvi)  ?  Et  iternm :  Lo- 
cermi  pedibus  meis  verbum  tuum,  Domine^  ei  lumem 
semitis  meis  j^Psal.  cxviii).  Et  vere  a  tenebrn  eom 
Dominus  eripiens,  luraen  reddidit  et  lingaam  ad  kH 
quendum  restiluit,  et  totiscjus  [cuml  sofidavil  meaH 
bris,  et  in  omnibus  operibus  miraniliter  dedacens 
confortavit.  Et  quantum  gaudium  habuerunl  Chri« 
sliani  homines  etfideles,  tantum  moerore  el  Irisli* 
lia  angustiati  illi  nesdebant  quid  agerenl,  el  in  pe« 
riculo  se  esse  existimantes,  qiucrebant  semeii|Moa 
interflcere.  Et  dum  non  Invcuirent  quid  aHad  age* 
rent,  domum  Albini  fidclis  beati  Petri  aposloli  el 
ejusdem  pontificis  depraedantes  destruxenrol,  eifai 
insam  beati  Petri  apostoli  aulain  oonjungenle  pr»- 
lato  pontifice  confestim  Winichis  glorkMus  dax  Spo- 
letanus  cum  suo  eiercitu  obviavit  ei,  eteom  8am« 
mum  pontificem  videnlem  el  loquentem  coDqMxiS" 
set,  venerabiliter  eum  recipiens  Spoleiam  dedasil, 
glorificans  et  randans  Dcum,  qni  per  talia  mlrabilia 
eum  clarificavit.  Quo  audito  per  diversas  clvilates, 
Romanonim  fideles  ad  eum  occurrerunl,  el  pariier 
cum  aliquibus  ex  ipsis  civitatibus  episcopis  preaby- 
teris,  clericis  Romauis  et  primatibus  civitatam,  ad 
excelientissimum  domnum  Caroluin  regemFraiKO- 
rum  et  Longobardorum  atouepatricium  Romanoram 
profectus  est.  Ipso  vero  Christianissimus  el  orth^ 
doxus  atque  praecipuus  deinentissimusqne  rei  ilUeo 
nt  audivit,  misit  in  obviam  ^us  HUdlvaldam  arcU- 
episcopum  et  capellanum,  et  Ascbariom  eoi 
Eft  postmodum  proprium  filium  suum  Pinpini 
ccllcntissimum  regcm  cum  aliis  comitiboa 


Sccundo  venit  in  Gennaniam  anno  Dominl  odliigea- 
tesimo  quarto;  de  quo  accessu  pontiflds  bmc  la 
Annalibus  Fnincoruni :  c  Medio  novembria  allaiam 
est  Carolo  Lcoiiera  papam  nataiem  DomiRl  com  eo 
celebrare  veiie,  ubiconque  hoc  contingere  poloiaieC. 
Quem  staUm  misso  ad  sanctnm  Maaritium  Cnroit 
filio  suo  honoriflce  suscipcre  jussit.  Ipse  obvinm  91 
ad  Kbemorum  civitatem  profccius  est,  ibiqoe  aaaee- 
pit  enm,  etc.  »  Quas  res  ille  in  Germania  gesaerit, 
quae  altaria  coloniss  consecraverit,  qnibua  miracolis 
sancium  Swibertum  canoni  sanctonim  aseriiiaerii, 
prolixior  narratio  habetnr  in  epistola  Lugden  apod 
Surium,  f .  Martii.  In  YiU  Caroli  legltur  Lconem 
pro  suis  persecutoribus  exorasse,  intercossisae,  ci 
impetrasse  ne  in  corpore  ponbrentur,  sed  lanlnm  ia 
esailinm  mittcrentur,  in  qnos,  vekit  ciimims  besae 
majesiatis  reos,  capitis  senlcntia  prolata  eraL  S.D»* 


iiri 


NOtlTlA  IIISTORICA. 


lOCt 


fjiift  tteriiid,  el  ukque  ubi  ip^e  magiius  rcx  obviavtt,  A 
H  RHnii  Yicarium  Iieaii  Peiri  aposloli  vcnci^abiUter 
cl  hoiionfice  ciiin  hyiimis»  el  cnuUcis  spirituuUbus 
f uin siisccpil,  el  pariter  bC  aniplecieuto^ cuiu  lacrymis 
9C  osculali  siiul.  El  praidicto  pontificc  Gloria  in  ex- 
reUi»  Deo  inchoantc,  ct  conclo  clero  suscipienlc>  ora» 
tio  supcr  cuiicto  populo  liala  esl.  Tunc  bcnignissi- 
inus  (loiiiniis  Carolus  uiasuus  rex  antedictiim  pouti- 
fioein  codspiciens  graiiasUeo  rctulit,  qui  tain  luagna 
mirabilia  supor  famulumsuum  per  sulTragia  prineipum 
:ipostoloniiu  Pctri  ac  Pauli  operatusest,  el  ad  uibi- 
Inm  prcedictos  iniquos  viros  deduxit. 

Qui  dum  in  magno  honore  apud  se  per  aliquantum 
teiiiporis  eum  iose  serenlssiinus  rcx  babuissct,  ba*c 
iirjefnti  iniqui  cS  filii  diatioli  au  iienlcs  posl  dira  c( 
luiqua  iiictodia,  qux  in  possessioiiibus  seu  rebui 
1}cati  Peiri  apostoii  gesseruiit,  moUti  sunt,  Dco  illis 
tontniria,  faUa  lcoutraria,  etfalsa]  adversus  sanctis- 
himiim  poutilicem  imponere  crimina,  ct  post  cum  ad 
prasdictum  miltere  regem,  quod  prot>are  nequa(|uaia  » 
f>otuisscni  [potucruiU]  :  qui  i  per  insiJias  et  iniqui- 
tates  oorum  talia  nec  dicenJa,  sanctam  Ecdesiam 
humiliare  Yoleiitcs,  prorcrebant.  Sed  dum  ad  pnc- 
dicUim  clementissimum  magnum  regcm  praeCatus 
pinitirex'in  inagno  et  condccenti  honore  degeret,  ex 
oroiii  parte  tam  arcfaiepiscoiiis  quamqiie  episcopis,  et 
caetens  sarerdotibusYciiientibus  uua  cum  cousilio  [fi- 
Iio]ojusdcuipiissiiniinagni  regis.  omnibusque  eximiis 
Frands,I)'Opra;>io,  Uomam  iUiimrcmearc  [ren^eaii- 
tem]  in  suam  apostolicam  sedcm  boiioritice  cum  ni- 
mio,  ut  decuit,  miserunt  |dimisei'unt]  bonoic.  Qui 
per  anamtpiiimque  civiiatem  tanquaai  ipsum  snsci- 
picntes  atMtstolum  usqiie  Horoam  deduxerunt. 

Tuiic  Romani  prsc  niuiio  gaudio  suum  recipicntcs 
fnstorom,  omiics  gcneralitcr  in  vigiiia  bcati  Andrese 
apostoli,  taui  proceres  dcricorum  cum  omnibus  cld* 
hcis  qnanique  of)ti:uates  ct  scnatus  cuuctaque  mi- 
litia,  ct  univorsus  populus  Romanus  cum  sanctimo- 
fiialibus,  et  diaconissis,  ac  nobilissimis  matronis,  seu 
tmivofStB  (umiiiis,  simul  eli;tm  ei  cuiicke  scliolge  pe^  C 
regrinoniin,  videlif[:ei  Fraiicorum»  Friftouttm,  Saio- 
iuiuif  atque  LoiagR^Wdoriimi  simtil  omvos  cooiiexi 
ad  ponicm  Miivium  cum  siguis,  et  baudiis^  et  can^ 
tici»  spiritualibus  suscepruni,  et  in  ecplesiam  beali 
i^i  aposUHi  ^uiu  deduxerunl ,  ubi  ot  missarum 
Mitenuiui  ceiebravit.  £(  omaes  communiter  corpus, 
et  san^inem  domiui  nos(rt  Jesu  Chri^ti  fideliter  pat- 
tidpati  sunl. 

Im  aUa  die  secundiUB  oU^nam  coosuetudinem  ua- 
laleiieatiAndreaB  apostoUcelebraiites,  Romamintrans 
eum  mnlio  gaudio  et  ia^titia  in  patriarciduiu  Late- 
raieiise  introivii. 

(a)  Qui  post  modicum  ten/iporii  cvm  magtio  lionore 
^iUscepHu  (nUset,  Quo  honore  Carolum  iioiiiam  ve- 
nicnteflfi  pontifex  exccpcrit,  AuiMl.esFrancorum  ex- 
presse  descrilMint  bis  verbis  :  i  Pri(Ke  quam  Caro- 
Iu8  Roniam  veniret,  Leo  papa  apud  Numeutum  oc- 
currit,  et  eum  ma^na  veneratione  ibidein  suscepit.  q 
Post  coenam,  i]ua  simiU  refecli  sunt,  ibi  iUo  mauen- 
te,  pontifcx  ad  urbem  processit,  posteroqiiedie  mis- 
sisobviamRomaciirbisvexiUis,  adomatis  etiain  atque 
dispositis  pcr  con^rua  loca  tam  peregrinorum  quam 
dvium  turmis,  qtii  vcnieuti  laudes  dicerent,  ipse  Leo 
cum  dero  et  episcopis  eciuo  descendcntem,  (;radus- 
que  asceiideuiem  suscepit,  dataque  oratione  m  basi- 
iicam  bciiti  Petri  psallentibus  cunclis  introdnxiL  Fa- 
cta  sont  h»c  oi:tavo  Kalendas  Dcocmbrisw  i  Sev.  Bix. 

(b)  feeit  CatoiM  ma^us,  His  veriiis  descrUiit  acta 
^uodaUa  hiijii&  condlii,  quod  in  causa  Leonis  habi- 
tum  fuii,  oclavo  die  pestquam  Caroius  Romam  vc- 
nitsct.  i». 

(e)  Po$t  kac  advenienle^ie  nalali  Domim  HoUriJetu 
CArtiii  tm  jam  dicia  baMilica,  Boc  loco  enarrai  qua 
forma  quibusve  riiibus  CaroluM  de  Romana  Ecdesia 
uptime  meritiim  imperatorem  coronaveril,  totnmqne 
iiuperium  a  Grxcis  ablatum  in  Francorum  rc^piu 

Patrou  CIL 


Et  posl  aUi]uantos  dies  fideUssimis  mi<sis,  qui  cnm 
co  vencrnnt  lu  pontf ncale  obsequium,  videlicetflildi- 
valdo  et  Arno  reverendis§imtsa:cIiiepiscopis,  ctCimi-^ 
berto,  Bernhardo[Berabardo],  naltone,  ct  Tesse[Iessc] 
rcvcrcndissimis  et  sanctisslmis  episcniiis,  nec  non  oi 
Flacco  elcclo  episcop'j,  vonnn  fUam  llclingoth,  Ro- 
thegario,  cl  Gcrninno  gloriosis  oomiiibus  residcntibus 
ia  tricUuio  ipsius  domniLcouis  fnp:c  ct  pcr  unain  et 
aroplius  hcbdomadam  inquirentihiis  ipsos  ncfandissi- 
mos  roalciactorcs,  (|ua:u  malitfaiu  ab  ipso  ipsonmi 
poutince  [ad  ipsum  pontificcm]  habuissont,  tain  I^- 
EchaUs  quaiiique  Campulus  cum  scqiacibus  eoruni 
nihil  habucnnit  adversus  cum  quod  diccront. 

Tunc  illos  coinprt:bcnifctites  prxdioti  missi  magnl 
rcgis,  emiscrunt  eos  in  Franoiain.  (n)  Qui  post  mo- 
(licum  tempfis  ipsc  magnus  rcx  duni  in  basilioa  beafi 
Pctri  npostoU  oonj.ioxissct,  cl  onni  magno  honore 
susceptiis  fuissel,  (6)  fccit  in  caindcin  ccclesiam  con- 
grcgari  arcliicpisc(»pos,  scu  episcopos,  abbates,  et 
omnem  nobilitatcm  Franconira  atquc  Koroanorum,  ct 
sedentes  parilcr  laiu  iiiagnus  rex  quam  licatissimiis 
pontifex  fcccrnnl  rcsiderc  et  sanolissimos  arohicpl- 
scopos  et  alibatcs,  stantilmsi  reliquis  sacerdotibus  ct 
oplimatibus  Francorum  el  Romanorum,  ut  orimina 
qujc  adversiis  aluuiin  pdniilkoin  dicta  fuerant,  decli- 
narent  [examiiiarent].  Qui  uiiivcrai  aixhicpiscopi,  ct 
episcopi,  et  abbales  uuanimilcr  audicntes  dixcrunt : 
Nos  &edcin  aposloUcam ,  quai  est  caput  omuinm  Dci 
Ecclcsiarum,judicarc  nonaudcnius:  namtih  ipsa  nos 
omnesetvicario  suo  judicamur;  ipsa  antem  anemine 
Judicatur,  qucmadmodum  antiquitus  mos  fidt,  sedsic- 
ut  ipse  suininus  ponlifcx  ccnsucrtt.  canouice  obecllo- 
mus.  Vcncrabilis  veropraiisuliuquit:  Pneilecessorum 
meorumpontiUcum  vesligia  seqtior,etdctalibusfalsis 
crimiuaiionilius,  qux  super  me  noquiter  exarseruiii, 
mcpurincare  paratussuni.  Aiia  vcro  dle  in  cadem  cc* 
desia  beati  Petri  apostoli  ciim  omncs  adcssefit  gf^ie- 
raUter  ardiiepiscopi,  seu  cpiscof)!,  et  abl)aies>  ci  <oiii- 
nes  Franci  (jui  in  scrvitio  ejusdem  magni  regis  fue- 
rtint,  etcuncti  Romani  in  eadeni  ecdcsla  bc^tiPetri 
•ipostoli,  io  eorum  prxscntla  amplcctens  praefattis 
venerainlis  ponlifex  fcancla  Chris:i  quatuor  evangclia 
coram  ommbus  asccmUt  in  ainlH)ncin,et  sub  jurcjii 
rando  dara  voce  dixit :  Quia  do  isUs  falsis  orimlnl- 
j)us  qux  sii|)cr  inc  iinposnerunt,  Romani,  qiii  iniqnc 
me  persei  uti  sunt,  sdcntiam  non  habco,  nec  iaiia 
egis$e  nie  cognosco.  FU  hoc  peracto  omnes  archi-' 
cjiiscopi,  epUcopi^  et  abbate^,  et  cuncti  clcrici  lita- 
iiia  facta  laudcs  dederunt  Deo,  «itque  Dei  genitrici 
semperque  virgini  Mariae  domiiKT  nosinc  ct  beato 
Petro  apostolorum  principi,  ommbusi|iie  sanctis  Dei. 

(c)  Post  hicc  a.ivcniente  die  natah  Domiiii  noslri 

ciusqiie  successores  translulerii.  Enmdem  historhim 
hginhartus  Caroli  sccrctarius  ci  rei  gesuc  s;>eciator 
et  testis  oculatus,  tn  Vitain  ejusdcm  Caroli,  Pauius 
diacoiuis,  TbeopIiaiiCs  in  Annalibus  Fr.incorum  {Errat 
liiiif tt<),  Annales  subLuiIovico  conscripti,  Aimoinus, 
Ado  Yiennensis  in  Chron.  Regino,  omnesqoe  tani 
Gracci  quam  Latini  scriptores,  iisdem  propc  verbis 
ciiarrant.  Hisloriam  iiaque  tam  cclebrem  totqn-? 
scriptoribus  demoBStratam,  nemo  nisi  pertinax  et 
et  impudens  h^creticus  negaverit.  11x0  oninia  optinu» 
jure,  magno  cum  fruclu  totius  Ecclesia!,  ac  prxter- 
ca  Dei  nutii,  voluntate  et  consilio  contigisse,  con- 
tra  novatores  nostri  teniporis  luercticos  pcrspicue, 
docte,  ac  solide  demonstraveruiit  duo  colleuii  aposio- 
iici  omameiita  amplissima  Bellarmiiius  et  Baronius : 
quorum  hic,  iomo  IX  Annalium  anno  800»  Bellarmi- 
nuin  id  quod  conaiuA  est  de  iranslationc  impcrii 
contra  Hlyricuro  iam  feliciter  consccuturo  esse  aii, 
ut  nobis  vd  alils  oon  sit  admodum  laborandum,  scd 
gratulandum  potius,  uti  potcntisgimo  vhidici  Tcrlta- 
tis,  a^^enda^que  gratlae,  {|uod  iabore  phirimo  Uhen- 
verit  luimittendi  talccm  in  adeo  dcni^m  immcnsaiu- 
qiic  mcndiciorum  silvam.  lo. 


tuo.> 


>•> 


S.  LEO  PAPA  lir. 


Knn 


iesuCbrigli,  in  jain  dicla  basilica  Leali  Pelriapostoli  A  pavinicnto  iiiarmoreis  exen]pli&  stratis,  cun  cxteri» 


omnes  itenim  congre(;ati  sunt,  ct  tunc  vencrabilis  al- 
miflcus  ponlifcx  manibus  suis  propriis  pretiosissima 
eorona  ooronaTiteum  [Carolum  Magnum]. 

Tnnc  universi  fitlelcs  Romanl  Tidcntes  tantam  dc- 
fcnsioncin  et  dilectionem  quam  crga  sanctam  Roma- 
nam  Ecclt^siam  et  ejiis  vicarium  habuit,  unaniinitiT 
altisona  vocc,  Dci  nulu  alquo  bcati  Pctri  cluvigcri 
regni  coelonim  cxclamavcrtinl  :  C.irolo  piissinio  Au» 
(jtuto  a  Deo  coromito^magno^  ])acifico  imperatorivita 
et  victoria, 

Antc  sacram  confessroiicm  beali  Pciri  apostoli 
pliircs  sanctos  invocanlcs,  tcr  (lirliiui  <*s',  cl  aboin- 
iiibns  consliltiliis  est  iinperator  Uoiiiannruin.  lliico 
sanclissiinus  anlislcs  ct  poiUirx  uii\il  oleo  sancto 
'Carolum  ct  cxcolIiMitissimum  lilium  ejus  regein  in 
ipso  (iie  natalis  Douiini  nostri  Jesu  Christi,  ct  inissa 
peracla  (a)  post  celebratioiicm  missarum  obtulitipse 
screnissiiiius  doiunus  impcrator  mcnsam  argenteam 
cum  pcdibus  suis  pcnsantem  libras 


amplis  9cdificiis,  tam  in  ascensu  scake  quamqiie  posl 
Ipsiim  triclineum  compte  fecit.  Iiemqiic  fecit  in  basi- 
lica  beati  Pclri  apostoli  vestem  chrysocUibam  ctim 
pretiosis  gcmmis  ornatam  habentein  hisloriaui  Do- 
minic;p.  rcsnrrectionis.  Scd  et  inter  arcus  arge^i- 
tcos  vcla  scric:i  alba  et  vela  de  staiirace  pulcherri- 
ma.  Post  reversionem  snam,  et  ob  niinium  iincMreiu 
lecit  cidem  nntritori  suo  prcs!iyteriiim  novilcr  In* 
tum  marmorenm  ma$;n;e  |MiIcritudinis,  sculpluin, 
comptcquc  erectum.  Sed  et  supcraltare  luaju&fecil 
lotravela  holoserica  alithina  quatiior  cum  a»tillis  el 
rosis  chrysoclahis. 

Et  in  codem  altari  fecit  cum  historiis  cmciflif 
Domini  vestcm  Tyriam.  Et  in  ecclesia  docloris  mai^ 
di  beati  Paiili  apostoli  tetravela  hoioserica  alitliiBS 
qnatuor,  ct  vestem  super  altare  albam  chrysoda- 
bam  habeniem  historiam  sanclae  reaarreclionifi.  £t 
aliam  vesteni  chysoclabam  habentero  historiam  na- 
tivitatis  Domini,  et  samctomm  Innocentiiim.  Iino  f*l 


Sed  et  in  coiifcssione  exusdcin  Dci  apostoli  o1)tuIit  "  aliam    vestein  Tyriam  habeotem    bistoriam 


una  cum  pncceUenlissimo  filio  suo  rcjje  ct  filinhus 
diversa  vasa  ex  auro  purissimo  in  ininisterio  ipsius 

inensae  pensaniis  libras Sed  cl  coronani  anrcam 

curo  geminis  majoribiis ,  qux  pcndet  siiper  al:are, 
pensantem  libras  quiaquaginlaquiuquc.  Et  patenam 
auream  migorem  cum  geimms  diversis  pensantem 
libras  iriginta.  Et  calicem  mc^orcm  ctim  gemmis, 
ct  ansis  duabus  pcnsantein  libras  quinquaginta  octa. 
liem  calicem  roa|orem  fundatum  cum  scyphone  pen- 
sautem  libras  trieinta  et  scptenl.  Imo  et  alium  ca- 
licem  majorem  nindatum  pensantem  libras  triglnta 
et  sex 

Obtulit  et  super  sacratissimum  altare  beati  Pe- 
tri  apostoli  imo  et  in  basilica  bcati  Pauli  apostoli 
mensam  argentcam  minorem  cum  pedibus  suis  pen- 
8antcii\  libras  quinquaginta  et  (j^ulnque  cum  diversis 
vasis  argcnteis  inirae  magnitudinis»  qux  ad  usoro 
ipsius  niensae  pertinent. 

Itcm  ia  basilica  Salvatoris  Ddmini  nostri  Jesu,  G 
qiiaia  Constantinianam  vocant,  obtiilit  crucem  com 
semmis  hyacinthinis,  quain  almificus  ponlifer  lii 
utania  (^rjccedere  constituit  secuiidum  peiitloQem 
ipsiiis  piissimi  imperatoris.  Imo  ct  aitare  cum  oo- 
luroiiis  argentci«,  ei  cyborio. 

Yerum  etiam  et  evaDgelium  ex  auro  roandisilmo 

curo  genunis  omaturo  pensans  Ubras Itero  et  in 

basUica  Beabe  Dci  Genitrici&  Marix  ad  Praesepe 

obtulit  sicia  argentea  majora  pensantia  Hbras tronem  argenleam  cam  canistro  aoo   pensanlem 


cari 

llluminati  et  resurrectioncm.  idem  autem  sanclisai» 
mus  pnesul  ftK^it  in  basilicnc  Beatse  Mariic  ad  Pne- 
scpe  vestem  albam  chrisoclabam  habentcin  hislo- 
riam  snnctc  resnrrectionis.  Sc<l  aliam  vcstem  iu 
orbiculis  clirysnclabis  habenlem  liislorias  annunlia" 
tionis  ct  sanctarum  Joachim  el  Ann:e.  Fecit  in  ec- 
clcsta  lieati  Laurentii  foris  muros  idem  pracsul  je^ 
stcm  albarn  rosatam  cum  chysociabo.  Se^  ei  aliam 
vestein  snper  sanctnm  corpus  ejus  albam  de  stauraci 
chrysoclabain  ciim  margariUs.  Et  in  Utulo  Caliiti 
Testcin  chrysoclabam  ex  blatthin  Byzanteo  habentem 
historiam  naUvitaUs  Domioi  et  sancti  Simeouis* 
Item  in  ecclesia  sancU  Pancratii  vesiem  Tyriam  ba- 
lientem  historiam  ascensionis  Domini,  sed  cl  in 
Sancta  Maria  ad  Martyres  fecit  vestem  Tyriam  at 
supra.  Et  in  Uiulo  sanctse  Sabins  ut  siipm.  El  in 
diaconia  sancU  Bonifacii-  ut  supra.  £i  in  diaconia 
sanctae  Mari»,  qace  vocalor  Cosinidin  al  supr».  El 
in  baslKea  sanctoraro  Cosmae  ei  Damiani  iecil  ^t» 
stem  de  blaiihlD  Byzanie»  enm  peridysi  de  clirjh» 
sodabo  el  margarilis.  Uem  la  eoclesla  sandi  Val»- 
tini  fbdi  Tesiem  chrysockbam,  M  aUam  Tescm  fecic 
de  fundaio  palcliemmam.  Ei  in  diaooala  sancloram 
Nerei  et  AchUlei  fecii  Tosiem  de  stiaraci.  Ei  in  di»- 
conia  Sanclae  Dei  Genliricis»  qua  Tocatar  Domtnieap 
fedt  Testem  de  siauraci.  Ipse  Tero  almiieas  pom»» 
fex  in  Tcnerabili  monasterio  sancU  Sabs  Cedi  I»- 


Postmoduro  vero  curo  deducU  unsseni  iniguissimi 
iUi  roaleCiciores,  Tidclicet  Paschalis  airo  Garopulo 
et  sequaccs  eonim  iii  pncsenUa  piissimi  domnl  iin- 

Kiratoris»  circuinstaiiUbus  nobilissimis  Francis  et 
omanis,  et  omnibus  exprobranUbus  de  malis  ipso- 
ruin  consiUis>et  opcraUonibus,  incrcpabat  Campulus 
PaScbalem  dicendo  :  Mala  hora  fadem  tuam  viiU, 
co  quod  tii  inc  misisti  inistud  pericubim ;  et  cxteri 
siinilitcr,  unus  altcrum  coiidemnans  manifestabant 


libras  daodedro.  Et  Testem  de  siaarad  cum  CI113F- 
sodavo  et  margariUs.  Iiem  et  in  monasterio  saneU 
Erasmi  fecit  vestem  de  stauraci  cuni  eraoe,  ei  g»- 
niadus,  simivl  et  paratrapetis  suis  cum  peridysi  de 
chrysoclavo.  Verum  etiam  et  in  tilulo  Pamiiiaefaii 
feclr  vcstes  duas,  ex  quibiis  unamde  siauraci  cam 
pericfysi  de  chrysodavo.  Ei  aUam  vcBlem  de  imisinob 
Sxpe  dictus  vero  antistes  soncUssimiis  eedesia^ 
bcaU  Andrex  aposioU  sike  in  iricesimo  Tia  Appia 


suos  ipsoram  reatus.  Quos  dum  tam  cmdcles  et  ini-  d  in  Scilice  sarta  tecta  iioviler  renovavii  una  cuih 
quospiissimus  imperator  cognovisset,  ine.tsiiium  in      bapUstcrio  et  porUcu.  In  qua  ecdesia  presbylerinm 


parUbiis  Francix  misit.  PraTatus  vero  sanclissimus 
pontifex  juxta  ecclcsiam  bcati  Petri  apostoli  fecit 
in  triclineo  roajori  minc  pulchriludinis  dccoratam 
absidam  dc  musivo  ornalam  et  absidas  duas  dcxtra 
kBvaque  super  luarmore  et  pictiira  splendcnlcs,  et  in 

{d\  Po*t  celebrationem  missarum,  Oblationes  quas 
hoc  loco  describlt  Anasiaslus  ,  Carolns  Romanis  ba- 
silicis  obtulU  anno  Domini  800,  tcI  si  a  nataU  Domi- 
ui  comuutare  incipias,  anno  Domini  801.  Set.  Bi."(. 

(6)  Ifotia  vero  indictioife  peccatii  noitris  imminenti' 
bu$  iubito  temvmotui  (aetuipridie  Kalendas  Mati,  ec- 
eUiia  Beati  Pauti,  etc  Ikec  cadem  annalcs  Franoo- 
nun  bi  Viu  Camli  Nagnl  anno  801  his  Tcrbis  descri- 
bunt  :  f  CarolusMagnusimperatorsepUmoKalendas 
Maiaa  Homa  profectus  Spolctum  venit,  ct  dum  esset 
iti,  pridieKBwndRS  Mali  hora  noctis  secunda  terraemo- 


consUtuit,  ubi  et  dona  obtulit  tam  in  argenlo  qaam- 
qtic  in  vesUbus,  et  libris.  (b)  Nona  vero  indidione 
[Anno  801]  peccatis  nostris  immincnUbiis  sabiU) 
lcrr.-emotus  factus  pridie  Kuh^ndas  MaU,  ei  ecdesia 
beaU.  PauU  a|K)st<>li  abipso   lcrRemoiu  concussa, 

ttjsmaximusfactus  est,  et  tota  kalia  graTiter  roncm 
sa  est.  Qtio  eUaro  terrsemotu  Roroae  iecuim  basiliCMs 
sancU  Paoli  apostoli  magna  tK  parte  euni  sais  irabi- 
bus  deddiu  ei  In  quU)usdam  locis  urbes.  moniesiiac 
raerant,  etc.  1  Qoae  omamenta  quasTO  iropeasas  lo 
prse  licum  sancU  Pauli  basilicam  aliasqoe  plafts 
restaurandas  ,  augendas  et  exornandas  posi  lerray 
motum  contulerit,  Anastasiiis  prolixe  enarrai.  Qac 
Tcro  ante  terrsemoium  ccclesiis  a  poniiAce  obb- 
ta  commemorat ,  obtulit  idcro  qiiando  ei  Gennaaia 
rcversiis  fulssei.  Id. 


1005 


NOTITIA  HISTORIOA. 


icoi; 


oiiiiih  sarV)  lccla  riteruiU.  Quod  conspiciens  roagnus 
d  prscclaros  pontifex  in  magnam  vcniens  IriUiila- 
tionem,  lameniari  coRpil  tam  pro  argenio  quamque 

J^ro  cjeteris  speciebus^  quas  ibtdem  demolitx  et  con- 
hiotse  sunt;  sed  Domino  annuentc,  et  l)eato  prin- 
cipe  apostolorum  prolegente,  pra^fatus  pontifex  et 
lotis  nisibus  siiis  certamen  ponens  instar  sicut  an- 
tiqiiitus  existebat  ainpla  et  ma\ima  fortitndine  ponens 
in  meliorem  deduxit  stalum.  Et  in  meliori  specie 
cam  marmoribus  decoravit,  tamque  pres' yterium 
quainque  totam  ecclesiam  marmuravit^  et  ^us  j[>or- 
iicus  renovavit. 

Simulqiie  et  in  nave ,  qiiae  est  super  altare»  sarla 
lecta  omuia  noviier  resuuravit,  et  tres  imagines 
aureas  ibidem  obtulit,  scilicet  Salvatoris  Domini 
oostri  Jesu  Ghristi,  beatorum  priucipum  apostoioruia 
Petri  et  Pauli.  Sed  ct  aliam  imaginem  argenteain 
Salvatoris  deaiiratam  super  postes  in  introitii  posiiit 
pensantem  libras  sexaginta.  Sed  et  omne  argenteum 
ibidem  quod  conquassatum  fuerat  novitcr  rcstaura  • 
vii,  nec  non  et  fencstras  ipsius  ecclesise  mirae  pul- 
cbritudiuis  ex  metallo  Cyprino  decoravit.  l|)se  vero 
pRcfatus  pontifex  fecit  iii  basilica  Salvatoris,  qiue 
vocatur  Gonstantiniann,  super  altare  vesies  duas, 
ex  quibus  unam  cum  dir^^soclavo  et  gemmis  haben- 
iem  bistoriam  Salvatoris  introeuntis  in  sanctam  civi- 
tatem,  et  in  aliam  cbrysoclavam  cum  gemmis  pre- 
tiosissimis  habentcm  historiam  resurrectionis  Do- 
roinicx.  Ct  io  circuitu  altaris  vela  nibea  serica 
quataor»  ei  alba  quatuor  cum  chrysoclavo.  Et  tres 
•nte  imagines  cum  lisia,  el  alias  albas  scricas  nu- 
mero  septem  et  triginta.  Ei  iu  altare  beati  Venantii 
fecit  vestem  de  fundato  cum  velis  duobus.  El  in 
oratoriii  sanclorum  Joanois  BapticUc  et  Joannis 
evanffelist^B  fecil  vesles  de  stauraci  cuin  chrysoclavo 
el  veia  duo. 

Idem  vero  pRcfatus  pontifex  super  aitare  bcati 
Petri  aposioli  fecii  vestem  cum  viie  ex  auro  piiris- 
simo  cum  gemmis  preiiosissimis  et  margaritis,  ha- 
benlem  in  iiiedio  vultum  Salvatoris ,  et  saiictas  Dei 
genitricis  Mariae,  et  diiodecim  upostolorum,  ubi  ei 
misit  aiiri  libras  viginti  quinque.  Et  aliam  vestcm 
chrysoclavam  habenlcin  historiam  liUini»  majoris. 
Sed  et  aliam  vestem  habentem  tabulas  chysoclavas 
Ires,  et  hisloriam  Dominicse  passionis  legentem  : 
Hoc  est  corpus  meum^  quod  pro  vobi$  traaeturj  et 
caetera.  Simiiiter  etiam  et  cortinam  niQjorcm  de 
Amdaio.  Verum  etiam  ct  per  arcus  ar^enteos  fecit 
vda  paschalia  cum  periclysi  de  suiuracf  ex  quinque 
cum  chrysoclavo  lionagiiita  et  tres,  et  in  arciibus 
inajora  vela  alba  quadraginta  et  octo.  Nec  non  et 
gabathas  fecit  ex  auro  purissimo  qnindecim  cum 
aemmis  pendentes  in  pergula  ante  altare  pensaiites 
libras  scxaginta  qoinque  et  semisi.  Sed  et  tahulam 
ante  coufcssionem  fecit  cx  auro  purissiino  pensan- 
tem  libras  viginti  ct  novein.  Verum  etiam  ei  im:igi- 
nes  argcnteas  deauratas  duas  super  regias  (nigas] 
inajorcs  posuit  pcnsantes  libras  nonagmta.  Imo  ct 
canthara  argcntea  duo  in  prcsbyterio  fecit  pensan- 
tiu  iibras  quinquaginla  r  nec  noii  et  fencstras  ipsius 
ecclesix  ex  metallo  Cypriano  decoravit.  Et  alias 
fenestras  de  vitn)  diversis  coloribus  decoruvit.  Fecit 
et  in  basilica  doctoris  mundi  beati  l^uli  apostoli 
vestem  chrysodavam  hahentem  in  medio  Salvaio- 
rem  «t  dextra  la^aque  BB.  Petroin  et  Pauinin  gen- 
iibns  praedicantes,  cum  perlclysi  de  chrysoclavo  et 
eeramis  prctiosissimis.  Super  altare  beati  Amtrex 
iecit  vesicm  chrysoclavam  ctim  margaritis,  sed  'Ci 
presnyierium  ex  marmoribus  omavit.  Ei  iii  aiUrc 
beato  Petronilhe  fecit  vetileiii  albam  bolotericam 
cum  iabulis  de  chrysodavo,  et  cruce,  et  ibidera  pre- 
sbylerium  ex  marmorihus  scuiptis  decoravii.  recii 
tt  colttmnas  argenleas  sex  et  regohires  doos  cx 
■rgenlo  purissimapensanies  simol  libras  octaagiola. 
Ei  siiper  corpus  beati  Gregorii  confedsoris  otque 
pontificis  fecit  vestem  albam  holosertcam  com  la- 
UNhsdedirysmlavoelcnirc.  iteinqiic fccii  in hasilua 


A  Sancta^  Dci  Gcnitricis  ad  Prxsepe  coriinam  Ale- 
xandrinam  ciim  pcriclysi  dc  stauraci,  et  aliam  albani 
cum  periclvsi  de  stauraci,  et  aliam  albam  cum  pcri- 
clysi  de  blatthin  pendentcs  super  altare,  et  anie 
praescpe  vda  alha  cum  peridysi  de  blatthhi.  Nec  nmi 
et  intro  rugas  majores  aU|uc'ante  secrctarinm,  nu- 
mero  duodfecim,  et  intus  pro^sepe  fcdt  vcstem  de 
alythinocum  chrysodavo.  Iiuoetin  basilica  heati 
Laurentii  martyris  foris  muros  cortinam  Tyriam  cum 
peridysi  de  stauraci.  \n  basilica  beaii  Pancraiii 
martyris  fecil  cihoHum  ex  argento  purissimo,  pen- 
sans  libras  trecentas  sexaginla^et  septem.  Et  in  il* 
tulo  Caliistj  ad  honorem  sancl^e  Dei  genitricis  sem- 
perqiie  virginis  Mariae  fccit  ciborium  ex  argento 
pensans  libras  quin^entas  quatiior  et  scmis. 

Et  iii  titulo  Eudoxinc  fecil  vestem  albam  cnm  pc* 
riclyci  de  chrysoHavo.  Et  in  titiilo  sancts  Caecilta! 
fecit  vestem  de  stituraci.  Sed  et  in  timk)  sancti  Eiisebli 
fecit  vcstcm  de  fundalo.  Et  in  tituio  sancti  Vitalis 

^  fccil  vestem  de  stauraci  cum  cnice  de  chrysodavo. 

^  Nec  non  et  in  tiluk)  sancla;  Piidentinn.ne  fecil  vestem 
ut  snpra.  Et  in  titulo  sanctae  Anastasiae  fecit  vestem 
de  lundato.  Fecit  et  in  titulo  sanctae  Praxcdis 
vestem  de  stiuraci  cum  peridysi  de  blaithiii.  Et  in 
basilica  beati  Laurentii  in  Formoso  fecil  veslem  de 
quadrapulo. 
%  Imo  et  in  roonaslerio  sancti  Anastasii  fecit  veslem 
de  chrysodavo  ejusdem  cum  iBariyris  passione  de* 
picta,  et  pharum  de  argento  cum  canistro  oclogoni 
pensaiiles  lihras  viginti  quinque.  Ei  in  roonasterii» 
sancli  Silvestri  fecit  vestes  duas,  unam  in  basiHca 
mijori  Byzantea  cum  cbrysodavo,  ei  aiiam  de  fun- 
dalo  in  oratorio.  In  monasterio  sanctae  Ludae  in 
Renatis  fecit  vcslem  de  fundaio  cum  chrysoclavo. 
Et  in  sancto  Augelo  in  Fabiano  fecit  vesiero  de  fun- 
dito.  Et  in  diaconi»  saoctse  Lucise  in  sepleni  viis 
fecft  vestem  de  fundalo.  In  diaconia  vero  sanctorum 
Sergii  ei  Bacchi  fecit  vestein  de  suuraci.  In  diaconia 
vero  sanclae  Luciae  io  Orfea  fecil  ^e^tem  de  staorad, 

C  et  in  diaconia  sancti  Eustachii  fecit  vestem  de  fon* 
dato.  Ipse  aaiem  a  Deo  prolecius  veneraiitlis  ei  aluii- 
ficus  pontifex  f«*cil  in  basilica  beaii  Pelri  aposioli 
nolritorissui  Inmediobasilicae  crociflxiim  ex  arcenio 
purissimo  pensantem  libras  septuaginta  ei  duas. 
Iiemque  fecit  in  patriarchie  Lateranensi  tridioioin 
niirae  magiiilndinis  decoratum  cnm  absida  de  ihusi* 
vo,  sed  el  alias  absidaa  decero  dextra  laevaqne  ^i- 
versis  hisioriis  depictas,  babeiilea  aposlolosflentibu« 
praedicantes  cohaerentes  basilicae  Gonstanliniane,  in 
quo  loco  et  accubita  collecavii,  et  in  medio  conchani 
porphyreticam  aquaro  fundeoiero.  Nec  non  et  pnvi- 
meiiloro  ipsius  marrooribus  diversis  siravit,  Fedt 
autem  et  in  titnlo  saudi  Quiriad  veslem  de  slaoraci 
cum  peridysi  de  blatthin,  et  io  gyro  chrysoclavmn, 
et  in  medio  cmcem  de  margariiis»  Imo  et  in  cGeroc- 
terio  sancti  Sixti  via  Appia  fecit  vestcm  de  staurad, 
et  in  medi«>  crucein  de  chrysodavo.  Verum  eliani 
et  in  titulo  Gallisti  super  aliare  post  absidaro  ferit 

jj  vestero  de  staiiraci,  et  in  medio  criicem  de  chryso- 
davo,  et  ibideih  simiiiter  vela  sex  fecitde  slauraci. 
Fecit  et  in  titulo  saiictoruin  quatnor  Goronatoruni 
vestero  de  staurad  habentem  in  roedio  cruoero  d<'. 
chrysodavo.  Et  in  tiiulo  sanai  Marcelli  fedi  vesteni 
de  stauFaci. 

Simuioue  in  ecdesia  aancte  martyria  Sabinac  fecit 
veaiem  de  fumlato  cum  peridysi  de  blatihin  haben' 
tem  in  medio  crucem  de  chrysodavo.  Nec  non  in 
basilica  sancti  Laurcntii  in  Formoso  fccit  vcstein  d<: 
ftmdato.  Eodesiam  vero  beaii  Pauli  apostoli,  qu;p. 
vocaiur  conveoius,  sitain  in  ierfitorio  Orbelano 
infra  ines  Suaoenies,  et  Qusinenses,  seu  Tuacis- 
nenses,  atque  Gastritanat  quae  pco  oiinia  veiuaiato 
jam  immarcuerat,  atqiie  in  ea  pecudcs  refugium  fr- 
ciebaiil,  ncc  noo  el  ex  ea  reliqui;B  ablatae  fueraiii, 
iileui  sanq^imos  pra^sul  poutirex  roundaii  prae'> 
C(!pit,  et  omnia  s:)rta  tecla  ipsius  in  porlicibu»  iiovi- 
ter  rcfttauravil,  atqiie  in  altare  ejns  vcsUmni  vVft.  Vk?\>^« 


mi 


s.  i.Eo  PAPA  m. 


im 


raci  posuit,  rl  rrrur.iias  rccondi  pncocpit  Pari  moJo  A  Qii*^  poiiiliir  iii  vico  Patrleii,  fecit  vf.stcm  ile  slaurad. 


el  \n  hasilica  beali  Pclrt  apostoli  sila  in  Albano, 
qiiaepro  nimin  vetiistate  jam  ruitura  crat,  omnia 
t^-cta  ftarta  cjns  novitcr  rcstanravit.  Focit  antom 
iilcm  almiHcus  pontifcx  in  basilica  boali  Hippolyti 
marlyris  in  civltalc  Portucnsi  vcslcs  dc  stauraci 
iluas,  anam  supor  corptis  cjus,  ct  aliam  m  alUiri 
niajori.  Et  in  ttlrilo  sancl;c  martYris  Sabinte  tetra- 
vem  destauraci  cutn  periclysi  de  blalthin.  Enirovero 
et  in  oratorio  sanctie  Dci  genitricis  sito  in  xcnodo- 
Chio  Firmis  fecit  vesteni  de  stauraci  pulchcrriinam* 
Ipse  vcn>  a  Doo  protectus  ct  pncclarus  pontifex 
ronstituit  trt  aiite  trcs  dics  Asccnsionis  Doininicso 
lilanix  ceTebrarenlur,  scilicet  fcria  sccuuda,  egre- 
dicnte  pontiHcc  cum  omui  clero  ct  cunclo  popnlo 
com  liymnis  et  canticis  spiritalibus  ab  ecclesia  Dei 
Genitricis  ad  Pracsepe  pergondo  ad  ecclesiam  Salva- 
toris,  qii»  appellatur  Constantiniana.  Feria  tertia 
vero  cxeuntes  ab  ecclesia  sanctae  Sabinae  martyris. 


Fecit  et  snpcr  sf^pulcriim  bcati  Sobasliani  martj- 
ris  via  Appia  ad  Catacurobas  vcsics  roajores  duas, 
ex  (|tiibiis  unam  de  stauraci  et  aliain  de  rnudaio.  Et 
inibi  siipcr  tumbas  apostolonim  Petri  ac  Pauli  fecit 
vcstes  (luas  de  slauraci  ct  fundato,  seu  blatthin.  ItJein 
Tero  sanctissimus  pnjcsul  fecil  in  hasilica  beati  Lau- 
rentii  martyris,  sil»  iiifra  eivitatem  Tftbortinani,  ve- 
stem  dc  stauracr.  Fecit  et  in  oralorio  sancti  Sce- 
phani  in  sancto  Petro,  qni  appellatur  major,  vestcm 
de  staiiraci.  Fecit  autem  el  in  basiMca  beaii  HpH 
ciiithi  sita  in  Sabinis,  ubi  et  corpus  ejus  requiescit, 
vcstem  dc  stauraci  pulcherrimam.  I:)em  a  Dco  pro- 
tectus  et  pnaeclarus  pontifex  feeit  supcr  aliare  M»itl 
Petri  apostoli  fautori  sno  vestem  de  clirysocknro 
mine  magnitudinis  habentem  historiam  Domiaitae 
nativitatis,  cum  gemmis  preliosissimis  et  margarilis 
ornaiam.  Fecit  antem  in  stipradicta  ecclesia  ▼ela  de 
stauraci  atque  de  fumlato  pendcntia  hiter  eolumnas 


ei  pei^ntes  ad  beatum  Paiilum  apostoium.  Feria  »  majores  dextra  laevamie  numero  sexaginta  quinqoe. 
1.  _..i-_!.  f • —    .. i>  Et  alia  vela  alba  holoserica  majora  tria,  qtixpeii- 

dent  ante  regias  in  introitu.  Atque  ibidem  ejus  bea- 
titudo  fecit  cnicifixuro  cx  argento  mirissimo,  qui 
stat  juxta  aUare  roajus  mine  mgnitndlnis  decorauiin 
pensantcni  libras  quinquaginta  dua»  :  cui  super 
lecit  gabathas  sex  ctim  cruce  ex  argento  purissimor 
qux  pendeni  antc  arcum  in:.j'>rem  dextra  Ittvaque, 
pensantes  shnul  libras  dtiodccim  et  semis. 

Enimvcro  et  imibi  fccit  pncclarus  ponlifcs  vela  de 
sLiuraci,  qux  pcndent  in  arcubiis  argenteis  in  dr- 
cuitu  allarn,  ct  in  presbytcrio  numcro  nonaginla  ci 
scx,  ex  qtiibtts  dtio  habentia  in  lucdio  cnices  d^ 
chrysocl  vo  cuin  orbictilis,  et  aKas  octo  eun»  peri- 
clysi  dc  chrysoclavo.  Ncc  noa  ct  arcus  cum  cobink- 
nis  suis-  fctit  cx  ai^ento  purissimo  in  supradicta^ 
eccicsia,  et  in  medio  presbyterio  pcnsantes  simnK 
libras  ducentas  qtiiiiqtiaginta  et  nnani  et  semis. 
Idero  vero  alinificus  ponliieit  fecii  ubi  siipra  erueein 


quaria  exeuntes  ab  ecclesia  Jerusalem,  ct  pergentes 
ad  ecclesiam  beati  Laurentii  martyris  foris  mnros. 
Fecit  autem  et  in  liiulo  sanctortiin  quattior  Corona- 
lorum  vestoro  de  stauraci  habentem  in  mcdio  cruccm 
de  chrysoclavo. 

Idein  vero  sanciissimus  prsesul  in  basilica  beati 
Agapiti  inartyris  in  civitate  Pr^encstina  fecit  vcstem 
de  siauraci  cum  pcriclysi  de  fundalo,  et  in  medio 
erueem  de  chrysoclavo.  Fecii  idem  sanctissimus 
pnB8u(  i»  ccclcsia  beati  Clementis,  quae  ponrtur  ki 
YelilriSy  veslem  de  statiraci.  Simili  inodo  et  in  titulo 
beaii  Qirysogoni  fccil  vestcm  de  stauraci  cum  peri- 
clysi  de  bbtthin.  Et  in  titulo  beati  Laurentii  de  Lu- 
cina  fecil  veslcm  dc  stauraci  cum  periclysi  de  blat- 
thin.  Et  in  tittilo  bcati  Marci  fecit  vestcm  de  stauraei 
cum  periclysi.  Et  in  tiiuiabeatiLaurentii  in  Damaso 
fecilvestem  similiier.  Simili  inodoei  in  litulobeaii 
Sixii  fccii  vestcm  de  stiiuraci  cum  periclysi  de  blat- 


Ihin,  Bcc  non  et  in  diaconia  bcati  Adriam,  et  in  ec-  p  anaglypham  iiilerrasilem,  ex  anro  imindissimo  peiv- 
clesia  beatae  Martinae,  et  in  diaconia  aniiqua  fccit  ^  dcnteroin  pefgnla  ante  altare  cum  caiuleUs  duode- 


vestes  de  siauraci  coin  periciysi.  Siiniti  modo  et  in 
diaconia  beati  arcbangdi  fecit  vestes  ires,  ex  qiiibus 
unam  de  siauraci  cnm  pcriclysi  de  blattiiiii,  ei  alias 
duas  de  Tyriocum  periclysi  (le  blatthin,  et  aKas  duas 
de  Tyrio  cum  periclysi  cle  fundato  curo  bistorift  de 
efephantis.  Imo  et  in  diaconia  sancti  Theodori  feeii 
vesiem  de  stauraci  cum  periclysi.  Ei  in  diaconia 
fceaii  Georgii  fecii  vestem  de  fundato  cum  historia 
dle  eiephantis,  seu  diversis  historiis  cum  peryclisi  de 
knHsAc,  Fecii  ei  m  diaconia  in  Gyro  vestem  de  staii- 
raci  ciim  periclvsi  de  bhiihin.  Simili  modo  ct  in 
fiaconia  in*  via  Lai»  fecit  vestes  duas  de  Tyrio  cum- 
pericl^i  de  blattfain. 

Ift  iA  dSaconia  sancts  Agathas  fecit  vesiem  de 
staoraei  cum  perielysi  de  blatthin.  Feclt  hfi  basilica 
beati  archangeli,  qiiae  ponitur  in  Sepiimo,.  vesiem  de 
stauraci  cum  periclysi  de  blattiiin.  Ei  in  monasterio- 
sancti  Agaptti  giiodponitur  ad  Vincula,  fecii  festem 


cim,  pensaiitein  libras  iredecim. 

Praedicitis  quoque  vcnerabiiis  pontycx  fecii  in 
basilica  doctoris  imindi  bcati  Pauli  aposioli  calices 
msjorcs  fundatos  ex  argento  purissimo  c&  ipsiii» 
apostoli  donis.  qni  pendent  iu  arcu  majore  nonicro 
undccim,  et  atios  qtii  pendeni  Inter  columnas  ma- 
jores  dcxtra  kevaqiie  nuinero  quadraginla  pensames' 
siffiul  libras  dticeiitas  sexaginla  et  scpiem. 

Hie  idcm  alinificus  prxsul  divina  inspiraCioiie  re- 
pleius  fecii  in  basilica  beati  Pauli  aposioli  ciIEn^ 
riuro  cum  coluiiHiis  suis  supcr  allare  mirae  magni^ 
ludinis,  ei  putchriiudinis  dtcoratum  <»  argento  po- 
rissimo  pensans  iibras  bis  iiiiUe  ei  quindccim.  Nea 
non  et  crucem  aiiagl^j^ibani  inierrasilcm  ex  aunr 
purissimo  pcndcniein  in  pergida  anie  aliare,  jfCt^ 
santem  libras  trciiccim ;  at^tuc  velum  rubeum,  ouod 
pendci  aule  altare,  haliens  iii  inedio  erucem  de  chry- 
soclavo,  ei  periclpin  de  clirysociavo. 


de  stauraci.  Idem  vero  miscricordissinius   praesul  D     Pari  modo  et  in  basilica  Sanci^  Dei  Geniiricis 


fecii  in  ecclesia  beatae  Affnciis  mariyriSr  ubi  cjos 
corpos  requiescit,  vestemrde  fundato  cum  pcriclysi 
de  Dbtlhin.  El  in  ecclesia  beaii  ApoUinaris  focit  ve^ 
slcm  dd  staiiraci  tum  periclysi  de  blatthin.  Ideni  mii- 
scricordisslmus  pracsui  fecit  ct  in  iitolo  sancii  Mar- 
tini  et  SUvestri  vesics*  de  siaiiraci  doas ,  e  quibus 
unam  cum  pcridysi  de  fumiato ,  aliam  vefo  de  Mai- 
Ihiu. 

Ev  in  diaconb  sancti  Yiii  fecii  vesiemrdie  stanraci 
eom  periclysi  de  fondato.  Enimvero  et  in  ecdcsia 
beatae  Engeni»,  in  qoa  sancium  corpus  ojns  reouic- 
sdi,  fecit  vesicm  de  stauraci  curo  periclysi  de  blat- 
Ihin.  Fecit  ei  in  ecclesia  sancii  Stephaui  in  CaeUo 
moDle  vestes  de  stauraci  duas ,  in  quibus  uiuim  in 
ahari  roajori ,  aliam  vero  super  corpora  sanctonim 
martynim  Prinii  ei  Feliciani. 

Simukme  ei  in  l)asilica  beaue  Euphcmise  fecii 
vestem  de  suiinci ,  ci  in  basiUca  beali  aTc\m^<^Uy 


ad  Prsecepe  fecii  gabathas-  qiiinque  ex.  auro  puris- 
simo,  pensanies  libras  ocio  ct  serois,  atque  cnicem 
ex  aiiro  purissimo  pensautem  Ubms  decem,.  ncc  iioii 
et  coronam  majorcm  ex  ar^nto  purissimo  peiisan- 
lem  iihras  iriginta  sex.  Enimvero  ei  inibi  (ccii  vchr 
aJba  holofleriea  pendcniia  iulcr  oohimnas  ma^n^s 
<lextra  laevaque  numero  qiiadragini»  dtio,  ex  quibtis 
undecim  resala.  Fecil  ei  io  circuiiu  altaris  ulii  supm 
aiia  vela  alba  lioloserica  rositfa,  qiue  pendaii  in  arco 
de  cUx>rio  numero  qualoor,  ex  qoibiis  anufli  eom 
cbrysociavo  et  roargtriiis,  aU|iie  vdum  ftliud  mo^ns 
aitnim,  quod  pendet  ante  regias  majpres  in  inlroitu. 
Sorta  tecia  vero  ecdcsiie  bealas  Aureae  sitas  in  Oaiia 
omnia  noviter  reparavii.  Ecdesiam  vero  b^li  Uar- 
cdti  silam  in  quailodecimo,  ^iue  ah  igne  fiierai 
exiista,  Idem  almificus  praesoi  in  omnibus  noviier 
restaoravit.  Ipse  vero  praedaros  poniifex  fedt  m 
basUica  Salvatoris»  qjuae  appcllatur  Gonsianiinianar 


1009 


NOTITU  fllSTORlCA. 


1010 


(etniTela  i  i  circuitu  alUrit  alba  boloserica»  ex  qui-  A  uiper  Suburram  fecit  vestem  rubeain  alythinam  ha- 
l)us  nnum  habet  in  medio  tabulam^  cum  cruce  de     bentem  in  medio  labulam  de  ehrysoclavo  cum  peH- 


rhrysoclavo.  Imo  et  in  eadem  basilica  Salvatoris 
Doroiiii  nostri  Jesu  Christi  renovavit  altare  majus 
ininc  magnitudiuls  decoraium  ex  arsente  purissimo 
ncnsanie  libras  sexaginla  et  novem.  Feeit  et  in  basi- 
lica  SancUe  Dci  Genitricis  ad  Praesepc  vestem  chry- 
^ociavam  cum  margariiis  omatam,  baltentem  histo- 
riam  Dominicu:  nativitatis.  Sinml  eiiam  et  arcus 
diios  ex  argcnto  in  presbyterio  cum  eolumms  qua- 
tuor,  et  alios  arous  qninque  pcnsantes  libras  centum 
idgtiita  et  tres.  Idem  vero  prxcipuus  pncsuLfecit  in 
basilica  SancUe  Dci  Genitricis  ad  Pnescpe  vestem 
rubeam  alythinain,  habentem  in  medio  tabulam  de 
chrysoclavo  cum  historia  Domini  nostri  Jesu  Chrtsti 
et  sancti  Simeonis,  quando  in  lemplo  est  praesenta- 
tus.  Et  in  circuitu  listam  de  chrysoclavo.  Nec  noa 
et  aliam  vestem  chrysoclavam  habentem  historiam 
transitus  Sanctse  Dei  Genitricis  mine  roagnitudinis 


dysi  de  clirysoclavo.  Nec  non  ct  in  monasterio  sancii 
Pancralii  silo  post  basilicam  Salvaloris ,  qiiain  Con- 
slantiuianam  vocantt  fccil  vestem  de  tundato.  Hic 
fecit  be4ito  Peiro  a|M)stoIo  fauiori  suo  evan^eiia  anrea 
ciiin  geinmis  prasinjs  atquc  hyacinlhinis  ct  albis 
mirae  inagnitudinis  in  circiiitu  ornnta  ,  pensantia  li- 
bras  decem  ci  septem  cl  uncias  qnatuor.  Hic  fecil  ca- 
licem  aureutn  pi*xcipuiim  diversis  ornatum  lapidibus 
prctiosis  pensantem  lilras  viginti  octo.  Sinuliter  ct 
paterain  aiiream  pcnsantcm  libras  viginti  octo  et  un- 
cias  novem. 

Pari  modo  in  lasilica  ipsius  aposloli  fecit  cherubiu 
ex  argento  purissimo  deauratos  qiiaUior,  qui  staiit 
super  capita  coliimnarum  argentearum  cum  ciborio 
pensantes  libras  nonaginta  et  trcs.  FeciC  auoqiie 
Klero  praecipuus  praesul  ubi  supra  imaginem  oalva- 
toris  auream,  qii;c  slat  in  trabe  siiper  ingressum  vc- 


€t  pulchritudinis  decoratam  ex  gcmmis  pretiosis,  et  ^  stibulit  peusantem  libras  sepiuaginta  et  iiovem.  Fccit 


autem  iu  basilica  doctoris  inundi  beati  PauU  apcstoli 
angelos  ex  argenlo  purissime  deauratos  duos,  qiii 
stani  juxta  imaginem  Salvaioris  in  ingressu  vestibali, 
pensantes  libras  ceuium  et  semis.  Venim  eiiam  et 
policandilum  |  polycandelum  1  porphyreticum  pen- 
dentem  in  pergula  ante  coniessionem  in  catemilis 
aurds,  quae  pensant  libram  unam.  Prxsertim  et  in 
ingressu  basilicas,  ubi  supra  regias  mnjorcs  fecit 
imagines  ex  ar^ento  quinqiiC  pensantes  inibi  librns 
duceiitas  viginli  et  noveui.  lilnimvero  ubi  snpra  (ccit 
aquamanus  aniipemplo  deauraias  parta  duo,  pensan- 
tcs  siinul  libras  quatuordecim.  Fecit  autem  idein  prae- 
sagus  aniisies,  ubi  siipra,  cerostalas  majorcs  versnli- 
les  anaglyphos  ^\  argenio  purissimo,  pensantcssiimil 
libras  ociuaginta  ct  sex  et  uncias  oclo.  Atque  liicer- 
nas  majores  fusiles  bimyxas  anaglyphas,  duas  pen- 
saiues  inibi  libras  quinqua^inta  ei  septem ,  et  coii- 
siituit  ejus  beatitudo  ({iioiidiauis  Jioctibus  ame  altare 


margariiis  ornatam  cum  pericrysi  de  chrysoclavo, 
ct  in  circoitu  lisiam  de  chrysoclavo.  Verum  eiiam 
et  in  diaconia  ipsius  Dei  genilricis  dominae  nostras 
<iii:e  appellatur  Dominica,  fecil  vesiem  rubeam  aly- 
ihinam  habentem  in  medio  tabulam  de  chrysoclavo 
cum  historia  ejusdem  Dei  senitricis  ex  margaritis 
omatam,  ei  periclysin  de  curysoclavo.  Fccii  autem 
et  in  diaconia  ipsius  Dei  pcmtricis,  qux  appclbiur 
Antiqua,  siiper  aliare  nisgus  ciborium  ex  argento 
pnrissimo,  pensans  libras  ducentas  el  duodecim. 

Pnefalus  vero  venerabilis  et  prau:Iarus  pontiCex 
fecil  in  basilica  beali  Peiri  aposioli  Dutritori  suo 
gabaibam  ex  aui*o  purissimo  anafflypham  cum  ^em- 
iiiis  prctiosis  ornaiara,  qux  pcndet  anie  imaginem 
ipsius  apostoli  in  ingressu  \estibuli,  pensaniem  U- 
bras  septcm  et  semis.  Faciem  vero  sacri  allaris 
ipslus  aposioloruin  priucipis  ab  imo  usque  ad  sum- 
nium  cum  Ciminaribus  inferius  superiu&que,   nec 

non   ei  iuira  confcssioncm    Salvatorem   stantem  p  ipsius  auostoli  ardere  'del)eant. 
dextra,  la^vaque  ijus  beati  aposioli  Peiri  ci  Pauli  ^     Hic  divioa  aspiralus  graiia  i 
Itabentes  pariter  coronas  ex  gcmmis  pretiosis,  aique     5^^-««.  -..«.  ^o.  «..iv  «.«..  ..«;..«: 
pavimentum  ipsiiis  confessionis  invcsiivii  ex  auro 
fulvo  nimis  peusante  libras  quadriugeutas  quinqua- 
ginia  et  tres  et  uncias  scx.  Verum  etiam  super  ip- 
sum  sacrum  aiiare  fecii  vestcm  chrysoclavam  ba- 
bentem  hisioriam  Dominic;e  ascensionis,  ei  Peute- 
costen  cura  periclysi  de  chi^soclavo. 

Pari  modo  ubi  supra  fecil  imaginem  ipsius  apci^ 
stoiorum  principis  in  poria  virorum  ex  auro  puris- 
simo  ei  gemmis  preliosissimis  inirae  ma^nitudiuis 
el  pulchritudinis  decoralam,  pensantem  hbras  de- 
coin  ct  novcm  ei  uncias  tres.  Praesertim  vero  idem 
beaiissimus  ponlifcx  fecit  ubi  supra  cancellos  fiisiles 
iii  ingressu  presbyterii,  seu  in  dextra  parlc,  I.cva- 
que,  uec  non  et  in  iiigressu  vestibuli  ex  argcnlo 
mundissimo,  pcusantcs  siinul  libras  inille,  qiiingeu- 
las  scptuagiuta  ci  Ires.  Simulque  ct  columnas  vola- 
tilcs  [ioruatiies,  vel  versaliles]  iam  in  ingressii  cor- 


investivit  traliem  ma- 
jorem,  quae  est  sub  arcu  principali  ex  argento  muti- 
dissiino  pcnsanLc  Ibras  millc  treccntas  quinquaginta 
et  diias. 

Fecit  autera  bic  pnrclarus  pontifex  ubi  supra  in 
aliari  majori  vcstem  chrysociavam  niirae  maffnilii- 
diuis  et  pulchritudinis  decoratam,  habenlcm  iiisto- 
riam  Salvaioris  Dimiini  noslri  Jcsu  Christi  sancla.*- 
que  ejus  geniiricis  ei  duodccim  a)>ostok>rum  eiini 
periclysi  de  chrysoclavo,  undiquc  ciim  margariiis 
oriiaiam,  ei  ab  utris(|ue  laieiibus  hlatiliHi  euni  chry- 
soclavo  decoratam,  qu?c  in  naialibiis  apostolornm 
idein  egregiiis  praesul  ibidem  poni  conslilnit.  Feeit 
aulcm  ibi  snper  cmcem  m!\jorem  ox  aiin)  fulvo  ni- 
mis  panoclyslam  ornatain  gemmis  prctiosis,  pen- 
sanlctn  libras  quadraginta  et  duas  ci  iincias  uiias. 
Nec  non  et  C4)rostraia  paria  quatuor  invcstita,  ^x 
argcnio  deaurato  pensanlia  simul  Ubras  septuaginta 
el  seplcm. 


poris  dexira  Levaque  ex  parle  virorum  ac  mulioriim  D  Fecit  aulem  venerabilis  el  pneclanis  ponlifex  su- 
pari  ocio  peusauies  simul  libras  cenium  nonagiuia,  i^p  oharA  iM*a*9>  Pf>«rntiiiii>  f>ii  nriiim  Mitn  nninm^rftt 
nec  non  ei  arcus  argenteos  ocio  pensanics  siimil 


kibras  ccntum  quadragiuta  ei  tres. 

FecU  auteiu  idem  beaiissimiis  poniifex  in  Ixisilica 
bcati  Andreoc,  ubi  siipra,  regnuni  ex  auro  purissimo 
cum  gemoiis  pretiosis  ornaiuin  peusans  lihras  duas 
et  uncias  quinquc. 

Nec  non  et  super  altare  beaUe  Petroniilae,  ubi 
siipra  fecii  rcgnum  aujreum  cumgemmis  prctiosissi- 
luis,  pcnsans  Ubras  duas  ei  uncias  tres.  Siinili  modo 
ci  super  altare  sanct»  Dei  genilricis  ubi  supra,^  qiuB 
.'qtpellatur  Mediana,  fecii  veslem  de  fuodato  ciim 
j)criclysi  de  crysoclavo  habeniem  hisloiiam  annun- 
iiutionis  Domini.  F<.>cii  auicm  idera  beaiissimus  pon- 
tifex  in  basilica  doctoris  muudi  beati  Pauii  aposioli 
cauisiros  ex  argenio  puro  numero  quadraainia  et 
scpiem  pensanies  siniul  libras  ducentas  qiiadraginta 
cl  scplcm.  Ct  iu  mona.stcri()  sancl^e  Agalha?  nKirlYris 


pcr  aliare  l>ealac  Petroniil»  cil-oriuin  cuin  coUimfris 
porphyrcticis  ex  argeiito  pnrissimo  minc  magnitu- 
diuisdfecoralum,  pensans  libras  treeentasipiadraginla 
ci  octo,  ataiie  inuigineni  argcntenm  siantem  snb  areu 
de  ipso  ciDorio  pensantcm  libras  decom  ci  semis. 

Ipse  vero  a  Deo  protccliis  et  prn^chims  poniifex 
fecit  in  basilica  docioris  mundi  beali  Panli  apostoli 
siipcr  altare  majus  vesiem  chrysoclavam  haheniem 
iiisieriam  DomiiiicnB  resurrectimiis  cum  margarilis 
ornatam  ei  pcriclysin  dc  chrysoclavo.  Similtier  ex 
margaritis  omatas  imagines  apostolonim  duas  ex 
araento  deauraias  pcnsanies  libras  octoagiiita  et  sex. 

Hic  vcro  misericordissimus  poniifex  fectt  in  ba- 
silica  Sanctsc  Dci  Geniiricis  ad  Pncsepe  super  tl- 
tare  vestcm  chrysoclavam  habentem  hisioriam  Po- 
roinicic  resiirreciionis  mine  magnitudinis  H  pitl- 
chritudinis  decoratam  cum  pcriclysi  de  cln-ysociavi 
uniiqiie  cx  margaritis  ornatam. 


Kill 


S.  LtO  PA^A  llf. 


101:2 


Et  in  litiilo  ianct;e  Dei  Genitricis,  qux  appeltatur 
Callisti,  fecit  regnum  ex  auro  pfirlssimo  pendcns 
super  altare  majns  oi  gemmis  pretiosis  omata^i, 
pensans  libram  nnam. 

Atque  in  diaconia  ipsius  Dei  geuitricis,  quae  ap- 
pellatur  Dominica,  fecil  regnum  ex  auro  mundfs- 
simo  pendens  supcr  altare  majus  ex  gt*mmis  pre- 
tiosis  omatura  pcnsans  libras  diias.  Hic  beatissimas 
praesul  divina  inspiralione  rcpletus  fecit  in  basilipa 
Uei  genitricis  ad  Prj^scpe  in  ingressu  pncsepii  re- 
gias  vestias  ex  argentp  pdrissimo,  pcnsantcs  simul 
fibras  centum  viginti  ct  septem,  ei  super  ipsas  rc- 
ffias  Yeliim  modicnm  fuiulalum  Uabeiis  in  circuila 
nstam  de  cbrysochvo.  Nec  non  et  nlia  volu  Tyria 
s^iper  regins  majores  tria  in  ingressu  basilica&  cum 
p^riclysi  dc  fundato. 

Fecit  auiem  idem  egregius  proesul  in  basilica 
beati  Petri  aposloK  calices  majores  ex  argento  mun- 
dissimo,  qui  scdenl  siiper  trabes  argenieas  numero 
deeem  ci  octo  nensantes  simul  libras  centuin  octua- 
ginta  diias.  Nec  non,  ubi  supra,  fecit  cerostatas 
majores  fusiles  ex  argento  purrasimo,  qui  stant  ante 
confessionein,  pensantes  libras  centum  nonaginla 
oeco.  InvestiviC  vero  supcr  siral)ein  cx  argento  mun- 
dissimo,  qur)^  est  supcr  imagrnem  aurcam  in  Ingressu 
Ti'8Ubuli,  pensante  libras  centum  vrginti  sex  el  sc- 
mis.  Yerum  ctiam  ubi  supra  fccit  lucemas  fiisiles 
daasex  argenlo  purissimo  pensantcs  simul  libras 
Tiginti  ei  septem.  Ei  boc  consfituit  ul  Dominicoram 
die,  Tcl-  in  sanctis  solemnitatibus  bine  inde  juxta 
lectorium  consisterent,  et  ad  legendum  sacras  lc- 
eliones  himiius  splendore  refulgerent. 

Hic  fecH  ad  beatum  Andream  apostolum  ciborium 
ex  argenio  pnrissiino  super  altare  majus  pensans 
tihras  trecenias  et  quinque.  Hic  autein  praeCipuus 
ipontifex  dhinitus  inspiratus  baptisterium  ubi  supra 
conspiciens,  quia  jam  pRB  nimia  vetustate  minae 
proximuin  inerat,  et  quia  angusiior  locus  populi 
ci^isiebai  qui  ad  baplismum  vciiiebHi,  idem  praesul 
ji  fundameniis  ipsum  baplisteriain  in  roiundum  am- 
pki  largiiate  conslni(^ns  in  meiiorem  erexit  statum, 
atque  sacrum  foniem  in  niedio  largiori  spatio  fun- 
davit,  et  in  circuilti  columnis  porpiiyrelicis  dccura- 
vit,  ct  in  raedio  fontis  coliinmam  posutt,  et  supi^r 
columnam  agnum  ex  argcnto  puris^imo  fundentem 
aqiiam, /|ui  pensai  libras  dccem  ct  octo  ct  uncias  dc- 
cera.  Nec  uon  el  altare  majus  siib  absida  construxit, 
cujus  faciein  atquc  confessionem  seu  riigas  ad  de- 
corem  ipsins  sacri  akaris  investivit  ex  argento  muu- 
di»>iiiio  pensante  siinul  libras  quadraginta  et  octa. 
Verun^  eiiam  et  vestcin  de  statiraci  supcr  eam  po- 
8uit,  aique  re^larem  ii)i  superinvestitum  cx  argeiiio 
purissimo  fecit.  £i  super  ipsum  regularem  posuii 
arcum  el  gaminadias  ex  ai^enlo,  peusantia  siniul 
libras  ocluaginla.  Nec  non  imagiiu^s  ires  ubi  supra 
posiiit,  pensantes  iiiibi  Hbras  triginta  et  septem  ct 
iincias  deceip.  Ipsuiu  vero  baptistcrium  diversis  iu 
circuitu  dccoravit  picturis. 

Ortioryim  voro  sanctte  Grucis  nbi  supra,  quod 
jam  pras  niiirui  erai  vetusiaie  ruituruui,  hic  pneci- 
puiis  pas|or  a  fundamcntis  siniul  cum  absida  novo 
sediflcio  erexit,  et  ad  perfectum  usqiie  perduxit,  at- 
qiie  ipsam  absidam  cx  miisivo  diversis  decoratiim 
piciuris^  aiqiie  marmoribus  iniro  splendore  ornavit, 
ubi  el  obUiiit  cilioriiim  super  allare  ciiin  columnis 
ftvis,  aCqiie  fuciein  ipsius  altaris  invesiivii  ex  ar- 
gcnto  purissimo  pensanie  libnis  cenlum  viginii  et 
Miiam  el  uucias  duas.  Regnum  spanoclystum  ex  auro 
purissimo  cuni  (pruce  in  inedio  pendens  super  ipsuiu 
liliare,  iMinsantia  librain  uiiain  ct  uncias  undecim. 
Nec  Dou  e(  alias  columnas  argeuteas  qiiatuor  ei  su- 
per  ipsas  coktmnas  regularem  investitum  ex  argento 
iNirissimo  pensantes  inibi  libi*as  sexaginta  ctqua- 
liMNr  ei  uncias  ircs.  Arcus  argenteos  tres  pensantes 
libres  quadraginla  ci  ires  et  uncias  ocio.  Imagines 
arfenteas  iieauratas  tres  pensautes  inibi  libras  iri- 
(inta*  Ganistros  argentii^os  intersaiiies  I  intcrrasilesl 


\  dHodeclm  pcnsAntcs  shiitfi  libra^  septiiaamta  ci  octo. 
gabathas  argenteas  Intcrsaiiiles  fundatas  viginli 
unam^  et  cmc^m  unam,  pei\sanles  in  unum  HDras 
quinqua^inta.  Ves.tem  super  altare  de  fundata  uiiain, 
et  aliam  dc  blattUin  cum  cbrysoclavo,  nec  non  ei 
aliam  vestem  albam  rosatam  cnm  chrytjocla^o.  Ye- 
lum  modicum  chrysoclavalum  cum  crucifixo  et  mar- 
ffaritis  ornatum.  Yeh)  de  slauraci  septem,  vela  de 
fnudaio  quatuor,  vela  niodica,  qu;e  pendent  in  re- 
gulari  antc  imagines  Tyrias,  scx.  Yela  all.a  serica 
ornaU  in  circuitu  de  fnndato  duodecim.  Velura  ma- 
jus  album  rosatum  omatum  desuper  de  quadrapulo 
nnuiUf  et  aiiud  vclum  rul)cum  cum  bubalo»  quoJ 
pendet  auie  regias  msyores,  Yeta  modica  dc  stau- 
racl  quatuoroux  pendeiit  In  regulari  anie  ima{;ines, 
sed  et  alia  vcla  promiscua  serica  numero  undecim. 
Fecit  ubi  siipra  ad  fontes  vela  Tyria  tria,  quae  pen- 
dent  in  regulari  ante  imagines,  *et  alia  vela  siierica 
nuinero  viginti  unum. 
Hic  fecit  beatp  Pctro  apostoto  hntritori  suo  cali- 

"  cem  aureura  prsecipuum  spanoclystum  [epanoeli- 
stuml  diversis  oraatum  lapidibus  ju^etiosis  pensan- 
tem  libras  triginta.  Pari  modo  fecil  ct  patenam  au- 
ream  spanoclystam  similiter  diversis  omataiii  pre- 
iii>sis  lapidibus  pcnsantem  iibras  vi^ntl  quinquc. 
Fecit  vero  super  ciborium  de  aftari  majori  lieato 
Petro  apostolo  cantbara  ma|ora  qnatuor  ex  argenU) 
purissimo  habentia  in  medio  cereos  ex  argento  de- 
auratos,  peiisnntia  in  unuin  iibras  centuin  et  qua- 
draginta.  Pnedictus  veip  et  prxclanis  pontifex  feeit 
nbi  supra  tlmribulum  apostolicuin  ex  auro  purissinio 
pensans  libras  duas  et  uncias  quinque.  Fecit  Tcru 
vestem  supra  altare  majus  chrysoclavam  diversis 
omatam  pictiiris,  (niam  constituit  quatiior  teinpo- 
ribus  per  annum  in  aiiodecim  leGtiouious  ibiJem  po- 
nere.  Fecit  ubi  supra  coronas  msjores  ex  argeiilo 
purissimo  quatuor  pensaiites  siinul  libras  centum 
<[uinquagiuia  quatuor  ei  semis.  Pecit  Tcro  ubi  supra 
lectoriuin  ex  argento  purissimo  mine  magnitudinis 

C  decoratum  pensans  libras  centum  quadmginta  ei 
ires.  Nec  non  ct  cerostatas  ex  argento  B\iindisamo 
siantcs  juxta  ipjsum  lectorium  pensantes  siimil  ii- 
bras  quadraginta  et  uovem.  Ycrum  etiam  et  super 
ipsas  cerostatas  fecit  lucemas  fusiles  bimyxas  doas 
ex  argcnto  puro  peusnntes  Ilbr^s  vi^inti  et  septmn. 
Ei  boc  constituit,  iit  Domiiiicomra  die  tcI  iii  sanctis 
soleinnilati!)iis  binc  iiide  juxtdi  lectoriuni  consiste- 
reht,  ct  ad  legendum  sacras  lectioncs  lumrnis  splen- 
doro  ful^erent.  Pharocantharos  fecit  in  presbyterio 
uumero  quatuordecim  ex  argento  mundissimo)  pcu- 
santes  siinul  iibras  quadringentas  triginia  et  tres. 
Nec  noii  columnas  octo,  el  arcus  quatuor  fecit  ex 
argenlo  pensantes  ini-ji  libras  centuni  septaaginla 
et  tres. 

Fecii  vcro  ubi  supra  calices  fundatos  ex  argenla, 
qiii  pen^icnt  mter  columnas  majores  dexira  laeva- 
que  basiUcae  numero  sexaginta  quatQor,  pensant^s 
pariter  libras  quadringenias  sexaginta  ei  anam. 

T^  Idein  vero  prft^gus  antistes  ubi  supra  aid  beatum 
Androani  apostokim  investivit  altare  maju!!  ex  ar« 

'  gento  purissinio  deaurato  miro  decore  ornato,  quod 
pcnsat  undiquc  libras  centuin  triginta  quinque.  Gan- 
tharas  ex  argeiito  purissimo  duodecim  petisantet 
simui  libras  quinquaginta  et  duas.  Ganisiros  diio- 
decim  ex  argenio  pensantes  libras  septuaginta 
ct  octo. 

Inve^iivii  vero  aiiaro  beatae  Petronil!»*ex  ar- 
gento  purissimo  deauralo  diversit  ornatum  picturis, 
undique  pensanle  libras  centuin  sexaginta  ei  duas 
ci  uncias  octo.  Nec  non  investivit  altaro  beaii  Gre- 
gorii  confessoris  atqiic  poiitificis  ex  ar^nto  deau- 
rato  undique  pensante  libras  ceniUHi  viginli  et 
septem. 

Fecit  iibi  supra  in  greinio  basilic»  beati  Pelri 
apostoli  cortinam  nuooi^^ui  Alexandrinam  holo^ 
ncam  habenlcm  in  medio  ailjunctum  fundaium,  ei 
iii  circuiiu  omatum  de  fundato.  Ycrum  olia:ii  Isdlea^ 


mz 


NOTITIA  HISTORICA. 


im 


praHsipuus  pra»ul  fecil  Uiuribula  aposlolica  ex  auro 
purissiino  tluo,  ex  quibus  unum  misit  inlus  super 
corpus  ejus,  quod  pensal  Ubras  duas,  el  allerum 
4)ciisans  libras  duas  et  uncias  ocio,  quod  prsecedil 
pcf  siaUones. 

IJic  vero  alniiGcus  pnesul  fccil  in  basilica  bcali 
Par.li  aDosloli  Ihuribula  aposloUca  ex  auro  purissimo 
iiuo.  llic  vero  almiOcus  praesul  inveslivit  faciem 
aUuris  SaucUc  Dei  Gcniiricis  ad  Prjcsepe  ex  argento 
niundissimo  dfauralo,  qnod  pensat  Hliras  octuaginta 
el  si>x.  Fecil  autein  ibi  coronas  duas  ex  argento  pu- 
rissimo  |>ensanles  iibras  quinquaf  inta  qnatuor.  Cor- 
tiiias  majores  Alexandrinas  bolosericas  ornatas  in 
circuiiu  de  fundaio.  Hic  veroprsecipuus  pnesulex 
largiiate  omnipoteulis  Dei  el  beati  Petri  clavigeri 
regiii  ccelorum  obtuiit  per  universum  sacris  eccle- 
4»iis  higus  alm^e  Romae  coronas,  vel  eiiam  caoistros 
cx  argento  purissimo  ob  veniam  facinorum  suorum, 
videlicet :  in  ecciesia  Domini  uostri  Salvatoris>  quae 
appeilalur  Constantiniana,  fecit  corooas  ex  argeoto 
punssiiuo  pensantes  libras  viginti  tres. 

£t  in  basilica  Sanctae  Dei  Genitricis  ad  Prseseiie 
instar  fccit  coronain  ex  argento  puro  pcnsantero  li- 
bras  tredccini.  Et  in  basilica  «anctse  Dei  genitrids 
in  titulo  CaUisti,  lecit  cofonam  ex  argento  peaMui- 
lem  Ubras  tredecim  et  uncias  tres. 

Et  in  diaconia  ipsiut  Dei  geuitrids,  quae  appella- 
(ur  Antiqua,  simiHter  fecit  coronam  ex  argento 
pensantem  libras  tredecim.  Et  in  ecdeaia  Sabctfle 
I)ei  Genitrids  ad  Martyres  fedt  eorooam  ex  ar- 
f  eoio,  peosantem  Ubras  duodedm  et  unciat  tret.  Et 
M  diaconia  ipsiut  Dd  senitricis,  qose  appellator 
Cosmedin,  eodem  nK>do  lecit  coronam  ex  argeolo 
peosaotem  libras  doodecim ;  nec  oon  et  in  diacooia 
aaoctae  Dei  genitricis,  auae  appellatur  Domiuica,  ai- 
miUter  fedt  coroiiam  ae  argento  pensaolem  Ubras 
novem.  £t  in  diaconia  sanctae  Dei  geuitricis,  qiue 
ponitur  in  via  Lata,  fecit  coronam  cx  argento  peii- 
saiitem  Ubras  novem.  Et  in  diaconia  sanctiie  Mariae 
in  Cyro  lecit  coronam  peusantcm  Ubras  octo.  Iroo 
et  in  diaconia  beatse  Dei  genitricis,  quae  ponitur 
foris  portam  beaU  Petri  apostoli,  fecit  corooam  ex 
argeiito  pensantem  libras  quinque  et  uncias  tres.  Et 
in  diaconia  ipsius  Dei  ffcnitricis,  quae  ponitur  in 
Adiiano,  eodem  modo  lecit  coronam  ex  argento 
pensantem  Ubras  quinque. 

Nec  non  et  in  oratorio  sanct»  Dei  genitricis , 
quae  ponitur  in  xenodochio  Firinis  ,  fectt  cani- 
sirum  ex  argenlo  pensans  liLras  duas  ct  uncias 
septem. , 

In  ecclesia  beati  Petri  apostoU  fecit  canistrum  de 
argento  purissimo  pensans  Ubras  viginti  diias.  £t  in 
ecclesia  beati  PauU  apostoli  instar  fecit  canistnim  ex 
argento  purissimo  pensans  libras  viginli  duas  et  uii- 
cias  quatuor  et  octo. 

Imo  et  in  ecde&ia  beati  Andreae  aposioli,  quae  ap- 
peUatur  Kudoxiae,  eodem  modo  fecit  coronam  de  ar- 
gento  pensanlem  libras  novem.  Venim  etiam  el  in 
ecclesia  keati  Joannis  Baptista;,  quae  ponitur  juxta 
patriarchium  Lateranense,  fecit  coronam  de  argenio 
ueosantem  libras  qninque.  imo  et  in  ecclesia  beati 
Joannis  evangdistae ,  qni  ponitur  ubi  supra  ,  fecit 
cofonam  ex.  argenlo  pensantem  libras  quinque.  Ilem 
et  io  ecclesja  beati  Siephani,  qua^ponitur  in  Caelio 
luoote,.  siniiU  modo  fecit  coroiiam  ex  argento  pen- 
santem  lihras  septem  et  uncia&undecim.  Et  in  basi- 
iica  aposlolorum,  quae  poiiitur  in  via  Lata ,  fedt  co- 
ronam  de  argento  pensantem  libras  trededm.  £t  in 
mauseleo  beatae  PetroniUae,  quae  ponitur  ad  beatum 
Petrum  apostolum,  fecit  conmam  ex  argento  pen- 
santem  Ubras  viginU.  Et  in  ecclesia  Jerusalem,  quos 
|K)nitur  in  Sessoriano ,  fecit  coronam  de  argeiUo 
pciisantem  Ubras  quinque.  Etin  ecclesia  heaU  Laii- 
renUi ,  quae  poniinr  foris  murum ,  simiUter  fecK 
coronam  de  ar^eiito  pensantem  libras  tredecim.  Et 
iii  eoclesia  beati  Apollinaris  martyris  fedt  coronam 
peQsaotcm  libras  quinque  ct  uncias  quaiuor.  Verum 


A  etlam  et  in  batilica  beati  Paneraitii  raariyri»«  qu:e 
ponitur  foris  morum,  eodem  modo  fecii  coronam  c& 
argento  pensantem  Ubras  octo.  Fedt  aulem  ei  io 
ecclesia  beaU  ValenUni  martyris ,  quse  ponitur  fo 
ris  rounim  ,  nbi  corpus  ejus  requiescit ,  fecit 
coronam  de  argento  pensantem  Ubras  sex.  Ei  iii 
titnlo  bi^U  Cleinenlis  martyris  atque  ponlilicis  fecit 
coronam   de  argento  pensantem  libras  quindecim. 

Et  in  titulo  bcatorum  Aquibe  et  Priscae  fecit  coro- 
nam  ex  argcnto  p>cnsantem  libras  sex.  Et  in  Utulo 
sanctae  Balbuiae  similiter  fedt. 

Imo  et  in  ecclesia  sancti  SixU  martyris  atque  pon- 
tiflcis  fecit  coronam  simUiter.  Et  iu  Utulo  saocli 
LaurentU  inartyris,  qaae  ponitur  Ludnu» ,  similiter 
fecit  pensantem  libras  quatuor  et  uncias  decenh  Et 
in  Utulo  suncU  LaurentU  martyris,.qui  appdlatur 
Damasi,  fecit  coronam  ex  argento  pensantem  libras 
quinque.  £t  in  ecciesia  ipsius  martyris  qiise  |)onitor 
Formosus,  fedt  canistrum  ex  arjsento  pensans  Ubras 
3  duas  ei  uncias  soptem.  Sed  et  in  Utulo  Pammaehii 
fecit  coronam  ex  argenlo  pensantem  lihras  decem. 
Et  in  Uiulo  iCmiUanae  pari  modo  fedt  corooam.de 
argento  pensantem  libras  quatuor. 

Nec  Don  et  in  Utulo  sancti  Ensebii  fecit  coroMm 
de  argento  pensaotem  libras  sex.  Ei  in  titulo  Praxe- 
dia  fecit  corooam  pensanlem  Ubras  quinqoe.  £l  in 
Uiuk)  Pudenlis  lecit  coronam  ex  argenU)  peosantem 
Ubras  oovero.  Imo  ei  in  titulo  heaU  Viulis  martyrit 
fecii  coronam  cx  trgeoU)  pensantem  Ubras  novcm 
ei  undat  Ires^  C(  io  Uiulo  saoctsc  Sus;mnae  mariy- 
rit  dmUiter  fedt.corooam  pensantem  Ubras  dcoom. 
£i  in  UiolosancU  C^aci  fedt  coronam  de  argento 
peiNiantem  librat  quinque. 

Et  in  Utulo  beaU  MarceUi  martyris  fecjt  coronam 
ex  argento  pensaniem  Uhras  decem.  Nec  non  et  iii 
Utulo  heaU  Marci  roartyris  fecit  coronam  siniUiter. 
Et  in  Utulo  beatae  Anastasiae  fecit  coronam  pensan- 
tem  libras  septem  et  uncias  novi^m-  Nec  iion  et  in 
n  Utiilo  Ciecilire  instar  fecit  coronnm  ex  argento  pen- 
^  saiitero  simul  libras  dccem  et  undam  unam.  Et  iii 
Utiilo  beati  Cbrysogoni  martyris  feeit  coronam  ex 
argento  pensantem  Ubras  quinque. 

Venim  eUain  et  in  diaconia  sanctorum  Ncrei  et 
Achiilei  fecii  coroiiam  de  argcnto  pcusantem  Uhras 
sex  ct  umias  quinqiie.  Et  in  diaconia  sanctae  Lucia;, 
quu!  ponitur  in  Septcm  Viis,  fccit  coi^onaiu  cx  ar- 
genU)  peiisantem  Uiiras  sex  ei  nncias  s^  plcin.  Et  in 
diaconia  sancli  Bonifacii  similiter  fccii  coronampen- 
santem  lihras  septem.  Et  in  diacoiiia  sancU  Gcorgii 
fecit  coronam  ex  argento  pensaniem  iibras  quinniie. 
Et  iii  diaconia  snncU  Theodori  eotiem  niodo  fedt 
coroiinin  pensantem  libr.is  sex  et  uncias  ocio.  El^  in 
diaconia  sanctorum  Serffii  et  Bacchi  fccit  corooam 
ex  argciUo  pcnsaiuem  libras  sex.  Et  in  diaconia  san- 
clonim  Cosnuc  et  Damiani  fecit  coronani  pensanteoi 
Uhras  qiiinqiie  et  uncias  oclo.  £t  in  diaconia  sancti 
Adriaui  martyris  fecil  coronain  ex  argenlo  nensan- 
|x  tem  libras  scx.  Sed  et  in  diaconia  sancU  ArchanKcU 
f^dt  coronam  ex  ar^ento  pciisantem  lihras  sex.  Sed 
el  in  diaconia  sancd  Enstachii  similiter  fecit  pen- 
santem  libras  sex  et  uncias  qninque.  fit  in  diaoonia 
sancta;  Luci;e,  quae  ponilur  Orfea,  pari  modo  fe- 
cit  coronam  ex  argeiito  petisanlem  libras  sex  et  un- 
cias  duas. 

Stmulque  ct  in  diaconia  beaU  ViU  marfyris,  qua^ 
ponitur  in  Macelto,  fccit  coronam  ex  argento  peiv- 
santem  Uhras  sex.  Imo  ei  in  diaconia  sanctae  Agaihae 
siuiiliter  fecit  coronam  ex  ur^cnto  pensantem  lihrat 
quinqiie.  Fecit  autero  ei  in  diaconia  sancU  Silvestri, 
quae  |  onitur  juxta  bcauim  Pctrum  apostoluro ,  cs- 
ronam  argenteam  pensaiitem  libras  i|uatuor.  Vcrnm 
eUaro  et  in  diaconia  sancti  Martini,  quae  ponilur 
juxta  beatum  Petrum  apostolnm,  instar  fecit  coro- 
nam  cx  argento  pensaiitem  libras  quinque  et  uncias 
tres.  Imo  et  in  Utulo  saiictonim  Silvestri  ei  Martini, 
qui  poniUirjnxla  Orfca,  coronain  ex  argcnto  pcif- 
santcin  lihras  se\  ct  iiiKias  duas. 


«•15 


S.  LKO  PAPA  UL 


1016 


IpM  tere  a  Deo  prolccUis  et  pnechnis  poptife?( 
fcdt  in  monasterio  «incti  Sab»  coronam  e^  argento 
pensaiitero  libras  octo  et  oncias  deceiu.  Ycriun 
eiiam  el  in  monasterio  beati  Anastasu  martyris  eo- 
ftem  niodo  fecit  coronam  ex  a^rgjenlo  [^nsantem 
libras  octo  et  uncias  quatnbr  et  seniis  :  sed  iu  nio- 
naslerio  saneti  Andrea;,  quod  ponitur  in  clito  Scauri, 
similiter  fecit  coronam  ex  argcnto  puro  pensantem 
libras  quinque.  Et  io  monasterio  beatas  Ap^ibx  mar- 
iyris,  quod  ponitur  sup|er  Suburram,  simtliier  fecit. 
Nec  noii  et  in  monasterio  sancti  Erasmi,  quod  poni- 
lur  in  Gaelio  moiite,  fecit  coronaiii  ex  argento  pen- 
santem  libras  quatuor  et  uncias  dnas.  Simili  modo 
fccit  et  in  monasterio  sancti  Silvcstri  coronnm  ex 
argento  pensantein  libras  sex  et  uncias  tres.  Et  in 
monasterio  beatli  Laurentii  mariyris,  qui  appeHatur 
Pallacini,  fecit  caiiistrum  de  ai^nio  pensans  iibras 
duas  et  uncias  septem.  Eoimvero  et  in  monastcrio 
sancti  Paiicratii ,  quod  ponitur  juxta  basilicam  Sal- 
▼atoris,  fecit  cpronam  de  argenlo  pensantem  libras 
quinque  et  semis.  Fecit  autera  et  In  monastcrio  san- 
etomm  Andre»  e't  Bartholomaei,  qui  appellatur  Ho- 
norii,  canistrum  ex  irgcnto  pensans  bbras'  tres.  Et 
fn  BKHMisterio  sancti  Siephanf,  qiiod  ponitnr  jnxia 
Laleranis)  tbcii  canistrum  de  argcnto  pensans  Hbras 
duas.  Simntque  et  in  moAasterio  (psius  priini  mar- 
lyris  Stephani,  quod  ponitur  ad  beaium  Petmm  apct- 
sloiuiii,  tecit  canislmin  ex  argento  pensians  libras 
Ires  ei  semis.  Ipse  vero  almiiiciis  prsesul  f^eit  in 
monasterio  sanciorum  Joannis  el  Pauli,  qiiod  poni- 
tur  Jnxta  beaium  Petmm  apostolum,  eanistrara  ex 
argento  ^nsans  libra?  tres.  Pari  modo  fecil  et  in 
mons^sterio  sancti  Martini,  quod  poiiilur  nt  supra, 
ranistriim  pensans  lihras  quatuoret  uocias  duas» 
Sod  t\  in  monasterio  sancti  Stophaiii  ubi  supra, 
quod  appellatur  Catagalla  Patricia,  pari  modo  fecit 
canistruni  ex  argeiiio  pensans  libras  duas  et  semis. 
Simulqne  et  in  monastcrio  sancti  Gaisarii,  quod  po- 
nitur  ad  beatum  Paulum  apostoluin ,  instar  fecit 
«anist^m  ex  argento  pensans  Ubras  tres.  Et  in  ino- 
nasterio  sancli  Stephiifii  ubi  siipri,  fccit  canistmm 
pcnsans  libras  duas.  Iiiio  et  in  inonasterio  sancto* 
rum  Cosnuc  et  Damiani,  quod  ponitiir  juxia  Pnc- 
t«!pe,  fecit  oaiiistrum  ex  argeiito  pensans  liliras  duas 
et  uncias  duas,  Sinvili  modo  fiecit  iii  monasterio 
•ancti  Andrea;,  quod  appcllaiur  Massa  Juliana,  ca- 
nistmm  cx  argento  pensans  libras  duas.  Nec  non  c: 
in  monaslerio  sancli  Adriani,  quod  ponitur  jiixta 
Pr;esepe,  iiislar  fecitcanistrumpensans  lihrasduas. 
Et  iii  itionaslcrio  sancti  Cassiani,  quod  poiiitur  juxta 
beatum  Lnnreniium  martyrem  foris  rourum,  fecit 
ranlstrtini  ex  argento  pen^ans  libras. 

Fccft  autem  in  mona[storio  sanrti  Stephani,  quod 
ponitui-  ubi  supra,  caiiistmm^  ex  argento  pensans 
tibras  (bias  et  seniis.  Vcrum  ctiain  ci  in  monasterio 
snnctf  yiclorii,quod  ponitnrnd  saiictura  Pancratium, 
fecit  Cahistrum  ex  argento  pcnsans  libras  diias,  et 
iincias  seplcm.  Et  in  nionasterio  snncti  Chrysogoni 
siiuiliter  ibcit  canistmm  pcnsans  libras  trcs. 

^se  Tero  almificus  pr«csul  lec.i(|  in  monaste;'io  san- 
Vtx  Mari»,  quod  appcUatur  Ainlirosii,  canistrum  ex 
iirg.cnto  pensans  libias  duas.  Pari  inodo  fecit  et  in 
inoiiasteno  sancta;  Mari;c,  quod  appclbtur  Julias  utsu- 

}i^a.  S«d  et  in  monasteriosancti  AiKlie^e,  quod  ponitur 
uxta  oasiliaim  apusloloruiu,  fccit  situilitcr. 

Simnlque  et  tn  oratorio  sancii  Slephani,  quod 
pfmitur  in  Ikilciti,  fecit  canistriim  ex  argcnto  pen- 
iims  libras  duas  et  nncias  quiiiqiie.  Eniinvero  el  in 
4»nilorio  sa:icto.ruin  Sergii  ei  Bacchi,qtioJ  ponitur  in 
ilallinico,  siiniliier  lecit  canistrum.  Imo  et  in  mona- 
susrio  sancti  Agaplli,  quoil  ponitur  juxta  titulnm 
Kudoxis,  fecit  siniiliier  canisiniin  argentcnin  ct  so- 
luis.  Shuiii  moflo  et  in  oratorio  sanct.c  Agnetis,  qiiod 
Donitur  in  monnsterio  qiiod  appeiratur  Duo  Fiiraa, 
lecil  canisiniin  ex  argenlo  pensans  iihrns  duas  et 
WiH*!^^  01  lo.  N(»c  iion  e(  iii  umtorio  snncti  Vili,  qtiod 


A  ppnitur  in  monasterio  qupJ  appeiblHr  de  Samlas, 
fecit  canistram  cx  argento  pensans  libras  tres.  Et 
iii  monasierio  sanctae  Bibianae  similiter  fecit  cani- 
slnim  cx  argento  pensans  libras  duas  e|  uncias  no* 
vem.  Fecit  autem  ct  in  oratorio.sanctac  Lucix,  qood 
ponitur  in  mpnasterio  dc  Renati^  canistmm  ex  ar- 
geiito  pensans  iibras  duas. 

Yerum  etiam  et  in  oratorio.  sanclde  Mariae,  qood 
ponitur  iii  monasterio  Michaclis,  inslar  fecit  cani- 
stmm  ex  argento  pensans  libras  duas  et  oncias 
duas.  Et  in  nionasterio  sancti  Sergii  eodera  modo 
fecit  canistmm  ex  argeuto  pcnsans  libcas  tivs.  Ipse 
vero  almificus  prxsul  et  in  oratprio  sanctae  Asatlue, 
qiiod  poiiitur  in  monasterio  apnd  Africi,  canistmm 
ex  argi-nto  pensans  libras  tres.  Pari  mmio  fecit  et  ia 
roonastcrio  sanctorum  Euphemix  et  Archangeli , 
quo<l  ponitur  juxta  tltulnm  Piideniis,  canistnim  ex 
argento  pensans  llbras  quinque.  Sed  et  in  monaste- 
rio  sancti  Isidori  simiK  modo  lccit  canistruni.  Simul- 

n  que  et  in  oratorio  sanctae  A^ibdt ,  qood  ponitnr  in 
monasterio  Templi,  fecit  canistmm  similiter.  Et  in 
oralorio  sancti  tisesarii,  qood  pouitur  in  moMsterio 
de  Corsas,  similiter  fecit  canistram  pcnsans  libraa 
diias  ct  uncias  ires.  Enimvero  et  in  iiionasteriosaB€ti 
$ieroitrii  fecit  similiter  canistrnm  argcnteum.  Imo 
et  in  oralorio  sanctae  Mariae,  miod  ponitur  hi  mona- 
sterlo  Aquae  SalvUp,  fecit  simihter.  Simill  roodo  fedt 
et  in  monaslerip  sancti  Donati,  quod  ponitnr  juxta 
tiiulnm  sancte  Prisca;,  canistrum  ex  argento  pen- 
«ans  libraa  doas  et  uncias  f|uinque.  Et  In  monastcrio 
lancti  loannis,  quod  ponitur  m  Aventlno ,  Instar 
hdX  eanistnun  ex  argehtoDrinsanS  libras  dnas.  Bfoc 
Don  et  in  oraiorio  sancte  Mari«,  qupd  ponitnr  in 
nHNUisterio  de  Luiara,  tec,\i  c^nistra  ex  arsenlo  pen- 
santia  libras  duas  ct  seinis,  Fecit  autem  e£  in  mom- 
sterio  Jemsalem,  qiiod  poniiur  ad  beotum  Petrum 
apostolnin,  canistrainex  nrgento  peiisans  Ubrss  dnas. 
Veriim  ctiain  et  in  monasterio  saiict:r  Agnetis ,  qiiod 
ponitur  foris  portam  Numentanam,  fecit  cantstra  ex 

C  argento  pensaniia  libras  qoinmie.  Et  in  nionaslerio 
sanctae  Efiigpui»,  quod  ponitur  foris  porlam  Laiinam» 
pari  mo^lo  fccit  canistmm  ex  argentojpensaiis  llbras 
quinque  ;  sed  et  in  oratorio  sancti  Crrgorii,  qood 
ponitur  In  Campo  Martis,  fecit  cunistra  ex  argento 
ptMisantia  libras  tres.  Ipse  vero  almiflcns  prsesul  fecit 
III  titulo  bcatne  SabiiiSR  coronam  ex  argento  porissimo 
pensantem  libras  octo.  Pari  moilo  fecit  in  diaconia 
saiictorum  Silvestri  et  Marlini,  quae  ponitnr  jiixia 
Orreatn,  coronain  ex  argento  ^nsantem  llbnis  scx 
ct  uncias  duas.  Nec  iioii  et  in  oralorio  sanctae  La- 
cia*,  quod  {lonitur  in  xenodochio,  similiter  fecil  ca- 
nisiriim  ex  argcnto  peiisans  libras  duas  et  uncias 

Jruatuor.  Fecit  antem  et  in  oraiorio  sancU  Ablmcvri* 
Al>ba  Cyri  seu  Syri],  quod  poiiitnr  in  xenodoehib, 
canistruin  ex  argento  ptnsaiis  libras  doas.  Alqne  in 
oratorio  sanctomm  Cosmo^  et  Damiaui,  qnod  fioni- 
Inr  in  xenodochio  quod  appellaiur  Tnriam^  •  Insiar 
feclt  canistmm  ex  argento  pensaiis  libras  duaa  cl 
D  uiiciam  unam.  Veram  etiam  el  in  oraiorio  siancti 
Perci^rini,  quod  ponitur  in  hospkali  Dominlco  td 
Naumachiam,  fecit  canibira  ex  argeirto  pensanlta 
lihras^uin(|ue  ot  unciam  uiiain.  Pnefatns  vero  pon- 
lifex  iecit  in  basilica  Domini  nostri  Jcsu  Ghristt, 
qavd  appellatiir  Constantiniaua ,  super  altare  majn% 
vcsles  cbrysodavas  duas,  cx  quibus  unam  habeiH 
tem  historiam  Dominic»  msurrectionis,  et  aliaro  ba- 
beiricm  historiam  vivfllcre  aiciue  adoramhr  DomiHksi^ 
crucis.  Cantharos  ex  argt«nto  muntiisslmo  oclo  pen- 
sanies  simul  libras  vigititi  et  septem  et  oneias  sex. 
Investivit  ubi  supra  mgas  anle  ingressum  aluris  ex 
argento  purissinio  pensaiite  libras  quadra^inla  octo 
et  nncias  octo.  Coronas  ex  argento  purisxiino  peq- 
santes  libras  duo.ierim.  Fecit  ubi  supra  ad  fonies 
vcla  alba  boloserica  ornata  in  circuitu  de  fundilo 
atqiie  quadniplo  numero  decem. 

Sarta  teda  vero  ipsius  ecclcsiae  cum  qiiadriporticn 
sitnul  el  ad  foiifos  oinni.i  ct  in  oinnibiis  novilcr  re- 


1017 


NOTITU  inSTORICA, 


1018 


ftUuniTil.  Slroiil  et  fbBestras  de  abslda  ex  Tiiro  di- 
Tcrsis  coloribus  coDdusil  atque  decoravtt.  Et  alias 
foneslras  basiiicse  ex  metallo  Gyprino  rcpanivit,  et 
in  gremio  basilicte  fecit  cortinas  dnas,  ex  quibus 
itim  major  fundata  alba,  et  alia  minor  alba  rosata. 
Fecit  autem  idem  praesul  in  l)asilica  Snuct;e  Dci 
Genitricis,  qnae  :ippcllatur  ad  Praesepe,  rosnta  cum 
|)ericlysi  de  fundato,  canlhara  de  argenlo  purissinK) 
duo  pensanlia  inibi  librns  viginti  tres;  columnas 
duas  pensantes  libras  viginti  el  unam  et  uncias  quiii- 
que.  urucem  cum  gabalha  ex  argeuto  mundo,  pen- 
tahtem  siinul  libras  quinque ;  in  diacoiiia  veix)  ipsius 
Dei  gonilricis,  qiirc  appellaUir  Antiqua  ,  recll  letra- 
Yila  alvthina  ornata  iu  circuilu  de  (|uadruplo.  El  iii 
oratono  sancti  Andi-e^c  uhi  supra  vela  duo  holose- 
rica  ornala,  ul  sunra.  la  titnlo  ipsius  vero  Dei  gc- 
nilricis,  qui  appellatur  Caltisti ,  fccit  vestem  albain 
|H>losericam  rosatain,  liabentein  in  mcdio  tabulam 
de  chrysoclavo  cuin  historia  prjeseiitationis  Domini 
mwlri  Jesu  Christi,  etsancti  Sinieonis  cuin  periclysi 
de  tyrio.  Tetr.ivila  rubea  alythina  quatuor  babenlia 
CRices  cum  ganimadiis,  ei  in  circuitu  periclysin  de 
Tvrio.  Velum  Tyriuin  ninjiis,  quod  pendet  ante  ihia- 
niiem  cum  periclysi  de  blatthiii  unuiu.  Vela  mo- 
^ica  nibea  alythinn  cum  staurace  in  medio  numero 
Iria,  qiiae  pendent  anie  imagines  argeiileas  cum  pe- 
riciysi  de  bltttbin.  Cortinani  majorem  holosericam 
in  giremio  basilit-as  unain,  Tecii  et  iinagines  argenteas 
^urataa.  E  quibus  ituatn  cuin  gemmis,  arcum  ar- 

Citeum  uuiim  cum  gaiiiniadiis  siiis.  Siipra  cero- 
U  pbumm  uiium,  thiiribula  duo  peusaiitia  simiU 
libra  nonaginia  qniiiqne  et  Hiicias  scptem.  Kecit 
▼eroidero  pnesagus  antistes  beato  Petro  apostolo 
caAoem  aureum  diversis  omatum  preiiosis  Inpidi- 
bos,  qui  praecedit  per  statioiies,  pensantem  liuras 
tredecim.  Hic  fecit  in  basilica  ipsius  aposioli  veliini 
cbrysoclavum,  quod  peudet  siipra  in  iiigressu  vesti- 
buii.  Item  aliud  velum  niajiis  clirysoclavo  qiiod  i>eii- 
flet  in  trabe  argentea  ante  inKigineiu  Salvatoris  ^upra 
IB  ingressti  vestibuii.  Curonam  majorein  ex  argenio 
|NirissiiiK)  pensantem  libras  quinquaginta  et  tres  et 
iHicias  octo.  Pliarum  ai*geiiteum  |)endentem  infra 
f|Mam  comnam  peusantem  libras  viginti  et  tres. 
Iteiu  coronas  argcntcas  quatiior  pensanies  libras 
t^inniiag.Miia  et  septem.  Caiiistros  octo  qni  peusant 
•unui  Hhras  «piadragiiiia. 

(a)  llic  vem  pm  ainore  et  cautela  orthoooxx  /idci 
fecit  ubi  supra  scula  argeiitea  diio  scripta  uti*a()ue 
avfiibolo,  imiiiii  qnidein  iitlerrs  Orxcis  et  aliud  Lati- 
II»,  peQdeiiiis  dcxtra  la^vafiiie  super  ingrcssum  cor'- 
INmSy  peiisantia  inibi  Hbras  iioiia^inta  qiialnor  ct 
fincias  set.  Fecit  lilii  snpra  iii  ^mmio  basilicx  corti- 
ifsiiii  inajorein  holoscricain  rundataui  unam,ornatam 
lii  circuitn  de  fiindato.  Vdiiiii  albuin  lidloserlcuni 
rotatum  niajiis  uniini,  ipiod  pirndet  iii  trabe  iiiaiorc 
iii|ier  iwagiiies  aureas  oniatiihi  iii  ctrcuitu  dc  fun- 
^to.  Eiitmvcm  suprn  ad  fmitcs  recit  vela  serica  alba 
liiiifiem  novcin  ornata  in  circiiilu  dc  fiindaio. 

Iltc  vero,  ubi  snpra ,  investivit  altare  beatissimi 
Leoiits  conressoris  alqiic  pontilicis  cx  argcnto  innn- 
dtoimo  dcaurato  pciisaiilc  simul  libras  centuiu  et 
novem.  liein  invcstivit  altare  i)cati  Crcgorii  confes- 
ioris  atque  pontiiicis  cv  argento  muiKlissinio  dc- 
aurato  peiisante  undiquc  iibras  ccntuin  viginti  ct 
^tcm. 

"  llic  vcro  prsercctus  a  Dco  ct  pra^clarus  pontifcx 
Invesiivit  altare  beali  Pauli  aposloli  cx  argcnto  pu- 


(a)  llie  vero  pro  amore  el  canieia  orihodoxas  pdei 
fecit  iCMtoi  argenleoB  duos  scriptot  ulroque  symbolo. 
€um  Galli  et  Hispaiii  abs(j[uc  licciitia  ad  symboluni 
vocem   Filio^ue   addidissent  /  coque  addttaiiicnto 

Sfmbolum  Mica^num  ad  missarum  solcmnia  publice 
ecantassent,  visum  fuit  Leoni  papte  e  re  Ecclcsiae 
fiitunim,  si  publiclshisce'tabuiis  duabus  argenleis 
^blico  loco  conscrvatis  utmmqiie  symbolum  Gnccc 
^iuiQl  et  Latine  absqneiillo  adJitnincnto  vocis  /''i7/g* 


A  rissimo,  ac  de^oravit,  quod  penaat  librat  centuoi 
^ninquaginia  qninquc ;  nec  non  et  confessioneni 
ipsius  atqae  facieni  altaris  investitit  ex  auro  puris- 
timo  pensante  inibi  libras  centum  viginti  et  unam  et 
uncias  octo.  Fecit  et  supra  in  ingressu  corporis  tcu* 
tum  ex  argento  purissimo  in  quo  orthodoxae  lidei 
^mbolum  scribi  recit,  quod  pensat  libras  triginta  et 
duas.  Fecit  iibi  supra  coronas  luajores  tres  ex  ar- 
gento  purissimo  pensantes  libras  in  unum  nonagiiita 
et  tres.  Fecit  autein  in  basilica  coninam  majoreni 
holosericam  de  quadmplo  et  fundato  piilcherrimam. 
Pra:fatus  vero  vcnerabilis  ci  pncclarus  pontifei  fecit 
in  basilica  beati  Petri  apostuii  nutritoris  sui  super 
altare  majus  ciborium  cum  cohimnis  suis  quatuor  ex 
argento  purissimo  deanrato  cum  diversis  historiis 
mine  magnitudinis  miriOce  decoratum ,  quod  pensat 
libras  duas  mille  septinacntas  et  quntuor  et  unciat 
tres.  Ciborium  vero  miod  exinde  abslulit,  posuit  su- 
per  allam  majus  in  basrlica  Bcato^  bei  Genitricis,, 

g  quai  appellatur  ad  Pncsepe ,  et  crucein  ex  argento 
pnro  fecit,  et  inibi  posuit  pensantem  iibras  duodecim 
et  uncias  tres.  Nec  non  et  terrnvela  rubea  alythina 
quainor  ubi  supra  fccit,  ei  qiiibus  unuin  cum  chry- 
sodavo.  Sed  et  in  mausoleo  bcatae  Petronilke ,  quod 
ponitur  ad  beatum  Petrain  apostolum,  recit  vela  alba 
majora  tria ,  niinora  octo  omata  in  circuitu  de  fun- 
dato.  Fecit  vero  idem  prasclams  pontifex  ante  con- 
fessionem  ipsiiis  apostolorum  priucipis  angelos  ex 
argento  purissimo  dextra  Ixvaque  pensantes  inibk 
libras  centum  quadraginla  et  sex.  Nec  iion  et  alioA 
angelos  duos  ex  ar^ento  purissimo  deauratos,  qul 
stant  in  trabe  majon  super  ingressu  vestibuli  dextra 
bevaque  jnxta  ima^nem  Salvatoris  auream  pensantes 
simul  libras  sexaginta  tres,  et  aiios  angelos  qualuor 
miiiores  ex  argento  purissimo  deauratos  ubi  supra 
dextra  laevaque,  qui  pensant  simid  libras  sexaginta 
octo.  Vemm  etiam  fecit  ubi  supra  columellas  ex  ar- 

§ento  dcauratas  sex  in  ingressu  vestibuli  diversis 
cpictas  historiis,  quae  pcnsant  simui  libras  cenlum 
^  qundraginta  ct  septem.  Fecit  et  crucein  majorem  ex 
argento  purissinio  dcauratam,  qua:  slat  juxu  altam 
majus,  pensantes  libras  viginti  duas.  Fccil  vero  ubi 
supra  arcuin  majorcm  ex  ar^cnto  mundissinio  deaiH 
rato  supra  in  ingressu  vcslibuli ,  pensantcm  libnui 
ccntum  iriginta  et  unain  et  serais. 

Fe^it  vcro  ubi  supra  intra  confessionem  beati  Leo-' 
nis  conrcssoris  atqiic  pontificis  cvangeliuni  ex  ar* 
gento  mundissimo  dcaiiratum  supra  iii  ingressu  ve- 
stibuli,  pensans  iibras  quadragiuta  octo  et  semis. 
Vccit  ubi  supra  columcllam  uuain  dc  argenlo  puris- 
simo  pjcnsantcm  libras  deccm  et.scplem.  Ipse  vero  a 
Dco  pVoiectUs  et  pro^clarus  ponlilex  fecii  in  diaconia 
beati  Archangeli  palenain  et  caliccm  cx  argcolo  pu- 
rissimo  pensantes  in  unum  libras  decem. 

llic  divina  inspirationc^brbicclus  rccit  in  bastlic^ 
Satvatoris,  qxiad  appellatur  Constautiniana,  clborium 
cuiu  coluninis  suis  qualuor  cx  argeiito  purissinio 
.  diversis  deplctuiii  bistoriis  cum  caiicelUs  cL  coluiuei^ 
D  lis  suis  uiirjD  magnitudinis  cl  pulchritudinis  decora- 
niiii ,  qua;  pensant  undique  simul  libras  niillci  du- 
ceiitas  viginti  septem.  Vcruiid  eiiam  et  sarta  tecta 
basilic;c  Saiicta;  Dei  Genitricis  scmpcrque  Virginis 
Mana;  domina;  nostrae,  qux  appellaiur  ad  Pr«ebepc, 
omiiia  noviter  restaiiravit.  Cubicula  vcro  juxla  ec- 
clesiam  beati  Petri  apostoloruin  priiicipis,  qux  ni- 
mia  vetustate  marcucranl,  cliain  pene  ruitura  eranl, 
idem  egrcgius  praisul  a  fuudamentis  firmissimum 

ffue  inscriberet,  ne  deinceps  quldpiam  ad  sacrum 
symbolum  addi  posset.  AfTixit  basce  duas  tabulas  ar-;' 

fenleas  in  basilica  sancti  Pelri ;  non  autem,  ut  scri- 
it  Ma|istcr  Sentenliamm  iib.  i,  disL  11,  in  ecclesia 
sancti  Pauli.  Quando  autcm  et  qua  occasione  iUa  vox 
Fitioque  auctorilate  Komani  pontificis  Rowaaa 
Ecclesia,  alia  causa  poscente ,  in  symbolum  reccpcv 
rit,  jam  alibi  diximus.  Sev.  Bi9I> 


1019 


8.  Lli:0  PAPA  lU. 


lCiO 


pjiiciis  aiJiftcium  in  melioreni  ere:!:  slatunu  Fecit  A  bea  holoscrica  alylhina  babeiili»  taimbs»  seu  orbi- 

Mi  ubi  siipra  juxia  columnam  msjorem  balneum  in      culos  de  cbrysoclayo  diversis  depictos  historiis  com 

siiperiorc  positum,  constructum  in  rotundiiin,  miri- 

iice  decoratum.  Gradus  vcro  in  introitu  ejusdem  ba- 

silico:  tam  supcr  porlicum,  qiiam  etiam  in  atrio,  no- 

viler  resUuravil.    Fecil   et  juxta  cosdem  gradus, 

parte  dexlra  alrii,  doinuin  a  fundainentis  miroi  ma- 

gniludinis  el  pulchriludinis  decoraiam,  in  qiia  ettani 

et  accubilos  collocavil.  Fecil  et  juxta  camdom  do- 

ihuro  pro  subsiJiis  (^hristi  paupcrudi  atque  peregri- 

noruin  bahieuui  a  fuiidaineiiiis  mirilice  decoratuui. 

Uic  anlcin  prjuclarus  anlistcs  diviiiitus  inspiratus 

hospitale  beato  Pelro  «postolo  in  loco  qui  ^auiiia- 

chia  dicitur,  a  fun(!auieiitis  novitcr  coustrueus,  di- 

versa  illic  douioruni  ;cdilicia  decoravit,  atque  eccle- 

siain  in  honore  beati  Peiri  priucipis  a)K)slolorum  a 

novo  conslruxit.  hi  qua  etiatu  sanctoruin  ecclesiu; 

Christi  martyrum  corpora  defcrens  recoudi.iit,  ct 

omnia  qu;e  lu  pnediclo  bospiiali  erant  necessaria 

construxit. 

Pr;edia  etiam  illic  ur])ana  vel  rustica  pro  aiiino- 
niis  Ghristi  pauperuin,  scu  advenis,  vel  peregrinis 
qui  ex  longiuquis  regioiiihus  veniunt ,  obtulit  ad  ex- 
aUationeiii  sanctx  Dci  Kcclcsiae  et  salute  populi  Ro- 
mani.  Pnesertiai  igitur  et  nionasterium  sancii  Ghrir 
sti  pirai  martyris  Stephani,  quod  appellatur  Gala- 
galla  [xarcc  VuUotv]  patricia,  quod  prx  niniia  yetu- 
state  jam  emarcuerat  at^iie  ex  parte  corruerat,  i-Jero 
pr^sagus  poutifcx  certanien  ponens  a  fundaiiientis 
siroul  cum  oratorio  Arniuin  jaciens  fundamenluin  in 
meliorem  erexit  statum.  Gradus  vero  pcr  quos  in- 
gressus  est  in  ecclesiam  bcati  Petri  a|>ostoli  a  sancto 
Andrea  apostolo,  qui  vetustate  consuuipti  eraut,  a 
Dovo  refecit. 

Pari  modo  et  monasteriiim  beati  Martinl  coiifcs- 
Boris  atque  pontiftcis,  situm  ubi  supra,  nuod  uimia 
fuerat  Tctuslate  qiiassatuin,  pene  oame  a  rundamcn- 
tis  rcslaura\it.  Sarta  vero  tecla  basilicx  saucti  An- 


steliis  de  chrysoclavo.  Nec  iioii  et  in  medio  cruces 
de  chrysoclavo  ex  margaritis  oriiaUs  mirae  niagnitii- 
diiiis  puichritudinisiiiie  decoratas,  qux  in  diebus  fe- 
8tis  ibidem  ad  decorem  mittiintur.  Pari  modo  ut  sii- 
pra  et  alia  tetravela  alba  holoserica  rosata  paschati- 
les  habcniia  talulas  atque  orliiciilos  de  cbrysoclavo, 
uec  non  et  cruces  cuin  cbrysoclavo  cx  luargaritis 
cuin  periclysi  de  chrysociavo.  liiio  rtiam  et  alia  Tda 
niodica  quatuor  uhi  supra  in  siiiguUs  coliimnis  de 
ciborio  fccit,  habentia  tigres  de  clirysoclavo,  et  in 
circuilu  ornatas  de  blalthin.  Yeruin  etiani  et  alia 
vela  modica  quatuor  eamdom  habentia  similitudineni 
in  basilica  doctoris  mundi  beati  Pauii  apostoli  in 
columnis  de  ciL)orio  posuit. 

Pncdictus  vero  venerabilispontifex  sarta  tectabft- 
silicas  beati  Agapiti  martyris ,  quae  poDiUir  in  ttrbe 
Prienestina,  ncc  non  et  sarta  tecta  alteriiw  basilicK 
» juxta  eamdem  basiiicam  siijf. ,  qiiae  jan  prae  oimia 
'^  vetuslate  ruitura  erant,  oinnia  iioviier  in  nieliut  ro- 
stauravit.  Pari  modo  et  sarta  tecta  basilicae  beati 
Stephani  primi  roartyris  coiistitula  via  Latina  Bil- 
liario  tertio,  qua:  per  ronlta  jam  annorum  curriciila 
vettistate  erant  coufecta  et  ruinis  proxima ,  noviier 
reparaviL  Yerum  etiam  et  sarta  tecta  basilics  beali 
Basilidis  martyris,  siias  ui  Merulana,  noTiler  reslan- 
ravit.  Uic  a  Deo  protoclus  venerabllis  et  praedarw 
pontifex  fecit  io  basilica  Sai?atoris  Domini  noalri 
Jesu  Ghristi,  quae  appellatur  Gonstanluiiaaa,  de  fMo- 
prio  argento  ipsius  basilic»  coronas  cum  <*gtp^'«'* 
suis  iiumero  qninque,  canistros  niimero  tri^la  inia 

3ue,  gabatbas  numero  oclo,  qwe  peasant  simiil  libiat 
ucentas  septua^inta  el  sex.  Fecit  autem  id  basifica 
Sanctae  Dei  Gemtricis  semperque  Virgins Maria&do- 
minoe  nostnc,  c|U!e  appellatur  ad  Pnesepe,  cortioaa 
de  fundato,  et  in  circuitu  ornatain  de  blallhin,  qus 
peiKiet  in  porticu  super  sedem  mirifice  decoratain. 


drc:e  apostoli,  quod  appcllatur  Cataharhara  [xccra  \ela  promiscua,  tam  defiindato  (juam  etiamdestaih 
Mp^apuv]  patricia,  qiia;  per  olitaiia  jam  faeraiit  lcm-  C  raci ,  et  quadrapulo  oriiata  in  circiiitu  4le  bbllhiB 
pora  vetustate  consumpta  ,  noviter  rcstauravit.  Si-      numero  quadra^inta.  Fecit  vero  ubi  supra  anle  uh 


luili  modo  et  sarta  tccta  bcat;£  Luciuc  marlyris,  quae 
ponitur  inOrfca,  rcfocit  a  novo.  Parilcr  cliam  et 
sarla  tecta  beat:e  Balhina:  inarlyris  ,  qtKC  jam  pene 
ruittira  eraiil,  in  meliiis  reslauravit.  Pari  modo  et 
sarta  lccla  basilicie  heatoruni  martyriim  Cosm.e  et 
Dainiani  sitie  in  via  Sacra,  miriOce  restauravit.  Pa- 
riter  etiani  et  sarta  tccta  basilica:  sancUc  Marlinx 
martyris  situ;  in  Trihus  Fatis  in  nielius  rcslauravit. 

Nec  non  igitur  et  sarta  tccta  titulo  beati  Lauren- 
lii  martyris,  qui  appcllatur  Dainasi,  noviier  restau- 
ravit.  Hic  vero  sanctissimus  et  prxclarus  pontifex 
sarti  tecta  basilicae  beati  Yalentiiii  marlyris,  sita  in 
via  Plaminia,  quae  jain  prae  niroia  vetustate  ruitura 
erant,  prudentissiroo  stiidio  mirifice  a  novo  refecit. 
Quadriporticus  vero  basilicx  aposlolorum  in  via  Lata 
Intos  et  foris  omnia  sarta  tecta  ipsaruro  ooviter  re- 
paravit :  inio  vero  et  sarta  tecta  basilicx  beatae  Aga- 


gressumpnesepii  phamm  iii  modum  retis  ex  argjeola 

fMirissinio  cum  canistris  quinque ,  pensaotia  skaal 
ibras  trigiiita  seplem  et  scmis. 

Idem  vero  sanctissimiis  praesul  sancti  Splrilua  illt*> 
stralione  pcrfusus  fccit  beato  Petro  aposlolo  nulri- 
tori  suo  calicem  aureum  praecipuuiu  tetragonvm  spa- 
noclystiim  diversis  ornatum  pretiosis  lapiditms,  pes* 
santem  libras  triginta  et  duas.  Nec  non  fecit  el  pa> 
tenam  aoream  spanoclystam  mirae  magnitudini»  de- 
coratam  pensantem  iibras  viginti  quinoue  el  nndas 
novein.  Fecit  in  basiiica,  cujus  supra,  pbarum  ia  bm^ 
dum  retis  curo  canistro,  et  craces  de  argcnlo  puris- 
simo ,  qui  pendet  sub  auro  principali.  Nce  non  el 
alium  pbarum  m2Joreni  in  modum  retis  cnm  canislris 
vigmti  pendentem  sub  irabem  nuuorcm  arnenlesa 
ad  ornatum  sanclae  Dei  ecdesiae,  qui  pensat  inibi  b- 
bras  duo  mille  centum  quatuor  et  unciaa  scpMu 


thae  martyris  sita  super  Suburram ,  quae  pne  nimia  D  Hic  fecit  in  basiiica  doctoris  muodi  beati  Pinh  apt^ 

vetuslale  jam  eroarcuerant,  noviter  reparavit.  Hic       *  *'         "*  ?— ?— -  — »_ .  : 

vero  sanctissimus  pr.esul  fecit  in  patrtarchio  Latera- 

nensi  oratoriuin  a  fundamentis  in  honore  beali  ar- 

changeli,  insigni  opcTc  firmissime  construens ,  quod 

etiam  ex  musivo,  scu  diversis  picturis  atifue  pul- 

cherriinis  marmorum  metallis  diversis  colorihus  or- 

navit  uiidique.  El  oinnia  cimelia  tam  aurea  quain- 

que  argeiitea,  vcl  etiam  vela  diversa  ibi  obtulit.  Ma- 

cronam  vero  ipsius  Laleranensis  patriarchii ,  quse 

extendilur  a  Campo  el  ultra  iuiagines  apostolorum, 

q  ise  pne  niinia  vetustate  ruitune  erant,  a  funda- 

nieiitis  simul,  el  sarta  tccta,  n:'c  non  et  solariuin  ab 

iiuo  usnue  ai  siimaaim  noviier  rcstauravit,  et  in 

melius  firmissimis  marmoribiis  stravit,  atque  caine- 

ram  ipsius  macronx  noviter  fecit,  et  diversis  hisio- 

n^s  pictura  mirifice  decoravii.  Uic  a  Deo  protectus 

Tenerabilis  et  praeclarus  pontifex  fecit  in  circultu  al- 

taris  bcali  Petri  apostoli  nulritoris  sui  teiravela  ru- 


stoli  cracifixum  ex  argcnto  purissimo  mine 
tudinis  decoratiim,  pensantem  libras  quiiM|iia|iatt 
duas.  Veraro  etiam  fecit  ibi  snpra  letraTcla  alba  b»- 
loserica  rosata,  ex  quibus  unum  habens  in  mtotm 
crucem  de  chrysoclavo ,  et  gammadias  de  chiyio- 
clavo.  Nec  non  etiam  vela  alha  holoserica  iittmera 
novem  ornala  in  circuitu  de  Tyrio.  Fecit  ibi  sifer 
gabatbas  fundatas  interrasUes  ex  argenlo  purissiao 
numero  octo,  qiiae  pendent  in  pbaro  aereo  in  medio 
basilice,  pensantes  inihi  libras  qu^tuordecim. 

Iiigressum  vero  corporis  idem  praesul  cx  manao^ 
ribus  candidis  miro  decorc  ornavit ,  atiiue  regiat 
aereas  ibidem  posuit.  Super  columnas  irero  mania- 
reas ,  qiue  slaat  in  circuitu  altaris  ipsiua  doettril 
mundi,  ubi  trabcs  quondam  ligoeje  posi.tae  fiieranif 
etiam  nimia  vctustate  emarcuerant,  hic  sacer  anlisKI 
super  ipsas  columnas  lilios  poni  fecit»  et  soper  'iftM 
lilios  ex  roetallis  marmoreis  platonias  poauitt  dirtf- 


m\ 


EPlSTOLiE. 


1012 


hisque  picttiris  inlra  magnitiKtinis  opus  deeoraTit. 
Nec  iion  ubi  siipra  fecit  vela  Aiexandnna  majora  nu- 
inero  quinqtie,  quos  pendeiit  siiper  regias  majores  in 
iugressu  basilioe  niirifice  decorata. 

Ilic  vero  sanclissimus  et  prscclarus  pontifex  fecit 
In  basilica  Sanctc  Dei  Geiiilricis  semperquc  Virginis 
Marite  domimc  nostrac  ad  Pnrsepe  lelravela  allia  ho- 
lofterica  rosata  mirifice  decorata.  Fecit  vero  iibi  sii- 
pra  intra  pncsepitim  vestem  albam  bolosericam  ro- 
sntam  ornalam  in  circiiitii  de  chrvsoclavo,  et  in  me- 
dio  hahentem  criicem  ciim  orbiculis  de  chrysoclavo 
veia  aiba  h(doserica  rosata  numero  quatiior  ornnta 
in  circuitu  de  Tyrio.  In  diaconia  vero  ipsius  Dei  ge- 
nltricis,  qwx  appellauir  Domiiiica,  fecii  veslcm  albam 
holosericam  rosatam  hahentem  in  medio  la1)iilam  de 
Tyrio  cum  historia  crurifixi.  Nec  non  et  rolas  de 
chrysoclavo  oniatas  in  circuilu  de  quadrapulo.  Fecit 
ubi  supra  cortinam  fundatam  ornatam  in  circuilu  de 
blatthiii.  In  diaconia  vero  ipsius  Dei  gcnilricis ,  qusc 
nppeiiatur  Cosmedin,fecit  vestem  alham  holosericam 
cum  ta!)ala  de  chrysoclavo  hahentem  historiam  Do- 
minicx  resurrectionis  el  in  circuiiu  Hslam  de  chry- 
soclavo.  Fecit  ad  saiictam  Mariam  ad  Martyres  ve- 
stem  alham  holosericam  rosatam  cnni  tahula  de  Tyrio 
liaheiitem  historiam  cmcifixi.  et  rotam  de  cliryso- 
elavQ  ornntam  in  circuitii  de  Tyrio.  Yestem  etiam  in 
cMaconia  jam  dictj»  Dei  penitricis  positimi  foris  por- 
tam  beati  Petri  apostoli  fecif  vestem  de  Tyrio  miri- 
ftcc  decoratam.  Hic  vero  veiierahilis  et  prteclanis 
pontifex  fecit  in  basilica  heati  Petri  apostoli  nulri- 
tnris  sal  canistros  interrasiles  ex  argento  purissimo, 
lam  in  quadriporticu,  quamque  iii  gremio  basilico;, 
nomero  viffinti  duo,  pensantes  simiil  lihras  ceniuin 
Tiginti  quiiiqne.  Gahath.i8  fundatas  signochristas , 
qvae  pendent  in  quadriporticu,  in  pharo  xreo,  in 
medio  basilic^e,  numero  quadraginta  et  octo  pensaii- 
les  simul  lihras  cenlum  et  unam  et  semis.  Phara  ar- 
genteatria,  qu»  stantsuper  trahes  argent<'as,  pen- 
mmtia  lihras  nonaginta  et  tres.  Arcus  argenteos  duos 
pensantes  libras  quadragiiita  et  unam  el  iincias  oclo. 
Vela  de  blatthin  majora ,  qii%  pendent  per  trabes 
'  fipgenteas  dexlra  kevaque  presbyterii.  Nec  tion  et  ia 
eireuitu  sedis  ouniero  triginta  oroata  iu  circuitu  de 
«|uadrapuIo. 

Y«  k  DHMiica  de  fiindato  numero  quadraginta  et 
teptem  ornata  in  circuitu  de  blattbin  Byzanteo,  et 
Investita  dc  blatthin  Neapolitano.  Nec  non  et  in  gre- 
niio  iKisilicae  fecit  cortinam  inajorem  Alexandrinam 
mirae  magnitiidinis  et  pulchritudinis  decoratam,  or- 
-iialani  in  circuitu  de  Tyrio. 

Vela  alba  modica  boloserica  rosata  niimero  Ti- 

Suiti  quinqnc  ornata  in  circuitu  de  blatihin,  ex 
nibus  unuin  ornatum  de  stauraci.  Siiper  altare 
ve  0  beati  Aiidre» ,  ubi  supra ,  fecit  vestem  albain 
Itolosericani  rosaiam  cum  tabula  de  chrysoclavo , 
babenlem  historiam  Dominic  e  resurrectionis,  et  in 
circu  tu  listam  de  chrysoclavo.  Yerum  etiam  et  su- 
iier  akare  beatae  PetronilLe  fecit  vestem  albam  ho- 
HMiericaro  rosaiam  cum  labula  de  chrysoclavo,  ha- 
lieiitera  bistoriam  Dominicx  resurreclionis,  et  in 
circuitu  ejus  listiim  de  chrysoclavo.  Pari  roodo  et  in 
oratorio  sanctae  Dei  genitricis,  ubi  snpra,  in  me- 
diana  fccit  vestem  aiLiam  holosericam  rosatam  ha- 
lieiitem  iii  iiiedio  crucem  de  chrysoclavo,  et  in  cir- 
cuitii  oriiatam  de  Tyrio.  iii  oi-atorio  vero  ipsius  Der 
genitricis,  ubi  supra,  (juod  dicitur  domni  Pauli  papje, 
Testem  albam  holosericam  ornataiii  in  circuiiu  de 
mizilo.  Nec  non  et  in  monasterio  sancti  Martini,  ubi 
euprty  fecit  vesiero  albam  holosericam  rosatam,  ha- 
bMitem  in  medio  cruceii)  de  chrysocbvo  cum  peri- 
clysi  de  Tyrio.  Hic  fecit  In  basiiica  apostoloriim  via 
Lata  super  altare  ina]us  vestein  albam  holosericam 
roeatani  habentem  in  niedio  tabulam  de  stauraci 
cum  historia  Dominicx  resurreclionls ,  ct  in  cir- 
cuitii  vcstein  de  chrysoclavo.  Nec  nou  et  orbiculos 
de  cbrysoclavo  cum  periclysi  de  Tyrio.  Tctravcla 
^lMHlica  rubc^r  oruata  in  circultu  ac  fundulOj  cx 


A  quibus  onum  cum  cbrysoclavo.  Yela  modica  rubea 
Alexandrina  duo  omata  in  circiittu  de  siauraci.  Et 
In  gremio  basiIic3B,  ubi  supra,  fecit  cortinam  ma- 
Joreqi  de  fundato  mirifice  decoralam,  ornatam  in 
circnilu  de  Tyrio,  et  in  medio  criices  de  Tyrio. 

Hic  vero  egregius  pra^sul  fccit  in  tilulo  saiiclo! 
SabiUtT  martyris  super  altari  in(gori  vesiein  alham 
bolosericain  rosatam  habeiitem  iii  medio  tahuiam 
de  stauraci  cuni  hisloria  Dorninicai  rrsurrectionis, 
et  in  circuitu  lislani  de  chrysoclavo.  Pari  modo  cl 
in  tilolo  sanctne  Siisaunic  niaVlyris  supcr  altari  nia- 
iori  vcstcm  alhain  fecil  holosericam  rosalam  ha- 
benlein  tn  niedio  tabulam  de  clirysoclavo  ciini  hi- 
storia  Dominira»  resurrectionis,  et  in  circuitu  li- 
stnni  de  chrysochivo.  Fccit  aiilein  in  basilica  san- 
cli  Sicphani  priini  inariyris  in  Cielio  monle  ve- 
stem  albam  holosericam  rosatam  hahenteiii  in  me^ 
dio  tabulam  de  staiiraci  cnm  hisloria  Doniinicx  re- 
surrectioiiis,  et  crucem  de  chrysoclavo.   Nec  iion 

£  et  in  diaconia  beati  Georgii  martyris  super  altari 
migori  fecit  vestem  albam  holoscricam  rosatam 
hahentem  in  me.tio  tahulam  de  staiiraci  cum  hi- 
storia  crucifixi  ornatam  de  Tyrio,  ct  rosiis  de  chiy- 
soclavo.  Ipse  vero  a  Deo  prolectus  venerahilis  ct 
pReclarus  poiitifex  fecit  iii  basilica  sancta;  Dci  ge- 
nitricis,  qua^  api>ellatnr  ad  Pnesepe,  oh  nimium 
amorem  ipsins  domimc  nostne  pharnm  ex  argento 
purissimo  cuin  lucenia,  et  cerenpto  [c^Taplo]  suo, 
pensantia  siinul  iibras  ouadraginta  ct  seinis. 

Et  hoc  constitiiit  ejus  bealittido,  ut  Dominicorum 
diehus,  vei  in  sanctis  solemnitatihus  juxta  lectoriuni 
consisteret,  et  ad  legendum  sacras  lectiones  luminis 
splendore  fulgeivt.  Et  in  ecolesia  beati  Petri  aposloli 
piari  modo  fecit  pliarum  ex  argento  purissimo  dean* 
rato  mirae  pulchritudiuis  decoratum  cum  lucenia,  et 
cereapio  suo,  quae  pensant  simul  libras  nonaginta  et 
semis.  Enirovero,  ubi  supra  ad  beatum  Petruin  apo- 
stolum  sub  ipsa  ima^ine  Salvatoris  Domini  nostri 

r^  Jcsii  Christi  crucifixi  in  modum  fecit  coronam  ex 

^  argcnto  ptirissimo,  et  ibidem  ob  ipsins  Doinini  no- 
stri  Jesu  Cbristi  amorem  pro  lumiuariorum  splcn- 
dore  posuit  pensantem  libras.... 

Basiiica  vero  beati  Apollinarisatqiie  martyris  ponti- 
ficis,  quae  fundata  est  juxta  civitatem  Havelinam,  cu- 
Jiis  trabespra;  nimia  vetuslatedeannonim  curriculis, 
etolitanis  temporibus  nimis  emarcuerant,  jamque  pe- 
ne  ruiturae  in  tempore  iilo  erant,  ideni  venerabilis  paler 
divinitus  inspiratus,  misit  illuc,  et  pcr  solertissimam 
ac  pi^ovidam  curam  suain  oinnia  sarla  tecta  ipsius 
ecciesiae  simiil  cum  quadriporticis  sois  noviter  ac 
firmiter  restauravit,  et  in  meliorem  reduvit  slatum; 
super  allare  vero  ipsius  sacrae  basilica;  ob  honoreni 
omnipotentis  Dei,  et  beati  Petri  apostoli,  de  ciijus 
donis  ac  datis  fecit  vestem  sericam  rosatam  haben- 
tem  in  medio  crucem  de  cbrysoclavo  cum  orbicnlis, 
et  rotat  sericas  habentes  hislorias  annuntiationis, 
seu  nataiis  Doinini  nostri  Jesu  Christi,  atqiie  passio- 
nem,  et  resurrectioneiu ;  nec  non  et  in  ccelos  ascen- 

O  sioiiem,  atque  pentccostcn,  ornatas  in  circuitu  sl* 
mili  roodo,  sicut  et  vesiem  de  chrysoclavo.  Sed  et 
canistrum  ex  argento  purissimo  inihi  fecit  cuiii  ca- 
tenulis  suis  pensans  libras  quindecim.  Episcopium 
vero  Albanense  siinul  cum  ecclesia,  quae  in  iiomine 
beati  Pancratii  fundatn  est,  per  quamdani  negligen- 
tiam  vel  incuriam,  per  submissioiies  diaboiicas,  posl 
matulinas  iaudes  exusla,  a  fuiidamcntis  usqtie  ad 
sumtnum  tectuiii  combiistum  est.  Sed  clementissi* 
mus  et  soieriissiinus  pontifex,  Deo  aspirante,  ex  san- 
cti  Spiritus  iliustralione  firmuin  jacieiis  fundamen- 
tuin  inirum  in  luodum  jain  pracfatam  ecclesiam  no« 
viter  restauravit,  et  simul  cuni  sjrtis  lectis  Deo  ju« 
vante  ad  meliorem  deduxit  statum. 

V>i  ut  venis  amator  Dei  et  cultor  sanctarum  Dei 
ecclesiaruiii,  fecit  super  altari  majori  pracdictae  ec- 
clcsiae  vestes  duas,  ex  quibus  uuain  ctim  rotis  majo- 
ribiis  babentem  gryphes ,  ornatam  in  circuitu  de 
fundato,  el  telravcia  scrica  alytUina  ornata  dc  Ty< 


im 


S.  LEO  PAPA  III. 


iiy^i 


rio  oDtimo  in  circuitu  dusdeni  altaris  fecit  Diimero  A  stivit  allare  beali  Marlini  confessoris  CbrisU  ex  ar- 


qualiior.  Yeruni  etiam  el  in  ecclesia  beati  Petri  apo- 
stoli  ubi  snpra  focit  vestem  rosatam  babentem  ni- 
gtoriam  Domiiii  nustri  Jesu  Christi,  qujindo  exteo- 
dit  raanus  et  apprcbendit  beatuiii  Petrum  aposto- 
lum  dc  fluctibus  inaris. 

iileiD  beatissiinusveroet  proicbnispontifexfecitin 
ba^ilica  sancti  Cyriaci  veslem  albam  holosericam 
halientem  in  gyro  periclysiu  de  funJato ,  et  in  me- 
dio  historiam  resurrectionis.  et  in  circuitu  altiris 
tetraveia  alba  habentia  periclvsin  de  Tyrio.  Fecit 
autem  el  in  titulo  sancti  ViLiIis  veslem  alham  ho- 
losericam  habcnlein  periclysin  de  fuiidalo,  et  in 
medio  historiam  resurrectionis  ;  nec  iion  et  in 
diaconia  sancti  Archangeli  posuit  ve^tem  albam  bo- 
losericam  habentem  periclys'n  de  Tyrio,  et  in 
medio  historiam  ascensionis.  Item  ipsum  super  al- 
iare  sancti  Abbacyri  similem  vestem  oblulit. 

Porro  iii  diaconia  sancte  Agalhue  marlyris  fecit 


F[ento  punssimo  deaurato,  cx  transniisso  quonJaiu 
ex  tcrra  nuondam]  Fridigisii  abbatis ,  quod  pemuit 
undique  libras  septemdecim,  et  semis. 

Fecit  autem  et  in  Lasllica  b<'ali  Paiili  apostoli 
doctoris  niundi  gentium  pbara  canthara  ex  argento 
purissimo  cum  delphinis  suis  numero  quiuqae , 
pcnsantia  Itbras  sexaj^inta  septem  et  uncias  qualoor. 
Ilic  a  Deo  inspiratiis  venerabilis  et  praM!lanis 
pontifex  amspiciens  ecclesiam  beatorum  martymm 
Nerei  et  Acbillei  pr»  nimia  jam  velustale  <!eficere , 
atque  aquarum  inundanlia  repleri,  juxta  «^amdem 
ecclesiam  novitcr  a  fundamentis  in  ioco  superiore 
ecclesiain  construxit  mirae  magnitudiuis  et  puichri- 
tuJinis  decoratam.  In  qua  etiam  hscc  ohtulit  dona  : 
canislros  ex  argento  numero  sex  pensantes  simai  U- 
bras  quindecim.  Ciborium  ex  argento  purissimo 
pensans  libras  ducenlas  et  qoindecim.  Calicem  el 
pateiiam  ex  argento  puriiisimo  deauratos  pensaAles 


ipse  sanctissimus  pontiiex  veslcm  albam  holoseri-  ^  libras  duodecim  et  uncias  dt^oem.  Regnum  su^r 
4'am  habentem  in  Tyrio,  et  in  meilio  bistoriam  re-     altare  ex  auro  purissimo  diversis  oraaluin  pretio- 


«urrectionis.  Verum  etidm  el  in  tilulo  Pammachii 
siiper  altarc  sauctorum  Joannis  etPauIi  fecit  vestein 
albam  bolosericam  oriialam  in  gyro  de  fundato  ha- 
l)entem  historiam  crucilixi ,  ascensionis  et  pente- 
costes.  Pariter  et  in  ecclesia  beati  Clementis  mar- 
tyris  atque  poniificis,  iecit  vcstem  altiam  cum  cbry- 
soclavo  habentem  historiam  rosurreciionis  ,  seu 
ascensionis,  necnon  et  pentccosten. 

imo  et  in  ecclesia  sanctiCyriaci  posita  via  Osticnsi 
fecit  vela  e  quadruplo  numero  quinqiie,  habentia 
historiam  Salvatoris  vocantis  discipulos  de  oavi.  Et 
super  sanctum  aiiar^  ipsiiis  martyris  posuit  vestem 
de  fundato. 

,  Ipse  autem  a  Doo  protectus  et  pneclarus  pontifex 
fccit  in  basiiica  Saiictx  Dei  Genitricis,  semper- 
que  Virginis  Marise  domiih^e  nostrae  ad  praesepe 
coronas  argcnteas ,  et  delpbinos  suos  duodecim , 
qux  pensant  libras  ccntum  duas  et  uncias  novem. 


sis  lapidibus  pensans  libras  duas  etoncias  sex.  Vestes 
duas,  ex  ^uibus  unam  albam  holosericsm  haben- 
tem  bistorias  Dominicae  nativitatis,  seu  resurrectio- 
nis,  ascjensionist  atque  pentecostes,  omatam  in  cir- 
cuilu  de  cbrysoclavo,  et  aJiam  de  Tyrio.  Idem  vero 
fecit  in  basilica  Beats  Dei  Genitricis  ad  pnese^ 
regnum  ex  auro  purissimo  spanoelyslo  diYersis  m 
circuitu  de  chrysoclavo  pretiosis  oraatum  kipldibut 
pensans  libras  quatuor  et  uncias  septem.  Fecit  vero 
communicales  ex  argeato  purissimo  per  singuUs  re- 
^iones ,  qiii  pKcccdereni  per  stationes  |Mer  maiMis 
acolytorum  numero  viginii  mialuor  prasantes  simsl 
libras....  Pari  modo  ct  in  basilica  beati  sposloli 
fauloris  sui  repuem  ex  auro  purissimo  diversis  pre* 
tiosis  onatum  uipidihus  pensans  libras  seplett.  Fesit 
etiam  in  diaconia  sanclorum  Nerei  e|  AcbiUei  vds 
oromiscua  holoserica  numero.... 

Sarla  lecta  bcati  Agapiti  marlyris  siujnxlabasili- 


Sed  el  phara  canthara  argentea  cum  delphinis  suis  C  cam  beati  Laurentii  martyris  foris  munim ,  qiis 

fecll  uuiiiero  septem  pensantia    libras    octuaginta      '  *    '  ' 

quinque  et  semis.  Idem  vero  beatissimus  praesul  ftv 
cit  in  foasilica  beati  Petri  aposloli  iiutritoris  sui  aiite 
presbyterium  pharuin  volubilem  ex  argento  puris- 
simo  cum  coronis  et  crucibus,  pensaiiteni  inibi  li- 
bras  triginta  quinque,  et  uncias  sex.  Verum  etiam 
idipsum  deorsum,  ubi  sacralissiiuum  corpus  ipsius 
principis  apostoloruin  requiescit,  renovavil  imaf[i- 
iieui  auream  liabentem  vultum  Siilvatoris  Domini 
iiostri  Jesu  Christi ,  ac  sancta;  Dei  Gcnitricis  Mari;e 
dominae  nostne,  et  bealorum  apostoloruin  Petri  et 
Pauli,  atque  Andre»,  iiec  uou  el  beaie  Petroniiloi 
martyris,  ubi  et  addidit  aari  obryzi  iibras  viginti 
unam  et  uncias  tres. 
Imo  vero  ubi  supra  ante  sanctum  Andream  inHc- 


jam  prx  nimia  velustate  emarcuerani,  novilerre- 
stauravit.  Iino  vero  et  in  titulo  beat;e  PrudeniisMi 
fecit  vestem  ailKim  holosericam  ornalam  ia  ciraiiui 
de  Tyrlo. 

Qui  beatissimus  pontifex  posiquam  sedem  Boms- 
nam  el  apostolicam  annos  vi^inli,  meiises  quiiiqBe, 
et  dies  sexdecim  gioriosissime  rexil,  (a)  ex  nac  Moe 
subtractus  ad  aeternam  migravit  re«]uiem.  Fecil  so- 
tein  ordinationes  tres  per  mensem  Marllum ,  presbyie- 
ros  triffinta,  diaconos  undecim,  episcopos  per  di- 
Tcrsa  loca  nuinero  cenium  sex  et  viginii.  Sepoltos 
vero  esl  in  basilica  beati  Pelri  apostoli  pritlie  Idos 
Junias  ,  indictione  nona  ,  el  oessavil  episeopaUis 
dies  decem. 


(a)  Ex  hac  luce  $nbtraclus  es/,etc.  Anno  Domini8l6  et  Ludovici  imperatoris  terlio.  Ssv.  Biic. 


S.  LEONIS  III  EPISTOLiE. 


EPISTOLA  PRIMA. 

KKNUl.FI    REGIS  UCACIURUM  \D  LKONEll  PAPAU   lll. 

i*ro  arctaeviicopatu  Liehefeldenn  abolendo^  reBtituen- 
daque  Doroiernenm  Eccie$i(e  dignitate  ,  ^tumi 
Adriunui  papa  l  et  rex  Offa  diuecuerant» 

Doniino  bcaiissimo  et  vereamantissiinoLeoui  san- 
fUe  el  a^stolic»  sedis  Romano  pontifici,  Kenulphus 
gratia  Dei  rex  Merciorum,  cum  cpiscopis,  dncibns, 
ftomni  sub  noslra  ditione  dignil^tis  gradu,  since 
l'i^inx  dilcctionis  in  Cbristo  salotem. 


D  Gratias  omnipotenti  Deo  semper  agimuSv  qiii  Eo^ 
clesiam  suo  pretioso  sanguine  acquisilam,  interdi- 
versasmundi  hi\jus  proccllas,  novisseniper,priorilNis 
ad  vitam  sumptis,  siiescit  ducibus  ad  portani  salitis 
attrahcre,  eamque  nova  luce  infundere,  qnatciiDS 
uullo  sil  lcdebrarum  errorc  fuscaia,  sed  viam  ve- 
ritalis  moflenso  pede  gradiatur.  Unde  mterilostt' 
nis  per  orbcm  e\su1tat  Ecclesia,  quhi  cum  omaiwa 
verus  remuuerator  boiiorum  gloriosisslmum  %fti^^ 
sui  pastorcm  Adriaiium  perpeluo   remuBeruidBia 


i 


1025 


fiPISTOL.E. 


f036 


snp(>r  aDUi<^ra  duxisftec,  suis  lamen  o?ibus  pia  crexit  A  duobus  Loniloniie  ei  Dborac^e  mclropoliianis  cpisco- 


providenlia  prsnnianiy  qni  scil  ovile  Dominicpro  ad 
canlas,  non  infcrins  Titse  agiure.  Nos  qooqiie  mc- 
rito»  quos  exlremltas  orbis  tenet,  codem  modo  pr» 
cxteris  gloriamnr,  quod  illias  sublimitas  nostra  sa- 
lut,  itlius  protperitas  nobis  perennis  exsultatio,  quia 
uiide  tlbt  apostoHca  dignitas,  inde  nobis  fidei  yeri- 
tas  innotuiL  Quapropcer  opportunum  arbitrer  tuis 
snnctis  jussionibiis  aorem  obedicntiaB  nostr»  bumi- 
litM'  inclinari,  et  qux  tuae  pietati  rile  nobis  sequen- 
davideaDtor  toto nis»  impleada,  qux  vero  niiioai 
cencnuria  deprebensa  fuerint,  citius  declinanda  ae 
interim  a  nobis  omniroodo  resecanda. 

Sed  modo  ego  Kenulphus  gratia  Dei  rex  excelleh- 
liam  tuam  kumiriter  exoro,  m  te  sine  oflensionc  ani- 


pis,  quam  cii:ini  apud  vos  habcri  uon  dubitamus. 
Sed  ipse  pi^mm  ponliliciulis  apcx,  qui  tiinc  Londo- 
nix  sub  honore  et  oniamenio  pallii  fuerat  conscri- 
plus»  pro  co  Dorobcrncnsi  oMatus  cst  alquc  conccG- 
su».  Nam  quia  beaUe  recordationis  Angustinus,  qui 
vcrbum  Dci,  imperante  beato  Gregorio,  Anglorum 
gcnti  ministrabal ,  et  gloriosissime  Ecclesiis  pran- 
fuit  «  SaxoniaB,  in  ea;Ie  n  civitate  diem  ohiit,  et 
corpus  illius  in  ecclesia  l>eati  Pctri  apostoiorum 
piincipis,  quam  succcssor  cjus  sanctus  Laurentius 
sacravitf  condilum  fuissct,  Tisum  est  cuoctis  gentis 
nostnc  sapicntibus,  quatenus  in  illa  civitate  metro- 
poliiamis  bonor  haberetur  »  ubi  corpus  ejus  pausal 
qui  his  partibus  fidei  veritatem  inseruit.  Cujus  ita- 


ni  Testri  de  profectu  nostro,  ul  optamos,  liceat  al-  B  que,  sieut  vos  sciiis ,  dignitatis  honorem  primum 


loqni,  quatenus  iu  gremium  me  pietatis  tuse  tran* 
^iilia  pace  percipias,  et  quem  meritorum  nulla  fa- 
eultas  erlgity  larga  benedictlonis  tii»  ubertas  ad  ple- 
bem  suam  regendam  locupletet,  ut  uua  mecum  gciH 
lem  qoam  vestra  apostolica  auctoritas  fidei  nidi- 
inentis  imbott,  per  inlercessioncm  luam  contra  im« 
petiis  eiterorum  Qmnipntens  erigat  r  et  per  se  re« 
gnom  qood  ipse  Deu»  dedit  nobiSf  dilatare  dignetun 
Hane  benedictionem  omnes  qui  ante  me  tceptro 
fffsefuere  Merciomm,  rfiemerant  ab  antecessoribus 
•nis  adiplsct ;  hanc  ipse  humilis  peto,  et  a  vobis,  o 
danctis^me,  impetrare  cuplo  ,  qnatenos  in  primis 
«doptioiiis  sorte  me  tibi  fifium  susdpias  ,  sicut  te  in* 
potris  persona  diligo,  ct  loiis  obedientise  Tiribut 


rex  Ofla^,  propter  inimicitiam  cum  vcnerabili  Lamber- 
to  et  gente  Gantuariorum  acceptam,  avertere,  et  in 
duas  parochifts  dissipare  nisus,  et  piissimiis  coepi- 
soopus  et  antecesiior  vest^r  Adrianus  logatu  prscdi- 
cti  regis  facere  coBpit,  quod  prius  nemo  pracsumpsit, 
el  Bierciomm  pnesulem  pallio  extulit.  Neutrum  tan»eii 
ex  his  culpamus,  quosCbristus,ul  crcdimus,  aeternft 
victoria  triumphat.' 

Sed  tamen  excellentiam  ▼estram  humiles  exora- 
msM,  quibusa  Deo  meritasapientiae  clavis  collataest, 
utaoperhac  causa  cum  sapieniibus  vestris  quxratia, 
Qt  quidquid  vobis  videatur ,  nobis  postea  servanduin 
leacrihere  di^neminir  ae  tDniea  CbriMi  iiicoosutiUa 
aUcigua  ioter  ooa  dis^eosionis  schisma  p^tjatur ;  «ed 


semper  amplector.  Decet  enim  Inter  Untaa  personas  ^  yer  ?eslrai»  aaoam  doctrinam,  ut  desideramus,  ad 

verse  pacisunitatem  diri|^r..Magiia  eaimhumilita- 
le  simal  ei  dilecliooe  hsec  tibi  scripsimos,  papa 
beaCissime,  dementiarai  tuam  profusius  precantes, 
qualenus  ad  ea  quac  a  nobis  neeessario  explicita 
•uut,  beoigoe  et  jqste  respondeaa. 

Sed  et  illaro  epistolam,  quam  Aiheraldus  archi- 
^pisoopus  ooram  cunetis  provineialibus  episcopia 
nostria  nulliplicius  de  suis  ac  totiua  Britanoix  cau^ 
818  et  necessitatibua  tibi  scripsit,  pio  anore  persoru-' 
(ari  digneria,  et  quidqoid  da  rehus  quae  in  ea  acri-^ 
pia  iunt  fidei  Rormula  poscat,  pagina  nobia  veritati» 
patefacere  memineris.  £rgo  pneierito  anno  legatio-^ 
nem  oieam  etiam  et  episcopomm  per  Wadan  ahba^ 
tem  miainuif :  ac  iUe  aceipiciis  legatioaem  ilfam  se" 


flkles  sanela  aervari  el  inviolala  chairitas  custodiri  ; 
ifila  pateroa  pietas  filioram  feliclta!}  in  Deo  ease 
eredenda  est ,  secnndum  illud  Eaechifle :  P^ter  flih 
notam  faeiet  veritatem  fiiam,  Domine,  In  qulboa  tcf- 
bis  te  ,  amnnde  genitor,  hnploro  ,  ut  filio  tuo  ta^ 
metsi  indigno  veritatem  Domini  tnis  verbis  sacro- 
aauetis  notam  facare  non  deneges,  ut  per  tuam  sa« 
■am  eraditioncm,  Deo  adjuvanie ,-  ad  melioria  vita; 
proposiium  merear  pervenire. 

Quio  etiam,  dulcissime,  cum  omnibus  episoopis 
noalris  et  ciiJAiscunqoe  apod  noa  dignitati»  persona 
dcprecor,  ut  nobis  de  niultimodis  inqulsitionibus, 
snper  qiiibus  maximam  subttKtatem  yestram  dignum 
duximus  pcrquirere  y  benigne  respondeaa,  ne  san- 


eiorum  tradiiio  Patmin  et  ab  illis  tradita  nobis,  re-  ®  «^««^«^  «««  insipienter  deduxit.  Sed  modo  tii>i  mu- 


giiki  quasi  incognita  per  aliqnid  viUetur  in  nobis,  sed 
sermo  tuus  directus  nobis  in  charitate  et  mansne- 
indine  veniat,  ut  per  Dei  misericordiam  profutumm 
io  nobis  perficiat  fmctum.  Primum  namque  esl 
qood  pontifices  nostri  ac  peritissimi  qniqne  in  nobis 
itcool,  quod  contra  eauooea  et  apostolica  atatuta,  quae 
BalMa  a  palre  heatisskno  Gregoria  dhrige&te  statuta 
aoBl,  aicoi  Toa^  saitis,  aucioritas  DiDrolieniensia  mt^ 
Iropohtani  in  duas  scfndilur  parochias,  cujos,  eodena 
palre  mandaote  y.  ditiooi  sul4aaere  debent  episcopi 
duodecin,  sicutperEcclesiaa-aotlraalegitor  in  epi- 
alob,  quamlratri  eicoepiscopo  Aogaatino  direxit,  de 


not  modicum  aoioris  gratia  per  Brine  presby  terum^ 
etFildas,  et  Ceolberth  minislrosmeos,  pater  anande^ 
jnilto :  quod  eal  centunv  et  vigiiiti  naqcuaas  cuny 
liueris,  precaos  te  ul  benigoe  suscipna^  et  benedi»' 
etionem  luam  aohia  donare  digneria^  Omnipoten» 
l^eua  le  lonfpeTO  tempore  ad  laudem  tuae  aanctae  £e^ 
clesiae  euatodial  iQeolttroeQi, 

CPISTOfiA  IL 

Liomt-  PkPM  11»  10  ni««LFfiii  aacBii  uEaciaaoii. 
Reipottdet  sapeHorf ,  et  petita  emma  iuhen»  emwedif.' 

Donioo  eacdleniitsioiio  fillo  It^nulplio  regi  Uer' 
«tonmi  proiFitteiae  Saxeiike  Leo  papa^ 


•  Qox  nune  Anglia,  oKm      dieebaiar  Saxonia  traimariiia. 


mi  8.  LEOMS 

YenicDS  ad  sanctissima  limina  bcalorura  aposlo-  A 
lonim  Pelri  ctPauIi,  tam  orationis  vola  flJeliter 
soivens  quam  nostr.r  sedi  apostolicx  cauAm  sui  sa- 
cerdotii  suggercns,  rcvcrendissimns  ct  sanctissimus 
fraler  nosler  Alheraidus  arcbicpiscopus  Dorobcmen- 
sis  Ecclcsise  nobis  obtuiil  vestrai  regalis  excellentiae 
syllabas,  quibus  in  duabus  epistolis  a  vobis  dire^ 
clis,  plenis  fidci  rectx;  magnam  liumilitatcm  ve^ 
stram  repcricnlcs,  omnipoienii  Deo  referimus  gra*» 
tes,  qui  vcstraro  prudentissimam  cxcellentiam  in 
omnibus  omavit  ac  decoravit  crga  beatum  Petram 
apostolorum  principem,  et  nobiscum  habere  dile- 
ctionem,  et  in  omnibus  apostolicls  humiliter  consen- 
tire  censiiris.  Porro  in  una  ex  illis  epistolis  reperi- 
mus  qualiier  gratiam  nostne  apostolicse  functionis, 
81  juxta  fuissetis»  animam  vestram  pro  noLis  po-  B 
suissetis  benigne,  imo  et  nostrae  prosperitati  mul- 
tum  in  Domino  congaudeatis ;  et  cum  nostrae  dulcis* 
simae  admonitionis  litterae  ad  vestrae  unanimitatis 
perveniunt  aures,  cum  omni  suavitate  et  cordis  gati- 
dio  spiritali,  quasi  filii  pateraum  munus  suscipere 
faiemiui.  Fatebatur  vcro  et  hoc,  quod  aliquantulam 
ex  vestra  facultate  benedictionem  nobis  oflerri  de- 
mandasiis  centum  et  viginti  mancusas,  quas  cum 
magno  amore  pro  animae  vestrse  sainte  suscepimus. 

Et  praedictus  archiepiscopus  cum  suis  sociis  hom>- 
rifice  ac  benigne  a  nobis  susceptus  est,  et  adjuvari 
eum  in  suis  necessitatibus  libenter  fecimu».  Intereif 
credentes  vestrae  pradentissimae  excellentiae,  obi  f^ 
rebatur  in  ipsis  tnis  regalibus  apiclbus  quod  nostrit 
aposlolicis  sanclionibus  nuHus  Chrislianus  oontralre  C 
praesumit,  ideo  totis  nisibos  nostris  ea  quae  tuo  re- 
gno  expedinnt  emittere  atque  praedicare  conamur,  ut 
ea  qnae  nobis  prjefatus  frater  nosier  Atheraldus  ar- 
chiepiscopus,  seu  tota  synodus  eyangclicae  et  apor 
stolicae  doctrinas  sanctoramque*  Patram,  nec  noa 
praedecessoram  nostroram  sanctorampontificum>  ca- 
nonica  censura  pracdicante,  vestrae  regali  excelleii* 
tiae,  seu  cunctis  principibns  gentis  vestne  et  uni- 
verso  populo  Dei  edisteriti  nequaquam  in  ortho^ 
doxa  eoram  doctrina  quidpiam  resistere  debeatisi 
Domino  ac  redemptore  nostro  in  Evangelio  dicente, 
ubi  ail  :  Qui  vo$  recipit,  me  recipit ;  et  qui  reciffit 
prophetam  in  nomine  prophetw,  mercedem  prophetm 
accipiat  (Matth»  x).  Quanto  magis  pro  ipso  saepe  do- 
mino  archiepiscx)po  quem  nobis  valde  nimisque  cot-  '^ 
laudastis,  sicuti  et  esl ;  videiicet  clarissimus  atque 
peritissimus,  et  quia  illum  scitis  pradentem  et  bonis 
ornatum  moribus,  Dcoque  et  hominibus  dignum, 
ecce,  fili  dulcissime  el  amantissime  atque  pracstan- 
lissime  rex  bone,  in  his  tuis  assertlonibus  collauda- 
mus  Dcum  omnlpotentem,  qui  talero  vobis  demon- 

•  De  Saxonia  oblata  a  Carolo  Macno  sancto  Petro 
tunt  etiam  litlene  Gregbrii  papae  Vll,  suo  loco  reci- 
taiae.  Eodem  pariler  anno  patriarcha  Hierotolymo- 
ram  per  soum  monachum  mmi  ad  Carolum  Ma- 
gnum  sacrosancti  sepulcri  Redemptoris  nostri  cla^ 
vet,  quem  dimittens  ipse  Carotus  Zachariam  presby- 
teram  illi  adjuBxit,  qoi  dooa  ad  loca  illa  tanda 
fleferrct  (Annales  Francorum).  innotuerat  in  Oriente 
etiam  tanti  rcgis  Chi  istianissimi  pietas  atque  poieii- 


PAPiE  lll  iOiS 

stravit  anfistitcm,  qui»  sicut  vcras  paslor,  indicere 
vcrbis  secundnm  doctrinam  sanctaram  Seriptuni- 
ram  dignam  pQcnitcntiam  valeat,  et  eraere  qui  tub 
dilione  sacerdotali  ejus  existunt  animas  eoniro  ex 
inferno  inferiori,  et  ab  igne  inexstioguibili  deduceiit 
eos,  et  introdueens  in  portum  salulis,  el  oflTerre  pro 
iliis  liottiam  dignam  et  immaculatam  in  eonspecui 
divinae  majestatis  omnipotenti  Deo.  Et  quia  mulium 
nobis  praenoniinatus  archiepiscopot  in  omni  sancli- 
tate  sua  et  vitae  conversalione  ultro  dlroque  placitit, 
valde  nimit  ei  credentes»  ex  anctoritale  et  beati 
Feiri  apottolorum  prineipis,  cujiit  vel  imoieriti  vi- 
ces  gerimuS)  talem  praebuimut  praesulatum,  at  ti 
quitquam  e\  subjeclit  snis,  Um  regibas  el  princtpi- 
bus  quam  universo  popnlo,  tramtgrettut  fiieril  Do* 
minica  mandata,  excommunicet  cum  usquedam  po^- 
niteat,  et  si  imposnitens  fuerit,  $it  vobis  ticut  etkmau 
et  publicanus  (Matth.  xviii). 

De  Atheraldo  vero  jam  facto  archiepiscopo  Doro- 
bemensis  Ecclesi^e,  sicut  a  nobis  poposcit  Tettro« 
ram  praesulum  excellentia,  nt  ei  justiliam  faccfemnt 
de  ipsis  dioecesibus  tuis,  tam  episco|ioniin  quam 
monatterioram,  quibus  illicite,  iit  cognovistis,  ex- 
spoliatus  est,  et  a  venerabili  seile  ejus,  quaa  dudna 
tenuit,  ablatae  sunt,  not  per  oiimia  enucleatius  tro* 
tinantes,  in  sacro  scrinio  nostro  reperimus  sanrtum 
Gregorium  praedecessorom  nostram  in  int^ro  ipsam 
parochiam  numero  duodecim  bcaio  Auguslino  tya* 
cello  tuo  archiepitcopo  Iradidisse,  et  confirroatte 
episcopos  consecrandi.  Cnde  et  not,  veritaie  ipta 
reperla,  ordinaiionet ,  sea  confirmatiooct  nostra 
apostoUca  auclorilate  illi  in  integro,  sicut  antiquiioi 
fuerant,  constiluentet  roddidimus,  et  priTilegiun 
confirrnalionit  seciindom  sacroram  canonum  censu- 
ram  Ecclesiae  suae  observandum  tradidimut. 

EPISTOLA  III. 

AD  CAROLUM   MAOUll» 

De  priviUgio  capeUte  in  Eresburg 
Leo   servus  seryoram  Dei  Carolo  magno  [regi 
Francoram  ]  Romanorum  imperatori. 

Piae  tuae  petitioni  per  omnia  congaudentes,  qaod 
jubes  annuere  non  Urdamus.  Igiiur  bunc  monten 
Eresburg,  quem  expugnatum  cuiu  toU  Saxonia  Deo 
obtulisti  •,  et  per  nos  beato  Petro  cx>nsecrasti,  lilie- 
ram  ab  humana  potesute  cssc,  ul  fratram  ioibi  ad 
ChrisU  servitium  adunatorum  ditioiii  tanlnmniodo 
I»arere  censemus.  Qui  ne  aliquid  in  hoc  iinpediuienii 
paliantur,  nevoregni  vestri  invasoribus  aliqua  re* 
beiiandi  fiducia  pneparetur,  tub  anatheuialc.  saocli 
Petri  auctoriute  interdicimus  nequit  unquam  bet 
lica  in  ipso  monte  praesidia  collocare,  aui  per  lecot* 
lau  praedia,  aut  decimas  circa  ioontcoi  per 

tia,  adeo  nt  ad  liiinc  onam  respicerenl  omncs 
qaam  unicum  Chrisiianae  roligionit,  temporilwt 
perditissimis,  quibus  sub  Saracenorain  jogo  gL_ 
bant»  decos  et  oroameiitum.  Porropro  resuoni» 
tione  ccclesiaram  Hierosolymoram  Carolos  coBr» 
ctam  more  majonim  indixii.  Ett  eo  de  i«  Utoiot  1« 
qus  Capitularibus  his  verbit  intcriptut :  Da  eiem^ 
$yna  mtHenda  in  Jeru$alem,  propifr  eccfcmai  Dei  rt- 
itaurandae^  proximo  naiali  Domim, 


1019  EPISTOLifi. 

Saxoiiicas  rastas  qua5  iUiie  deiftgasU,  audeat  diri-  A 
pcrc.  Hdx;  ron>enrantibu8  sit  pax  a  Dco  Patre :  in* 
fringeiitibus  excommunicatio  et  a  Iteatoram  coUegio 
sii  separnlio  in  .xternuro. 

Data  Ercsburg  per  manus  bibliotbecarii  et  cancel- 
larii  Ecclesi:c  Romanae  vii  Kal.  Januarias,  anno  Do- 
inini  ....  Leonis  lU  4,  indict.  7  [octava]»  die  dedi- 
cationis  capellae  in  Eresburg» 

•  EPISTOLA  IV. 

AD  EUBIDeH    CABOLUH   HAG!f17H« 

De  &ceu$irtoribus, 

(Haoc  epialolam  Tide   hi^sce   Patrologi»   tomo 

XCVUI,  col.5^.) 

EPISTOLA  V. 

AD  EUHDRH* 


EPISTOLA  XH. 

AD  EUMDEH. 

Qualf^  qutdam  ephcojnts  exsul  hventuit. 
(Vide  ibi(!.,  col.  5l8.y 

EPFSTOLA  XHL 

AD  EUIIDEH. 

Qualiter  miui  justiiiam  facturi  damnum  fccerunt. 

(Vide  ibid.,  col.  520.) 

b  EPISTOLA  XIV. 

AD  RICULPflUH  EPiSCOPUH  HOGUNTINCH. 

Cratias  agii  de  mumeribus  ab  eo  missis;  mittit  viciim 
sim  reiiquias  sancti  Ccesarii,  quas  postulabat^ 

Leo  episoopus  serrus  serYomm  Dei  reverendi»» 
simo  ei  aanctissimo  Riculpho  episcopo. 


QunlUer  Sieilienses  cum  Saracenis  pactum  fecerunt ,  ^     Cum  ad  Umina  heatorum  principum  apostolontD» 


et  captivi  redditi, 
(Vide  tomo  ut  supra,  col.  544.) 

EPISTOLA  VI. 

AD   EUHPEM. 

De  occisione  Maurorum  in  Grfecos. 
(Vide  ibid.,  col.  540.) 

EPISTOLA  VII. 

AD   EUMDF.M. 

De  iniquo  consitio  facto. 

(Vide  ibid.,  col.  548.) 

EPISTOLA  Vin. 

AD  EUHDEH. 

ftratiarum  actiofm. 
(Videihid.,  eol.  531.) 

EPISTOLA  IX. 

AD  EUHDEH. 

De  beneficiis  aeeeptis. 

(Vidc  ibid.,  coK  527.) 

EPISTOLA  X. 

AD  EUMDEH. 

QuoBstiones  solvendce. 
( Vide  ibid. ,  col.  538. ) 

EPISTOLA  XI. 

AD  EUHDEH. 

Intercessiones  et  ccetera^ 
(Vide  ibid.,  col.  535.) 


Bemharius  venerabilis  episcopus  una  cum  Adalhardo 
religioso  abbate,  niissi  fdii  nostri  domini  Caroli  se^ 
renissimi  imperatoris,  conjunxissent,  et  omnia  pro^ 
spera  ac  salubria  de  pnedicto  lilio  noslro,  seu  de 
ejus  subkimissima  prole,  vel  omnibus^fidelibus  sui» 
nobis  nuntiassent,  immensas  omnipotenti  Dei  gra* 
tiarum  nctiones  retuliinus.  Interea  olUulit  oobis  praB- 
latus  Bemharii'8  cpiscopus  sanctitatis  vestrae  pul* 
cherrimum  miinus  et  lllteras.  (}uas  vero  litteras  ro- 
legentes,  gratias  rcvcrciHlB  almitati  vestrac  retuli* 
mus,  quia  nostri  esse  memores  iu  vestris  Deo  acce* 
ptis  orationibus  non  pr»tevmittiiis.  De  tantis  autem 
muneribusr  quibus  nos  assidue  pm  amore  B.  Peiri 
aposloli  dilaiis,  credimus  in  onmip^teiiiem  Deuaiv 
^*  quia  dignam  retribntionem  hic  et  in  futuro  ab  ipao 
elavigero  regni  ccelestis  percipieiis.  De  rcliquiis  veit> 
aanetiCaesarii,  sicul  peiistiSrper  eumdem  Bemharium 
^enerabilera  episcopnm  sanetilaU  vestras  direximus# 

EPISTOLA  XV. 

mV   SVHBOLUM  ORTBODOXiB  FIDEl   LEONIS  PAPiE. 

Leo  episcopus ,  scrvus  servorum.  Dei ,  omnibu» 
•rienlalibus  Ecdesiis. 

Hoc  syinbolum  orthodoxse  Hdei  vobi»  mittimus,  ul 
tam  vos  quam  omnis  iHundufr  secuiidum  RomaBani 
sanctam  cathoiicam  et  aposlolicam  Eeclesiam  rectam 
et  inviolaian  teneatis  fldem.  Cpedinut  saDCtani 
Trinitatem,  id  est,  Patrem,  Filium,  et  Spiritura  san^ 
ctum^  UBum  Deum  omnipotentem»  unius  subsiantisBy 


«  Hanc  et  novem  sequentes  edidit  an.  4655  Helm-  J)  mum ,  qiiod  auctoritate  Riculpbi  archiepiscopi  Mo* 


stadii  Hermannus  Conringius,  scd  pro  soiemni  hic- 
reticomm  more  foedissimis  adversus  Ecclesiara  ca- 
tholicam  ejusque  supreraos^  pontifices  criminationi- 
bus  atque  calumniis  conspurcatas. 

t>  Reverendissimus  suisque  pm  Ecclesia  catholica 
aeviptis,  dispulationibus-  ac  laboribu&  longe  elarissi- 
mus  vir,  dominus  Joannes  Pislorius  iheologus,  juris- 
consullus,  ac  medicus  ceteberrimiis,  sacrae  C^sarcse 
nrafefitatis  con^iliarius  ampKssimus  ,  patronus  mihi 
jugi  observantia  cotendua,  ex  ampltssima  nobilissi- 
maque  cynsdcm  sacrse  Caesareae  majest^tis  Vieimensi 
bibnotheca  misit  ad  me  antiquum  manuscriptum  co- 
dleem,  in  qtio  inter  alfa  antiqua  monumonta  hanc 
Leoniepapaelll  epistotam  ad  tUculphum  Mogiintinft 
Eodesiw  arcbiepiscopum  inscriptain  inveoi,  descri- 
psi,  et  in  hanc  nosiram  epistolarum,  decretaiium  et 
eonciliontm  novarti  editlonem  transttill.  fd^m  codex 
hAbeUad  raaiMacHpunn  condlium^  Mogtintiiiiim  pri- 


gunruiensis  sub  Lcone  papa  Ul ,  anno  Dbmtni  8i5; 
eelebratum  fuit.  Sed  cum  illud  a  priocipio  ^ns  quoil 
exstat  in  editione  Suriana  parum  discreparet,  in  fine 
autem  mutiriim  esset,  nullas,  vel  saltem  naucula» 
ledionia  varietates  ki  margine  annolavi.  Ab  eodetti 
viro  Chnstianae  reipAiblicse  et  Ecclesiae  araantissima 
manuscriptum  originale  exemplar  concilii  Constan^ 
tiensis  non  sine  magnis  ejus  impensis»  laboribus  et 
raolestis  Constantia  ad  me  transmissnm  est;  trno 
fructtt  qnarve  iililitate  totius  Ecdesiair  infra  iodicani 
mus.  Csetera  hujus  aliorumque  doctissimonim  viro* 
rum  studio  et  industria  reperta,  et  huic  nostrai  edi" 
tioni  commiinicata  ruemnt,  locis  opportunis  gratis- 
simo  aSectu  oommemorabo;  non  alia  sane  inteii* 
tioney^  quam  ut  inteUig^s,  leclor  charissime  ^  nibil 
hiiic  operi  insertum  velsuperadditum  esse  quod  noo 
ar  dbctissimfs  flsque  probatissimisvirls  acceptum  fur 
irtL  ScT«  BiiinBS. 


1051  S.  LEONJS  PAr.€  ill.  *<^i 

uniud  cssenli:e,  unios  potostalis,  cre»torom  omniuni  A  perfcctnm  in  dualHis  naturis  in  linius  person»  sii- 


creaturarum,  a  quo  omnia,  per  qucm  omnia,  in  quo 
omiiia  :  Patrcm  a  seipso,  non  ab  alio;  Ijiliuin  a  Pa- 
tre  gcnitum,  Dciun  verura  dc  Deo  vero,  lumen  verum 
de  luminc  vcro,  non  tamcn  duo  lumina  ,  scd  unum 
himen ;  Spiriliim  sancUim  a  Patre  ct  a  Filio  snquali- 
tcr  procclcnlem,  consubstantialcm,  coxlcrnum  Pa* 
tri  et  Filio.  Patcr  plenus  Deus  in  se,  Filius  plenus 
Deus  a  Palrc  gcnitus ,  Spiritus  sanctus  plcnus  Deiis 
a  Patrc  et  Filio  procedens.  Non  tamcn  trcs  Deos  di- 
cimiis,  sed  unum  Deum  omnipotentem,  aelcrnum,  in> 
▼isibilem,  iucommutabilem ,  qui  totus  est  ubiqne 
prxscns,  non  per  partes  divisus,  sed  totiis  in  omni- 
hos,  iHm  localiter,  sed  personalilcr  ,  qni  sine  cem- 
mutatione  sui  routabilia  creavit  et  creata  gubemat. 


gularitate  iropassibilem  et  passibilem ,  mortalem 
atque  imniohalem,  cmcifixum  iii  inflrmitate  noslra, 
eumdemque  semperviveniem  in  virtute  sua,qui  inor- 
tnus  est  ^arnis  suse  morte  et  sepuluis,  atque  ab  in» 
feris,  damnato  et  spoliato  principe  totius  Iniqiiitalis, 
rediens  tcrtia  die  resurrexit ,  atque  cum  triumpho 
glorise  videntibus  discipulis  rxfilum  ascendit,  sedens 
in  dextcra  Patris,  id  est,  majestate  divinitalis,  inde 
jam  venturut  jadicare  vivos  et  niortaos,  quem  iropii 
jndicantem  videbunt  in  ea  forma  qtia  crucifixus  est , 
noD  in  ea  hnmilit&te  qua  injuste  JudicaUit  est ,  ted 
iii  ea  claritate  qua  jnMe  judibaturus  est  munduro ; 
ciijus  majcstatis  visio  aetema  ost  omnium  sanctomui 
beatitudo.  Qiii  seCundnni  hancfidcm  rcctam  non  cre- 


semper  manens  id  quod  est,  cui  nihil  accidens  esse  B  diderit,  hunc  damnat  sancta,  catholica  et  apotloliea 


poterit,  qnia  simplici  divinitatis  natnrse  nihil  addi 
Vel  minoipotast,  qiiia  semper  quod  est,  cui  semper 
primum  est,  cui  sempilernum  est,  cui  idem  est  este, 
vivere,  et  iniedigere.  Et  bsec  tria  unus  Deus.  Htstc 
iria  idem  Dons  et  Dominus,  vera  et  scmpitema  tri- 
mitas  in  personis,  vera  et  sempitema  unilas  in  suh- 
stantia,  qnia  una  est  substantia  Pater  et  Filius  et 
Spiritns  sanctus.  Hsec  vero  sancta  Trinitas  nihil  est 
in  tribiis  personis  simul  nominalis  quam  in  u  a 
'qndlihet  persona  semel  dicta ,  quoniam  UDaquatque 
|>ersona  pleha  est  substantia  in  se ,  non  lameu  tret 
tAbstantise,  sed  unus  Dens,  una  substantia,  una  ct- 
B^ntia,  una  ete^itat,  ona  magnitudo,  una  bonitat , 
i^l^r  et  Filiot  et  Spiritns  tanctos.  Nec  alind  est  Pa- 


Ecclesia,  quoi  fundata  est  ab  ipso  Jesn  Christo  Do^ 
mino  nostro,  coi  est  glorin  in  ssecula.  Amen. 

EPISTOLA  XVi. 

Kli  ATUELARDUII  ARCniEPlSCOPDII  DOROBERNF.^tSEM. 

MitlU  palliumf  et  primatem  totiu$  Angliw  agnosdtu 

Leo  cpiscopus ,  servus  servomm  Dei,  Athclardd 
archiepiscopo  Doroberneosis  Ecclesise  in  perpeluum» 

Pontificali  discretioni  praecipue  congruit  praesa- 
libus  Ecclesiamm ,  secundum  eomm  irreprehensi- 
bilem  fidem ,  audientiam  prxbere ,  el  eoram  qaat 
per  beatum  Pctrum  principero  apostoloram  et  not 
gerere  desideraverint ,  quae  canonicis  non  refra- 
gantur  sanctionibut ,  effectum  conccdere.  Ut  cum 


ier  in  natiira  qnam  Filios  vel  Spiriius  sanclut,  nee  ^  id  quod  desiderant,  obttnuerint,  flagrantiores  erft 


)siiiud  Filiut  et  Spiritnt  tanctut  quam  Pater  in  na- 
«ura,  quibus  est.  una  Matura.  Sed  alius  ett  Pater  in 
pertona,  aliut  Filius  ui  persona  ,  aliut  Spiritus  taii^ 
ctus  in  persona.  In  Patre  aetemitas,  in  Fiiio  aequali- 
tas,  in  Spiritu  sancto  eternitatis  aequalitatisque  con- 
liexio.  Unum  oranes  in  substanUa  et  essentia,  oroni^ 
potentia,  et  divinitate.  Sicut  eniro  eadero  sancta 
Triuitas  inseparabilis  est  iu  substantia,  ita  insc- 
parabilit  est  in  operibus ,  quarovis  opera  Dei  qiii- 
luitdam  pertonit  tpCciaiiter  conveniant ,  sicut  Pa- 
tri  vox  iUa  quae  dc  codo  tonuit  super  Chrittum 
iMiptizaUim,  et  ad  Filii  tMsrsonam  humanitatit  lan- 
lomroodo  pertinet  susceptio,  et  Spiriius  sancti  per- 


eoraro  religionis  amorem  eiistaut.  Exhortanda  ita- 
que  nobis  visa  est  ac  precanda  tua  fraterna  almitas 
pro  dioecesibus  Angliae  tibi  commissis,  videlioet 
episcoporum,  seu  monasterioram  tam  monacho- 
ram  quam  clericoram  et  puellarum ;  quae  sicot  ab 
olitanis  temporibus  tua  Ecclesia  tenuit ,  ut  in  sacrt 
scrinio  nostro  requisita  cognovimus,  ita  tlbi  taisquA 
successoribus  tenenda  conflrmarous.  Orones  Angio- 
ram  Ecclesias  sanctus  ac  egregius  praedicator  papa 
Gregoriiis  ordinaVit  atqtie  catholice  confirmavil 
beato  Augustino  archiepiscopo ,  sinCello  suo  sali|e- 
ctas  fore  in  aevnm  per  sacram  usnro  pallii ;  et  ideo 
tibi  scribimus  ex  auctorilate  beati  Petri  aposlolo- 


tonaeproprie  congruit  illa  columba,  in  CMJus  specie      niro  principis,  cui  a  Doraino  Deo  potestat  dau  est, 

2<tArak   Cnl«>>tiie    cAnAtivo   /llk<>/»An^il  AilavAw  Aa«mrlAi*i  I?il*tinn    '^     >*. .^  <  _  y\      •         ^^^  n^ ^m      •  . 


Iden  Spiritus  sanctus  desccnditsuper  eumdeuiFiliura 
aecOR^om  liominem  baptizatom.  Tamenabsque  omni 
dubitaUone  illam  vocem  ct  illam  columbam  in  Cbrlsti 
luimanitatera  tota  sancia  Trinitas  operala  e^t,  ci^ut 
«l^era  inseparabilia  sunt.  Credirous  eumdem  Filinro 
Bei  Verbnm  aetemaliter  natom  de  Patre ,  consub- 
staotialem  Patri  per  omnia«  temporaliter  natum  de 
Spiritn  tando  ct  Maria  Virgine^  duat  babentem  na<> 
tlYitatet,  unam  ex  Patre  aetemam)  alieram  ex  malre 
teroporalem ;  qui  etiam  Filiut  Dei,  suae  carais  conce- 
ptione  concepttts  est  et  tuae  camit  natlYitaie  naUu. 
Deiiro  Yenim  eonfitemar  conceptum  et  Deam  veram 
natum,  eumdem  veraro  Deum  veraro  liomiiiemunym 
ChritUim  Filium  Dei  unigenitum  ,   por  primom  et 


diceoie  :  0«ia  tu  e$  Petnu^  tt  $uper  hmu 
otdifieabo  Ecele$iam  meam ,  et  porue  inferi  non  frm* 
valebunt  advertm  eam.  Et  tibi  dabo  tlate*  re^i  e^ 
iorum  ;  et  iiuodcwuiue  UgaverU  auper  termm ,  erk  fi- 
gatum  et  in  Mt/it ;  et  ^odcun^ue  oolverU  tnper  te^ 
ram,  erit  solutum  et  in  ca^s  ( Matlh.  tn ).  Inio  <i 
secundum  institutaro  sanaoraro  canoniHn  temu 
Tamv  litet  immeriti  ^otdem  beali  Peiri,  daYiferi 
regni  coeloram  ^  vicem  gereDtet ,  tibi ,  Alhdaide* 
tuisqne  succesaoribat  omftMf  Aii|lQitim  Eodetiat» 
ticut  a  pritcit  leniporihat  hnmmt ,  la  pmpiilM 
in  ipsa  tua  metropolilana  tedO)  per  tohjecliQns 
cognitionem*  eat  irrefragabffiler  jore  eise 
dimut  detineiidas.  Si  quit  ?ero,  qimd 


1053  •      EPISTOLif).  1054 

cootra  hanc  nostr»  difTinitionis  vel  »i>ostolict  privi-  \  nitatt  tiix,  bcnighilatis  stndiis  invilati ,  direximus, 


k^ii  auclorilatem  venire  teiitaycrii,  ex  auctoritato 
apostolica  statuimus ,  ut ,  si  arcliiepiscopns  vci  epi^ 
«oopus  fuerit ,  ex  ordine  pricsiilatus  stt  dcjectus  ;  si^ 
militcr  presbyier  vel  diaconus  aul  alius  qiiilibet  mi- 
nister  sacri  ministerii  si  fuerit ,  ab  ordine  sit  depo- 
siliis  ;  si  autem  ex  numero  iaicomm  fuerit,  tam  rex 
quam  princeps ,  aut  qun;IibeC  magna  sive  parva  per- 
sona ,  a  sacrac  communionis  panicipatione  se  nove- 
ril  alienura.  Hanc  privilegii  paginam,  auctoritate 
bcati  Peiri  apo^olomm  principis,  cujus  ministerio 
fungiraur,  tibi ,  Atheiarde,  tuisque  successoribus  in 
ferpetuum  concecRmus  obtinendam.  Ad  ci^us  firmi- 
latem  manibus  nostris  bnl[>scriptioncm  impressimus, 
illamque  nomine  noetro  signari  mandavimus.  Quam 
etiara  a  Sergio  scriniario  nostro  scribi  praccepimus  B> 
meosc  Januario*  Dat.  xv  Kal.  Februarii  per  manum 
Eustachii ,  primieerii  sanctge  sedis  apostolicx  impC' 
rante  domino  Garolo  piissimo  ,  consnle  ,  Augusto , 
a  Deo  coronato,  niagno,  pacificoque  imperatore, 
anno  sccimdo  post  consulatnm  ejusdem  domtni ,  in- 
dictione  decima. 

EPISTOLA  XVIf. 

( Fragmenlum. ) 

[Ex  Ivone^  Decr.  p.  ni,  e,  i02.  ] 

Conlra  sauclorum  Patmm  censuras  videtur  exi- 

stere ,  si  siccularis  homo  vcl  laicus  presby teros  ab 

ecclesiis,  in  quibns  teirpore  ordinationis  comm  de- 

nominali  vcl  inlroJucli  fuerint,  nitetur^xpellcre. 

EPISTOLA  XVm. 

OMKIUM   TOTICS  DRITARNI.C  RnSCOPORUII  ET  SACCR- 

DOTUH  AD  LEONEM. 

De  successione  archiipi$coporum  Dorobernensium. 

Omnes  episcopi  et  sacerdotes  totius  Britannlx  in* 
sulie  vencrabtli  pnpo;  Lconi  salutem  in  Christo. 

Kotutn  fore  cupimus  almitati  vestne,  stciit  iegl- 
onis  in  historiis  Angloram ,  scribentc  Beda  hisiorio- 
iprapho  et  laudabili  doctore  nostro,  quod  non  tam 
iDgens  labor  incumbeliat  aiiterioribus  nostns ,  scili- 
cel  pallii  gratia  Rotnam  nsque  fatigari ,  qnemadmo- 
dum  postea  mos  inolevit.  Scripsit  namque  ipse  pne- 
falus  doctor,  quod  bcalus  papa  Gregorius  Augusli- 
num  pradicatoreiu  gcnli  Anglomm  direxerit,  non 
cpiscopuni  ordinatum,  sed  monachum,  cum  atiis 


conccdentcs  cttam  tibi  ordinalioiiet.episcopomm, 
exigente  opportunitatc,  Doniini  pra^vcnienle  mise- 
ricordia  ,  celebrare  ;  ila  ut  Chilsti  cvangelium  plu- 
rimorum  anminliatione  in  omnibus  gentibus,  qu» 
oecdum  convcrsac  sunt ,  dilatetur,  ctc.  i  Nam  iste 
Jnstus  aiite  ab  Augusiino  episcopus  ordinatus  cst, 
sicut  et  McIIitus.  Ipsc  quoque  Justus  ordinavit  Pau- 
linum  episcopum ,  ct  llonorius  papa  rnisit  palliuni 
ipsi  Paulino,  ubi  gentem  Nardanhymbrorum  cum  stio 
rege  ad  fldem  Chrisli,  Paulinoevangclizantc,  ccnvcr- 
sam  esse  didicit.  Qui  Paiilinus  post  obituin  pruidicii 
Josti ,  Uonorium  Dorovcrnensi  Ectlcsia)  archiepisco- 
pum  ordinavil ,  cui  ctiani  prxfalus  papa  Ilonoriiis 
misit  pallium  ct  litteras,  in  quibus  couliiicntur  lucc  : 
c  Dilectissiiuo  fralri  Ilonorio,  Ilonorius  salulcm. 
Jnxta  vestmm  pctitionem  et  riiioniin  nostroriim  rc- 
gum ,  vobis  pcr  pncsentcin  nostrain  pra^copiioncm  , 
vice  beati  Pelri  aposlolorum  priiicipis,  auctoritalcm 
tribuimus,  ut  quando  unuin  ex  vobis  diviiia  aJ  si; 
jusserit  grutia  evocari ,  is  qui  supcrslos  fucril  allc- 
ram  in  loco  dcfuncti  dcLeat  cpiscopum  o.dinare. 
Pro  qua  eliam  rc  singula  vcbtnc  dilcclior.i  pallia 
pro  eadcm  ordinntionc  cclebran  fa  dircxiinus,  ul  per 
nostrtc  prxccptionis  auclorilatcm  possilis  Deo  pla- 
eitam  ordinationein  cfliccre  :  quia  \\l  bxc  vo]:is  con- 
cederemus,  longa  terramin  niarisquc  inlcrvalla  qua? 
ioter  vos  et   nos  o!)Sislunt  ad  bxc  nos  condesccn- 
dere  cocgemni,  ut  nulla  possil  Ecclcsiarum  vcstra- 
mm  jaclura  per  cujuslibcl  occasionis  oblentum  quo- 
quo  modo  pervcnire ,  sed  potius  commissi  vobis 
populi  devotionem  plenius  propagare.  Deus  tc  inco- 
Imnem  custodial ,  dilcctissimc  fralcr.  i 

Item  AI))inus  vel  Alcuinus  maximus  librarius  scri- 
psit  ad  OfTam,  rcgcm  Aiigloritm,  diccns  quod  ar- 
chiepiscopus  serapor  ab  archicplscopo  dcbeat  ordi- 
nari ,  et  pallium  ci  dcbot  mitti  a  domno  apostolico. 
Scd  regiim  dissensioncs  hanc  lurbavcrunt  ordina- 
tionem,  ita  ut  non  pOlucrit  fieri  quod  fieri  dobuii, 
qoamvis  sancti  canoncs  nrinissiine  decrcvisscnt  nun- 
qnam  oN  regum  disscnsiones  ccclcsiastica  slaluta 
violari  debuisse.  Tunc  lemporis  implcverunt  sancti 
et  apostollci  viri  illud  laudabilc  prxceplum  Salvatc- 
ris  nostri ,  dicentis  :  Cratis  accepistis,  gratis  daie 


cjusdein    religionis   cooperatoribns.    Ipse   namque -.  (Jtffl/rA.  x,  8 ).  Tuiic  sine  virihus  elanguit   siiiio- 


Augustiiius  post  conversionem  pnedicl^e  gentis  ab 
i£thcrio  Arelatensi  archiepiscopo ,  archiepiscopus 
ordinalus  est,  juxta  quod  jussa  sanctt  patris  Gre- 
gorii  acceperat.  Postea  vero  Augusfinns  snccesso- 
rein  sibi  Laurenlium  adhuc  vivens  ordinavit ,  cxem- 
p!um  sequcns  bcati  Petri  principis  npostolomm ,  qui 
Clementem  adjutorem  et  successorem  sibi  consc- 
crassc  pcrliibclur.  Post  Laurentium  Meliitus  scdcm 
Dorobcrncnsis  Ecclesi;e  suscepit.  El  post  Mellituin, 
Justus  ;  qiii  ambo  susceperunt  scripta  exhortatoria 
a  ponli(ice  Romanai  et  apostuliciu  sedis  Bonifacio, 
data  sibi  ordinandi  cpiscopos  auctoritate  ;  cujus  au- 
ctorilatis  ista  cst  forina.  «  Dilcctissiino  fratri  Justo 
Bo:}ifacius.  Pallium  pcr  latorem  prxscntium  fratcr- 
Patrol.  Cll. 


niaca  hsercsis,  quia  non  pecunia  cmebatur  donum 
Dci ,  sed  gratis,  sicut  ipsc  jusscrat,  donabalur.  Ti- 
mendum  est  tamen  vendcntibus  gratiam  Dei  hoc 
quod  Petrus  apostohis  Simolii  diccbat :  Pecunia  lua 
tecum  sit  in  perditionc  ;  non  csi  tibi  pars ,  ncfjne  sor$ 
in  urmone  hoc  (  Act,  vni ). 

ADMONITIO 
In  sequcntcm  cpitomen  cplstoUv  Leonis  papai  IIL 

r  Vcluslissimus  ille  noslcr  Luccnsis  coiicx  ms.  in 
cotlectione  canonum  in  epitomen  redaclorum  se- 
qiientcm  pariter  Leonis  epistolam  scu  epistole  sy- 
iiopsiifi  cxhibet,  quam  ad  Leonem  hunc  pertinere, 
ex  illo  ad  quem  data  scribilur,  intelligimus.  Dirccta 
est  enim  Alcuino,  qui  altcri  Lconi  pontiHci  nulli 
pnctcr  quam  iertio  a^ualis  vixit.  ] 

33 


m^ 


S.  LEONIS  PAPiE  III 


{(m^ 


Exepistola  Leonis  ad  Alcuinum ,  Tf.rnam  mf.rsionku  A  runl,  audita  cau.sa  inoruni  judicentur ;  ut  in  quo 


FiF.Ri  iN  B.iPTiSMA ,  CaroU  Magni  ad  Offam  MerciO' 
rnm  regem  epistola. 

Carolus  Dei  gralia  rex  Francorura  cl  Longobardo- 
riira  ac  palricius  Ronianorum,  \iro  vcncrando  ac 
fralri  cliarissiuio  Offa;,  regi  Mercioruui,  praesenlis 
prosperilatis  ct  xtcrnx  beatiludinis  in  Christo  sa- 
liilcin. 

Intcr  regales  dignilates  et  sublimiorcs  saeculi  per- 
sonas  foedcrauc  in  unanimitatc  pacis  amidtix  jura 
ct  sanclx  charitatis  concordiam  ex  intimo  cordis  af- 
fcclii  servare,  multis  prodesse  solet ;  et  si  inimicitiae 
noJos  Dominico  pnecepto  dissolvere  jul)einur,  quanto 
inagis  viiicula  charitalis  conncctcre  curandum  esl  ? 
Unde  ct  noSffraler  dilectissime,  autiqui  niemores  in- 


pietatis  intercessio  non  profuit ,  aequitatis  indicalio 
proHciat.  Quid  nobis  caiitius  esse  poterit  i^  quim  ul 
apostolicac  auctoritatis  censara  causam  discemat, 
in  qua  aliquorum  dissonat  sententia  ?  Pelras  vero 
nigras,  quas  vestra  flagitabat  reverentia,  vobis 
direxi.  Veniat  missus  qui  considcret  quaies  an*mvs 
vester  desiJeret,  ei  ubicun«jiie  invcnta!  fucrint, 
dari ,  ct  in  veliendo  adjnvari  Ubeiiter  mandabimus. 
Sed  sicut  vos  de  longitudine  petrarum  desideriuro 
vcstrum  iutimastis,  ita  et  nostri  de  prdixitate  saga- 
rum  deposcunt,  ut  tales  jubeatis  fieri,  qualcs  anti- 
quis  temporibus  ad  nos  venire  solebant.  Cognoscal 
quoque  dilectio  vestra  quod  aliquam  beoediclionem 
do  dalmaticis  nostris ,  vel  paliiis  ad  singulas  sedcs 
icr  nos  pacti ,  has  vcslrx  revcrentix  litteras  dirigcrc  B  cpiscopales  regni  vestri,  vel  i£thelredi  in  eleeinosy- 


curavinuis ,  ul  foedus  in  radice  (idei  (irmatum  flore- 
rct  in  fructu  charitatis ;  relcctisque  vestra  frater- 
nitalis  opistolis ,  qux  divcrsis  siquidcm  temporibus 
por  missorum  vcstrorum  manus  nobis  dclatx  sunt , 
singulis  competentcr  vestrte  auctoritatis  suggestio- 
nibus  rcspondcre  satagentes,  priino  gratias  agimus 
omnipotcnti  Dei  de  catholicx  fldci  sinccritatc,  quam 
in  vestris  laudabiliter  invcnimus  paginis  cxaratam , 
agnoscentes  vos  non  soliim  terrena;  patrix  fortissi- 
mos  protectores ,  scd  etiam  et  sanclsc  fidei  dcvotis- 
^mos  esse  dcfensores.  De  percgrinis  vero  qui  pw 
amore  Dei  et  salute  animarum  suarum  beatorum  li- 
niina  apostolorum  adire  dcsidcrani^  sicut  olim  per- 
donavimus,  cum  pace  sinc  oinni  perturbatione  vadant 


nam  domni  Adriani ,  apostolici  patris  nostri ,  et  ama- 
toris  vcstri  direximus,  deprecantes  ut  diligenler  |u- 
bcatis  intcrcedcre  pro  auima  illius,  nnllam  habentes 
dubilationem  bcatam  illius  animam  in  requie  esse, 
sed  ut  fidcm  et  dileclioncm  ostendamus  in  amicnm 
iiobis  charissimum.  Sicut  et  beatus  prxcipit  Angn- 
stinus  pro  omnibus  ecdcsiasticx  pieUtis  intercessio- 
ncs  ficri  dcbcrc ,  asserens,  pro  bono  intercederc , 
facienti  proficcre.  Sed  el  de  thesauro  humananim 
rerum ,  quem  Dominus  Jesus  nobis  gratuita  pietaie 
conccssit,  aliquid  per  mctropolilanas  dviutes  trans- 
misimus;  vcstrx  qudqiie  dilectioni,  ad  gaudium  ci 
graliarum  actioncs  Deo  omnipotenti,  dirigcre  studui  • 
mus  unum  baltheuin,  ct  unum  gladiumllunniscuni. 


suo  itineri ,  sccum  necessaria  portantes.  Sed  proba-  C  ct  duo  pallia  scrica ,  qnateniis  ubique  in  populo 


vimus  qiiosdam  fraudulcnter  nci^otiandi  causa  sc  in- 
termiscere,  lucra  seclanles,  non  rcligioni  servientes. 
Si  talcs  intcr  eos  inveniantur,  locis  opportunis  sta- 
tuta  solvant  telonca ;  cxteri  absoluti  vadant  in  pacc. 
De  negoliatorlbus  quoque  scripsisti  nobis ,  quos  vo- 
lumus  ei  mandato  uostro  ut  protectioncm  et  patro- 
cinium  habcant  in  rcgno  nostro  legitime,  juxta  anii- 
quam  consuetudineni  negoiiandi.  Et  si  in  aliquo  loco 
injusta  aflligantur  opprcssione,  redamept  se  ad  nos 
vel  nostros  judiccs ,  et  plcnam  jubebimus  justitiam 
fieri.  Siinilitcr  et  nostri,  si  aliquid  sub  vestra  pote* 
state  injusii  patiantur,  rcclamcnt  se  ad  vestrae  aequi- 
tatis  judiciuni,  ne  aliqua  intcr  nostros  alicubi  oboriri 
possit  perlurbatio.  Dc  Odhbcrtho  vero  presbytero, 
qui  de  Roma  redicns,  pro  Dci  amore,  ut  rcferre  l^ 
solct,  pcregrinari  volens,  non  vos  accusare  veniens, 
sciat  dilectio  vcstra ,  (|uod  eum  cum  caeteris  exsu- 
libus  qui  timore  morlis  sub  nostrac  protectionis  con- 
fugerunt  alas,  Romam  dircximus,  ut  sub  pra)sentia 
domlni  apostolici,  et  N.  archiepiscopi  vestri,  qiio 
se,  ut  vestri  innotiierunt  apiccs,  voto  constrinxc- 


Christiano  divina  prxdicetur  clementia.  et  nomen 
Domini  nostri  Jesu  Christi  glorificetur  in  xtemmii. 
Pro  no!)is  nostrisque  fiJeribus,  imo  et  pro  cuncto 
popiilo  Christiano,  assiduas  ficri  fadatis  inlerces- 
sioncs ,  deprecamur,  quatenus  mitissima  supenii 
rcgis  [bonitas]  regnum  sanctae  Ecclesioe  protegere, 
exaltare,  et  dilatare  dignetur.  Deus  omnipotens 
digiiitatis  vcslne  exccllcntiam  ad  tutelam  saiicuesim 
Ecclcsise  longneva  prosperitate  incolumeqi  coiiser- 
varc  dignetur,  desiJerantissime  fhitor. 

SiTpc  sequens  agnum  lupus,  est  a  voce  retentus, 

Sa^pe  avidum  fugiens  respicit  agna  lupum. 
S;rpc  canes  leporesque  umbra  cubuere  sub  una« 

Et  stetit  in  saxo  proxima  &enilea  [Cervub] ; 
Et  sine  lite  loquax  cum  Palladis  alite  eomix 

Scdit ,  et  accipitri  juncta  columba  fuit. 
Deceptum  risi  qui  se  simulabat  amarc  ; 

In  laqueos  auccps  decidcratque  suos. 
liilrat  amor  mentes,  usu  didiscitur  usns ; 

Qui  potcrit  sanuni  fingcrc,  sauus  criL 


1037 


EPlSTOLiE. 


107>8 


EPISTOLA  NICEPHORI  CONSTANTINOPOLITAM 

AD  IXONEH   PONTIFICEU   MAXIMUM, 

TheodoTO  Peltano   societatis  Jesu   theologo  interprcte, 

Arcuuentvii. —  Propler  diaboli  insldias^  crebros  huinanse  'vitx  lapsus,  caniiios  malcvolorum  morsus, 
niuneris  gravitalem ,  aliaque  id  genus  non  pauca ,  episcopale  munus  cum  dignilale  puhiicaque  utiliiate 
obire  arduum  esse  docet^  seseque  proinde,  ouod  suam  ipse  vitam  recte  instiluere  vix  queat,  ad  eani 
functionem  assumi  non  debuisse;subjiingit,quoa  vitx  genus,  anlequam  episcopus  crearetur,  sectalus  fueriL, 
lum  qua  ratione  el  occasione  ad  patriarchatum  Constanlinopolitannm  pervenerit ;  Romani  poniificis  openi 
ejusdemque  fidem  et  apud  Deum  deprecalionem  impiorat;  Adem  Romanorum  ab  Apostolo  laudatani,  ipsc 
quoque  laudat :  addit  nibilominus  fidci  sratiani  non  soluro  veteris,  sed  novx  quoque  Romae,  imo  oninium 
genuum  et  nationum  esse,  quod  apostoucus  sermo  per  omnem  mundi  plagam  pervasisset.  Subnectit  bis 
suam  suseque  Ecclesise  confessionem ,  qua  prolixe  et  eieganter  declarat  se  ab  omnibus  iis  errorihus,  et 
bxresibus  alienum  esse,  quae  vel  Constantinopoli ,  yel  alibi  usquam  contra  Christum  ejusque  Ecclesiam 
exstiterunt  aliquando,  atque  ita  in  omnibus  et  per  omnia  sese  compiecti  Romaiiae  Ecclesix,  ut  quae  reli- 
qiianim  mater  sit,  fidem,  omnia  rursus  concilia  ejusdem  Ecclesiae  auctoritate  celcbrata,  caetera  denique 
omnia,  qu»  quovis  modo  ad  fidei  unitatem  pertinent;  quare  epistola  bsec  inter  alias,  quae  ad  Ecclesianim 
unionem  pertinent,  meriio  reponenda  fuit.  Excusat  se  postremo  quod  tardius  justo  ad  Romannm  ponti- 
ficem  scripseril,  sua^que  fidci  rationem  reddiderit.  Caeterum  Leonem  ad  quem  epistola  haec  perscnbitur, 
secundum ,  vel  tertium  ejus  nominis  pontificem  fuisse  ex  eo  roanifestum  fit ,  quod  sccundam  synoduni 
Nicxnam ,  quam  sub  Adriani  primi  pontificatu  celcbralam  fuisse  constat ,  sua  aetatc  celebratam  Tuisse 
asserat.  Adriano  autem  successit  Leo  tertius. 

^  T£}  Tce  Trovrec  or/tbirury,  x«c  fAaxactcjTKTu  aSc^^v^  A     ^  Lconi  papx  antiquae  Romx  fratri  ct  comminislro 


xa2  trvyy^iiTiivpyy  rvplta  Aiwti  7ra;ra  ttqc  irptvCMripac 
•Pw;jt>3ff  Niirijf  ojM^  k\ita  eiov  iTriffxoTroff  I  wvff  ravnvov- 
fr6^6>;,  yKipitv. 

Mr/^;  juicv  &>;  ukn^t&i,  xs:2  aScceyaaTO? «  xat  iraoi}? 
vjfnuiui  trajto,- ,  wrt:  izori  6  Trto-TOf  fxctvo;  [xai 
fpwtuoc]  otxcTY};,  oiroto»  Sq  iv  TrajoaSoXaif  twv  itp&it 
ixc/vuv,  xat  cOaTycXtxwv  onuyiypaitxat  xq/svyfiaTuv. 
'Ttto  toO  KUjDtou  xaOto-Taoicvos'  h  r^  otxta  avTOv,  xai 
o^xovoficjv  ht  TtpifTSi  rwv  iTrCTCT/safieftSvwv  tov  X67OV, 
xat  ^CfCTravuv  ov  ittptTT&i  xat  Mwtti:  ^  oXVccV  Scov 
roiC  TrtOTCvOctiTC ,  xac  xa).wc  a»roxp»i^«*of ,  ScJot''^ 
rvxatpa»»  Tofc  cvvSovXofC  t6  acTOftiTOcov ,  xrc  ;|ro  • 
prrrySi'*  i/.atrrot^  xat  SiaviuMV  avaXoyo»;  t6  irpoafHpWf 
yjuptif  T«  '^ul  cvufvftav  ^ta  Tovra  oXqv  niv  rov  ^ttnto" 


per  omnia  sanctissimo  beatissimoque  Nicepborus  Dei 
misericordia  episcopus  Constantinopolilamis  in  Do- 
mino  salutem. 

Magnus  revera  omnique  laudc  ct  admiratione  di- 
gnus  est,  quicunque  ejusmodi  fidelis  et  prudens 
servus  est,  cujusmodi  in  sacris  Evangelii  parabolis 
describitur  :  talis  enim  a  Domino  super  familia  ejus 
constitutus,  gregi  sibi  commisso,  sermoncm  non 
supervacue,  non  prodlge ,  non  impnidenier,  sed 
cum  judicio  ac  pro  cgentium  necessitatc  et  utilitate 
dispensans,  suisque  conservis  tritici  mensuram  op- 
portuno  tempore  disperiicns,  et  singulis  tandeni 
Gommode  certa  cum  proportione  necessaria  dislri- 
buens,  non  vulgarcm  apud  dominum  suum  gratiam 


Offtivctav  if  cavT6v   cirtorTrcifavoc,  ^  ^^  benevolenliam  promeretur,  promissapque  beati- 


TOV,  X*/^**''    "^*     ***    * 

xat  '.6  XovaAtov  7raf>'  (xvtov  anoftpofitifsij  xat  cv 
ara?tv,  wv  ov  avTov  (TrtT/Jorrcvc  v  ^^ctporoviSo^ctc  xa- 
TxffTaOiio-cffOat  t6  iTrayysXfAa  xaTaxTuocvof ,  ititoi  Tt 
yoip  xntapyta-j  cv  fioXa  Kai  aptVTO^ ,  Trto^Ttv  of&ov 
xai  ifpirjriTfJ  cafxcXco"TaTUV  cxcpaTaro  tc  xat  itapirro* 
caTO*  «»5  fiiv  t6  cvvoQTtxov  tc  Ttai  cvyvfijfxov  itp6(  t6v 
i^coi76tiiv  tov  eavTOv  crrt^ctxvv/xcvoc,  xa2  iQXcora  ri  ta>v 
TrtaTcvOivTwv  arOTroto-jftcvoc ,  Trn  ii  XoyiafAw  rw  xaOij- 
xovTt,  xai  (Ttavotav  yri^tin  T^-od  irpoa^ox^t  xai  &xtpaiifmTt 
itphf  t6  cXcv0c/9(Ov  StafroAGfACvwv  otc  itpo9rtxti  Ta  ova- 
Xoi^fACva,  a^*  uv  ^Sq  no;  ir/soo-Tao^ia»  ota  xii;  Sco^yroTtx^QC 
«^«ovuri/o;,  xat  t6  ,  c  Ev  -ioijki  ayaOi  xat  Trtorl,  xaTa- 
ytj^TtTait  tni   o)lya  i;  Trto^T^Ct  CTri  TroXXwv  at  xaTa- 


tudinis  bravium  cerie  consequitur;  enimvera^  Ir 
oronibus  quorum  procurator  institutus  est  profi- 
ciens ,  proinissisque  obtineudis  sedulo  incumbcns , 
ac  fiJem  cum  prudeniia  et  dexteritatc,  nec  non 
dcbitam  curani  sollicitudinemque  ubique  adlilbcns, 
suam  erga  dominum  benevolentiam  gratnmque  ani- 
mum  egrcgie  dcclarat.  Quare  cum  neminem  ex  iis 
qui  fidei  sux  concrediti  fuerunt  deperdat,  vcruro 
convenienti  prudenlia ,  sensuumque  sobrictate  ct 
diligentia  ,  et  sinceriute  salutem  ,  libcrtatemque 
uniuscujusque  impigre  promoveat,  et  ad  eam  impe- 
traudam  necessaria  praesidia  subministrct ,  fit  ut 
Dominico  favore  dignalus  adventuquc  ejusdem  cle- 
cTTfldw,  xat  ctV  T«v  x«p«v  Tov  Kvf)iov  avTov  iviiTitac  ^  mcnter  visitatus ,  tandem  lajtum  illud  cvangclium 

'  ^^  audial  :  Euge,  serve  bone  et  fidelis,  quia  in  pauci 
(uisti  fidelis ,  super  multa  te  coMtituam ,  intra  in 
gaudium  Domini  (Matth.  xxv,  23).  Haec  itaque  fidelis 
illius  servi  et  opera  ct  pncmia  sunt. 


ffco-cXOccv   Tr/^oo^ra^^Oiio-CTat.  »  ToravTa  ^n  ixftvov   tov 
ocxcTOV,  xat  ra  yipa  xat  xa  tpya 


>  Summarium  hujus  cpisiolnc  accuratissimum  ex- 
hibel  ignatius  Niccpbori  discipulus  in  ejus  Vita  die 
i3  Mnrlii  apud  Henschen.,  cap.  4.  Harduinus. 

>>  Gnccum  textum  contulimus  cum  ms.  cod.  opli- 
mnp  no(»  bibliothecae  Seguieriauae,  in  plerisquc  cor- 
rexiiuus  ct  illustravimus. 


«  ExsUil  apud  Baronium ,  an.  811,  vetus  ejusdero 
epistoliB  in?erpretalio,  el  quaro  cx  codice  ms.  Vir- 
dunensi  descriptaro  misit  ad  eum  R.  P.  Fronlo  Du- 
cseus  S.  J.,  nui  cliam  primus  Gr»xciim  lcxtuni  ab 
Hier.  Commelino  excusuin  vcrsioni  Peltanicx  e  re- 
gionc  adjiinxit. 


,    1030  S.  LEONIS 

At  vero  ego  non  is  snin  qni  istlui^c  rile  modcrari  A 
(iispensarcque  valeam,  seil  qni  altorum  nioderaminc 
alque  directiono  plane  indigeam;  sum  euim  admo« 
dum  exiguus,  vere  omnium  infimus,  et  hac  tam 
pncciara  sorle  lanlaque  funclione  penitus  indignus, 
ei  proinde  Ccclcsia,  qux  domus  Dei  ab  Aposlolo  de- 
rniilnr,  liomini  naturje  usque  adeo  inrirmu;  ac  imbe- 
rillis,  divinarumque  purgaiionum  bcneflcio  majorem 
in  partem  adhuc  destilulo  (nc  quid  aliud  gravius 
dicam)  milla  ralionc  commitii  dcbucrat ;  scd  nec 
ego  qnoque,  cimi  memetipsum  regere  apleque  coin- 
ponere  necJum  salis  didiccriro ,  neque  vUia  illa  ct 
terrena  salis  adhuc  despeierim ,  animarum  caram 
^iibernalioncinquc  suscipere  ullatenns  debueram, 
(Mim  illi  quoquc,  qui  amplioribus  et  auimi  ct  cor- 
poris  I)onis  cumulati  sunt ,  administrationis  hrjus  ^ 
fiiiem  .Tgre  admodum  consequi  valeant.  At  postea- 
quam  scmet  ad  munus  hoe,  quo  sempcr  indignum 
me  judicavi  et  eliamnum  judico  ,  evectus  sum , 
utinam,  si  illud  bcaliludinis  clogium  non  omnino 
promercar,  co  saUem  calamitatum  miseriarumque 
non  deveniam,  nt  perverso  olvstinatoque  animi  sensu 
a  rectiliidine  absiraelus ,  oppositam  sortem  ,  hoc 
est  maligiii  illius  scrvt  cladcin  fortunamquc  eipe- 
riar  (  hic  enim  cum  ignavirc  inlcmpcranliacquepTu- 
rimiim  indtilgens  domini  aiKentum  negligerct ,  cl 
(Hravem  pneterca  Intolerabiltemque  suis  scse  con- 
sfirvis  cxbiborel,  d  cnm  ebriosis  commercinm  so- 
ctetatcmque  babcrel ,  repeniino  doBiini  sui  advcntu 
(fivisus,  camdemque  cum  hypocritis  pancm  in  su!- 
pburco  stagno  sorlilus  tegitur),  aut  certe  illius,  qui  ^ 
cum  taicnliim  ncceplnm  defodissct,  et  sub  lcrra  ec- 
ciiliiissct,  acerbe  graviierque  accusatns ,  non  sohrm 
feiius,  el  iUud  muUipliealum  postulator,  vernm  ipso 
«^uoque  capilali  despoiiatuB ,  in  tenebras  cxtertores 
abjiciUir  (Matth.  xxv).  Utinam  in  horum  numero 
non  iiiveniar,  ncctue  in  eiemplum  derisionemqne  et 
capilis  molioncm  omnibus  intueiitibus  propositns, 
ab  eoque  qui  omiiia  nostra  novit  et  scmtalur  re- 
dargutus  CL  condemnatus,  meritas  iniquarum  actio- 
nuiB  pcenas  olim  exsolverc  compeliar,  ita  \:i  li  qul 
in  siiRiles  Corte  noxas.lapsuri  er^^nt,  meoexemplo 
supplicioquc  admoaiti  a  scelcre  se  contioeunt,  vi- 
tamque  corrigant. 

Quoniam  ergo  Deo  permillcnte  et  conDivente  iu- 
gum  istud  subii ,  prscsens(|ue  mrnisteriHm  et  famu- 
latum  iavite  ac  tantiim  non  pcr  vim  suscepi ,  qnaiis 
inihi  annis  rctro  actis  fnnclio  vUgMfue  ralio  exstile- 
rit,  quemadmodum  omml>us  propemodum  compcr- 
tiun  cst,  breviter  expediam.  Itaque  aliis  aliud  est 
studium  opus<}oe  majus  vel  minus ,  prout  uniuscu- 
jusque  fert  lU)ido,  et  quivis  quod  profiitunim  sperat, 
suople  arbilratu  sibi  cligit.  Quemadmodnm  enim 
varia;  bominum  sunt  sententi» ,  variaque  consilia , 
divcrsie  ad  haic  consueludines  et  mores,  ila  eliam 
clecUoncs  rilusque  vivendi  variis  nwdis  inter  se  se- 
ccriMintur,  et  quodammodo  ad  infinilatem  quamdam 

•  Ex  codice  Sigiiicrlano  supplcvimus  qux  decrant. 


PAP.E  III 


'„   •    *  I     » 


1040 


Kyo>   0?  oO  r'.)v  o/zovou£tv  xat  eOuvecv  raCra   5.5uvjq- 
fi-vbiVf  T6)v    5«  ot/ovoaErffOae   y.ac   ayecGat   $-f^fii|uifv<uv, 
fif /xot/9a;xivo(  *   iirst^-n  (Tfjiixpog  ayav ,   >»«  twv    Travroiv 
e^a^^rg-TO»,  xai   TviXcxaOTUf  svuoipia;   nuixnec»   xac    cu- 
>i).7ipiag  uiroXtiKousvof,  mi  5ta  ravTa   ov^i  'ErxX>3<yifl» 
irtTTCtJiadai,  vnc  forh^  uitccroltxioc   olxof  Osov,  ^e- 
^ov).U|*fvo5",   T&i   uvtiT'/^vpM  xai  voj©fO"Te/5ft)  [voQgaripyl 
ni  f^xtasoig^  v.ui  tm   cy^fovrt  xni  twv  GscoTfpwv    fiM}- 
ffiw^.  hzip  ttTTfiv  a»a7X«tOTC/&ov  ]  Jf  Ttp  f  eTTcrv  «t^t- 
OTSjOov]*    oTt  ii-h  xa  cavToO  ciJ  ftiftcvoc»  i^Tt^i  tw^  TaTrzt- 
vuv  xat  ;irafAa{^]Q).fii»v  V7rcfixv){>a^,  ou^i   ^\>;^ciiv  Tr^ooTa- 
atsr»  xfltt  fliri/iAi)^tav    fli).«/tnv   ov  iyxjnpil^tfJ^UM.  ir«i»7roTC* 
'  ©&  7«j9  TiQr  T&iv  otxst&iv  c7rov5iQf  ou   ytBitTTnxs  /Bc).- 
TCA^o^euf ,  0-/0).^  •/  «v  ovrot  Tot  twv  TtDjuc  eu  ^iu^iaOat 
cyflcv^OififfovTat.  kat  a/icR  rcf  ^pcaf  iicciviK'  zac  X'^P*^^» 
ava?cov  cav:ov  xoivwv  xac  ^o^t^oacvor»   «aJ  o^ciov  yg 
ct»;-  ov  Tov  jxaxa^co-fiov   sxc tvov  a^tof ,  fin^i  tov  aSXtoc 
elvac  xai  TaXdcv^ea6ac  Stxoco;',  fui^i  t«c  oyn^^iov  uot  • 
pug,  XKC  Tov  vircvavnov  ^jOovijfMrro^  ^cvov  tov  irovncov 
xac  xa/.ovpyov   5ov).ov,  Lg  5ta   7roX).i)v    paOvfttjtv    tc  xat 
u^^puTioLV,   T*iv    Tov    SccTroVov    yiTipxi^JixoLt    e^^o^Gv,  -mlI 
Pap\*g  Toli  o-vv5ov).otff  xoi  ovj^^of >jto;  ytveTat,  /at  xoi- 
vwver  /jieOvovffcv  •   iff  t^i-i   imfna.;   ov   TrjDocSo/fljecsyof  0 
xv^cof  xac  5ixi5  5ieA6J'i  toc;   vrox/>fTa/';  axfvupiQiJuncUi^ 
fjiri^i  Tov  TrcffTCvOivTO»  to  TaVavrov  xac  vtto  yvv  Deuivov 
xai  xaTaxj5v->J/avT0C"  xat  5(«  t^Cto  Trcx^w;  £7xa)ovpievou^ 
xac  cv  Tov  Toxov  |:x6vov  xac  t6  7roXv7r)ao-tov    ciyrpaTTO- 
fxivov,   u).\u  ilriiiiovyii\f(,'j  xi-.t  t6  ysfukuiw,  xat  0Tr6T« 
TracaTr.ftTrofiivov  t'»)  e5v>Ti^w.  t^Oe  un  iv  to  Jtocc  a^ov;", 
TrapaSet^ua   TOt»    TTol^koli   7r^TcOet/<v ,   xat   ei;   xtv^o-rv 
Y.efoHn:  Totc   Y.uBopSi(n  XoytcrO:tr,v   i^^-^/X/U;  t.ot»  xac 
xaTaxpcOit»    V7r6    tov   TravTa    6t5iTO;   'Aui    e'|s7a^0VT0i 
Ta   iQuiTCoa,  xat   uy^Biic  V7r6    fxaffTtya;    Trcaiewv  ovjj 
Offc^viV    Sixac   txavu;  tiiitpuyjiiysoy.ui  ^  Tva   0'    cttc  tocc 
6/xoiotc  v7r63txoi  ^(upaGivTCf  T(>>  a;r*  e/xov  TraOet  ooit^r/OFvt* 
(ocvTO,  Y.ai  Tnv  StopOcjffcv  e7rc$2;(;ocv7C. 


D 


'Kttic  Toivvv  ovy^fwjDiicrct  tc  xat  irapnpx^tt  €ita%t  wn% 
Tov  ovtov  ti<rnyjhiv  i^y^*^  wt  Tflrirjijv  rv»  wmjptffiflw» 
xat  dca«ov£av  ov/c  eOc)^Tioc  avaSs^ryatac  «  «rc  r^imu 
jBta^Ojttsvoff,  oTct  ftoi  t«  Trp^  Tovic,  xae  c«r  oiov  xcx^' 
joiixafft  xaTaflPTOo-fwff,  u;  rovTSff^  «■jrslov  oc  ivr«v^ 
'taafreitftpeiv  tpxouan,  *AX^  ,ufv  ovv  y^/o  rt  e7rtrr,d;«iuc 
TC  xat  Tf  jrvufca,  73  fzixoov  :S  ftct^ov,  oic  ov  <r»TK  JaoffTOf 
Toi  avTC^ovo-t^»  Oj&UM/xcvoc,  xotl  T^iv  ccC|Ge«cv  tAv  inMf 
xrioiv  irf  eavToi  <^ipuv  TzpoiXotzo.  'E^retoii  yvp%  w 
QuTtcp  TroAvciSatff  Twv  avOpwrojv  ac  yvo)uac  ,  xai 
Ta  Sia^ovXta,  5tayo/5a  tc  toc  0%  x«t  6  T/&61C0;  ira.u- 
Troixt/o;,  ovTo>  So  xai  ac  xara  rov  jStorj  axpl9t% 
StaTiuvovrat  r.o^vr/JOTroac    x«i   Jcacr^^i^ovT^t ,    xoi    fic 


mi 


EPISTOLiE. 


iOiS 


«wftpci»  nowCkMi  T«  xat  nkrfivo^  eVi8tJ«yr».  "Eviot  A  perveniuiit.  Quidam  namqne  mechanicjE  viUe  ejKTci- 


^*fV  ,     T&V     |30CV«U<T»V     TOtrOVTOV      Jli     TOV      O^XT/iOV     Xtti 

frcfrWqu/vov  avcXtff^at  ircoxntjoixafft  j3tov*  a»ot  tq; 
yt^pyiuc  ti  Trovexov  l^cwrnj^vo-avrzff  yanwvraf  Tcvjf 
Tqc  Jfiirofiaf  otax>iipoOvT«t  t^  ^iXoxf/sdff  xa{  ^i^ 
trXovTov,  ^  n3»  vauTi>tftc  to  ftkani^njiat  tc  xnJ  fc- 
>oxcv9woy.  yaod  oXloi  ^i*a>W  tw  tmv  y^tipfitlx*^^ 
fpTaotaC)  tva  ju>)  xoOcxaoTOv  ^iybifACv,  Trpotaffcv,  ittp^i 
Si  xKi  oXtyooTOt  Trwff  cfe-t  x««  /xx/otTOb,  o*  tov  ao-xviTcxov 
TC  nal  f  tXocofrov  aoTraerapLCvoc  rpoTrov ,  ^^X^  ^f^^ 
xat  oMfiaTK  ^cfxe(9>}pav  ,  xae  TavTT}  8C(v>  ir)>i}o-e^(fcv 
7)^ift>yT«s  xaJ  ct;  ti^v  avo)  llii^tv  xa2  ftaxaptav  itrceyovtac. 
"it  XoyfoniTe  ixloyexfiv  cirtorvjfM^v  xae  TC^vfiv  xaTa- 
x</9fAOUfuyot,  nai  ri9tci  xp^^^^i  cfftvvvo^/xcvot  ta?  iax»" 
T^)v    ^v;^ac    ifAOvo^oupywflcv ,  xai    fij;    cxaoTM    XotTrov 


talionem  quaniumlibet  vilem,  miscnibiiem,  inccmm- 
<|«ie  tolefarcdecrcverunl ;  alios  agriculUirc  laboribus 
motestiisqae  addicios  videas ;  nonnnlli  mercatunc 
q«KBSla  opumqne  congerendarum  sIihKo  ducnnlur ; 
nec  desnnt  qui,  pcregrinonim  locorvm  lusirsndorum 
desiderio  acti,  nivigaltonii  pcriculis  sese  exponant; 
et  ne  singnlis  recensendis  immorer,  alii  aiiAs  opc-  ' 
rosas  artes  consectantur,  pauci  sclecliores  soliiariain 
liiam  phiiosopiiicaniqne  vivcndl  rationcni  complcxi, 
animos  simul  et  corpora  exercenl  ac  piirganl ,  Deo- 
que  bacValione  a|ipropinquarc,  et  ad  ccelestem  illnm 
beaureque  Tittm  pertingere  coniingunt.  Qfiosdani 
practerea  comperias,  qui  eloqucntia*  logiouruinqiic 
scienlinrum  ac  disciplinanmi  cxercilnlioni  dedili , 


^«0  xai  ^aov  laoxct,  xai  T«  im^ol^  [im^f^k^]  xv,  »  ^0"«^«^  ^^^^  excnUi  mentes  suas  musarun» 


fvafMC  ^cycvcTO. 


^Efioi  9i  ovTw  Ta  r^Q  nupoxtaTn;  ^tox^s  ittptiirxintm, 
*Uvtxa  Toiwv  etV  5:)f^pae  irc^.ovv,  t6  vsov  tig  iq^cxtaf 
T:apafxct*|afjtcvoc,  rtiri  mpi  Ta»  jSaot/cta;  imx^p^K^'* 
av).af,  VTpaTtiag  tv»6:  iTttnxtprifru^  xac  TavTUf  oOx 
aepyov(  me  avcc/xiv»f ,  uXka  xrif  ^ca  ;rcc0wv  xoi  xcc^- 
fi&>v  ixfrovov ucvQC*  xae  yap  twv  jSaccXcxuv  xntoypufixfC 
CT vy^avov  uv,  a  (Tr,xp-nxtc  Si  tovtov^  xaXciv  C(ea9viaf 
x^i  AarcviSoc  '/kbtzxrig  ("o-fjiiv  in^iivnfia.  *Ev  Tavni  inl 
Ttvac  xp^''^^^  CTri^vyoOfcsvof,  xae  avOpuTrcvocf  ittpt* 
deofxovfxevo;    irpuyuLadtv,  cc;  fnrmlffBricrtv    tuv  iv  toj^c 


oflicinas  conslitaant  :denique,  ut  unicuiqiie  gmlum 
amicuiiKpie  rucrit,  suaM|ue  natann  propeiislo  tulcrit, 
ita  aiind  atquc  aiiud  TitsD  genus  compleciitnr. 

At  vero  mese  vit^  ratio  ejusmodi  exstilit.  Siinnl 
atque  Tirilem  togam  sumpsissem ,  mox  iii  priiicipum 
aolasabreptus,  munu&  adeptns  sum  minime  vile  nul 
ignavum,  sed  expeditum  et  ing&nuum,  qoippc  quod 
manuum  calamommque  industria  majorem  in  pnr- 
tem  perficeretur;  creaius  sum  eniin  regius  nolarius, 
Cvjusroodi  a  secrelit  Latini  appellant.  Porro  buic 
ministerio  aliquniuliu  obstriclus,  huroanisque  iie- 
gotiis  implicatus,  vikc  praeseiitis  iuslabililatoni  serio 
mecom  pertractarc  cocpi ;  cumquc  post  crebros  va- 


.    ^.     .       -     .r^.      r,  -    .    .  ,  .    -.  ,     riosque  cogttationuin  flucius  comperissem ,  difllcilc 

xro    jScw    pcvoTwv     «70wv,    povf      VOW     avCCACTTOV,    X«  p  .  ....  .    ,     1  ,. 

•^  ^       ^      ^  ^  peneque  impossibilc  esse,  qui  hujusmodi  negotils 

mundanis  distincrcntur,  itlos  ad  sublimiora  divi- 


Xo7to'/zov?  ovcxivovv  ,  eif  apa  ;iraXc7r6v  xae  ^voxaTop- 
©wTov,  Tov;"  TTpSe  iv7j<r;<oijQucvovf  twv  v^n^oripwv 
>pxvccv,  i:za).coia  xtg  CTrtTV/rwv  xi,g  xpctTTOvo;  c^Tri^Of , 
ovx  ov  ^ea/xai&Twetc'  Ta  /xiv  yap  Trac^ovTwv,  Ta  3i 
airovSa^ovTwv  clvac  ivoai^&v,  cxiivocf  tc  ;^acpctv  tfpu^ov 
xae  TOVTMV  Trccci^^eoOac  oarj  Svvajiccc,  xai  /3i)iTtov  iv 
TOuTOtf  ccVojDKv  i/xavTOv  9eC(7xOYrovfA)QV  7ra|9ev9o/euov- 
/Asvcv,'  qTreo  cxeivot;  ^avqvac  t6  loc7r6v  xaOwjoac^oucvov, 
xai  juc,  &»c  CX'^^  i/xavTfr>  vouoOcto),  xac  Trpo^QTwv  6 
apiaroi  I^CTraiocvc,  xac  fravTa  fxaTacori]»  ftaTaeoniruv 
Ta  T^Jc,  xai  Tic  nif^iwsla  tw  avOjD^iirrw  iv  tovtc  li6)(Bta 
avTov,  w  puoy^ii  vTro  t6v  iq^cov,  a).^o;'  aoyoc  rcapny 
yvyjo-e,  napcryttv  t6  ff^^^Qua  tov  xoer/xov  tovtov,  t6 
«'xcvoc  t6   GeoXexTOv  avexif/ovTTC,  xac  a^).o>v  Si  T/sa^v 


nioraque  aliquando  pcrtingere  posse ;  cogitnromciuo 
nihilo  secias  hxc  omnia  hidicra  caducnque,  illa 
vero  seria  seternaque  existere,  decrevi  certoqnc  apiul 
me  constilni ,  his  quidem  primo  qnoque  temporc 
mintiam  remittere,  illis  vcro  manibus  pedibusque 
deinceps  ineuml)ere ;  in  mciitcm  namque  venicbat 
satius  esse  si  vel  mediocriter  In  subliniioribus  illis 
excellcrem,  probalusqne  viderer,  quam  si  inflmis  il- 
lis  comptissimus  splendidissimusque  haberer,  multo 
nirsus  pnestabilius  si  me  ipsnm  possidcrem  mihique 
qnodammodo  lex  essem ,  quam  si  alicna  curarcm : 
hsec  itaque  etiam  alque  etiam  expendcns,  omniaque. 
juxta  prxcellentissimi  prophetac  vocem  ,  vanilatl 


c^wv  TOVTOCf  7rap«vveUovcwv  x«TaxovTcW,xe^^^^  ^j^j,^^^   l^^^.^^j  ^  wnivcrso  laborc 


xovTc^Ofxevoc]  Traj&aTrKo^ea,  xai  a/xa  cv  vw  c^^v,  omp 
naca  tivc  twv  OvpuBtv  Ini  aofia  ^ea^cSoQ/xivwv  ASo- 
jufvov  fyvwuev,  •  zpecffo^ov  r^twTCvicv,  i  /xcyierTnv  cj^ctv 
i^ovo^iav,  /«ii^iv  o^cov  i7rtTt).ecv  /ixiWovTa*  •  xuBump  oxn- 
vijv  Tflv  7T«povo"c^v  wff  aTrovOovaav  Sojav  imMpaxo- 
fxqoa. 


Kac  npig  tijv  i/x«vrov  cirbTti+cv  Mn  xpinofuu  «w- 
tixa.   AioTTfc  ^in  vj  nvpaTy/')'»  oe«  ©sov   OT;)iafxS«yo- 


qiio  labomt  sub  sole  9upere«se  ( Ecde.  v,  17),  juxln 
snpientis  doctrinaro^  et  ninndi  hujus  figuram  prn!- 
lerirc  (/  Cor,  vii,  51) ,  juxla  Vasis  electionis  scn- 
tentiam ,  in  animo  habens ,  multas  pr;rlerea  alins 
Scripiuras  in  eumdem  sensum  dissercntes  scdulo 
expendcns,  el  celel)errimi  cujusdam  philosoplii  di- 
dum  tacitus  mecum  revoCvens :  c  Pi-asstat,  inquit 
ilie,  privalum  agere,  quam  maximam  oiHinere  pote- 
statem,  si  nihil  egregium  sis  designaturus;i  otnncm 
gloriaminprsDscnliarumblandiontcui  veluti  fabulain 
arbitraius  suin. 

Mox  crgo  ad  mci  ipsius  consiilcraliiHiem  aniniiiin 
veriens ,  cerlunM|ife  Dci  auxilium  iuthi  spoiiclcnb , 


mz 


S.  LEONIS  PAPif:  III 


1044 


onuicm  honorem  omncmque  aucloriialcm  abdico,  et  A  fAivov  fxoc,  tovt*  aStcaaacTo^  ujrf.oirr^c  xKOi^rTDxa,  xae 


ab  aula  regia  civilibusque  tumulUbus  me  avellens, 
recessum  quemdam  nipemque  asperam  et  pene  inac- 
cessam  occupatus,  siadiis  non  pancis  circa  Proponti- 
dis  regionem  a  regia  civitate  discedo,  Ibique  seiatem 
agere  vitaeque  solitariae  (cujus  incredibili  quodam  de- 
siderio  jamdudum  ante  lenebar)  periculum  facere, 
neque  alibi  quam  iilo  in  loco  extremum  vitae  spiri- 
tum  edcre,  Ormiter  apud  me  constituo.  Sed  quoniam 
fleri  nequit  ut  omnia  omnibus  ex  animi  sententla 
succedant  (in  multis  namque  quasi  fatalis  quaedam 
necessitas  dominatur,  hnmanique  conatus  exitum , 
non  qualem  homo,  sed  qualem  Deus  vult,  non  raro 
soniuntur),  accedit  hoc  ipsum »  nempe  ut  animi 
propositiquc  mei  spe  frustrarer,  et  mihi  quoque 


TQk  ^oc^siou  ecv).«;  xcct  Toav  «OTCxdiiv  dopuSoiv  ir4^f.'a» 
frou  oiroeyoficvo;  SccaxijvufAac,  co^^^cctcov  70 vy  tcmc  xk- 
TaXttfiSocvo»  xfii  «xpo>|9ccav,  T/saxccav  tc  ouo^av  xai^- 
ffirpoffodov*  ffTa^cotc  ovto^  o^cyocc  ntpl  tiqv  II/>07royTcoy 
X^ptott  roO  ^ao^c^iou  dac/syofiqv  |  Suc/^yc/isvDv]  «urrf of , 
xavTOvOa  xug  iutrpiCag  frocccaOac  iairovSoiCoy ,  ^i 
aipa  cc  dvyac/x«v ,  tou  fioviQ/»ovf  jSiov  i^airTOfuvo;,  xoi 
toOto  yap  isTrccyofMiv  Ix  fr^^iovo; ,  xal  tc^  fp^  ux* 
xnc  l/M]ficac  xai  «Tvxcac  dccvoTaToc,  /iiiTi  aA^^roOc 
iroc  To  TCpfca  t^?  (&>«?,  q  fvraOOa  unoXninvQau  *A>X* 
iirccdq  7C  oO  Yraacv  aTraevTa  xara,  yvMfiiTv  cx^ocvccv 
ocov  TC ,  oXV  coTCV  if  olc  xai  to  XP^^  l9r/»VT«cvcvoY 
xac  M^  ov  ^ovXocTO  6co^ ,  TO  nipa^  tmv  ifX"P^*^ 
iniri^Tiivt'  TVfiSc^Qxc  toOto  tocwv  xai  in  Ifioc.  Soi  twv 


Etenim  a  grata  illa  amicaque  solitudine,  nescio  quo  B  xaTa  voOv  Scnfia/BTiaxa,  xac  oOx  oI^k  ocir  xptjiavcv  0 


judicio  (Deus,  qui  permisit,  aul  ita  etiam  ordinavit, 
novit),  ad  regium  palatinm  abstractus,  certe  illorum 
voluntate  qui  per  id  tempns  regni  solia  obtinebant , 
communiquc  totius  cleri  ac  senatus,  inexcusabile 
quoddam  ei  inevitabile  facinus  machinantium »  suf- 
fragio  (quod  regiae  civitatis  pnesul  vita  excessisset , 
ct  ut  homo  debitum  exsolvisset)  ad  hanc  q[>isco- 
palem  sedem  invitus ,  multumque  reclamans  (testis 
ost  mihi  Deus)  provectus ,  et  tyrannide  potius  qnam 
consulto,  aut  ulla  omnino  pcrsuasione ,  aliis  guber- 
nandis  pncfectus  sum. 

Quia  ergo,  licet  invitus,  colla  jugo  submillere, 
animarumque  curam  nequedigne,  neque  cliarilati 


raOTa   om^x^P^^^**   ^^'^  trapcJwv  Bcoc   cSfirtoTaTai, 

aTTCatraoOftV  rn:  fiknc  s/9Y2fitac,  xai  c;ri  ttov  ^oOLccov 
f Tro^cv]  «x^V^f  «^ff  v;ro  Bcw  pMpxyjpt ,  ^iffa  xat  x/itocc 
Twv  TUVcxaOTa  cv  Tor^  Pao^c^ctocf  Ivc9/&vficv«»v  Omxocc, 
ToO  TC  xocvov  TQf  'ExxXno^taf  cc/BoO  avoTqfiOTOC  xxl 
T^g  ffvyxXiBTOV  Pov>iQ»',  7Vfi€/9a6cvovTfli>v  aTrapotTDTa  Tf' 
x«c  aovy^eapQTa,  iniintp  xi^u  xns  jSaatXtJotf  0  ir/jo- 
t^pog  Tov  ^v  fiCTQ^aScv ,  oca  nip  avGpuiro^  tov 
av9pa>7rcyoy,  oT^c  xacTOt  7roX).a  VTrcpTcO/fiCvov  xai  airov- 
6a5(a(6fiCvov  ciri  tov  cc/}aTcxov  tovtgvc  0/^6vov  irpoQ- 
yayov  ,  TV/DavviSo;  fiaX).ov  ^  Yrec6oOc  tpyw  ytvo- 
favov. 

*E;rcc  ovv  xac  fiii   /3ov).6ucvoc  tov  fvyov   tov**c  virc- 
$/&afiOv,  xeti  xug  ^/sovTiSaf  avadiScyfiat  ovx  oSioK.  wii 


quoque  satis  consentanee  suscipere  coactus  fui ,  C  ^^  npoa^.-.t  x^  x«P*tc,  «cJocxa  iih  ir/jciTov  Toff  wot- 


varia  apprime4]ue  perplexa  totius  malitix  auctoris 
roachinanienta  ac  laqueos,  malignorumqne  ac  ina- 
spectabilium  spirituum  insullus,  innatamque  eorum- 
dem  sxvitiem  non  parum  metuo,  ne  videlicet  inco- 
gitantcm  omnibusque  virtutum  ornamenlis  praesi- 
diisque  destitutum  repente  invadant  (norunt  cnim 
me  in  spirilualibus  divinisque  exercitationibus  nec- 
dum  satis  institutum ,  sed  neqne  ignorant  quoque 
artis  pugnandi  adversus  ipsos  hactenus  me  minime 
peritum  esse),nec  non  peccatorumjaculis  convulne- 
rcnt,  eaque  ratione  ecclesiasticum  gregem  dissipent, 
ac  aciem  bene  ordiuatam  conturl)ent,  et  ruina^  tan- 
dem  indocte  imperileque  praelium  dirigentis  petu- 


xOmc  xai  froXvirXoxovc  fin^^avov&yiac  tov  o-o^forov 
rne  xaxior;*,  xai  t£>v  novnpStv  xar  ao/DocTMv  TrvcvuoTwv 
niv  CTravao^TttO-cv ,  fiiiiroTC  fifivlv  xai  ao7r)lov  t*#v  Ix 
TQf  uptxrig  XKXopOtafioixtn  circcXqfifiCva.  OvirM  ycc^ 
fiC  Tot;  TTvcvfiaTcxoc;'  wi  Btiotg  7rai3oT/»c6ovficvov  cyvw- 
aav ,  Ti  xn  xaT*  avTwv  iyycyvfivao-ucvov  i  3tay««vco^afu- 
vov  TraXij  npoci^y^^oc»,  toc»  ris  KfjLupxias  xixpi»vrovxt: 
j3i).coc  t6  *CxxXi3oiaf  6c6).cxtov  virop/:i}Suo-c  ox?^poc,  xoi 
xriy  cvTttXTOV  TavTHf  TrapdoTao-cv  ^ta)^vfiQ voavtkc  tw  toO 
tt^ov).ft)f  xtti  ttfittOuc  TaSca/»;roOvTO^  CTrcxayxflcowtc; 
nxoiiiaxi»  'ETrccTtt  ^i  iian  xai  xvi  ocpyr^:  x6  intimaxw 
Xttc  CTTc^ovov  Twv  jSxo^xacv^vTOiiv  vTTciSopiat  t6  ^oktf^ 
Tiui  xvxonOc;  62  itccvtyi  CTrcTD/scrv   OTrov^a^ovct   tx  qftc- 


lantius  insultent.  Ad  hsec  cum  videam  dominatum     ^^.^  ,^  ^,  ^^^i  ^^  i^^^^^  f^^ovTa.  Tag  fitv  «oxoOc  tocc 


omnem  invidis  plenimque  obtrectationumque  telis 
obnoxium  esse ,  invidentium  dolos  eorumdemquc 
pravitatcm  non  mediocriter  suspectam  habeo ,  ut 
qui  res  nostras  sive  bene,  sive  secus  habcntes ,  cu- 
riosissime  observare  solent.  Nam  dum  trabes  in 
ocuUs  suis  non  animadvertunt ,  neque  lippitudinem 
suis  luminibus  adiniere  satagunt ,  aliorum  festucas 
curiose  inquirunt,  rerumque  admodum  tenuium  vi- 
liumque  el  nullius  pene  momenti  causa  linguas  suas 
contra  primates  impie  virulenterque  exerunt,  et 
ulrinqnc  amarulenter  scclerateque  jaculaniur. 

Vcruni  ccrtamine  hoc  cum  his  tautae  potcnlix 
hosUbus  suscepto,  eujus  alterius  opem  ac  patroci- 
uium  implorem  eoinniodiat ,  quam  \U\u^  (\uv  \v£^ 


c>.VTuv  CTrexstfiCva;  oO  ^^irovTCf  ofiuavtv,  oOdc  tiv 
Inuny  uno  x&v  o^da/fibiv  TrpoxaOai/sccv  ac/oovucvoc,  d)lX6- 
xptu  Si  xupfn  ntpapyu^otjititotf  xai  Oficx^ejv  oiyuif  xci 
cvrc)lft)v  cycxcv,  xai  toO  uqScvos'  ^.oyov  tt^ibiv  Ta^  7X^0^ 
ottf  Ttt^  eavTftiv  xoTtt  twv  Tr/Bocx^vTMv  dvoo-t^i»;  onli' 
(ovo-c,  Xttc  dayoTC/9e^cv  ntrp&^  xai  d^cxftiTfltra  /3d)- 
Xovoc. 


'AXXd  TOVTOvi  dvaSc^iy/iCvo;  tov  d^oJva,  tivc  Xocxii 

aptayo^  xa\  o-vXXiJTrTopc  ;rpiioo/iac,  10   tm  t«Ot«  ic«^ 

y;rt|kv(kytv    QvV)llap*ov   l^/tTo»   fQniv    xac  ^o^icv, 


1015  EWSTOLilfi.  ^^^^ 

f >rtr>4i7xv«  mI  fifxfvir  Ofifjtau  ini  rv*  «V^W  «tri5Xi+ae  A  pcrmisit,  lioc  csl  Dei  ?  Ejas  proiiidc  virhJlcm  aiixi- 


liuroquc  jugilcr  invoco,  eumdcmquc,  ut  bcncvolo 
misericordique  oculo  ad  mcam  lcnuilatcm  rcspiciat, 
dcxtraque  manu  mc  fulciat,  et  ad  suam  voluntatem 
salnlaremquc  subdilorum  gubernalioncm  scmper 
dirigat,  ctiam  atquc  ctiam  rogo.  Qui  quidcm  si  in 
pRCSCiitibus  diflicultatibus  ac  molestiis  opcm  suam 
obscurius  declarai ,  id  proptcr  nostram  acciilil  ma- 
litiam  quo  niminim  bac  nos  rationc  ad  '\\lxi  emcn- 
dationem  alliciat;  vel  ideo  sanc,  quo  illonim  in 
nos  m.ilignitatem  ac  pcrversitatcm  palam  faciat,  nc 
subdolorum  virulcntia  callidc  in  animo  occultata , 
mancat  incognita ,  sed  quodcunque  occulluin  abdi  • 
tumqiic  in  illoruni  aiiimis  deiitescit,  id  totum  in  lu- 
ccni  proferalur. 
Ec  9i  dcSc>76ff  viro  i^tXytrj  jSoneoufiiw,  «if  itoW  ^     Q"»»  ergo  fraler  a  fralre  adjutus,  cst  veluti  ci- 


uEr/oediigTflc  t  xparijyat  ti  Tioff  X^*P^^  "^^  3f?t«ff»  x«i 
c9irywae  itpog  Tf  to  avrov  6i^i2/xa  ral  twv  «y^^itpeff^iv- 
Tftw  irpoi  voivgpiav  xvCcpviTffcv.  'O;  ^f  xat  ova^a^^fTai 
ini  Toec  ^uo-^rf  ofo"!  TOvrotf  xai  oveuo^ev*  rt  dea  Tiiv  iQfti- 
ripoy  xaxeov  xae  ^fXriftia-ev  iiravoyoiv  iQfiac,  ri  izpo^  TO 
ixstvokv  tt^  Qfta;  7raj9a7V|ivov9^ai  T)  xaxovj^yov  xot 
Svo^rpoTrovi  &>;  ov  fiiQ  >av6chn9  mmpix  vTrov^o^f  iv  ^y^XV 
9o^/»wc  ifif«i»).f vovo^a ,  oXa*  eeV  irpovTrrov  i(i).Oot  xat 
i^u^oevc^  TO  x^»virT0fAfV7v. 


oxvjBa,  xoe  fAtui*iy\tvixivov  jSao^t^ftov,  xaTa  tovZoXo- 
ftuvTf eov ,  iQfta;  vfvovOfTiQxc ,  Sioftai  f^i'»  nai  aXXoiy 
7r).cedv«>v  fv;iroJy  fV  |3or)9t(av,  fidD.eo^ra  9i  TrovTwv  t3c 
vuoiv  tv  irvfvfAaTt  froOtivoTaT>}f  xac  Upag  aSc^^^dTirroc 
iipa-g  tvxjBU*  nai  itpbs  6fdv  fifO^iTfcaec  xc^^/^rio^oftoti 
roi  ftcyivTijv  iQfitv  ^'jiovo-at  ovijatv  tc  xae  iTrtxov/Bno^cyf 
ila  Ozo»  Tr^uo^taCovaat; ,  xae  irpbc  TO  avea  xoi  vocpdv 
ava^C|»Oftivaef  Ovo^ea^TQjOeov,  TtaBapStg  Yrpoo^OfMXovvruv 
yfjLW»  xae  axjDowfA/vQjv ,  o^cyftyvTwv  tc  xoi  iirt^OMfavaiv, 
xa^dcTrtp  oc  Trtpi  Mftivo^ia  Kui  YapLOviik  ^ixovorro,  x«t 
t".  xtg  aXXo;  xar*  avTOvc  Trcjoi  tw  Trvcvfxart.  Aca  tovto 
o-v^afA^avfo^i  ficv  TiQ  aoOtvcta,  xai  X*'P^^  doreac  ti; 
^'jfo:  igapaxt.  UcirciaucOa  yap  vircevat  OTrd  xne  nappif 
alag  t^v  dvvafxev,  «vojOcv  ijficv  tov  cXcov  IXxovtc^*  xoi 


5..     C 


vitas  munila ,  palatiumque  rcpagulis  obfirniQtum , 
quemadmodum  Saloinon  aliciibi  tcstatur  (Prot;.  xviii^, 
plurimum  quidcm  orationis  imploro,  sicut  pluriiim 
quoque  praesidii  indigeo :  at  omnium  vero  maxime 
sanctas  sanctoc  et  in  spiritu  dcsidcratissinix  fratcr- 
nilatis  vestras  preces  et  ad  Deum  interccssiones  in 
pnesenlia  exopto,  easdemque  summopere  desidcro ; 
cum  enim  tux  preces  haud  secus  atquc  Moysis  et 
Samuclis,  aut  si  quispiam  alius  unqiiam  his  similis 
exslitit,  ob  sui  puritateia  maxiine  Dco  appropin- 
quent,  rcctaque  ad  coeleste  illiid  et  spiritualc  altave 
fcrantur,  non  dubitamus  quin  maximani  illtc  nobis 
opem  utilitatemquc  aliatune  sint.  Opem  proinde 
mex  fertc  inflrmitati ,  j^nctasque  vestras  manus  in 


eXfoiv  Tdv  ecdv  ^fAtv  i/^yaCdfovot,  ^vvafM^vac  xai  iict^pA'  ^  altum  sustoUitc.  Coiifidimus  cnini  efficaciam  vcstrac 


(Tut  rd  aaBrAc  tc  xai  aTOvov,  xai  tov  OddjDaxa  i^ft^o^fti- 
vovf  T^g  frio^TCwc  xai  t^v  ircpcxc^Aaiav  7rc/it6aXXofi/- 
vovf ,  oTQvat  7Cwat&>f  npbg  xag  &/>X^^  *^^  '^^^  iSovata^, 
y.cfl  Tovc  xoorpLoxjOOTopa;  Tcv  axdrovc  tov  aewvoc  rovrov 
nftbg  xa  irvcvfiaTcxa  rnc  Trov^Qpiaf ,  Yr^od^  ac  iQetev  iS 
naXn  xadio-TiQ/cv,  iSpaib'»  tc  xai  oxaTa^m^ov  t^c  ifru- 
X^i  fvAa^^Oqvae  [dea^v).a;^9:Qvael  rd  avvrovov,  crt  xai 
irf>dc'  aTrct9ovvTaf  xai  avTCTCtvovTa^,  o/Vewc  xai  ^tii&g 
fiptfrBai^  xai  dti  Tixva  tovtovc  xvi  ^ExxXijo-tac  vio- 
YrocfeoGac,  xai  YrjBdCara  ^.oycxQC  [^oyexa]  t^c  cx).cxTnc 
TOv  XptOTOv  frotfxvQC  xaTaf)Ti(ovTCc,  xot  rn  Otia  fMrj^pa 
Tnc  'ExxXijfftaf  ivav>i^EaOai  7rapa9xcva(ov7CCi  avaXoiTa 
Toec  ovii^uc  o^Yrapao^o^ovfft  >vxoic  yivcaOat  TOt;  dfAO- 
vowrf  xai  ffVftTrvotaf  onftavT/sctc  io-y/Jayeo-fACvovf,  uvt trt 


fiduci»  non  defuturam ,  sed  Dct  misericordiam  be- 
nignitatemque,  per  hanc  provocatam ,  rcpcnlc  noI)i8 
adfutaram,  nostramquc  infirmitatcin,  ac  dcbilitatcm 
confirmaturam  corroboraturamque,  quo  fidei  loricam 
induti,  ct  spei  galea  circumtccti  {Ephes.  vi ;  /  Tlieu. 
v),  intrepidc  potestaiibus ,  principibus,  ct  tenebra- 
rum  soeculi  hnjus  potcntalibus,  spiritui  quociuc  ina- 
litiae,  quibuscum  perpclua  nobis  lucta  intcrccdil, 
obsistamus,  et  stabilem  inconcussamque  animi  con- 
staiitiam  rctineamus ;  rcbeires  proeterca  hucusqiie 
adversantes,  dextre  dcccnterque  Christo  luorifacia- 
mus,  et  vekiti  adoptioiiis  filios  sanctx  I>ei  Ecclcsio; 
rcslituamus,  ovcs  ad  ha5C  raiionalis  elecliquc  ^gis 
Cliristo  pcrficiamus,  et  in  saeras  Ecclesi»  caulas. 


eovXfvtovf  xae  aT|&«Tov;  inapxofroi^  [^eafxivovTaff j ,      "c  a  lupis  immaniler  dilacerare  solitis  capiaiitur. 


eva  Tip  iravTwv  ^quuv  rtftd.^  Xptfrru  tw  ipx^ifoii*-tn 
wroTacffoevTO  x«e  fvviveov  kvtw  tov  av;riva  vTro^i- 
poav. 


KaOa^z.O«vs(e  5i  «ua»  xat  Xa^Tr^wOnvai  i  rai  ytvfo-Oat 
Ti)4ea  Tc).feov  ft,nbs  yermaoira ,  «o-tc  ^^(rOat  xai 
«XXoe^  f/CTa5t5dvat  XacATrpdTTrro;  xai  naBerptTttaCy  HoOiiyat 
5i  ijfxtv  Xdyov  cv  avoeSce  tov  CTdfAaTO»-  tic  to  7r>»jpovv 
Tovc  ax/)owfavov;  TJvcvfAaTo;,  xae  xijpvo-o-f cv  adxvA»;  y.ai 
avVTOvwTaTwf  twv  xaO' >5aac  iixKTXtiptta^f  xri'J  5it)fuyiv, 
yupt-rt  ToO  Tf>«vovvTo;  V>&»<7oav  fxoy/rXaXov  [txoy«:Xr).wv), 
xat  nd5a>    bpO^iv»  Jvvafiivov   x^^(^ovT«f,   nai  Tof;rcev 


inducamus,  quo  omnes  tandem  consensionis  con- 
cordixque  signaculis  muiiili,  nullis  deinccps  insidiis, 
n:illis  discerpantur  morsibus ,  scd  Chrislo  omnium 
nostrum  capili  subjiciantur,  eidcnique  prona  et  obc- 
dientia  colla  submittant. 

Orate,  obsecro,  instanterque  rogate,  ul  idcm  ipse 
nos  illuminare  ac  emundare  dignetur,  quo  filii 
pcrfectaj  lucis  cffecti ,  alios  quoq«ic  illumiiiarc  ct 
cmundare  valcamus;  sermoncm  nihilominus  in  apcr- 
lione  oris  subministrct,  quo  auditores  nostros  spirilu 
adimplcamus ,  et  mystcriorum  nostrorum  virtutcm 
iijipigre  magnaquc  cuin  conuuitione  dcpra^dicemus 
illius  sempcr  gratia  subniii  (^K\jfc^%,x>\^^\v^>^ 


1017 


S.  LEONIS  PAPiE  III 


lOM 


ticiiliiim  linguas  facit  disertas,  et  claudicaiitupi  pe-  A  sea)^^  irpo^  r-hi  rov  E\i(K'^/i)laj  cTccuavtav  xpaTOvoirroc 


dcs,  ut  adEvangelii  pnedicalioneni  alacriter  currant* 
conflrniat  consolidatque ;  taleDtum  prxterca  concre- 
ciilum  mulliplicet »  ut  tcmpore  opportuno,  id  quod 
patrifamilias  dcbetiir,  non  abs<pic  fenore  reslitui 
conlingat;  neque  id  solum  nobis  impertiatur,  ut  in 
fertili  illa  vinea  opercmur,  sed  labonim  gmvitate 
moIt!Stiaque  osquo  apimo  toieratis,  a^stuque  diei 
exanliato,  operationis  quoque  praemium  referamus, 
ttt  bis  qui  cilra  pactionem  sub  undeciinam  introie- 
ranli  in  mercede  coosequenda  oequemur  (Matih,  xi); 
deniquc  mentis  nostrae  oculum  illuslret,  ut  spiritali 
liice  iiiustrati,  sublatoque  et  eluto  quod  animae  aciem 
conUirbabat  et  iptcUectum  nostruiii  obfuscabat, 
pmpbcticarum  vocum  sensum  liquidius  liauriamus. 


3cai  orrnpl^ovTOS"  iroA^aTr^cia^at  H  to  9^X^pq9^ 
ToXavrov  xac  h  xutp^  arrodouvac  ^v  t^xm  r<u  ^tnKorn 
To  ofCcXofMvQy*  fi^ya{|ccOac  Bs  fi;  rov  xoDiov  a/xirtX&tva, 
«ai  TO  ^oxruov  rns  ipyavieif  a.niviyy.9vj0oit^  ^cfvcyxovra» 
/Afv  Tflav  7cov6>v  ftc^a^oiffu^f <u;  to  ^apxt  tc  xac  8voa;ir0i- 
OTaTOv  xol  ^uvxaawixug  '/cwatuf  xri;  141$ pug  tov  xau- 
O^&iva,  xac  Tocf  frc  pc  t%v  ivScx^THv  uxTiwviy  otv^jpufwtwc 
h  T^  Siavofi^  T?is  fucdaTTo^offiaf  cruyxcra^x^QO^saOac* 
av/aodrivai  Sc  ififAuv  t^»  dfovota;  to  oirTCicov,  xoc  rji 
SioTrTpa  ivaTCviCovTa;  t/}  tov  TrvcvptaTo; ,  ojvtc  irpo^^- 
T(Xfii>v  9>uvuv  axpoaTa;  yivccOac,  OUuv  tc  TrpooToyuat* 
T6iv  TTOoOuuovc  vTnjpcTa^  xac  TOVTOu  vTro-^cds^fAivovc 
Tiiv  Sbtpcav,  TO  OoXoOv  tov  rne  ^vx^C  6^Sa).f*ov  xai  to 
ev  ^iurv  vocpv  JTrcaxtawOv   ixxaOxcf^co^ac  xai  aTroviirrt* 


(liviiiorumquepraeceptorumministeria  alacriusobca- B  ^Dac,  TravraxoOcv  fiiv  cavToy^  nc^c^povptrv,  xac  awh 


inus,  et  ne  ab  adversariorum  jaculis  impeiamur, 
smdiosius  caveamus,  nosque  custodiamus  ct  inc 
diviiue  gladium  peccatoribus  imminentem  cautius 
praivideamus,  ui  si  quidem  fieri  potest,  periculo  ia- 
tcIlectOy  numincque  placato,  tam  ipsi  quam  reliqui 
quorum  duces  constituti  sumus ,  venturam  irara 
cfTugiamns  :  quod  si  utrumque  consequi  nequea- 
mus,  salicm  animam  moam,  juxta  justi  illius  Lot 
excmpUim ,  qui  animam  suam  ab  incendio  lil)crare 
satagcbat(6en.  xix,  22),  salvam  faciam.  Vcslrac  itaque 
preces,  spirilualisquc  proysidii  conatus  buc  tcndant. 
At  quja  occasio  ita  tulit,  lubet  hoc  loco  magnam 
iliain  sonoramqiie  buccinam,  discrtissimumqueEvan- 
gclii  prxconepi ,  aposlolum  Pauluni  audire.  Hic  ita- 
quc  de  vclerum  Romanorum  fervorc,  eorumdemque 
iii  fidc  et  religione  constanlja  majorcm  10  modum 
in  spiritu  exsuUans,  adeoque  in  Epistola  qiiam  ad 
ipsos  scribil,  non  absquc  sancta  qua Jam  gloriatione, 
illoniinqtic  pictaiem  et  fidcin  toto  terrarum  orl)e 
divulgari  et  cclebrari  juctans,  publiccque  contestans 
ititcr  cseiera  ila  scribil :  Gralias  ago  Deo  tneo,  pcr 
Jesum  Chrhtum  pro  omnibut  vobis^  quia  /ides  vestra 
annuntiatur  in  univereo  mundo  {Rom.  1, 8).  Scd  nun- 
quiJ  pura  iila  sinceraque  Evangelii  nostri  fides,  ex- 
ira  quain  alia  nulla  cst ,  intcr  Romanorum  tantum 
liucs  conclusa  lenclur  ?  Nequaquam.  Nulla  enim  illa 
cerli  cujuspiam  loci  termiuis  circumscribitur,  ve- 
rui»  tam  late  dilTundiiur,  diffusaqiie  propagatur,  ut 


TQ/:c^'v  Tac(  T&>v  tvavTioiv  ^oXco^c  fccvccv  a9rpoo6AqTevc . 
ir<»oC)iirf rv  dc  tiqv  fQUfalav,  rMxa.  im  xotg  apLa^iswKt 
Gcn).aTOC  TrapayivcTac,  tva  el  f4v  otov  tc  trapaaj^iQ  6toc« 

OTS,  ai9fi9(CV'A»V    TViV    q>0$OV  TQ    OflOV    cScXiOVttlVOC .    ftVTOC 

Tl  xai  pc  rnQpxt^voutvoi  cx  tiqc  opgnq;  ocafvyoitv  *  cc  ot 
fCQ  TouTO,  TJQV  yovv  ifAavTov  Stao-wo^wfiac  ^vz'i*  ' 
xara  tov  Awt  cxccvov,  tov  ^cxacov,  6c  ffwo^ac  ty1>  tcvToO 
^'vxWxTovifxTrpija-fjwv  ^tstpayfc.aTiVffaTO  Kac  Ta  fxh 
n;  yfuripa;  tvx«>  't  xai  Tn/cvfCKTCxijc  orvfcuaxio» 
^vTaCOa  xtiaOta,  Katpo;  dt  locircv  napiSTt  Tiiv  fcsycc^w 
T^;  ahi9iiag  aaXTrtyya,  tov  fxsyaAoy-iiVJTaTov  tov  Evot- 
yi/.tov  XT} ;vxa«  llav).ov  xaTaO,of,ff^:c  tov  aoiOfii^v  cri 
TOtc  w«V/c  jrtgTo'c  Twftatit;  ayav  77a6axa^o*J;;i£vov.  xai 
ocov  yxc/JT&ivTa  Tf»  y?vc  [fcaTt,  xai  i:pr,s  to  t5c  iriortu; 
icvTwv  viftvoarov  Jtal  Otofiov,  fccvaf  oovivvra  rai  ycXo- 
TCfcovfAtvov,  xai  fxajDTV^ovvra,  h'  olfH^  TC  to$  xo^fAOv 
Totc  Ttspwri  TrcpcTQ^^ovfccvov  xac  Oio/yiA^utvov ,  jtal 
/xtya).a\txowfra  ^iyttv"  5c'  wv  avTOtc  iTrcoTtiiAWv  ^c- 
vcTat  '  <  Ev;capiO"Tw  tw  ecw  fAOV  [  ota  *Ii;90v  X^c- 
O"T0v  ifitip  jravTwv  vfxwv],  oTt  »i  rtffTtf  \furo'»  xa- 
Ta7/cl>iTat  cv  0).^  Ty  xoo-fcw.  »  Kat  cirtcd^Q  ;q  xad* 
Kfcx^  Tov  Evay7c).(0v  xaOaost  xac  axi^S^)-')»  frcarcr  •  xsc 
vnip  rni  ovx  to-Ttv  hipa^  ovTt  Twfca-xotff  oootc  fryjrztX' 
5lOf*2V5Q  Trcfcyysa^tTat,  ovtc  itipadi  rt]oexo9-fcio<c  opi- 
{CTae,  CTTt  TOO^ovTOv  Zi  f4a)).ov  v7rt^i27r).wTae  xoc  vrtp- 
xt^^vTae  y  xac  irco^ iiTcxatc  xac  aTroffroAixacc  tfwaixs 
7raj99/)uwfccvo;  yavou  *  f  Y-Iq  fraffav  Tr.v  y«v  o  tov 
^ccov   xYj/9vyfiaT0C    9/Ooyyoc    i^t\nkyiOt    xac    tcc  Tce   iri- 


propbeiics  apustolica^quc  voces  erumpentes ,   in  -p  paxa  ta;  otxovptcvij;  twv  xupo-o-ovrwv  Ta  f«;jL«T«.  • 

onincm  tcrram  divinic  pncdicationis  sonum  exivisse, 

ct  in  (iiics  orbis  tcrne  coclcslium  prxconum  vci*l.a 

pcrsonuisse,  affirmare  non  dubitent  (Rom,  x ;  Psal, 
xviii).lmovero,utampIius  quiddam  dicam,  illa  ne  ab 

ipsis  quidem  coclis,  supremisque  et  inLellcctualibus 

virlutibus  secludilur  (Rom,  viii) :  nam  clsi  superior 

illa  Ecclcsia  priinogcuiloruni  in  coelis  justificata , 

civilas  corum  qut  pcr  fidcin  jitstificati  sunt,  ccclcstis 

llicrusalem,     cQJus     conditor  et  opifex  est  Deus, 

<iui  tei'reiia  ccelestibus  conciliavit,  ct  maccriero  sepis 

diruit,  ct  ovt:m  perJitam  in  bnmero  sublalam  per 

admirabilcm  desccnsum  inexplicabilemque  demis- 

tiionem  salvat,etiisqni  persliterant  inseruit,  aliisqne 
fii  geuus  noroinjbus  appellaiur,  esl  iameii  uon  alia , 


Et  ^c  S:c  xat  tovtwv  tcVctv  v-^siXoTS.fiOv ,  ttvTq 
cv  ovjoxvw  T^t;'  avwraTW  xat  vocoaCk  dvvafi^cc  ttkj»- 
pYiTtuttxat,  ti  yap  xai  f/-ta  *Gj(x).q7ta  iv  ovpant»»  xai 
CTTt  yHg ,  xae  'Exx^jjo-tav  trjOWTOTOxwv  tv  ovpavo*; 
$2$tx7twfjiiv>]v  exctOcv  axov  ucv  ,  xxi  t:o).c»  twv  Iv 
rt(TTCt  5c3txaewuiivwv  n  '>vw  *!spovo-a)iju'  Jc  TS^rvcTw; 
xfiic  dvjfzcov^yo;  6  6co;.  oCxac  xaTig/^t  Ta  cirouMcyra 
TOi;  fTrcyttoe;  xae  t>  fxco^oroc^rov  rov  ^ coyuoO  )^cXvxi, 
xat  To  amlvikhc  ini  twv  wfcwv  aj&autvo;  $c*  av^i- 
(rx^i^j  ffvy/ara^ao-tw;  rorj:  o^w^ousvoer  x«t  f#jvovrrn» 
iyvuxiui^s  *  Tavry}  toc  xc<t  fca)a  dtxaiBi^c  ro  tvrarov 
y.at  a^tsurraxvJ  iyoutv*  XrVtxa  (T\)^Hfn)»  xac  OTifcirvoiw 
•h  xTtoi;  rij  xrcffTCe  ovvoco^tv  f o-vvcco-rv] "  ov  y^c  cv  ?ji 
*IovSata  fcovov  tvwovo;  0  8t6;. 


tOiO 


Kai  o2  To  Mov  xSnt  *P6>fiat&)y  ovofta  xXijpwffafayott  £ 
TC  ^13  iiti  tvo{'  iik2  toO  ovtoO  dfjta^iou  a»xo9ofAiiucvot 
T^c  nl<mt*%9  ffOLtUTi  ^ri  T(^v  aTTOo^To^v  xat  npofyrr&v 
fravG-o^y  TfXVCTCVfA^&iv,  TfOivTo;  ax^o^fijvtaiou  XtOov 
ToO  irovTuv  iQfidiV  %»riip^  Xjoio^tov  xai  8foO»  xoT* 
oudJv  cy  TTto^TCt  Ta  dcvTi/>a  t^v  ir/^CffCvTf/^wv  «nro* 
f»fjB0fxc9a.  *£v  yap  tn  ^ExxXQO^ta  TnO  8cov  ovx  cort  to 
irpoa^tdfioOfuvov «  x'xGa9C/9  ovx  /intv  lov^to;  t  ov^ 
'iOlXyjv,  ov  ^p^Qipos  [ov  Zxv^vf],  oO  ^ovXcf,  ovx  Acv- 


EPISTOLiE.  ini>0 

A  et  alia,  sed  una  eademque  cocli  lerraqiie  Ecclesia ; 
qotre  nec  immerito  uoara  ubique  eamqiie  indivul- 
sam  per  fidci  concordiam  socieialem  oblinemus ; 
oeque  enim  in  Juitea  UDlura  noius  est  Dous  •  sed 
omnt  in  looo,  quoctmque  meos  sensusve  attingere 
potest. 

Unde  et  nos  qaoque,  qui  novse  Rom»  nomen 
tortiii  sumufiy  tanquam  siiper  «no  eodemque  fidei 
fundamento,  apostolomm  nimiruni  et  propbetarum, 
lapientissimorum  utique  arcbitectonim,  Cbristo  in- 
lerim  et  Deo,  omnium  nostnim  Salvatore  pro  an- 
gulari  lapide  et  fundamento  substralo,  sediflcati, 
quod  quidem  ad  lidei  iQtegniatem  attinet,  veteribus 
liomanis  nequaqnam  cedimus.  Nam  in  sauctis  Dei 
Ecclesiis  non  est  prioris  aut  postcrioris  ratio,  sicut 


lcpoct  ay^  TrovTCf  iv  XatoT'^  cv  hfuv.  Toe/iprot  wl  B  neque  Jodflei  quoque  et  Graeci ,  servi  et  liberi ,  et 


h  riiuv  0  Octof  Uavko^  xofAiraC^Toi  xa2  avxc^TCi»  f^T^i 
xai  ffCfxvuvcaOw  avvaTrrwv  Totff  iraXators"  Ta  via,  xat  cvy- 
XjOtvuv  tv.  TC  ^oyuaTt  xat  j!upuyfA«o"tv.  Ou  xa2  iQucif 
Tatf  ^t^as-xaXtxtc  ^clI  vTroO^xatf  inofuvoi  if^  oug 
ippil^i}UtQcc  xparatovfuvot  r^  oftoXoyta  riis  Trto-Tcwf 
iQfAwv,  cv  ^  sVTigxafxiv  xji  xftv^^wficOa,  xat  xoii  «fU- 
xipKi  ynroy^ti^f/tt^f  at  ftvic  ttotc  ciVt  Trcpi  ti)v  «vtwc 
cvx^ea  xat  afKufAUTOv  ^oitv  Opncrxilsrf  ovaxcxoXvfXfACV^ 
TrooocoTrM  5ta7r|&v(7twc  xnf^vo^orofAiv ,  yitS*  ii  tw  6ca> 
^aTf^CvOfAEv,  y.ui  r,v  uvaTrvstv  StaTrovTo;',  q  [Hard,  forte^ 
'^]  Tov  aif^a  ,  ax^ivw;  txof/tv '  ^  xat  o^vvaTri/B^^co^Oat 
xng  iitBhBt  (&>>)];  xaTto^^^vpil^oficOa,  xn  avwdcv  /apfTt 
dwafxovfASvot  xat  ^povpovfjicvot,  ms  ovx  co^Ttv  aXXijv 
cSeOcat  ri   iTziSHvon  io  xi  r^^  TrapsOoii;  ^wq;  cv  BifrOut 


btrbari  et  Scytb»f  sed  orooes  umim  in  Cbristo  su- 
mus  (Coio$$.  iii).  Quapropier  et  de  nobis  quoqiie 
divus  Paulus  glorietur,  magnificeque  sentiat,  ei  nova 
antiquis  conjungensi  dogmaque  dogmaii ,  el  pnedi- 
calionem  pnedicaiiooi  comniittens,  ex  seqtio  dc 
Qtrisque  gestiat.  Siquidem  nos  leque  ac  ilii ,  iiJius 
doctrinam  et  inslilntionem  assecuti  sumus,  iu  illis- 
qoe  oonsistimus  rudicati ,  et  in  fidei  nostne  confes- 
sione  confirmati :  in  qua  eliam  stamus  et  gloriamur 
nostramque  quam  de  religione  usque  adeo  gloriosa 
et  inculpnta  habemus  scntentiam  aperla  revelataque 
facie  pnedicamus ;  in  qua  et  Deo  quoque  servimus, 
et  dum  spirabimus  indefense  perseverare,  ccelesii 
gratia  corroboraii  constabilitique,  ex  b"C  vita  disco- 


>3  Twv  iv  Tji  fieX).ovff3Q  dcTroxccfAivwv  Toif  ajistf  oyaOwv  C  j^g  peroplamus;  nec  cnim  alia  esl  via,  utpncscn- 


CiTiTSv^affOae. 


'Ofio^oyw  TOivvv  TrraTSvctv  ctV  hoL  Btbv  UaTcpa  trav- 
TOxpaTopa,  Tov  TravTwv  TrotiQTTQV  xat  Sco-iroTiQV  xat  xv- 
ffiV'  xat  «V  Tov  Ttov  aOroO  tov  fiOvoycviQ  tov  Kvptov 
Viur7i'j  'IjjtoOv  Xpio^Tov,  Tov  a^ijOtvGV  6xov,  Tov  irpoatw- 
v.ov  A&70V,  rov  avap/wf  xa2  aypaoTwj  i?  auToO  ycv 
vqOivTa,  a^QTTTw^  xat  arepivoijTw^  Trao*)}  voqt^  xai 
at70i2TiQ  xTioet*  xat  ei;  t6  IlvsOfjia  tiqc  aXijOeta;,  t6 
(wap;^£x6v  xai  iravayt/V*  Tpia^a  Ofxoovo^t^v,  vTrepovo-tov, 
oopaTOv,  axaTaXjjTTTOv,  a^^wpio^TOV,  ova^XoiwTOv,  oinknv 
xoi  utiep^  xai  acvvOsTov,  aScao^Tarov,  at^tov,  ao^woa* 
Tov,  air.tov,  aTroTOv,  cfiortfxov,  OfAO^o^ov  xat  ofAoOcov* 
ava^iQ  TC  xat  a^q^^tiTOv,  xa2  aaxnfA^Ttorov,  ofrctpa- 
^Oov,  f&g  aet).afiirec »  Tpt^fiTri^,  vTripfwTOv,  ast 
•lia^avTw;  x'/.i  xaTa  Ta  avra  ix^^^^'  1^^'^^'*  i^^' 
Trrtx^v  xat  TiXctwTixijv  Svyaftrv,  tra^t  toic  ^oytxotif  tc 
xai  voepot; ,  voepw;  xat  «fxrpw;  t^  irpovota  [7rpo;^0oci] 
Tov  Oetov  ^wTo;  eTrt).afA7rovoaev  ovaXo^wc  Toic  Twv 
fWTi^o/zivwv  Trapaf^o^raik  ,  xat  rcplc  TO  clvai  [xai  cv 
v.itoit]  StaTTjpoOTav  iv  v^carTwari  Trpoyuaort  xai  ov  i|»t- 
).or;  ovofxag^t  yvwpi^Ofzeviiv,  pita  OiOTriTtt  xai  i^(l\J(TM, 
/ai  ^aoiXeta  do^a^ooihiQV,  xa*.  TrpooxvvovucviQv  V7r6  Tra* 
an;  o/wiACviQff  xai  aopaTOv  xTtTCw;. 


D 


tem  banc  vitani  recte  sancteque  insiituamus,  bona- 
que  quse  dignis  in  futuro  sseculo  reposita  sunt,  certo 
consequamur. 

Fateor  proinde  me  credere  in  onum  Deum  Patrore 
omoipoleniem ,  omnium  factorem ,  omnium  berum 
et  dominum ;  et  in  FiJium  cjus  unigenituro  Dominum 
noslrum  Jcsum  Cbrislum,  veruni  Deum,  Yerbuin 
«eternum ,  ab  aeicrno  incflabiliu^r,  inoomprehensibi- 
liler,  modoque  qucm  nulla ,  nequc  spiriialis,  neque 
.sensibilis  creatura  assequi  potest,  ex  Patre  natum; 
et  in  Spiriium  sanaiim  vivificum  ac  saiiciissimum. 
Credo  in  bomousiam  Triniutcm,  supersubsiantia- 
lein ,  inaspectabilem ,  incomprcliensibilem ,  imparti- 
bilem,inalicrabilem,aelernam,  indivisam,  siroplicem, 
omnis  pariis,  omnis  coinpositiouis,  oinnis  corporis, 
omnis  quauiitalis  et  qualiialis  expertem ,  eodem 
bonore ,  eadem  gloria ,  eadcm  deitate  poUentem , 
nuUi  neque  iaciui,  neque  coniactui  obviam ,  omnis 
figunc  exsortem,  infiniie  boiiam,  himen  defeciiouis 
nesciam,  irilucem,  supcrsplendidam ,  semper  pari 
simUiquo  modo  afiectam,  virtiitem  omnia  iniueutcm, 
omniaquo  perficienicm ;  oinnibus  cum  ralione ,  tum 
intelleciu  quoque  pncditis  spiriiualiter  indivulseipio, 
ot  proinde  per  divinae  lucis  radium  prsesentem,  iUii- 
minata  ei  exisicntia  omnia ,  tam  in  esse  qiiam  in 
l)cne  esse  convenicnter,  prout  cujusquc  natura  fcrt, 
conservantem ;  in  rebus  subsistcnlibus,  ct  non  in 
ftoUs  nudisque.  nominibus  cognitam ;  una  divioitate. 


1051  S.  LEOMS  PAPiE  111 

pari  («cteiuia^  xqtiali  regni  majcslatc  gloriricatain ;  A 
ab  omnitHis  aspectabilibus  inaipectabiiibusque  crea- 
turis  cultam  et  adoratam. 

Trium  autem  bypostaseon  quas  in  Trinitate  con- 
sideramus,  alia  est  Pater,  principio  carens,  noUam 
•U9B  existentiae  causam  habens,  neque  enim  aliunde 
cst,  sed  a  seipso,  et  in  scipso  habet  esse.  Alia  nir- 
sumestFiKus,  qui  principii  expers  non  est,  ex  Patre 
dnim  est  :  Pater  namque  Filii  principium  et  origo 
existit;  qiiod  si  temporis  initium  spectes,  aeque  Fi- 
lius  principio  caret  ac  Patcr  t  est  enim  temporum 
conditor,  non  subjectus  tempori ;  inseparabili  autem 
aeternaque  generatione  ex  Patre  elucet,  tanquam 
gloriae  illius  splenJor  patemaMiue  substantiae  cha- 
racter.  Alia  tandem  est  Spirilus  sanctus,  ex  Patre 


IO.%i 


XRC  ocyacT£a>c  vircej9;^aiv*  ou  ykf  ex  rcvo;,  Iv  EavTu  7«^ 
ro  cTvoc  ^X^*  To  9i  Ttoc  tulI  ovx  ova^^roct  ^x  tov 
noiT|Bo;  ya/»,  apx^  7^P  ^'"^  IlaT^p»  ei^  arriov*  cc  ^i 
nov  aTTO  XP^"^^  XafA^ovocc  apxv*$  wi  SyKpxfK'  iroc«- 
'^*  '/^P  XP^^*  o^X  ^^^  XP^vov  *  ycvy^rwf  fU* , 
aii^cw^  9i  xal  dcdcaoToroK  ixlau^ac  ru  Ifccr/&i,  «k 
aTravyao^iix  [oTrav^aTfia]  tqc  ^hc  xai  rnc  frar^&cscoc 
^^ajoaxrq^  viroarrffo-cw;.  To  ^i  Ilvcvfia  a^cov  in  tou 
IlaTpoc  miv  virap^cv  ^x^*  ^^  ycwijrwc  piv,  iil>*  sxiro- 
|OCVT«>{',  ac^co»c  Dar/sl  xkI  Tcw  9vvOiu/»ovucvov,  oi}x 
avapxfn  fAiv  9ca  r«.v  Ix  rov  llaT^oc  ixiropevacv'  a/»;rQ 


nonnalivitate,  sed  processione  substanliam  habens»  ^  y^p  «R^  avToO  0  iiarop  xora  rov  toO  «ircov  Xoyov, 

eamdemque  cum  Patre  et  Filio  aetemitatem  soriittts ;     awpx^  ^i  «ac  avro  xara  x/>ovov» 

xtemus  quidem,  non  tamen  absque  principio,  ut  qui 

a  Patre  procedat  :  est  enim  Pater  ratione  originis 

et  illius  quoque   principium  :  Terum   ad  tempus 

quod  atlinet,  et  ipse  quoquc  principii  expers  est. 

Unus  igitur  est  I>eus  Pater  ex  quo  omnia,  et  unus 
Dominus  Jesus  Gbristus  per  quem  omnia ,  et  unns 
Spiritus  sanctiis  in  quem  oninia.  Ex  his  tribus  per- 
feetis  una  perfectissima ,  imo  secundum  se  absolu- 
tissimaconstat  deitas;proprietatibus  sanedistinctiyis 
ac  personalibus  hyfiostases  inter  se  sunt  dislinclae 
(quaelibet  namque  personarum ,  etiam  si  prqiter  es- 
sentiae  co^jonctionero  ab  altera  secerni  non  queat. 


ETc.  ovv  Sco^  6  llar^dp  i;  ov  ra  Yrovra,  xac  cc;  kv^co» 
*It}0'oOs'  Xpvrrog  ^t  ov  ra  Trovra,  xai  Iv  IIvcv/Aa  0710» 
iv  u  ra  iravra.  ^Ex  r»v  xpt&'»  rc^cceiv  cv  vircprcXic  mi 
ir/iorc^ccov  q  Ocom;'  *  roc;  fih  afoptaxiitoig  wl  icpovu- 
Yrcxocc  cdccd/xaac  mi  aXXij^ocs'  ^ca^j&ovra  *  cxaarov  ja^ 
rnvrftiv,  rwv  ^vvcc  ax^pcareav  dcaro  vyjntayig  rig;  ovffcoc» 
iQvcxa  rac^  roO  vov  CTrcCo^;  fAC/>'^<rac»  8coc  luai.v^ii' 
rac  na/»*i3u&)V,  Y.al  rcorcvcrac,  irovrwv  Tryq^coTaro» 
preprietate  tamen  personaii  mentisque  conceptu  ab  <iTfapx^^  r£v  rn?  Ocmroc  i^cwfAoroiv.  iLai  rx  t^ 
altcra  distinguitur,  Deusque  perfectus,  hoc  cst  om-      aX/.ii).occ  ffvvanro/ova,  cic  Sco^  Tra/>*  «fAcv  ir/»oa'/wcc- 


nibus  deitatis  proprietalibus  omata  essc  noscitur  et 
crcditur),  at  junum  interiro  divinitate  suiit  oinnes. 
Rursus  licet  simul  conjunctae  tres  sinl,  unus  nihilo- 
ininus  adoratur  Deiis  :  obtinct  hic  enim  trinilas 
secundum  subslantiam ,  unitas  etiaro  secundum  es- 
scntiam ;  atque  ita  contra  insanani  inordinatamque 
paganicae  yesanix  confusionisque  seililionem  non 
polyarchia  a  nobis  colitur,  sed  nionarcbia ;  monar- 
cbia  autem  non  unius  })ersonas  circumscriptio  , 
iie  Judaicas  tenuitatis  infantiaeque  imperfcctionem 
ruditatemque  inducamus,  sed  quam  naturae  aequali- 
tas,  sententiae  concordia,  motionis  identitas,  idem- 
que  singulorum  nutus  ad  unum  declarat.  Hoc  autem. 


rar,  T/>ca$cxoi};  |EAiv  xara  rnv  vYroo^rao-c*^,  fiovadcxM;  & 
xara  ngv  ovo^tav,  xac  piovaox^  ^^p"  vui'»  to  rcfca*- 
Ltcvcv ,  ov  YroXva/>xta  $%a  ro  araxrov  xac  oraocM- 
It:  TJSc  'E)^i!V(x^;  iii^f.<nmvi«e  xai  mjyx^if^C'  p»- 
vuy/Ja  5i,  ov;^  10  ivof  rr/jovcuTrov  ittpcfpafT^  |{v  h 
itp  .o^wTrcov  f^tpfypaffi]t  3ta  t6  arc^i;  xac  o^toc^^ciu^ 
Tfi;  ^louiaUiii  irivcoc  xac  vQTrconoroc,  a}X  qv  fjvtu; 
ouoTcoca,  y.ai  fti^iLng  cvpLnvota,  xac  ravronj.  xai^fK 
f^cixwo^cv,  xai  itpoc  ro  cv  i  rwv  i(  avroO  ovwtvo-cCi 
QTTtp  iivi  rni  7CW)Qr^c  fvfTitt^  ainox^f^^'^  }i  f«9cv  i 
fuya;  iv  Oco^o^oc^  Tfvyoptos,  xac  ovdiv  t6  tniwtftfum 
xac  ljv/x^vic  ri;  iv  rpradc  OcwiovfuvQC  Oconvro;  ^co- 
T£/xvcTac.  *AX>oTpcoua^b>  yap  iQft^viv,  xai  anoztfMyio^i 


secundum  suromum  iilum  theologum  Cregorium,  iii  j^  toO  /iavc^^ovf  Apceov  xaxo^o^ca  xal  \ji^ca'  a^taiptros 
gcnerabili  natura  locum  haberc  non  potest :  unitas  yip  q  avnj  Tpta^,  365ji  xac  ai«c6njrc  fn^  fupt^ofUm 
enim  el  cognatio  deiUtis  in  trinitate  consideratae  ne-      a>j5i  aTraXWjBcov.ttivu,  ovrc  rwv  Btapxiyow  virooram» 


quaquam  distrahitur,  aut  in  parles  secatur,  ut  (it 
iii  rebus  creatis,  dum  supposita  multiplicantur.  Pro- 
cul  enim  insana  furiosi  Arii  opiiiio  et  rabies  a 
iiobis  facessat :  est  enim  Trinitas  secundum  gioriam 
et  aeternitatcm  modis  omnibus  indivisa,  nullaque  ex 
parte  abs  sese  alienati ;  neque  ob  id  Unien  diviiias 
personx  se  routuo  permeant,  hoc  cst,  in  se  invicc» 
transnintantur ,  sed  hannii  quaelibcl  indemutabilis 
iiianet  ct  incoiifusa  et  actcrna ;  longc  eiiim  amande- 
tur  pcllalurquc  insani  stolidiquc  Sabellii  dcceptoria 
coiifusio. 

Veaeror  quoque  ct  adoro  iQcarnAUonismyslcriuiu, 


fccraTrcYrrovawv  xa2  Trcpc^^w/^ovo-wv  ccc  aXX^>a;,  HX 
iy  intaiTvni  rovruv  aycratrrb^rov  xsU  a9vy;^vT0v  fv- 
>aTTOfxivY}r  tq;  ac$c6niT0f,  jtopp^  yap  anontfijtivBu 
xac  a7rc>avvio^w  ij  tov  jtcaracof  eovof  laCtXkioyj  airon* 
rtx>i  avy^^vo-tc. 


2c?0)  $i  xae   7r/.07xvvu  ro  rpo  i:avTo.i^  tmv  xvkt»'^^ 


10^5 


EPlSTOLiE. 


i054 


•#/>co-fxcvcv  fAV9T>)ciov,  CTT*  cVxaTuv  $c  TMv  xfmwf  dcTro'  A  ante  onmia  soccula  praedefiniluni,  in  novissimis  vero 


xcclv^cv  jfri  attJTHoca  Troivroc  tov  ycvo-^c  «juiftfv ,  xcU 
iirtrcXc^iv  ^ca^Tv;  ficydc^uc  ovyxara^aoYa»»,  xoi  a/Spq- 
Tov  o^xovofAias*  rov  cvof  T«if  ayiac,  xac  (woTroioO  TjBca* 
dof  X^ioTOu  Tov  aXi}6cvou  6cov  «uwv  *  cv«  oOcv  i9fttv  ro 
cTvac  vTrQjB^c  Sca  Tnv  «farov  ovrcv  flrya66nrra«  cvtcv6cv 
vai  t6  cv  cIvxc  iQ|uicv  ^^apcffOciq.  *Ott0^07w  ovv  ml  irc« 
CTCVMy  aOrov  tov  cva  vhi  (uap^rcxqc  xai  fcaxapcac 
TpuK^f^  Tov  Tov  6cov  Tcov  xac  Aoyov  t6v  tm  llaipi  xa2 
T^  aycfti  Uv;Vfi«Tc  acScwc  9Vftirpo9xwovfavov  xoc 
ow^o^aCoftcvov,  fl^  o/AOOvo-iov  xal  ovv9povov  airccjB^ 
fcXav0^a>7rcx  xcvov/acvov  7r/&6c  ocxrov  rov  ocxccov  ir^- 
o-fiaro^ ,  cvSoxia  itaLtpncn  *Bti  ocxTC/&fAOiC,  X^f  ^^^  ^ 
xxc  awttpiyia  tov  Yravoycov  UvcvfiaToc,  xarc).06vTa  Ix 
Tuv  ov/&avfli>v   Tor^    av6f)a>7ro(S'    o^ivavaoT/sa^q^ac ,   cva 


temporibus  ad  lotius  bumani  gencris  salulem  pate- 
factuui,  et  per  magnum  ilium  admirabilemquc  unias, 
nnctse  vivific2cquc  Trinilalis  pcrsona^,  Ghristi  nimi- 
mm  veri  Dci  oostri,  descensum ,  ineflabilemqiie 
cjusdem  dispensationem  consummatum ;  ut  unde  per 
inexplicabilem  ipsius  bonitatem  esse  eranius  sortiti, 
inde  etiam  ipsum  bene  esse  acciperemus.  Confiteor 
itaquc  et  credo  unicum  opulcntissimx  l)eatis$imae- 
que  Trinitatrs  suppositum,  ip  ^um  Yidelicet  Dei  Fi- 
lium  et  Yerbum,quod  cum  DeoPatre  ct  Spiritu  san- 
do  in  omne  xvum  simul  adoratur  et  conglorificatur, 
at  pote  iisdem  coessentiale  et  caTquaie  existens,'in- 
flnita  benignitate  et  miscricordia  erga  proprium 
plasma  motum,  accedente  buc  paterna  voluntaie  et 


Tov^  xoTaxpi^cvrac  itiig  nilon  rn   aufxpriff^  xA  tqc  B  uiiseratione,  et  sancti  quoque  Spiritus  gratia,  ejus- 

^- '-   1 ' 9-f (    ^*        A.  .«     • ^likmyvaiA     AA/kwvAtMkl  i/vnA    rlA    AmlA     <lAc/»AnilSffioA       At    /»■■»« 


fpyjffic  fxircfrTux^ra;  trapaSceVov,  Ttal  xv  fOopa  vytcvq- 
vi^jucvovc  X^P^^^  avaoMoiorac,  xy.c  6ccaff  xocvoivovc 
XTrcj^yao^iiTac  ^vo^cm;'.  *EvocxioO'a{'  yap  iv  r^  yaTTpi 
tnc  UapBnWf  jtai  xv/»cei>c  x«c  akv^^i  6cor6xov  ical 
^X^  ^^  o^a/^xa  itpQjta&apQtivnc  t&  Uvcvfcarc,  xai 
o>ov  ccV  cavTov  avcc>)2^«^  c$  ecvr^  t6  v/uiCTcpoVy 
dvTctp  h  apx^  fft>o;r>«aTfl0^aff  tov  ovOpuTrov,  ir/BoqX9i 
6i6c  o^to^a/oxwfAcvofifUcva^  tovto  oirc/>  qv  6c6;. 


UapBi^  xai  fACra  t6xov  ti5v  ^ntpf\j&s  nal  a/SpoTuc 
TCrovo-av  wmipAaag .  fiu^afcfif  rnc  wrra  f  wcv  irap- 
9ivictg  rpamiaiie  icV  cv^ccgcv  ahfin  rn^  xara  niv  ir/»6o^ov 
«vrov  rns  ycwqo-cuf   or/icipiac  xai  avaX>ocMTOv  Jia- 


demque  cooperatione  de  coelo  descendisse,  et  cum 
hominibus  conversatum  esse,  quo  nos  dudum  prop- 
ter  peocatum  damnatos,  et  e  paradisi  deliciis  expul- 
sos,  comiptiouiquc  obnoxios ,  pcr  gratiam  salvarct, 
et  divinae  naturx  participes  einceret.  In  utero  euim 
Virgiuis  vere  proprieque  Deipane  inbabilans,  et  per 
Spiritum  sanctum  animam  et  caruem  sibi  adaptans, 
totamque  nostram  naturam,  quemadmodum  hominem 
in  principio  finxerat,  sibi  asciscens,  prodiit  Deus  iu- 
camlntus. 

Yirginem  quoque,  quae  supematuraliter  et  inefla- 
biliter  pepererat,  post  partum  virginem  conservavit, 
virginitate  iliins  secundum  naturam  nulla  ex  parte 
demutata  aut  lal>efactata ,  ad  designandum  per  se- 


fzovq; .  «o  T<u  narf>2  ya.o  wfi^c,  6  ofioovacoc  ifgjh  C  cundx  nativitatis  processum,  nuliam  prorsus  natune 


xara  iravToe,  X<"P'V  a/*apxiac  ycvofovof,  oirc/DfiaTOC 
'A^paafA  c?rc>afA^CTac ,  tra/9«ir>uaca*c  iQftcv  xtxocvoi- 
vqxw;  aefxaroc  xai  gra/»x6c*  aapxa  Ifi^vxufctvisv  Avcc- 
yiifs  ^^^XV  X^«i?  xai  voc/&a  ov^afcwc  irf>ovirooTao«y 
TiQf  ax;.aff  ivwacca,-,  a>Xa  fcia  vap^  ifijtyjx^  XoycxiJ 
•irc  T^f  xara  X^co^tov  oT^fcyvtaf  ircorcvcracy  ov  XBtra 
Xa/)cv  ffxijvwaac  iv  i5f/cv,  aiX  oXo;  oXq  tJ  avOp6>ircca 
fv«c  o-ufxirXaxcif  •  oiTvyxvTcaf ,  xac  a3cacf>crwc,  xai 
vnsp-jv&c  r6v  cvwo-cv  ipyaaaiitvog,  cva  al  awcXOovo^ac 
ouo-tac  OcdnQr6;  tc  xai  av9/s&)7r6r)3TO;,  cv  c^comTc  xri 
xara  ^o-cv  dcafxcivuo-c,  xai  oOJaftwf  ccV  oXXijXaff  fAcra- 
t&to^cv.  Et  xat  *  xaraxXiO-ccf  rw  'koy^  xv^  cvfifrjiac 
ituptixt^ptiv   cvo-c^wff  voovfav  ^ca  ty)v   t«v  6voaaT«v 


illius  accessisse  mutattoncm,  aut  alterationcin.  Qui 
ergo  ejusdem  est  cum  Patre  nalurae ,  nobis  per 
omiiia ,  peccato  tantum  secluso ,  factus  est  coessen- 
tialis ;  etenim  seniiiic  Abraham  suscepto ,  carnis  et 
sangninis,  perinde  ac  unus  ex  nobis,  factus  est  par- 
ticcps,  camemque  anima  intelligente  vivificataai  as- 
sumpsit,  nullo  quidem  pacto  ante  summam  illam 
unioncin  praeexistentem  ,  sed  simul  carnem  ,  simui 
anima  rationis  compote  animatam ,  simul  VcrUo 
unitam;  nec  rursum  secundum  solam  gratiam  in 
nostra  natura  babitavit ,  sed  totus  loti  human»  na- 
turae  oonjunctus ,  inconfusam,  indivulsam ,  supema- 
turalemque  unionem  operalus  esi  :  divina  enini  et 


cnt^cvfcv,  iircvoca  yap  fiovii  xac  oO  npdyfiKxi  ^tto^a-  D  humaua  uaUira  intcr  se  coeuntes   in  ualuraii  sua 


aBat  ^oSafoucv,  9ea  niv   virc/Bfva  r&v    ffwcX06yTe.iy 
fv^ccv. 


t6  uovaScxov  Sc  xxl  ivcarov  rqf  viroffraffcuf ,  ^ vAar- 
TCo9at  ircvTcvousv  arfXQTOv  x«c  appayU  dtafiCvov* 
xaraCoXejOb»   yup  19  ^aviaaccjd^;  rov  aTrarsuvof    Ev- 

•  Yerius,  x«r«  xX/Wcc» Ttpl  ;^u/»ccv  :  utsit  scn- 

tcutia;   lecundum  appelUiiwHtt ,  ratione  naluralii 


proprietate  indemutatae  pcrsistunt  persevcrantqae, 
nec  uUa  ex  parte  in  se  mutuo  transformantur.  Ve- 
mmtamen  propter  naturalem  ilhro  coitionem  ctco- 
pulam,  nominum  quoque  communicaiionem  mutiiani- 
que  rcciprocationem  pie  concedendam  existimaiuus, 
quandoquidem  propter  pbysicam  illam  admirandam- 
que  coeuntium  naturarum  intcr  se  unioneni,  non  re, 
sed  sola  imaginatione,  unius  ejusdemque  qnamdaiu 
bic  distinctionem  statuimus. 

Porro  autem ,  quod  cum  natnraram  distliictione 
personae  singularitas  ejusdemqne  unitas  indiviUsa  in- 
interruptaque  semper  consistat  pcruiaiieatqiie  (iiam 

eoyuncUonit,  eat  in  teinvicem  extisiere pie^ intelUija'' 
iRttf.  UAiu>uuxt:a. 


lOt^o 


S.  LEONIS  PAPiE  111 


1056 


ni&nsirosam  iniposloris  Eulyclielis,  et  Dioscori  con- A  Twxtow  [Euruxio;]  xotc   Aioaxojtov  (rv'//yaif  ti 


nml 


fnsionem  concrelionemve  pTOCul  hinc  ahlegamns), 
fiV  ut  unum  eunulemquc  confiteamur  creatum  el  in- 
crealum,  aelemiim  el  temporaneum ,  coelcslem  el 
terrenum,  circumscriptum  et  incirctimscriptum,  pa- 
tibilem  el  iinpalibilem,  sine  matre  el  sinc  palre  :  al- 
teiiim  quidem  propler  ineffabileirt,  aeiemam,  et  omne 
sajcuhim  anteccdentcm  cx  Palre  naiivitatero,  alte- 
rum  vero  propter  arcanam  incomprehensibilemque 
cum  nostra  nattira  unionem ;  duas  enim  ipsius  nati- 
vitalcs,  omnem  sensum  omnemque  intellectiim  cxcc- 
dentcs  agnoscimus  :  unigenitus  enimFillus,camin 
forma  Dei  ac  in  sinu,  hoc  est,  usia  Patris  csset,  el  ab 
leterno  ex  ipso  eluceret ,  sub  sxculonim  finem  se- 
metipsum  exinanivil,  servilenfn|ue  formam,  hoc  esl, 
nostram  snbstantiam  suscepit.  B 

Unio  itaqiie  in  Ghristo  secunduni  hypostasin  alind 
ad  aliud  adjiingit,  piita  visibile  ad  invisibile,  pati- 
bile  ad  impatibilc,  coeteraqne  ex  quibus  Salvator 
constituitur,  non  tamen  alium  et  alium  constituit, 
ahsit.  Unum  namiiue  cumdemque  Deum  perfcctum 
ct  hoinincm  itidcm  perfectum  confltemur.  Nam 
ctsi  natiirariim  difTerentiam  Christo  tribuimus  , 
nnum  tamen  eumdcmque  ctiam  post  incarnationem 
ngnoscimus,  ct  quo  stolidus  Nestoriiis  a  divinis  se- 
plis  f;iccssat,  propter  naturarum  ad  hypostaticam 
unioneni  cocunlium  diversitatem,  non  duos  filios, 
ant  dualitatcm -filionim  inducimus,  omnes  antem 
Christi  adiOMes,  qusc  utique  theandrica},  hoc  est, 
Dci  siinul  ct  hominis,  erant,  uni  tribuimus.  Nam  ul 


owouvcMOCf  *  cvTivOcv  T.v  ocvTov  xTt9T0v  y.cti  axrc9Tov 
•fAO^oyoufuv,  irpovtft)v«ov  ri  xat  Ottco^^joovov  ,  ov^«cvcoy 
TC  xal  iniytitiVf  ntphypanxw  tc  xoec  aTrcpcy|0«irTov, 
frot9«Tdv  TC  xou  oxado,  afintoptt  xac  airaro/>a«  to  piv 
^a  Tigv  «|»pqrov ,  xae  ava^x^v ,  xat  ir/>oac6»vtov  cx 
Harpoc  7Cw>7Qrcv,  to  dt  ^ca  Triv  xa9  viJLug  x^v^ cav  ts 
xac  airc/9ev6iiTov  ivuxnv^  xac  3vo  auTou  Ta^  ytwvvtig 
xijpvao^ofccv,  axoTa^QirTovc «  xac  xtnip  ^oyov  Tvy/avov- 
atiQ'   6  yctp  cv  fcopfq  ®cov   vir^p;^oiv  fAOVoycvqf-   Tco^, 

•    WV    CV    TOCC  XoXircCC  TOV  nOTpOf ,  TOVTCOTTIV   6  CV  OVTCX 

TOv  n«T/50f  frjboa/wvcoc  c^  ovtov  lx)a^tpac ,  circ  ow- 
TC^cca  Twv  acft>va>v,  cavTOV  xcxcvuxt,  xoc  rv»  toO  ^* 
^v  fcojoyqy  ovAaCcv  «  o  co^tc  T19V  «fcsTcpav  ovvcav. 


'II  cv  XptffTu  ovv  xoO*  vjroo-Tao^iV  hmai^ ,  a>3«  piv 
TtpQc  olHo  Ta  c$  cuy  0  SwTiip,  avvoycc*  ocov  in  t6 
aoparov  xai  6/9(ufavov,  TraOr^Tov  xa2  ax>}f>aTOv,  ovx  a/X^v 
^c  xai  (ikloVfinii  yrjoHo,  8i6v  tov  avTov  Tc7cioy  tfjjfi^ 
xoc  oLvBponno'»  TcAccov  OfxoXoyoCfAiv.  To  ^cayooov  Toiiv 
f^atuv  frjooovcfxovTCf,  cva  xac  tov  avr^v  yivwo-xovTC;, 

XKC  ftCTa  TIJV    OXCpxuO-CV,    &UX  CCfc    $uadu  VCWV  fJtCf5«C0VTC;, 

oca  t6  CTcpocov  t«v  covS/Ja/iivo-vv  cttc  t>j  xaO'  und- 
orao-cv  cvua-et  ^uo-cwv,  Tv«  cSwOiq  TiQf  Octar  av^ii;;'  6 
Tcupufpuv  NfOTO/DCOf ,  iravTa  5c  Ta  t>5c  6cav5p'xr,c  &vt'.0 
iiftpytiu;  imxtliffcana.  *ili  yap  Gc6ff  i-mp^/ti  ra  6cta, 
^i^auTwv  TOff  ^OTUficiaff  xa2  Ta  6avft«Ta  ipyai^outvoi^ 
eif  av9j9«i>froc  3i,  6  avTOf  Ta  7ra9i7  xod  ri^  v^pttg  cxov- 
trieaf  y.ari^i'aro»  Aca  tovto  fjiCTa  tajv  dvo   ^vactov  axo- 


Dcus  erat,  edebal  opera  divina,  signa   nimirum  ct  C  XovOwf  xac  ^yxacuci   iffapiBpLws  xac   t«c  ^vo-exaf 


miracula  :  ut  aulcm  homo  idem  ip^  sponte  ftubi- 
bat  passioncs,  sustinebalque  probra  et  contumelias. 
Unde  cum  duabus  naturis  consenlanec,  imo  neces- 
sario,  juxla  pias  divinasque  divinorum  patrum  no- 
slrorum  traditiones,  duas  quoque  naturales  opera- 
liones  iUhis  gloriiico,  ipsarum  qnodammodo  natura- 
rum  et  sohstantiarum  indices  atque  constitutriccs. 
Pari  niodo  ct  duas  quoqiie  naturalesaninsejusdcm- 
qitc  Dei  et  Domini  nostri  Jesu  Christi  Tolunlates 
veneror.  Nam  juxta  ulramque  naturam,  ex  qaibus 
ct  in  qutbiis  existit  et  Intelligitur,  voluntalis  facul 
tatem  ei  tribuimus  :  ut  enim  operatur  salutarique 
passioni  uitro  sese  exponit,  ita  ei  vult  qiioque. 

Credo  nirsum  illum  ipsum  crucifixum  essc,  non 
quidem  in  ea  natura  in  qua  cum  Patre  liicet  et  re- 
giial  (etsi  gloria;  Dominus  proptcr  idiomatum  com- 
inunicatlonom  crucifixus  dic^tur),  sed  in  iialura, 
hoc  esl,  terrena,  secundunv  quam  terrestrem  no- 
stram  massam  suscepit,  et  factus  est  maledictum 
propter  peccata  nostra,  quo  suse  nos  benedictionis 
faceret  esse  participes ;  et  carnis  mortem  ab  impro- 
his  illatam  pulienter  sustinuit,  quo  mortis  stimu- 
luin,  id  est  pcccatiim  in  camesua  condemnaret*  et 
desinieret  eum  qui  mortis  hahcbat  imperium,  lioc 
est  diabolum.  Credo  corpussuum  sepultune  contra- 
ditiim,  incorruptum  conservasse,  nullo  quidem  1110- 
do  ab  arcana  illa  inexplicabiliquc  uiiionc  divulsum, 
cisi  illud  tridni  illo  intervallo  anima  fucril  spoliatum ; 


«VTOV  «vij&ytcac  SoSa^w,  wc  ^«XwTcxaf  xai  ffv«TaTcx»c 
«VTftiy  T»v  ouafftM  xfyovv  ffvatuf»,  ruTa  rag  0co9c€c'; 
Kul  BtOteptTrtig  riov  Ocoo^of  mv  qfioiv  7raTCoa>v  irapaSoe-cc,*. 
'il^AVTMC  xoi  dvo  OiXriffccc  iyovv  Bt^Touaxa  ^vo^cxa  toO 
avrov  iing  KvpirtV  r.ai  6cou  «cawv  ^lqo-oO  Xpi9ro\t  irpcT- 
€cv6i>.  ecXirrcxov  yap  auTOv  ^cvmcxm  xaO'  iriptn  rw 
^vo^Cft^v,  e$  &)v  xai  cv  eur  vTxapx^*-  ^oti  voccrot*  &vKtp 
ivspyovvza  ovtw  rai  OiWra*  circ  t6  iraOo;  ^i  t6  omtiq- 
/»<0V  CXOV^Cfl*C  i^lOovTff. 


D.- 


ntTTivu  avTOv  o-Tavf>ft>$4yat  ovx  sv  f,  3taXafA7rcc  cjv 
To>  Uar pi  o^^o^ca'  cc  xoc  t6v  iLupcoy  T>i;  do^nc  coTccvpoi*- 
aOoLt  "kiytTtti  lytyjOaTrTac]  tw  )^w  rng  avTt^o^CMC*  oMia 
T>i  xaGiiuac  ycpa  \ytnpi]fvGtt,  Yuff  qv  t6  ;rO'!x6v  iQfiwv 
aviXxCc  f-^jpapLXf  xac  xaTapa  \tvip  iQueav  ycyovsv,  cva 
rnc  7rap*c«VT^;j  cuW/tac  xocvuvouc  )!fAac  ocva^ccSu,  xac 
Tov  T&iv  xaxovp^wv  xotTa  tijv  oracxa  rlviar;^CT0  vro- 
usivut  OzvaT:v,  cva  t6  tov  OavaTOv  xcvt«^o>,  tjjv  UpLstc- 
Ttav  ■K'xrv.Y.p'wrk  ev  rt^  cvpt.i  aurov,  xac  xaTaoyiio-iQ  tov 
To  Y.puTog  tyovru  toO  OavxTOu ,  tovtcotc  t-.v  dcaCo^Lov. 
Ta^^  oi  nupuMh  auToO  to  ocipLu  u^uprov  BturvpT' 
ffavTa  fxigSauwc  Tijc  uTroppnroxt  xat  avcx^oaorov  5tfltf 
ptOh  ivflifjtoi;'  cc  xac  t>5c  ^oyc/ioc  auToO  xat  voicac 
^'-'X^;  i/japtoOin  ij  tm  rpnritAipy  5tao"Tnu«Tf  utB* }.; 
avTOC   xat    ccc    adov    xaTa^cCiixc,  xar    TOtc   i'*   ^uXa/i 


^057 


EriSTOL.€. 


1058 


TTvtuaaiiv ,   wc  o  ropvftLpJi  y.xl  Oiio;   fiV'(T3  iiiToo;,  A  curn  qua  nniiua   et  ipse  quoqtic  ail  iiiferos  descen- 


nopsvOEl;  exjj^vjj  riit  ccvc<<TT«(Ttv,  xxl  t/>  eXsv^s^tav 
x»e  «TroXuT/OGJfftv  ^^^a/sto-otTO,  «<p6a/50"t«f  Ji  )cpv  ct7rap;ri5 
yr/ovev*  iv  ro  TrjOuTOTOXo»  e/.  T&>y  vsxoojv  avcStuacv* 
Avc(XT>»  7«^  wc  6c6f,  TraTij  o-af  tov  Savarov,  tt/oooJo- 
Trotwv  Ttacrri  (raoxl  tiqv  ovao^Tao-ev,  xat  avAwnffsv 
«aa^,  Tov^  TrcffovTa;  tw  Tigf  uuapxlei:  TTTwaaTi. 


'ETrto-TOvra  5c  ftgra  Tiiv  avaorao-tv  T«t;  yuvat^e,  rat 
Ty)v  X*/**^  avrarc  ir/DoaTyctXavTa,  xat  T/iv  cx  you  Oij- 
/co^  »3cxtv  Evarxijil^aTov  ).u7r»v  c^K^avto^^vTa ,  oa^OivTa 
5i  xai  TOf{    Oro-TTcy^otc    «vToi>    fjLaBr,ratg   t6  t^?    clva- 


dit,  iisque,  qiii  in  carne  crant  spirilihus  (qiicraad- 
modum  aposlolorum  coryphaeus  divinus  Pelrus  ex- 
ponit),  resurrectionem  praedicavit ,  libertatemque  el 
redemptionem  imperlivit,  et  nobis  quoque,  ut  pote 
primogenitiis  mortuomm,  per  resurrectionem  ali- 
qnod  incorruptionis  principium  exstitit  :  surrexit 
enim  ut  Deus,  mortem  pessumdans,  universseque 
carni  ad  resurrectionem  viam  patefaciens  ;  nos,  qui 
peccati  casu  in  mortem  concideramus,  una  secum 
quodammodo  suscitans. 

Credo  mulieribus  post  rcsurrectionem  suam  asti- 
tisse,  tristitiaque  quse  ex  mulierc  ad  nos  devenerat 
abolila,  gaudium  Ixtitiamque  illis  annunliasse.  Credo 
divinrs  discipulis  vivum  sese  cxbibuisse,  sux  rcsur- 


frri.aztui  «vrov  7rtoTovj*r>ov  auo"T^/5cov'  xat  ^uxvvvtx,  B  rectionis  mystcrium  conftrmassc,  ac  qnomodo  idem 


[«;•]  t/?  «vTOf  rij  rul  irpo  T^;  «vaffTao^ceoC  9ta  tj  rHc 
'^iojcswr,  x'/t  Tflf  tov  eropov  Owaa  xaTa  ttIi»  Oci/v 
Tr).!v::av  r7rayf/f ,  «v«'/ rj-^GsvTa  T«  ctV  TOvf  ov/oavov;', 
z«i  rjoStfsOivTCK.  ^x  ^e^twv  tov  9sov  xai  n«To6f  fjLzri 
Tov  npocry.^npLuWkO; ,  ynB^xt  uvOn  cXcvo^CT^t  iv  ^ojij 
6coros7rct  x«i  f^ovo^ta  tJj  x«t«  'rraojQC  xTto^cwf,  x«c 
xotTiQ»  x«'eaOy30"crat  cxao'T'i)  x«t«  t6  ^c^t&^fuv^v  «7ro- 
otJovf*  7rivT«f  yap  inyLoic   ^avc/swOjQvai   Sct  ipLitpocrBiif 

TO'j  ^uatOS    TOV  X/5tO"TOV. 

!MgT«  TavT'/  7rifl"TCvo>  xai  0"apx6f  ovocaTao^tv,  iQvixa  ^ 
Tov  xoo-aov  aCTaTTOt/^ctwo^/f  ycvijrai,  tva  t6  Ovyitov 
jQawv  £v5vo-r3Tat  «Oavaoriav,  xai  t6  yOa/STOV  a^Oa/ooiav 
7rc/5i§i).»3Tat.  ^OyLoloyu  xai  cv  jSa^rTio^/za  ci?  uytvv)» 
«aa,&Tt&Jv,  t6    ct;    n«Ti/r>«  xat   T'!6v    x«i   «ytov   Ilvsvfjta 


ipse  forel,  qui  antc  resurrectionem,per  manduca- 
tionem  sacriqne  lateris,  quod  sapiens  Thomas  con- 
trectavit,  exhibitionem,*  demonstrasse.  Crcdo  dcni- 
que  assumptum  esse  in  coelos,  et  ad  dexteram  Dei 
Patris  consedisse,  et  cum  assumplo  corpore  non 
absque  gloria,  divinaque  majestalo  olrra  denuo  ven- 
turmn  esse,  judicem  sessnnim,  et  unicuique  juxta 
vitx  snae  rationes  redditurum  :  omnes  enim  nos 
manifestari  oportet  antc  tribunal  Cbristi. 

Credo  postquam  muiidus  bic  Aierit  innovatus,  et 
quodammodo  transclementatus,  et  carnis  quoque 
resurrectionem  fnturam,  quo  nimirum  noslrum  hoc 
mortalc  induat  immortalitatem  et  corruptibile  in- 
corruplionem  {Rom.   xiv).   Confitcor  ctiain  unum 


T£).ovy.rvov  x«t«  Tyjv  cvayyc^txrW  x«i  Oswtv  7r«/3/5o(7tv.  ^  baptisma  in  rcmissioncm  peccalorum,  quoJ  secun- 


TavTa  tq;  6«,0o565ov  x«t  te/3«;  ijucav  ).aT/scia;  trt' 
<?v«"ata  ^oyaara  x'xi  /xvorrj/ora  x«t«  ts  Triv  Ta/ca^o- 
OilfTWJ  r5//tv  Tiupa  T«uv  Gct-v  fjtvo"T«yw'/wv  vi^rj^.rjv  tc 
Y.y.i  «xoi^cvvco-TaTijv  Oco^oyi«v,  xxt  Trjv  o-wTrj/Jtov  7rc«i 
r^uy;  Tov  0-ov  ^.oyov  otxovofx^av,  x«i  00"«  TovTOt;  ctv/ix- 
€«tvovT«  l<fuun)la  xrjpvyu^Ta  /x6t«  itavni  «to^oj^^q; 
x«c  Trio^rsw;  o^vvTrj/du  rc  x«i  aanat^opLai» 


'AiroSfx^ifAat  ^i  xai  i5«eT'7i  T«f  ri  irpitT^iiaQ  Ttai 
TriDo;  8c6v  rmv§cec*  Tr/jwrov  ftiv  x«i  i^^/epsTOv,  t^c 
7r«v«yvou  xai  Travauwaou  x«i  unnapOivov  3so"7rotvrjf 
rjetotv  6coar2TO/»Of *  C7rgeT«  twv  Ociwv  x«i  o^/DOviwv  Suva 


diicn  evangelicam  apostolicamque  traditionem  per- 
ficitnr  in  nomine  Pairis,  cl  Filii,  ct  Spiritus  sancti. 
Uxc  veneranda  ortbodoxi  sacriquc  cultus  nostri 
dogmata  divinaque  niyslcria,  qiio;  juxta  sublimem 
srnccrissimamquo  tbeologiam  divini  sacrique  doclo- 
resnobis  tradidemnt,  tum  salutarem  quoque  divini 
verbi  erga  nos  dispensationem,  tum  cseteras  omnes 
bisce  similes  et  consentaneas  doctrinas  prxdicalio- 
nesqne  cum  onini  acceptatione  et  (idc  amplector  et 
servo. 

Exosculor  nihilomfinus  et  expeto  sanctorum  apud 
Deum  patrocinia  et  intercessiones  :  primo  quidem 
pnecipneque  sanctissimse  et  immaculalissiin:i?  som- 
per  virginis  ac  dominie  nostnc  Dei  inatris,  mox  ve- 


,a!wv,Twv  «ytwv  x«i  7ravcuT>wj.)v  «^roTTo^wv^Twv  pi«-      ro  divinarum   coeli'stinmque  virlutum,   sancloruui 


x«/oiwv  7r/0ovrjTwv,  x«i  cv^d^wv  x«i  xa).).tvtxwv  /x«/3tu- 
f-wv,  x«i  Bto%6pMV  n«Tipwv,  z«i  TrovTwv  twv  «ytwv 
twv  «rr'  «cwvof  cv«/0sOTrjo"«vTwv  T'o  Kvpup '  ot  ^wo"e 
dtonrecvT^?  cv  «'^7r  ^X*^  T^P  ^«^^'«^  ^  X^^P^  Ku/stoV 
wc  jtayeo-Trjv  o-wTrrpioy  fcrKV^cv  "^vjrfic  x«i  o-w/*«TOff 
x«/»Trouucvoc. 


Il/sumvvM  oi   rxii  Tri/atTrrtxrTOttai  Tcr  cc^dnrjxtai  kvtmv 

XsiY^ftV^,    WC     ^«T/SStOV    ^U^rtXWV    TC    Xoi    TWUftTIXttV    TTCr- 

Ony.u7M'j  Tvyy^oivovT^.  'Avv/zvw  ovv  «vtwv  t^v  OT/yr/rjri» 
xai  6*vO»ov  7ro).tTStav  x«t  Tov;  «otStuov;  «vtwv  c^-.ywvxf 
xat    aO^^j;,   yspuifpi   T«;    Ori<«;,   xxi    T«t;   «v&>t«tw 


laudalissimoruinque  apostolorum,  Leatorum  pro- 
phetarum,  gloriosissimoinminvictissimorumqiie  mar- 
lyrum,  divinorum  Patrum,  ac  omnium  denique  san- 
ctorum,  qui  ab  initio  mnndi  Don>ino  placueruni,  ct 
absqne  nllo  omnino  ftne  in  ipso  et  per  ipsum  viviint 
(animxenimjustornm  inmanuDeisunt  [Sap,  iii,  i]), 
ut  qui  maxrmam  binc  animsc  corporisque  salutem 
consequar. 

Adoro  item  et  exosculor  vencrandas  illorum  reli- 
quias,  .quippe  qavR  certam  animonim  corporumqi/e 
mori)is  salutem,  medicinamqiic  confcrant.  Suseipio 
prxterea  ac  laudo  vcnerandam  divinamquc  illornm 
convcrsationcm,  cclebcrrimosqnc  corumdcni  as;oncs 


f059 


S.  LEONIS  PAPiE  in 


4060 


ct  pugnas,  lionoro  qooqiic  ct  yencror  sacrosanctas  A  rtfiaTs  ortpavw  kvtovc,  orc  \inip  xni  ^q»  toC  7r«:vr&>v 


illonim  Uimbas  ct  scpulturas ;  dignos  denique  iUos 
ipsos  censeo,  qui  summis  honortbus  decorcntur , 
maximisquc  laudibus  evehantur,  quoniam  pro  gloria 
Dei  omnium  nostrum  SaWatoris  sanguinem  soam  pro- 
fuderunt,  et  hanc  iluxam  praesentemque  yitam,  ob 
suam  in  Deum  charitatem  animose  spreverunt,  vivi- 
ficasquc  ac  salutares  illius  perpessiones  imitati  sunt. 
Complector  itidem  suscipioque  non  solum  veneran- 
das  Christi  omnium  Salvatoris  nostri  iconas,  ct  ve- 
nerabiies  sanclissimae  Dei  matris  im.^^gines,  verum 
sacras  quoque  sanclonim  omnium  cQigies  camque 
yenerationem  illis  exhibeo,  quam  honor  eorum  mc- 
rito  postulat. 

Amantcr    pneterea  rcvercnlcrque   vencror,    et 


nfi&y  SwTTQtOf  0coO  TO  catiu  e^iyta.y^  xai  rri:  npovTKui^ 
pov  C»^^  ^uc  Tr)v  <(;  auTov  uyuTttiit  TtarifpWAfTuVy  uc- 
^«TTai  Tov  ((uoTroioO  xac  ao^Tioi&cov  noBws  flcuToiG  yrvo- 
ficvoc,  otfTra^otavoc  afuc  t^  toO  ttovtuv  Zairnpo:  Ipurrov 
vtBacrituf.  c/xovc  tqc  tc  irocvoyvov  xai  6coui9to&o;  ycal 
roytg  vctttou^  xac  «ycouf  outmv  ^apaxx^^pa^^  rr cogvcu«iv 
avTOcc  TTiV  xaTa  Tcfxijv  Trpoaxvv/Qaiv. 


Upog  TOvTOcc  affitavita^    ^iroSc/o/xxc  ml  tcuu  ra; 


amplector  seplem  sacras  ct  oecumenicas  synodos,  "  «7'«^  *«^  ocxouucvcxaf  cVra  ovvoJovf  xac  Ta  cv  «0- 

Tacc  cJoy/xaTcff^cvTa  xai  xupvxO-VTa  Occa  rc  x«c  vttc^vq 
Y,ai  (TtarToua  SoyuaTa  «aera  Tcliv  o^kuv  xac  Sio^ocftiv 
Ilari^fijv  i9^fil>v,  ouc  xaTa  xacpov  cI^zto  to  nvcvjAa  to 
aycov  frocuaivicv  rixv  'Exx^HTcav  avToO  jtat  dccVccv. 


omniaque  supernaturalia,  el  salutaria  dogmala  et 
decreta,  qux  a  sanclis  ct  divinis  Patribus  nostris, 
quosolim  Spiritus  sanctus  ad  Ecclcsiamsuam  regcn- 
dam  pasceiidamque  insliiuit,  in  illis  exstant  sancita 
ct  detcrminala. 

In  priniis  quidem  sacmm  318  ccleUcrrimorum 
Patrum  synodum,  qui  quondam  apud  Nic«xam  civita- 
tem  conlra  irapium  cl  furiosum  Arium  convenerunt, 
qux  ct  impictatis  auclorem  ab  Eccicsia  expulit,  ct 
ndcm  vcram  rcclamque  pcr  sacrum  iilud  et  divinum 
symbolum  nobis  exposuil,  et  Deum  Verburo,  Deique  • 
Filiuni  non  crcatiiram,  ulille,  scd  Patri  homousion 
el  cerluin  vcrumque  Dcum,  et  reruin  omniam  crca- 


TIisuTa  ^cv  Triv  cv  Ntxaca  c\nn\9o\ica*  rw  rvn  «oc 
^cuuv  IlaTC^cjv  iiauiit  trvvo^^ov,  xaTot  toO  dv^^^c^iovc  xal 
fcavcu^ovc  *Apccov*  6v  Tq»  ^Ev.-Atiiiai  r^uvao^a,  ircorcv 
)Q'jicv  akti^  Y.7.i  cvOvTarcv  ^cx  tcv  ceoov  xai  Occou  cvu* 
6o).ov  l^tfis^irttn'  T'iV  ©sov  A670V,  xat  toO  0cov  Tcov, 
ov  XTCO^fxa  xar*  avTOv  ,  oiix^ov^cqv  Zi  tw  Wyirpl  nai 
(TMvca0upx.oVf  <u;  6s6v  akrficjvj  xac  XTto-rijv  ruv  aTravTMv 
Q^6o56;a»;  cSoyuarcdcv. 


torcm  esse  orlhodoxe  dctcrmiunvit. 

Deiiulevero  i50sanctonim  divinissimorumqucPa- C      EcTa  tijv  fciT* avTTov  :*v  TavTij  rn  ^/ci).»^  timv  1:0- 
trumsynodum,  qux*poslNicaiam  in  liacregiacivitalc      ^««^  awa^^oco-Octtrav  twv  pv'  6so7rvc07T&>v  naTi;oiv- 


t6v  avofl^iov  7cvcv/xaTO.uu^ov  xa0c).ouo'3(v  McrxcSovcov  xai 
Trjv  Tov  itpoij  avuC6Xov  cvvocav  i^ajih^vaoav^  xac  tow 
ToO  oycov  IlvfvuaTo;  ^oyoc^  c;rcTjoavoji<7.  o-av,  8:6v  aXQ- 
6cv6v  6;:zO'>vTcov  Tjji  IlaT|9c  xac  tw  Tt'7»  xat  ov  xTccfxa 
ovTov  ^c^at&iTaaciv,  xai  *A7ro)i).cva/>tov  t6v  Aao^cxcc  ^ 
Tov  ovTWf  «fpoya  xac  ovodtov  t«;  'Ezx^ij-jcaf  &irox9- 
/9v$a«7av. 

Mc6*  ]Qv  TQV  cv  'E^ivtp  t6  npoTSpov  avvayis^cpucyiiv, 
Toiv  ccjOMv  ^caxoffctMv  ^t$a7xa).&>v  ayiay  o^vvodov  xaTK  Vt- 
cropioM  Tov  /xaTaco^^povof  xoc  tcjv  cx/cvov  ^XavfnptiAv^ 
ov  xa9c>oOaa,  ucavTOv  Xpivrov  xai  6cov  ^oumv  xaO*  cvwacv 
vTT^ffTao-iv,  xac  3vo  fvccc;'  ao-vy^^vTws-  xai  o^cecc^rrM; 
coyC»:  cdoyfxaTcffC,  t6v  avT6v  6c6v  xac  av6p«,>irov  ic 


coacta  Maccdonium  impiissimum  Sptritus  sancti  im- 
pugnalorcm  exauctoravit,  Ooteudens  illum  non  cssc 
quid  creatum,  sed  vemm  Dcum  Patri  ctFilio  per  om- 
nia  homousion,  eadem  sacnun  symbolum  Spiritus 
saucti  vorbis  fusius  explicavit,  quin  et  Apolliiiarium 
Laodicenum  quoque  honiinciu  vcre  stoiiduro  et  in- 
sanuin  ah  Rrclcsia  pepulit. 
.  Posi  hanc  aulcm  suscipio  sacraro  200  sanctoruro 
Patrum  doctorumquc  hominum  syuoduni,  qiiae  contra 
vcsanum  Ncstorium  blasphcmas((ue  ejusdem  voces 
Kphesi  coiit,  eumdeinquc  gradu  ct  ioco  movit,  et 
iinam  esse  Ghristi  ct  Dei  nostri  personain,  duas  vero 

cjusdem  naturas  sine  ulla  conrusionc  ac  divisione         .  ,.  .  , 

inter  se  unitas  dctcrminans,  uniiin  rursuni  euindem-  ^  fn^ava,  xai  tqv  oycav  Ma|»cav,  xv/5u>c  xac  0X196««;  eco* 
quc  Dcum  ci  hoininem  simul  cssc  deciaraiis,  ac  sa-      toxov  ofAoXoyiio-affa. 
cram  tauJcm  virgincm  Mariain  vere  propriequc  dci- 
parani  esse  pronuntians. 

Complector  quarto  sacram  G50  divinorum  Dcoquc 
nfllatorum  Palrum  Chalcedone  coactorum  synodum, 
qurc  impiissimos  Eutyciicm  et  Dioscorum,  obscuram- 
quc  ac  tcncbrosam  corurodem  conrusioncm  condem- 
navit.  Ilis  analhcmate  jugulatis,  unuin  curodcinque 
Christuni  Deuro  ac  Dominuro  nostruro  et  horoincro 
pcrfectuni,  el  Dcuro  rursuro  perfectum  csse  in  dua- 
bus  qiiidero  naturis,  in  una  vero  persona  inconfuse 
indivuiseque-cxistcnlempicdeprxdicavil. 

Tum  qiiiutam  nirsum  sacram  165  sanctorum  Pa- 


McTa  TavTa  twv  h  Koikxnio-^t  ow3/»aft«vr**v  t^cx»  - 
ffcuv  T^caxovTa  ivOcuv  xai  Btofopoiv  Uaripw^  nrie  tov; 
dvo-ffcCccf,  EvTv;^ca  xac  Ac6o-xo/>ov,  xac  rrlv  ^Ofitin  xac 
io"xcrTca/xcviQv  avTwv  ffvyxvo-cv  xaTcScxao-c,  »ac  Tovrovi' 
ovaOcuaTtaaaa,  tcXccov  avTov  ec6v,  xal  tAi cov  a-Ap^»- 
Ttov  t6v  avTov  X/ocot6v  xac  ecov  npt.w  i\  dvo  fuon o-c  ilA 
vTToaTaacc  fica  arvyxwTwc  xac  aliaipirfa^  cvo-c€«iC 
avcxTij&v^sv. 

"Etc  unv   xac  Triv  avCcc  xaT*  avngv  tiuv  eiopicov^vTov 


«061 


EWSTOLi€. 


1002 


7r6>(v  ffuyxpoTnOccaflrrf  uyiuv  nifAitrwt  vuvo^ov  twv  pV  A  tnim  synodum,  qiue  in  bac  it€rum  divina  Deoque 


uyionv  naTSpwv  ^u&v,  iqt<;  TOt  6eo$m/}ov  rtul  Ncctojocou, 
YT^  di  xac  'ilpcyivoijc*  AcSufiou  tc  xai  Evffyj&iov  rad 
T&«v  afAf*auT0Vk  xax^i^o^uv  aoY€«  Soyfxara,  Tcuf  f<iv 
ira^a  tocc  tto^OIoc^  xpufrTousva,  TiQvcxavra  ^i  itt*p&% 
ova^vcvTa  xai  ovaSXaonio^avTa  c^iTCfAC  *  ^C  wj  ya^ 
avToi  c^iipr|>douv  pivOoXo7Y},tAaTwv ,  *lov^acxn  tc  xal 
'K»i}vc/c;g    fxa^Lov ,    i    Xptvxiwtrn    Jo^Sj    linjxo>ov6i»- 

t-iri:    TtiV   fxTUV    TUV    pO     UpS>10   ictZp&V    OUC^.VfOVCXlOV 

avvo^ov  Ttal  avrrlv  xaTa  tovto  to  ^ao^cXscov  aorv 
orvvuycxivisv,  xai  tuv  xaTa  X/>cot6v  f>v9Ceav  Ta?  tc  t^co' 
Tnrui  xai  ^vccxac  ivipyiiag  xai  &cXii9Ccc  xi2|Bv$a7ay, 
ovaOiuaTurao^av  dc  6io2v>j0ov  tov  tiqc  ^xpav  iTrcorxoTrov, 
xac  *Ovb>^ov,    Kvpeov  tc   xac  £x'/^cov,  Ilvpcov,    IlavXov 


addicta  civitaie  coacta,  impia  Theodori,  Nestorii, 
Origenis,  Didymi,  Evagrii,  reliquorumque  haeretico- 
mm  praedlcta  sectantium  dogmata,  dudum  quidem 
ante  apod  plerosque  occuita,  per  id  vero  tempus 
aceri)OS  denuo  ramos  surculosqoe  proferentia,  juste 
excidit :  quae  enim  ipsi  mente  delira  et  rabnlose  profl- 
tebantur,  ea  JudaBorumetpaganorum  imaginationi  ve- 
rios,  quam  Christianorum  tidei  conseiitanea  erant. 
Post  hanc  et  sextam  quoque  sanctam  et  oecume- 
nicam  i70  sanctorum  virorum  synodum,  iterum  in 
regia  hac  urbe  congregatam  veneror,  quae  pro  naiii« 
rarum  Christi  ratione,  ejusdem  quoque  proprietaies 
naturalesque  operationes,  etvolontates  dislinxitac 
prxdicavit,  et  Theodorum  episcopum  Pharan,  IIo- 


xac  ncTfjov,  Toic  <rv7x«pwei  6iov  xaTa  Tijv  ExxXij- ^  "orium,  Cynim,  Sergium,  Pyrrhum,  Paulum,  Pe- 

acav   iv  to    ec/96>o^vi]   ccvvOapivTa;*  frc  xac  Maxcx/ocov 

Ttv  AvTcoxzta»    6vo;j(a70cvTa    9rp6cd/90v ,  xac  Zrc^avov 

Tov    TOvTov  jEiiaOiiTiiv  *  npof  ^i   xac   Uo^xjxp^nw ,  t6v 

V9irc6f/oova  yipovza'  oc  cv  Biknfia,  xac  fxcav  ivt/syccav 

hrl  Tov    Z^npog     iQfxwv    Xpwzoxt    xac    6cov    i^o^a" 

(ov. 

*E7r2  TavTU?  ^i  7ra>cv  xac  fxiTa  TavTa  Tijv  iv  Ncxaca 
TO  3cvTC/50v  ffvvf).6ovaav  Twv  £v  Toc;  xa6f*  TQ/xac  ;^/a6vocc 
/5v'  llaTcpwv  codofxTjv  xac  Itpav  OTivo^ov  ,  -nxti  itucra^ 
xa(  TT/DoXaCovo-ac  ayta?  avv6^ovc  iTrco-y-.or/tac,  xal  Ta 
To\>TMV  ^oyuLaxu,  twv  o-crrTwv  xol  Uf&^  tlxavtav  Tr,v 
ipyjfii'»  TracaJcJofCJVDV  Tp  'Exx>uo"ca  Trpoaxvvuccv 
ovc^iSafo,  hpivatxa  irapait^Tntri^:  a\nag  T'T>  tvjtm  tov  ^ 
^6>07r0(0v  OT«vf)ov  Tr/joaxvvcrorOac.  *A»ri6a).oucv  xni 
*Exx)neriac  tov?  s^*  Z€pti  xai  xaTaoT/oo^^  tovtmv  xc- 
/o^oyijaavTaf ,  xac  T'7,v  X/BccTcavwv  xaTir/o/5i57:*vTaf, 
OTC  6>f  Ocot;  aiTOt;  Tr/joacxvvijo^av*  tovtcttc  6ioJoVcov, 
Baot).ccov ,  Zco-iwcov,  Tovf  itapopMit  6cov  cc/^aTcxwv 
l^6vb>v  a/^^avTa;. 

(ac  Ta-JTac  T«ff  tlpinuihac  oryca?  ocxovfovcxa?  avv6- 
^•uf  oiro^cxofitac,  mai  itccntian  t6v  ixx/9CT&>v  xa2  fxaxa- 
/»(*iy  Haxipwt  xa  xt  ivjfpLuxa  rai  TrovQfucTa  avTraCotiac, 
uf  Ztiaarvilian  avc7ri)i27rTOv  xai  vutxnpiai  OcfiiiXcov,  xa2 
ovc  1]  xa^o).(xi}  'ExxXijo-ta  Yr/doo-tCTac  airo$c;^Of<a(,  y.oi  ov; 
aTroT/BCTTsTac  aTrooT/^c^fAac.  *A7ro6aAAofiac  hi  xai  irav* 
Tc)il>;  a7roT/0C7rouac  Tov;  aTro  Scliwvoc  tov  Mayov.  xac 


trum,  quipermissu  Dei  per  comiptionem  et  fraudem 
in  Ecclesiac  sacerdotium  irrepserant,  Macarium  An- 
tiochiae  antistitem,  et  Stephannm  Macnrii  discipn- 
lum,  et  Polycbronium  puerilem  insanumque  senem 
anatbemati  subjecit :  unam  enim  bi  duntaxat  voliin- 
tatcm,  unamque  operalionem  Christo  Servatori  no- 
stro  tribncndam  essc  docebant. 

Rccipio  tandem  septimam  sacram  150  sanctonim 
Patnim  synodum  nostro  hoc  acvo  in  civitalc  Mcxa 
denuo  celcbratam,  quae  omnes  pnecedentes  sacras 
synodos  earurofpie  dogmala  ac  dccrcla  connrmavit 
et  quodammodo  obsignavit,  sacrarumqnc  nr  vcnera-^ 
biltum  imaginum  cultum  adorationemquc  jam  inde 
abinitio  Ecclesiis  trailitam  susccpitdcfmivilque  non 
secus  venerandas  esse  alqne  vivificac  cnicis  cffigiem. 
Eos  proinde  ex  Ecclesiis  ejicimus,  qui  in  lianim 
contumeliam  et  eversionem  futili  garrulitate  Chri^ 
stianis  insultant,  quasi  deorum  loco  hactcnus  illa« 
balicant  vcnerenturque,  qiialcs  sunt  Thcodosius  ,  Ba- 
silius,  ct  Sisiiinins,  qui  Dei  pcrmissione  cpiscopali- 
bus  sedibus  pracfuere. 

Ilas  itaque  pracdictas  sacras  et  occumenicas  syno- 
dos  .suscipio,  et  omniiim  clectorum  beatommque 
Patnim  dogmata  et  opuscula,  ut  qiiae  ab  omni  re^- 
prcbcnsionc  alicnam  doctrinam  salutisquc  ruirda- 
mcntum  contincant,  ex  aiiiino  complector,  dcinum 
quoscunque  Ecclesia  catholica  recipit,  illps  ego  quo- 
que  recipio,  ct  quoscunque  ista  aversatur,  illos  ipsos 


piixpt  Tov   ^fv/90  t:q;  cvo^c^ciaf  iravTaTraffcv   a7ro7rc-|>el  cgo  iliJcm   avcrsor.   Exsccror  etiam  modisquc 


TTTcax^Taf,  xat  doSac;  ^rovijpwv  ^oyuiaTcav  xac  ffiopO' 
Trocuv  ifAfyjpivxUti  xac  titv  twv  oyiejv  7rapa9ooiv  aQt" 
Tijo-avra»,  xal  tov  itty.p'»  twv  ^c^avc&iv  oiro/sov  ovva' 
vafu;ac  t^  T»5f  6/j6o5o;ia»  apo^pa  TO^fxiJo'  vra»  avTOvc 
TC  avaOcaaTc^cj,  xai  Travraff  TOvf  CTrouc-.o.c  avTOCf, 
xoi  e^  /vficov  xHi  mxa  Xptvxoit  ^ExxXijo^cac  Jta^rTvw 
xac  Tu  avaOcfxaTC  xa0v7ro6aXXa>.  'Hfifcf  pih  ovv  t6  iQvi- 
T?/3ov  ^pvjnua  Tocf  fjiaya/otwTaTOi!^  vfxcv  y.ai  6!0^c«5a- 
XTOc;  xaTa  TaCTa  dc^ii).Qi>fAivfii>v  Tr/soaTrr^viixafxcv  tI> 
aveaOcv  xcx/oaTnxoTC  ixx).720'(aoTcx'T>  6t(T[i(i  C7r6ucv0(, 
ocov  Tiv(  Eu^vyT  .1  xi2/svx(,  xr»»  3i  r,yLSiV  izpovy^friauyLVJOt 
T«  ypa{iuazi,  xr,^  iv  X/vtoTw  cc^uitr.g  y.ai  •nphg  a^n- 
Aovf  ffuuTrvoia;  y.'A  oaovoic^»  t«?  i*/y'Ja:  ^'ra'/ou£V'»>. 
*il  5i  vfxtxiptt    ro^ft  voTi/oa    iv    KvriM    «fJe^yoTnj    auzi' 


oinnibus  detcstor,  qui  a  Simone  Mago  appellationem 
sortiti  et  ab  omni  prorsus  pietate  exuti,  ad  prcscn- 
tcm  usquediem  pravoruni  cxitialiumqiie  dogmatum 
opinionibus  sanctorum  traditionem  infirmarc  vini- 
lenliimque  zizaniorum  semen  ortbodoxae  fidei  agro 
iniroiscere  iion  cessant ;  hos,  inquam,  omnesqiic 
coriimdem  sequaccs  exsecror,  et  veluti  Ecclcsiaruin 
Christi  pestes  respuo  cl  anathcmatizo.  Nos  proinde 
Ecclesiarum  sanctioncm,  quaejam  indeab  initio  ob- 
tinuit,  sccuti,  hisce  nostris  litleris  vclutl  animato 
quodam  pnccone,  el  charitatis  in  Christo  mutusequc 
inter  nos  concordisc  et  amicitix  vadibus  usi,  -vos  sa- 
Ititanlos  nostramque  scntcntiam  vobis  bcatissiiuts 
Dcoqiic  cdoctis  liupc  in  modiiin  facicndam  putavi- 


,0^         .  S.  LEON!S  PAPifi  IH  IW5* 

mus.  Veslra  aulem  desideratissiina  iii  Doiuiiio  fra-  A  ^«ito   »fx«»-    Kpi^ta,   uh   ivxcetf  wle  npoe    »«/>*©», 


temitas,  viccm  nobis  reddens  precilHis  ad  Domiiram 
fusis,  opportunisque  sermoaibus,  et  ipsis  quoque  r^ 
bus,  uos  confirmet  iniormetque,  qiio  veetris  kgibu» 
vestraque  suffulti  doctrina  in  bac  fide  sUbileSi  sinir 
plices,  et  ab  omiii  defectu  immuiies  persistamuSf 
omniaque  mysteria  qu»  in  ipsa  vel  de  ipsa  ab  iui- 
tio  sunt  iradita»  inconcussa  retineamus,  et  univer^ 
sum  denique  rationalem  nostrum  gregem,  summi 
pastoris  nomine  et  unctioiie  insignilum,  intraq^ie 
ecclesiasticoc  caulae  septa  conslitutum,  manifesla  di- 
vinae  iliius  et  apostolic;»  spiritualis  doctrin»  fistuiaa 
ebuccinatione ,  vocibusque  diviiiitus  iiispiratis  in 
uuum  congregcnHis  et  ab  insidiantium  ferarum  roor- 


cirfcra  Si    xai  X6701C   TOt;   xccOqxov^t   xffi    iroccjiAKaiv 

^Ktm^i^OMfTl     X«C     ffUVfTiCoVO-lV  ,    lyOC    TOUC     VfAETej&CttC 

vOfAoOtaiKic  M(c  Si9c(0iC(xXuu»  arq/Mfifv  fd^ococ  tv  rjl 
TOtavTig  Tri^Ttc  ivH}^in»i  xac  axipoioc*  irchrra  t«  cv 
ocOttj  ii\^(rtrifnx «  ecvcj6iy  ir«/>«Si$o/uva  anupmrp^^im, 
^v)aTT0VTfC9  3cac  eto-ft»  T£»y  6pta7  rns  ixxknauivxtxn: 
«vA^  corT«f*sva,  rrt  ^iiet,  avpfyyc,  Tji  T«ff  airoflrTOAc- 
xiq;  x«i  7rv£V|x«Ttx^c  5tJa(7xa).i«c  fva^>iu';>  Trf^tCopiSij- 
ffft,  x«t  GfOTrvevflTTOtC  ^X"*/**^'  Travra  t«  ).oycx«  tac 
iipaf  TroifXVKjS'  9josiAfi«T«  irc^caO&oi^ovTfc,  xxi  TijcovvTfj 
7r«|9a  Toi^v  cTrt^ov^fvovTwv  6iojO(&>v  aAu^Trra  cv<rfoio'Ji«a'' 
fACva  Tu  ToO  «p;^iTroi/xftvof  XptoroO  ;^pi(r^TC  xai  ovo 
fcaTt. 


sibus  illssum  couservemus. 

Si  qua  aulem  a  nobis  sunl  praetermissa,  ea  amico  B     R«i  t«  itap*  i^pliv  «7roXft7rofxiv«  5t'  e«vTwv  uttokkh' 
paternoque  aflfeclu  per  vosmcplipsos  explcte,  quo  ni-     poOrf ,  w;  yt>«5s>^oc  xat  yt^oo^To/jyot ,  iv«  to  v/mm 


mirum  veslra  abundanlia  nostrain  suppleat  inopiam ; 
quodcunque ,  inquam,  vel  iu  verbis,vci  eliam  in  re- 
bus  nobis  deest,  id  vencrabili  saccrdoteque  digna 
aiictoritalc  vila;  nostrsB  adjicile  et  superaediAcate  ; 
cliarisnia  enim  vobis  communicatum,  nullum  hac 
rationc  capict  dclrimenlura,  siquidem  liberalis  cqm- 
municalio  adeo  bonorum  diminutioncm  nullam  ad- 
fert,  ut  suo  quoque  ti^nipore  mullipliccs  gloriososque 
fructus  lefuiidat.  Ycstra  proindc  divina  virtule  not 
veluti  innrmiores  fulcilc  ,  pedesqr.e  iio^tres  ad 
currenilani  Evangclii  scmitam  pcrflcite»  neque  ulia 
omnino,  qux  salutaria  aut  utiiia  videbuntur,  sugge- 
rere  prxtennittile,  ut  qucmadmodum  in  fide  et  con- 


Trfpi^afvtx^,  tie  TO  loiiiztpo^t  x.pr,7iuii\jffrj  •jTtiptificn^  xai 
To  fv  ).oyot;"  xoi  irpa7fAao"iv  liaiv  iv^.ov ,  tw  xaTa 
Tov  ^tov  ufAAiv  Itponptntl  xai  (rSfJivo>  TrapacTiguaTC 
iTTOtxoSoaa^niTf  xai  CTr^vJna-rjTf  IfTrotxoJopio-riT^t  xai 
i7r«v;Tj07}T«il,  yLri^iv  fxtxpo^oyovcxsvot  7rejsi  to  SoOiv  Ofu» 
[i5urv]  y^apKTiioif  cv  yap  e)«TTco7iv  fipsi  Totf  cr|^vu; 
7r«|Bi;^ov<7tv,  «XVftVTo  7ro).)a7r).«7cov  evxaioo)^  evx)^fc; 
Tovc  Y.dpnoii;  Tocff  7rpo«ij0ovuivocc  «rroStSwccv.  'Tjrfpfi- 
Sovo-tv  TQfA«f  ug  ««^fvfTTifov;  tij  7r«p'eavTwv  dsovSoTu 
3vv«fAa,  x«i  z«T«pTt2jo'-o'c  To!»f  7r65«;  latzdiv  ftV  t^v 
Tov  lCv«yyf)iov  xpiCov  x«i  avfiCov).svecv  Ta  bvi7?i^cci 
x«i  ffOiTripius  iy^opLtva  fx>j  Sta/iTcotTC,  iva  dzntp  fv 
Tp  ''fxo)oyia    t6   evtatov   x«i   dSia^pov    <;^ou,rv,  ovtu 


fcssionc  uniU^tem  concordiamque  conservainus,  ita  C  x«i  ev  tw  ow^um  t^q;  ayunns  awapfxo^ofavoi  xai 


cbarilalis  quoquc  vinculo  aptati  colligalique,  indi- 
vulsum  pacis  donum,  quod  Ecclcsiarum  concordiam 
unitatemquc  conciliat,  conservatique  in  concredito 
nohis  ministcrio  inter  nos  usque  reiineamus :  quo 
roagni  regis  civitas  hinc  nHinita  et  circumvaliala, 
oinnibus  frauiUIius  inaspcctabiliumque  liostium  ia- 
sullibus,  qui  avide  exspectantes  ut  aliquem  in  ipsa 
dcscriptum  Spirituque  signatum  devorent,  nunquam 
nou  in  circuitu  obambulant,  nianeat  impervia:  con- 
tra  quossane  inaspeclabiles  boslesnon  carnalia,.sed 
spiritualia  objicimus  arma,  scutum  videlicet  fldei, 
scriiionisquc  gladium,  quod  est  verbiim  Dei,  ut  pec- 
cali  munitioncs  et  macbinas  spirilus  funda  demo- 
lieiites   inscctantesque,  crudelem  illprum  audaciam 


o-vvJiOfxfvot  «vaTr^T^rao-Tov  Tijff  ctpjfjvKjf  t6  Ouoov  iv  tiI 
TrfTrtcTSVfzsviQ  nfjttv  dtxxovia  if  lifAty  ccvTOtc  xoTatrx**' 
f/tv,  q  ro  «StdrfxioToy  xai  avfivwvov  xn  ^Exnkrtvia  nf 
pinottlxui,  07rwf  ivTfOOfv  «  v^r^Tij  TroXtc  tov  ^cf 
\if»ic  T^iO  fieyako^j  TftxtC^^fiivij  xut  ntpitfpo^jyxtyuti^ 
«xaT0(6)T}TOf  xai  «7r6'.0>rroc  Jc«ftiv>3  ix  7rdo*3ff  rrpo^^^ 
kiii  Tf  x>c  Ti;irvi3;  Tb>v  dopdr-wy  ixfipw,  xai  twv  xvsI'» 
TrsptGf  ovTcov,  xai  C^tovvtoiv  xaTa^rtf  tv  tcv«  tmv  iv  «vnl 
aTroyeypafxfcivcay.  xai  ^fxe(c*0ivT6)v  iv  IIvcvfxaTC'  x«0* 
cdv  7rpo^a)X6ycGa  ov  aapxcxd  07r)xt,  d^.d  TrvivfAarcxd» 
Tijv  TS  «oTi^a  T^  nidT!*^  x«i  ti6v  toO  Xayov  ftd* 
;i^ot(pav,  0  eVTt  fS^ofia  6cov  toO  xaOeWv  tioc  «fMt^Tiac 
rug  cXcTTo^^tc  xat  firiy^avag  t^  a^cvoovi^  tov  irvcvpMETec 
noppdi  7T0V  t6  oypiov  Bpuao^  auTuv  d7ro7(^oOvTc;  xed 


procul  pellamus  frangamusque,  quo  bac  tandcm  ra-  ^  exSt<uxovTsc,  u>e  rrii  6it«c  fvXax>ic  tc   xac  f  07rn»  iitv^j* 


tione  divina  custodia  auxilioquc  potiti»  vitx  nostnc 
convcrsatio  quicta  pacataque  consistat,ct  in  regene- 
rationc,  cuin  novissima  luba  personabit,  digni  cen- 
seamur,qui  citra  condeinnationem  vitsc  noslnc  duci 
in  Pairis  gloria  cum  sanctis  angelis  suis  vcnturo 
occurrarous,  unaque  ad  sponsi  thalarouro,  cum  pru- 
denlibiis  virginihus,  spiritaU  nngelicoque  convivio 
perpetuo  fruiiuri  ingrcdiamur,  corunique  bonorum 
hxredcs  cfliciamur,  qu:e  in  Chrislo  vero  Deo  repo- 
sita  sunt  non  indignis,  .idquc  immaculatai  inculpata>- 
quc  malris  iliius  ct  omnium  sanctorum  interces- 
sione.  Amcn. 
Qtiod  autcm  isto  scrius  per  ca  qux  haclenus  expo- 


fxfvoc,  ri  xoei  liptfxatov  xai  ftpiiv«tov  nuo^v  xaOiarx^t  Tt 
7ro).iTf vfxa»  tva  xai  iv  tiq  7ra).t77cv-ata  ct  t^  ia^^ftn^ 
aukniyyi  ct^teodufxcv  Tw  apyrr/^  Tn*  ((uq;  iquwv  daia''a* 
xutTOJf  v7r«vTiQaai  ipyj^iu-itA  fxcTa  $6^13;  t:oc  ireeT^fXQ» 
avv  Totf  «ytoic  irf/ikwg  «vtoO,  xoc  cv  tw  wbt^vc  xtie 
fpoviuoig  avvfiasX6&)fxfv  rrapdcvocct  ytal  xie  ayythxns 
d7ro).av<7(k)fxfv  7ray$acaiaf  *  x)i3pov6(AOc  ycvofuvot  twv 
aTroxscfxivoiv  tocc  (x^toc;  ayuBdv  cv  Xpur:^  to>  cc/q^cvw 
6c&>  7rf)fa6ei«c  dxpdvTOV  x«i  dfxfrifzirrov  avrov  uvrpo; 
x«i  7r«VTCi>v  Tuv  dyt&^v.  'Afxnv. 


Et  5i  ToaovTOv   o^i  tov    x«tpov   cv   tovtoi>  Sq  Totif 


m^ 


RPISTCLA. 


\m 


itofiffp^^ilfTa  itnrwe«;i?v,  OftuufltJjirw    /JiuSstf ,   ttii5«  A  «uiiinis,   occuprimus,    i«i  iicnio  iuirclur,  «oqueiio- 


retn77*i/>«tT«  tiIc  riyi-triptt:  v7ro).iQ^fwf ,  «^X«  yivw- 
ortfrod  ^xiv  Q  ScofcX^c  vfit&>v  a^iX^Tnc*  e^  ^(ouo^iatf 
y^fjLfi  vxknpu  Ti  xai  aticOcxTOf  itrjBVToviwaf  3^.vccv 
9u«C  TOic  Sci^oypiivttcr  XP^'^  ^voeffcsvD,  oO^  (C|0«tc«^« 
fOoc  mtfMitt^  yml  StajritTTwxiv  ,  oO^i  in  ^a%jiia^ 
trvoc*  t«i»  ^i<^ft>v  y«c  ixxXuTcstoTcxoc*  ccv^/davcv  &v»i- 
xovTWv  u;ri/>6trT«i  ytyOfapti».  K«i  oTiy^cvMTxiTo*  ii  'Cp«c 
v]M*v  ^X*^»  ^^  f'  f**'  fJtc/Xoc  T^,-  j9/3a3iirnTOC  fxcpi- 
^co^c,  h  irtlpa.  xocOcrrwo^  xa2  auri,  o>f  ovA  cv696c 
iOTt  tr/Doff  Suvoonwtf  ovrtoc/sfo^ai,  c3ioic  vtrcviwyMCvoVC 
MripMfft  xol  travT»  fr)ifj/>oOv  o^ov3ot?ovTa?  toc  Ttetta" 
fufiMc.  *kS6xcc  yci(/)  rta  ttpyovxi  xoi  a^o/9,ui3v  cOtrpoo^cuR-ov 
ir^^aUco^ac  iyvifUTt  twv  i7rcTcXfO"©<vT&iv  tov  ypifXfjM,' 
Toc  rvcxw,  xai  6#c  vfMc;  t^;  'Exx>uof«c  «avTOvtf  «trc^- 


strara  ob  id  exisUmalionefn  in  aocusntionem  nddu- 
eat,  quin  polius  Doo  diiecta  voslra  frateriiitns  certn 
sibi  pcrstasuro  habeat  sucerdotalcm  consHetiNttnein 
iicquaquam  hic  cxoleTisse,  aul  pcr  contempttini)  rel 
ignuviam  quidpiara  eorum  qu;B  ecdesiasticis  yiris 
cooveniuiit  neglectu  habuisse,  verum  duram  rmplo* 
cabilemque  pRrpotcnlis  potestatis  sententitro,  quo^ 
minuft  decretift  utcrcmur,  obstitisse  Ignoscat  pro* 
inde  beata  vcstra  anima,  si  quam  noxam  cuncta** 
tione  raea  promerui,  cogitetque  baudquaqiiam  facile 
esse  potentibus  propria  volnntate  elalls,  et  quod* 
cuiique  animo  libitum  fnerit  adimplere  satagentibus 
sese  opponere.  Elenim  rati  causam  admoduin  plan- 
siiHlem,  qna   nos  jam  tum   saeerdotio  iniliatos  ab 


p'ii(arc,  5'c9pvX).cc  TtxiikxoM-KOLM,  Aco  fLOii  v/xicc  a|»*wv  B  officio  ppaepedircnt,  scsc  nactos,  stomacbose  nobls 

oiieetabant,  passimque  invulgabaot  vos  a  Gonstan- 
tinopolitana  ICccIesia  aiienos  csse,  temercqne  ab  ca 
vos  devulsisse.  Cum  ergd  li.^ec,  sive  vis,  sivc  injtiria 
ad  vos  quoqne  attinuerit^  venia  cos  dignabimini,  qui 
pHRter  voluntatera  pari  neccssitale  constricti  fnc- 
runt.  At  cum  prxsentem  Ecclesiae  lociqne  bojus  sta- 
tum  jam  non  ad  sanctitatem  tuam  perscripserimus; 
et  soo  deinceps  epporluno  tempore  qux  hic  flcnt 
l»crscribere  cerlo  decreverimus,  non  eril  opus  pro- 
liiiore  ut  arbitror  iiunc  purgatione.  Siquidcin  repa*^ 
guium  quodimpediebal,  jam  cst  perniptuui,  npcrtuni 
est  0  tium,  l.tpides  ofTcnsionis  e  medio  sublati,  via 
lala,  plana,  scropulisquc  libera  et  eKcqiiata  tcritor, 
(]  ti-istia  procul  ab  ocuiis  evanuenint,  scamlala  sedi- 
tionesquc  conquieverunt,  omnia  denique  iiiipedimcn-* 
Hi  amota,  iuniinaque  pristina  Kcclesi»  resliluta  sont. 
Qoare  qnx  charitatis  sacerdotalisqoe  consuetodlnis 
propria  suiit,  iocum  suuin  dcnuo  adepta  nnllo  ixnfK^ 
sleruro  ncgotio  pcrflci  observartqtie  potenint. 


cv.TOuTOtc  t6  iQva/x«9/Acvov  tritr6v9fttc,  Svva^t  frjj' 
yvMCAOvcc  cacorOac  tocc  opidiocff  trcpttrtfrtovo-cv  dt^Ov- 
XviTMC.  Kat  S(x  TovTa,  oTuac*  ov^c  Scirrct  trXcc6voiv  T«i>v 
KC6C  T^c  a)ioytac  [aTroXo^cacl  X67WV,  dtXX*  cvTau9a  o-oc 
cvxatp«ic  tra/>a7/Da|»ti70VTa'.,  xac  u«/>tv/9cc  yc  ra  vvv 
ir^aTT^jMva  xoc  Tc)ov/xrxt.  'Ctrcr^ii  iq  xAcic  trc/Bcs6/>«v- 
0^9,  xai  'h  trvX^  avatriirrae  [ava7ri7rT«TacJ,  xai  ot  Xcdoi 
Tov  irpocntiopLitKxoi  tH;  6dov  ^flQ/»On^av,  xac  trao^a  Xcta 
nai  arooT($/)c  c$wiia).iOTac,  xac  •"^fiTOCi  Xottrov  ta  Xv- 
rtjca,  cx7:o<{<k>v  yiyvH  xk  O^otvda)a,  ^/9ov^  roi  tnC 
iiri}^ctxc  vvv  xecftio^TaTai,  ta  ixic9cv  o^xwXa  XiX^ivTac, 
xac  ff€t;  iXcv'cpcov  tn  ^ExxXiio^ca  iircXapi^c.  Aca  rovTtt 
X^oa»  fo-^c  ta  lij;  ir/iir.iii^  xat  t^c  xp«TOvT>it  ccoci* 
tcxil;  Tvvr/Jiier.c  ivviT^yj.  xil  7rc/99cvso^ffc* 


*AXX*cVcv  oTc  ta  Oifa  ovx  e/AiO.nO^ry,  •t/.iiac  ^  ^'A^% 
)^tS;/9tv ,  ioirOvSaoav  xaTO^j^ioOat  ola  aOroec  ta  ix  tov 
©itov  aTrorvnjTiTai  ^exaTni/sca.  'ilc  yap  ytXvv  avTofc 
rtpo;  T13V  tra^ovTav  xi;^yiv60'(  ^^^ov  xai  tri/9c^avicav,  toc 
tr/5oc  aX).>3).ovc  cBcvto,  i7uitj  5i  Tflc  r.toi  8cov  36$>iCf 
xai  T.^c  ixxXiQTtaTTtx^C  Tt/i^c,  rjKt  6/Jiovoiac,  xat  tuv 
iipdif  ©iTawv  Ttjorioit  TtOivTi;  to  TjrojJaTfAa,  twv 
i9uiTi/90)v  i;^6f£i9a,  xai  vTrio  toC  vvv  &yajit;^0iyTOC  lu- 
Ti^ovc  xxi  xjDaTaf^T^tov  iS/jtwv  Potailifa;^  xai  rixvov  D 
yvijTtov  Tflc  'ExxXjjoiac  xoti  nOiTc  Oia/ssorotc  xai  xponoic 
ayoL^oitpyius  tr^oXa/xt:ovTOCtCv;racxai  dcijTCcc  o^vvtovovc 
r^oc  Tov  Ttit^avTa  Koii  ovfiSaTcXcvovTa  [Tv/ACovXivovta] 
awfi  6i6v  avaTrc-ztrofAiv,  otrwc  avrfi  it/9i]vtxr«v  t4v 
(rjiQV,  xat  t6  ^ocT&Vitov  /ot/»tTqTac  Iki  fziQxtTTOv  huf}^  • 
XaTrwv  ;^6vov,  tocc  xara  ^/»6asa»v  T/soiraiocc  xoTfAAv 
avTovy  xat  t6  X/siTrtavcxov  dtaxv^^voJvTa  atTiwc  troXc- 
T£'Jfxa.  fcph;  tioXov  6p$oioiia;  xaraoTcCoucvoc,  aai  t&»v 
Btita^f  i»To)iiv  Tij/siQTiv,  itai  Ti-^tc  t6  iv^dxcuov  iv  t^  xH; 
c^ovTtac  Scauovi)  xrtMusvov. 


t^ATROL.  CIL 


At  sunt  inlcrim  nonnulli  adbuc  qui  divina  (locci  f&« 
ciunl,  propri.-eifiic  existtmutionis  causa  qnidvis  rao- 
liuntnr,  iicque  qualc  ex  Dco  judicium  sibi  immincat 
quiJqiiam  pensi  liabciil.  Verum  cnimvero  ut  illis 
usitatum  gratumqu/[i  cst  pra^senii  glori^  splendo- 
riquc  inbiare,  caquc  dc  causa  inler  sese  coni^pirare, 
ita  plane  consenlancum  est,  ul  nos  divinxglorix 
ccclesiasticoqiie  dccoro,  et  concorJiae,  sacrorumqu^ 
canonum  obscrvationi  modis  omnib.is  opcram  na- 
vcmus,  nostrisquc  inuniis  dic  noctuqne  incumba* 
mus,  el  pro  iiMpfiralorc  noslro  piissiino,  patcnlissi- 
raoque  jam  dcclarato,  sinccro  gcrmanoque  Ecclesine 
filio,  ac  moribus  Deo  gralis  honcstscque  vitsc  con- 
versationc  cgrcgic  ornato,  Deo  qtii  illum  coronat 
regnumqiie  una  cum  illo  a  lininistrat,  contlnuas  pre- 
ces  obsecrationcsque  oflcramu$,qiio  vitam  paciflcam 
imperiuroque  quam  ma\ime  diuturnum  illi  largialur, 
barbaricis  triiimpliis  exornet,  felicem  Christiani  or- 
bis  inoderationem  concedat,  ad  orthodox.-e  fidei  ze- 
lum  incitct,  in  divinorum  taniem  pncceptorum  ob- 
servaione  i:a  pcrficiat,  ut  libcris  suis  cum  rcgni 
potcntioRquc  diiitiirnilatc  honorcm  cl  gloriam  relin- 
quat  non  vulijarcm. 

3% 


1(Mi7 


S.  LEONIS  PXPJE  III 


tm 


Cxierum  noelras  hasce  synodicas  litleras  Michteli  A     Miy^uTok  oi  t^»  hwrdr»  /iqrpoiro^cr)!  tq^  *  4«3La* 


ftanclisftiiuo  Chnstoque  dilecio  Piiiladelpbiae  civiu- 
tif  inelropolilano,  ad  diiccUm  desiderataroqve  fra- 
lernilaleai  vestraiu  deferendts  tradidimus.  Et  qaam- 
vis  cx  sermone  ct  coiioquio  quod  cnm  eo  miscai- 
VNis,  coojeclurtm  facientes,  non  dnbilerous  quin 
omni  cum  Immanitate  eum  suscepturi  iaetisque  oea- 
lis  aspecturi  sitis,  rogamus  nihilominHS  propter  no- 
stram  parvii^tem,  ut  germaiie,  ramiliariier  hono- 
rificeque  a  voliis  excipialur  reficiaturqtie.  Is  enim 
est  qui  sincero  fervidoque  affecUi  vestram  dikctio-^ 
Dcm  complectiiur,  maguumque  in  rehus  ecdesia* 
$ticis  studium  prompiitudiaemque  declarat,  et  in 
serroone,  vitaeque  integritaie»  et  viriute  admodum 
exccUere  videtur,  qui  etiam  Deo  iiium  dirigenie. 


^kfoxj  [o\>y«$c^ov]  fcXoxpM^TOu  iro^o»;'  rcc  iroi^r« 
i^wv  o^vvodcxoi  ypivLfUfTOi  np^s  Ti&v  i^ripwf  q/funi- 
/umv  x«i  «f9icv«v  ^ff).fOT«Ta  <vfx((^«fuv.  Kect 
9iWfu^  fih  i»  Tif  «2«  sr|»oXfliSov«iK  mM^ 
Ti  x«i  ouilca;,  wc  fikwfp9\mt  ireip*  vfi6v  bptS^v^tm» 
xai  StxOido^ffTai,  ir«^«iB(]loufi<v  9i  xai  ^  tigv  «far^Mm 
ffttT/9tOT:oTa,  yvnQtwtip^  xeu  ocxffompfle  ra  t«^  ceiroSa* 
X^C  xac  Ttfx^  xai  uvairavo^ioic  oivtoi  ttci^*  Vfit^i^  yffvo- 
«Ooi.  Koi  ya^o  xai  ir^o^  niv  viAtrf/Mcv  07««^Wt  «iivu 
TO  Gff|&fAOv  x«i  yvwtov  xff'NT«T«ft,  xoi  iv  toj;;  Ti^  *fixxX«  • 
o^ia^  ir/5«cyfxao'c,  to  eir^vSacov  xoi  v^^oOvfcOv  gTri^iftxw- 
rai,  u9Wip  xac  iw  X^y^  xsi  ^iy  xai  uptrf  to  ir^owx«i» 
arOf^fij&CTac,  off  xoi  fAffXXcc  6ffOv  iMovvro;  TOUTy^ xiei 
vfAo^  xfvoOvTOc,  ra  xn€  aytanQ?  xiii  ofcovoia;  rvfA^o^, 


aiiimumque  vestrum  permovent^  ad  m^jorem  no-  B  tovtcvti  rac  TCfclKc  vfiMv  xijDaiac  to^v  cv  xV^*  vMm- 


stram  Ijiiiiiam  spiritualem  perfectioremque  Bostr» 
in  Domino  diiectionis  affeaionem»  dilectionis  coii< 
cordixque  symbola,  lioc  est,  venerandas  vcstras  iit- 
tcras  bisce  prxscniibus  respoudeules  ad  nos  esl 
relaturus.  Universam  qua^  vot)iscum  agil  fratenii- 
tatem  plurimum  saiui£imvs  in  Cbristo.  Valc  in 
Domino.  Ora  pro  nobis,  saneiissime  ei  beati&« 
sime  frater,  mediatorem  et  synergum  apud  Deum 
communem  patronum  fauioremque  nostrum,  roa- 
gnum  illum  principemque  apostoium  adeptus,  cui 
pro  uobis  indignis  iiiius  scrvis  intercessiones  offerre 
ne  graveris.  In  signom  autem  etiaritatis  quae  inter 
nos  iu  Doinino  intcrcedit,  misimus  iralcrnae  vestrs 
beatiiudiui  encolpium  aureum,  cii^us  alterum  latas 


6«jv  ovriyjBaf  a  ir^oc  if^Ai  vOfuCffcv,  icV  irlffcovM  «vf/»*- 
ovwBv  nfMav  wvivfMmxiQv,  mA  xoTapTffffio»  ric  tv  Kvpc«t 
f  dcxoc  lifAi^  Sca6i<o<u;.  Haaav  t%v  vjv  ufilv  sv  XptirrA 
iBtlf^rwt^  nXfcora  «poaaTo^vofiiv.  ^Eppbifthoff  €• 
%\)p{(A  Ofcff^cvx^v  Xiuinti  ayc^Tan  xiii  fftoxaporrorro 
aScX^I,  fu^TQV  xoi  9W<py6v  tfphg  Soov  rov  leocvoi» 
n^oTscTr^v  xoti  avTcX«irTO^  i&fAwy,  tqw  fityov  xxi  xojpv* 
^ibv  iijrocTolov  Mxwofcivoc,  e^  rac  virc^  ifjuinf  t6v 
MviiSiwv  $ou^v  avTOv  ivTfvSecc,  vpqaiytr»  fcii  mro-' 
xy^cijf.  EcV  ovfA^o^ov  ii  rii  fcio^cT^vovoiec  h  iQtffv  cv 
KUj&c^  i.ydjtTQCt  aTrio^Tfc^fccv  ro  a^cX^xp  ytfi.^  pLaaem* 
ptixw€tt  iy^oXjrioy  XPvcrovv,  ov  i$  fcca  o^pu  x^voraXIos» 
C7xaTaxfx>.cia/ucv;Q,  n  dc  irt^a  icxoM^«iM»  2t*  cyx«'- 
o^ioJCt  ^OLt  cvTo;  c^ov  iTC^ov  &yxo'^f:i9VY  iv  m  Uvi  fuU^ 


erystaIiocstinciusom,aIterumoperefusiUefllgialum;  C  ^<?  '^^  TcfAccjv  $0>,o>v  fivrsTVTrcafAivac'  orc/a/dcov  ^Lcvxo* 


bai)et  id  intra  sealterum  encolpium,cuipretiosonim 
Itgnonim  particulaD  cxlake  insert»  sunt;  accessil 
bis  caadiduffl  slidiariiim,  ei  castanei  coloria  coniex^ 
tum  phenoiiuffl,  tora  epitracbelium  quoque  et  en- 
cbirium  auro  variegata  et  ornala.  Istbaec  mnemosyni 
loco  ad  misericordem  iilum  apostoiatum  Deo  duce 
translcrenda  submisseque  offerenda  sindoni  elegan- 
ter  involvi  plumbeoqiic  sigiiio  obsignari  ciiravi- 
mus. 

«  llic  desinit  codex  Siguierianus  postremo  folio  abscissOb 


xac  f  acvoXcov  xaoTavov  appa^a,  CTrcTpaxn^cov  xai  iyx^^' 
f  lov,  rrCTroixcX xcva  xp^^V»  '^^'  Tavra  isx^jxhn  ^ov 
cvo5ovvTOC  xac  5caow$ovTOf  fitrpiMH  npoc  ti»v  oatrpK» 
TavTXV  vTrofiviioio»»  X^P*^»  anocroX^,  Tovra  cv  o^ov^ 
cvyvwf  ScaTvXcxOivra  5cST«5afxcv  fAoli^v^  Cfpocyili 
ivanauavOwrai, 


SANCTI  LEONIS  PRIVILEGIA- 


t  D 

llorretMi  mrginum  Benediclinarum  imomsierU  apud 
Treveros  dat  privilegium  Leo  papa  IIL  (Circa  an- 
iitit»79i.) 

[Mansi,  cono.  CoUect.] 

Ego  Lco  vicarius  sancli  Pelri  principis  apostolo- 
niin,  mcritis  quidem  impar,  vice  tamen  ipsius  digni- 
latc  fVomani  fungcns  pncsulalus ,  coetiobium  llor- 
reense  a  llodowaldo  Trevcrcrum  archiepiscopo,.sub- 
rtlnistranle  bcata  Hodcsla,  filia  sororis  eius,  e 
regalibus  horreis ,  a  quibus  et  nomen  acccpil ,  ad 
divini  cuUus  oflicium  resiaurandum  post  discessum 
beav»  virginis  Irminx ,  qn.t;  prima  Imnc  lociim  pro- 


vehendiim  snscepit ,  tanta  reverentia  ei  honore  a^ 
prime  donatnm  accepinius ,  ut  matre  islias  congr^ 
galionis  vita  excedente«  nulla  ab  exlraneis  quocun- 
que  modo,  sed  uoa  ex  ipsis  subrogetar,  pcincipibai 
Ecdesice  Trcvercnsis  ex  cousttUo  fovenlibas,  soro- 
rtbus  elcciione  potitis  ,  ipso  f|Doqne  pracsuie  devoK 
annuente. 

Quod  taiita  auctoritatc  subnixnm,  oA  Ib  aeteniam 
stabilc  pcrmancat,  et  fixum,  in  noi&ine  iesu  ChnsU 
Domini  nostri ,  sanctique  prasdccessoris  PeUl ,  el 
omnium  electonimDei,  aiterno  scrvctur  daomandDS 
judicio ,  si  quis  prxlatus  lanlo  hic  commoranlc» 
exiHaniverit  v"vilegio.  Fiat,  fial,  amen,  amctt. 


inoi 


if. 


PRIYILEGIA. 
A 


f079 


IIL 


Leoms  III  P.  M,  buUa^  qua  confirmat  iranslaiionem 
iedii  epigcopalis  Hatisb.  ex  monasterio  S.  Emm^- 
rammi  ad  ecclisiam  S*  Slepkani ,  Utiusque  omnt' 
modam^emptiouem  fromm§4a*  {Amm  795.) 

[Mansi,  ibid.] 

In  NORiine  Domtni  n^tri  ieso  Ghristi  Dei  omnl- 
poienflBv  Leo  pa|Mi. 

AgBHam  •sm  velumiis  enncllsXlhristiandft  religkn 
ms  iUklilm,  lam  praesenilbiis  <iUAm  ftitHfis,  (foaliter 
Ghrislianifsimns  iiitperalor,  et  augiistiis  iiomine  €a- 
roliis,  Deo  aipiranto,  GMstiiK:  haereditatis  suie  de^ 
siderans  fterl  possessorem ,  qiioddam  monasterinm 
jiiila  moroa  eivitati«  Tybumtset  i}«»  a  Tfherto  Gae- 


Pritilegium  Leonis  papef  pr#  manasurh  ioMcti  Be- 
nedicH  Cupersanensi*  (AmiaSIS.) 

[Ughelli,  Italia  sacra,  lom.  VII,  pa«.  70i.] 

Leo  episcopas  stirvns  scrvomm  Dcl ,  dUccto  fiol 
IHio  Kostasto  abbati  clecto  monaslcrii  sanctl  Beh»^ 
dicti  de  Gopersano  ad  sancum  sedem  nalto  tnedli 
pertlnentis  snlatem,  et  in  regulari  vita  perfectionemw 

Apostolic»  sedis  administFatio,  oui  licet  inaigio 
descrvinM»,  omniumqae  Ecdesiaram  cora  nobis  tt 
soUicitnd»  viget,  ut  iiUinim  provlsioni  pnedpoa  notr 
conveiiit  affectione  intendere,  qn»  ad  Romanarii 
spccure  Ecclesiara  dignoscuntur.  Nuper  per  Doro- 
thenm  subdiaconum  el  monadMim  nos  humili  preos 
snpplicasti  istud  monasleriam »  iii  qoo  olim  qimdra- 


sare  Augoslo  «diicaia  esi ,  <|te  «odo  vulgo  appel-  B  ^"l^  monacht  Deo  fiimolabantar>  ob  SaracemMru^ 


laia  est  Reganispurch,  quod  esl  co^troctum  In  h(K- 
nore  sanclae  Nnria  matrls  Domini  noscri  lesu  Ghri- 
sti,  eiprincipis  apostdorom  Pelri,  et  sancii  Georgii 
martyris,  Ubi  procetarissipias  martyr  ei  episcopas 
Piclavi»  corpOre  requicscjt  Emmerainfmis,  hi  no-^ 
straro  imimniitatem,  successorunfque  nostrorum  gHi- 
tiaderensionis  transfiidic.  Et  nos  continoo  proGhristi 
amore  gratnita  inente  petitmni  ejus  pie  annueiiles 
decrevimus  Ifa  fleri,  et  jussimas  hanc  certam  audo- 
rilatis  iiostnc  inde  conscribi ,  ct  episcopus  cjusdem 
ciTitatis  tertius,  nomine  Adatwinus  juita  decretum 
et  cum  auctoritatc  nostra,  in  prxseiitia  piissiml  im* 
{icratoris  Gardi,  recta  ralione  in  synoiali  condlio 
ciim  jiidicio  episcoponim,  ciericorifm,  nec  non  no- 


inipietalem  in  italia  coniuenlinnn  si  principom  Grm- 
corum  schisma,  postdiledi  filii  Teophyiacti  pnedo* 
cessoris  nii  m  praefato  monasterio  abbatis  obltam, 
adco  deslitnium  reperiebatur ,  ut  monachorom  qili 
in  co  post  istins  regloois  devasutiooem  sapeKoe- 
rint ,  ncqoe  ma|or,  neqttc  sonior  esset  psrs  pro  su^ 
cessore  digendo.  Gonsilio  landem  Gaufridi  dHecti 
in  Ghristo  lilii,  abbatis  sacri  coMioblt  sancti  BenC'- 
dicii  de  Dario,  com  ad  lirbem  tunc  non  esset  tutos 
accessiis,  aliqui  sui  monasterii,  monacbi  atqne  ptn^ 

monacboram  prioratus  S de  Portu  aspefo  nmied» 

pati  de  Bloiiopoli,  quos  de  vesiro  gremfo  reputamiisfn 
Spirilus  Paracleti  cbarismale  congregaii  iii  Halen: 
Maii  le  dilectam  fllium  Eustasium  degere.  f^hirs 


bilium  laicorum  de  eoitcm  loco  cotlieJraro  pontiff-  C  nos  ei  banc  sanctani  sedem  ceriiores  fecistii  himrf- 


calem  mutavit,  ct  canonica  audoriute  in  clviUle 
ad  ecclesiam  S.  Stepbani  protomartyris  sUtuit ,  et 
suae  suoruinque  successorum  proprietati  ac  potesUti 
dcinceps  in  ruturum  abalienayit.  £  contra  antedicttis 
Gbrisiianissimus  imperator  dedit  ad  illum  locum,  ubi 
inodo  scdes  episcopalis  est^  a  parte  mcridiana  ipsius 
luonasicrii  |)crticas  deccropedas  xl,  ct  in  alia  parte 
c,  in  longitudine  duccnUs  vti,  ct  ocdesiam  S.  Petrit 
ct  ecclesiani  S.  Pauli  juxta  ronroapnBdictae  civiUthi, 
et  Winiintingcn,  et  Egiloiresheiro,  et  ecdesiam  juxU 
Nappurch,  quae  vocatur  Bersana,  et  conriniiaviVmo- 
nasteriuro  pretiosi  Dei  martyris  Emroerammi  in  po- 
tcstate  impcratorum  sive  reguni  usque  in  aevura 
permanerc ,  ct  iu  confirmavit ;  ut  rector  et  abbas 


liter  petens  ut  eamdem  dectioiiem  de  benigniUte 
aposiolica  conArnKire  digsareraar.  Nos  predbus  Ma 
l>enigne  annu-ntes,  le  prseratom  EusUsfum  cono^ 
nicc  dectuiii  in  abbatem  pracrati  monasierii ,  qujCKL 
Gupcrsani  silum  est,  auctoriute  apostolica  conffr- 
mamus  et  stabilimus  cum  omnibus  bonoribus,  red- 
dilibus  ipsius  monastcrii,  et  jurisdictionibus  suis, 
praedecessoribasque  tais  hactcnus  pcr  hanc  sedem 
simcUm  indaltis  ^  raon^tes  ut  diiin  in  eo  pnefoeris 
vigilantia,  doctrina  ,  moruroque  probiute ,  snbditos 
cuuerosque  antecellas ,  eosque  in  duiritate  moneas, 
corrigas,  et  excmplo  anlifices.  Scire  enim  debes  rdi- 
giosis  viris  in  hoc  sancto  famulatu  dum  praesunt, 
non  in  se  ordtnis  potf*sUlem,  aut  digniutis  suas  pa- 


ejusdem  caniobii  unoquoque  anno  vii  aurcos  Romam  ^  storitix,  sed  a^qualitatem  conditionis  ostendere,  oon- 


ad  alUre  sancti  Petri  persolverct.  ILcc  mutatio  el 
confirmatio  fuit  anno  ab  incarnalione  Doniini  796 
auctoriutis  nostrx ;  iU  ut  si  quis  iuperator  aut  rex 
eamdera  ecdesiam  Um  sancUm  alicui  prarstet,  ana- 
thema  sit.  Gongregatio  aiilem  monasterii  libei-am 
babcat  poiesutcm,  el  dectioiiem  abbatis  juxla  de- 
creUm  sandi  Benedicti  sine  omniinn  contradiclione 
substituendi,  el  pndatum  monasteriom  cnm  mona- 
cbis  et  oawibiis  ibideni  in  praisen^  collalis,  vd  in 
poslerttm  conferendis,  in  iK)6lram  suocessoruai^pte 
iiostrorum  iiiimiinitatein  rccepimus,  rdiciter.  Amen. 


venire  ;  ncc  talem  te  ostenUre  bominibusque  pra^- 
e<;se,  et  recordarc  quod  antiqui  Patresnostri,  non 
tam  rcges  boroinum  quam  pastores  pecudam  Cuere. 
Spectila  lucidissima  Ecdesiae  sunt  hi  qui  in  ieels  m* 
giminis  positi  apparcnt  primi  in  subeundis  ccdesia- 
sticis  muneribus,  ui  eoruro  exemplo  beUntes  snb- 
diti  subeanl  ipsorum  injuncU  minisleri*,  et  obse- 
qitiam  pncsient  dtleciioiie  Jocandum.  Salijimxii 
ctiam  Dorothcus.  tui  co^nobii  ac  totius  coUvcntus 
iiomiiie ,  quod  non  sine  huius  saocias  sodis,  el  oo- 

stri post  exactos  Longobardos ,  eontentlmies 

non  parvse  ortac  sint  proptcr  patrimdnii  Ecdesiantm 
iiivasionem  a  poicniioiibusqnc  regiouis,  et  miliUi^us 


mi  STEPnANLS  ly,  pontifex  romanis.  w« 

facinuft  perpelralum,  cl  quoJ  inclementia  Sarace- A  tur.  PraDterea  omnes  libertatcs  immunitatesve  pn»- 


iMiruni  el  Graecorum  impielate  in  esse  remanserat,. 
rclictum  oonlemneorum  foeda  avaritia,  injiistaquc 
kostilitas  «surparit,  juris  et  pielatts  tramite  praelcr^ 
mitto ;  nAmque  jus  bdli,  quod  vocilanl>  tanquafn 
profanum  ab  Ecclesia  ChrisUana  depelliiur.  Idcirco 
9Cadio  tuo  ad  antiquam  possessioncm  plaeide  retra- 
hereooDeris,  islique  sacro  eoMiobio  restiioi  cnra- 
bit»  vigettte  in  omnibns  pariiJ^s  IlarKC  piissimi  di- 
lecti  filii  principis  rcgts  Francorum  sancticMie,  nt 
eomites,  judioes  qnoque  isthic  Slratigo,  et  cathapani 
abeque  flgura  jodicii  ad  Ecciesias  rcs  Eoclesiarmn 
revertantnr.  Prscipientes  no»  modo  qnod  arma  Ikh 
i&tilia  conqiiiesciuitt  ne  monachi  ftd  jurgia  saBcnlaria 
acoedant,  nec  quaeationes  inconsulto  moveant ,  aot 


dicti  monasterii,  ncc  non  libertates  episcoporum^  et 
exemptioncs  s:ccuTarium  ab  dilectis  filiis  imperatorf- 
bus  et  aliis  fiddibus  praGineraoratis  «acro  ecettobio 
totique  conventui  illins  indaKis,  qiioruiii  dipkmMiliiin 
a  vesana  hostium  rabie  sancloe  Ecclesiae  Romaiue 
perduellium  crcniala  major  pars  fuisse  subdictus 
Dorolhcus  nobis  retulit ,  auctoriiate  apostoiica  con- 
firmamus  et  indulgemus ,  praecipientes  ut  praeseo- 
tium  seriem  a  dilecto  in  Christo  fraire  nostro  htblio- 
theeario  in  regestris  rcferri :  ea  omnia  coaftrmatio- 
neinqne  ipsam  praesenlts  seripti  patroctnio  coounii- 
ninius.  Si  quse  ergo  in  fuUirum  ecdesiastica  saecn- 
larisve  pcrsona  hane  noslram  confirmationis  el 
constilotionis  pagioam  sciens  contra  eam  lemere  ve- 


aJ  instar  audaciae  militarls  in  elationem  proptcr  B  nire  tentaverit ,  secundo  tertiove  commonita,  nisi 


Uberlalem  uicidant.  Absurdnm  videtur  apud  religio- 
soe  sancti  Benedicti  ecclesiasticam  libertalem  in 
iicentiam  lemerariam  difformari,  ne  ministcria  nio- 
naohonun  contemni  a  pravis  hominibus  videantur. 
Sed  qnidquid  quserendum  »  vel  respondcndum  prac- 
fato  veslr»  monasterio  sit,  per  advocalorem  hoc  fa- 
cere  oe  d>iiviscarc,  et  si  res  Ecclesiarum  a  Grjccis 
principibus  in  Orieotc ,  et  in  aliquibus  iu  Italia  ditio* 
nibos  Graecaiiici  imperii  Saracenorum  appulsu  impie 
devastata  rcperiiUr»  Ixlamur,  in  Domino »  quod  cilo 
ad  omnia  rediategrentur.  Si  quis  autem  post  prac£a- 
lam  regis  Francorum  piissimi  sanetionem  adversus 
islud  raonasterium  Cu|>ersanensc  putct  habcrc  que- 
relamy  et  apud  te  tanquam  abbatem  vel  monachos 
Ulem  suam  decidere  aut  dcferre  uoluent,  volumus  ^ 
cl  staluimus  ul  anle  nos  aut  legatos  nostros  queri- 
rooaia  deferatur  quo . .  •  judicii  siiie  personarum 
acceptione  sua,  cuiqoe  justitia  Deo  auctorc  serve- 


rebus  suis  congma  salisfae&ione  prospeseril,  pole- 
statis  honorisque  sui  careot  dignitale,  feamqoe  divim» 
judicio  se  existere  de  perpetrata  iniquilaie  cogno- 
scal,  el  a  sanctissimo  corpore,  et  sangniue  Dmio» 
nostri  Jesu  CiirisU  repelhilor.  Amen.  Araen.  Aineiu 

Dat.  Romse,  in  monaslerio  sancti  Aoastasii  per 
manus  Joanois  bibliothecarii»  et  card.  nostrae  Ro- 
maoai  Ecclesiae  vii  Kal.  Decerob,  aono  Dmmoi  815» 
indict.  9,  Peot.  vere  domni  Lconis  divina  providen- 
tiapapx  III,  anno  20. 

Nicolaus  presbyt.  S.  R.  E.  card.  tit.  saoctae  crocis 
inHierusalem. 

Eusiatiiios  lit.  sancUe  Praxedis  presb.  card.  &.. 

Teopliylactus  S.  R.  E  card. 

Stephanus  S^  R.  E.  Ut.  saocti  Marci. 

Bonifacius  card.  tit.  &.. 

Joaoncs  S.  R.  £.  bibliolhecarius. 


AKNO  DOMIFII    DCrXXVIII. 


STEPHANUS  IV 


PONTIFEX  ROMANUS. 


NOTITIA   HISTORICA  IN   STEPHANUM   IV. 

[Mansi,  Conc  Collert.,  (om.  XIV.] 


Sl(»hanus  (a)  natione  Romanns  cx  palrc  Mnrino,  D  Hic  a  primtrTn  anatc  in  palriarchio  Lateranensi  sofr 
(^)se<lilannossepte[n,mcn9esscptem[mcns.7,d.  5p      s.^etsc   memori.-c  domino  Adriano  popa    nntrttu» 

ia)  Stephanus,  Anno  Domini  nostri  Jcsu  Christi 
I,  vigesima  secunda  mensis  Junii,  in  Tocum  fjeonis 
lertii  Stephanum  iV  in  sacris  canonibiis  et  discrpli^ 
uis  optime  versatum  clerus  Romauus  uuanimi  eon- 
sensu  subrogavit.  Cum  pacis  et  unionis  impetrandx 

Xratia  secundo   mense  succ   creationis ,  ut  rcfert 
.nnoinut,  ad  Ludovicuro  imperatorem  in  Gallias 


proiecUis  esset;  praeter  est  ii^e   siipra  recenset 
Aoastasios ,  quidam  auctor   incertiis  \  sed  tameo 

*  Ademarum  plerlqoe  solent  ippcllire. 


verus,  in  Vita  Lndovici  cap.  58  et  59,  haec  conli- 
gisse  scribit :  c  Imperator  antem  ^ns  ( Steplianf 
pap» )  adTentu  pnec^nito,  Beruhardo  «piidem  ne- 
poii  eum  comitari  jiissit.  Scd  et  appropinquanli 
alios  missos,  qui  eum  cum  debito  honore  pcrdnce- 
rent,  direxit  Ipsc  auteni  advcntom  cjus  Rliemls 
sttslinei^  statuit.  Cui  eliani  obviam  Hildebaldnn  ar- 

(5)  Sedil  amio»  $eptem^  tnenses  septem.  Slepha- 
num^  postquam  e  Gallia  Romam  revertissel,  tnbos 
dmitaxat  meosibus  superstitem  fuisse,  post  auclori- 


iO''^ 


NOriTIA  I1IST0R1CA. 


1071 


atque  ediicatus,  nobili  prosapb  atque  clarissimo  ge- 
nere  ortus ,  adhuc  in  parva  tctate  ad  discendam  sa- 
cne  disciplinae  scientiam  studiosius  vigilabat.  De- 
fnncto  vero  sanctae  meraoriae  jam  pr.crato  domino 
Adriano  papa;  in  locum  ejus  dominus  Leo  papa  suc- 
ccssiL  Qui  prsedic^um  dominnm  Slephanum  conspi- 
cieiis  1)00%  conversalionis  atque  humilitatis,  eum  ad 
stibfliaconatos  ordinem  promovit. 

Qncm  mngis'  ac  magis  spirituaiibas  stndiis  vacare 
conspiciens,  domino  annucnte  ad  diaconatus  culmen 
ciHn  provchit,  et  ex  tunc  muUiplicitcr  spiritualibus 
pollens  stndiis,  maximam  tnm  ad  evangdizandum 
popnio  solcrter  ac  clare  divina  atque  evangelica 
verba,  qiiainque  ad  excrcendain  ecciesiasticam  tra- 
(liiionem  gessit  curam.  Et  itn  SuirilU!^  sancti  gratia 
in  ejus  corde  refulsit,ut'in  omnibtis  eiricax  itloneus- 
qiie  coniproharelur.  Sicqiic  facluni  cst  ul  dum  de 
liac  viia  migraret  anle  pra^fnlus  dominus  Leo  papa, 
illico,  duin  fervcntissiino  atrectu  a  populo  Romano 
diligeretur ,  idein  proecipuus  ac  sauetis»iuuii  vir 
Stephanus  ad  saorum  poutilicatus  culinen  est  ete- 
ctus.  Qiii  oinnos  uno  ntrectu,  parique  amorc  eum  ad 
ccciesiam  l!eati  Petri  apogtoli  perducentes,  Dei  ordi* 
nnute  providentia,  p;ipa  orbis  consecraliis  est. 

Hic  sanctissimus  vir  in  pontiflcatu  jam  positus » 

iliicapellanum  sacri  palalii,Theodulphum  episcopum 
Aurelianensem,  Joaniiem  Arelatensem,  aliorumque 
niinistronim  ecclesiue  copiam  procedere  jussit,  io- 
fniis  indutos  saccrdotalibus.  Ad  ultiinum  imperator 
inilliario  a  monastcrio  sancli  confessoris  Remigii, 
ct  taiuiuam  beati  Pctri  vicaiiuni  honestissime  susce- 
pit,  descendentein  ex  equo  excepit,  et  ecclesfani 
intranlem  manu  propria  biMtcntavit,  pnttcinentibas 
pro  tanta  exsultatione  variis  ecclesias  ordinibus  : 
Te  Deum  laudamui ,  ei  reliqua.  Quo  hymno  flnilo, 
iaudes  imperatori  debitas  clerus  Romanus  concln- 
iiiavit,  quarum  fiiiem  domiiius  apostolicns  oratione 
complevit.  His  expletis  inira  domus  penelralia  con- 


A  pro  conflrmanda  pace  et  uuitaie  sanclx  Dei  Ecclc- 
siae,  ad  Francix  arreptus  est  iter  apud  piissimum 
et  screnissimum  dommum  Lndovicum  imperatorcm. 
Qui  cum  in  Pranciam  pervenisset,  tanto  honore 
atque  exaltatione  a  prxdicto  piissimo  principe  atque 
Francorum  popiilo  susccptus  est,  quanto  vix  lingua 
narrari  potest.  Et  tanUnn  illi  Doininus  gratiam  largiri 
dignatus  est,  ut  oinnia  qu:c  ab  co  poposcisse  dl- 
gnoscitur,  in  omnibus  impetrarit. 

In  tantum  ut  ideni  piissiinus  princcps  pro  iltius 
amorc  in  finibus  Francia;,  supcr  oninia  uona  qu3 
ei  largitiis  est,  curtcni  dc  suo  proprio  fisco  bcato 
Pelro  apostolo  perpetunli  usu  per  pnvceptionis  pa- 
ginani  concessit.  Idem  vero  sacer  antislcs  exempiuiu 
sumens  Redcinptoris  nostri,  qtii  pro  nr.bis  dc  coclis 
dignalus  est  dcscendcre  cl  de  copliviiate  diaboli 
nos  cripere,  omr.es  cxsnlcs  qiii  illic  caplivitnte  lene- 
bantiir  propier  scclera  et  iniquilnlcs  suas  qms  in 
ftoiiciaiu  EocicKiaDi  Bonianam   et   crga   duminum 

u  Leonem  papaia  gcsserunt,  pro  pietate  Ecclcsi:c  se- 
cum  reduxii.  Fecit  autein  in  ecclesia  beati  Petri 
aposto'i  ad  \incula  thymiamalerium  de  argento  de- 

•  super  deaurato  pensans  libras 

llcni  similiter  fecit  gabalhas  et  de  argento  pen- 
santes  libras Similiter  fecit  vela  holoserica 

dit  pontifex  :  Benedictus  sit  Dominiis  Deus  noster, 

3ni  (ribuit  oculis  nostris  secundum  David  regem  vi- 
ere.  Amplexantcs  enim  se  et  oscnlantes  paciflce 
perrexerunt  ad  ecclesiam.  Qui  cum  diu  oraverunl» 
eroxit  sepoolifex  et  exceisa  voce  cuin  clero  suo  fecii 
ei  Inndes  regales. 

c  I  ostea  pontifex  honoravit  eum  magnis  honori^i 
bus  ct  mullis,  el  reginnm  Irminganlain ,  et  omncs 
oplini3les  et  ministros  ejas.  Et  in  proxTma  die  Do-* 
minica  in  ecclesia  antc  missanim  solemiiia  coram 
clero  ct  omni  populo  consecravit  eum,  et  unxit  ad 
imperatorem,  ei  coronnm  auream  inir»  pulcbriUidi- 
nis  et  pretiosissimis  gemmis  ornatam  qtiam  §0001» 


( essum   esi,   expositisque  caiisis  sui  adyenlus,  et  C  apporiaverat,  posuit  snpra  caput  ejus.  eit  IrmiDgar- 


bcnediclione  panis  ac  viiii  simul  participata,  im- 
pcrator  ad  civitatem  redlit  :  dominus  apostoiicns 
ibidem  remansit.  »  Hsec  de  pontificis  ad  imperaio- 
rem  accessu  in  Vita  Ludovici.  Theganus  Trevirensis 
choropiscopus,  in  libello  ( cui  Wiifridus  Strabo  pnc- 
laiibnem  pra;posuit)  dc  Gestis  Lndovici,  capil.  16, 
«7,  48. 

*  De  pontiflcis  pedibus  a  Lndovico  icriio  ado- 
raiis,  de  corona  imperii  Ludovico  ejusve  iixori  Ir- 
mingardx  imposita ,  ejasve,  dum  ftomara  revertis- 
sci,  obitu  miraculis  clarissime  illustralo,  hoRC  aii : 
c  Stephanns  statim  posiqnam  poniiflcaiiim  susce- 
pit,jussit  omnem  populum  Romanom  fidelitaiemcnin 
jarnmonto  promiitere  Ludovico.  (Ui  nimiruin  iu- 
niuliuantes  eo  modo  coerceri  possent.)  Ei  diri(|en8 
legatos  suos  ad  supradicium  principem,  nnniiavii  ei 
ut  libciiter  eum  videre  voluisset  in  loco  ubicunaiie 
sibi  placuisseC.  Quod  audiens,  magno  tripudio  reple- 


dam  rcginam  appcUavit  Augustam,  ei  posuit  coro- 
nam  auream  super  cnpnt  ejus.  Qnandioibi'  erai 
beatissimus  papa,  quotidie  colloquium  habebani  do 
utilitate  sanct»  Dei  Kcclesiae.  Posi  quod  dominos 
imperator  eum  honornvit  magnls  ct  innumeris  do« 
nis  triplicitcr  et  amplins  qunm  suscepissei  ab  00« 
sicui  semper  solebat  agerc,  magis  dare  quam  acci- 
pere.  Dimisit  enm  ire  Roinam  cum  legatis  tuis, 
quibus  praccepit  ubi(|iic  in  itiiiere  suo  honestum 
exhibere  servitium.  Postqnam  Romam  venii,  iion 
post  miilios  dies  claruit  Dei  manifesiaiione  in  non- 
nullis  inirac^lis  quod  ipse  verus  crai  vivens  Dei 
culior.  > 

Decretum  quod  sub  nomine  Siephani  IV  de  Ro- 
inani  poniificis  electione  exslai  distinct.  33,  canon. 
^H ,  Qttia  iancta^  Stephani  papae  esse  non  videior  : 
tuni  (^nod  hac  in  re  iihpostores  schismatici,  oi  su* 
prn  visum  est,  freqiienter  Ecclesiae  imponere  ftla- 


ius  ccepii  gaudere.  Ei  confestim  Jnssil  iiiissos  mios  j)  dnerint ;  ttim  eiiam  quod  Lndovicns  impereior  in 


obviani  ire  sancto  poniiflci  cum  saiuialiouii.us  maxi- 
inis  el  serviiia  pneparare.  Perrexii  posi  m/ssoft  do- 
niinns  Lndovicus  ot)viam  supradicio  pontiflci  ol>- 
vians  ei  in  campo  magno  Rhemensium.  Descemiii 
nierque  de  eqiio  suo.  Ei  princeps  proslemenft  omiri 
corpore  in  ierratn  iribus  vidlMis  ante  pedes  tanii 
pontiflcis,  ei  terlin  vice  erectus  salntavit  poniiticera 
islis  vcrlris,  dicens  :  Benedicim  ^ui  venit  in  nomine 
Dominif  Dcus  Dominus,  et  illuxit  nobis.  Et  reftpon- 

*  Videodus  quoque  Flodoardus,  lib.  11.  Rlieineosis  Hi- 
storix,  cap.  iO. 

laiem  Thegani  supra  recitatam  testatur  Aimoinus 
liis  verbis  :  €  Slepbanus  non  duobus  post  consecra- 
tionein  soam  exaciis  mensibus,  quam  inaiimis  iiine- 
ribus  ad  imperatorein  venirc  coutendit;  >  ci  iofra, 
dc  tcmpore  reditus  sultjungit :  c  Teriio  postquam 
Ruinain  vcncrat  monsc  nundum  cxacto  circitcr  octa- 


eonstftalione  sub  initinm  Paschalis  fHipae  a  se  ediia 
de  donaiione  facta  Romanae  Ecclesiae,  eleciionera 
ct  coronationem  Romani  ponliflcis  liberam  esse,  ne- 
qiie  ad  aliad  ieneri  ci  oblignri  voluerit,  qnam  at 
))05i  sui  electionem  et  consecrationem  imperatoriam 
m.ijestatem  ,  proui  successor  Siq>hani  Paschalis 
fccisse  conspicitur,  hac  de  re-certiorem  reddat.  Con- 
stitutionem  ipsam  Lndovici  recitai  Gratinnus  dtst. 
65 ,  canone  30  :  Ego  Ludovicmy  sed  imperfecf  am  et 
mutilam.  Sev.  Bi;«.. 


vuin  KaiendaftFobmarii  diem  olNii.»  Uiide  neoessuNi 
esi  errore  librarii  facium  esse  ut  loco  sepiem  men^ 
sium,  ui  apud  Anasiasinm  hic,  ab  aliis  septero  do»- 
iaxai  anni;  a  quilNiftdam  aulem  sepleni  anni  ol 
septeni  meiises  substituli  reperiantur.  Vide 
aiiiio817,  n,  1.  io. . 


iOT5 


PASCHALIS  1,  PONTIFEA  ROMANUS. 


1076 


ciun  periclysi  de  fundato  numerQ. «...  Imo  ei  io 
eadcib  ecciesia  fl^t  Testeiii  de  clirYiiOcbvo  cum 
geimnjs  babenteni  bistoriam  beali  Petri  apostoIL 

ftem  fbcit  yela  de  fundato  iiumero Et  in  mo- 

nasterio  ubi  supra  fecit  calicem  dc  auro  cum  gem- 

mis  omatum  pensantem   libras Et  paienam 

de  arcento  desuper  deauratam  pensautem  uliras. . . 
Item  lecit  crucem  de  auro  cum  gemmis  ornataiii 

pensantem  iibras Fecit  auiem  pnedictus   et 

venerabilis  pnedanis  pontifex  in  Saiicto  Theodoro 
in  Sabello  crucem  de  auro  cum  semmis  ornatam , 
ei  ealicem  de  argento  pensantes  libra&. . . , . 
Fecit  autem  pnedictus  veiierabilis  et  prxclarui 


A  pon^iTex  in  basilica  beali  Petri  apostuli  Ad  Vincula 
patenam  et  calicero  de  argent^  de»uner  deaiiralo 

rsantes  libras. ....  Item  ubi  supra,  lecit  coronam 
argcnto  cum  peudeutibus  suis  pensantem  li- 
bras. . .  Enimvero  et  in  oratorie  saucloi  Barbar» 
mavtyris  in  Subura  (ecit  vestem  de  fundato.  I^ec 
iion  et  in  basilica  beatx  Ilelenai  Tccit  vestem  de  fon- 
dato.  Ilic  divina  vocatione  de  bac  luce  sobtractus 
ad  oitcniam  luigravit  reqiiiem.  Sepultus  vero  est 
in  basilica  Iieati  Petri  apostoli.  Fecit  autem  ordina- 
tionem  uaam  in  mense  Decembrio,  presliyteros  no- 
vem,  diaconos  quatuor,  episco|Kis  per  diversai  loca 
numero  quiuque  :  et  cessavii  episcqiatii&  dies  dtm* 


▲NNO  DOMINI  PCCCXXIV. 


PASCHALIS  I, 


PONTIFEX  ROMAMUS. 


NOTITIA   HISTORICA  IN  PA8CHALEM  I. 

[Ilansl,  Coll.  Co;ieil.  ainpL,  looi.  XIII.]' 


[a)  PascbaUs,  nationeRomanus,  ex  PatreBonoso, 
sedil  annos  septem,  meoses  quinque  [tres],  dies  sex- 
deeim  [17].  Qui  a  priBuevo  astatis  suas  divino  cultui 
mancipaUis',  atquo  in  sacrosanct^^e  Ecclesiae  patriar* 
chio  stiidiis  divinae  sal||li(er«eque  Scriptur»  imbotus, 
lam  i»  psaitcrio  qiiamque  in  sacris  pnginis  Novi  ac 
\eierts  Testamenti  spccialiler  erudims.  Elegans  at* 
f^  in  omnl  bcmilate  perfectus,  subdiaconus  quidem 
faclus,  et  postmodum  diaconus  at4|iie  presbyter  bo- 
uoHlice  consecratus  est. 

Krat  autem  vir  sanctiis,  caslus,  pius,  innocens, 
magnanimus,  loquela  devotus,  pudicitia  plenuii,  el 
nimis  bilariter  jucundeque  iu  eleemosyuis  pauperum 
cuneta  qusD  babebal  opportune  distrilHieos.  In  oollo* 
qoiis  ergo  divinis  frequeiitius  eum  religiosis  ac  san* 
ctis  Bionacbis  sedula  observatione  dte  iioctuque  insio 
^kbat»  el  in  oralionibus  ac  vigiliis  quntidianisqiie 

(a)  PauhalU.  Anno  817,  quinto  Kalendas  Fe- 
biiiarii,  Pascbaiia  miraculo  incendii  exstincti  cla* 
rissirous,  miro  totius  populi  ac  cleri  consensu  ez 
luonasterio  invitus  ad  pontlficatum  assumptus,  sta- 
tUB  de  svi  reiuelaBtis  dectiDiic  Ludovicum  ccrtio- 
rom  reddidit.  Paolo  post  missa  ad  Loidovicum  se- 
cuoda  legaaione  peiebat,  inquit  Theganiis  in  Bebus 
a  Ludovico  ges|&»  controversiam  de  finibus  Dalma- 
liarum,  liomanorum  et  Sdavorum  dirimi  :  qiiid 
vero  ea  iegatiooe  impelraverit  non  constat.  Icono- 
claslai  ortnodoxoft  gravissime  perscquuntnr,  et  qui- 
biis  martyrii  gloriam  ioviAiebant,  gravissimis  carce- 
Tum  et  exsiliorum  poBnis  ot  aeinimnis  nfiligebant. 
Ilane  rem  Tbeodoros  Studita  clarissiniua  conlessor, 
scriptis  ad  Pascbalem  lilteris,  missisque  ad  eumdem 
binie  legationibus,  ^ua  ii^uria  ortbodoxum  confesr 
liorem  persecuii  fVierint  commemorat,  et  simul  auxi- 
liuai  ac  defensionem  adversus  eosdem  implorat. 
Quas  cutoi  ille  una  cum  le|;atis  benevolo  accepissel, 
ad  Tbeodonim  aliosque  Oncntales  epistolas  ooosola- 
tioiiis  plenissimas  reddidit.  Addiuil  legationem, 
ffuam  describit  Anastasius  supra.  Theodorus  pseu- 
BopatriarchaGonslaBlinopolilaBus  miseral  apocrtsia- 
rioa,  ut  hac  via  Airtiai  communioiiem  ecdesiasti^ 
eam  subripcrel :  verum  poalilex  de  eoruni  adventu 
cenior  reddiluf,  eosdem  bb  qttidem  acceasu  Ib  ur- 
tiem  digoof  eeie  voliui.  fteo  oi  Micbaeie  el  Theo- 
doro  Studita  Barouius  anuo  817. 


B  j^niis  bomiliter  atqoe  boneste  vigebat  Qaeai  dam 
pneilecessor  fyns  doinnus  Leo  ter  beatissimos  papa 
lantis  studiis  pervigilem  et  religioiiis  devoium  co»- 
spexisset,  tunc  ei  monaeterium  beati  Stephani  pri- 
roi  martyri^,  JBXta  basilicam  beali  Peln  principis 
apostolorum,  adrcgendum  commisit;  quia  soiptiim 
est :  Nemo  lucemam  accendit^  et  im  abeewaiko  pomt, 
neque  eub  modio ,  sed  super  caudelahrum ,  «1  fBJ  t «- 
grediuHtur  iumeu  videant  {Matth,  v).  Uuum  qui  soi- 
met  vit»  b^jus  temporalia  lucra  pr»  aelcriHi  tBbrie 
atque  utiliter  modenindo  eorrexit,  et  exemploai  beiie 
vivendi  in  subdilis,  et  correctionem  pietalis  reffgio- 
sius  exornaviL  Qui  ctiam  gratiam  Iwspitaliiatis  in 
peregrinis  et  cbiudis ,  qui  oh  amoron  beali  P^lri 
apostoii  ile  longinquis  rcgioDibus  ad  ^s  limiiia  oc- 
currebant,  utiliter  pni^parans  necessaria  sabmini- 
fttrabat,  et  oeeolle  qmbus  eg ehBBt  bilariler  erogabaL 


Ludovicus  imperalor  posl  obiUim  IrmiiigBnlis  i 
p  peratrieis  de  BobiUssiBiB  sftirpe  Bovaromai,  dnii 
^  Bxorem  iuditk,  filiam  Ukielpiii  eomitis,  eBmqiie  Ab- 
gust«  titttio  condecoravik  {Ammda^  Fratummm.) 
Leoni  Armeno  in  Oriente  occiao  subrogatiis  bbi  Mi- 
cbael  Balbus,  qui  cum  edicto  «mnes  exsuies  ortho- 
doxos  revocassel,  septemiaU  pefsecutioBB  soUbu 
pscem  Ecclesise  reddiiltl  oplatisaiBMmi  :  bac  de 
cstisa  Theodonis  exsiiio  liberalos  btltrBS  scrilMl 
imperatori ,  eumqne  veiut  ortbodoxae  ftdei  pnH 
fessorem  per  errorem  valde  commeadBL  CuBMiae 
Itichaei  impefalor  mandasset  cathoiicos  €«  lue- 
reticia  lconomBchis  convonire ,  al(|tte  aaa  sioMl 
4e  fidei  dogmaiibys  sgere,  catholiei  privBiiai  ea- 
euBles,  ttnamBii  eooae&su  reaponderBiil  ikiiduim 
ease  et  canonibus  ecclesiaslicis  eoiHrarium,  ai  ca- 
llioliei  cum  lunreticis  convenisnt.  Quare  eaixft  roga- 
runi  et  impetrarunt,  ne  quid  eootra  caiiOBes  agerB 
jubereiilur. 

Ab  boc  pontiHce  Lotharius  Romam  veniens  coro- 
natus  est  iropcrator.  Quod  dum  foctom  esset,  orta 
D  seditione  Roroae  occisi  sunt  duo  primani  Romanas 
E<:clesise  viri,  de  quorum  neee  cuaa  PascbBiis  in 
odium  Lotbarii  SBspeclus  haberetur,  prseslito  jara* 
meiito  SB  legitiiae  ab  adversarioram  cataattiB  ex* 
DMirgavit.  {Auctop  tkee^Ludaviciy  tn  FraiirsriMi  bbim* 
n^si.V  Stv.  Bi!«.>. 


•077 


NOTITIA  HISTORICJL 


107S 


Et  fteniper  qaotklie  iu  Dei  operatione  crescelKit,  us-» 
qiicqao  ursedece^sor  ejus  doninas  Stepbaiiiit  papt 
ile  hoc  (uce  ad  aBtemaro  tealitudineni  migrasset» 
Dum  ergo  per  tanta  bonae  operationis  exenipla  prae^ 
<ipue  ionge  faiteque  fania  discurreret,  et  omnipo* 
fcns  Dens  regimen  Ecclesi»  sa»  sub  piae  gubematio- 
nis  cura  annueret,  apte  moderatequedisponere;  una 
roncordia,  una  cademque  yolunlute  divino  interve- 
iiiente  consuUu  a  cunctis  sacerdotibus,  scu  proceri- 
t#iis,  alque  omni  ciero,  nec  non  ct  oplimatilHis,  tcI 
cnncto  populo  Romano  ad  laudeni  et  gloriam  omni- 
potentis  Dci  in  sedem  apostolicam  pontifex  elevatus 
est.  Erat  enim  palmm  praBoeplorum,  seu  instituto- 
rum  ponllficuin,  atque  caiionum,  nec  non  iegiim  san* 
ctionumque  decentissimus  observator ,  et  cuique  jo- 
slitise  iiormse  a  tempore  onfinationis  suse  nobilissi- 
inus  promuh;ator ;  tardus  ad  irasccndum,  et  velox 
ad  ffiiseraaflum.  Nulluni  roalom  pro  malo  reddens, 
neque  vindictam  secundum  ciijusquain  commissura 
tribuens,  sed  scmper  misericors  pia  dilcctione  onni- 
bus  clvibus,  et  a  Deo  eommisso  populo  Romana 
amator  et  ffuberaator  existebat.  Omnium  eienim  e^- 
clesiarum  Dei  ciiro  summo  studio  a:que  summa  pro- 
videntia  pro  solita  religionis  eura  eulior,  reslaurator» 
atniie  in  omnibus  devotissirous  exornaior  fnit. 

Hic  beatissiiniis  pnesul  multa  corpora  sanctoram 
requirens,  invenit  :  qute  et  diliffentias  intra  civita- 
lem  ad  bonorem  et  tfloriam  Dei  bonesle  recondidil. 
Uoffain  etiam  omni  ciero  suo  in  presbytario  profecto 
niultiplicitcr  ampliavii,  ct  omnem  ibesauram  in  sa- 
crario  ccelesti  recondidil,  maxime  prupler  captivoSi 
et  exsiilcs  eos  non  lanlum  a  transmarinis  regionilms 
viros  ac  mnlieres  anro,  seu  argento  redimens,  ve* 
rum  eiiam  per  longinqtia  viaram  liinera,  passim 
pcrquirendo,  lam  in  Hispaniae  partibus,  quamqne 
|)cr  sin^ula  loca  inveniens,  sicut  bonus  et  vcrus  pa- 
slor,  ad  propria  perduxll. 

Fcoit  autem  iu  sacro  altari  beati  Petri  principis 
nposlolorum  vestcro  mir»  magnifudiuis  pulcbram,  el 
(tecoraiam  iiimis,  ex  auro  geinmisque  contextam, 
prsliguraniem  historiam,  qualiter  idem  apostolus  a 
vinnilis  per  angeliiin  ereplus  cst.  In  ejusdem  vene^ 
rabtlt  liasilica,  ante  adilnm  qiirc  ducit  ad  corpus  In 
loco  Ferrnta,  allare  constiluit,  in  mio  et  venerandum 
beali  Sixli  martjrris  afUnc  pontincis  corpos  bone- 
i>tiS8imc  collocavit.  Ubi  et  desuper  arcum  masivo 
exoraatum  dcecnter  instraxit.  Simili  modo  in  eadem 
sacraliHsima  beati  Petri  apostoli  ecelesia,  juxla  in- 
gressum  qui  ducit  ad  Beatam  Peltotiillam,  oralorium 
summoi  magnitudinis  atqne  pulchritudinis  decoran- 
ter  constraxit.  El  snper  columnas  in  quadrilicio  ca- 
luerantes  musivo,  pulchrisque  nietallis  decoravit.  In 
cpio  et  corpora  beatissimoram  mariyram  Processi 
1*1  Martiniani,  ad  bonorem  el  gloriam  omnipotentis 
Dei,  mpmoriarrter  honorificeque  rccondidit.  In  cu- 
jus  absidam  itua^incm  pnlchcrrimam  de  argento 
cxauratam  cum  diversis  historiis  inter  inarmontra 
constractiones  [concrustationes]  ordinalas  iudxit , 
qnx  pensanl  libras  02  et  semis,  simulque  et  lilia  de 
argento  pensaiitia  libras  i7  et  uncias  duas.  Nee  non 
et  gabalas  ex  argcntn  purissimo  numero  septem,  pen- 
santcs  simul  libras  iS  semis  et  unclas  duas.  Imagiiies 
ciiain  dc  argcnto  cxnuratas  fecit  in  eodem  venerabili 
loco  nuincro  tres.  Unam  Salvatoris  Domini  nostri 
Jesu  Chrisft,  et  duas  alioram  beatoram  mariyrara 
Processi  el  Harclniani,  pensanies  Insinral  libras  tri  - 
giiita  sex.  Nec  non  ct  aliam  imaginem  ex  aura  pn- 
rissimo  obtultt  ad  oraatum  jam  prxfatl  oralor.i,  pen« 
santem  libras  15  ei  uncbs  tres.  Simili  modo  cani-^ 
stra  ex  mnndissimo  argento  nnmera  octo,  pensantia 
oinnia  libras  tres  et  (fuadraginta.  Pariterqne  et  con- 

(a)  Sed  neque  hoe  tileniio  pnrtereHndum,  Describit 
facendinm  quod  a  Paschali  papa  miraculose  eistin- 
ctiim  fuit.  Qnx  si  vera  sint,  probabile  est  qtiod  ne 
qiiidem  ullam  suspicioiiem  commissi  criminis  el 
hoiuicidii  iucurreril,  quanauam  niictor   Vit;e  Lu- 


A  cham  ad  spougiam  pro  nocturnit  diligentiis  ibideai 
ei  argento  constituit,  pensantem  libras  7  et  uncias 
9.  Imo  et  daves  in  modoro  crucls  ex  auro  purissim» 
sea  gemmis  mirae  decorationis  exornatas  in  eoden 
venerabili  loco  mcHto  decoravit ,  qu«  pensant  U* 

bras Ubi  etiain  regularem  ordinavit,  qaem  laml 

nis  argenteis  superiiiduxit,  nensantem  libras  90.  Su* 
per  quem  constittiit  arcus  duos  4t  argento,  et  gan- 
madias  quatuor,  quae  simul  pensant  libras  60.  Pro- 
pitialorinni  etiam  aitaris  ex  laminis  argenteis  exor- 
iiatuni  circumduxit,  alque  sacram  confessionem  ejas 
interius  exterinsque  ciira  regulis  suis  nobilissime 

circumstraxit,  qiue  siniul  pensant  libras Et  su- 

per  altare  eoramdeiu  beaiissimoram  mariyram  ve- 
sles  dnas  iustituii,  cx  quibus  unam  de  fanaato  cum 
crace  de  chrysocluvo,  et  altcram  de  quadraplo  roiri- 
fice  exoraavit.  Vcla  quoqiie  majora  de  fundato  nu- 
inero  scpteni  cum  periclysi  de  blattiti  circumsuta  si- 
militer  decoravit. 

j^  (a)  Sed  neque  hoc  silentio  prxtereundum  este  ar- 
bitrarour  quod  eodem  lempore,  diabolica  operante 
versulia,  per  quorumdam  genlis  Angloram  dei^iam 
Ita  esl  omnis  iAorum  habitatio,  que  in  exiram  lingua 
borgus  dicitur,  flamma  ignis  exundante  combusta,  ut 
etiam  nec  vestigia  pristin»  habilationis  in  eodera 
loco  iuveniri  potuissenu  Cujus  exuberantis  incendio 
pene  totam  porticum,  qiias  ducit  ad  basiUcam  prin- 
cipis  auostolorum,  igiiis  fomcs  devastavit. 

El  dum  haec  ter  ncatissimus  pontifex  quasi  hora 
noctis  conticiiiio  perscnsisset ,  subito  propter  amo- 
rem  ecclesiae  bpati  Petri  apostoli ,  atque  tantam  pe- 
regrinorum  illorum  devastationem ,  nudis  pedibus 
discalceatns  pedester  cucurrit.  Cui  taiita  omnipo- 
tcntis  Dei  in  ejus  adventu  misericordia  adfuit,  ut  lo- 
cum  in  qoo  prius  idem  coangclicus  pontifex  consli- 
lil,  neqiiaqoam  ulterias  iropetus  ignis  traiisgredi  per- 
misil.  Scd  ipse  Dei  clementiam  exorando,  ct  multU 
tudo  lldclium,  qui  aderant  deceriando  acies  ignis  Deo 
miserante  exstiucta  est.  Sicqiie  peractum  est  ut  to- 

^  tius  noctis  spatium  usque  ad  aaroram  perseverans  in 
eodem  loco  perstiieril.  Unde  posimo<ium  ter  l>eatis> 
simus  postor  considerans  illoriim  peregriiiora^  ioo- 
piam,  qaae  ob  insidias  diabolicae  fraudis  irrepsit,  tauta 
dona  lantaque  beneticiai  sicut  semper  solitus  eral, 
in  eoram  necessriatibus  impertivit,  tam  in  auro,  et 
argento,  vel  corporum  iiKlumenta,  qoaro  reliqua  ne- 
cessaria  alimenta  omnia  oberius  subministrabat.  Sed 
et  silvarnm  copiam  pro  lignoram  utilitatc,  ((uatenus 
domicilia,  sicat  ante  in  codein  loco  fueranl,  utiliier 
reslaurarent.  Porticiim  ctiam  qnac  ab  eadem  clade 
vastata  est  decentius  quam  fuerat  In  melius  Armis- 
sime  restauravit. 

Hic  praeclaras  el  veueralMlis  pontifex  fecit  in  ec- 
clesia  l>eati  Petri  apostoloram  priiicipis  nutritoris 
soi  vela  de  chrysoclavo  per  arcus  presbyterii,  faa- 
bentia  hisloriam  de  mirabilibus  apos^tuloram  quoD 
ner  oos  Dominns  operari  dignatus  est,  numero  46. 
Ecclesiam  etiam  beatissimx  Chrisli  martyris  Praxe- 

D  dis,  quae  qiiondam  priscis  ssdificata  temporibas  ni- 


T 


mio  Jam  lassata  senio,  ila  ut  a  fundamenlis  casura 
rainam  sni  minareiur ,  idem  veneiabiUs  ponli.lex 
(illius  rainnui  ante  pnevidens,  eioemque  ecelesire  cu- 
ram  adhibens,  iiiic  pervigil  sxpius  existcns)  in  aKum 
non  longe  demutans  loeora,  in  meliorem  eam  qoam 
dodum  fuerat,  erexitstaium.(6)  Absidam  vero  ejusdem 
eccleske  mosivo  opero  exomatam  yariis  deoenier  co- 
loribos  deeoravit.  SinHli  nodo  el  aroom  triompbalem 
eisdem  metallis  mirara  in  modom  perfieieBt  oompsit. 
Hic  bealissimus  el  praiclaras  pontifex  mulia  cor- 
pora  sanctorora  diullQS  in  ooemeteriis  jacentia  pia 
soHicitudine,  ne  roflMinerool  neglectui,  quserens  at- 

dovici  contrarium  apertis  verbis  describat.  Scv.  Bi?i. 
*  {b\  Abiidem  wro  ejuidem  eccUiia  muiiw  overe,  c ti*. 
Ipsa  absis  sacris  imoginlbns  ex  rausivo  labonitis 
dccora  et  iiitegra  adhuc  exstal.  Vide  Barouion  auuo 
818,  nuiH.  15.  la. 


1079 


PASCUAUS  I,  PONTIFEI  ROMANDS. 


iosa 


qae  inveiita  colligens,  laagno  venerationis  affeeUi  in 
jara  dicta^  sanct»  Ghrisli  niariyris  Praxedis  eccle- 
siam,  qiiam  mirabiliier  renovans  construxerat,  cum 
omnium  advocatione  Romanorum,  episcopis,  presby- 
teris,  diacoiiibus  et  clericis  lauiicm  Dco  psaUentibus, 
deportans  recondidit.  Qusc  dum  sanctissimi  atque 
coaiigelici  pResnlis  iiitima  cordis  vigilaiilia  gerercn- 
inr,  ot  reconditorum  ibidein  sanctonim  coiporuin 
Deo  indesinenter  super  astra  placeutium  prccibus 
apud  omnipotentem  Dorainum  juvarctur.  Construxit 
in  eodem  loco  a  fiindameiitis  C(£nobium,  quod  el  no- 
niine  sancUe  Praxedis  virginis  tilulavit.  In  qua  et 
sanctam  Groccoruni  congrcgationem  aggrcgaus ,  qiue 
dic  noctuquc  Gnecac  modnlationis  psalinotlia^  laiides 
omnipotenli  Deo  sanctisquc  illius  ibidem  quiescetili- 
bus  sedulo  pcrsolvcrel,  introduxit.  Siquideni  in  eo- 
deiu  venembtli  monasterio  plurima  conferens  pne- 
dia,  et  possessionum  loca  iirLana,  vel  ruslica  super- 
fluc  atque  abundanter  ditavil.  Qiiiniino  «^t  iu  cadem 
ecclesia  fecit  oratorium  beali  Zeiionis  Cbristi  marty- 
ris,  ubi  ct  saoratissiinum  ojus  corpus  ponens  musivo 
ampliaBtor  omavil. 

Feeit  autem  in  cadem  ecclesia  ciborium  cx  argenfo 
pensans  libras  octiii^entas  et  dccem,  imo  ct  propi- 
tiatoriuiD  sacri  altaris  ex  argenieis  laininis  inirilice 
exornavit.  Gonfcssioncm  dcniniic  cjiis  cuin  rugiilis 
suis  intcrius  exleriusiiuc  vullantem  piilcbemme 
coinpsit  atque  decoravit,  qu»  siinul  pensant  libras 
trecenlas,  Super  pjus  !em  vencrabilis  altarc  fecit 
i^eguum  spanoclystuin  ex  auro  fulvo,  scudiversis  la- 
pidihus  exomatum,  pensans  libras  5  et  uncias  duas 
ot  semis.  Et  in  eoJem  sacro  altari  fecit  vestem  de 
cbrysoclavo  cuin  diversis  bisloriis  minc  magnitudi- 
nls  atque  pulchritudinis  exornatam.  Iiem,  ubi  su- 
pra  ,  obtulit  aliam  vestem  chrysoclavani  ex  auro 
gommisque  confeclam ,  habentem  bistoriam  virgi- 
num,  aim  facibus  acoensis  mirilice  comptam  atque 
deeoratain.  Ad  sacrum  denique  cjusdem  virginis 
coipiis  obtulit  imaginem  ex  iauiinis  argeiitcis  pncll- 

guratis,  pensanteui  libras  nonaginta  el  iiovem.  Ilic 
eiiignissimus  praisul  fecit  iii  jam  dicto  monasterio 
oratorium  beaUe  Agnetis  Cbristi  virginis  minc  pul- 
chritudidis  oxornaturo.  Ecciesiam  dcnique  sancUe 
Dci  genilrieis  sempeitiue  virginis  Marias  doniin^  no- 
slrac,  quac  appcUatiir  Dominica ,  oiim  constructaui, 
et  jam  ruiiias  proximam  solerti  vigilantia  praefatus 
pontifex  ampliorem  mclioremque,  quam  ante  fuerat, 
u  fuudamcntis  »dilicana  renovavit.  Al)sidainque  ejus- 
dcm  eccicsia;  nnisivo  miriflce  docoravit.  Ubi  etiam 
et  plurima  obtulit  dona  ;  sciiicet  cil)orium  cx  argeiito 
peiisans  iibras  trecentas  triginta  et  duas.  Propitia- 
loriuin  sacri  altaris  cx  laminis  argenleis  compte  do- 
coravit.  Coiifcssionem  quor|ue  ejus  cuin  rugtilis  in- 
tus  et  foris  iiiiruni  in.  inoduni  pcrricions  adornavit, 
pensantem  libr.is  oenliim  ct  quindcciin,  ct  uncias 
i-ivs.  Iteni,  ubi  supa,  fccit  galialam  ex  auro  uuris- 
siino,  pciisantom  bbras  duas,  ct  uncias  octo.  Vcruni 
otiam  ct  arcum  ex  argento,  et  columnas  duas  cum 

gaminadiis  duabus  pciisantes  libras 

Imo  ct  in  sacra  allari  focit  veslem  dc  chrysocUvo, 
babeniem  historiain  Doininicai  nativitatis  Domini  nor 
stri  Jesu  Christi  mirje  pulchriludinis  exornatain. 
Iterum,  ubi  supra,  fecit  vesteni  de  staurace  pulchcr- 
rimam  cum  pcriclysi  dc  blattin.  IUmu  aliam  vesteiu 
dc  blattin  Dyzanie;i  habeutcm  tabuiam  de  chi;yso- 
clavo  cuin  vuliu  sanctx  Dei  genitricis,  et  angeli  oIh 
sequio  stantob  cum  periclysi  de  slaurace.  Panterque 
aliam  vestem  de  staurace  habciMem  pavoues,  ct  io 
niedio  cniccm  de  blattin.  Porro  et  vestcs  duas  de 
quadrapulo  habentes  ia  mediocrucemdc  blattin.  licin, 
iibi  siipra,fecit  vestemcx  iuro  textaiu  cum  pcriclysi  do 
blattiu.  Coopcrlbrium  rubcuin  dcscrico  unum.Fccil 

(a)  CivcUia!  ecclesiam.  Dcscribit  boc  looo  quo- 
inf»do  corpus  sancUe  Ca>cilu£  aurcis  induinentis 
Mnguine  adbuc  iDfosis  velalum,  eadeni  C^cilia  re- 
vcianie,  repertum  fuerit.  Codcx  Vaticanub,  cx  quo 


A  etiam  ioctrcuitu  aktaris  vela  rubeaserica  qualuarcu» 
gainmadiis,  et  eruces  de  qiiadrapulo.  Hic  venerabilis 
pracsul  obtulitin  trabe  ante  vestibulum  altaris  vela  TY- 
ria  tria,  et  de  quadrapulo  qutnque.  In  arcus  niajores 
ejusdeiu  ecclesiae  fecit  vcia  dc  quadrapulo  viginti ,  et 
per  arcus  presbyterii  vela  parva  de  staiirace  quaiuor, 
simulqiie  in  ingressu  presliyterii  veia  Tyria  duo.  Uie 
benignissimuspontifex  fecitin  iiigressii  jamdickeec* 
clesisp  corliiias  mtyores  de  quadrapuio  cum  peridysi 
de  fundato  mirifice  valde. 

(ihristi  namquc  omnipotentis  Doinini  famulas,  et 
proinoininatus  pontifex  maximam  Doi  eoclesiarum 
curam  et  soilicitudinem  prxvidaido  indesinenter 
gerens,  cum  quadam  die  oraiionis  studio  ad  sanct^e 
Dei  virsinis  Christique  martyris  (a)  Ca^ciliic  eccle^ 
siam  adveniret,  uimio  jam  qiiassata  senio  ecclesi» 
ejusdem  iiHBnia  etiam  a  fundamentis  ruitura  :  vi- 
dens  quo;  per  olitana  tempora  defcclu  vetiistatis  mar- 
cucrant,  ct  pene  ruinis  confraeta  diu  antiquitus  la- 

g  cerata  muneiiant,  dato  studio  opcris  eodciii  in  loco 
magnifico  opere  iiovam  constmcre  ccclesiam  eu^pit« 
et  iierficere  satis  mcliorcm  qiiain  fuerat  sUiduit. 

Sed  neque  illud  pnctereundiim  esse  cxistiinamus, 
dum  qiiadam  die  ad  beati  Petri  principis  apostolo- 
rum  ccclesiam  pergeret,  quatcniis  aptid  etirodein  bea* 
tuin  Petrum  apostolum  solito  more  vigUias  celeiini- 
ret,  et  ante  ejiisJein  confessionem  niatutinaies  luce^ 
scentc  Doiniuica  laudes  residcns  decantarct,  siibitc» 
depressus  sopore  vidit  assistPntcm  silii  virgiuall 
aspectu  puellaiu  angelicis  vcstibiis  decoratam,  tali» 
locutionis  affainina  protulisse  dicens  :  Mult;is  Ulii 
gralias  referimus,  quia  certainen,  quod  de  me  diu 
posueras  frustratorias  relationibus  perviilgatis  aurci 
accommodans  rcliquisti  [quod  a:l  incertam  fajuaiiia 

Suam  de  ine  sparsam  diu  frustr.  r.  p.  a.  accommo- 
are  rel.].  Quippe  qui  lantopenesme  fuisti,  uti  pro- 
prio  loqui  invicein  ore  vaicremus.   lljdc  iam  suep^ 
pnefatus  pontifex  diligenter  audiens  stuaiose   re^ 
P  qiiirere  coepit  qua:  esset  ipsa  qusc  talia  ilii  verba 
^  diceret,  vel  quo  nomine  vocaretur.  Cui  illa  respon- 
dit  :  Si  nomcn  inquiris,  Caccilia  faniula  Cbristi  vo- 
cor.  Adqiiauisuninuis  inquiens  prxsul ;  Qiiomodo  lioe 
crc  Jere  possum,  eo  aiiod  oiim  faina  reiata  sit»  qiiateiius 
ejusdein  venerabilis  Christi  marty  ris  CacciUae  corpus  ab 
Aistulpho  Longobardorum  rege  bostiliter  Romae  resi« 
denle  furtim  et  ab  illius  bominibus  fuisset  aUlatum  ? 
Cui  talia  veoerabili  pontiAci  intimanti,  omnipotcntis 
DtM  fainiila  dixit :  Quia  me  desideraoter,  ut  in\c- 
nircnt,  Longobardi  quxsiverunt,  omniiio  verum  est : 
sed  Domini  mei   Jesu   Cbristi  opitulatione,  et  do- 
imnsc  mex  saiict»  Dei  gcnitricis  sempcrquo  virgi- 
nis  Mariai  auxilioi  ucque  inc  invenire,  neque  depor- 
tare,  sicut  voiueraut,  hihc  lougius  potuerunt*   Et 
ideo,  sicut  me  qnairere  cccpisti,  quaiiter  me  inve- 
nias,  assiduo  laliori  non  dcsislas  incuiiiberet  quia 
Domiiio  Deo,  pro  cujus  amore  et  hoiiore  passa  sum, 
placuit  ut  tu  me  iuvcnias,  ct  in  eccicsia  quam  no- 
viter  construxisti,  rccoudas.  Et  hxc  diceus  ab  ocu- 
D  lis  aspicicnlis  ablata  cst.  Tuiic  idem  Teneran.iu& 
pontifcx,  niatutiiuilibus  laudibus  persolutis,  pro  lam 
ceria:  ei  indiibikibibs  rcvelationis  judicio  [iiidicio], 
cicpit  hac  illacqiie  operosius  quxrcre  ubi  sacratis- 
siiiium  cjus  corpus  laccrct  huiuatum?  Quod,   tri- 
bucn^  Dco,  dum  soUicite  quxreret,  reperit  iu  cis- 
Uicterio  Prxtcxtati,  sito  foris  portam  Appiam,  au- 
rcis  illud  vestitum  indumcntis,  cum  corporc  veoe- 
ncrabilis  sponsi  sui  Valeriuni,  pariterque  ct  liiitca- 
mina  martyris  ipsius  saiicuiiie  lUena,  quaiido  ab 
impio  pcrcussa  carnifice  Chrisli  Domini  inartyr  cst 
rcgnantis  in  sj:cula  consecrata.  Quibtis  ct  bntcaini- 
nibus  sanguis  sancix.  martvris  extci*sus,  mvoluta  ad 
pcdcs  iilius  corporis  sacralissiino  cruore  plcua  dc 

bisioriam  rccitat  Daronius  anno  8^1,  num.  2  ct  3, 
multa  alia  habetqu-jc  apad  AoaslaMum  hoc  loc4>  ()u 
sider.intur. 


1081 


NOnTU  lUSTORItA. 


im 


trina  carniflcis  percuflsione  reperia  tunt.  Qn»  cun-  A    *  Vencrobilis  poaLifex  fodl  voU  iilythina  pendeniiai 


cta  suis  pertractans  manibus  coUegit,  et  cum  ma- 
gno  honora  infra  muros  hujus  Romanx  urbis  in  ec- 
ciesia  iiomine  ipsius  sancue  martyris  dedicata  ad 
laudeiu  et  gloriam  omnipot^ntis  Dei  cjusdcm  virgi- 
iiis  corpus,  ciim  charissiiuo  Yaleriano  sponsOy  atque 
Tiburtio  et  Maximo  martyribus,  nec  non  Urliano  el 
Lucio  pontificibus,  sub  sacrosancto  altari  colioca- 
vit.  Pro  quorum  sanctorum  honore  Tidclicet,  el 
opitidatione,  coiistriiiit  monaslerium  in  hoiiorcm 
virginuiu  seii  martyrum  Agatlix  et  Gax;ilia!  juxta 
ipsius  cccicsiam,  in  loco  qui  dicilur  Colles  jaccntcs. 
In  quo  ct  inonachorum  Dco  servicntium  congrega- 
tionem  pro  quotidianis  laudibus  in  prjefalo  tituio 
sanciae  Qcciliai  diu  noctuquc  omnipoteiui  Doinino 
decantandis,  constituit.  £t  pro  sul>sidio,  et  luiniua- 
riorum  concinualionc,  seu  utilitale  atque  stipendiis 
monacborum,  nec  noii  et  pro  amore  atque  dilectione, 

3ua  erga  prxdccessorem  suuni  pise  recordalionis 
omuum  Leoncui  teriiuin  papaui  habere  videbatur,  |^ 
hospitaie  sancti  Pfregrini  posituin  ad  l>catum  Petrum 
apostolum  in  loco  qui  vocatiir  Naumacbia,  quod 
ideni  pnedeccssor  suus  construxcrat,  et  ob  negle- 
ctiim  atque  destitulioncm  pnepositoruin  paiipcrtatis 
inopia  consumi  videbatur,  idcirco  pio  juvamine 
consulens  pncfatuin  hospitaie  cum  fuiidis  cl  casaii- 
Jms,  atque  massis,  seu  etiani  colonis,  sivedoniibus, 
nec  non  familiis,  et  universis  quae  juste  et  raliona- 
bUitcr  secundum  iegum  statuta,  eique  a  pnedecet- 
sore  suo  in  jam  pnefato  hospitali  donata  sunt.  Qua&- 
que  ab  ipso  pia  devotione  ad  augmcntum  jam  dicti 
inonasterii  adjuncta  suiit,  sivc  agris,  vel  vineis, 
eiiam  domibus,  ncc  non  nistica  familia,  su£  aucto- 
ritatis  pagina  pro  jam  tioiiiiiiatii  monachoruin  cnii-- 
gregatione  in  codein  uionaslcrio  coiilirmavit.  Qui 
snnctissiinus  pncsul  aiiiore  vcncrandoriim  sanclo- 
ruin  fecit  iii  omamciilis  ipsitis  ccclesiai  absiJam 
inusivo  opcre  decoratain,  ct  cilK)riuin  niine  niagiii- 


Iq  circuitu  altaris  quatuor,  halientos  cruces  et  gam- 
niadias  de  fundato  et  quadnipulo.  Li  arcellaiii  vero, 
ubi  venerabile  caput  ejusdein  virginis  contlitiit,  fccit 
veslem  parvam  de  Tyrio  cum  periclysi  de  blattin. 
Obtulit  ubi  supra  vcstcni  de  fundalo  prasiiio  :  imo 
et  aliain  veslcm  de  staurace  cum  periclvbi  de  olo- 
v<  ro,  et  veslom  de  blallin  cum  periclysi  dc  fiindato. 
Fecit  etiam  in  arceila  ad  corpus  jaiu  diclx  virginis 
vestem  de  qiiadrapulo  coin  periclysi. 

Porro  ct  aliam  vestein  de  staurace  cum  periclvsi 
de  olovcro.  lii  jaiu  dicta  ecclcsia  fecit  vela  Tyria 
€um  periclysi  de  blauin  Byzantea  ntimei*o  viginti 
quinqucw  Itein  vela  prasina  cuin  periclysi  de  olovero 
nunicro  quatuor.  Obtulil  ubi  suprn  >cla  alythiiia 
ciiin  periclysi  de  blaltiu  nuincro  tria.  Siniiilque 
vcla  dc  fundalo  parva  cuni  pcriclysi  de  blattin  nu- 
nioro  duo.  Pariter  vela  Tyria  cuiu  periclysi  dc  fuu- 
dato  duo. 

iiic  veneraliilis  ct  pncclarus  pontifex  fecit  per 
arcus  jani  dict;e  ecclesia^  vcla  de  fundato  numcro 
diiodecim,  etde  qua.irapulo  quatuordecim.  Fecit  et 
in  arcu  presbyterii  vcla  iiarva  cuin  i>ericlysi  de  biat- 
lin  Dyzantea  nuuiero  duodecim.  Hic  a  Deo  prote- 
ctus  venepabilis  pnesiil  fccit  in  iiigressu  cjusdeBi 
ecclesi;e  cortinain  msgorcin  de  quadrapulo  cl  stau- 
race  pulrherriine  exornatam. 

Ipse  etiain  sa^  dictus  poiitifex  monasteriis  cir- 
cuinquaquc  coiistruciis  vigihinti  cura  salis  animo 
gerciis,  qiiidque  haliercnt  iiiqiiireiis,  re|)erit  ipse 
pius  poiitifex  uioiiasleriiiiu  sancti  Sergii  et  Racchi» 
post  formain  aquasJuctus  patriarchii  Lateranenaift 
posi(uiu,  rcbus  omiiibus  dftsolatum,  ila  ut  aucilla- 
niin  Dei  conffn^gatio,  (|u%  ibidem  incrat,  pauperta» 
tis  inopia  nuilus  omnipotcnti  Doiniiio  sanctisquo  11 
lius  laudes  dccanlare  valerent.  Qua  venerabilis  pa- 
slor  inquisitioiie  a<l  piclalcm  couiuiotiis,  fanmias 
rK*i  qualiter  bciie  religioscque  esse  possinl  )>crfeut. 


tudinis  ex  argcnto,  pciis;ins  liliras  quingiMitas  ct  sc-  ^  Ei  in  eo  inouachoruui  aggr  ^ans  staliiit  cohvcntio- 
tnis,  et  uncias  ocio.  Pi-opitialoriuiu    deniqiie  sacri  ^^  iiein,  niullis  idem  iiionastcriiini  diLins  faciilUitiiNis, 


ultaris,  seu  confessioiiciu,  iiitcrius  extcriusque  ciini 
rugnlis  suis  ex  laminis  argenlci»  inirum  iunio.uiu 
pcrflciens  conipsil,  qiue  siiiiiil  ponsant  libras  soxa- 
ginta  quatuor,  el  uncias  quinquc.  A.ls;>cruiu  vero 
cjus  ieiu  virgiuis  corpus  o':tuIit  iinagiiiciu  cx  argcn- 
teis  laininis  pensantcni  libras  iioiiaginla  quinque. 
Fecit  etiain  ante  vestibulum  altiiris  regularoiii  iuve- 
stiluin  ex  iaminis  argenteis,  et  coluninis  diiabiis, 
ubi  et  posuit  arcuin  uiiuiii,  et  gaininadias  duas,  peii- 
santia  insimul  iibras  ceiituni,  vi  scinis.  Obtuiit  ibi 
ipse  iiiiagines  argentcas  deauruUis  trcs,  poiisanles 
insiniul  libras  quadraginta  oclo,  et  seinis.  ^^a^pefatus 
qitoquc  pnusul  fecit  per  arcus  ojusdcin  ecclesi:e  ca- 
lices  majores  cx  argento  viginli  ct  se\,  pensantcs 
insimul  iibras  ceiitum  novein,  ct  hciuis.  licm  ubi 
supra  obtulit  c^iuistra  cx  argeiito  duo  pcnsantia  li- 
bras  duas  ei  uncias  octo.  Galiatum  cx  :iuro  purissi- 
mo  pensantein  libnis  tres.    Fecit  jaiu   pnedictus 


et  in  familiis,  massis,  vineis,  domilHis,  iirbanis  et 
nistit  is  locisanipliaiitcrsutlicienlerque  inuUipIicavit, 
qiiutenus  ii)sa  coii|;regntio  residens,  oiiiiii  neccbsi- 
tate  postposita,  soli  Deo  sanctisque  iliius  laudcs  et 
hvinnos  iioctc  dieque  niodulanler  iii  vcfienibili  ec- 
cfesia  Salvatoris  Domini  noslri  Jesu  Cbrisli  sita 
juxta  Laleranas  deciintarct. 

Pr.ctcrea  iii  oratorio  bcatissimorum  luartyrom 
Proccssi  et  Martiniani  sito  inlVa  ccclesiam  bcati  Pe- 
tri  principis  apostoloruni,  qiiod  ct  idciu  ipse  con- 
struxit,  obtulit  iinagineni  ex  auro  purissiiiio,  lrai:eii- 
teiii  vultum  sanctui  Dci  gciiitricis,  pensantcni  iibras 
deccin,  el  uncias  qiiatuor.  ibi  et  ipse  fccit  veslem 
de  blattin  Dyzaniea,  habentcm  labulas  de  ckryso- 
clavo  duas  cuin  vuhu  beati  Pctri  et  sanctorum  mar- 
tyrum  Processi  et  Martiniani,  et  periclysin  de  chr)- 
soclavo  inira  piilcliritiidiiic  dccoratani.  lllic  etiam 
obtulit  vcstein  bolosericam  halM^itciii  iii  medio  ta- 


pontifex  canistra  Enafoti  ex  argento  duo  pensantia  D  bulam  de  chryscfclavo  cuin  vullu  Domiiiic;e  resur- 


libras  decem  :  gabatas  cx  argeuto  tres  pensantes 
libras  quinqiic  :  Ihiiribuluni  cx  argcnlo  deauratum 
pensans  libram  unani.  Hic  benigntssimus  prxsul 
obtulit  in  sacro  altari  vesiein  de  blattin  Byzantea, 
habentem  in  medio  tabulam  de  clirysoclavo  cum 
historia  qualiter  angclus  beatam  Caeciliain  scu  Ya- 
lerianuin  ct  Tiburtiuin  coroiiavit,  cuin  periclysi  de 
clirysoclavo  iiiine  pulchritudinis  cxornatam.  Item 
ibi  fccit  vestcm  dc  fundato  alyihino,  hai)entem  in 
circuilu  pcriclysin  dc  olovcro. 

Ob  aiiiorcm  ejusdcm  virginis  fecit  aliam  vestcin 
dc  fundalo  porphyretico,  hat)entein  in  mcdio  cni- 
cem  ex  auro  lcxto  coinplc  decoratiun.  Eniiiivero  in 
jam  dicto  aluiri  obtulit  vcstcin  albain  sigillat;im 
rum  rosiilis,  liabetilcin  in  mcdio  crucom  dc  blattin 
niin  psiliis,  et  periclysin  de  blattin  Byzantea  pui- 
rhcrrinie  rxoniaLini.  Obtulit  ct  in  prjeiiominato 
a(lari  vcslem  dc  quadr^pulo. 


rectionift  Domini  nostri  Jesu  Christi,  et  i^ericlysin 
de  blatliu  Byzantt^a  pulcherrime  coniplam. 

Venimcnimvero  sanctis  elsdcni  vela  lioioserica 
cum  periclysi  de  quadrapulo,  ct  bhitiiii  Byzantea 
obtuht  nuinero  novem.  IJbi  et  supra  fecit  veb  parva 
de  Tyrio  cum  peridysi  de  fundato  numero  scx. 
Thuribnluiu  de  argento  exaurato  mirillce  pcnsaua 
iibrain  unam.  In  oratorio  autem  leatissiuioruui  niar- 
t]^*rum  Sixli  et  Fabiani  jam  iiominatus  |>onlifex  fe- 
cit  gabatas  e\  argcnlo  tres,  pcnsantes  bbras  qiiin- 
qiie  et  uncias  sex.  Aute  imaglncm  quoquc  ipsius 
oralorii  fecit  veluni  de  chrysoclavo  niiritice  ile<'4>ra- 
tum.  Supra  coruin  vcnerabilc  allarc  feiit  vestem  dc 
alythino  habentem  in  ineilio  cruceni  de  blattiii  By- 
zanlea,  ct  periclysiii  simUiter  de  blattin.  Simili  ino- 
do  in  jain  dicto  oratorio  obtulit  s;epedictus  poutifex 
vcslein  holoscricara,  habentem  in  niedio  cruces  de 
flirysoclavo  duas,  et  pcriclysin  de  staurace  divcuit 


IU83 


PASCHAUS  1,  PONTIFEl  ROMANUS.    - 


10B4 


mani^rttii  oniaUni.  Ibidem  ipse  fecit  aliani  vefttem  A 
ile  nindato  halieBtem  in  medio  cmcem  de  blaitiii. 
Fecit  etiam  ad  ornalum  praedicti  oratorii  veta  de 
alytbino  cum  periciysi  de  blaltln  Byzantea  numero 
i|uatuor.  Siniulnuevela  holoserica  cum  peridysi  de 
quadrapulo,  et  oe  olovero  numero  qoatuor. 

llic  benignissimus  praesui  fccit  io  ecdesia  beato- 
rnm  martynim  Cosmx  ct  Damiani  in  via  Sacra  ve- 
fttem  de  Tyrio,  habentem  in  medio  tabulam  de  chry- 
soclavo  cum  vuHu  Domini  iiostri  Jesu  Christi,  aiqae 
lieatorum  mnrtyruni  Cosm»  et  Damiani  cum  aliis 
tribiis  fratribiis/  cum  cruce  de  auro  texto,  et  peri- 
clysin  de  olovero  puicherrime  comptam  atque  deco- 
ratam.  Super  eorum  deiiique  sancto  altari  obUiftit 
coopertorium  de  Tyrio  niiriflce  decoratum.  imo 
vero  ante  veslibuium  ipsius  altaris  fecit  veia  Tyria 
cum  periclysi  de  biattin  B^rzantea  numero  tria. 

Yeiierabilis  etiam  pontifci  fecit  in  monastcrio 
Salvatoris  Domini  nostri  Jesu  Chrisli  sito  in  terri- 
torio  Reatino  vestem  de  chrysoclavo  com  historia,  £ 
i|iialiter  idem  Dominus  noster  Jesus  Christus  cum 
archangelis  et  apostolis  in  coelo  coniscat,  mira  pul* 
chritudiiie  diversis  ornatam  margariUs.  Item  in  jam 
dicto  monasterio  ad  ornatnm  sacri  altaris  aliam  ob- 
lulit  vestem  dc  funilato,  habentem  crnces  de  bkit- 
tin  Byzantea,  et  periciysin  de  chr^soclavo  mirifice 
oxornatam.  Pari  modo  in  ecclesia  beati  Mennx 
niartyris  fecit  vcstem  de  quadrapuio  cum  periclysi 
dc  buttin  Byzantca. 

Hic  saiictissimus  et  coangelicus  pncsul  obtulit  in 
ccclesia  lieati  Petri  apostoli  in  Ceiitumcellis  calicem 
ct  patenam  e.\  argento  deauratas,  ponsantea  librts 
quatuor,  ct  iiiicias  tres. 

Enimvcro  et  in  ecclesia  l>eali  Petri  aposloli  fauto- 
ns  sui  fccit  cvangeliiira  cum  blattin  ex  arf^ento  pen- 
saiis  libras  oclo,  et  uncias  octo.  Benipnissimus  <|uo- 
(|ue  prsesul  feeit  in  monasterio  bcali  blepbani  prolo- 
niartyris  ad  sanctum  Pctrum  vestes  all>as  holoseri- 
cas  qtiatuor,  habentes  in  meiio  crucem  do  auro  p 
tt^Klo  ciitn  divcrsis  mirgaritis,  ct  periclysi  dc  biat- 
tiu  mirilice  decoratas.  iiem,  ubi  siipra,  obtulit  pr»- 
noininatus  pontifcx  vestem  de  fuiidato,  habentem 
in  uiedio  crucem  ex  auro  textam,  et  peridvsin  de 
chrysoclavo.  Saepddictus  denique  pnBsul  /ecit  in 
faiu  dicto  monasterio  vestem  de  fundato,  habentem 
in  medio  tabukim  de  chrysoclavo  cum  vultu  sanctae 
i)!i  genilricis,  ct  sanctoruni  apostolornm  Petri  et 
l^uri,  ct  |>ericlysin  de  blattin. 

Obtulit  ibidem  ipste  vestes  de  staorace  dnas  ha- 
hentes  in  inedio  cruces  de  chrysoclavo,  et  periciysin 
dvS  blaltin.  Fccit  eiiam  atl  oriiatum  ipsius  oratorii 
vtilum  inajos  de  quadrapulo,  hal>ens  in  medio  cni- 
ci^  de  auro  textas  tres,  et  pcriclyiin  de  blattin.  in 
ftiaconia  beati  Archangeli  obtuiit  jam  dictus  ponti- 
f.;x  vestein  dc  blattin  Byzantca,  habentem  in  medio 
cruoem  de  chrysoclavo,  et  periclysin  de  ehrysoclavo 
piilcherrimo  comptam. 

Enimvcro  et  in  ecclesia  bcatae  Caecili»  martyris  ' 
fecit  concham  ex  argenf o,  ubi  et  pretiosum  «jiis-  D 
dem  virginis  c:iput  coiididil  pensantem  libras  octo 
ct  semis.  Simili  modo  et  in  ecclesia  beati  Quiriaci 
liiariyris  in  Thermis  obtiilit  pnedictns  praestil  vela 
rie  fundalo  numero  octo.  Hic  a  Deo  fultus  jam  no- 
minatos  pontifex  fecit  In  oratorio  sancti  Archan- 
geli,  qnod  quondam  praedecessor  ejus  domnas  Leo 
papa  constitoil  atque  constrnxit,  vestem  albam  bo- 
|(»9ericam,  hafoentem  tn  medio  tabolam  de  chryso- 
rlavo  cum  historia  Doiiiinicae  resurrectiotiis  Doinini 
iiostri  Jesu  Christi,  et  p(^ricIystA  de  chrysoclavo  mi- 
riflce  decoralam.  Item  ibi  obtulit  aliam  vestem  de 
fandato  cnm  pcriclysi  de  blattin  Byzantea. 

Fecit  etiam  jam  dictus  pontifex  in  supradicto 
oratorio  vesteni  aliam  de  quadrapulo  circumsutain 
rcrabistoria  Dei  genitricis  pukherrime  coroptam 
9t«tiie  decoratam. 

PraHerea  idem  siimmiis  pontifex  ct  orthodoxns, 
divina   iitspirationc^  pubalns,  ecclcsiam  sanctx  ct 


iaientrat^  virg iDit  Mari»  domlM  nosine  ad  Prae- 
sepe,  cemeni  <|ooAdam*  udi  more  eonstroctam.  «t 
post  tedem  pontifieis  ittolieres  ad  oacra  missanim 
solenBoia  stantes,  prope  assistere  juxta  pontifioem 
viderentur,  ita  ut  si  aliquid  colloqui  pontifex  eum 
sibi  assistentibus  voluis^tet,  ex  propiitqua.  vahle  mu- 
lienim  freqoentatione  nequaquam  ei  tine  iilanim 
inlerventioiie  liceret;  largum  ibidem  locum  iDCSse, 

3ualiter  inde  sodem  motare  valeret,  concemeret, 
aio  operis  studio  ccepit  indesinenter  agere  sedem 
infurius  positani  siirsum  potiere»  ut  eo  familianos 
Domino  preces  fundere  posset,  quo  coosortia  popa- 
lorum  modeste  declinare  potutssot.  l>eDique  sedem 
optiroe  quam  dudum  fueral  pulcherriinis  maniiori- 
biis  decoralam  condidit,  et  undique  ascensuSy  qni- 
bus  ad  eam  gradiator,  constroxit,  pavimentamqiie 
aitaris  erigens  pretiosissimis  marrooribus  stravit. 
Erexit  sane  sex  inibi  aiite  confessiooem  sacri  altaris 
purpiireo  colore  colunmas;  quas  soper  et  candidi 
marmoris  trabem  posuit,  parpareis  dextra  iaevaque 
inarmoribos  nectens  illas  scilicet,  caeUtarisqae 
exornans  satis  commode  decoravit.  Presbytenaai 
qooque  ipsius  ecclestie  diversis  marmorilMis  qomm 
pridem  fuerat  in  ineliiis  reparavit.  Propitialoriuai' 
vero  sacri  altaris,  seu  coniessionem  iDterius  exle- 
riusqiie  cum  nigulis  suis  ex  auro  purissimo  nurifice 
decoravit,  pensans  libras  centum  sepfluagiDta  qaa- 
toor  et  ancias  sex.  Slmiliter  et  altare  ipslus  oosi- 
lic»  ex  argenteis  lamiiris  con  bistorhs  divento 

{Milcherrirae  compsitatque  deaaravit,  peasantibas 
ibras  trecenias  octogintaet  qainqne.  Beoigmssi- 
mus  etiam  preclarusque  praesui  obtulit  ibi  ^diatas 
ex  auro  purissimo  cum  diversis  gcmmis  Daiaero  sex, 
pensantes  libras  viginti  et  QDcias  sex.  Et  hoc  ooo- 
stituil  ut  semper  diebus  ac  noctibus  ante  sacrosan- 
Gtuni  altare  luccrn»  ardere  debeant.  Hic  diviiia  io- 
spiratione  fultus  obtulit  in  jam  dicta  basUtca  areos 
cx  ai^ento  numero  octo,  cum  columnis  sexdeciM, 
pensantes  iiisimul  libras  ducentas  decem  et  oclo,  et 
uncias  octo.  Fecil  etiam  el  ante  vestibolam  altaris 
riigas  majores  ex  ar^iento,  pensantes  Ubras  seplaa- 
giiita  et  octo.  Obtolii  etiam  et  canthara  «bi  supra 
ex  ai]e^ento  nomero  sex,  pensantia  iosimoi  llbfas 
sexaginta  et  semis.  Pari  modo  et  per  areas  mijores 
ssepc^ictae  ecclesiae  fccit  calices  majores  ex  argealo 
pendentes  numero  quadraginta  et  dtios»  qui  omnes 
insimul  |>ensant  libras  docentas  octoginla  et  anan. 
Venerabilis  eleiiim  pncsol  ob  amorem  ejusdem  vir- 
ginis  domioae  nostrae  obtulit  ibidem  corooas  ex  ar- 
gento  nuraero  quatuor,  pensantes  libras  sexagiDla 
et  diias  et  semis,  et  uncias  tres.  Itera,  abl  sopra, 
canisira  ex  argento  numero  duo,  pensaatia  Itbras 
Iredccim.  Fecit  etiam  ibidem  iroag^iiem  ex  M^eDlo 
doauratam  cnni  vultu  beatae  Det  genilridsluii^» 
pensantem  libras  decem  et  septem,  el  unciDS  Ires. 
Christi  qnoqoe  oinnipotentis  Domini  famalus  oblalit 
in  sacrosancto  altari  saepedictae  basilicaB  vesles  de 
chrysoclavo  duas,  habcntes  historiam  Do  i  inirae  oa- 
tivitatis.Domiiii  nostri  Jesu  Cbristit  eum  periclTsi 
diversis  ornatas  gemmis,  alqoe  raargarilis  rairiHce 
decoratas. 

Obtulit  etiam  ibi  ipsealiam  vestem  de  ebrysodavo, 
habentem  hisloriam  qiuiliter  Dominus  nosier  Jesos 
Christus  a  Joanne  in  Jordane  baptizatus  esl,  com 
periclysi  de  chrjrsoclavo  miriflce  exornalam.  Item 
ubi  sopra  oompsit  vestem  de  clirysoclavo,  babealem 
historiam  Dominics  resurrectionis  Donmti  aoslri 
JcM  Christi  cuin  periclysi  de  chrysociavo,  diverais 
ornatam  niargarilis. 

Beatissimus  el  venerabilis  praenomiitatQS  poniifex, 
divioo  amore  ductus»  fccit  ibidem  in  jam  praefato 
altari  vesteiD  similiter  de  chrysoclavo,  batDenlem 
historiam  qualiter  beata  Dei  irenitrix  Maria  oorpore 
est  assnmpta,  cum  periclysi  de  chrvsoclaTO,  sen  di- 
versis  margaritis  comptam  atqne  decoratam.  Fecit 
eniin  beiiignissimus  pnesiil  ibi  ipse  aliam  veslem 
dc  chrysoclavo  habcnteni  historiam  Domintcx 


lO^ 


EnSTOUS. 


f08B 


skmis  Chrisli  Domuii  noftri  rite  4leooraUin.  Itora  A 
uhi  ftupro  ob  amoreni  lejnsdem  virginis  constrnxit 
nllam  Testem  de  chrysoclavo,  habcntcm  historiam 
qnahter  Spiritus  saiicliis  venit  super  apostolos,  di- 
versis  oniatam  margaritis  et  decoratam.  Imo  ibidem 
aliam  munivil  vcstem  de  chrysoclavo  cum  historia 
palmanim  modeste  comptam  atqne  decoratam. 

Nec  non  et  ubi  supra  aliam  compsit  jam  nomina- 
Uis  pontifex  vestem  de  olovero  eum  peridysi  de 
fundato.  Pariler  quoqiie  el  pro  quotidianis  dicbus 
obtulit  vestes  de  fundato  dnas  cum  periclysi  de  qua- 
drapulo  pulcherrime  exomatas.  Hic  divina  inspira- 
tione  pulsalus  fedt  ipse  sanclissimus  praesul  per 
arcus  majores  jam  pnefatae  basilicai  vela  de  fundato 
quatuordecim,  ct  de  quadrapulo  quatuordccim,  si^ 
mlliter  et  de  imizllo  quatuordeeim.  Domini  nostri 
icsu  Christi  famulos  ob  amorem  eidem  domlnai 
iiostr»  per  arcus  presbyterii  jam  dictge  ecclesiae 
fecit  vela  de  chrysoclavo,  haheutia  historiam  Do- 
mini  nostri  Jesu  Christi,  atque  nativitatcm  seu  as-  g 
sainptioiiem  ejusdem  iiiteroerat»  virginis  numero 
vkiati  et  sex.  Pariter  et  per  ipsos  arcus  obtulU 
veia  de  quadrapulo  diversis  historiis  circuuisiiti, 
Duroero  viginti  quatuor.  Christi  namqtie  omnipo- 
teiitis  famulus  ohtulit  sursum  in  aspectu  absidae 
fMmnum  Alexandrinum  miri6ce  decoratum. 

Obtulit  etiam  in  trabem  majorem  ipsius  basiliett 
velum  majus  dc  fundaio,  habens  trabes  de  chryso- 
davo  septem,  et  periclysin  dc  blatiin  Byzantea. 
Fedt  etiam  ad  ornatum  ipsins  basilicte  in  ipsam  tra- 
bem  vela  de  qiiadrapulo  numero  sex,  et  de  imizilo 
veU  uumero  quatuor.  Ipse  quoque  pontifex  fccit 
juxta  vestibulum  aitaris  in  absidam  vcla  de  quadra- 
polo  numero  duodecim.  Ibidcm  de  blattin  vela  nu- 
mero  sex.  Yenerabilis  quoqiie  prxsul  fecit  in  iii- 

§rcssu]am  dictne  basilioe  corlinam  majorem  Aloxaii- 
riuam  cum  diver»is  historiis  compte  decoratain. 
Simili  modo,  et  pro  quotidianis  diebus  aliam  ibi- 
dem  obtulil  cortinam  Alexandrinam  mirifice  exon- 
iiatam.  Benignissimus  ct  praeclams  pontiAsx  obtulit  C 
in  pnenominata  basilica  vela  alba  boioserica  in  Ira- 
l)em  majorem  cum  nericlysi  dc  fundato  numero  scx. 
Vela  alia  quatuor  de  blattin  Byzantea  alba  ibidem 
OBMtiiuit  uiirilicc.  Item  in  absida  ipsius  basilic» 
posuit  vela  aibu  cum  peridysi  de  fundato  Bumefo 
sex. 

Et  qnia  ibidem  ter  beatissimns  pastor  tantam  cn- 
ram  tantamqoe  vigilantiam,  qvam  erga  slaius  san- 
ctarum  Dei  ecdesiarum  frequenter  impendebai,  etiam 
altare  prsesepii  jam  dictoi  basilicae,  scu  venerabilem 
confessloncm,  nltro  citroque  ex  auro  purissimo  cum 
iiversis  historiis  rolriflce  eompsit  atqiie  decoravit, 
pensaus  Ubras  oentum  triginta  quatuor  et  undas 
quatuor.  Similiter  ex  argento  de  aurato  cum  variis 
historiis  ibidcin  uncias  decem  pensantcs  libras  du- 
centas  qoinquaginta  quatuor  et  uncias  quatuor. 

Item  ihidehi  obtiilit  praefatus  pontifex  gabatas  ex 
auro  purissimo  cum  gemmis  diversis  numero  tres, 
pcnsantes  libras  octo  et  nncias  decem.  porro  ei  vela 
de  alythino  cnm  peridysl  de  blattin  Byzantea  ibidem 


poeuil.  Hic  tacer  antisles  ob  nimiuro  cordis  amo- 
rem  fecit  in  ecdesia  beatse  Caedlias  veatom  de 
chr)rsoclavo,  hal)entem  historiam  Dominicse  resur- 
rectionis  Domini  nostri  lesu  Christi  miriflce  depi- 
ctam  atque  exomatam. 

Ipse  vero  a  Deo  protectus  vcnerabilis  et  pnecla- 
ms  Dontifcx  fecit  propitiatorium  sacri  allaris  beati 
Petri  apostoloram  principis,  ubi  sanctissimum  cor- 
pos  ejus  quicscit,  spanodistum  ex  auro  fulvo  ctim 
diversis  historiis  dcpictum  atqiie  mirifice  decora- 
tum,  pensans  libras  uucentas.  Item  iu  iam  dicta  ec- 
deia  ob  amoreni  eiusdem  Dei  aposloli  fautoris  sui 
obtnlit  veia  chrysoclava  per  arcus  presbyterii,  ha«- 
bentia  bistoriam  Dominicae  passionis  ac  resurrectio* 
nis  Domlni  noslri  Jesu  Christi  numero  quadragiota 
sex.  Pariter  ct  in  ecclcsia  beatoruin  martymm 
Cosm:eet'Damiani  in  via  Sacra  fecitvestem  holose- 
ricani  pulcherrime  comptam  atque  decoratum.  Be- 
nignissimus  ctenim  praesul  fedt  in  basilica  lieal^e 
Dci  gcnitricis  virgiuis  senipcr  Marhc  Doraiiuc  nostnc 
ad  pnesepe  gabatas  ex  auro  divcrsis  gcniniis  orna- 
tas  nnmero  duas  pensantes  libras  sex.  Item  ibi  Ipse 
oblulit  gabatam  apostolicam  cx  auro  purissimo  pen- 
santcm  libras  quinque.  Itcm  ubi  supra  fccit  pliara 
cantuara  ex  argcnto  numcro  oclo,  pcnsantia  insimul 
Hhras  octuaginia  duas.  Ob  amorcni  quoque  cjusitem 
domiiue  nostrae  obtulit  in  jam  dicta  Imsilica  colnm- 
nas  quatuor,  et  arcum  nnuin  pcnsantia  msiiiNti  li- 
bras  sexagiuta.  Saepe  nomiiiatus  ctenim  ponlifex 
fecitin  venerabili  altari  ipsius  ccclesix  vesleni  atbam, 
kabSentem  in  niedio  crucein  de  chnrsodavo  diversis 
geiBmis  circumsntam,  ct  pulchritirdine  exomatam, 
aliam  quoque  ibidcm  anncctcns  vcstem  dc  blaitia 
Bjjanten,  simili  inoilo  ciiiii  ci-ucc  de  chrysoclavo  ^ 
diversis  lapidibus  honcstissimc  decoraiain.  Kecit 
etiam  ad  ornaiuui  praefat:e  ecdcsi:e  vela  dc  <  hryso- 
clavo  per  arciis  presbytcrii  liabcntia  historiaiu  Do- 
niiniese  passionis,  atquc  rcsurrcctionis  Doniini  no- 
stri  lesu  Christi. 

Nec  non  ct  in  imbein  riiajoreni  ssepiiis  dictae  ec- 
clesi;e  obiulil  vcta  alia  cum  perklysi  dc  qiimlra- 

{mlo  iiiimero  sox.  licm  in  trabes  ipsius  basilicse 
ccit  vela  de  fundato  nuinero  S4'ptem.  Obtulil  ciiam 
vehi  boloserica  hi  cireiiilu  altarls  iani  dlctse  cccle- 
sia: ,  habentia  perlclysin  de  qiiadrapiilo  nomcro 
quatuor.  Vencrabilis  qiioquc  pnesul  fecil  In  ccdcsi:i 
beakc  Del  genitricis,  (iiinui  voraiit  Doniini(.am,  ru- 
gas  ex  argenio  peiisantcs  libras  scxaginta  scx. 

Fedt  etiam  in  ccclesia  liealae  Dei  genitri<MS 
Mariae  dominae  nosine  sita  Savinis  in  cpiscopio 
vestem  de  fuudaio  cuni  peridysi  de  blattin  By- 
zantca. 

Hic  deniqiie  divina  vncatione  ilefunctus  est.  Sc- 
pultus  vero  in  ecdcsia  beaii  Petri  apostoii.  Fecil 
autem  ordinalioncs  duas,  iiuam  quidem  per  meu^ 
sem  decembris,  et  aliam  per  mensein  Martium. 

Presbyteros diaconos  scx ,  episcopos  per 

diversa  loca  numif o Et  cessnvit  episcopa* 

tus  (jus  dics  quatuor  in  iiiense  Januario,  indictiouo 
prima. 


PASCHALIS  PAPiE  I  EPISTOLiE. 

iMsMi.  ibkl,) 


EPISTOLA  PRIMA. 
De  imenlione  reliquiarum  iancUc  C(eeilite, 
Gum  sumnue  apostolicm  dignitatis  apex  ia  hoe  di- 
vlno  pcrspcctus  nitore  dignosdtur  perfulgere,  cum 
ia  exercendis  Dei  laudibus  impenstus  siudebit  [co- 
namur]  exliibere  ccrtamcn,  ad  lioc  ct  injuncta  nobis 
ejtisdem  aposiolicae  pasioralis  compulslt  sollicitudi- 
iiis  curn,  qiinc  ad  stubiliiatcm  piorum  pcrtincrc  di- 


gnosdtur  toeonim»  ubertim  pfoimilgare,  et  aposfo- 
lic»  institutioiris  ceBsnra^  eooArmare.  Et  qoia  con- 
venit  Doatro  apostolico  modemmini,  ut  ^versa 
corpora  sanctorumi  qaae  diu  inculta  jacuerunl,  cum 
sumnia  vigilanlia  ob  honorem  omnipotentis  Dei  in- 
tra  hi^us  almae  uriiiis  daustra  honeste  coogregare, 
ioter  quos  et  corpus  beata)  CxdUoi  mariyris,  pervi- 
gilcs  omnino  inquircre  dcbercnnis  :  ct  quia  jamdu- 


f08?  PASCHAUS  1,  FONTfFCX  ROMANUS.  1088 

duia  faQiainter  quosdam  vul^averat,  quod  ejosdem  A  bealorum  Andreae  apo«lo!i  et  Oregorii  confessoris, 

ncc  iion  iu  konorem  sanctanuu  virginum  et  marty- 


beake  Cscilix  corpus  ab  Aistuipho  Longobardoruni 
rege  furtim  fuisset  ablatum,  idcirco  pene  obiivionis 
oblentu  poslponerc  crcdebamus.  Unde  lamen,  Do- 
mini  annuente  ctcmentia,  quadam  die  dum  ante  con- 
fessiouem  bcati  Petri  aposloli  psaltcnlium ,  matuli- 
uali  lucesccnle  Dominica,  rcsidcntes  observaremus 
hannoniam,  sopore  in  aliquo  corporis  fragilitatem 
aggravante,  asiitit  nobis  puella  pulcherrima,  el  vir- 
ginali  aspectu  et  babilu  dccora.  £l  talia  nobis-in- 
tucns  ait :  Mullas  tibi  gralias  rcfcrimns  qvod  cun- 
etanien  [certnmen] ,  qnod  in  mcdium  apposueras, 
frustratoriis  relaliouibus  pcrvulgatus  sine  causa,  re- 
liquisti,  quia  tanto  penes  me  appropioquasti ,  <  uod 
ore  proprio  loqui  communiter  valeremus. 


rum  Agatliae  et  C^eciiiae  infra  ecclesiaro  in  loco  qvi 
dicitur  Gollis  Jacentis  *.  In  quo  monachonim  Deo 
scrvientium  congregationi  unanimi  consuluini|is  pro 
quotidianis  laudibus  et  pro  subsidio,  et  luminariom 
eoutinuatione ,  sea  utilitate  et  stipendio  monaclH»- 
nnn  diu  noctnque  Domino  Deo  nostro  devotione  de- 
bita  persolveadis,  ctc. 

EPISTOLA  IL 

AD  BAa9f\RDUII  VICNXE5SEM  ARCUIEPISC0l>17«. 

Paschalis  cpiscopirs  scrvus  servorum  Dei,  reve- 
rendissimo  ct  sanctissimo  fratri  fiamardo  sancis 
Vicnnensis  Ecclesix  archiepi^po 

Quia  sanctitatem  tuam  in  Ecclesia  Viennensi  gu- 


Et  dum  a  nobis  diligentcr  interrogata  fuissel :  Tu  B  bcrnalionem  susccpisse  cognovimus,  in  Domino  Deo 


quis  es,  ct  quoJ  csl*  nomcn  luum  ?  qxix  talia  me 
pnemonendo  [pnesumemio],  conaris?Si  de  noraine 
quseris,  C*jecilia,  inquit ,  famula  Christi  vocor.  Cui 
sidyungcns  di\i :  Quomodo  hoc  credere  possumus, 
com  olim  fama  relatum  sit  quod  idem  sacratissimse 
niartyris  corpus  a  Loiigobardis  inde  fuissel  abla- 
tum  ?  Qux  ita  respondcns  diiit :  Veritas  est  quod 
me  muUum  desideravenint  et  quaesierunt,  se*i  gra- 
tia  domiuae  mea^  semperque  virginis  Dei  genitricis 
Mari»  adfuit,  qnod  nec  mc  invcnirc,  nec  me  depor- 
tarc,  sicul  voluerant,  hinc  longius  potuerunt.  Sed 
sicut  coBpisti  perge  [perage],  et  sicut  operaris  inde- 
sinenter  opernre,  quia  omnipotcnli  Dco  me  tibi  pla- 
cuit  rcvclare.  Et  corpus  meum  cura  uliis  corporibus 


Hoslro  plurimum  inde  gaudemus.  Unde  apostoUca 
vice  mcmemus,  ut  in  custodia  gregis  Dei  sUKfium 
tux  dileclioiiis  prudcnter  invigilet.  Pallii  osum,  qoem 
ad  sacerdotalis  ofiicii  lionorem,  et  ad  osteodeodam 
unanimitatem  cum  l)cato  Petro  apostolo,  universus 
grex  Dominicaruiu  ovium  qu£  ei  commissae  sunt, 
vim  habere  non  dubium  esl,  ab  aposudici,  siciil 
decuit,  sede  poposcisti.  Ipsum  igitur  tibi  Viennensi- 
que  tuae  Ecclesiae  ut  pote  ab  eisdcin  apostotis  fon- 
dake,  m.'yorum  more  libenter  indulsimiis,  ad  oslon- 
dendam  in  te  tuamque  Ecclesiam  ejusde.n  sedis 
apostolicx  charitatem  :  utque  secundum  morem  Ec- 
clesix  eo  utaris,  benigne  designamus.  Fraternitatem 
tuam  necessario  commonentes,  ul  credit»  UIh  £c 


sanctis  qux  sunt  juxla  me  rccoiidcre  stude  intra  ^  clesiae  opus  ita,  Deo  favente,  eisequi  studeas,  ■! 
muros  urbis.  Et  hxc  dicens  abscessit. 

Tunc  ctenim  pro  hujus  revelationis  manifcstatione, 
omni  postposita  difficuliate,  iocunctanter  et  absque 
amlnguitale  ipsius  venerabilis  virginis  corpus  inqui- 
rendum  decrevimus.  Qui  et  annuente  Deo  ejusqiie 
solito  adjuvainine  propcrantes  in  cacmcterium  sancti 
Sixli  seu  Pnctextati  sitnm  foris  portam  Appiam  (sic- 
ut  in  sacratis.siina  iUitis  passionc  manifestc  narra- 
tur),  inter  coUcgas  cpisccpos  iif  aureis  induinenlis 
cum  vciiQrabili  sponso  reperimus.  Ubi  et  linlea- 
mina,  cum  quibiis  S'.icrjlissiiiius  sangnis  abstersns 
cst  de  plagis,  in  qtiibus  spiculalor  trina  percussionc 
crulclilcr  sc  gesserat  [incesscrat|,  ad  pedes  lieatis- 
sim»  virginis  in  unum  revoljtafitenaque  cruore  in-  ^ 
•venimiis.  Qu:e  omnia  nostris  maiiibiis  attrectantes 
[pcrtractanles],  cuin  venerabili  coiporc  honeste  in- 
tra  muros  hujus  Roinnnx  urbis  induximus. 

Pro  ciijus  desidcrabili  liiectioae  tituluni ,  quem 
pix  devotionis  aflectu  sanctus  papa  1  tregorius  do- 
clor  eximius  dicaverat,  laxalum  exislenlcm,  Dei  aiH 
iiuenie  clemcntia,  in  meliorem  statuni  a  novis  fun- 
damciUis  Dei  ejusdem  virginis  corpus  cum  charis- 
simo  spoaso,  atque  TtUurtio  et  Maximo  manyribus, 
uec  1100  Urbano  et  Lueto,  uirisque  pontificibus,  sub 
sacro  altari  beatorum  Andre»  apostoli  et  Gregorii 
confcssoris  dcdicaiiles  colloi^avimus. 

ibiquc  ad  laudem  crcatoris  iiistaurato  monastcrio 


adcpta  cujus  ornaris  studio  dignitate ,  et  probitate 
monim  et  vivacitate  soilicitudinis  et  custodila  io- 
tegritate  iidei  amplius  studeas  adomari.  Oauiia 
etiam  privilegia  qna!  tu»  pridem  concessa  «mi  a 
pr;edeccssoribus  oostris  Ecclesi;e,  volumus  ineon* 
versa  tibi  et  sucoessoribus  luis  permanere. 

Scriptum  per  manum  Theophylacti  notarii  et  scri- 
niarii,  in  mense  Decembris,  indictione  10.  Bene  va- 
lele.  Data  per  manum  Georgii  bibliotliecarii  mbcIs 
sedis  apostolicae ,  Nonis  Decembrig ,  imperanle  do* 
mino  piissimo  Augusto ,  Ludovico  a  Deo  coronato» 
magno,  paciOco,  imperalore,  <jus  imperii  anuo  4  ei 
palriliatus  ejus  3. 

EPISTOLA  III. 

AD  LUDOVICUM  lUPERlTOREU. 

Ilonor  quideiu  sanclorum  in  hoc  mimdo  princip^ 
liter  est  quxlibct  loca ,  nominibus  eonim  sacrata, 
diyiiiitus  vonerari  assidne ;  -  sed  id  ficri  plenicer  ne* 
qoit,  nisi  a  deputatis  cultoribus  ibi,  quia  non  lio- 
mine»  pro  locis,  scd  pro  bonis  bominibus  loca  Tcne- 
raiitui.  Quicunque  itaque  localiter  cuiqnam  jurat 
(nc)  sanctorum,  constat  procul  dubio  jurasseillorom 
honestatem  qoi  proprie  ibi  depulantur  ad  dlTinun 
cultom  utendnm,  nec  infirmassc  videntnr  pro  soo 
posse  tutelam  in  eis  videlicet  rebus  l>ene  adeptb, 
quia  looorum  cultores,  honor,  cl  religio  ex  his  eoih 
tinentur.  Ideo«(ue  quilibet  votor  curiosc  debct  enili 


*  ProU  ci  Jadnthi,  locu;»  tilu!'i  proxinms  ubi  erant  corpoia  dictorum  martyrum. 


1089 


EPfSTOLif;. 


1000 


^aleatiB  cultoret  sacri  b>ci  Uiius,  ubl  sibi  est  vo-  A  (kma  regum,  aut  a  ChrisCtanis  bominibus  per  dona* 


tnm,  (|uantum  in  se  est ,  quiete  sine  molestia  quie- 
seerc  queani.  Atque  res  ibi  legpitiroe  periinentes 
<lamno8e  nec  pcreant  nec  auferantur.  Propterea, 
rererende  in  Cliristo  cbarissimc  fili  Lndoylcc,  rae- 
mento  votionum  sanctarum  quas  ad  bonorem  sancii 
Pctri  coram  sanclis  reliquis,  nec  non  clericis  ae 
fidelibus  tnis  ante  tempora  pauca  proroisisti ;  et  be- 
yn  rci  gratia  causas  sitas  in  ycstra  ditione ,  Tclut 
proprias  defende.  Atque  nostrum  legatum  Leonem 
exorcistam  ibidem  commorantem  sic  ab  injuria  con- 
senra  ilLcsom ,  ut  apud  boniincs  pcrjurii  famam, 
qvod  absit,  iion  incurras,  seJ  ap;id  Dominnm  facto- 
mm  sanclitatcm  obtineas. 

•  EPISTOLA  IV. 

AD  PETRONACIUM   ARCHIEPISCOPUX  RAVENNVTEM. 

Ik  confirmalione  privilegiorum  Ratennati^  Ecclesia, 
Paschalis  episcopus,  servus  servorum  D -i,  rcve- 
renilo  et  sanctissimo  fratri  Petronacio  archiepiscopo 
sanctse  Ravennatis  Ecclesinc,  et  per  tc  iu  eadem  £c- 
clesia  in  perpctuum. 

Curo  pix  desidcriis  voUintatc  el  laudande  devotio- 
nis  intcnlio  aposlolicis  sit  sempcr  studiis  adjuvanda, 
cura  est  soIUciiudinls  adhibcnda,  ut  ea  quse  legaiiter 
geruiitiir  et  a^quitali  pcrsonaiconveiiiunt,  nulla  valeat 
refragaljone  perlurvare  ;  scd  irrefragnvile  jurc  Deo 
valcat  permancrc ,  et  ob  hoc  apostolicis  promulgaiis 
sanctionibus  propria,  qua^  rationis  suppctunt  fas  c\i- 
gel  possidcnda  confirmari.  {Hucusque  Liber  Diur- 


tionibos  vel  vendiiionibus  seo  testamentis  oblata, 
justo  ordine  generaliter  ct  specialitcr  oninium  san- 
ct»  tuae  Ecclesia^  largitatcm  conrovoratiouis  firmi- 
tatem  in  perpetuum  babere  praecipimus,  et  conllr- 
mamas,  ut  nullum  locura  ant  jus  subjacejitem  sub 
dicione  sancto;  las  Ecclcsia^  pcr  qiiolibct  adinven- 
tionis  argumento,  polenlia  quoquo  inodo  audente« 
judicari  sufluUum  civili  aut  mibtari  prxcinlo,  nsur- 
pari  vcl  subtrabere  aut  violai^c,  vel  novaiione  axiifi- 
catioiiis  inducere ;  scd  si  quis  corutum  aut  caden- 
lem  templum  renovarc  aut  xdlficare  temptaverit, 
non  babere  licentiam  ante  hoc  agcre,  nisi  prius  pcf 
solilaro  benediclioncm  paterua  sanclitati  vestnn  san- 
cta  et  venerabilis  crux  ibi  Ogatur ;  noque  qui  ex  alio 
"  cpiscopalo  dicione  aut  civitatis  ibi  !cm  venientes  et 
commorantes  Deo  amabiles  clericos  pncsumere  in 
sul^acentibus  vobis  ecclesiis  sinc  prxccpUonem  Ye* 
stram  sacerdotalera  agere  ministerium,  magis  autem 
et  omnes  advenarum  religiosissimos  clericos  limitct 
atqne  actiones  vcstram  sancUlaiem  obaudirc  et  dcli- 
niie  et  secunduro  divinarum  Igum  ct  sacratissima- 
rnm  rcguluniin  tcnore  eflectuiii  in  cis  inferre  mona- 
sserio  vestro  sancti  primi  martyris  Stcphani ,  qui 
sic  nominalur,  fundamcnta  ,  et  rejacel  juxta  pala- 
Uum,  cum  omuibiis  cidcm  perUnentibus  religiosis 
monachis,  oninia  vencranda  oracuia,  ac  monastcria, 
ct  ceteros  venerandos  locos  sub  parrochia  existentes 
sancUtaU  vestra;,  sub  dicione  cl  potestate  sanctiiati 
vcittra;  sulijaccant,  et  per  te  sanclo;  tna;  Ecclesio:  et 
iif(«.)  Igitnr  quoniam  quidcm  fralcrna  sanctikis  tiia  C  qii(*cumquc  sacris  eis  privilegiis  in  intcgro  obser- 


dircxit  nobis  pcr  Sergium  rcligiosum  dinconem  sun- 
cto!  tiiae  Ravennatis  Ecclesias  privilegium  domiiii 
Adriani  quondara  papa;  pncdccessoris  nostri,  in  qiio 
contirraabit  privilrgia  Leonis  quondani  impcratoris, 
facta  ab  Epiphanio  quondam  rcligioso  nolario,  et 
scrinario,  et«npocri8iario  sanctx  RavcnnaUs  Ecclcsi.T, 
qiii  directus  csl  a  veneran  lie  mcmoriai  Daniiano  ar- 
cliicpiscopo,  ut  confirmatx  sacnc  esscnt  pncccden- 
lcs  formulas  ab  ipso  Lcone  iinperatorc  tani  diva"  nic- 
moriaeprisci  JusUniani,  quamqnam  ceteris  piissimis 
imperatoribus  privilcgia  sanctx  vcsinc  Ecclesia»  pra*- 
largita,  iii  quibus  et  aliis  piis  capitulis,  el  ut  sine 
sacrilcgio  vel  fcritis  rapino;  ejus  lines  prseiargitie 
sunt ,  et  pronuilgationcs.  Postulabil  quoque  nobis 


vandis  siiper  his;  ncc  nulium  inolesUa  aut  angarias 
aut  gravamina,  aut  excuvias  quilibct  inferre  parti 
sancta^  tua;  Ecclcsia.%  nec  non  colouos  aut  partiarios 
ct  scrvos  subjaccntcs  parti  sancta^  vestra;  Ecclcsia^ 
a  quolibet  omniura  ad  niilitaiidum  subtrahere ;  sed 
si  militati  fueriut  eos  diKciiigi  ct  dcsmililari  juvc'* 
mus,  vcstnc  vcncranda;  rcdituros  parti ;  ut  si  quis 
talia  temcraiiter  prxvaricari  lemptavcrit,  de  his  qure 
a  nobis  pie  sancita  sunt ,  et  jiiste  a  iiobis  peUsUs,  el 
per  pnesentem  nostram  apostolicam  continetur  for- 
mula,  non  solum  nihil  pncvaleat,  sed  eUam  pro  ta- 
lein  alroccni  andaciam,  et  oinDiura  suaruni  faculta- 
tum  amissione  faciantur,  nec  non  ct  aiiimarum 
advcrsionispericulum  minimc  decruiare  poterint,  suf- 


,   _.  ^  „.  .  -   _        _-  ,     ^         __ 

tna  aliniUs  eadem  ipsa  per  noslros  apostolicos  api-  ^  ilcientibus  omnibus  in  oslensioiie  sola  Iiiijus  aposto- 


ces  firmitatem  accipcrc.  Undo  annuentes  pra^para- 
tiiis  sancimus,  et  confirmamus  omnia  qusecuinqne 
snnt  privilcgia  edita  in  sancta  vestra  RavennaUs  Ec- 
clcsia  tam  prxdccessorum  nostromm,  pontinciim 
scilicet  sancUe  recordaUonis  Hadriani  et  Leonis,  seu 
pnedccessorum  illomra,  ouamque  impcratomra,  vel 

*  llanc  epistolara  ex  Ughellio  acccptam  dedit  qui- 
dero  Labbens,  Fcd  muUlam  adeo  et  erroribus  sca- 
lcntem,  ut  vix  inlerdurn  elici  ex  ea  seusus  aliquis 
con^mns  possit.  Sinccriorem  ex  autographo  in  ar- 
bons  cortice,  sive  ut  aptius  arbitraremur  in  papyro 
iCgyptia  expresso,  ct  in  Ambrosiana  Medioianensi 
bibliotheca  seiTaio  exhibent  PalaUni  socii ,  qui  re- 
ruin  Italicarum  scriptores  a  Muratorio  collectos  de- 


licae  nostrse  exaracionis.  Si  quis  vcro  coiitra  boc 
nostrum  apostolicum  pncccpttim  cgcrit ,  componat 
auri  obriti  libras  quinque  ;  insuper  ct  anathemaUs 
vinculis  sit  Innodatus,  et  pcrpctuae  condcmnaUonis 
submissus.  Quod  prasccptum  confirmationis  a  nobis 
factum  scrivendum  pncccpimus  Tiinothco  nolario  ct 

demnt.  Ejus  pariterexordium  lc^itur  totidem  ver- 
bis  in  Libro  Diumo  Romanorum  ponUficuro  a  Gar- 
nerio  edito  cap.  7,  num.  9 ;  ex  illo  vcro  roenda  non- 
nuila,  qnx  in  bullam  banc  Pascbalis  irrepserunt* 
cmendari  posse  idem  Garoerius  monet.  Ea  vero 
cura  quod  a  neinine  hucusque  sit  praestitum»  nos 
iHMi  manet ,  datoros.  bollam  ex  MediolaneBSi  auMi-' 
grapho. 


R 


iOOI  PASCIIALIS  I,  PONWEX 

icriniarto  sc.lis  noilnftt  iii  incnsc  lulic,  iB«iiclioiie  A 
daodecima  f  Bcnc  valeie  f* 

natttni  V  l%lii$  Jiilias  pcr  nKiiium  Scrgii  biUiMlie- 
earii  sanctie  sctlis  apoBiolicae,  impcnmic  ilomlmi 
iiostro  pcrpetim  Au^iiiiio  E^uJovico  a  Deo  coronato 
wagno  padlico  iniperatore  auiio  sexto,  sed  el  iiUH 
ihario  iiovo  iiiipcratorc  ctjiis  lilio  auiio...  iiiJictione 
diioclccima. 

•  EPISTOLA  V. 

At   ARCHIEPISCOrUV    UF.DIOI.AXE?(SF.fl   [6>r.|  At)   VEDKK 

LAXF.:«fiCS|. 

FmtcrntT  [;ctcriia!|  uiortis  crimen  iiicurrit,  quis- 
4|uis  cum  ptHcst  fratcr  [  Deeit  fratcr  ]  fratrem  a 
mortc  minime  dcfcndit.  Nos  qnoqiie  qui  exccllenttae 
vefttrac  snmmmn  discrimcn  autlivimus,  siimmi  rcatiis 
pcenam  inciirrimus,  si  tacemut ;  Domino  per  Proplie- 
tam  torribiiitcr  testinte  [Domino  prophctante]  qnod 
profecto  sanguincm  fundit,  qui  impiornm  iniqiHta- 
lem  taccndo  dissimulat.  Au;Kvimus  cnim ,  qnoil 
tatde  niiramur,  quoJ  sacri  apiidl  vos  onUneii  peeu- 
nii»  dislraliuntur,  diim  quicnnqne  tale  aliquid  attcn- 
ta^erit  [accoptnvcril]  omnino  hncrctici  comprolien- 
Mir.  sancto  Spiritu  pcr  Grcgorium  Intonante  ^  qnia 
c  quiquis  per  pecuniam  ordlnatur,  ad  lioc  ut  fiat 
h^reticiis  promovetur.  >  Ct  nt  iiosirx  hitjus  pagi- 
n^ilii*  non  prcsumptiouem  [prcsumptioiiis]  sed  ti- 
inoris  causam  f\iisse  inoiistreinus ,  licatus  idcm  pro<- 
aequilur  :  c  Qnisqnis  conira  simoniucam  ct  ncopliy-> 
torum  lineresim  pro  offiHi  sni  loco  vclicincnter  non 
arserit,  cum  eo  se  non  diibitel  liabilumm  portionem,  p 
quiprimnscoinmisitUocpi:ictilarcflagiti:im.  i  Quibus 
in  verbis  cum  liserctica.et  simoniaca,  et  neophylomm 
hacresis  exprimatnr,  qiiot)  eiiain  [a.*tema]  niorte  di-  ' 
gnissiinum  crimen  sii  apcriissime  dcclaratur,  prote- 
stantc  per  Augiislinum  divino  oraculo,  ac  diccntc  * 
•  c  Firmissime  tene ,  et  nuliatenns  dubiics ,  omncin 
h;crcticHm,  vcl  schismaticum,  quamvis  ranltas  clce* 

•  Gratiannscaus.  I^mixst.  5,  cap.  7,  Sr  quiiob- 
ieceriu  etc,  ceterique  deeretorum  collectores  frag-' 
lucnlum  quodd-jui  caiionicum  aOcrunt,  Pascbaiis 
iioinine  iiiscripiuni,  quod  Romniii  cjusdcui  operis 
corrcctorcs  dccerptum  csse  aHirmant  ex  episloia 
quadam  Paschalis  papae ,  eamque  intcgram  vel  fere 
iotejgram  cxslarc  asscrunt  In  bibliotb.  Vatic.  in  col-r 
lceiionc  ms.  dccreioruin  a  Rom.  pontif.  laiomm.  Ex 

3U0  ctiam  codicc  periinere  illam  ad  Pasdialcin  \  dc-  D 
iicunt ,  cum  in  c;idetn  collcctionc  posl  Adriani  If 
episiolas  ordine  succedat ;  decrcta  vem  P;isclialis  II 
stiiim  post  Urbatium  U  juxia  ac  scries  pontiricum 
cxigit ,  snbjungunliir.  flanc  ipsain  cpisU)!ani  cgo 
naclus  snni  in  a(>pendicc  anoiiyini  ad  codiccm  nis. 
Burcbardi,  qiiein  bildiotlicca  cathedralis  ecelesia*. 
sancii  Marlini  Luccusis  servat,  cx  quo  bic  danibim 
suscipio ,  co  iilicnlior  quod  nondiini  vulgatam  arbi* 
tror  ct  iiitcgrior  esi  prrc  illa  Romanonim  ccnsorum, 
1.1  jwic  qua;  daia  inRcribilur  ad  archiepiscopum  A/e- 
diolnnenum ,  qiiam  inscriptionem  deesse  iii  Romano 
codicc  cx  sileniio  comm  intelHso.  E»  eodem  paritiT 
codlce  meo  (k^duco  noniHsi  ad  f\isctialeni  primum 
pertinere  cmn  pricfer^it  in  titulo  KphMa  PaschaxH 
pajKT,  etc.,  itT  enini  <Iesignarc  consiicvissc  ;clatt?  il- 
Ims  scriptores  (est  ciiim  codex  s^cchH  xn  inouitti») 
PasohaNfm  I  dcmonstixit  ex«m|diint  Ivonis  Camoton- 
sis,  (|:it  in  opistola  20  ad  HcuJoiicin,  seii  Einloflcm 


ROXAMS.  EPISTOf..E. 


loeft 


inosyuas  faeiat,  vel  eiiaui  pro  Chnsto  sanyiiycMi 
fundai,  oum  diabolo  ei  aagclis  e|us  fctonsi  igiiis  in- 
ceudco  Mncipaa<hini ,  nisi  anie  hiiciu  iuyus  catlH^- 
licie  vitw  fuerit  incorporatiis  el  reiotegratuft  lu 
sias.  >  llific  edS  quod  DoiniiMis  veoicDlea  et 
tle  tempio  eiedn ;  Datbiui,  et  Abiron  amhientet  lem 
fkitivit;  SimocienMine  [Magum]  lentaoleai  Felras 
damnavit,  omuesitiie  simoniaeos  eedesiaaticit  jaeolis 
Petras  [Dteu  vox  Pcirus]  perpetno  aiiatbennle  tmt- 
demnaviL  Et  turpe  iiimii.im  esi»  ut  in  pieiussimnM 
jam  vigorcin  coniirmata  Ecclesia  lam  ferali  iaiiMra 
suGCumlNd ;  ideoque  [de  quo]  in  primordio  suie  in- 
fautiae  tauu  virtule  triumphalNiL  ^  Si  quis  aniM 
objecerit,  iion  consccraiioues,  sed  res  ipsas^  i|u«  es 
consecraiione  proveniunt,  veiidi;  videtur  quidem 
aliquid  diccre,  nihil  autcm  penitus  sapere* 

Nam  cum  corporalis  [Deeil  vox  corporailsj  Gccic- 
sia ,  aot  cpiscopus ,  vel  ahbas ,  aut  tale  aliqmd  sine 
rebus  corporalihns  et  exterioribtis  in  nuHo  proflclait 
slcui  iiec  anima  sine  corpore  temporaliter  Tivh. 
«Quisquis  eoruni  aUemm  vendit,  sine  qtio  ahenrai 
buberc  iion  [nos]  provenii ,  neutram  iion  venditum 
non  [Deeit  nmi]  derclinqult.  Quam  tamen  objecticH 
mm  sacer  peiiiius  canon  exterroinat,  cum  pronira- 
lorcin  vcl  defensorein  Ecclesix  vel  rcgube  subjecium 
[a  Deo]  pcr  pecnnias  onlinari  prohibeat,  nt  mterrcn- 
torcs  quoque  tanii  sceleris  anathemaiis  mucronc 
siiccidat.  Quid  plura?  si  anatheinatizati  et  excom- 
municali,  ct  ut  vcre  hxretici  siinoniaci  et  neophyti  a 
nunicro  sunt  ndcliuni  [ei]  Ecclesix  separaii,  quis 
noii  vidcai  quod  bujusinodi  sacerdotum  aiit  clcrico- 
ruin  niissse  ct  oraiiones  Dominuiii  att  iracundiam 
siipcr  poputum  provocent,  quem  placari  talihus  cre- 
debamus?  Scriptum  cst  enim  :  Omae  quod  nom  esi  ex 
pde^  peccatum  ett  (Ko§tt,  xiv,  23} ;  ct  ot  [iieruni]  veri 
sacrificii  locus  extra  caibolicam  Ecclesiam  non  esl; 
nndc  ct  dicitur  :  llareticum  hominem  poit  primam  ct 

Normannix  dapircriim  edii.  Jureii,  eadem  appelb- 
tioiic  Paschalcin  1  designat. 

Denique  Urbanus  papa  li,  qui  Pasdialem  H  prae^ 
ccssii,  ex  liac  ipsa  cpistola,  qiiam  Paschalis  (prinii 
uii(|ue)  agnoscit  iii  cpisi.  ad  L»uciuni  pnepositum 
inti-r  Lnbbeanas  nnin.  47,  iestimoninin  profert, 
ipsom  videlicet  qiuMi  exstat  in  cap.  7,  ^t  qui»  otje- 
cerit^  qu.  5. 

Posi  Iltc  scripia  incidi  in  eamdem  ipsam  epist. 
a  Gcrolio  pr?epof.iio  Reicbccsl»ergeusi  in  Commcnl. 
in  psal.  XXV  rcciiauim  pag.  519  edit.  Pezli,  qme 
lamen  in  fine  pluriiuuui  ab  hoc  nostra  diserepeil. 
Qui  cniin  cpilogiis  csi  cpist.  in  Gerobo  congrait  ciun 
caiior.c  illo  coiicilii  Tolelani,  quom  cgo  in  codem  ois. 
codice  olfendi,  nbi  ct  hanc  Pasrhalis  opistohiin  na- 
clus  SU1U ;  inio  et  stnlim  posi  iliam  scrihiiur.  Uine  si 
coiijo.cliii-am  duccrc  liccat,  ccnsco  Pasdiali»  episto- 
lani  illain  reciialain  (\iisse  in  Tolciano  aliquo  conci- 
lio,  ciijiisacia  pLMierini;  staiiiuqne  Patcics  caooneni 
sccuMduin  illani  diciasse.  ll?ec  causu  fuit  ui  iu  oodice 
Gcrobi  aitcmm  alieri  subjiingerctur.  Utounque  sii« 
cpistolam  profcro  ex  meo  codice,  notatis  iuier  uaous 
cx  Geroho  variantibus. 

^  In  Episl.  ad  episc.  lib.  iv,  cp.  5G. 

c  Aug.  lib.  dcFldc^cip.  59. 

<*  Cao.  .*>,  Si  (fiiii  obfecerit^  qiucsL  3. 

»  Vidc  Uriiani  11  cpisl.  17,  ad  Lucium. 


1095                      REMIGU  G13IUE.VS1S  EPISCOPI  CANONES  PRO  SUA  DKECESI.  \m 
ucundam  correctionem  devita  {Tit,  iii,  10).  Quomodo  A  surrcxit  i  qiiasi  prima  ct  maxima  Ecclesi;c  casUta- 

ergo  tales  eplscopos,  abbates  vel  religiosos  [reli-  tem  foHla  niniium  ponntione  contaminetur?  Igitnr  hi 

quos]  clericos  devitarous ,  si  eomm  missas  audimns,  Dominiim  et  propter  Dominom  testram  excellentiam 

cnm  quibus,  si  tcI  simul  oramos,  excommunicaiio-  et  omncs  fideles  Cliristi  rogamus  ct  oblestamur,  si 

nem  subimus  ?  Quos  quidem  sacerdotes  esse  saltem  babere  partem  in  Cbristo  ciipitis,  sunimopere  in- 

credere  omnino  errare  est,  cum  Petrus   Simoni  statc,  ut  tam  sacva  peslis,  qnoiin  universosjampo- 

dicat  :  Pecunia  tua  tecum  iit  in  perditionem;  quia  pulos  usqueqitaquc  s;eviendo  asterna  morte  multatit, 

exktimaiti donum  DeijfeeunHipoisidere  (Afl.tiii.W).  vcstra  aucloritate  et  exemplo  penitus  destruatur,  ne 

Ui)i  cum  exiitimaiti  dicitur,  patet  quia  non  pro  eo  ulterins,  quod  absit,  in  Spirilam  peccare,  ncque  bic, 

quod  fecerii ,  sed  quia  facere  se  posse  creJidcrit  ncqiie  in  futuro  s.tcuIo  remitlalur. 

condemnalur,  •  cum  tamen  minus  sit  exisUmare  id:«otatio  collectoris  i!«  banc  epistolam. 

quam  credere.  Cum  itaqiie  baereUcum  qu^lemcun-  Epistolam  hanc  primum  quidem  a  me  onlgari 

que  esse,  sit  certa  et  indubilata  damnatio,  qoid  valet  ollm  pulavi ;  dein  fere  integram  nactus  sum  in  Gc- 

Arianos,  Sabeltianos,  Photinianos,  impiosque  Mani-  roho;  tandcin  cum  jam  prxlo  snbjiciendam  dedis^ 

chaeos  pene  orbe  pepuiisse^  si  simoniaca  et  neopby-  sem,  integram  reperi  apud  Ivoncm  Decrct.  par.  ii, 
tonim  hxresis  ,   qux   ut   beatus  Gregorius  dicit,  ^  c.  81,  qui  illam  recitat  sub  praefixo  Utiilo  :  Ex  de- 

<  ante  omnes  in  sancta  Ecdesia  diabolica.fraude  crtftf  PaiehaliM  papa. 

■  Huc  usque  Gerobous,  apud  quem  hxc  sobdmi-  tradiUones  ecclesiarum  vendere.  Quisquis  conduxe- 

tur :  <  £t  nos  sub  anathemate  interdicimus  idipsum  rit ,  aut   vendiderit ,  aut  emerit ,   anathema  sit  , 

de  bacresi  simonia^,  sicut  sancta  decrevii  synodus,  amen.  Et  responderunt  omnes  tertio  :  Fiat  flat.  i  Et 

nuJtum  aut  ecclesiarum  consecrationem,  aut  arcbi-  ita  absolvitur  epistoia  ad  eumdem. 
presbyieratum ,  aitt  conHneodaUones  altariun ,  aut 


INNO   DOVINI   DCCCXX. 


REMIGIUS 


CURIENSIS  BPISC(»>US. 


NOTITIA  HISTORICA  IN   REMIGIUM. 

[llarlzlieim,  cooc.  Germ.,  tom.  II.] 

Rcmigium,  aiiis  Remedium,  Curlensem  io  RheUa  episcopnm,  viiisse  inter  8!5-850,  ci  ftiissc  nnmero  do^ 
cimum  nonum.  eius  Ecclesiae  praesulem.  juxta  Stumpbium  Histor.  Germanica^  flelveliaB  Iib.  x,  pag.  584 ;  at 
iuxla  Bucelinum  episcopum  vigesimum  tertium  Germanio!  sacrse  parte  iroa  legimus.  Capitula  xlix  qwB  se- 
nuuntur,  ex  Isidori  liiteris  supposiUUis  veterum  Romanomm  pontificum  ex^roia  sont :  «A  Carolo  Magno 
verosimilitcr  scripia,  imo  ejusdem  jussu,  ut  scribit  GoUiastns,  de  qoo  valde  dubito :  nam  kidoriana  colleciio 
Carolo  Magno  noto  minime  luit,  uU  Wonysiana  ab  Adriano  papa  eidem  donata.  Insent  s»pe  auctonU*es 
Scriplurae  sacrse  :  cxlcrum  ex  itiis  supposiUtiis  litteris  sua  capitula  confecit. 

■ — ^ 

REHfill  CMONES  FRO  SDi  DMESI. 

(Hartfbeim,  il>id.) 

I,  C  porlioni  cominisccre  cibum  qni  pcr  aqualicnlos  6U 

De  licentia  corporii  Domini.  gcstus  in  secessum  funditur.  Si   igjtur  mane  Doml-' 

(Ex  cpislda  ClemenUs  ad  Jacobum  Hicrosoiymorum  nica  porrigitur,  usquc  ad  sexlam  jejnnent  ministri 

episcopum.)  qui  eam  consumpscrint ;  et  si  tertia^  vel  quarta  honi 

Orie  tanta  In  aluri  holoeaosU  offerantwr,  qoania  acccperint,  usque  ad  vcsperam.  Sic  secreta  san- 

populo  sufD€credebeant;quod  si  reroanserint,  in  ctlficaUone  «lema  custodienda  sunl  8acra«nia. 

crastinum  non  reserventur,  sed  cum  tiraore  et  tre-  M« 

more,   clericorum  dirigcnUa  consnmmenUir.  Qnl  De  vaiis  iacne. 

autcm  rcsidua  corporis  Domini,  qute  in  sacrario  (Ex  eadm  cpislob.) 

relicia  sunt,  «insumunt,  non  staUm  ad  communes  Dc  vasis  sane  sacris  ita  gcrendum  est :  Altarff 

aeeifiendos  cibos  convcuiant ,  nec  pnient  sanctx  palb,  cathedra  candriabnm,  ct  velom,  si  fuenat 


10U5  REMIGKI  CLRIENSIS  EPISCOPI  iOOd 

Yctuslalc  cottsiMBpla,  incenJio  dcnUir  :  quoniain  non  A  Simililer  cl  rcliqui  p  «puli,  majorcs  scilicel  el  mino- 


B 


Ucet  ea  qux  in  sacrario  fucriut,  male  iractari,  sed 
iDcen*Jio  universa  traJantur.  Cincres  quoque  eorum 
!n  bapli&lcrium  inferanlur,  ubi  uullus  traiisilns  ba- 
beatiir,  aul  in  pariete,  aul  in  fossis  pavimcntorum 
jactentur,  ne  iatrocuntium  peilibus  inquincntur. 
Paliafl  vero  et  yela  quae  in  sanctuai  ii  sordidala  fue 
rint  ministcrio,  diaconi  cum  humililius  ministris 
intra  sacrarium  lavent,  non  ejicientes  Ibras  a  sacra- 
rio  velamina  Domiuicx  mcnsa;,  ne  fortc  pulvis  Do- 
minici  corporis  male  decidat,  syndone  foris  delata, 
et  erit  hoc  opernnti  peccntum  :  idcirco  in  sacrario 
ministris  praccipimus  cuin  «liligcntia  custodirc.  Pall;e 
in  alia  peivc  lavenlur,  et  in  alia  vcla. 

III. 

Quo  ioco  eelebraudfi  $it  miisa» 

(Ex  epistola  Cleincntis  omnibus  cpiscopis,  presbyte- 
ris,  diaconi!  us  inissa.) 

Hic  ergo,  hoc  est,  in  pncsenti  vita  posilosoportct 

\os  agnosccre  voluntatem  Doinini,  iibi  et  agendi  ct 

sacriflcandi  cst  locus  :  quoniam  in  aliis  locis  sacri-» 

ficare  ct  misas  celebrare  non  licet,  nisi  in  his  in  qui- 

bos  episcopus  proprius  ju^serii,  «ut  ab  episcopo 

regulariter  ordinalo,    teiiente  videlicet   civitatem, 

consecratus  fuerit.  Alilcr  cniin  non  sunt  hxc  agenda, 

nec  rite  cclebranda. 

IV. 

De  obedientia  exhibenda  epi$cojpu» 

(Ex  cadem  cpislola  B.  Cicmentis  pupx.) 

Vobis  qui  saccrdofio  Domini  fiingimini  et  in  spc-     hint;  et  demum  oxoperibus  bonis  oslcndat   in  86 

culo  cstis  posili,  plus  scire  oportet,  ut  subditos  vo-  ^  srmilitudinem  ejus  qui  cum  gcnuit  patris.  Posl  haec 


rcs  i»cr  cjus  licentiam  quidquid  agendum  csl  agant, 
ncc  siuc  ry\s  permisso  a  sua  parochia  abscedantt 
nec  in  ca  adventantes  morari  praesumant.  Aniuue 
vero  eorum  ei  credilac  sunt  :  idco  omnia  ^us 
oonsilio  agcre  del)ent,  cl  eo  inconsulto  nihil. 

YI 

Quod  omnibus  baptismum  percipere  sit  necessarium^ 

(Ex  epistola  B.  Clemeniis  papne,  scripta  Julio  ac  ia- 
liano,  et  reliquis  consodalibiis  - 

Sive  enim  juslus  sit,  sive  injustus ,  bapiismum 

peromnia  necessarium  est.  Justo  quidcm,  ut  adim- 

pleatur  in  co  perfcclio,  et  regcneretur  Deo  :  iiijusto 

autcm,  ut  pcccatorum  qux  gcssit  rcmissio  conce- 

dalur. 

vn. 

Baptizatos  ab  episcopo  consignari  deberi, 
(Itcni  ex  eadem  epistola.) 

Omnibus  ergo  festinandum  est  sine  mora  renasci 
Deo,  et  demum  consignari  ab  episcopo,  id  est» 
septiformcm  gratiam  sancti  Spiritus  percipere,  quia 
incertns  est  uniuscujnsque  exitus  vitx.  Cum  autem 
regCDcratus  fucrit  per  aquam,  et  postmodum  septi» 
formis  Spiritus  gratia  ab  episcopo,  ut  memoratum 
est,  connrmatus,  quia  aliler  perfcctiis  csse  Christia- 
nus  nequaqiiam  poterit,  nec  sedeni  habere  inter 
jperfectqs  sinc  necossiltte ,  sed  incuria  aut  voIuih 
tste  remsnserit»  ut  babeat  quod  a  Petro  accepimas, 
ci  daeteri  sancti  apcslol!  pra^cipiente  Domino  docue- 


bis  populos  pleniter  doccre  possitis,  eisque  ad  rc- 
gna  cQplorum  ducatum  pr.cbere  Doroino  annaentc 
valealis  :  unde  et  ipsa  per  se  Veritas  ait  :  \obis 
datum  est  nosse  mysterium  regni  Dci,  carteris  autem 
in  parabolis,  ct  rcliqua.  Vestrum  ci  im  qni  legationc 
Doniini  fungimini,  est  docerc  popiilos,  efiniin  vcro 
est  vobis  obedire  ut  Dco.  Si  autein  nubis  episcopis 
mn  obedierint  omnes  presbyteri,  diaconi,  ac  subdia- 
coni,  et  reliqui  clerici,  omncsquc  priucipcs  tam 
niajoris  ordinis  qiiam  et  infeiioris,  atquc  reliqui 
populi,  irijius,  et  lingua;  non  obtenipcrnverint,  non 
sblum  inrnmcs,  scJ  ct  extorresa  rcgno  Dci,  et  con- 
sortio  fideliuin,   a   liminibus  snnct»  Dei  Eccjcsia^ 


vcro  agnoscat  Deum  bonovare  :  honor  autem  q|us 

cst,  Qt  ita  vivat»  sieut  ille  vnli;   vult  aiilem   uniim- 

quemque   ita    vivere ,   ut  homicidiiim   et    adulle- 

rium  ncsciat,  odium  et  avariliaiii  fiigiat ;  iram,  su- 

pcrbiam,  jactantiam  respuat,  ct  cxccreiur,  invidiani 

qnoqne  et  ccCera  his  similb  penitus  a  se  diicat 

aliena. 

Vlll. 

Quid  conferat  aqu(B  baptismus  ad  Dci  cultum. 

(Item  ex  eadera  cpistola.) 

Primo  quidem,  quia  quod  Deo  placuil,  impletur ; 
secundo,  quia  regencrata  ex  aquis  ct  Dco  renovata 


fragilitaspriorisn^tivitatis,  quae  vobis  per  boniincui 
alieni  cnint.  Nam  restrum  esl  cos  instruerc,  corum  ^  facta  cst,  araputator,  ct  ila  deimim  pcrvenire  polc- 
vcro  esl  vobis  obedire  ulDco,  ciijiis  legntionc  fun-      ritis  adsahitcm;  aliter  impossibile  cst.   Sic  enim 


gimini,  diccntc  Doniiuo :  Qui  vos  audit^  me  audit,  et 
qui  vos  spernit,  mesperuit,  et  qui  vos  reci^tii,  me  reci- 
frit;  ct  Qui  me  recipit,  rccipit  eum  qui  me  misit  {Luc. 
^,  46;  IX,  48). 

V. 

iVi7u7  absquc  licenlia  eyiscopi  agendnm, 

(Ex  cadcm  epistola  inter  cajtcra.) 

Quapropter  cunctis  fidelibus,  et  siimmopcrc 
omnibiis  preslytcris,  et  diaconibus,  ac  rcliquis  clc- 
ricisattcndcndumesl,  utnihil  absquc  cpiscopi  pro- 
prii  licentia  agant.  Nonnliquc  inissas  sine  cjiis  jussu 
qnisqnam  prcsbyterorum  in  sna  parochia  agat,  non 
baptiiet,  ncc  quidqiuim  alHqiie  ejiis  pcrniisso  agnt. 


impos* 

vohis  cum  sacramcnlo  vcriis  prophela  tcslatus  cst 
dicens  :  AmeUt  amen  dico  vebis,  nisi  quis  denuo  re- 
natus  fuerit  ex  aqua  et  Spiritu,  non  intrubit  in  rr- 
qnum  ccslorum  {Joan.  iii .  5). 

IX. 

Quod  non  ubique  et  a  $o!o  sacrificandum  sit, 

(Ex  cpislola  Anaclcii  p»p»  scripla  omailuis  episi*opi$ 
caaerisque  ciinclis  iidelibus.) 

Deocnim  pcrfecte  sacrificantcs  non  debcnt  vexari, 
scd  poriari,  cpnsolari,  atquc  ab  omnibus  vencrari. 
I|isi  autem  quando  Domino  sacrificaot,  non  soli  boc 
agere  delieiit,  sed  tcslcs  secum  adhibenut,  nt  Deo 
peiTi^cte  in  sacratis  Domino  locis  sunilicare  pn>- 


mi  GAIKONES  PRO  SUA  DICECESI.  1098 

bentur.  AH  nainqiie  ancioritas  lcgis  Divinx  :  Yide,  A  peccantes  sacerdotea  a  templo  ^edt :  unde  Uqnet 
ne  olferat  k&iocautta  lua  tH  omni  loeo^  quem  viderit ; 


sed  in  loco^  quem  elegit  Dominui  Deus  tuus  {Deut. 

XII,  13).  Episcopus  Deo  sacriflcans,  testes,  ut  pne- 

fixum  esl  secain  habeat,  et  plures  quam  altus  sacer- 

dos  :   sicut  majoribus  bonoris  gradibus  fungitur, 

sic  majoris  testimonii  incrementatione  indiget.  In 

solemnioribus  quippe  diebus,  aut  seplem,  aut  quiii- 

que,  aut  tres  diaconos,  qai  ejus  oculi  dicuntur,  et 

subdiaconos,  atque  reliquos  ministros  secum  habeat, 

qui  sacris  induti  Testimentis  in  fronte  et  a  tergo,  et 

presbyteri  e  regione  dextera  laevaque  contrito  corde» 

et  bumiliato  ac  prono  stent  vultu,  custodientes  eum 

a  malevolis  hominibus,  et  conscnsum  cyus  praebeant 

sacriflcio. 

X 

Non  tollendas  res  ecclesia:\ 

(Ex  eadem  epistola  Anacleti  papae.) 

Ergo  qui  Chrisli  pecunias  et  ecclesiae  rapii,  aufert, 

vel  fraudat,  bomicida  est,  atque  lioroicida  ante  con« 

spectumjudicis  esse  deputabilur.  Qui  rapit  pecuniam 

proximi  sui,  iniquitatem  operatur  :  qui  autem  pe* 

cuniam  vei  res  ecclesiae   abstulerit ,  sacrilegium 

facit. 

XI. 

De  ordinatione  episcoporum. 

(Ex  epistola  Anacleti  papx  scripta  omnibus  episco- 

pis  Italiae.) 

Ordinationes  episcoporum  auctoritate  apostoUca 
ab  omnibus  qui  in  eadem  fuerint  provincia  sunt 


quod  summi  sacerdotes,  id  est,  episcopl  a  Deo  sunl 
judlcandi,  non  ab  bumanis  aut  pravae  vitae  hominibus 
lacerandi ,  sed  potius  ab  omnibus  fidelibus  por- 
tandi. 

xin. 

De  quertmonia  contra  saeerdotes. 

(Ex  eadem  episiola.) 

Si  quis  advcrsos  sacerdotes  vel  ecclesias  eomm 

commotus  fucrit  aul  causas  habuerit,  prius  ad  eos 

recurrat   charitatis    studio,  ul  familiari  colloquio 

commoniti  ea  sanent  qu%  sananda  sunt,  et  charilato 

emcndentquae  jusleeraendanda  agnoveriut.  Si  auteui 

aliqui  eos  priusquam  haec  egerint,  lacerare,   accu- 

sare,  aut  infeslare  prxsumpserint,  eicoinmunicen- 

B  tur,   et  minime  absolvantur  antequam  per  satisfa- 

clionem  condignam  egerint  poenitentiam»  quoniam 

injuria  eorum  ad  Cbristum  pertinet,  cujus  legatione 

funguntur. 

XIV. 

De  bipertito  ordine  sacerdotum. 

(Ex  epistola  Anacleti  scripta  omnibus  eplscopis  et 
reliquis  Christi  sacerdotibus.) 

Saccrdotom  fratris  ordo  bipertitus  est,  et  sicut 
Doroinus  illum  constituit ,  a  nuUo  debet  perturbari. 
Scitis  autem  a  Domino  aposlolos  esse  electos  et  con* 
slitutos,  et  postea  per  diversas  provincias  ad  pRB-> 
dicandum  dispersos.  Gum  vero  messis  ccepitcresccre, 
videns  paucos  esse  operarios,  ad  eorum  a4iumeatiim 
scptuaginta  eligi  praecepit  discipulos.  Episcopi  Tero 


celebrandae  :  qui  simul  convenicntes    scrutinium  ^  apostolorum,  presbyteri  quoque  septuaginta  discl- 


diUgenter  agant,  jejunlumque  cum  omnibus  preci- 
bus  celebrent,  et  manus  cum  sanctis  Evangeliis  quae 
prsedicaturi  sunl  imponcntes  Dominica  die  hora 
tertia  orantes,  sacraquc  unclione  exemplo  propheta- 
rum  et  rcgum  capita  eonim  more  apostolorum  et 
Moysi  ungentes,  quia  omnis  sanctificatio  constat  in 
Spiritu  sancto,  cujus  virtus  invisibilis  sancto  cst 
chrismaiepromulgata,  et  hoc  ritu  solemnem  cele- 
brent  ordinationem.  Quod  si  omnes  slmul  convenire 
minime  potuerint,  asscnsum  tamen  suis  precibus 
praebeant,  nt  ab  ipsa  ordinatione  animo  non  desint. 
Porro  et  Hierosolymitarum  primus  archlepiscopus 
beatus  Jacobus,  qui  Justus  dicebatur ,  et  secundum 


pulorum  locum  tenent.  Episcopi  autem  non  in  ca- 
stdUs,  aut  modicis  civitatibus  debeot  conslilui,  sed 
prcsbytcri  per  castella,  et  modicas  civitates,  :itque 
villas  debent  ab  episcopis  ordinari  et  poni :  singuli 
tamen  per  singulos  titulos  suos.  Amplius  quam  isti 
duo  ordines  sacerdotum,  nec  nobls  coUati  sunt,  nee 
apostoU  docueruni 

XV- 

De  his  qui  pra^latos  contemnunt* 
(Ex  eadem  epistola.) 

Necesse  enim  est  ut  rectores  a  subditis  limeantur 
ab  ipsisque  corrigantur,  ut  bumana  formidine  pec- 
care  metuant  qui  divina  jndicia  non  formidant.  De- 


carncm  Domini  nuncupatus  est  fraler,  a  Pelro,  Ja-  ^  ,^^^^„  «..:^^  o„„i  «,.:  a^^^^^  «:•««*  ^^^.^..^ 

"^ ,.  ..     '  '        J)  tenores  quippe  sunt  qm  aoctomm  vitam  moresque 

cobo,  et  Joanne  apostolis  est  ordinatus  :  successo-  ...        •      v  .    .•       i>  j* 

'  ^  corrumpunt  his  qui  substantias  aliorum  pracdiaque 

diripiunt.  Ipsi  autcm  ca  quae  extra  nos,  licct  nostra 

sint,  auferunt :  nostri  quoque  dctraclores  et  momm 

corruptores  noslromm ,  sive  qui  adversum  iios  ar- 

mantur,  proprie  nos  ipsi  decipiunt,  et  ideojuste  in- 

fames  sunt,  et  merito  ab  Ecclesia  extorres  ftunt. 

XVL 

De  hls  qui  doctorum  culpas  produnt^ 
(Ex  eadcm  epistola.) 

Muitum  vero  distant  damna  moram  a  damnis  ro« 
rum  temporallum,  cum  ista  extra  nos  sint,  illa  vero 
in  nobis.  Scnlentia  quoque  Cham  fiUi  Noe  damnan- 
tur  qui  suorum  doctorum  vcl  prapposiiomm  cu^ias 


successo- 
ribus  videlicet  dantes  formam  eomm,  at  minus  qnam 
a  tribus  cpiscopis,  reliquisque  omnibns  assensum 
pr«benlibtis,  nullatenus  ordinetur,  et  communi  voto 
ordiuatio  celebretur. 

De  accusatione  saeerdotum, 

« 

(Ex  eadem  epistola. 
Accusatio  quoque  comm  super  qua  nos  consulere 
voluislis,  nonnisi  ab  idoneis  et  probatissimis  viris, 
qni  etsuspidonibus  et  sceleribuscareant,  fieri  debet : 
qiiia  Doininus  sacri  sui  corporistractatores  a  vUibus» 
ct  rcprobis,  ac  non  idoneis  personis  infamari  noluit, 
ncc  caiumniari  permisit,  sed  ipse  proprio  flagello 
Patrol.  CII. 


36 


1009  RC&H€n  CURICNSIS  CPiSCiK^l 

pnKhint,sicuiCliaxnqui  patris  pudeoda  noii  operult»  A 
ied  rideoda  monstravit. 

xvu. 

De  nprobi$  moribus  pa$torii  tolerandis. 

(Ex  eadem  epistola.) 

1>octor  aiiiem,  vel  pastor  Ecclesiae,  si  a  fide  cxor- 
bitaverit,  erit  a  fidclibus  corrigcndus  :  scd  pro  re- 
probis  moribus  magis  est  tolerandus  quam  dislrin' 
^endus,  quia  reclorcs  Ecclesi.'»!  a  Domino  sunt  judi- 
candi,  sicut  ait  Prophcta  :  Deus  stetit  in  synugoga 
deorum,  in  medio  autem  deos  discernit  (PsaL,  lxui). 
Unde  oporlet  unumqucmque  fidelem,  si  viderit  aut 
cognoverit  plebes  suas  adversus  paslorem  suum  tu- 
mescere,  aut  clerum  detractionibus  vacare » boc  vi- 


«lOd 


Wi. 


Ncn  infamandum ,  vel  ejiciendum   eptu^ptstm ,    aui 
atlerum  in  loco  ejus,  cousiituendumm 

(Ex  cadem  epistola.) 

AndiviBins  enim  ^osdam  a  vol^i»  iMiBfttM  el 
dikceratos  episeepos  a  civiuiibiis  propulsoft  (qa*» 
ailbi  episcopi  cottstitvt  twm  possHBl,  nsi  &■  chiiuii- 
Imi8  non  miatmis)  eL  atios  in  eis,  ipsis  yiiretibus» 
conslitutos  :  ideo-  vobis  seriibiiBoSy  nS  Miati»  boc 
fieri  Bon  licere,  sed  proprios  revi^ari  ei  inteyn  iwio 
restiiaidebere.  liiosveroqBi  adiilterinaftBdit^le  sna» 
sponeas,  quas  et  oxores  eeruni  praeAxiv  Ceaore  «sse 
kileUigiaais,  tenent,  eiici  iit  adolterosfttque  inAimes 
fieri,  eosqueab  ecclesiasticis  luMioribiift  arceri  jnbe- 
mus.  Si  autem  adversus  eos  aliquam  querelMB  bsr- 


liam  pro  viribus  exstirpare ,  prudenterque  corrigere  B  buerint,  his  peractis  inquirendum  erit,  et  auetoritate 
saUgat,  nec  eis  in  quibuscunque  negotiis  misceri  si     j,yjus  sanctae  sedis  lerminandum. 


iocorrigibncsapparuerint,antequam  suo  reconcilien- 
inr  doctori,  pr^sumat  :  quoniam  taih  sacerdotes 
qoam  reliqui  fideles  omnes.  summam  debent  habere 
cnram  de  his  qui  pereunl^  quatenus^  eorum  redar- 
gutione,  aut  corrigantur  a  pcccalis ,  aut  si  incorrigi- 
bOes  apparueriiit,  ab  Ecclesia  separentur. 

XVIH. 

Quod  ephcopus  sim  fegulart  mutatione  Ecclesiam 
suam  non  dimiitat,  nec  ipse  ab  ea  dimittatur. 

(Ci  epistola  Evaristi  papse,  seripta  omnibus  pcr 
iEgyplom  Domino  coogiatinaits  fr»tribus.) 

Sacerdotes  vero  vice  Cbiisti  fegatione  fanguntur 


XX. 

Non  temere  judcandwnu 
(Ex  eadcm  epistola.) 

Deus  omaipotens  ot  nos  a  prsecipilaaiis  wMMaa^ 
prolatione  compesceret,  et  cum  oniiit*  iiti^,  h 
aperta  siru  oculis  ejus  ,  mala  tamen  Sodomae  noloil 
audita  judicdre,priusquam  manifeste  agnoscerel  quae 
dicebantur.  Unde  ipse  ait  :  Descendam  et  tfidebo, 
utrum  clamorem  qul  venit  ad  me ,  comjUei^erinl ,  om 
non  est  ita,  ut  sciam.  Deus  onMupotens  cui  Dihil  abs- 
conditum  est,  sed  omnia  ei  manifesla  smt,  eliam 
antequam  fiant,  non  ob  aliud  hsec  et  alia  molta  quoe 
hi  Ecelesia,  et  sicirl  ei  sua  est  conjuncta  sponso.  q  y^j  proUxitatera  viuntes  non  inseniimus»  per  se  in- 


id  est,Ecclesiay  sic  episcopis  ]anguntiir  Ecclcsi» 
onlcoique  pro  portione  saa.  Et  sicnt  rir  non  debet 
oegligere  uxorem  suam,  sed  dtligere  et  caste  custo- 
dire,  et  amare ,  atque  prudentcr  regere,  ita  et  cpi- 
seopas  debet  Ecclestam  stiain.  Et  velut  uxorquaesub 
mana  esl  vlri,  obedire  debet  viro  suo,eamque  amarc 
el  (Kligere,  polius  etiam  Ecelesia  episcopo  suo  in 
omnibus  obcdire,  eumque  amarc  et  drligere,  ut  ani- 
inam  suam  debet,  quia  iUnd  fit  carnaliter,  islud  spi- 
rilaliter.  Et  sicul  vir  non  debet  adulterare  uvorem 
«uam,  ita  ncc  episcopus  Ecclesiam  suam,  idiest, 
nt  illam  dimittat  ad  quam  sacratus  est,  absque  iiie- 
vilabili  neccssitale,  aut  apostolica,  vel  regulari  mu- 
tationc,  et  alteri  se  conjung^t.  Rl  sicul  uxori  non 
licet  dimitlere  virum  suunK  ut  alteri  se,  viventc  eo,  j^ 
matrtmonio  societ,  ut  eum  adulteret,  licet  fornicatus 
s:t  vir  ejus,  sed  juxta  Apostolum,  aut  viro  suo  debet 
rcconciliari,  aut  manere  innupta  :  ita  Ecclesi»  non 
licet  dimittere,  aut  ai)  ea  segregarc  cpiscopum  suum, 
ut  aitcrum  eo  vivente  accipiat,  scd  aut  ipsum  habeat, 
aut  innupta  maneat,  id  est,  nc  allerum  episcopum, 
suo  vivente,  accipiat,  ut  fornic^itionis  nut  adultcrii 
crimen  incurrat.  Nam  si  adultcrata  fuerit,  id  cst, 
si  se  alteri  episcopo  junxcril,  aut  super  se  altcrum 
episcopum  adduxerit,  aut  esse  fecerit,  vel  dcsidera^ 
veril,  pcr  acerriraam  poeniicntiam  aut  suo  reconci- 
lietor  episcopo,  ant  innnpta  permnncat. 


quirere  dignatus  est,  nisi  ut  nobis^  exensplonk  daret 
ue  praecipites  in  discutiendis  et  judicaiidis  oe^iiis 
essemus,  et  ne  malura  quorumquam  prius  pracsoBia- 
nius  credere  quam  probare.  Ci^  exemp/o  monc^ 
mur,  ne  ad  proferendam  senLentiam  onquam  praMU- 
pites  simus,  aut  temcre  indiligienlerqoe  indiscussa 
quxque  quoquomodo  judicemus,  diceole  Yeritaiis 
voce  :  Nolile  judicare,  ut  non  judkemiui  :  tii  quo 
enim  judicio  judicaverilis  f  judieabiminif  et  reliqoa. 
Nam  mala  audita  nuUum  moveant,  aec  passiiD  dicla 
absque  certa  probatione  quisqMam  nnqii^fif^  credat, 
sed  ante  audita  diiigenter  inquirat»  iie  praecipitoBdo 
qoiddam  aliquis  agat. 

XXI. 

De  scriptist  tiextortis. 

(Ez  epistola  Alexandri  papae,omiubosorihod<ais  scri- 
pta  per  diversas  regiones.) 

Ait  enim  sic  inter  caeiera  :  Similiter,  si  hiqusmodi 
personis  quxdam  scriptune  quoqaomodo  per  meiiiaiy 
aut  fraudcm ,  aut  per  vim  extortae  fuerint,  vclui  se 
libcrarc  possint,  quocunque  ab  eis  conscriptae  vel 
roboraix  fueriat  ingeBio,  ad  nollam  eis  praRJodicium, 
aot  nocumenlum  provenire  censemos,  neqoe  ollam 
eis  infajniam»  vel  calumniam ,  aul  a  suis  seqoestni- 
tionem  boois,  unquam  aoctore  Domine^  ei  saActis 
apostolLs,  corumqne  soceessoribos,  sosliBere  penaii- 
timus  :  coofessio  vero  in  lalibos  non  cempiilsa»  sed 
spontanea  fieri  delieaL 


ISOi 


CAN0I9ES  PRO  SUA  DICECESL 


im 


xxn. 


De  querela  eonira  episeopum yel  auctorem  ecclesiff, 

(Ex  eadem  epistola.) 

Si  quis  erga  episcopum  vel  auctores  ecdesi» 
quamlibet  querelam  habcre  justam  crediderit,  non 
prius  priroates  aut  alios  adeat  judices  quam  ipsos  a 
quibus  se  laesum  aestiroat  cooveiiiat  famiiiariter 
non  semel,  sed  saepis&ime,  ut  ab  eis  aut  suam  justt- 
tiam  accipiat  aut  excusationem.  Si  autem  secus 
egerit,  ab  ipsis  et  ab  aliis  commuQione  privetiir» 
tanquam  apostolorum  alioruroqae  Patruni  con* 
temptor. 

xxin. 

Piihil  prceter  panem  et  vinum  aqua  mixtum  ad  altare 

offerendum, 

(Ex  eadem  epislola  Alexaodri,  successoris  Evaristi 

papx.) 

Non  debet  enim,  ut  a  Patribus  accepimus,  et 
ipsa  ratio  docet,  io  calice  Domini  aut  vinum  solom, 
aut  aqua  sola  ofierri,  sed  utrumque  permixtam : 
quia  utrumque  ex  latere  ojus  in  sua  passione  pro- 
fluxisse  dicitur.  Ipsa  vero  Veritas  nos  instruit,  ca- 
licem  et  panem  in  saeramento  offerre,  quando  alt : 
AccepU  Jesus  panemy  et  benedixit^  deditque  discipulii 
suis  dicens :  Accipile  ci  manducate^  hoc  est  corpus 
meum.  Similiter  postquam  ccenavit^  accepit  calicem, 
dedit  discipulis  suis  dicens  :  Accipile  et  bibite  ex  eo 
omnesj  quia  hic  est  calix  sanguims  mei^  qui  pro  vobis 


Non  eis  communicandum^  qui  perturbant  Mcerdoite* 

(Ex  epistola  supra  scripta  omnibns  episcopis  consU- 
tutis  per  diversas  regiones. 

Si  quis  autcm  legaiionem  vestram  impedit,  non 

unius,  sed  multorum  provectum  avertit,  et  sicut 

multis  nocet,  ita  a  mullis  arguendus  est,  et  bono- 

nim  societate   carendus.  Et  quia  Dei  causam  im- 

pedit  et  staturo  conturbat  Ecclesix,  ideo  a  liminibus 

ejus  arceatur,  ab  omnibus  talis  est  cavendus,  et  non 

in  communione  fldelium  usque  ad  satisfactionem 

recipiendus.  Est  enim  statutum  olim  :  Is,  qui  statum 

conturbat  Ecclesix,  ab  cjus  liminibus  arceatur,  nec 

cum  fldelibus  communicet  qui  eorum  bona  avertit. 

XXVI. 

Quod  schismatici  appeUentur^  qui  cum  sacerdotibu$ 

non  auxiliantur, 

(Ex  epistola  cujus  supra.) 

Qui  autem  ex  vestro  coUegio  fuerit,  et  ab  auzilio 

vestro  se  siibtraxerit,  magis  scbismaticus  quam  sa- 

cerdos  esse  probabitur  :   Ecce ,  inquit  Propheta, 

quam  bonumt  et  quam  jucundum,  habitare  fratret  in 

unum  {Psal,  cxxxii,  i).  Illi  vero  non  in  unum  habi« 

tant  qui  a  fratrum  se  solatio  subtrahunt,  et  quod 

deterius  est,  fratribus  insidias  praeparant  aut  laqueos 

ponunt.  Item  post  pauca  :   Nos  ergo,  qui  discipuli 

Domini  et  dici  et  esse  copimus,  portare  crucem 

Christi  et  compati  fratribus  debemus,  et  non  quas- 

cuuque  eis  insidias  aut  foveas  pra^parare,  quia  ta- 


effundetur  in  remissionem  peccatorum  (Matth,  xxvi,  p  lionem  meretur  qui  fratribus  foveara  parat.  Nolile 


^;  /  Cor,  XI,  24).  Crimina  enim  atque  peccata  obla- 
tis  his  Domino  sacrificiis  delentur :  idcireo  et  pas- 
sio  ejus  in  bis  commemoranda  est,  qua  redempti 
sumus,  et  sxpius  recitanda  atque  baec  Domino  offe- 
reuda.  Talibus  bostiis  delectabit,  et  placabitur  Do- 
minus,  et  peccata  dimittet  ingentia.  Nihil  enim  ki 
sacrificiis  msjus  esse  potest  quam  corpus  et  saa* 
guis  Christi,  nec  ulla  oblatio  hac  potior  est,  sed 
luee  omnes  prscellit.  Quae  pura  conscientia  Domino 
offerenda  est,  et  pura  mente  consummanda,  atque 
ab  omnibus  veneranda  ;  et  sicut  potior  e|l  ca^eria, 
iia  potius  excoli,  et  venerari  debet. 

XXIV. 

De  aqua  sancta  spargenda, 

(Ex  eadem  epislola.) 

Aquam  enim  sale  coospersam  populis  benedicimus* 
ut  ea  cuncti  aspersi  sanclificentur,  quod  et  omnibas 
sacerdotibus  faciendum  esse  mandamus.  Nam  si 
flmus  vitul^  aspersus  popuium  sanctificabat  atqae 
mundabat,  multo  magis  aqua,  quas  sale  aspersa  di- 
vinisque  precibus  sacrata  est,  populum  sanctificat 
atque  mundat.  Et  si  sale  asperso  per  Elisxum  pro- 
phetam  steriiitas  aquui  sanaU  est  (IV  Beg.  ii,  20), 
quanto  magis  diviois  precibus  sacrata,  sterilitatem 
aqua  sancU  rerum  et  aufert  humanarum,  et  coin- 
quinatos  sanctificat  et  purgat,  et  cxtera  bona  multi- 
plicat,  et  insidias  diaboli  avertit,  et  a  fantasraatis 
versatiii  hominem  d^endit  ? 


D 


errarCf  fratres,  quia  Deus  non  irridetur.  Hujus  rei 

gratia  vobis  Dominus  commisit  Eccleaiam  suam,  ut 

pro  omnibus  laboretis  et  cunctis  opprcssis  openi 

ferre  non  ncgligatis.  Unde  et  Dorainus  per  Prophe- 

lam  loquitur  dicens :  Judieate  mane  judicium,  e$ 

eruite  vi  oppreuos  de  manu  calumniantis ;  ne  fcria 

egredialur,  quasi  ignis^  indignatio  mea^  et  succetH 

datur^  et  non  sil,  qui  exstinguat  (Jer,  xxi,  12).  Vo« 

ergo  qui  in  summo  speculo  a  Domino  constitutl 

estis,  atlendere  eos  et  opprimere  oportet  qui  in  fra« 

tres  seditiones  ct  scandala  excitant,  ne  simul  cam 

eis  pereatis. 

XXVU. 

Quod  sacra  vasa  non  ab  aliis,  quam  a  Domino  eacra 
tis  hotmnibusy  debeant  contrectari, 

(Ex  epistola  Xisti,  successoris  Alexandri  papae,  scri- 
pla  oinnibus  episcopis.) 

Cognoscat  sapientia  veatra  ,  charissimi  fratreSt 
quia  in  hac  sancta  apostolica  sede  a  nobis  et  reliqnit 
episcopis,  cxterisque  Domini  sacerdotihus  statutiUB 
est,  ut  sacra  vasa  non  ab  aliis  quam  a  sacratis  Do- 
ininoque  dicatis  contreclenlur  bominibus.  Indignam 
enim  valde  est  ut  sacra  Domini  vasa,  qu^unque 
sunt,  humanis  usibus  scrviant,  aut  ab  aliis  quam  a 
Domino  famulantibus  eique  dicatis  tractentur  viria, 
ne  pro  talibus  pracsumptionibus  iratus  Dominus  pia« 
gam  imponat  populo  suo,  et  lii  qui  etiam  non  pcc- 
cavenint,  roala  patiantur,  aut  pereant :  quia  perlt 
justus  sa^ssime  pro  impio.  Attendite,  fratret»  no 


1105  REMIGII  CXRIENSIS  EPISCOPI  H04 

Uiiia  veslris  iii  coclcsiis  penniitalis  deinceps  fieii,  A  ^>on  admiUunt  el  nos  subiv.ovemns.  Accnsatori  oui- 
iic  grex  pretioso  sanguine  Chrisli  redcmptus  iu  prx- 
cipitium,  quod  absit,  ruat. 


XXYill. 

De  jejuiiio  septem  hebdomadarum^  ante  Pascha  a 

clericis  observando. 

(Ex  cpislola  Tclcspliori  papie  scripta  omnibus  cpi- 

scopis.) 

Crcdimns  sa:ictam  fidem  vcslrani  in  aposlolorum 

4^rnditionc  fnndaiam,  banc  (cnere  et  hanc  universis 

populis  exponcre,  qni  vidclicel  a  couslilctis  apo- 

stolorum  eorumque  successorum  nulla  ratione  dis- 

sentiunt,  per^quos  justum  est  cseteros  erudiri.  Qua- 

proptcr  cognoscite,  a  nobis  et  cunctis  cpiscopis  in 

hamc  apostolicam  sedem  congregatis  statutum  est, 

iil  septera  hcbdomadas  plenas  ante  sanclum  Pascha  n 

mnm^s  clerici  in  sorte  Domini  vocaii  a  carne  je- 

junent.  Quia  sicnt  discreta  debet  esse  vila  cleri- 

cornm  a  laicorum  conversatione,  ita  et  in  jejunio 

dcbct  Pieri  discretio,  et  sicut  laici  et  sccculares  ho- 

niincs  nohmt  eos  recipcre  in  impulsalionibus  suis, 

qiiO!iiam  in  omnibus  discreta  debet  semper  esse  et 

&egrcga(a  vita  et  convcrsatio  clcricorum  a  sxcu- 

larinm  laicorum  ;  et  sicut  hi  amplius  sunt  applicati 

divinis  cultibos  et  familiares  dicuntur  Domini  Salva- 

toris,  ita  moribus  et  conversatione  atque  sanctitatc 

debeut  esse  dislincti.  Has  ergo  seplem  hebdomadas 

omnes  clerici  a  carne  et  deliciis  jejunent,  et  hymnis, 

ft  vigiliis,  atque  oraiionibus  Domino  inhxrere  dic 

nociuque  studeant. 

XXIX. 


nino  non  crcdi  decernimus,  oni  ubscnle  adversario 
causam  suggesserit  ante  utriiisque  partisjuslam  dis- 
cussionem  ;  nec  hi  qui  non  sunt  idonei  suscipiaDtiir 
ad  accusationem ;  et  omnes  qui  adversus  Patres  ar- 
roantur,  infames  esse  censemns.  Patres  enim  omncs 
venerandi  sunt,  non  respuendi  ac  insidiandi.  Ili  vero 
qui  cum  inimicis  morantur,  aul  qui  suspecti  hal>en- 
tur,  minime  recipiantur,  quia  eorum  aemulatio  lace- 
rat  etiam  innocentes.  Hunc  murum  firmissimiim  stn- 
tuerunt  Patres  nostri ,  et  nos  cum  eis  contra  pcrso- 
cutores  veslros.  Hoc  remedio  eorum  pellantur  ma-. 
chlnamenta,  et  vos  sanctiores  et  securiores  famulari 
mcrcamini  vestro  Salvatori. 

XXXI. 

De  metropolitaniSy  ul  nullus  absque  comprovittcialium 
ejnscoporum  instantia  aliquorum  audiat  eauutt, 

(Ex  epistola  Ygini  papx  cunctis  aposlolica  fide  et 
doctrina  vigenlibus  scripla.) 

Gcterum,  Tratres ,  salvo  in  omnibus  Romaiue  £r- 
clesicB  privilegio,  nuUus  metropolitanus  absque  caHe- 
rorum  omnium  comprovincialium  episcoporum  in- 
stantia  aliquorum  audiat  causas;  quia  irritse  enmt 
aliler  actse  quam  in  conspectu  eorum  omnium  veii- 
tilaue,  et  ipse  si  fecerit,  coerceatura  fratribus. 

xxxn. 

Quo  die  Pascha  celebretur. 

(E.\  epistola  Pii  papsc  scripta  omnibus  in  lide  et  do- 
clrina  apostolica  manentibus.) 

Cxierum  nosse  vos  volumus,  quoil  Pascha  Domiiii 


De  tcmpore  missir,  et  quod  Angelicus  hymnus  dicen-  ^  ^^^  Dominico  annuis  temporibus  sit  cdebrandum. 


dus  esl  solummodo  tempore  congruo, 
(Ex  eadcm  cpisiela.) 
Nocte  vero  sancta  nativitatis  Domiiii  salvatoris 
missas  celebrent  et  Iiymnum  Angelicnm  in  eis  so- 
lemnitcr  ('ecantent :  quoniam  eadem  nocte  ab  an- 
gelo  pas.oribus  cst  nuntiatus,  sicut  ipsa  veritas  te- 
stalur  dicens  :  Pastores  eranl  in  regione  eadem  vigi- 
lanteSj  et  custodientes  vigilias  noctis  supra  gregem 
«Mtim,  et  ecce  angelus  Domini  stetit  juxta  illos,  et 
ttmuerunt  timore  magno ;  et  dixit  illis  angelus :  Piolite 
timeref  ecce  enim  evangelizo  vobis  gaudium  magnum, 
.qit0d  erit  omni  populo.  Quia  natus  cst  vobis  hodie 


Istis  ergo  temponbus  Hermes  doctor  fidei  et  Scri- 
pturarum  fulsil  inter  nos.  Et  licet  dos  idem  Paschi 
pnedicta  die  ceiebraremus,  et  qoidam  inde  dubifa- 
rent  ad  corroborandas  tamen  animas  eomm  eiilem 
Hermeti  angelus  Domini  in  habitu  Pastoris  appaniit, 
et  prxccpit  ei  ut  Pascha  die  dominioo  ab  omnibos 
celebraretur  tcmpore  suo.  Unde  et  vos  apostoUca 
auctoritate  instruimus,  omnes  eadem  servare  debere, 
-quia  et  nos  eadem  servamus.  Nec  debetis  a  capite 
quoquo  m^do  dissidere. 

xxxm. 

Ne  pradia  ecclesiastica  aliquis  toUal  et  suis  uiibus 

applicet. 


skhator,  qui  est  Christus  Dominus,  in  civitate  David ; 

et  hoc  votfis  sigmm :  hivenietis  infantemy  pannis  in-  ^   (E\  epistola  cujus  supra  Ilalicis  fratribus  scripta.) 

nflutum,  et  positwn  in  pra^sepio.  Et  subito  facta  est  ''      "  *''  '  "'    ~  " 


cum  angelo  multitudo  militite  coelestis,  laudanlium 
Deum,  et  dicentium  :  Gloria  in  altissimis  Deo  et  in 
Urra  pax  hominibus  boncevoluntatis  (Luc.  ii,  Sseqq.). 
Heliqiiis  autem  temporibus  missarum  celcbrationes 
ante  boram  diei  tertiam  minime  snnt  cclebrandse, 
qnia  eadcm  hora  ct  Dominus  crucifixus,  et  super 
apostolos  Spiritus  sanctus  descendisse  Icgiiur.  Ab 
fpiscopis  autem  idem  Angelicus  hymnus  pro  tem- 
pore,  et  in  loco  in  missarum  solemniis  recitandus  est. 

XXX. 

Se  absens  accusetury  et  qui  accnsare  non  possint. 
(Ex  eadem  epistola.) 

Accvsatores  vcro  et  accosationes  quas  leges  sxculi 


A(I  sedem  autem  apostolicam  perlatum  est,  quod 
sint  i.jlcr  vos  contcntioncs,  et  scmulationes,  et  prav 
dia  divinis  usibus  tradita,  quidam  hiimaiiis  applicent 
usibus,  et  Domino  Deo  cul  tradita  sunt  ea  subtrabaDt 
ut  suis  usibus  inserviant.  Quapropter  ab  omnibns 
illius  usurpationis  contumelia  depellenda  est,  ne 
prscdia  sibi  secrctorum  coeleslium  judlcata ,  a  qni- 
biisdam  irruentibus  vexentur.  Quod  si  qiiis  pnesum- 
pscrit,  sacrilegus  habcatur,  ct  sicul  sacrilegns  jodi- 
cetur.  Ipsos  autem  qui  hoc  agunl  clericos,  et  Domini 
sacerdotes  persequi  eosque  infamare  andivimus,  ut 
malum  snpermalum  addentes  deteriores  fiant,  noa 
intelligentes,  quod  Ecclesia  Dei  in  sacerdotibus  coo- 
sisiat  ct  ciescat  in  templum  Doi.  Et  sicnt  qni  Ecde* 


I  tos  CANONCS  PRO  SUA  DlilXXSI. 

biam  Dci  vaftUt  (jusquc  prxdia  et  donaria  exspoliat  A 


fm 


XXXVII. 


et  invadit,  fil  sacrilegus,  sic  et  ille  qui  ejus  saccr- 
doieg  insequitur,  sacrilegii  reus  eiistit,  ct  sacrilcgus 

jadicatur. 

XXXIV. 

Qttod  non  $H  graviut  peccalum  fomicalio  quam  ia" 

crilegium, 

( Ex  eadera  epistola. ) 

NoD  ergo  gravius  pcccalum  est  fornicatio,  quam 
siicrilegium :  et  slcut  ro:yus  est  pcccatum  quod  in 
DiMim  committitur  quam  quod  in  hominem,  sic  gra- 
vius  sacrilcgium  agere,  quam  fornicari. 

XXXV. 

Quod  nuUi  archiepiscoffi  primates  vocentur ,  nisi  itli 
qui  primas  tenent  civitates. 

(E\  epistola  Annitii  \Forte  Aniceti]  papse,  universis  ^ 
ecclcsiis  pcr  Galliae  provincias  conslilutis  scripta.) 

Nulli  arcbiepiscopi  primates  vocentur,  nisi  illi  qui 

priiiias  tenent  civitates ,  quarum  episcopos  apostoli 

ci  successores  eorum  regulariter  patriarcbas  vcl  pri- 

uiates  esse  constituerunt.  Nisi  aliqua  gens  deinceps 

ad  fidem  convertatur,  cui  necesse  sit  propter  multi- 

tudinem  episcoponim  primates  constitui.  Reliqui 

vero  qui  alias  metropolitanas  scdes  adepti  sunt,  non 

primates,  sed  metropolitani  nominantur. 

XXXVI. 

De  ordinationibus  episcoporum, 

(Ex  eadcm  epistola,  cujus  supra.) 

De  ordinationibus  episcoporum  super  quibus  nos 

consulere  voluistis,  olim  in  spiritn  praecessoris  no- 


Quod  sacratop  Deo  feminoF^  vcl  monachtr,  sacra  vasa 
vel  sacratas  pallas  contingere,  et  incensum  circmm 
altaria  dcfcrre  non  debeant, 

(Ex  epistola  Soteris  papac  scripta  episcopis  pcr  Ita- 
lice  proviucias  conslilutis.) 

Sacratas  Deo  feminas,  vel  monacbas,  sacra  vaM, 
vel  sacratas  pallas,  penes  voscontingere,  ct  incensam 
circa  altaria  deferrc ,  perlatum  est  ad  apostolicani 
scdem  :  quae  omnia  reprebcnsionc  et  vituperatione 
plena  essc,  nulli  recta  sapientium  dubium  est.  Qua- 
proptcr  bujus  sanctx  sedis  aucloritate  bxc  omnia 
vobis  rcsecare  funditus,  quanto  citius  poteritis,  cen- 
scinus ;  et  ne  pestis  bxc  latius  divulgetar,  per  om- 
nes  provincias  abstcrgi  diutissime  mandamus. 

xxxvm. 

Quod  baptismus  tempore  Pascha  celebrandus  sit  co- 

thoiicis, 

( Ei  epistola  Victoris  papae  scripta  Theophilo  cpi- 

scopo.) 

Celebritatem  sancti  Pascbae  die  Domhilca  agi  de- 
bere ,  et  pncdecessores  nostri  jam  statiienint,  et 
vobis  illud  eadcm  dic  celebrare  solemniter  manda- 
mus,  qnia  non  decet  ut  membra  a  capite  discrepent, 
nec  contraria  gerant.  A  xv  Maii  vero  lunapriroi  men  • 
sis  usque  ad  xxi  cjusdcm  mensis  diem ,  eadem  ce- 
lebretur  festivitas.  Eodem  vcro  tempore  baptismui 
celebrandus  est  catbolicis.  Sed  tamen,  si  neccsse 
fuerit,  aut  mortis  periculum  ingrnerit,  gentiles  ad 
fidem  venientes  quocunque  loco,  vel  momento,  ubi- 


stri  Anacleti ,  quaedam  jam  decreta  reperimus.  Sci-  ^  cunque  evenient,  sive  in  flumine,  sive  in  mari,  sive 


musenim,  beatum  Jacobum,  qui  diccbalur  justus, 
qui  etiain  secundum  carnera  frater  Domini  nuncu- 
patus  est,  a  Pctro,  Jacobo,  ct  Joanne  apostolis  Hie- 
rosolymis  episcopum  esse  ordinatum.  Si  autem  noa 
niinus  qiiam  a  tribus  apostolis,  tantus  vir  ft.it  ordi- 
nalus,  patet  profecto  eos  formam  instituente  Domino 
tradidisse,  non  minus,  quaro  a  tribus  episcopis,  q>i* 
scopum  ordinari  debere.  Sed  cresoente  numeroepl* 
scoporum,  nisi  necessitas  intervenerit,  dcbent  etiam 
plures  augeri,  id  est,  archiepiscopus  sl  obieril,  et 
alicr  ordinandus  cpiscopys  fuerit  omnes  «jusdem 
provinciae  episcopi  ad  sedem  metropoUtani  conve- 
niant,  ut  ab  omnibus  ipse  digatur  et  ordinetur. 


in  fontibus,  tantum  Cbristianae  confessione  creda- 
litatis  clarificata,  baptizentur.  Ipsis  quoqne,  quod  la 
baptismo  poUiciti  sunt,  summopere  est  attentendam« 
ne  infideles,  sed  fideles  inveniantor. 

XXXIX. 

Quod  inconsullo  Romano  pontifiee,  eausw  episeopomm 

non  debeant  aifiniri, 

(Ex   eadeni  epistola.) 

Ea  vos judicare,  ad  apostolicam  delatum  est  sedem, 

quae  propter  [Fortej  praeter]  nostram  vobis  difiinhr^ 

non  licet  auctoritatem,  id  est,  episcoporum  causis. 

Unde  ita  conslitutum  liquet  a  tempore  apostolomm 

ct  deinceps  placuit,  ut  accusatus  vel  judicatus  • 


Oportet  autcm  ut  ipse  qui  illis  omnibus  prxesse  de-  ^^  comprovincialibusin  aliqua  caosa  episcopus  licenttr 


l»et,  ab  omnibus  illis  eligatur  et  ordinetur.  Reliqai 
vero  coniprovinciales  episcopi,  si  necessc  fuerit,  cae- 
tcris  consentientibus ,  a  trbus  jussu  arcbiepiscopi 
consecrari  possunt  episcopis.  Sed  melius  est  si  ipse 
cum  oronibus  eum  qui  dignus  est  elegerit ,  ct  cuncti 
pariter  consecraverint  pontificem.  Et  licet  istnd  ne- 
ccssitate  oogente  concessum  sit ,  iilud  autem  quod 
de  arcbiepiscopi  consecratione  praeceptum  atqucprae- 
dictum  ettf  id  est ,  ut  omnes  suffraganci  eum  ordi- 
nent,  nulhilenus  immutarl  licet :  quia  qui  illis  prae- 
est,  ab  omnibus  episcopis  quibus  pncest  del)et  oon- 
stitoi :  sin  aliter  pncsuroptaro  fucrit,  viribus  carere 
non  dubium  cst,  quia  irrita  erit  ojus  secus  acta  or- 
4iuatio. 


appellet,  et  adeat  apostolicae  sedis  pontificem  :  qni 
aut  per  se  aut  vicarios  suos  ejus  retractari  ncgotium 
procurety  et  dom  iterato  judicio  pontifex  causam 
suam  agit,  iiulltts  alius  in  ejus  ioco  ponatur,  aut  or- 
dinetur  episcopus :  quoniam,  quanquam  eomprovin- 
cialibus  episcopis  accusaU  causam  pontificis  scruiar i 
liceat,  non  tamen  diiOnire,  inconsulto  Roroano  pon- 
tifice,  pcrmissum  est. 

XL. 

Episcoporum  tesles  quot   esse  debeant,  et  ne  absens 

quisquam  judicetnr. 

(Ex  epistola   Zepbyrini  pap»  scripla  omuibus  pcr 

Siciliaiu  constitutis.) 

Patriarchae  vcl  priinates  accusatum  disculienlfi 


1107  BianGll  CURIENSIS  EPISGOPI  4108 

fpiscopuED,  non  antc  Bententiam  proferant  finitivam  A  stUuite,  ande  horum  sodeUite  ei  adjumento   |flari- 
<{uam  apostolica  fulti  auctorilate,  aut  reum  se  ipse     mum  gaudeatis. 


confiteatar,  aut  per  innocentes  ei  rcgulariter  exami- 
nalos  convincatur  lestes :  qui  minores  non  sint  nu- 
mci-o  quam  illi  discipuli,  qnos  Dominus  adjumentum 
apostolorum  cligere  prxcepit,  id  cst  septuaginta  ct 
duo.  Detractores  quoque,  qui  divina  auctoritate 
eradicandi  sunt,  et  auctorcs  inimiconim  ab  episco- 
|KiH  submovemus  accnsattone  vel  testimonio.  Nec 
sammonim  quispiam,  nec  miiiorum  accusationihus 
impctatur  aut  dispereat,  neque  in  re  dnbia  certa 
yudicetur  sententia,  nec  nllum  judicium,  nisi  ordi- 
fmbiliter  habitum,  teueatur.  Absens  vero  nemo  ju- 
drcetur,  quia  et  divinac  et  liumanae  hoc  prohibent  lc- 
gcs.  Accusator  aotemeonim  omni  careat  suspicionc, 


ILtll. 

De  conspiralione  contra  episcopBs, 

(Ex  epistola  Calisti  papae  scripta  ad  omncs  GalJia- 
rum  urbium  episcopos.) 

Conspirationum  vero  crimina  vestris  in  partibus 
vigere  audivimus,  et  plebes  contra  episcopos  suos 
conspirare  nobis  mandatumest :  enjus  criminis  aslu- 
tia  non  solum  inter  Christianos  abominabilis  cst, 
sed  etiam  inter  ettoicos,eC  ab  exteris  legc  prohibita. 
Et  idcirco  higus  crnninis  roos  qon  soluni  ecdesiasii- 
cae,  sed  eiiam  saeculi  damnant  leges,  et  non  solum 
conspirantes,  scd  ei  consentienies  cis.  Antecessores 
vero  nostri  quam  plurima  turba  episcoporum,   qui- 


quia  columnassuas  Dominus  firmiter  stare  voluerit,  B  cunque  eorum  in  sacerdoUli  ordine  sunt  constituli 


uon  a  quibuslibet  agitari.  NuUum  namque  eorum 
sententia  non  a  suo  iudice  dicta  conslringat,  quia  et 
leges  saecuil  idipsum  fieri  praecipiunt.  Dnodecim 
enim  judices  quilibet  episcopus  accusatus,  si  necesse 
fuerit,  eligal,  a  qaibus  cyus  causa  juste  judicetur  ; 
nec  prius  audiatur  aut  excommuniceiur,  quam  ipsi 
pcr  se  eligantur,  et  regulariter  vocatus  a  suoruni 
primo  conventum  episcoponim,  per  eos  cjns  causa 
jiiste  audiatur  et  raiionabiytcr  discernatur.  Finis 
vero  ejus  causae  ad  sedcm  apostolicam  dcferatur,  ut 
ibi  deterrainetttr,  nec  anie  fmiatur,  sicut  ab  aposto- 
lis  vel  SHCcessoribus  eorum  olim  statutum  est,  quam 
cjns  aucloritate  fulciatur. 

XLl. 

Quod  nultuM  episcopua  proprils    ebns  spoliatus^  anfe^ 
quam  4uis  revestiatur,  debeat  ad  juaicia  vocari, 

(£x  epislola  cajus  supra,  scripta  fratribns  per  iEgy- 
ptumDomino  militantibas.) 

Nunliatum  est  enim  sedi  a^stoUcie  per  apocrisia* 
rius  nostros,  quosdnm  fratrum  nostrorum,  episcopo- 
nmi  scrlicet,  ab  eccicsiis  et  sedibus  propriis  peUi, 
siiaque  eis  auferri  snpeUectilia,  et  sic  nudos  et  ex- 
fpoliatos  ad  judieia  vocari  :  quod  omni  ratione  ca- 
rei,cumstatuta  apostolorum  eommque  snccessorum, 
•ci  praecepta  imperatorom  ac  constitutioncs  legum 
idrpsum  provideavt,  et  apostoUc«  sedis  aoctoritas 
idipsum  fieri  vetet.  Pr«Bce|>tum  est  ergo  in  antiquis 
siaiutis,  episcopos  ejectos  atque  suis  rebus  exspoHa- 


aut  existunt  derid,honore  quo  utuniur  cadere  pne- 
cepenmt,  cxtcros  vero  communione  privari  et  ab 
Ecclesia  extorres  *fieri  jussenmt,  et  non  solum  fa- 
cientes,  sed  eis  consentientes. 

XLIV. 

Excovmunicaiis  non  commurdcandum 
(Ex  eadem  epistoJa.) 

Excommunic^tos  quoque  a  sacerdotibus  tiullus 
recipiatante  utriusquepartis  examinationem  justam, 
nec  cum  eis  in  oratione,  aut  cibo,  ^el  potu,  aut 
osculo  communicet,  nec  ave  eis  dicat :  ^uia  quicun- 
que  iu  his  vel  aliis  prohibitis  scienter  eicommnni- 
eatis  commwucaverit,  juxta  aposlolenin  iiistitalra- 
€  nem  et  4)30  simUi  excomnuDicaiioae  snlvaceaL  Ab 
his  ergo  et  derici  et  laici  se  st)9iineMii»  qiii  eadem 
pati  noluerini. 

XLV. 

TemUnos  non  transgrMenio^. 

(Ex  eadem  episioU.) 

^emo  quoque  akerins  terminos  asnrpet,  neealte- 
Tius  parochianum  judicare  a»i  eKeommuBicareprr- 
BttfBat  qttia  ialis  di|Qdicatio,  mt  excommmiicatio  ncc 
iffta  erii,  nec  vtres  ulhis  habebit,  qooBiam  miUus 
alterius  judicis»  ntsi  kh,  senientia  tenebitiir  aot 
^nmabiiur  :  ande  ei  Doroimis  loquiivr  dicens :  Ne 
,  transgrediaris  4ermino9  antuiuos  (IProv.  iiii ,  t8).  Ndl- 
lus  auiem  primas  vel  netropoBtaoos,  dloeeesani  ee- 


tos  ecclesias  proprias  accipere,  ei  pri«o  sua  onnia  D  ^*"""  ""^  parochiaBS,  a«i  aliquem  de  ijus  parocbla 


eis  reddi,  «i  ila  demnm,  si  quis  eos  juste  accusare 
vohierii,  seqaopericuto  facerc  }adicesesse  decemen- 
tes,  episcopos  reote  sapienies,  et  m  ecdesia  conve- 
nienies,  nbi  testes  esseoi  singQlorum,  qni  oppressi 
videbantur  :  nec  prius  -eos  respondere  debere  quam 
omiiia  sua  eis  et  ecclesiis  eorum  lei^s  integerrime 
resiituantur. 

XLIl. 

De  ordinationibus. 

(Ex  eadcm  epistola.) 

Ordinationesveropresbyterorimi  et  levitarum  tem- 
pore  congruo,et  multis  coram  astantibus  solemnitcr 
agiic ;  etprobabiles  ac  doctos  viros  ad  boc  opuscon- 


l^r»samai  excommmieare,  veljiKlioare,  aHquidve 
agere  absqueejus  consilio  vel  judicio.  Sed  hocol^r- 
vei  quod  ab  apostolis  ac  patribas  6i  praedecessoribus 
uostris  est  staiutum,  ei  a  nobis  confinDatam»  id  esi, 
si  quis  metropoliianus  episcopin,  nisi  qiio4  ad  snam 
solummodo  propriam  periiBei  parocbiam»  aiBe  cod- 
silio  ei  voluntaie  oronium  oomprovinciaiiam  eptsco- 
porum,  exira  aliquid  agere  ieHtawH,  gradns  sui 
periculo  subjacebii,  ei  quod  egerit,  irriioiB  habeator 
et  vacoum.  Sed  quidquid  de  proviiieiallim  eplsco- 
porum  eau8is,eorunique  ecdesiarora,  ei  derioorum, 
aique  ssecularium,  neoessariam  agere  aoi  disponere 
necesse  iiierit,  hoc  cum  omnium  consensu  provni- 
cialiuiu  agatur   pontificum,   oon  aliquo  domiBa* 


1109 


CAMONBS  rRO  SVA 


lliO 


tMiiit  fMa^  wtA  hanitlfiM  et  cMMwli  MkniiikMra-  A  v«*^  mariMe&rpont  utobeiiaHteoncHpUeeniiis  efus, 

%ed  neque  exhibeatii  membra  veetra  arma  iniquHtttie 
peccato,  sed  exfiibete  vos  tanquam  ex  mortuis  Hven- 
teSf  et  membra  vestra  ama  Justitias  Deo, 

XLTII. 

De  possessionibus  ecclesiarum. 


XLVI. 

Beiapsu  sucerdofie, 

<Ex  ea^n  «pistola.) 

Sed  si  aliquis  iapsus  quoquo  modo  fuerit,  porte- 

nius  eum,  et  fraterao  Gorripiamus  afiiecUiy  sicut  ait 

beatus  Apostolus  :  St  praioccupatus  fuerit  in  aliquo 

detictOf  vos  qui  epiritales  estis,  hujusmodi  instruite  in 

spiritu  lenitatis  considerans  teipsum^  ne  et  tu  tente- 

ris  (Galat,  yij  i).  Atter  alterius  omera  porteiie,  tt  §ic 

adimplebitis  legem  Christi  (Galat,  ti,  2).   Porro  sao- 

ctusDavid  de  criminibusmortiferis  egit  pceniteDtiam, 

et  tamen  in  iionore  permansit.  Beatus  quoquePetrus 

amarissimas  iaei^ffias  fndit,  tfuando  Bominum  ne- 


<£k  «psaloia  Viteni  pap»  scripta  <Ie  commrai  Tftt  cfi 

oblationibus  fidelium.) 

Wuttitudifds  autem  eredentium  erat  cor  unum  et 

anima  tcna,  nec  quisquam  eorum  quce  possidebat  ali^ 

fiui4  euum  €$ee  •dicebatf  sed  erant  illis  omnia  eommU' 

nia,   Et  virtute  magna  reddebant  apostoli  testimonium 

resurrectionis  Jesu  Christi  Domini  nostri,  et  gratia 

magna  erat  in  omnibus  illis,    Neque  enim  quisquam 

egens  erat  tnter  \fHos :  quotquot  emm  possessores  agro- 


gassc  poenituit,  sed  tamen  Apostoius  permansit.   Et  B  nim,  aut  domorum  erant,  vendentes  afferebant  pretia 


Dominus  per  prophetam  peccantibus  poUicetur,  di- 
cens :  Peccator  in  quacunque  die  conversus  ingemuO" 
rit^  ommum  imquitatum  Htius  mnpUue  uon  reconkt* 
bor  (Eioch,  zviii,  22).  Errtni  enim  qui  puUiK  «a- 
cerdotes  post  lap8um»si  condi^am  egerint  pceoiteii- 
liam,  Domino  mintiirare  non  posse,  ct  suis  hoDOii- 
bus  km,  si  boMm  deiBC(|>B  Titam  duxeriot,  etsiiiim 
sacoFdotium  caadi^  custodieriBt ;  ^  ipsi,  qui  Jmc 
putant,  noB  so1<hb  erraiit,  aed  eliaai  tradilas  Ecde- 
hlx  claves  dissipare  et  abigiere  videntur,  de  •^iInis 
•dictum  -est :  Quaxunque  solveritis  in  terra^  ermnt  so- 
luta  in  c4bIo  (Mattk,  xviH»  18).  Alio^piin  kaoc  seBlCB- 
tia  auX  Domiai  noo  est,  aot  Bon  vera.  Nos  vero  ia- 
dubitanier  tam  DomiBi  sacerdoles  fBam  reii^iios 
iideles  posl  dignam 


ad  honores  credimiis»  testaBle  DoraiBO  §ef  Profhe 
tam :  Nunquid  qui  dormit^  $km  ad§iciet^  ut  reswr§at  f 
et  qui  adversus  utj  non  revertetur  (IW.  zi.,  9)?  Et 
alibi :  Nolo^  inquit  Dominust  mortempeccalorie^  eed 
ut  couaeriaeury  et  vivat  (Eseck.  xxiiii,  H),  Bt  pr^ 
l>iieu  David  posniientiatt  agOBS,  diiit :  Mde  miki 
ioHitiam  oalutarie  tuifOt  epiritu  prineipaU  confimsa 
me  (Psal,  l,  14).  Ipse  nanqiie  peat  pmiieBiiaiB  tt 
aHos  doouit,  ei  «acnficMiB  Deo  obtiilii,  dam  exeBi- 
pium  docioribBfl  sanete  EedeaiK,  ei  lapsi  AieriBt, 
€um  dignampceBiteBliamDeo  gesaerint^BlniiiiqBelih 
cere  poase.  DocbH «nim,  quaodo  dixit :  Doceami^- 
quos  vias  tmas^  et  impU  ad  te  comvertontur^Peal*  l,  15). 


eorum  qua  vendebant^etponebant  ante  pedes  aposloto^ 
rum,  Dividebantur  autem  singulis  prout  cuique  opus 
erat.  Joeepkauiem^  qui  cognomimatvts  oetSarmbas 
ab  apastaUe,  quod  eet  interpretatum  fUiue  cotttotatiO' 
NWt  (evtteSfKjyprttu  f^etuvej  eum  keiberet  iHpnuUf  tra- 
diditiUem^  tt  vtHulit  preUuea^  «f  pojMf  auie  peiee 
apaetolorum,  et  rotfqoa  (Aot.  ify52*S7).  VideRlet 
aotem  sacerdotes  auBBiii,  ei  liiit  atque  levita,  ei  ro- 
liifii  6deles,  phn  «tilitatis  foBse  BflTerri,  si  baeredi- 
iates  eiagros  q«OB  f«ndeb«Bt,  ecdesm,  qnibuspna- 
sidebant  ^scopi,  tradereot,  60  quod  ck  BQflH^libaB 
eornm  iMd  fmeseotilws  qaMn  luiuris  temporibBS 
pluraet  elegaBtiora  posseBi  «Uoislrari  MeHbus  com* 
mBoem  filaBB  dooeBCifo«s  ^am  es  prelio  ipsoranif 
posse  revoeari  C  OTperoBi  pnedia  «ft  agros,  quos  veodere  soiebBnlt 


BMtricibBS  «cdesiis  tradere,  «i  SBmplibBs  eonim 
▼ivere.  1pseTeroresiadilione«Dg^runparocMa- 
rBin  «pisGoponBD»  fBi  iooBm  ieaent  sposloloraB» 
«raoiv  etsaBtasqiieadiMiG,eiAftBris8eniper  detaii 
Bsse  leiDporibiis,  qaibas  epiacopi  et  iklcies  dispensB- 
iores  eoraBi  onnibas,  commuoem  vitam  agsre  t»- 
leBtibas,  ministrare  canclB  Becessaria  debent,proBt 
melias  potoeriBi,  oi  oeoio  ia  eis  egeas  iaTenitCBr. 
IpSK  <eniai  res  fidelium  obiatioDCS  appeliaDtar ,  qalB 
DoBiiao  ofllerontar.  Nec  ergo  debeai  ia  aliis  asttm 
qoBm  eodesiasticiSt  ci  pnecBclonun  Gbristiaaonun 
Ihrtnia^  Td  iadigealiam  ooBTerii,  quia  vota  suai 
Melian.  ntqiie  ad  pRedictam  epus  expiendum  Do- 


Et sacrificium Deo obiulii» dum  dicebai:  Socri/idBin  mino  tiadita.  Si ^ais auleoi,  quodabsii,  secosefs- 


Deo  spiritue  coutributatue^  cor  contritum  et  kumiUth' 
fum,  Deus^  non  spemis  (Peat.  l,  19).  Videos  etiam 
Proplieta  scelera  saa  BMmdata  per  poeBiteoliafli, 
noo  dubitabat  praedicando»  etDoffiino  lilMBdo  curare 
alicna. 

liem  pesipaaca:  DaTid  eflMB  dioit :  Beati  qtsorum 
remieece  esmt  imquUotee^  et  ^vmnb  teda  suntpeceaia. 
Beatus  vir ,  cui  non  imputaitit  Dominue  feectOum 
(Psal,  xxxiy  4).  Mandatwr  eifo  boaie  a  peocaio,  ei 
ressrgit  graiia  Dei  a  lapsu,  ei  ia  pristiBO  saaBei  stt- 
eiojttxu  pradicias  auoloritales.  Videat  ae  aaipiiac 
•peccet,  ei  sententia  evangelica  ■Mtneat  in  eOt  qae 
ait :  Vade  et  amp/ias  noU  peeeare  (Joan,  Tiiiy  il). 
Lode  aii  Aposlolas  :  Non  ergo  reguet  peecatum  in 


lii,  4amBBtiDiiem  AnaBiae  et  Saphirtt  percipiat  ^  oi 
reos  sacriiegii  efficiatur,  sicut  illi  fuenat»  qui  pvelia 
reraii  fraadatent  pnedidarttm. 

XLVUI. 

Prsedia  dicata  ne  itueadantur. 

(Ea  eadem  epislola.) 

Alleadendinn  est  oflanilNis,  ei  fideiiler  easiodiOB- 

dom,  ei  ittios  usarpaiionis  contumeiia  depellenda,iie 

proBdia  usibiissecietoram  cceiestiom  dicata  a  quibas- 

qaan  IrraenlibBS  Texenlar  :   qiiod  si  qois  feeerii, 

posidebite  aliioais  acrimoniam  qoc  erga  sacriiegos 

jore  promeBda  esi,  perpetiia  dannetur  inCaiaiSp  st 

iirferBali  carceri  tradatur,  ani  exsilio  perpelom  da» 

portatiouis  utatur,  quoniamJHxta  apostolum  tradcvo 


1111 


^OIANDA 


II  :i 


oponet  bi|]ttsmodi  homioem  Satana^  ut  ipirtdtt  tal-  A  celsse  eonstiUit»,  et  pneparatae  inveiiiuDtiir  in  tbro- 


fiat  in  dii  Domini  (I  Cor,  v»  5). 

XUX. 
De  tede  episcopi. 
(Ex  eadem  epistola.) 
Quod  autem  sedes  in  episcoporum  ecclesiis  ex- 


no,  speculationem,  et  potestatem  judicandi  et  sol- 
Tendi,  alque  ligandi  a  Domino  sibi  datam  maierise 
docet;  unde  Salvator  ia  Evangelio  ait  :  Qua^cungue 
ligaverilis  iuper  terram^  erunt  ligata  in  cxlo  «. 


Caetera  desiderantur,  ul  et  Notingi  episcopi  capitula  quac  Remedio  adjecit  fide  Goldasti. 


NOTANDA  OUiEDAM 

171 

SMARAGDI  ABBATIS  COLLEGTIONES  IN  EPISTOLAS  ET  EVANGEUA 

QtMB  per  circuitum  anni  leguntur. 


Commentarrum  perpeUmm  a  Smaragdo  abbale  B  ^otis ,  ac  cbrislianse  plebis  necessitati  inserrfunt. 


in  singulas  Evangeliorum  et  Epistokirum  lectioncs 
tdomatum,  denuo  tandem  posl  ssecula  tria,  quiuque 
Insuperlustris  annorum  eiapsis,  ex  editione  principe^ 
ttt  aiunf,  recusum,  multo  se  nomine  commendare 
diligens  quisque  lector  facile  intelliget.  Emicat  in 
€0  primum  omnium  fere  scriptorum  ecclesiastico- 
rom,  qui  a  saeculo  circiter  octavo  floruere,  commnnis 
Ittdoles,  pia  sane,  bumiUs  et  doclissima,  qua  sibi 
ninus  confisi,  veterum  potius  Patrum  opera  manu 
•edula  revolverent,  exprimerent  placita,  dictaque  de 
veiiK),  suis  inserenda  libris  aut  sermonibus,  excer- 
perent.  Smaragdus,  ut  ipse  testatur,  c  bunc  ex  mul- 
lis  unum  curavil  colligere  librum,  et  de  magnorum 
tractatibus  prolatisque  sermonibus  Patrum,  quasi 


varias  ejusdem  fere  argumenti  sylloges  publici  juris 
fecere.  Unus  vero  Noster  obviam  quidem  et  com- 
munera  scmitam,  proprio  autem  tramile,  insistens, 
dum  alii  integras  singulis  lectionibus  bomilias  ap- 
ponerent,  ipse  ex  variis  diversorum  auctonim  scr- 
monibus  aut  libris  perpetuum  commentariom  re- 
texuit. 

Alia  demum  causa  accessit  cur  in  illo  Smaragdi 
Commentario  obiler  immorenaur,  scilicet  quod,  com 
vei  in  bibliothecis  amplissimis  tam  ejusdem  Com- 
mentarii  edilio  unica,  quam  exeniplar  manu  scri- 
ptum  raro  admodum  reperiatnr ,  tnsignis  el  satis  bonae 
notae  invenimus  codicem,  in  bibliotheca  Bononiensi 
nunc  asservatum,  quem  olim  raptim  evolTiroas, 


de  magnis  fluminibus,  pelagique  gurgitibus,  pariter  C  denuo  ad  nostros  usus,  multa  cum  bHmtnitafe, 


derivator  exstitit  et  breviator.  i  In  eo  autem  maxime 
•I  peculiariter  notandus,  quod  tam  pneslantes  quam 
rarissimos  XX  auctores  sibi  voluit  praelucere.  Nam 
sb  eo  rescimus  defloratos  fuisse  Hilarium,  Hierony- 
mtim,  Ambrosiumf  Augustinum,  Cyprianumy  Cyril- 
iMm,  Gregoriumj  Fulgentium,  Chrysostomum,  Cas- 
^odorum,  Eucherium,  Isidorum,  Bedam,  omnium 
ore  celeberrimos;  deinde  Tiehonium  et  Primatiumj 
minus  notos  aut  magna  ex  parte  deperditos ;  c  ac 
caute  legendos,  i  Pelagium  et  Origenem ;  denique 
ambigui  nominis  Victorem,  et  Figulum  aut  Frigu' 
lum  ,  de  quo  baclenus,  apud  omnes  quos  noverim, 
altum  silentium. 

Practerea  ad  banc  retexendam  Catenam  Smara- 
gdum  facile  putaverim  fuisse  ab  eodem  adductum  ^  digestos  suis  posteris  reliquit. 


re- 
censoit  eximius  et  diligens  V.  D.  Hmgneri^  cui,  uti 
et  mihi  tantum  concessae  fueront,  typis  properan- 
tibns,  paucse  borae,  subcesivae,  nec  ilbequidem  om- 
nino  liberae  :  unde  notularum  adversaria,  raptim 
hinc  inde  corrasa,  vix  eo  loci  licuit  inserer«. 

Codex  autem  ille  nunc  Bononiensis,  olim  in  cele- 
berrimae  abbatiae  Sancti  Bertini  Audomarensis  li- 
braria  repositus  est.  Nullus  dubilo  quin  idem  ille 
sir,  de  quo  in  ejusdem  abbatiae  Chartulario,  noper 
edito,  p.  208,  S09,  legitur  :  Domnus  Johannes,  codi" 
ees  non  modiee  appretiationis  conseribi  fecit^  quomm 
titutos  ad  commendandum  ejus  studium  breviter  sub- 

nectere  non  piguit Librum  Omeluruii  tocius  an- 

NUAi.is  ciRCULi  in  duo  volumina  divisum,,,  tx  integro 


&todio,quo  haetempesta^  certatim  et  quasi  invicem 
conspiravcre  Paulus  Warnefridus,  AIcuinus,Hraba- 
nusMaurus,  Haymo  Halbersladiensis,  qui,  cum  recens 
per  Gallias  invecta  fuisset  Romanae  Ecclesiae  litur- 
gia,  ac  tantse  hujusce  rei  auclor  praecipuus  Carolus 
nomine  et  merito  Magnus,  ipse  quemque  peritissi- 
nram,  ut  testatur  epistola  ad  Paulum  diaconum,  ad 
exponendas  emittendasque  in  vulgus  veterum  Pa- 
Irum  homilias,  quibus  singul»  lectiones  illustraren- 
luri  excitasset,  obsccundarunt  ultro  lanlt  principis 


Codex  enim  noster  in  duos  tomos  dividitar,  sse- 
culum  XI  scriptura  referens,  quo  scilicet  tempore 
Joannes  abbas  (1083-4095)  Sanbertinianis  praeerat. 
Primus  tomus  inscribitur  n«  xxv,  secundas  n*  xliii  ; 
olim  in  Hbraria  S.  Bertini  prae  se  ferebamt  nnmc- 
ros  85  et  84  ;  prior  insuper  titulum  bunc  recentem, 
dorso  appositum  :  Expositio  Epistolarum  et  Etan* 
9e/torKm;posteriorautem  :  Hieronymus  in  Scriptu^ 
ram,  Codexeadem  manu  totusexaratur,  satis  integer» 
paucis  foUis  hic  iilic  resectis,  aut  laceratis,  wel 


lltS 


IX  SMARAGDI  COLLEGTIONBS. 


madore  ei  a&vo  corrasis.  NuUus  in  codicis  lomo  A  nominibiis  :  ut  Salomonem,  eundemque  IJida  • 


primo  titulus  estmanu  yeteri  scriptus  :  tantummodo 
manu  sxculi  xvi  leguntur  ista  quse  partim  excisa 
fuere  :  Expositio  QUiEDAM  Epistolardu  et  Evange- 

LIORUIl A    VIGILIA    NaTALIS  DoUINI    USQUB    POST 

Pascha 

PROGEMIA. 

Primum  nolare  est  in  proocmiis  leciiones  tarias 

et  qua^lam  additamenta  : 

Edit.,  mavelle. 

—     Joannii  Clinj- 

soslamL 


itll 

s». 


Cod.,  malle. 
—     Joannis. 


dechiam,  eundemqueloachim;  Oziara,  eundemque 
Azariam ;  nam  Maltbeus  idem  est  el  Levi ;  et  quem 
Matibeus  Lebbeum,Marcus  Taiiheum  scribiL  Secan- 
dum  hanc  ergo  consuetudinem  videtur  nobls  et 
Paulusjduplici  usus  esse  vocabulo,  ct  doncc  quidem 
genti  propriae  ministrabat,  Saulus  esse  vocitaCbg» 
quod  ct  magis  appellari  patrie  vemaculum  videba- 
tur.  Paulus  autem  appellatus  est ,  quum  Graecis  el 
gentibus  praecepta  conscribil;  nam  ct  hoc  ipgam 

![uod  Scriptura  dicit  :  Saulns  autem  qui  et  Paulut 
Act.  XIII j,  evidenter  non  ei  tunc  primum  Pauli  nomen 
ostendit  impositum,  sed  veteris  appellationis  id 
fuisse  designatum.  i 


Friguli, 
Ut  si  quis  no 
civa. 


Cujus  conforta-' 
tus  edulio. 


—  Figuli. 

—  Ut  si  quis  na- 

tiva. 

—  -      Non     desinet, 

—  Cujus  confor- 

tatu  sedulo. 
QuaB  sequuntur  in  editis,adiLf6nim  Comiiis(de  quo 
vide  sancli  Hieronymi  Opera,  i.  Xf,p.  437,  ei  inde 
corrige  veteris  editoris  notam)  referenda,  in  codi- 
ce  Bononiensi  desunt.  Desideranlur  quoque  versus 
Smaragili ;  horum  autem  loco  ibidem  duplex  alius 
prologus  iusc.ritur ;  prior  e  Gassiodoro  ad  Psalmos  ; 
posterior  ex  Hieronymo  super  Epistolam  ad  Roma- 
noSf  excerptus.  Titulus  :  Lncipit  praefatio. 

c  Quaeritur  «  quare  post  Evangelia  voiuit  Aposto- 
lus  has  Epistolas  ad  singulas  Eccfesias  destinare  ? 
Scilicet,  ut  initia  nascentis  Ecclcsiae  novis  causis 
exislentibus  praemuniret,  et  praesentia  atque  orien- 
tia  resecarel  vitia,  et  post  futuras  excluderet  quae- 


Deinde  veniuntquae  infra,  ubi  de  Victore  Gapuano» 
damus  primo  loco,  in  editis  vero  anle  Origenis 
pn^tv  proposita. 

Non  desinat.     b     ^^^^^  pretium  fuisset  in  sequentium  edilorum 
ry.'         j-  \        collatione  cum  codice  tria  in  primis  recognoscere» 

quae  ad  ipsummet  anni  circulum  seu  totius  libri  or- 
dinem  perlinent;  deinde  quae  singuiorum  aucto- 
rum  loca  distincte  internoscenda  indigilant;  tura 
in  primis  quae  ex  aucloribus  rarissimis,  FrigulOp 
Yictore,  Pelagio  afferuntur.  Vix  otii  noslri  eat 
hasc  tria  sigillatiin  indigitare. 

I. 

DE  CIACULO  ANM. 

In  vigilia  Natale  (sic)  Domini, 

Ponitur  duplex  lectio,  Apostoli  una,  ad  Rom.  i; 

altera  Isaiae  lxii,  quod  sapere  ritum  veterem  Galli* 

canum  videtur;  deinde  ,  sine  ulla  distinclione  se« 

quunlur  qux  nunc  in  Missali  Romano  leguntur  pro 


ua  resecarei  viiia,  ei  posi  luturas  exciuderet  quae-      «  •    ^  ^* ."  ^-  •  .      *..... 

stiones.  Deccm  Epistolas  ad  universales  Paulus  con-  C  P""*^,®^  ^^^^  ^^^^^  ^^  "®^^  «*  >"  ^'^,  msi  quod 

scripsit  Ecclesias,  ut  ostenderet  Novum  non  discre-      ^^^^  Eoist.ad  Titum  n.  Wihir  itAPnnn  ¥»nin»  ix  •  nihii 

pare  a  Veleri  Testamento  :  ad  numenim  enim  De- 

cAlogi  suas  Epistolas  ordinavit ;  ut  quot  praeceptis 

et  signis  Mo^rses  a  Pharaone  instiiuit  liberatos,  to- 

tidem  hic  Epistolis  a  diaboU  ct  idolatriae  servilute 

edoceret  adquisitos.  Nam  quatuor  tantum  misit  ad 

discipulos.  Romanis  non  primum  Apostdus,  ut  in 

ceteris,  posuit  fidei  fundamcnlum ;  sed  aliis  disci- 

pulis  jam  crediderant  praedicantibus.  A  Paulo  tan- 

lum  indigent  coofirinari,  sicut  ipse  dicit  r  Desidero 

enim  videre  vos^   ut  aliquid  innertiar  vobis  gratiae 

spiritalis  ad  confirmando*  vos,  > 


INCIPlUirT  GOLLEGTIONES. 
IN  VIGILIA  NATALE  (stc)  DOIIINI. 

Lectio  Epist.  B.  Pauli  ad  Romanos. 

c  Epistola,  Graece,  Latine,  super  missa  dicitur. 
*£irl  enim  Graece,  Latine  super  dicitur,  stoia,  missa.  n 
Sicuti  est  illud  :  epigramma^  id  est,  super  littera; 
Epitafium^,  super  sepulchrum;  episcopuSy  super  spe- 
culator;  sic  et  epistolae,  super  missae  vocantur.  Quia 
super  Legem  el  Prophetas  et  Evangelia  superad- 
ditae  inveniunlur.  Homani,  proptcr  potentiam  et 
fortitiidinem,  sulflimes  vel  tonantes  interpretantur. 

f  PAULU8. 

c  ^  Prima  nobis  quaestio  de  nomine  ipsius  Pauli 
videlur  exsurgere ;  cur  is  qui  Saulus  dictus  est  in 
Actibus  apostolorum,  nunc  Paulus  dicatur.  Inveni- 
inus  in  Scripturis  divinis  quibusdam  commutata 
vocabula  ut  ex  Abranr,  Abrabam;  ex  Jacob,  Israel; 
ex  Simone,  Petrus;  aiiquantos  vero  binis  usos  esse 

•  Eadem  habet  Hrabanus  Maur.  t.  V,  p^  170. 
i>ln  ediiis  baec  Oriffcni  ascribunuir,  et  quidem 
mcrito  jure;  lextus  cmmcditusqui  incipit:  IkPaulo 


loco  Epist,  ad  Titum  ii,  legitur  iterum  IsaicB  ix ;  nihU 

aulem  pro  missa  ad  auroram  occurrit.  Alia  super- 

sedemus  variantia  cum  ordine  consueto  adnotare. 

qu»  quisque  in  promptu  deprehendere  valet ,  cum 

nunc  de  sola  codicis  nostri  cum  edito  textu  discre- 

pantia  agendum  sit. 

In  Octabas  Domini. 

Dominica  prima  post  Tbeophauia. 

In  Scptuagcsimo. 

In  Sexagesimo. 

In  Quinquagesimo. 

Dominica  prima  mensis  primi. 

Dominica  in  Tricesima. 

Dominica  in  Vicesima. 

Feria  secunda  post  Vicesima. 

Dominica  indulgentia  ad  Laleranis  [Ed.^  la 

Palmis]. 
Feria  secunda  Paschae  ad  S.  Petrum. 
Dominica  iu  octabas  (sic  deinceps)  Paschae,  etc» 

Tomus  primus  codicis  nostri  dcsinit  in  Litama 
majore;  secundus  incipit  ab  Ascensione  ,  sub  hac 
inscriptione  prima  manu  :  Incipit  textus  Ubri  secund§ 
in  Ascensione  Domini. 

Deinde  : 

Dominica  post  Ascensam  Domini. 

Dominica  in  Pentecoste. 

Post  Dominicam  septimam  [In  edit.,  post  VIJ. 

In  vigilia  S.  Joannis  BaplisL». 

In  natali  S.  Joaimis. 

jam  diximus ,  lucuienter  nostra  roquirit.  d.  t.  IV. 
p.  461. 


1115 


NOTANDA 


iiie 


In  Tlcllsa  S.  Peiri. 

ddminica  Vin  post  Peirteeosief . 


1n  festiyitate  sancti  archaf|;eH,  post  ex|K)sitmii 
JEvangelium  bebdomadiB  primas  ante  Natalem  Do- 
Diini,  cxxlex  babet  ut  editus  : 

Ettctetms  dierum  Domtnicomm  eunelarum  (stc)  /^^tff- 
vilatumque  muUarvm  expotiiiones  ctm§ruarmn 
hetionum  ordinatim  currentes,  juvante  Christoj  ea^ 
'pkvemnl  feliciler  annum.  Vehinc  Mnciorum  mar- 
tfrum,  vitginum  et  confe$$orum  expotkionei  po- 
$uimu$  tectionum. 

In  Natali  apostolorum, 

II. 

DE  VARI0Rt7M  AUCTORUM  LOCIS. 

Maximi  prelii  essct  sedulo  et  per  odum  excutere 
rnnnes  auctores  in  ilioCommcntario  adduclos  ,  om-  j^ 
niumque  Icca  sigiliatim  recognoscere  :  qu»  ut  alii 
liberius  aggrediantur  enixe  deprecati,  viam  sat  erit 
<istendamus,  signaque  pro  itineris  ducatu  ponamus 
quibns  latent  nomina  singulomm  auctorum  ,  ac 
initia  locorum,  prout  in  codice  Bononiensi  exstant , 
uno  aut  altero  verbo  descril)amus.  Haec  sunt  auclo- 
rum  sigla  qux  deprchendimus  in  margine  minio  et 
capitali  littcra  distincta  : 

Amb.  A.  Ambrosius. 

Ags.  Ag.  A.  Augustimis. 

B.  Beda. 

^AS.  Ca.  Cassiodorus. 

Cu.  [forie  pro  Ca].  Cassiodorns? 


Ct. 
EucH,  Eu. 
Frigl,  Fri,  Fi. 

FULG,  FUL. 

f. 

G. 
H. 

HlL. 

Isi,  Is. 

Jo. 

N. 

Or. 

Pf.lg. 

Pri,  Pr. 

P. 

R. 

Vic.  Ui,  V. 

TlCHO. 


Cyprianus  aut  Cyrilhis. 

EucfaeriBS. 

Frigulus. 

Fulgentius. 

Frigulus  aut  Fulgentius. 

Gregorius. 

Hieronymus. 

Hilarius. 

Isidorns. 

Chrysostomns. 

Notanda? 

Origenes. 

Pelagius. 

Primasius. 

Polagius  aut  Primasius. 

Forte   Rufinus   in   Ui$toria 

Eu$€bii. 
Viclor. 
Tichouius. 


Hxc  autcm   sigbi,  ^tne  snb  oculis  lialmit  editor 
piinceps  Ulrichius  ,  vcl  ad  nutum    exprcssit ,  vel 
aliis  invenit  locis  prefixa.  Hinc  innumcrse  varia*  ^ 
tuiiies  qoanim  indicnlam  e  re  nostra  diixiiiuis  esse 
diligenter  digerendum. 

E6,  nestra. 

H.  -*  Hic  prophetft.  Col.  18 

FRI.  —  Quare  non  Jesus  Christus.  19 

H.  —  Qu^ritur  quare.  19 

B.  —  Nolandum  quod.  19 

JU.  —  Cur  in  somnis.  20 

Yl.  —  Ciir  non  Jacob.  21 

H.  —  Noli  timere.  21 

G.  —  Bcne,  non  solum.  24 

H.  —  Peccaium  non  per.  52 

ViC.  —  Ex  muncre  diviuo.  34 

B.  —  Carnalis  quippe.  3i 

FUL.  —  Quia  cl  in  diviiia.  55 


H.  —  Prodif(ia  dictminr» 

OR.  —  Pienitudo  enim. 

B.  —  Cum  Dominus  Jesus  Christus. 

R.  —  Seipsum  avi  comparat. 

B.  —  Hic  manifeste. 

B.  —  Maffna.vox  sanctorum. 

PRl.  —  Quid  per  voccm. 

B.  —  Concithariskc. 

PRI.  —  Quiil  per  caniicuin. 

PRI.  —  Sedes  ecclesia. 

CA.  —  Sedes  sunt. 

PR.  —  Quatuor  enim. 

FRI.  —  Non  dicit  tuum. 

JO.  —  Quia  BaLylon. 

B.  —  Possumus  quoque. 

P  vel  F.  —  iEg^tus  tenebns. 

B.  —  <iuod  dicil. 

F.  —  Quod  iterum. 

OR.  —  Potest  tamen. 

B.  —  In  morte  Innoc. 

H.  —  Quod  aulem. 

JO.  —  Quid  enim  Rama. 
H.  —  De  Rachel. 
B.  —  Figuraliter. 
H.  —  Plorat  autem. 
fi.  —  Spiritalitcr. 
H.  •—  Ex  hoc  loco. 
B.  —  Quod  dum. 

AGS.  —  Erudire  enim. 
A.  —  Circuinciditur. 

AG.  —  Non  solum  afb  ang. 
AG.  —  Si  enira. 
P«.  —  In  eoautem. 
N.  —  Aliquid  in  me. 
H.  —  Nos  quippe. 

A.  —  Nec  littera. 

B.  —  Et  usque. 

H.  —  Pulehre  aiitem. 

V.  —  Magos. 

F.  —  Alii  dicunt. 

P.  —  Donum  uon  ex  nostro. 

P.  —  De  ministerio. 

P.  —  Maxime  circa. 

P.  —  Ne  Dcr  sollicitudinein. 

A.  —  Quid  est  ergo. 

P.  —  Aut  fugiendo. 

H.  —  Videns  centurionis. 

F.  —  Prsepositus  gcntis. 

G.  —  Numquid  jam. 
AM.  -^  Utrum  unum. 

UI.  —  Modus  iste. 

•  P.  —  Ostendit. 

*  P.  —  Exemplo  carnalis. 
P.  —  In  Tacuum  Dei. 

P.  —  Sicut  alibi. 
P.  —  Id  est,  ne  forle. 
PELG".  —  Qui  ad  viFtuten 
P.  —  Id  est,  per. 

U.  —  Quxrlt  tentator. 
F.  -—  In  sanctam. 

A.  —  Suggerebatur. 

B.  —  Dicens  diabolus. 
P.  —  Vas,  id  est, 

B.  —  Notandum* 

P.  —  Imitatione. 

B.  —  Non  baec. 

A.  —  Intrat  ergo. 

H.  —  Iromundus  quippe. 

A.  —  Nihil  enim  nrodest. 
H.  —  Post  duos  dies. 

B.  —  Hoc  sano  ju^a 
II.  —  CoRgregantur. 
B.  —  Mif er  laia. 


C<>l. 
56 
36 
57 

If^ 
46 
48 
49 
40 
49 
40 
49 
49 
51 

51 
51 
52 
52 
52 
52 
52 
55 

55 
55 
53 
55 
53 
54 
54 

55 
58 

61 
63 
63 
65 
66 
66 
66 
71 
72 
72 
80 
80 
81 
82 
86 
92 
95 
107 
107 
107 

114 
115 
115 
119 
119 
119 
119 
iit 

t«6 
128 

m 

130 
t3l 
153 
136 
138 
139 
149 
174 
174 
175 


1U7 


IN  SHARACm  COLLECTIONES. 


1418 


II.  — 
«.  — 
B.  — 
B.  — 
B.  — 
B.  — 

n.  — 

B.  — 
H.  — 
B.  — 
H.  — 
B.  — 
H.  — 
H.  — 
G.  ~ 
R.  — 

vr.- 

H.  — 

A.  — 
H.  — 
G.  — 

B.  — 
CY.- 
0.  — 
A.  — 
CY.- 
A.  — 
IH.- 
A.   - 


In  alk)  EvsingeU^. 
Frangit  ntem. 
Potesi  aoien). 
Cam  Tcro  Satanss. 
Qtiod  antcm. 
Alibi  lerimus. 
1n  alio  Evangelit). 
AUiori  antem. 
\]i  complcretnr  qnod. 
Vclavenmt  autem. 
PHatns  autem. 
Pro  rcgia  enim. 
1n  Chlamide. 
Blasphemabant. 
Qiias  cunctas. 
Fidem  namque. 

\c1um  templi. 
Rationis  igitiir. 
Quod  clamat. 
Non  omnes. 
Ligmim  adversus. 
Quaerendum  cst. 
Per  hoc  enlm. 
Non  rapina. 
Curo  igitur. 
Ex  inanitio. 
Exinanivit,  non. 
■  Quoinodo  acoepit. 
Prailer  hoc. 


I*  iil.  —  Quod  diversa. 

A.  —  N'oii  potest  dici. 

L"I.  —  Non  est  relatio. 

B.  —  In  Eyangelio. 
B.  —  Id  esl,  pater. 

A.  —  Christus  passos  cst. 
A.  -    Quis  suscitavit. 
G.  —  Nihil  simplex. 
A.  —  AdJacob. 

EO.  —  Quid  respondendum. 

A.  —  Quod  hxretici. 
FRl.  —  id  est  qualnor  viri. 
ISI.  —  Noe  vero ,  qui. 

B.  —  Rogatus  a. 

G.  —  Probaiio  erao* 
B.  —  Pitnceps  scuicet. 
G*.  —  Noirauili  autem. 
G.  —  0  quanla  est. 
G.  —  Quis  isie  est. 
B.  —  Quia  non  soium. 
G.  —  Quid  videntes. 
OR.  —  Si  quis  inlueaUir. 
P.  —  Quidam  etiam. 
H.  —  Non  quod  ante. 
B.  —  Plerumque  justitia. 
AM.  —  Non  immeriU). 
U.  —  Diieciio  ampliorem% 
B.  —  Hunc  Herodem. 
H.  —  Philippus  iste. 
F.  —  Sive  super  hanc. 
P.  —  Sive  existimate. 
A.  —  Hoc  est,  nisi* 
FI.  —  Audislis. 
Fl.  —  Gehenna  nomem 
HIL.  —  Docet  utiijue. 
P.  —  Hoc  est  majora. 
P.  —  Ac  si  dicerel. 
P.  —  Non  dixit. 

A.  —  In  hac  lectione. 
P.  —  Hoc  totum. 

P.  —  Judaei  accepemnt. 

B.  —  Nun<{uid  coUipnt. 
P.  —  Omnia  qiKB  eis. 
A.  —  In  iiia  scriptura. 
P.  -   Humana  ientatio. 


B 


€oI.        A 

177 
178 
179 
190 
481 

iS4 
984 

184 
166 
186 
187 
196 
191 
491 

191 
192 
192 
192 
195 
193 
200 
200 
200 
200 
200 
20! 
202 

zzz 

225 

225 
225 
229 
229 
229 
855 
555 

255 
257 
264 
264 
506 
•528 
559 
549 
550 
555 
560 
560 
564 
567 
578 
579 
580 
588 
589 
591 
592 
405 
405 
405 
405 
405 
406 
407 
407 
408 
411 
412 
415 
41« 
416 
417 


G,  —  Flevit  etensm. 
P.  — Htc  prxtermisso. 
P.  —  Id  est,  qui. 
P.  —  Neque  qnis  pntet. 
P.  —  Hoc  loco  Mosen. 
P.  —  Ac  si  diccret. 
P.  —  Praeoccupatur. 
P.  —  Ac  si  diceret. 
U.  —  Portat  quoque. 
P.  —  Lex  Christi  oharitas. 
H.  —  Si  quis  non  vult. 
P.  —  Reqnirendum. 
P.  — iNunc  tempus. 
P.  —  Id  est,  paganis. 
H.  —  Qui  sunt  duo. 
FI.  —  In  omni  gloria. 
H.  —  Et  revera  quod  nec. 

A.  —  H»c  est  communio. 
H.  —  Nota  f|uod  qui. 

H.  —  Formidolosa  sententia. 

B.  —  Princeps  iiaqne. 

Y.  —  Ubi  tetragrammalon. 
FI.  —  Hoc  mare  proptcr. 
FI.  —  Bini  vocantur. 
FL  —  Primum  enim. 
OR.  —  Quoniam  Jesse. 
G.  —  His  verbis  Joannis. 
A.  —  Timendum  est  enim. 
131.  —  Solvere  calceamcntum. 
H.  —  Bethania  villa. 
P.  —  Permisit  tradi ,  ut. 
0.  —  Percunctari  libci. 
F.  —  Recte  Deus  exceisus. 
11.  —  Signanter  addidit. 

A.  —  Videntur  itaque. 

B.  —  Hanc  parabolam. 
TICHO.  —  Sed  quid  in  Dominum. 
<y.  —  Per  oleum  quippe. 

fi«  -^  Per  aag^orum. 

m. 


421 
455 

457 
445 
444 

456 
456 
457 
457 
457 
457 
458 
459 
459 
460 
461 
461 
465 
478 
501 
506 
568 
510 
511 
511 
517 
525 
524 
525 
526 
528 
552 
545 
546 
549 
^49 
549 
550 
550 


K  HOMIOLllS  HINDS  OBfVIIB  AUCTOBIBUS  Ifl  SI1AR4G0IIIA 
C0LLfiCTAMfi4  ADDUCT16. 

OmnidiB  quos  Galeme  sue  Smaragdus  attexoil 
auctomm  nullum  prortm  esse  negligendum  cuiqw 
exploraium  erit  atlendentl,  iii  biquscemodi  saeculi  i» 
eclogariis  procul  dubio  repnesentari  codices  vetustia- 
simos,  nec  tcmere  exscriplos ,  sed »  quod  mnltis  et 
eertis  aliunde  consut  testimoiriis,  conquisitos  dili-> 
genter,  sedulo  collartos,  correctos  accurate,  et,  ttft 
jubente  Carolo  llagno,  et  doceiUe  Terbis  et  ezemplft 
ceid)errirao  AioQinOyCiseiodoriTices  agenle  in^Gal- 
-j^  His,  fidditer  etpressos.  In  immensum  vero  cresce- 
rerit  notae  eo  loei  obiter  subjicienda^  si  quatoor 
Smftragdi  codiees,  Ulricbiot  neoape  tres,  ei  unuflii 
BononieBsero,^  cum  variis  sifiguienmPatrum  ediiio* 
nibtts  conferre  aggrederemur.  Neque  enim  tantuia 
in  examen  Tenirent  Tinginti  quos  in  prooemii> 
noster  de  nomine  appellatos ,  suis  deinde  quemque 
propriis  siglis^  uti  supra  Tides ,  distinsit ;  alii  quo- 
que  lilc  illic  siTC  strida,  sive  soluta  oratione  excerpti 
eamdem  requirerent  cnram ;  quales  (nec  omnes  forte 
appellaTerim)  vetus  chronoffraphui  forsitan  Africanug^ 
anetor  Coneordite^  quem  Smaragdum  libenter  esse 
dixerim,  Juvencus  dlctus  ibidem  rarissimo  nomine, 
aiias  ignoto  prorsus,  Canoriiw,  p.  72,  Seduliusp.  140, 
188,  Arafor  perperam  in  edito  scriptus  oralcri^.  555» 


1119 


NOTANDA 


1120 


il.  p.  590 ;  Joiq>hH8,  p.  589 ;  yeotericus,  interpres  A      ■  Vespere  auiem  sabbali.  Quod  «livcrsa  mulierum 


gnecus,  p.  i5i ;  anonymus  pocta  p.  546 ,  etc.  Vix 
uuum  nobis  superest  tentandum,  rariorcs  nempe 
auctores  prxcipuos  a  Smaragdo  adductos  e\  edito 
textu  et  codice  Bononiensi  perfunclorie  attingere. 

§  I.  Frigulus. 
Quem  Figulum  finxit  Ulrichius  (utrum  cx  suis  co- 
dicibus ,  an  per  oscitantiam,  non  liquet),  Frigulum 
claro  et  niiido  charactere  Bononiensis  codex  desi- 
gnat,  ncmo  quem  sciam  sive  ante,  sive  post  Sma- 
ragdum ,  ulla  vel  minima  mcmoria  indigitavit.  Ncc 
tantum  uni  nostro  innoluit;  imo  sie  in  ipsius  edito 
textu,  omissis  mulatisve  siglis,  evanuit,  ut  quasi 
rursum  sub  aqua  immersus  videatur ,  nec  nisi  solis 


tempora  in  Evangeliis  describuntur ,  non  mendacii 
signum  est,  sed  sedul^  visitationis  officium.  Qmp  lu- 
cescit  in  prima  sabbati,  A  parte  prima  noctis,  qnod 
estYcsper,  ipsam  noctem  voluit  significare,  ciijus 
noctis  fine  venerunt  mulieres.  Cur  autem  iioctem 
appcllatvespere?  (][uia  vespene  licehat  adferre  aro- 
mata,  transacto  utique  sabbato,  ac  si  dicerct :  Nocte 
quae  sequitur  sabbatum  venerunt,  quo  tempore  volue- 
rant,  venire  liberum  habentes,  sive  vetpere  sabbati^ 
non  vesperascente  die ,  sed  vesperascente  nocte,  id 
est,  in  nne  noctis  venerunt.  Ab  exordio  mundi  dies 
pnecedebat  noctem  usque  ad  Christi  passionem.  A 
Christi  vcro  passione,  nox  prsccedit  diem. 

Sive  ita  legendum,  vespere  $abbati,  id  est,  anrora 
quse  noctis  initio  lucet,  ipsa  per  totam  noclem  ma- 
nenle  manc  elucescit,  et  idco  forsitan,  hx  mulicres 
a  nociis  initio  usque  mane  ibi  mansenmt.  Sed  Mar- 


,.  .,  ,       .X  •  r    .     .  1  cus  dicit :  Et  valde  mane,  et  reliqua.  Apparet  autera 

jam  m  codicibus  eruendus.  Quem  si  forte  Sfglorum      ^^^  ^^j,^  resurrcxisset  Dominus,  !d  est  mane,  cum 

ope  expiscatus  fucris,  duplex  erit  tibi  nec  minima  ^  miadraffinta  horis  ,  juxla  Augustinum,  in  sepulcro 

eum  dignoscendi  difficullas;  tum  quia  nomen  illius,      'u»sse  describilur,  id  est,  qnatuor  horas,  qua  die 

crucifixus  esl,  rcmanentcs  duodecim  honie  noctis 
sabbati,  duodecim  dici  sabbati,  duoJecim  noctis  dici 


ob  similes  pene  litteras  primas,  cum  Primasii  nomine 
in  promptu  fuit  r^nfudisse ;  tuin  quia  quoties  codex 
Bononicnsis  consuete  legit  Figulum,  toties  in  edito 
textu  ,  fortc  astipulanlibus  codicibus  Ulrichianis, 
scribitur  Fti/r/e/2/tMs.  Sed,  praeterquam  quod  Prima* 
sius  adeo  elegans  cst,  Fulgcnlius  vcro  adco  insignis, 
ut  vix  ullum  csse  dcbeat  pcriculum  alterutrum  cum 
Frigulo  rcccnliori,  incompto,  rudi,  eclogario  se- 
quioris  xvi,  ni  fallor,  confundendi,  aliunde  tumpauca 
sunt  Primasii  scripta  ,  quse  cum  nostris  omnino  dif- 
fenint ;  tum  Fulgcntius  in  libris  suis  totus  est  de  re 
doginalica ,  ncc  nisi  h  iraf  o^&)  evadit  exegeticus  ; 
Frigulus  vero  iste  mullus  est  in  littera  quorumdam 


dominica^ ,  horas  autcm  ouadraginta  in  sepulcro 
jacuit :  pro  hac  causa  quauraginta  diebns  p«)st  rc- 
surrcctioncm  aposlolis  suis  sxpe  se  manifeslavit.  In 
nomine  autein,  quod  est  yespere ,  mulli  diversa  pu- 
lant.  In  Evangelio  cnim  Graeco  iia  habetur,  ojft  Si 
caCSdeTwv  •rij  cTre^waxouo"*!  ce»  f*t«v  ca^Sarwv,  ia  csl. 
vetpere  sabbati,  quce  luccscit  in  pnma  sabbatomm,  in 
quo  apparet  6)j/i,  quod  femininum  iiomen  est,  rii  fe- 
miniuum  pronomen  est,  unde  quidam  volunt,  «|uod 
vcspcr  communis,  hoc  est,  masculini  et  feminini  sit 
generis  nomen,  cujus  ablativus  vespere  [quidam  w 
luiit  vespera,  non  vcsperae  dici,  femiiifnum  facientes]. 
Quidam  sublilius  ita  Iec;unt.  Venit  Maria  prima  sal»- 
bali,  qua;  lucescit  vespere  sabbati.  Alii  ila  intelligunt, 
ut  sabbatum  requies  interpretetur :  vespcre  auteni 


locorum  enuCeanda.  e.y^on  Indagatur  Ubenter.ct  ^  jugis  Q«.^^^^^^^^^^ 
vanas  origines  rerum  venatur,undequaque  sua  cor-  ' 
radit ,  siinillimus  collectoribus  Hibernicis  aut  Gal- 


licis,  qui  circa  Caroli  a^vi  tempora,  veleres  expilar 
solebant.  Ut  utsit,  operse  pretium  mihi  visum  est 
nonnulla,  gratia  exempli,  loca  seligere ,  et  ad  fidem 
codicis  Bononiensis  exprimcre ,  quae  satis  erunt  ut 
auctoris  illius  indoles  et  aetas  haud  omnino  lateant. 

FRI. 

I.  Christi  autem  generatio  sic  erat.  Quare  non  Jesu 
Qiristi,  sed  solummodo  Christi,  id  est,  non  utrum- 
que  nomen,  sed  alterum  posuit  ?  Hoc,  ut  a  majoribus 
tradilur,  futurae  reservavit  historia»,  quae  inox  angelo 
dicente  subinfertur :  Et  vocabis  nomen  ejus  Jesum , 
€t  reliqua.  Quod  ergo ,  qualiter  vocatum  sit ,  mox 


minum  resurgere,  mundum  nasci,  atque  reparari  per 
Christum. 

]V.  Tunc  assumpsit  eum  diabotusinsanclam  chita- 
temy  et  statnit  eum  super  pinnaculum  (empft,  et  dixit 
ei :  Si  Filius  Dei  es,  mitte  te  deonmn.  Vox  diaboli 
semper  omnes  deorsum  cadere  vult. 

In  sanctam  civitatein  Hierusalem  dicit.  Pinnacu- 
lum  crgo  tcmpli  scdes  erat  doclorum  in  medio  templi 
tabulata,  ac  per  hoc  apparct,  quod  etiam.in  locis  san- 
ctis  diabolus  insidietur.  Sed  quaestio  oritur,  quomodo 
in  deserto  tentationes  facUe  dicuntur,  cum  ista  et  in 
sancta  civitate  et  supra  pinnaculum  tcropli  facta  te- 
sletMr.  Alii  enim  dicunt,  quod  cxterae  in  eremo,  ista 
in  Hierusalem  sit  facta,  alii  dicunt  quod  et  ista  in 
eremo  fuerit  animo  tantum  ostensa. 

FI. 

V.  Gehcnna  nomen  compositum  cst  ge  et  rexna. 


scribendum  cvangelista  praevidit,  anticipando  prajri-  ^^  _ 

pere  non  debuit.  Generatio  autem,  aut  ipse  Chrislus      ^^  ^"j'"  ^^Pi^  inierpretatur  ;  gehenna  autem,  valtis 


dicitur  in  carne  generatus,  ut  idem  sit  Chrisli  gene- 
ratioy  ac  si  diceretur :  Geueratio  quae  est  Christus; 
aut,  sicut  a  quibusdam  le^itur,  ul  sit  iste  ordo  ver- 
borum  :  Sic  autem  erat  Christi  gencratio,  hoc  esl, 
sic  ad  Christum  pertinet  haec  genealogia. 

FRI. 

II.  Ecce  angelus  Domini  apparuil  in  somnis  Joseph, 
dicens  :  Snrge  et  accipe  Puerum  et  Mairem  ejus, 

Non  dicit  tuum  Puerum,  nccpie  mulieris,  sed  spc- 
dali  priviiegio  solius  Pucri  nomcn  ponitur. 

FRI. 

.  III.  Vespere  autem  sabbatij  qua:  lucescit  in  prima 
Mabbati,  venit  Maria  Magdalene^  et  altera  Maria  ri- 
"dere  sepulcrum. 


gratuita  :  fuit  enim  vallis  riliorum  Edom,  juxta  Hie- 
rusalem,  in  qua  miilta  jacucre  cadavera  morluorum ; 
unde  et  infcrno  gehennae  nomen  congruU. 

FRl. 

VI.  In  qua  pauct,  id  est,  octo  auima^  salva:  factce  sunt 
per  aquam. 

Id  est,  quatuor  viri,  Noe,  Seui,  Cliam  et  Japheth  ; 
et  quatuor  uxores  eorum,  id  est,  Puerfara,  Partia, 
Catafluia,  Fluia. 

FI. 

VII.  Dicoautem  vobis,  quoniam  nec  Salomon  in  omni 
gloria  sua  coopertus  est,  sicut  unum  ex  istis, 

In  omni  gtoria,  id  est,  in  omni  varictate  vestium, 
deliciarum,  sive  in  magnitudine  rcgni.  Sicut  unutH 
ex  istisy  subauditur,  Hliis. 


•  In  codicibus  Ulrichii  addilur:  ex  AugustinOy  qui  infra  diserte  adducitur;  scd  variis  ex  aucioribus  sua 
wngulus  dcsumpsii. 


!lil 


IN  SMARAGDl  COLLECTIONES. 


tt22 


VUI.  Ambulaus  autem  Jesiis  juxta  mare  GalUea*, 
lloc  «  niare  propter  terras  adjacenies  muUis  vo- 
catiir  nominibus,  id  est  mare  Galihca%  lacus*Cina- 
reih,  stagnum  Gcnesar,  mare  Tibcriadis,  lacus  sali- 
narinn,  et  rel. 

IX.  Vidil*duo$  fratres ,  Simonem  qui  vocalur  Pe- 
trui^  ctc.  Quare  piscatores  vocantur?  ne  quis  ocsli- 
niaret ,  quod  per  eloquentiaui  pracdicatorum  sermo 
Dci  lalius  cxirel.  Non  fliii  rcgum,  non  scribui  primo 
vooali  memoranlur,  sed  piscalores. 

Piscatores  ^  et  illiuerati  miituntur  ad  pncdicnn- 
dnm,  ne  titles  crcdentium,  non  virtute  Dei,  sed  elo- 
quentia  atque  doclrina  fien  pularetiir. 

Bini  ^  vocantur,  binique  mittuntur  el  ap^c  :  Vcb 
enim ,  ait  Scriptura ,  soli ,  quia  cnm  ceciderit,  non 
haliet  sublcvantem.  Bina  etenim  doctrina  est,  dile- 
ctio  Del  et  dilectio  proximi,  qua  pieni  bonum  Testa- 
mentum  pncdicant,  id  est  Legis  et  Evangelii. 

X.  Et  procedens  inde,  etc. 

Primum  ^  enim  homo  rciia  desiderii  sui  mittit  in 
mare  hujus  sxculi,  ut  velut  pisces  opera  roorlua  ca- 
piat.  Sed  misericorditer  adveniens  Christus,  percom- 
punclionem  animi  priora  mutnt  inslrunienta,  ut  ite- 
runi  reteboni  dcsiderii  in  s;eculi  mare  jactans,  pisces 
iHmanim  virtutum  navi  carnis  ad  portum  vit;e  affe- 
ra(,  relinquens  fugitivum  diabolum,  sic  enim  Zebe- 
d:cus  interpretatur.  Quatuor  aposlolorum  nomina 
duos  populos  signiflcant.  Simon  cnim  obediens ,  Pe- 
trus  autem  agnoscens  interprcUitur,  significat  popu- 
lum  Jud;corum,  qui  prius  obedivit  pncceptis  Domini, 
et  agnovii  Creatorem  suum.  Id  ipsum ,  et  Jacobus, 
qui  interpretatur  sup^lantator ,  significat.  Andrcas 
vero  interpretatur  t>irf/f»,significatpopuIum  gentium, 
qiii  in  (ide  Christi  viriliter  agil.  IJipsum  et  Joaniies, 
qui  Domini  graiia  inlerpretalur  significat.  Gralia 
euim  Dei  salvatx  sunt  gentes.  Nain  et  bxc  quatuor 
nomina  in  moribus  uniuscujusquc  hominis  continen- 
tur,  Simou  obediendo  Dco,  Petrus  aguoscendo  pec- 
catum  suum,  Andreas  viriliter  suslinendo  labores, 
Jacob  viiia  carnis  supplantando,  Joannes  Dei  gratiam 
suscipiendo  halieatur;  sive  hxc  quatuor  nomina  pro 
quatuor  principalibus  intelligenda  sunt  virtutibus. 
Tunc  enim  unusquisque  obediens  est,  cum  pruden- 
tiam  agnoscendi  peccata  habueril.  Tuuc  virilis  est 
cum  temperantiam  suslinendi  laborem  apprebende- 
rit.  Tuoc  supplautator ,  cum  forlitudincm  vinceudi 
vitia  receperit.  Tunc  Dei  gratia,  cura  veram  iustiliam 
implendi  mandala  invenerit. 

XL  Magos  e  qui  ad  adorandum  Dominum  perrexe- 
runt,  quidam  ex  progenie  fuisse  Balaam  existfmant, 
eruditos  in  astronomica  disciplina,  et  stellam  iilam  non 
ex  notis  fuisse  sideribus ,  quia  nec  in  eodem  coele- 
sti  ordinc  movebatur,  ut  caeterae.  Haec  enim  ad  locum 
in  quo  natus  erat  Dominus,  demonstrandum  '  nutu 
proprio  ferebatur. 

Aiii  dicunt  nepotes  Balaam  esse,  filii  Beor,  quia 
sectam  ejus  secuti  sunt. 

'HC^  dicunt  Perses  fuisse,  utmetro  Canorius  ^  dicit : 

Tuoc  jabet  et  Persas  celerem  perteodere  gressum. 

HiERONYsius  dicit :  Cbaldsei  stellas  deos  essc  con- 
firmabani,  unde  eorum  Deus  nuncupativus  verura 
indicat  Deum;  unde  et  Chaldaei  esse  existimanlur , 
quod  dicit :  Vidimus  steliam  ejus  in  oriente^  id  est, 
iios  in  oriente  positi,  sive  de  oriente  in  occideotem, 
stelkam  ortam  vidimus.  Fixis  historiae  radicibus,  spi- 
ritualia  intueamur.  Betbleem  qu»  interpretatur  ao- 
mus  panis,  significat  Ecdesiam,  sive  cor  hominis,  in 

«  In  edit. ,  Ex  Eucherio  prxfigitur. 

^  ibid.,  Ex  Hieronymo, 

^  Codex  noster  rursus  Frisulum  designat  in  mar- 
gine ;  Ulrichius  reposuit  ex  Fulgentio. 

^  lierum  editi  haec  Fulgentio  ascribunt. 

^  Paulo  infra  codex  noster  inseruit  Friguli  nomen, 
nbi  aiii;  (|uoi  quum  prsecedentia  videtur  requirere, 
totum  quem  ponimus  iocum,  putem  a  Frigulo  colle- 


A  q"o  Christus,  qui  dixit :  Ego  snm  pnnis  vivus,  nnsei- 
tiir.  llerodesj  qui  interpretatur  pclllceus,  sivc  pcHi» 
gIon;c,  significat  diabolum  regnnntcm  in  mundo. 

Trcs  Ma^i  genus  humanum  cum  pbysira,  ethica, 
Iogica,significant:  Physicn,  id  csl,  naturalis;  Eibica, 
id  est,  moralis,  niores  enim  apud  Grircos  e^Gsa  appel- 
lantur ;  Logica,  id  est  rationalis :  philosopirue  eniro 
species  est,  ratio  eniin  Grjece,  ).6vof  dicitur.  Magi 
qui  sacerdoles  intcrrogant ,  signiiicaiit  Ecclcsiaia 
gcntiiim ;  saccrdolcs,  legem  vel  Synagogam. 

^  Quicrendum  qiid  sit  quod  Redemplore  nalo  pa- 
storibus  augcliis  apparuit,  atquc  ad  adorandum  hunc 
Magos,  non  nugelus,  scd  slella  perduxit.  YidelicCt 
Judicis  ratione  utcntibus  rationale  aiiimal,  id  est» 
angelus  pncdicarc  dcbuit.  Gentiles,  quia  uti  ratione 
ncsciebant,  ad  coguo?cendum  Dominum,  non  per 
vocem,  sed  pcr  signa  perducunlur;  illis  prophelia 
lanqnam  fidelibus,  istis  sigua  tanquam  infidelibua 
data  sunt. 

B  §  II.  SvxcTUS  VicTOR  Capuanus. 

Sancti  Victoris  Capuani  cpiscopinomcn,aiquc  pro- 
pemodum  ac  Friguli  iguolum  in  litterarum  historit 
jacet,quanto  tamen  dignius  quod  meliore  fama  circuin- 
feratur.  Cui  in  lucem  novam  restituendo  spero  fore 
ut  non  mediocriter  inserviant,  quse  propediem  ediUiii 
sumus  in  primo  Spicilegit  Sorlesmeusis  tomo,  in  quo 
habentur :  1«  Satis  ampla  fragmenta  ex  illius  Scho- 
liis  in  Penlateuchum^  desumptis  ex  vetustissimonim 
auctorum  sancti  Polycarpi,  Origenis ,  Severi  Gabali' 
tanif  Diodori  Tarsensis,  etc,  scriptis  deperditis ;  2*  In- 
signcfragmentum  exilliuslibro /2^ltcu/o,  seu  de  Arca 
Noe;  5<*  His  luculenter  confirmatur  auctoritas  fra- 
gmentorum  ex  eodem  sancti  Polycarpi  LibroRespon- 

Q  sionum  a  Victore  Capuano  exccrptorum ,  qua;  supra 
habentur  in  PatroL  tom.  LXVHI ;  4«  Denique  accedat 
iuterpretatio  Latina  Evangelicarum  Harmoniarutn 
Ammonii  Alexandrini,  ibidem  inserta,  p.  ^l.5*Qui- 
bus  demum  siaddiderisqusevariisincollectaneis  sae- 
culi  IX,  Smaragdi  scilicet,  llrabani  et  aliorumy  jam 
opera  sancti  VictorisCapuaniin  juslx  molis  volumeu 
facile  accrescent.  Unde  ut  de  insigni  et  erudilo  iUo 
auctore  plenior  notitia  habeatur,  his  doximus  aii- 
nectendaqua;  de  eo  refert  Ughellius  in  Italig  Sacra  : 
c  Sanctus  Victor,  sancto  Germano  rebus  huraaois 
cxempto ,  episcopali  ihrono  nobilitaius  est  aimo 
saL  541,  ineunte  Februario  mense.  Sedit  sanctis- 
sime  annos  tredecim,  et  dies  triginla  octo.  Obiil 
yero  anno  554 ,  ineunle  Aprili  die  secuiida.    Me- 

D  moratur  in  Martyrologio  Romano  die  17  Octob. ; 
quem  sanctissimum  et  doctissimura  virura  appellal 
Beda,  de  Ratione  Temporum,  cap.  49.  Confutavil 
namque  paschalem  cyclura  Victorii ,  seu  Victorini 
Aquitani,  ut  idera  Beda  testatur.  Ejus  cyclus  re* 
ceptus  et  coraprobatns  fuit  in  iv  synodo  Aurelia- 
nensi,  can.  1  et  2.  Exstat  ejusdem  Victoris  prae- 
fatio    in    Concordantiara    Evangeliorura    Aramonii 

ctum  tara  ex  Victore  quam  ex  Hieronymo ,  JuTenco 
Grcgorio. 

^  Cod.,  demonstrando, 

K  Cs.  Juvenc.  Hist.  Ev,  Idem  versns  paulo  aliter 
in  ediL,  ct  sane  notanda  lectionis  varietas  : 

Tunc  jubet  Herodes  Persat  pertendere  grrssum. 
^  Editi  his  prxmittunt  Gregorium  auctorem. 


im  NOTANDA  ItSi 

Alexandrini.  lHius  <piO(|tie  Ado  meminit  in  Ghro-  A  monaslerii ,   iibi  annuo  colunlur  oHicio ;   tamelsi 
«icis  ad  an.  sal.  ^il ;  Mariamis  SeoUis  anno  560 ; 
Trilhemius  vixisse  scribit  anno  580;  Sigibertih}  de 
Yir.  Illust.,  c.  90,  scripsisse  jubente  lionorio  papa 


testatur.  Qui  ownes  errare  conjiciuntur  ex  vetusto 
Epitaphio,  quod  exstare  dicit  Monacbus  in  sedibus 
Q.  Joannis  Nieronymi  de  Capua,  prope  sedile  de 
Antimario  dictum,  cujus  in  pavimcnto  stratus  la- 
pis  illud,  intra  sculptam  corouam,  sculptum  habet 
^'pitaphium. 

VICTOR   EPISC.  SEDIT  ANN.  XIII.  DIES  IXXYIII. 

IffiPOBlTUS  SCB  DIE  III.  NON.   APRIL.   ANN.   XIII. 

P.    C.   0A8ILH   V.  C.   INDIGTIONE   SECUNDA. 

i  Profecto  annus  dccimus  tertius  post  consulalum 
Basilii  est  annus  Chrisli  554 ,    currens  cum  indi- 


in  Capuano  BreTiario  nuUa  de  Victore  habealur 

memoria.  t 

In  edcnda  Smaragdi  catena  Ulrichius  baud  mi- 

nus  iniffue  Victorem  quam  Frigulum  babuit.  Cum 

enim  semcl  a!)  initiodistincto  appeHatioHedesignaTts- 

set,  ncscio  quo  fato  quave  incuria  pro  Yictore  dein- 

ceps  ct  constanter  scrip&it  inepte  :  ex  Vulg^,  ScripUi- 

rsene  sacne  vulgatam  versionem  designaas,  ao  tw/- 

ffttrem  seu  ordinariam  glossam,  prorsus  incomper- 

tum.  Unde  ut  semel  pro  Frigulo  egimus,  iia  Yictoris 

selecta  hic  dabimus  loca,  quibus  ineatur  potiua  ejus 

causa,  quam  absolvatur. 

I.VictorepiscopijsCapu^  ait :  Paulus.  c  Qui  ante 
persecntor  dicebatur  Sautus»  audita  voce  de  coilo. 


.   . '      .      4-1'     I  -.    -n  a  persecuiionis  intentioue  cessavit,  et  ab  hoc  vo- 
cuone  sccunda  :    ergo  qm   ineunle   Aprih   obiit ,  B  ^.^^^  ^^^  9:ku\us,  M  xn^  irwJXiw,  *  id  est,  a  ccs- 

|>ostquam  scdit  Iredectm  annos,  et  dies  Iriginta  octo, 


sauone.  i 


assumptus  jam  erai  ad  calhedram  anno541,  mense 
Februario ,  et  idcirco  arguunlur  erroris ,  qui  Vi- 
ctoris  tempora  ad  aniium  560  et  580  prodncunt. 
Q«i  vero  collocant  ad  an.  5^7,  inlelligeudi  sunt, 
ut  signiflcent  ab  iilo  tempore  Victoris  nomen  ut 
|K>le  sanctissimi  et  erudilissi:>;i  viiM  celcbratum  osse, 
iicet  ipse  nondum  episcopus  csset.  Sed  dicet  aliquis : 
Epitapbium  et  Rom.  Mar^ToIogium  non  conve- 
niont :  in  uno  deposito  notatur  ad  A  Non.  Aprilis, 
1»  altero  lOKal.  Novembris  fesUim  commemoratur. 
L«visstma  dubitatio,  quia  in  Martyrologio  bujus- 
medi  diversitates  passim  occurrunt,  neque  lemere : 
in  instituendis  enim  Sanctorum  feslis  pneter  obi* 


YI. 


II.  b  Cur  non  Jacob  potius  filius  nominatur,  sed 
David  refertur  esse  fiUus ,  multis  procreatoribus  in 
roHBdio  derelictis,  nisi  ut  origo  regia  dcclararetur, 
de  qua  ventura  prsedicebatur  Christi  Rativitas  ? 

VIC. 

iil.  Ex  munere  divino,  prius  potestate  adoptionis 
accepta ,  postea  consecuti  sunt,  ut  esse  fiUi  Dei  me- 
rerentur. 

UI. 

rV.  iVoii  fii/laritr.Modus  iste  locutionis  consideran- 
dusest  diligenier.  Non  enim  per  seipsacharius,aul 
nou  aemulari  poterit ,  aut  nen  inflari ;  sed  omnis 
homo,  qui  ejusdem  Qt  particeps  charilatis,  non  iu- 
flatur  neque  semulatur  revera  ,  ut  ipsius  cbarilatis 


lu»  et  depositionem  considerari  solent  iuvenlio ,  C  dono  dilalus.  Eo  modo  locutionjs  alibi  olitur  Apo- 

translalio,  recondillo,  memoria  alicujus  vel  siisceptt 

tormenti ,  vel  patrati  miraculi ;    ilem  conversio  , 

(Srdinatio,  canonizatio  (Baron,,  tom.  IX,  an.  804, 

<i.  li),  et  id  gcnus  alia.  Quare  deesse  non  potuit 

«fiqua  jusia  ratio,  ul  sancti  Victoris  festum  insti- 

iueittur  die  17  Octobris,  licet  depositus  osset  Aprilis 

die  secunda.  Ad  Iubc  addit  idem  Monachus  in  epi- 

laphium  Victoris  :  c  Non  pnBtermittam  in  epitaphio 

«ancti  Victoi-i»  numerari  annos,  et  dies  supra  tri^ 

ginlft»  id  quod  antiquo  mori  non  consonaU  In  an- 

liqiHS  enim  epitaphiis  et  anni ,  et  menscs,  el  dies 

fHsiincte  notantur,   quando  dies  menses  duos  ex- 

cedunt,  quod  si  non  nisi  unum,  licere  tunc,  vel 

laeito  mense,  dies  tiiginla  annumerare,  vel  extremo  ^  grare  ^e  tempTo 'v<^n^ 


stolus  diccns  :  Eum  (fl  Cor,  v,  21),  qni  non  noverat 
petcatumy  pro  nobis  peccatum  (ecit  ^  nt  no$  efice- 
remur  justitia  Dei  in  ipso ,  dum  non  jusUtia  cre- 
dentes  efficiarour,  sed  participes  justiti^e,  hoc  est, 
justi  per  fldem  inveniamur  in  Christo.  Feecatum 
vero  dicit,  sacrificium  pro  peccalo»  ut  kaias  aii: 
Peccata  populi  mei  comeiient,  id  est,.  oblata  iu  saori- 
fidum  pro  pcccato. 

VI. 

y .  Qu»rit  tenlator  qubd  ikni  merebatur  agnoscere. 
Ejus  nanique  veneranda  nativilas,  vix  tunc  paucis 
innotuil,  quibus  tamen  ipse  revelare  dignatus  esi. 
Princifieni  <  vero  hujus  ssDCuIi  [latueninu  ista  tria 
mysieria,  id  est,  virginitas,  partus  et  passio. 

vl.  Velum  templi  scmdilur,  ul  qvod  bonoraliiiter 
lalebant^  pro  taii  eommisso  vulgata  vil^cerent ,  et , 
ut  Josephus  rcfcrt,  voces  virtulum  eoslestiuii»  mi- 


mense^  qui  supcrerant,  dies  annotare.  i  AflSert  diia« 
Inscripiiones  ex  Capaccio,  nos  multas  alias  (toep- 
vavimus  in  lib.  Epigrammatum  urbis ,  inler  eai , 
pnam  quae  exstubat  in  dumo  Pomponii  Laeti  viri 
dtclissimi. 

D.   II.   SEGOIfDO 

FILIO  PARENTES  BXNEMfiRENTl  FECERUNT. 

VIXIT  AMN.  I ,   DIES  XLVII. 

Caeterum  sacra  Vicloris  lipsana  una  cura  nliis  san- 
ctorum  reliquiis  inventa  fuisse  sub  aliari  majori 
ecclesiae  ccenobii  Montis  Virginis  anno  1480,  die  27 
Julii,  scribit  Vincentius  Verax  in  Historia  ejusdem 

•  Cf.  PerU.  Seriptor.  vi,  p.  24   141,  315. 
*»  In  ctiilis  perperam  :  Vulg. 


resurrectionc  vero  Domioi ,  nulla  fidelibtis  terrorum 
slgna ,  sed  indicia  cuucla  Ixtitiae  visnntur.  Angeli 
albis  vestibus  eoruscantes ;  airriUir  in  gaudlo  ad 
scpukrum ,  ubi  non  mortuus  inveniretur,  sed  ubi 
mors  agnosceretur  evicta ;  appellanlur  mulieres  voce 
pacifica.  Quid  amplius  dicam  ?  oinma  salutis  setemae 
mysteria  revelantur.  Et  iiolandum  quod  Dominus 
hora  sexta  sit  crucifixus,  hoc  est,  reeessuro  a  centro 
mundi  sole,  quando  et  latroni  ait:  Hodie  mecum 
erii  in  paradiso,  Nam  de  Adam  peccante  scriplum 
est,  quod  audierit  vocem  Doinini  Dci  posl  meridiem 
(Gen,  III,  8). 

VII.  Dilectioampliorem  quam  amor  retinctqualita- 
tem,  et  ideo  dlcente  Domino  :  Simon  Joannis^diligis 
me,  non  ausus  est  Petrns  fateri  ditcctionis  se  habere 

«  Cod.  principi;  niox  deest,  tatueruni. 


l)i$ 


IN  SSIAKAGDI  COLLEGTIONES. 


ilM 


inensnrdm*,  set^  liHBttitor  prefUeUir  amM  se.  Supe-  A  cxscrifcere  loni^Bin  esset»  CMft  dac  mH»  talo  'nHkcio 

rior  eiiisn  dilcclio  amori  praifeFliir.   l>eM(|iie  lerlia      ea  Viclorr  ausini  ascriiiere. 

app<*lhiiof>e  l»ommH&  iiHerrogan*  Pclrum»  (pia  nen 

sictit  pri^ri^^ifs  viei^s  dii»lHi8  (Kxerat ,  dUigiSf  aed 

ama9  m«,  conirtstatus  esl  Petras.  Gur  iii  tertid  in- 

terrogatiOHe  non  dherit,  diligUmB^  sed  ama$m4? 

velot  jam  boii  de  suMimi  ordine  diiectiems,  sed  de 

inferiore  amoris  gralia  percunctalus. 

Ul. 

VIU.  Etdonavit  iUi  nomrn,  etc.  Quomodo  accepilut 
adorari  potuisset  largitor  oranium  coBiestium  m»- 
nerum,  quero  uon  solum  patriarclias  et  prophetas» 
verumeliam  angelos  et  polestates,  clierubim  •  [else- 
raphim],  divinis  testimomis  a<k>ras6e  cognoscimus. 
kkkl  qiKHnod»  dicituv  exalialus»  qui  lAagis  per  as- 
sumptam  biimiliaius  dicilur  carnein.  Vcihih  si  ai- 
tendas,  qiiod  verbum  caro  factiim  est,  non  eum  mi- 


Ul 

XI.  Solvere  caiceamenCum  nudare  est  membra,  qoa 
ab  ipso  teguntur,  et  nudum  verbum,  id  est  divini 
seriaonis  evidenlissime  quis  poterit  speculando  ex- 
plicarc  sermonem,  ni  forCc  aiiquibus  imaginibusexr 
plicarc,  et  bocest  quod  dicit :  cNon  sum  dignns,  » iif 
esl,  uon  suiEcio  onmia  Gbristi  ad  liquidum,  sublalo 
v«rboram  velami^c,  revelare  niystcria. 

§  lil.  PklagiCs, 
Nunc  jam  vcnit  ad  nos  prse  cstcris  tamosam  do«* 
men,  iniricata,  si  qua  onquam^caosa,  perardua  sane 
quxstio  ventilanda.  Gum  eoim  in  prooemio,  tuni  ia 


raberis   exallatum    referij   aul  nomen  pwedicabila      decursusive  editorum,  sivecodicis  nostri,  ai«pp,a*. 
suscepisse.  In  ipso  emm  iNimana  cognoscUiir  exal-  ^         ..      ,.     ^  i    .  .       .^      , 

tiiu   iMt«ra?fu  in   ipsiii»,  o  honm,  s*«i<;epiio«e  F^assenluriUucPelagmm  cumsuis,caulcquidemlegen- 


carnis  promeruisti  noniinis  dignitiitem.  ILec  enim 
de  eo  (iicuntttr,  ex  q/M  Verbum  cara  factum  est^  et 
habitavit  in  nelkiM  (JoaH.  i,  iij. 

VIC. 

fX.  r^on  est  relatio  Joaimis  contraria,  qiia  refert 
diluculo  ad  monumenlum  venisse  Bffariam  Magdale- 
nen,  Matthx'0  dicenti,  YeipereSabbatiMariamMag- 
dalenem  cum  altera  Maria  venisse  ad  sepulcrum  Do- 
mini ;  dom  vespere  a  Matthxo  positum  sit  pro  sero 
et  tarditate,  tanquam  si  diceret :  i  Tarda  hora  no- 
ctis.  >  Tardeenimdicimfus  aliquidfleri,  quoties  multse 
hone  praitereunt  temporis  constituti,  ct  quoniam 
magna  pars  jani  fuerit  noclis  exacta,  Doinino  resur- 
gente.  \e9pere,hocestsero,  seu  tardcdicilur  a  Mat- 
threo,  quod  et  Joannes  signiflcat,  diluculo,  adlmc 
lainen  tenebrae  erant,  ut  juxta  malutinum  tcmpus 
ifla  hora  poKsil  intcUigi. 


diSySed  genuinis,  scriptis  adduci :  cujus  quidem  nihil 
fere  Miperestv  si  pauca  dempseris  inserta  in  AugiH 
slinianis  rcfutationibus,  et  Breviarium  quoddam  in 
xiv  Apostoli  Epistolas.  lile  autem  quasi  decurta- 
tiis  Gommentarius  ab  ipso  Gassiodoro  sedulo  expiir* 
gatus,  reseclus  in  multis,  sic  a  Pelagio  recessK,  af 
pcr  roulta  aerae  Gbristfanae  saecula,  sub  ementilo 
llieroiiymi  nomine  laiuerit,  Inolevit  quidem  opinia 
in  Galltisdtu  perstitrsse  Britanni  hencstarchxopera;- 
iino  sacculo  xvii ,  si  nonnullis  fidem,  deliiuisse  iii 
Ubraria  Gorbeiensis  meaafiteriiy  nec  sine  quonini- 
dam  frau4e  solfiinila  perisse.  Equidem  nemincM 
novl,  qui  confldentiusqnam  abbas  S.  Mlcbaelis  dixe- 
rit ,  eadem  se  ad  manum  babuisse  ,   defloravisse» 


PriB  timore  autem  ejus  exterriti   sunt  custcdes  e(  _  . 
fucti  sunt  velut  morfui ;  respondensque  angelus  dixit  C  m  suos  Iranslubsse  usus :  unde  magnopere  praesUt 

mulieribus  :  MolUe  timere  eos  ^,  scio  enim  quod      alios,  si  qoi  occurrerint  codices,  quam  attentissime 


Jesum  qui  crucifixus  est^  ^naritis,  Custodcs  limore 
perterrili,  insiar  mortuorum  stupefacli,  jacciU  ;  sed 
tamen  angelus  non  illos,  sed  muliercs  consolatur  : 
Nolite  timere  eos,  llli,  inqnit,  tinieanl.  In  his  perse- 
verct  pavor,  in  quibus  permanet  incredulitas.  Cse- 
terum  vos  quia  Jesum  quxritis  cruciflxuin,  auditc 
quocJ  resurrexil,  ct  promissa  perfecerit.  Vcnite  et 
videle  nbi  positus  erat  Dominus  :  ut  si  mcis  verbis 
noii  credilis,  vacuo  crcdatis  sepulcro  et  gradu  con- 
cito  pergite,  nuntiate  discipulis  ejus,  quia  surrexit^ 
et  pnvcedet  vos  in  Galilfeam ;  hoc  est,  in  voiutabrum 
gcuiiiium  ;  ubi  ante  error  erat  lubricum»  et  flrmo 
ac  stabili  pede  vestigium  noii  ponebant. 

Exierunt  cilo  de  monumento  cum  timore  et  gau- 
dio  magno  currentes  nuntiare  discipulis  ejus. 

Duplcx  mentcs  mulieinim  icncbai  afiectus,  timo- 
ris  et  gaudii  :  alter  dc  miraculi  magnitudine,  aller 


cum  supra  edito  textu,  et  sanbertiui  codicis  sigUs 
modo  descriptia  eonferre,  tit  qiiid  illi  jure  sit  ascri- 
bendum  tuto  dignoscere  liceat.  Ut  his  notolis  R- 
nem  imponamus,  pauca  sic  denuo  recenserc  animua 
est,  ui  uno  obtutu  quisque  depreheudat  quaenam  ia 
Pelagtano  textu  edito  cnro  nostris  concordem,  It»« 
llco  scilicet,  ut  aiunt,  charactere  distincta,  quxnam 
vero  ab  eodem  dissenlianty  eaque  litteris  signata 
Romanis.  llla  vero  plerumque  nova  aHclioren» 
multo  ac  locupletiorcm  exhibent  textumy  (piem 
noo  nemo  suspicabitur  primigenium  esse ,  nondun 
censura  Cassiodori  rccognitura  et  abbreviatiim.  Mo- 
bis  autem  omnino  necesse  yisuraestdeclaretor,  qjoo^ 


ex  desiderio  resurgeniis.  Et  tainen  uterqne  femi-  D  j,,  ^^  h^c  caiena  adeo  promiscue  Pelagius  aul 

neum  concitabat  gradum.  Pergebant  ad  apostolos,      ...  •  ^     .     ,        .  .  ,. 

ut  per  ilios  fidei  seminarum  (sic)  spargerelur.  Pnmasms  iiBdera  m  locis  mlernectuntur,  alius  pra 


VI. 

X.  Dicit :  Prope  est  Dominus  omnibus  imocanti- 
bus  cum  in  teritate,  Ubi  tetrugrainaton  TTSV  est,  quod 
Ib-bneitradunt  Dei  nomcn  inenabile  designari,  et  in 
aiia  Scri)>tura  legitur :  /rit*ocfi6tt)ilmtf,eiiioii  exattdiam 
los.  Qui  inodo  hic  absoluio  poiiiliir  ;  Qui  invocaverit 
nonien  Domini  salvus  erit,  iiisi  in  bac  invocalione  in- 
tciiigauius  siguificatam  ruis.^e  sinceram  ;  id  est,  cura 
huuiililule  cordis  exprcssa  sil,  et  Deus  cum  coiifes- 
sio:ie  veri  dogmalis  iovocetur. 

Plura  dcinceps  adduntur,  sub  iisdem  siglls,  quoi 

videsis  siipra,   col.  505  el  506,  A,  B,  quse  iterun 

o  Uncinis  inclusa  desunt  in  cod. 
»'  Cod.,  vus. 


alio  ponitur,  appellatur,  confunditur,  nt  donec  plu- 
res  aiii  codices  in  tantas  lenebras  lucem  immittant. 
ab  utriusque  locis  tulo  secernendis  desperaadiia 
x'stimemus. 

PELG. 

I.  Sed  in  omnibus  exhibeamus  nostnetipsos  Qai  ad 
virtutem  provocat  appetitum  virtutis,  ipse  nobis  mi- 
sericorditer  ministrat,  quam  si  concupiscimns,  ab 
ipso  qui  eam  excoli  praecipit  adjuvamur. 

Sicut  Det  minislros,  Dei  ministri  Deo  debent  in 
omnibus  minislrare  ^,  et  opere  cognosci  veri  Dei  esm 

•  Edit.,  imitari» 


4127 


NOTANDA 


liiS 


cuUorei,  el  iictU  Hle  a  malit  •  patiiur  blasphemari,  \ 
et  in  pnescnti  vita,   etiani  ingratis  sua  non  dene- 
gat  beneflcia,  ila  nos  non  vincamur  malis,  sed  vin- 
camus  in  bono  maios. 

/n  muUa  patientia,  Non  in  parva  nec  in  modica, 
sed  in  niulta. 

In  triibulationibui.  Omnis  lcesio  tribulatio  dicitur, 

In  necetsitaiibus.  Id  est,  omne  quod  necesse  est 
sic  feramus,  ut  necesse  est, 

In  angusliis,  Angustia  est  omnis  egentia, 

In  plagis,  in  carceribus.  lloc  nos  liortatur  pati,  si 
necesse  fueril  pro  Cbristo,  quod  et  ilie  passus  est, 
quando  concurril  plebs,  et  magistratus  advcrsus 
eum,  et  multis  virgarum  plagis  impositis  miserunt 
in  carcerem. 

In  seditionibus,  in  laboribuSt  in  vigiliis,  Non  mo- 
dica,  boc  loco  patientiae  menilira  describit,  in  exer- 
citiis  enim  laborura  non  minus  mentis  vigili;e  de- 
bent  esse  quam  corporis. 

In  castitate,  in  scientia.  Sicut  enim  neccssaria  ^ 
nobis  est  castitas  corporis,  ita  et  menlis.  Illa  enim 
est  vera  castitas^  quce  nec  mente  poUuitur,  nec  opere, 
4]tiae  eliam  nobis  scientiam  prxstat  pro  merito  pu- 
ritatis.  El  notandum  quod  scientia  species  virtutts  ^ 
sitfSi  cx  ea  quisque  erudiatur,  non  infletur. 

In  longanimilate.  Id  est,  in  sustinentia  longa^  lon- 
ganimttas  autem  dicitur,  in  sustinendis  advei-sitali- 
bus  animi  ibriiiudo. 

In  suavitate,  Suavitas  aulem  est,  si  nuUi  ex  ver* 
bis  nostris  amarhudinem  generemus,  et  itlud  ^usdem 
Apostoli  coropleamus  :  Omnis  amariludo,  et  ciamor, 
el  blaspbemia  lollatur  a  vobis  cum  omni  malitia  : 
et  dicamus  ^  illud  Sapientix  testimonium :  Fauces 
ejus  dulcedinesy  et  toltus  desiderii. 

In  Spiritu  sancto,  Id  est,  ut,  baec  babentes,  diffnos 
nos  babitatione  ejus  cordis  sinceritate  faeiamus*^. 

In  charilale  non  ficta,  Tunc  non  flcta  esl  cburitas, 
si  omnia  quce  nobxs  fieri  volumuSf  atiis  faciamw, 
Sicut  ait  apostolus  Joannes  :  Non  diligamus  verbo^  ^ 
nec  Ungua,  sed  opere  el  veritate.   In  boc  quoque  non  ^ 
licta  est  charitas,  si  delicta  et  culpas  benigno  affectu 
in  fratribus  castigemus. 

%  Per  gloriam  et  ignobiUtatem,  Id  est,  per  gloriam 
virtutum,  et  ignobiUtalem  flagellorum,  despectionum 
ct  carcerum  ^, 

Per  infamiam  et  bonam  famam,  Omnia  bsec  per 

J)atienliam  a'quaUter  suscipiamus  ^,nec  extoUant  nos 
audantes^  nec  dejiciant  detrahentes.  Quia  necesse 
est  non  nunquam  utrosque-^  menliri.  Nos  vero  ad 
conscienliam  respicientes  >>,  non  debemus  plus  aUis 
de  bonis  noslris  quam  nobis  ipsis  credere  ^ . 

Ut  seductores  et  veraces.  Quare  seductores  ?  Quia 
docent  boininem  despicerc  quod  babet ,  et  sperare 
quod  non  l)abet  :  qux  oculis  exposita  sunt,  aversis 
et  exclausis  sensibus  pra^terire  :  el  quse  ab  oculis 
remota  sunt,  inexplebilibus  desideriis  explicare.  Di- 
cendo  :  i  scductores  et  veraces  >  exposuit  iufamiam, 
el  t)onam  famam,  quia  ab  aliis  seductores,  ab  aiiis 
vero,  non  so  um  veraces,  sed  et  propler  virtutum  D 
opera,  dii  vocabantur.  Non  ergo  mirum,  si  apostoli 
seduclores  dicebantur,  cum  de  ipso  Domino  alii  di- 
cebant,  quia  bonus  est ,  aUi :  <  Non ,  sed  seducit  tur- 
bas.  >  {Joan,  vii). 

Sicut  qui  i^noti  et  cogniti,  Ignoti  quidcm  perfidis 
€t  ingratis.  Cogniti  autem  fidelibus  atque  justis. 

Quasi  moricntes,  et  ecce  vivimus.  Hoc  usque  ad  de- 
sperationein  vitae  i  pervenlentes ,  sicut  quando  lapi- 

*  Ib.,  a6  omnibus.  Eadem  ferme  babel  Prima- 
sius. 

^  Edit.,  virtuium. 
^  Ib.,  dicamus. 

^  Ib.,  dum  dignum  ei  nos  hubitaculum  pr^epar^ 
mus. 

•  Edit.,  carceris. 
'  Ib.,  ferimus, 
'  ib.y  utramque  partem. 


datus  putabatur  mortuus ,  iUe  vero  surrexit  et  doce- 
bat  in  Listris  {Act.  xiii). 

Ut  casligati  et  non  mortificati.  Siciit  legimus  :  Co- 
stigans  castigavit  me  Dominus ,  et  morti  non  traduUi 
me{Psal.  cxvii).  Casiigare  cnim,  et  verbis  et  ver-- 
beribus,  dicimiis,  sicut  Pilatus  de  Doroino  ait :  Ca- 
stigatum  eum  dimittam^  id  est ,  verberibus  flagella- 
turo. 

Quasi  tristes ,  semper  autem  gaudentes,  Tristes  se- 
veritate  vuUus ,  corde  vero  eliam  in  tribulationibtis  ^ 
pro  rounerationis  exspectalione  gaudentes^  scriptum 
est  enim  :  Tristitia  vestra  convertetur  tn  gaudium 
{Joan.  xvi). 

DonUmca  sancta  in  Pascha. 

3.  Expurgate  vetus  fermentum,  ut  sitis  nova  consper 
sio,  Id  est,  nibil  in  vobis  reroaneat  de  veteris  cor- 
ruptione  naturx,  sed  sinceri  estote,  caudore  gratis, 
nitore  justitiae. 

Sicut  estis  azymi,  Id  est ,  azyroi  facti  per  baptis- 
muro,  quod  nobis  Cbristus  sua  passione  largitus  est, 
non  jam  in  agni  specie,  sed  in  veritate  corpoHs 
immolatus.  Nihil  itanue  in  vobis  conversationis  pri- 
stince  reUnquatis,  quod  sinceritatem  possil  natung  cor- 
rumpere, 

Etenim  Poicha  nostrum  immolatus  est  Christus. 
Ac  si  diceret,  non  a  nobis  in  flgura  agiius,  sicut 
Judxis,  sed  in  veritate  nobis  quotidie  occiditur 
Cbristus,  et  Pascba  quolidie  celebramus,  si  fernien- 
tum  malitiae  et  ncquitiae  non  babemus.  Et  Judcei 
quidem  septem  diebus  azyma  comedebant ,  et  quia 
in  seplem  dicbus  mundus  est  facttu ,  qui  semper  in 
suo  ordine  revolvit  i?  Nos  simpliciter  i^ascba  cele- 
bramus  si  in  bis  diebuspure  etsinceriter  versarour. 
Quod  est  enim  aUud  fermentum^  nisi  corruptio  natu- 
rce,  quod  et  ipsum  prius  a  naturaU  dulcedine  rece- 
dens,  aduUeritio  acore  corruptum  est, 

Itaque  epulemur,  Id  est,  nos  qui  a  ferroento  ma- 
litix  et  nequitiae  abstinerous  jugiter  salutaris  acta 
salutis  soiemnia  celebremus ,  et  interiori  homine 
simplicitatis  et  veritatis  azymis  repleamur. 

/  Cor.  cap,  XII. 

4.  Ideo  fiotum  vobis  facio^  quod  nemoin  spiritu  DH 
toquens,  dicit,  etc.  Qui  anathemalizat ,  idest,  qui 
cum  qiiadam  detestatione  abnegat  Dominuro  Jesum, 
non  babet  Spiritum  sanctum ;  et  qoi  credit  in  Doml- 
nuui  Jesuro,  Spiritum  sanctuin  habet;  etquia  legi- 
mus:  Qui  fllium  non  babetnec  patrem  babet,  agno- 
scere  cx  boc  teslimonio  possumus,  quod  qui  cfhri- 
Btuni  iion  credit,  nec  Spiritum  sanclum  habere  cre- 
dendus  est ,  sicut  legimus  ad  Romanos :  Si  qtiis 
autetn  spiritum  Cbristi  non  habet,  hic  non  est  eius 
(Rom,  viii).  Quomodo  ergo  operarios  iniquitatis  Do» 
tninus  non  cognoscit ,  si  etiam  virtutes  sint  operati^  et 
Dens  tnaUs  operibus  denegatur, 

Et  netno  potest  dicere  Dominus  Jesus,  nisi  in  Spt- 
ritu  sancto,  Id  est,  sine  causa  fatetur  aliquis  Domi- 
lium  Jesuro,  qui  non  integrc  credit  in  Spirituro  san- 
cluni,  vcl  sine  causa  eum  verbis  conflletur,  qui 
factis  negat.  Docet  ad  Corinlhios ,  nisi  in  Spirttu 
sancto ,  id  est ,  in  bonis  operibus  conversantes  Domi- 
num  Jesum  dicebantaliter  eis  prodesse  non  posse. 

Divisioties  gratiarum  sunt^  elc.  iioc  est,  non  solum 
dona  liuguarum ,  sed  diversorum  cbarisinatuin  ge- 
nera  dispensantur  a  Domlno;  hic  vuit  ostendere 
gratias  spiritus  saocti  divisas  esse,  non  ipgum. 

^  Ib.,  redeuntes, 

>  I:).,  accommodare  fidem, 

J  Ib.,  ad  mortem. 

^  (b.,  tribulatione, 

1  Revolvuntur,  cod.  Bon.  RevolvU  edit.  perperam. 
Ad  bax;  acccdit  Primasius;  cujus  tamen  editor 
locum  reliquit  desperatum  c  insanabili  vitio,  inquit, 
laborat  locus.  I  Jaiu  ex  noslris  luculentum  babca* 


Ili9 


I^  SMARAGDl  COLLECTIONES.  IIISO 

et  mulu  alia  in  diviiiis  de  passionc 


Et  divisioues  miniitrationum  $unt^  etc.  Quibos  cc-  A  rnus  (/<a.  mii),  et  mull 
clesiasUca  minisleria  [distribuimiur]  in  se<iuentibus,      eju^  inTCnics  scripUiris. 
spirilu  sancto,  id  est,  Ueo  disponcnte,  ordinata  com-         ^*-     - 
roemorat  diccns :  Quosdam  quidero  posoit  in  Eccle- 
siam  primum  apostolos,  dcinde  propiietas,  etc.  Di- 
cendo  enim ,  idem  autem  spiritus,  idem  vero  Dens^ 
ostendil  se  omnino  de  spiritus  sancli  divinilate  dis- 


screre. 

Et  divtsiones  operationum  sunt.  M  est,  quibus  di- 
versai  virtutes  operai>antur,  hoc  est  dicere«  id^ 
qiii  Spirttiis  sanctus  qui  oiieratur  omnia  liaec  iu 
omnibus,  id  est,  fideiibus  atque  credentibas. 

Unicuique  datur  manifestaiio  ^  etc.  Manifestatio 
spiritus,  id  cst,  ut  manirestetur  iiluin  spiritum  san- 
cium  acccpisse  ad  utiiitatcin  saiulemqiie  multorum. 
Noii  enim  pro  sua  tautum ,  sed  pro  lidelium  causa 
gratiaruro  muneribus  locupletantur ;  sive  ad  utilita 
tem  incredulonim ,  ut  credant,  et  credentes  firmcn' 


Fa  quia  sepultus  est,  Ut  illud  Isaix  :  Et  dabit  im^ 
pios  pro  seputtura  et  divites  pro  morte  sua.  Item  ipse : 
Sepuitura  ejus  sublala  cst  de  medio. 

Et  quia  resurrexit  tertia  die  secnndum  scriptKrau 
Habes  in  Osea ,  Vivificabit  nos  post  duos  dies,  in  (Ui 
tertia  suscitabit  nos^  et  vivemus  in  conspectu  cjus 
(Osece  vi). 

Et  quia  visus  est  Cephte,  Id  cst  Pctro.  Gepbas  enim 
Sjrum  nomen  est ;  apparuit  Petro,  sicut  in  Evangelio 
scriptum  est,  quia  apparuit  Simoni. 

ht  post  haec  undectm.  Quando  ad  eos  janiiis  clau- 
sis  intravit ,  hoc  intelligendum  ,  quia  in  Evangelio 
uon  oinnes  scriptre  sunt  visiones,  sed  tantum  quas 
ad  audicntium  suilGcerent  fldem. 

Deinde  visus  est  plusquam  quingentis  fratribus  d- 
mulj  ex  tfuibus,  etc.  Ut  enim  major  fides  huberetur^ 


'     ■^*  w  i-  I  ■■•^      -««       w  -«r-w^..*^^ ^— j -y  — V       — -^- w.«...^        ..^*.^^.        ,.w«r«       *».««r«^«  VV«V*  ^ 

tur.   Sive  manirestatio  spiritus ,  eo  auod  per  do-     mnltitudinem  testium  interposuit^  ex  quibus  muttis  vi- 

unicuique    manifestam  faciat  g  vere  dicuntur  quipossint  interrogati  dicere  quce  vidc" 


ctriiiam    spiritaiem    , —    

conscientiam  suam ,  sicul  !n  consequentiiMis  dicit, 
quia  per  propiieticam  castigationem  occuita  cordis 
^us  manifesta  liunt.  \el  quod  spiritu  iiluminatus 
seiisus  bominum  spirituali  discretione  cognoscat. 

Alii  quidem  per  spiritum  sanclwm  datur  sermo  sa- 
pientiip,  iloc  cst,  ut  sapienter  et  afrtey  et  rationabili- 
ter  possit  disserere  et  docere  quod  gratia;  iuspira- 
tione  percepit. 

Alii  quiaem  sermo  scienliof.  Scientia  est ,  adape- 
rire  mysteria,  autscirCy  et  narrare  praeterita,  aut 
judicii  futura  praedicere. 

Sic  dcinccps  unus  decurrit  auctor  idem  Pelagius, 

ut  vidctur,  ad  finem  usque  Epistolx  prout  in  editis 

exstat,  paucis  variantibus. 

/  Cor.  cap.  XV. 


runt;  multi  vero  jam  dormire  diciintur  in  morte. 

Deinde  visus  est  /ncofro.  Jacolio  Alphxi  seorsnm 
apparuit;  fcrunt  enim  quodipseJacob  Alphoii  testa- 
tus  est  in  coena  Domini,  dicens  :  Non  se  comesurum 
panem,  usque  dum  vidiret  Christum  resurgentem  a 
mortuis. 

Deinde  apostolis  omnibus.  Ilulti  bic  apostolos  illot 
omnes  scptuaginta ,  quos  Dominus  misit  biiios  id 
pnedicandum,  Inteiligf  volunt. 

Novissimi  autem  omnitim,  etc.  Yisus  est  ini  in  Tia, 
quando  lux  circumfulsit  eum,  sive  in  tempk)  haee 
ideo  dicit,  ne  putarent  euni  audita  potius  auam  visa 
narrarc ;  tanquam  abortivo  dlcit,  quia  est  Synagogae 
roortuus  et  natus  Ecciesiae  tanquam  abortivo,  de 
cujus  vita  fuerat  desperatum ,  nisi  per  gratiam  Do- 
mini  violenter  fuisset  attractus  (/  Cor.  iv).  Attractus 
auiem  prsedicationibus,  non  cateiiis.  Et  pro  slupore 
novitatis  in  vitiis  qui  erat,  in  legis  eruditione  perV 


5.  Nolum  enim  vobis  facio  Evangelium,  etc.  Ilic,      novitatis  in  vitiis  qui  erat,  in  legis  eruditione  perV 
pra!iermisso  ordiiie  pru^dicandi,  ad  doctrinam  sc  ^  clus.  Sive  ideo  abortivus,  quia  matcr  S]fnagoga  eum 
contulit  resurrectioiiis,  eo  quod  Bonnulli  Corinthio-  ^  tnale  conceptum  iniperfectumque  peperit. 
j .:.-.  j..i.:.«i —  £^  ^„i„i  ,„,11  fninimus  apostolorum.  Ikec  enim  de 

sc  piopter  humilitatem  dicit,  caetcrum  erat  minimus 
tem|M)re,  non  iabore.  Nam  aiibi  ait :  Plus  ommbu$ 
laboravi. 


rum  de  resurrectione  dubitabant. 

Quod  accepistis.  Id  est ,  quod  acccptum  habuislis, 
et  hncc  dicit,  ne  illi  hoc  nou  credidisse  viderentur. 

In  quo  ei  statis.  Id  est^  in  iwuis  operibus  persevc- 
rantes,  m  cujus  doctrina  ad  coelestia  stalis^. 

Per  auod  et  salvamini.  Id  est ,  pcr  cujus  doctri- 
nam  salutem  speraiis  et  animarum  ct  a  diversis  iulir- 
mitatibus  ^  corporum ,  quia  sine  fide  resurrectioiiis 
perit  omnimodo  spes  salutis. 

Qua  ralione  praadicaverim  vobis.  [Ac  si  dicerel]  tota 
ratio  prwdicationis  nostrtr^  hsec  enty  ut  resurrectio- 
nem  credatis ,  hoc  est ,  pncmium  ^  omnium  qui  Chri- 
stum  crediderunt  ^.  Altwfuin  sunerjtuus  est  omnis  ta- 
bor  jejuniorum  et  omiiium  tribulationum  quas  in 
hac  vita  pro  Christo  patimini. 

Si  tenetiSy  nisi  frusira  credidistis.  Id  est,  nisi  oblili 
estis,  vel  certe  si  fidei  vestra:  vet  taboris  pratmum 
resurgcndo  non  speratiSf  vane  creditis. 

Trudidi  enim  vobis  in  primis.  Id  est,  cx  quo  vobis  ® 
in  primordio  praedicavi ,  tradidi  mysterium  resur- 
reciioiiis,  quod  fidei  nostrae  constat  esse  et  primum. 

Quod  et  accepi.  Accipere  se  dixit,  sive  a  fege,  sive 
a  senioribus  e,  $ite  zhipsoDomino  perrevelationem. 

Quoniam  Christus  mortuus  est  pro  peccatis  nostris 
secutulum  Scripturas.  Vi  majore  possit  beatus  Apo- 
stotus  auctoritate  firmare^  quod  praedicabat,  hune  * 
esse  Christum  salvatorem  mundi,  dicit  :  Quem  Mog- 
ses  et  prophetfB  antiuntiaverutit ,  ideo  et  secundutn 
Scripturas  pradictum  esse  eum  commemorat,  ut  iUud% 
Sicut  ovis  ad  occisionem  ducitur,  et  qttasi  agnus  co- 
ram  tondente  se  obmutescit ;  et  iltud  :  Traditus  esi 
propter  iniquitates  nostras,  et  livore  ejus  sanati  su- 

•  Edil.,  erectiestis, 
^  Ib.,  salvamini. 
®  Ib.y  primum. 

Patrol.  Clf. 


Qifia  non  sum  dignus  vocari  apostoltUf  etc.  Quare 
non  sit  dignus  ipse  exponens  ait :  Quoniam  perse- 
cutus  siim  Ecclesiam  Dei.  Docet  nos  exemplo  tnw^ 
etiam  si  ad  pracsens  proficiamus  deflere  pneteriu « 
melius  est  enim  dimissa  recordari  peccata ,  quani 
oblivisci  commissa.  Scriptum  estenim:  Fititpeeca" 
sti,  ne  adjicias  t/emm,  sed  et  de  prateritis  deprecare 
(Eccli.  XXI).  '^ 

Gratia  autem  Dei  sum  id  quod  sum^  et  gratia  ejus 
in  me  vacua  non  fuit.  Quia  gratia  qua  redempti  sii- 
inus,  laborem,  conatum,  meritum  non  quaesivi. 
Quotidiana  autein  gratia  post  baptisiuum  quotidia- 
iium  seiTitium  laboris  exspcctat. 

//  Epist.  ad  Cor.  ix. 

6.  Qui  varce  seminat,  paree  et  metet.  Id  cst,  qiii 
parum  tribuit  egeuti,  pariim  accipiet  merccdls;  sc- 
cundum  misericordiae  opera  unus(|uisque  et  praunia 
recipiet  aeterna. 

Et  qui  seminat  in  benedictionibus,  de  benediciiom- 
bus  ei  tnetet.  Qualis  fuerit  devotio,  talis  erit^  remii- 
neratio ,  qui  grato  animo  et  snflicienter ,  aut  renini 
temporpliuui  eleemosyiiam ,  aut  praedicatiouis  indi- 
gcnti  miuistraverit  verba,  suflicienter  et  large  a  Do- 
mino  accipiet  prjemia.  Avarus  enim  mercedcra  cx 
eo  quod  invitus  dederit,  non  habebit,  benediclio 
enim  ct  dantis  aeterna,  accipientis  praesens  eflicitur 
eleemosyna. 

^  Ib. ,  Christo  desertiutit, 
"^  ib.,  a  prioribvs. 

36 


nrii 


ORDO  REUUM 


il5i 


Vnuiqnisquc  prout  deslinavU  in  corde  suo,  non  cx 
triititia  aut  ex  necessiiate.  Id  ost,  quantum  statuit 


A  vobis,  dicit  Domintis  ;  qui  cnim  pro  Deo  sito  praed:- 

.   .  rationis  vcrbumt  sivc  miscricordiae  dcdcrit  aumen- 

vel  elegit  paupcribus  dare ,  nou  ronctus  sed  volun-      tum,  el  hic  et  in  futuro  accipict  Ulud  maltiplicalum. 
ttritis.  Tobias  cnim  filio  suo  ait :  Si  plurimum  tibi         Et  augebit  incrementa  frugum  juslittie  vestree.  ln« 

cremeiitum  fruj^um  justitiae  dicit,  sive  facullates  re-* 
rum,  sive  doctnnam  sermonum,  de  fructu  enim  /a- 
biorum  suorum,  ait  Salomou,  «alla6i7ur  sapiens. 


estt  plurimum  tribue;  si  exigjium^  exigua  indigenlibus 
communica  {Tob.  iv). 

Ililarem  enim  dalorem  ditigit  Deus.  Snlomon  enim 
dicit :  Jn  omni  dato  hiiarem  fac  mttum  tuum  {Eccti. 
\\\\).  Nam  et  in  divinarum  Scripluranini  sermone, 
Donunus  Vult  hilarein  suum  datorem. 

Potest  autem  Deus  omnem  gratiam  abundare  facere 
in  vobis.  Ne  timeant  inopiam  eleemosynarii,  ideo  in 
opcrc  miicricordixDei,  prspponit  poteiitiam.  Omnem 
gratiam  dicil  sive  copiain  (rugum,  fruclusque  pro- 
vcntnm ,  sivc  scnsns  abundanlium ,  sapientia^que  in- 
tellcctum. 

Ut  in  omnibus  semper  sugicientiam  habentes.  Ac  si 
diceret,  omnem  suMcientiam  tam  spiritualium  quam 
eiiam  camalium  dabit  vobis  Dominus,  ut  omne  opus 
bonum,  sive  dcvotionis  in  misericordia,  sive  erudi- 
tionis  in  doctrina^  implerc  possilis  menle  libcra. 

Disperslt,  dedit  pauperibus^  juslitia  ejui  manet  in 
sa^culum  saculi,  Id  est,  divisit,  dedit  pluribus,  ideo 
non  uni,  sed  pluribus,  quia  majus  est  oratio  multo- 
rum  quam  unius.  De  rebus  enim  temporalibus,  si  benc 
disuensentur»  fftema  justitia  comparatur. 

Qui  autem  administrat  semen  seminanti ,  et  pdnem 
ad  manducandunij  ctc.  lloc  cnim  de  verbi  semine  di- 
ctum  in  sancto  iutelligimus  Evungclio,  ubi  Dominus 
exponens  discipulis  parabolam  seminis  alt  :  Semen 
est  verbum  Det.  Ac  si  pnedicatoribus  Apostolus  di- 
ccrct  :  Dcus  quibus  dedit  oIQcium  doccndi ,  escam 
non  subtrahit  corporis ;  sive :  qui  vobis  dispensandi 
tribciit  facultatem,  vos  minime  patietur  esurire. 

Et  multipiicavit  semen  vesirum.  Id  est,  rerum  vobis 
augmentum  faciet,  vel  sermonum  :  Date^  et  dabitur 


II  Cor.  cap.  iii. 

l.Fiduciam  talem  habemnsper  Christum  ad  heum^ 
Ac  si  diceret :  iila  ftducia  inexpugnabilis  est,  qii.-e 
non  ex  nobis,  sed  ex  Gbristo  est,  aua  nos  per  fidem 
vestram  gratia^  magis  quam  qnstota  kumanuj  com-- 
mendat. 

Nonauod  sufjfcieHies  simus  cogitare  aliquid  a 
nobis.  Id  est,  nihil  nostra  sapientia  vel  virtutc  in 
causa  vestne  salutis  operamnr.  Vult  enim  ostendere 
nihii  se  suo  sensu,  ac  possibilitate  in  salvandis  genti- 
bu8-vel  coffitare  vel  facere^  cum  ulique  pauci  homi- 
nes^  humiies,  imperiti,  et-pene  rusiici,  sine  Dei 
B  gratianunquamuniversnmmundum  fotuisutUsalvare. 

Ideo  autem  hoc  profmtftr,  quia  dicturus  erat^  tantQ 
majus  se  ministerium  suscepisu^  quam  Mosen^  quatito 
majus  est  Novum  Testamentum  a  Lege^  qnas  abscon- 
ditiim  in  se  Christam  mysteriis  amimbrala  reiiiie- 
bat.  Non  quod  aliquid  sibi  arroget ,  sed  ut  pcr  <'o- 
ctrinam  suam,  quae  In  Cbristo  est,  faciTius  eos  a 
falsis  afostoiis  revocet. 

Qui  idoneos  nos  fecit  mimstros  Novi  Testamenti. 
Id  est,  td  impkmdum  apostolatus  officium. 

Non  litiera ,  sed  spirttu.  Id  esl,  non  camalis  legis, 
sed  spiritualium  praeceptonim. 

Annotabam  Parisiis,  kal.  Sept.  ann.  R.  S. 
MDCCCLl. 
Fr.  J.-B.  PiTRA,  mon.  Bened. 
Ex  abbatia  Solesmensi. 


ORDO  BERnSI 

QUiE  IN  HOC  TOMO  CONTINENTUR. 


8MARAGDUS  ABBAS. 

NomiA  BitiOBicA.  Cot  9 

In  ColleetiODes  D.  Smaragdi  in  KpistoUs  et  Evanffelia 

typograpbi  moQitum.  Jbid. 

VlTA  SHAaAGDl.  1*^ 

D.  SHARAODI  PR^ATlO  llf  (>)LLECTl0lfE8.  15 

INCIPIUNT  COLLECTIONES.  Ibid. 

In  vigilia  Nataiis  Dominf,  epistola  beati  Pauli  (Rom.  i) ; 
leetjo  &i«  propbet»  (Isal.  Ltti);  evaiigellum  Ma.thsi 
(Matth.  i) ;  lectio  Isai»  propbet»  (fsai.  ix) ;  evangelium 
Loca  (Loc.  n).  Ibid. 

In  die  Natalis  Domini^  epUuA^  beati  Pauli  (Hebr.  i); 
evjngeliom  Joaonis  (Joaa.  i);  concordia.  27 

/n  natati  sattcti  Stepharn^  lecUo  Actuom  aposlolomiu 
(Act.  v);  evaogelium  Matlhsi  (Mutlh.  xxfh);  ooDCor- 
dia.  3S 

fn  tuaaU  saneti  Joannis  evangetistm ,  epistola  beati 
Pauli  (Ephes.  1);  evaiigelium  Joanois  (Joan.  olt.);  con* 
cordia.  Ai 

In  nataii  InnocenltuH,  lectio  libri  Apocalypsis  Joannis 
aposinli  (Apoc.  xiv);  evaDgelium  Hatlh«i  (Matth.  u); 
Cuncordia.  48 

In  octava  Natimtatis  Dominit  epistnla  beati  Pauli  (Tit. 
ii);  ev:inffe1inm  Lucx  (Luc.  ii);  concordii.  55 

Dominvra  prima  post  Naiatem  Doinrm ,  eplstola  l>eati 
Pauli  (ttalal.  iv);  evangeiium  Luc»  (Luc.  n);  conoor- 
dia.  63 

/91  die  Theophani(e,  lectio  Isais  propbetae  (Isai.  lx)  ; 
evaDgeiium  Matthaei  (Matlh.  ii) ;  coocordia.  68 

Domhnca  prima  post  Theophtmiam ,  epistola  beali  PauU 
(Rom.  XII);  evangelium  Luc»  (Luc.  u);  concordia.       75 

Domimca  II  post  Theophaniam ,  epistoia  beati  Paoli 
(Hoin.  xn);  evaDgelium  Joannis  (Joan.  ii);  concordia.    80 


DcnAmea  III  f:ost  rA^optoriam,  epistola  beali  Paoli 
(Rom.  XII);  evaiigelii.m  Maithari  (fbtth.  nn);  concor- 
dia.  91 

Domitica  JV  post  Theophan{am^  epistola  beati  Paoli 
(Rom.  xiu);  evangelium  Malthcl  (Malth.  ?m) ;  concor- 
dia.  96 

Dominka  in  Septuagewm,  epistola  beati  Paoli  (I  Cor. 
ix);  evangetiom  Maithael  (Matth.  xx) ;  conconlia.        100 

Doinittica  in  Sexageshna,  epistota  beail  Paoli  (II  Cor. 
xi) ;  evangelium  Lucs  (Loc.  vui) ;  concordia.  103 

Dondmca  in  Qmnquagesima,  epislola  beati  Paoli  (I  Cor. 
xui) ;  evaiigeiium  Luce  (Luc.  xvui) ;  concordia.  Ili 

/n  initio  Qiiadragesimafy  episioU  beaii  Paoii  (II  Cor. 
vi) :  evaogelium  Maiihai  (MattD.  iv) ;  coDcordia.         1 1 H 

Dominica  primaf  menu  prhno,  epislola  beati  Pauli 
(I  Thess.  IV) ;  evangelium  Mauhei  (MaUh.  xv).  119 

Donunka  trieesuna^  epistola  beati  Pauli  (Ephes.  ▼) ; 
evangelium  Luce  (Loe.  xi).  13i 

Feria  sexta  hebdomadat  secundo!  m  Quadragemna,  evan- 
gelium  Joanois  (Joan.  i?).  141 

Sabbato  hebdomadas  sectmdte  m  Qtmdragedma,  evaii- 
gehiim  Joaonis  (Joan.  viu) ;  coacordia.  1 48 

Domxmca  in  vicesima,  eplsiola  beati  Paoli  (GalaL  iv> ; 
evangelium  Joanois  (Joao.  vi).  148 

Feria  sectxnda  post  vice^mam ,  evangelium  Joannis 
(Joan.  II).  188 

Feria  t.uirta  posi  viee^mam,  evangelium  Joannis 
(Joan.  ix).  189 

Feria  sexta  posfbicesimam^  evangelium  Joanois  (Joan. 
XI).  161 

Domifdca  quJnta  in  Qttadragesmuit  epistola  beati  Paull 
(Hebr.  ix);  evangetium  Joannts  (Joau.  viu).  169 

Incipii  Passio  Domird  nosiri  Jesu  Christi  (MaUh.  xx\i : 
Marc.  XIV ;  Luc.  xxu).  16v 


1135 


(tUi£  IN  UOC  TOMO  CONTliNENTUIL 


DohM^  tjk  f  cMi.  eplilob  beaU  PauU  (Pia!ipp.  ii) ; 
•vaoRfetidni  JoifiQis  (Joan.  zin).  190 

Divi  AupaM  dicta  de  Ccsna  Domini.  203 

Sokbaio  tanelo  j  eplslola  beiti  Pauti  (Coloss.  w);  evaa- 
gtiiium  llaUhxi  ( llalili.  xivui).  ttl 

Domhiica  eaneia  im  Paicha,  episiola  beall  Pauli  (I  (Un'. 
T) ;  evaogeUum  «larci  (Marc.  oii.).  22i 

Feiia  iecunda  Poieftm^  leciio  Acloum  aposlolorum 
(A<  t.  z) ;  evauiielium  Luc»  (Luc.  olL).  217 

Feria  tertia  Faschce^  leaio  Actoum  aposlolorum  (AcL 
xui);  e?angelium  Looe(Luc.  zxiT).  •    234 

Feria  quarta  FaschoSt  leciio  Actuum  apostolorum  (Act. 
u) ;  efaogelioui  Josnuis  (  Jom.  uiu).  341 

Item  Augustiniis  in  homiUa  Pasclifle.  247 

Feria  qianta  Paiehee^  leclio  Actuum  apo<to1orum  (AcL 
TUi) ;  evaugelium  Joanuis  (Joan.  xx) :  concordia.         250 

Feriauxla  Pa$ch(e,  epistola  beati  Pelri  (I  Petr.  ui); 
Item  alia  expositk);  evangelium  Mauh  i  (Haith.  oll.): 
eoocordia.  26() 

Sabbalo  in  octaea  Paschcf,  epistola  beati  Petri  (I  Peir. 
n);  alia  ex|iosiUo;  evangelium  Joanuis  (Joan.  zx) ;  coo- 
conlia.  206 

Domimca  in  octava  Paschee,  epistola  beati  Joannis 
(I  Joan.  v) ;  aiia  exposilio ;  evangelium  Joauuis  (Joan. 
olL);  concordia.  276 

Domadca  pM  oetavam  Paschie,  epl^tola  beaU  Petri 
(1  Petr.  u);  evangelium  Joaunis  (Jojo.  x) ;  conconJia. 

284 

Dandniea  II  poU  oetawm  Paschcf,  epistola  beati  Peiri 
(!  Petr.  u) ;  evaogf lium  Joanuis  (Joau.  xvi).  287 

Doininica  lll  fHutoctavam  Pasehde,  epistola  beati  Ja- 
cobi  (Jac.  i) ;  alia  exposiUu;  evaogetlum  Joanois  (Joao. 
zvi);  coocordia.  29i 

Dominica  l  V  posl  cetaram  Paichte ,  epistola  beati  Ja* 
cobi  (Jac.  i);  evaugeiium  Joanuis  (Joan.  zvi);  coucorJI^. 

299 

/11  Ulania  mqjori,  epislola  beaU  Jacobi  (Jac.  v) ;  alia 
ezpoiitio;  evaiigelium  Lucs(Luc.  xi);  coitcordia.       505 

in  Ascensione  Domim ,  lectio  Aciuum  Apostolorum 
(Act.  1);  evaiigelium  Marcl  (Marc  ult.);  coocordia.     507 

Dominiea  post  Ascensionem  Domini,  epistola  beati  Petri 
(IPeir.  IV);  evangelium  Joaunis  (Joao.  xv);  concordia. 

ol3 

/n  sabbato  PentecoUeSy  lecllo  Actoum  apostolprum  (Act. 
XIX ) ;  evangelium  Joaniiis  (Joan.  xiv);  concordia.        516 

Domittica  Pentecosles,  lectlo  Ac;uum  apuatolorum  (AcL 
II);  evangellum  Joannis  (Joan.  xiv).  525 

Domimca  in  odara  Penteeostes,  Irctio  libri  Apocalypsia 
lieaU  Joanuis  apostoli  (Apoc.  iv;;  iiom  Dedie  iu  isla  ipsa 
lectiotie  ezposiUo;  evaiigeliniu  Joannls  (Joan.  iii).       551 

Uebdoma  tl  post  Penlecosten,  epistoia  beaii  Joannis 
(I  J«Kiii.iv);  evangelium  Luc»*  (Luc.  xvi).  343 

Hebdoma  lll  post  Pcntecostenf  epistola  beaU  Joanols 
(I  Joan.  111);  evan^^elium  Lticae  (Luc.  xi\).  553 

Bebdoma  lY  post  Pentecoitcti ,  episiola  beaU  Petri 
(1  Peir.  V);  alia  ezpositiu;  evangelium  Liiue  (Luc.  zv). 

558 

Hebioma  V  post  Pen'ecosten,  epistola  beati  Pauli  (Rom. 
\u\);  alia  ezposiUo;  evang>  liuin  Lurae  (Luc.  vi).        362 

Hebdoma  VI  pou  Pentecoiten ,  epistola  beaU  Petri 
(I  Petr.  ui);  alia  ezposiUo;  eVaogeliuni  Luca  (Luc.  v). 

571 

/n  vigilia  sanctl  Joannis,  lecUo  Jeremis  propbetx  ( Je- 
rem.  i);  evaiigelium  Luc»  (Luc.  i).  577 

In  nataU  sancti  Joannis  Baptis'w ,  lectio  Isaiae  propheise 
(Isai.  XL  x};  evaiigpliiim  Luc»  (Luc.  i).  581 

/n  vigilta  sancit  Petri  apostoti ,  leciio  Actuum  aposlolo- 
ruoi  (Act.  iii;;  evangelium  Joannis  (Joau.  uli.).  586 

In  natalisancti  Pitri,  iecUo  Aotuum  apostolonim  (Act. 
xu);  evani^eiiuui  Matlhaii  (Mauh.  xvi).  58J 

Invigitta  sancti  Pauli,  e(istola  beaU  Pauli  (Galau  i). 

592 

In  natali  saneti  Pautif  lectio  Acluum  apostolorum  (Act. 
ix);  evaiigeiiuui  Maiihdei  (MiUh.  xix).  595 

Ucbdoma  Vll  jpo4  Peiitecosten ,  epslola  beaU  Pauli 
(Roin.  VI ) :  evangelium  MaiUiaii  (Matth.  v).  59'J 

HebdomaVUl  pou  Pentecosten,  episiola  beail  Pauli 
(11«  m.  VI);  evangelium  Marci  (Mare.  vin).  403 

Uebdoma  II  post  Pentcconen,  opisiola  beali  Pauli 
(Rom.  VIII);  evangeliuui  Matllisei  (Malili.  \ii).  411 

Beitdoma  X  po^  PenUcosUn,Gp\:A.M\9  beali  Pauli  (I  Cor. 
x);  evangeiiurti  Lucae  (Liic.  wi),  414 

Hebdoma  XI  post  Pentecostcn ,  epistola  beali  Patili 
(1  C«)r.  xn^;  evangeliuin  Lucaj  (Luc.  xi\).  419 

In  natati  sanctce  Feticitatis,  lectio  Fruverbioruin  (Pro- 
verb.  ult.);  evangclium  MjtlhaBi  (Matih.  xn).  421 

Uebdomt  Xtl  post  PeiUecosten,  episiola  beaU  Panli 
(I  Cur.  zv) ;  evangcUum  Luc;e  (Luc.  zvui).  433 


II» 

Jn  nataU  smseti  Laitreiait,  epistola  beaU  Paili  (U  Cor. 
iz);  evaigelium  Joannis  (Joan.  zd).  496 

Uebdoma  II II  post  Penteeostem,  epistola  beeU  Pauii 
(II  Cor.  III) ;  evangellum  Marct  (Marc.  vii).  439 

Hebdoma  XIV  post  Pentecosten,  epistola  beaU  Pauli 
(Galat.  lu);  evangelium  Locib  (Luc.  z).  442 

Hebdoma  X  V  post  Penlecost^n,  epistula  beati  Paoli  (Ga- 
UL  v);  evaiigelium  Luc«  (Luc.  zvu).  448 

Hebdoma  XVI  vo^t  Pentecosten,  epistola  bcati  PaiiU 
(Galai.  IV);  evangelium  MalUia^i  (Mattb.  vi).  455 

Hebdoma  XVII  aou  Pentecosten,  epistola  beati  Panli 
(Ephns.  III);  evangelium  Luca*  (Luc.  vii).  461 

Uebdoma  XVI il  post  Pentecosten,  epislola  l^aii  Pauii 
(Ephes.  iv);  evangelitim  Lu»*»  (Lnc.  xiv).  4Mi 

Bebdoma  XIX  p"st  Pentecoxten,  epistola  beaU  Pauli 
(I  Cor.  1);  evangeliiim  Matthsi  (Matth.  xzii).  471 

In  natate  sancii  Michaelis  archangeti,  leciio  libri  Apo 
ealypsis  Joaniiis  aposloli  (Apoc.  1)';  evaugelium  MaUfani 
(Matth.  xviii).  475 

Bebdoma  XX  posl  Pentecosten,  ppistnla  beaU  PauU 
(Ephes.  IV) ;  evangeliuu)  Maliliaei  (HaUh.  ix).  480 

Hebdoma  XXI  posi  Pentecosten,  episiula  beaU  Paoli 
(Ephes.  v);  evanueiium  Matihnei  (Maith.  zxii).  485 

Hebdoma  XXu  fost  Pemecosten ,  episiola  bcaii  Patili 
(Ephes.  VI) ;  evangelium  Joanuis  (Joau.  iv).  491 

Hebdoma  XXItlpist  Penlecosten ,  epi^tola  beaU  Puuit 
(Pbilipp.  1);  evangeiium  Malihaei  (Matlh.  xviu).  Itcm  Au- 
gusiinus.  496 

Hebdoma  XXIV  post  Penlecosten.  epistola  beaU  Pauli 
^Philino.  ui);  evangelium  Malthsi  (Matth.  xzii).  501 

Hebdoma  XX  V  post  Penlecos:en,  epistola  l»eaU  Pauli 
(Coloss.  1) ;  evan^eliiim  Matlhj;!  (Matlh.  ix).  805 

In  natati  sanctt  Andrcce,  epistola  beati  Pauli  (Rom.  x ) : 
evangellum  Matthael  (Matib.  iv).  807 

iRCiPIUlfT  LECTlOKtS  PCn  ADVEHTUM  DOlHlfl.  512 

Uebdonm  I V  anie  Nalalem  Domini,  hoc  est ,  Dominica 
prima  Adrentus,  epistola  be.iU  PauU  (Rom.  zui);  evauje- 
&UI1I  Mauha;!  (Matth.  zxi).  512 

Hebdoma  II I  ante  Naialem  Domhu,  boc  est«  Domini- 
ea  II  Adventus,  ei  isiola  beaU  Paull  (Rom.  xv);  evaoge- 
lium  Lu  ffi  (Luc.  xzi).  315 

Hebdomall  ante  Natalem  Domiui.  hoc  est,  Damfiitcn  /  /  / 
Aiveiuus,  epistola  beaU  Pauli  (IGor.  iv);  evaugelium 
Matih£i  (Matlh.  zi).  519 

Hebdoma  I  ante  Nalatcm  Dom'ni^  hoc  est,  Doadniea  l  V 
Adventus,  eplsUila  beaU  Pauli  (PhUipp.  ui) ;  evingelium 
Joannis  (Joau.  i).  523 

Sarctoboii  MAaTTaoii,  viRomuii  et   confessorum  ixpo- 

IIT10NKS.  5i6 

In mali apostolortan,  eplstola beati  PauU  (Rom.  vm) ; 

evaogellum  ioannis  (Joan.  zv).  Itid. 

In  nataU  unius  coufessoris,  epislolabeati  Pauli  (II  Cor.  i ); 

evangeUum  Luc»  (Luc.  xiv).  55t 

/n  uatali  sanctorum  plurimorum,  episiola  beaU  Petri 

(I  Peir.  i);  evangeUum  Luca;  (Luc.  xii);  aUud  evanee- 

lium  (Luc.  XIX).  55i 

In  natati  sanctorum  plurinwrum  martyrum.  rplstoia 

beaUPauU  (llebr.  zi);  evangelium  Maitiisi  (ilatih.  v). 

513 
/fi  n(tfa/t  mrt/mumy  evangelium  MatUuei  (Motth.  zm); 

allud  evangeiium  (Matth.  zxv).  517 

SUMMARILM  IN  EPISTOLAS  £T  EVAKGELIA  SMA- 

RAGDO  ADDITUM.  5c>3 

SMARAGDI   ABBATIS   DIADEMA    MONACUORUM. 

593 
Prologos  R.  P.  SmaragdL  ibid. 

Capot  primum.  --  De  oratiooe.  594 

Cap.  II.— De  dbci|)lioa  psallendL  596 

(Up.  III.  —  De  lecUone.  597 

Cap.  IV.  —  De  diiecUone  Dei  et  proxim«.  598 

Cap.  V.  —  De  observatione  niaudJloruiu  Dei.  6UI 

Cap.  VL— DeUmore.  602 

Cap.  VII.  —  De  sapienlia  quae  Chrislus  usL  604 

Cap.  Vlil.  —  De  prudeutia.  605 

Cap.  IX.  —  De  siropUcitate.  tbid. 

Cap.  X.  —  De  paiieniia.  606 

Cap.   XI.  — Dehumilitale.  607 

Cap.  XII.— Depaco.  60» 

Cap.  XIII.—  De  obedientia  Jbid. 

Cap.  XiV.  —  De  conleuiptoribus  muodi.  6t0 

Cap.  \  V.  —  De  pcenitenUii.  61 1 

Cap.  XVI.  —  De  eonfessiene.  613 

Cap.  XVIL  —  De  compuiicUoiie.  Ibid. 

Lap.  XV 111.  —  De  spe  et  roimidinc  electorum.  614 
Cap.  XIX.  —  De  lis  qui  ad  delictuiii  post  lacr^mas  re- 

veriuntur.  615 

Cxv.  XI.  —  De  vita    vcl  conversailone  moDadio- 

rum.  016 


llo5 


ORDO  REHCM 


1159 


Cak  XtT.  —  De  iis  qiii  naietiin  dllignnt  vUiin.  617 
Cap.  XXII.  —  De  eleciis  omnia  relioqueoiibiis.  Ibid. 
Cap.  XXIil.  —  Dc  niorlificaiione  monaclioram.  618 
Cap.  XXIV.  —  De  Tiu  coiileniplaliva.  619 

r.AP.  XXV.  —  De  regiii  cceieslis  desiderio.  6iO 

IUp.  XXVI.  —  De   rcnii^  cooversaiiooe  monadbo- 

rum.  631 

Cap.  XXVII.  —  De  abMinenlia.  6» 

Cap.  XXVUi.  —  De  coutioeiitia.  61? 

Cap.  XXIX.  —  I)e  toleraolia  divinae  correptianfs.  634 
Cap.  XXX.  —  De  |).igellis  Dei.  6i5 

Cap.  XXXf .  —  De  iutirmitate  carnis.  6% 

Cap.  %3K\\,  *-*  De  tribuiatione  jiisUirum.  tbid, 

Cap.  XXXIIl.  —  De  tentaUonibns.  «S7 

Cap.  XXXIV.  —  De  muhitiiodis  peccatis.  6td 

Cap.  XXXV.  —  tJi  post  ruinam  quis  burgcre    qoeal. 

630 
Cap.  XXXVI.  —  De  eogilationc.  63t 

Cap.  XXXVII.  —  De  sermooe.  632 

i:ap.  X.XXVill.  —  De  uciturnilate.  653 

Cap.  XXXIX.  —  De  muiiiloquio.  65  i 

(Up.  XL.  —  De  coliatiooe.  636 

Cap.  XLi.  —  De  dileaioiie  proximi  et  correctiooe  fra- 

tci  oa.  6r>7 

CkP.  XLir.  —  De  zelo  pastoris  oflBcti.  6.% 

(!ap.  XLIII.  — ■  De  ductrinae  discreiione.  639 

Cap.  XLI V.  -De  donis  diviuii.  6it 

Cap.  XLV.  —  De  gratia  Dei.  642 

Cap.  XLVr.  —  De  boiiis  sulijeclis.  Jbid, 

Cap.  XLVII.  —  Ut  tbe8auru8  monachi  in  coclo  colloce- 

tur.  644 

t:AP.  XLVIir.  —  De  consillo.  Ibid. 

Cap.  XLIX.  —  De   sauciiiicatione .  cordis   et  corpo- 

ris.  646 

Cap.  L.  —  De  vocatione  divinae  pietatis.  647 

Cap.  LI.  —  De  dllectiooe  et  gmtia  Dei.  648 

Cap.  LII.  —  De  eo  quod  sancii  tiiii  luds vociutur.  649 
Cap.  Llll.  —  Despe.  650 

Cap.  LIV.  —  Ut  fiine  Inlcrmissione  oreur.  05t 

C>p.  LV.  —  Ltsimiis  simptices  sicut  Ulii  Dei.  6S2 
Cap.    LVI.  —  Ut   omuia    sine    murmuratioue    facia- 

nus.  ibid. 

Cap.  LVII.  —  De  circomcisione  vitiorum.  685 

ap.  LViil.  —  De  frnctu  jus>iiii«.  6S4 

Cap.  LIX.  —  Ut  ad  innoceniiam    revertamur  infan- 

Cap.  LX.  —  De  eo  quod  jusli  lapides  vivi  vo.an- 
iur.  656 

Tap.  LXI.  —  De  saiferentia  tentationum.  657 

Cap.  LXII.  —  De  cognitione  Domiui  uostrl  Jesu  Ct«risii. 

638 

Cap.  LXIII. -*De  clarlHcatiooe  Domini  nostri  Jesu 
Christi  io  saactis.  6.59 

Cap.  LXIV.  —  Ui  ambulemns  digne  Deo,  el  impleauiur 
agnitione  voinntatis  ejus.  660 

Cap.LXV.  —  De  eo  quod  non  omnibus  piacere  debemus 
homiuitMis.  tbid, 

Cap.  LXVI.  —  Ut  nobis  mutuo  culpae  diniittamus  que- 
rebui.  601 

Cap.  LXVII.  —  De  eoquod  filii  Dei  scimus  et  h£re«1e% 
et  liered.tas  ejus,  ilietine  oustra.  665 

Cap.  LXVIII.  — Ouomodo  homo  locrlfaclat  Christum. 

664 

Cap.  LXIX.  —  De  eo  qnod  DomlDl  semper  a  mooacliis 
anHuuiieiitiir  virtules.  Ibid. 

Cap.  LXX.  —  De  eo  qood  donalum  slt  sanctis  pati  pro 
ChrisU).  b()5 

Cap.  LXXI.  —  De  eo  quod  Christos  pro  dilectiooe  nostra 
tra<ii  ii  seiuHtipsum.  606 

Cap.  LXXIl.  —  De  eo  qu)d  Apostolus  ai t :  Spirtlum 
tiolite  exilinguere.  667 

Cap.  LXXIll.  —  De  nociva  curiositate  monaclio- 
riioi.  668 

Cap.  LXX4V.  —  De  rr«gnla  ab  apostolis  posita.         669 

Cap.  LXX  V.  —  Ut  vigilanlessiut  monachi.  670 

Cap.  LXXVi.  — De  pugoa  viriiilum.  671 

Cap.  LXXVII.  —  De  odio  et  correctione  fraleroa.     67 i 

Cap.  LXXVili.  —  Ul  meutis  lumbos  suociuclos  babeat 
uiouacliiis.  673 

Cap.  LXXIX.  —  De  morlificatione  viti^irum.  Ibid. 

Cap.  LWX.  —  De  gratia  lacrymarum.  674 

Cap.  LXXXl.  —  De  eo  quod  suiicti  monachi  filii  Dei 
vocaotur.  675 

Cap.  LXXXII.  —  Quod  ex  virlullbus  virtuies,  et  ex  vi- 
tiisvitlaoriumur.  676 

Cap.  LXXXIII.--  Quid  sit  coofigi  Christi  cruci.      Ibid. 

VjkP,  LXXXIV.  — Ut  mooachi  cor  habcaiit  |iirum  et 
coiiscteiit  am  bonama  677 


Cap.  LXXXT.  —  Ut  diviies  tlot  nMmMbi  io  operlbui 
boiiiSy  f  t  thesaurizenl  sibi  fundamentum  bonom.  678 

Cap.  LXXXVI.  >~  De  manstone  aeterna  qux  a  Deo  prae- 
pirata  estsanctis.  679 

Cap.  LXXXVII.  .—  Qoomodo  beatns  efiicitur  homo.    680 

Cap.  LXXXVIII.— De  hora  exitos  etseparatione  anlma 
a  corpore.  Ibid. 

Cap.  LXXXIX.  —  De  innocentia.  6st 

Cap.  XC.  —  Quid  sit  sanctiHrjre  Jejuniom.  lJ8i 

Cap.  XCI.  —  Qnid  sit  beoe  Jejuiiare.  683 

Cap.  XCII.  —  De  eo  qooJ  scriptiim  est  :  UuUi  ab 
Orietde  et  Oecidente  venient,  ctc.  {MaUh,  viit).  llnd, 

Cap.  XCill.  —  De  eo  quod  omnis  electos  el  per- 
fectus  mooachus  et  h  imo,  et  vitnlus,  el  leo,  et  aquiia  Agti. 
raliier  sit.  6S4 

Cap.  XCIV-  —  De  eo  quod  A|K>stoIu8  ait :  Caro  conru- 
piscit,  etc.  (Gaiai,  v).  Ibid, 

Cap.  XCV.  —  Qoid  sit  Impetos  spiritos,  ei  quid  sit  im- 
potus  carois.  685 

Cap.  XCVI.  —  De  eo  qnod  oousqoisque  justas  et  anie 
faciem  suam,  et  coram  facie  sua,  ambulat.  ibkt, 

Cap.  XCVIL  —  Dp  eo  qood  scriptum  est :  Omnicusto» 
dia  terva  cor  tuum  ( Prov.  i  v ) .  686 

Cap.  XCVIII.  —  Quid  sigoificet  qood  dixit  Dcus  ad 
Abrabam  :  Egredere  de  lerra  lua,  etc.  {Gen.  jiv.         6EB7 

Cap.  XCIX.  —  De  marlyrio  quod  iii  pace  Ecclesiae 
fit.  688 

Cap.  C.  —  De  diiobns  altaribus  io  homioe,qooram  alie- 
rum  in  corpore,  et  alteroin  in  corde  esi.  680 

CoMMQVTABionuM  nf  Regulam  sakcti  Bemdicti  pkjefatio  a 

SHAMAQDO  MerRICS  DlCTATA.  Ibid. 

SMARAGDI  COMMENTARIA  IN  REGULAII  SANCTI 
VEMEDICTI. 

ProoBmlum  et  protogus.  61^1 

Capot   PRiMOM.  —  De  quatuor  generibus  Donacbo- 

rum.  724 

Cap.  II.  —  Qoalls  debeat  esse  alibas.  7i8 

Cap.  III.  —  De  adbibeodis  ad  consilium  fratribos.     744 
Cap.    IV.  —  Qoa   &iut  iustrumouta   bouorum    ofie- 

runi.  718 

Cap.  V.  —  De  obedieotia.  794 

Cap.  VI.  —De  lacitorniuie.  801 

Cap.  VII.  —  De  homilitate  el  moltipnci  ejos  commen- 

dalione  duodedm  gradil)us  distiucta.  f)05 

Cap.  VIIL  —  De  oflBciis  divinis  iu  BOCtibiis.  8i9 

Cap.  IX.  —  Quot  psalmi  dicendi  sint  in  nocturnis  ho- 

ris  830 

Cap.  X.  —  Qualiter  «statis  tempore  agatar  nocturna 

lau^.  .  83f 

Cap.  XI.  —  Qualiter  Dominids  dle^ns  v\gl\\a&  asan- 

lur.  ihid. 

Cap.  XII.  -^  Qualiter  matatiooram  solemnitas  aga- 

tur.  834 

Cap.  IIII.  —  Qoaliter  irlvatis  dicbus  matotini  agan- 

tur.  Ibid. 

Cap.  XIV.  — Qualiter  In  natalitiis  sanctorom  agantur 

vigilie.  835 

Cap.  XV.  —  Quibus  lemporibus  dicatur  Allelaia.    Ibid. 
Cap.  XVI.  —  Quaiiter  diviua  opera  per  diem  agaii- 

tur.  ftW 

Cap.  XVII.  —  Quanti  psalmi  per  easdem  horas  canendi 

sint.  B37 

Cap.  XVIII.—  Quo  ordine  psalmi  (Vicendi  sint.        Ihid, 
Cap.  XIX.  —  De  disciplina  ps .ileiidi.  859 

Cap.  XX.  —  D(»  revereuiia  orationis.  840 

Cap.  XX I.  —  De  (lecaois  niiiiiasterii.  841 

Cap.  XXII.  —■  Quoniodo  dormiant  monaclii.  845 

Cap.  XXtll.  —  De  Gxcommni.icatiooe  culparom.       845 
(.AP.  XXIV.  —  Qualis  debeat  esse  modus  eicommuni- 

caiionis.  ^i^ 

Cap.  XXV.  —  Dfi  graviorihos  culpis.  819 

Cap.  XWI.  —  De  hisqui  siue  jossione  aitbatis  jQngiiii- 

tur  exfommunicatis  B51 

Cap.  XXVII. —  Qualiter  debeat  esse  soilicKus  ablAs 

circa  excomuuiuicaios.  852 

Cap.  XXVIII.  —  De  iis  qui  siepius  correctl  non  euieo- 

damur.  ,  ^55 

Cap.  XXIX.  —  Si  debcant  fratres  exeuntes  de  monasif- 

rio  iteriim  re  ipi.  ^37 

lAP.  XXX.  —  Dc  iiueris  minori  «lale,  qnalitcr corri- 

piaotor.  ,  ^^^ 

Cap.  XXM.— De  ceilerario  monasterii,  qualls  siL  Ibid» 
Cap.  XXXll.  — De  ferrameiitia  vei  rebus    monaste- 

ril.  8'>5 

Cap.  XXXIII.  —  Si  quiddcbcanl  monachi  proprium  ha- 

bor»f.  ^* 

Cap.  XXXIV.  —  Si  rmncs  rquaUlcr  dc»  eaut  neccssa.-ia 


iizi 


OUif:  iN  lioc  TOMO  continentcr: 


ii-s 


uclperc. 
Cap.  XXXV.  —  De  f eptimanariU  cnquin». 
IIap.  XXXYI.  —  De  iitarniU  rratribus. 
Cap.  XXXV 11.  —  De  fleoibos  \el  inHiiitilwuL 
Cap.  XXXVIIL  —  De  hebdoiiiatJario  tectore. 
Cap.  XXXIX.  —  De  neoauri  dboram. 
Cap.  XL.  —  De  meniBra  poiat. 


fiAH 
000 

866 
868 
870 
871 
873 
875 


Gap.  XIJ.  —  Qoibas  borb  Ofiorteai  reflcere  fralres.  876 
Cap.   XUl.  —  til  poal  Gompleuirlum   neuio    loqua- 

tv.  878 

Cap*  XLIII.  ^  De  Ui  qDl  ad  opos  Del  vel  aJ  menaara 

tarde  ocrorrunt.  879 

Cap.  XLIV.  —  De  Ib  qoi  eicoommnicantar,  quooKMlo 

•ailafacianL  8H1 

Cap.  XI. V.  —  De  iis  qui  r>I!untur  In  oratorio.  885 

Cap.  XLVI.  —  Delisqui  in  aliis  quibuslibvt  rebus  dp- 

lloquiint.  IbiU. 

Cap.  XLVn.  -* De slf^iflcanda  hora operis  Dei.  Ibd. 
Cap.  XLVIIL  —  De  opere  roanuum  qiioildiano.  88t 
Cap.  XLIX.  —  De  Qoadrajiesimx  ot>servatioue.  887 
Cup.  L.  —  De  Iralribua  qui  louge  ab  oratorio  laboraiii, 

aut  iii  Tia  soot.  888 

Cap.  LI.  —  De  flrairfbus  qoi  non  longe  proficisciin- 

Uir.  889 

(Up.  LIT.  —  De  oratorio  monasterlL  Ibid. 

Cap.  LIII.  —  De  boaiiiiibos  xuseipicndis.  89*^ 

Cap.  LIV.  —  Quod  non  debeat  mooaibns  Iltteras  vel 

eulogia  accipere  sine  jusao  abbatis.  883 

Cap.  LV.— De  vestimentii  et  cikeamentis  (Hiinini.  89  i 

•    Cap.  LVf.  —  De  mensa  atilMiia.  897 

Cap.  LVIL  ^  De  ariifii:ibaa  monisterlL  IbiH. 

Cap.  LVIIL— Dedisri|i|jna  soscipieudoram  fratnim.  8»8 
Cap.  LIX.  —  DetilUsuobUiom  TOi  paopemm  qoi  ofle- 

rantiir.  90i 

Cap.  LX.  ^  De  ueerdotitat  qui  Tolueriat  in  roonaato- 

rio  habiUre.  907 

Cap.  LXL  •-  De  inonMhia  peregrlois,  qaaiiter  sosci- 

piaiitor.  909 

Csp.  LXIL  —  De  sacerdotlbns  monaateriL  91 1 

Cap.  LX  i  II .  ^  De  urdine  congregationis.  9 1  i 

Cap.  LXI V.  -^  De  ordinaodo  abbaie.  913 

Cap.  LXV.  ^-  De  prsposiio  monasterlL  919 

Cap.  LXVL  —  De  ostiario  monasteriL  92S 

(^AP.  LXVM.  —  De  rrairiiioa  in  via  direcfis.  924 

Cap.  LXVIIL  —  Si  rratri  impossibilia  iojoogantur.  9^ 
Cap.  LXiX. —  L't  io  monasierio  noo  praesumat  aiter 

alterum  defendere.  926 

Cap.  LXX.  —-  Ut  non  prtesomat  quisqoam  aliqoem  pas- 

•iffl  ciedere  siit  excommonicare.  927 

Cap.  LXXL  —  Ul  obedicntes  sint  sibi  inviccm  fraires. 

928 
(Zap.  LXXII.  —  De  zelo  booo,  qoem  debent  habere  mo- 

narhi.  929 

Cap.  LXXIIL  —  De  eo  quod  non  omais  ol>serva!io  justi- 
tix  1n  hac  sit  regula  constilutar  9.~.0 

SMARAGDI  ADHATIS  VIA  REGIA.  931 

Dacherius  leciori.  Ibid. 

Episioia  nuncu|tatoria.  9.^ 

(Upct  paiifUM.  —  De  diiectione  Dei  et  proximi.  9^^ 

(ap.  II.  _  De  otyservandis  maodalis  Domini.  937 

Cap.  lil.  —  De  liinore.  939 

C^p.  IV.  —  De  sapientia.  94t 

Cap.  V.  —  De  prudentia.  943 

Cap.  VI.  —  De  siriiplicitate.  946 

Cap.  VII.  —  De  paticntia.  Ibid. 

Cap.  VIII.  —  Dn  jnsiitia.  9i7 

(Up.  IX.  —  Dejadicio.  9i9 

Cap.  X.  —  De  misericonila.  9.Hi> 

Cap.  XI.  —  Ut  operibui  Domino^  honoretor.  952 

Cap.  XII.  —  De  decimls  rt  primiiiis.  955 

IUp.  XIII—  n  thesaurus  in  cfleio  collocetur.  Ibid. 
Cap.  XIV.  —^  Onaiein  et  quanlnm  ihes:ioriim  in  vit.i  sibi 

homo  reLondiderit,  lalem  et  tintum  post  mortem  inve- 

nict.  9ru 

Cap.  XV.  — .  De  non  fid^^ndo  divitiis.  9ri5 

(Jip.  XVI.  —  Dp.  non  gloriando  iu  divitiis.  930 

Cap.  XVII.  —  De  pace.  fl.Ti 

Cap.  XVIII.  —  De  ze!n  reclitudinis.  IHd. 

Cap.  XIX.  —  Dc  clcmonlla.  9.t8 

fjip.  XX.  —  De  consilo.  939 

Cap.  XXI.  —  Ul  r^vcat  unosqoisque  soperbiam.  9('»0 

Cap.  XXII.  —  De  zelo  et  livore.  9(il 
Cap.  XXIII.  —  De  non  reddendo  mahim  pro  malo.  962 

Cap.  XXIV.— Dft  repriminda  ira.  9ii3 

Cap.  XXV.  —  Dc  non  conseiiliendo  adolatoribus.  06  i 

Cap.  XXVI.  —  De  caven  la  avaritia.  (bid. 
(!ap,  XXVII.  —  tt  de  imiicnbis  alienis  dorous  non  adi- 

iicetur.  9(;3 


Cap.  XXVIIL — Ut  pro  justitla  CKlenda  nuUa  a  JudlcilMis 

requiraotiir  prKinia.  966 

(^AP.  XX  Ii.  —  Me  atalera  dolosa  inveulatur  io  regno 

tuo.  !bid. 

Cap.  XXX.  —  Proiiibeodum  ne  rapiivitas  flat.  967 

Dp.  XXXI.  —  De  prssidlo  Domioi  requl.-eodo.       969 
Cip.  XXXII.  —  De  nralioupu  970 

ACT\  COLLATIOMS  ROHANiE,  A  SMARAGDO  DE> 

SCRIPTA.   .  971 

APPENDIX  AD  SMARAGDI  OPERA. 
Chartje  Lupovia  Pu  kt  LomABU  fiui  ucs,  poo  moha- 

■ruio  SANcn  Mu:habus.  975 

I.  ChvlM  Ludovid  Pii  pro  roonasierlo  saocti  Mirhaeiis. 

Ibid. 
n.  Charta  Lndovid  Pii  el  Lolharil  fllii  elos  de  libertriie 

elactiouis  abbatia.  9^7 

III.  rJiarta  Liidovlci  Pii  de  qosdam  coromutaliune  a 
Smaragdo  alibate  facta.  Ibid. 

IV.  Charta  Loilovlci  Pii  de  libertate  et  lmmaniL*iie 
prvdini  monasteril  suncti  Micbaelis.  978 

V.  Cbarta  Lodovici  Pii  de  lUiertale  Carrorom  ctSagma- 
rlorom.  979 

KpiSTOLA  CaKOU  MaGIV'  AD  Lf.OKBM  PAPAM,  DB  PROCESSlONn 

Spiarrps  sa^vcti,  quam  EDmrr  SuAaiGDUs  aimia«i  Ibid. 

MAGNUS  SENONE.^SIS  ARCUIEPISCOPUS.     • 

Notitu  distorig\.  979 

MAGNI  LIBELLUS  DE  HYSTERIO  RAPTISMATIS. 

l»8t 
mJM  JURIS  A  MAGNO^E  COLLKCTiB.  983 

SANCTUS  LEO  UI,  PONTIFEI  ROMANUS. 

NOTITIA  HISTOIIICA.  993 

SANCTI  LE0M3  III  EPISTOLifi.  1023 

Epistola  pbima.  Kenuifl  reg^s  Morrlomm  sd  Leonein 
pa|«m  III.  —  Pro  srcliiopisropata  Licbefeldenni  alioleodo» 
re.iUtoeiidaqae  Oorobernensis  tetlesiae  dignitaiey  qiiam 
Afh-ianos  papa  I  et  rex  Ofla  dissecueraoL  Ibid. 

En$T.  Ii.  Leonis  papn  III  ad  Kenalfum  regcm  Hercio- 
nm.  —  Rospondet  superlori,  et  peiiia  omnla  lubeus  con> 
CPdit  1026 

EptsT.  III.  Ad  Carolum  Hagnuro.  —  De  iirivilegio  ca- 
pellsR  in  Ereslmrg.  1028 

Bpist.  IV.  Ad  eumdem.  —  D*^  accosatoribns.  1029 

Epi  T.  V.  Ad  pumdom.  —  Qualiter  Sicllienscs  cum  Sa- 
raeenis  pacium  fecerunt,  et  captivl  reddiii.  I6irf. 

Epist.  VI.  Ad  eumdem.  —  De  occisioiio  Maurorum  io 
Grecos.  Ibiff. 

Bpist.  VIL  Ad  eumdem.  —  De  ininuo  consilio  racio. 

*Ibid. 

Epist.  VIII.  Ad  eumdem.  —  Gratiarum  actionis.    Ibid. 

Epist.  IX.  A(l  eiinidom.  — -  De  b«'oe(iriis  acceplis.  Ibid. 

Kpm.  X.  Ad  runidem.  — Quiestiones  solvendae.    Ibid. 

FpiST.  XI.  Ad  eumdcm.— Tiilercessinncs,  olc.       Ibid. 

Ep»t.  XII.  Ad  eumdem. —  (>ualiier  quidam  cpiscopus 
exsul  invf^ntus.  1030 

EvisT.  XIII.  Ad  eumdem.  —  (}ualiter  missi  Jiisliliam 
fartori  damnum  fecerunt.  Ibid, 

Epist.  XIV.  Ad  Riculplium  rpiscopum  Moguntiniim.  — 
Gratias  agil  de  muneribus  ab  eo  mlssis;  niiiiii  vicisxlin 
reliqoias  sancli  Ca>sarii,  quas  posiiiljbai.  Ibid. 

Epi&t.  XV.  —  Seu  Symt>olum  orihodox»  fldci  Lronis 
psrKe.  Ihid. 

Ewn,  XVI.  Ad  Athelardom  arc)tiep:scnpom  Dornber- 
nensem.  ^  MiUit  paliium,  et  priiiiaiem  lulius  Anyliio 
agnoscit.  1052 

Epist.  XVII.  —  Fragmcntum.  1033 

BiiST.  XVIII.  —  Omiiiuin  lotius  Britannia^  episcoporum 
et  sacerdotum  ad  Leonem.  Ibid. 

Admonitio  io  sequentem  epllomen  epislolae  Leoois 
papie  IIL  1034 

Ex  ppistoia  L^^nnis  ad  Alcuinum,  Tmirnn  mer$ioncm 
fieri  in  bapliimtk^  Caroli  Magni  ad  OITaiu  Mercioruui  reK«'m 
epi^tols.  10.3.1 

Episioia  Nicephori  Cooslaotinopolitani  ad  Leonem  pon- 
tificein  ina!(imom.  1057 

SANCTl  LKONIS  PRIVILEGIA.  \m 

I.  —  Horreensi  virginom  Benedictlnarom  monasierio 
apiid  Treveros  dat  privilegium  Lpo  papa  II i  (circa  an. 
792i.  Ibia. 

II. —  Leonis  111  bulli  qua  conflrmat  traiislalioueinsedis 
episcopails  Ralisb.  ex  ninnasierio  SAOcti  Kmmeramini  ad 
ecclesiam  sancti  Stepluini,  illiusque  omniiiiodam  exem- 
plinnrm  promulgat.  1069 

III.  —  Privilegiiim  Lennis  pai^x  pro  mooaaterio  sancii 
Benedicti  Cupers:imf iisi  (anno8i3).  t070 

STEPHANUS  IV,  PONTIFEI  ROUANUS. 

NOTITIA  UISTOniCA.  1071 

PASCUALIS  i,  PONTIFEIROMANUS. 

NOIITIA  HISTCRICA.  107v 


1159 


CmDO  KERUM  QUiE  Df  HOC  TOMO  CONTDIENTOIL 


PASCHAUS  PAP  JC 1  KPISTOUI.  tM5 

Epstola  rRnu.  — De  tefeBttoe  nHkuUnm  nmtxm 
r.eclli«.  IM. 

Epwt.  ir.  Ad  Bemaitknn  Tieiiiieiifem  arclilepi«oo|HiB« 

lOtt 

KnsT.  Itl.  Ad  LadofTicm  taiperatorein.  /Mf. 

Kpitr.  IV.  Ad  PeironacieB  arcliiepiaeopiiin  Raveniia- 
tcni.  De  coaQrBnatioiie  prirflegiomoi  Raveoiiatis  SodesiaB. 

taa9 

Era*.  V.  Ad  arclilepiacopttin  Medlo^nensem.        1091 
RXMIGIUS  CURIiNSlS   EFISCOPUS. 

HOTmA  BISTOBICA.  1099 

IIEMien  UNONES  PRO  SUA  DIOECESL  UM 

I.  —  De  licentia  corporia  Domioi.  Ibid, 

II.  —  De  Tails  sacris.  lUlll 

III.  —  Qiio  looo  celebranila  sil  missa.  103^ 
IV.-^Deobedteoiia  eikibe«da  epiacopls.            /Hd. 

V.  —  Nltiil  atwque  llcentia  episcopi  agendom.        Ibid* 

VI.  —  Quod  oiuBiboa  baptismeiu  [(erchierts  sit  neema- 
num.  1006 

VII.  —  BaptizatoB  ab  epiacopo  eonsignari  debere.  tbid. 
\U\,  —  Qa\d  eonferat  aqu«  baptlamua  ad  Del  cultum. 

IX.  — •  Qttod  DOD  ttbique  et  a  aolo  saeriflcaodum  aitl 

Ibid. 

X.  —  Non  tolltfndas  res  eccloslx.  1097 

XI.  —  De  ordittatiotte  episeoBerom.  Ibid. 
Xlt.  —  De  accttsatione  aacerdutum.  /M. 
XIII.  —  De  qtterimoBia  eonira  aaoerdotea,  1098 
XtV.  —  De  biperto  ordioe  aacerdotum.  Ibid* 

XV.  —  De  his  qui  pripUtoa  eonteronoat.  IM. 

XVI.  ~  De  his  qui  doetorum  eulpas  prodont.         /M. 

XVII.  —  De  reprobis  moritios  pskoria  toleraodia.   1009 

XVIII.  — •  Qttod  epiacoptts  aiee  rejfiilari  muutiooe  Ee- 
deiiam  auam  ood  diioltiat.  nec  Ipae  ab  ea  dimiUat«r. 

Ibld. 

XIX.— NoQ  infiMDaDdam  rel  ^idendum  epiacopttiii. 

Biit  altenuB  io  looo  ejus  oonsiittteodum.  IIOD 

XX.  —  Non  temere  jud'caDdum.  Ibia, 

XXL  —  De  scrlptis  vi  eitortis.  IM. 

XXII.  — De  qaerela  eootra  episoopttm  Tel  loctorem 
crdesi».  "  liOt 

XXIII.  —  Nibil  pnater  panem  ei  floum  oqoa  mislaiii  ad 
nltare  offtfcodaiD.  IbUL 


1110 

JXIV.  —  De  aooa  aMCta  apargeoda  /m. 

XXV.  —  NoB  eis  coamMuicanflttm  qui  perUirlieDt  saeer- 
dotes.  Ibid 

XXVI.  — Qiiod  idiienmtid  appeHeDtor,  qoi  c«m  naoer- 
dotibiis  noo  sttiilieolar.  Jtill, 

XX  VIL  —  Qttod  SKTS  Taaa  ooq  nb  aliis  qnam  a  Duaiiao 
lacraiis  homioibus  debesnt  cottlreclari.  i  |0i 

XXVIIL  —  De  jejunie  septem  bebdoroadarom ,  ante 
Pascba  a  clerida  olfiaerTaodo.  1 103 

XXIX.  —  De  lempore  misfttB.et  quod  Aogelicoa  hvmnns 
dieendna  eat  aolujumodo  tempore  congriio.  *  i  bkt, 

XXX.  —  Ne  abeuns  aocuaelur,  et  qui  accusare  non  |kk- 

•*■(•  Ibid. 

XXXI.  —  IV  meiropoli*ani8,  ut  nuUua  absqne  compro- 
Tincialium  episcoporom  insiantia  aliquorum  audiat  canaas. 

XXXn.-0«.d..P«b.ce..br«a,.  iV^t 

XXXIil.  —  Re  prsdia  ecdesiaaUca  allqnis  toUat,  et  shIs 
Bsltios  auilicet.  ibid. 

XXXIV.—  Qttod  000  ait  graTlua  peccatum  iornicaiio 
qoam  aacriief  ium.  iiu5 

XXXV.  — Quod  nulll  archiepisoupi  primates  Toceuiur, 
Disi  llli  oui  primas  leoenl  civiuies.  Ibid. 

X\XVi.  —  De  ordinailooibon  epiicoporum.  Ibid. 

XXXVII.  —  Qttod  sacrat»  Di!0  femiuo;,  vet  monacb», 
laera  vasa,  tcI  aacrataa  palla^  eoiitiugere,  et  inceuinim 
drcum  aUaria  deferre  non  debeant  1106 

XXXV  Hl.  —  Qood  baptttOHis  lempore  Paschas  celetirao- 
din  calhoiids.  Ibid. 

XXXrX.  —  QttOl  Inooosulto  Roomioo  pootiflce,  causm 
episcoporom  000  delieaot  defiuiri.  Ibid, 

XL.  —  EpiMx>poram  lestes  qood  esse  debesot,  et  oe 
abaene  qoisquam  Judlcetur.  ibid, 

XLI.  —  Qood  oallna  epiacopns  pro|ir*is  rebns  spoliauiH, 
•otequam  aoia  reTestiatur,  debeat  ad  judiaa  vocari.  1107 

XLII.  —  De  ordioaiionihus.  IbiU. 

XLIII.  —  De  conapiralione  oootra  episoopos.  1  tos 

^LI  V. — ExcooM  iiooicails  non  cominunicaiidum.  Ibid. 
lLV.  —  Terminos  non  transgredieodos. 

ILVI.  —  De  lapsu  sacerdotia. 

XLVII. —  De  poaseasionibos  eodesiarom. 

XL VIII.  —  PraBdia  dicata  ne  inTadaniur.  

l^oUnda  qomdam  io  Smaragdi  ablnitrs  oullediones ,  a  R. 
P.  D.  PmU|  moo.  Beoed.  ex  aUbatia  Sdesmeusi.      1 1 II 


Ibid. 
1109 
1110 
Ibid. 


FINIS  TOMI  CENTESIMI  SECUNDI. 


O  J  U  J 


uj  J 


Pari^iis.  —  Ei  Typis  J.-P.  MIGNE. 


•'V  -*■ 


-  THIS  VOLUME 
DOES  NOT  CIRCULATE 
OUTSIDE  THE  LIBRAFY